Ir

symbol irydu, pierwiastka chemicznego


skrótowiec

 (1.1) = z ang. infrared → podczerwień



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Ir-Sensor

[czytaj: ir sensor lub ajer sensor] urządzenie elektroniczne, stosowane we współczesnej technice, które odbiera promienie podczerwone i wysyłane za pomocą tych promieni sygnały; czujnik promieni podczerwonych


Źródła:

SJP.pl

Ira

[czytaj: ira] skrót od: Irish Republican Army; Irlandzka Armia Republikańska - nielegalna armia militarna dążąca do oderwania Irlandii Północnej od Wielkiej Brytanii


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż., zgrubienie od Irena



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Iracki

Irak; irakijski


przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do państwa Irak


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Iraimbilanja

[czytaj: irajmbilandza] zdawkowa moneta Madagaskaru


Iraimbilanja (dosł. jęz. malg. waga jednego żelaza) – moneta zdawkowa używana na Madagaskarze jako równowartość 1/5 ariary i 1 nieużywanego już franka malgaskiego. Oprócz mauretańskiego khoumu to jedyny przypadek na świecie, gdy waluta nie dzieli się w monetach zdawkowych na części dziesiętne lub setne.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Irak

państwo w Azji ze stolicą w Bagdadzie; Republika Iraku


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w Azji ze stolicą w Bagdadzie;


Irak, Republika Iraku (arab. ‏العراق‎, trl. Al-'Irāq, trb. Al-Irak; ‏جمهورية العراق‎, trb. Dżumhurijjat al-Irak, kurd. ‏كۆماری عێراق‎, trl. Komarî 'Êraq, trb. Komari Erak; asyr. ‏ܩܘܛܢܝܘܬܐ ܕܥܝܪܐܩ‎) – państwo arabskie na Bliskim Wschodzie, leżące nad Zatoką Perską.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Irakijczyk

obywatel Iraku


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obywatel Iraku


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Irakijka

obywatelka Iraku


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obywatelka Iraku


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Irakijski

Irak; iracki


Źródła:

SJP.pl

Iraklion

miasto w Grecji; Heraklion


Heraklion, także Iraklion (gr. Ηράκλειο, Iraklio), d. Kandia – największe miasto i stolica administracyjna Krety oraz jednostki regionalnej Heraklion. Piąte co do wielkości miasto w Grecji, liczące 140 730 mieszkańców, według spisu z 2011 roku.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Iran

1. państwo w Azji ze stolicą w Teheranie; Islamska Republika Iranu;
2. pasmo górskie na wyspie Borneo


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w Azji;

 (1.2) geogr. hiszpańska miejscowość w Katalonii, w prowincji Lleida;


Iran (pers. ‏ايران‎ trl. Irān, pełna nazwa Islamska Republika Iranu, pers. ‏جمهوری اسلامی ايران‎ Dżomhuri-je Eslāmi-je Irān), w Europie dawniej znany jako Persja – państwo na Bliskim Wschodzie, leżące między Morzem Kaspijskim na północy a Zatoką Perską i Zatoką Omańską na południu.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Irań.

skrót od: irański


Źródła:

SJP.pl

Irańczyk

obywatel Iranu


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obywatel Iranu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Iranista

1. specjalista w dziedzinie iranistyki (znawca języków irańskich, kultury, literatury, historii Iranu)
2. uniwersytecki student iranistyki


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) badacz języków irańskich


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Iranistka

iranista


Patrz:iranista

Źródła:

SJP.pl

Iranistyczny

iranistyka


Patrz:iranistyka

Źródła:

SJP.pl

Iranistyka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauk. nauka zajmująca się badaniem języków irańskich i irańskiego obszaru kulturowego (Afganistan, Iran oraz Tadżykistan);


Iranistyka – jedna z dziedzin orientalistyki, zajmująca się badaniem języków irańskich i irańskiego obszaru kulturowego, do którego zalicza się współczesne państwa: Afganistan, Iran oraz Tadżykistan. Obok badań skupionych przede wszystkim na Iranie i jego języku – perskim, badacze opracowują kultury i języki pozostałych ludów irańskich, np. Beludżów, Kurdów, Osetyjczyków czy Tadżyków. Z tego powodu iranistyka dzieli się wewnętrznie na powiązane ze sobą poddyscypliny, np. afganologię, której przedmiot badań ogranicza się do Afganistanu, kurdologię – Kurdystanu, tadżykologię – Tadżykistanu.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Iranka

gatunek małego ptaka z rodziny muchołówkowatych


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obywatelka Iranu


Iranka (Irania gutturalis) – gatunek małego ptaka z rodziny muchołówkowatych (Muscicapidae), jedyny z rodzaju Irania. Zamieszkuje zachodnią i środkową Azję. Nie wyróżnia się podgatunków. Nie jest zagrożony wyginięciem.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Iranolog

specjalista w zakresie iranologii (studiów nad językiem, kulturą i literaturą irańską); iranista


Źródła:

SJP.pl

Irański

związany z Iranem


przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do państwa Iran

 (1.2) jęz. odnoszący się do podrodziny języków indoeuropejskich, którymi posługuje się około 75 mln osób zamieszkujących Bliski i Środkowy Wschód oraz Azję Środkową


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Irańsko-Polski

dotyczący Iranu i Polski


Źródła:

SJP.pl

Irańskość

irański


Patrz:irański

Źródła:

SJP.pl

Iraser

laser pracujący w zakresie częstotliwości odpowiadających promieniowaniu podczerwonemu


Źródła:

SJP.pl

Iratamente

określenie wykonawcze: gniewnie


Źródła:

SJP.pl

Irawadi

1. najdłuższa rzeka w Birmie;
2. nizina w Birmie


Irawadi (birm. ဧရာဝတီမြစ်, wym. [ʔèjàwədì mjɪʔ], ang. Irrawaddy) – rzeka na terenie Chin i Mjanmy (najdłuższa rzeka tego kraju) o dł. 2150 km i powierzchni dorzecza wynoszącej 430 tys. km².


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Irbicki

Irbit (miasto w Rosji), np. jarmark irbicki


Źródła:

SJP.pl

Irbid

miasto w północnej Jordanii


Irbid (arab. مدينة إربد) – miasto w północnej Jordanii, w pobliżu granicy z Syrią, ośrodek administracyjny muhafazy Irbid, położone ok. 29 km na południowy wschód od Jeziora Galilejskiego. W 2020 roku liczyło 557 tys. mieszkańców. Trzecie co do wielkości miasto kraju. W mieście rozwinął się przemysł spożywczy.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Irbil

miasto w północnym Iraku; Arbil


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w północnym Iraku;


Irbil, Arbil (akad. Arbail; arab. ‏اربيل‎; kurd. Hewlêr; asyr. ܐܪܒܝܠArab’ilu; tur. Erbil) – miasto w północnym Iraku, na zachodnim pogórzu Gór Kurdystańskich, ośrodek muhafazy Irbil i stolica Kurdyjskiego Okręgu Autonomicznego, zamieszkiwane przez prawie milion osób (głównie sunnickich Kurdów i chrześcijańskich Asyryjczyków).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Irbilski

Irbil


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Irbilem, dotyczący Irbilu


Patrz:Irbil

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Irbis

duży drapieżnik z rodziny kotów, występuje w wysokich górach Azji; pantera śnieżna


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. nazwa systematyczna|Panthera uncia|Schreber|ref=tak., ssak z rodziny kotowatych, występujący w Azji Środkowej;


Irbis śnieżny, irbis, pantera śnieżna, śnieżny leopard, uncja (Panthera uncia) – gatunek ssaka z podrodziny panter (Pantherinae) w obrębie rodziny kotowatych (Felidae), występujący na terenach Azji Środkowej.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Irbit

miasto w Rosji


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w azjatyckiej części Rosji, znajdująca się na terenie obwodu swierdłowskiego, uchodzi do Nicy w dorzeczu rzeki Tury;


Irbit (ros. Ирбит) – miasto w azjatyckiej części Rosji, w obwodzie swierdłowskim, przy ujściu rzeki Iribt do Nicy (dorzecze Obu). 47 300 mieszkańców (2003).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Irc

[czytaj: irc albo i-er-ce] usługa internetowa pozwalająca na prowadzenie rozmów na czatach (skrót od: ang. Internet Relay Chat)


rzeczownik, rodzaj nijaki, męskorzeczowy lub męskozwierzęcy

 (1.1) inform. protokół internetowy umożliwiający rozmowę z innymi użytkownikami połączonymi z wybranym bezpośrednio lub grupowo na kanałach;

 (1.2) środ. inform. kanał na serwerze opartym na protokole IRC (1.1)

przymiotnik relacyjny

 (2.1) inform. dotyczący protokołu IRC (1.1)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Irc-Ować

kontaktować się za pomocą IRC-a; ircować


Źródła:

SJP.pl

Irc-Owy

IRC; ircowy


Źródła:

SJP.pl

Ircha

miękka skóra, rodzaj dwustronnego zamszu


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rodzaj zamszu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Irchopodobny

mający niektóre właściwości irchy, przypominający irchę


Źródła:

SJP.pl

Irchowy

związany z irchą


Źródła:

SJP.pl

Ircia

zdrobnienie od: Irena (imię żeńskie)


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. od: Irena


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Ircować

kontaktować się za pomocą IRC-a; IRC-ować


Źródła:

SJP.pl

Ircownik

osoba korzystająca z IRC-a


Źródła:

SJP.pl

Ircowy

dotyczący IRC-a, usługi sieciowej umożliwiającej jednoczesną, symultaniczną rozmowę z wieloma osobami na raz; IRC-owy


Źródła:

SJP.pl

Irda

system bezprzewodowej transmisji danych z wykorzystaniem promieniowania podczerwonego; IRDA, IrDA


Infrared Data Association (IrDA) – powstała w 1993 r. grupa, skupiająca około 50 producentów sprzętu komputerowego. Celem powstania było stworzenie i kontrolowanie międzynarodowych standardów transmisji danych w zakresie podczerwieni. Grupa ta opracowała firmowy system bezprzewodowej transmisji danych cyfrowych z wykorzystaniem promieniowania podczerwonego. Jego elementy przeznaczone są przede wszystkim do tworzenia sieci tymczasowych, w których znajdują się komputery przenośne (laptopy, palmtopy).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Ireczek

zdrobnienie od: Ireneusz (imię męskie)


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. Ireneusz



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Ireczkowie

zdrobnienie od: Ireneusz (imię męskie)


Źródła:

SJP.pl

Ireczkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Ireczka lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Iredyński

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Irek

zdrobnienie od: Ireneusz (imię męskie); Iruś


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. Ireneusz

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od: Irka


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Irena

imię żeńskie


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;


Imiona

Lokalizacje


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Irene


Źródła:

Wikipedia

Ireneusz

imię męskie


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;


Ireneusz (gr. eirenaios – „spokojny, pokojowy”) – imię męskie pochodzenia greckiego. W Polsce pojawiło się w XIX wieku.

Żeński odpowiednik: Irena. Zdrobnienia: Ireczek, Irek, Iruś.

W styczniu 2025 r. w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, wykazano 58259 mężczyzn o imieniu Ireneusz nadanym jako imię pierwsze.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Ireneuszostwo

Ireneusz z małżonką; Ireneuszowie


Źródła:

SJP.pl

Ireneuszowa

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) przest. żona Ireneusza


Źródła:

Wiktionary

Ireneuszowie

imię męskie


Źródła:

SJP.pl

Ireneuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Ireneusza lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Ireniczny

związany z irenizmem, kierunkiem w chrześcijaństwie dążącym do zniesienia różnic między wyznaniami


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z irenizmem, dotyczący irenizmu

przymiotnik jakościowy

 (2.1) promujący pokój, dążący do zaprzestania walki i zawarcia pokoju


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Ireniny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Ireny lub z nią związany


Źródła:

SJP.pl

Irenista

zwolennik irenizmu, kierunku w chrześcijaństwie dążącego do zniesienia różnic między wyznaniami


Źródła:

SJP.pl

Irenistka

irenista


Patrz:irenista

Źródła:

SJP.pl

Irenistyczny

irenizm


Patrz:irenizm

Źródła:

SJP.pl

Irenizm

kierunek w teologii chrześcijańskiej, dążący do zniesienia różnic między wyznaniami


Irenizm (gr. εἰρήνη eirene, „pokój”) – w teologii chrześcijańskiej kierunek dążący do zniwelowania różnic między wyznaniami i przywrócenia jedności drogą wzajemnych ustępstw doktrynalnych; także postawa otwartości i życzliwości w rozwiązywaniu spornych zagadnień; przeciwny konserwatyzmowi społecznemu i wyznaniowemu. Zapoczątkował go Erazm z Rotterdamu. W Polsce głoszony w XVI w. przez Andrzeja Frycza Modrzewskiego i Jana Łaskiego. Obecnie rozróżnia się pojęcia irenizmu i ekumenizmu, które bywają mylone. Według Jana Pawła II ekumenizm nie może być ustępstwem z żadnej prawdy, lecz wspólnym jeszcze głębszym jej szukaniem.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Irenka

zdrobnienie od: Irena (imię żeńskie)


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż., zdrobnienie od Irena


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Irenologia

nauka zajmująca się badaniami nad pokojem


Źródła:

SJP.pl

Irezyna

krzaczasta roślina doniczkowa o dekoracyjnych liściach, uprawiana jako jednoroczna; osiąga wysokość do 30 cm


Iresyna (Iresine P. Browne 1756) – rodzaj roślin z rodziny szarłatowatych (Amaranthaceae Juss.). Znane są 34 gatunki. Rośliny te rosną w tropikach Ameryki Południowej i Środkowej. Są bardzo popularne w uprawach ogrodowych w ciepłym i wilgotnym klimacie, np. w Holandii czy wschodnich stanach USA.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Irga

1. roślina (krzew, rzadziej drzewko) z rodziny różowatych;
2. odmiana ziemniaka


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Cotoneaster|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny różowatych;


Irga (Cotoneaster Medik.) – rodzaj roślin z rodziny różowatych. W zależności od klasyfikacji wyróżnia się tu ok. 80–90 gatunków szeroko ujmowanych lub ok. 260 gatunków wąsko ujmowanych. W większości rosną one w Himalajach i zachodnich Chinach, ale zasięg rodzaju obejmuje niemal całą Eurazję (bez Japonii i części południowo-wschodniej) oraz północną Afrykę. W Polsce dziko rosną trzy gatunki rodzime: irga czarna C. niger, kutnerowata C. tomentosus i zwyczajna C. integerrimus. Irga rozkrzewiona C. divaricatus i irga błyszcząca C. lucidus zostały introdukowane i są już zadomowione w Polsce, a bardzo liczne inne gatunki są uprawiane.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Irgapiryna

lek, który nie powinien być zażywany przez chorych z nadwrażliwością na aspirynę, zawierający fenylobutazon i piramidon


Źródła:

SJP.pl

Iriański

przymiotnik od: Irian Zachodni (dawna prowincja Indonezji)


Źródła:

SJP.pl

Iridium

Źródła:

Wikipedia

Irina

imię żeńskie


Imiona

Lokalizacje


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Iris

diafragma iris - rodzaj maski zaciemniającej część kadru filmowego; diafragma irysowa


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mitgr. bogini i uosobienie tęczy, posłanka bogów do ludzi;

 (1.2) astr. planetoida o numerze katalogowym 7;


Astronomia

Biologia

Anatomia


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Irka

zdrobnienie od: Irena (imię żeńskie)


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) poufała forma imienia Irena

forma rzeczownika|rodzaj=męskoosobowy.

 (2.1) D. lp. od: Irek


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Irkowie

Irek z małżonką


Źródła:

SJP.pl

Irkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Irka lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Irkuck

miasto na Syberii w Rosji


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Rosji, na Syberii, położone nad rzeką Irkut;


Irkuck (ros. Иркутск, Irkutsk) – miasto w Rosji, stolica obwodu irkuckiego.

Główny ośrodek gospodarczy, kulturalny (muzea) i naukowy (uniwersytet zał. 1918) Syberii Wschodniej z rozwiniętym przemysłem maszynowym (jedne z największych w Rosji zakłady lotnicze „Irkut”), aluminiowym, materiałów budowlanych, drzewnym, skórzanym i spożywczym. W mieście znajduje się elektrownia wodna o mocy 660 MW.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Irkucki

przymiotnik od miasta Irkuck


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Irkuckiem (miastem w Rosji)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Irkut

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w Rosji, lewy dopływ Angary;


Irkut – rzeka w Rosji, lewy dopływ Angary.

Długość 488 km, powierzchnia dorzecza 15 tys. km². Swoje źródła ma w Sajanie Wschodnim. U ujścia Irkutu do Angary leży Irkuck.

Dopływy:


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Irl

[czytaj: i-er-el lub aj-er-el] irl; środowiskowo:
1. mający miejsce w prawdziwym świecie;
2. w prawdziwym świecie


Źródła:

SJP.pl

Irl.

skrót od: irlandzki


Język irlandzki, język iryjski (Gaeilge, wym. [ˈɡeːlʲɟə]) – język z grupy goidelskiej języków celtyckich, język narodowy Irlandczyków. Język urzędowy Republiki Irlandii (obok angielskiego).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Irla

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Irlandczyk

1. obywatel Irlandii;
2. obywatel Irlandii Północnej


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba narodowości irlandzkiej, obywatel Irlandii; także. mieszkaniec Irlandii Północnej


Irlandczycy (ang. Irish people, irl. Muintir na hÉireann, na hÉireannaigh, na Gaeil) – naród pochodzenia celtyckiego zamieszkujący Irlandię.

W przeszłości ich językiem ojczystym był język irlandzki, ale współcześnie jest to zazwyczaj język angielski (tylko dla niespełna 1% Irlandczyków językiem ojczystym jest język irlandzki). Dominującym wyznaniem wśród Irlandczyków jest katolicyzm, schrystianizowani w V wieku naszej ery. Zasadniczą rolę w etnogenezie odegrali Celtowie, którzy w IV-III wieku p.n.e. opanowali wyspę Irlandię. We wczesnym średniowieczu Irlandia określana była w łacińskich źródłach jako "Szkocja" lub Hibernia, a jej mieszkańcy byli nazywani Szkotami (Scotti). Dzisiejsza Szkocja nazywana była wtedy Kaledonią lub Albanią, a zamieszkiwali ją Piktowie. Szkoci z Irlandii stopniowo jednak zasiedlali obszar Kaledonii, dokonując tam także ekspansji politycznej i religijnej. W konsekwencji zaczęto ten region nazywać Scotia minor (Szkocja mniejsza), a w końcu po prostu Szkocja. Z tego też powodu, wczesnośredniowieczni Irlandczycy są nazywani przez współczesnych historyków w niektórych krajach (np. w Polsce czy w Niemczech) Iroszkotami. Wytworzyli oni odrębną formę chrześcijaństwa określaną jako kościół iroszkocki.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Irlandia

1. wyspa na Oceanie Atlantyckim;
2. państwo w Europie ze stolicą w Dublinie


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w Europie;

 (1.2) geogr. wyspa między Oceanem Atlantyckim i Morzem Irlandzkim;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Irlandka

1. obywatelka Irlandii;
2. obywatelka Irlandii Północnej


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta narodowości irlandzkiej, obywatelka Irlandii; także. mieszkanka Irlandii Północnej


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Irlandzki

przymiotnik od: Irlandia, Irlandia Północna


przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Irlandii lub Irlandczyków

 (1.2) odnoszący się do wyspy Irlandia

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język celtycki używany przez Irlandczyków;


Język irlandzki, język iryjski (Gaeilge, wym. [ˈɡeːlʲɟə]) – język z grupy goidelskiej języków celtyckich, język narodowy Irlandczyków. Język urzędowy Republiki Irlandii (obok angielskiego).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Irlandzkojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem irlandzkim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem irlandzkim

 (1.3) spisany, stworzony w języku irlandzkim


Źródła:

Wiktionary

Irlandzkość

irlandzki


Patrz:irlandzki

Źródła:

SJP.pl

Irma

imię żeńskie


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Irmina

imię żeńskie


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;


Irmina – imię żeńskie pochodzenia germańskiego. Wywodzi się od zdrobnienia grupy imion rozpoczynających się na irm – od irmen, co oznacza „czczony, szanowany”.

W styczniu 2025 r. w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, wykazano 5003 kobiety o imieniu Irmina nadanym jako imię pierwsze. Dla porównania, najczęściej nadane jako imię pierwsze – Anna, nosi 1 068 330 osób.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Irmininy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Irminy lub z nią związany


Źródła:

SJP.pl

Irminka

zdrobnienie od: Irmina (imię żeńskie)


Źródła:

SJP.pl

Irokeski

przymiotnik od: Irokez


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Irokezami, dotyczący Irokezów


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Irokez

fryzura charakteryzująca się pasem dłuższych włosów, biegnących od górnej części czoła aż po kark, czasem krócej, popularna m.in. wśród punków


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) włosy ułożone w stojący grzebień, kojarzone z subkulturą punk



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Irokezi

plemię indiańskie


Irokezi (nazwa własna: Haudenosaunee) – liga plemion (Mohawków, Oneidów, Onondagów, Kajugów i Seneków, od września 1722 także Tuskarorów, a nieco później również 6 plemion kanadyjskich Wyandotów) Indian Ameryki Północnej zamieszkujących tereny na wschód od Wielkich Jezior i na południe od Rzeki św. Wawrzyńca, czyli północną część stanów Nowy Jork, Pensylwanii i Maine, niemal cały stan Vermont oraz południowe obszary kanadyjskich prowincji Quebec i Ontario.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Irokezka

Indianka Ameryki Północnej


Źródła:

SJP.pl

Iron

bezbarwna ciecz o zapachu fiołków, występująca w korzeniach fiołków oraz kosaćców i wykorzystywana jako dodatek do olejków zapachowych


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. wzór chemiczny|C14H22O., bezbarwny, oleisty, pachnący fiołkami związek organiczny z grupy ketonów, stosowany jako składnik perfum


Gminy w USA:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Iron.

skrót od: ironiczny, ironicznie (czytany jako cały, odmienny wyraz)


Źródła:

SJP.pl

Ironia

1. ukryta złośliwość, pogarda lub kpina wyrażona przy pomocy pozornej aprobaty;
2. ironia losu - nagły, niekorzystny obrót wypadków


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zawoalowana drwina, szyderstwo lub złośliwość ukryte pod pozorną aprobatą;


Ironia (grec. εἰρωνεία eironeía, dosłownie „przestawienie, pozorowanie“) – sposób wypowiadania się, oparty na zamierzonej niezgodności, najczęściej przeciwieństwie, dwóch poziomów wypowiedzi: dosłownego i ukrytego, np. w zdaniu Jaka piękna pogoda wypowiedzianym w trakcie ulewy. W klasycznej retoryce ironia stanowi jeden z tropów, jest zaliczana także do podstawowych kategorii w estetyce.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Ironicznie

przysłówek sposobu

 (1.1) używając ironii; pozornie szczerze/prawdziwie


Źródła:

Wiktionary

Ironiczniej

stopień wyższy od przysłówka: ironicznie


Źródła:

SJP.pl

Ironiczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest ironiczne; cecha tych, którzy są ironiczni


Źródła:

Wiktionary

Ironiczny

żartobliwy z nutką złośliwości


przymiotnik

 (1.1) zawierający ukryte szyderstwo, drwiący pod pozorem czegoś innego


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Ironista

osoba drwiąca, ironizująca


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś, kto często zachowuje się ironicznie


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Ironistka

ironista


Patrz:ironista

Źródła:

SJP.pl

Ironizować

wypowiadać się z ironią, sarkazmem


czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) mówić o czymś w sposób ironiczny / z ironią


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Ironizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wypowiadanie się o czymś z ironią, z przekąsem


Źródła:

Wiktionary

Irpień

Irpiń;
1. miasto na Ukrainie;
2. rzeka na Ukrainie, prawy dopływ Dniepru


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Ukrainie w obwodzie kijowskim, położone nad rzeką Irpienią (2.1) ;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy lub żeński, nazwa własna

 (2.1) geogr. rzeka w Ukrainie, prawy dopływ Dniepru;


Irpień (ukr. Ірпінь, Irpiń) – miasto na Ukrainie, w obwodzie kijowskim, w rejonie buczańskim; leży w aglomeracji kijowskiej; liczy 63 tys. mieszkańców (2024).

Irpień leży na lewym brzegu Irpienia i prawym brzegu Buczy, na północny zachód od Kijowa i na południe od Buczy, na północ od której znajduje się port lotniczy Kijów-Hostomel.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Irpiń

Irpień;
1. miasto na Ukrainie;
2. rzeka na Ukrainie, prawy dopływ Dniepru


Irpień (ukr. Ірпінь, Irpiń) – miasto na Ukrainie, w obwodzie kijowskim, w rejonie buczańskim; leży w aglomeracji kijowskiej; liczy 63 tys. mieszkańców (2024).

Irpień leży na lewym brzegu Irpienia i prawym brzegu Buczy, na północny zachód od Kijowa i na południe od Buczy, na północ od której znajduje się port lotniczy Kijów-Hostomel.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Irq

skrót od: Interrupt Request, w informatyce: kanał przesyłania informacji między urządzeniami komputera a jego procesorem


Źródła:

SJP.pl

Irracjonalista

osoba myśląca irracjonalnie, nie tłumacząca i nie postrzegająca w realny sposób


Źródła:

SJP.pl

Irracjonalistka

irracjonalista


Patrz:irracjonalista

Źródła:

SJP.pl

Irracjonalistyczny

irracjonalizm


Patrz:irracjonalizm

Źródła:

SJP.pl

Irracjonalizm

1. kierowanie się czymś pozarozumowym, wiarą, intuicją, odruchem itp.;
2. w filozofii: założenie o niemożności rozumowego poznania rzeczywistości


Irracjonalizm (łac. irrationalis – nierozumowy) – pogląd filozoficzny głoszący, że rzeczywistości nie da się poznać w racjonalny sposób, przypisujący najwyższą wartość pozarozumowym środkom poznawczym.

Irracjonalizm był postawą typową dla romantyzmu i modernizmu. Henri Bergson uważał, że człowiek ma do dyspozycji dwie władze poznawcze: intelekt i intuicję, stawiając wyżej intuicję.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Irracjonalnie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób irracjonalny


Źródła:

Wiktionary

Irracjonalność

irracjonalny


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest irracjonalne


Patrz:irracjonalny

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Irracjonalny

nieracjonalny, nieuzasadniony


przymiotnik

 (1.1) sprzeczny z rozumem, rozsądkiem


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Irradiacja


Źródła:

Wikipedia

Irraser

laser generujący podczerwień


Źródła:

SJP.pl

Irrealis

w gramatyce: jeden z okresów warunkowych, mający zastosowanie w sytuacji, gdy mówiący chce zaznaczyć, że warunek przez niego wyrażony jest niezgodny z rzeczywistością, a tym samym i następnik się nie spełnia


Źródła:

SJP.pl

Irrealizm

1. brak poczucia rzeczywistości; odrzeczywistnienie;
2. w filozofii: koncepcja, według której nierzeczywistość istnieje równie realnie jak rzeczywistość;
3. w literaturze: odnoszenie się do świata baśniowego, snów, magii


Źródła:

SJP.pl

Irrealny

nierzeczywisty; nierealny


Źródła:

SJP.pl

Irredenta

1. dążenie niepodległościowe;
2. ruch polityczny we Włoszech


Irredenta, irredentyzm (wł. irredenta „niewyzwolona”) – ruch polityczny i społeczny, dążący do połączenia w jeden organizm państwowy ziem zamieszkiwanych przez podobne grupy etniczne. Przenośnie pojęcie to oznacza ruch niepodległościowy.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Irredentysta

członek, zwolennik irredenty


Źródła:

SJP.pl

Irredentystka

irredentysta


Patrz:irredentysta

Źródła:

SJP.pl

Irredentystyczny

dążący do wyzwolenia narodowego; niepodległościowy


Źródła:

SJP.pl

Irredentyzm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zob. irredenta.


Irredenta, irredentyzm (wł. irredenta „niewyzwolona”) – ruch polityczny i społeczny, dążący do połączenia w jeden organizm państwowy ziem zamieszkiwanych przez podobne grupy etniczne. Przenośnie pojęcie to oznacza ruch niepodległościowy.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Irrelewantny

nieistotny, nieposiadający uzasadnienia


Źródła:

SJP.pl

Irszany

pokryty irchą (miękką skórą, rodzajem dwustronnego zamszu), oprawiony irchą (np. gąbka irszana), zrobiony z irchy lub w jakiś inny sposób związany z taką skórą; irchowy


Źródła:

SJP.pl

Irszawa

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto powiatowe w obwodzie zakarpackim Ukrainy, położone u południowych stoków Karpat, nad rzeczką Irszawką;


Irszawa (ukr. Іршава, ros. i rus. Иршава, węg. Ilosva, czes. i słow. Iršava, jid. אָרשעווע /Orszewe/) - miasto powiatowe w obwodzie zakarpackim Ukrainy.

Leży na południowych stokach Karpat, nad rzeczką Irszawką, dopływem Borżawy.

Lokalny ośrodek przemysłowy.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Irtyski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Irtyszem, dotyczący Irtysza


Źródła:

Wiktionary

Irtysz

rzeka w Rosji


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w azjatyckiej części Rosji, północno-wschodnim Kazachstanie i zachodnich Chinach, lewy dopływ Obu;


Irtysz (ros. Иртыш; kaz. Ертіс, Jertys; chiń. 额尔齐斯河 É’ěrqísī Hé) – rzeka w azjatyckiej części Rosji, w północno-wschodnim Kazachstanie i w zachodnich Chinach. Lewy dopływ Obu.

Długość – 4248 km, powierzchnia zlewni – 1643 tys. km², średni przepływ u ujścia – 2830 m³/s. Żeglowna na odcinku ponad 3600 km. Obfita w ryby. Wykorzystywana do nawadniania.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Iruś

zdrobnienie od: Ireneusz (imię męskie); Irek


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. Ireneusz

forma rzeczownika.

 (2.1) D. lm. od: Irusia


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Irving


Źródła:

Wikipedia

Irwingia

okrytonasienna roślina tropikalna posiadająca jadalne owoce i tłuszcze stosowane przy produkcji czekolad i oleju roślinnego


Źródła:

SJP.pl

Irwingianin

członek protestanckiej grupy wyznaniowej założonej w 1825 roku przez Edwarda Irvinga


Źródła:

SJP.pl

Iryd

pierwiastek chemiczny o symbolu Ir


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Ir i liczbie atomowej 77


Iryd (Ir, łac. iridium) – pierwiastek chemiczny, metal przejściowy. Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa iris oznaczającego tęczę.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Iryda

1. w mitologii greckiej: posłanka bogów (głównie Zeusa i Hery) do ludzi, uosobienie tęczy; Iris;
2. marka samolotów


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mitgr. zob. Iris.

 (1.2) imię|polski|ż.;



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Irydektomia

okulistyczny zabieg operacyjny stosowany w leczeniu jaskry, polegający na wycięciu tęczówki oka przy jego podstawie


Irydektomia – okulistyczny zabieg operacyjny polegający na udrożnieniu kąta przesączania poprzez przypodstawne wycięcie tęczówki oka, stosowany w leczeniu jaskry o zamkniętym kącie przesączania.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Irydiany

taki jak w "Irydionie"


Źródła:

SJP.pl

Irydiologia

dział medycyny alternatywnej zajmujący się oceną stanu zdrowia człowieka za pomocą analizy tęczówki oka; irydologia, irydodiagnostyka


Źródła:

SJP.pl

Irydion

imię męskie


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) rzad. imię|polski|m.;



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Irydodiagnostyka

dział medycyny alternatywnej zajmujący się oceną stanu zdrowia człowieka za pomocą analizy tęczówki oka; irydiologia, irydologia


Źródła:

SJP.pl

Irydolog

specjalista w zakresie irydologii


Źródła:

SJP.pl

Irydologia

dział medycyny alternatywnej zajmujący się oceną stanu zdrowia człowieka za pomocą analizy tęczówki oka; irydiologia, irydodiagnostyka


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Irydologiczny

irydologia


Patrz:irydologia

Źródła:

SJP.pl

Irydotomia

irydotomia laserowa - okulistyczny zabieg operacyjny, polegający na przecięciu tęczówki, stosowany przy jaskrze z wąskim, zamykającym się kątem przesączania


Źródła:

SJP.pl

Irydowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) chem. reakcja chemiczna wprowadzenia atomu irydu do cząsteczki związku chemicznego


Źródła:

Wiktionary

Irydowy

iryd


przymiotnik

 (1.1) przym. od iryd


Patrz:iryd

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Irydyna

organiczny związek chemiczny o trujących właściwościach


Irydyna – organiczny związek chemiczny z grupy izoflawonów należących do grupy flawonoidów. Jest 7-glikozydem irygeniny. Może być wyizolowana z kilku gatunków kosaćców, w tym z kosaćca bródkowego i kosaćca różnobarwnego (Iris versicolor). Związek ten jest toksyczny, stąd też te rośliny są trujące dla ludzi i zwierząt. Związku nie należy mylnie zaliczać do grupy irydoidów.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Irygacja

1. sztuczne nawadnianie pól
2. zabieg leczniczy lub higieniczny polegający na przepłukiwaniu jamy ciała (pochwy, odbytnicy) ciepłą wodą lub roztworem leku


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zabieg przeprowadzany w celach leczniczych lub higienicznych polegający na przepłukiwaniu jamy ciała (np. pochwy, odbytnicy, nosa) roztworem leku lub ciepłą wodą;

 (1.2) roln. sztuczne nawadnianie pól;



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Irygacyjny

związany z irygacją


Źródła:

SJP.pl

Irygator

przyrząd medyczny do przepłukiwania jam ciała


Irygator – urządzenie do przepłukiwania jamy ustnej, jelit, pochwy lub innych jam ciała przy użyciu wody lub roztworu leku.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Irygować

1. sztucznie nawadniać uprawy rolne;
2. przepłukiwać jamę ciała w celach leczniczych lub higienicznych


Źródła:

SJP.pl

Iryjczyk

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. mieszkaniec Irlandii pochodzenia celtyckiego


Źródła:

Wiktionary

Iryjka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. mieszkanka Irlandii pochodzenia celtyckiego


Źródła:

Wiktionary

Iryjski

rzadko: związany z Irlandią; irlandzki


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Iryjczykami, dotyczący Iryjczyków

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język z grupy goidelskiej języków celtyckich;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Irys

1. bylina o wąskich liściach i barwnych kwiatach kosaciec;
2. rodzaj cukierka;
3. odmiana ziemniaka


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. pot. kosaciec, roślina kwiatowa;

 (1.2) bot. kwiat irysa (1.1)

 (1.3) spoż. mleczny cukierek o kwadratowym kształcie

 (1.4) poligr. druk tęczowy



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Irysek

zdrobnienie od: irys


Źródła:

SJP.pl

Irysowy

związany z irysem


Źródła:

SJP.pl

Irytacja

stan rozdrażnienia


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stan rozdrażnienia


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Irytować

denerwować, drażnić, gniewać


czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) drażnić, denerwować kogoś

czasownik zwrotny niedokonany irytować się

 (2.1) denerwować się, wpadać w irytację


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Irytowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|irytować.


Źródła:

Wiktionary

Irytujący

nieznośny, wprowadzający w gniew, drażniący


przymiotnik

 (1.1) psych. taki, który irytuje; wywołujący rozdrażnienie


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Iryzacja

mienienie się barwami tęczy cienkich warstw różnych substancji (np. oleju na wodzie) powstające w wyniku interferencji światła białego


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zjawisko optyczne polegające na powstawaniu tęczowych barw;


Iryzacja, tęczowanie, biol. ubarwienie strukturalne (gr. Iris „tęcza”) – zjawisko optyczne polegające na powstawaniu tęczowych barw w wyniku interferencji światła białego odbitego od przezroczystych lub półprzezroczystych ciał składających się z wielu warstw substancji o różnych własnościach optycznych. Występuje m.in. na powierzchni minerałów, macicy perłowej, plamach cieczy (np. benzyny), bańkach mydlanych, a czasem w atmosferze – na chmurach. Bywa też wywoływane sztucznie i wykorzystywane przy produkcji ozdobnych iryzowanych wyrobów szklanych i ceramicznych.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Iryzować

mienić się barwami tęczy


Źródła:

SJP.pl

Iryzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|iryzować.


Iryzacja, tęczowanie, biol. ubarwienie strukturalne (gr. Iris „tęcza”) – zjawisko optyczne polegające na powstawaniu tęczowych barw w wyniku interferencji światła białego odbitego od przezroczystych lub półprzezroczystych ciał składających się z wielu warstw substancji o różnych własnościach optycznych. Występuje m.in. na powierzchni minerałów, macicy perłowej, plamach cieczy (np. benzyny), bańkach mydlanych, a czasem w atmosferze – na chmurach. Bywa też wywoływane sztucznie i wykorzystywane przy produkcji ozdobnych iryzowanych wyrobów szklanych i ceramicznych.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Iryzyna

fruktan występujący w irysach


Źródła:

SJP.pl

Irządzanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Irządz


Źródła:

Wiktionary

Irządzanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Irządz


Źródła:

Wiktionary

Irządze

1. wieś w województwie dolnośląskim, w powiecie górowskim;
2. wieś w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim


Miejscowości w Polsce

Wg TERYT jest ich 2

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Irządzki

Irządze


przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Irządz


Patrz:Irządze

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Irzyk

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Irzykowski

nazwisko


Osoby o tym nazwisku:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia