laotański grosz, 1/100 kipa
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) monet. w Laosie, 1/100 kipa;
rzeczownik, rodzaj nijaki
(2.1) znak graficzny @
wykrzyknik
(3.1) wykrzyknik wyrażający niecierpliwość, pobłażanie, lekceważenie, itp.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
laotański grosz, 1/100 kipa
skrót
(1.1) = atmosfera absolutna
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: atakama] pustynia w Chile; Atakama
Atakama (Atacama, hiszp. Desierto de Atacama) – pustynia mglista w Ameryce Południowej. Należy do najsuchszych obszarów na świecie. Leży w północnej części Chile, między Kordylierą Nadbrzeżną a Kordylierą Zachodnią. Znajduje się w obrębie dwóch chilijskich prowincji Norte Chico i Norte Grande.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od atak
Wiktionary
Atahualpa kecz. Ataw Wallpa – Szczęśliwy Ptak, zwany również Atabalipa lub Atawallpa, (ur. ok. 1502, zm. 26 lipca 1533 w Cajamarca) – trzynasty władca imperium Inków (Tawantinsuyu), syn Huayny Capaca i księżniczki z Quito o imieniu Tocto Coca (Toctollo).
Wikipedia
1. natarcie, uderzenie na przeciwnika;
2. nagłe pojawienie się objawów choroby;
3. zawodnicy przeznaczeni do działań ofensywnych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wojsk. działanie zaczepne przeciw wrogowi
(1.2) med. nieprzewidziane pojawienie się objawów chorobowych
(1.3) ostry i nagły przejaw emocji
(1.4) agresywne wystąpienie przeciw komuś lub czemuś
(1.5) gwałtowne pogorszenie się pogody
(1.6) sport. nagła akcja mająca na celu zdobycie przewagi nad rywalem
(1.7) sport. grupa zawodników wyznaczona do ataku (1.6)
(1.8) szach. rodzaj debiutu szachowego o ofensywnym charakterze
Atak – etap działań taktycznych wojsk lądowych, lotnictwa, sił specjalnych i marynarki wojennej, polegający na gwałtownym uderzeniu na przeciwnika i szybkim, połączonym z umiejętnym manewrem i ogniem, posuwaniu się w głąb jego ugrupowania.
Początkowy, decydujący etap natarcia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pustynia w Chile; Atacama
Atakama (Atacama, hiszp. Desierto de Atacama) – pustynia mglista w Ameryce Południowej. Należy do najsuchszych obszarów na świecie. Leży w północnej części Chile, między Kordylierą Nadbrzeżną a Kordylierą Zachodnią. Znajduje się w obrębie dwóch chilijskich prowincji Norte Chico i Norte Grande.
SJP.pl
Wikipedia
minerał, zasadowy chlorek miedziowy
SJP.pl
Wikipedia
→ Atakama (pustynia w Chile)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Atakamą, dotyczący Atakamy
SJP.pl
Wiktionary
1. prowadzić zorganizowane, zaczepne działania wojenne skierowane przeciwko siłom nieprzyjacielskim;
2. gwałtownie napadać, nacierać;
3. szerzyć się w jakimś środowisku, działać niszcząco na coś;
4. usiłować pobić rekord, próbować pokonać przeciwnika
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) prowadzić walkę zainicjowaną przez siebie
(1.2) występować w sposób agresywny przeciw komuś lub czemuś
(1.3) o chorobach: dotyczyć pewnego organu, układu
(1.4) o chorobach, szkodnikach i innych plagach: szerzyć się w określonym środowisku
(1.5) działać niszcząco
(1.6) podejmować energiczne działania
(1.7) pot. zwracać się do kogoś
(1.8) sport. próbować zdobyć przewagę
czasownik zwrotny niedokonany atakować się
(2.1) atakować (1.2) wzajemnie jeden drugiego
(2.2) atakować (1.2) siebie samego
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przypuszczanie ataku
Wiktionary
upośledzenie ruchowe; niezborność
Ataksja, niezborność ruchów (gr. ἀταξία ataxiā, łac. ataxia) – zespół objawów określających zaburzenia koordynacji ruchowej ciała. Stanowi jedną z manifestacji wielu chorób ośrodkowego układu nerwowego. Jej istota polega na nieprawidłowym współdziałaniu mięśni agonistów i antagonistów w zakresie ich synchronii i regulacji napięcia mięśniowego. Ataksja przejawiać się może nieprawidłowościami chodu (chód chwiejny, na szerszej podstawie), niezgrabnością ruchów kończyn górnych szczególnie przy próbie wykonania określonych czynności oraz zaburzeniami wykonywania szybkich ruchów naprzemiennych (adiadochokineza).
SJP.pl
Wikipedia
meteoryt metaliczny, w którym płytki i blaszki budujących go minerałów krystalicznych są rozmieszczone bezładnie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. meteoryt żelazny o bardzo wysokiej zawartości niklu;
Ataksyty – grupa meteorytów żelaznych o bardzo wysokim udziale procentowym niklu. Po przecięciu i oczyszczeniu meteorytu, w płaszczyźnie przecięcia nie uwidacznia się żadna wyraźnie uporządkowana struktura. Ataksyty, które zawierają powyżej 27% niklu składają się prawie wyłącznie z taenitu, jeżeli posiadają mniej niż 27% to zawierają głównie plesyt. Przykładem ataksytu jest meteoryt Hoba.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w muzyce: bez podziału na takty
SJP.pl
→ ataksja
SJP.pl
forma czasownika.
(1.1) ims. przymiotnikowy czynny od: atakować
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) sport. w siatkówce: zawodnik kończący akcję atakiem po wystawieniu piłki przez rozgrywającego;
Wiktionary oraz Wikipedia
tytułowa bohaterka noweli François Chateaubrianda, półkrwi Indianka
Atala – włoska zawodowa grupa kolarska powstała w 1908. W 1912 zespół ten, który wówczas tworzyli Luigi Ganna, Carlo Galetti, Giovanni Michelotto i Eberardo Pavesi zwyciężył w klasyfikacji generalnej Giro d’Italia. Był to jedyny przypadek w historii wyścigu, w którym nie prowadzono klasyfikacji indywidualnej.
SJP.pl
Wikipedia
w mitologii greckiej: heroina beocka
Atalanta (gr. Ἀταλάντη Atalántē) – w mitologii greckiej piękna uczestniczka łowów kalidońskich, której Meleager przyznał głowę dzika.
SJP.pl
Wikipedia
1. rodzaj roślin z rodziny arekowatych; palma brazylijska; miąglina;
2. przeplatka atalia - gatunek motyla dziennego z rodziny rusałkowatych
Atalia (hebr. עֲתַלְיָה, zm. 835 p.n.e.) – potomkini króla izraelskiego Omriego, samozwańcza królowa Judy od 841 p.n.e., jedyna kobieta rządząca samodzielnie w tym państwie.
Była córką lub siostrą Achaba.
SJP.pl
Wikipedia
kozacki przywódca sprawujący funkcje wojskowe
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) hist. wojsk. wojskowy dowódca, często też będący politycznym przywódcą kozaków;
Ataman, ukr. отаман (wataman, vataman, otaman) – kozacki przywódca pełniący funkcje polityczne i wojskowe; także dowódca wojskowy oddzielnego pododdziału, mający władzę wojskową lub administracyjno-wojskową, względnie przywódca niezależnego od jakiejkolwiek władzy oddziału, niejednokrotnie o charakterze rozbójniczym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kozacka przywódczyni sprawująca funkcje wojskowe
SJP.pl
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) hist. dowodzić oddziałem kozackim jako ataman
Wiktionary
dotyczący atamana
przymiotnik relacyjny
(1.1) hist. związany z osobą lub urzędem atamana, dotyczący atamana
SJP.pl
Wiktionary
stopień, ranga atamana
SJP.pl
dawniej: nieśmiertelność
Atanazja – żeński odpowiednik imienia Atanazy. Patronką tego imienia jest św. Atanazja, żyjąca w IX wieku.
Atanazja imieniny obchodzi 14 sierpnia i 9 października.
Znane osoby noszące to imię:
SJP.pl
Wikipedia
→ atanazja
przymiotnik relacyjny
(1.1) hist. rel. związany z doktorem Kościoła Atanazym Wielkim
SJP.pl
Wiktionary
Atanazy z żoną
SJP.pl
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Atanazy – imię męskie pochodzenia greckiego. Wywodzi się od słowa oznaczającego „nieśmiertelny” (gr. Αθανάσιος).
Atanazy imieniny obchodzi: 2 maja, 15 maja, 23 czerwca, 4 lipca, 5 lipca, 15 lipca.
Atanazy w innych językach:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|atandzić.
Wiktionary
czasownik
(1.1) gwara więzienna pukać, łomotać
Wiktionary
piec alchemiczny; athanor
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ezot. specjalny piec do celów alchemicznych;
Atanor, athanor (arab. tannur = „piec”) − piec przeznaczony do celów alchemicznych, przede wszystkim do sporządzania kamienia filozoficznego. Znajdowało się w nim jajo filozoficzne z właściwymi reagentami (złotem i srebrem oraz tynkturą). Ogień płonący w atanorze powinien być „umiarkowany, stały, słaby, równy, wilgotny i ciepły [...] niewyczerpany i przez naturę jedynie stosowany”. Atanor opalany był zwykle węglem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
członek grupy plemion Ameryki Północnej posługującej się językami atapaskańskimi
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) etn. członek indiańskiego plemięemienia z Ameryki Północnej;
SJP.pl
Wiktionary
→ Atapaskowie; atapaskijski
SJP.pl
członkini grupy plemion Ameryki Północnej posługującej się językami atapaskańskimi
SJP.pl
→ Atapaskowie; atapaskański
SJP.pl
grupa plemion Ameryki Północnej posługująca się językami atapaskańskimi
Atabaskowie (Atapaskowie, ang. Athabasca Indians, Athapasca Indians) – potoczna nazwa dużej grupy plemion Ameryki Północnej posługujących się językami atabaskańskimi (atapaskańskimi ang. Athabascan lub Athapascan) i zamieszkujących kilka odrębnych części kontynentu:
SJP.pl
Wikipedia
skrót od: Advanced Technology Attachment Packet Interface, złącze odpowiedzialne za komunikację komputera z urządzeniami innymi niż dyski twarde
SJP.pl
olejek różany, składnik kosmetyków
Atar (arab. أطار) – miasto w zachodniej Mauretanii, w oazie, na skraju Sahary, ośrodek administracyjny dystryktu Atar i regionu administracyjnego Adrar. Około 33 tys. mieszkańców.
Chociaż przez wiele wieków znaczenie Ataru jako ośrodka politycznego i religijnego pozostawało w tym regionie niewielkie, a prym wiódł w tych dziedzinach pobliski Szinkit, obecnie właśnie tutaj koncentruje się handel i mieści się siedziba władz. Atar jest też często odwiedzany przez turystów ze względu na sąsiedztwo wpisanych na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO zabytkowych miast Szinkit i Wadan. Jest to również jeden z kluczowych przystanków na corocznym Rajdzie Paryż-Dakar.
SJP.pl
Wikipedia
staroż. obojętność wobec świata, nieuleganie emocjom - zasada filozoficzna głoszona gł. przez szkołę stoicką i epikurejską
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) staroż. filoz. spokój ducha
Ataraksja (stgr. αταραξια – brak zamętu, niepokoju) – postawa niewzruszoności, równowagi i spokoju ducha, ideał spokoju wewnętrznego człowieka. Jedna z cech mędrca według filozofów hellenistycznych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. lek ataraktyczny - lek psychotropowy o działaniu przeciwlękowym, zmniejszający niepokój, napięcie emocjonalne; lek przeciwlękowy, anksjolityk;
2. związany z ataraksją, starożytną koncepcją filozoficzną, zakładającą obojętność wobec świata, nieuleganie emocjom
SJP.pl
lek psychotropowy o działaniu przeciwlękowym, zmniejszający niepokój, napięcie emocjonalne; lek ataraktyczny, anksjolityk
SJP.pl
mitologia syryjska: bogini miłości i płodności, opiekunka wojowników; bogini utożsamiana z Asztarte
SJP.pl
francuski producent gier komputerowych (wykupił prawa do marki w 2003 roku), niegdyś amerykańska firma produkująca gry komputerowe oraz komputery domowe i osobiste, potentat w latach 80.
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) taktyczna sytuacja przymusu w grze w go, w której grupa kamieni ma tylko jeden oddech i może zostać zbita w następnym ruchu
(1.2) inform. mikrokomputer marki Atari
Inne
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) żart. pot. jeden z komputerów firmy Atari, zwykle ośmiobitowy
Wiktionary
urząd attaché; attachat
SJP.pl
nazwisko, m.in. przywódca wojskowy i polityczny Turcji po pierwszej wojnie światowej, twórca Republiki Tureckiej
SJP.pl
Wikipedia
przysłówek
(1.1) w sposób atawistyczny
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest atawistyczne; cecha tych, którzy są atawistyczni
Wiktionary
1. w biologii: dotyczący atawizmu, będący atawizmem (np. atawistyczne owłosienie całego ciała);
2. przenośnie: związany z atawizmem psychicznym (np. atawistyczne skłonności)
przymiotnik
(1.1) o cechach podobnych jak u odległych przodków
SJP.pl
Wiktionary
1. w biologii: występowanie u osobnika cech jego odległych przodków;
2. przenośnie: występowanie u kogoś pierwotnych cech psychicznych (zwykle negatywnych)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) występowanie cech pierwotnych, prymitywnych, spotykanych u dawnych przodków
Atawizm (łac. atavus – przodek) – regresja ewolucyjna.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
góry zrębowe w Egipcie i Sudanie; Góry Czerwonomorskie
Atbaj, ‘Atbāy, Góry Czerwonomorskie, dawniej Itbaj – góry zrębowe w Egipcie i Sudanie, ciągnące się wzdłuż Morza Czerwonego. Najwyższym szczytem jest Dżabal Uda (2259 m n.p.m.). Są mocno rozczłonkowane suchymi dolinami uchodzącymi ku Morzu Czerwonemu i dolinie Nilu.
SJP.pl
Wikipedia
1. miasto i dystrykt w Sudanie;
2. rzeka w Sudanie i Etiopii
Atbara (arab. عطبرة Aṭbara) – miasto w północno-wschodnim Sudanie, w wilajecie Nahr an-Nil, przy ujściu rzeki Atbara do Nilu. Około 87,8 tys. mieszkańców. Ośrodek handlowy regionu rolniczego; przemysł cementowy, spożywczy; węzeł kolejowy; siedziba biskupstwa koptyjskiego.
SJP.pl
Wikipedia
niepohamowana ambicja, ślepy impuls, siła fatalna
Ate (gr. Ἄτη Átē, łac. Nefas, Error) – w mitologii greckiej córka Zeusa albo (w innych mitach) córka bogini niezgody Eris.
Jest uosobieniem zaślepienia prowadzącego do zbrodni, jak i kary za złe czyny. W teatrze antycznym jeden z elementów koncepcji tragizmu: „pycha”, „zaślepienie”.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. farm. preparat przeciwmalaryczny, syntetyczny alkaloid; zamiennik chininy
Wiktionary
niewierzący w istnienie Boga lub bogów, zwolennik ateizmu; ateusz (książkowo)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) człowiek odrzucający wiarę w istnienie bogów
Ateizm (z gr. ἄθεος „bezbożny” – ἀ- a-, „bez” oraz θεός, theos, „bóg”) – brak wiary w istnienie jednego bądź wielu bogów czy też odrzucający wiarę w stwórcę; ewentualnie odrzucenie teizmu. Może uznawać religię za sprzeczną z nauką, sprzeczną z rozumem lub niepotrzebną.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ ateista
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta nie wierząca w istnienie bogów, odrzucająca wiarę w istnienie bogów
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rzad. cecha tego, co ateistyczne lub tego, kto ateistyczny
Wiktionary
związany z ateizmem, wyrażający ateizm (np. ateistyczne koncepcje w filozofii, ateistyczne poglądy)
przymiotnik
(1.1) rel. związany z ateizmem lub ateistami, zgodny z ateizmem
SJP.pl
Wiktionary
propagowanie poglądu o nieistnieniu Boga, szerzenie się tego poglądu w społeczeństwie, stawanie się ateistą
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) szerzenie ateizmu, propagowanie ateizmu
(1.2) stawanie się ateistą
Ateizacja – proces polegający na upowszechnianiu postaw negujących istnienie Boga oraz zaprzeczający istnieniu wszelkich sił nadprzyrodzonych.
W Polsce podobnie jak w Europie nasilenie procesu ateizacji nastąpiło po 1944 r. i wiązało się ze wspieraniem i promowaniem ateizacji przez tzw. władzę ludową. W tym celu powstało m.in. Stowarzyszenie Ateistów i Wolnomyślicieli, którego głównym celem była:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
pogląd odrzucający wiarę w Boga, zaprzeczający istnieniu Boga; ateuszostwo (przestarzałe)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) filoz. pogląd w jednoznaczny sposób odrzucający wiarę w istnienie Boga lub bogów;
Ateizm (z gr. ἄθεος „bezbożny” – ἀ- a-, „bez” oraz θεός, theos, „bóg”) – brak wiary w istnienie jednego bądź wielu bogów czy też odrzucający wiarę w stwórcę; ewentualnie odrzucenie teizmu. Może uznawać religię za sprzeczną z nauką, sprzeczną z rozumem lub niepotrzebną.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. szerzyć pogląd o nieistnieniu Boga (ateizm), czynić kogoś niewierzącym w Boga;
2. ateizować się - stawać się niewierzącym w Boga
czasownik przechodni niedokonany (dk. zateizować)
(1.1) szerzyć ateizm, propagować ateizm
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) szerzenie ateizmu
Wiktionary
[czytaj: ateLJE]
1. zespół specjalnie urządzonych pomieszczeń, w których nakręca się filmy;
2. pracownia artysty (malarza, fotografika itp.) z odpowiednim wyposażeniem i oświetleniem, będąca częstym tematem w malarstwie
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) szt. pracownia artysty (malarza, fotografika itp.) z odpowiednim wyposażeniem i oświetleniem, będąca częstym tematem w malarstwie
(1.2) film. zespół specjalnie urządzonych pomieszczeń, w których kręci się filmy
Atelier [fr. wym. atelje] – pomieszczenie lub zespół pomieszczeń, stanowiących miejsce pracy twórczej jednego lub kilku artystów, dostosowanych do ich indywidualnych upodobań i charakteru wykonywanej profesji (fotografa, malarza, rzeźbiarza). Często pomieszczenie z dużymi oknami (pracownia malarska), czasem doświetlone przez okno dachowe, albo wręcz przeciwnie – zaciemnione (studio fotograficzne). W przypadku pracowni malarskiej pożądane jest oświetlenie górne z kierunku północno-wschodniego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: atelier
SJP.pl
w starożytnym teatrze rzymskim: ludowa farsa, krótka improwizowana scenka z udziałem typowych postaci z maskami
SJP.pl
ludowe widowiska w Kampanii, we Włoszech, mające najczęściej charakter kampanii politycznych
SJP.pl
1. niemający tematu, pozbawiony treści;
2.w językoznawstwie: czasowniki atematyczne - czasowniki, do których rdzenia nie jest dodawany przyrostek
SJP.pl
w japońskich sztukach walki: uderzenie w witalny punkt ludzkiego ciała
Atemi (jap. 当て身) – słowo w języku japońskim, oznaczające uderzenie w witalny punkt ludzkiego ciała, uderzenie nokautujące.
W japońskich sztukach walki ciosy zadawane ręką i nogą, w odróżnieniu od wykręceń, duszeń, trzymań. Karate jest typową sztuką walki skupiającą się na atemi. Niektóre uderzenia w witalne organy mogą zabić albo pozbawić przeciwnika zdolności do walki: w splot słoneczny, skroń, oczy, genitalia, pod nos lub podbródek.
SJP.pl
Wikipedia
w mitologii greckiej: bogini mądrości, rzemiosła i sztuki wojennej, córka Zeusa (wyskoczyła z jego otwartej głowy)
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. bogini mądrości, wojny sprawiedliwej i rękodzieła, utożsamiana z rzymską Minerwą;
(1.2) imię|polski|ż.; imię mitologiczne
Atena (gr. Ἀθηνή Athene, Ἀθηναίη Athenaie, łac. Minerva) – w mitologii greckiej bogini mądrości, sztuki, sprawiedliwej wojny oraz opiekunka miast, m.in. Aten i Sparty. Jest jedną z dwunastu głównych bogów olimpijskich. Jej atrybutami są: włócznia, tarcza i łuk. Jej świętym zwierzęciem jest sowa, a rośliną – oliwka. Jej rzymskim odpowiednikiem jest Minerwa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. przestarzale: szacunek, respekt, poważanie;
2. dawniej: uwaga, czujność, baczenie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. szacunek, respekt, poważanie okazywane komuś lub czemuś
(1.2) daw. uwaga
SJP.pl
Wiktionary
pełen atencji, wyrażający szczególny szacunek
SJP.pl
potocznie: osoba starająca się być ciągle w centrum uwagi, zwracająca na siebie uwagę w negatywny lub kontrowersyjny sposób
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba zabiegająca o atencję
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta zabiegająca o atencję
SJP.pl
Wiktionary
żartobliwie: okazanie komuś szczególnego szacunku, względów; szanowanko, uszanowanko
SJP.pl
środowiskowo: próbujący zwrócić na siebie uwagę swoim prowokującym zachowaniem
SJP.pl
mieszkaniec Aten (miasta)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. mieszkaniec starożytnego miasta-państwa Aten
SJP.pl
Wiktionary
przenośnie: w różnych czasach i miejscach - instytucja kulturalna lub naukowa, najczęściej szkoła wyższa lub średnia
SJP.pl
Wikipedia
mieszkanka Aten (miasta)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Aten
(1.2) mebl. trójnożny stolik pod miskę ze zdobieniami stylizowanymi na antyczne
Atenka (fr. athénienne, od Athénienne – Atenka lub athénien – ateński) – rodzaj niewielkiego mebla w postaci trójnogu, popularnego w drugiej połowie XVIII i na początku XIX wieku.
Pierwszy jego projekt z 1757 (opublikowany w 1762) był dziełem szkockiego artysty i badacza starożytności Jamesa Stuarta, zwanego „Ateńczykiem” i znanego jako popularyzator sztuki klasycznej. We Francji pojawiła się w okresie panowania Ludwika XVI jako użytkowe naśladownictwo trójnogów antycznych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: Ateny (stolica Grecji i starożytne państwo)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Atenami, dotyczący Aten – miasta, metropolii lub starożytnej polis
SJP.pl
Wiktionary
zamach na czyjeś życie z przyczyn politycznych
SJP.pl
proces otrzymywania wirusów lub bakterii o obniżonej chorobotwórczości, służących do produkcji szczepionek; atenuowanie
Atenuacja – sztuczne otrzymywanie odmian patogenów (wirusów, grzybów, bakterii) o znacznie obniżonej wirulencji przy równoczesnym zachowaniu ich oddziaływania immunologicznego na organizm. Stosuje się ją w celu wyprodukowania szczepionki.
Atenuowany ustrój chorobotwórczy jest nadal żywy, ale niezdolny do wywołania choroby. Podanie takiego osłabionego drobnoustroju powoduje wytworzenie przez organizm osobnika szczepionego przeciwciał przeciw niemu, a więc wywołanie odpowiedzi na czynnik chorobotwórczy.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) pozbawiony zjadliwości (o patogenach)
Wiktionary
stolica Grecji
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. stolica współczesnej Grecji;
(1.2) hist. starożytne miasto-państwo
forma rzeczownika.
(2.1) D. lp. oraz M., B. i W. lm. od: Atena
Ateny (nowogr. Αθήνα, Athī́na (trl.), Atina (trb.); st.gr. Ἀθῆναι, Athēnai; łac. Athenae) – stolica i największe miasto Grecji, jeden z najważniejszych ośrodków turystycznych Europy z zabytkami kultury antycznej i zarazem dziesiąty co do wielkości zespół miejski w Unii Europejskiej na poziomie 3,5 mln mieszkańców (cała metropolia ma blisko 4 miliony mieszkańców).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wywołujący miażdżycę; miażdżycorodny, miażdżycogenny
SJP.pl
rzadko: choroba polegająca na odkładaniu się cholesterolu (i innych substancji) na wewnętrznych ściankach tętnic; miażdżyca tętnic, arterioskleroza
SJP.pl
gatunek małej ryby morskiej z rodziny aterynowatych
Ateryna (Atherina presbyter) – gatunek morskiej ryby z rodziny aterynowatych (Atherinidae).
SJP.pl
Wikipedia
gatunek słodkowodnej ryby z rzędu aterynokształtnych; bedocja
SJP.pl
rząd ryb promieniopłetwych
Aterynokształtne (Atheriniformes) – rząd ryb promieniopłetwych (Actinopterygii).
SJP.pl
Wikipedia
o cechach aterynokształtnych (rząd ryb)
SJP.pl
o cechach aterynowatych (rodzina ryb)
Aterynowate (Atherinidae) – rodzina ryb aterynokształtnych. Kilka gatunków z tej rodziny ma znaczenie gospodarcze oraz hobbystyczne (hodowla w akwariach). Występują w morskich wodach przybrzeżnych w klimatach zwrotnikowym, podzwrotnikowym i umiarkowanym, większość w Indopacyfiku, a trzy gatunki w Oceanie Atlantyckim. Gatunki z rodzaju Craterocephalus zasiedlają wody słodkie Australii.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach aterynowatych (rodzina ryb)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od atest
Wiktionary
dokument poświadczający, że coś (najczęściej wyrób przemysłowy) spełnia normy i może być sprzedawane
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) praw. dokument poświadczający, zaświadczający
(1.2) techn. wystawiany przez instytucję upoważnioną do oceny jakości wyrobów dokument potwierdzający zgodność wykonania produktu z normami
SJP.pl
Wiktionary
1. kontrola kończąca się nadaniem atestu;
2. kontrolowanie stanowisk pracy pod względem ich przydatności w zakładzie;
3. dawniej: zaświadczenie, świadectwo
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) badanie i ocena czegoś pod względem spełniania norm
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: atestacja
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z atestacją, atestowaniem, dotyczący atestacji
SJP.pl
Wiktionary
przestarzałe: atestacja, świadectwo
SJP.pl
osoba lub podmiot, która przeprowadza atestację (weryfikację i zgodność z normami)
SJP.pl
1. dokonać, dokonywać kontroli kończącej się nadaniem atestu;
2. skontrolować, kontrolować stanowiska pracy pod względem ich przydatności w zakładzie
czasownik przechodni dwuaspektowy
(1.1) urz. nadać lub nadawać produktowi atest po stwierdzeniu, że spełnia on odpowiednie normy
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) weryfikowanie, czy produkt odpowiada obowiązującym normom
(1.2) sprawdzanie, czy jakieś procedury są zgodne z normami
Wiktionary
→ atetoza
SJP.pl
mimowolne skrętne ruchy, zwłaszcza w okolicach kończyn górnych, występujące przy mózgowym porażeniu dziecięcym
SJP.pl
Wikipedia
przestarzałe: zwolennik ateizmu; ateista
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. ateista, bezbożny
SJP.pl
Wiktionary
przestarzałe: zwolenniczka ateizmu; ateistka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. ateistka, bezbożnica
SJP.pl
Wiktionary
przestarzale: ateizm - nieuznawanie istnienia Boga
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) postawa negująca istnienie Boga
SJP.pl
Wiktionary
→ ateusz
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) rzad. związany z Athabaską, dotyczący Athabaski (rzeki lub jeziora)
Wiktionary
[czytaj: atanor] piec alchemiczny; atanor
Atanor, athanor (arab. tannur = „piec”) − piec przeznaczony do celów alchemicznych, przede wszystkim do sporządzania kamienia filozoficznego. Znajdowało się w nim jajo filozoficzne z właściwymi reagentami (złotem i srebrem oraz tynkturą). Ogień płonący w atanorze powinien być „umiarkowany, stały, słaby, równy, wilgotny i ciepły [...] niewyczerpany i przez naturę jedynie stosowany”. Atanor opalany był zwykle węglem.
SJP.pl
Wikipedia
Atharwaweda (sanskr. trl. Atharvaveda) – jeden z czterech zbiorów (sanhita) hymnów, wchodzących w skład Wed, zawiera głównie teksty magiczne (formuły magiczne, zaklęcia i egzorcyzmy) i teksty związane z rytuałami (królewskimi i odnoszącymi się do ogniska domowego).
Wikipedia
Atenka (fr. athénienne, od Athénienne – Atenka lub athénien – ateński) – rodzaj niewielkiego mebla w postaci trójnogu, popularnego w drugiej połowie XVIII i na początku XIX wieku.
Pierwszy jego projekt z 1757 (opublikowany w 1762) był dziełem szkockiego artysty i badacza starożytności Jamesa Stuarta, zwanego „Ateńczykiem” i znanego jako popularyzator sztuki klasycznej. We Francji pojawiła się w okresie panowania Ludwika XVI jako użytkowe naśladownictwo trójnogów antycznych.
Wikipedia
[czytaj: ATleiżer] noszenie na co dzień ubrań sportowych
SJP.pl
AMD Athlon – seria mikroprocesorów zaprojektowanych i produkowanych przez firmę AMD. Nazwa pochodzi z angielskiej transkrypcji greckiego słowa αθλο, które można przetłumaczyć jako wyczyn(w języku angielskim występuje ono między innymi jako rdzeń słów decathlon, heptathlon i pentathlon – odpowiednio dziesięciobój, siedmiobój i pięciobój).
Wikipedia
półwysep w Grecji; Ajon Oros
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. półwysep w północnej Grecji stanowiący część Półwyspu Chalcydyckiego
(1.2) geogr. góra na półwyspie Athos (1.1);
(1.3) geogr. zatoka w północnej Grecji, między półwyspem Athos (1.1) a Sithonią;
(1.4) rel. adm. religijna enklawa na półwyspie Athos (1.1) o statusie okręgu autonomicznego stanowiąca centrum monastyczne prawosławia;
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(2.1) mitgr. mityczny gigant zgładzony przez Posejdona podczas gigantomachii, przywalony olbrzymią skałą na półwyspie Athos (1.1)
Athos, także Święta Góra (nowogr. Άγιο Όρος, grec. staroż. Ἅγιον Ὄρος – Agion Oros) – wspólnota mnichów prawosławnych w Grecji, posiadająca status regionu autonomicznego równego jednostkom administracji zdecentralizowanej, z terytorium obejmującym dalszą od nasady część półwyspu Athos wraz z górą Athos. W 2011 r. wspólnota liczyła 1811 mieszkańców.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z górą Athos, dotyczący góry Athos
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hist. według nazewnictwa greckiego, trzeci miesiąc pierwszej staroegipskiej pory roku achet, pory wylewu Nilu;
Atyr, athyr – trzeci miesiąc pory achet i trzeci miesiąc roku w kalendarzu egipskim. Jak każdy miesiąc w starożytnym Egipcie trwał 30 dni od 17 września do 16 października. Po athyrze następował choiak.
Wiktionary oraz Wikipedia
w starożytnej Grecji: kara pozbawienia czci oraz praw obywatelskich
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) staroż. wykluczenie z życia publicznego w starożytnej Grecji;
Atimia (gr. ατιμία od a „brak” i time „wartość; honor”) – w starożytnej Grecji forma wykluczenia z życia publicznego poprzez pozbawienie praw obywatelskich, oznaczająca w praktyce zakaz pojawiania się na zgromadzeniach i w świątyniach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.
(1.2) geogr. miasto i gmina we Włoszech, w regionie Lacjum;
Atina – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Lacjum, w prowincji Frosinone.
Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwało 4480 osób, 154,5 os./km².
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: a-te-KA] skrót od: Akademia Teologii Katolickiej
skrótowiec, rodzaj nijaki
(1.1) = eduk. Akademia Teologii Katolickiej
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: Beata
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
→ Atlanta
przymiotnik relacyjny
(1.1) archit. związany z atlantami
(1.2) geogr. związany z Atlantą (miastem w Stanach Zjednoczonych)
(1.3) związany z Atlantami lub Atlantydą
SJP.pl
Wiktionary
podpora architektoniczna będąca posągiem muskularnego mężczyzny dźwigającego na ramionach lub na głowie element architektoniczny, np. balkon; atlas; telamon
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) archit. posąg atletycznego mężczyzny jako podpora architektoniczna, np. balkonu;
Atlant (lm. atlanty; także gigant, telamon, herkulant, gr. átlas, átlantos) – postać muskularnego mężczyzny podtrzymującego głową, barkami lub rękami element architektoniczny (np. belkowanie, strop, balkon itp.), podpora zastępująca filar, kolumnę.
Atlant znany był już w architekturze starożytnej jako męski odpowiednik kariatydy, a rozpowszechniony został w epoce baroku. Pochodzenie nazwy łączy ją z mitycznym tytanem Atlasem dźwigającym sklepienie nieba.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
podpora architektoniczna będąca posągiem muskularnego mężczyzny dźwigającego na ramionach lub na głowie element architektoniczny, np. balkon; atlas; telamon
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. stolica i jednocześnie najludniejsze miasto amerykańskiego stanu Georgia;
Atlanta – stolica i jednocześnie najbardziej zaludnione miasto amerykańskiego stanu Georgia, z populacją liczącą 510,8 tys. mieszkańców (2023). Atlanta stanowi kulturalne i ekonomiczne centrum obszaru metropolitalnego Atlanta, zamieszkiwanego przez 6,3 miliona osób, a także najważniejszy komponent rozrastającego się megapolis, znanego jako Piedmont Atlantic Megaregion.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: atlantik] krój czcionki
SJP.pl
Wikipedia
prom kosmiczny
SJP.pl
Wikipedia
1. przymiotnik od: Atlantyk;
2. polityka: związany z NATO
przymiotnik
(1.1) geogr. dotyczący Atlantyku
(1.2) polit. dotyczący państw NATO
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest atlantyckie; cecha tych, którzy są atlantyccy
SJP.pl
Wiktionary
legendarna wielka wyspa
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mit. mityczna wyspa całkowicie zniszczona przez trzęsienie ziemi, leżąca według Platona na Oceanie Atlantyckim naprzeciw Słupów Heraklesa;
(1.2) mitgr. każda z Hesperyd, Hiad i Plejad, córek Atlasa;
Atlantyda, Atlantis (gr. Ἀτλαντὶς νῆσος Atlantìs nēsos) – mityczna kraina, która miała być miejscem istnienia rozwiniętej cywilizacji zniszczonej przez serię trzęsień ziemi i zatopionej przez wody morskie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkańcy Atlantydy (mitycznego państwa)
Atlantydy (gr. Ατλαντίδες Atlantídes, łac. Atlantides ‘córki Atlanta’, ‘córki Atlasa’) – w mitologii greckiej nimfy: Hesperydy, Hiady i Plejady; córki tytana Atlasa (Atlanta; gr. Átlas, Átlantos).
SJP.pl
Wikipedia
mieszkańcy Atlantydy (mitycznego państwa)
SJP.pl
przymiotnik od: Atlantyda
przymiotnik relacyjny
(1.1) mit. związany z Atlantydą, dotyczący Atlantydy
SJP.pl
Wiktionary
Ocen Atlantycki; drugi według wielkości po Oceanie Spokojnym obszar wodny świata, znajdujący się między Eurazją, Afryką, Antarktydą i Ameryką
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. pot. zob. Ocean Atlantycki.
Ocean Atlantycki (Atlantyk) – drugi pod względem wielkości ocean na Ziemi pokrywający około jednej piątej jej powierzchni.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec mitycznej Atlantydy
Wiktionary
zwolennik integracji Europy realizowanej przez NATO
SJP.pl
1. koncepcja integracji Europy realizowana przez NATO;
2. polityczna łączność z celami NATO
SJP.pl
1. zbiór map wybranych tematycznie, wydany w formie albumu;
2. przyrząd treningowy do ćwiczeń siłowych;
3. pierwszy kręg szyjny; kręg szczytowy; dźwigacz
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. łańcuch górski w północno-zachodniej Afryce;
(1.2) astr. mały, wewnętrzny księżyc Saturna;
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(2.1) mitgr. tytan dźwigający na barkach z rozkazu Zeusa sklepienie niebieskie;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: atlas (album)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od atlas
SJP.pl
Wiktionary
→ Atlas (góry w północno-zachodniej Afryce)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Atlasem, dotyczący Atlasu (gór w Afryce)
SJP.pl
Wiktionary
→ atlas
SJP.pl
miotacz oszczepów, broń używana od górnego paleolitu, kawałek wydrążonego drewna z zagłębieniem na jednym końcu w kształcie haka (w którym układano drzewce oszczepu); stosowany przez Azteków podczas hiszpańskiej konkwisty
Miotacz oszczepów, atlatl (z azteckiego ahtlatl) – broń miotająca w postaci wydrążonego lub płaskiego kawałka drewna z zagłębieniem na jednym z końców, stosowana na całym świecie od czasów górnego paleolitu. Najstarszy, odnaleziony we Francji atlatl, wykonany był z poroża jelenia i jest datowany na około 27 tysięcy lat.
SJP.pl
Wikipedia
1. człowiek dobrze zbudowany i o dużej sile fizycznej;
2. sportowiec uprawiający sporty siłowe (np. zapasy)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) sport. zawodnik dyscyplin siłowych;
(1.2) człowiek postawny, silny, z rozwiniętą muskulaturą
Atleta (łac. athleta: zapaśnik z gr. ἀθλητής) – osoba o ponadprzeciętnej budowie ciała, sile fizycznej, zręczności i wytrzymałości.
Po raz pierwszy pojęcie to zostało wprowadzone w starożytnej Grecji (gr. άθλος, athlos: konkurs), miało określać osobę biorącą udział w zawodach sportowych. Słowo to współcześnie ma podobne znaczenie, choć mianem atlety zwykło się określać głównie zawodników biorących udział w zawodach lekkoatletycznych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: atletiko] klub piłkarski z Madrytu; także nazwa (lub człon nazwy) wielu klubów hiszpańskich i południowoamerykańskich
Atletico lub Atlético odnosić się może do szeregu klubów sportowych:
SJP.pl
Wikipedia
kobieta o wielkiej sile fizycznej lub moralnej; siłaczka; zapaśniczka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) sport. zawodniczka dyscyplin siłowych
(1.2) kobieta postawna, silna, z rozwiniętą muskulaturą
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) z wyćwiczoną muskulaturą
Wiktionary
bycie atletą, sprawność fizyczna
SJP.pl
1. silny, dobrze zbudowany (np. atletyczny wygląd, atletyczna budowa ciała);
2. związany z ćwiczeniami sportowymi, zwłaszcza z zapasami, podnoszeniem ciężarów (np. pokazy atletyczne)
przymiotnik jakościowy
(1.1) dobrze zbudowany, rozwinięty fizycznie
przymiotnik relacyjny
(2.1) sport. odnoszący się do atletyki, związany z atletyką
SJP.pl
Wiktionary
w psychologii: człowiek odznaczający się muskularną budową ciała, wysoki i silny, charakteryzujący się ufnością w stosunku do ludzi, otwartością i śmiałością; typ przeciwstawny astenikowi
SJP.pl
ćwiczenia sportowe
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wszystkie ćwiczenia sportowe
Atletyka – dziedzina sportu, która wyodrębniła się w XIX wieku. W skład atletyki wchodzą dyscypliny, w których podstawą jest wykorzystywanie przez zawodników własnej siły fizycznej, m.in.: podnoszenie ciężarów, strongman, trójbój siłowy i kulturystyka.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
bycie atletą, sprawność fizyczna
SJP.pl
symbol atmosfery fizycznej - jednostki ciśnienia (odczytywany jako cały, odmienny wyraz)
SJP.pl
Wikipedia
willa Karola Szymanowskiego (jednego z najwybitniejszych polskich kompozytorów) w Zakopanem, gdzie mieszkał w latach 1930-1935; w 1975 roku utworzono w niej Muzeum Karola Szymanowskiego (oddział Muzeum Narodowego w Krakowie)
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) hist. szt. willa w Zakopanem, w której mieszkał Karol Szymanowski, mieszcząca współcześnie muzeum biograficzne tego kompozytora;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w filozofii indyjskiej: fundamentalne "ja", najgłębsza, duchowa istota bytu ludzkiego; "mikrokosmiczny" odpowiednik brahmana
Atman (dewanagari आत्म ātman, sanskr. oddech, आत्मा) – w hinduizmie określenie duszy rozumianej jako indywidualna jaźń, obecna w każdej żywej istocie. Atman wciela się w kolejnych żywotach (idea reinkarnacji) w kolejne ciała, podlegając prawu karmy. Pierwsze wzmianki o atmanie znaleźć można już w Upaniszadach.
SJP.pl
Wikipedia
pierwiastek będący składnikiem skorupy ziemskiej przechodzący w dużych ilościach do atmosfery lub hydrosfery
SJP.pl
→ atmoliza
SJP.pl
rozdzielanie mieszaniny gazów na poszczególne składniki
SJP.pl
przyrząd do mierzenia szybkości parowania wody z powierzchni zbiorników wodnych lub gruntu; ewaporometr
SJP.pl
Wikipedia
aparat radiofoniczny służący do notowania wyładowań atmosferycznych
SJP.pl
1. sfera gazów otaczająca Ziemię lub inne ciało niebieskie;
2. powietrze wypełniające jakąś ograniczoną przestrzeń;
3. przenośnie: jakość stosunków międzyludzkich panująca w danym miejscu, klimat psychiczny tego miejsca, środowiska, otoczenia itp.;
4. atmosfera techniczna - dawna jednostka ciśnienia;
5. atmosfera fizyczna - jednostka ciśnienia równa 101325 paskalom
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) astr. meteorol. powłoka gazowa otaczająca Ziemię lub inne ciało niebieskie;
(1.2) powietrze wypełniające jakieś pomieszczenie
(1.3) przen. klimat psychiczny w jakimś środowisku, miejscu, otoczeniu itd.
(1.4) miar. fiz. jednostka miary ciśnienia
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: atmosfera
SJP.pl
nauka o zjawiskach atmosferycznych
SJP.pl
dotyczący atmosfery (w znaczeniu powłoki gazowej), mający miejsce w atmosferze (np. zjawiska atmosferyczne, wyładowania atmosferyczne)
przymiotnik
(1.1) związany z atmosferą ziemską
SJP.pl
Wiktionary
1. rodzaj kotła lub pieca gazowego;
2. potocznie: utwór, zazwyczaj muzyczny, o charakterze nastrojowym, nostalgicznym, romantycznym
SJP.pl
fale elektromagnetyczne o długości od 15 metrów do 1500 kilometrów, wywołane wyładowaniami atmosferycznymi między chmurami lub między chmurą a ziemią, będące źródłem zakłócających trzasków w odbiornikach radiowych
Atmosferyki – zwyczajowa nazwa fal radiowych od długościach od 15 do 1 500 000 metrów (częstotliwości 20MHz-200Hz) powstających w atmosferze Ziemi. Pochodzenie atmosferyków jest naturalne, z wyładowań elektrycznych zachodzących w atmosferze - stanowią więc naturalne szumy przy odbiorze fal radiowych. Obserwacje atmosferyków służą badaniom jonosfery i magnetosfery.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
nietrujący
SJP.pl
wyspa koralowa w kształcie pierścienia, otaczająca lagunę
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geogr. typ płaskiej wyspy koralowej w kształcie pierścienia powstałej na skutek zapadnięcia się wulkanu otoczonego przez rafę koralową;
Atol – płaska wyspa koralowa, zwykle składająca się z rafy koralowej w kształcie pierścienia otaczającego centralną depresję, nazywaną laguną. Może ona stanowić odrębny zbiornik wodny lub być połączona z morzem.
Atol powstaje wskutek kilku procesów. Zaczyna się od powstania wyspy wulkanicznej na oceanie. Późniejsze procesy to narastanie rafy koralowej wokół wyspy z jednoczesnym zagłębianiem się dna oceanicznego. Powstanie wyspy wulkanicznej związane jest na ogół z istnieniem tzw. plamy gorąca pod poruszającą się płytą litosfery. Powstały wulkan tworzy wyspę. W przypadku sprzyjających warunków rozwijają się na wybrzeżach wyspy koralowce, tworząc rafy koralowe. Rafę koralową tworzą żywe organizmy – polipy. Obumierające polipy pozostawiają po sobie wapienne szkielety tworzące zwartą strukturę. Wskutek ruchu płyty wyspa przemieszcza się i jednocześnie zagłębia, a działalność wulkaniczna zamiera. Jednak zagłębianie się jest na tyle powolne, że koralowce potrafią narastać wystarczająco szybko, aby utrzymać płyciznę, dopóki panują odpowiednie warunki (temperatura wody, nasłonecznienie, czystość wody itp.). W efekcie może powstać warstwa wapieni o grubości kilku kilometrów (ponad warstwą skał wulkanicznych). Stożek wulkanu jak i pozostające ponad powierzchnią części atolu ulegają erozji. Jednym z jej produktów jest piasek, na którym mogą rozwijać się rośliny. Szczątki roślin tworzą glebę. Po zewnętrznej stronie atolu tworzy się kształtowana przez fale plaża. Opada ona stromo ku głębinie. Plaże od strony laguny są znacznie szersze, a woda przeważnie płytka.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: mimo to, jednak, wszakże; spójnik przyłączający zdanie (rzadziej inne wyrażenie) o treści przeciwnej do tej, którą można wywnioskować z wcześniejszego kontekstu, np.: Wierzyć nie chciał, w końcu atoli uwierzyć musiał.
spójnik
(1.1) przest. jednak, natomiast, ale
forma rzeczownika.
(2.1) D. lm. od atol
SJP.pl
Wiktionary
gatunek ptaka z rodziny mewowatych; rybitwa biała
Atolówka, rybitwa biała (Gygis alba) – gatunek średniej wielkości ptaka, jedyny przedstawiciel podrodziny atolówek (Gyginae) w rodzinie mewowatych (Laridae), spotykany na oceanach świata w strefie tropikalnej. Rozpowszechniona jest przede wszystkim na Pacyfiku i Oceanie Indyjskim, gniazduje także na niektórych wyspach południowego Atlantyku. Na niektórych wyspach jest osiadła, na inne przylatuje tylko na lęgi, ale trasy wędrówek poza sezonem lęgowym nie zostały jeszcze poznane.
SJP.pl
Wikipedia
→ atol
SJP.pl
1. najmniejsza część pierwiastka chemicznego zachowująca jego właściwości;
2. przenośnie: najmniejsza, podstawowa cząstka czegoś
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. fiz. najmniejszy element materii, dla którego można jeszcze wyróżniać pierwiastki;
Atom – podstawowy składnik materii. Składa się z małego dodatnio naładowanego jądra o dużej gęstości i otaczającej go chmury elektronowej o ujemnym ładunku elektrycznym.
Słowo atom pochodzi z greckiego ἄτομος – átomos (od α-, „nie-” + τέμνω – temno, „ciąć”), oznaczającego coś, czego nie da się przeciąć ani podzielić. Idea istnienia niepodzielnych składników materii pojawiła się już w pismach starożytnych filozofów indyjskich i greckich. W XVII i XVIII wieku chemicy potwierdzili te przypuszczenia, identyfikując pierwiastki chemiczne i pokazując, że reagują one ze sobą w ściśle określonych proporcjach. W XIX wieku odkryto ruchy Browna, będące pośrednim dowodem ziarnistości materii. Na początku XX wieku fizycy zbadali wewnętrzną strukturę atomów, pokazując tym samym, że są one podzielne. Teorie mechaniki kwantowej pozwoliły stworzyć matematyczne modele wnętrza atomu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
fotograficzny wywoływacz w postaci proszku
SJP.pl
1. w starożytności: filozof, zwolennik teorii filozoficznej - atomizmu;
2. specjalista w zakresie atomistyki;
3. potocznie o zwolenniku szerokiego zastosowania energii jądrowej
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) filoz. filozof będący zwolennikiem atomizmu – poglądu o istnieniu najmniejszych składników materii
(1.2) fiz. badacz zajmujący się atomistyką – nauką o najmniejszych składnikach materii, która dała początek fizyce jądrowej
(1.3) pracownik przemysłu wykorzystującego energię jądrową
SJP.pl
Wiktionary
→ atomista
SJP.pl
→ atomistyka, → atomizm
przymiotnik
(1.1) filoz. odnoszący się do atomizmu
SJP.pl
Wiktionary
1. ogół badań naukowych i prac technicznych związanych z uzyskiwaniem i wykorzystywaniem energii jądrowej;
2. antyczna teoria filozoficzna głosząca, że przyroda składa się z atomów, których powszechną właściwością jest ruch w próżni
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. dziedzina nauki zajmująca się badaniem właściwości, struktury i zachowania atomów oraz ich zastosowaniami w różnych technologiach
(1.2) hist. filoz. teoria, która zakładała, że wszystko we wszechświecie składa się z małych, niepodzielnych jednostek zwanych atomami
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. rozbicie lub rozpad czegoś na drobne cząsteczki;
2. rozpylenie cieczy w postaci drobnych kropel;
3. przesadna, drobiazgowa analiza
SJP.pl
Wikipedia
opryskiwacz silnikowy, drobnokroplisty do zwalczania szkodników i chorób roślin
SJP.pl
przyrząd do rozpylania płynów, zwłaszcza perfum i lekarstw; rozpylacz
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przyrząd, który rozpyla ciecz, rozbija ją na strumień kropelek
(1.2) jeden z elementów e-papierosa, w którym liquid jest podgrzewany przez grzałkę i zamienia się w dym
SJP.pl
Wiktionary
1. starożytna teoria filozoficzna przedstawiająca materię zbudowaną z drobnych, niepodzielnych cząstek - atomów;
2. pogląd w naukach społecznych uznający możliwość podziału badanych obiektów, podobnie jak materii, na najmniejsze składniki
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. fiz. teoria naukowa, zgodnie z którą materia składa się z atomów
(1.2) hist. filoz. starożytna doktryna głosząca, że cała rzeczywistość składa się z próżni i niepodzielnych, niezmiennych cząstek – atomów
(1.3) filoz. log. pogląd, że całą prawdę o rzeczywistości można wyrazić za pomocą elementarnych zdań (sądów), które opisują proste, jednostkowe fakty
Atomizm fizykalny – teoria o ziarnistej, nieciągłej strukturze materii, twierdzenie, że materia składa się z niepodzielnych elementów, niegdyś atomów, a współcześnie: cząstek elementarnych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rozbijać coś na drobne elementy, składniki, także coś abstrakcyjnego
czasownik przechodni niedokonany (dk. zatomizować)
(1.1) techn. rozdrabniać na bardzo drobne cząstki
(1.2) przen. powodować rozpad większej całości na elementy
czasownik zwrotny niedokonany atomizować się (dk. zatomizować się)
(2.1) dzielić się na niewielkie elementy
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) rozbijanie na atomy
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. od: atomówka
Wiktionary
1. przenośnie: uczony, który zajmuje się fizyką jądrową;
2. zwolennik wykorzystywania badań atomowych do produkcji bomb
SJP.pl
1. potocznie: bomba atomowa;
2. potocznie: elektrownia atomowa (jądrowa);
3. każda z trzech dziewczynek będących bohaterkami serialu animowanego pt. "Atomówki"
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. bomba atomowa
SJP.pl
Wiktionary
1. dotyczący atomów, związany z atomami (np. jądro atomowe, masa atomowa);
2. wykorzystujący energię jądrową, zabezpieczający przed skutkami użycia broni wykorzystującej tę energię (np. bomba atomowa, schron atomowy)
przymiotnik
(1.1) charakterystyczny dla atomu, odnoszący się do atomu
(1.2) wykorzystujący energię powstającą przy rozszczepieniu jądra atomowego
SJP.pl
Wiktionary
w mitologii egipskiej: widzialny przejaw boga Re
SJP.pl
Wikipedia
muzyk tworzący utwory muzyczne o charakterze atonalnym, stosujący zasadę atonalności
SJP.pl
SJP.pl
konstrukcja dźwiękowa o braku zależności pomiędzy dźwiękami i tonami od centrum tonalnego; atonalność
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób atonalny
Wiktionary
konstrukcja dźwiękowa o braku zależności pomiędzy dźwiękami i tonami od centrum tonalnego; atonalizm
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha utworu, który jest atonalny
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
o muzyce: wprowadzający równouprawnienie wszystkich 12 dźwięków oktawy
przymiotnik
(1.1) pozbawiony tonu
SJP.pl
Wiktionary
obniżenie prawidłowego napięcia mięśni
Atonia – zanik lub zmniejszenie zdolności do skurczu mięśni gładkich lub mięśni poprzecznie prążkowanych. Jej skutkami są poważne zaburzenia w czynnościach danego narządu, np. zatrzymanie akcji porodowej (atonia macicy), ustanie ruchów perystaltycznych jelit (atonia jelit).
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest atoniczne
Wiktionary
1. bezdźwięczny;
2. w językoznawstwie: niemający własnego akcentu;
3. dotknięty atonią, spowodowany atonią
przymiotnik
(1.1) med. powiązany z atonią, obniżeniem lub brakiem napięcia mięśniowego
(1.2) jęz. zob. nieakcentowany.
(1.3) książk. bezdźwięczny
SJP.pl
Wiktionary
wyraz nieposiadający własnego akcentu
SJP.pl
genetycznie uwarunkowana, nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego na naturalny kontakt z substancją uczulającą (antygen)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. dziedziczna skłonność organizmu do nadmiernej reakcji alergicznej na powszechnie występujące czynniki środowiskowe
Atopia (stgr. ατοπία) – grupa dziedzicznych chorób alergicznych. Zaburzenia te charakteryzują się natychmiastowym mechanizmem. Wynikają z nieprawidłowej odpowiedzi immunologicznej na małe dawki antygenów, w wyniku której dochodzi do nadmiernego wytwarzania immunoglobulin E (IgE) skierowanych głównie przeciwko tym alergenom. Powstaje w ten sposób reakcja zapalna.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba dotknięta atopią
SJP.pl
w medycynie:
1. wywołany przez alergię (np. astma atopowa, atopowe zapalenie skóry);
2. skłonny do alergii (np. osoby atopowe)
SJP.pl
organiczny związek chemiczny z grupy statyn, normalizujący stężenie lipidów we krwi
Atorwastatyna – organiczny związek chemiczny, lek należący do grupy syntetycznych statyn. Jest wybiórczym inhibitorem reduktazy 3-hydroksy-3-metylo-glutarylo-koenzymu A (reduktazy HMG-CoA).
SJP.pl
Wikipedia
1. bohater powieści "Trzej muszkieterowie", "Dwadzieścia lat później" i "Wicehrabia de Bragelonne" autorstwa Aleksandra Dumasa;
2. model samochodu marki Hyundai
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(1.1) zoonim, imię dla psa
Atos, właściwie Olivier hrabia de la Fère (ur. ok. 1595, zm. 1661) – jeden z bohaterów cyklu powieści Alexandre’a Dumasa-ojca: Trzej muszkieterowie, W dwadzieścia lat później, Wicehrabia de Bragelonne. Występuje również w powieści D’Artagnan autora Henry'ego Bedforda-Jonesa. Postać zainspirowana była m.in. Armandem de Sillègue d’Athos d’Autevielle, ur. ok. 1615, zm. 21 grudnia 1643 r. w Paryżu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. [czytaj: a-te-pe] adenozynotrójfosforan;
2. [czytaj: ej-ti-PI] skrót angielskiego: Association of Tennis Professionals - Stowarzyszenie Tenisistów Profesjonalnych, organizacja utworzona w 1972 roku w celu ochrony interesów tenisistów, organizator cyklu męskich rozgrywek tenisowych pod nazwą ATP Tour
SJP.pl
1. urozmaicenie, rozrywka, niespodzianka;
2. coś, co pociąga niezwykłością; coś szczególnie interesującego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. coś wyjątkowo interesującego, dostarczającego przyjemności lub rozrywki
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób atrakcyjny, czyli przyciągający uwagę
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: atrakcyjnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: atrakcyjny; bardziej atrakcyjny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wzbudzanie zainteresowania wyglądem, stylem, ogółem właściwości
(1.2) wywoływanie pożądania sensualnego i seksualnego
Atrakcyjność, także atrakcja – właściwość powodująca zainteresowanie, pożądanie lub przyciąganie do czegoś lub kogoś. Atrakcja może również odnosić się do samego obiektu atrakcji tak jak w przypadku atrakcji turystycznej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. wzbudzający zainteresowanie; interesujący, ciekawy;
2. wzbudzający pożądanie; pociągający, ponętny, powabny
przymiotnik
(1.1) o człowieku: przystojny (w odniesieniu do mężczyzny), ładny (o kobiecie)
(1.2) interesujący, dobry, korzystny, wartościowy, godny przyjęcia/rozważenia (o pojęciu, rzeczy, obiekcie, ofercie itd.)
SJP.pl
Wiktionary
duży, bardzo jadowity i agresywny pająk australijski
Atraks, ptasznik australijski (Atrax robustus) – gatunek pająka z infrarzędu ptaszników i rodziny Atracidae. Jest endemitem australijskiej Nowej Południowej Walii.
SJP.pl
Wikipedia
1. chemiczny środek działający wabiąco na owady i szkodniki; środek wabiący;
2. sygnał wydawany przez zwierzęta w celu zwabienia partnera seksualnego lub ofiary;
3. czynnik wabiący u roślin, przyciągający gatunki zapylające kwiaty
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zool. sygnał wabiący ofiarę lub partnera
(1.2) bot. bodziec wabiący do zapylenia
Atraktanty, czynniki wabiące – dowolnej natury czynniki (dźwięk, światło, związki chemiczne, kształty lub kombinacje takich sygnałów) o działaniu wabiącym, zwiększające atrakcyjność seksualną, przyciągające gatunki zapylające kwiaty, rozsiewające nasiona, itp. Atraktanty sztuczne i naturalne są wykorzystywane przez człowieka w hodowli zwierząt oraz uprawie wszelkiego rodzaju roślin.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
punkt lub zbiór punktów, który w trakcie pewnego procesu "przyciąga" punkty leżące w jego otoczeniu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wędk. dodatek smakowy, środek wabiący ryby
(1.2) mat. fiz. stan układu dynamicznego, do którego dąży ten układ w miarę upływu czasu;
(1.3) psych. pewien stały poziom szczęśliwości, do którego dąży umysł
Atraktor (łac. attrahere – przyciągać) – stan układu dynamicznego, do którego w miarę upływu czasu dąży ten układ. Atraktor jest pojęciem pokrewnym punktu stałego dla funkcji. Atraktorem może być np. punkt, zamknięta krzywa (cykl graniczny), czy fraktal (dziwny atraktor). Atraktor jest jednym z podstawowych pojęć używanych w teorii chaosu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z atraktorem, dotyczący atraktora
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od atrament
Wiktionary
barwny roztwór o różnorodnym składzie chemicznym, służący do pisania przy użyciu pióra, lub drukowania
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) roztwór wody i barwnika, zazwyczaj granatowego, używany do pisania lub drukowania;
(1.2) środ. przestępcze tanie wino owocowe
Atrament (łac. atramentum, czernidło) – środek barwiący w postaci roztworu barwnika w rozpuszczalniku z ewentualnym dodatkiem substancji zagęszczających (np. żelujących). Wykorzystywany jest w szeregu przyborów pisarskich (długopisy, flamastry, markery, wieczne pióra) oraz w druku atramentowym (drukarki atramentowe, plotery).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: drukarka atramentowa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. inform. drukarka atramentowa
SJP.pl
Wiktionary
związany z atramentem
przymiotnik
(1.1) dotyczący atramentu, związany z atramentem
(1.2) granatowy kolor
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. kopiowy (o ołówku)
Wiktionary
cecha relacji, która nigdy nie zachodzi między X i Z, jeśli zachodzi między X i Y oraz Y i Z; przeciwprzechodniość
Relacja przechodnia (tranzytywna) – relacja, która jeśli zachodzi dla pary (x,y) oraz pary (y,z), to zachodzi też dla pary (x,z).
SJP.pl
Wikipedia
1. imitacja przedmiotu lub puste opakowanie np. na wystawie sklepowej jako reklama;
2. osłona chłodnicy samochodowej;
3. przenośnie o instytucji lub zjawisku, które są zaledwie imitacją czegoś, nie mają dodatnich wartości pierwowzoru
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) imitacja jakiegoś przedmiotu;
(1.2) przen. coś, co jest pozbawione wartości, sprawiające pozór bycia czymś, czym w rzeczywistości nie jest
(1.3) osłona chłodnicy samochodowej
Atrapa (fr. attrape) – makieta lub przedmiot służący do oszukania obserwatora, imitacja. Pojęcie odnoszone czasem do pojęć abstrakcyjnych (np. „Władza, która jest tylko atrapą”).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z atrapą
SJP.pl
nietraumatyczny
SJP.pl
związek chemiczny, herbicyd do zwalczania chwastów w uprawie kukurydzy
Atrazyna – organiczny związek chemiczny z grupy triazyn. Stosowana jako herbicyd (tzw. herbicyd triazynowy) do zwalczania chwastów w uprawie kukurydzy.
Użycie atrazyny zostało zakazane na terenie państw Unii Europejskiej z początkiem roku 2005 ze względu na przekroczenie norm stężeń tego pestycydu w wodach gruntowych. Wiele krajów zabroniło stosowania atrazyny znacznie wcześniej: Włochy, Niemcy – 1991; Dania, Finlandia, Szwecja – 1994. Jak wykazują cytowane badania, zaniechanie używania atrazyny w Niemczech i we Włoszech nie spowodowało zmian w uzyskiwanej wydajności produkcyjnej kukurydzy z hektara upraw.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) hist. związany z Atrebatem, dotyczący Atrebatu (współcz. Arras)
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. hydron. rzeka w północno-wschodnim Iranie i południowo-zachodnim Turkmenistanie;
Wiktionary oraz Wikipedia
stan skrajnego wyniszczenia u niemowląt rozwijający się wskutek przewlekłych zaburzeń w odżywianiu lub przewlekłych schorzeń, objawiający się znacznym wychudzeniem, upośledzeniem wzrostu i rozwoju oraz zaburzeniami czynności narządów wewnętrznych
Atrepsja – stan znacznego wyniszczenia organizmu dziecka, przejawiający się wychudzeniem, a także zaburzeniem rozwoju fizycznego oraz intelektualnego. Jego przyczyną jest najczęściej nieodpowiednia pielęgnacja dziecka oraz niedostateczne odżywianie (zarówno ilościowe, jak i jakościowe), niedostarczające organizmowi niezbędnej ilości białka. Objawy nasilają się wraz z pogłębianiem deficytu. W skrajnych przypadkach niedobór masy ciała może sięgać nawet 30%. Znacznemu spowolnieniu ulega również wzrost dziecka. Niedobór białek powoduje także szereg innych zaburzeń w organizmie, m.in.: niedokrwistość, uszkodzenia wątroby, osłabienie odporności organizmu (co prowadzi do licznych infekcji), zaburzenia termoregulacji (objawiające się najczęściej zaniżoną temperaturą ciała) oraz niedobory niektórych witamin. U niemowląt występuje często ponadto znaczne odwodnienie, demineralizacja kości oraz kwasica.
SJP.pl
Wikipedia
Atreus (także Atreusz, Atrej; gr. Ἀτρεύς Atreús, łac. Atreus) – w mitologii greckiej król Myken.
Uchodził za syna Pelopsa i Hippodamei. Był bratem Tiestesa, z którym został przez ojca wypędzony za zamordowanie przyrodniego brata, Chrysipposa (Chryzypa). Z żoną Aerope miał dwóch synów – Agamemnona i Menelaosa oraz córkę Anaksibię. Klątwa Pelopsa stała się przyczyną wielu zbrodni w rodzie.
Wikipedia
brak światła narządu rurowatego (np. odbytu, dróg żółciowych, dwunastnicy); zarośnięcie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zob. zarośnięcie.
Atrezja, zarośnięcie (łac. atresia, z gr. ατρετος = bez otworu) – termin medyczny oznaczający najczęściej wrodzony brak otworu np. w zastawce trójdzielnej lub światła narządu rurowatego (np. odbytu, przełyku, pochwy) albo wtórny brak światła, który może być spowodowany przebytym procesem zapalnym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ atrezja
SJP.pl
przymiotnik od: atrium; charakterystyczny dla atrium, mieszczący się w atrium lub w jakiś inny sposób związany z atrium
SJP.pl
1. centralne pomieszczenie w starożytnych domach rzymskich, oświetlane przez otwór w dachu, pod którym był basen na wodę deszczową;
2. dziedziniec w bazylikach starochrześcijańskich;
3. przedsionek serca
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) archit. w dawnym domu rzymskim: główne pomieszczenie, z otwartym dachem i zbiornikiem w podłodze na deszczówkę
(1.2) archit. wewnętrzny dziedziniec
(1.3) anat. przedsionek serca
Atrium (od łac. ater – czarny) – najczęściej niezadaszone (hypetralne) pomieszczenie wewnętrzne.
W architekturze jest to zamknięta przestrzeń, niekoniecznie wyrównana w pionie, przechodząca przez dwie lub więcej kondygnacji w obiekcie budowlanym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zanikanie tkanek lub organów; zanik
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zanik lub zmniejszenie się tkanek lub narządów;
(1.2) psych. zanik wrażliwości
Atrofia (stgr. ἀτροφία atrophia), zanik, wiąd – stopniowe zmniejszanie się objętości komórki, tkanki, narządu lub części ciała. Wyróżnia się zanik fizjologiczny i patologiczny.Typy zaników:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zanikowy
przymiotnik relacyjny
(1.1) med. związany z atrofią, dotyczący atrofii
SJP.pl
Wiktionary
silnie trujący związek organiczny, alkaloid występujący w niektórych roślinach (m.in. w owocach pokrzyku wilczej jagody), działający na układ nerwowy przywspółczulny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów tropanowych o sumarycznym wzorze wzór chemiczny|C17H23NO3., stosowana jako lek rozkurczowy i środek rozszerzający źrenice;
Atropina (łac. atropinum) – organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów tropanowych, ester 3-hydroksytropanu i kwasu 3-hydroksy-2-fenylopropanowego. Antagonista pozazwojowych receptorów muskarynowych M1-M2. Nie wykazuje istotnego działania na pozostałe receptory muskarynowe. Stosowana jako lek rozkurczowy i środek rozszerzający źrenice. Jest racematem składającym się z dwóch enancjomerów różniących się konfiguracją przy atomie 2 grupy fenylopropanianowej; enancjomer 2S to hioscyjamina (L-atropina), wykazująca silniejsze działanie niż racemat.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z atropiną
przymiotnik
(1.1) med. związany z atropiną
SJP.pl
Wiktionary
Atropos (gr. Ἄτροπος Átropos, łac. Atropos, Morta – „Nieodwracalna”) – trzecia z Mojr, w mitologii greckiej bogiń losu.
Atropos wyznaczała kres życia każdego z ludzi. Kiedy nadchodził ich czas, przecinała nić swoimi nożycami. Atropos była najstarszą z sióstr.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od atrybut
Wiktionary
1. połączenie rzeczownika z przymiotnikiem, gdzie przymiotnik pełni funkcję przydawki;
2. przypisanie autorstwa dzieła sztuki, o niejednoznacznym pochodzeniu, artyście na podstawie zgromadzonych wiadomości źródłowych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przypisywanie (czegoś komuś lub czemuś)
(1.2) jęz. połączenie rzeczownika z przymiotnikiem pełniącym funkcję atrybutu – przydawki
(1.3) psych. wnioskowanie, wyjaśnianie czyichś zachowań, zjawisk, intencji pomagające przewidywać zdarzenia i zwiększyć możliwość wpływania na nie
(1.4) szt. przypisanie autorstwa dzieła sztuki, dokonywane gdy dzieło nie jest podpisane lub istnieją wątpliwości co do autentyczności podpisu autora
(1.5) jęz. bezspójnikowe połączenie zdań lub części zdania
Atrybucja – przypisywanie komuś lub czemuś pewnych cech. W psychologii pojęcie atrybucji odnosi się do tego, jak ludzie wyjaśniają przyczyny swojego bądź cudzego zachowania, tzw. naiwne teorie przyczynowości. Termin ten funkcjonuje również w gramatyce języka polskiego oraz istnieje w dziedzinie marketingu biznesowego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: atrybucja
SJP.pl
1. istotna cecha, właściwość;
2. filozofia: charakterystyczna właściwość przedmiotu, bez której nie mógłby on istnieć; przymiot;
3. językoznawstwo: część zdania (wyraz lub ich grupa) określająca rzeczownik lub zaimek rzeczowny; przydawka;
4. sztuka: określony, symboliczny przedmiot, dodawany jako znak rozpoznawczy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rzecz lub cecha typowa dla czegoś lub kogoś
Atrybut – cecha (własność, właściwość) osoby lub rzeczy, która wyróżnia ją spośród innych.
Słowo to może również mieć następujące znaczenia:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
używany jako przydawka
SJP.pl
potomek Atreusa, króla Myken
Atrydzi – w mitologii greckiej potomkowie króla Myken, Atreusa. Cały ród Atrydów obciążony był klątwą, jaką rzucili bogowie po popełnieniu przez protoplastę rodu, Atreusa, licznych okrutnych zbrodni w walce o tron mykeński. Synami Atreusa byli Agamemnon i Menelaos. Pierwszy zginął z ręki swej żony Klitajmestry (jego małżeństwo, do którego doszło w wyniku zbrodni, również było przeklęte). Bogowie przebaczyli dopiero synowi Agamemnona, Orestesowi i zdjęli klątwę z rodu.
SJP.pl
Wikipedia
skrót od: a tak swoją drogą; btw, BTW
SJP.pl
[czytaj: ej ti and TI] skrót od: American Telephone and Telegraph, amerykańska firma telekomunikacyjna
SJP.pl
[czytaj: attakka] określenie wykonawcze: atakuj (natychmiast); wskazówka, że nie należy robić przerwy między częściami utworu; attacca subito
Attacca [z wł. atakuj; także attacca subito, z wł. atakuj natychmiast] – termin muzyczny, tekstowy element notacji muzycznej będący oznaczeniem i wskazówką wykonawczą nakazującą wykonanie sąsiadujących ze sobą części (przeważnie w kompozycjach o formie cyklicznej) lub wydzielonych fragmentów utworu muzycznego bez zaznaczenia przerwy między nimi.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: aTAszat] urząd attaché; ataszat
SJP.pl
[czytaj: ataSZE] dyplomata oddelegowany na placówkę dyplomatyczną, działający w danej dziedzinie (np. attaché kulturalny, attaché wojskowy)
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) polit. dypl. najniższy stopień członka personelu dyplomatycznego – urzędnik dyplomatyczny przydzielony do poselstwa jako specjalista w danej dziedzinie;
Attaché (czyt. atasze, z fr.: przydzielony, doczepiony) – najniższy stopień dyplomatyczny członka personelu dyplomatycznego państwa wysyłającego w państwie przyjmującym. Wyjątkiem jest attaché wojskowy, który – zachowując tradycyjną nazwę – ma wysoki stopień dyplomatyczny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Atalia, attalia, miąglina (Attalea Kunth) – rodzaj roślin z rodziny arekowatych. Obejmuje 66–69 gatunków, przy czym współcześnie włącza się zwykle do tego rodzaju Maximiliana, Orbignya, Scheelea (choć jeszcze w 1999 postulowano ich rozdzielenie). W wąskim ujęciu należało tu ok. 30 gatunków. Rośliny te występują w tropikalnej części Ameryki Południowej, w Ameryce Centralnej (na północy po Meksyk) oraz na Antylach, gdzie rośnie jeden gatunek A. crassispatha, który jest endemitem Haiti (zachowało się mniej niż 50 okazów mających wielki problem z rozsiewaniem się – owoce są przysmakiem dzieci, a młode rośliny – zwierząt hodowlanych).
Wikipedia
olejek różany, składnik kosmetyków; atar
SJP.pl
[czytaj: Atenboroł] nazwisko
Osoby:
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: atiTUD] pozycja w balecie, w której tancerz stoi wyprostowany na jednej nodze, z drugą uniesioną do tyłu i ugiętą w kolanie
Terminologia tańca klasycznego służy do opisu kombinacji kroków, pozycji, póz, ruchów ciała oraz wielu innych elementów z których składa się technika baletu klasycznego.
Znaczna część terminologii baletowej pochodzi z języka francuskiego.
SJP.pl
Wikipedia
przedrostek
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych oznaczających jednostki miary trylion (10-18) razy mniejsze od podstawowych;
Wiktionary
jednostka długości równa 10^(-18) metra
SJP.pl
jednostka czasu równa 10^(-18) sekundy (skrót: as)
Attosekunda (symbol: as) to jednostka podwielokrotna (ułamkowa) jednostki czasu – sekundy w układzie SI, równa jednej trylionowej części sekundy.
SJP.pl
Wikipedia
1. przymiotnik od: Attyka (kraina w starożytnej Grecji);
2. charakterystyczny dla kultury Attyki (np. attycka prostota);
3. sól attycka - styl mówienia odznaczający się subtelnym dowcipem, zwykle trochę złośliwym
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Attyką
SJP.pl
Wiktionary
styl retoryczny wywodzący się ze starożytnej Grecji, odznaczający się dbałością o czystość i prostotę wyrazu oraz wytwornością wysłowienia
Attycyzm – odmiana stylu retorycznego, powstała w retoryce greckiej w I w. p.n.e. jako reakcja na ozdobność i niezwykłość form językowych (reprezentowane m.in. przez sofistów i tzw. azjanizm), którym przeciwstawiała ideał powagi, prostoty i jasności. Polegał na jednoznacznym i zarazem prostym wyrażaniu myśli i propagował powrót do ideałów starożytnych mówców z Attyki. Pierwszym teoretykiem attycyzmu był Cecyliusz z Kaleakte.
SJP.pl
Wikipedia
historyczne dzieło prozaiczne opisujące dzieje, kulturę i religię Attyki
SJP.pl
gałąź historiografii opisująca historyczne i mityczne dzieje Attyki
SJP.pl
w architekturze: dekorowana ścianka wieńcząca budynek, zasłaniająca dach
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. kraina w środkowej Grecji leżąca na Półwyspie Attyckim z Atenami jako głównym ośrodkiem;
(1.2) geogr. adm. region administracyjny w środkowej Grecji
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z attyką
przymiotnik
(1.1) archit. związany z attyką
SJP.pl
Wiktionary
król Hunów
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) hist. wódz Hunów (ok. 406–453 n.e.), który zjednoczył plemięemiona huńskie i prowadził liczne najazdy na tereny Cesarstwa Rzymskiego
Attyla (łac. Attila z goc. dosłownie „Mały ojciec”, „Ojczulek”), zwany też „Biczem Bożym” (łac. Flagellum Dei) (ur. 406, zm. 453) – władca Hunów w latach 445–453, który wraz z bratem Bledą przejściowo stworzył rozległe imperium władzy na ziemiach europejskich.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. uprzywilejowany kolor w kartach, bijący wszystkie pozostałe kolory; atut;
2. atutowy, w kolorze atutowym;
3. samochód typu Polonez Atu
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) karc. atut
w funkcji przymiotnika
(2.1) atutowy
Belgia:
Osoby:
Inne:
Zobacz też:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od atut
Wiktionary
zaleta dająca szansę powodzenia w jakiejś dziedzinie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) karc. kolor ustalony jako najbardziej wartościowy, umożliwiający przebicie innych kolorów; karta tego koloru
(1.2) cecha, umiejętność mogąca komuś przynieść pozytywne skutki
(1.3) bot. ogrod. odmiana fasoli
Atut (także atu, regionalnie trumf, tromf, kozer) – wyróżniony kolor w grze w karty, który jest starszy od pozostałych kolorów. Karty z koloru atutowego są w stanie przebić wszystkie karty z kolorów nieatutowych. Atut może być stały, np. w pikach kolorem atutowym jest pik. Kolor atutowy może być też zmienny, np. w tysiącu (podczas jednego rozdania może się zmieniać czterokrotnie) lub w brydżu, ale w brydżu ten sam atut obowiązuje podczas całego rozdania.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w kartach: zagrywać atutem (kartą w kolorze, który bije wszystkie pozostałe kolory)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) karc. granie, wychodzenie w atu
Wiktionary
będący atutem (najczęściej w znaczeniu karcianym), np. dama atutowa, kolor atutowy
przymiotnik
(1.1) związany z atutem; dający przewagę
SJP.pl
Wiktionary
skrót od: All-Terraine Vehicle, samochód terenowy posiadający sprężyste opony o dużych rozmiarach, używane do jazdy po nierównych terenach
SJP.pl
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
Miejscowości w USA:
SJP.pl
Wikipedia
1. skrót od: Advanced Technology eXtended, podstawowa konstrukcja obudowy i płyty głównej;
2. skrót od: Austrian Traded Index, najważniejszy indeks giełdy wiedeńskiej
SJP.pl
przygnębienie, mała aktywność psychiczna, brak inicjatywy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. stan ociężałości i przygnębienia
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: przyległość
Atynencja albo attynencja (przyległość) - historyczna jednostka osadnicza niezwiązana funkcjonalnie z miastem, jednak leżąca pod obszarem jego jurysdykcji.
Nazwy atynencja używano głównie w XIX i na początku XX wieku na określenie oddalonej od centrum części miasta, która nie łączyła się z jego śródmiejską zabudową. Obecnie często bywa nazywana przedmieściem, np. atynencją dla Szydłowca był, w XIX wieku, Książek oraz Wymysłów.
SJP.pl
Wikipedia
zespół nieprawidłowych cech w budowie komórek
Atypia – zespół nieprawidłowych cech w budowie komórek. Jednak nie każda komórka atypowa jest komórką nowotworową, natomiast każda komórka nowotworowa jest komórką atypową.
SJP.pl
Wikipedia
→ atypowy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest atypowe; cecha tych, którzy są atypowi
SJP.pl
Wiktionary
nieposiadający cech typowych; nietypowy
przymiotnik
(1.1) rzad. zob. nietypowy.
Atypowy (ang. Atypical) – amerykański serial telewizyjny (komediodramat) wyprodukowany przez Weird Brain, Exhibit A oraz Sony Pictures Television, którego twórcą jest Robia Rashid.
Wszystkie odcinki pierwszego sezonu zostały udostępnione równocześnie, 11 sierpnia 2017 roku, na platformie Netflix.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Kazachstanie, administracyjne centrum obwodu atyrauskiego;
Atyrau (kaz. Атырау; do 1991 Gurjew, ros. Гурьев) – miasto w Kazachstanie, ośrodek administracyjny obwodu atyrauskiego. Port nad rzeką Ural, w pobliżu jej ujścia do Morza Kaspijskiego. Miasto położone na granicy dwóch kontynentów: Europy oraz Azji. Wraz z Aktau, największy kazachstański ośrodek miejski nad Morzem Kaspijskim.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Atyrau, dotyczący Atyrau
Wiktionary
miękka tkanina, najczęściej jedwabna lub półjedwabna, matowa z jednej strony, a błyszcząca z drugiej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) włók. gładka i delikatna tkanina, jednostronnie błyszcząca;
Atłas (arab. atlas "gładki") – gładka tkanina, wytwarzana z różnych surowców, która z jednej strony jest błyszcząca, a z drugiej (lewej) matowa.
Atłas wykonuje się splotem atłasowym z przędzy bawełnianej lub włókien wiskozowych. Niekiedy wyrabiany był z naturalnego jedwabiu. Może być gładki lub wzorzysty. Stosowany na bieliznę, ubrania, podszewki, suknie oraz jako tkanina obiciowa na meble.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. błyszcząca nić do haftowania;
2. rodzaj ściegu (sposobu przekładania nitki)
SJP.pl
→ atłasek
SJP.pl
1. zrobiony z atłasu (np. atłasowa bielizna, atłasowa suknia);
2. taki jak atłas: miękki i delikatny (np. atłasowe dłonie, atłasowe spojrzenie)
przymiotnik
(1.1) dotyczący atłasu, zrobiony z atłasu
SJP.pl
Wiktionary