jednostka miary powierzchni ziemi równa 100 metrom kwadratowym; powierzchnia równa tej jednostce
skrótowiec, rzeczownik
(1.1) = eduk. akademia rolnicza
Geografia:
Inne:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stolica Arabii Saudyjskiej; Rijad, Al-Rijad
Rijad (arab. الرياض, Ar-Riyāḍ, Ar-Rijad) – stolica Arabii Saudyjskiej położona w środkowej części kraju, u wschodniego podnóża gór Dżabal Tuwajk, siedziba administracyjna prowincji Rijad. W 2010 roku miasto liczyło ok. 5,2 mln mieszkańców.
SJP.pl
Wikipedia
skrót od: arabski; arab.
SJP.pl
rodzaj dużej papugi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ornit. nazwa systematyczna|Ara|ref=tak., rodzaj ptaków z podrodziny papug neotropikalnych;
(1.2) ornit. duża, kolorowa papuga z rodzaju ara (1.1);
(1.3) ornit. nazwa niektórych papug z podrodziny papug neotropikalnych;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
koń czystej krwi arabskiej
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) etn. osoba narodowości arabskiej;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
skrót od: arabski; ar.
Język arabski (arab. اللغة العربية, trb. al-luġa al-‘arabijja) – język z rodziny języków semickich, w której zaliczany jest do grupy języków południowo-zachodnich według klasycznego podziału, bądź grupy języków zachodnich, centralnych według podziału Hetzrona i Voigta. Zapisywany jest alfabetycznym pismem arabskim typu abdżad, od strony prawej do lewej.
SJP.pl
Wikipedia
wielocukier, polimer cząsteczek arabinozy
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) daw. jeźdz. zdrobn. arab
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. Arab
Wiktionary
1. antyczny ozdobnik roślinny;
2. utwór muzyczny z wieloma ozdobnikami;
3. poza w balecie polegająca na pochyleniu tułowia w przód i wyprostowaniu jednej nogi poziomo w tył; arabesque;
4. utwór ironiczno-humorystyczny charakterystyczny przede wszystkim dla romantyzmu niemieckiego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) szt. archit. ozdobny ornament roślinny wywodzący się z kultury arabskiej;
(1.2) muz. miniatura na fortepian;
(1.3) choreogr. poza w tańcu inspirowana motywami orientalnymi
(1.4) choreogr. sport. figura w łyżwiarstwie figurowym wzorowana na arabesce (1.3)
(1.5) liter. gatunek prozy, drobny utwór zawierający wiele motywów fantastyki baśniowej
(1.6) pot. prostytutka, której klientami są Arabowie
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wzorzystość taka jak w arabesce, ornamencie w stylu arabskim; styl arabeskowy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest arabeskowe
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: arabeska
przymiotnik
(1.1) związany z arabeską, arabeskami
(1.2) szt. pokryty arabeskami
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: araBESK] poza w balecie polegająca na pochyleniu tułowia w przód i wyprostowaniu jednej nogi poziomo w tył; arabeska
SJP.pl
Wikipedia
1. prowincja rzymska, dawne królestwo Nabatejczyków;
2. przestarzale: Półwysep Arabski
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. kraina zazwyczaj utożsamiana z Półwyspem Arabskim, lecz początkowo obejmująca obszar Azji leżący na południowy zachód od Mezopotamii, obejmując poza półwyspem również część Lewantu;
(1.2) pot. geogr. Arabia Saudyjska
(1.3) astr. planetoida z pasa głównego asteroid o numerze 1157;
Arabia (pochodzi od słowa arab. عرب ’Arab – w pierwotnym znaczeniu: „koczownik”) – kraina zazwyczaj utożsamiana z Półwyspem Arabskim, lecz początkowo obejmująca obszar Azji Zachodniej leżący na południowy zachód od Mezopotamii, obejmując poza półwyspem również część Lewantu. Sam Półwysep Arabski określano także jako Dżazirat al-Arab (Wyspa Arabów).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: arabika] rodzaj kawy; arabika
SJP.pl
rodzaj kawy; arabica
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. masyw górski w Wielkim Kaukazie, położony na terytorium Abchazji;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
monosacharyd, aldopentoza
Arabinoza – organiczny związek chemiczny, pięciowęglowy monosacharyd (cukier prosty) zaliczany do aldoz (aldopentoza). W przyrodzie występuje najczęściej w postaci enancjomeru L. Wykazuje czynność optyczną (konfiguracja D(–)). D-Arabinoza jest rzadko spotykana w przyrodzie. Występuje jako składnik niektórych glikozydów. Otrzymuje się ją głównie przez degradację D-glukozy.
SJP.pl
Wikipedia
naukowiec badający język, kulturę i dzieje Arabów
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) specjalista w zakresie języka, historii i kultury Arabów;
Arabistyka – jedna z dziedzin orientalistyki, zajmująca się badaniem języka arabskiego i jego dialektów, kultury, historii obszarów arabskojęzycznych, systemów religijnych i filozoficznych, literatury arabskiej, a także polityki, gospodarki oraz ekonomii. Dziedziny powiązane ściśle z arabistyką to islamistyka i semitystyka.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ arabista
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) specjalistka w zakresie arabistyki
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) dotyczący arabistyki
SJP.pl
Wiktionary
dział literaturoznawstwa zajmujący się literaturą arabską
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauka o języku, kulturze i historii Arabów;
(1.2) kierunek na uczelni obejmujący studia w dziedzinie arabistyki (1.1)
Arabistyka – jedna z dziedzin orientalistyki, zajmująca się badaniem języka arabskiego i jego dialektów, kultury, historii obszarów arabskojęzycznych, systemów religijnych i filozoficznych, literatury arabskiej, a także polityki, gospodarki oraz ekonomii. Dziedziny powiązane ściśle z arabistyką to islamistyka i semitystyka.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) narzucanie danemu ludowi lub przyswajanie przez dany lud arabskiej kultury, obyczajów i języka
(1.2) nadawanie czemuś lub komuś cech arabskich
(1.3) rozpowszechnienie języka arabskiego, dostosowywanie czegoś do języka arabskiego
Wiktionary
1. wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa wzorowane na języku arabskim albo z niego przejęte;
2. element typowy dla Arabii Saudyjskiej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. wyraz, zwrot, forma gramatyczna zapożyczona do jakiegoś języka z języka arabskiego;
(1.2) grupa cech charakterystycznych dla Arabów, kultury bądź świata arabskiego
Arabizm – wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa zapożyczona z języka arabskiego.
Arabizmami jest wiele terminów związanych z islamem i całą kulturą arabską, a także terminy naukowe zapożyczone w średniowieczu, gdy nauka w krajach arabskich stała na wyższym poziomie w porównaniu z nauką europejską.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. zarabizować)
(1.1) kult. narzucać arabskość, przymuszać kogoś do zostania Arabem, zmieniać coś na arabskie
czasownik zwrotny niedokonany arabizować się (dk. zarabizować się)
(2.1) stawać się Arabem, nabierać cech arabskich
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) narzucanie kultury i języka arabskiego
(1.2) nadawanie czemuś charakteru arabskiego
Wiktionary
klacz czystej krwi arabskiej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta pochodzenia arabskiego, wywodząca się z jednego z krajów świata arabskiego
SJP.pl
Wiktionary
mieszaniec konia czystej krwi arabskiej z kucem
SJP.pl
dotyczący Arabów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. język Arabów, najpowszechniejszy język semicki będący językiem oficjalnym licznych krajów regionu bliskowschodniego i północnoafrykańskiego;
przymiotnik relacyjny
(2.1) dotyczący Arabów i terenów, które zamieszkują
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) na sposób arabski, po arabsku
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) dotyczący jednocześnie Arabów, kultury arabskiej i muzułmanów, islamu; dotyczący arabskich muzułmanów
Wiktionary
1. posługujący się językiem arabskim;
2. napisany w języku arabskim;
3. o jakimś terenie: zamieszkany przez ludność posługującą się językiem arabskim
przymiotnik
(1.1) posługujący się językiem arabskim
(1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem arabskim
(1.3) spisany, stworzony w języku arabskim
SJP.pl
Wiktionary
→ arabski
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co typowo arabskie; zbiór cech, pojęć, rzeczy, zjawisk wywodzących się ze świata arabskiego / charakterystycznych dla świata arabskiego i Arabów
SJP.pl
Wiktionary
1. język arabski;
2. cechy charakterystyczne kultury arabskiej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. jęz. język arabski
(1.2) pot. zbiór cech typowych dla kultury i obyczajów arabskich
SJP.pl
Wiktionary
pogardliwie o Arabie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) lekcew. Arab
SJP.pl
Wiktionary
→ arabus
SJP.pl
rasa gorącokrwistych koni wierzchowych wywodząca się z rejonu Półwyspu Arabskiego; konie osiągające wysokość w kłębie do 155 cm, o maści w zależności od typu siwej, gniadej albo kasztanowatej; arabskie konie czystej krwi
Araby – czarno-biały polski krótkometrażowy film dokumentalny Zbigniewa Raplewskiego z roku 1963, podejmujący tematykę koni czystej krwi arabskiej ukazanych na tle pięknych krajobrazów, zrealizowany w Janowie Podlaskim.
SJP.pl
Wikipedia
fistaszek, orzeszek ziemny, orzeszek arachidowy;
a) owoc orzecha ziemnego zawierający jadalne nasiona;
b) jadalne nasiono owocu orzecha ziemnego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. roln. nazwa systematyczna|Arachis hypogaea|L.|ref=tak., roślina z rodziny bobowatych, pochodząca z Ameryki Południowej, uprawiana dla jadalnych nasion rozwijających się pod ziemią;
(1.2) kulin. spoż. jadalne nasiono orzachy podziemnej
SJP.pl
Wiktionary
kwas arachidonowy - ważny składnik pokarmu człowieka, odpowiednik nasyconego kwasu arachidowego, występującego w orzeszkach ziemnych
SJP.pl
przysłówek
(1.1) tak jak arachidy
Wiktionary
zrobiony z arachidów, zawierający arachidy, mający smak arachidów (np. orzechy arachidowe, olej arachidowy)
przymiotnik jakościowy
(1.1) spoż. zrobiony z arachidów, zawierający arachidy
przymiotnik relacyjny
(2.1) związany z arachidami, odnoszący się do arachidów
SJP.pl
Wiktionary
lekarstwo
SJP.pl
w mitologii greckiej: tkaczka lidyjska słynąca z maestrii swych dzieł, uczennica Ateny
SJP.pl
Wikipedia
osoba przejawiająca chorobliwy lęk przed pająkami
SJP.pl
chorobliwy lęk przed pająkami
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. psych. chorobliwy lęk przed pająkami;
Arachnofobia (stgr. αράχνη, arachne – pająk, stgr. φοβία phobia – strach) – fobia, objawiająca się bardzo silnym lękiem przed pająkami lub innymi bezkręgowcami zbliżonymi do nich wyglądem. Jest to jedna z najczęściej występujących fobii.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
specjalista w zakresie arachnologii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) arachn. zoolog badający pajęczaki
SJP.pl
Wiktionary
nauka biologiczna z zakresu zoologii zajmująca się badaniem różnych gatunków pajęczaków
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zool. dział zoologii, nauka o pajęczakach;
Arachnologia (gr. aráchnē = pająk, lógos = nauka) – dziedzina zoologii zajmująca się badaniem pajęczaków (Arachnida).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący arachnologii lub arachnologów (np. badania arachnologiczne)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z arachnologią, dotyczący arachnologii
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: arak
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od arak
SJP.pl
Wiktionary
miasto w Rumunii
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w zachodniej Rumunii, w regionie Kriszana;
(1.2) geogr. miasto w Dystrykcie Południowym w Izraelu
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Aradem, dotyczący Aradu
Wiktionary
nazwisko, np. Jaser Arafat (1929-2004), polityk palestyński, przywódca Palestyny
SJP.pl
chusta
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. arabskie nakrycie głowy, także chusta wzorowana na tym nakryciu, w biało-czarny wzór, zakończona frędzlami
(1.2) uczn. chustka noszona na szyi
Kefija (arab.: كوفية, kūfīyah) – tradycyjne arabskie nakrycie głowy. Kwadratowy kawałek materiału, przeważnie bawełniany, złożony i owinięty w różny sposób dookoła głowy. Występuje wiele odmian, wiele palestyńskich kefiji jest wykonanych z mieszaniny bawełny i wełny, która charakteryzuje się tym, iż zachowuje ciepło i schnie szybko. Przeważnie złożona na pół, tak iż formuje się trójkąt, sfałdowany następnie na czole. Często kefija utrzymywana jest na odpowiednim miejscu za pomocą pętli ze sznurka, nazywanej agal (عقال, ʿiqāl). Niektórzy noszący tę chustę formują z niej turban, podczas gdy inni noszą ją luźno opadającą na ramiona i plecy. Kefija najczęściej jest biała, z czarnym lub czerwonym wzorem. Prosta, biała kefija jest najbardziej popularna w państwach Zatoki Perskiej, wypierając niemal całkiem inne wzory z Kuwejtu i Bahrajnu. Biało-czarna kefija jest najbardziej rozpowszechniona w krajach Lewantu. Biało-czerwona natomiast jest najbardziej związana z Jordanią.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Morze Arafura - część Oceanu Spokojnego
Morze Arafura (indonez. Laut Arafura, ang. Arafura Sea) – morze przybrzeżne w zachodniej części Oceanu Spokojnego (bywa zaliczane do Oceanu Indyjskiego) między Australią a wyspami: Tanimbar, Kai i Nowa Gwinea. Od wschodu, przez Cieśninę Torresa łączy się z Morzem Koralowym, od zachodu sąsiaduje z morzami Timor, Banda i Seram, od południa z Zatoką Karpentaria. Pływy morskie osiągają do 7,6 m (Nowa Gwinea).
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: araGO] nazwisko
Osoby:
Astronomia:
Miejsca:
Sport:
Technika:
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: araGĄ] nazwisko, np. Louis Aragon (1897-1982), francuski pisarz i uczestnik ruchu oporu podczas II wojny światowej
SJP.pl
Wikipedia
mieszkaniec Aragonii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Aragonii
SJP.pl
Wiktionary
region autonomiczny i kraina historyczna w Hiszpanii
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. region autonomiczny w północnej Hiszpanii
(1.2) hist. dawne państwo obejmujące ten region
Aragonia (hiszp. i arag. Aragón, kat. Aragó) – wspólnota autonomiczna i region historyczny w północno-wschodniej Hiszpanii. Region historyczny Aragonii obejmuje środkową część biegu Ebro. Pełna hiszpańska nazwa wspólnoty brzmi: "Comunidad Autónoma de Aragón".
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
minerał, rombowa odmiana węglanu wapnia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. minerał z gromady węglanów, polimorficzna odmiana węglanu wapnia;
Aragonit – minerał z gromady węglanów, polimorficzna odmiana węglanu wapnia, druga co do powszechności występowania na Ziemi (na pierwszym miejscu jest kalcyt). M. in. stanowi 90% masy perłowej.
Jego nazwa wiąże się z miejscem występowania – okolic miasta Molina de Aragón (Hiszpania). Została ona nadana minerałowi w roku 1797 przez Abrahama Gottloba Wernera.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: aragonit
przymiotnik
(1.1) zrobiony z aragonitu, składający się z aragonitu, zawierający aragonit
(1.2) związany z aragonitem, dotyczący aragonitu
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Aragonii
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Aragonii
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od:
1. Aragon (miasto we Francji);
2. Aragona (miasto we Włoszech);
3. Aragonia (kraina historyczna i region autonomiczny w Hiszpanii)
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Aragonii lub jej mieszkańców, związany z Aragonią, pochodzący z Aragonii
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. język aragoński;
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) taki, który posługuje się językiem aragońskim
(1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem aragońskim
(1.3) spisany, stworzony w języku aragońskim
Wiktionary
Imię bohatera powieści J.R.R.Tolkiena - "Władca Pierścieni"; człowiek, potomek Isildura, syn Arathorna, znany jako Obieżyświat
Aragorn (ur. 1 marca 2931 Trzeciej Ery, zm. 1 marca 120 Czwartej Ery) – postać ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia, jeden z głównych bohaterów powieści Tolkiena Władca Pierścieni. W filmowej trylogii Petera Jacksona wcielił się w niego Viggo Mortensen.
SJP.pl
Wikipedia
rzeka w Brazylii
Araguaia – rzeka w środkowej Brazylii o długości 2640 km i powierzchni dorzecza 370 tys. km². Źródła rzeki znajdują się na Wyżynie Brazylijskiej.
Głównym dopływem jest lewy dopływ Rio das Mortes (nazywana także Manso). W środkowym biegu rzeka dzieli się na dwa ramiona tworząc Wyspę Bananową. W środkowym biegu żeglowna na odcinku około 1000 km.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hydron. rzeka we wschodniej Gruzji, lewy dopływ Kury;
Wiktionary oraz Wikipedia
Arai Ken, znany również jako 18degrees. lub a la i. – japoński kompozytor, gitarzysta, producent muzyczny, dj. Debiutował w 2003 roku w zespole transluv. W 2008 jako 18degrees. wydał album solowy „Tokyo Boy, Tokyo Girl”. Ogólnojapońską sławę zyskał za muzykę do serialu „Kagi no kakatta heya”. Jako dj koncentruje się na muzyce electro house.
Wikipedia
gatunek alkoholu, napój otrzymywany z ryżu, trzciny cukrowej i soku palmowego, niegdyś dodawany do kawy i herbaty (jak dziś rum), obecnie głównie składnik niektórych koktajli
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w środkowym Iranie, u podnóża gór Zagros;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) etn. przedstawicielka grupy etnicznej zamieszkującej zachodnie wybrzeże Mjanmy i pogranicze Bangladeszu;
Wiktionary
związany z Górami Arakańskimi, górami na Półwyspie Indochińskim
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Arakanem lub Arakanami, dotyczący Arakanu lub Arakanów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. język arakański;
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: arak
przymiotnik
(1.1) od: arak
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. hydron. rzeka w Turcji, Armenii, Iranie i Azerbejdżanie, prawostronny dopływ Kury;
Araks (pers. ارس, orm. Արաքս, tur. Araz, starogr. Ἀράξης Aráxēs) – rzeka w Turcji, Armenii, Iranie i Azerbejdżanie (Zakaukazie).
Długość – 1072 km, powierzchnia dorzecza – 102 tys. km². Źródła w Turcji na Wyżynie Armeńskiej na zboczach Bingöl Dağları. Uchodzi do Kury jako jej prawobrzeżny dopływ.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Araksem, dotyczący Araksu
Wiktionary
drzewo, krzew lub roślina zielna z rodziny araliowatych; dzięgława
Aralia, dzięgława (Aralia L.) – rodzaj roślin należący do rodziny araliowatych (Araliaceae). Zalicza się do niego co najmniej 73 gatunki. Występują one w Azji i w obu Amerykach. Rodzaj najbardziej zróżnicowany jest w południowo-wschodniej Azji. W Chinach występuje 29 gatunków, z czego 17 to endemity tego kraju. Rośliny te rosną w lasach, często w lukach i na porębach, także w formacjach zaroślowych.
SJP.pl
Wikipedia
rodzina drzew, krzewów lub pnączy o zdrewniałych łodygach, rosnących przeważnie w strefach tropikalnych i subtropikalnych
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) syst. bot. nazwa systematyczna|Araliaceae|Juss.|ref=tak., rodzina drzew, krzewów i pnączy o zdrewniałych łodygach należąca do rzędu selerowców;
Araliowate (Araliaceae Juss.) – rodzina drzew, krzewów, pnączy o zdrewniałych łodygach (podrodzina Aralioideae), rzadziej roślin zielnych (podrodzina Hydrocotyloideae). Należą tu 43 rodzaje z 1450 gatunkami występującymi głównie w strefie tropikalnej i subtropikalnej, choć sięgające także rejonów arktycznych i umiarkowanych chłodnych w Ameryce Północnej, na Dalekim Wschodzie (Sachalin), na półkuli południowej rosnąc na południowych krańcach Ameryki Południowej i w Nowej Zelandii. W Polsce rosną dziko przedstawiciele dwóch rodzajów – wąkrota Hydrocotyle i bluszcz Hedera.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
o cechach araliowatych (rodzina roślin)
przymiotnik
(1.1) bot. o cechach roślin z rodziny araliowatych
SJP.pl
Wiktionary
przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych; baldachokwiatowiec
SJP.pl
miasto w Kazachstanie
Aralsk (kaz. Арал, Arał; ros. Аральск, Aralsk) – miasto położone w południowo-zachodnim Kazachstanie, w obwodzie kyzyłordyńskim. Liczy około 33 tys. mieszkańców (2021).
SJP.pl
Wikipedia
→ Aralsk (miasto w Kazachstanie)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Jeziorem Aralskim
(1.2) związany z Aralskiem (miastem w Kazachstanie)
SJP.pl
Wiktionary
Wikipedia
skrót od: aramejski
Język aramejski (aram. ܐܪܡܝܐ Ārāmājâ, hebr. אֲרָמִית Arāmît) – język z grupy semickiej, używany na Bliskim Wschodzie od II tysiąclecia p.n.e. do czasów dzisiejszych.
SJP.pl
Wikipedia
wodorosty używane w niektórych kuchniach azjatyckich jako przyprawa
SJP.pl
Wikipedia
wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa przejęte z języka aramejskiego lub na nim wzorowane
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. cecha fonetyczna, wyraz, forma, konstrukcja wyrazowa charakterystyczne dla języka aramejskiego
SJP.pl
Wiktionary
członek jednego plemion semickich, które w II tysiącleciu p.n.e. żyły na pustyniach na zachód od Mezopotamii
SJP.pl
Wikipedia
członek jednego plemion semickich, które w II tysiącleciu p.n.e. żyły na pustyniach na zachód od Mezopotamii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) członek ludów semickich żyjących na pustyniach na zachód od Mezopotamii w II tysiącleciu p.n.e.;
SJP.pl
Wiktionary
członkini jednego plemion semickich, które w II tysiącleciu p.n.e. żyły na pustyniach na zachód od Mezopotamii
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przedstawicielka ludów semickich żyjących na pustyniach na zachód od Mezopotamii w II tysiącleciu p.n.e.
SJP.pl
Wiktionary
związany z Aramejczykami
przymiotnik
(1.1) związany z Aramejczykami, z dawną Syrią
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. język z grupy semickiej, używany na Bliskim Wschodzie od II tysiąclecia p.n.e. do czasów dzisiejszych;
Język aramejski (aram. ܐܪܡܝܐ Ārāmājâ, hebr. אֲרָמִית Arāmît) – język z grupy semickiej, używany na Bliskim Wschodzie od II tysiąclecia p.n.e. do czasów dzisiejszych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) taki, który posługuje się językiem aramejskim
(1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem aramejskim
(1.3) spisany, stworzony w języku aramejskim
Wiktionary
włókno, rodzaj poliamidu, np. kevlar
Aramidy – grupa polimerów, rodzaj poliamidów włóknotwórczych. Ich cechą charakterystyczną jest występowanie w ich łańcuchach głównych ugrupowań aromatycznych. Niektóre aramidy zawierają między wiązaniami amidowymi tylko grupy aromatyczne, inne zaś zawierają też ugrupowania alifatyczne. Czym więcej w jego strukturze ugrupowań aromatycznych, tym większa odporność mechaniczna, termiczna i pożarowa, ale spada też rozpuszczalność, co powoduje wzrost trudności przy przetwarzaniu.
SJP.pl
Wikipedia
→ aramid
SJP.pl
jeden z głównych bohaterów powieści "Trzej muszkieterowie" Aleksandra Dumasa
Aramis – jeden z bohaterów cyklu powieści Alexandre'a Dumasa-ojca: Trzej muszkieterowie, W dwadzieścia lat później, Wicehrabia de Bragelonne. Występuje również w powieści D’Artagnan autora Henry'ego Bedford-Jonesa. Właściwie nazywa się kawaler Rene d'Herblay, później opat d'Herblay (Dwadzieścia lat później), później biskup d'Herblay (Wicehrabia de Bragelonne). Postać wzorowana na księdzu Henri d’Aramitz.
SJP.pl
Wikipedia
zespół tekstów staroindyjskich, przeznaczonych do studiowania w pustelniach
Aranjaki (sanskryt आरण्यक āraṇyaka, teksty pustkowi) – część kanonicznej literatury wedyjskiej, spisana w sanskrycie, stanowiąca zbiór tekstów fazy przejściowej, pomiędzy zawierającymi opisy obrzędów ofiarnych Brahmanami, a spekulacjami filozoficznymi Upaniszad.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: aranhueski] przymiotnik od: Aranjuez (miasto w Hiszpanii)
SJP.pl
[czytaj: aranHŁES] miasto w Hiszpanii
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z wyspami Aran (na północno-zachodnim wybrzeżu Irlandii)
Wiktionary
opracowanie utworu muzycznego na inny niż przewidziano w oryginale; aranżacja
Aranżacja albo też aranżowanie – ogół czynności twórczych i technicznych związanych z rozwinięciem utworu muzycznego i nadaniem mu nowego obrazu dźwiękowego. W węższym znaczeniu, w jakim używa się tego terminu w muzyce rozrywkowej, aranżacją (opracowaniem) nazywa się przystosowanie utworu do konkretnych warunków wykonania i tendencji panujących aktualnie w muzyce. Aranżację utożsamia się też z utworem, który został aranżowany – tak więc określenie to może oznaczać zarówno proces twórczy (aranżowanie), jak i utwór już zaaranżowany.
SJP.pl
Wikipedia
1. w muzyce poważnej: opracowanie utworu muzycznego na inny niż przewidziany w oryginale instrument, głos itp.;
2. w muzyce rozrywkowej: rytmiczne, harmoniczne i artykulacyjno-dynamiczne opracowanie zarysu melodycznego kompozycji (piosenki) i przydzielenie określonych jego partii do poszczególnych instrumentów (wykonawców); aranż;
3. zaprojektowanie wystroju pomieszczenia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) dostosowanie przestrzeni lub wnętrza pod względem funkcjonalnym albo estetycznym
(1.2) muz. zmiana stylistyki utworu muzycznego, bez naruszania jego podstawowej linii melodyjnej;
Aranżacja albo też aranżowanie – ogół czynności twórczych i technicznych związanych z rozwinięciem utworu muzycznego i nadaniem mu nowego obrazu dźwiękowego. W węższym znaczeniu, w jakim używa się tego terminu w muzyce rozrywkowej, aranżacją (opracowaniem) nazywa się przystosowanie utworu do konkretnych warunków wykonania i tendencji panujących aktualnie w muzyce. Aranżację utożsamia się też z utworem, który został aranżowany – tak więc określenie to może oznaczać zarówno proces twórczy (aranżowanie), jak i utwór już zaaranżowany.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z aranżacją
SJP.pl
1. osoba dokonująca aranżacji;
2. ten, kto coś organizuje, urządza
SJP.pl
Wikipedia
1. kobieta dokonująca aranżacji;
2. kobieta, która coś organizuje, urządza
SJP.pl
1. dokonywać aranżacji;
2. urządzać, organizować coś
czasownik przechodni niedokonany (dk. zaaranżować)
(1.1) organizować, urządzać
(1.2) daw. porządkować, układać
(1.3) muz. dostosować kompozycję do użycia innych instrumentów czy śpiewu
(1.4) daw. przewodzić, wodzić rej
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|aranżować.
Wiktionary
ryba kostnoszkieletowa z podrzędu kostnojęzycznych, największa wśród słodkowodnych
Arapaima (Arapaima gigas) – gatunek ryby kostnojęzykokształtnej z rodziny Arapaimidae. Znana także jako piraruku (ryba czerwona) lub paiche. Jedna z największych słodkowodnych ryb świata.
SJP.pl
Wikipedia
rząd ryb promieniopłetwych; arowanokształtne, kostnojęzykokształtne
Kostnojęzykokształtne, arowanokształtne, arapaimokształtne (Osteoglossiformes) – rząd ryb promieniopłetwych (Actinopterygii) o wielu prymitywnych cechach budowy, zamieszkujących wody słodkowodne całego świata, głównie w obszarach tropikalnych. Większość gatunków prowadzi drapieżny tryb życia. Najstarsze otolity pochodzą z mastrychtu.
SJP.pl
Wikipedia
gatunek dużego ptaka z podrodziny kakadu; kakadu palmowa, kakadu wielka, żałobnica palmowa
Arar (arab. عرعر) – miasto w północno-wschodniej Arabii Saudyjskiej, położone 60 kilometrów od granicy z Irakiem; stolica Północnej Prowincji Granicznej. Według spisu ludności z 2010 roku liczyło 167 057 mieszkańców. Ośrodek przemysłowy. W mieście znajduje się port lotniczy Arar.
SJP.pl
Wikipedia
gatunek dużego ptaka z podrodziny kakadu; kakadu palmowa, kakadu wielka, żałobnica palmowa
Arara – miasto w środkowej Brazylii, w stanie Paraíba.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Araratem, dotyczący Araratu
Wiktionary
masyw wulkaniczny w Turcji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. górski masyw wulkaniczny w Turcji;
(1.2) geogr. adm. prowincja w Armenii, w południowej części kraju;
(1.3) geogr. miasto w Armenii, w prowincji Ararat (1.2);
(1.4) geogr. miejscowość w Australii, w stanie Wiktoria;
(1.5) geogr. hist. starożytne państwo na Bliskim Wschodzie, na Wyżyny Armeńskiej;
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(2.1) imię|polski|m.
Góra Ararat (orm. Արարատ, hebr. אררט, tur. Ağrı, pers. آرارات) – masyw wulkaniczny leżący w centrum Wyżyny Armeńskiej między jeziorami Wan i Sewan, na terytorium Turcji, 32 km od granicy z Armenią i 16 km od granicy z Iranem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
gatunek dużego ptaka z rodziny papugowatych, o żółtych i jaskrawoniebieskich piórach; ara ararauna
Ara ararauna, ararauna (Ara ararauna) – gatunek dużego ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae). Nie wyróżnia się podgatunków.
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj ptaków z podrodziny tukanów
SJP.pl
nazwisko
Araszkiewicz – polskie nazwisko. Na początku XXI wieku noszone w Polsce przez 749 osób.
SJP.pl
Wikipedia
pasterz bydła w Mongolii
Aratos z Sykionu, Arat z Sykionu (ur. 271 p.n.e., zm. 213 p.n.e.) – grecki polityk, wieloletni strateg Związku Achajskiego.
SJP.pl
Wikipedia
rasa kur ozdobnych z Chile, znoszących jaja barwy jasnozielonkawej lub jasnoniebieskawej
Araukana (hiszp. La Araucana) – szesnastowieczny hiszpański epos bohaterski autorstwa Alonsa de Ercilla y Zúñiga. Dzieło powstawało w latach 1569–89. Utwór opowiada o podboju Chile przez hiszpańskich konkwistadorów. Poemat składa się z trzech części. Został napisany oktawą (po hiszpańsku octava real).
SJP.pl
Wikipedia
rasa kur ozdobnych z Chile, znoszących jaja barwy jasnozielonkawej lub jasnoniebieskawej
Mapucze, Araukanie (mapucze Mapuche; hiszp. mapuche(s) lub araucano(s)) – grupa etniczna Indian Ameryki Południowej, zamieszkujących południowo-centralne obszary Chile i południowo-zachodnią Argentynę. Sami Araukanie mówią o sobie Mapucze, co w dosłownym tłumaczeniu znaczy „Ludzie Ziemi”. Plemiona te żyły w czasach prekolumbijskich na południe od terenów zajmowanych przez Inków na obszarze dzisiejszego Chile.
SJP.pl
Wikipedia
Indianin Ameryki Południowej zamieszkujący środkowe Chile i północno-zachodnią Argentynę
SJP.pl
Indianka Ameryki Południowej zamieszkująca środkowe Chile i północno-zachodnią Argentynę
SJP.pl
dotyczący Araukanów, właściwy Araukanom
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Araukanią, dotyczący Araukanii
(1.2) jęz. związany z językami araukańskimi, dotyczący języków araukańskich
SJP.pl
Wiktionary
wiecznie zielone drzewo iglaste; igława
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. rodzaj drzew iglastych z rodziny araukariowatych
Araukaria, igława (Araucaria Juss.) – rodzaj drzew iglastych z rodziny araukariowatych. Obejmuje 19 gatunków. Dwa gatunki rosną w południowej części Ameryki Południowej, pozostałe we wschodniej Australii, na Nowej Gwinei i Nowej Kaledonii. Drzewa są wiecznozielone, dwupienne (rzadko jednopienne) i wyróżniają się regularnym pokrojem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzina roślin nagonasiennych; igławowate
SJP.pl
Wikipedia
o cechach araukariowatych (rodzina roślin)
przymiotnik
(1.1) bot. o cechach roślin z rodziny araukariowatych
SJP.pl
Wiktionary
związany z araukarią
przymiotnik
(1.1) składający się z araukarii
(1.2) wykonany z drewna lub innej części araukarii
(1.3) będący częścią araukarii
SJP.pl
Wiktionary
1. → Arawak;
2. języki arawackie - grupa językowa ludów indiańskich Ameryki Południowej i Środkowej
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Arawakami, dotyczący Arawaków
SJP.pl
Wiktionary
Indianin Ameryki Południowej posługujący się językami z rodziny arawackiej
Arawak, Arawakowie – grupy etniczne Indian Ameryki Południowej, posługujące się językami z rodziny arawackiej (ang. Arawakan).
SJP.pl
Wikipedia
grupy etniczne Indian Ameryki Południowej, posługujące się językami z rodziny arawackiej
Arawak, Arawakowie – grupy etniczne Indian Ameryki Południowej, posługujące się językami z rodziny arawackiej (ang. Arawakan).
SJP.pl
Wikipedia
1. dwukołowy wózek używany w krajach Orientu;
2. czterokołowy wóz na Ukrainie i Kaukazie, głównie do przewozu zboża
Arba – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Friuli-Wenecja Julijska, w prowincji Pordenone.
Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwało 1228 osób, 87,7 os./km².
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ubranie robocze
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ubranie robocze, kombinezon roboczy
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. kolej. pociąg pracowniczy
Wiktionary
kusza, która zamiast bełtów wyrzuca kamienne lub ołowiane kule; arbaleta
Arbalet (także: arbaleta; niem. balester) – rodzaj kuszy, przystosowanej do miotania pocisków kamiennych lub ołowianych (zamiast bełtów).
Arbalet posiadał łoże (często z charakterystycznym wygięciem w przedniej części), do którego przymocowane było stalowe łuczysko. Wyposażony był w podwójną cięciwę na środku której znajdowała się skórzana miseczka (podobnie jak w procy). Niektóre arbalety posiadały również prymitywne przyrządy celownicze, zazwyczaj w postaci koralika zawieszonego na ramce, w miejscu łączenia łuczyska z łożem, oraz blaszki z przeziernikiem lub szczerbinką, umiejscowionej za orzechem mechanizmu spustowego.
SJP.pl
Wikipedia
kusza, która zamiast bełtów wyrzuca kamienne lub ołowiane kule; arbalet
SJP.pl
przymiotnik od: arbalet
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Poznań. herbata
Wiktionary
czeczeński żołnierz lub ochotnik walczący w oddziałach partyzanckich przeciwko Rosjanom
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. staroż. miasto w Iraku;
Wiktionary oraz Wikipedia
1. osoba decydująca o czymś, rozstrzygająca coś; znawca, autorytet;
2. książkowo: rozjemca
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) praw. rozjemca, sędzia polubowny powołany aby rozstrzygnąć spór
(1.2) sport. sędzia sportowy
(1.3) książk. osoba, którą uznaje się za autorytet w jakiejś dziedzinie
Sędzia polubowny, arbiter, rozjemca – sędzia rozstrzygający spory wniesione do sądu polubownego. Arbitrem przed sądem polubownym może być każda osoba fizyczna, mająca pełną zdolność do czynności prawnych, z wyjątkiem sędziego państwowego (nie dotyczy sędziego w stanie spoczynku).Może to być również osoba powołana przez strony pozostające w sporze w celu pozasądowego rozwiązania sporu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
sposób postępowania polegający na nieznoszeniu sprzeciwu i narzucaniu innym swojego zdania; apodyktyzm, apodyktyczność, arbitralność
SJP.pl
narzucanie komuś własnego zdania w sposób nieprzyjmujący sprzeciwu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. cecha tego, co jest arbitralne
(1.2) książk. cecha tych, którzy są arbitralni
SJP.pl
Wiktionary
1. opierający się na własnym uznaniu, bez ustalonych zasad czy konsultacji;
2. narzucający swoje opinie lub decyzje, nie uznający sprzeciwu
przymiotnik
(1.1) narzucający swoje zdanie, nielubiący sprzeciwu
(1.2) taki (np. wniosek), którego postulowana słuszność nie opiera się na pozytywnej weryfikacji przez szereg spójnych i/lub sprawdzonych kryteriów, ale na jednym kryterium, jakim jest wygłoszenie go przez konkretną osobę
(1.3) jęz. konwencjonalny, umowny, dowolny;
SJP.pl
Wiktionary
rozstrzyganie sporów przed bezstronnym arbitrem (arbitrami); sąd polubowny, postępowanie rozjemcze
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) sąd rozjemczy, polubowne rozstrzygnięcie danej kwestii przez arbitrów
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rozstrzygać konflikt za pomocą arbitrażu
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) praw. rozstrzyganie sporu w drodze arbitrażu
(1.2) praw. branie udziału w arbitrażu
Wiktionary
związany z arbitrażem (np. postępowanie arbitrażowe)
przymiotnik relacyjny
(1.1) praw. związany z arbitrażem, dotyczący arbitrażu
SJP.pl
Wiktionary
osoba zajmująca się arbitrażem walutowym lub dewizowym
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) ekon. podmiot zajmujący się stosowaniem arbitrażu na rynku
SJP.pl
Wiktionary
największa polska sieć reklamowa
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zob. arboretum.
Wiktionary
powierzchnia uprawna drzew i krzewów dla celów hodowlanych i badawczych; dendrarium
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) ekol. wyodrębniony obszar, na którym znajduje się kolekcja drzew i krzewów, utrzymywany w celu naukowo-badawczym (np. prace nad aklimatyzacją obcych gatunków), bądź ochrony rzadkich gatunków i odmian;
Arboretum (łac. arbor, arboris – drzewo), ogród dendrologiczny, dendrarium – miejsce, w którym kolekcjonuje się drzewa i krzewy oraz zwykle prowadzi się badania nad nimi. Przy arboretach działają często placówki naukowe badające morfologię, anatomię, ekologię, fizjologię i genetykę roślin drzewiastych oraz możliwości aklimatyzacji gatunków obcych. Arboreta funkcjonować mogą jako placówki samodzielne, ale stanowić też mogą część ogrodów botanicznych o wszechstronnych kolekcjach. Gatunki dawniej nasadzano w kolekcjach arboretów głównie kierując się względami estetycznymi. Współczesne kolekcje gromadzą różne gatunki według kryterium ekologicznego (tworząc grupy o podobnych wymaganiach siedliskowych) lub systematycznego (grupując gatunki i rodzaje spokrewnione).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) spoż. odmiana ryżu o zaokrąglonych ziarnach, używana m.in. do risotto
Arborio – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Piemont, w prowincji Vercelli.
Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwały 1033 osoby, 44,9 os./km².
Wiktionary oraz Wikipedia
środek chemiczny do niszczenia krzewów i drzew
Arborycydy, sylwicydy – herbicydy używane do niszczenia zbędnych drzew i kolczastych krzewów. Do tej grupy zalicza się także preparaty powodujące usychanie przeznaczonych do wyrębu drzew, co ułatwia zdejmowanie kory i przyspiesza wysychanie drewna.
Fitotoksyczne BST używany są na polu walki do oczyszczania terenu.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: arborycyd
SJP.pl
osoba zajmująca się uprawą i pielęgnacją roślin drzewiastych
Arborysta (z łac. arbor – drzewo) – specjalista z zakresu arborystyki, zajmujący się opieką (sadzeniem, przesadzaniem, ochroną, diagnostyką, projektowaniem zabiegów pielęgnacyjnych itd.) nad drzewami, krzewami, pnączami zwykle w krajobrazie kulturowym od momentu posadzenia do naturalnej śmierci lub usunięcia. W odróżnieniu od leśnika zajmuje się pojedynczymi okazami, a nie całym kompleksem leśnym. Celem pracy arborysty jest maksymalizacja trwania okazów wraz z wszelkimi usługami ekosystemowymi, jakie ono świadczy.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
Arborystyka (z łac. arbor – drzewo) – dyscyplina praktyczna o podstawach naukowych rozwijająca się dynamicznie w Stanach Zjednoczonych oraz Europie Zachodniej i Środkowej, zajmująca się uprawą, pielęgnacją, a także badaniami drzew, krzewów, pnączy i innych wieloletnich roślin drzewiastych. Za ojca współczesnej arborystki uważany jest amerykański biolog i fitopatolog Alex Shigo.
Wikipedia
mikoryza arbuskularna - rodzaj mikoryzy, w którym grzybnia wnika do środka korzenia roślin
SJP.pl
glikozyd występujący głównie w liściach borówki brusznicy, mający właściwości antyseptyczne; stosowany jako lek odkażający drogi moczowe
Arbutyna (β-glukozyd hydrochinonu) – organiczny związek chemiczny z grupy glikozydów fenolowych.
Występuje w wielu roślinach, np. w majeranku, lebiodce i liściach drzew. Jej utlenianie jest przyczyną czernienia zawierających ją liści.
Ma działanie dezynfekujące drogi moczowe dzięki hydrolizie w środowisku zasadowym do hydrochinonu, będącym właściwym środkiem aktywnym. Reakcja ta nie zachodzi w środowisku obojętnym i kwasowym, jest też hamowana przez pochodne kwasu galusowego.
SJP.pl
Wikipedia
1. jednoroczna, afrykańska roślina warzywna z rodziny dyniowatych, uprawiana w ciepłych krajach na całym świecie ze względu na smaczne owoce; kawon;
2. owoc tej rośliny w kształcie dużej kuli (o masie nawet do 16 kg), z grubym, wodnistym i słodkim miąższem barwy czerwonej, różowej lub żółtej; kawon;
3. potocznie, żartobliwie: głowa;
4. dawniej: dynia
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy
(1.1) ogrod. bot. nazwa systematyczna|Citrullus|Schrad.|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny dyniowatych;
(1.2) spoż. owoc arbuza (1.1), wielka kula w zielonej, twardej skórce i z czerwonym, wodnistym miąższem o słodkim smaku
(1.3) pot. uczn. stud. więz. głowa
(1.4) uczn. ktoś otyły
(1.5) uczn. ktoś nieatrakcyjny
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. w gwarze uczniowskiej: osoba dobrze zbudowana i wysportowana;
2. w gwarze złodziejskiej: bandyta bijący ofiary w głowę
SJP.pl
mający kształt arbuza, przypominający arbuz
przymiotnik
(1.1) bot. o kształcie arbuza, przypominający arbuz
SJP.pl
Wiktionary
→ arbuz
przymiotnik
(1.1) dotyczący arbuza, związany z arbuzami
(1.2) o jasnoczerwonym kolorze
(1.3) zawierający arbuz, mający smak arbuza
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) pot. uczn. duży biust
forma rzeczownika.
(2.1) M. i B. lm. od: arbuz
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. terytorium w Azji, na obszarze Kaukazu
Górski Karabach (azer. Dağlıq Qarabağ; orm. Լեռնային Ղարաբաղ, trl. Lernajin Gharabagh) – region historyczno-geograficzny, położony na obszarze Kaukazu Południowego, częściowo w obrębie Gór Karabaskich. Region jest w większości górzysty i zalesiony.
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: arkana] polskie wydawnictwo
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Arcachem, dotyczący Arcachu
Wiktionary
[czytaj: arkato] określenie wykonawcze: smyczkując
SJP.pl
koncern hutniczy
Arcelor S.A. – były luksemburski koncern hutniczy.
Przedsiębiorstwo obecnie należy do koncernu ArcelorMittal, największego na świecie producenta stali z siedzibą główną w Luksemburgu.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. arkusz
Szwajcaria:
Inne:
Wiktionary oraz Wikipedia
skrót od:
1. architekt;
2. architektura;
3. archiwum;
4. archidiecezja;
5. archeologiczny;
6. architektoniczny;
7. archaiczny
skrót
(1.1) = architekt; rzad. architektka
(1.2) = architektura
(1.3) = archidiecezja
(1.4) = archiwum
(1.5) = archeologiczny
(1.6) = architektoniczny
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) stpol. śrpol. arka
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
[czytaj: archeus] w filozofii przyrody: zasada życia; pojęcie wprowadzone do alchemii przez Paracelsusa
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób typowy dla minionych czasów
(1.2) w sposób niepasujący do nowych czasów
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: archaicznie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: archaiczny
SJP.pl
przestarzałość
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest archaiczne; cecha tych, którzy są archaiczni
SJP.pl
Wiktionary
1. dotyczący bardzo odległych czasów, różniący się wyraźnie od tego, co występuje obecnie, np. archaiczny język, archaiczna kultura;
2. przestarzały, np. archaiczne poglądy
przymiotnik
(1.1) będący typowym dla dawnych czasów
(1.2) pejor. niezgodny z nowoczesnością lub postępem
(1.3) geol. związany z archaikiem, dotyczący archaiku
(1.4) dotyczący najwcześniejszych okresów powstawania albo kształtowania się czegoś
SJP.pl
Wiktionary
w geologii: najstarsza era w dziejach Ziemi, która trwała od początków geologicznych dziejów Ziemi do około 2,5 miliarda lat temu; archeozoik, azoik, era archaiczna
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geol. najstarszy eon w dziejach Ziemi;
Archaik (ang. Archean, od gr. arche ‛na przedzie’), archeozoik (z gr. dzoe ‛życie’), azoik (z gr. ‛bez życia’)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzadko: to, co jest właściwe odległym czasom; archaiczność, pradawność, prastarość, starodawność
SJP.pl
przestarzale: zwolennik archaizacji - nadawania czemuś (np. dziełu sztuki, językowi) form właściwych epoce minionej
SJP.pl
mający cechy minionej epoki; archaizujący
przymiotnik
(1.1) mający cechy epok minionych
SJP.pl
Wiktionary
odmiana stylizacji, polegająca na użyciu w wypowiedzi wyrazów, zwrotów lub szyku zdania, charakterystycznych dla dawnych epok
Archaizacja (stylizacja archaiczna) – rodzaj stylizacji językowej polegającej na wprowadzeniu do utworu literackiego archaicznych elementów słownictwa, rzadziej form gramatycznych lub konstrukcji składniowych. W wypadku braku zabytków dokumentujących dawne formy (np. dla polszczyzny sprzed XII wieku) celom stylizacji archaicznej mogą służyć elementy gwarowe lub pochodzące z języka dawnych epok.
SJP.pl
Wikipedia
związany z archaizacją
SJP.pl
osoba propagująca stary ład jak również osoba przeciwna postępowi technicznemu
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z archaizatorem, archaizatorami, dotyczący archaizatorów; charakterystyczny dla archaizatora
SJP.pl
Wiktionary
wyraz, zwrot bądź konstrukcja składniowa, które już wyszły z użycia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. forma językowa, która wyszła z użycia
(1.2) rzecz przestarzała
Archaizm (gr. archaíos „dawny” od archē „początek”) – wyraz, konstrukcja składniowa lub związek frazeologiczny, który wyszedł z użycia w danej formie języka. Archaizmy to także wyrazy w formie przestarzałej, które są jeszcze w pewnym stopniu używane, lecz postrzegane jako dawne. Te z kolei nazywa się anachronicznymi. Termin używany jest również w znaczeniu ogólniejszym na nazwanie rzeczy przestarzałych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dokonywać archaizacji, wprowadzać do dzieła elementy (wyrazy, zwroty, szyk zdania) charakterystyczne dla dawnych epok
czasownik przechodni niedokonany (dk. zarchaizować)
(1.1) nadawać utworowi cechy charakterystyczne dla dzieł dawnych epok
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) jęz. szt. naśladowanie stylu lub języka epok minionych, nadawanie czemuś cech archaicznych
Wiktionary
odznaczający się archaizacją
SJP.pl
zmiana w początkowym etapie embriogenezy
SJP.pl
dawniej: tłum, gawiedź, orszak; archandria
SJP.pl
dawniej: tłum, gawiedź, orszak; archandia
SJP.pl
Wikipedia
mieszkaniec Archangielska
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Archangielska
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Archangielska (miasta w Rosji)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Archangielska
SJP.pl
Wiktionary
rosyjskie miasto portowe położone nad Morzem Białym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w północnej części europejskiej Rosji;
Archangielsk (ros. Арха́нгельск; do 1613 Nowochołmogory, ros. Новохолмого́ры) – miasto w północnej części europejskiej Rosji, stolica obwodu archangielskiego i rejonu primorskiego. Miasto leży na dwóch brzegach rzeki Dwiny, 40–45 km od miejsca, gdzie wpada do Morza Białego. Terytorium okręgu miejskiego (rejonu) miasto Archangielsk obejmuje 29 442 ha. Miejskie nabrzeża przeciągnięte są wzdłuż rzeki na 35 km. Archangielsk był głównym portem Rosji do roku 1703.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ Archangielsk (miasto w Rosji)
przymiotnik
(1.1) dotyczący Archangielska, związany z Archangielskiem
Osoby o nazwisku Archangielski:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. bot. lud. dzięgiel litwor, arcydzięgiel litwor (nazwa systematyczna|Angelica archangelica|L.|ref=tak., nazwa systematyczna|Archangelica officinalis|Hoffm.|ref=tak.)
Wiktionary
dotyczący archanioła
przymiotnik relacyjny
(1.1) rel. związany z archaniołem, dotyczący archanioła
przymiotnik dzierżawczy
(2.1) należący do archanioła
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha czegoś, co jest związane z archaniołem, dotyczy archanioła
Wiktionary
w religii chrześcijańskiej i żydowskiej, anioł najwyższy "rangą"
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy
(1.1) rel. każdy byt duchowy stojący w hierarchii niebiańskiej wyżej niż chór aniołów;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
podgatunek dzikiej owcy (argali); owca kaszgarska, owca pamirska, owca Marco Polo
SJP.pl
według starożytnych filozofów greckich: praelement materialny, z którego rozwinęła się przyroda
Arché, zasada, prazasada (stgr. ἀρχή etymologicznie oznacza zasadę, przyczynę, władzę) – w filozofii przedsokratejskiej termin oznaczający praprzyczynę wszystkich bytów, zasadę oraz najbardziej zasadnicze tworzywo, prasubstancję, z której powstały wszystkie rzeczy i zarazem podstawowy składnik rzeczywistości.
SJP.pl
Wikipedia
drobny jednokomórkowiec, zaliczany z eubakteriami do prokariontów; archebakteria, archeobakteria, archeowiec, archeon, prabakteria
Archeony, archeany (Archaea), archeowce, dawniej archebakterie lub archeobakterie (Archaebacteria) – drobne jednokomórkowce, pierwotnie bezjądrowe, często ekstremofilne, tradycyjnie zaliczane z eubakteriami do prokariontów.
SJP.pl
Wikipedia
drobny jednokomórkowiec, zaliczany z eubakteriami do prokariontów; archebakteria, archeobakteria, archeowiec, archeon, prabakteria
Archeony, archeany (Archaea), archeowce, dawniej archebakterie lub archeobakterie (Archaebacteria) – drobne jednokomórkowce, pierwotnie bezjądrowe, często ekstremofilne, tradycyjnie zaliczane z eubakteriami do prokariontów.
SJP.pl
Wikipedia
drobny jednokomórkowiec, zaliczany z eubakteriami do prokariontów; archeobakteria, archeowiec, archean, archeon, prabakteria
Archeony, archeany (Archaea), archeowce, dawniej archebakterie lub archeobakterie (Archaebacteria) – drobne jednokomórkowce, pierwotnie bezjądrowe, często ekstremofilne, tradycyjnie zaliczane z eubakteriami do prokariontów.
SJP.pl
Wikipedia
żeński organ rozmnażania u paprotników, mszaków i roślin nagozalążkowych; rodnia
Rodnia, archegonium – wielokomórkowe gametangium żeńskie mszaków, paprotników, nasiennych.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) staroż. imię|polski|m.;
Archelaus – zlatynizowana forma greckiego imienia męskiego Αρχελαος (Archelaos), które oznacza „przywódca ludu”, od αρχος (archos) – "mistrz, władca, przywódca" i λαος (laos) – „lud, ludzie”. Patronem tego imienia jest św. Archelaus, wspominany razem ze św. Cyriakiem (III wiek).
Archelaus imieniny obchodzi 23 sierpnia.
Imię to nosił m.in. Herod Archelaos, syn Heroda Wielkiego.
Wiktionary oraz Wikipedia
kopalny żółw żyjący w późnej kredzie; największy znany gatunek żółwia
Archelon ischyros (gr. arche – początek, chelona – żółw) – kopalny gad z podrzędu żółwi skrytoszyjnych, żyjący w późnej kredzie ok. 70 mln lat temu w okresie kampańskim. Największy znany jak dotąd żółw.
SJP.pl
Wikipedia
wewnętrzna jama gastruli mająca postać worka, którego ściany tworzy endoderma; gastrocel, prajelito, jelito pierwotne
Prajelito, archenteron – powstająca w czasie gastrulacji struktura stanowiąca zawiązek przyszłego układu pokarmowego. Składa się na nią pragęba i gastrocel wraz z otaczającą go entodermą. U dwuwarstwowców prajelito funkcjonuje przez całe życie jako układ pokarmowy. U trójwarstwowców wytwarza się z niego jelito środkowe, wątroba, trzustka i układ oddechowy.
W literaturze terminy prajelito, archenteron, gastrocel i jama gastruli są często synonimizowane.
SJP.pl
Wikipedia
temat słowotwórczy
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy ze starożytnością, prehistorią
Wiktionary
drobny jednokomórkowiec, zaliczany z eubakteriami do prokariontów; archebakteria, archeowiec, archean, archeon, prabakteria
SJP.pl
przedstawiciel wymarłej gromady gąbek żyjących w kambrze
SJP.pl
przedstawiciel wymarłej gromady gąbek żyjących w kambrze
Archeocjaty (Archaeocyatha) - wymarła gromada gąbek, żyjąca w kambrze, ważne skamieniałości przewodnie w kambrze dolnym. Były to organizmy osobnicze lub kolonijne, kolonie tworzyły rafy wymagające wód morskich, płytkich i ciepłych.
SJP.pl
Wikipedia
Archeocyt – komórka występująca w mezohylu gąbek. Archeocyty są komórkami totipotencjalnymi – mogą różnicować się w każdy inny typ komórek (np. sklerocyty, kolenocyty, spongocyty). Biorą udział w regeneracji, trawieniu, fagocytozie (z kanałów wodnych). Z podstawowych archeocytów macierzystych powstają archeocyty pierwotne, a z nich archeocyty wtórne, które z kolei mogą przekształcać się w cztero- lub jednojądrowe archeocyty, wyjściowe dla wielu innych komórek.
Wikipedia
dyscyplina naukowa wykorzystująca studia nad żyjącymi społecznościami do rekonstrukcji starożytnych kultur; etnoarcheologia, etnografia archeologiczna
SJP.pl
roślina obcego pochodzenia, która znalazła się i trwale zadomowiła na nowym obszarze przed końcem XV wieku
Archeofit (z gr. ἀρχή początek, φυτόν roślina) – gatunek rośliny obcego pochodzenia (antropofit), który przybył na dany obszar z innych rejonów geograficznych w czasach wczesnohistorycznych lub przedhistorycznych i występuje najczęściej w siedliskach synantropijnych.
SJP.pl
Wikipedia
roślina obcego pochodzenia, która znalazła się i trwale zadomowiła na nowym obszarze przed końcem XV wieku
SJP.pl
osoba wyspecjalizowana w archeografii
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z archeografią, dotyczący archeografii
Wiktionary
skrót od: archeologia, archeologiczny (czytany jako cały, odmienny wyraz)
SJP.pl
specjalista, naukowiec zajmujący się badaniem, rekonstruowaniem dziejów prahistorycznych na podstawie niebezpośrednich dowodów rzeczowych
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) naukowiec badający materialne pozostałości dawnych społeczeństw
(1.2) daw. pot. zbieracz starożytności (przedmiotów dawnych) zajmujący się ich studiowaniem, kolekcjoner i badacz antyków, obiektów zabytkowych
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) uczona badająca materialne pozostałości dawnych społeczeństw
Archeolog − osoba posiadająca właściwe kwalifikacje, potwierdzone wymaganymi dokumentami, która wyspecjalizowana jest w dziedzinie archeologii, zajmuje się badaniem minionych kultur i cywilizacji oraz ich relacjami z otaczającym środowiskiem.
Archeolodzy gromadzą, dokumentują i analizują materiał pochodzący z wykopalisk lub odnaleziony w inny sposób (elementy architektoniczne, rękodzieło, pozostałości biologiczne oraz szczątki ludzkie).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nauka zajmująca się badaniem, rekonstruowaniem dziejów prahistorycznych na podstawie niebezpośrednich dowodów rzeczowych; paleologia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauka, której celem jest odtwarzanie społeczno-kulturowej przeszłości człowieka na podstawie znajdujących się w ziemi, na ziemi lub w wodzie materialnych pozostałości działań ludzkich;
Archeologia (z gr. ἀρχαῖος archaīos – dawny, stary i -λογία -logiā – mowa, nauka) – nauka, której celem jest odtwarzanie społeczno-kulturowej przeszłości człowieka na podstawie znajdujących się w ziemi, na ziemi lub w wodzie źródeł archeologicznych, czyli materialnych pozostałości działań ludzkich.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z archeologią i architekturą (np. badania archeologiczno-architektoniczne)
SJP.pl
związany z archeologią i historią (np. muzeum archeologiczno-historyczne)
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z archeologią, dotyczący archeologii
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. specjalistka w zakresie archeologii
SJP.pl
Wiktionary
Archeometria (gr. archaíos – dawny, archē – początek, przyczyna, zasada, pierwiastek, metria – miara) – dziedzina badań archeologicznych mająca na celu potwierdzenie autentyczności, wieku, pochodzenia wykopalisk i obiektów archeologicznych oraz określenie technologii ich uzyskania na podstawie składu chemicznego.
Wikipedia
SJP.pl
drobny jednokomórkowiec, zaliczany z eubakteriami do prokariontów; archebakteria, archeobakteria, archeowiec, archean, prabakteria
SJP.pl
Wikipedia
kopalne zwierzę z okresu jury, posiadające cechy gadzie i ptasie; praptak, gadoptak
Archaeopteryx – rodzaj późnojurajskego teropoda z rodziny Archaeopterygidae. Archaeopteryx był średnich rozmiarów zwierzęciem wielkości kruka. Miał czteropalczastą stopę, z których pierwszy palec był przeciwstawny pozostałym. Przednia kończyna była trójpalczasta, ogon kostny zbudowany z wielu kręgów, długi i prosty. Archaeopteryx miał zęby, a na palcach skrzydeł pazury.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: archeoteka
SJP.pl
dawniej: muzeum, galeria starożytności
SJP.pl
drobny jednokomórkowiec, zaliczany z eubakteriami do prokariontów; archeobakteria, archebakteria, archean, archeon, prabakteria
SJP.pl
przymiotnik od: archeozoik
SJP.pl
w geologii: najstarsza era w dziejach Ziemi, która trwała od początków geologicznych dziejów Ziemi do około 2,5 miliarda lat temu; archaik, azoik, era archaiczna
SJP.pl
zoolog zajmujący się wymarłymi gatunkami zwierząt
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. nauka pomocnicza archeologii, zajmująca się badaniem szczątków zwierząt odkrytych w czasie wykopalisk;
Archeozoologia – dziedzina nauki z pogranicza humanistyki i zoologii. Jest pomocniczą dziedziną archeologii zajmującą się badaniem szczątków zwierzęcych odkrytych w czasie wykopalisk. Dostarcza wiedzy m.in. na temat pochodzenia zwierząt domowych oraz procesu domestykacji, czyli początków procesu oswajania dzikich zwierząt, ich udomowienia i hodowli. Jest też źródłem wiedzy o eksploatacji środowiska naturalnego przez człowieka.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: archeozoologia
SJP.pl
Merystem archesporialny, archespor – roślinna tkanka zarodnikotwórcza.
Wikipedia
1. pierwotny wzór postaci, obiektu lub zjawiska;
2. postać, obiekt lub zjawisko odzwierciedlające taki wzór;
3. schemat zachowania i postrzegania świata nieświadomie powielany przez ludność
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) liter. pierwowzór postaci
(1.2) psych. pierwotne wyobrażenie i wzorzec zachowania;
(1.3) hist. jęz. najmłodszy kodeks będący wspólnym źródłem zbioru kodeksów;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z archetypem (pierwowzorem postaci, motywu), np. archetypiczne pojęcie tabu, archetypiczny charakter wątków mitologicznych; archetypowy
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany ze archetypem, odnoszący się do archetypu
SJP.pl
Wiktionary
związany z archetypem (pierwowzorem postaci, motywu), np. archetypiczne pojęcie tabu, archetypiczny charakter wątków mitologicznych; archetypiczny
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany ze archetypem, odnoszący się do archetypu
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: arki] grupa instrumentów smyczkowych w orkiestrze symfonicznej
Archi – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Abruzja, w prowincji Chieti.
Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwało 2336 osób, 83,4 os./km².
SJP.pl
Wikipedia
przedrostek
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych mający znaczenie: główny, naczelny
Wiktionary
nazwisko lub imię męskie
Archibald – forma oboczna imienia Erchembod – imię męskie pochodzenia germańskiego, złożone z członów ercan („prawdziwy, autentyczny”) i bald („śmiały, odważny”). Inną formą oboczną jest imię Erchembald, a w Polsce występowało w formie Archibald, Archambałt, Archambuł, Erkinbold i Erkambaldus. Według stanu na 17 stycznia 2015 r. imię to miało w Polsce 5 nadań.
SJP.pl
Wikipedia
arcydiakon;
1. w Kościele katolickim: duchowny będący członkiem kapituły katedralnej lub kolegiackiej;
2. w niektórych kościołach prawosławnych: najważniejszy diakon służący przy biskupie prawosławnym;
3. w dawnej Polsce: zwierzchnik części diecezji
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) kośc. duchowny katolicki lub prawosławny, pełniący funkcję przełożonego diakonów, a niekiedy także pomocnika biskupa w zarządzaniu częścią diecezji
Archidiakon (gr. archi „naczelny” + diákonos „diakon”) – delegat biskupa do spraw administracji i dyscypliny na terenie diecezji lub na terenie okręgu kościelnego zwanego archidiakonatem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. godność archidiakona;
2. w historii: część diecezji podległa archidiakonowi
Archidiakonat (łac. archidiaconatus) – dawna jednostka administracyjna w Kościele katolickim, część diecezji zarządzana przez archidiakona.
SJP.pl
Wikipedia
Archidiakonka – jezioro w Polsce położone w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie toruńskim, w gminie miejskiej Chełmża.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) kośc. związany z archidiakonem, dotyczący archidiakona
Wiktionary
skrót
(1.1) = kośc. archidiecezja
Wiktionary
kościelna jednostka administracyjna obejmująca zwykle kilka diecezji i zarządzana przez arcybiskupa (metropolitę)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kośc. jednostka administracyjna zarządzana przez arcybiskupa;
Archidiecezja (z gr. arche – pierwszeństwo), arcybiskupstwo – jednostka terytorialna wyższej administracji kościelnej. Istnieją ich cztery rodzaje:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący archidiecezji
przymiotnik
(1.1) związany z archidiecezją, odnoszący się do archidiecezji
SJP.pl
Wiktionary
we wschodnim chrześcijaństwie: jednostka terytorialna Kościoła wyższa rangą od eparchii, podległa metropolicie
Archieparchia (z gr. "arche" - pierwszeństwo) – jednostka terytorialna administracji kościelnej we wschodnim chrześcijaństwie, wyższej rangi niż eparchia, podległa metropolicie (odpowiednik zachodniej archidiecezji).
SJP.pl
Wikipedia
niezależna jednostka fonologiczna pojawiająca się w miejscu neutralizacji opozycji fonologicznych
Archifonem – głoska występująca w miejscu, w którym doszło do neutralizacji (zaniku) jakiejś opozycji fonologicznej. Jest to zatem element, który obejmuje cechy dystynktywne wspólne dla dwu członów opozycji fonologicznej, nie obejmuje zaś cechy zneutralizowanej, różniącej te fonemy. Innymi słowy archifonem nie jest w pełni scharakteryzowany pod względem cech dystynktywnych danego języka.
SJP.pl
Wikipedia
wyższy duchowny w kościołach Wschodu; archirej
Archirej (Archijerej) (z gr. – arcykapłan) – członek wyższego duchowieństwa (patriarcha, arcybiskup i biskup) w kościołach prawosławnych i greckokatolickich.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: archijerej
przymiotnik relacyjny
(1.1) kośc. związany z osobą lub funkcją archijereja
SJP.pl
Wiktionary
najważniejszy kościół archidiecezji, katedra arcybiskupa; arcykatedra
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kośc. główny kościół archidiecezji
Archikatedra, kościół archikatedralny – główny kościół archidiecezji i metropolii, zazwyczaj siedziba arcybiskupa metropolity.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący archikatedry, będący archikatedrą (np. mury archikatedralne, kościół archikatedralny)
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do archikatedry, związany z archikatedrą
SJP.pl
Wiktionary
archikolegiata łęczycka (archikolegiata NMP i Świętego Aleksego) - kościół będący jednym z najstarszych zabytków w województwie łódzkim
Kolegiata – kościół niebędący katedrą, przy którym istnieje kapituła kanoników, erygowana przez papieża na prośbę lub za wiedzą ordynariusza.
Wyższym rangą kościołem względem kolegiaty jest archikolegiata (analogicznie jak archikatedra względem katedry)
SJP.pl
Wikipedia
stowarzyszenie religijne
SJP.pl
Archiloch (stgr. Ἀρχίλοχος Archilochos) – poeta grecki z Paros, żyjący w 1. połowie VII wieku p.n.e., jeden z najwybitniejszych (obok Safony i Alkajosa) przedstawicieli greckiej poezji lirycznej.
Wikipedia
klasztor (lub zespół klasztorów) podległy archimandrycie
Archimandria – określenie zespołu monasterów, nad którymi władzę sprawuje archimandryta. Pojęcie to jest też używane jako synonim siedziby archimandryty.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: archimandria
przymiotnik relacyjny
(1.1) kośc. związany z osobą lub funkcją archimandryty
przymiotnik dzierżawczy
(2.1) należący do archimandryty
SJP.pl
Wiktionary
1. przełożony klasztoru w Kościele obrządku wschodniego;
2. tytuł honorowy bardzo zasłużonych i poważanych duchownych w Kościele obrządku wschodniego; także: osoba nosząca ten tytuł
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) w okresie wczesnego chrześcijaństwa: opiekun klasztorów na terenie danej diecezji
(1.2) kośc. przełożony klasztoru w katolickich Kościołach wschodnich
Archimandryta (gr. ἀρχιμανδρίτης archimandrites – "przełożony owczarni" od ἀρχι- archi- – "pierwszy" oraz μάνδρα mándra – "zagroda, owczarnia") – w okresie wczesnego chrześcijaństwa opiekun klasztorów na terenie danej diecezji. Obecnie tytułu tego używa się w Cerkwi prawosławnej i w niektórych wschodnich Kościołach katolickich.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Archimedes (ok. 287-212 p.n.e.), grecki uczony: matematyk, fizyk, wynalazca
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) hist. grecki matematyk;
(1.2) staroż. imię|polski|m.
Archimedes z Syrakuz (gr. Ἀρχιμήδης ὁ Συρακόσιος Archimedes ho Syrakosios; ok. 287–212 p.n.e.) – grecki matematyk, fizyk i inżynier. .
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
taki jak u Archimedesa, charakterystyczny dla Archimedesa; archimedesowy
SJP.pl
taki jak u Archimedesa, charakterystyczny dla Archimedesa; archimedesowski
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) rel. najstarsze opactwo na danym terytorium
Wiktionary
imię męskie
Archip – imię męskie pochodzenia greckiego, złożone z członów: αρχος (archos), oznaczającego "mistrz" oraz ‘ιππος (híppos) – „koń”.
Archip imieniny obchodzi 20 marca, w dzień wspomnienia św. Archipa, ucznia św. Pawła, wymienianego w liście do Kolosan i do Filemona.
SJP.pl
Wikipedia
skrót od: archipelag
SJP.pl
grupa wysp leżących blisko siebie, jednorodnych pod względem pochodzenia i struktury geologicznej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geogr. grupa wysp położonych blisko siebie;
Archipelag – grupa wysp położonych blisko siebie, najczęściej o wspólnej genezie i podobnej budowie geologicznej. Ze względu na ułożenie wysp można wyróżnić roje wysp – archipelagi składające się z bezładnie rozmieszczonych niedużych wysp oraz łańcuchy wysp, w których wyspy rozmieszczone są rzędem jedna obok drugiej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) związany z archipelagiem; taki jak archipelag
SJP.pl
Wiktionary
duchowny posiadający tytuł starszego kanonika katedralnego
Archiprezbiter – urząd lub tytuł honorowy w Kościele katolickim.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) kośc. związany z archiprezbiterem, dotyczący archiprezbitera
Wiktionary
przymiotnik od: archiprezbiter
SJP.pl
wyższy duchowny w kościołach Wschodu; archijerej
Archirej (Archijerej) (z gr. – arcykapłan) – członek wyższego duchowieństwa (patriarcha, arcybiskup i biskup) w kościołach prawosławnych i greckokatolickich.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: archirej
SJP.pl
skrót od: architektura (czytany jako cały, odmienny wyraz)
SJP.pl
1. specjalista w zakresie architektury (dziedzina wiedzy i umiejętności obejmująca projektowanie i wznoszenie budowli);
2. osoba będąca inicjatorem i organizatorem czegoś
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) bud. archit. osoba zajmująca się projektowaniem budynków i obiektów infrastruktury w zakresie architektury
(1.2) przen. inicjator i organizator jakiegoś przedsięwzięcia, wydarzenia, procesu
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) bud. archit. specjalistka w dziedzinie architektury (żeński odpowiednik znaczenia 1.1)
(2.2) przen. inicjatorka i organizatorka jakiegoś przedsięwzięcia, wydarzenia, procesu
Architekt (łac. architectus, gr. arkhitekton) – zawód zaufania publicznego w dziedzinie projektowania i wznoszenia budowli, także inicjator i organizator czegoś. Architektami określa się także osoby biegłe lub uczone w dziedzinie architektury, architektury krajobrazu, architektury wnętrz.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. kobieta projektująca budynki oraz obiekty infrastruktury w zakresie architektury
(1.2) przen. pot. kobieta będąca twórczynią, kreatorką czegoś
SJP.pl
Wiktionary
związany z architekturą, odnoszący się do wyglądu, formy jakiejś budowli (np. koncepcje architektoniczne, wystrój architektoniczny)
przymiotnik
(1.1) archit. związany z architekturą, tworzony dla / za pomocą architektury
SJP.pl
Wiktionary
forma budowli: jej kompozycja, konstrukcja i układ części; architektura
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. architektura
(1.2) ład, układ wedle określonych zasad
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: architektoniczny
przymiotnik
(1.1) daw. architektoniczny
SJP.pl
Wiktionary
1. dziedzina wiedzy i umiejętności obejmująca projektowanie i wznoszenie budowli;
2. wydział szkoły wyższej kształcący w tej dziedzinie wiedzy;
3. forma budowli: jej kompozycja, konstrukcja i układ części; architektonika;
4. budowa komputera: wewnętrzna organizacja jego części i powiązań logicznych między nimi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) archit. dziedzina techniki, a jednocześnie sztuki, która zajmuje się projektowaniem budynków i budowli;
(1.2) archit. ogół dzieł architektury (1.1) posiadających pewną wspólną cechę, będących dorobkiem określonej grupy lub spuścizną jakiejś epoki
(1.3) budowa, sposób skonstruowania czegoś, np. komputera, oprogramowania itp.
Architektura (łac. architectura, od architector „buduję” z gr. archi „naczelny” i tekton „budowniczy”) – ogół obiektów materialnych, tworzonych przez człowieka, trwale związanych z określonym punktem powierzchni Ziemi służących zaspokojeniu jego potrzeb osobistych, jak i społecznych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w architekturze antycznej: dolna część belkowania wsparta bezpośrednio na kolumnach; epistyl; nadsłupie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) archit. główny (najniższy) poziomy człon belkowania antycznego podtrzymujący belki stropu;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) dokumenty o wartości historycznej
Materiały archiwalne (archiwalia) – zgodnie z polskim prawem archiwalnym, dokumenty przechowywane wieczyście, oznaczane symbolem kategorii archiwalnej „A”; materiały archiwalne powstają m.in. w jednostkach organizacyjnych wytypowanych i znajdujących się pod nadzorem właściwego archiwum państwowego. Zgodnie z Ustawą archiwa państwowe mają prawo objąć nadzorem jedynie państwowe jednostki organizacyjne.Przy obejmowaniu nadzorem archiwalnym jednostek organizacyjnych uwzględniany jest m.in.: rodzaj jednostki organizacyjnej, przedmiot i charakter jej działalności, znaczenie dla regionu lub kraju. W momencie objęcia nadzorem archiwum państwowego jednostka taka staje się wytwórcą materiałów archiwalnych.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzadko: dokument przechowywany w archiwum
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) dokument o wartości historycznej, kwalifikujący się do przechowywania w archiwum
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
dotyczący archiwum, pochodzący z archiwum, informujący o przeszłości (np. poszukiwania archiwalne, dokumenty archiwalne)
przymiotnik
(1.1) dotyczący archiwaliów, stanowiący archiwum
SJP.pl
Wiktionary
kustosz archiwum; osoba zarządzająca materiałami archiwalnymi
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. archiwista
Archiwista, archiwariusz (łac. archi(v)um „archiwum”, gr. archeíon „gmach rządowy”, l.mn. archeía „archiwa”, archē „przyczyna”) – pracownik archiwum, znawca zbiorów archiwalnych. Jest to zawód wiążący się z działaniami mającymi na celu przechowywanie dokumentów dla ich późniejszego udostępniania. Archiwistę zatrudniają m.in. urzędy państwowe, instytucje, zakłady pracy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kustoszka archiwum; kobieta zarządzająca materiałami archiwalnymi
SJP.pl
specjalista z zakresu archiwistyki
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pracownik archiwum
(1.2) nauk. specjalista z zakresu archiwistyki, badacz archiwaliów
(1.3) pot. student lub absolwent archiwistyki
(1.4) pot. żart. przen. złomiarz
Archiwista, archiwariusz (łac. archi(v)um „archiwum”, gr. archeíon „gmach rządowy”, l.mn. archeía „archiwa”, archē „przyczyna”) – pracownik archiwum, znawca zbiorów archiwalnych. Jest to zawód wiążący się z działaniami mającymi na celu przechowywanie dokumentów dla ich późniejszego udostępniania. Archiwistę zatrudniają m.in. urzędy państwowe, instytucje, zakłady pracy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pracowniczka archiwum
(1.2) nauk. specjalistka z zakresu archiwistyki, badaczka archiwaliów
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z archiwistyką, dotyczący archiwistyki
SJP.pl
Wiktionary
dziedzina wiedzy obejmująca organizację archiwów, metody gromadzenia w nich danych, konserwację zbiorów itp.
Archiwistyka – humanistyczna dyscyplina naukowa, wywodząca się z historii, powiązana również z bibliotekoznawstwem i informacją naukową. Przedmiotem badań archiwistyki są archiwa i dokumentacja.
W zakres archiwistyki wchodzą:
SJP.pl
Wikipedia
zbieranie oraz porządkowanie materiałów archiwalnych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zbieranie i porządkowanie, katalogowanie materiałów archiwalnych
Archiwum (łac. archīvum od gr. ἀρχεῖον „gmach urzędowy” od ἀρχή „na czele”, por. archont) – instytucja lub miejsce przechowywania i udostępniania dokumentów historycznych i współczesnych, które nie są używane na bieżąco. Jako archiwum określa się również uporządkowany zbiór tego typu dokumentów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z archiwizacją
SJP.pl
1. program komputerowy do zmniejszania wielkości plików poprzez kompresję danych; archiwizer, kompresor, paker;
2. system umożliwiający archiwizację danych
SJP.pl
program komputerowy do zmniejszania wielkości plików poprzez kompresję danych; archiwizator, kompresor, paker
Program do kompresji plików – program do kodowania danych w taki sposób, aby zajmowały jak najmniej przestrzeni na dysku.
Współcześnie istnieje kilkadziesiąt formatów skompresowanych archiwów, z których najpopularniejszym jest ZIP, obsługiwany przez prawie wszystkie dostępne aplikacje. Programy dostępne na rynku (freeware i shareware) obsługują różne zestawy formatów kompresji.
SJP.pl
Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. zarchiwizować)
(1.1) zbierać, gromadzić do archiwum
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) dokonywanie archiwizacji, porządkowanie i przekazywanie czegoś już nieaktualnego do archiwum
Wiktionary
element dekoracyjny w kształcie łuku, umieszczony nad drzwiami lub oknami, stanowiący część składową arkady; nałęcz
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) archit. zdobione ornamentami, profilowane lico łuku, arkady zamykającej portal lub każdy inny łukowo u góry zakończony otwór w ścianie budowli, najczęściej bogato zdobione;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
specjalista zajmujący się historią tworzenia zasobów archiwalnych oraz gromadzący wiadomości o zbiorach archiwalnych
SJP.pl
związany z działem archiwistyki zajmującym się historią tworzenia zasobów archiwalnych oraz gromadzącym wiadomości o zbiorach archiwalnych
SJP.pl
dział archiwistyki zajmujący się historią tworzenia zasobów archiwalnych oraz gromadzący wiadomości o zbiorach archiwalnych
Archiwistyka – humanistyczna dyscyplina naukowa, wywodząca się z historii, powiązana również z bibliotekoznawstwem i informacją naukową. Przedmiotem badań archiwistyki są archiwa i dokumentacja.
W zakres archiwistyki wchodzą:
SJP.pl
Wikipedia
1. uporządkowany zbiór dokumentów, akt lub informacji zapisanych na innych nośnikach (np. kasetach, dyskach), niesłużących bieżącemu użytkowi, ale mogących okazać się ważne współcześnie;
2. budynek lub pomieszczenie, w którym znajduje się taki zbiór
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) uporządkowany zbiór akt, dokumentów, nagrań dźwiękowych lub filmów mających znaczenie historyczne
(1.2) budynek lub pomieszczenie, w którym mieści się archiwum (1.1)
(1.3) instytucja zajmująca się gromadzeniem, przechowywaniem oraz udostępnianiem zgromadzonych archiwaliów
Archiwum (łac. archīvum od gr. ἀρχεῖον „gmach urzędowy” od ἀρχή „na czele”, por. archont) – instytucja lub miejsce przechowywania i udostępniania dokumentów historycznych i współczesnych, które nie są używane na bieżąco. Jako archiwum określa się również uporządkowany zbiór tego typu dokumentów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. w starożytnych Atenach: jeden z dziewięciu najwyższych urzędników wybieranych raz do roku;
2. w cesarstwie bizantyjskim: wysoki urzędnik
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) hist. w starożytnych Atenach, od VIII w. p.n.e. do czasów reform Klejstensa, jeden z dziewięciu najważniejszych urzędników polis, zasiadał w Areopagu;
(1.2) hist. analogiczny urząd w niektórych polis starożytnej Grecji
(1.3) hist. w Bizancjum tytuł arystokratyczny, przysługujący m.in. zarządcy prowincji lub namiestnikom plemięemion słowiańskich
Archont (gr. ἄρχων, archon 'rządzący', imiesłów od gr. ἄρχω 'być na czele') – najwyższy urzędnik polis w starożytnych Atenach, który przewodniczył radzie areopagu i zajmował się najważniejszymi sprawami ateńskiej polis. Urzędnicy ci pojawili się w VIII w. p.n.e. Również inne miasta greckie, np.: Sparta, Delfy, Delos używały tego tytułu na oznaczenie własnych urzędników polis.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
urząd archonta
SJP.pl
przedstawiciel gadów naczelnych, np. krokodyl, dinozaur, pterozaur
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) zool. paleont. nazwa systematyczna|Archosauria|Cope|ref=tak., diapsydalny gad;
Archozaur (Archosaurus) – rodzaj archozauromorfa należącego do grupy Archosauriformes i rodziny Proterosuchidae. Obejmuje jeden gatunek – Archosaurus rossicus, opisany w 1960 przez Tatarinova. Nazwa Archosaurus pochodzi od greckich słów archos oraz sauros i oznacza „władczy jaszczur”. Archozaur żył w późnym permie, około 251 mln lat temu, na terenie dzisiejszej Europy (także w Polsce) i był najstarszym przedstawicielem Archosauriformes.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przedstawiciel gadów naczelnych, np. krokodyl, dinozaur, pterozaur
Archozaury, gady naczelne (Archosauria – z gr. archos – władca + sauros – jaszczur) – takson diapsydalnych gadów obejmujący zaawansowane ewolucyjnie rzędy gadów.
Nazwę „archozaury” zaproponował Edward Drinker Cope w 1869 r. dla grupy, do której zaliczył zauropterygi, krokodyle, „tekodonty”, dinozaury, anomodonty (do których zaliczał dicynodonty i dinocefale) i grupę Rhynchocephalia (do której zaliczał rynchozaury i sfenodonty). Później archozaury były różnie definiowane, bywały nawet uznawane za grupę parafiletyczną; ostatecznie jednak w XX wieku przyjęło się ich rozumienie jako monofiletycznej grupy obejmującej dinozaury, pterozaury, krokodyle i „tekodonty”. Przedmiotem sporów pozostaje jednak, jak dokładnie należałoby zdefiniować tę grupę. Ścierają się tu dwie koncepcje:
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
wieś w województwie mazowieckim, w powiecie płockim
Archutówko – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płockim, w gminie Bodzanów.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Giuseppe Arcimboldo lub Arcimboldi (ur. 1527 w Mediolanie, zm. 11 lipca 1593 tamże) – włoski malarz okresu manieryzmu.
Tworzył na dworach w Pradze, Wiedniu i Mediolanie.Był malarzem tworzącym w oryginalny i ekscentryczny sposób portrety i kompozycje figuralne o treści rodzajowej lub alegorycznej, na które składały się elementy martwej natury, ułożone w obraz twarzy lub sceny.
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: arko] muzyka: użycie smyczka po pizzicato; coll'arco
Miejscowości
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: arkopal] białe borokrzemowe szkło opalowe
SJP.pl
[czytaj: arkorok] typ szkła
SJP.pl
[czytaj: arkosolium] grób w katakumbach wmurowany w półokrągłą niszę; arkosolium
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) archit. wczesnochrześcijańska nisza grobowa o łukowym sklepieniu;
Arcosolium (łac. arcus - łuk + solium - miejsce wywyższone) – rodzaj grobu spotykany w okresie wczesnego chrześcijaństwa. Grób miał formę niszy z łukowym obramowaniem. Nisze wykuwano w katakumbach, umieszczano w przedsionkach cel lub portykach bazylik. Płyta nagrobna umieszczana była w pozycji poziomej.
Powstała w III wieku, a rozpowszechniła w IV wieku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: arktik] woda mineralna marki Arctic
SJP.pl
Wikipedia
dawniej:
1. bardzo, szczególnie, ogromnie;
2. bardzo dobrze, znakomicie
Arcy (kiedyś Aristocracy) – polska organizacja e-sportowa, która została założona w 2002 roku. Sekcję posiada w grze Counter-Strike: Global Offensive.
SJP.pl
Wikipedia
przedrostek w wyrazach złożonych…
(1.1) …wskazujący na zwierzchnictwo, pierwszeństwo czegoś
(1.2) …potęgujący znaczenie, nasilenie czegoś
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) Polak o wielkich zasługach dla narodu
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) Polka o wielkich zasługach dla narodu
Wiktionary
wybitnie, bardzo banalny
przymiotnik
(1.1) w najwyższym stopniu banalny, prosty
SJP.pl
Wiktionary
arcybazylika Najświętszego Zbawiciela, Świętego Jana Chrzciciela i Świętego Jana Ewangelisty na Lateranie - główna bazylika, do której udaje się każdy nowo wybrany biskup Rzymu
SJP.pl
żartobliwie: wyróżniający się wśród biboszów
SJP.pl
duchowny wysoki rangą, zarządzający archidiecezją
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. tytuł honorowy nadawany biskupom ważniejszych diecezji (archidiecezji), a także jako wyróżnienie samej osoby biskupa („ad personam”);
Arcybiskup (gr. αρχή, arché – pierwszeństwo, gr. επίσκοπος, epískopos – nadzorca, biskup) – tytuł honorowy lub urząd nadawany biskupom ważniejszych diecezji (archidiecezja), a także jako wyróżnienie samej osoby biskupa (ad personam).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący arcybiskupa, związany z arcybiskupem (np. stolica arcybiskupia, urząd arcybiskupi)
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący arcybiskupa, związany z arcybiskupem
forma rzeczownika|rodzaj=męskoosobowy.
(2.1) M. i W. lm. od: arcybiskup
SJP.pl
Wiktionary
w Kościele protestanckim i starokatolickim: biskupka wyższa rangą
SJP.pl
1. jednostka podziału terytorialnego w Kościele; archidiecezja
2. urząd, godność arcybiskupa
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) adm. biskupstwo pod jurysdykcją arcybiskupa;
(1.2) godność arcybiskupa, jego urząd
Archidiecezja (z gr. arche – pierwszeństwo), arcybiskupstwo – jednostka terytorialna wyższej administracji kościelnej. Istnieją ich cztery rodzaje:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) książk. bardzo, nadzwyczaj bogato
Wiktionary
przebogaty;
1. bardzo bogaty, zamożny;
2. obfitujący w coś
przymiotnik
(1.1) bardzo, nadzwyczaj bogaty, zamożny
(1.2) bardzo, nadzwyczaj strojny, kosztowny, wystawny
(1.3) książk. bardzo, nadzwyczaj urozmaicony, obfitujący w co
SJP.pl
Wiktionary
skrót od: arcybiskup (odczytywany jako cały, odmienny wyraz); abp
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) nadzwyczajnie bystry
Wiktionary
wyjątkowo wierny chrześcijaństwu, ortodoksyjnie chrześcijański
przymiotnik
(1.1) szczególnie oddany chrześcijaństwu
(1.2) hist. tytuł królów francuskich
SJP.pl
Wiktionary
bardzo ciasny
przymiotnik
(1.1) bardzo ciasny
SJP.pl
Wiktionary
bardzo interesujący, przykuwający uwagę
przymiotnik
(1.1) bardzo ciekawy
SJP.pl
Wiktionary
1. wymagający ogromnego taktu;
2. bardzo wrażliwy;
3. bardzo cienki i łamliwy
SJP.pl
archidiakon;
1. w Kościele katolickim: duchowny będący członkiem kapituły katedralnej lub kolegiackiej;
2. w niektórych kościołach prawosławnych: najważniejszy diakon służący przy biskupie prawosławnym;
3. w dawnej Polsce: zwierzchnik części diecezji
SJP.pl
1. bardzo życzliwy, czuły;
2. bardzo pozytywny;
3. bardzo pomyślny;
4. wyjątkowo sprawny, staranny;
5. bardzo smaczny;
6. bardzo korzystny;
7. doskonały, bez wad
SJP.pl
bardzo dowcipny
SJP.pl
dramat będący arcydziełem
SJP.pl
bardzo, szczególnie drogi
przymiotnik
(1.1) o ogromnej wartości materialnej
(1.2) o ogromnej wartości emocjonalnej dla kogoś
SJP.pl
Wiktionary
bardzo głupi
SJP.pl
1. rodzaj roślin z rodziny baldaszkowatych; dzięgiel;
2. arcydzięgiel litwor - gatunek rośliny z rodziny selerowatych; litwor, dzięgiel litwor, angelika, dzięgiel lekarski
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. gatunek rośliny z rodziny selerowatych;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z arcydzięglem
SJP.pl
1. → arcydzieło;
2. bardzo dzielny, odważny
przymiotnik
(1.1) w najwyższym stopniu dzielny
(1.2) daw. niezwykle skuteczny
(1.3) daw. mający charakter arcydzieła
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: arcydzieło
SJP.pl
1. bardzo cenne, wybitne dzieło sztuki;
2. przenośnie: szczególne osiągnięcie w dziedzinie innej niż sztuka; także: czynność lub postępowanie poza dziedziną sztuki odznaczające się szczególną biegłością
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) utwór artystyczny uważany przez większość za wybitny, ponadprzeciętny i ponadczasowy, wyróżniający się nieprzeciętnymi walorami literackimi, plastycznymi czy muzycznymi;
(1.2) przen. dobrze wykonana praca
Arcydzieło – dzieło kultury, które zostało uznane przez odbiorców lub publiczność w pewnym dłuższym okresie za wyróżniające się na tle innych dzieł (literatury, muzyki, filmu, sztuk plastycznych) lub za doskonałe w swoim gatunku. Status arcydzieła nadają odbiorcy w procesie recepcji. Arcydzieło może realizować pewne obowiązujące w danym czasie standardy artyzmu, często jednak jest na tyle oryginalne, że je przekracza. Stąd też liczne dzieła kultury zostały uznane za arcydzieła dopiero wiele lat po ich powstaniu – zostały bowiem początkowo odrzucone przez odbiorców jako bezwartościowe.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
bardzo dziwny
przymiotnik
(1.1) w najwyższym stopniu dziwny
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) niezwykle długi
Wiktionary
wielki egocentryk
SJP.pl
bardzo groźny
przymiotnik
(1.1) w najwyższym stopniu groźny
SJP.pl
Wiktionary
bardzo głupi
przymiotnik
(1.1) skrajnie głupi, w najwyższym stopniu głupi
SJP.pl
Wiktionary
1. w hierarchii kapłańskiej w religiach starożytnego Wschodu: kapłan sprawujący najwyższą władzę;
2. kapłan świątyni jerozolimskiej odgrywający szczególną rolę w judaizmie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. najwyższy kapłan w bliskowschodnich kultach pogańskich;
(1.2) rel. żyd. najwyższy urząd w świątyni jerozolimskiej, przełożony kapłanów i lewitów;
(1.3) teol. w chrześcijaństwie tytuł jedynego pośrednika między Bogiem a ludźmi przysługujący Chrystusowi
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. zwierzchniczka Kościoła Katolickiego Mariawitów, odpowiedniczka arcybiskupa w innych Kościołach chrześcijańskich;
2. główna kapłanka w religiach pogańskich
Arcykapłanka, także arcybiskupka – zwierzchniczka Kościoła Katolickiego Mariawitów, odpowiedniczka arcybiskupa w innych Kościołach chrześcijańskich.
Jedyną arcykapłanką w Kościele Mariawickim była Antonina Maria Izabela Wiłucka-Kowalska. Aktualnie Kościołem Katolickim Mariawitów zarządza siostra biskupka Damiana Maria Beatrycze Szulgowicz, która nie przyjęła tytułu arcykapłanki.
SJP.pl
Wikipedia
dotyczący arcykapłana
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) rel. należący do arcykapłana
przymiotnik relacyjny
(2.1) rel. dotyczący arcykapłana, określający arcykapłana
przymiotnik jakościowy
(3.1) rel. charakterystyczny dla arcykapłana, mający cechy arcykapłana
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) rel. godność lub urząd arcykapłana
Wiktionary
najważniejszy kościół archidiecezji, katedra arcybiskupa; archikatedra
SJP.pl
wyjątkowo wierny katolicyzmowi, ortodoksyjnie katolicki
przymiotnik
(1.1) szczególnie oddany katolicyzmowi
(1.2) hist. tytuł monarchów hiszpańskich
SJP.pl
Wiktionary
komtur na zamku krzyżackim, odpowiedzialny za odprawę obrządków religijnych, posiadający władzę zwierzchnią zaraz po wielkim komturze
SJP.pl
przymiotnik od: arcykomtur
SJP.pl
bardzo kosztowny
przymiotnik
(1.1) bardzo kosztowny
SJP.pl
Wiktionary
skrót od: arcyksiążę
skrót
(1.1) = arcyksiążę
SJP.pl
Wiktionary
tytuł książąt austriackich z dynastii Habsburgów; osoba odznaczona tym tytułem
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) austriacki tytuł książęcy
(1.2) osoba nosząca tytuł arcyksięcia (1.1)
Arcyksiążę (niem. Erzherzog, łac. archidux), forma żeńska arcyksiężna (niem. Erzherzogin) – od 1356 do 1918 roku tytuł władców Arcyksięstwa Austriackiego. Od roku 1438 tytuł arystokratyczny książąt i księżniczek austriackich domu Habsburgów, od XVI wieku nadawany wszystkim członkom dynastii.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący arcyksięcia, związany z godnością arcyksięcia i osobami przy nim (np. tytuł arcyksiążęcy, para arcyksiążęca)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z arcyksięciem, dotyczący do arcyksięcia
przymiotnik dzierżawczy
(2.1) należący do arcyksięcia
SJP.pl
Wiktionary
tytuł, godność arcyksięcia
Arcyksięstwo – państwo, którego panujący monarcha nosi tytuł arcyksięcia lub arcyksiężnej. Określenie pojawiło się w średniowieczu, gdy Rudolf IV uzurpował tytuł arcyksięcia Palatynatu. Od 1453 tytuł arcyksięcia zarezerwowany był dla władców Austrii.
SJP.pl
Wikipedia
małżonka arcyksięcia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) żona arcyksięcia
(1.2) córka cesarza
SJP.pl
Wiktionary
tytuł księżniczek z dynastii Habsburgów
SJP.pl
wielki kłamca
SJP.pl
szczególnie wyszukane, "wiarygodne" kłamstwo
SJP.pl
próżniak do kwadratu, leń jakich mało, nierób nad nieroby
SJP.pl
bardzo leniwy
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) odznaczający się bardzo niską jakością, bardzo zły
Wiktionary
bardzo, przesadnie lojalny
przymiotnik
(1.1) bardzo lojalny
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) ludzki, humanitarny w sposób wyjątkowy, wręcz doskonały
Wiktionary
instrument muzyczny z grupy chordofonów szarpanych, basowa odmiana lutni
Arcylutnia (arciliuto, archiliuto, archlute) – instrument muzyczny, w którym źródłem dźwięku są napięte struny szarpane palcami; używana głównie w XVI i XVII wieku basowa odmiana lutni, wyposażona w długą szyjkę i większą niż zwykła lutnia liczbę strun, stosowana w kościelnych i świeckich zespołach wokalno-instrumentalnych do akompaniamentu i realizacji generałbasu. Struny basowe strojone są wg indywidualnych potrzeb, zazwyczaj w skali malejącej – najwyższy dźwięk wydaje struna położona najniżej, najniższy – położona najwyżej.
SJP.pl
Wikipedia
wyjątkowo mądrze, bardzo mądrze
SJP.pl
potężny, doświadczony mag, który opanował do perfekcji dziedzinę magii
SJP.pl
potężna, doświadczona magini, która opanowała do perfekcji dziedzinę magii
SJP.pl
1. mistrz nad mistrze; najlepsza osoba w danym fachu;
2. najwyższy tytuł przyznawany w szachach sportowych
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba przewyższająca wszystkich swoimi umiejętnościami w danej dziedzinie
(1.2) szach. szachista posiadający najwyższy tytuł przyznawany w szachach sportowych;
Arcymistrz – tytuł nadawany szachistom przez Międzynarodową Federację Szachową (FIDE) za wyniki sportowe. Wyróżniony szachista ma prawo dożywotnio posługiwać się tym tytułem. Na oznaczenie tytułu używa się polskiego skrótu am lub międzynarodowego GM (ang. grandmaster).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
1. kobieta wyróżniająca się wśród mistrzów, niedościgniona w jakiejś dziedzinie;
2. najwyższy tytuł przyznawany kobietom w szachach sportowych; kobieta nosząca ten tytuł
Arcymistrz – tytuł nadawany szachistom przez Międzynarodową Federację Szachową (FIDE) za wyniki sportowe. Wyróżniony szachista ma prawo dożywotnio posługiwać się tym tytułem. Na oznaczenie tytułu używa się polskiego skrótu am lub międzynarodowego GM (ang. grandmaster).
SJP.pl
Wikipedia
szczególnie miły
przymiotnik
(1.1) książk. nadzwyczaj miły
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) książk. ponad wszelką miarę monotonny, niezmieniający się
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) bardzo naiwny
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) zupełnie niemiły
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) wyjątkowy, bardzo rzadko spotykany
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) zupełnie nowy, nieznany jeszcze przed chwilą
Wiktionary
bardzo nudny
przymiotnik
(1.1) w najwyższym stopniu nudny
SJP.pl
Wiktionary
wyjątkowo oddany
SJP.pl
potocznie: wielki osioł, osoba bardzo uparta i głupia
SJP.pl
SJP.pl
tytuł używany niekiedy przez katolików w stosunku do biskupa i arcybiskupa
SJP.pl
niesamowicie piękny, przepiękny
przymiotnik
(1.1) nadzwyczajnej urody
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) pejor. wyjątkowy szubrawiec, oszust (wzmocniona obelga „pies”)
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) w najwyższym stopniu wzbudzający wesołość, śmiech
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) odznaczający się w szczególny sposób cechą polskości
Wiktionary
SJP.pl
bardzo poważny
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) niezwykle pożyteczny
Wiktionary
bardzo prosty
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) doskonały, świetny
Wiktionary
bardzo mocno skomplikowany
SJP.pl
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób arcyskromny
Wiktionary
bardzo skromny
przymiotnik
(1.1) zupełnie niewyszukany, nieokazały
(1.2) zupełnie nie podkreślający własnych zalet, nie wywyższający się
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) bardzo smaczny
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest arcyśmieszne; cecha tych, którzy są arcyśmieszni
Wiktionary
bardzo śmieszny
przymiotnik
(1.1) nadzwyczaj śmieszny
SJP.pl
Wiktionary
bardzo, wybitnie staroświecki
przymiotnik jakościowy
(1.1) zupełnie nienowoczesny; całkowicie taki jak w dawnych czasach
SJP.pl
Wiktionary
bardzo sugestywny
SJP.pl
do przesady swobodny
SJP.pl
bardzo, wybitnie swojski
SJP.pl
(r. męski) mężczyzna nadzwyczaj sprytny, umiejący sobie radzić w różnych sytuacjach, niekoniecznie w uczciwy sposób
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest arcytrudne
Wiktionary
bardzo trudny
przymiotnik
(1.1) bardzo trudny, niezwykle skomplikowany
SJP.pl
Wiktionary
wybitny, znakomity twór
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) w najwyższym stopniu wzbudzający wesołość, śmiech
Wiktionary
niesłychanie ważny, ważny ponad wszelką miarę
przymiotnik
(1.1) bardzo ważny, znaczący, od którego wszystko zależy
(1.2) bardzo ważny, mający ogromne wpływy albo władzę
SJP.pl
Wiktionary
żartobliwie: wieszcz wyróżniający się wśród pozostałych wieszczów
SJP.pl
największy, główny wróg
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest arcywspaniałe; cecha tych, którzy są arcywspaniali
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) odznaczający się bardzo pozytywnymi cechami
Wiktionary
najdoskonalszy, najwyśmienitszy, najznamienitszy
przymiotnik
(1.1) jeszcze bardziej wyborny, wyśmienity
SJP.pl
Wiktionary
bardzo zabawny
przymiotnik
(1.1) w najwyższym stopniu zabawny
SJP.pl
Wiktionary
bardzo łobuzerski
SJP.pl
wielki łajdak, niegodziwiec
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) ekspr. pejor. osoba postępująca nikczemnie
SJP.pl
Wiktionary
wielkie łotrostwo
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Arczynami, dotyczący Arczynów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. język arczyński;
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
zimnokrwisty koń pociągowy; koń ardeński
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) zootechn. rasa konia pochodząca z Ardenów
(1.2) zootechn. koń rasy arden (1.1)
geografia:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Arden; osoba z tego obszaru
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Arden; kobieta z tego obszaru
Wiktionary
→ Ardeny
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Ardenami, pochodzący z obszaru Ardenów
(1.2) związany z francuskim departamentem Ardeny
SJP.pl
Wiktionary
określenie wykonawcze: żarliwie, płomiennie
„Ardente” – nazwa noszona na przestrzeni dziejów przez okręty Regia Marina:
SJP.pl
Wikipedia
zimnokrwisty koń pociągowy; koń ardeński
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. silnie zalesione góry w południowo-wschodniej Belgii, Francji i Luksemburgu;
(1.2) geogr. adm. francuski departament, położony w regionie Grand Est;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
prawdopodobny wczesny hominid z pliocenu, pochodzący ze wschodniej Afryki, podobny do szympansa, lecz dwunożny
SJP.pl
Wikipedia
określenie wykonawcze: śmiało, odważnie; ardito
SJP.pl
oddziały ochotnicze w armii włoskiej podczas I wojny światowej, przeznaczone do zadań specjalnych
SJP.pl
Wikipedia
określenie wykonawcze: śmiało, odważnie; arditamente
„Ardito” – nazwa noszona na przestrzeni dziejów przez okręty Regia Marina:
SJP.pl
Wikipedia
ardizja karbowana - roślina doniczkowa z rodziny pierwiosnkowatych
Ardizja (Ardisia Sw.) – rodzaj roślin z rodziny pierwiosnkowatych (Primulaceae). Należy tu od 200 do 500 gatunków (w zależności od ujęcia systematycznego). Występują w tropikalnych i subtropikalnych rejonach Azji oraz Ameryki Południowej, Środkowej i Północnej.
SJP.pl
Wikipedia
produkt marki Ardo
imię
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w Rumunii, lewy dopływ Dunaju;
(1.2) geogr. okręg w Rumunii, położony na Wołoszczyźnie;
Ardżesz (rum. Argeș) – rzeka w Rumunii, lewy dopływ Dunaju o długości 350 km. Źródła rzeki leżą w Górach Fogaraskich na wysokości 2030 m n.p.m., powierzchnia jej dorzecza wynosi 12 550 km².
Ardżesz powstaje z dwóch głównych cieków wodnych, zwanych Buda i Capra w Górach Fogaraskich. Buda (główne źródło systemu hydrograficznego rzeki) wypływa spod szczytu Arpașu Mic, na wysokości 2030 m, z jeziora polodowcowego Buda, natomiast rzeka Capra wypływa z jeziora polodowcowego Capra, położonego poniżej szczytu Vânătarea lui Buteanu.
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
1. niewierne, ubarwione, niezgodne z obserwacją odtwarzanie rzeczywistości w utworze literackim, w dziele sztuki;
2. kierunek w literaturze i w sztuce posługujący się takim opisem
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest arealne; cecha tych, którzy są arealni
Wiktionary
nierealny
SJP.pl
pewna powierzchnia ziemi, zwłaszcza przeznaczona pod uprawę lub hodowlę albo będąca miejscem występowania pewnego gatunku roślin czy zwierząt
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) roln. leśn. powierzchnia gruntu
(1.2) zool. bot. obszar występowania określonego gatunku
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w północnej części Portoryka, w aglomeracji San Juan
(1.2) astr. asteroida o numerze 4337
Arecibo – miasto w północnej części Portoryko; nad Atlantykiem; w aglomeracji San Juan; 44 191 mieszkańców (2019). Słynne z powodu znajdującego się obok niego Obserwatorium Arecibo, posiadającego największy (do 2016 roku) na świecie radioteleskop.
W mieście rozwinął się przemysł odzieżowy, drzewny, maszynowy. W Arecibo produkuje się cukier oraz rum. Ośrodek turystyczny.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Arety lub z nią związany
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. całkowity lub znaczny zanik odruchu (odruchów)
Arefleksja – całkowite zniesienie odruchów; częściowe zniesienie odruchów nazywa się hiporefleksją. Arefleksja odruchów skórnych występuje w przebiegu uszkodzenia ośrodkowego neuronu ruchowego, arefleksja odruchów głębokich typowa jest dla obrazu uszkodzenia dolnego neuronu ruchowego.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(1.1) mitgr. postać mitologiczna, boski koń, syn bogini Demeter ukrywającej się jako klacz, spłodzony przez Posejdona pod postacią ogiera
Wiktionary
1. statek Noego, wielkich rozmiarów łódź, korab
2. skrzynia, kufer
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zdrobn. Arkadiusz
Arkadiusz – imię męskie pochodzenia greckiego. Wywodzi się od słowa Αρκαδικóς (Arkadikós) oznaczającego „pochodzący z Arkadii”.
Forma oboczna: Arkady
Odpowiednik żeński: Arkadia.
Odpowiedniki w innych językach:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
drzewo do 20 m wysokości, z rodziny arekowatych; najbardziej znany gatunek to areka katechu zwana też żuwipalmą lub pinangiem albo palmą betelową
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Areca|L.|ref=tak., palma z rodziny arekowatych;
Areka (Areca L.) – rodzaj palm z rodziny arekowatych. Należy do niej około 50 gatunków rosnących głównie w południowo-wschodniej Azji. Gatunkiem typowym jest Areca catechu L..
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
silnie toksyczny alkaloid zawarty w orzechu arekowym, pobudzający układ przywspółczulny, obecnie stosowany wyłącznie w weterynarii
Arekolina – organiczny związek chemiczny, substancja psychoaktywna z grupy alkaloidów pirydynowych, zawarta w orzechach palmy arekowej.
Arekolina otrzymywana jest też syntetycznie z kwasu nikotynowego. Jest silną trucizną, powodującą skurcze mięśni gładkich. Obecnie arekolina jest stosowana w weterynarii jako lek przeczyszczający oraz przeciw robakom.
SJP.pl
Wikipedia
rodzina roślin drzewiastych występująca głównie w strefie międzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej; palmy, palmowate
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) syst. bot. nazwa systematyczna|Arecaceae|ref=tak., rodzina roślin zaliczana do jednoliściennych;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
o cechach arekowatych (rodzina roślin)
przymiotnik
(1.1) bot. o cechach roślin z rodziny arekowatych
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) syst. bot. nazwa systematyczna|Arecales|Bromhead|ref=tak., rząd roślin zaliczanych do jednoliściennych;
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) syst. bot. nazwa systematyczna|Arecidae|Takht.|ref=tak., podklasa roślin należących do klasy jednoliściennych;
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: areka (rodzaj palmy), np. orzech arekowy
przymiotnik
(1.1) bot. związany z areką
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) obojętnie wobec religii, w sposób areligijny
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) obojętność wobec spraw religii
SJP.pl
Wiktionary
niereligijny
przymiotnik
(1.1) obojętny wobec kwestii religii
SJP.pl
Wiktionary
węglowodór aromatyczny (np. benzen, toluen) otrzymywany z ropy naftowej i gazu ziemnego
SJP.pl
Wikipedia
1. centralne miejsce w cyrku, na którym odbywają się popisy cyrkowe;
2. teren działania, widownia jakichś wydarzeń, konfliktów;
3. w starożytnym amfiteatrze: miejsce walk gladiatorów lub zapaśników;
4. miejsce, gdzie odbywają się corridy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) koliste miejsce otoczone widownią, na którym odbywają się różnego typu pokazy, np. cyrkowe
(1.2) przen. miejsce jakichś wydarzeń, działań
Arena (z łac. harena, arena - piasek) – usytuowany w centrum obiektu i wysypany piaskiem plac w kształcie koła lub elipsy. Miejsce walk, turniejów, popisów, igrzysk i widowisk. Wywodzi się ze starożytnego teatru greckiego i rzymskiego oraz cyrku rzymskiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wilgotne piaski strefy brzegowej mórz, jezior i rzek, będące środowiskiem życia drobnych organizmów roślinnych i zwierzęcych (np. glonów, pierwotniaków i okrzemek)
SJP.pl
Wikipedia
Arenawirusy (łac. Arenaviridae, z łac. arenosus - piaszczysty) - rodzina wirusów, charakteryzujących się następującymi cechami:
Wikipedia
dawniej:
1. najem, dzierżawa; pacht;
2. opłata za dzierżawę; pacht;
3. karczma, szynk
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. obecnie także gw-pl|Bukowina. dzierżawa
(1.2) przest. czynsz dzierżawny
(1.3) daw. gospoda, karczma
Dzierżawa (dawniej też: arenda, harenda) – jeden z typów umów prawa cywilnego. Reguluje ją Kodeks cywilny w art. 693-709, przy odpowiednim zastosowaniu przepisów o najmie (art. 659-692). Dzierżawa należy do umów nazwanych, dwustronnie zobowiązujących, wzajemnych i konsensualnych (tzn. dochodzących do skutku przez zgodne oświadczenie woli stron). Polega na udostępnieniu innej osobie prawa lub rzeczy, natomiast (w odróżnieniu np. od pożyczki) nie przenosi własności. Przedmiotem dzierżawy może być tylko rzecz lub prawo przynoszące pożytki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
→ arendarz; dzierżawczyni, pachciarka
SJP.pl
nazwisko
przymiotnik
(1.1) związany z arendarzem, dotyczący arendarza; taki jak u arendarza
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: osoba dzierżawiąca od kogoś gospodę, trzodę itp.; pachciarz
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. dzierżawca budynków gospodarczych, karczem, szynków i gruntów rolnych
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: arendarz
SJP.pl
wynajmować, wydzierżawiać
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) przest. dzierżawić, wynajmować
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|arendować.
Wiktionary
nazwisko
Osoby:
Zobacz też:
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: erent] nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
1. drzewo azjatyckie, z którego soku otrzymuje się cukier i wino palmowe, zaś z rdzenia - sago; słocza cukrowa; palma cukrowa;
2. wstęp do aktu prawnego; preambuła;
3. jedna z formuł średniowiecznego dokumentu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. rodzaj palmy, która rośnie w Azji Południowo-Wschodniej;
(1.2) praw. pot. zob. preambuła.;
(1.3) hist. rel. dokument motywów rozpowszechnianych przez Kościół;
Arenga – część dokumentu zawierająca ogólne powody jego wystawienia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
gatunek wieloszczeta; piaskówka, piasecznica, piasecznik, nalepian
Piaskówka, nalepian, piasecznica, piasecznik, arenikola (Arenicola marina) – gatunek wieloszczeta z rodziny Arenicolidae, występujący na wybrzeżach Morza Bałtyckiego (w Polsce nie został stwierdzony) i Morza Północnego.
SJP.pl
Wikipedia
skała osadowa
SJP.pl
związany z areną
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z areną, dotyczący areny
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
dziedzina astronomii zajmująca się badaniami planety Mars
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) astr. dział astronomii, nauka zajmująca się badaniami planetaanety Mars
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: areografia
SJP.pl
u kaktusów: pęd skrócony z wiązką przewodzącą odchodzącą od wiązki centralnej, na którym wyrastają m.in. ciernie
SJP.pl
Wikipedia
inżynier powierzchni
SJP.pl
przyrząd do mierzenia gęstości cieczy lub stężenia roztworu (używany m.in. do pomiaru gęstości elektrolitu w akumulatorach samochodowych); densymetr; gęstościomierz
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fiz. techn. przyrząd do pomiaru gęstości cieczy
Areometr – urządzenie służące do mierzenia gęstości cieczy, w którym wykorzystuje się siłę wyporu, z jaką ciecz działa na zanurzone w niej ciało stałe.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z areometrem
SJP.pl
związany z areometrem (np. pomiar areometryczny, skala areometryczna)
SJP.pl
1. w starożytnych Atenach: główny organ ustawodawczy i sądowy
2. grono osób decydujące arbitralnie o czymś
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hist. w starożytnych Atenach najwyższa rada złożona z 501 byłych archontów;
(1.2) książk. przen. grono osób rozstrzygających o czymś w sposób autorytatywny
Areopag (stgr. ὁ Ἄρειος πάγος ho Areios pagos – „wzgórze Aresa”) – w starożytnych Atenach najwyższa rada złożona z byłych archontów.Nazwa rady pochodzi od miejsca obrad – wzgórza Aresa, które poświęcone było bogu wojny i Eryniom; ich świątynia u stóp wzgórza była azylem dla zabójców. Nie jest znany dokładny czas powstania rady areopagu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ areopag (grono osób rozstrzygających autorytatywnie jakieś sprawy)
SJP.pl
członek areopagu ateńskiego
SJP.pl
miasto w Peru
Arequipa − miasto w Peru, położone na wysokości 2325 m n.p.m. w otoczeniu gór Cordillera Volcanica. Jest stolicą regionu Arequipa i drugim co do wielkości miastem w Peru – zaraz po stolicy Limie – liczącym obecnie ok. 762 tys. mieszkańców.
W pobliżu miejscowości znajdują się wulkany Chachani i El Misti.
SJP.pl
Wikipedia
mit. gr. bóg krwawej wojny i amoku wojennego ogarniającego ludzi podczas bitwy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitgr. bóg wojny;
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(2.1) geogr. miasto w Hiszpanii, w prowincji A Coruña;
Ares (gr. Ἄρης Árēs, łac. Mars) – w mitologii greckiej bóg wojny, syn Zeusa i Hery. Jego odpowiednikiem w mitologii rzymskiej jest Mars. W astrologii identyfikowany z Baranem. Jeden z dwunastu bogów olimpijskich.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od areszt
Wiktionary
1. pozbawienie wolności;
2. pomieszczenie, gdzie trzymane są osoby aresztowane;
3. zajęcie wyrokiem sądu lub decyzją władz rzeczy lub wierzytelności dłużnika
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) tymczasowe pozbawienie wolności;
(1.2) miejsce, gdzie wykonywany jest areszt (1.1)
(1.3) zajęcie przedmiotów na poczet wierzytelności
(1.4) pot. uczn. zakaz wychodzenia z domu w czasie wolnym nałożony przez rodzica lub opiekuna na dziecko
Areszt – tymczasowe pozbawienie wolności.
W prawie cywilnym areszt to jeden ze środków stosowanych w toku egzekucji, służący zmuszeniu dłużnika do zachowania zgodnego z nałożonym na niego obowiązkiem. Areszt stosuje wyłącznie sąd. Stosowanie aresztu regulują przepisy art. 1056-1059 kodeksu postępowania cywilnego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
odnoszący się do aresztanta lub aresztu, właściwy aresztantom
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z aresztantem, dotyczący aresztanta
SJP.pl
Wiktionary
osoba aresztowana
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba zatrzymana w areszcie
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) osoba płci żeńskiej osadzona w areszcie
SJP.pl
Wiktionary
1. pozbawić (pozbawiać) wolności osobę podejrzaną o popełnienie przestępstwa; osadzić (osadzać) w areszcie; uwięzić (więzić);
2. w prawie: zająć (zajmować) dobra dłużnika na polecenie sądu celem zabezpieczenia czyichś roszczeń
czasownik przechodni dwuaspektowy
(1.1) pozbawić (pozbawiać) wolności osobę podejrzaną o popełnienie przestępstwa
(1.2) praw. zająć (zajmować) dobra dłużnika na polecenie sądu celem zabezpieczenia czyichś roszczeń
SJP.pl
Wiktionary
kobieta aresztowana; aresztantka
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) osadzenie kogoś w areszcie
(1.2) zajęcie mienia w celu zabezpieczenia czyichś roszczeń
Tymczasowe aresztowanie (potocznie areszt) – najbardziej dotkliwy ze środków zapobiegawczych stosowanych wobec podejrzanego lub oskarżonego w toku postępowania karnego, polegający na osadzeniu go w stałym miejscu (areszcie śledczym), w izolacji od świata zewnętrznego.
Wiktionary oraz Wikipedia
człowiek aresztowany
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba pozbawiona wolności ze względu na podejrzenie popełnienia przez nią przestępstwa
SJP.pl
Wiktionary
→ areszt
przymiotnik
(1.1) praw. związany z aresztem
SJP.pl
Wiktionary
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Areta – imię żeńskie niejasnego pochodzenia. Józef Bubak łączy je ze skróconą formą Małgorzaty (niem. Margareta), powstałą na gruncie niemieckim. Imię to nosiła także postać z mitologii greckiej, królowa Feaków, której imię stanowi przymiotnik odczasownikowy od wyrazu αραομαι (araomai) ("modlę się o coś, gorąco pragnę") i oznacza "dziecko upragnione" (por. Dezyderia, Aspazja). Można także spotkać się z poglądem, iż imię to pochodzi od greckiego słowa αρετη (areté) oznaczającego "cnotę", "męstwo"; Areta stanowiłaby wówczas żeński odpowiednik męskiego imienia Aretas.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
opowieść o nadzwyczajnych zdarzeniach związanych z działaniem bogów i ich proroków
Aretologia, aretalogia (stgr. ἀρετή areté – cnota + λόγος logos – słowo, myśl, rozum) – w starożytności gatunek literacki obejmujący opowieści o cnotach i cudownych czynach bóstwa lub wybitnej postaci; w filozofii także teoretyczne rozważania nad cnotami i wadami.
SJP.pl
Wikipedia
Aretas – zhellenizowane aramejskie imię Haretat, którego żeńskim odpowiednikiem jest Areta. Istnieje kilku świętych patronów tego imienia jest św. Aretas, zm. w 523 roku.
Aretas imieniny obchodzi 18 września i 24 października.
Aretas w innych językach:
Wikipedia
w filozofii greckiej: cnota, moralna doskonałość
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: areta] obce imię żeńskie
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
filozof zajmujący się cnotami i wadami w etyce arystotelesowskiej i tomistycznej
SJP.pl
nauka o zaletach i wadach
Aretologia, aretalogia (stgr. ἀρετή areté – cnota + λόγος logos – słowo, myśl, rozum) – w starożytności gatunek literacki obejmujący opowieści o cnotach i cudownych czynach bóstwa lub wybitnej postaci; w filozofii także teoretyczne rozważania nad cnotami i wadami.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
1. jamochłon z gromady stułbiopławów żyjący w większości mórz;
2. woda mineralna marki Aretuza
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec miasta Arezzo
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Arezzo, dotyczący Arezzo
Wiktionary
[czytaj: aRECco] miasto we Włoszech
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto i gmina we Włoszech, w Toskanii, stolica prowincji Arezzo (1.2);
(1.2) geogr. adm. włoska prowincja, położona w Toskanii;
Arezzo – miasto i gmina we Włoszech, w regionie Toskania, stolica prowincji Arezzo. Według danych na styczeń 2010 gminę zamieszkiwały 99 503 osoby przy gęstości zaludnienia 257,6 os./km². Arezzo jest także jedną z prowincji Toskanii o powierzchni 3232 km², liczącą 318,8 tys. mieszkańców i podzieloną na 39 gmin.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. druciana siatka rozpięta na ramie używana jako przesiewacz rolniczy
2. przestarzałe: harfa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pochylona druciana siatka na ramie używana do przesiewania
(1.2) muz. przest. harfa
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ arfiarz
SJP.pl
1. człowiek pracujący przy arfowaniu;
2. dawniej: harfiarz
SJP.pl
przesiewać coś przez arfę
czasownik niedokonany
(1.1) przesiewać coś przez arfę
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|arfować.
Wiktionary
dzika owca żyjąca w wysokich górach centralnej Azji
Owca ałtajska, dawniej: argali (Ovis ammon ammon) – największa dzika owca; występuje w Azji Środkowej (Himalaje, Tybet, Ałtaj).
SJP.pl
Wikipedia
roślina użytkowa z rodziny sączyńcowatych, z nasion której otrzymuje się olej jadalny; olejara żelazna, tłuścianka żelazna, żelazodrzew
Argania żelazna, argania żelazodrzew, olejara żelazna, tłuścianka żelazna, drzewo arganowe (Argania spinosa (L.) Skeels) – gatunek drzewa z monotypowego rodzaju Argania z rodziny sączyńcowatych. Endemit występujący w południowym Maroku oraz w prowincji Tinduf w zachodniej Algierii. Zdziczałe drzewa tego gatunku rosną także w południowej Hiszpanii i na Wyspach Kanaryjskich.
SJP.pl
Wikipedia
olej arganowy - olej z arganii, używany w kosmetykach
przymiotnik
(1.1) wytworzony z owoców arganii żelaznej, związany z arganią
SJP.pl
Wiktionary
nazwa przedsiębiorstwa handlowego (Artykuły Gospodarstwa Domowego)
skrótowiec grupowo-literowo-głoskowy w funkcji rzeczownika rodzaju męskorzeczowego
(1.1) = rzad. artykuły gospodarstwa domowego
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) grecki
Wiktionary
dawniej: stop miedzi, niklu i cynku; mosiądz wysokoniklowy, alpaka, argentan
SJP.pl
Wikipedia
mosiądz wysokoniklowy; alpaka, argental
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) srebrzystobiały stop zawierający 40-70% miedzi, 10-20% niklu i 5-40% cynku;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Argentavis magnificens („ogromny ptak z Argentyny”) – wymarły gatunek znany z trzech stanowisk późnego miocenu, z centralnej i północno-zachodniej Argentyny (Ameryka Południowa). Jeden z największych znanych nauce ptaków latających, jakie kiedykolwiek żyły na Ziemi (większą rozpiętość skrzydeł mógł osiągać Pelagornis sandersi). Do tej samej rodziny należały inne wielkie ptaki drapieżne, takie jak podobny do niego, młodszy Teratornis.
Wikipedia
Wikipedia
[czytaj: arhentino] jezioro polodowcowe w południowej Argentynie
Argentino (hiszp. Lago Argentino) – największe jezioro w Argentynie, w prowincji Santa Cruz.Położone w Andach Patagońskich (Patagonia), w Parku Narodowym Los Glaciares.
Jezioro zasilają w wodę lodowce m.in. Upsala, Perito Moreno i Spegazzini.
SJP.pl
Wikipedia
metoda chemicznej analizy objętościowej, polegająca na dodawaniu mianowanego roztworu soli srebra (głównie azotanu srebra) do roztworu substancji badanej w celu jej ilościowego oznaczenia
Argentometria – rodzaj precypitometrii (analizy strąceniowej), w której wykorzystuje się strącanie trudno rozpuszczalnych związków srebra.
Można ją wykonać dwiema metodami:
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: argentometria
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. minerał z grupy siarczków, zbliżony wyglądem do sternbergitu;
Argentopiryt – stosunkowo rzadki minerał z grupy siarczków. Wyglądem zbliżony do sternbergitu, od którego można go rozróżnić tylko przy pomocy metod rentgenowskich.
Wiktionary oraz Wikipedia
dawna metoda kopiowania fotograficznego, wynaleziona w 1842 roku przez J. F. Herschela
SJP.pl
łacińska nazwa srebra (pierwiastka chemicznego)
Srebro (Ag, łac. argentum) – pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych w układzie okresowym. Jest srebrzystobiałym metalem, o największej przewodności elektrycznej i termicznej. W przyrodzie występuje w stanie wolnym, a także w minerałach, takich jak argentyt czy chlorargyryt. Większość wydobywanego srebra występuje jako domieszka rud miedzi, złota, ołowiu i cynku.
SJP.pl
Wikipedia
państwo w Ameryce Południowej ze stolicą w Buenos Aires; Republika Argentyńska
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. polit. państwo w Ameryce Południowej;
Argentyna (hiszp. Argentina, wymowa [aɾxenˈtina]), oficjalnie Republika Argentyńska (hiszp. República Argentina, wym. [reˈpuβlika aɾxenˈtina]) – państwo w Ameryce Południowej, w południowo-wschodniej części kontynentu, nad Oceanem Atlantyckim. Graniczy z Chile na zachodzie, Boliwią i Paragwajem na północy, Brazylią i Urugwajem na północnym wschodzie. Nazwa „Argentyna” pochodzi od łacińskiego argentum (srebro, plata po hiszpańsku) i jest związana z legendą o górach pełnych srebra, która była powszechna pośród pierwszych europejskich odkrywców Niziny La Platy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
obywatel Argentyny
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) obywatel Argentyny
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: system argentyński
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) obywatelka Argentyny
Argentyna wielka, argentyna, argentynka, srebrzyk opałek, srebrzyk wielki (Argentina silus) – gatunek morskiej ryby z rodziny srebrzykowatych (Argentinidae).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do Argentyny, wywodzący się z Argentyny
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest argentyńskie; cecha tych, którzy są argentyńsccy
SJP.pl
Wiktionary
minerał, siarczek srebra
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) minerał z grupy siarczków, siarczek srebra wzór chemiczny|Ag2S.;
Argentyt (łac. argentum ‘srebro’) – rzadki minerał z grupy siarczków, rozpowszechniony tylko w niektórych rejonach Ziemi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: ARczericz albo ARgericz] nazwisko
SJP.pl
środowiskowo: wykrzyknienie wyrażające frustrację, przerażenie lub inne silne uczucie
SJP.pl
skała ilasta skonsolidowana pod wpływem procesów diagenezy, lecz nieposiadająca łupkowatości, używana do wyrobów ceramicznych
Argilit – ogólna nazwa skał ilastych (iłów, iłowców, łupków ilastych) znajdowanych w formie obrobionej głównie w Historycznym Parku Narodowym Kultury Chaco w Stanach Zjednoczonych.
Zawiera ponad 50% frakcji pelitowej o ziarnach poniżej 0,01 mm.
SJP.pl
Wikipedia
aminokwas zasadowy wchodzący w skład wielu białek zwierzęcych i roślinnych i biorący udział w przemianach azotowych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. aminokwas zasadowy, który uczestniczy w wielu przemianach azotowych;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z argininą
SJP.pl
mieszkańcy miasta Argos
Argiwowie – mieszkańcy starożytnego Argos. Określenie Greków spotykane w starożytnej literaturze, zwłaszcza u Homera.
W czasie wojny trojańskiej odgrywali Argiwowie pod królem Agamemnonem główną rolę w wojsku greckim, tak, że od nich nazwa przeszła na wszystkich Greków.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Argos, dotyczący Argos
Wiktionary
1. w mitologii greckiej: statek wiosłowo-żaglowy zbudowany przy pomocy bogini Ateny, służący do wyprawy po złote runo;
2. nazwa kilku firm
SJP.pl
Wikipedia
mieszkaniec Argolidy (nomosu w Grecji)
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. kraina historyczna w północno-wschodniej części Peloponezu, z historycznym centrum w Argos;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: Argolida
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Argolidą, dotyczący Argolidy
SJP.pl
Wiktionary
pierwiastek chemiczny o symbolu Ar, bezbarwny gaz szlachetny używany m.in. do wypełniania lamp elektronicznych i przy spawaniu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Ar i liczbie atomowej 18;
Argon (Ar, łac. argon) – pierwiastek chemiczny będący gazem szlachetnym. Jest praktycznie niereaktywny i nie ma żadnego znaczenia biologicznego, jest także jednym ze składników powietrza. Argon wyodrębnili i zidentyfikowali Lord Rayleigh i sir William Ramsay w 1894 roku, usuwając z powietrza tlen, azot, dwutlenek węgla i parę wodną.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
sztuczne włókno wiskozowe podobne do wełny
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) rzad. związany z Argonautami, dotyczący Argonautów
Wiktionary
przenośnie o śmiałym żeglarzu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mitgr. każdy z uczestników wyprawy po złote runo pod wodzą Jazona na statku Argo;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. pasmo wzgórz w północno-wschodniej Francji, stanowiące wschodnią granicę Basenu Paryskiego;
Wiktionary oraz Wikipedia
każdy z sześciu pierwiastków chemicznych (hel, neon, argon, krypton, ksenon, radon) tworzących 18. grupę układu okresowego; helowiec
SJP.pl
każdy z sześciu pierwiastków chemicznych (hel, neon, argon, krypton, ksenon, radon) tworzących 18. grupę układu okresowego; helowiec
SJP.pl
przymiotnik od: argon, argona
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący argonu, związany z argonem
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Argonnami, dotyczący Argonnach
Wiktionary
w mitologii greckiej: olbrzym o stu wiecznie czuwających oczach; Argus
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Grecji, na Peloponezie, w Argolidzie, w okresie klasycznym niezależna polis;
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) mitgr. budowniczy okrętu Argo i jeden z jego załogi (Argonauta)
(2.2) mitgr. olbrzym o stu wiecznie czuwających oczach
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w językoznawstwie: język jakiejś grupy społecznej (środowiskowej, zawodowej, ale nie terytorialnej), różniący się od języka ogólnego (narodowego) zasobem słów, wyrażeń i wymową; żargon, slang, gwara, wiech, język specjalistyczny (środowiskowy, zawodowy)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. przest. odmiana języka używana przez grupę zawodową albo środowiskową
Argot – odmiana języka właściwa dla jakiejś grupy społecznej, niekiedy kojarzona z mową środowisk dewiacyjnych lub młodzieżowych o silnie zaznaczonej funkcji ekspresywno-ezoterycznej. Termin wywodzi się od francuskiego wyrazu argot, określającego pierwotnie mowę przestępców, która służyła im do izolacji społecznej i tajnego komunikowania się. Jako argot rozumiano sposób komunikacji wyraźnie odrębny od języka potocznego, slangu czy żargonu technicznego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wyraz lub zwrot, który trafił do języka ogólnego z gwary zawodowej lub środowiskowej (np. glina, trefny)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. wyraz albo wyrażenie potoczne, pochodzące z gwary środowiskowej lub zawodowej;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kanton w Szwajcarii
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. kanton w północnej Szwajcarii
Argowia (niem. Aargau, fr. Argovie, wł. Argovia, retorom. Argovia) – kanton w północnej Szwajcarii, na Wyżynie Szwajcarskiej, w górach Jura. Siedziba kantonu znajduje się w mieście Aarau. 31 grudnia 2022 kanton liczył 711 232 mieszkańców
Na terenie kantonu występują złoża soli. Ziemie są urodzajne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) związany z Argowią; dotyczący Argowii; pochodzący z Argowii
Wiktionary
zdrobnienie od: argument
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od argument
SJP.pl
Wiktionary
wypowiedź potwierdzająca lub obalająca czyjś sąd o czymś, zdanie uzasadniające tezę, dowód
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fakt lub okoliczność przytaczane celem potwierdzenia lub obalenia tezy;
(1.2) inform. wartość podawana danej funkcji
(1.3) mat. zmienna o wartościach z dziedziny funkcji, od której zależy wynik
(1.4) mat. miara kąta skierowanego między osią rzeczywistą a wektorem reprezentującym liczbę zespoloną na płaszczyźnie zespolonej
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zbiór argumentów; uzasadnienie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) uzasadnianie za pomocą argumentów
Argumentacja lub argumentowanie, dowodzenie (łac. argumentatio, probatio; stgr. ἀπόδειξις, πίστις) – trzecia, główna część wypowiedzi, której zadaniem jest przedstawienie tezy głoszonej przez autora oraz udowodnienie jej za pomocą argumentów. Teorią argumentacji zajmuje się retoryka.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z argumentacją
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z argumentacją, dotyczący argumentacji
SJP.pl
Wiktionary
przedstawiać argumenty; uzasadniać
czasownik niedokonany
(1.1) uzasadniać swoje stanowisko, swój pogląd
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) używanie, przytaczanie argumentów
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest argumentowe
Argumentowość, arność, członowość – liczba argumentów:
Wiktionary oraz Wikipedia
→ argument
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z argumentem, dotyczący argumentu
SJP.pl
Wiktionary
rzeka w Azji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w Chinach i Rosji, łącząc się z Szyłką tworzy Amur;
Argun (ros. Аргунь, Arguń, chiń. upr. 额尔古纳河; pinyin É’ěrgǔnà Hé; w górnym biegu znana też pod nazwą Hailar, chiń. upr. 海拉尔河; pinyin Hǎilā’ěr Hé) – rzeka w Chinach i Rosji. Po połączeniu z rzeką Szyłką tworzy Amur.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
ptak z rodziny bażantów o długich lotkach i barwnym upierzeniu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mit. w mitologii greckiej budowniczy okrętu Argo, jeden z Argonautów;
(1.2) mit. w mitologii greckiej olbrzym o stu wiecznie czuwających oczach;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzina ryb z rzędu okoniokształtnych
Argusowate (Scatophagidae) – rodzina ryb okoniokształtnych. Spotykane w hodowlach akwariowych.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach argusowatych (rodzina ryb)
przymiotnik
(1.1) icht. o cechach ryb z rodziny argusowatych
SJP.pl
Wiktionary
charakterystyczny dla Argusa (mityczny stuoki strażnik), podejrzliwy, czujny, wszechwidzący; argusowe oko (oczy) - czujne oko (oczy), takie, przed którym (którymi) nic się nie ukryje
przymiotnik
(1.1) taki jak mitologiczny olbrzym stuoczny Argus (Argos), czyli wiecznie czujny, nieufny, podejrzliwy
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Argymir – imię męskie pochodzenia greckiego. Jego patronem jest św. Argymir, męczennik w Kordowie (IX wiek).
Argymir imieniny obchodzi 28 czerwca
Wiktionary oraz Wikipedia
minerał z grupy siarczków, będący źródłem germanu
SJP.pl
rodzaj zauropoda z grupy tytanozaurów
Argyrozaur (Argyrosaurus superbus) – zauropod z grupy tytanozaurów (Titanosauria).
Żył w epoce późnej kredy (ok. 83-65 mln lat temu) na terenach Ameryki Południowej. Długość ciała ok. 20-30 m, wysokość ok. 8 m, masa ok. 80 t. Jego szczątki znaleziono w Argentynie (prowincja Chubut) i w Urugwaju.
SJP.pl
Wikipedia
w buddyzmie hinajany: osoba doskonała, która osiągnęła nirwanę i nie odrodzi się już więcej; arhat
Arhant (pāli.) (sanskr. arahat; hindi Arihant अरिहन्त; tyb. draciompa; chiń. 阿羅漢 āluóhàn lub 羅漢 luóhàn; kor. arahan 아라한; jap. arakan, rakan; wiet. A-la-hán). Nazwa pochodzi od pālijskiego araha = godny, stąd – arahanta, arahant.
SJP.pl
Wikipedia
w buddyzmie hinajany: osoba doskonała, która osiągnęła nirwanę i nie odrodzi się już więcej; arhant
Arhant (pāli.) (sanskr. arahat; hindi Arihant अरिहन्त; tyb. draciompa; chiń. 阿羅漢 āluóhàn lub 羅漢 luóhàn; kor. arahan 아라한; jap. arakan, rakan; wiet. A-la-hán). Nazwa pochodzi od pālijskiego araha = godny, stąd – arahanta, arahant.
SJP.pl
Wikipedia
w biologii: rodzaj partenogenezy, w trakcie której z niezapłodnionych komórek jajowych rozwijają się wyłącznie samce (np. trutnie pszczoły miodnej); arrhenotokia, arrenotokia
SJP.pl
air;
1. pieśń solowa z akompaniamentem instrumentalnym, część m.in. opery, oratorium;
2. solowy utwór instrumentalny o charakterze nietanecznym wchodzący w skład suity
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) antrop. zwykle w lm.: członek starożytnych koczowniczych plemięemion pasterskich mówiących dialektami indoeuropejskimi, które w III i II tysiącleciu p.n.e. zamieszkiwały Azję Środkową, by następnie rozprzestrzenić się na tereny Iranu i Indii;
Aria (wł. aria, l.mn. arie dosł. powietrze) – wokalno-instrumentalna forma muzyczna z kantylenowo rozwiniętym głosem solowym.
Aria jest zwykle częścią większej formy muzycznej, jak kantata, oratorium lub opera. Umieszczana jest najczęściej w punkcie kulminacyjnym dramaturgii utworu. Na ogół przyjmuje formę pieśni trzyczęściowej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
odmiana szarady, wierszowana zagadka, której rozwiązanie powstaje z poszczególnych sylab wiersza oznaczonych liczbami
Ariada, szarada ariada, szarada zmodyfikowana, szarada zreformowana – odmiana szarady, w której poszczególne sylaby rozwiązania są ponumerowane od pierwszej do ostatniej i należy je odgadnąć na podstawie pewnego tekstu. Obok każdego wersu tego tekstu mogą być podane numery zgłosek rozwiązania, które da się znaleźć w tym wersie. Porównując wszystkie wersy zawierające daną sylabę, można ją jednoznacznie ustalić lub przynajmniej znacznie zawęzić wybór.
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Ariadna (gr. Ἀριάδνη Ariádnē, łac. Ariadne) – w mitologii greckiej córka króla Krety Minosa i Pazyfae, która pomogła Tezeuszowi wydostać się z labiryntu. Kłębek nici, którą rozwijał, chodząc po Labiryncie, ułatwił mu znalezienie drogi powrotnej. Stąd popularny związek frazeologiczny – nić Ariadny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
jedna z najpopularniejszych czcionek komputerowych
Arial – jeden z najbardziej powszechnych krojów pisma używanych przy druku. Jest to krój proporcjonalny, jednoelementowy, bezszeryfowy. Stanowi odpowiednik Helvetiki zaprojektowany przez firmę Monotype. Mimo posiadania tych samych metryk co Helvetica, Arial pochodzi od Monotype Grotesque i jest w zauważalnie innym stylu.
Font dostarczany z wieloma popularnymi systemami operacyjnymi.
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
SJP.pl
Wikipedia
Osoby:
Astronomia:
Kultura:
Wikipedia
1. wyznawca arianizmu; antytrynitariusz;
2. wyznawca polskiego arianizmu (bracia polscy)
SJP.pl
Wikipedia
1. wyznawca arianizmu; antytrynitariusz;
2. wyznawca polskiego arianizmu (bracia polscy)
Arianizm – doktryna teologiczna Ariusza (zm. 336), prezbitera Kościoła w Aleksandrii w Egipcie, odrzucająca dogmat Trójcy Świętej i wpisująca się w nurt antytrynitaryzmu, powstała w kontekście sporów o rozumienie chrześcijańskiego monoteizmu. Ariusz, wykształcony w szkole antiocheńskiej, uznawał pochodzenie Syna od Boga Ojca na zasadzie stworzenia/zrodzenia. Doktryna uznana przez Kościół katolicki za herezję.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: arianizm
SJP.pl
1. doktryna teologiczna Ariusza negująca współistotność i równość osób Trójcy Świętej;
2. doktryna polskich arian
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) teol. hist. wczesnochrześcijańska, antytrynitarna doktryna teologiczna negująca boskość Jezusa i głosząca jego stworzenie lub zrodzenie przez Boga Ojca;
(1.2) rel. hist. zob. bracia polscy.
Arianizm – doktryna teologiczna Ariusza (zm. 336), prezbitera Kościoła w Aleksandrii w Egipcie, odrzucająca dogmat Trójcy Świętej i wpisująca się w nurt antytrynitaryzmu, powstała w kontekście sporów o rozumienie chrześcijańskiego monoteizmu. Ariusz, wykształcony w szkole antiocheńskiej, uznawał pochodzenie Syna od Boga Ojca na zasadzie stworzenia/zrodzenia. Doktryna uznana przez Kościół katolicki za herezję.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wyznawczyni arianizmu
SJP.pl
imię żeńskie
Ariadna – imię żeńskie pochodzenia greckiego (Ἀριάδνη gr. ari – "naj", adne – "czysta, święta, szlachetna"). Patronką tego imienia jest św. Ariadna z Frygii (zm. 130).
Ariadna imieniny obchodzi 18 września.
Znane osoby o tym imieniu:
SJP.pl
Wikipedia
związany z arianami (np. ariańska akademia, ariański zbór)
przymiotnik
(1.1) rel. związany z naukami lub osobą Ariusza, arianami lub arianizmem
(1.2) rel. związany ze wspólnotą arian, braci polskich
SJP.pl
Wiktionary
1. arianizm; kierunek w teologii chrześcijańskiej
2. ogól arian
SJP.pl
waluta Madagaskaru
Ariary – jednostka monetarna Madagaskaru o kodzie walutowym MGA według ISO 4217. 1 ariary = 5 iraimbilanja.
Jest jedną z dwóch walut będących w obiegu, które nie dzielą się w oparciu o potęgę dziesięciu. Drugą taką walutą jest ugija mauretańska. Nazwy ariary i iraimbilanja pochodzą od waluty z czasów przedkolonialnych.
SJP.pl
Wikipedia
legendarna ojczyzna Arjów, najstarsza nazwa Indii aryjskich; Arjawarta
SJP.pl
gazela afrykańska; gazela Soemmeringa
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
(1.2) rel. jeden z biblijnych aniołów;
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(2.1) bibl. stara nazwa Jerozolimy; obecnie miasto w Izraelu
(2.2) astr. jeden z księżyców Urana;
(2.3) geogr. zob. Ari’el.;
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(3.1) imię|polski|ż.;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Ariela lub z nim związany
SJP.pl
w psychologii: stan niedorozwoju umysłowego
SJP.pl
tylna straż zabezpieczająca oddział wojskowy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wojsk. straż tylna
Ariergarda (z fr. arrière garde - straż tylna) – wojskowy oddział lub pododdział maszerujący z tyłu za głównymi siłami związku taktycznego (oddziału).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
ukryty zamiar, zatajona myśl, zastrzeżenie myślowe
SJP.pl
tylna część sceny teatralnej
SJP.pl
krótka aria o prostej budowie; arietta
Arietta – forma muzyczna, aria o mniejszych rozmiarach, zwykle w formie 2-częściowej lub utwór instrumentalny.
SJP.pl
Wikipedia
arieta o lekkiej, błahej treści; aryjka
SJP.pl
przymiotnik od: arietka
SJP.pl
przymiotnik od: arieta
SJP.pl
krótka aria o prostej budowie; arieta
Arietta – forma muzyczna, aria o mniejszych rozmiarach, zwykle w formie 2-częściowej lub utwór instrumentalny.
SJP.pl
Wikipedia
skrót od: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa - państwowa agencja wspierająca rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich
SJP.pl
ślimak płucodyszny z rodziny ślimaków (Arion), zamieszkujący głównie Europę; ślinik
Arion (stgr. Ἀρίων) – wpół mityczna postać greckiego poety i muzyka, uważanego za syna Posejdona i nimfy Onei.
Urodzony w Metymnie na Lesbos, tworzył ok. 625 p.n.e. na dworze tyrana Koryntu Periandra, a następnie na Sycylii i w południowej Italii. Nazwany przez Herodota najlepszym śpiewakiem na świecie, swą sławę zyskał jako wykonawca pieśni (własnych i cudzych) przy wtórze kitary; nie zachowały się żadne jego utwory, przypisywano mu jedynie ocalały fragment hymnu ku czci Posejdona.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Ariona lub z nim związany
SJP.pl
[czytaj: ariozo] rodzaj solowego fragmentu wokalnego w operze lub oratorium, pośredni między arią a recytatywem
Arioso – forma muzyczna pośrednia między recytatywem a arią, jeden z podstawowych współczynników formy opery. Rozwinęła się w stylu bel canto. Johann Sebastian Bach często wprowadzał ariosa w końcowej partii recytatywu.
SJP.pl
Wikipedia
Ludovico Ariosto (1474-1533) - poeta włoski, autor poematu "Orland szalony"
SJP.pl
Ludovico Giovanni Ariosto (ur. 8 września 1474, zm. 6 lipca 1533) – poeta włoski, autor poematu Orland szalony. Pisał także satyry i komedie.
Wikipedia
będący połączeniem powagi z komizmem, ironiczny
SJP.pl
w literaturze: skłonność do budowania skomplikowanych, przesyconych groteską i fantastyką fabuł
SJP.pl
prehistoryczny lud, od którego wywodzą się Irańczycy i mieszkańcy północnych Indii, posługujący się w mowie dialektami indoeuropejskimi; Arjowie
Ariowie (lub Indo-Irańczycy) – termin używany dawniej dla indoirańskiego odłamu ludów indoeuropejskich, który w III i II tysiącleciu p.n.e. zamieszkiwał Azję Środkową, by następnie rozprzestrzenić się na tereny Afganistanu, Iranu (ludy irańskie) i Indii (Indoariowie).
SJP.pl
Wikipedia
wódz germański, który pokonał Eduów w 61 roku p.n.e.
Ariowist (łac. Ariovistus, zm. 54 p.n.e.) – władca germański z I wieku p.n.e., przewodził związkowi plemiennemu Swebów, uczestnik wojen z Cezarem.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) muz. rzad. związany z arią, dotyczący arii; właściwy arii
Wiktionary
ssak drapieżny z podrodziny wydr
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zool. pot. nazwa systematyczna|Pteronura brasiliensis|ref=tak., wydra olbrzymia, arirania amazońska
Arirania amazońska, arirania, wydra wielka, wydra olbrzymia (Pteronura brasiliensis) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych, jedyny przedstawiciel rodzaju Pteronura J. E. Gray, 1837, w niektórych częściach Ameryki Południowej nazywana wilkiem rzecznym. Największa z wydr (Lutrinae) i – obok rosomaka i kałana morskiego – jeden z największych łasicowatych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię męskie
Ariusz (ur. ok. 256 lub 260 w Cyrenajce, zm. 336) – wczesnochrześcijański prezbiter, teolog i poeta z Aleksandrii, Libijczyk z pochodzenia.
Jego nauka na temat relacji Boga Ojca i Syna Bożego oraz natury Bóstwa zyskała dużą popularność wśród ówczesnych chrześcijan, najpierw na Wschodzie, później również na Zachodzie, utrzymując się szczególnie długo wśród plemion germańskich. Na soborze w Nicei w 325, który orzekł współistotność i równość w Bóstwie Ojca i Syna została uznana za sprzeczną z nauką Kościoła powszechnego.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Ariusza lub z nim związany
SJP.pl
mocna tkanina, podobna do teksasu
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. stan w Stanach Zjednoczonych;
Arizona (wymowa:/ærɪˈzoʊnə/) – stan w południowo-zachodniej części Stanów Zjednoczonych, od południa sąsiadujący z meksykańskimi stanami Sonora i Kalifornia Dolna, od zachodu z Kalifornią i Nevadą, od północy z Utah, a od wschodu z Nowym Meksykiem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Arizony (stanu w USA)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Arizony
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Arizony (stanu w USA)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Arizony
SJP.pl
Wiktionary
→ Arizona
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Arizoną; pochodzący z Arizony
SJP.pl
Wiktionary
członek starożytnych koczowniczych plemion pasterskich, mówiących dialektami indoeuropejskimi, uznawanych dawniej za przodków wszystkich ludów indoeuropejskich; Aria
SJP.pl
legendarna ojczyzna Arjów, najstarsza nazwa Indii aryjskich; Ariawarta
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) legendarna ojczyzna Arjów, kraina historyczna w północnych i środkowych Indiach;
Arjawarta (sans. आर्यावर्त, trl. āryāvarta, Ziemia Arjów lub Ziemia szlachetnych) – nazwa legendarnej ojczyzny Arjów (synonim Arianem Waedżo), a w okresie późniejszym sanskrycka nazwa obszaru obejmującego północne i (częściowo) środkowe Indie, między Himalajami a górami Windhja, oraz między Morzem Arabskim a Zatoką Bengalską; także najstarsza nazwa Indii aryjskich.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
prehistoryczny lud, od którego wywodzą się Irańczycy i mieszkańcy północnych Indii, posługujący się w mowie dialektami indoeuropejskimi; Ariowie
SJP.pl
skrót od: arkusz (czytany jako cały, odmienny wyraz)
skrót
(1.1) = arkusz
SJP.pl
Wiktionary
1. statek Noego, wielkich rozmiarów łódź, korab
2. skrzynia, kufer
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. duża, drewniana łódź; w domyśle: arka Noego
(1.2) przest. skrzynia
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
średniowieczna machina oblężnicza; arkbalista, espringola
Arkbalista, arkabalista (łac. arcuballista) – rzymska i średniowieczna machina oblężnicza, ciężka kusza umieszczana na podwoziu (dwukołowej lawecie).
Przystosowana była do strzelania bełtami i belkami; mogła również miotać kamienie, kule oraz naczynia napełnione płonącą smołą lub nieczystościami (co w porze gorącej miało wywołać w obleganej twierdzy zarazę). W czasach rzymskich stosowano ją jako broń lekką w pierwszej linii legionu wraz z ręcznymi manubalistami. Cięciwę napinano przy pomocy kołowrotu. Zasięg arkbalisty wynosił ok. 900 metrów, a z odległości 200 m jej bełt o masie 0,5 kg przebijał drewnianą deskę.
SJP.pl
Wikipedia
ręczna, gładkolufowa broń palna używana w dawnej Europie, wyparta przez muszkiety z powodu małej szybkostrzelności; arkebuz, harkabuz, harkebuz, arkebuza
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hist. wojsk. rodzaj ciężkiej strzelby, używanej w Polsce mniej więcej od połowy XVI w.
Arkebuz (arkabus, arkabuz, harkabuz, harkebuz) – długa gładkolufowa broń strzelecka wyposażona w zamek kołowy, używana od XVI do XVII wieku.
Powstała w końcu XV wieku jako lżejsza i poręczniejsza alternatywa dla prymitywnych hakownic i późniejszych ciężkich muszkietów, w jaką zaczęto wyposażać oddziały jazdy, tzw. arkebuzerów. Początkowo nazwę tę odnoszono do palnej broni z prostą kolbą przypominającą uchwyt kuszy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
forma łuku wspartego na dwóch kolumnach lub filarach
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) archit. kompozycja składająca się z łuku opartego na kolumnach lub filarach;
Arkada (łac. arcus - łuk) – element architektoniczny składający się z dwóch podpór (kolumn, słupów lub filarów), które zostały połączone u góry łukiem.
Arkada występuje w architekturze zarówno pojedynczo, jak i najczęściej w rzędzie, tworząc istotny składnik budowli. Znana jest od czasów starożytnego Rzymu, stosowana głównie w akweduktach, krużgankach, loggiach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przenośnie: miejsce pełne szczęścia, spokoju; raj, eden, eldorado
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) hist. geogr. kraina historyczna na Półwyspie Peloponeskim
(1.2) przen. poet. fikcyjna kraina wiecznego szczęścia i beztroski
Jako symbol:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Arkadiusz z małżonką; Arkadiuszowie
SJP.pl
Arkadiusz z małżonką; Arkadiuszostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Arkadiusza lub z nim związany
SJP.pl
zdrobnienie od: arkada
SJP.pl
związany z arkadką
SJP.pl
Arkady z małżonką; Arkadowie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) archit. ciąg arkad
Wiktionary
Arkady z małżonką; Arkadostwo
SJP.pl
specjalista w dziedzinie budowy arkad
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) specjalista budowlany w dziedzinie konstrukcji arkad
(1.2) pracownik obsługujący żakardy, czyli tradycyjne maszyny tkackie do produkcji tkanin żakardowych
SJP.pl
Wiktionary
związany z arkadą, mający kształt arkady, wsparty na arkadach (np. arkadowe wejście, arkadowy most)
przymiotnik
(1.1) związany z arkadami, dotyczący arkad
(1.2) taki, który ma kształt łuku, arkady
SJP.pl
Wiktionary
forma łuku wspartego na dwóch kolumnach lub filarach
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Arkady – oboczna forma imienia Arkadiusz.
Odpowiedniki w innych językach:
Arkady imieniny obchodzi: 12 stycznia, 4 marca i 13 listopada.
Znane osoby noszący imię Arkady:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Arkadii (krainy historycznej)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. mieszkaniec Arkadii
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Arkadii (krainy historycznej)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hist. mieszkanka Arkadii
SJP.pl
Wiktionary
1. przymiotnik od: Arkadia (kraina w Grecji);
2. poetycko: szczęśliwy, beztroski, błogi
przymiotnik jakościowy
(1.1) odnoszący się do arkadii
(1.2) odnoszący się do Arkadyjczyków lub Arkadii (krainy historycznej na Peloponezie)
SJP.pl
Wiktionary
długi sznur zakończony pętlą, służący do łapania zwierząt; lasso
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) stpol. lasso
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
sekretne sposoby; tajniki, sekrety; arkany
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) wiedza powiązana z jakąś dziedziną, nie zawsze oczywista, a często ukryta przed początkującymi
SJP.pl
Wiktionary
minerał, siarczan potasu
SJP.pl
[czytaj: ARkenso lub ARkanzas lub arKANzas]
1. stan w Stanach Zjednoczonych;
2. rzeka w Stanach Zjednoczonych;
3. miasto w Stanach Zjednoczonych
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. stan w Stanach Zjednoczonych;
(1.2) geogr. rzeka w Stanach Zjednoczonych, główny prawy dopływ Missisipi;
Arkansas (angielska wymowa:/ˈɑrkənsɔː/) – stan w południowo-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, sąsiadujący z Missouri, Oklahomą, Teksasem, Luizjaną, Missisipi i Tennessee. Stolicą oraz największym miastem jest Little Rock.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ Arkansas
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Arkansas, dotyczący Arkansas
SJP.pl
Wiktionary
rzadko: sekretne sposoby; tajniki, sekrety, arkana
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) zob. arkana.
SJP.pl
Wiktionary
architektoniczny ornament w postaci małych półkolistych arkad
Fryz (wł. fregio) – pośredni, poziomy człon belkowania z reguły położony między architrawem i gzymsem; ogólnie – każdy poziomy pas dekoracyjny.
W architekturze często zdobiony płaskorzeźbami, był jednym z najbardziej ozdobnych elementów antycznych świątyń. W porządku doryckim składał się z następujących na przemian po sobie metop i tryglifów (tzw. fryz metopowo-tryglifowy lub tryglifon). W porządku jońskim jest to już fryz ciągły ozdobiony reliefem o tematyce mitologicznej, religijnej lub historycznej. Jeden z najwspanialszych fryzów doryckich pochodzi z Partenonu. W innych porządkach architektonicznych fryz może być gładki.
SJP.pl
Wikipedia
średniowieczna machina oblężnicza; arkabalista, espringola
Arkbalista, arkabalista (łac. arcuballista) – rzymska i średniowieczna machina oblężnicza, ciężka kusza umieszczana na podwoziu (dwukołowej lawecie).
Przystosowana była do strzelania bełtami i belkami; mogła również miotać kamienie, kule oraz naczynia napełnione płonącą smołą lub nieczystościami (co w porze gorącej miało wywołać w obleganej twierdzy zarazę). W czasach rzymskich stosowano ją jako broń lekką w pierwszej linii legionu wraz z ręcznymi manubalistami. Cięciwę napinano przy pomocy kołowrotu. Zasięg arkbalisty wynosił ok. 900 metrów, a z odległości 200 m jej bełt o masie 0,5 kg przebijał drewnianą deskę.
SJP.pl
Wikipedia
ręczna, gładkolufowa broń palna używana w dawnej Europie, wyparta przez muszkiety z powodu małej szybkostrzelności; arkabuz, harkabuz, harkebuz, arkebuza
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hist. wojsk. długa, ręczna, odprzodowa broń palna z zamkiem kołowym, używana przez kawalerię i piechotę w XVI-XVII wieku; także jako broń myśliwska;
Arkebuz (arkabus, arkabuz, harkabuz, harkebuz) – długa gładkolufowa broń strzelecka wyposażona w zamek kołowy, używana od XVI do XVII wieku.
Powstała w końcu XV wieku jako lżejsza i poręczniejsza alternatywa dla prymitywnych hakownic i późniejszych ciężkich muszkietów, w jaką zaczęto wyposażać oddziały jazdy, tzw. arkebuzerów. Początkowo nazwę tę odnoszono do palnej broni z prostą kolbą przypominającą uchwyt kuszy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
ręczna, gładkolufowa broń palna używana w dawnej Europie, wyparta przez muszkiety z powodu małej szybkostrzelności; arkabuz, harkabuz, harkebuz, arkebuza
SJP.pl
żołnierz uzbrojony w arkebuz (arkabuz)
SJP.pl
Wikipedia
w Polsce XV-XVII wieku: jazda ciężka uzbrojona w arkabuzy
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z arkebuzerem, dotyczący arkebuzera
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z arkebuzem, dotyczący arkebuza
Wiktionary
funkcja odwrotna do funkcji trygonometrycznej (arcus sinus, arcus cosinus, arcus tangens i arcus cotangens); funkcja cyklometryczna, funkcja kołowa
Funkcje cyklometryczne, funkcje kołowe, arkfunkcje – funkcje odwrotne do funkcji trygonometrycznych ograniczonych do pewnych przedziałów.
Funkcje trygonometryczne rozpatrywane na tych przedziałach są różnowartościowe i mają funkcje odwrotne. Tak więc:
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
skalisty przylądek w północnej części Rugii (największa wyspa Niemiec)
Arkona (niem. Kap Arkona) – skalisty przylądek w skrajnie północnej części Rugii (Meklemburgia-Pomorze Przednie).
SJP.pl
Wikipedia
nisza grobowa w ścianach katakumb wczesnochrześcijańskich; arcosolium
Arcosolium (łac. arcus - łuk + solium - miejsce wywyższone) – rodzaj grobu spotykany w okresie wczesnego chrześcijaństwa. Grób miał formę niszy z łukowym obramowaniem. Nisze wykuwano w katakumbach, umieszczano w przedsionkach cel lub portykach bazylik. Płyta nagrobna umieszczana była w pozycji poziomej.
Powstała w III wieku, a rozpowszechniła w IV wieku.
SJP.pl
Wikipedia
Arek z małżonką
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Arka lub z nim związany
SJP.pl
szara lub czerwonawa, bogata w skalenie odmiana piaskowca
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) geol. okruchowa skała osadowa, odmiana piaskowca bogata w skalenie;
Arkoza – odmiana piaskowca (arenitu) zawierająca co najmniej 20% skaleni:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ arkoza
SJP.pl
obszar zoogeograficzny obejmujący Eurazję, Amerykę Północną i Afrykę
Arktogea – w zoogeografii jedno z państw zwierzęcych, obok Notogei, Neogei i Antarktis. Obejmuje Amerykę Północną, Eurazję i Afrykę.
Arktogea dzieli się na następujące krainy zoogeograficzne:
SJP.pl
Wikipedia
czwarta co do jasności gwiazda na nocnym niebie
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(1.1) astr. najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Wolarza, jedna z najjaśniejszych gwiazd na niebie;
Arktur (α Boo, Alfa Boötis) – najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Wolarza o obserwowanej wielkości gwiazdowej −0,04m. Czwarta co do jasności gwiazda na nocnym niebie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z obszarami wokół bieguna północnego
przymiotnik
(1.1) związany z obszarami położonymi wokół bieguna północnego
SJP.pl
Wiktionary
lądy i morza wokół bieguna północnego
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. obszar Ziemi otaczający biegun północny;
Arktyka – obszar Ziemi otaczający biegun północny. Jej granice określa się na różne sposoby.
Według definicji klimatyczno-ekologicznej wyznacza ją lipcowa izoterma +10 °C, która w przybliżeniu pokrywa się również z północną granicą wegetacji drzew. Według innej, Arktykę ogranicza koło podbiegunowe północne, co jednak sprawia, że w jej obrębie znajdują się również duże obszary Norwegii i Szwecji o dość umiarkowanym klimacie. Arktyka obejmuje części Rosji, Kanady, Norwegii, Szwecji, Finlandii, Alaskę (Stany Zjednoczone), Grenlandię (terytorium duńskie), Islandię oraz Ocean Arktyczny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wielka kusza na podwoziu, służąca do miotania ciężkich pocisków
SJP.pl
arkada wymodelowana w żywopłocie lub brama w postaci arkady, będąca ogrodowym elementem dekoracyjnym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ogrod. brama uformowana z żywopłotu
(1.2) brama triumfalna
SJP.pl
Wiktionary
mały arkusz
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od: arkusz
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: arkusik
SJP.pl
1. cienka warstwa określonego materiału o ustalonym formacie;
2. wykaz, zestawienie czegoś w danej formie;
3. arkusz kalkulacyjny - aplikacja służąca wykonywaniu obliczeń i kalkulacji między wartościami z wierszy i kolumn wyświetlanej na ekranie tabeli
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) płaski, kwadratowy albo prostokątny fragment jakiegoś materiału, np. papieru, blachy itp.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
związany z arkuszem
przymiotnik
(1.1) związany z arkuszem, dotyczący arkusza, mający postać arkusza
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z przełęczą Arlberg, dotyczący regionu Arlberg
Wiktionary
przymiotnik dzierżawczy - należący do Arlety lub z nią związany
SJP.pl
1. postać z włoskiej komedii;
2. przenośnie pajac, błazen
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) szt. teatr. komediowy pajac, typ postaci z ludowej włoskiej commedia dell’arte;
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(2.1) kynol. typ umaszczenia u psa o ciemnych plamach na białej sierści;
(2.2) kynol. pies o umaszczeniu typu arlekin (2.1)
Arlekin (wł. Arlecchino) – postać błazna w czarnej masce „komicznej”, ubranego w kostium zszyty z kolorowych trójkątów albo rombów. Od końca XVII wieku Arlekin jest jedną z postaci włoskiej commedii dell’arte. Jego przyjacielem jest Brighella, a miłością Kolombina. Jako wiecznie zakochany, sprytny służący, często wpędza swego pana lub siebie w tarapaty.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. rodzaj komedii z arlekinem w roli głównej;
2. przenośnie: błaznowanie, wygłupianie się, żartowanie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) figle błazeńskie, błaznowanie
(1.2) teatr. krótka pantomima, której główną postacią jest arlekin
Arlekinada – ogólnopolski Festiwal Małych Form Teatralnych, odbywający się co roku w Inowrocławiu w sali tamtejszego Teatru Miejskiego.
Pierwsza Arlekinada odbyła się w roku 2003, od III edycji Festiwal ma zasięg ogólnopolski.Festiwal skierowany jest do amatorskich, młodzieżowych zespołów teatralnych, działających przy szkołach ponadgimnazjalnych, domach kultury, instytucjach kulturalno-oświatowych. Arlekinada jest spotkaniem zespołów teatralnych małych form (teatrów dramatycznych, kabaretów, teatrów wizji i ruchu, teatrów poezji i innych).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Scotomanes|Dobson|ref=tak., rodzaj nietoperzy z plemięemienia wieczorków
(1.2) zool. nietoperz z rodzaju arlekinków (1.1)
Wiktionary
suka rasy dog arlekin
SJP.pl
związany z arlekinem
SJP.pl
związany z arlekinem
przymiotnik
(1.1) związany z arlekinem, dotyczący arlekina, taki jak arlekin
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Arlena – imię żeńskie, którego pochodzenie jest niepewne. Być może wywodzi się od Arlene, co oznacza w języku irlandzkim „gwarancję, zobowiązanie”. Imię to może być też skróconą formą imion żeńskich kończących się na -arlena, np. Marlena. Istnieje też hipoteza, jakoby imię to miało być wariantem Arline, imienia prawdopodobnie wymyślonego przez mało znanego kompozytora irlandzkiego Michaela Williama Balfego dla głównej bohaterki najbardziej znanej jego opery „Czeszka” (The Bohemian girl).
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: arl] miasto we Francji
Arles (prowan. Arle) – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, w departamencie Delta Rodanu, nad rzeką Rodan. W średniowieczu stolica królestwa.
Według danych na rok 2018 gminę zamieszkiwało 51 831 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 68.6 osób/km² (wśród 963 gmin regionu Prowansja-Alpy-W. Lazurowe Arles plasuje się na 9. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 1.). W mieście znajduje się stacja kolejowa Gare d’Arles.
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Arleta, Arletta – imię żeńskie zapożyczone z francuskiego; powstało prawdopodobnie jako zdrobnienie germańskiego imienia Carletta (Karletta), żeńskiej formy imienia Karl (Karol).
Arleta imieniny obchodzi 3 stycznia, 11 kwietnia, 13 kwietnia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
Arleta, Arletta – imię żeńskie zapożyczone z francuskiego; powstało prawdopodobnie jako zdrobnienie germańskiego imienia Carletta (Karletta), żeńskiej formy imienia Karl (Karol).
Arleta imieniny obchodzi 3 stycznia, 11 kwietnia, 13 kwietnia.
SJP.pl
Wikipedia
skrót od: armia
SJP.pl
wielka flota wojenna
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mors. wojsk. wielka flota wojenna
(1.2) hist. flota wysłana przez Filipa II hiszpańskiego przeciw Anglii w 1588
Żegluga:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
armagedon; przenośnie:
1. najgorsza z możliwych, tragiczna sytuacja;
2. zagłada, totalna katastrofa
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zob. Armagedon.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
armageddon; przenośnie:
1. najgorsza z możliwych, tragiczna sytuacja;
2. zagłada, totalna katastrofa
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rel. miejsce, w którym przy końcu świata odbędzie się bitwa między narodami;
(1.2) przen. pot. straszna klęska, zniszczenie
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: armaNIAK] napój alkoholowy o wyrazistym i szorstkim smaku otrzymywany przez destylację wina, bezpośredni przodek koniaku; armaniak
SJP.pl
Wikipedia
1. imię męskie;
2. nazwisko
Herman – imię męskie pochodzenia germańskiego. Wywodzi się od słowa oznaczającego „wojownik”. Innym jego wariantem jest Armin, natomiast nazwisko Menzel stanowi podwójne zdrobnienie imienia Hermann. W średniowiecznej Polsce odnotowywano polskie formy Jerzman i Jirzman.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od armaniak
Wiktionary
napój alkoholowy o wyrazistym i szorstkim smaku otrzymywany przez destylację wina, bezpośredni przodek koniaku; armagnac
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kulin. winiak wytwarzany we francuskiej prowincji Armagnac;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w starożytności i średniowieczu: schowek w murze, szafa lub skrzynia do przechowywania broni i innych cennych przedmiotów: książek, dokumentów itp.; almaria
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. mebel do przechowywania szat lub sprzętów
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
działo o długiej lufie i prostym torze lotu pocisku
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wojsk. działo o długiej lufie;
Armata – działo przeznaczone głównie do strzelania płaskotorowego, zazwyczaj do celów znajdujących się bezpośrednio w polu widzenia. Dawniej ogólne określenie dział różnego rodzaju.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od armata, mała armatka
SJP.pl
przymiotnik od: armatka
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z armatką, dotyczący armatki
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: armata
przymiotnik
(1.1) dotyczący armaty
SJP.pl
Wiktionary
działo łączące cechy armaty i haubicy; haubicoarmata
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wojsk. działo łączące cechy haubicy i armaty;
Haubicoarmata (armatohaubica) – działo łączące cechy haubicy i armaty, a więc zdolne zarówno do prowadzenia ognia stromotorowego jak i płaskotorowego. Obecnie na ogół utożsamiane z haubicami.
Działa tego typu są coraz częściej spotykane w uzbrojeniu współczesnych armii. Jej nowe konstrukcje zwane haubicami (np. 155 mm FH-70, 155 mm M198) są zwykle działami półautomatycznymi kalibru 105–203 mm.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. osoba lub firma wyposażająca i użytkująca własny lub cudzy statek;
2. dawniej: przedsiębiorca uzbrajający statek na swój koszt i wynajmujący go osobom prywatnym lub państwu; zbroiciel
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) żegl. osoba fizyczna albo prawna eksploatująca statek;
Armator – osoba (prawna lub fizyczna) eksploatująca własny lub wynajęty statek wodny. Zatrudnia kapitana i załogę oraz odpowiada cywilnie za zobowiązania wynikające z eksploatacji statku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ armator
SJP.pl
dotyczący armatora
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z armatorem, dotyczący armatora
SJP.pl
Wiktionary
1. ogół elementów stanowiących wyposażenie jakiegoś urządzenia lub instalacji;
2. dawniej także słowo o wielu innych znaczeniach, m.in. zbrojenie (w budownictwie), konstrukcja podtrzymująca rzeźbę (w sztuce), broń, uzbrojenie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pomocnicze wyposażenie pomieszczenia, maszyny, itp., umożliwiające jego właściwe wykorzystanie
(1.2) konstrukcja podtrzymująca elementy rzeźby, budynku lub witraża
SJP.pl
Wiktionary
związany z armaturą
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z armaturą, dotyczący armatury
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w Rosji, w Kraju Krasnodarskim, nad Kubaniem;
(1.2) geogr. adm. miasto w Armenii;
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Armawirem, dotyczący Armawiru
Wiktionary
obywatel Armenii; Ormianin
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) obywatel Armenii
SJP.pl
Wiktionary
1. państwo w Azji ze stolicą w Erywaniu; Republika Armeńska;
2. miasto w Kolumbii
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. polit. państwo w Azji;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa wzorowane na języku armeńskim (ormiańskim) albo z niego przejęte
SJP.pl
obywatelka Armenii; Ormianka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) obywatelka Armenii
SJP.pl
Wiktionary
typ armenoidalny - typ antropologiczny białej odmiany człowieka
SJP.pl
→ Armenia
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do Armenii
SJP.pl
Wiktionary
1. ogół sił zbrojnych danego państwa; wojsko;
2. najwyższa jednostka operacyjna składająca się z kilku korpusów lub dywizji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) określenie ogółu sił zbrojnych danego państwa;
(1.2) wojsk. określenie wojsk lądowych danego państwa, bez lotnictwa i marynarki wojennej (armia w tym znaczeniu może obejmować także lotnictwo wojsk lądowych)
(1.3) wojsk. jednostka organizacyjna wojska – związek operacyjny, składający się z kilku dywizji lub korpusów
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) liter. w poemacie Jerozolima wyzwolona piękna czarodziejka i uwodzicielka bohaterów;
(1.2) rzad. imię|polski|ż.;
(1.3) astr. planetoida o numerze katalogowym 514;
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: armia
SJP.pl
→ armia
przymiotnik relacyjny
(1.1) wojsk. związany z armią, dotyczący armii
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. armia
Wiktionary
powierzchnia przypominająca kształtem dętkę rowerową; torus
SJP.pl
dawniej: przyrząd do wyznaczani współrzędnych ciał niebieskich; sfera armilarna
SJP.pl
sfera armilarna - przyrząd do wyznaczani współrzędnych ciał niebieskich
SJP.pl
imię męskie
Armin – oboczna forma imienia Herman.
Armin imieniny obchodzi 17 marca, 7 kwietnia, 28 grudnia, według niemieckich źródeł 2 czerwca.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. związek organiczny, wysoko toksyczny insektycyd fosforoorganiczny, potencjalny bojowy środek trujący;
Armina – fosforoorganiczny związek chemiczny, wysokotoksyczny insektycyd, potencjalny paralityczno-drgawkowy bojowy środek trujący.
Armina jest cieczą o wysokiej temperaturze wrzenia i gęstości 1,27 g/cm³. Rozpuszczalność w wodzie wynosi ok. 0,4 mg/dm³. Armina rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych. Wodne roztwory arminy nie ulegają hydrolizie nawet w temperaturze 100 °C.
Wiktionary oraz Wikipedia
niemiecki klub piłkarski z Bielefeld
SJP.pl
protestancka grupa wyznaniowa, umiarkowany odłam kalwinizmu w Holandii; remonstranci
SJP.pl
wyznawca arminianizmu
SJP.pl
sekta kalwińska odrzucająca predystynację i uzależniająca zbawienie człowieka od jego dobrych uczynków; remonstrantyzm
Arminianizm – pojęcie oznaczające zarówno tendencję teologiczną w kalwinizmie, jak i protestancki ruch religijny, których początek datuje się na przełom XVI i XVII wieku.
Powstanie arminianizmu wiąże się z działalnością Jakuba Harmenzsa (albo Arminiusa, według formy zlatynizowanej). Wystąpił on przeciwko właściwej dla kalwinizmu idei predestynacji. Podkreślał, że zbawienie jest darem, jaki Bóg proponuje każdemu, oraz że to sam człowiek przez swoją postawę może go dostąpić i określić swoją wieczność. Tak więc to obdarzony wolną wolą człowiek decyduje, jaki będzie jego los w wieczności.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
SJP.pl
Arminiusz (łac. Arminius, niem. Hermann der Cherusker, ur. 16 p.n.e., zm. 21 n.e.) – syn Sigimera, wodza germańskiego plemienia Cherusków.
Wikipedia
Armin z małżonką; Arminowie
SJP.pl
Armin z małżonką; Arminostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Armina lub z nim związany
SJP.pl
dawniej: rozejm, zawieszenie broni
SJP.pl
[czytaj: armoniozo] określenie wykonawcze: harmonijnie
SJP.pl
kraina w starożytnej Galii
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. kraina historyczna na terenie starożytnej Galii, obejmująca tereny między Loarą i Sekwaną;
Armoryka (łac. Armorica lub Aremorica, z celtyckiego are „nad” + mor „morze”) – kraina historyczna na terenie starożytnej Galii, obejmująca tereny między Loarą i Sekwaną, tj. późniejszą Bretanię i część Normandii. Zamieszkana przez kilka ludów celtyckich, m.in. Wenetów, Redonów, Namnetów i Unellów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ Armoryka (kraina w starożytnej Galii)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Armoryką, dotyczący Armoryki (historycznej krainy we Francji)
SJP.pl
Wiktionary
czasownik niedokonany
(1.1) daw. zbroić
czasownik zwrotny niedokonany armować się
(2.1) daw. zbroić się
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|armować.
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
skrótowiec
(1.1) = polit. Arabski Ruch Narodowy
(1.2) = lotn. Port lotniczy Sztokholm-Arlanda
Arn – rzeka we Francji, przepływająca przez tereny departamentów Hérault oraz Tarn, o długości 45 km. Stanowi prawy dopływ rzeki Thoré.
Wiktionary oraz Wikipedia
samica bawołu indyjskiego
SJP.pl
Wikipedia
gatunek jarej pszenicy
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
skandynawskie imię męskie
Arne – wieś w Anglii, w hrabstwie Dorset, w dystrykcie (unitary authority) Dorset. Leży 28 km na wschód od miasta Dorchester i 162 km na południowy zachód od Londynu. W 2001 miejscowość liczyła 1344 mieszkańców.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: ARnem] miasto w Holandii
Arnhem (niem. Arnheim) – miasto we wschodniej Holandii nad Dolnym Renem (Nederrijn), stolica prowincji Geldria. Arnhem z liczbą 152 506 mieszkańców jest częścią zespołu miejskiego Arnhem-Nijmegen, aglomeracji z 736 000 mieszkańców.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Arnhem (miastem w Holandii)
Wiktionary
zwierzę o dużych, półksiężycowato wygiętych rogach, żyjące w znacznych pod względem liczby sztuk stadach, w bagnistych okolicach południowej i wschodniej Azji; bawół indyjski
SJP.pl
Wikipedia
1. roślina o właściwościach leczniczych i trujących, w Polsce chroniona; kupalnik; pomornik;
2. leczniczy wyciąg z arniki
Arnika (Arnica L.) – rodzaj roślin należących do rodziny astrowatych. Należy do niego 31 gatunków roślin. Przedstawiciele tego rodzaju występują głównie na terenie Ameryki Północnej, tylko dwa gatunki pochodzą z Eurazji (A. montana, A. angustifolia). Rośliny te rosną głównie w górach, sięgają także strefy arktycznej na północy. We florze Polski występuje tylko jeden gatunek – arnika górska Arnica montana.
SJP.pl
Wikipedia
związany z arniką
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z arniką, dotyczący arniki
SJP.pl
Wiktionary
rzeka we Włoszech
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
SJP.pl
środowiskowo: wyciskanie sztangielek w górę połączone z obrotem nadgarstków
SJP.pl
Arnold z małżonką; Arnoldowie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) przest. żona Arnolda
forma przymiotnika.
(2.1) ż. lp. od: Arnoldowy
Wiktionary
Arnold z małżonką; Arnoldostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Arnolda lub z nim związany
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) przest. gwara. należący do Arnolda
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Arnoldy lub z nią związany
SJP.pl
Arnulf, Arnolf – imię męskie pochodzenia germańskiego. Pierwszy człon imienia stanowi arn – staro-wysoko-niemiecki (stwniem.)-frankoński, średnio-dolno-niemiecki (śrdniem.) arn („orzeł”); drugim członem jest wolf – germ. wulfa > wolfa („wilk”); stwniem. wolf. Formy z -ulf są odbiciem zromanizowanego germ. -wulf. Wariantami drugiego członu są: -wulf, który stanowi kontynuację najstarszej, germańskiej formy, zachowanej w śrdniem. i dolnoniemiecki (dniem.), oraz -wolf, kontynuacja młodszej formy germańskiej, przejętej przez stwniem., średnio-wysoko-niemiecki (śrwniem.) i nowoniemiecki. Imię to notowane było w Polsce już w średniowieczu, w formie (Arnolf) (1219), Arnolfus (Arnulf) (1435). Niektóre możliwe staropolskie zdrobnienia: Arnek, Arnko.
Wikipedia
Francja:
Jordania:
Szwajcaria:
Osoby:
Wikipedia
imię męskie
SJP.pl
arnota właściwa - gatunek niewielkiego, okrytozalążkowego drzewa z rodziny arnotowatych, rosnącego w Ameryce Środkowej i na Hawajach; drzewko orleańskie, orlean
SJP.pl
o cechach arnotowatych (rodzina roślin)
Arnotowate (Bixaceae Link) – rodzina roślin należąca według systemu APG do rzędu ślazowców, według starszych systemów klasyfikacyjnych (np. system Cronquista 1981) do rzędu fiołkowców (Violaleles). Zmieniał się również zakres rodziny, dawniej często ograniczanej do samego rodzaju arnota (Bixa), zwłaszcza w systemach preferujących wyróżnianie licznych i wąsko definiowanych rodzin i rzędów (np. system Takhtajana z 1997). W szerszym ujęciu zaliczane są tu 4 rodzaje z ponad 20 gatunkami. Rośliny te występują na różnych kontynentach w strefie międzyzwrotnikowej, przy czym najbardziej zróżnicowane są w Ameryce Środkowej i Południowej, gdzie rosną przedstawiciele rodzajów Amoreuxia, Bixa i Cochlospermum, gatunki z tego ostatniego rosną także w tropikach Afryki, Azji południowej i Australii północnej. Rodzaj Diegodendron jest endemiczny dla Madagaskaru.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach arnotowatych (rodzina roślin)
przymiotnik
(1.1) bot. o cechach roślin z rodziny arnotowatych
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj dużej papugi
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) samochód marki ARO
forma rzeczownika|rodzaj=żeński.
(2.1) W. lp. od: ara
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wyrażanie przesadnej, pyszałkowatej, bezczelnej pewności siebie połączone z ostentacyjnym lekceważeniem innych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pewność siebie połączona z lekceważeniem innych, odnoszenie się do kogoś z nonszalancją, wywyższanie się
SJP.pl
Wiktionary
butny, zuchwały, lekceważący innych, odznaczający się arogancją (np. arogancki szef, aroganckie zachowanie)
przymiotnik
(1.1) książk. taki, którego cechą jest arogancja
(1.2) książk. będący oznaką arogancji
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób arogancki
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest aroganckie; cecha tych, którzy są aroganccy
SJP.pl
Wiktionary
człowiek lekceważący innych, zachowujący się arogancko; impertynent
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) człowiek arogancki, zuchwały
SJP.pl
Wiktionary
→ arogant
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta arogancka, zuchwała
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: miła woń, przyjemny zapach; aromat
SJP.pl
zdrobnienie od: aromat
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od aromat
SJP.pl
Wiktionary
marketing z użyciem zapachów; aromarketing
Marketing zapachowy, aromamarketing – koncepcja marketingu sensorycznego polegająca na aromatyzowaniu pomieszczeń firmy. Podstawowym zadaniem aromamarketingu jest stworzenie przyjemnej, prozakupowej atmosfery w miejscu sprzedaży oraz w punktach obsługi klienta. Aromamarketing jest narzędziem wspomagającym komunikaty budujące wizerunek marki. Odpowiednio dobrany zapach sprawia, że klienci identyfikują firmę jako bardziej ekskluzywną, sprzedającą produkty o wyższej jakości.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
taki, który nie odczuwa pociągu romantycznego
SJP.pl
marketing z użyciem zapachów; aromamarketing
SJP.pl
1. przyjemny zapach;
2. przyprawa do ciast (zwykle jako olejek zapachowy);
3. zwykle w liczbie mnogiej: aromaty - substancje, olejki, kadzidła wydzielające mocną woń
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zapach sprawiający przyjemność
Zapach (łac. olfactus, ang. odor lub odour, smell, fr. odeur, niem. Geruch) – w najogólniejszym sensie:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
specjalista stosujący aromaterapię (leczący za pomocą olejków eterycznych); aromatoterapeuta
SJP.pl
→ aromaterapeuta; aromatoterapeutka
SJP.pl
związany z aromaterapią (np. seans aromaterapeutyczny, kominek aromaterapeutyczny); aromatoterapeutyczny
przymiotnik
(1.1) związany z aromaterapią
SJP.pl
Wiktionary
leczenie zapachami; aromatoterapia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. leczenie substancjami zapachowymi poprzez inhalacje lub przez ich kontakt ze skórą (wcieranie, kąpiel);
Aromaterapia – wykorzystywanie materiałów roślinnych i aromatycznych olejów roślinnych, w tym olejków eterycznych do poprawy psychicznego lub fizycznego samopoczucia. W medycynie niekonwencjonalnej bywa stosowana jako uzupełnienie terapii lub jako forma medycyny alternatywnej. Dodatkowe leczenie może być oferowane, wraz ze standardowym leczeniem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
specjalista stosujący aromatoterapię (leczący za pomocą olejków eterycznych); aromaterapeuta
SJP.pl
→ aromatoterapeuta; aromaterapeutka
SJP.pl
związany z aromatoterapią (np. seans aromatoterapeutyczny, kominek aromatoterapeutyczny); aromaterapeutyczny
SJP.pl
leczenie zapachami; aromaterapia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zob. aromaterapia.
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z aromatem, dotyczący aromatu
Wiktionary
1. przyjemny zapach;
2. przyprawa do ciast (zwykle jako olejek zapachowy);
3. zwykle w liczbie mnogiej: aromaty - substancje, olejki, kadzidła wydzielające mocną woń
SJP.pl
Wikipedia
stopień wyższy od przysłówka: aromatycznie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: aromatyczny; bardziej aromatyczny
SJP.pl
związany zarówno z aromatem, jak i ze smakiem (np. przyprawy aromatyczno-smakowe)
SJP.pl
występowanie sprzężonego cyklicznego układu wiązań podwójnych (pierścień aromatyczny) w związkach chemicznych (związki aromatyczne)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest aromatyczne
Aromatyczność – zjawisko występowania sprzężonego cyklicznego układu wiązań podwójnych, wykazujących efekt delokalizacji elektronów π. Ilościowa ocena stopnia aromatyczności określana jest przez wartość energii rezonansowej. Aromatyczność powoduje zwiększoną stabilność termodynamiczną cząsteczki związku chemicznego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mający przyjemny zapach (np. aromatyczne zioła, aromatyczna herbata)
przymiotnik
(1.1) mający silny, miły zapach
(1.2) o wyraźnym, bogatym smaku
(1.3) chem. o cyklicznych węglowodorach: taki, w którym istnieje sprzężone wiązanie wielokrotne, czyli zamknięty układ naprzemiennie położonych wiązań podwójnych i pojedynczych między atomami węgla
SJP.pl
Wiktionary
nadawanie czemuś (zwłaszcza produktom spożywczym) odpowiedniego zapachu, dodawanie odpowiednich aromatycznych substancji zapachowych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) proces nasycania czegoś aromatem
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: aromatyzacja
SJP.pl
1. środek aromatyzujący;
2. zwykle w liczbie mnogiej: bakteria mlekowa, która produkuje substancje nadające przyjemny zapach produktom mlecznym
SJP.pl
Wikipedia
nadawać czemuś (zwłaszcza produktom spożywczym) odpowiedni zapach, dodawać odpowiednie aromatyczne substancje zapachowe
czasownik przechodni niedokonany (dk. zaromatyzować)
(1.1) chem. nadawać zapachu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) spoż. kosmet. dodawanie do czegoś aromatów w celu nadania jakiegoś zapachu
(1.2) chem. proces otrzymywania związków aromatycznych z innych związków organicznych
Wiktionary
Aromorfoza – termin wprowadzony przez Aleksieja Siewiercowa na określenie kluczowej innowacji w rozwoju istot żywych – istotnych zmian w budowie i funkcjonowaniu organizmów, podnoszące je na wyższy poziom rozwoju ewolucyjnego, umożliwiające opanowanie nowych środowisk (w odróżnieniu od drobnych zmian przystosowawczych, dla których zaproponował termin idioadaptacja).
Wikipedia
członek grupy etnicznej zamieszkującej południowo-wschodnią Europę
SJP.pl
1. mieszkańcy górskich regionów południowo-wschodniej Macedonii, północnej Grecji i południowej Albanii;
2. południowe odgałęzienie Rumunów
Arumuni, Aromuni – zbiorcza nazwa obejmująca różne romańskojęzyczne grupy etniczne zamieszkujące Bałkany. Liczebność grupy to około 200 tysięcy osób.
SJP.pl
Wikipedia
członkini grupy etnicznej zamieszkującej południowo-wschodnią Europę
SJP.pl
związany z Aromunami, grupą etniczną
SJP.pl
roślina z rodziny obrazkowatych; obrazkowiec, obrazki plamiste
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
krzew z rodziny różowatych o białych lub różowych kwiatach i jagodowych owocach z dużą ilością witamin
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Aronia|ref=tak., krzew o małych, białych lub czerwonych kwiatach i drobnych, granatowych lub czerwonych owocach o słodko-cierpkim smaku;
(1.2) spoż. owoc aronii (1.1) używany głównie na przetwory
Aronia (Aronia Medik.) – rodzaj roślin z rodziny różowatych. Obejmuje dwa gatunki i mieszańca między nimi. Rośliny te występują w naturze we wschodniej części Ameryki Północnej – od Nowej Fundlandii i Ontario po Florydę i Teksas. Rosną tam w wilgotnych i bagiennych lasach oraz na mokradłach. Kwiaty zapylane są zwykle przez pszczoły, przy czym rośliny te zdolne są do tworzenia nasion zarówno w wyniku zapylenia krzyżowego, samopylności, jak i apomiksji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nalewka z aronii
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kulin. nalewka z aronii
SJP.pl
Wiktionary
→ aronia
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Arona lub z nim związany
SJP.pl
Wikipedia
gatunek ryby z rodziny rozdymkowatych
Arotron wielki, arotron, arotron rdzawy (Arothron stellatus) – gatunek morskiej ryby rozdymkokształtnej z rodziny rozdymkowatych (Tetraodontidae).
SJP.pl
Wikipedia
arowana azjatycka - gatunek akwariowej ryby z rzędu kostnojęzykokształtnych
SJP.pl
rząd ryb promieniopłetwych; kostnojęzykokształtne, arapaimokształtne
Kostnojęzykokształtne, arowanokształtne, arapaimokształtne (Osteoglossiformes) – rząd ryb promieniopłetwych (Actinopterygii) o wielu prymitywnych cechach budowy, zamieszkujących wody słodkowodne całego świata, głównie w obszarach tropikalnych. Większość gatunków prowadzi drapieżny tryb życia. Najstarsze otolity pochodzą z mastrychtu.
SJP.pl
Wikipedia
→ ar
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) żegl. morski radarowy system antykolizyjny
Arpa (hy.) lub Arpaçay (az.) – rzeka w Armenii i w Azerbejdżanie. Bierze początek w Górach Zangezurskich, na wysokości 2985 m n.p.m. Uchodzi lewostronnie do Araksu, na wysokości 780 m n.p.m.
Ma 126 km lub 128 km długości. Zlewnia zajmuje powierzchnię 2630 km².
Wykorzystywana w rolnictwie do nawadniania, przez co latem dolny jej odcinek wysycha i nie dopływa do Araksu.
Wiktionary oraz Wikipedia
członek dynastii węgierskich książąt (889-1001) i królów (1001-1301)
Arpad (ur. ok. 845–850, zm. 907?) – wódz węgierski, protoplasta dynastii Arpadów. Przeszedł na czele Madziarów przez Przełęcz Werecką na tereny zwane obecnie Niziną Węgierską rozpoczynając w ten sposób proces osiedlania się na terenie Panonii.
SJP.pl
Wikipedia
dynastia panująca na Węgrzech do 1301 roku
Arpadowie (rzadziej Arpadzi, czasem: dynastia Arpadowiczów) – dynastia książąt (889–1001), a następnie królów węgierskich (do 1301). Pierwsza węgierska dynastia narodowa.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Arpada lub z nim związany
SJP.pl
wykonanie akordu przez branie poszczególnych jego dźwięków w szybkim tempie; arpeggio
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) muz. zob. arpeggio.
Arpeggio (wł.) – sposób wykonywania współbrzmień mający charakter ozdobnika, zaznaczany pionową linią falistą, poprzedzającą akord.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z arpedżiem
SJP.pl
[czytaj: arpedżio] wykonanie akordu przez branie poszczególnych jego dźwięków w szybkim tempie; arpedżio
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) muz. sposób wykonania akordu na instrumencie muzycznym polegający na zagraniu składowych dźwięków jeden po drugim, zaczynając od najniższego tonu;
(1.2) muz. akord zagrany w formie arpeggia (1.1)
Arpeggio (wł.) – sposób wykonywania współbrzmień mający charakter ozdobnika, zaznaczany pionową linią falistą, poprzedzającą akord.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: arpedżione] strunowy instrument muzyczny łączący cechy gitary i wiolonczeli; gitara miłosna, gitara-wionczela
Arpeggione, wiolonczela gitarowa, gitara miłosna, gitaro-wiolonczela – dawny instrument muzyczny z grupy smyczkowych. Podobny do wiolonczeli, ale z gładko profilowaną talią w gruszkowatym pudle rezonansowym. Miał szeroką szyjkę wyposażoną w 24 metalowe progi, oraz 6 strun. Strojony był jak gitara: E, A, d, g, h, e1. Podczas gry trzymany był między kolanami, jak viola da gamba. Najbardziej znanym utworem skomponowanym dla arpeggione jest Sonata a-moll „Arpeggione” Franza Schuberta, od której instrument przyjął swoją nazwę.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: arpeggio
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Arpitanią, dotyczący Arpitanii
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. język arpitański;
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
wykrzyknik
(1.1) okrzyk piracki
Wiktionary
brytyjska wyspa u zachodnich wybrzeży Szkocji
Arran (gael. Eilean Arainn) – wyspa w zachodniej Szkocji, położona w zatoce Firth of Clyde. Jej powierzchnia wynosi 427 km², a liczba mieszkańców - 5058 (2001). Arran jest 7. co do wielkości szkocką wyspą i 9. w kolei z otaczających Wielką Brytanię (wyłączając Irlandię). Pod względem administracyjnym wyspa należy do jednostki North Ayrshire, a historycznie – do hrabstwa Buteshire.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: arąŻMĄ] częściowo improwizowana aranżacja muzyki rozrywkowej
SJP.pl
tkanina dekoracyjna na ścianę, tkana z cienkich nici wełnianych i jedwabnych, często z dodatkiem nici złotych
rzeczownik, rodzaj nijaki lub męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto i gmina w północnej Francji;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Arras, dotyczący Arras
Wiktionary
związany z arrasem
przymiotnik
(1.1) związany z arrasem, dotyczący arrasów
SJP.pl
Wiktionary
gatunek słodkowodnego żółwia z Ameryki Południowej
Arrau (Podocnemis expansa) – gatunek żółwia z rodziny Podocnemididae. To największy amerykański żółw z podrzędu żółwi bokoszyjnych.
SJP.pl
Wikipedia
w biologii: rodzaj partenogenezy, w trakcie której z niezapłodnionych komórek jajowych rozwijają się wyłącznie samce (np. trutnie pszczoły miodnej); arhenotokia, arrhenotokia
Arrenotokia, arhenotokia, arrhenotokia – forma dzieworództwa (partenogenezy), w której z niezapłodnionych komórek jajowych rozwijają się samce. Dokładny zakres pojęciowy tego terminu różni się w zależności od autora. Arrenotokia może ograniczać się do powstawania haploidalnych samców bądź też obejmować również powstawanie samców diploidalnych o trwale nieaktywnym jednym z zestawów chromosomów (parahaploidalność), może też określać wszystkie przypadki, gdy samiec powstaje z udziałem partenogenezy (np. mszyce, wśród których samce są diploidami X0). Jednak kiedy zarówno samce, jak i samice powstają z niezapłodnionych jaj, używa się zwykle terminu „deuterotokia”. Arrenotokia występuje między innymi u owadów błonkoskrzydłych i wciornastków.
SJP.pl
Wikipedia
w biologii: rodzaj partenogenezy, w trakcie której z niezapłodnionych komórek jajowych rozwijają się wyłącznie samce (np. trutnie pszczoły miodnej); arhenotokia, arrenotokia
SJP.pl
miasto w USA
Arriba – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Kolorado, w hrabstwie Lincoln.
SJP.pl
Wikipedia
Wikipedia
podwyższenie kwoty lub przedłużenie terminu pożyczki pod warunkiem dopłaty
Arrozacja – podwyższenie lub odnawianie pożyczki polegające na uzależnieniu uznania dawnej pożyczki od dopłaty do obligacji.
SJP.pl
Wikipedia
akcentowana sylaba w metryce antycznej
Arsa (gr. ἄρσις [ársis] – ’podniesienie’) – w poezji antycznej jest to mocniejsza część stopy wierszowej. Druga, słabsza część stopy wierszowej nazywana jest tezą.
Nazwa wywodzi się od „podniesienia” stopy w tańcu, któremu towarzyszył śpiew – arsa była tą sylabą (czy też częścią) stopy wierszowej, która była śpiewana w chwili, kiedy tancerz odrywał własną stopę od ziemi. W związku z tym arsa była początkowo właśnie słabszą rytmicznie częścią stopy wierszowej.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męski, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m. (noszone m.in. przez królów Partów)
Arsakes (koine Αρσακης, od irań. Aršak) (? – zm. pomiędzy 217 a 214 p.n.e.) – wódz plemienia Parnów i pierwszy król Partów, eponimiczny założyciel dynastii Arsacydów.
W związku ze skąpą liczbą źródeł na temat wczesnej historii Arsacydów postać Arsakesa do dzisiaj jest przedmiotem kontrowersji wśród iranistów. Według dawniejszej historiografii miał on rządzić Parnami do ok. r. 248 p.n.e., potem zaś miał go zastąpić jego brat Tiridates I, a następnie syn tego ostatniego Artabanus I. Większość współczesnych historyków, przede wszystkim na skutek argumentacji Józefa Wolskiego, przyjmuje jednak, że w czasie rzekomego panowania Tiridatesa Parnami w rzeczywistości nadal rządził Arsakes, po nim zaś nastąpił jego syn, Arsakes II. Oprócz sprzeczności antycznych źródeł sprawę komplikuje w szczególności fakt, że wszyscy partyjscy władcy nosili imię Arsakes jako tytuł honorowy, i co więcej to nim właśnie, a nie swoimi właściwymi imionami, posługiwali się na swoich monetach.
Wiktionary oraz Wikipedia
związek organiczny; arsenowodór
SJP.pl
pierwiastek chemiczny o symbolu As, szary, żółty lub czarny półmetal, silnie trujący
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu As i liczbie atomowej 33;
(1.2) slang. pośladki, odbyt
Arsen (As, łac. arsenicum) – pierwiastek chemiczny z grupy azotowców o właściwościach metaloidu. Arsen i jego związki są silnie trujące.
Występuje w skorupie ziemskiej w ilości 2,5 ppm (zajmując 20. miejsce pod względem rozpowszechnienia wśród pierwiastków). Tworzy ponad 200 minerałów, z których najbardziej rozpowszechnione są: arsenopiryt, lelingit, aurypigment, realgar. Często towarzyszący także złożom siarczkowym innych metali, np. pirytom, chalkopirytom, galenie, blendzie cynkowej. W naturze arsen występuje również w stosunkowo dużej liczbie związków arsenoorganicznych. Są to np. kwas kakodylowy i inne kwasy arsenoorganiczne, organiczne pochodne arsyny, arsenowe analogi biocząsteczek, np. arsenobetaina lub arsenocholina.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: ARsenal] klub piłkarski z Londynu
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: arsenał
SJP.pl
przymiotnik od: arsenalik
SJP.pl
→ Arsenal
SJP.pl
zawierający arsen trójwartościowy (trójtlenek arsenu)
SJP.pl
1. składnica broni, zbrojownia;
2. znaczny zbiór czegoś: konkretnych przedmiotów lub sposobów, pomysłów itp.
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hist. wojsk. budynek lub pomieszczenie pełniące funkcję składu broni; składnica broni; ; Gloger.
(1.2) książk. zgromadzona broń
(1.3) przen. bogaty zbiór czegoś
Arsenał (wł. arsenale, fr. arsenal) – budynek lub zespół budynków o cechach obronnych, w którym przechowywano broń oraz sprzęt wojenny (zbrojownia). Arsenały posiadały także warsztaty, w których naprawiano i wytwarzano broń ręczną oraz odlewano działa (w ludwisarni).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z arsenałem
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z arsenałem, dotyczący arsenału
SJP.pl
Wiktionary
związek arsenu z metalem; np. nikielin, lelingit, smaltyn, domeykit
SJP.pl
trujący gaz o zapachu czosnku; arsenowodór
Arsenowodór, AsH
3 – nieorganiczny związek chemiczny, bezbarwny, piroforyczny, silnie trujący gaz o zapachu czosnku. Słabo rozpuszcza się w wodzie. Ogrzewany rozkłada się na arsen i wodór.
Powstaje w wyniku działania kwasami lub wodą na arsenki metali np.:
SJP.pl
Wikipedia
sól kwasu arsenowego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. związek chemiczny, sól lub ester kwasu arsenowego;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
sól kwasu arsenowego
SJP.pl
Wikipedia
sól kwasu arsenawego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. związek chemiczny, sól lub ester kwasu arsenawego
SJP.pl
Wiktionary
sól kwasu arsenawego
Arseniny (nazwa Stocka: arseniany(III)) – sole kwasu arsenawego, w których arsen występują na +3 stopniu utlenienia. Mogą one zawierać jony AsO3−3 (arseniny), HAsO2−3 (wodoroarseniny), H2AsO3− (diwodoroarseniny), przy czym nazywa się je ortoarseninami dla odróżnienia od soli zawierających aniony As2O4−5 (piroarseniny) lub też polimeryczne [AsO2]n−n (metaarseniny). Większość soli kwasu arsenawego występuje w postaci metaarseninów (przykładem ortoarseninu jest żółty, słabo rozpuszczalny w wodzie arsenin srebra, Ag3AsO3).
SJP.pl
Wikipedia
minerał, tlenek arsenawy
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związek arsenu z metalem; np. nikielin, lelingit, smaltyn, domeykit
SJP.pl
minerał, arszenik rodzimy, produkt utleniania minerałów arsenowych
SJP.pl
związki arsenoorganiczne - związki organiczne zawierające w cząsteczce atomy arsenu związane bezpośrednio z atomami węgla
SJP.pl
minerał, siarczek żelaza i arsenu; piryt arsenowy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. pospolity minerał z gromady siarkosoli, jego głównym składnikiem jest siarczek żelazowo-arsenowy, zwykle zawiera domieszki złota;
Arsenopiryt – minerał z gromady siarkosoli; jego głównym składnikiem siarczek żelazowo-arsenowy. Minerał pospolity i szeroko rozpowszechniony.
Nazwa pochodzi od składu chemicznego (E.F. Glocker, 1847).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: arsenopiryt
SJP.pl
związek organiczny, silnie trujący gaz o zapachu czosnku; arsan
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. trujący, nieorganiczny gaz, którego zapach przypomina czosnek;
Arsenowodór, AsH
3 – nieorganiczny związek chemiczny, bezbarwny, piroforyczny, silnie trujący gaz o zapachu czosnku. Słabo rozpuszcza się w wodzie. Ogrzewany rozkłada się na arsen i wodór.
Powstaje w wyniku działania kwasami lub wodą na arsenki metali np.:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: arsen
przymiotnik
(1.1) chem. dotyczący arsenu, zawierający arsen
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: ars-is] krój czcionki
Arsis – amerykański zespół technical melodic death metalowy. Zespół został założony w Virginia Beach z inicjatywy Jamesa Malone'a oraz Michaela Van Dyne'a.
SJP.pl
Wikipedia
gatunek ryby z rzędu flądrokształtnych
Arsja (Pseudorhombus arsius) – gatunek ryby flądrokształtnej z rodziny Paralichthyidae.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. związek chemiczny, sól lub ester jednego z kwasów arsonowych
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. związek chemiczny, sól lub ester jednego z kwasów arsonawych
Wiktionary
jedna z metod leczenia prądami wielkiej częstotliwości; darsonwalizacja
Darsonwalizacja, arsonwalizacja (fr. darsonvalisation)- w medycynie – jedna z metod przy leczeniu chorób za pomocą prądów o wielkiej częstotliwości. Nazwana tak została na cześć francuskiego lekarza Jacques'a Arsène'a d'Arsonvala, wynalazcy tej metody.
Metoda ta jest wykorzystywana w przypadku masażu ciała. Obecnie jest ona wypierana przez inną dziedzinę – diatermię.
SJP.pl
Wikipedia
arsenoorganiczny związek chemiczny, alkilowa lub arylowa pochodna arsenowodoru
Arsenowodór, AsH
3 – nieorganiczny związek chemiczny, bezbarwny, piroforyczny, silnie trujący gaz o zapachu czosnku. Słabo rozpuszcza się w wodzie. Ogrzewany rozkłada się na arsen i wodór.
Powstaje w wyniku działania kwasami lub wodą na arsenki metali np.:
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. związek chemiczny, sól lub ester jednego z kwasów arsynowych
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. związek chemiczny, sól lub ester jednego z kwasów arsynawych
Wiktionary
arsenoorganiczny związek chemiczny, alkilowa lub arylowa pochodna arsenowodoru
Arsyny – grupa arsenoorganicznych związków chemicznych pochodnych arsenowodoru, powstałych przez podstawienie atomów wodoru przez jedną, dwie lub trzy grupy alkilowe lub arylowe. Dzielą się na:
SJP.pl
Wikipedia
trójtlenek arsenu; bardzo silnie trująca substancja chemiczna
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. toksykol. pot. tlenek arsenu na trzecim stopniu utlenienia, popularna trucizna pod postacią białego proszku
Tritlenek diarsenu, pot. arszenik (nazwa Stocka: tlenek arsenu(III)), As
2O
3 – nieorganiczny związek chemiczny, tlenek arsenu na III stopniu utlenienia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z arszenikiem
przymiotnik
(1.1) chem. związany z arszenikiem
SJP.pl
Wiktionary
dawna rosyjska miara długości równa 71,12 cm (arszyn rosyjski) lub 81,54 cm (arszyn galicyjski)
Arszyn (ros. аршин) – dawna rosyjska jednostka długości, będąca sumą długości łokcia i stopy, wahająca się w granicach 71,11-81,5 cm.
Termin odpowiada tureckiej jednostce długości arşın 68 cm, arşın architektoniczny 75,8 cm.
W zaborze rosyjskim w latach 1849–1915 urzędowo 1 arszyn = 0,711167 metra, czyli 1 m = 1,406100 arszyna.
Składał się z 16 werszków. 3 arszyny tworzą sążeń równy 7 stóp.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) szt. wyraz tworzący pojęcia związane ze sztuką
(1.2) pot. skr. od artykuł
Zobacz też:
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: art-hałz] art house, arthouse; środowiskowo:
1. filmy niszowe i niezależne dla wyrobionych widzów;
2. kino studyjne
SJP.pl
→ art-house [czytaj: art-hałzowy]; art-housowy, arthouse'owy, arthousowy
SJP.pl
→ art-house [czytaj: art-hałzowy]; art-house'owy, arthouse'owy, arthousowy
SJP.pl
skrót od:
1. artykuł; artyk.;
2. artystyczny;
3. artyleria; artyl.;
4. artyleryjski; artyl.
skrót
(1.1) = artykuł
(1.2) = szt. artysta, artystyczny
(1.3) = wojsk. artyleria
SJP.pl
Wiktionary
1. starożytna Ambrakia, miasto w zachodniej Grecji, stolica prefektury o tej samej nazwie;
2. miasto w południowo-wschodnim Dżibuti, stolica regionu o tej samej nazwie
SJP.pl
Wikipedia
Artagnan – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Oksytania, w departamencie Pireneje Wysokie.
Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 436 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 88 osób/km² (wśród 3020 gmin regionu Midi-Pireneje Artagnan plasuje się na 641. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 1490.).
Wikipedia
władca starożytnej Persji
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) hist. imię|polski|m.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Wikipedia
[czytaj: artbuk] dzieło artystyczne w formie książki, łączące w sobie cechy tradycyjnej książki oraz sztuki
SJP.pl
[czytaj: art bajer] pracownik agencji reklamowej zajmujący się wyszukiwaniem podwykonawców do realizacji danego projektu reklamy; art buyer
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z art déco, dotyczący art déco
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od artefakt
Wiktionary
1. wytwór pracy człowieka;
2. w fantastyce i grach komputerowych: cenny przedmiot o magicznych właściwościach;
3. nieprawidłowy element wyniku badania naukowego;
4. nieprawidłowa struktura tkanki lub komórki widziana w preparatach mikroskopowych;
5. zauważalna wada w obrazie lub dźwięku, powstająca zwykle w wyniku zastosowania stratnej kompresji danych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) antrop. przedmiot wykonany ludzką ręką;
(1.2) biol. med. struktura lub własność, która nie pojawiła się naturalnie w badanym zjawisku, ale jako rezultat oddziaływania zewnętrznego lub błędu pomiarowego;
(1.3) inform. fot. wada w oglądanym obrazie bądź słyszanym dźwięku będąca skutkami ubocznym zastosowania algorytmu kompresji;
Artefakt (łac. arte factum 'sztucznie wykonane', ars narzędnik arte – sztuka, technika; factum od facio, facere ‘czynić’) – przedmiot, zdarzenie itp. będące sztucznym wytworem, tj. będące wynikiem działalności ludzkiej, nieistniejące w naturze.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: Artur, Arkadiusz (imiona męskie)
Artek (do 1925 Chasta) – obóz pionierski na Krymie, znajdujący się u podnóża południowo-zachodniego zbocza góry Ajudah (Aju-Dah), nad brzegiem Morza Czarnego, w miejscowości Gurzuf.
Pierwotna nazwa pochodzi od nazwy znajdującego się w tym miejscu uroczyska.
SJP.pl
Wikipedia
spółdzielnia pracy w Rosji carskiej i w Związku Radzieckim
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) samodzielna grupa pracujących wspólnie robotników, rzemieślników lub myśliwych w Rosji i krajach postrosyjskich;
Artel (ros. артель) – brygada (zespół, grupa) robotników, myśliwych czy rzemieślników.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj skorupiaków z gromady skrzelonogów, używanych w akwarystyce jako pokarm
SJP.pl
Wikipedia
mit. gr. dziewicza bogini lasów i łowów, córka Zeusa i Leto; Artemis
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. bogini łowów i przyrody, łączona z Selene, Hekate i Persefoną oraz utożsamiana z rzymską Dianą;
Artemida, Artemis; stgr. Ἄρτεμις Ártemis, łac. Diana) – w mitologii greckiej bogini łowów, zwierząt, lasów, gór i roślinności; wielka łowczyni.
Opiekunka lasów, gór i dzikiej zwierzyny.
Jej atrybutami były łuk, strzały i kołczan, a ulubionym zwierzęciem – łania. Była córką Zeusa i Latony, siostrą bliźniaczką Apollina. Należała do grona 12 bogów olimpijskich. Bogini-dziewica.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w mitologii greckiej: dziewicza bogini lasów i łowów, córka Zeusa i Leto; Artemida
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. zob. Artemida.
(1.2) astr. planetoida o numerze katalogowym 105;
(1.3) geogr. miejscowość w Grecji, w Attyce
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię męskie
Artemiusz – imię męskie, pochodzenia greckiego, w wersji Αρτέμιος/Artemios wywodzące się od imienia bogini Artemidy, a w wersji Ἀρτεμής/Artemes znaczące „bezpieczny, idealnego zdrowia”. Imię to nosiło kilku świętych. Forma żeńska – Artemia.
Artemiusz imieniny obchodzi 6 czerwca i 20 października.
SJP.pl
Wikipedia
Artemiusz z małżonką; Artemiuszowie
SJP.pl
Artemiusz z małżonką; Artemiuszostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Artemiusza lub z nim związany
SJP.pl
Artemizja – greckie imię żeńskie.
Znane postacie:
Wikipedia
1. przylądek na Eubei;
2. świątynia Artemidy w Efezie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rel. hist. świątynia, miejsce kultu bogini Artemidy;
Artemizjon – mianem tym nazywano każde miejsce kultu greckiej bogini Artemidy, jednakże najczęściej stosuje się tę nazwę w odniesieniu do następujących miejsc i obiektów:
Do znanych artemizjonów zalicza się także świątynia w Brauron.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) pot. mot. jeden z modeli samochodu marki Volkswagen
Arteon – ogólnopolski miesięcznik poświęcony sztukom plastycznym. Wydawany od 2000 przez poznański Dom Wydawniczy Kruszona. Celem pisma jest informowanie o współczesnym życiu kulturalnym z zakresu sztuk wizualnych i pobudzanie krytycznej refleksji na jego temat, a także popularyzacja sztuki współczesnej i dawnej, zarówno polskiej, jak i zagranicznej wśród szerokich grup społecznych z ukierunkowaniem na młodzież licealną i akademicką.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. ważna droga komunikacyjna lądowa lub wodna;
2. tętnica (zwłaszcza jedna z głównych)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) anat. tętnica
(1.2) mot. ważny szlak komunikacyjny; bardzo ruchliwa droga
Tętnica, naczynie tętnicze (łac. arteria) – makroskopowo widoczne naczynie krwionośne o nieprzepuszczalnej ścianie, które bez względu na fizjologiczny skład krwi, prowadzi krew z serca do narządów ciała. Układ naczyń tętniczych jest połączony z układem naczyń żylnych poprzez sieć naczyń włosowatych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: arteria; tętniczy
przymiotnik
(1.1) med. zob. tętniczy.
SJP.pl
Wiktionary
dział angiografii, metoda badania tętnic polegająca na uwidocznieniu ich w obrazie rentgenowskim przez wprowadzenie do nich środka kontrastującego
Arteriografia – diagnostyczne badanie radiologiczne, którego zadaniem jest obrazowanie światła naczyń tętniczych.
Do tętnicy, najczęściej tętnicy udowej lub tętnicy ramiennej wprowadza się cewnik naczyniowy, przez który do krwi wstrzykuje się rozpuszczalny w wodzie środek kontrastowy, który dociera do regionu organizmu podlegającego badaniu, a następnie wykonuje się serię zdjęć rentgenowskich. Pozwala to na uwidocznienie naczyń, ich odgałęzień i zmian chorobowych w nich występujących. Niekiedy w trakcie badania wykonuje się zabieg angioplastyki lub implantacji stentu w miejscu zmiany chorobowej.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: arteriografia
SJP.pl
peryferyjne zaburzenie ukrwienia tętniczego
SJP.pl
wywołany arteriosklerozą, powstały na skutek arteriosklerozy
przymiotnik
(1.1) med. miażdżycowy (związany z arteriosklerozą czyli miażdżycą)
SJP.pl
Wiktionary
choroba polegająca na odkładaniu się na ściankach tętnic cholesterolu (i innych substancji); miażdżyca tętnic
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zob. miażdżyca.
Miażdżyca tętnic (łac. atheromatosis, atherosclerosis) (potoczna nazwa to „arterioskleroza”) – przewlekła choroba, polegająca na zmianach zwyrodnieniowo-wytwórczych w błonie wewnętrznej i środkowej tętnic, głównie w aorcie, tętnicach wieńcowych, mózgowych oraz tętnicach kończyn.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w medycynie: metoda badania wnętrza tętnic
SJP.pl
zabieg polegający na nacięciu tętnicy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zabieg chirurgiczny polegający na nacięciu tętnicy
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: arteria; tętniczy, arterialny
SJP.pl
terapeuta leczący za pomocą sztuki
SJP.pl
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) terapia przez sztukę
Arteterapia lub też artterapia (arte z łac. ars sztuka i terapia) – leczenie przez sztukę.
Termin „arteterapia” składa się z dwóch części (bardziej widoczne jest to w języku angielskim: art therapy), co sugeruje, że jest to działanie bazujące na dwóch równoważnych elementach: sztuce (twórczości) i terapii. Uważa się, że osobą, która po raz pierwszy użyła terminu „arteterapia” w celu określenia działania polegającego na zastosowaniu twórczości w terapii był pracujący w Wielkiej Brytanii artysta Adrian Hill. W podobnym czasie Margaret Naumburg – psycholog o orientacji psychoanalitycznej, stosowała termin arteterapia do opisu swojej pracy z pacjentami w Stanach Zjednoczonych.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. rzad. Artois, kraina historyczna w północnej Francji, z głównym ośrodkiem w Arras;
Wiktionary
1. wody artezyjskie: wody podziemne zdolne do samowypływu na powierzchnię terenu na skutek różnicy ciśnienia;
2. studnia artezyjska: studnia ujmująca wody artezyjskie
przymiotnik
(1.1) geogr. hist. dotyczący Artezji (Artois), związany z Artezją (Artois), pochodzący z Artezji (Artois)
(1.2) geol. dotyczący wód podziemnych zdolnych do samoczynnego wypływu, oddzielonych od powierzchni gruntu stropem z warstwy nieprzepuszczalnej;
SJP.pl
Wiktionary
podręcznik o sztuce rządzenia przypisywany hinduskiemu uczonemu Czanakji Kautilji
Arthaśastra (hindi अर्थशास्त्र ग्रन्थ) – pochodzący z IV wieku p.n.e. indyjski traktat (śastra) autorstwa Kautilji, spisany sanskrytem. Arthaśastra składa się z 15 ksiąg.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: arthałz] art house, art-house; środowiskowo:
1. filmy niszowe i niezależne dla wyrobionych widzów;
2. kino studyjne
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) film. gatunek filmowy obejmujący dzieła artystyczne, niekomercyjne, niszowe przeznaczone dla wyrobionego odbiorcy
SJP.pl
Wiktionary
→ arthouse [czytaj: arthałzowy]; art-house'owy, art-housowy, arthousowy
SJP.pl
→ arthouse [czytaj: arthałzowy]; art-house'owy, art-housowy, arthouse'owy
SJP.pl
[czytaj: artur] obce imię męskie
Tytuły filmów:
Miejscowości w USA:
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Nadmorskim, położone niedaleko Władywostoku;
(1.2) geogr. osada w Rosji, w obwodzie nowogrodzkim
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(2.1) rosyjskie imię męskie
Wiktionary oraz Wikipedia
1. miasto w Rosji;
2. w latach 1924-2016: Bachmut (miasto na Ukrainie)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. Bachmut, miasto na Ukrainie, oficjalna nazwa w latach 1924−2016;
(1.2) geogr. miasto w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Krasnojarskim, w rejonie kurganińskim
Artiomowsk, ros. Артёмовск
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
firma odzieżowa
Artman Spółka Akcyjna – polskie przedsiębiorstwo handlu detalicznego z siedzibą w Krakowie, notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Przedmiotem jego działalności było projektowanie i dystrybucja odzieży.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: artuA] nazwisko
Artois [czyt. artua] – kraina historyczna w północnej Francji.
Została podbita przez Franków w V wieku, a od 863 r. we władaniu hrabiów Flandrii. Została przyłączona do Francji przez Filipa II Augusta w 1180 r. Od XIV w. w posiadaniu Burgundii, a od roku 1493 w rękach Habsburgów. W 1659 r. włączone ostatecznie do Francji.
Główne miasta to Saint-Omer, Lens, Béthune.
SJP.pl
Wikipedia
kursy tańca, fotografii itp. organizowane przez domy kultury i świetlice
SJP.pl
ból stawów występujący w wielu chorobach reumatologicznych
Artralgia (łac. arthralgia) – ból stawów występujący przy braku jawnego zapalenia stawów. Występuje w wielu chorobach reumatologicznych, w tym szczególnie w toczniu rumieniowatym.
SJP.pl
Wikipedia
kobieta cierpiąca na artretyzm (dnę, skazę moczanową)
SJP.pl
związany z artretyzmem, wywołany artretyzmem (np. artretyczne obrzęki stawów, dolegliwości artretyczne)
SJP.pl
osoba cierpiąca na artretyzm (dnę, skazę moczanową)
SJP.pl
choroba przemiany materii, zapalenie stawów o charakterze napadowym, potem przewlekłym, spowodowane krystalizacją moczanu sodu w płynie stawowym, należące do chorób reumatycznych; dna, skaza moczanowa
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pot. przewlekła choroba układu kostno-stawowego powodująca dolegliwości bólowe i zniekształcenia stawów oraz przyczyniająca się do niesprawności chorego
Dna moczanowa, inaczej artretyzm, skaza moczanowa, podagra (dawniej pedogra), gdy obejmuje duże palce u stóp – choroba charakteryzująca się zwykle nawracającymi epizodami ostrego zapalenia stawów – zaczerwienionego, tkliwego, gorącego obrzęku stawu. Najczęściej (w ok. 50% przypadków) obejmuje staw śródstopno-paliczkowy mieszczący się u podstawy dużego palca stopy. Może również występować jako guzki dnawe, kamienie nerkowe czy nefropatia moczanowa. Przyczyną dny jest podwyższony poziom kwasu moczowego we krwi. Kwas ten krystalizuje się, a jego kryształki odkładają się w stawach, ścięgnach, a także otaczającej je tkance.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nakłucie jamy stawowej
SJP.pl
→ art rock [czytaj: artrokowy]
SJP.pl
operacyjne usztywnienie stawu
Artrodeza, zwana również sztuczną ankylozą jest operacyjnym wytworzeniem w stawie osteogenezy pomiędzy dwiema kośćmi wskutek interwencji chirurgicznej i ma na celu trwałe usztywnienie stawu uniemożliwiając jego późniejsze zginanie.
Artrodezę stosuje się w celu wyeliminowania niewyleczalnego bólu stawów, który nie może być usunięty przez analgetyki (środki przeciwbólowe), zastosowanie ortezy lub innych klasycznych metod. Typowym powodem takiego bólu są:
SJP.pl
Wikipedia
metoda prześwietlania stawów, które nie są widoczne na standardowych zdjęciach rentgenowskich
SJP.pl
ograniczenie ruchomości stawów z przykurczami mięśni; wrodzona sztywność stawów
Artrogrypoza (łac. arthrogryposis multiplex congenita) – grupa objawów o różnej etiologii, polegająca na występowaniu wrodzonych, wielostawowych przykurczy. Zwana też jest wrodzoną sztywnością stawów.
Występowanie przykurczy może mieć różny charakter od pierwotnych chorób mięśni – miopatii na różnym tle, po zaburzenia rozwojowe mięśni. Ważnymi przyczynami są też rozlane uszkodzenia obwodowego układu nerwowego i występujące rzadziej uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, a także wrodzone choroby zwyrodnieniowe w obrębie samych stawów. Artrogrypoza jest też składnikiem wielu zespołów chorobowych, chociażby takich jak zespół Sotosa. Jej wystąpienie było opisywane również u dzieci matek chorych na miastenię.
SJP.pl
Wikipedia
dział anatomii dotyczący połączeń stawowych kości
SJP.pl
zespół zmian zwyrodnieniowych stawów, powstały wskutek niewłaściwego odżywiania organizmu lub niewłaściwego obciążania stawów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. ogólne określenie zmian chorobowych w zakresie jednego lub więcej stawów;
Artropatia (gr. ἄρθρον arthron – staw, πάθος páthos – cierpienie) – ogólne określenie zmian chorobowych w zakresie jednego lub więcej stawów.
Pojęcie to obejmuje choroby zapalne oraz niezapalne, pierwotnie dotyczące narządu ruchu, jak i będące następstwem schorzeń obejmujących inne układy i narządy:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
operacyjne odtworzenie stawu
SJP.pl
specjalistyczny przyrząd umożliwiający wziernikowanie stawu i wykonywanie bezinwazyjnych zabiegów
Artroskop – to urządzenie medyczne, będące odmianą endoskopu, służące do wziernikowania stawu, podczas procedury diagnostycznej zwanej artroskopią.
Artroskop ma kształt cienkiej, sztywnej rury, która zostaje wprowadzana do jamy stawu, po uprzednim nacięciu skóry. Sam przewód zbudowany jest ze światłowodu, który z jednej strony jest źródłem światła, a drugiej służy do przekazywania obrazu z wnętrza stawu i jest nazywany optyką artroskopu. Obraz jest następnie rzutowany na kolorowy monitor, który cechuje się dużą rozdzielczością. Układy optyczne umożliwiają obserwację stawu na wprost (optyka 0° lub pod kątem – tak zwana optyka kątowa, liczba stopni określa możliwości urządzenia do bocznej obserwacji, w stosunku do osi długiej urządzenia). Artroskop zawiera także specjalną kaniulę, która umożliwia dostawowe podanie płynu oraz późniejsze jego odessanie. Obecnie stosowane artroskopy umożliwiają nie tylko wizualizację wnętrza stawu, ale także przeprowadzenie zabiegów wewnątrzstawowych, do czego konieczny jest będący na wyposażeniu chirurgiczny nóż elektryczny oraz różne trokary.
SJP.pl
Wikipedia
metoda badania polegająca na oglądaniu wnętrza stawu, np. kolanowego za pomocą artroskopu; wziernikowanie stawu
SJP.pl
Wikipedia
operacyjne otwarcie stawu
Artrotomia – zabieg operacyjny polegający na otwarciu stawu przez rozcięcie pokrywających go tkanek.
SJP.pl
Wikipedia
choroba zwyrodnieniowa układu kostno-stawowego, rozwijająca się w stawach uprzednio uszkodzonych wskutek np. złamania czy wady wrodzonej
Choroba zwyrodnieniowa stawów, osteoartroza (łac. arthrosis deformans, osteoarthrosis, osteoarthritis) – choroba będąca wynikiem zdarzeń biologicznych lub mechanicznych, które zaburzają powiązane z sobą procesy degradacji i syntezy chrząstki stawowej, zarówno w chondrocytach, macierzy pozakomórkowej, jak i w warstwie podchrzęstnej kości. Towarzyszy jej powstanie wyrośli kostnych (osteofitów), proces zapalny w obrębie błony maziowej oraz tkanek okołostawowych. Choroba klinicznie objawia się bólem stawów i ograniczeniem ich funkcji ruchowej, natomiast radiologicznie można stwierdzić szerokie spektrum objawów.
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Artur wymowa – imię męskie pochodzenia celtyckiego. Powstało ze złożenia dwóch wyrazów wywodzących się z języków celtyckich: Art – niedźwiedź, ur – młody, piękny, kwitnący. Podstawę imienia może także stanowić celtyckie słowo ard – wysoki, szlachetny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
litewskie imię męskie
SJP.pl
zdrobnienie od: Artur (imię męskie); Artek, Artuś
SJP.pl
dotyczący legendarnych czasów króla Artura
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Arturka lub z nim związany
SJP.pl
włoskie imię męskie
SJP.pl
Artur z małżonką; Arturowie
SJP.pl
Artur z małżonką; Arturostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Artura lub z nim związany
SJP.pl
zdrobnienie od: Artur (imię męskie); Artek, Arturek
SJP.pl
1. ekspresywnie: artysta;
2. potocznie:
a) fachowiec, spec; fachman, fachura;
b) mężczyzna zachowujący się w sposób dziwny lub trudny do zaakceptowania
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) poznań. artysta
SJP.pl
Wiktionary
przekonanie występujące u dzieci w wieku przedszkolnym, że niektóre przedmioty i zjawiska przyrody (np. słońce) są przez kogoś w jakimś celu zrobione
Artyficjalizm – przekonanie charakterystyczne dla myślenia wczesnodziecięcego polegające na tym, że według dziecka wszystko na świecie łącznie z naturalnymi bytami i zdarzeniami jest wykonane lub wykonywane przez kogoś. Według tej teorii, dzieci pytane o pochodzenie rzeczy, opisują je przede wszystkim przez określenie wykonawcy i/lub czynności wytwarzającej rzeczy. Dzieci wyjaśniają świat intuicyjnie i uważają, że „świat jest produktem człowieka”.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: nienaturalny, sztuczny
przymiotnik
(1.1) daw. nienaturalny, sztuczny
SJP.pl
Wiktionary
skrót od: artykuł; art. (częściej)
SJP.pl
1. wymawianie głosek i słów;
2. wyraźne przedstawianie swoich poglądów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fonet. ruchy narządów mowy podczas wymawianie głoski i samo wymawianie głoski;
(1.2) stomat. sposób schodzenia się zębów przy zwieraniu szczęk
(1.3) muz. sposób wydobywania dźwięków;
(1.4) muz. wyraźne i czyste wykonywanie dźwięków w śpiewie koloraturowym
(1.5) sposób głoszenia poglądów lub opinii
(1.6) archit. rozbicie płaszczyzny na poszczególne części za pomocą motywów architektonicznych
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący artykulacji (wymowy głosek), np. artykulacyjne ruchy narządów mowy
przymiotnik relacyjny
(1.1) fonet. związany z artykulacją, dotyczący artykulacji
SJP.pl
Wiktionary
przyrząd do zmiany położenia gipsowej szczęki, stosowany w ortodoncji i chirurgii szczękowo-twarzowej
Artykulator – mechaniczne urządzenie używane w ortodoncji i chirurgii szczękowo-twarzowej, w którym są usytuowane gipsowe modele szczęk. Praca artykulatora służy do zmienienia położenia (fiksowania) gipsowej szczęki i żuchwy. Zadaniem artykulatora jest zobrazowanie specjalistom jak zmieni się układ szczęk i warunków zgryzowych pacjenta po zabiegu chirurgicznym.
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: artykuł
SJP.pl
zgrubienie od: artykuł
SJP.pl
1. jedna z głównych form dziennikarskich; zawiera omówienie aktualnych wydarzeń politycznych, społecznych, kulturalnych,
2. rzecz będąca przedmiotem handlu, produkt, towar,
3. część ustawy lub umowy, ustęp, paragraf
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) publ. tekst publicystyczny, literacki lub naukowy zamieszczony w gazecie lub czasopiśmie
(1.2) hand. rzecz, która jest przedmiotem handlu
(1.3) praw. część ustawy lub umowy stanowiąca zamkniętą całość
(1.4) rel. reguła religijna, dogmat
(1.5) jęz. rodzajnik, przedimek
Tekst publicystyczny, literacki lub naukowy zamieszczony w gazecie lub czasopiśmie:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. wymawiać głoski;
2. wyrażać, wypowiadać, uzewnętrzniać werbalnie;
3. w muzyce: łączyć dźwięki w większe całości
czasownik przechodni niedokonany (dk. wyartykułować)
(1.1) fonet. wymawiać głoski
(1.2) muz. w określony sposób grać na jakimś instrumencie
(1.3) wyrażać swoje poglądy
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|artykułować.
Wiktionary
1. wymawiać głoski;
2. wyrażać, wypowiadać, uzewnętrzniać werbalnie;
3. w muzyce: łączyć dźwięki w większe całości
SJP.pl
1. jedna z głównych form dziennikarskich; zawiera omówienie aktualnych wydarzeń politycznych, społecznych, kulturalnych,
2. rzecz będąca przedmiotem handlu, produkt, towar,
3. część ustawy lub umowy, ustęp, paragraf
Tekst publicystyczny, literacki lub naukowy zamieszczony w gazecie lub czasopiśmie:
SJP.pl
Wikipedia
art.; skrót od:
1. artyleria;
2. artyleryjski
SJP.pl
1. rodzaj wojska uzbrojonego w broń średniego i dalekiego zasięgu, np. armaty, moździerze, wyrzutnie rakietowe;
2. broń palna o średnim i dalekim zasięgu rażenia;
3. nauka zajmująca się bronią artyleryjską
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wojsk. formacja wojskowa wyposażona w działa o dużym zasięgu, współcześnie także w niektóre rodzaje broni rakietowej; ; Gloger|Artyllerja|artyleria.
(1.2) wojsk. uzbrojenie artylerii (1.1), np. armaty, haubice, moździerze
Artyleria – rodzaj wojsk na uzbrojeniu którego znajdują się działa (armaty, haubice, moździerze) oraz wyrzutnie rakietowe, a w przeszłości także machiny miotające.
Zadaniem artylerii jest zwalczanie celów naziemnych, powietrznych i nawodnych ogniem dział i pociskami rakietowymi. Wykonując swoje zadania, artyleria służy zwykle do wsparcia innych rodzajów wojsk lub działa samodzielnie. W skład artylerii wchodzi także sprzęt i służby umożliwiające skuteczne wykonywanie zadań ogniowych: systemy kierowania ogniem, systemy rozpoznania i wykrywania celów (w tym radary artyleryjskie), służby pomiarowe i inne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) daw. związany z artylerią, dotyczący artylerii
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) daw. związany z artylerią, dotyczący artylerii
Wiktionary
dotyczący artylerii, artylerzysty, artylerzystów
przymiotnik relacyjny
(1.1) wojsk. przym. od artyleria
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: artylerzysta
SJP.pl
żołnierz formacji, której podstawowym uzbrojeniem są działa o dużym zasięgu lub niektóre rodzaje broni rakietowej
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) wojsk. żołnierz wojsk artyleryjskich
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
skrót od: artystyczny
SJP.pl
1. człowiek uzdolniony, tworzący dzieła (np. malarz), kreujący jakąś rolę (aktor) lub wykonawca utworu muzycznego (np. piosenkarz);
2. ktoś najlepszy w swoim fachu; arcymistrz;
3. ekspresywnie (pozytywnie lub negatywnie) o człowieku sprytnym i nietuzinkowym, mającym dziwne pomysły (czasem kaprysy)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) człowiek zajmujący się sztuką, tworzący ją
Artysta (łac. ars dpn. artis sztuka) – osoba tworząca (wykonująca) przedmioty materialne lub utwory niematerialne, mające cechy dzieła sztuki.
Artysta – twórca tym różni się od rzemieślnika – odtwórcy, że swoje dzieła tworzy na podstawie własnej koncepcji, nadając im niepowtarzalny charakter. Dzięki temu dzieła znanych artystów rozpoznawane są bez potrzeby oglądania ich sygnatur. Artyści mogą jednak tworzyć, opierając się na konwencjach stylistycznych (np. konwencjach literackich), nadających ich dziełom cechy wspólne, pozwalających je zaklasyfikować np. do danego stylu, nurtu artystycznego czy epoki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ artysta
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta zajmująca się sztuką, tworząca ją
SJP.pl
Wiktionary
w twórczości artystycznej: dominacja formy nad treścią; formalizm
SJP.pl
odnoszący się do doskonałości formalnej wykonania dzieła, jako wartości samoistnej, ważniejszej niż treść (np. popis artystowski)
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób artystyczny
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co jest artystyczne, co ma walory artystyczne
SJP.pl
Wiktionary
1. dotyczący sztuki lub artysty (np. twórczość artystyczna, wykształcenie artystyczne);
2. mający takie cechy jak dzieło sztuki, wrażliwy na sztukę (np. artystycznie urządzone mieszkanie, artystyczna dusza)
przymiotnik
(1.1) związany z artyzmem, sztuką, twórczością artysty
(1.2) piękny, estetyczny
SJP.pl
Wiktionary
1. talent, kunszt, mistrzostwo, zdolność do tworzenia pięknych, doskonałych dzieł sztuki,
2. właściwości dzieła sztuki, będące przejawem kunsztu twórcy w posługiwaniu się środkami typowymi dla danej dziedziny sztuki
SJP.pl
[czytaj: artz-in] undergroundowa gazetka (zin) o tematyce artystycznej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) środ. szt. niskonakładowe pisemko wydane przez artystę lub propagatora jakiegoś zjawiska własnym sumptem;
Artzin (ang. art magazine – magazyn sztuki) – rodzaj pisma alternatywnego o tematyce literackiej lub artystyczno-literackiej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ artzin [czytaj: artz-inowy]
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. polit. terytorium zależne Holandii w Ameryce Środkowej;
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Aruby
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Aruby
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Aruby
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Aruby
SJP.pl
Wiktionary
→ Aruba; arubijski
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Arubą, dotyczący Aruby
SJP.pl
Wiktionary
→ Aruba; arubański
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) rzad. związany z Arubą, dotyczący Aruby
Wiktionary
ssak z krętorogich, owca grzywiasta
Arui (Ammotragus) – rodzaj ssaków z podrodziny antylop (Antilopinae) w obrębie rodziny wołowatych (Bovidae).
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) hist. związany z Arulą (współcz. przełęcz Arlberg)
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) etn. członkini grupy etnicznej zamieszkującej południowe Bałkany, wyróżniającej się własnym językiem arumuńskim;
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) dotyczący Arumunów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. język z wschodnioromańskiej podgrupy języków romańskich;
Język arumuński lub macedo-rumuński – język z grupy grupy romańskiej, należący do języków wschodnioromańskich.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) taki, który posługuje się językiem arumuńskim
(1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem arumuńskim
(1.3) spisany, stworzony w języku arumuńskim
Wiktionary
rzeka w Demokratycznej Republice Konga
Aruwimi (w górnym biegu Ituri) – rzeka w Demokratycznej Republice Konga, prawy dopływ Konga.
Aruwimi wypływa w Górach Błękitnych. Na rzece znajdują się liczne progi. Jest żeglowna w dolnym biegu.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. syryjskie miasto na wyspie nad Morzem Śródziemnym, w czasach starożytnych jedno z macierzystych osiedli i portów fenickich;
Arwad (arab. أرواد, stgr. Ἄραδος) – miasto na wyspie nad Morzem Śródziemnym w Syrii, około 3 km od Tartusu. Współcześnie małe rybackie miasteczko (w spisie z 2004 roku liczyło 4403 mieszkańców), lecz początki jego istnienia sięgają starożytności. Było ono jednym z macierzystych osiedli i portów fenickich. Wspominają je listy z Tell el-Amarna. Wyspa była znana także jako Ruad.
Wiktionary oraz Wikipedia
postać z "Władcy pierścieni"
Arwena (ur. w 241 roku Trzeciej Ery, zm. w 121 roku Czwartej Ery; zwana także Arwen Undómiel) – postać ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia.
SJP.pl
Wikipedia
starożytne, prawdopodobnie najstarsze plemię celtyckie, zamieszkujące zachodnią Galię
Arwernowie – historyczne plemię galijskie, zamieszkujące tereny nad górnym Ligerem (obecnie rzeka Loara) i skupione wokół grodu-twierdzy Gergowia w Masywie Centralnym środkowej Francji (obecnie 6 km od miasta Clermont-Ferrand).
W latach 50. p.n.e. prowadzili wojnę z legionami rzymskimi Juliusza Cezara wraz z licznymi innymi plemionami, zjednoczonymi pod wodzą ich króla Wercyngetoryksa: Allobrogów, Atrebatów, Bellowaków, Biturgów, Belgów, Eburonów, Eduów, Karnutów, Owernów, Paryzjów, Remów, Sekwanów, Senonów i innych. Ostatecznie zostali podbici przez Juliusza Cezara.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik
(1.1) elfka, księżniczka Ellesméry, postać literacka z cyklu Dziedzictwo;
Jest to lista postaci cyklu Dziedzictwo, seria fantasy napisana przez Christophera Paoliniego.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. ludy posługujące się językami aryjskimi (indoirańskimi);
2. w ideologii hitlerowskiej: rasowo czyści Europejczycy
SJP.pl
Wikipedia
członek ludu mówiącego językiem aryjskim (indoirańskim)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) etn. osoba należąca do grupy etnicznej, której członkowie posługują się jednym z języków indoeuropejskich lub której członkowie byli azjatyckimi przodkami dzisiejszych społeczności posługujących się jednym z języków indoeuropejskich
(1.2) hist. w hitleryzmie: przedstawiciel najwyższej rasy, bez żydowskich przodków
Aryjczyk (niem. Arier) („rasa panów”) – termin przejęty i używany przez nazistów niemieckich w ich koncepcji ras związanej z ludami mówiącymi językami indoirańskimi z rozszerzeniem na ludy posługujące się innymi językami indoeuropejskimi. Historia terminu jest jednak znacznie starsza, istniał on długo przed nazizmem, natomiast od 1845 rasa aryjska została zdefiniowana jako pozytywna antyteza narodu żydowskiego; treść terminu naginano stosownie do potrzeb polityki rasistowskiej w okresie III Rzeszy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
arieta o lekkiej, błahej treści; arietka
SJP.pl
1. dotyczący starożytnych Aryjczyków; indoirański;
2. w terminologii hitlerowskiej: dotyczący rzekomo wyższej rasy ludów germańskich;
3. przestarzałe: indoeuropejski
przymiotnik relacyjny
(1.1) etn. należący do Ariów
(1.2) hist. polit. w hitleryzmie: nieposiadający żydowskich przodków
SJP.pl
Wiktionary
→ aryjski
SJP.pl
turkiestański kanał nawadniający
SJP.pl
pochodna węglowodorów aromatycznych, np. fenyl, benzyl, naftyl; rodnik organiczny; rodnik aromatyczny
Grupa arylowa, potocznie aryl (symbol: Ar) – grupa funkcyjna wywodząca się ze związku aromatycznego (arenu lub heteroarenu), po odjęciu z pierścienia aromatycznego jednego atomu wodoru.
SJP.pl
Wikipedia
pochodna węglowodorów aromatycznych, np. fenyl, benzyl, naftyl; rodnik organiczny; rodnik aromatyczny
SJP.pl
wprowadzić lub wprowadzać aryl do cząsteczki związku organicznego
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) chem. wprowadzanie grupy arylowej do cząsteczki związku organicznego w wyniku reakcji podstawiania lub przyłączania
Wiktionary
związany z arylem
SJP.pl
tkanka okrywająca nasiona niektórych roślin; osnówka
SJP.pl
w mazdaizmie: uosobienie zła, ciemności i kłamstwa; Ahriman
Aryman – Drudż, Aryman lub Ahriman (od staroperskiego, awestyjskiego Angra Mainju – Zły Duch, średnioperskie: Ahriman), także aw. Drudż – kłamca, sanskr. druh druhjati „czernić” – jedno z podstawowych pojęć dualizmu zaratusztriańskiego, obecne już w mazdaizmie. Byt odwieczny i niestworzony, przeciwnik Ahura Mazdy i jego stworzenia w kosmicznej walce.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Arymana lub z nim związany
SJP.pl
miasto biblijne; Rama
Rama (hebr. רָמָה), Ramataim-Cofim, Arymatea – miasto biblijne, należące według Księgi Jozuego (Joz 18,25) do pokolenia Beniamina.
Dokładna lokalizacja Ramy jest niepewna. Położona była na Wyżynie Judejskiej nieopodal Lod. Zgodnie z przekazem 1 Księgi Samuela (1Sm 22,6) w sąsiedztwie Ramy znajdowały się Geba i Gibeon, zaś Księga Nehemiasza (Ne 11,33) dodatkowo precyzuje położenie miasta na tereny pomiędzy Chacor i Gittaim. Euzebiusz z Cezarei w Onomasticonie wzmiankuje o tym, że Rama blisko sąsiadowała z Lod, gdzie mieszkał Józef z Arymatei. Później położenie Ramy wskazywano na Rentis, zlokalizowanym około 13 km na północny wschód od Liddy (Lod).
SJP.pl
Wikipedia
rozmieszczenie towaru na statku
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) mors. równomierne rozłożenie ciężaru na jednostce pływającej
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. gospoda dzierżawna
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dzierżawca
Wiktionary
imię męskie
SJP.pl
Wikipedia
zimozielona bylina z rodziny kosaćcowatych
Arystea (gr. Aristea) – imię żeńskie pochodzenia greckiego. Oznacza: „szlachetna, arystokratka”.
Męska wersja imienia: Arysteusz.
SJP.pl
Wikipedia
1. Arystofanes z Aten (ok. 446-385 p.n.e.) - grecki komediopisarz;
2. Arystofanes z Bizancjum (ok. 257-180 p.n.e.) - grecki filolog
Arystofanes z Aten (gr. Ἀριστοφάνης, Aristophanes) (ok. 446–385 p.n.e.) – grecki komediopisarz, jeden z twórców komedii staroattyckiej, syn średnio zamożnego chłopa o imieniu Filippos. Jego działalność przypadła na schyłkowy okres demokracji ateńskiej, gdy następowały zmiany w życiu politycznym, społecznym i kulturalnym, a także w sposobie myślenia i metodach kształcenia młodzieży (zob. Sokrates). Zapewne nie do końca porzucił wieś i choć nie mieszkał w Atenach, to bywał w nich często. Nie piastował w mieście urzędów i patrzył na demokrację ateńską z boku, zachowując większy obiektywizm.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) liter. związany z dziełami Arystofanesa; taki jak u Arystofanesa
Wiktionary
przymiotnik dzierżawczy - należący do Arystofanesa lub z nim związany
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Arystokles – imię męskie pochodzenia greckiego od Αριστοκλης: αριστος (aristos) – „najlepszy” i κλεος (kleos) – „sława, chwała”. Oznaczało „najlepszą sławę”. Było to prawdziwe imię filozofa Platona. Wśród świętych – św. Arystokles, męczennik (II wiek).
Arystokles imieniny obchodzi 23 czerwca.
Znane osoby noszące imię Arystokles:
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: arystokrata
SJP.pl
1. najwyżej usytuowana warstwa społeczna w państwach niewolniczych i feudalnych, zawdzięczająca swą pozycję długiej i chlubnej tradycji rodowej, tytułom, stanowiskom i majątkom;
2. przenośnie o elicie danego społeczeństwa;
3. ustrój polityczny starożytnej Grecji, w którym rządy sprawowali przedstawiciele najbogatszych rodów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) najwyższy stan społeczny, do którego przynależy się (najczęściej) ze względu na urodzenie;
(1.2) przen. elitarna grupa ludzi, wyróżniająca się w społeczeństwie
(1.3) ustrój wyróżniony przez Arystotelesa, charakteryzujący się rządami niewielkiej elity, (wedle założeń) ludzi najlepszych pod względem moralnym;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: arystokratyczny
SJP.pl
osoba należąca do arystokracji
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba należąca do arystokracji
(1.2) książk. przen. osoba będąca członkiem elity jakiegoś środowiska
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta należąca do arystokracji
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób arystokratyczny
Wiktionary
rzadki stopień wyższy od przymiotnika: arystokratyczny; bardziej arystokratyczny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest arystokratyczne; cecha tych, którzy są arystokratyczni
SJP.pl
Wiktionary
związany z arystokracją lub arystokratami, właściwy arystokratom (np. arystokratyczne przywileje, arystokratyczne zachowanie)
przymiotnik
(1.1) związany z arystokracją
(1.2) charakterystyczny dla arystokratów, posiadający cechy przypisywane arystokratom lub arystokracji
(1.3) polit. związany z arystokracją jako formą sprawowania rządów
SJP.pl
Wiktionary
1. pochodzenie arystokratyczne, należenie do arystokracji; wyższość, wyniosłość;
2. przenośnie: elitarność
SJP.pl
rodzaj domowej katarynki
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) muz. daw. domowa katarynka odtwarzająca muzykę z perforowanych płyt
SJP.pl
Wiktionary
(384-322 p.n.e.) filozof grecki
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) hist. filozof grecki,
(1.2) imię|polski|m.
Arystoteles (starogr. Ἀριστοτέλης, Aristotelēs, ur. 384 p.n.e. w Stagirze, zm. 322 p.n.e. w Chalkis) – filozof, jeden z trzech – obok Sokratesa i Platona – najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji. Nazywany też Stagirytą (od miejsca urodzenia) lub po prostu Filozofem (w tekstach średniowiecznych i nowożytnych).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
taki jak u Arystotelesa, charakterystyczny dla Arystotelesa; arystotelesowy
przymiotnik
(1.1) filoz. odnoszący się do Arystotelesa lub jego nauk
SJP.pl
Wiktionary
taki jak u Arystotelesa, charakterystyczny dla Arystotelesa; arystotelesowski
przymiotnik relacyjny
(1.1) filoz. odnoszący się do Arystotelesa lub jego nauk
SJP.pl
Wiktionary
zwolenniczka arystotelizmu (poglądów filozoficznych zapoczątkowanych przez Arystotelesa i rozwijanych przez jego uczniów)
SJP.pl
zwolennik arystotelizmu (poglądów filozoficznych zapoczątkowanych przez Arystotelesa i rozwijanych przez jego uczniów); perypatetyk
SJP.pl
ogół poglądów filozoficznych zapoczątkowanych przez Arystotelesa i rozwijanych przez jego uczniów, zwolenników (perypatetyków); perypatetyzm
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) filoz. doktryna filozoficzna Arystotelesa
Arystotelizm – grupa doktryn filozoficznych związanych z twórczością Arystotelesa. Oprócz jego własnych poglądów termin ten może oznaczać:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. Arystydes Sprawiedliwy - polityk ateński;
2. Arystydes z Aten - apologeta chrześcijański;
3. uczeń Sokratesa;
4. Arystydes z Teb - malarz grecki
Imię Arystydes (gr. Aristejdes) nosiło wielu sławnych Greków:
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Arystydesa lub z nim związany
SJP.pl
Arystyp z Cyreny (ok. 435-356 p.n.e.) - filozof grecki
Arystyp z Cyreny (ok. 435-356 p.n.e.) – filozof grecki, założyciel szkoły cyrenaików.
Był uczniem Sokratesa, a wcześniej zapoznał się także z poglądami Protagorasa. Spośród uczniów Sokratesa zachował największą niezależność względem jego nauk. W swoich rozważaniach zbliżał się do sofistów. Upodabniał go do nich także wędrowny tryb życia i zwyczaj pobierania opłaty za naukę. W przeciwieństwie do Antystenesa i cyników cenił życie wygodne i światowe.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Arystypa lub z nim związany
SJP.pl
kobieta zajmująca się arytmetyką
SJP.pl
przysłówek sposobu
(1.1) według działań arytmetycznych (zgodnie z nimi, za ich pomocą)
Wiktionary
przymiotnik od: arytmetyka (dział matematyki)
przymiotnik
(1.1) mat. dotyczący arytmetyki, związany z arytmetyką
SJP.pl
Wiktionary
matematyk zajmujący się liczbami, ich relacjami i działaniami na nich
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) człowiek zajmujący się arytmetyką
(1.2) przen. człowiek oszczędny, skrupulatny, wyrachowany
SJP.pl
Wiktionary
1. dział matematyki zajmujący się liczbami, ich relacjami i działaniami na nich;
2. arytmetyka elementarna - część matematyki, zajmująca się liczbami wyrażonymi w cyfrach oraz regułami działań wykonywanych na liczbach
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mat. gałąź matematyki, zajmująca się własnościami liczb i związkami między liczbami;
(1.2) przest. nauka dobrego rachowania
(1.3) przest. nauka o liczbach i działaniach na nich
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lp. od: arytmetyk
Arytmetyka (łac. arithmetica, gr. ἀριθμητική arithmētikē, z ἀριθμός – liczba) – dział matematyki zajmujący się liczbami; jeden z podstawowych i najstarszych. Obejmuje co najmniej dwa obszary wiedzy:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) sprowadzenie problemu do formy nadającej się do zbadania metodami arytmetycznymi
Wiktionary
przedstawiać w postaci arytmetycznej
SJP.pl
1. w medycynie: nierówny rytm pracy serca, niemiarowość tętna;
2. nierówny rytm pracy czegoś, zwłaszcza urządzenia lub organu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. nieprawidłowy rytm pracy serca
(1.2) brak lub zakłócony rytm (czegokolwiek)
Zaburzenie rytmu serca, arytmia, dysrytmia, niemiarowość serca – stan, w którym skurcze mięśnia sercowego są nieregularne, a ich częstotliwość wychodzi poza bezpieczny zakres 60–100 uderzeń na minutę. Zaburzenia rytmu serca są spowodowane nieprawidłowym wytwarzaniem bodźców albo nieprawidłowym ich przewodzeniem. Czasami obydwa te zaburzenia występują jednocześnie. Stan taki często stanowić może zagrożenie dla życia, chociaż nie jest to regułą.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co arytmiczne
SJP.pl
Wiktionary
1. w medycynie: związany z arytmią, wynikający z arytmii (np. arytmiczne dolegliwości, arytmiczne skurcze);
2. tyle co: nierytmiczny, nierównomierny (np. arytmiczne ruchy taneczne, arytmiczna praca urządzenia)
przymiotnik
(1.1) nie mający rytmu, nieregularny
(1.2) med. związany z arytmią serca
SJP.pl
Wiktionary
w medycynie: powodujący arytmię serca
SJP.pl
urządzenie do wykonywania działań arytmetycznych; arytmometr
SJP.pl
rodzaj łamigłówki cyfrowej
SJP.pl
jeden z objawów występujący w nerwicy natręctw, nieprzezwyciężona potrzeba liczenia i wykonywania działań arytmetycznych (liczenie schodów, oddechów) oraz często przypisywanie liczbom własności magicznych
SJP.pl
Wikipedia
urządzenie do wykonywania działań arytmetycznych
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ezot. wróżenie z liczb na podstawie wiedzy numerologicznej
Wiktionary
osoba dążąca do władzy, pieniędzy, stanowisk za wszelką cenę; karierowicz
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) książk. człowiek bez skrupułów dążący do zdobycia pozycji, pieniędzy czy władzy
SJP.pl
Wiktionary
→ arywista
SJP.pl
dążenie do pieniędzy, stanowisk, władzy itp. za wszelką cenę; karierowiczostwo
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) dążenie do celu "po trupach", bez brania pod uwagę kwestii etycznych
SJP.pl
Wiktionary
proces wywłaszczenia mienia żydowskiego podjęty przez nazistów
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w europejskiej części Rosji w obwodzie niżnonowogrodzkim;
Arzamas (ros. Арзамас) – miasto w europejskiej części Rosji w obwodzie niżnonowogrodzkim, położone na wysokim prawym brzegu Tioszy, dopływie Oki. 410 km na wschód od Moskwy i 112 km na południe od Niżnego Nowogrodu. Centrum administracyjne rejonu arzamaskiego.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Arzamasem, dotyczący Arzamasu
Wiktionary
wieś w województwie podkarpackim, dawny ośrodek rządowy (zlikwidowany w 1989 roku)
Arłamów – osada w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim, w gminie Ustrzyki Dolne.
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim.
SJP.pl
Wikipedia