fonetyczna nazwa litery T
zaimek przymiotny
(1.1) nmos. lm. od: ta, to
rzeczownik, rodzaj nijaki
(2.1) nazwa litery t / T
(2.2) filoz. rel. taoistyczna wewnętrzna natura przedmiotu, istota tej rzeczy, jej przeznaczenie, zdatność;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: tik] tek, teczyna;
1. rodzaj drzew z rodziny jasnotowatych; drzewo tekowe;
2. drewno tekowe
Teczyna, drzewo tekowe (Tectona L.f.) – rodzaj drzew z rodziny jasnotowatych. Należą do niego trzy gatunki występujące naturalnie w południowej i południowo-wschodniej Azji, gdzie tworzą rozległe lasy monsunowe. Ich siedliskiem są obszary położone na rzędnych do 900 m n.p.m.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: teak (tek, drzewo tekowe)
SJP.pl
[czytaj: tilajt] mała okrągła świeczka w cienkiej osłonce
SJP.pl
[czytaj: tim]
1. sprawnie działająca wspólnie, zgrana grupa ludzi;
2. drużyna sportowa; reprezentacja
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) sport. zwykle drużyna sportowa, niekiedy inny zespół
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ team [czytaj: timowy]
SJP.pl
[czytaj: tim spik] komunikator internetowy
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) związany z Bogiem i człowiekiem
Wiktionary
aminokwas niebiałkowy, pochodna glutaminy
Teanina – organiczny związek chemiczny z grupy α-aminokwasów niebiałkowych, pochodna glutaminy, zawierająca podstawnik etylowy przy amidowym atomie azotu. Występuje naturalnie jako enancjomer o konfiguracji L (konfiguracja absolutna S) w liściach herbaty (kamelii) i przygotowywanej z nich zielonej herbacie. Łatwo pokonuje barierę krew-mózg i jest związkiem psychoaktywnym. Substancji przypisuje się działanie uspokajające, zmniejszające stres i niepokój, stabilizujące nastrój. Ma ona też zwiększać intensywność fal alfa w mózgu, co poprawia wydajność pracy i skuteczność nauki. Jest zaliczana do grupy nootropów.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: tizer]
1. fragmenty filmu, programu, gry komputerowej itp. emitowane jako zapowiedź; trailer, zwiastun;
2. krótka scenka poprzedzająca czołówkę filmu;
3. środowiskowo: reklama nieujawniająca firmy ani produktu, mająca zaciekawić odbiorcę
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) reklama mająca na celu jedynie wzbudzenie zainteresowania;
Teaser – potoczne, wywodzące się z języka angielskiego, określenie zwiastuna np. filmu czy gry komputerowej itp., a nawet mającej nastąpić kampanii reklamowej marki konsumenckiej, które w danej chwili nie są jeszcze dostępne publicznie (często jeszcze trwają nad nimi prace). Teasery zawierają informacje o tym, co będzie zawierał w sobie produkt po jego udostępnieniu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ teaser [czytaj: tizerowy]
SJP.pl
[czytaj: titoks] detoks poprzez picie herbat ziołowych
SJP.pl
1. instytucja, organizacja zajmująca się wystawianiem utworów scenicznych; też: zespół ludzi pracujących w tej instytucji;
2. budynek, pomieszczenie przystosowane do wystawiania utworów scenicznych;
3. twórczość sceniczna danego autora, kraju, narodu, danej epoki;
4. wystawiane przedstawienie lub przedstawienia;
5. miejsce jakichś wydarzeń.
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) teatr. dziedzina sztuki, w której utwory są przedstawiane publiczności przez aktorów odgrywających role według scenariusza (dramatu);
(1.2) teatr. instytucja, która odgrywa (wystawia) takie przedstawienia; ogół osób (zwykle: aktorów) zatrudnionych w tej instytucji
(1.3) archit. budynek teatru (1.2);
(1.4) przen. sytuacja, w której ludzie zachowują się w dziwny, niespotykany, niecodzienny sposób
Teatr – rodzaj sztuki widowiskowej, w której aktor lub grupa aktorów na żywo przedstawia sztukę dla zgromadzonej publiczności. Terminem teatr określa się też sam spektakl teatralny lub budynek, w którym odgrywane jest przedstawienie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
skrót od: teatralny, teatralnie, teatralność, teatrologia, teatrologiczny (czytany jako cały, odmienny wyraz)
SJP.pl
informacje, publikacje związane z pracą teatru
„Teatralia” – ogólnopolski Internetowy Magazyn Teatralny działający od 1 października 2008 pod adresem http://www.teatralia.com.pl. Został założony z inicjatywy Magdy Raczek, obecnie redaktor naczelnej magazynu. Wyłonił się z grupy recenzentów, działającego przy „Dzienniku Teatralnym” Forum Młodych Krytyków. Funkcjonuje jako medium internetowe w formie dziennika. Zarejestrowany jako czasopismo pod numerem ISSN 1689-6696.
SJP.pl
Wikipedia
1. przerabiać utwór niesceniczny na widowisko teatralne;
2. nadawać czemuś cechy teatralne
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|teatralizować.
Wiktionary
1. dotyczący teatru;
2. sztuczny, przesadny, patetyczny
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z teatrem, odnoszący się do teatru
przymiotnik jakościowy
(2.1) obliczony na wywołanie efektu u obserwatora
SJP.pl
Wiktionary
zamiłowanie do teatru
SJP.pl
SJP.pl
specjalista w zakresie wiedzy o teatrze; teatroznawca
Teatrologia – nauka o teatrze, zapoczątkowana na początku XX wieku przez niemieckiego badacza Maxa Hermanna, jako osobna dziedzina studiów powstała pod wpływem zmian w teatrze, związanych z Wielką Reformą Teatru i haseł wzywających do „reteatralizacji” teatru. Działania te potrzebowały wsparcia teoretycznego w procesie odnawiania i ponownego definiowania sztuki teatralnej, wzmacniania autonomii teatru od innych dziedzin sztuki.
SJP.pl
Wikipedia
nauka o teatrze; teatroznawstwo
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kierunek studiów obejmujący wiedzę o teatrze
Teatrologia – nauka o teatrze, zapoczątkowana na początku XX wieku przez niemieckiego badacza Maxa Hermanna, jako osobna dziedzina studiów powstała pod wpływem zmian w teatrze, związanych z Wielką Reformą Teatru i haseł wzywających do „reteatralizacji” teatru. Działania te potrzebowały wsparcia teoretycznego w procesie odnawiania i ponownego definiowania sztuki teatralnej, wzmacniania autonomii teatru od innych dziedzin sztuki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. dotyczący nauki o teatrze; teatroznawczy;
2. dotyczący wydziału, kierunku teatrologii
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z teatrologią, dotyczący teatrologii
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
miłośnik teatru, zapalony bywalec teatralny; teatrofil
SJP.pl
fascynacja teatrem, skłonność do chodzenia na przedstawienia teatralne
SJP.pl
kobieta o zamiłowaniu do teatru i przedstawień teatralnych
SJP.pl
terapia za pomocą sztuki teatralnej
Teatroterapia – technika terapeutyczna i metoda interwencji kryzysowej realizowana w oparciu o zajęcia teatralne i sceniczne.
SJP.pl
Wikipedia
teatrować się - potocznie:
1. oglądać przedstawienie teatralne;
2. brać udział w przedstawieniu teatralnym
SJP.pl
specjalista w zakresie wiedzy o teatrze; teatrolog
SJP.pl
związany z nauką o teatrze; teatrologiczny
SJP.pl
specjalista w zakresie wiedzy o teatrze
SJP.pl
nauka o teatrze; teatrologia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) kierunek studiów obejmujący wiedzę o teatrze
SJP.pl
Wiktionary
1. przestawienie teatralne lub sytuacja podobna do takiego przedstawienia; theatrum;
2. dawniej: teatr
SJP.pl
zdrobnienie od: teatr
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od: teatr
(1.2) przedstawienie lalkowe dla dzieci
SJP.pl
Wiktionary
członek zakonu opartego na regule św. Augustyna; teatyni - nazwa tego zakonu (założonego w XVI w. we Włoszech)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. zakonnik z katolickiego zgromadzenia opartego na regule św. Augustyna, założonego w XVI w. we włoskim Chieti;
SJP.pl
Wiktionary
członkini Zgromadzenia Sióstr Teatynek Niepokalanego Poczęcia
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do Teb, związany z Tebami
Wiktionary
region w starożytnym Egipcie
Tebaida (gr. Θηβαίς Thebais) – region w starożytnym Egipcie, do którego należało 13 najbardziej wysuniętych na południe nomów Górnego Egiptu – od Abydos do Asuanu. Nazwa pochodziła od starożytnej egipskiej stolicy – Teb.
SJP.pl
Wikipedia
→ Tebaida
SJP.pl
związek organiczny, alkaloid występujący w opium
Tebaina – organiczny związek chemiczny, eter dwumetylowy morfiny, alkaloid znajdujący się w opium w ilości około 1%.
W stanie czystym jest białą substancją stałą, nierozpuszczalną w wodzie, rozpuszczalną w eterze i alkoholu. Wykazuje słabe działanie narkotyczne, w przeciwieństwie do innych opiatów bardziej stymulujące niż depresyjne. Nie ma szerszego zastosowania w medycynie, lecz jest wykorzystywana do otrzymywania innych opioidów, m.in. kodeiny, buprenorfiny, etorfiny i naloksonu.
SJP.pl
Wikipedia
mieszkaniec Teb (miasta)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Teb
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Teb (miasta)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Teb
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Teby
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do Teb, związany z Tebami (greckimi lub egipskimi)
SJP.pl
Wiktionary
klapa z półtwardej skóry, będąca częścią siodła, dająca oparcie dla kolan jeźdźca; tabenka, tybinka, tebinka
SJP.pl
dawniej: frędzle i ozdoby skórzane wiszące u siodła; tebinki, tabenki, tybinki
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w Rosji, w północnej części Wielkiego Kaukazu, lewy dopływ Kubania;
Teberda (ros. Теберда) – miasto w Rosji, na północnych stokach Wielkiego Kaukazu, nad rzeką Teberdą (dopływem Kubania) w Karaczajo-Czerkiesji. Uzdrowisko, miejscowość wypoczynkowa i ważne centrum turystki górskiej. Centrum miejscowości leży na wysokości 1280 m n.p.m. Liczy około 8,65 tys. mieszkańców (2019).
Siedziba zarządu Teberdyński Park Narodowy.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Teberdą, dotyczący Teberdy
Wiktionary
klapa z półtwardej skóry, będąca częścią siodła, dająca oparcie dla kolan jeźdźca; tebenka, tybinka, tabenka
SJP.pl
1. dawniej: frędzle i ozdoby skórzane wiszące u siodła; tebenki, tabenki, tybinki;
2. dawniej, potocznie: pośladki
SJP.pl
przymiotnik od: Tebriz (miasto w Iranie); tebryski
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Tebrizem, dotyczący Tebrizu
SJP.pl
Wiktionary
miasto w Iranie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w północno-zachodnim Iranie;
Tebriz (pers. تبریز, Tabriz) – miasto w północno-zachodnim Iranie, nad rzeką Talche Rud (uchodzi do jeziora Urmia). Stolica ostanu Azerbejdżan Wschodni. Jest zamieszkane przez 1,4 mln ludzi.
W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, metalowy, włókienniczy, skórzany, chemiczny, drzewny, szklarski oraz spożywczy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: Tebriz (miasto w Iranie); tebriski
SJP.pl
1. starożytne miasto-państwo w Górnym Egipcie;
2. miasto w Grecji
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. starożytne miasto w Górnym Egipcie, położone nad Nilem;
(1.2) geogr. miasto w Grecji, w Beocji;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
skrót od: technik, technika, techniczny, technikum, technologia, technologiczny (czytany jako cały, odmienny wyraz); techn.
SJP.pl
skrót od: technik, technika, techniczny, technikum, technologia, technologiczny (czytany jako cały, odmienny wyraz); tech.
SJP.pl
sztucznie otrzymany pierwiastek chemiczny o symbolu Tc
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Tc i liczbie atomowej 43;
Technet (Tc, łac. technetium) – pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych w układzie okresowym. Jest pierwszym otrzymanym sztucznie pierwiastkiem. Nazwa wywodzi się od greckiego słowa τεχνητoς technetos – sztuczny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ technet
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z technetem, dotyczący technetu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. muzyka techno
Wiktionary
[czytaj: technikolor] system produkcji filmu kolorowego; technikolor
Technicolor – wczesny proces obróbki materiału światłoczułego dający w efekcie naturalny obraz kolorowy, stosowany w hollywoodzkich filmach od 1922 roku przez około 30 lat. Technika ta zapoczątkowana została przez firmę Technicolor Motion Picture Corporation z Bostonu w roku 1914. Znany i doceniany za intensywność i nasycenie kolorów, wykorzystywany był głównie przy produkcji musicali (jak np. Deszczowa piosenka, Mężczyźni wolą blondynki czy Czarnoksiężnik z Oz), filmów kostiumowych (Przygody Robin Hooda) i animowanych (Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków).
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: tekniks] produkt marki Technics
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
1. wprowadzanie urządzeń, usprawnień technicznych;
2. szerzenie wiedzy tchnicznej
SJP.pl
dotyczący technicyzacji
SJP.pl
→ technik
SJP.pl
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób odnoszący się do techniki
Wiktionary
związany z techniką i typografią
SJP.pl
dotyczący przemysłu technicznego
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest techniczne; cecha tych, którzy są techniczni
Wiktionary
dotyczący techniki
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do techniki, związany z techniką
(1.2) dotyczący techniki wykonywania jakichś czynności lub sposobu realizacji czegoś
(1.3) taki, którego znaczenie mówiący chce pomniejszyć
SJP.pl
Wiktionary
specjalista w danej dziedzinie techniki; absolwent technikum; osoba o średnim wykształceniu technicznym
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pracownik średniego szczebla z wykształceniem technicznym
(1.2) ten, kto osiągnął znaczną biegłość, sprawność w wykonywaniu czegoś
forma rzeczownika.
(2.1) D. lm. od: technika
Technik (gr. technikos – „kunsztowny”) – tytuł zawodowy, specjalista w zakresie odpowiedniej dziedziny wiedzy technicznej, mający zwykle średnie zawodowe wykształcenie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. sposób wykonywania prac w jakiejś dziedzinie; metoda;
2. całokształt środków i czynności wchodzących w zakres działalności ludzkiej związanej z wytwarzaniem dóbr materialnych, a także reguły posługiwania się nimi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) sposób wytwarzania, produkcji
(1.2) sposób wykonania jakiejś czynności
(1.3) dziedzina działalności, obejmująca wytwarzanie zjawisk i przedmiotów nie występujących naturalnie w przyrodzie;
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lp. od: technik
(2.2) M., B. i W. lm. od: technikum
Technika (stgr. τέχνη, technē „sztuka, rzemiosło, kunszt, umiejętność”) – wytwarzanie zjawisk i przedmiotów niewystępujących naturalnie w przyrodzie. Pojęcie techniki bywa potocznie utożsamiane z technologią, czyli wiedzą o wytwarzaniu za pomocą środków technicznych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kwestie techniczne dotyczące jakiegoś zagadnienia
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) kwestie techniczne związane z jakimś zagadnieniem
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
system produkcji filmu kolorowego; technicolor
Technicolor – wczesny proces obróbki materiału światłoczułego dający w efekcie naturalny obraz kolorowy, stosowany w hollywoodzkich filmach od 1922 roku przez około 30 lat. Technika ta zapoczątkowana została przez firmę Technicolor Motion Picture Corporation z Bostonu w roku 1914. Znany i doceniany za intensywność i nasycenie kolorów, wykorzystywany był głównie przy produkcji musicali (jak np. Deszczowa piosenka, Mężczyźni wolą blondynki czy Czarnoksiężnik z Oz), filmów kostiumowych (Przygody Robin Hooda) i animowanych (Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków).
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) eduk. średnia szkoła zawodowa
(1.2) eduk. przest. politechnika
Technikum – szkoła średniego szczebla o profilu technicznym utworzona w 1948 roku jako alternatywa dla liceum, a obecnie typ szkoły ponadpodstawowej.
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący technizacji
SJP.pl
1. styl we współczesnej muzyce rozrywkowej, charakteryzujący się silnym, jednostajnym rytmem i wykorzystaniem utworzonych elektronicznie dźwięków;
2. subkultura fanów tej muzyki;
3. mający cechy tego stylu muzycznego, np. utwór techno;
4. grający taką muzykę, np. zespół techno;
5. mający cechy subkultury techno, np. impreza techno
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) muz. gatunek tanecznej muzyki elektronicznej;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
temat słowotwórczy
(1.1) techn. pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z techniką
(1.2) muz. pierwszy człon wyrazów złożonych mających związek znaczeniowy z muzyką techno
Wiktionary
potocznie: tekst trudny do zrozumienia z powodu zbyt wielu specjalistycznych słów
SJP.pl
osoba odczuwająca lęk przed nowoczesnymi technologiami, niechęć do nowinek technicznych
SJP.pl
lęk przed nowoczesnymi technologiami, niechęć do nowinek technicznych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) strach przed złożonymi urządzeniami
SJP.pl
Wiktionary
→ technofob, → technofobia
SJP.pl
kobieta odczuwająca lęk przed nowoczesnymi technologiami, niechęć do nowinek technicznych
SJP.pl
nowoczesne urządzenie elektroniczne niewielkich rozmiarów; elektrogadżet
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ekon. proces globalizacji technologii
Wiktionary
specjalista w dziedzinie technoklimatologii
SJP.pl
dziedzina nauki zajmująca się wpływem klimatu na urządzenia techniczne
SJP.pl
lokal rozrywkowy, w którym tańczy się przy muzyce techno; techno klub, techno club
SJP.pl
forma ustroju państwowego oparta na przekonaniu, iż postęp techniczny rozwiąże wszelkie konflikty i problemy społeczne
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) polit. ustrój, w którym władzę pełnią specjaliści, technicy i organizatorzy;
(1.2) polit. państwo, w którym panuje ustrój technokratyczny
Technokracja („techno” od greckiego tekhne – umiejętność, „kracja” od greckiego kratos – „władza”) może odnosić się do:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zwolennik technokracji
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zwolennik technokracji
Technokracja („techno” od greckiego tekhne – umiejętność, „kracja” od greckiego kratos – „władza”) może odnosić się do:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) polit. zwolenniczka technokracji
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) polit. związany z technokracją lub technokratą
SJP.pl
Wiktionary
skrót od: technologia, technologiczny
SJP.pl
specjalista w zakresie technologii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) specjalista w zakresie technologii – procesu wytwarzania, obróbki, uprawy lub hodowli czegoś
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) specjalistka w zakresie technologii – procesu wytwarzania, obróbki, uprawy lub hodowli czegoś
SJP.pl
Wiktionary
1. metoda przygotowania i prowadzenia procesu produkcyjnego lub przetwórczego;
2. proces techniczny z zastosowaniem takiej metody;
3. dziedzina nauk technicznych zajmująca się badaniem metod produkcji lub przetwarzania
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) proces wytwarzania lub przetwarzania czegoś
(1.2) dziedzina wiedzy zajmująca się procesami produkcji lub przetwarzania
Technologia – metoda przygotowania i prowadzenia procesu wytworzenia lub przetwarzania jakiegoś dobra lub informacji. Technologia może oznaczać konkretny proces (np. technologia klejenia, technologia malowania). Można rozpatrywać produkty pod względem technologiczności, czyli optymalizacji konstrukcji dla danego procesu, tak by dany projekt nie sprawiał trudności wykonania daną metodą.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek sposobu
(1.1) pod względem technologicznym
Wiktionary
Technologiczność konstrukcji – zespół cech konstrukcyjnych określonego przedmiotu umożliwiających łatwe wykonanie go w danych warunkach produkcyjnych.
O technologiczności konstrukcji decydują informacje przekazywane wytwórcy przez konstruktora, głównie za pomocą rysunku technicznego. Informacje te dotyczą materiałów wyjściowych, ich wymiarów, rodzaju zastosowanych półfabrykatów, kształtu i wymiarów gotowych przedmiotów oraz ich dokładności, jakości powierzchni, twardości itp. Konstruktor podając te informacje, powinien uwzględnić nie tylko wymagania wynikające z zadań, jakie ma spełnić konstruowany przedmiot (np. element maszyny, maszyna), ale również wymagania wynikające z warunku technologiczności konstrukcji. Dlatego więc należy przewidzieć optymalny w danym przypadku materiał i proces technologiczny, jaki będzie zastosowany przy wytwarzaniu konstruowanego przedmiotu.
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) związany z technologią, dotyczący technologii
SJP.pl
Wiktionary
Determinizm technologiczny lub inaczej determinizm techniczny – kierunek myśli socjologicznej, przypisujący technice i technologii oraz zachodzącym w nich zmianom zasadniczą rolę w kształtowaniu rzeczywistości społecznej. Głównymi przedstawicielami tego nurtu są Thorstein Veblen i Wesley Clair Mitchell, którzy również byli zwolennikami technokratyzmu (Veblen był nawet członkiem Ruchu Technokratycznego).
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. specjalistka w zakresie technologii, specjalistka od procesu tworzenia czegoś lub obróbki jakiegoś surowca
SJP.pl
Wiktionary
miłośnik muzyki techno; technowiec, technomaniak
SJP.pl
fascynacja współczesną technologią
SJP.pl
miłośnik muzyki techno; technowiec, technoman
SJP.pl
miłośniczka muzyki techno
SJP.pl
parada pojazdów wyposażonych w wielkie głośniki i wzmacniacze, grające muzykę techno
SJP.pl
impreza, w czasie której tańczy się przy muzyce techno; techno party
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) impreza przy muzyce techno
SJP.pl
Wiktionary
podporządkowanie kultury technice, władza technologii nad społeczeństwem
Technopol – drugi pod względem wysokości budynek w Petržalce (jednej z dzielnic Bratysławy) i jeden z najwyższych budynków w Bratysławie.
Składa się z dwóch budynków o wysokości 90 m i znajduje się na ulicy Kutlíkovej 17, otaczając Chorvátske rameno przed placem Jana Pawła II (Rynkiem) i Kościołem św. Rodziny.
Technopol służy jako siedziba wielu firm, takich jak Technopol, a także jest siedzibą samorządu Petržalka.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) okręg, skupiający ośrodki działające w zakresie rozwoju najnowszej techniki, m.in. parki technologiczne i parki naukowe;
Technopolia (również technopolis) – miasto, którego rozwój oparty jest na tworzeniu i sprzedaży zaawansowanych technologii.
Ich powstanie wiąże się z trzecią rewolucją przemysłową. Główna gałąź przemysłu to przemysł wysokich technologii – high-tech. Obejmuje dziedziny takie jak elektronika, lotnictwo (także przemysł pojazdów kosmicznych), przemysł chemiczny, farmaceutyczny, precyzyjny i optyczny. Czynniki lokalizacji high-tech to: wysoko wykwalifikowana kadra, dobra infrastruktura, sąsiedztwo placówek naukowo-badawczych oraz duże nakłady finansowe na badania innowacyjne. Najwięcej technopolii powstaje w Stanach Zjednoczonych. Sporo jest ich również w Europie, Azji Południowo-Wschodniej i Azji Wschodniej. W Afryce i Ameryce Południowej praktycznie nie występują.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) okręg, skupiający ośrodki działające w zakresie rozwoju najnowszej techniki, m.in. parki technologiczne i parki naukowe;
Technopolia (również technopolis) – miasto, którego rozwój oparty jest na tworzeniu i sprzedaży zaawansowanych technologii.
Ich powstanie wiąże się z trzecią rewolucją przemysłową. Główna gałąź przemysłu to przemysł wysokich technologii – high-tech. Obejmuje dziedziny takie jak elektronika, lotnictwo (także przemysł pojazdów kosmicznych), przemysł chemiczny, farmaceutyczny, precyzyjny i optyczny. Czynniki lokalizacji high-tech to: wysoko wykwalifikowana kadra, dobra infrastruktura, sąsiedztwo placówek naukowo-badawczych oraz duże nakłady finansowe na badania innowacyjne. Najwięcej technopolii powstaje w Stanach Zjednoczonych. Sporo jest ich również w Europie, Azji Południowo-Wschodniej i Azji Wschodniej. W Afryce i Ameryce Południowej praktycznie nie występują.
Wiktionary oraz Wikipedia
materiał syntetyczny imitujący ratan; technorattan
SJP.pl
→ technoratan; technorattanowy
SJP.pl
Technorati – wyspecjalizowana wyszukiwarka internetowa do blogów. Od roku 2002 zaindeksowała ponad 133 miliony blogów. Jest uważana za jeden z typowych przykładów stron Web 2.0.
Technorati jest zablokowane w Chińskiej Republice Ludowej.
Wikipedia
materiał syntetyczny imitujący rattan; technoratan
SJP.pl
→ technorattan; technoratanowy
SJP.pl
1. sfera działalności człowieka polegająca na rozprzestrzenieniu w środowisku naturalnym środków technicznych;
2. obszar objęty taką działalnością
SJP.pl
Wikipedia
Technostres (także: stres cyfrowy) – negatywna reakcja psychologiczna wynikająca z interakcji między ludźmi a wprowadzaniem nowych technologii. Podczas gdy ergonomia bada fizyczne reakcje człowieka na maszyny oraz jego dostosowanie do nich, technostres wynika ze zmian w zachowaniach, które są wywołane użytkowaniem nowoczesnych technologii, zarówno w środowisku pracy, jak i domowym.
Wikipedia
grupa społeczna składająca się ze skupiających całą władzę ekonomiczną najemnych dyrektorów wielkich korporacji i urzędników administracji państwowej wysokiego szczebla
Technostruktura – struktura organizacyjna, w której pracownicy starają się tworzyć standardy pracy, przestrzegają ich wykonywania, zajmują się utrzymywaniem systemów informacyjnych na określonym poziomie itp., a także dążą do standaryzacji, jednoznacznego określenia norm pracy. Jeśli uda się ustandaryzować normy pracy w organizacji, powstaje wówczas biurokracja maszynowa.
SJP.pl
Wikipedia
miłośnik muzyki techno; technoman, technomaniak
SJP.pl
TECHWIG – indeks giełdowy obejmujący spółki giełdowe zakwalifikowane do Segmentu Innowacyjnych Technologii SiTECH (z wyłączeniem funduszy inwestycyjnych), notowane na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych.
Najwyższa wartość TECHWIG-u wyniosła 2 559,90 pkt, 13 marca 2000, natomiast najniższa: 313,08 pkt, 1 października 2002.
23 czerwca 2008 roku GPW zaprzestała publikacji indeksu.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) zdrobn. poufała forma żeńskiego imienia Tekla
Wiktionary
Wikipedia
1. rodzaj torby ze skóry lub innych tworzyw;
2. rodzaj okładki, zwykle tekturowej, do przechowywania dokumentów, rękopisów, nut, rysunków
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) prostokątna torba z uchwytem
(1.2) okładka z papieru, tektury lub tworzywa sztucznego służąca do przetrzymywania akt, dokumentów, nut, rysunków itp.
(1.3) dokumenty przechowywane w teczce (1.2)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: teczka
SJP.pl
tek, teak;
1. rodzaj drzew z rodziny jasnotowatych; drzewo tekowe;
2. drewno tekowe
Teczyna, drzewo tekowe (Tectona L.f.) – rodzaj drzew z rodziny jasnotowatych. Należą do niego trzy gatunki występujące naturalnie w południowej i południowo-wschodniej Azji, gdzie tworzą rozległe lasy monsunowe. Ich siedliskiem są obszary położone na rzędnych do 900 m n.p.m.
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
SJP.pl
Wikipedia
Telewizja Dolnośląska, regionalna stacja telewizyjna w Polsce
Tede, również TDF, Fiodor, Jaca oraz DJ Buhh, właśc. Jacek Maciej Szymon Graniecki (ur. 24 lipca 1976 w Warszawie) – polski raper, autor tekstów, producent muzyczny, freestyle’owiec, przedsiębiorca, osobowość medialna, prezenter telewizyjny, bloger i aktor niezawodowy, członek licznych projektów muzycznych, jak Trzyha/Warszafski Deszcz, czy Gib Gibon Skład, prowadzi również solową działalność artystyczną. Właściciel wytwórni Wielkie Joł oraz przedsiębiorstw odzieżowych PLNY Textylia i Trykot TDK Sp. z o.o. Jego albumy rozeszły się w ponad 300 tysięcy egzemplarzy, zaś sam artysta został pięć razy nominowany do Fryderyka. Na początku kariery uważany bywał za najlepszego rapera w Polsce. Jako raper ustanowił rekord i wraz z Peją stał się artystą z największą liczbą albumów w historii, które zadebiutowały na Polskiej liście przebojów – OLiS.
SJP.pl
Wikipedia
przestarzale: więc, przeto, zatem, wobec tego
zaimek
(1.1) tą drogą (bliską od osoby wskazującej)
SJP.pl
Wiktionary
archaiczny spójnik poprzedzający wniosek z poprzedniego zdania, tedy
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w południowym Turkmenistanie, w wilajecie achalskim;
Tedżen (turkm. Tejen) – miasto w południowym Turkmenistanie, w wilajecie achalskim, na pustyni Kara-kum, nad rzeką Tejen, na wysokości 161 m n.p.m., siedziba etrapu. W 2022 roku liczyło ok. 67,5 tys. mieszkańców.
Miasto położone jest drodze samochodowej i linii kolejowej (kolej transkaspijska) z Mary do Aszchabadu. W latach 1990. otwarto połączenie kolejowe przez przejście kolejowe w Sarahsie do Meszhedu w Iranie.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Tedżenem, dotyczący Tedżenu
Wiktionary
miasto w Korei Południowej
Daejeon (kor. 대전) – miasto na prawach metropolii (gwangyeoksi) w środkowej części Korei Południowej, w regionie Hoseo (dawna prowincja Chungcheong), u podnóża gór Noriong, w dolinie rzeki Kum, piąte co do wielkości miasto Republiki Korei. Położone 167 km od Seulu, 294 km od Pusanu oraz 169 km od Gwangju.
SJP.pl
Wikipedia
→ Tedzon
SJP.pl
[czytaj: ti] w golfie:
1. podstawka przypominająca literę T, na której ustawia się piłkę podczas startu;
2. miejsce startu na każdym kolejnym dołku
tee – uniksowe polecenie, wypisujące dane wejściowe na standardowe wyjście i do dowolnej liczby plików.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: tikane lub tekane] herbata marki Teekanne
SJP.pl
potocznie: pociąg marki TLK (Twoje Linie Kolejowe)
SJP.pl
[czytaj: tinejdżer] nastolatek, kilkunastolatek
SJP.pl
roślina zbożowa z rodziny wiechlinowatych; teff; trawa abisyńska; miłka abisyńska
wykrzyknik
(1.1) dźwięk. rzad. onomatopeja imitująca warkot silnika motorówki
Miłka abisyńska, tef, teff, trawa abisyńska (Eragrostis tef) – gatunek rośliny zbożowej z rodziny wiechlinowatych, naturalnie rosnący w północno-wschodniej Afryce.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: tefałenowiec] tefałenowiec, TVN-owiec; potocznie:
1. pracownik stacji TVN;
2. osoba oglądająca głównie programy stacji TVN
SJP.pl
tefałeny; potocznie:
1. TVN (stacja telewizyjna);
2. kanał tej stacji
SJP.pl
TVN-owiec, tefauenowiec; potocznie:
1. pracownik stacji TVN;
2. osoba oglądająca głównie programy stacji TVN
SJP.pl
potocznie: dotyczący telewizji TVN
SJP.pl
tefałen; potocznie:
1. TVN (stacja telewizyjna);
2. kanał tej stacji
SJP.pl
roślina zbożowa z rodziny wiechlinowatych; tef; trawa abisyńska; miłka abisyńska
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy lub nijaki
(1.1) bot. pot. nazwa systematyczna|Eragrostis tef|ref=tak., miłka abisyńska
(1.2) spoż. mąka z ziaren teffu (1.1)
Miłka abisyńska, tef, teff, trawa abisyńska (Eragrostis tef) – gatunek rośliny zbożowej z rodziny wiechlinowatych, naturalnie rosnący w północno-wschodniej Afryce.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przedmiot liturgiczny wyznawców judaizmu, składający się z dwóch skórzanych pudełeczek zawierających pergaminy z tekstami z Tory, przymocowywanych na czole i lewym ramieniu w czasie modlitwy; tefilim; tefilin
SJP.pl
przedmiot liturgiczny wyznawców judaizmu, składający się z dwóch skórzanych pudełeczek zawierających pergaminy z tekstami z Tory, przymocowywanych na czole i lewym ramieniu w czasie modlitwy; tefilin; tefila
SJP.pl
dwa pudełeczka z przymocowanymi rzemykami, zawierające zwitki pergaminowe z czterema cytatami z Biblii; filakterie, tefillin
Tefilin, tfilin, filakterie (hebr. תְּפִלִּין lub תפילין – przedmioty modlitewne, z aramejskiego – ozdoby) – dwa czarne skórzane pudełeczka wykonane z jednego kawałka skóry koszernego zwierzęcia, w których znajdują się cztery ustępy Tory, ręcznie przepisane w języku hebrajskim przez sofera.
SJP.pl
Wikipedia
dwa pudełeczka z przymocowanymi rzemykami, zawierające zwitki pergaminowe z czterema cytatami z Biblii; filakterie, tefilin
SJP.pl
skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) eduk. nauczanie języka angielskiego jako języka obcego;
Wiktionary
politetrafluoroetylen - tworzywo syntetyczne o niskiej przyczepności i bardzo wysokiej odporności termicznej, stosowane np. przy produkcji smarów i naczyń kuchennych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. rodzaj tworzywa sztucznego, syntetyczny fluoropolimer;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od teflon
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) wykonany z teflonu
Wiktionary
ogół materiałów i skał piroklastycznych
Tefra – utwór złożony z materiału piroklastycznego, będącego produktem erupcji wulkanicznej. Jest to zbiorcze określenie piroklastycznych utworów zlityfikowanych, czyli skał piroklastycznych, jak i niezlityfikowanych.
Tefra może składać się z samego popiołu wulkanicznego, jak też zawierać domieszki grubszych frakcji piroklastycznych: piasku wulkanicznego, lapilli, a nawet bomb wulkanicznych.
SJP.pl
Wikipedia
wylewna skała magmowa
Tefryt – wylewna skała magmowa o wyglądzie bazaltu, występująca wśród młodych i współczesnych law. Składa się głównie z plagioklazu, nefelinu, piroksenu i amfibolu.
Mieści się wraz z bazanitem w polu 14 diagramu QAPF skał wulkanicznych.
W klasyfikacji TAS tefryt wraz z bazanitem zajmuje pole U1 (bazanity i tefryty).
Występuje w Polsce i Czechach w obrębie środkowoeuropejskiej prowincji bazaltowej.
SJP.pl
Wikipedia
zaimek przysłowny wskazujący
(1.1) stpol. wówczas
Wiktionary
dzielnica Venlo (miasta w Holandii)
Tegelen – dzielnica Venlo w Holandii, do końca 2000 miasto i gmina. Do Tegelen należy wieś i klasztor Steyl. Od nazwy miejscowości pochodzi pojęcie "interglacjału tegeleńskiego".
SJP.pl
Wikipedia
→ Tegelen (dzielnica Venlo - miasta w Holandii)
SJP.pl
wyraz o bliżej nieokreślonym znaczeniu używany np. w potocznym powiedzeniu "teges majonez"
SJP.pl
zaimek wskazujący
(1.1) D. od: ten
(1.2) B. od: ten (dla rzeczowników żywotnych)
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) daw. dziejący się w teraźniejszości
(1.2) daw. mający miejsce w minionych czasach, o których opowiada osoba mówiąca
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) dotyczący bieżącego roku
Wiktionary
miasto w Korei Południowej
Daegu ((kor. 대구광역시, Metropolia Daegu), w zależności od latynizacji koreańskiej nazwy: Taegu, Tegu lub Daegu) – położone nad rzeką Geumho czwarte co do wielkości miasto w Korei Południowej należące do miast metropolii oraz stolica prowincji Gyeongsang Północny. Siedziba rzymskokatolickiej archidiecezji Daegu.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: tegus-igalpa] stolica Hondurasu
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. stolica Hondurasu;
Tegucigalpa (Tegusyjgalpa) – stolica i największe miasto Hondurasu, zamieszkuje je 1,13 mln osób (2012). Położone jest w południowej części kraju, u stóp góry Picacho, w dolinie rzeki Choluteca na wysokości ok. 975 m n.p.m. Tegucigalpa jest również ośrodkiem administracyjnym departamentu Francisco Morazán.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. stolica Iranu;
2. ostan w Iranie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. stolica Iranu;
Teheran (pers. تهران Tehran) – stolica i największe miasto Iranu, będące również centrum administracyjnym prowincji o tej samej nazwie. Teheran leży u stóp masywu górskiego Elburs i rozciąga się na wysokości od około 1100 m n.p.m. do 1800 m n.p.m., zajmując obszar 658 kilometrów kwadratowych. Teheran jest największym miastem Bliskiego Wschodu i liczy 12,2 mln mieszkańców (2012), zaś aglomeracja – 16,1 mln mieszkańców (2012). Posiada też gęstą sieć dróg i autostrad, znaczący dla kraju węzeł kolejowy oraz dwa porty lotnicze. Na terenie miasta ulokowane są liczne muzea, centra sztuki, kompleksy pałacowe i centra kulturalne, a w promieniu kilkudziesięciu kilometrów – znane ośrodki narciarskie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Teheranu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Teheranu
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Teheranu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Teheranu
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Teheran (stolica Iranu)
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do Teheranu, miasta w Iranie
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. Bendery
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) hist. związany z Tehinią, dotyczący Tehinii (dziś: Bendery)
Wiktionary
relacja o wypadkach rozgrywających się właśnie poza sceną, rozwijana przez postać dramatu obserwującą je bezpośrednio
Teichoskopia – z gr. widzenie z murów (poprzez ścianę) – określenie sceny z III księgi Iliady Homera (w której Helena opisuje Priamowi widzianych przez nią z murów Troi bohaterów i wodzów achajskich) i podobnych przedstawień w późniejszych utworach dramatycznych.
SJP.pl
Wikipedia
jaszczurka; waran amerykański
SJP.pl
[czytaj: teJAR] nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
alkaloid występujący w ziarnach kawy i liściach herbaty; kofeina
Kofeina (łac. coffeinum) – organiczny związek chemiczny, alkaloid purynowy znajdujący się w ziarnach kawy i wielu innych surowcach roślinnych. Może również być otrzymywana syntetycznie. Została odkryta przez niemieckiego chemika Friedricha Ferdinanda Rungego w 1819 roku. W zależności od źródła nazywana jest także teiną (gdy źródłem jest herbata), guaraniną (gdy pochodzi z guarany) i mateiną (gdy pochodzi z yerba mate).
SJP.pl
Wikipedia
urządzenie rejestrujące uderzenia pioruna w urządzenia elektryczne
SJP.pl
→ teina
SJP.pl
wyznawca teizmu, osoba wierząca w istnienie Boga
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba wyznająca teizm
SJP.pl
Wiktionary
zwolenniczka teizmu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. filoz. kobieta wyznająca teizm
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: teizm
przymiotnik
(1.1) filoz. rel. dotyczący teizmu, głoszący istnienie jedynego osobowego Boga
SJP.pl
Wiktionary
wiara w istnienie Boga
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wiara w jednego Boga transcendentnego, osobowego stwórcę świata, stale wpływającego na jego losy;
Teizm (gr. θεoς „bóg”) – wiara w istnienie Boga, bogów lub bogiń, którzy są osobami ingerującymi w losy świata, lub jest on ich dziełem, czuwającymi nad biegiem wydarzeń lub podtrzymującymi świat w istnieniu; pogląd filozoficzno-religijny głoszący, że tacy bogowie istnieją; wiara w Boga lub bogów bez odrzucania objawienia, co jest charakterystyczne dla deizmu.
Antonimem pojęcia "teizm" jest "ateizm", czyli zaprzeczenie istnienia Boga lub bogów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zaimek pełniący w zdaniu różne funkcje
zaimek osobowy
(1.1) poznań. W. ty (charakterystyczna forma zwrotu do znajomych)
(1.2) forma zaimka. → ta
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) gw-pl|Górny Śląsk. kulin. herbata
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: sportowy plaster leczniczy
SJP.pl
potocznie: przyklejać sportowy plaster leczniczy na skórę
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mitgr. wróżbita z rodu Spartów, syn nimfy Chariklo
Tejrezjasz (Teiresias,Tyrezjasz, Terezjasz) – w mitologii greckiej wielki wróżbita tebański, żyjący przez siedem do dziewięciu pokoleń, od czasów Kadmosa do Eteoklesa i Polinejkesa. Potrafił przepowiadać przyszłość, rozumieć przeszłość oraz rozumiał język ptaków.
Wiktionary oraz Wikipedia
jaszczurka z Ameryki Południowej
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) herp. duża, południowoamerykańska jaszczurka z rodziny tejowatych (nazwa systematyczna|Teiidae|ref=tak.)
SJP.pl
Wiktionary
teak, teczyna;
1. rodzaj drzew z rodziny jasnotowatych; drzewo tekowe;
2. drewno tekowe
rzeczownik
(1.1) bot. tropikalne drzewo;
Teczyna, drzewo tekowe (Tectona L.f.) – rodzaj drzew z rodziny jasnotowatych. Należą do niego trzy gatunki występujące naturalnie w południowej i południowo-wschodniej Azji, gdzie tworzą rozległe lasy monsunowe. Ich siedliskiem są obszary położone na rzędnych do 900 m n.p.m.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. duża teczka;
2. urząd ministra
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: TKKF (Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej); TKKF-owski
SJP.pl
organizm z grupy pierwotniaków; ameba skorupkowa
SJP.pl
kategoria organizmów z grupy pierwotniaków; ameby skorupkowe
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Tekińcami, dotyczący Tekińców
Wiktionary
w islamie budynek będący siedzibą muzułmańskiego bractwa religijnego; zawija
Chanaka (pers. خانقاه, ḵānaqāh, zawija, arab. خانقاه kąt, tur. tekke) – rodzaj klasztoru; budynek lub zespół budynków stanowiących siedzibę zakonu sufickiego. W skład zespołu wchodziły świątynia (meczet), szkoła (medresa), pomieszczenia dla członków bractwa oraz pielgrzymów; często pojawiało się tam także mauzoleum założyciela szkoły lub innego, wybitnego "świętego męża".
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Tekla – imię żeńskie pochodzenia greckiego. Wywodzi się od słowa oznaczającego „sławiąca Boga” (gr. Θεός „Bóg” i κλέος „sława”).
Tekla imieniny obchodzi: 30 sierpnia, 23 września, 7 października i 15 października.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Teklanowo – kolonia krajeńska w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie sępoleńskim, w gminie Sępólno Krajeńskie.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.
Wikipedia
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) muz. festiwal tekno, zwykle spontanicznie organizowany na otwartej przestrzeni
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) muz. gatunek szybkiej, rytmicznej muzyki elektronicznej;
Wiktionary
prymitywny gad przypominający krokodyla, wymarły w późnym triasie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) zool. paleont. nazwa systematyczna|Thecodontosaurus|Morris|ref=tak., rodzaj prozauropoda z rodziny tekodontozaurów;
(1.2) zool. zwierzę z rodzaju tekodontozaurów (1.1)
Tekodontozaur (Thecodontosaurus) – rodzaj dinozaura będącego jednym z najbardziej bazalnych znanych przedstawicieli kladu Sauropodomorpha. Żył w późnym triasie (ok. 218–207 mln lat temu) na terenach Europy. Długość ciała ok. 2 m, masa ok. 40 kg. Jego szczątki znaleziono w Wielkiej Brytanii.
Wiktionary oraz Wikipedia
prymitywny gad przypominający krokodyla, wymarły w późnym triasie
Tekodonty (Thecodontia) – parafiletyczna grupa wczesnych archozaurów (gadów naczelnych) o budowie pokrojowo przypominającej krokodyle, ale z bardziej prostymi nogami niż inne gady. Poza najprymitywniejszymi formami większość posiadała uzębienie tekodontyczne – zęby osadzone w zębodołach szczęki i żuchwy. Czaszka diapsydalna, zęby zwykle ostre i zakrzywione ku tyłowi.
SJP.pl
Wikipedia
Tekodontyzm, tekodoncja, uzębienie tekodontyczne – rodzaj uzębienia polegający na osadzeniu zębów w zębodołach szczęki i żuchwy. Występuje u ssaków i krokodyli, a także u wielu wymarłych gatunków gadów.
Wikipedia
drzewo tekowe - rodzaj drzew z rodziny jasnotowatych; tek, teak, teczyna
SJP.pl
jednostka miary w systemie międzynarodowej numeracji włókien; tex
Teks – jednostka gęstości liniowej stosowana w włókiennictwie oznaczana symbolem tex, dawniej stosowano również oznaczenie Tt. Używana jest do określania gęstości liniowej nici. W międzynarodowym układzie jednostek miar SI teks jest jednostką pozaukładową, dopuszczoną do stosowania tylko w określonych dziedzinach.
SJP.pl
Wikipedia
mieszkaniec Teksasu (stanu w USA)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Teksasu
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Teksasu (stanu w USA)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Teksasu
SJP.pl
Wiktionary
→ Teksas; teksaski
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do Teksasu, związany z Teksasem
SJP.pl
Wiktionary
gruba, sztywna tkanina bawełniana wykorzystywana najczęściej do szycia odzieży o kroju sportowym; texas
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. stan w Stanach Zjednoczonych;
Teksas (ang. Texas, wymowa:/ˈtɛksəs/) – stan w południowej części Stanów Zjednoczonych, drugi pod względem powierzchni (po Alasce) i pod względem ludności (po Kalifornii).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ Teksas; teksański
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do Teksasu, związany z Teksasem
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: teksas
SJP.pl
spodnie z teksasu (gruba, sztywna tkanina)
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) odzież. spodnie z teksasu
forma rzeczownika|rodzaj=męskorzeczowy.
(2.1) plural|teksas.
Teksasy – polski zespół muzyczny, wykonujący muzykę bluesową, pochodzący z Lublina. Powstał w lubelskim Klubie Graffiti pod koniec lat 90. XX w. Twórczość formacji przenikają elementy bluesa, rocka, country czy texas shuffle.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
potocznie: kobieta zajmująca się zawodowo pisaniem tekstów, np. piosenek, skeczy, haseł reklamowych; autorka tekstów
SJP.pl
1. związany z tekściarstwiem - zajmowaniem się zawodowo pisaniem tekstów piosenek, skeczy, haseł reklamowych itp.;
2. związany z tekściarzem - osobą piszącą zawodowo takie teksty
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z tekściarzem, tekściarzami; dotyczący pisania tekstów piosenek, utworów kabaretowych
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: zajmowanie się zawodowo pisaniem tekstów piosenek, skeczy, haseł reklamowych itp.
Tekściarz – autor zajmujący się zawodowo pisaniem tekstów do muzyki (piosenek) lub utworów kabaretowych (skeczy, monologów).
SJP.pl
Wikipedia
potocznie: osoba zajmująca się zawodowo pisaniem tekstów, np. piosenek, skeczy, haseł reklamowych; autor tekstów
Tekściarz – autor zajmujący się zawodowo pisaniem tekstów do muzyki (piosenek) lub utworów kabaretowych (skeczy, monologów).
SJP.pl
Wikipedia
pogardliwie: marny, bezwartościowy tekst; tekścina, kicz, szmira, ramota
SJP.pl
zdrobnienie od: tekst
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od tekst
SJP.pl
Wiktionary
pogardliwie: marny, bezwartościowy tekst; tekścidło, kicz, szmira, ramota
SJP.pl
bezroga owca holenderska; texel
SJP.pl
Wikipedia
holenderska rasa bezrogich owiec
SJP.pl
ciąg zapisanych słów i zdań tworzących pewną całość
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ciąg słów i zdań wyrażający określoną treść
(1.2) typogr. druk. w systemie miar typograficznych Didota: stopień czcionki odpowiadający dwudziestu punktom (7,518 mm)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba zajmująca się pisaniem sloganów i tekstów reklamowych; kopyrajter, copywriter
SJP.pl
1. rodzaj telefonu wyposażonego w niewielki wyświetlacz i pełną klawiaturę, umożliwiający prowadzenie konwersacji w postaci tekstów;
2. urządzenie dla osób niesłyszących, mające postać przystawki do telefonu
SJP.pl
laminatowa, kompozytowa masa plastyczna używana do wyrobu części maszyn, aparatów elektrotechnicznych i łożysk; rezotekst
Tekstolit (laminat bawełniano-fenolowy TCF, rezoteks, turbax, nowotex, tufnol) – epoksydowy materiał kompozytowy zawierający 40% polimerów i 60% innych tworzyw sztucznych, wykorzystywany w przemyśle maszynowym i elektroenergetyce.
Tekstolit jest laminatem technicznym składającym się z nośnika – tkaniny bawełnianej i żywicy fenolowej (tworzywa duroplastyczne, chemo- lub termoutwardzalne). Tekstolit jest produkowany w postaci płyt, rur, prętów i wyprasek kształtowych. Może zawierać także inne nośniki, np. tkaninę szklaną, wówczas może być nazwany tekstolitem szklanym. Tekstolit ma zazwyczaj charakterystyczny brązowy kolor.
SJP.pl
Wikipedia
specjalista w zakresie tekstologii
SJP.pl
1. dział nauki o literaturze, dążący do stwierdzenia pochodzenia danego tekstu, ustalenia autora oraz czasu powstania;
2. krytyczne opracowanie tekstu literackiego
Tekstologia (łac. textus + gr. -logía – „nauka o tekście”) – pomocniczy dział nauki o literaturze zajmujący się zagadnieniami związanymi z badaniem i opisem tekstów konkretnych dzieł literackich pod kątem ustalania ich autentyczności, zmian wprowadzanych świadomie przez autora w procesie twórczym, zmian wprowadzanych bez jego wiedzy na skutek niezamierzonych błędów wydawniczych lub też świadomie przez użytkowników rękopisu lub maszynopisu.
SJP.pl
Wikipedia
1. tworzący tekst;
2. czynnik tekstotwórczy - czynnik łączący składniki w spójną całość
SJP.pl
potocznie: pisać SMS-a; esemesować
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) neol. pot. transmitować dane w postaci tekstu poprzez komputer
(1.2) muz. dodawać tekst do utworu instrumentalnego lub wykonywanego wcześniej jako wokaliza
SJP.pl
Wiktionary
cecha czegoś, co ma postać tekstu
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) związany z tekstem, będący w postaci tekstu
Wiktionary
zastrzeżona dla produktu polskiego nazwa handlowa włókien wiskozowych ciętych typu bawełnianego
SJP.pl
zgodny z tekstem; dosłowny, literalny
SJP.pl
1. najstarsza odmiana drukarskiego pisma gotyckiego;
2. budowa wewnętrzna skały pod względem rozmieszczenia w niej składników mineralnych i stopnia wypełnienia przestrzeni skalnej przez te składniki;
3. siatka pęknięć na wyrobach z ceramiki;
4. w informatyce: powierzchnia ścian trójwymiarowych obiektów graficznych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) szt. techn. charakterystyczne ukształtowanie powierzchni przedmiotu;
(1.2) inform. powierzchnia ścian trójwymiarowych obiektów graficznych;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) spoż. półprodukt spożywczy z surowców roślinnych (ziaren soi, grochu itp.) w procesie teksturacji, po której otrzymują fakturę podobną do mięsa
Wiktionary
materiały włókiennicze
Tekstylia (ang. textile) – we włókiennictwie ogół wyrobów (tkanin, dzianin itp.) otrzymywanych z przerobionych na przędzę surowców włókienniczych roślinnych, zwierzęcych lub chemicznych.
SJP.pl
Wikipedia
1. związany z materiałami włókienniczymi;
2. stożek tekstylny - gatunek ślimaka z rodziny stożków
SJP.pl
SJP.pl
1. związany z materiałami włókienniczymi;
2. stożek tekstylny - gatunek ślimaka z rodziny stożków
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z tekstyliami, dotyczący tekstyliów
SJP.pl
Wiktionary
krzew, gatunek maliny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Rubus arcticus|ref=tak., skandynawski gatunek malin;
Malina tekszla, tekszla, jeżyna arktyczna (Rubus arcticus L.) – gatunek krzewu z rodziny różowatych występujący na północnych obszarach Azji, Europy i Ameryki Północnej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
megastruktura tektoniczna o cechach ukształtowanych w ciągu jednej, intensywnej tektogenezy
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) geol. związany z tektoniką, odnoszący się do tektoniki
Wiktionary
specjalista w dziedzinie tektoniki
Tektonik (Graueria vittata) – gatunek małego ptaka z rodziny trzciniaków (Acrocephalidae), zamieszkujący Afrykę.
SJP.pl
Wikipedia
specjalista w dziedzinie tektoniki
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) geol. nauka o budowie skorupy ziemskiej oraz o procesach wpływających na nią,
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
skała magmowa
SJP.pl
gruby, jedno- lub wielowarstwowy produkt papierniczy otrzymywany najczęściej z makulatury
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. gruby materiał papierniczy uzyskany głównie z materiałów odpadkowych, przeznaczony do innych celów niż pisanie;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: tektura
SJP.pl
dział fabryki papieru, w którym produkuje się tekturę
SJP.pl
zrobiony z tektury
przymiotnik
(1.1) zrobiony z tektury
SJP.pl
Wiktionary
minerał o niejasnym pochodzeniu, zawierający tlen, krzem, glin oraz żelazo
Tektyty, empiryty – okruchy, bryłki, zasobnego w krzemionkę naturalnego szkliwa o niejasnym pochodzeniu, koloru zielonego, brązowego lub czarnego przyjmującego kształt kilkucentymetrowej kropli.
Nazwa pochodzi od gr. τηκτός, tektos = stopiony.
SJP.pl
Wikipedia
skrót od: telefon (czytany jako cały, odmienny wyraz)
skrót
(1.1) = telefon
SJP.pl
Wiktionary
skrót od: telewizyjno-radiowy
SJP.pl
zaimek liczebny wskazujący
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński, Lwów. tyle
Tela – miasto w północnym Hondurasie, w departamencie Atlántida. W 2006 roku miasto zamieszkiwało 32 800 mieszkańców. Stanowi ośrodek przemysłu spożywczego i włókienniczego. W mieście znajduje się port lotniczy Tela.
Wiktionary oraz Wikipedia
podpora architektoniczna będąca posągiem muskularnego mężczyzny dźwigającego na ramionach lub na głowie element architektoniczny, np. balkon; atlant; atlas
SJP.pl
Wikipedia
system obrotowy graniastosłupów, służący do szybkiej zmiany dekoracji, stosowany w teatrach antycznych, później zastąpiony przez kulisy; periaktoi, periakty
SJP.pl
wieś w Polsce
Telatyn – wieś w Polsce, położona w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Telatyn. Leży przy drodze wojewódzkiej nr 852 .
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa zamojskiego.
Wieś jest siedzibą gminy Telatyn. Na terenie wsi utworzono trzy sołectwa: Telatyn , Telatyn-Kolonia Pierwsza i Telatyn-Kolonia Druga. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 953 mieszkańców.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Telatyn
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto we wschodniej Gruzji, stolica regionu Kachetia;
Telawi (gruz. თელავი) – miasto we wschodniej Gruzji, stolica regionu Kachetia, ulokowane na zboczu wzgórza Ciw-Gombori na wysokości 490 m nad poziomem morza. W roku 2014 liczyło 19 629 mieszkańców. W mieście rozwinął się przemysł spożywczy oraz jedwabniczy.
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Tel Awiwu-Jafy (miasta w Izraelu)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Tel Awiwu
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Tel Awiwu-Jafy (miasta w Izraelu)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Tel Awiwu
SJP.pl
Wiktionary
1. przymiotnik od: Tel Awiw;
2. przymiotnik od: Tel Awiw-Jafa
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do Tel Awiwu, związany z Tel Awiwem
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Telawi, dotyczący Telawi (miasta w Gruzji)
Wiktionary
pasożytnicza choroba zakaźna narządu wzroku u zwierząt domowych i dzikich
Telazjoza – pasożytnicza choroba zakaźna narządu wzroku u zwierząt domowych i dzikich wywoływana przez nicienie z rodzaju Thelazia.
Choroba występuje u bydła, zebu, żubrów, bizonów, bawołów, koni, osłów, psów, lisów, jenotów, kotów i królików. U bydła telazjozę diagnozuje się poprzez badanie mikroskopowe popłuczyn z worka spojówkowego oraz przewodów łzowych pod kątem wykrywania larw lub dojrzałych nicieni. W przypadku zwierząt dzikich jedyną przyżyciową metodą diagnostyczną jest obserwacja objawów klinicznych.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Czechach, w kraju Wysoczyna;
Telcz (cz. Telč, niem. Teltsch) – XIV-wieczne, zabytkowe miasto w południowo-zachodnich Morawach w Republice Czeskiej, w kraju Wysoczyna, w powiecie Igława. W 2022 roku liczyło 5140 mieszkańców. Historyczne centrum Telczy jest cennym, zabytkowym zespołem architektonicznym i jest wpisane na listę światowego dziedzictwa Kulturowego UNESCO.
Wiktionary oraz Wikipedia
przedrostek
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z działaniem na odległość
(1.2) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z telewizją
Wiktionary
[czytaj: telebim] rzadko: duży ekran dla licznej widowni, wykorzystywany najczęściej do przekazu bezpośredniej relacji z koncertu, meczu itp.; telebim, telebeam
SJP.pl
zawierający numery telefonów i adresy osób lub organizacji
SJP.pl
SJP.pl
określanie składu chemicznego obiektów niedostępnych bezpośredniej analizie
Analiza zdalna zwana teleanalizą to analiza chemiczna badanych obiektów dokonywana na odległość - bez sprowadzania obiektów do laboratorium. Stosowana jest przede wszystkim do badania obiektów, których w normalnych warunkach laboratoryjnych nie można przebadać, m.in. do badania składu atmosfery, badania ciał niebieskich.
Do najczęściej stosowanych teleanaliz zaliczana jest analiza widmowa.
SJP.pl
Wikipedia
grupa trwale rozszerzonych włosowatych naczyń krwionośnych
Teleangiektazje – objaw polegający na obecności poszerzonych drobnych naczyń krwionośnych. W języku potocznym oznacza „pajączki naczyniowe”.
Termin „teleangiektazje” odnosi się do każdego naczynia (tętniczki, żyłki czy naczynia włosowatego) leżącego bezpośrednio pod skórą i przez nią prześwitującego, przyjmującego barwę czerwonawą (w przypadku unaczynienia tętniczego) lub sinoniebieskawą (w przypadku unaczynienia żylnego).
SJP.pl
Wikipedia
pracownik przeprowadzający ankiety przez telefon; ankieter telefoniczny
SJP.pl
SJP.pl
aparatura do odbioru i nadawania rysunków i pisma odręcznego składająca się z monitora wyposażonego w pióro świetlne; teleskryptor
Teleautograf – analogowy prekursor współczesnego faksu, przekazuje obrazy i pisma przetwarzając je na impulsy elektryczne za pomocą potencjometru do stacji odbiorczej, w której mechanizm odbiorczy podłączony do pióra odtwarza oryginalny obraz lub zapis. Było to pierwsze urządzenie przekazujące obrazy i odwzorowujące je na kartce.
SJP.pl
Wikipedia
Bankowość telefoniczna – jeden z kanałów bankowości elektronicznej. Polega na przeprowadzaniu komunikacji i transakcji bankowych z wykorzystaniem telefonu.
Bankowość telefoniczna może być realizowana na kilka sposobów: z użyciem telefonu stacjonarnego lub komórkowego, poprzez kontakt z operatorem (call center) lub automatyczny serwis telefoniczny IVR oraz przy użyciu telefonu komórkowego za pomocą SMS lub technologii WAP.
Wikipedia
SJP.pl
[czytaj: telebim] duży ekran dla licznej widowni, wykorzystywany najczęściej do przekazu bezpośredniej relacji z koncertu, meczu itp.; telebim, tele-beam
SJP.pl
duży ekran dla licznej widowni, wykorzystywany najczęściej do przekazu bezpośredniej relacji z koncertu, meczu itp.; telebeam, tele-beam
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) duży ekran telewizyjny ustawiony w publicznym miejscu
Telebim – ekran wizyjny, którego matryca składa się z diod LED. Jest to wyświetlacz diodowy, pełnokolorowy.
Telebim ma znaczącą przewagę nad projektorami lub wielkoformatowymi ekranami plazmowymi, gdyż nawet w dużym nasłonecznieniu prezentuje wyraźny i czytelny obraz. Wyrazistość tę uzyskuje się dzięki nawet kilkukrotnie większej jasności powierzchni telebimu w porównaniu do jasności ekranu plazmowego. Jasność wyrażana jest jednostkach nt (nit).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ telebim; telebeamowy
SJP.pl
autobus, którego kurs można zamówić przez telefon
SJP.pl
dający takie samo powiększenie niezależnie od odległości od obiektu lub jego położenia w polu widzenia
SJP.pl
receptor odbierający bodźce napływające z pewnej odległości, których źródło znajduje się w oddaleniu od narządu zmysłu, np. receptor wzroku, słuchu; telereceptor
SJP.pl
Czołg zdalnie sterowany – rodzaj czołgu specjalnego.
Jest to czołg bezzałogowy, zdalnie kierowany za pomocą radia lub linii przewodowej, przeznaczony głównie do rozpoznania ognia przeciwpancernego, rozpoznania i trałowania pól minowych oraz wytwarzania zasłon dymnych.
Wikipedia
dział telekomunikacji obejmujący przekazywanie informacji pod postacią danych między urządzeniami służącymi do ich przetwarzania; transmisja danych
Teledacja (również transmisja danych) – dział telekomunikacji zajmujący się przesyłaniem danych między urządzeniami je przetwarzającymi, np. komputerami pracującymi w sieci.
SJP.pl
Wikipedia
dotyczący teledacji
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitgr. jeden z synów - bliźniaków ze związku Kasandry i Agamemnona
Wiktionary
Wikipedia
SJP.pl
lekceważąco: żenujący teleturniej
SJP.pl
SJP.pl
ilustracja filmowa piosenki; klip, wideoklip, clip
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) muz. film. film ilustrujący pojedynczy utwór muzyczny
Teledysk (również wideoklip) – forma sztuki filmowej w połączeniu z utworem muzycznym, inspirowana filmem reklamowym. Z reguły fabuła teledysku nawiązuje do tematu utworu. Rozpowszechniony od początku lat 80., m.in. za sprawą amerykańskiej telewizji muzycznej MTV.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ teledysk
SJP.pl
rzadko: reakcja odbiorców na programy stacji telewizyjnych
SJP.pl
sposób nauczania przy pomocy środków komunikacji elektronicznej
Teleedukacja – metoda prowadzenia procesu dydaktycznego w warunkach, gdy nauczyciel i uczniowie oddaleni są od siebie w przestrzeni, a nierzadko i w czasie. Wykorzystując możliwości, jakie daje zastosowanie telematyki w szkolnictwie, nauczyciel i uczeń mają dostęp do dowolnych zasobów wiedzy znajdujących się praktycznie w dowolnym miejscu naszej planety. Nowoczesne techniki społeczeństwa informacyjnego umożliwiają gromadzenie, przetwarzanie i przesyłanie materiałów audiowizualnych, tekstowych, danych komputerowych, a także umożliwiają bezpośredni kontakt w czasie rzeczywistym pomiędzy nauczycielem i uczniem za pomocą systemów audio- i wideokonferencji. Usługa zdalnej edukacji jest ważnym elementem nowoczesnego systemu edukacji.
SJP.pl
Wikipedia
edukator kształcący na odległość, zwykle przez internet; teletutor
SJP.pl
Teleekran (ang. telescreen) – fikcyjne urządzenie służące do wyświetlania obrazu i emisji dźwięku oraz do śledzenia osób znajdujących się w jego zasięgu, opisane w dystopii Rok 1984 autorstwa George’a Orwella, jedno z najpowszechniejszych urządzeń w powieściowym supermocarstwie Oceanii.
Wikipedia
Wikipedia
przeznaczony do przesyłania energii na odległość
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) telew. rel. człowiek głoszący i komentujący ewangelię poprzez telewizję lub radio
Wiktionary
Teleexpress – polski program informacyjny nadawany codziennie na żywo o godzinie 17:00 na antenie TVP1, TVP Info oraz TVP Polonia (historycznie z odtworzenia o godzinie 17:30). Producentem programu jest Telewizyjna Agencja Informacyjna. Program można obejrzeć także w internecie.
W sierpniu 2024 roku Teleexpress był czwartym najchętniej oglądanym programem informacyjnym w Polsce (po trzech głównych dziennikach telewizyjnych) ze średnią widownią wynoszącą 1,14 mln osób.
Wikipedia
skrót od: telefoniczny, telefonicznie
SJP.pl
faks, fax, telefax;
1. urządzenie przeznaczone do przekazywania i odbierania obrazów (głównie tekstów) za pomocą sieci telefonicznej;
2. obraz wysłany lub otrzymany za pośrednictwem urządzenia o tej samej nazwie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) telekom. faks
Telefaks, faks, fax – usługa symilograficzna dla abonentów, polegająca na przesyłaniu wiadomości w postaci obrazów nieruchomych pomiędzy aparatami symilograficznymi, nazywanymi telekopiarkami, telefaksami lub faksami, realizowana za pośrednictwem łączy telefonicznych z komutacją automatyczną. Początki rozwoju telefaksu przypadają na koniec lat 70. Istnieje kilka norm komunikacji pomiędzy telefaksami; najczęściej jest używana norma analogowa G3 (14400 bit/s), jest też norma cyfrowa G4 (64000 bit/s) dla łączy ISDN.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przekazywać coś za pomocą telefaksu
SJP.pl
→ telefaks
SJP.pl
rzadko:
1. osoba lubiąca oglądać telewizję; teleman, telemaniak, teleamator;
2. znawca historii telewizji
SJP.pl
faks, fax, telefaks;
1. urządzenie przeznaczone do przekazywania i odbierania obrazów (głównie tekstów) za pomocą sieci telefonicznej;
2. obraz wysłany lub otrzymany za pośrednictwem urządzenia o tej samej nazwie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przest. faks
Telefaks, faks, fax – usługa symilograficzna dla abonentów, polegająca na przesyłaniu wiadomości w postaci obrazów nieruchomych pomiędzy aparatami symilograficznymi, nazywanymi telekopiarkami, telefaksami lub faksami, realizowana za pośrednictwem łączy telefonicznych z komutacją automatyczną. Początki rozwoju telefaksu przypadają na koniec lat 70. Istnieje kilka norm komunikacji pomiędzy telefaksami; najczęściej jest używana norma analogowa G3 (14400 bit/s), jest też norma cyfrowa G4 (64000 bit/s) dla łączy ISDN.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Teleferie – telewizyjny blok programowy dla młodych widzów, emitowany w TVP1 w okresie ferii zimowych, Wielkanocy i wakacji letnich.
Programy te – emitowane w ciągu tygodnia, w godzinach porannych o ok. 9:00 oraz popołudniowych o ok. godz. 16:00 – były często „letnią wersją” stałych programów z okresu roku szkolnego, takich jak „Tik-Tak” czy „Latający Holender” lub „Teleranek”. Towarzyszył im serial lub film.
Wikipedia
urządzenie, które służy do prowadzenia rozmów na odległość
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) telekom. techn. aparat umożliwiający prowadzenie rozmów;
(1.2) telekom. połączenie wykonane za pomocą telefonu (1.1)
(1.3) pot. numer abonenta
(1.4) daw. środ. med. żart. przyrząd do lewatywy
Aparat telefoniczny (również telefon, z gr. τηλέ – „daleko” oraz φωνή – „dźwięk, głos”) – urządzenie końcowe dołączane do zakończenia łącza telefonicznego, służące do przesyłania na odległość i odbioru dźwięków.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
system odbioru i przesyłania na odległość dźwięków mowy za pomocą telefonów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) telekom. dział telekomunikacji, obejmujący zagadnienia dotyczące przekazywania dźwięków za pomocą telefonu
(1.2) telekom. system odbioru i przesyłania na odległość dźwięków mowy za pomocą telefonów
Telefonia – dział telekomunikacji obejmujący zagadnienia wykorzystania środków do łączności głosowej na odległość, w szczególności przez zestawianie połączeń pomiędzy telefonami.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie:
1. osoba prowadząca wiele jakichś działań przy użyciu telefonu;
2. pracownik instalujący linię telefoniczną;
3. notes z zapisanymi numerami telefonów
SJP.pl
przysłówek
(1.1) przez telefon
Wiktionary
przymiotnik od: telefon
przymiotnik
(1.1) wykonany za pomocą lub pośrednictwem telefonu
(1.2) charakterystyczny dla telefonu, związany tematycznie z telefonem, dotyczący telefonu
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: telefon
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od telefon
SJP.pl
Wiktionary
1. pracownik obsługujący centralę telefoniczną;
2. żołnierz zajmujący się obsługą wojskowej linii telefonicznej
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) urz. osoba obsługująca centralę telefoniczną
(1.2) wojsk. żołnierz obsługujący wojskową linię telefoniczną
SJP.pl
Wiktionary
kobieta obsługująca centralę telefoniczną
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta obsługująca centralę telefoniczną
SJP.pl
Wiktionary
dotyczący telefonizacji
SJP.pl
rodzaj wiadomości tekstowej przesyłanej za pośrednictwem telefonu
SJP.pl
czasownik nieprzechodni
(1.1) rozmawiać z kimś przez telefon
(1.2) nawiązywać połączenie telefoniczne
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|telefonować.
Wiktionary
zbyt częste korzystanie z telefonu
SJP.pl
zlecenie przekazane drogą telefoniczną
SJP.pl
telefotografia;
1. przekazywanie na odległość nieruchomych obrazów za pomocą fototelegrafu; fototelegrafia;
2. fotografia wykonana za pomocą teleobiektywu
SJP.pl
telefoto;
1. przekazywanie na odległość nieruchomych obrazów za pomocą fototelegrafu; fototelegrafia;
2. fotografia wykonana za pomocą teleobiektywu
SJP.pl
nazwisko
Telega – wieś w Rumunii, w okręgu Prahova, w gminie Telega. W 2011 roku liczyła 3903 mieszkańców.
SJP.pl
Wikipedia
tekst odbierany za pomocą telewizora, zawierający aktualizowane co pewien czas wiadomości, reklamy itp.; teletekst
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) telew. teletekst odbierany za pomocą telewizora;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) telew. związany z telegazetą, dotyczący telegazety
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) wyglądający korzystnie lub interesująco na ekranie telewizyjnym
Wiktionary
żartobliwie: osoba, która odwiedza znajomych wyłącznie w celu oglądania telewizji
SJP.pl
skrót od: telegrafia, telegraficzny (czytany jako cały, odmienny wyraz)
SJP.pl
urządzenie do gier współpracujące bezpośrednio z telewizorem, wyparte przez konsole i gry komputerowe; gra telewizyjna
SJP.pl
urządzenie do przekazywania informacji tekstowych na odległość za pomocą specjalnego kodu telegraficznego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) telekom. techn. urządzenie do przekazywania informacji, przeważnie tekstowych, na odległość;
Telegraf – urządzenie do przewodowego przekazywania informacji, przeważnie tekstowych, na odległość.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dziedzina telekomunikacji zajmująca się odbiorem i przesyłaniem informacji tekstowych na odległość
Telegrafia (gr. tḗle – daleko, gráphō – piszę) – dziedzina telekomunikacji zajmująca się przekazywaniem informacji w postaci znaków pisarskich przygotowanych do odbioru automatycznego albo bezpośrednio przez człowieka, za pomocą urządzenia zwanego telegrafem, zastąpionego następnie przez dalekopis.
W Polsce od 9 lutego 2007 r. usługi telegraficzne nie są już świadczone przez firmy telekomunikacyjne ze względu na erę internetową.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący telegrafu, związany z telegrafem
przymiotnik jakościowy
(2.1) charakterystyczny dla skrótowego stylu wypowiedzi przekazywanych przez telegraf
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) urz. osoba obsługująca aparat telegraficzny, wysyłający depesze
Wiktionary
SJP.pl
wysyłać telegram (depeszę); depeszować
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) telekom. wysyłać wiadomość przez telegraf
SJP.pl
Wiktionary
→ telegraf
SJP.pl
1. czcionka komputerowa;
2. komunikator internetowy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) poczt. wiadomość przykazywana telegraficznie
Telegram (gr. tele – „daleko” + grámma – „litera, pismo”) – tekst przesłany początkowo przez telegraf, później przez dalekopis, współcześnie przez telefon, faks, e-mail lub SMS. Usługę wysyłania telegramów świadczyły placówki pocztowe. Kiedyś telegram był przesyłany w postaci teleksu za pomocą dalekopisu. W placówkach pocztowych nieposiadających dalekopisu, telegram był przekazywany do urzędu nadrzędnego telefonicznie. Obecnie usługa jest świadczona głównie za pośrednictwem internetu, a jej dostępność jest różna w różnych państwach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: teleHIT] program, film albo serial telewizyjny mający bardzo dużą oglądalność, hit telewizyjny
SJP.pl
osoba uzależniona od oglądania telewizji; teleman, telemaniak
SJP.pl
dotyczący teleinformatyki
SJP.pl
dział informatyki zajmujący się teorią i technologią przetwarzania informacji na odległość oraz przesyłania informacji
SJP.pl
dział informatyki zajmujący się teorią i technologią przetwarzania informacji na odległość oraz przesyłania informacji
Teleinformatyka – równoważna ściśle powiązanym: informatyce technicznej z telekomunikacją, jako specjalność w dyscyplinie nauk inżynieryjno-technicznych oraz kierunek studiów, obejmująca inżynierię komputerów i oprogramowania w projektowaniu i eksploatacji systemów teleinformatycznych funkcjonujących z wykorzystaniem sieci internetowej.
SJP.pl
Wikipedia
gatunek motyla; modraszek
SJP.pl
o głuszcu: wydawać dźwięk w czasie toków
SJP.pl
Telekarta – karta "zdrapka" z zasłoniętym kodem. Użytkownik, po zdrapaniu zasłony, podaje go za pomocą tzw. krótkiego kodu lub dzwoni pod ustalony przez operatora numer i tam jest proszony o podanie (najczęściej tonowo za pomocą klawiatury telefonu) kodu z karty. Następnie jego konto jest zasilane kwotą, podaną na telekarcie.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) telew. rel. kazanie przekazywane za pomocą telewizji
Wiktionary
SJP.pl
SJP.pl
osoba mająca zdolność telekinezy
SJP.pl
przesuwanie przedmiotów za pomocą mocy psychicznych; daloporuszanie (dawniej)
Anomalna perturbacja (ang. anomalous perturbation), psychokineza (ang. psychokinesis), telekineza (ang. telekinesis) – rzekomy wpływ na fizyczne otoczenie na odległość, mocą psychiczną, bez fizycznej ingerencji, która popularna jest w twórczości science-fiction i parapsychologii.
SJP.pl
Wikipedia
urządzenie do nadawania filmów ze studia telewizyjnego
Telekino (Telecine) – proces konwersji obrazu z taśmy filmowej na sygnał telewizyjny analogowy (PAL HDTV lub NTSC) bądź cyfrowy. Jest to także nazwa maszyny, służącej temu zadaniu.
SJP.pl
Wikipedia
kod bezpieczeństwa stosowany w telefonicznych operacjach bankowych
SJP.pl
firma działająca w branży telefonii stacjonarnej, komórkowej, zajmująca się przede wszystkim świadczeniem usług telekomunikacyjnych
Telekom, telecom:
SJP.pl
Wikipedia
skrót od: telekomunikacja, telekomunikacyjny (czytany jako cały, odmienny wyraz)
SJP.pl
przekaz dźwięku i obrazu na odległość
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. przesyłanie sygnałów dźwiękowych i obrazu na odległość
(1.2) nauk. techn. nauka związana z przekazywaniem sygnałów na odległość
(1.3) dział gospodarki związany z przekazywaniem sygnałów na odległość
Telekomunikacja – dziedzina techniki i nauki, zajmująca się transmisją informacji na odległość przy użyciu środków łączności. Legalna definicja zawarta w polskim prawie telekomunikacyjnym określa telekomunikację jako:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący telekomunikacji
przymiotnik
(1.1) związany z telekomunikacją, dotyczący telekomunikacji
SJP.pl
Wiktionary
rzadko: przesyłanie dźwięku i obrazu na odległość; telekomunikacja
SJP.pl
1. dział telekomunikacji zajmujący się łączami telekomunikacyjnymi;
2. jedna z faz działania centrali telekomunikacyjnej; preselekcja
SJP.pl
dotyczący telekomutacji
SJP.pl
konferencja, w której osoby uczestniczące znajdują w oddalonych od siebie miejscach i kontaktują się za pomocą technik radiowych, telewizyjnych lub komputerowych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rodzaj konferencji prowadzonej za pomocą urządzeń telekomunikacyjnych, w której uczestniczą minimum trzy osoby, a przynajmniej jedna z nich uczestniczy zdalnie (na odległość)
Telekonferencja – usługa, która daje możliwość prowadzenia konwersacji telefonicznej nawet przez kilkudziesięciu rozmówców w jednym czasie. Mają oni do dyspozycji kilka różnych narzędzi, takich jak: telefony analogowe, cyfrowe, komórkowe, jak i różnego rodzaju połączenia telekomunikacyjne, w tym: połączenia radiowe, wizyjne i poprzez sieci komputerowe.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
dotyczący telekonferencji
przymiotnik
(1.1) związany z telekonferencją, dotyczący telekonferencji
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
zdalna konsultacja medyczna
SJP.pl
zespół soczewek umieszczany na obiektywnie lub między obiektywem a aparatem fotograficznym, powiększający centralną część obrazu; telekonwertor
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fot. zespół soczewek montowany przed lub za obiektywem aparatu fotograficznego, w celu powiększenia centrum kadru;
Telekonwerter – zespół soczewek mocowany pomiędzy aparatem fotograficznym a obiektywem lub na obiektywie, w celu powiększenia centralnej części obrazu podawanego przez obiektyw fotograficzny. Zestawienie telekonwertera i obiektywu podstawowego ma działanie podobne do obiektywu długoogniskowego, od którego często jest tańsze i lżejsze, ale wprowadza dodatkowe aberracje optyczne, a czasem także winietowanie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zespół soczewek umieszczany na obiektywnie lub między obiektywem a aparatem fotograficznym, powiększający centralną część obrazu; telekonwerter
SJP.pl
telex;
1. sieć abonencka skupiająca komunikujących się za pomocą dalekopisów;
2. rodzaj aparatu telegraficznego, inaczej: dalekopis;
3. tekst wysłany przy użyciu urządzenia o tej samej nazwie; dalekopis
Teleks (również telex; ang. Teleprinter Exchange Service) – usługa telegraficzna, polegająca na przesyłaniu wiadomości w postaci alfanumerycznej, z repertuarem znaków określonym alfabetem telegraficznym. Teleksami (TELegraph EXchange) były nazywane również urządzenia wykonujące najpierw wybieranie impulsowe, podobnie jak w telefonach tarczowych, w celu komutacji łączy, a następnie wysyłanie danych przy zastosowaniu kodowania ITA2.Usługi teleksowe są realizowane automatycznie w wyspecjalizowanej sieci telegraficznej o konfiguracji podobnej do sieci telefonicznej. Wyposażenie końcowe (terminal) abonentów tej usługi stanowi dalekopis. Numerem kierunkowym do Polski w tej sieci jest numer 63 (TDC=63, TNIC=PL).
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitgr. postać z mitologii greckiej, syn Odyseusza i Penelopy;
(1.2) imię męskie
Telemach (gr. Τηλέμαχος Tēlémachos od τῆλε „daleko” i μαχος „walka”) – w mitologii greckiej syn Odyseusza i Penelopy.
Urodził się tuż przed rozpoczęciem wojny trojańskiej. Jeszcze jako dziecko wpadł do morza, uratowały go delfiny. Dlatego Odyseusz miał na tarczy delfina.Razem z matką czekał 20 lat na powrót ojca. W czasie nieobecności Odyseusza opiekował się nim zaufany przyjaciel ojca Mentor. Kiedy Telemach dorósł, postanowił wyruszyć w podróż, w poszukiwaniu informacji o ojcu. Zalotnicy jego matki wysłali okręt, który miał zniszczyć statek Telemacha. Telemach kazał popłynąć inną drogą, dzięki temu uratował siebie i całą załogę.
Odwiedził Menelaosa i Nestora.Podczas odwiedzin u Nestora przyjęła go Polykasta, córka Nestora. Istnieją przekazy, że miał z nią dwoje dzieci - Persepolisa i Homera.
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba nałogowo oglądająca telewizję; telemaniak
SJP.pl
nadmierne oglądanie telewizji
SJP.pl
kobieta nałogowo oglądająca telewizję; telemanka
SJP.pl
osoba nałogowo oglądająca telewizję; teleman
Telemaniak (ang. The Cable Guy) – amerykańska czarna komedia z 1996 roku w reżyserii Bena Stillera.
SJP.pl
Wikipedia
kobieta nałogowo oglądająca telewizję; telemaniaczka
SJP.pl
Georg Philipp Telemann (ur. 14 marca?/24 marca 1681 w Magdeburgu, zm. 25 czerwca 1767 w Hamburgu) – niemiecki kompozytor okresu baroku.
Georg Philipp Telemann urodził się 14 marca 1681 według obowiązującego wówczas w Magdeburgu kalendarza juliańskiego (kalendarz gregoriański został tam przyjęty dopiero w roku 1700). W 1685 zmarł jego ojciec. Muzyką zaczął się interesować w wieku 10 lat, a w wieku 12 lat napisał pierwszą operę. Jednak jego talent nie był akceptowany przez rodzinę, która chciała, by zdobył bardziej lukratywny zawód. Jego matka skonfiskowała mu wszystkie instrumenty i w 1693 wysłała do szkoły w Zellerfeld, gdzie uczył się do 1698. Superintendent tej szkoły zaakceptował talent muzyczny swego ucznia i Telemann nadal komponował muzykę i na własną rękę rozszerzał swe umiejętności muzyczne. W czasie, gdy kontynuował naukę w Gymnasium Andreanum w Hildesheim, był już multiinstrumentalistą, który niemal wyłącznie sam nauczył się gry na flecie prostym i flecie poprzecznym, szałamai, oboju, puzonie, organach i klawesynie, skrzypcach, violi da gamba i kontrabasie.
Wikipedia
styl lądowania w skokach narciarskich
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) sport. sposób lądowania w skokach narciarskich, polegający na rozłożeniu rąk na boki i lekkim ugięciem kolan;
(1.2) sport. technika jazdy zjazdowej na nartach polegająca na prowadzeniu pięty na narcie zewnętrznej płasko, natomiast piety na narcie wewnętrznej uniesionej i znajdującej się pod ciałem narciarza z wygiętym kolanem;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hand. osoba oferująca sprzedaż czegoś poprzez środki telekomunikacji, najczęściej poprzez rozmowę telefoniczną
Wiktionary
SJP.pl
SJP.pl
działalność marketingowa prowadzona za pośrednictwem telefonu
Telemarketing – jedno z narzędzi marketingu bezpośredniego, wykorzystujące komunikację telefoniczną z aktualnymi lub potencjalnymi klientami.
Dzieli się na telemarketing:
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
dziedzina techniki zajmująca się wykorzystaniem telekomunikacji w informatyce i informatyki w telekomunikacji; teleinformatyka
Telematyka – rozwiązania telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne oraz rozwiązania automatycznego sterowania dostosowane do potrzeb obsługiwanych systemów fizycznych – wynikających z ich zadań, infrastruktury, organizacji, procesów utrzymania oraz zarządzania – i zintegrowane z tymi systemami.
SJP.pl
Wikipedia
specjalista w zakresie telemechaniki
SJP.pl
specjalista w zakresie telemechaniki
Telemechanika – dziedzina telekomunikacji zajmująca się przesyłaniem sygnałów sterujących na odległość. Telemechanika stanowi zespół urządzeń do zbierania niezbędnych informacji o stanie sieci, które jednocześnie umożliwiają zdalne sterowanie z centrum dyspozytorskiego określonego szczebla. Układy telemechaniki umożliwiają:
SJP.pl
Wikipedia
Telemedycyna (medycyna na odległość) – forma świadczenia usług medycznych i opieki zdrowotnej łącząca w sobie elementy telekomunikacji, informatyki oraz medycyny.
Wikipedia
1. → telemedycyna;
2. kiosk telemedyczny - stacjonarne stanowisko umożliwiające samodzielne wykonywanie podstawowych badań lekarskich
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. technologia umożliwiająca zdalne zbieranie, przesyłanie i analizę danych pomiarowych pochodzących z różnych urządzeń lub systemów
Telemetria (z gr. tēle 'daleko' i métron 'miara') – dziedzina telekomunikacji zajmująca się technikami przesyłu wartości pomiarowych na odległość. Polega ona zazwyczaj na umieszczaniu w terenie urządzeń, które dokonują pomiaru wybranej wielkości, oraz automatycznej transmisji zebranych danych, drogą przewodową lub bezprzewodową, do centrali. Do przesyłania wyników pomiarów używa się układów radiowych, modemów, Internetu oraz sieci telefonii komórkowej.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z telemetrią, dotyczący telemetrii, pomiarów dokonywanych zdalnie
(1.2) związany z telemetrem
Wiktionary
bezpośrednia łączność przez satelitę
SJP.pl
naprawa telewizorów i sprzętu telewizyjnego
SJP.pl
kilkudziesięcio-, a czasem i kilkusetodcinkowy serial telewizyjny o tematyce obyczajowej; opera mydlana, soap opera
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wieloodcinkowy serial, którego akcja dzieje się wewnątrz jakiegoś środowiska;
Telenowela (od hiszp. telenovela) – gatunek telewizyjny charakterystyczny dla Ameryki Południowej i Środkowej.
Pierwszą telenowelą wyświetlaną w Polsce była Niewolnica Isaura w 1985. Po wielkim sukcesie oglądalności zaczęto sprowadzać później wiele telenowel brazylijskich, argentyńskich, wenezuelskich czy meksykańskich.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wąskokątny obiektyw aparatu fotograficznego umożliwiający, dzięki specjalnej budowie (długa ogniskowa), fotografowanie z dużej odległości
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fot. techn. wąskokątny obiektyw fotograficzny o długiej ogniskowej przeznaczony do robienia zdjęć ze znacznej odległości lub z bliska, ale w dużym powiększeniu;
Teleobiektyw – rodzaj wąskokątnego obiektywu fotograficznego, który ze względu na specjalną budowę optyczną ma odległość ogniskową znacząco większą niż długość jego obudowy.
Najprostsze teleobiektywy składają się z dwóch grup soczewek: pierwszej, skupiającej, znajdującej się w przedniej części obiektywu oraz drugiej, rozpraszającej, znajdującej się w jego tylnej części. Działanie drugiej z tych grup podobne jest do działania telekonwertera.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
specjalista w zakresie teleologii
SJP.pl
zmierzanie zjawisk w przyrodzie i społeczeństwie do jakiegoś celu
Teleologia (gr. télos – cel i logos – badanie) – teoria porządku celowego i pogląd, że porządek celowy zachodzi aktualnie w danej dziedzinie, zwłaszcza w całej rzeczywistości lub w całej rzeczywistości historycznej; dla tego drugiego znaczenia stosuje się także termin finalizm.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: teleologia (np. koncepcja teleologiczna); książ. celowościowy, skierowany ku jakiemuś celowi
przymiotnik relacyjny
(1.1) filoz. związany z teleologią, dotyczący teleologii
SJP.pl
Wiktionary
pogląd, według którego rozwój świata przyrody i rzeczywistości społecznej zmierza do jakiegoś ostatecznego celu
SJP.pl
u grzybów: płciowa postać rozwojowa (morfa)
Teleomorfa – płciowa postać rozwojowa (morfa) u grzybów. U wielu grzybów należących do workowców występują dwie postacie rozwojowe; anamorfa rozmnażająca się bezpłciowo i teleomorfa rozmnażająca się płciowo. U podstawczaków zdarza się to bardzo rzadko.
SJP.pl
Wikipedia
1. działania, których sterowanie odbywające się na odległość dzięki specjalnej technologii;
2. operacja przeprowadzana zdalnie przy zastosowaniu zaawansowanego technologicznie sprzętu
Teleoperacja, telechirurgia, zdalna chirurgia – rodzaj operacji, przeprowadzanej przy pomocy robota chirurgicznego, sterowanego przez chirurga zdalnie. Dziedzina ta jest specjalistyczną formą telemedycyny. Łączy w sobie elementy chirurgii, telekomunikacji, informatyki oraz robotyki. W odróżnieniu od chirurgii zrobotyzowanej, telechirurgia pozwala na przeprowadzenie operacji, w której fizyczna odległość między pacjentem a lekarzem przestaje być istotna.Zadania chirurgiczne są wykonywane bezpośrednio przez robota medycznego, wyposażonego w odpowiednie narzędzia chirurgiczne. Robotem za pomocą konsoli sterowania zawierającej manipulatory kieruje lekarz, znajdujący się w innej lokalizacji. Ruchy manipulatorów przesyłane są za pomocą bezpiecznego połączenia telekomunikacyjnego do urządzenia na sali operacyjnej, które zamienia je na precyzyjne akcje narzędzi chirurgicznych. Chirurg przez cały czas trwania operacji otrzymuje sygnał audiowizualny wraz z pomiarami czujników, w które wyposażony jest robot.
SJP.pl
Wikipedia
firma świadcząca usługi telekomunikacyjne
SJP.pl
Teleopieka – dodatkowa usługa opiekuńcza, wykorzystująca nowoczesne technologie. Jej celem jest zwiększenie bezpieczeństwa osób starszych, niesprawnych, chorych i innych, pozostających samotnie w swoich domach.
Według definicji Telecare Services Association teleopieka obejmuje wszelkie świadczone na odległość usługi korzystające z technologii informacyjno-komunikacyjnych, sprzyjające zachowaniu niezależności we własnym środowisku zamieszkania osobom niesamodzielnym, starszym i niepełnosprawnym. Zastosowanie systemów teleopiekuńczych sprawia, że osoby te mogą pozostać we własnych domach, dzięki dostarczaniu im niezbędnych do życia usług, przy minimalizacji ryzyk i zagrożeń dla ich zdrowia i życia. Niemiecka specjalistka pracy socjalnej, Franziska Köck wskazała na wieloaspektowość teleopieki, która nie koncentruje się na usługach czysto medycznych, ale również uwzględnia kontekst społeczny życia osób niesamodzielnych (do rozwiązań teleopiekuńczych zalicza się m.in. zdalne czujniki dymu, moduły przypomnień sms-owych o zjedzeniu posiłku lub zażyciu leków, a także lokalizatory osób).
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. przestępczyni używająca odbiornika telewizyjnego bez uiszczenia odpowiedniej opłaty
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z telepajęczarstwem, dotyczący telepajęczarstwa
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: korzystanie z aparatu telewizyjnego bez uiszczania opłat abonamentowych
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) pot. używanie odbiornika telewizyjnego bez uiszczenia odpowiedniej opłaty
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: osoba dopuszczająca się telepajęczarstwa
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pot. przestępca używający odbiornika telewizyjnego bez uiszczenia odpowiedniej opłaty
SJP.pl
Wiktionary
osoba przewidująca przyszłość
SJP.pl
przekazywanie myśli na odległość, bez udziału zmysłów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ezot. rzekoma zdolność do porozumiewania się, przekazując myśli na odległość;
Telepatia – ogólnie pojęta możliwość komunikacji pomiędzy formami życia bez użycia żadnych znanych człowiekowi zmysłów. Nazwa pochodzi od greckich słów tele (daleki) i patheia (uczucie). Podobnie jak w przypadku innych zjawisk parapsychologicznych istnieją liczne relacje świadków twierdzących, że zetknęli się z tym zjawiskiem lub potrafią je wywoływać, ale mimo wielu studiów, zjawisko nigdy nie przeszło pozytywnie testów naukowych w warunkach uniemożliwiających dokonywanie oszustw. Istnieje wiele proponowanych teorii na temat mechanizmu działania tego zjawiska, jednak żadna nie została jak na razie jednoznacznie potwierdzona.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ telepata
SJP.pl
potocznie o telewizorze; telepudło
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) żart. telewizor
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób telepatyczny, za pomocą telepatii
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z telepatią, dotyczący telepatii
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: zatrząść, potrząsnąć
SJP.pl
środowiskowo: porada lekarska udzielona podczas rozmowy telefonicznej
SJP.pl
w fantastyce: urządzenie do przenoszenia w inne miejsce bez zachowania ciągłości istnienia w przestrzeni; teleporter
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) sf. urządzenie służące do teleportacji
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przenoszenie obiektów z jednego miejsca w inne, bez zachowania ciągłości istnienia obiektu w przestrzeni; teletransportacja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) sf. przemieszczenie się między dwoma punktami przestrzeni bez fizycznego przebywania drogi między nimi;
Teleportacja (z gr. τῆλε, tele "odległy" i łac. portare "nosić") – hipotetyczny w skali makroskopowej proces przenoszenia obiektów z jednego miejsca w inne, bez zachowania ciągłości istnienia obiektu w przestrzeni. Słowo teleportacja zostało po raz pierwszy użyte prawdopodobnie przez Charlesa Forta.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
w fantastyce: urządzenie do przenoszenia w inne miejsce bez zachowania ciągłości istnienia w przestrzeni; teleport
Teleportacja (z gr. τῆλε, tele "odległy" i łac. portare "nosić") – hipotetyczny w skali makroskopowej proces przenoszenia obiektów z jednego miejsca w inne, bez zachowania ciągłości istnienia obiektu w przestrzeni. Słowo teleportacja zostało po raz pierwszy użyte prawdopodobnie przez Charlesa Forta.
SJP.pl
Wikipedia
przenosić (przenieść) w inne miejsce bez zachowania ciągłości istnienia w przestrzeni
SJP.pl
praca wykonywana poza siedzibą firmy z wykorzystaniem urządzeń telekomunikacyjnych i komputerów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) neol. forma organizacji pracy polegająca na świadczeniu pracy poza jednostką organizacyjną pracodawcy za pomocą środków komunikacji elektronicznej;
Praca zdalna lub telepraca – forma organizacji pracy polegająca na świadczeniu pracy poza jednostką organizacyjną pracodawcy za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pracownia wykonująca swoją pracę poza firmą, łącząca się z siedzibą firmy za pośrednictwem komputerów i urządzeń telekomunikacyjnych
SJP.pl
pracownik wykonujący swoją pracę poza firmą, łączący się z siedzibą firmy za pośrednictwem komputerów i urządzeń telekomunikacyjnych
Praca zdalna lub telepraca – forma organizacji pracy polegająca na świadczeniu pracy poza jednostką organizacyjną pracodawcy za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) telew. program, film itp. powstały na zamówienie telewizji
Wiktionary
urządzenie stosowane w telewizji, zwykle w kształcie obracającego się bębna albo rolek z nawiniętym papierem, na którym dużymi literami jest napisany tekst dla osoby mówiącej, stojącej przed kamerą; prompter
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) telew. urządzenie do pokazywania lektorowi w studio tekstu do czytania;
Prompter (także teleprompter, autocue) – urządzenie służące do wyświetlania wcześniej zapisanego tekstu, który jest czytany przez osobę stojącą przed kamerą.
Ekran promptera jest montowany w pozycji poziomej przed obiektywem kamery, a wytwarzany przez niego obraz jest odbijany przez lustra weneckie umieszczone na osi optycznej kamery. Osoba czytająca tekst z promptera może patrzeć wprost w obiektyw, co daje złudzenie naturalnego mówienia z pamięci.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie o telewizorze; telepatrzydło
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. mityczna kraina Lajstrygonów
Wiktionary
w gwarze środowiskowej: radioodbiornik i telewizor (czasem też i magnetofon) w jednej obudowie
SJP.pl
leczenie nowotworów złośliwych poprzez napromienianie ich ze źródła zewnętrznego (z dużej odległości) za pomocą aparatów rentgenowskich lub urządzeń kobaltowych czy cezowych; teleterapia
Teleradioterapia – technika leczenia za pomocą promieniowania jonizującego (radioterapia), w metodzie tej źródło promieniowania umieszczone jest w pewnej odległości od tkanek. Polega na napromienianiu wiązkami zewnętrznymi określonej objętości tkanek, obejmującej guz nowotworowy z adekwatnym marginesem tkanek oraz, w razie potrzeby, regionalne węzły chłonne.
SJP.pl
Wikipedia
system naziemnej radionawigacji lotniczej
SJP.pl
poranny program telewizyjny dla dzieci
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) telew. program telewizyjny dla dzieci i młodzieży nadawany w niedzielne poranki
Teleranek – telewizyjny program dla dzieci nadawany od września 1972 roku do grudnia 2009 roku i ponownie od 6 marca 2016 roku w TVP1, natomiast od 4 września 2016 w TVP ABC.
Od początku symbolem programu był kogut zaprojektowany przez Joannę Zacharzewską. Najpierw czarno-biały, a od roku 1974 w stworzonej przez Studio Miniatur Filmowych w Warszawie kolorowej czołówce. Animowana czołówka prezentowała biegnącego kogucika, który o godzinie 9:00 wskakiwał na płot i piał. Twórcami programu byli Maciej Zimiński oraz Joanna Koenig, a prowadzącym m.in. Tadeusz Broś. W programie występowały też dzieci, m.in. Joanna Jabłczyńska, Marcin Dobrowolski.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
receptor odbierający bodźce napływające z pewnej odległości, których źródło znajduje się w oddaleniu od narządu zmysłu, np. receptor wzroku, słuchu; teleceptor
Telereceptor – rodzaj eksteroreceptora, odbierający bodźce nie w bezpośrednim kontakcie, tylko za pośrednictwem jakiegoś nośnika. Nośnikiem tym może być np. światło, dźwięk (lub inna fala mechaniczna).
Do telereceptorów zalicza się receptory:
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. dawna metoda zapisu obrazu telewizyjnego na taśmie filmowej, wykorzystywana przed wynalezieniem magnetowidu;
(1.2) techn. urządzenie do telerecordingu (1.1)
Telerecording (znany w USA pod nazwą kinescoping) – metoda zapisu programów telewizyjnych na taśmie filmowej w celu ich zachowania, późniejszego wykorzystania bądź odsprzedaży. Mimo swojej niedoskonałości była to, do czasu wprowadzenia do użytku magnetowidów w roku 1956, jedyna metoda rejestracji programów telewizyjnych.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. zob. telerecording.
Wiktionary
potocznie: sensacja telewizyjna
SJP.pl
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Telesfor – imię męskie pochodzenia greckiego, gr. Τελεσφορος (Telesphóros), oznaczające „doprowadzony do końca, doprowadzony do doskonałości”.
Telesfor imieniny obchodzi 2 stycznia.
Imię to nosili:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Telesfor z małżonką; Telesforowie
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Telesfora lub z nim związany
SJP.pl
[czytaj: teleSZOP] instytucja oferująca swoje produkty poprzez reklamy telewizyjne, sprzedająca wysyłkowo, przyjmująca zamówienia drogą telefoniczną; telesklep (częściej)
SJP.pl
instytucja oferująca swoje produkty poprzez reklamy telewizyjne, sprzedająca wysyłkowo, przyjmująca zamówienia drogą telefoniczną; teleshop (rzadziej)
Telesklep – gatunek programu telewizyjnego lub cały kanał telewizyjny poświęcony zakupom. Podczas programu produkty są szczegółowo omawiane i demonstrowane w użyciu. Prezenterzy wypowiadają na antenie charakterystyczny pitch sprzedażowy, po którym widzowie są instruowani, jak mogą zamówić produkt telefonicznie i otrzymać wysyłkę do swoich mieszkań. Telesklepy mogą skupiać się na mainstreamowym towarze, często produktach gospodarstwa domowego (mopy, roboty kuchenne), lub bardziej specjalistycznych kategoriach produktowych jak moda (futra), zestawy do ćwiczeń czy biżuteria. Termin telesklep może odnosić się także do kanałów, których ramówka składa się wyłącznie z reklam informacyjnych.
SJP.pl
Wikipedia
1. przyrząd astronomiczny służący do obserwacji gwiazd, planet, ogólnie: kosmosu
2. amortyzator złożony z dwóch rur, szerszej i węższej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) opt. astr. przyrząd astronomiczny używany do obserwacji nieba;
(1.2) pot. techn. element konstrukcyjny, który składa się z rurek wsuwających się jedna w drugą
(1.3) pot. mot. amortyzator teleskopowy
(1.4) pot. fot. aparat fotograficzny z teleobiektywem
(1.5) icht. odmiana złotej rybki o dużych, mocno wypukłych oczach;
Teleskop (gr. tēle-skópos – daleko widzący) – narzędzie, które służy do obserwacji odległych obiektów poprzez zbieranie promieniowania elektromagnetycznego (np. światła widzialnego).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) techn. dotyczący teleskopu, związany z teleskopem
(1.2) techn. zbudowany z zachodzących na siebie, rozsuwanych i wsuwanych rur lub walców
Wiktionary
osoba zajmująca się telesprzedażą
SJP.pl
SJP.pl
sprzedaż z wykorzystaniem telewizji lub telefonu
Telesprzedaż – przekaz handlowy zawierający bezpośrednią ofertę sprzedaży towarów lub odpłatnego świadczenia usług, w tym nieruchomości, praw i zobowiązań.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
rzadko: stacja nadawcza emitująca program telewizyjny
SJP.pl
rzadko: sterować pryz pomocy sygnałów elektrycznych przesyłach na duże odległości; sterować zdalnie
SJP.pl
rzadko: sterować pryz pomocy sygnałów elektrycznych przesyłach na duże odległości; sterować zdalnie
Zdalne sterowanie, telesterowanie (RC, ang. Remote Control) – funkcja urządzenia pozwalająca na przekazywanie komend z jednostki sterującej (lub sterująco-kontrolnej) do jednostki wykonawczej, z miejsca odległego fizycznie. Najczęściej transmisja realizowana jest jednokierunkowo, z nadajnika obsługiwanego przez operatora do odbiornika zintegrowanego z urządzeniem lub podłączonego do niego przy użyciu interfejsu.
SJP.pl
Wikipedia
wiersz, w którym ostatnie litery poszczególnych wersów układają się w wyraz bądź układ wyrazów
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
kosztowna tkanina jedwabna na suknie; telej; tylet
SJP.pl
specjalista w dziedzinie teletechniki
SJP.pl
specjalista w dziedzinie teletechniki
Teletechnika – dziedzina techniki, zajmująca się praktycznym zastosowaniem telekomunikacji – dotyczy zagadnień związanych z produkcją, projektowaniem, wykonawstwem i utrzymaniem sieci, urządzeń i systemów teletechnicznych (telekomunikacyjnych).
SJP.pl
Wikipedia
1. system przesyłu informacji w sygnale telewizyjnym, odtwarzanych na ekranie telewizora z dekoderem;
2. tekst odbierany za pomocą telewizora, zawierający aktualizowane co pewien czas wiadomości, reklamy itp.; telegazeta
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) telew. system opracowany przez BBC, przeznaczony do przesyłania informacji w formie tekstowej razem z sygnałem telewizyjnym, wymagający specjalnego dekodera w odbiorniku;
(1.2) telew. transmitowane razem z sygnałem telewizyjnym treści systemu teletekstu (1.1)
Teletekst – cyfrowy system przesyłania dodatkowych informacji nadawanych jednocześnie z programem telewizyjnym. Dodatkowe informacje w postaci tekstu i znaków graficznych można oglądać na ekranie telewizora zamiast nadawanego programu lub na tle programu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
leczenie nowotworów złośliwych poprzez napromienianie ich ze źródła zewnętrznego (z dużej odległości) za pomocą aparatów rentgenowskich lub urządzeń kobaltowych czy cezowych; teleradioterapia
SJP.pl
termometr mogący przekazywać dane o temperaturze na odległość
SJP.pl
Wikipedia
rzadko: przenoszenie obiektów z jednego miejsca w inne, bez zachowania ciągłości istnienia obiektu w przestrzeni; teleportacja
SJP.pl
rzadko: przenosić w inne miejsce bez zachowania ciągłości istnienia w przestrzeni; teleportować
SJP.pl
bajkowa postać z popularnego brytyjskiego programu dla najmłodszych dzieci
Teletubisie (ang. Teletubbies) – serial animowany przeznaczony dla najmłodszych dzieci, produkowany w latach 1997–2001 i 2015–2018 przez Ragdoll Productions, DHX Media (Wildbrain) na zamówienie stacji BBC.
Postacie teletubisiów zostały stworzone przez Anne Wood, dyrektora produkcji Ragdoll Productions, oraz psychologa Andrew Davenporta, który napisał scenariusz każdego z 365 odcinków.
SJP.pl
Wikipedia
bajkowa postać z popularnego brytyjskiego programu dla najmłodszych dzieci
Teletubisie (ang. Teletubbies) – serial animowany przeznaczony dla najmłodszych dzieci, produkowany w latach 1997–2001 i 2015–2018 przez Ragdoll Productions, DHX Media (Wildbrain) na zamówienie stacji BBC.
Postacie teletubisiów zostały stworzone przez Anne Wood, dyrektora produkcji Ragdoll Productions, oraz psychologa Andrew Davenporta, który napisał scenariusz każdego z 365 odcinków.
SJP.pl
Wikipedia
audycja telewizyjna w formie konkursu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) konkurs odbywający się w studio telewizyjnym
Teleturniej – specyficznie telewizyjny gatunek dziennikarski i typ telewizyjnego programu rozrywkowego. Polega na wykonywaniu przed kamerami przez uczestników (na ogół dobieranych na zasadzie otwartych eliminacji, choć czasem specjalnie zapraszanych do programu – wówczas są to z reguły osoby powszechnie znane) narzuconych im przez prowadzącego zadań, za co otrzymują – niekiedy bardzo wysokie – nagrody.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
uczestnik teleturnieju
SJP.pl
edukator kształcący na odległość, zwykle przez internet; teleedukator
SJP.pl
SJP.pl
dwukomórkowy, dikariotyczny zarodnik zimowy wytwarzany przez grzybnię najczęściej pod koniec okresu wegetatywnego; z teleutosporu wyrastają podstawki z zarodnikami (basidiosporami)
SJP.pl
[czytaj: telewarieTE] z francuskiego: rodzaj rozrywkowego programu telewizyjnego
SJP.pl
skrót od: telewizja, telewizyjny (czytany jako cały, odmienny wyraz)
SJP.pl
widowisko realizowane i nadawane przez telewizję
SJP.pl
ktoś, kto ogląda telewizję
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) widz programu telewizyjnego; oglądający telewizję
Telewidz – utwór zespołu IRA pochodzący z szóstej płyty Ogrody. Kompozycja została zamieszczona na czwartym miejscu na krążku, trwa 3 minuty i 21 sekund i jest drugim utworem co do najkrótszych. Krótsze jest tylko Nie tracę wiary (2:57).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta oglądająca telewizję
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) metoda przekazywania ruchomego obrazu oraz dźwięku na odległość;
(1.2) instytucja będąca nadawcą sygnału telewizyjnego
Telewizja (TV) – dziedzina telekomunikacji przekazująca ruchomy obraz oraz dźwięk na odległość. W jednym miejscu za pomocą kamery telewizyjnej i mikrofonu rejestruje się sygnał, który następnie jest transmitowany do dowolnego miejsca w zasięgu transmisji. Sygnał odbierany jest przez odbiornik telewizyjny i przetwarzany na obraz oraz dźwięk.
Wiktionary oraz Wikipedia
program telewizyjny poświęcony sportowi masowemu, masowym konkursom i turniejom
SJP.pl
1. żartobliwie: telewidz;
2. żartobliwie: osoba propagująca w telewizji jakieś wizje, głosząca jakieś prognozy
SJP.pl
bezmyślne, ogłupiające oglądanie telewizji
SJP.pl
urządzenie przeznaczone do zdalnego odbioru ruchomego obrazu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) urządzenie wyposażone w ekran umożliwiające odbiór i oglądanie sygnału telewizyjnego;
Telewizor, również odbiornik telewizyjny (od gr. tele „daleko” oraz łac. vīsus „widzenie”, „widok”) – urządzenie elektroniczne pozwalające na odbiór sygnału nadawanego przez telewizyjne stacje nadawcze oraz do przetwarzania ich na obraz odtwarzany na ekranie telewizyjnym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. mały telewizor;
2. popularna nazwa koszyczka zanętowego używanego przez wędkarzy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od: telewizor
(1.2) mały telewizor lub monitor
SJP.pl
Wiktionary
potocznie:
1. telewizja (instytucja lub program);
2. telewizor;
3. sala telewizyjna;
4. świetlica szkolna
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. telewizja
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: telewizor
SJP.pl
środowiskowo: film telewizyjny, przedstawienie teatralne przygotowane dla telewizji
SJP.pl
mający związek z telewizją, nadawany w telewizji
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z telewizją
SJP.pl
Wiktionary
teleks;
1. sieć abonencka skupiająca komunikujących się za pomocą dalekopisów;
2. rodzaj aparatu telegraficznego, inaczej: dalekopis;
3. tekst wysłany przy użyciu urządzenia o tej samej nazwie; dalekopis
Telex – belgijska grupa muzyczna założona w 1978 roku przez Marca Moulina, Dana Lacksmana i Michela Moersa. Zespół powstał z zamiaru „tworzenia czegoś naprawdę europejskiego, innego niż rock i bez gitary – tym pomysłem była muzyka elektroniczna”. Ich muzyka polegała na łączeniu w utworach estetyki disco, punku i eksperymentalnej elektroniki. Debiutancki album Looking for Saint Tropez zawierał hitowy singiel Moskow Diskow, który przyniósł zespołowi międzynarodową sławę.
SJP.pl
Wikipedia
zakupy robione w telesklepie, telesklepach; pot. reklama telewizyjna prezentująca ofertę telesklepu
SJP.pl
automat telefonicznie podający informacje o programach telewizyjnych
SJP.pl
wózek dwukołowy z dyszlem
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
zaimek liczebny wskazujący
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. troszeczkę
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Telimeny lub z nią związany
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) pot. telekonferencja
Wiktionary
pagórek kryjący w sobie ruiny dawnych pojedynczych budowli lub całych zespołów architektonicznych; tall
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) archeol. typ stanowiska archeologicznego w formie ściętego wzgórza utworzonego z nawarstwiających się, wskutek długotrwałego osadnictwa, pozostałości osad ludzkich;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 52, srebrzystobiały półmetal, składnik wielu stopów (symbol Te)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 52; kruchy, srebrzystobiały półmetal o właściwościach trujących;
Tellur (Te, łac. tellurium) – pierwiastek chemiczny, tlenowiec z grupy półmetali w układzie okresowym. Nazwa pochodzi od łacińskiej nazwy Ziemi – tellus.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
sól kwasu tellurowego
SJP.pl
związek telluru
SJP.pl
model Słońca, Ziemi i Księżyca wykorzystywany do celów dydaktycznych
Tellurium – przyrząd będący modelem ruchów Ziemi i Księżyca względem Słońca, służący do pokazywania:
SJP.pl
Wikipedia
urządzenie do pomiaru odległości, wykorzystujące promieniowanie elektromagnetyczne
SJP.pl
przymiotnik od: tellur
przymiotnik
(1.1) dotyczący telluru
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) książk. związany z Ziemią
(1.2) chem. związany z tellurem
Wiktionary
standard protokołu komunikacyjnego używanego w sieciach komputerowych do obsługi odległego terminala w architekturze klient-serwer
Telnet – standard protokołu komunikacyjnego używanego w sieciach komputerowych do obsługi odległego terminala w architekturze klient-serwer.
Protokół obsługuje tylko terminale alfanumeryczne, co oznacza, że nie obsługuje myszy ani innych urządzeń wskazujących. Nie obsługuje także graficznych interfejsów użytkownika. Wszystkie polecenia muszą być wprowadzane w trybie znakowym w wierszu poleceń. Polecenia wydawane za pomocą komputera-klienta przysłane są poprzez sieć do serwera, na którym zainstalowane jest oprogramowanie serwera telnetu. W odpowiedzi serwer odsyła komunikaty, które następnie wyświetlane są na ekranie komputera-klienta.
SJP.pl
Wikipedia
ostatnia faza podziału jądra komórkowego
SJP.pl
Wikipedia
faza rośnięcia włosa charakteryzująca się jego powolnym obumieraniem
SJP.pl
→ telogen
SJP.pl
końcowa część widlastego rozgałęzienia bezlistnych pędów kopalnych paprotników - psylofitów
Telom – jednostka morfologiczna w budowie roślin. Pojedyncze odgałęzienie sporofitu zawierające wiązkę przewodzącą. Pojęcie zostało stworzone przez niemieckiego morfologa roślin Waltera Zimmermanna w roku 1930 na potrzeby hipotezy telomowej. Według tej hipotezy wszystkie organy roślin powstały z przekształcenia pierwotnych telomów. Spłaszczenie telomów według hipotezy telomowej stały się liśćmi. Od telomu wzięły nazwę rośliny telomowe (Telomophyta).
SJP.pl
Wikipedia
sekwencja DNA znajdująca się na końcu chromosomu, niezbędna do utrzymania jego stabilności
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biol. element strukturalny chromosomu;
(1.2) chem. polimer zdolny do dalszej polimeryzacji;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
enzym powodujący odtwarzanie się DNA telomeru
Telomeraza – enzym rybonukleoproteinowy, którego zadaniem jest dobudowanie brakującego (w związku z tzw. problemem replikacji końca) 3'-końcowego odcinka nici DNA (tak zwanej nici opóźnionej). Telomeraza posługuje się w tym celu zintegrowaną z nią cząsteczką RNA. Cząsteczka ta ma odcinek bogaty w cytozynę, odgrywający rolę matrycy do wydłużenia końca 3′ DNA. Do nici tej dobudowywane są sekwencje telomerowe. Z kolei prymaza syntetyzuje RNA starterowy, którego obecność pobudza polimerazę do odtworzenia brakującego fragmentu nici opóźnionej DNA. Po replikacji starter jest usuwany. Powstaje nowy ubytek – tym razem jednak w obrębie telomeru, a nie obszaru kodującego.
SJP.pl
Wikipedia
→ telom
SJP.pl
z greckiego: cel
Poniższa lista przedstawia fikcyjne ciała niebieskie ze świata Gwiezdnych wojen.
SJP.pl
Wikipedia
końcowy segment odwłoka u stawonogów
Telson – ostatni segment odwłoka, występujący u niektórych stawonogów, mający kształt:
Z telsonu wielu skorupiaków wyrastają widełkowate przydatki – furka. U innych (pancerzowców) zaś ostatnie odnóża odwłokowe (uropoda).
SJP.pl
Wikipedia
seria amerykańskich satelitów telekomunikacyjnych
SJP.pl
Wikipedia
→ Telsze (miasto na Litwie)
SJP.pl
miasto na Litwie
Telsze (lit. Telšiai, żmudz. Telšē) – miasto na Wysoczyźnie Żmudzkiej w północno-zachodniej Litwie położone na zachód od Szawli. Siedziba władz okręgu telszańskiego. Miejsce urodzin Gabriela Narutowicza i Rolandasa Paksasa. W mieście rozwinął się przemysł skórzany oraz dziewiarski.
SJP.pl
Wikipedia
1. język z grupy języków drawidyjskich, jeden z języków urzędowych Indii;
2. literatura indyjska tworzona w języku telugu
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) jęz. język z grupy południowowschodniej rodziny języków drawidyjskich;
Język telugu (telugu తెలుగు) – język z grupy południowo-wschodniej (według Ethnologue grupy centralno-południowej) rodziny języków drawidyjskich. Ma największą liczbę użytkowników pośród języków drawidyjskich. Posługuje się nim ponad 90 mln osób, zwłaszcza mieszkańców indyjskiego stanu Andhra Pradesh, gdzie objęty jest statusem języka urzędowego. W języku tym powstają też filmy powiązane z Tollywood.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
dawniej: sól kwasu telurnego (tellurowego); telluran
SJP.pl
jednostka podziału administracyjnego w Cesarstwie Bizantyjskim
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński lub nijaki
(1.1) daw. temat, wątek
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: temat
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od temat
SJP.pl
Wiktionary
odmiana sushi, w której wodorosty nori zwinięte są w rożek nadziewany ryżem, grzybami, warzywami i owocami morza
SJP.pl
Wikipedia
zagadnienie lub zespół zagadnień stanowiących podstawową myśl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) główna myśl lub przedmiot rozmowy, pracy lub dzieła
(1.2) jęz. część wyrazu pozostająca po odrzuceniu końcówki
(1.3) muz. wiodący motyw utworu muzycznego
(1.4) szach. motyw, na którym jest oparte zadanie szachowe
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
specjalista w dziedzinie tematologii
SJP.pl
dziedzina nauki zajmująca się motywami i wątkami pisarskimi w różnych epokach
SJP.pl
związany z tematologią (nauką o motywach i wątkach spotykanych u różnych pisarzy w różnych epokach)
SJP.pl
przysłówek
(1.1) zgodnie z tematem
Wiktionary
→ temat; tematowy
przymiotnik
(1.1) związany z tematem, tematyką, opierający się na temacie
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ogół zagadnień
Wiktionary
podporządkowanie czegoś (wypowiedzi, przestrzeni itp.) w całości głównemu tematowi
SJP.pl
podporządkowywać coś (wypowiedź, przestrzeń itp.) w całości głównemu tematowi
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od temblak
Wiktionary
1. opaska lub trójkątna chusta zawieszona na karku chorego
2. pasek z chwaścikiem zawieszony przy rękojeści broni siecznej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. opaska unieruchamiająca chorą rękę;
(1.2) wojsk. opaska na przegubie zapobiegająca upuszczeniu broni siecznej;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
barwa dźwięku charakterystyczna dla głosu ludzkiego lub instrumentów muzycznych; timbr; timbre
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) książk. jakość brzmienia dźwięku lub głosu
Barwa dźwięku, tembr – cecha dźwięku, która pozwala odróżnić brzmienia różnych instrumentów lub głosu. Uzależniona jest od ilości, rodzaju i natężenia tonów składowych, ponieważ jest związana ze spektrum harmonicznym. Barwa danego instrumentu może zmieniać się nieznacznie w zależności od:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. wieś w Czechach, w kraju południowoczeskim; 2 km od Temelina znajduje się elektrownia jądrowa;
Temelin (cz. Temelín) – wieś w Czechach, w kraju południowoczeskim, powiat Czeskie Budziejowice, siedziba gminy Temelin. W 2004 roku zamieszkiwana przez 776 mieszkańców.
Wiktionary oraz Wikipedia
w starożytnej Grecji: obszar podarowany jakiejś osobie przez miasto w zamian za wyświadczone przysługi
Temenos (gr. τέμενος) – w starożytnej Grecji wydzielony, nietykalny obszar poświęcony bóstwu albo przeznaczony do celów kultu (np. demonów, zmarłych przodków, muz, herosów). W okresie archaicznym Grecy zaczęli odchodzić od temenosów na rzecz stałych, budowanych początkowo z drewna, a potem z kamienia świątyń.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Temeszem, dotyczący Temeszu
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w południowo-zachodniej Rumunii i w północno-wschodniej Serbii, lewy dopływ Dunaju;
(1.2) geogr. adm. okręg w zachodniej Rumunii;
Temesz (łac. Tibiscus lub Tibisis, rum. Timiș, serb. Тамиш – Tamiš, niem. Temesch, węg. Temes) – rzeka w południowo-zachodniej Rumunii (Banat) i w północno-wschodniej Serbii (Wojwodina). Lewy dopływ Dunaju. Długość – 359 km (241 km w Rumunii, 118 km w Serbii), powierzchnia zlewni – 13 085 km² (8085 km² w Rumunii, 5000 km² w Serbii), średni przepływ u ujścia – 47 m³/s.
Wiktionary oraz Wikipedia
Temeszów – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie brzozowskim, w gminie Dydnia, na drodze pomiędzy wsiami Krzemienna i Witryłów, w dolinie rzeki San (jedne z najpiękniejszych przełomów tej rzeki).
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. daw. Timișoara, miasto w zachodniej Rumunii
Timișoara (daw. pol. Temeszwar, węg. Temesvár, niem. Temeswar, Temeschwar lub Temeschburg) – miasto w zachodniej Rumunii, ośrodek administracyjny okręgu Temesz, przemysł maszynowy, chemiczny, skórzany, włókienniczy, spożywczy. Ważny węzeł komunikacyjny, uniwersytet. Największe miasto i nieoficjalna stolica Banatu.
Wiktionary oraz Wikipedia
przenośnie:
1. wymiar sprawiedliwości; sądownictwo;
2. sprawiedliwość
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. bogini prawa i praworządności;
(1.2) mitrzym. zob. Karmenta.
(1.3) książk. przen. prawo, sprawiedliwość, sądownictwo, wymiar sprawiedliwości
(1.4) rzad. imię|polski|ż.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
ateński mąż stanu (ok. 525-ok. 460 p.n.e.), wybitny polityk i dyplomata, inicjator rozbudowy portu Pireusu, dowódca floty greckiej w bitwie pod Salaminą
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) hist. polityk i wódz ateński;
(1.2) rzad. imię|polski|m.;
Temistokles (gr. Θεμιστοκλῆς, trl. Themistoklḗs; ur. ok. 524 p.n.e. w Atenach, zm. ok. 459 p.n.e. w Magnezji nad Meandrem) – polityk i wódz ateński, piastujący oficjalne stanowiska archonta i stratega, przywódca stronnictwa demokratycznego, twórca potęgi morskiej Aten w V wieku p.n.e.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Wikipedia
skrót od: temperatura
skrót
(1.1) = temperatura
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
produkt z przefermentowanej soi, tradycyjny składnik kuchni indonezyjskiej
Tempeh – tradycyjny składnik kuchni indonezyjskiej wytwarzany z ziaren soi poddawanych procesowi fermentacji. Ze względu na wysokie wartości odżywcze, a także charakterystyczną teksturę i smak, jest współcześnie szeroko stosowany w kuchni wegańskiej i wegetariańskiej jako zamiennik mięsa oraz nabiału.
SJP.pl
Wikipedia
dzielnica Berlina
Tempelhof, Berlin-Tempelhof – dzielnica (Ortsteil) Berlina w okręgu administracyjnym Tempelhof-Schöneberg. Od 1 października 1920 w granicach miasta.
SJP.pl
Wikipedia
1. rodzaj farby emulsyjnej
2. technika malarska wykorzystująca tę farbę; również obraz namalowany tą techniką
Malarstwo temperowe – technika malowania przy użyciu farb temperowych oraz dzieła malarskie powstałe w tej technice. Malarstwo to, znane od starożytności, było wiodącą techniką malowania w okresie średniowiecza.
Tempera, w której spoiwo barwników jest organiczne, to najczęstsza i najtrwalsza technika, obok woskowej.
SJP.pl
Wikipedia
w muzyce:
1. system podziału oktawy na półtony; system temperacji;
2. temperacja równomierna - dominujący od XVIII wieku system podziału oktawy na 12 równych półtonów, z wniesieniem poprawek do nierównomiernej temperacji naturalnej i pitagorejskiej
SJP.pl
zdrobnienie od: temperament
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od temperament
SJP.pl
Wiktionary
1. zespół stałych cech psychicznych człowieka charakteryzujących jego sposób reagowania na bodźce zewnętrzne, stopień pobudliwości, życie emocjonalne; usposobienie;
2. duża pobudliwość fizyczna i psychiczna, żywe usposobienie, natura pełna energii;
3. wrodzona skłonność, uzdolnienie, pociąg do czegoś; predyspozycja
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) psych. charakter człowieka, jego usposobienie, stopień pobudliwości, sposób reagowania itp.
(1.2) duża pobudliwość, żywotność, energiczność, werwa
(1.3) predyspozycja, zdolność do czegoś
Temperament (łac. temperamentum – mieszanina; termin wprowadzony przez Galena) – zespół cech osobowości, zdeterminowanych genetycznie i ujawniających się już w pierwszym roku życia człowieka. Tak rozumiany temperament stanowi podstawę kształtowania się i rozwoju osobowości (Buss i Plomin).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ temperament; temperamentowy
SJP.pl
→ temperament; temperamentalny
SJP.pl
1. wielkość fizyczna określająca stopień ogrzania czegoś;
2. potocznie: gorączka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fiz. miara nagrzania ciał;
(1.2) wartość temperatury (1.1) w przyjętej skali
(1.3) pot. gorączka
Temperatura – jedna z podstawowych wielkości fizycznych (parametrów stanu) w termodynamice. Temperatura jest związana ze średnią energią kinetyczną ruchu i drgań wszystkich cząsteczek tworzących dany układ i jest miarą tej energii.
Temperaturę można ściśle zdefiniować tylko dla stanów równowagi termodynamicznej, bowiem z termodynamicznego punktu widzenia jest ona wielkością reprezentującą wspólną własność dwóch układów pozostających w równowadze ze sobą.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: temperatura
SJP.pl
SJP.pl
1. ostrzyć ołówek lub kredkę;
2. studzić zapał, ograniczać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|temperować.
Wiktionary
narzędzie do ostrzenia ołówków; ostrzałka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) oprawione ostrze, służące do temperowania ołówków;
Temperówka – niewielki przyrząd służący do temperowania (ostrzenia) przyrządów kreślarskich, np. ołówków, kredek. Temperówki ręczne najczęściej mają niewielkie ostrze umieszczone w uchwycie ze stożkowym otworem. Włożenie ołówka do tego otworu i obracanie go w nim powoduje skrawanie cienkiego wióra z drewnianej oprawy ołówka z jednoczesnym kształtowaniem – ostrzeniem – jego grafitowego rdzenia. Istnieją także temperówki, w których ołówek obracany jest przy pomocy specjalnej przekładni napędzanej ręczną korbką lub niewielkim silniczkiem elektrycznym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
określenie wykonawcze: burzliwie
SJP.pl
1. mała świątynia zbudowana na planie koła
2. barokowy lub klasycystyczny budynek ogrodowy powstały na planie koła
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. kośc. członek średniowiecznego rycerskiego Zakonu Ubogich Rycerzy Chrystusa i Świątyni Salomona;
Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i Świątyni Salomona (łac. Fratres Militiae Templi, Pauperes Commilitones Christi Templique Salomonis; fr. Pauvres Chevaliers du Christ et du Temple de Salomon), potocznie: Templariusze (fr. Les Templiers) – średniowieczny katolicki zakon rycerski, działający od XII do XIV wieku.
Wiktionary oraz Wikipedia
Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i Świątyni Salomona (łac. Fratres Militiae Templi, Pauperes Commilitones Christi Templique Salomonis; fr. Pauvres Chevaliers du Christ et du Temple de Salomon), potocznie: Templariusze (fr. Les Templiers) – średniowieczny katolicki zakon rycerski, działający od XII do XIV wieku.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kośc. kobieta należąca do zakonu templariuszy (OSMTJ)
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) związany z templariuszami
Wiktionary
potocznie: gotowy wzór lub szablon do czegoś
SJP.pl
Francja:
Stany Zjednoczone:
Wikipedia
Templewo (niem. Tempel) – wieś w Polsce, położona w województwie lubuskim, w powiecie międzyrzeckim, w gminie Bledzew.
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.
Wikipedia
świątynia antyczna
Templum (łac.):
SJP.pl
Wikipedia
1. szybkość wykonywania lub dziania się czegoś;
2. rytmiczność, miarowość;
3. szybkość wykonywania utworu muzycznego
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) prędkość wykonywania jakiejś czynności, zwykle powtarzanej
(1.2) muz. szybkość utworu muzycznego
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
automat do utrzymywania stałej prędkości pojazdu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) mot. automatyczny system utrzymywania stałej prędkości samochodu na drodze
Tempomat (CCS, z ang. Cruising Control System) – urządzenie utrzymujące stałą prędkość pojazdu niezależnie od tego, czy pojazd porusza się po płaskiej nawierzchni, czy też pochyłej (podjazdy, zjazdy). Kierowca nie musi naciskać pedału przyspieszenia, gdyż regulacja prędkości odbywa się automatycznie (w przypadku wyposażenia w skrzynię automatyczną również biegi są zmieniane automatycznie). Naciśnięcie pedału hamulca powoduje natychmiastowe wyłączenie tempomatu. W niektórych wersjach, po wciśnięciu jednego z przycisków, tempomat przywraca poprzednio ustaloną prędkość. Po wciśnięciu pedału przyspieszenia w trakcie pracy tempomatu – pojazd przyspiesza, a po jego zwolnieniu wraca do ustawionej prędkości.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) książk. podróżnik w czasie
Wiktionary
1. w psychologii: odnoszenie przeżycia aktualnego do wcześniejszego;
2. w językoznawstwie: osadzenie zdarzenia w czasie, zwykle za pomocą odpowiedniej formy czasownika
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. odniesienie aktualnego przeżycia do dawniejszego
(1.2) jęz. osadzenie zdarzenia w określonym momencie lub odcinku czasu, najczęściej za pomocą właściwych form czasownika
SJP.pl
Wiktionary
trwający przez krótki czas; chwilowy
przymiotnik relacyjny
(1.1) czasowy
SJP.pl
Wiktionary
długodystansowiec utrzymujący szybkie tempo w czasie całego biegu
SJP.pl
trening polegający na intensywnym wysiłku (np. bieganiu) przeplatanym z niskim wysiłkiem albo odpoczynkiem
SJP.pl
w sporcie: mający pewne tempo, dokonywany w szybkim tempie
SJP.pl
samochód typu Fiat Tempra
SJP.pl
japońska potrawa z owoców morza, warzyw, ryb lub rzadziej mięsa, panierowanych i smażonych na głębokim oleju
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kulin. japońska potrawa z jarzyn, grzybów i owoców morza smażonych w cieście naleśnikowym, podawanych ze specjalnym sosem;
Tempura (jap. 天ぷら, てんぷら, 天麩羅, 天婦羅 tenpura; wym. tempura) – potrawa kuchni japońskiej, pochodząca z Portugalii.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zaimek pełniący w zdaniu różne funkcje
forma zaimka.
(1.1) C. zob. ten., to
poimek
(2.1) …używana po określeniu czasu, oznaczająca, że jakieś wydarzenie odbyło się przed tym odstępem czasu
spójnik
(3.1) gw-pl|Bukowina, Podlasie. dlatego
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Wikipedia
zaimek pełniący w zdaniu różne funkcje
zaimek wskazujący, rodzaj męski
(1.1) …na przedmiot, zwierzę, osobę lub pojęcie znajdujące się blisko mówiącego
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
podstawka służąca do umocowania stronic składanego ręcznie rękopisu na kaszcie drukarskiej
SJP.pl
rodzaj dinozaura z grupy iguanodonów; tenontozaur
Tenontozaur, tenantozaur (Tenontosaurus) – dinozaur; prymitywny przedstawiciel grupy iguanodonów
Żył w epoce wczesnej kredy około 115 milionów lat temu na terenach dzisiejszej Ameryki Północnej. Długość ciała do 7 m, wysokość do 2,2 m, masa ok. 1 t. Jego szczątki znaleziono w USA.
SJP.pl
Wikipedia
minerał, siarczan sodu
Tenardyt (thenardyt) – minerał z grupy siarczanów. Należy do minerałów bardzo rzadkich, występujących tylko w niektórych regionach ziemi.
Nazwa pochodzi od nazwiska francuskiego chemika L.J. Thenarda (1777-1857).
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) włók. tkanina z włókien otrzymywanych z masy celulozowej przy użyciu przędzenia na mokro, odporna na gniecenie
Lyocell, tencel - forma sztucznego jedwabiu, wykonana z włókien otrzymywanych z masy celulozowej przy użyciu przędzenia na mokro. Został opracowany w 1972 r. przez zespół pracowników nieistniejącego już amerykańskiego zakładu włókien Enka w Karolinie Północnej.
Wiktionary oraz Wikipedia
Tenczyn – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie myślenickim, w gminie Lubień.
W latach 1975–1998 wieś należała administracyjnie do województwa nowosądeckiego.
Wikipedia
Tenczynek – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Krzeszowice.
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Tenczynkiem, dotyczący Tenczynka
SJP.pl
Wiktionary
skłonność do czegoś; dyspozycja psychiczna; intencja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) skłonność do czegoś
(1.2) trend, moda
(1.3) stat. trend, jednostajność wzrostu lub spadku
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: tendencja
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: tendencyjnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: tendencyjny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest tendencyjne; cecha tych, którzy są tendencyjni
Tendencyjność – nieobiektywne i stronnicze prezentowanie rzeczywistości, najczęściej (np. w literaturze) w sposób podporządkowany wytycznym jakiejś idei. Przedstawienie takie jest z reguły niezgodnie z faktami i wyraża upodobania oraz punkt widzenia jakiejś osoby, czy grupy, np. w celu wsparcia danego celu politycznego.
Wiktionary oraz Wikipedia
odznaczający się pewną tendencją; stronniczy
przymiotnik
(1.1) stronniczy
SJP.pl
Wiktionary
1. pojazd połączony na stałe z parowozem, wyposażony w pomieszczenia na paliwo, zbiornik na wodę oraz narzędzia potrzebne do obsługi parowozu w drodze
2. statek pomocniczy do zaopatrywania innych statków w żywność, wodę itp.
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kolej. wagon specjalnej konstrukcji połączony z parowozem do przewozu węgla;
(1.2) mar. statek pomocniczy zaopatrujący inne jednostki pływające
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
choroba charakteryzująca się uporczywymi mięśniowo-stawowymi oraz występowaniem charakterystycznych punktów wrażliwych na ucisk; fibromialgia, reumatyzm tkanek miękkich
SJP.pl
parowóz tendrzak - parowóz bez tendra, mający zapas węgla i wody w specjalnych komorach po obu stronach kotła; parowóz kusy
Tendrzak – parowóz przystosowany konstrukcyjnie do eksploatacji bez tendra, przewożący w odpowiednich zbiornikach i zasobnikach zapas wody kotłowej i opału (najczęściej węgla). Tendrzaki w systemie oznaczeń na PKP mają jako drugą dużą literę K.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
styl w malarstwie polegający na stosowaniu ciemnego tła i wydobywaniu z niego postaci za pomocą ostrego światłocienia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) szt. zastosowanie ciemnej tonacji barwnej w obrazie przy jednoczesnym ukazaniu postaci przy użyciu ostrego światłocienia;
Tenebryzm (z łac. tenebrae – ciemności, mrok) – w dawnym malarstwie europejskim sposób kompozycji obrazu, polegający na użyciu ciemnej tonacji barwnej, z której ludzkie postacie i przedmioty wydobywano z mrocznego tła ostrym światłocieniem. W manierze tej umieszczane często w scenerii nocnej wyobrażenia umiejętnie kontrastowano z niezwykłymi efektami oświetlenia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
określenie wykonawcze: wytrzymując (wartości rytmiczne dźwięków)
SJP.pl
określenie wykonawcze: tkliwie, delikatnie
SJP.pl
określenie wykonawcze: trzymać, wytrzymać (wartości rytmiczne dźwięków)
Ténéré – pustynny region w obrębie południowo-centralnej Sahary. Jest to rozległa piaszczysta równina o powierzchni ok. 400 tys. km², ciągnąca się od północno-wschodniego Nigru do zachodniego Czadu. Pustynia ograniczona jest górami Aïr na zachodzie, Ahaggar na północy, wyżyną Djado na północnym wschodzie, pasmem Tibesti na wschodzie i Kotliną Czadu na południu.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
rodzaj koronki
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hiszpańska wyspa w archipelagu Wysp Kanaryjskich;
Teneryfa (hiszp. Tenerife) – należąca do Hiszpanii wyspa na Oceanie Atlantyckim, będąca częścią archipelagu i regionu Wyspy Kanaryjskie. Zlokalizowana nieopodal północno-zachodnich wybrzeży Afryki, wraz z archipelagiem zaliczana jest do Makaronezji. Jest największą i najludniejszą wyspą w archipelagu i najludniejszą wyspą hiszpańską. Teneryfa, choć geograficznie leży na wodach oceanicznych u wybrzeży północnej Afryki, jest integralną częścią Hiszpanii i Unii Europejskiej. Obowiązuje waluta euro, a językiem urzędowym jest hiszpański. Z częścią mieszkańców można się też porozumieć po angielsku, w języku angielskim są też niektóre tablice informacyjne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Teneryfy (wyspy na Oceanie Atlantyckim)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Teneryfy
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Teneryfy (wyspy na Oceanie Atlantyckim)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Teneryfy
SJP.pl
Wiktionary
→ Teneryfa (wyspa na Oceanie Atlantyckim)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Teneryfą, dotyczący Teneryfy
SJP.pl
Wiktionary
pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 117 (symbol Ts)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Ts i liczbie atomowej 117;
Tenes (Ts, łac. tennessine) – syntetyczny pierwiastek chemiczny, transuranowiec o liczbie atomowej 117. Po raz pierwszy zsyntetyzowano go w drugiej połowie 2009 roku w laboratorium w Dubnej w Rosji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. jednostka monetarna Kazachstanu;
2. 1/100 manata, turkmeńskiej jednostki pieniężnej
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) monet. waluta Kazachstanu;
Tenge (wym. tɛŋgɛ, kaz. теңге, kod ISO 4217: KZT) – wprowadzona 15 listopada 1993 waluta narodowa Kazachstanu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) w go centralny punkt na gobanie;
Niemcy:
Inne:
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) lwów. olbrzymi
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rel. zespół wierzeń stepowych wyznawanych przez m.in. Mongołów, Madziarów, a także Protobułgarów, zawierający elementy szamanizmu, totemizmu i animizmu
Wiktionary
przedstawiciel podrzędu wymarłych ssaków wyższych o silnie rozwiniętych kłach
SJP.pl
przedstawiciel podrzędu wymarłych ssaków wyższych o silnie rozwiniętych kłach
Teniodonty (Taeniodonta) – klad wymarłych ssaków wyższych. Żyły w Ameryce Północnej od późnej kredy do środkowego eocenu. Teniodonty były pierwszymi ssakami, które po wymieraniu kredowym osiągnęły duże rozmiary, a także pierwszymi, u których powstało uzębienie hipsodontyczne. Cechowały się dużą różnorodnością pod względem biologii w porównaniu do innych współczesnych im grup ssaków, grupa ta obejmowała m.in. niewielkich owadożerców i dużych, kopiących roślinożerców.
SJP.pl
Wikipedia
gra rozgrywana na korcie przez dwójkę przeciwników (gra pojedyncza) lub dwie rywalizujące pary (debel), przy użyciu odpowiednich rakiet, służących do przebijania piłeczki nad siatką na pole przeciwnika, przeciwników
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy
(1.1) sport. gra rozgrywana na korcie, polegająca na odbijaniu rakietą piłki na pole przeciwnika;
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) wełniana tkanina o splocie skośnym;
Tenis, tenis ziemny – dyscyplina sportowa rozgrywana na korcie tenisowym, polegająca na przebijaniu rakietą tenisową piłki ponad lub obok siatki na pole przeciwnika, celem zdobycia punktu bezpośrednio lub pośrednio, w wyniku błędu przeciwnika. Może być rozgrywana pojedynczo (tzw. singiel) lub w dwuosobowych zespołach zawodników jednej płci (debel) lub obu (mikst). Tenis należał do grona letnich dyscyplin olimpijskich w latach 1896–1924. Do ich programu powrócił w 1988.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) sport. ktoś, kto gra w tenisa ziemnego, sportowo lub rekreacyjnie
(1.2) sport. ktoś, kto gra w tenisa stołowego, sportowo lub rekreacyjnie
Tenis, tenis ziemny – dyscyplina sportowa rozgrywana na korcie tenisowym, polegająca na przebijaniu rakietą tenisową piłki ponad lub obok siatki na pole przeciwnika, celem zdobycia punktu bezpośrednio lub pośrednio, w wyniku błędu przeciwnika. Może być rozgrywana pojedynczo (tzw. singiel) lub w dwuosobowych zespołach zawodników jednej płci (debel) lub obu (mikst). Tenis należał do grona letnich dyscyplin olimpijskich w latach 1896–1924. Do ich programu powrócił w 1988.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) sport. zawodniczka grająca w tenisa; także kobieta amatorsko grająca w tenisa
Tenis, tenis ziemny – dyscyplina sportowa rozgrywana na korcie tenisowym, polegająca na przebijaniu rakietą tenisową piłki ponad lub obok siatki na pole przeciwnika, celem zdobycia punktu bezpośrednio lub pośrednio, w wyniku błędu przeciwnika. Może być rozgrywana pojedynczo (tzw. singiel) lub w dwuosobowych zespołach zawodników jednej płci (debel) lub obu (mikst). Tenis należał do grona letnich dyscyplin olimpijskich w latach 1896–1924. Do ich programu powrócił w 1988.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) obuw. lekki, sportowy but z tkaniny
Wiktionary
Tenisówki – rodzaj płytkiego sportowego obuwia tekstylnego, na podeszwie z gumy. W odróżnieniu od pokrewnych im trampek, tenisówki posiadają bardzo niskie cholewki (nie zakrywające kostek) i poza podeszwą wykonane są zazwyczaj z jednorodnego materiału (z reguły nie posiadając gumowanych nosków).
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) związany z tenisem, dotyczący tenisa
Wiktionary
odmiana żelaza meteorycznego zawierająca nikiel; żelazo wstęgowe; tanit
SJP.pl
[czytaj: teneS-I lub TEnes-i]
1. stan w USA;
2. rzeka w USA, lewy dopływ Ohio;
3. obce imię męskie
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. stan na południowym wschodzie Stanów Zjednoczonych;
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(2.1) geogr. hydron. rzeka w Stanach Zjednoczonych, główny dopływ rzeki Ohio;
rzeczownik, rodzaj męski, nazwa własna
(3.1) imię|polski|m.
Tennessee (wymowa: /tɛnɪˈsiː/) – stan na południowym wschodzie Stanów Zjednoczonych. Graniczy z ośmioma stanami, na północy z Kentucky i Wirginią, na wschodzie z Karoliną Północną, na południu z Georgią, Alabamą, Missisipi, a na zachodzie z Arkansas i Missouri.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
tytuł cesarza japońskiego
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) polit. cesarz japoński
Tenno – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Trydent-Górna Adyga, w prowincji Trydent.
Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwały 1732 osoby, 61,9 os./km².
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Osoby noszące nazwisko Tennyson:
Miejscowości w USA:
Wikipedia
rodzaj dinozaura z grupy iguanodonów; tenantozaur
Tenontozaur, tenantozaur (Tenontosaurus) – dinozaur; prymitywny przedstawiciel grupy iguanodonów
Żył w epoce wczesnej kredy około 115 milionów lat temu na terenach dzisiejszej Ameryki Północnej. Długość ciała do 7 m, wysokość do 2,2 m, masa ok. 1 t. Jego szczątki znaleziono w USA.
SJP.pl
Wikipedia
1. najwyższy głos męski
2. przestarzale: brzmienie lub treść jakiegoś pisma
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) muz. najwyższy głos męski;
(1.2) pot. instrument z taką barwą dźwięku
(1.3) książk. wydźwięk, charakter czegoś
(1.4) gw-pl|Warmia. trąbka
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) środ. mężczyzna o najwyższej skali głosu
Tenor – jeden z czterech głównych rodzajów, klas głosu ludzkiego. Mianem tym określa się również osoby śpiewające tym głosem. Skala tenorów solistów obejmuje dźwięki od c do c'-d'', a skala tenorów chóralnych – od c do g'-a’. Sytuuje się pomiędzy skalą barytonu a męskiego altu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
lekceważąco o tenorze - śpiewaku lub głosie
SJP.pl
1. słaby głos tenorowy
2. głos kastrata
SJP.pl
rodzaj piszczałki
SJP.pl
rodzaj skrzypiec wielkości pośredniej między altówką a wiolonczelą; skrzypce tenorowe
SJP.pl
tenorowy i basowy, np. instrument tenorowo-basowy
SJP.pl
minerał, tlenek miedzi
Tenoryt (melakonit) – minerał z gromady tlenków. Należy do grupy minerałów bardzo rzadkich.
Nazwa pochodzi od nazwiska włoskiego botanika Michele Tenore (1780-1861).
SJP.pl
Wikipedia
śpiewak śpiewający tenorem; tenor
SJP.pl
kolczaste zwierzę z Madagaskaru; kretojeż
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) zool. madagaskarski ssak przypominający jeża;
Tenrek zwyczajny, kretojeż bezogonowy (Tenrec ecaudatus) – gatunek ssaka z podrodziny tenreków (Tenrecinae) w obrębie rodziny tenrekowatych (Tenrecidae).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
o cechach tenrekowatych (rodzina ssaków)
Tenrekowate, kretojeże (Tenrecidae) – rodzina ssaków z podrzędu tenrekokształtnych (Tenrecomorpha) w obrębie rzędu afrosorkowców (Afrosoricida).
SJP.pl
Wikipedia
o cechach tenrekowatych (rodzina ssaków)
SJP.pl
główna sekta religijna kultu Sinto w Japonii
Tenri (jap. 天理市 Tenri-shi) – miasto w Japonii, na wyspie Honsiu, w prefekturze Nara.
W mieście znajduje się kwatera główna wspólnoty religijnej Tenri-kyō oraz inne obiekty należące do niej, w tym Uniwersytet Tenri (Tenri Daigaku), którego biblioteka posiada wartościowe zbiory dawnego piśmiennictwa japońskiego.
SJP.pl
Wikipedia
siły działające w skorupie ziemskiej, powodujące powstawanie rowów tektonicznych; przeciwieństwo kompresji
Tensja – w geologii oznacza siły rozciągające działające w skorupie ziemskiej (naprężenie), których skutkiem jest ekstensja: odkształcenie ośrodka mające charakter rozciągnięcia.
Skutkiem działania tensji jest powstawanie m.in. rowów tektonicznych, ryftów lub uskoków normalnych. Siły te działają przeciwnie do sił kompresji, wywołujących skrócenie ośrodka (np. fałdowanie).
SJP.pl
Wikipedia
urządzenie do pomiaru zawartości w glebie wody łatwo dostępnej dla roślin
Tensometr (łac. tensus – napięty, gr. metréô – mierzę) – miernik służący do pomiaru naprężenia. W praktyce mierzy się odkształcenie i oblicza naprężenie w oparciu o przyjęty związek fizyczny (np. prawo Hooke’a).
Tensometry wykorzystuje się także pośrednio do pomiaru innych wielkości nieelektrycznych (np. siły, ciśnienia, przyspieszenia, masy).
SJP.pl
Wikipedia
przyrząd służący do pomiaru odkształceń liniowych lub naprężeń ciała stałego zachodzących pod działaniem obciążeń
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fiz. techn. metrol. miernik naprężeń materiałów;
Tensometr (łac. tensus – napięty, gr. metréô – mierzę) – miernik służący do pomiaru naprężenia. W praktyce mierzy się odkształcenie i oblicza naprężenie w oparciu o przyjęty związek fizyczny (np. prawo Hooke’a).
Tensometry wykorzystuje się także pośrednio do pomiaru innych wielkości nieelektrycznych (np. siły, ciśnienia, przyspieszenia, masy).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dział metrologii zajmujący się pomiarami sprężystych odkształceń materiałów poddanych działaniu obciążeń
SJP.pl
Wikipedia
poetycka forma literacka polegająca na prowadzeniu przez dwóch autorów dyskusji na dany temat
SJP.pl
uogólnienie wektora i skalara
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) mat. obiekt geometryczny opisujący wieloliniowe zależności między zbiorami wektorów, niezmiennicze względem układu współrzędnych;
Tensor – obiekt matematyczny będący uogólnieniem pojęcia wektora. Zbiór wszystkich tensorów wraz z działaniami dodawania i mnożenia przez skalar nazywa się przestrzenią tensorową. Tensory, podobnie jak wektory, mogą być swobodne i zaczepione. Rozważa się pola tensorowe (nazywane również w skrócie tensorami), czyli pola, które każdemu punktowi przestrzeni przypisują pewien tensor. Tensory, które zmieniają się przy zmianie skali, ściśle nazywa się gęstościami tensorowymi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rachunek tensorowy - dział matematyki dotyczący badania właściwości i zastosowań tensorów
SJP.pl
związek chemiczny adsorbujący się na powierzchni układu i zmieniający jej energię swobodną; surfaktant, tenzyd
SJP.pl
Wikipedia
brezent lub płótno żaglowe rozkładane nad pokładem statku w celu jego ochrony
Tent - płótno lub brezent rozpinane nad pokładem statku, stanowiące dach chroniący przed słońcem lub deszczem.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej:
1. kuszenie, nęcenie;
2. usiłowanie, próba
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. kuszenie
(1.2) daw. próbowanie
SJP.pl
Wiktionary
wymarły bezkręgowiec występujący w sylurze i dewonie
SJP.pl
dawniej: ten, kto zachęca, namawia do czegoś, zwłaszcza do czegoś złego; kusiciel
SJP.pl
środowiskowo: próbny, wstępny
SJP.pl
potocznie: wyraz zastępujący (często eufemistycznie) określenie jakiejś czynności, sytuacji, jakiegoś faktu, stanu itp., których nadawca nie chce lub nie umie określić
SJP.pl
potocznie:
1. wykonywać jakąś czynność;
2. odbywać stosunek seksualny; tentegować się, bzykać się
czasownik przechodni niedokonany (dk. wytentegować)
(1.1) pot. czasownik, który może być określeniem dowolnej czynności
(1.2) eufem. o mężczyźnie: odbywać stosunek seksualny
czasownik zwrotny niedokonany tentegować się
(2.1) eufem. odbywać stosunek seksualny
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|tentegować.
Wiktionary
dawniej:
1. kusić, nęcić, pociągać do jakiegoś działania;
2. kusić się, starać się, zabiegać o coś
SJP.pl
w językoznawstwie: bezdźwięczne spółgłoski zwarte (w Polsce 'p', 't' i 'k')
SJP.pl
przestarzale o dzierżawie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) praw. ekon. czynsz dzierżawny
(1.2) hist. królewszczyzna w użytkowaniu starosty niegrodowego
Tenuta – (wł. 'posiadłość, majątek (ziemski); objętość; uniform' z łac. tenēre 'trzymać'). Ma dwa znaczenia: „tenuta dzierżawna” – czynsz dzierżawczy (renta dzierżawna), którą dzierżawca przekazuje właścicielowi ziemi.
W innym znaczeniu jest to dzierżawa dóbr królewskich lub książęcych. Dzierżawcę takich dóbr zwano grzecznościowo w Polsce w XVI i XVII w. starostą niegrodowym lub tenutariuszem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: dzierżawca dóbr królewskich; posiadacz starostwa bez jurysdykcji; starosta niegrodowy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. dzierżawiący królewszczyznę
Starosta niegrodowy, tenutariusz (łac. capitaneus sine iurisdictione) – użytkownik zamków lub dóbr królewskich z tzw. królewszczyzn na podstawie umowy dzierżawy lub zastawu, jednak bez praw starosty grodowego takich jak uprawnienia sądowe, policyjne i egzekucyjne. Starostwa niegrodowe były łac. panis bene merentium (chlebem dobrze zasłużonych), rozdawanym przez króla. Starostwa grodowe nadawały wyższą godność, ale za to starostwa niegrodowe były bardziej dochodowe. Starostowie niegrodowi od 1563 roku byli obowiązani płacić do skarbu państwa część czwartą dochodu, czyli tak zwaną kwartę, na utrzymanie wojska kwarcianego (od 1567 roku tylko 1/5). Prawo zwane Ius communicativum, pozwalało wdowie po staroście zatrzymać starostwo na dożywocie. Dla wykazania kwarty sporządzano bardzo szczegółowe i dokładne opisy starostw zwane lustracjami. Starostowie niegrodowi administrowali dobrami jak własnością cudzą i czasową, dlatego sejm w 1774 roku postanowił wydzierżawiać starostwa niegrodowe prawem emfiteutycznym na 50 lat w drodze przetargu. Wobec niekontrolowanej kumulacji tych starostw w jednym ręku, stały się one przyczyną wzrostu niejednej fortuny magnackiej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
określenie wykonawcze: wytrzymując
Akcent muzyczny – wyraźniejsze, silniejsze podkreślenie jakiegoś dźwięku lub współbrzmienia. Akcent naturalny pojawia się w tzw. „mocnych” częściach taktu. Inne akcenty (melodyczny, harmoniczny) wynikają z linii melodycznej lub współbrzmienia i układu grup rytmicznych (np. w tańcach).
SJP.pl
Wikipedia
książkowo: zaimek "ten" wzmocniony partykułą ekspresywną -że; ten sam, ten właśnie
zaimek wskazujący
(1.1) książk. …na przedmiot, zwierzę, osobę lub pojęcie znajdujące się blisko mówiącego, wzmocniony o partykułę ekspresywną -że; ten sam
SJP.pl
Wiktionary
związek chemiczny adsorbujący się na powierzchni układu i zmieniający jej energię swobodną; surfaktant, tensyd
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
Teobald – imię męskie pochodzenia germańskiego, zapisywane w Polsce od średniowiecza. Pierwszy człon to germ. þeudo, stsas. thioda, stwniem. diot – „lud”; drugi to bald – „odważny, śmiały”. Można je tłumaczyć jako „sławny wśród ludzi”. Pierwszy człon tego imienia notował liczne odmiany, w tym w dawnej Polsce zapisano wariant tego imienia Tybald (tę formę imienia przyjęto w tłumaczeniu dla jednej z postaci „Romea i Julii” Szekspira), Dypołt, Dziepołt. Forma z początkowym Teo- < germ. Theudo- jest zhellenizowana z odniesieniem do gr. θεος (theos) – „bóg”; notowana w Polsce od 1265 roku (natomiast forma Dziepołt – Depoldus – od 1218 roku).
SJP.pl
Wikipedia
główny alkaloid nasion kakaowca, wykazujący silne działanie moczopędne i rozkurczające mięśnie gładkie
Teobromina, 3,7-dimetyloksantyna – organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów purynowych. Występuje naturalnie przede wszystkim w ziarnach kakao (ok. 1,8%). W roślinach towarzyszy jej często kofeina, np. w herbacie i yerba mate. Gorzka czekolada zawiera około 10 gramów teobrominy na kilogram, a mleczna – około 5 gramów.
Jest w stanie przedostawać się z osocza do śliny oraz do mleka matek karmiących.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: teokali] starożytna świątynia w Meksyku
Teocalli (nah. „Bóg-dom”) – mezoamerykańska piramida z umieszczoną na szczycie świątynią. Piramida tego typu zwieńczona jest tarasem; punktem centralnym był wizerunek bóstwa wraz z ołtarzem ofiarnym. Świątynia wieńcząca teocalli była miejscem celebracji wybranych najważniejszych rytuałów religijnych prekolumbijskiego Meksyku.
SJP.pl
Wikipedia
związany z teocentryzmem, wynikający z teocentryzmu (np. światopogląd teocentryczny, wizja teocentryczna)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z teocentryzmem, dotyczący teocentryzmu
przymiotnik jakościowy
(2.1) charakterystyczny dla teocentryzmu
SJP.pl
Wiktionary
pogląd filozoficzny stawiający Boga w centrum wszechświata, uznający go za najwyższą wartość, za przyczynę i cel istnienia wszelkich bytów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) teol. pogląd uznający Boga za najwyższą wartość oraz przyczynę i cel wszystkiego, co istnieje;
Teocentryzm (z gr. Θεός, theos – bóg i z łac. centrum – środek) – pogląd uznający Boga/bogów za przyczynę i cel istnienia wszystkich bytów. Bóg (bogowie) uważany jest za byt zewnętrzny wobec wszechświata, działający stale, wzywający do życia duchowego w łączności ze swoją osobą i reagujący na aktywność ludzi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przyrząd geodezyjny do mierzenia kątów w płaszczyźnie pionowej i poziomej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geod. instrument geodezyjny do pomiaru kątów;
Teodolit (ang. Theodolite) – instrument geodezyjny służący do pomiarów kątów poziomych oraz kątów pionowych. Można wyróżnić teodolity optyczne oraz elektroniczne. W teodolitach optycznych zastosowane jest szklane koło poziome (limbus) i koło pionowe z naniesionym podziałem kątowym stopniowym (kąt pełny – 360° stopni) lub gradowym (kąt pełny – 400° gradowych), z którego obserwator wykonuje odczyt kierunku. W teodolitach elektronicznych odczyt kierunku jest wykonywany automatycznie. W teodolicie dzięki wykorzystaniu warunków geometrycznych układu optycznego, możliwy jest również pomiar odległości, przy zastosowaniu specjalnej łaty pomiarowej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
forma rzeczownika.
(2.1) D. lm. od: Teodora
Teodor (gr. θεός + δῶρον – bóg + dar, tj. „dar boży, darowany przez boga”) – imię męskie pochodzenia greckiego. Por. Diodor.
W Polsce nadawane co najmniej od XIII wieku i zapisywane m.in. w postaci: Tader, Chodor (wschsł.), Teodor, Todor, C(z)ader, C(z)eder. Odpowiednikiem znaczeniowym tego imienia wśród imion staropolskich jest Dadzbog, Bożydar, Bogdan, Bohdan.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lp. od: Teodor
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
zdrobnienie od: Teodor (imię męskie)
SJP.pl
Teodor z małżonką; Teodorowie
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
SJP.pl
wieś w Polsce
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Teodora lub z nim związany
SJP.pl
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) rzad. imię|polski|m.;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Teodory lub z nią związany
SJP.pl
imię męskie
Teodot – imię męskie pochodzenia greckiego, od gr. Θεόδοτος (Theodotos), które oznaczało „ofiarowany Bogu”, z gr. θεός (theos – "Bóg") i δοτος dotos — "dany". Jest to imię wielu świętych i męczenników.
SJP.pl
Wikipedia
Teodozewo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gostyńskim, w gminie Poniec.
W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako kolonia Teodorowo należała do wsi mniejszych w ówczesnym pruskim powiecie Kröben (krobskim) w rejencji poznańskiej. Teodorowo należało do okręgu krobskiego tego powiatu i stanowiło część majątku Rokosowo, którego właścicielem był wówczas (1846) Józef Mycielski. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 58 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 8 dymów (domostw).
Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
(1.2) geogr. miasto na Ukrainie, na wybrzeżu Krymu;
(1.3) geogr. hist. grecka polis w miejscu współczesnej Teodozji (1.2)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z osobą o imieniu Teodozjusz, jak np. cesarze rzymscy Teodozjusz I i Teodozjusz II
Wiktionary
2 miejscowości w Polsce:
Wikipedia
1. Teodozjusz I Wielki (347-395), cesarz rzymski od 379;
2. Teodozjusz II (ok. 401-450), cesarz wschodniorzymski od 408, wnuk Teodozjusza I Wielkiego;
3. imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Teodozjusz, Teodozy – imię męskie pochodzenia greckiego. Ma znaczenie analogiczne do imienia Teodor, a oznacza "dany od Boga".
Żeński odpowiednik: Teodozja
Teodozy i Teodozjusz imieniny obchodzą: 11 stycznia, 14 lutego, 26 marca, 17 lipca i 25 października.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Teodozjusza lub z nim związany
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) teol. dotyczący teodramatu
Wiktionary
1. koncepcja filozoficzna, której zasadniczym celem jest usprawiedliwienie Boga z zarzutu istnienia zła i niesprawiedliwości na świecie;
2. dzieło przedstawiające taką koncepcję;
3. dział filozofii chrześcijańskiej zajmujący się rozumowym uzasadnieniem poznawalności i istnienia Boga
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) filoz. teol. koncepcja dążąca do uzgodnienia sprzeczności pomiędzy wiarą w dobro i wszechmoc bożą a istnieniem zła i nieszczęść na świecie;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) rzad. imię|polski|m.;
Teofan – imię męskie pochodzenia greckiego (gr. Θεοφάνης), oznaczające „przejawienie się Boga” — złożone z gr. θεός (theos, „bóg”) i φανης (phanes, „objawić się, ukazać się”). Imię to notowane jest w źródłach polskich (na Śląsku, w Wielkopolsce i na Mazowszu) od XIV wieku, w formie Tyfan. Świętych, noszących to imię, było co najmniej sześciu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w religii: objawienie się bóstwa w widzialnej postaci
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Teofania (gr. Θεοφάνια od Θεός 'Bóg' i φαίνειν 'ukazać się') – w teologii pojedynczy akt objawienia się Boga. Teofanie mają umacniać wiarę ludzi, przypominać im o bliskości i dobroci Boga, a także o opiece, jaką ich darzy. Według Katechizmu Kościoła Katolickiego teofanie rozjaśniają treść obietnic dawanych ludziom przez Boga, można w nich zobaczyć i usłyszeć niewidzialnego Boga.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
forma rzeczownika|rodzaj=żeński.
(2.1) D. lm. od: Teofila
Teofil – imię pochodzenia greckiego. Oznacza „miły Bogu”. Istnieją liczni święci o tym imieniu. Święty Łukasz, autor jednej z Ewangelii oraz Dziejów Apostolskich tym imieniem (Łk 1,3) (Dz 1,1) zwraca się do swojego czytelnika rozpoczynając napisane przez siebie księgi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.
forma rzeczownika|rodzaj=męskoosobowy.
(2.1) D. i B. lp. od: Teofil
Teofila – żeński odpowiednik imienia Teofil. Oznacza „miłującą Boga”. Za odpowiedniki znaczeniowe uznaje się m.in. imiona Bogumiła i Amadea.
Teofila imieniny obchodzi 28 grudnia.
Znane osoby o tym imieniu:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: Teofila (imię żeńskie)
SJP.pl
alkaloid roślinny o działaniu zbliżonym do kofeiny
Teofilina (1,3-dimetyloksantyna) – organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów purynowych. Występuje naturalnie m.in. w ziarnach kakao (Theobroma cacao), w liściach herbaty (Camellia sinensis) i yerba mate (Ilex paraguariensis). Znajduje zastosowanie w leczeniu astmy oskrzelowej i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.
SJP.pl
Wikipedia
alkaloid roślinny o działaniu zbliżonym do kofeiny
SJP.pl
zdrobnienie od: Teofila (imię żeńskie)
SJP.pl
Teofil z małżonką; Teofilowie
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
wieś w Polsce
Teofilówka – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie sokołowskim, w gminie Jabłonna Lacka. Ma status sołectwa. Leży w odległości około 5 km na północny wschód od Jabłonny Lackiej.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.
Wierni wyznania rzymskokatolickiego zamieszkali w miejscowości należą do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Jabłonnie Lackiej.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Teofila lub z nim związany
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) zawierający w sobie imię bóstwa
Wiktionary
grecki uczony żyjący w latach ok. 370-287 p.n.e.
Teofrast z Eresos (gr. Θεόφραστος, Theophrastos), (ok. 370–287 p.n.e.) – grecki uczony i filozof. Uczeń i przyjaciel Arystotelesa, w latach 322-287 p.n.e., jako jego następca, był scholarchą Lýkeionu w szkole perypatetyków. Był nauczycielem Demetriusza z Faleronu.
SJP.pl
Wikipedia
część doktryny religijnej lub mitologii, której przedmiotem badań jest pochodzenie bóstw
Teogonia (gr. θεογονία theogonia) – część teologii lub mitologii zajmująca się kwestią pochodzenia bogów i herosów. Jest to najczęściej pieśń przedstawiająca narodziny bogów. Religioznawstwo współczesne traktuje kwestie teogonii symbolicznie, uznając opisywane przez nią zdarzenia jako wyraz wielu funkcji sfery sacrum. Przykładem teogoni jest Teogonia Hezjoda, opisująca powstanie i losy bogów greckiego panteonu, a także teogonie indyjskie zawarte w Puranach.
SJP.pl
Wikipedia
władza duchownych; także ustrój państwa z ich władzą
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) polit. rel. ustrój państwowy, w którym najwyższa władza należy do duchowieństwa;
(1.2) polit. państwo, w którym panuje teokracja (1.1)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zwolennik ustroju, w którym najwyższą władzę państwową sprawują duchowni; członek rządów teokratycznych
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest teokratyczne
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) taki, w którym władzę sprawuje bóstwo lub jego kapłani
SJP.pl
Wiktionary
wprowadzanie rządów kleru, władzy duchownych
SJP.pl
władza duchownych; także ustrój państwa z ich władzą
SJP.pl
Wikipedia
grecki poeta z Syrakuz (około 310 p.n.e. - około 250 p.n.e.)
Teokryt (gr. Θεόκριτος Theokritos, około 310 p.n.e. – około 250 p.n.e.) – grecki poeta z Syrakuz, uważany za twórcę sielanki. Przebywał w Aleksandrii na dworze Ptolemeusza II Filadelfosa.
Część utworów Teokryta zachowała się do dzisiejszych czasów; prawdopodobnie nie wszystkie są autentyczne. Do najważniejszych należy zbiór sielanek, który Teokryt zatytułował Idyllami (tj. scenkami rodzajowymi), które obok utworów przedstawiających obrazki pasterskie zawierają także wiersze innego rodzaju: mimy (sceny miejskie), enkomia (panegiryki na cześć m.in. Ptolemeusza), hymn na cześć Dioskurów, epyllion pt. Mały Herakles, a także różne drobne utwory okolicznościowe. Z pewnością najważniejszy wpływ wywarły jego utwory sielankowe, nawiązujące do ludowych pieśni pasterskich (bukolik). Dotyczą one nierzadko miłosnych tęsknot bohaterów, którzy w wolnym od pracy czasie oddają się śpiewaniu pieśni. Takie ujęcie to po części wynik powstania w czasach Teokryta kultury wielkomiejskiej, która skłoniła go do poszukiwania przestrzeni alternatywnych dla miejskiego zgiełku. Odnalazł taką na ojczystej Sycylii, gdzie rozgrywa się akcja właściwych sielanek poety. Mimo to nie idealizuje on zanadto pasterskiego życia, uprawia – w odróżnieniu do jego rzymskiego następcy – sielankę realistyczną, którą na grunt polski przeniósł Szymon Szymonowic.
SJP.pl
Wikipedia
skrót od: teologia, teologiczny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) oddawanie czci bogu, kult boga
Wiktionary
2 miejscowości w Polsce:
2 miejscowości na Białorusi:
miejscowość na Ukrainie:
Wikipedia
osoba badająca naturę Boga oraz jego relację do świata i ludzi
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) filoz. rel. specjalista w dziedzinie teologii
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) filoz. rel. specjalistka w dziedzinie teologii
Teolog – osoba zajmująca się systematycznym, opartym na metodach filozoficznych, historycznych i in., studium twierdzeń religijnych uznawanych za objawione dotyczących Boga oraz Jego relacji do świata, w myśl maksymy (łac.) fides quaerens intellectum - wiara szukająca zrozumienia. Najczęściej związana z chrześcijaństwem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nauka o Bogu lub bogach, interpretująca i uzasadniająca twierdzenia danej religii
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) teol. teoretyczna podbudowa jakiejś religii, zwłaszcza w odniesieniu do religii uznających istnienie Boga (bogów);
(1.2) pot. wydział lub kierunek na uczelni obejmujący studia w dziedzinie teologii (1.1)
Teologia (gr. θεος, theos, „Bóg”, + λογος, logos, „nauka”) lub sacra doctrina (święta nauka); bogoznawstwo – refleksja nad doktrynami religijnymi, wykraczająca poza religioznawstwo, które nie ocenia prawdziwości religii (w przeciwieństwie do teologii, która zakłada prawdziwość danego wyznania) oraz poza filozofię religii, która to nie opiera się na wierze.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) teol. związany z teologią
Wiktionary
→ teolog
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Teonilla, Teonela – imię żeńskie pochodzenia greckiego, pierwotnie stanowiące zdrobniałą żeńską formę imienia Teonas. Patronką tego imienia jest św. Teonilla (Teonela), zm. w 303 roku.
Teonilla imieniny obchodzi 23 sierpnia.
Wiktionary oraz Wikipedia
odmiana deontologizmu heteronomicznego, wg której normy moralne zostały podyktowane wprost przez Boga, a jego wolna decyzja jest źródłem i jedynym uzasadnieniem wszelkich wartości moralnych
SJP.pl
skrót od: teoretyczny; teoret.
SJP.pl
instrument strunowy szarpany, rodzaj lutni basowej
Teorban (także teorba) – instrument muzyczny, w którym źródłem dźwięku są napięte struny szarpane palcami. Jeden z trzech typów arcylutni.
Ma owalny, wypukły korpus rezonansowy, podobny do korpusu lutni, oraz szeroką, długą szyjkę zakończoną podwójną skrzynką kołkową. Komora kołkowa strun melodycznych znajduje się na prostym (nie łamanym) przedłużeniu szyjki. Komora kołkowa strun burdonowych (basowych, niskobrzmiących) jest umieszczona ponad pierwszą i nieco z boku. Obydwie połączone są esowatą szyjką. Struny teorbanu były początkowo pojedyncze, a od XVIII wieku zdwajane; melodyczne są skracane palcami, a burdonowe nie – wydają tylko jeden dźwięk. Liczba strun waha się od 11 do 14. Dwie najniższe struny są zawsze pojedyncze, pozostałe podwójne.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
twierdzenie należące do systemu dedukcyjnego, wyprowadzone za pomocą dedukcji z aksjomatów systemu, do którego należy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) log. twierdzenie pochodne, który występuje w obrębie systemu dedukcyjnego i jest wyprowadzone za pomocą wnioskowania dedukcyjnego z aksjomatów tego systemu
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ teoremat
przymiotnik
(1.1) dotyczący teorematu
SJP.pl
Wiktionary
skrót od: teoretyczny; teor.
SJP.pl
→ teoretyk
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób teoretyczny
Wiktionary
dotyczący teorii literatury
SJP.pl
dotyczący teorii poznania (epistemologii); teoriopoznawczy, epistemologiczny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co jest teoretyczne
Wiktionary
1. oparty na teorii naukowej, a nie na doświadczeniu;
2. hipotetyczny
przymiotnik
(1.1) niesprawdzony w praktyce, oparty tylko na teorii
(1.2) mało prawdopodobny
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) naukowiec zajmujący się nauką teoretyczną
(1.2) człowiek, który posiadł wiedzę ogólną w danej dziedzinie, ale nie potrafi wdrożyć ją w praktykę
Wiktionary
rozważać coś w sensie teoretycznym, w oderwaniu od praktyki
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) pot. wyrażać przypuszczenia nie wychodzące poza sferę teorii
(1.2) nauk. opracowywać teorię
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) wyrażanie przypuszczeń
Wiktionary
1. koncepcja oparta na poznaniu i zrozumieniu istotnych czynników kształtujących pewną sferę rzeczywistości;
2. gałąź nauki, sztuki, technologii itp. w przeciwieństwie do praktyki zajmująca się kwestiami ogólnymi, założeniami; metodologia;
3. teza mająca coś tłumaczyć, lecz niedająca się udowodnić naukowo lub w praktyce zweryfikować
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) system pojęć, definicji, aksjomatów, i twierdzeń, opisujący wybrany fragment świata fizycznego, świata kultury, bądź abstrakcyjnego obiektu;
(1.2) log. zbiór wzajemnie niesprzecznych zdań logicznych;
(1.3) pot. teza tłumacząca coś, ale nie udowodniona (w nauce takie użycie uważane jest za błąd, patrz uwagi)
(1.4) pot. abstrakcja, nie mająca odniesienia do praktyki
(1.5) pot. teoretyczna (w przeciwieństwie do praktycznej) część nauczania bądź egzaminu
Teoria (z gr. theoría – oglądanie, rozważanie) – system pojęć, definicji, aksjomatów i twierdzeń, ustalających relacje między tymi pojęciami i aksjomatami, tworzący spójny system pojęciowy, opisujący jakąś wybraną dziedzinę fizyczną lub abstrakcyjną.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
ateński zasiłek dla ubogich obywateli na opłacenie ich wstępu na wydarzenia kulturalne pobierany w IV i V w. p.n.e.
Teorikon (gr. theorikon) to zasiłek w wysokości dwóch oboli, wypłacany w Atenach od czasów Peryklesa ubogim obywatelom na opłacenie wstępu do teatru, a z czasem na wszelkie widowiska. Był jednym z charakterystycznych przejawów polityki kulturalnej państwa ateńskiego w V w. p.n.e.
Zniesiony na wniosek Demostenesa z przeznaczeniem na cele wojskowe.
SJP.pl
Wikipedia
dotyczący teorii grafów
SJP.pl
związany z teorią informacji (dyscypliną naukową)
SJP.pl
dotyczący teorii liczb
przymiotnik relacyjny
(1.1) mat. wykorzystujący dorobek teorii liczb, opierający się na teorii liczb, dotyczący teorii liczb
SJP.pl
Wiktionary
dotyczący teorii mnogości
przymiotnik relacyjny
(1.1) mat. związany z teorią mnogości
SJP.pl
Wiktionary
dotyczący teorii modeli (semantyki logicznej)
SJP.pl
dotyczący teorii poznania (epistemologii); teoretycznopoznawczy, epistemologiczny
przymiotnik
(1.1) filoz. dotyczący teorii poznania
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: teoria
SJP.pl
zdrobnienie od: Teodor, Teofil (imiona męskie)
SJP.pl
Teosin – kolonia w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, w gminie Dorohusk.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa chełmskiego.
Kolonia wchodzi w skład sołectwa Teosin, Świerże-Kolonia. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 108 mieszkańców i była siedemnastą co do wielkości miejscowością gminy Dorohusk.
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Jana Nepomucena w Dorohusku.
Wikipedia
kształtownik o przekroju poprzecznym w kształcie litery T; teownik
SJP.pl
kształtownik o przekroju poprzecznym w kształcie litery T; teówka
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. kształtownik o przekroju poprzecznym zbliżonym do litery T;
Teownik – rodzaj kształtownika o przekroju poprzecznym zbliżonym do litery T. Z teowników wykonywane są elementy konstrukcji maszyn, budowli i tym podobne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w kształcie litery T
SJP.pl
zwolennik teozofii
SJP.pl
1. filozoficzno-religijny nurt myślowy badający tajemnice świata nadprzyrodzonego przez mistyczny kontakt z Bogiem
2. nazwa dla różnych ruchów filozoficzno-religijnych rozwijających się zwłaszcza na przełomie wieków XIX i XX
Teozofia (gr. theos „bóg” i sophia „mądrość”) – światopogląd religijno-filozoficzny głoszący możliwość uzyskania bezpośredniego kontaktu człowieka ze światem nadprzyrodzonym i poznania jego tajemnic przede wszystkim przez mistyczne objawienie, w węższym znaczeniu jeden z przejawów tendencji połączenia różnych religii (synkretyzm) głoszony przez Towarzystwo Teozoficzne, założone w 1875 roku przez Helenę Bławatską w Nowym Jorku.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) związany z teozofią
Wiktionary
członek TPD (Towarzystwa Przyjaciół Dzieci); TPD-owiec
SJP.pl
przymiotnik od: TPD (Towarzystwo Przyjaciół Dzieci); TPD-owski
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
sala do ciepłych kąpieli w starożytnych łaźniach rzymskich
Tepidarium – ogrzewana podłogowo sala z ciepłą wodą przeznaczona do wypoczynku w starożytnych termach rzymskich. Charakteryzuje się bezpośrednim promieniowaniem ze ścian i podłóg ciepła mającego wpływ na organizm.
W łaźniach Rzymian tepidarium stanowiło centralną halę otoczoną innymi pomieszczeniami. Było prawdopodobnie pierwszym z odwiedzanych przez kąpiących się miejsc i stanowiło swoisty wstęp do dalszych gorących (caldarium) bądź zimnych (frigidarium) kąpieli. Tepidarium wyróżniało się najbogatszymi zdobieniami pośród innych pomieszczeń łaźni. Znanym przykładem jest odkryte na terenie Pompei tepidarium nakryte półkolistym sklepieniem kolebkowym, zdobione reliefami w stiuku, otoczone ściennymi wnękami oddzielonymi od siebie atlantami.
SJP.pl
Wikipedia
określenie wykonawcze: obojętnie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. dzielnica miasta Meksyk, mająca opinię niebezpiecznej, z szemranym handlem, własną kulturą, dialektem i unikalnym sposobem bycia
Wiktionary
uderzać lekko pędzlem po świeżo zamalowanej powierzchni obrazu w celu uzyskania chropowatości
SJP.pl
potocznie, z odcieniem lekceważenia o Telekomunikacji Polskiej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hist. pot. Telekomunikacja Polska
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: tekila] wódka meksykańska z soku agawy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mocny meksykański napój alkoholowy produkowany ze sfermentowanego soku agawy niebieskiej;
Tequila – wysokoprocentowy, meksykański napój alkoholowy, produkowany ze sfermentowanego soku agawy niebieskiej (Agave tequilana). Nazwa pochodzi od miasta Tequila, centrum produkcji trunku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszanina smoły, kalafonii i tłuszczu używana jako smar ochronny
SJP.pl
Wikipedia
(architektura) świątynia buddyjska w Japonii, złożona z ośmiu budowli sakralnych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) archit. rodzaj buddyjskiej świątyni w Japonii
(1.2) gw-pl|Górny Śląsk, Pszczyna. smoła
przysłówek
(2.1) gw-pl|Górny Śląsk. teraz
Tera (T) (gr. teras – potwór) – przedrostek jednostki miary oznaczający mnożnik 1 000 000 000 000 = 1012 (bilion).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w informatyce: jednostka pojemności pamięci równa 1024 gigabajtom (skrót: TB)
Terabajt (skrót TB), tebibajt (skrót TiB) – jednostki używane w informatyce m.in. do określania rozmiaru największych pamięci masowych, zasobów plików i baz danych. Przedrostek tera pochodzi od greckiego słowa téras oznaczającego potwora; przedrostek tebi został utworzony sztucznie (zob. przedrostek dwójkowy).
SJP.pl
Wikipedia
→ terabajt
przymiotnik
(1.1) inform. mający pojemność lub rozmiar jednego terabajta
SJP.pl
Wiktionary
jednostka informacji; bilion bitów
Terabit – jednostka informacji, w skrócie Tb lub Tbit.
1 Tbit = 1012 = 1 000 000 000 000 bitów.
Przykładowe przeliczenia na inne jednostki:
Zwykle jednak:
SJP.pl
Wikipedia
→ terabit
SJP.pl
dawniej: zmniejszać moc, wartość czegoś, zużywać, nadwerężać; marnować, tracić, trwonić, tyrać
SJP.pl
jednostka mocy obliczeniowej komputera równa bilionowi flopów; teraflops
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) inform. jednostka mocy obliczeniowej komputera równa 1012 (bilion) flopów
FLOPS (od ang. floating point operations per second, operacje zmiennoprzecinkowe na sekundę) – jednostka mocy obliczeniowej komputerów, używana szczególnie w zastosowaniach naukowych. Jest bardziej uniwersalna od wcześniej używanej jednostki MIPS, oznaczającej liczbę rozkazów procesora wykonanych na sekundę.
FLOPS nie jest jednostką SI, ale można go interpretować jako jednostkę o wymiarze 1/s.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
jednostka mocy obliczeniowej komputera równa bilionowi flopsów; teraflop
FLOPS (od ang. floating point operations per second, operacje zmiennoprzecinkowe na sekundę) – jednostka mocy obliczeniowej komputerów, używana szczególnie w zastosowaniach naukowych. Jest bardziej uniwersalna od wcześniej używanej jednostki MIPS, oznaczającej liczbę rozkazów procesora wykonanych na sekundę.
FLOPS nie jest jednostką SI, ale można go interpretować jako jednostkę o wymiarze 1/s.
SJP.pl
Wikipedia
jednostka częstotliwości równa bilionowi herców
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) metrol. fiz. jednostka częstotliwości równa bilionowi herców
Herc (Hz) (niem. Hertz) – jednostka miary częstotliwości w układzie SI (jednostka pochodna układu SI) i w wielu innych, np. CGS, MKS i MKSA. Definiuje się ją jako liczbę cykli na sekundę:
Nazwa jednostki pochodzi od nazwiska niemieckiego fizyka Heinricha Hertza, zajmującego się m.in. badaniem fal elektromagnetycznych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
robotnik zajmujący się układaniem terakoty
SJP.pl
1. palona, nieszkliwiona glina;
2. wyrób z nieszkliwionej gliny, porowaty, o barwie czerwonej lub żółtej;
3. nazwa koloru brązowoczerwonego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. tworzywo ceramiczne otrzymywane przez spiekanie w temperaturze 1150–1300°C gliny ogniotrwałej, skaleni, piasku, z dodatkiem barwiących tlenków metali, zwykle na kolor ceglastoczerwony;
(1.2) bud. szt. wyrób z terakoty (1.1), zwykle przedmiot użytkowy, artystyczny lub okładzina
Terakota (wł. terra cotta – ziemia wypalona) – wyroby z dobrze oczyszczonej i wypalonej gliny w formie figurek lub płytek, stosowane do zdobień.
Znane w starożytnym Egipcie, Mezopotamii, Grecji, Etrurii, Rzymie oraz w prekolumbijskiej Mezoameryce. Przedmioty były modelowane ręcznie lub odciskane w formach, a następnie wypalane. Wyrobów nie powlekano firnisem i początkowo nie malowano. Najciekawsze figurki pochodzą z IV w. p.n.e. z beockiej Tanagry, z okresu hellenistycznego – z małoazjatyckiej Myriny. Największe, naturalnej wielkości figury (w tym tzw. Apollo) pochodzą z Wejów (500 r. p.n.e.).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) dotyczący terakoty; wykonany z terakoty
(1.2) koloru brązowoczerwonego
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
magmowa skała głębinowa podobna do gabra
SJP.pl
rodzaj żółwi z rodziny żółwi błotnych
SJP.pl
1. specjalista w stosowaniu jakichś zabiegów medycznych, zwykle lekarz;
2. psychoterapeuta
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. specjalista od prowadzenia jakiejś terapii;
(1.2) psych. psychoterapeuta
Terapeuta to osoba, która specjalizuje się w określonym rodzaju terapii, najczęściej w psychoterapii. Można się też spotkać z definicją która określa terapeutę jako "specjalistę w dziedzinie terapii, znawca metod terapii". Terapeuta stosując odpowiednie metody, testy oraz angażując pacjenta/klienta w rozwiązywanie określonych zadań i wykonywanie odpowiednich czynności wpływają na zmianę postępowania lub zmianę zachowania swojego pacjenta/klienta. Najczęściej terapeutami są psycholodzy, lekarze, fizjoterapeuci, psychopedagodzy oraz pracownicy socjalni. W Polsce dość liczną grupę stanowią terapeuci zajęciowi, którzy poprzez organizację odpowiednich zajęć manualnych swoich podopiecznych wpływają na poprawę ich samopoczucia lub zachowania.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. specjalistka od prowadzenia jakiejś terapii
(1.2) psych. psychoterapeutka
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) za pomocą terapii
Wiktionary
1. leczniczy;
2. psychoterapeutyczny;
3. spełniający taką samą rolę jak terapia
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący terapii lub terapeuty
SJP.pl
Wiktionary
czasownik niedokonany
(1.1) poddawać kogoś / coś terapii
Wiktionary
przywracanie zdrowia przez stosowanie różnego rodzaju zabiegów, leków; także metoda leczenia choroby; terapeutyka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. przywracanie zdrowia, proces leczenia
Działalność lecznicza – działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia w ramach procesu określanego czasem także jako leczenie, terapia lub kuracja, obejmującego świadczenia zdrowotne udzielane celem przywrócenia równowagi (homeostazy) organizmu dotkniętego chorobą lub kalectwem albo poprawieniu jego jakości życia, za pomocą odpowiednich zabiegów medycznych, pielęgnacyjnych, usprawniających albo psychoterapeutycznych, z użyciem stosownych leków, materiałów, urządzeń, ćwiczeń lub rozmowy. Działalność lecznicza może również polegać na promocji zdrowia lub realizacji zadań dydaktycznych i badawczych w powiązaniu z udzielaniem świadczeń zdrowotnych i promocją zdrowia, w tym wdrażaniem nowych technologii medycznych oraz metod leczenia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przedstawiciel rzędu wymarłych gadów z gromady synapsydów; gad ssakokształtny
SJP.pl
przedstawiciel rzędu wymarłych gadów z gromady synapsydów; gad ssakokształtny
Terapsydy, gady ssakokształtne (Therapsida) – rząd synapsydów, który pojawił się we wczesnym permie i stał się dominującą grupą kręgowców lądowych w połowie tego okresu. Zgodnie z zasadami kladystyki do terapsydów, aby były taksonem monofiletycznym, należy również zaliczyć wywodzącą się z cynodontów gromadę ssaków.
SJP.pl
Wikipedia
płaski, poziomy próg na zboczu doliny rzecznej lub nad brzegiem morza
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) geogr. geol. płaski teren na zboczu doliny rzeki lub nad brzegiem morza;
(1.2) przest. zob. taras.
Terasa (taras) – forma terenu powstała w dolinie rzecznej wskutek erozyjnej lub akumulacyjnej działalności płynących wód. Występuje w zespołach, tworząc w przekroju poprzecznym doliny charakterystyczny układ schodów. Terasy mogą też powstać na wybrzeżu morza lub jeziora, w związku z działalnością falowania i zmiany poziomu lustra wody w akwenie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. mający pewne cechy terasy;
2. zawierający terasy
SJP.pl
→ teratogeneza; teratogenny
SJP.pl
powstawanie wad rozwojowych w trakcie rozwoju osobniczego
SJP.pl
dział embriologii zajmujący się powstawaniem wad rozwojowych
SJP.pl
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co jest teratogenne, co powoduje powstawanie wad rozwojowych płodu
Teratogenność (dosłownie potworotwórczość od teratos – potwór) – właściwość teratogenów powodująca wady (potworności) w rozwoju płodu (mają ją np. promieniowanie, wirusy, ksenobiotyki, niektóre lekarstwa).
Działanie teratogenne to działanie toksyczne substancji na zarodek lub płód (śmierć zarodka, zaburzenia czynnościowe, opóźnienie rozwoju, przedwczesne urodzenie).
Wiktionary oraz Wikipedia
powodujący wady rozwojowe w organizmach
przymiotnik
(1.1) med. wet. powodujący powstawanie wad rozwojowych płodu
SJP.pl
Wiktionary
specjalista w dziedzinie teratologii
SJP.pl
nauka o dziedzicznych lub patologicznych zniekształceniach u ludzi, zwierząt i roślin
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biol. med. nauka o wadach rozwojowych i potwornościach u organizmów żywych;
Teratologia (z gr. téras = potwór i lógos = nauka) – nauka, która zajmuje się badaniem potworności, nieprawidłowości oraz wad rozwojowych. Powiązana jest ściśle z anatomią porównawczą i patologiczną, embriologią i genetyką. Badania teratologii mają wielkie znaczenie dla poznania prawidłowego rozwoju organizmów, ponieważ u potworków widoczne są szczególnie wyraźnie określone właściwości rozwojowe.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) biol. med. związany z teratologią, dotyczący teratologii
Wiktionary
nowotwór przeważnie w postaci torbieli, zbudowany z bezładnie ułożonych tkanek i fragmentów narządów; potworniak
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zob. potworniak.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przedstawiciel rodziny kopalnych ptaków; teratornit
Teratornis merriami (sęp olbrzymi) – wielki wymarły ptak drapieżny z rodziny Teratornithidae z plejstocenu Ameryki Północnej. Mógł być największym ptakiem, jakiego widział człowiek – żył od ok. 2 mln do 10 tys. lat temu. Wiele okazów odnaleziono w naturalnych złożach asfaltu w Rancho La Brea w Kalifornii. Większy był Aiolornis incredibilis, dawniej nazywany Teratornis incredibilis, ale ten wymarł przed przybyciem człowieka do Nowego Świata. Największym znanym ptakiem latającym był Argentavis magnificens, również z rodziny Teratornithidae.
SJP.pl
Wikipedia
rodzina kopalnych ptaków; teratornity
SJP.pl
przedstawiciel rodziny kopalnych ptaków; teratornis
SJP.pl
rodzina kopalnych ptaków; teratornisy
SJP.pl
jednostka mocy równa 10^12 watów (skrót: TW)
Wat (W) – jednostka mocy i strumienia energii w układzie SI (jednostka pochodna układu SI). Nazwa wat pochodzi od nazwiska brytyjskiego inżyniera i wynalazcy Jamesa Watta.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) elektr. ilość energii elektrycznej równa pracy wykonywanej przez prąd o mocy 1 terawata w ciągu jednej godziny; miliard kilowatogodzin
Kilowatogodzina (kWh) – jednostka pracy, energii oraz ciepła; ilość energii zużywana przez godzinę urządzeniem o mocy kilowata (1000 watów). To jednostka wielokrotna jednostki energii – watosekundy (czyli dżula) w układzie SI:
Wiktionary oraz Wikipedia
w tej chwili
przysłówek
(1.1) w tej chwili, obecnie
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. teraz
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) czas obecny; to, co dzieje się teraz
(1.2) odprzym. cecha tego, co jest teraźniejsze; cecha tych, którzy są teraźniejsi
Teraźniejszość – część linii czasu dziejąca się obecnie (w liniowej koncepcji czasu). W tym sensie teraźniejszości przeciwstawia się przeszłość oraz przyszłość.
W filozofii istnieje pozycja zwana prezentyzmem, według której teraźniejszość jest jedynym z trzech wymienionych stanów (przeszłość, przyszłość, teraźniejszość), który rzeczywiście istnieje. Terminy, które stosuje się do mówienia o pozostałych stanach, są konwencjami i nie należy z nich wyciągać konsekwencji ontologicznych.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) odbywający się teraz
(1.2) gram. dotyczący czasu teraźniejszego
Wiktionary
mieszanina wody, cementu i grysu stosowana do wylewki posadzek lub schodów; lastryko, lastriko, lastrico, terrazzo
Lastriko (również lastryko, lastrico, terazzo) – materiał budowlany, rodzaj betonowego (rzadziej asfaltowego) podłoża utworzony przez mieszaninę wody, cementu (asfaltu), grysu oraz barwnika stosowany do wylewania posadzek, schodów, parapetów oraz do nagrobków.
SJP.pl
Wikipedia
pierwiastek chemiczny o symbolu Tb i liczbie atomowej 65, metal należący do lantanowców, wykorzystywany m.in. jako składnik materiałów magnetycznych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Tb i liczbie atomowej 65;
Terb (Tb, łac. terbium) – pierwiastek chemiczny, lantanowiec.
Jest to jeden z czterech pierwiastków, których nazwy zostały utworzone od szwedzkiej miejscowości Ytterby (są to: erb, itr, iterb, terb). Został odkryty w 1843 r.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ terb
przymiotnik
(1.1) dotyczący terbu
SJP.pl
Wiktionary
interwał muzyczny złożony z oktawy i seksty
Tercdecyma – interwał złożony zawarty między trzynastoma kolejnymi stopniami skali muzycznej. W szeregu zasadniczym naturalnie występuje tercdecyma mała i wielka. Zastosowanie znaków chromatycznych pozwala zmienić jej rozmiar.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od tercet
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) potomek Mulatki i białego mężczyzny lub Mulata i białej kobiety
Wiktionary
zespół składający się z trzech wykonawców; trio
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) trzech muzyków
(1.2) trzech ludzi, którzy razem coś robią
Tercet – dwuznaczne pojęcie muzyczne:
Trzyosobowy zespół instrumentalny nosi nazwę trio. Analogicznie dwuosobowy zespół wokalny nosi nazwę duet, a dwuosobowy zespół instrumentalny to duo. Od kwartetu wzwyż nie ma rozróżnienia, określenie dotyczy zarówno czterech śpiewaków, jak i czterech instrumentalistów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ tercet
SJP.pl
1. główny interwał w akordach systemu dur-moll
2. dawniej: sześćdziesiąta część sekundy
3. jedna z trzech części meczu
4. trzecia pozycja obronna w szabli w szermierce
5. stopień czcionki o wielkości szesnastu punktów typograficznych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) muz. interwał o wielkości 3 lub 4 półtonów;
(1.2) typogr. druk. w systemie miar typograficznych Didota stopień czcionki odpowiadający szesnastu punktom (6,0144 mm)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ tercja (część modlitwy brewiarzowej); tercjowy
SJP.pl
dawniej: woźny w zakładzie naukowym; pedel; bedel
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. woźny szkolny
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. żona tercjana
(1.2) przest. woźna
Wiktionary
potocznie: kobieta, która jako osoba świecka związana jest z określonym zakonem
SJP.pl
→ tercjarz
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) członkini jednego z trzecich zakonów
SJP.pl
Wiktionary
związany z tercjarstwem (organizacja religijna ludzi świeckich)
przymiotnik
(1.1) dotyczący tercjarstwa, właściwy tercjarstwu, związany z tercjarstwem, należący do tercjarstwa
SJP.pl
Wiktionary
w kościele katolickim: organizacja religijna ludzi świeckich, związana z określonym zakonem (jednak bez obowiązku życia w klasztorze i składania ślubów zakonnych); stowarzyszenie tercjarskie; trzeci zakon
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) rel. w Kościele katolickim: organizacja religijna, której świeccy członkowie w codziennym życiu realizują zasady jednego z zakonów, jednak bez obowiązku pozostawania w klasztorze i składania ślubów zakonnych; trzeci zakon
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
członek tercjarstwa, świeckiego zgromadzenia wokół niektórych klasztorów, przestrzegającego ich reguły
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. członek jednego z katolickich stowarzyszeń świeckich, tzw. „zakonów tercjarskich” (zakonów trzecich);
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) rzad. imię|polski|m.;
Tercjusz – imię męskie pochodzenia łacińskiego, od liczebnika oznaczającego "trzeci" (por. Oktawiusz). Patronem tego imienia jest św. Tercjusz, wspominany razem ze śwśw. Dionizją, Datywą, Leoncją, Emilianem, Bonifacym, Majorykiem i Serwusem (V wiek).
Tercjusz imieniny obchodzi 6 grudnia.
Wiktionary oraz Wikipedia
trzywierszowa zwrotka o specyficznym układzie rymów
Tercyna (wł. terza rima) – strofa otwarta złożona z 3 wersów, zwykle jedenastozgłoskowych, powiązana rymami ze strofą poprzednią i następną. Rymy mają następujący układ w kolejnych zwrotkach: aba, bcb, cdc, ded itd.
SJP.pl
Wikipedia
→ tercyna
SJP.pl
potoczne wyrażenie wypowiadane, gdy powątpiewamy w prawdziwość czyichś słów (np. Tere fere, znowu zmyślasz.), lekceważymy czyjąś wypowiedź (np. Tere fere, gadaj zdrów.), przekomarzamy się z kimś (np. Tere fere, złap mnie!) itp.; tere fere
SJP.pl
Terebiniec – kolonia w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie hrubieszowskim, w gminie Werbkowice.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.
Kolonia jest sołectwem w gminie Werbkowice. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 308 mieszkańców i była dwunastą co do wielkości miejscowością gminy.
Wikipedia
drzewo lub krzew z rodziny nanerczowatych; terpentynowe drzewo, pistacja terpentynowa
Pistacja terpentynowa (Pistacia terebinthus L.), nazywana także terebintem, terebintowym lub terpenowym drzewem – gatunek drzewa z rejonu Morza Śródziemnego.
SJP.pl
Wikipedia
poli(tereftalan etylenu) - popularne tworzywo sztuczne z grupy poliestrów; PET
SJP.pl
kwas tereftalowy - kwas aromatyczny, izomer kwasu ftalowego używany do syntezy włókien poliestrowych
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. hydron. rzeka na Przedkaukaziu, płynąca przez Rosję i Gruzję, uchodząca deltą do Morza Kaspijskiego;
Terek (gruz. თერგი, Tergi; ros. Терек, Tieriek; czecz. Теркa, Terka) – rzeka na Kaukazie Północnym. Jej długość wynosi 623 km; dorzecze zajmuje powierzchnię 43,2 tys. km².
Źródła znajdują się w Wielkim Kaukazie na stokach Pasma Głównego (Wododziałowego). Rzeka przepływa przez terytorium Gruzji i Rosji (Osetia Północna, Czeczenia i Dagestan). W Pasmie Bocznym tworzy przełom zwany Wąwozem Darialskim (dł. ok. 3 km, głębokość do 1000 m).
Wiktionary oraz Wikipedia
ptak z rodziny bekasowatych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ornit. nazwa systematyczna|Xenus cinereus|ref=tak., gatunek ptaka z rodziny bekasowatych;
Terekia (Xenus cinereus) – gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Nie jest zagrożony wyginięciem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
w pałacach carskich i bojarskich na Rusi: najwyższa kondygnacja mieszkalna, głównie dla kobiet
Terem (ros. tieriem, dosł. poddasze) – najwyższa kondygnacja w XVII-wiecznych pałacach carskich i dworach bojarskich, przeznaczona wyłącznie dla kobiet.
Kondygnacja ta była zazwyczaj wyodrębniona od reszty budowli malowniczym, wysokim dachem. Budowano ją czasem osobno i była wówczas połączona z główną rezydencją zamkniętym przejściem.
SJP.pl
Wikipedia
Teremiec – kolonia w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, w gminie Białopole.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa chełmskiego.
Kolonia jest sołectwem w gminie Białopole. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 kolonia liczyła 129 mieszkańców i była dziesiątą co do liczby ludności miejscowością gminy.
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Matki Bożej Częstochowskiej w Białopolu.
Wikipedia
1. obszar, miejsce;
2. potocznie: prowincjonalne ośrodki partii politycznej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pewien określony obszar ziemi
(1.2) obszar będący w sferze czyichś wpływów, zainteresowania czy działania
(1.3) przen. dziedzina czyjejś aktywność
(1.4) pot. władza, ośrodek prowincjonalny wobec władzy, ośrodka centralnego
(1.5) arena pewnych określonych wydarzeń
(1.6) otwarta część powierzchni ziemi wraz z jej ukształtowaniem i pokryciem
Teren – każdy dowolnie określony fragment powierzchni lądowej. Termin spełniający taką samą funkcję, jak akwen w odniesieniu do powierzchni wodnej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
Terencja – imię żeńskie pochodzenia rzymskiego, powstałe z nazwy rzymskiego rodu Terentius (o nieznanym znaczeniu). Jego męską formą jest Terencjusz.
Terencja imieniny obchodzi 21 czerwca.
Zobacz też:
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
Publius Terentius Afer (ur. ok. 195 p.n.e., zm. nie wcześniej niż 159 p.n.e.) – komediopisarz rzymski, jeden z dwóch (obok Plauta), którego komedie zachowały się do naszych czasów.
SJP.pl
Wikipedia
Terencjusz z małżonką; Terencjuszowie
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Terencjusza lub z nim związany
SJP.pl
imię zdrobnienie od: Teresa (imię żeńskie)
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) zdrobn. imię|polski|ż. Teresa
(1.2) geogr. wieś w Polsce, w województwie mazowieckim, w powiecie pruszkowskim, w gminie Brwinów;
Terenia – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie pruszkowskim, w gminie Brwinów.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa warszawskiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Tereni lub z nią związany
2 miejscowości w Polsce:
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Tereni lub z nią związany
SJP.pl
1. osoba pracująca w terenie; działacz terenowy;
2. osoba uprawiająca sportowo jazdę samochodem terenowym po nieutwardzonych trasach; off roadowiec, off-roadowiec, offroadowiec, offroader, off-roader
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) środ. działacz terenowy
SJP.pl
Wiktionary
potocznie:
1. samochód przystosowany specjalnie do jazdy w terenie; samochód terenowy;
2. liga (klasa) terenowa;
3. ogół działań mających miejsce w terenie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mot. pot. samochód przystosowany do jazdy w utrudnionych warunkach terenowych
(1.2) typ gry fabularnej
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z terenem, dotyczący terenu
(1.2) taki, który działa poza biurem, „w terenie”
Wiktionary
specjalista w zakresie wiedzy o ukształtowaniu terenu, sposobach odwzorowywania go na mapie oraz o orientowaniu się w nim
SJP.pl
związany z wiedzą o ukształtowaniu terenu, sposobach odwzorowywania go na mapie oraz o orientowaniu się w nim
SJP.pl
specjalistka w zakresie wiedzy o ukształtowaniu terenu, sposobach odwzorowywania go na mapie oraz o orientowaniu się w nim
SJP.pl
wiedza o ukształtowaniu terenu, sposobach odwzorowywania go na mapie oraz o orientowaniu się w nim
Terenoznawstwo – jest to sztuka orientacji w terenie, odczytywania i sporządzania map, posługiwania kompasem, busolą itp. Umiejętność podstawowa potrzebna do uprawiania turystyki.
Do terenoznawstwa zaliczamy często jeszcze:
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
1. obszar, miejsce;
2. potocznie: prowincjonalne ośrodki partii politycznej
SJP.pl
yerba mate przygotowana na zimno
Tereré − popularny w Ameryce Południowej napój, który przyrządza się na zimno z liści ostrokrzewu paragwajskiego (yerba mate, herba mate, mate, caa mate, caa mati, Ilex paraguariensis).
Tereré spożywa się w północno-wschodniej Argentynie i południowej Brazylii, a także w Paragwaju, gdzie kultura jego picia jest szczególnie rozwinięta.
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Teresa – imię żeńskie pochodzenia greckiego. Może wywodzić się od słowa oznaczającego „mieszkanka wyspy Thera (znanej dziś jako: Santoryn)”.
W Polsce imię pojawiło się w XVII wieku.
W innych językach:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
wieś w Polsce
SJP.pl
Wikipedia
mieszkaniec Teresina (wsi w Polsce)
SJP.pl
mieszkanka Teresina (wsi w Polsce)
SJP.pl
przymiotnik od: Teresin
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Teresy lub z nią związany
Teresiny – osada leśna w Polsce położony w województwie wielkopolskim, w powiecie krotoszyńskim, w gminie Krotoszyn. Miejscowość wchodzi w skład sołectwa Roszki.
W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Teresin (niem. Theresienstein) należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Krotoszyn w rejencji poznańskiej. Teresin należał do okręgu krotoszyńskiego tego powiatu i stanowił odrębny majątek, którego właścicielem był wówczas książę Thurn und Taxis. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 116 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 4 dymy (domostwa). W skład majątku Teresin wchodziły wówczas także: posada Domki, Krotoszyn Stary, Cegielnia zakład, Borzacin, Brzoza i kolonia Brzoza oraz Nowy Folwark.
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: Teresa (imię żeńskie)
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) zdrobn. poufała forma imienia żeńskiego Teresa
(1.2) geogr. przysiółek w Polsce w województwie wielkopolskim, w gminie Margonin;
Tereska – przysiółek w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie chodzieskim, w gminie Margonin.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa pilskiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
miasto w Polsce
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Polsce, w województwie lubelskim;
(1.2) geogr. wieś w województwie wielkopolskim, w gminie Rakoniewice;
(1.3) geogr. zob. Terespol Pomorski.
Terespol – miasto w województwie lubelskim, w powiecie bialskim.
Pod względem historycznym Terespol leży na Polesiu, w dawnej ziemi brzeskiej. Miasto magnackie położone było w końcu XVIII wieku w powiecie brzeskolitewskim województwa brzeskolitewskiego. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa bialskopodlaskiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Terespola
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Terespola
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Terespola
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Terespola
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Terespol
przymiotnik
(1.1) przym. od Terespol
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
gmina wiejska w Polsce
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Tereszpol-Kukiełki, Tereszpol-Zaorenda, Tereszpol-Zygmunty
SJP.pl
Tereszyn – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, w gminie Konopnica.
Wieś leży przy drodze krajowej nr 19 .
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto i twierdza w Czechach, w kraju usteckim, nad rzeką Ochrzą;
Terezin (cz. Terezín, niem. Theresienstadt) – miasto i twierdza w Czechach, w kraju usteckim, nad rzeką Ochrza, na południowy wschód od Litomierzyc. W 2021 roku miasto liczyło 2 852 mieszkańców. W mieście rozwinął się przemysł spożywczy oraz metalowy.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Terezinem, dotyczący Terezina
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) hist. mający związek z panowaniem cesarzowej Marii Teresy Habsburg
Wiktionary
1. włókna syntetyczne z terylenu;
2. tkanina lub dzianina z tego włókna (często z domieszką wełny albo bawełny)
Poli(tereftalan etylenu), PET (C10H8O4)n – termoplastyczny polimer z grupy poliestrów stosowany na dużą skalę do produkcji włókien syntetycznych i butelek do napojów bezalkoholowych. PET powstał w latach czterdziestych XX wieku w Wielkiej Brytanii.
SJP.pl
Wikipedia
płytka grzbietowa segmentu ciała w szkielecie zewnętrznym stawonogów
Tergum (l. mn.: terga) – grzbietowa część poszczególnych segmentów ciała stawonogów z wyjątkiem głowy. Przednia krawędź tergum nazywa się podstawą (base), zaś tylna wierzchołkiem (apex lub margin). Terga tułowiowe u owadów tworzą notum. Najsilniej zesklerotyzowaną część tergum tworzą skleryty zwane płytkami grzbietowymi lub tergitami.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: szalbierstwo, oszukaństwo
SJP.pl
grzbietowa część segmentu ciała stawonogów innego niż głowa
Tergum (l. mn.: terga) – grzbietowa część poszczególnych segmentów ciała stawonogów z wyjątkiem głowy. Przednia krawędź tergum nazywa się podstawą (base), zaś tylna wierzchołkiem (apex lub margin). Terga tułowiowe u owadów tworzą notum. Najsilniej zesklerotyzowaną część tergum tworzą skleryty zwane płytkami grzbietowymi lub tergitami.
SJP.pl
Wikipedia
nieduży pies różnej maści, klasyfikowany pierwotnie jako pies myśliwski, obecnie jako domowy; terrier
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) kynol. typ psa należącego pierwotnie do grona psów myśliwskich – norowców;
Terier – typ psa należącego pierwotnie do grona psów myśliwskich – norowców, polujących także na powierzchni (praca w nagance z innymi psami). Wykorzystywane były do polowań na zwierzęta takie jak: borsuki, wydry, lisy czy szczury. Obecnie większość ras terierów nie pełni już funkcji myśliwskich.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
samica teriera
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) zdrobn. od: terier
(1.2) kynol. mały terier
forma rzeczownika.
(2.1) D. lm. od: terierka
SJP.pl
Wiktionary
samica teriera
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kynol. suka teriera
forma rzeczownika|rodzaj=męskozwierzęcy.
(2.1) D. i B. lp. od: terierek
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: terier
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) kynol. należący do teriera
przymiotnik relacyjny
(2.1) kynol. dotyczący teriera, określający teriera, używany przy terierze
przymiotnik jakościowy
(3.1) kynol. charakterystyczny dla teriera, mający cechy teriera
SJP.pl
Wiktionary
teriyaki;
1. japońska technika kulinarna polegająca na grillowaniu bądź pieczeniu mięsa lub ryb w specjalnej marynacie;
2. japoński sos na bazie sosu sojowego
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. salaterka
Wiktionary oraz Wikipedia
przedstawiciel grupy gadów z rzędu terapsydów; gad ssakozębny
SJP.pl
grupa gadów z rzędu terapsydów; gady ssakozębne
Teriodonty, dawniej nazywane gadami ssakozębnymi (Theriodontia) – grupa owodniowców z rzędu terapsydów z gromady Synapsida.
To bezpośredni przodkowie ssaków, gdyż w ich budowie występuje szereg cech charakterystycznych dla ssaków:
SJP.pl
Wikipedia
zwierzęca skamieniałość
SJP.pl
specjalista w dziedzinie teriologii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) biol. zoolog zajmujący się ssakami
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) biol. specjalistka w dziedzinie teriologii
Teriologia, mammologia, mammalogia, mastologia (gr. θηριον thērion „dzikie zwierzę”, od θηρ thēr, θηρος thēros „zwierzę”; λογος logos „słowo, dyskusja”) – dział zoologii zajmujący się ssakami (Mammalia), ich budową, ekologią, systematyką, rozmieszczeniem (zoogeografia), ewolucją i biologią.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dział zoologii, nauka o ssakach; mammologia; mastologia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zool. dział zoologii zajmujący się ssakami;
Teriologia, mammologia, mammalogia, mastologia (gr. θηριον thērion „dzikie zwierzę”, od θηρ thēr, θηρος thēros „zwierzę”; λογος logos „słowo, dyskusja”) – dział zoologii zajmujący się ssakami (Mammalia), ich budową, ekologią, systematyką, rozmieszczeniem (zoogeografia), ewolucją i biologią.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) zool. związany z teriologią, dotyczący teriologii
Wiktionary
[czytaj: terijaki] terijaki;
1. japońska technika kulinarna polegająca na grillowaniu bądź pieczeniu mięsa lub ryb w specjalnej marynacie;
2. japoński sos na bazie sosu sojowego
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) kulin. tradycyjna japońska technika kulinarna polegająca na marynowaniu mięs w specjalnej marynacie tare, składającej się z sosu sojowego, słodkiego sake oraz cukru lub miodu;
Teriyaki (jap. 照り焼き) – japońska technika kulinarna, zaliczana do kategorii potraw yakimono, polegająca na pieczeniu bądź grillowaniu mięsa lub ryb w specjalnej marynacie zwanej tare. W samej Japonii najbardziej popularne są różne rodzaje ryb przyrządzonych w ten sposób, zaś na Zachodzie raczej mięsa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
Terka (ukr. Терка) – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Solina. Leży nad Solinką.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Była to jedna z pierwszych wsi Balów; wiadomo, że istniała już w 1463 r. W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej Terka była Sabina Krajewska.
SJP.pl
Wikipedia
potocznie: wydający suchy, jednostajnie przerywany dźwięk; zgrzytliwy, przenikliwy, terkoczący
SJP.pl
potocznie: wydający suchy, jednostajnie przerywany dźwięk; zgrzytliwy, przenikliwy, terkocący
SJP.pl
odgłos terkotania, grzechotania, cykotania
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pot. odgłos wytwarzany poprzez jednostajne miarowe uderzanie
(1.2) lekcew. monotonne szybkie mówienie
SJP.pl
Wiktionary
element kołowrotka wędkarskiego
SJP.pl
Wikipedia
wydający terkot; terkoczący
przymiotnik
(1.1) wydający terkot, podobny do terkotania
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
Terlecki (forma żeńska: Terlecka; liczba mnoga: Terleccy) – polskie, ukraińskie i białoruskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku Polskę zamieszkiwały 3333 osoby o tym nazwisku. Nazwisko to pochodzi od miejscowości Terło w dawnej ziemi przemyskiej województwa ruskiego I Rzeczypospolitej. Dziś Terło znajduje się na Ukrainie, kilka kilometrów od polsko-ukraińskiego przejścia w Krościenku.
SJP.pl
Wikipedia
sztywna część siodła
Terlica – stanowi szkielet (stelaż), każdego siodła. W jej skład wchodzą takie części jak: siedzisko, maszynki (zamki puślisk) oraz przedni i tylny łęk (w siodle klasycznym – angielskim) lub ławki, rożek, widelec i tylny łęk (w siodle westernowym). Do budowy terlicy wykorzystuje się dziś głównie tworzywa sztuczne, kiedyś terlice wykonywano z drewna.
SJP.pl
Wikipedia
Terlików – dawniej Terlikowo, wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie łosickim, w gminie Sarnaki.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.
Wieś założona przed 1430 r. W Terlikowie znajduje się jedyny zarejestrowany zespół zabudowy zaścianka szlacheckiego, obecnie należący do rodziny Soszyńskich. Zespół składa się z kilku budynków mieszkalnych, z których jeden (najprawdopodobniej dwór) datowany jest na przełom XVIII-XIX w. Budynki mieszkalne i gospodarcze rozrzucone są nieregularnie, przemieszane z nową zabudową. Do elementów kompozycji zespołu należy również rozproszona zieleń oraz przepusty wodne i sadzawki.
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
1. w mechanice kwantowej:
a) term atomowy - obserwowany stan atomu odpowiadający rzeczywistym stanom o różnej energii;
b) term molekularny - obserwowany stan cząsteczki odpowiadający jej rzeczywistej energii;
2. w spektroskopii: term widmowy - energia danego poziomu elektronowego wyrażona w kajzerach
Term (formuła nazwowa) – wyrażenie składające się ze zmiennych oraz symboli funkcyjnych o dowolnej argumentowości (w tym o argumentowości 0, czyli stałych) z pewnego ustalonego zbioru.
W wielu dziedzinach matematyki używa się określenia term na oznaczenie napisów (wyrażeń) formalnych, które mogą być traktowane jako nazwy na obiekty matematyczne. W większości przypadków znaczenie to można przedstawić jako termy w pewnym języku pierwszego rzędu, opisane poniżej.
SJP.pl
Wikipedia
1. grzejnik gazowy lub elektryczny do wody, używany przede wszystkim w gospodarstwach domowych;
2. źródło wód termalnych lub odwiert, z którego takie wody wypływają; cieplica, gorące źródło
Źródło termalne, źródło ciepłe, źródło gorące, cieplica – źródło, z którego wypływa woda termalna o temperaturze wyższej o co najmniej 5 °C od średniej rocznej temperatury powietrza na danym obszarze (według klasyfikacji hydrogeologicznej) lub wyższej niż 20 °C (według klasyfikacji balneologicznej).
SJP.pl
Wikipedia
materiał termoizolacyjny, który otrzymuje się w wyniku wypalania mieszaniny ziemi okrzemkowej, krzemionki, szamotu i materiałów spalających się podczas wypalania
Termalit – wyroby termalitowe produkowane z ziemi okrzemkowej, należą do ceramiki ogniotrwałej. Najczęściej były formowane w kształtki o wymiarach cegły i używane do wykonywania izolacji pieców i kotłów.
SJP.pl
Wikipedia
magnetycznie miękki stop niklu, miedzi i żelaza, specjalny materiał o wysokiej przewodności cieplnej, używany w systemach zarządzania ciepłem
SJP.pl
(zwykle w liczbie mnogiej) dawniej: awantura, kłopot, ceregiela
Termedia – wydawnictwo medyczne zajmujące się publikacją czasopism i książek o charakterze naukowym i edukacyjno-poglądowym dla środowiska medycznego. Organizuje również zjazdy, kongresy i konferencje.
SJP.pl
Wikipedia
elektroniczny instrument muzyczny skonstruowany w 1920 roku przez Lwa Termena; eterofon, theremin
Theremin (eterofon, termenvox) – instrument muzyczny z grupy elektrofonów elektronicznych skonstruowany przez rosyjskiego fizyka i wynalazcę Lwa Termena. Dźwięki emitowane przez theremin są ubogie harmonicznie i przypominają w swym brzmieniu wycie, jęk, kobiecy głos, gwizd, piłę, flet, skrzypce lub inne instrumenty.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Termezem, dotyczący Termezu
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w południowo-wschodniej części Uzbekistanu, port na prawym brzegu Amu-darii;
Termez (uzb. Termiz) – miasto w południowo-wschodniej części Uzbekistanu, port na prawym brzegu Amu-darii, ośrodek administracyjny wilajetu surchandaryjskiego. W 2016 roku liczyło ok. 135,7 tys. mieszkańców.
Ośrodek przemysłu spożywczego, materiałów budowlanych, oczyszczalnie bawełny; najwyższe w Uzbekistanie temperatury letnie (maksymalnie do 50 °C); muzeum; ruiny zamku Kyrk Kyz (IX wiek), mauzolea: Hakim at-Tirmizi (IX-XV wiek) i Sułtan Saadat (XI-XVII wiek).
Wiktionary oraz Wikipedia
jednostka ciepła równa jednej megakalorii
Termia (gr. Θέρμεια, tur. Doğanköy) – wieś na Cyprze, w dystrykcie Kirenia. Obecnie znajduje się w granicach Cypru Północnego.
SJP.pl
Wikipedia
odnoszący się do termita (bielca, roślinożernego owada), należący do termita, np. termicie gniazdo
SJP.pl
dotyczący ciepła; cieplny
przymiotnik relacyjny
(1.1) mający związek z ciepłem, dotyczący ciepła
SJP.pl
Wiktionary
jedenasty miesiąc francuskiego kalendarza republikańskiego; thermidor
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zob. thermidor.
Thermidor (termidor) (z gr. thérme = 'gorąco' + doron = 'dar') – jedenasty miesiąc we francuskim kalendarzu rewolucyjnym, drugi miesiąc lata. Trwał od 19 lipca do 17 sierpnia.
Po thermidorze następował miesiąc fructidor.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w okresie Wielkiej Rewolucji Francuskiej: członek grupy posłów Konwentu, która w lipcu 1794 roku obaliła dyktaturę jakobinów i sprawowała władzę do chwili utworzenia dyrektoriatu
SJP.pl
specjalista w zakresie izolacji termicznej
SJP.pl
1. pionowe prądy powietrza powstałe na skutek nierównomiernego nagrzania się Ziemi promieniami słonecznymi
2. nauka zajmująca się zagadnieniami wytwarzania, gromadzenia i przesyłania ciepła
SJP.pl
1. okres, czas, w którym dana czynność powinna być wykonana;
2. wyraz albo połączenie wyrazowe o ustalonym znaczeniu naukowym lub technicznym; nazwa naukowa;
3. nauka rzemiosła u majstra;
4. dawniej: posiedzenie sądu, rozprawa sądowa; rok
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. wyrażenie lub wyraz o specyficznym znaczeniu
(1.2) czas przeznaczony na wykonanie czegoś
(1.3) określony moment zdarzenia
(1.4) hist. nauka rzemiosła
(1.5) stpol. w lm. terminy tarapaty, niebezpieczeństwa wojenne
Termin – element słownictwa charakterystyczny dla określonej dziedziny wiedzy lub działalności ludzkiej, używany w odniesieniu do obiektów i pojęć właściwych dla tego obszaru w sposób – w założeniu – ścisły, precyzyjny i jednoznaczny. Zbiór terminów właściwych dla pewnego obszaru działalności tworzy jego terminologię.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. w biologii: ostatni etap translacji (biosyntezy białka w komórce);
2. w medycynie: aborcja dokonana z powodu ciężkich wad wrodzonych płodu
Terminacja – końcowy etap translacji, podczas którego działają sygnały terminacyjne, wskazujące koniec sekwencji aminokwasowej. Istnieją trzy kodony „stop”, które nie mają odpowiadających sobie cząsteczek tRNA: UGA, UAA i UAG. Kiedy rybosom osiągnie taki kodon, zatrzymuje się, kończąc ten etap biosyntezy białka. Czynniki uwalniające powodują uwolnienie syntetyzowanego łańcucha polipeptydowego z rybosomu oraz dysocjację podjednostek rybosomu.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
1. duży budynek, w którym ludzie oczekują na samolot, statek lub autobus
2. budynek, w którym ładuje się towary przeznaczone do transportu
3. prosty komputer, który wszystkie programy uruchamia z serwera, z którym jest połączony
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) inform. urządzenie do zdalnego sterowania komputerem;
(1.2) inform. program komputerowy, umożliwiający zdalne korzystanie z innego komputera
(1.3) lotn. mar. kolej. część lotniska, portu itp., gdzie samoloty, statki, autobusy itp. zaczynają lub kończą podróż
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zmierzanie, przesuwanie ku końcowi; zakańczanie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest terminalne; cecha tych, którzy są terminalni
Wiktionary
w medycynie: związany z ostatnim etapem choroby, poprzedzającym śmierć pacjenta; przedśmiertny, agonalny
SJP.pl
→ terminal
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z terminalem, dotyczący terminalu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) czyjś rozkład zajęć, terminów
(1.2) kalendarz w formie książki z rubrykami do planowanieanowania czasu
Wiktionary
zdrobnienie od: terminarz
SJP.pl
przestarzałe: uczeń odbywający naukę pod kierunkiem majstra
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) uczeń pobierający nauki rzemiosła pod okiem mistrza
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) astr. linia pomiędzy oświetloną (dzienną) a nieoświetloną (nocną) stroną ciała niebieskiego (zwykle planetaanety lub księżyca);
(2.2) elektron. inform. element w sieciach komputerowych opartych na kablu koncentrycznym służący do zakończenia linii;
(2.3) biol. odcinek genu, na którym kończy się proces transkrypcji
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. uczennica odbywająca naukę pod kierunkiem majstra;
2. potocznie: terminowanie, termin
SJP.pl
SJP.pl
dawniej: brudnopis, brulion
SJP.pl
Terminolog – specjalista w dziedzinie zarządzania terminologią, czyli tworzenia uporządkowanego zasobu terminów (słów oraz zwrotów) używanych w danej dziedzinie działalności lub organizacji. Praca terminologiczna obejmuje najczęściej, choć nie zawsze, dopasowanie zasobu terminologicznego w jednym języku do analogicznego zasobu w innym lub innych językach.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zbiór słów z danej dziedziny, np. nauki, sztuki, wojskowości
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) dotyczący terminologii
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) rzad. ustanawianie terminów
Wiktionary
1. uczyć się zawodu u majstra;
2. zdobywać doświadczenie w jakimś zawodzie
czasownik
(1.1) uczyć się zawodu pod okiem fachowca
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) uczenie się zawodu przez czeladnika u majstra
(1.2) zdobywanie doświadczenia w jakiejś dziedzinie
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest terminowe; cecha tych, którzy są terminowi
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) odbywający się w wyznaczonym terminie
(1.2) pilnujący danego terminu, wykonujący coś na czas
(1.3) wymagający pilnego wykonania
Wiktionary
rodzaj bardzo twardego szkła laboratoryjnego
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) elektron. typ opornika, w którym opór zmienia się w znaczący sposób wraz ze zmianą temperatury, a znajomość tej zależności pozwala na użycie go jako czujnika temperatury;
Termistor – rezystor półprzewodnikowy o rezystancji silnie zależnej od temperatury, tzn. w dużo większym stopniu niż w przypadku standardowych oporników. Najczęściej półprzewodnikowy lub metalowy. Wykonuje się je z tlenków: manganu, niklu, kobaltu, miedzi, glinu, wanadu i litu. Od rodzaju i proporcji użytych tlenków zależą właściwości termistora.
Wiktionary oraz Wikipedia
robak drzewny, owad podobny do mrówki, żyjący w krajach tropikalnych
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) ent. owad społeczny krajów tropikalnych;
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) techn. mieszanina glinu z tlenkami metali stosowana w pirotechnice i spawalnictwie;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ent. gniazdo termitów mające kształt wysokiej kolumny, gniazda na drzewie lub w formie kanałów w drzewie i ziemi
Termitiera – gniazdo zbudowane i zamieszkiwane przez termity.
Wiktionary oraz Wikipedia
robak drzewny, owad podobny do mrówki, żyjący w krajach tropikalnych
Termity (Isoptera, Termitoidae) – infrarząd (lub alternatywnie epirodzina) owadów społecznych z rzędu karaczanów.
Nazwa Isoptera jest połączeniem gr. iso- czyli równy, i -ptera, czyli skrzydła – co oznacza równoskrzydłe owady dorosłe (w przeciwieństwie do mrówek, których formy uskrzydlone mają przednią parę skrzydeł większą od drugiej pary skrzydeł). Przechodzą przeobrażenie niezupełne. Termity mają aparat gębowy gryzący. Typowa wielkość termita waha się od 4 do 11 mm długości.
SJP.pl
Wikipedia
obróbka cieplna surowego mleka częściowo niszcząca bakterie (ogrzewanie 15–30 sekund w temperaturze 57–68°C)
Termizacja – ogrzewanie mleka surowego co najmniej przez 15 sekund w temperaturze od 57 do 68 °C, w którego wyniku występuje dodatnia reakcja na obecność fosfatazy.
SJP.pl
Wikipedia
poddawać surowe mleko obróbce cieplnej częściowo niszczącej bakterie (15–30 sekund w temperaturze 57–68°C)
SJP.pl
poddawać surowe mleko obróbce cieplnej częściowo niszczącej bakterie (15–30 sekund w temperaturze 57–68°C)
SJP.pl
przedrostek
(1.1) …tworzący pierwszy człon wyrazów związanych z ciepłem lub temperaturą
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. chirurgiczne niszczenie tkanek przez podwyższenie ich temperatury i wywołanie w nich martwicy;
Termoablacja, ablacja termiczna – metoda leczenia chirurgicznego polegająca na wprowadzaniu pod kontrolą ultrasonograficzną lub tomograficzną do centrum guza nowotworowego elektrody w kształcie igły, generującej prąd przemienny o wysokiej częstotliwości (300–500 kHz), który przepływa przez tkanki.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) odzież. o tkaninach, odzieży itp.: mający właściwość utrzymywania optymalnej temperatury i wilgotności ludzkiego ciała
(1.2) taki, którego składniki uaktywniają się w wyniku ogrzania
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) fiz. związany z powstawaniem i rozchodzeniem się fal akustycznych wywoływanych miejscowymi zmianami temperatury w ośrodku materialnym albo badaniem tych fal
SJP.pl
Wiktionary
dziedzina fizyki zajmująca się wzajemnym wpływem fal akustycznych i przepływu ciepła
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fiz. nauka badająca powstawanie i rozchodzenie się fal akustycznych wywoływanych miejscowymi zmianami temperatury w ośrodku materialnym;
Termoakustyka – dział fizyki badający wzajemny wpływ fal akustycznych i przepływu ciepła.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Termoanemometr – rodzaj przyrządu pomiarowego, który służy do pomiaru prędkości przepływu powietrza. Nagrzewany prądem czujnik jest chłodzony określonym strumieniem powietrza, co powoduje zmianę proporcji natężenia prądu oraz oporności włókna.
Termoanemometr jest zwykle stosowany w laboratoriach aerodynamicznych do prowadzenia różnorodnych badań związanych z aerodynamiką.
Wikipedia
areometr połączony z termometrem
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. urządzenie, wewnątrz którego mogą być odtwarzane różne temperatury i ciśnienia, używane m.in. do symulowania warunków panujących w powietrzu
Wiktionary
przyrząd służący do wyznaczania wysokości punktu nad poziomem morza za pomocą pomiaru temperatury wrzenia wody w tym punkcie; hipsotermometr
Hipsotermometr, termobarometr – rodzaj przyrzędu pomiarowego, który służy do wyznaczenia wysokości danego punktu n.p.m. w sprawdzanym w danej chwili przedmiocie. Wyznaczona wysokość jest zawsze określona na podstawie pomiaru temperatury wrzenia wody w danym punkcie pomiarowym przedmiotu.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) wojsk. działający poprzez wysoką temperaturę oraz ekstremalnie wysokie, a następnie niskie ciśnienie
Wiktionary
element będący połączeniem dwóch metali o różnych współczynnikach rozszerzalności termicznej, stosowany np. w kierunkowskazach samochodowych
Termobimetal (inaczej: bimetal termometryczny) – w technice element sprężysty, powstały poprzez połączenie metodą lutowania bądź zgrzewania dwóch warstw metali lub ich stopów, charakteryzujących się różnymi współczynnikami rozszerzalności cieplnej. Warstwa, której współczynnik ma większą wartość, zwana jest warstwą czynną, druga zaś – warstwą bierną. Termobimetale najczęściej wytwarzane są w postaci płytek lub taśm. Taśmy większej długości często zwija się w płaską spiralę Archimedesa lub linię walcową śrubową tak, aby zajmowały mniej miejsca. Spotyka się także elementy, w których łączy się różne kształty w celu uzyskania specjalnego efektu.
SJP.pl
Wikipedia
Termochemia – dział termodynamiki chemicznej zajmujący się efektami energetycznymi (cieplnymi) reakcji chemicznych i przemian fazowych, ich zależnością od warunków fizycznych oraz wymianą energii pomiędzy układem i otoczeniem.
Podstawowe prawa termochemii to:
Wikipedia
reagujący w sposób widoczny na zmiany temperatury
SJP.pl
struktura wrażliwa na ciepło, neuron występujący w podwzgórzu
SJP.pl
przepływ materii spowodowany nierównomiernym rozkładem temperatury; termotransport, efekt Soreta
Termodyfuzja, dyfuzja termiczna, zjawisko Soreta, efekt Soreta, termoforeza, termomigracja, termotransport – proces termomechaniczny wywołany różnicą temperatur w ośrodku. Polega na przemieszczaniu się cząstek w mieszaninie lub roztworze (czyli dyfuzji) zgodnie z gradientem temperatur, co prowadzi do powstania określonego dla danych warunków gradientu stężeń.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
rozcieńczeniowa metoda pomiaru przepływu krwi
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) fiz. związany z termodynamiką
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fiz. nauka zajmująca się badaniem efektów energetycznych przemian fizycznych i chemicznych;
Termodynamika – dział fizyki zajmujący się badaniem energetycznych efektów wszelkich przemian fizycznych i chemicznych, które wpływają na zmiany energii wewnętrznej analizowanych układów. Termodynamika bada przede wszystkim przemiany cieplne, lecz także efekty energetyczne reakcji chemicznych, przemian z udziałem jonów, przemiany fazowe, a nawet przemiany jądrowe i energii elektrycznej.
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj elastomeru wytworzonego metodami termoplastycznymi; elastomer plastyczny
SJP.pl
elektret otrzymany przez ogrzewanie dielektryka do temperatury bliskiej jego temperatury topnienia, a następnie oziębianie go w polu elektrycznym do temperatury pokojowej
SJP.pl
SJP.pl
Termoelektroliza – rodzaj elektrolizy, w której elektrolitem nie jest roztwór związku chemicznego zdolnego do dysocjacji elektrolitycznej, lecz związek w postaci czystej, ale stopionej w wysokiej temperaturze.
Termolektroliza jest stosowana m.in. do otrzymywania niektórych metali np. glinu, potasu, wapnia, magnezu, sodu ze stopionych soli lub wodorotlenków tych metali.
Wikipedia
Termoelektrolizer – urządzenie elektrotermiczne elektrodowe służące do produkcji aluminium oraz metali alkalicznych takich jak: sód, potas, wapń. W urządzeniach tych wydzielanie ciepła następuje w elektrolicie pod wpływem przepływającego w nim prądu. Termoelektrolizery zasilane są prądem stałym o napięciu kilku woltów, dlatego wanny te łączy się szeregowo po kilkadziesiąt, a nawet sto lub więcej.
Wikipedia
potocznie: materiał mermoelektryczny
SJP.pl
obwód elektryczny, w którym siła elektromotoryczna powstaje przy występowaniu różnicy temperatur; termoogniwo; termopara
Termopara, termoogniwo, termoelement, ogniwo termoelektryczne – element obwodu elektrycznego składający się z dwóch różnych przewodników, wykorzystujący zjawisko Seebecka, zachodzące na ich styku. Termopara jest wykorzystywana jako czujnik temperatury, rzadziej jako źródło zasilania o bardzo niskim napięciu i relatywnie wysokim prądzie.
SJP.pl
Wikipedia
emisja jonów lub elektronów pod wpływem ogrzania ciała do wysokiej temperatury
Emisja termoelektronowa – emisja elektronów przez rozgrzane ciała, w wyniku cieplnego pobudzenia elektronów. Dla większości ciał emisja termoelektronowa zachodzi w temperaturach powyżej 1000 kelwinów, a dla trudnotopliwych metali w temperaturach powyżej 2000 K.
Zjawisko znalazło szerokie zastosowanie w lampach elektronowych.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
organizm ciepłolubny, potrzebujący do życia podwyższonych temperatur
Termofil, organizm ciepłolubny, organizm termofilny (z gr. thermós – ciepły, philéō – lubię) – ekstremofilny organizm żyjący w środowiskach o stosunkowo wysokich temperaturach. Kryterium temperatury granicznej jest różnie określane przez poszczególnych autorów. W najszerszym znaczeniu organizmami termofilnymi nazywane są gatunki wymagające do życia temperatur powyżej 20 °C.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) ciepłolubny
Wiktionary
gumowy worek napełniany gorącą wodą, służący do miejscowego ogrzewania ciała
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gumowy worek, służący do miejscowego ogrzewania lub ochładzania ciała;
(1.2) fiz. przyrząd do pomiaru m.in. ciepła właściwego cieczy
Termofor – worek napełniany gorącą wodą, który służy do miejscowego nagrzewania ciała. Nazwa powstała z połączenia termo- + gr. phorós = niosący od phoreín = nieść.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
formować wyroby z płaskich folii lub płyt podgrzanych do temperatury bliskiej temperatury mięknienia
SJP.pl
formować wyroby z płaskich folii lub płyt podgrzanych do temperatury bliskiej temperatury mięknienia
SJP.pl
proces wytwarzania energii termicznej w celu utrzymania stałej temperatury ciała
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fizj. zespół procesów fizjologicznych i metabolicznych oraz reakcji behawioralnych, których efektem jest wytworzenie ciepła w organizmie;
Termogeneza – w fizjologii jest to zespół procesów fizjologicznych i metabolicznych (oksydacyjnych lub katabolicznych) oraz reakcji behawioralnych, których celem jest wytworzenie ciepła dla utrzymania stałej temperatury ciała. Jest charakterystyczna dla zwierząt stałocieplnych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. urządzenie wykonujące obraz rozkładu temperatur na powierzchni jakiegoś obiektu;
2. termometr do samoczynnego zapisu zmian temperatury
Termograf – przyrząd mierzący temperaturę i rejestrujący jej przebieg w funkcji czasu.
Elementem reagującym na zmiany temperatury jest najczęściej czujnik deformacyjny, zmieniający swój kształt w funkcji zmian temperatury (np. rożek manometryczny wypełniony cieczą rozszerzalną lub element bimetaliczny).
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. metoda diagnostyczna wykorzystująca podczerwień do wykrywania chorób
Termografia – proces obrazowania w paśmie średniej podczerwieni (o długości fali od 9 do 14 μm). Pozwala on na rejestrację promieniowania cieplnego emitowanego przez ciała fizyczne w przedziale temperatur spotykanych w warunkach codziennych, bez konieczności oświetlania ich zewnętrznym źródłem światła, a w niektórych rozwiązaniach na dokładny pomiar temperatury tych obiektów.
Wiktionary oraz Wikipedia
Termogram – zapis obrazu cieplnego. Termogram może zostać sporządzony w postaci fotografii z aparatu fotograficznego, zapisu na taśmie wideo lub pliku na dowolnym nośniku pamięci cyfrowej. Barwy widoczne na obrazie termogramu są umownie przypisane do poszczególnych wartości temperatur. Obraz termogramu może też zawierać izotermy. Termogram może mieć też formę krzywej w funkcji czasu wydrukowanej na papierze przez termograf.
Wikipedia
metoda analizy termicznej
Analiza termograwimetryczna (termiczna analiza grawimetryczna; termograwimetria; skróty TGA lub TG z ang.: thermogravimetric analysis, thermogravimetry) – technika pozwalająca wnioskować o wielkości przemiany termicznej oraz o temperaturze w jakiej ta przemiana zachodzi. Pozwala także na oznaczenie poszczególnych składników badanej próbki. Ubytki lub przyrosty masy zależą w największym stopniu od stechiometrii reakcji, zachodzących podczas analizy.
SJP.pl
Wikipedia
przyrząd do określania głębokości mórz metodą termiczną
SJP.pl
urządzenie samopiszące, służące do rejestrowania zmian temperatury i stanu wilgotności powietrza
SJP.pl
urządzenie posiadające funkcje termometru i higrometru
SJP.pl
przyrząd do pomiaru ciśnienia powietrza za pomocą pomiaru temperatury wrzenia wody
SJP.pl
materiał izolacyjny o małej przewodności cieplnej, chroniący ciało przed wymianą energii z otoczeniem
SJP.pl
dotyczący termoizolacji
SJP.pl
substancja, materiał lub produkt o małej przewodności cieplnej; izolator termiczny
Izolator termiczny, termoizolator – substancja, materiał albo produkt o małej przewodności cieplnej. Dla materiałów budowlanych pracujących w temperaturach mniejszych od 100 °C za izolatory uznaje się materiały o przewodności cieplnej mniejszej od 0{,}1\ \mathrm {\tfrac {W}{m\cdot K}} . W technice wysokich temperatur nawet do 10\ \mathrm {\tfrac {W}{m\cdot K}} .
SJP.pl
Wikipedia
oddzielać (oddzielić) materiałem chroniącym przed przepuszczaniem ciepła
SJP.pl
krzywa wykreślana w celu przedstawienia przebiegu temperatury gleby w funkcji czasu i głębokości
Termoizopleta - graficzna forma ilustracji zmian w temperaturze rocznej gleby na różnej głębokości. Charakterystyka zmian powinna zawierać wartości ekstremalne lub absolutne.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) fiz. dotyczący łączenia lekkich jąder atomów w cięższe pod wpływem wysokich temperatur
Wiktionary
Jonizacja termiczna – zjawisko jonizacji wywołanej ruchem cieplnym i zderzeniami cząsteczek substancji. Termin odnosi się do dwóch zjawisk:
Wikipedia
katoda o emisji termoelektronowej; katoda żarzona
Termokatoda – katoda wysyłająca elektrony pod wpływem temperatury. Termokatoda podłączana jest do ujemnego bieguna napięcia zasilającego i stanowi ważny element wielu lamp elektronowych.
SJP.pl
Wikipedia
środkowa warstwa wód słodkich i słonych, charakteryzująca się dużym spadkiem temperatury
Termoklina (metalimnion, warstwa skoku termicznego) – w stratyfikowanych zbiornikach wodnych warstwa wody, w której następuje szybka zmiana temperatury wraz ze wzrostem głębokości. Powyżej i poniżej termokliny zmiany temperatury są mniej zauważalne.
SJP.pl
Wikipedia
Termokras, kras termiczny, geliwytopiska – formy terenu podobne do krasowych, powstałe w obszarach wiecznej zmarzliny wskutek wytapiania lodu.Termokras występuje na obszarach wiecznej zmarzliny, m.in. Syberii, Alaski i północnej Kanady.
Wikipedia
zdolność, właściwość kurczenia się w czasie obróbki cieplnej
SJP.pl
metoda likwidowania bólu bez trwałego uszkodzenia tkanki nerwowej; polega na wyłączaniu wysokiej częstotliwości prądem struktur nerwowych przewodzących ból
Termolezja (ang. radio frequency thermolesion, RF-thermolesion) – metoda zwalczania bólu przewlekłego, polegająca na zastosowaniu prądu o częstotliwości fal radiowych (300–500 kHz).
Istotą zabiegu jest uszkodzenie struktur nerwowych poprzez kontrolowane działanie temperatury, którą uzyskuje się dzięki rozchodzącym się w tkankach falom radiowym o określonej długości, które są generowane przez generatory fal wysokiej częstotliwości.
SJP.pl
Wikipedia
Dysocjacja termiczna, termoliza (gr. thérmē – „ciepło, gorąco”, lýsis – „rozpuszczenie, rozluźnienie”) – rozpad cząsteczek związków chemicznych na mniejsze cząsteczki lub atomy pod wpływem temperatury. Im słabsze jest wiązanie chemiczne w cząsteczce, tym niższa jest temperatura, w której dysocjacja termiczna zachodzi. Przykładem termolizy z życia codziennego jest karmelizacja sacharozy (cukru spożywczego) w temp. 160 °C:
Wikipedia
zwykle w liczbie mnogiej: wałki do nawijania włosów, które przed użyciem nagrzewa się w specjalnym podgrzewaczu
SJP.pl
wykrywanie obiektów i określanie ich położenia w przestrzeni przy użyciu emitowanego lub odbijanego przez nie elektromagnetycznego promieniowania cieplnego; infralokacja
SJP.pl
dotyczący termolokacji
SJP.pl
Termoluminescencja – luminescencja substancji wywołana ogrzewaniem substancji, która wcześniej została pobudzona przez światło lub promieniowanie przenikliwe. Zjawisko to występuje w fosforach krystalicznych, fluorycie), szkłach, monokryształach tlenkowych.
Wikipedia
dotyczący termoluminescencji
SJP.pl
SJP.pl
przyrząd do mierzenia temperatury
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przyrząd do pomiaru temperatury;
Termometr – przyrząd do pomiaru temperatury metodą pośrednią, na podstawie zmiany pod wpływem temperatury właściwości termometrycznej ciała termometrycznego. Zakres mierzonych temperatur i zastosowań termometru w znacznym stopniu zależy od ciała termometrycznego i właściwości termometrycznej. Termometr może służyć do pomiaru dowolnej temperatury w określonym zakresie lub wskazywania tylko wybranych wartości temperatury (wskaźniki temperatury)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Termometria – gałąź fizyki, która zajmuje się pomiarami temperatur oraz konstrukcją przyrządów do pomiarów temperatur (termometr) i ich wykorzystywania w nauce oraz technice.
Wikipedia
[czytaj: termomodeLAŻ] z francuskiego: rodzaj zabiegu kosmetycznego, maseczka uwalniająca ciepło
SJP.pl
modernizacja mająca na celu zmniejszenie zapotrzebowania na energię cieplną w budynku; termorenowacja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. bud. przedsięwzięcie mające na celu zmniejszenie zapotrzebowania budynku na energię cieplną
Termomodernizacja – przedsięwzięcie mające na celu zmniejszenie zapotrzebowania i zużycia energii cieplnej w danym obiekcie budowlanym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
prowadzić prace zmniejszające straty ciepła w budynku
SJP.pl
kuchenka o jednej fajerce
SJP.pl
Termonastia – ruchy nastyczne roślin wywołane zmianą temperatury. Przykładem takich ruchów jest zamykanie się (po obniżeniu temperatury) i otwieranie (po podniesieniu temperatury) płatków krokusa czy też tulipana na skutek zmian termicznych. Mechanizm ten wywoływany jest szybszym wzrostem górnej powierzchni działek okwiatu niż dolnej w cieplejszym otoczeniu. Podczas jednego ruchu termonastycznego płatki tulipana (który reaguje na zmianę temperatury o co najmniej 1 °C) wydłużają się o ok. 7%, co może po kilkukrotnym wywołaniu tego mechanizmu spowodować podwojenie ich długości. Kwiaty szafranu reagują na zmianę już 0,2 °C.
Wikipedia
SJP.pl
równomierna cyrkulacja ciepłego powietrza w piekarniku
SJP.pl
SJP.pl
odporny na działanie bardzo wysokich temperatur
SJP.pl
odzież utrzymująca optymalną temperaturę ciała
SJP.pl
obwód elektryczny, w którym siła elektromotoryczna powstaje przy występowaniu różnicy temperatur; termoelement; termopara
Termopara, termoogniwo, termoelement, ogniwo termoelektryczne – element obwodu elektrycznego składający się z dwóch różnych przewodników, wykorzystujący zjawisko Seebecka, zachodzące na ich styku. Termopara jest wykorzystywana jako czujnik temperatury, rzadziej jako źródło zasilania o bardzo niskim napięciu i relatywnie wysokim prądzie.
SJP.pl
Wikipedia
opakowanie spożywcze utrzymujące odpowiednią temperaturę pożywienia
SJP.pl
materiał złożony z dwóch płyt szkła płaskiego okiennego, sklejonych ze sobą dokładnie na krawędziach z pozostawieniem odstępu około 6 mm, który zapewniają paski szkła włożone między te płyty; szkło szczelinowe, szkło hermetyczne
SJP.pl
czujnik temperatury wykorzystujący zjawisko termoelektryczne; termoelement; termoogniwo
Termopara, termoogniwo, termoelement, ogniwo termoelektryczne – element obwodu elektrycznego składający się z dwóch różnych przewodników, wykorzystujący zjawisko Seebecka, zachodzące na ich styku. Termopara jest wykorzystywana jako czujnik temperatury, rzadziej jako źródło zasilania o bardzo niskim napięciu i relatywnie wysokim prądzie.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) meteorol. warstwa atmosfery Ziemi oddzielająca termosferę od egzosfery;
Wiktionary oraz Wikipedia
przenośnie: symbol poświęcenia życia w imię honoru narodowego
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. strategiczne, wąskie przejście między pasmem górskim Oita a wodami Zatoki Malijskiej, prowadzące z Tesalii do Grecji środkowej w pobliżu miejscowości Lamia w Grecji;
(1.2) przen. hist. nazwa nadawana szczególnie heroicznym i krwawym walkom, na podobieństwo bitwy pod Termopilami (1.1) stoczonej w 480 r. p.n.e. między Grekami a Persami;
Termopile (gr. Θερμοπύλες, stgr. Θερμοπύλαι, thermos – gorący, pylai – wrota) – zwężenie równiny nadmorskiej, wąskie przejście (potocznie przesmyk) między górami a morzem w pobliżu miasta Lamia w Grecji, między Zatoką Maliakos a górą Oiti, prowadzące z Tesalii do Grecji Środkowej. Miejsce zawdzięcza nazwę silnemu źródłu dającemu początek strumieniowi o temperaturze wód 40 °C.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: Termopile (wąwóz w Grecji)
przymiotnik
(1.1) związany z Termopilami, dotyczący Termopil
SJP.pl
Wiktionary
tworzywo sztuczne, które po ostudzeniu twardnieje i zachowuje kształt nadany mu w czasie ogrzewania; plastomer, termoplastik, termoplastyk, tworzywo termoplastyczne
Tworzywa termoplastyczne, termoplasty – tworzywa sztuczne wykazujące termoplastyczność, tj. w określonej temperaturze i ciśnieniu zaczynające mieć właściwości lepkiego płynu. Można je kształtować przez tłoczenie i wtryskiwanie w podwyższonej temperaturze, a następnie szybkie schłodzenie do temperatury użytkowej.
SJP.pl
Wikipedia
tworzywo sztuczne, które po ostudzeniu twardnieje i zachowuje kształt nadany mu w czasie ogrzewania; plastomer, termoplast, termoplastyk, tworzywo termoplastyczne
SJP.pl
SJP.pl
dający się kształtować pod wpływem ogrzewania
przymiotnik
(1.1) techn. o tworzywie sztucznym dającym się przetwarzać, kształtować dowolną liczbę razy pod wpływem ogrzewania, bez ulegania rozkładowi chemicznemu
SJP.pl
Wiktionary
tworzywo sztuczne, które po ostudzeniu twardnieje i zachowuje kształt nadany mu w czasie ogrzewania; plastomer, termoplastik, termoplast, tworzywo termoplastyczne
SJP.pl
pojemnik termoizolacyjny
SJP.pl
naturalny kauczuk cyklizowany; pliolit
SJP.pl
przyklejający się pod wpływem wysokiej temperatury
SJP.pl
technika leczenia za pomocą przyżegań
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. sposób leczenia, wywodzący się z medycyny chińskiej, polegający na drażnieniu wybranych punktów ciała wysoką temperaturą za pomocą żarzących się suszonych ziół;
Termopunktura – technika leczenia przy pomocy przyżegań, stosowana w medycynie dalekowschodniej.
Termopunktura, podobnie jak akupunktura, oparta jest na oddziaływaniu na odpowiednie punkty na ciele. Miejsca te nie są jednak, jak w akupunkturze, nakłuwane, lecz przypalane patyczkiem owiniętym watą nasączoną substancją leczniczą. Do praktyk tych używane są również papierosy, wypełnione m.in. suszonymi liśćmi bylicy pospolitej. Termopunktura tradycyjnie stosowana była w przypadkach cięższych, gdy akupunktura nie dawała rezultatów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
typ receptora rejestrującego zmiany temperatury powierzchni skóry oraz środowiska wewnętrznego organizmu
Termoreceptor – receptor odbierający ze informacje o zmianach temperatury krwi (termodetektory) lub skóry (np. ciałka Kraussego, ciałka Ruffiniego) i przekazujący je do ośrodka termoregulacji w podwzgórzu celem dostosowania temperatury ciała do temperatury środowiska (termoregulacja).
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fizj. regulacja temperatury w organizmie żywym;
(1.2) techn. utrzymywanie pożądanej temperatury
Termoregulacja – zdolność do utrzymania temperatury ciała w zakresie optymalnym dla organizmu. Najczęściej ten mechanizm występuje u ptaków i ssaków.
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący termoregulacji
przymiotnik relacyjny
(1.1) fizj. techn. odnoszący się do termoregulacji, związany z termoregulacją
SJP.pl
Wiktionary
Termostat – urządzenie lub element urządzenia utrzymujący ("-stat") zadaną temperaturę ("termo-") poprzez aktywne działanie.
Nazwa jest używana na określenie urządzeń utrzymujących stałą temperaturę w pewnym zakresie i czasie dzięki dobrej izolacji cieplnej np. termos, wykorzystujące substancje o dużym cieple właściwym (łaźnia wodna) lub cieple przemiany zachodzącym w określonej temperaturze.
Wikipedia
modernizacja mająca na celu zmniejszenie zapotrzebowania na energię cieplną w budynku; termomodernizacja
SJP.pl
naczynie służące do przechowywania substancji o temperaturze innej niż temperatura otoczenia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) naczynie na płyn, które utrzymuje ciepło dzięki specjalnej termoizolacji
Termos (stgr. θέρμε therme – ciepło) – naczynie o podwójnych ściankach, między którymi jest szczelna przestrzeń, w której panuje bardzo niskie ciśnienie, zwane próżnią techniczną. Naczynie to służy głównie do przechowywania substancji o temperaturze znacznie różniącej się od temperatury otoczenia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
strefa atmosferyczna znajdująca się nad mezosferą; powstają tam zorze polarne
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) meteorol. warstwa atmosfery Ziemi, w której temperatura stopniowo wzrasta wraz ze wzrostem wysokości;
Termosfera – zewnętrzna warstwa atmosfery planety, w której ma miejsce absorpcja promieniowania, co skutkuje wzrostem temperatury z wysokością. Gazy w termosferze są bardzo rozrzedzone i może być ona uznawana za część przestrzeni kosmicznej. Jest położona nad mezosferą, od której dzieli ją mezopauza, a pod najbardziej zewnętrzną egzosferą, od której oddziela ją termopauza.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobniale o termosie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od termos
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. przyrząd, którym wykrywa się różnice temperatury;
(1.2) techn. przyrząd stosowany w hutnictwie i w przemyśle ceramicznym, który służy do stwierdzenia, czy osiągnięto określoną temperaturę
Termometr Galileusza (nazywany też termoskopem) – przyrząd służący do oceny temperatury otoczenia; odpowiednio wykalibrowany może pełnić funkcję termometru. Obecnie używany głównie w charakterze gadżetu, zabawki lub elementu sztuki użytkowej.
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
→ termos
SJP.pl
urządzenie do utrzymywania określonej temperatury
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. urządzenie służące do utrzymywania pewnej stałej temperatury w zamkniętej przestrzeni;
Termostat – urządzenie lub element urządzenia utrzymujący ("-stat") zadaną temperaturę ("termo-") poprzez aktywne działanie.
Nazwa jest używana na określenie urządzeń utrzymujących stałą temperaturę w pewnym zakresie i czasie dzięki dobrej izolacji cieplnej np. termos, wykorzystujące substancje o dużym cieple właściwym (łaźnia wodna) lub cieple przemiany zachodzącym w określonej temperaturze.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
Termodynamika klasyczna, inaczej fenomenologiczna lub termostatyka – badanie makroskopowych, równowagowych zjawisk termodynamicznych na podstawie pewnych aksjomatów popartych doświadczeniami.
Ze względu na fakt, że nauka ta zajmuje się układami w stanie równowagi, w związku z czym nie zajmuje się zmiennością w czasie, niektórzy uważają, że powinna nosić nazwę termostatyki (określenie to nie przyjęło się, pomimo że jego wprowadzenie postulowano już w latach 70.).
Wikipedia
przyrząd do pomiaru natężeń w widmie promieniowania elektromagnetycznego, w postaci układu połączonych szeregowo termoelementów
SJP.pl
dotyczący termosublimacji
SJP.pl
układ zamknięty, w którym wykorzystano zjawisko samoczynnego krążenia czynnika wskutek różnic gęstości cieczy o niejednakowej temperaturze; zjawisko wykorzystywane m.in. w systemach wodnego chłodzenia silników spalinowych i w instalacjach centralnego ogrzewania
SJP.pl
reakcja ruchowa swobodnie poruszających się organizmów na bodziec kierunkowy - ciepło, dodatnia w kierunku źródła ciepła lub ujemna w kierunku przeciwnym
Termotaksja – jedna z taksji, reakcja ruchowa swobodnie przemieszczających się organizmów jednokomórkowych na temperaturę panującą w ich otoczeniu.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
leczenie za pomocą nagrzewania ciała; ciepłolecznictwo
Termoterapia – dział fizykoterapii wykorzystujący energię cieplną w celach leczniczych.
W przypadku zabiegów dostarczających do organizmu ciepło nazywana jest ciepłolecznictwem, lub jeśli stosowane zabiegi powodują odebranie ciepła organizmowi nazywana jest zimnolecznictwem, którego szczególną formą jest krioterapia, czyli zabiegi lecznicze z zastosowaniem temperatury poniżej 0 °C.Pomimo różnic zabiegi termoterapii mają wspólny efekt biologiczny, przejawiający się:
SJP.pl
Wikipedia
uzyskujący płynność pod wpływem podgrzania
SJP.pl
Termotropizm – ruch wzrostowy roślin pod wpływem zmian temperatury. Wynika ze wzrostu ogrzanych cześć organów, termotropizm dodatni, lub zahamowania wzrostu pod wpływem nagrzewania. Jest to istotny mechanizm adaptacyjny roślin.
Wikipedia
technika obserwacji i rejestracji obrazów w podczerwieni
Termografia – proces obrazowania w paśmie średniej podczerwieni (o długości fali od 9 do 14 μm). Pozwala on na rejestrację promieniowania cieplnego emitowanego przez ciała fizyczne w przedziale temperatur spotykanych w warunkach codziennych, bez konieczności oświetlania ich zewnętrznym źródłem światła, a w niektórych rozwiązaniach na dokładny pomiar temperatury tych obiektów.
SJP.pl
Wikipedia
Termowizor, kamera termowizyjna, kamera termalna – optoelektroniczne urządzenie obrazowe analizujące tzw. temperaturowe promieniowanie podczerwieni. Występuje w wersjach obserwacyjnych oraz pomiarowych.
Na Zachodzie urządzenia te występują głównie pod nazwami będącymi odpowiednikami nazw: kamera termiczna, termograficzna lub kamera podczerwieni, zwłaszcza gdy z kontekstu wynika, że jej zakres czułości widmowej obejmuje pasma 3–5 lub 8–13 mikrometrów. Pasma te pokrywają się z obszarami wysokiej przepuszczalności atmosfery dla promieniowania podczerwonego.
Wikipedia
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) związany z termowizją, dotyczący termowizji
Wiktionary
możliwy do połączenia pod wpływem wysokiej temperatury
SJP.pl
1. grzejnik gazowy lub elektryczny do wody, używany przede wszystkim w gospodarstwach domowych;
2. źródło wód termalnych lub odwiert, z którego takie wody wypływają; cieplica, gorące źródło
Termy (łac. thermae od gr. θερμός thermos – „ciepło”) – w starożytnym Rzymie łaźnie publiczne.
Był to zespół obiektów usytuowanych na rozległym terenie, w określonym czasie bezpłatnie dostępnych dla wszystkich. Do głównych funkcjonalnych części term należały:
SJP.pl
Wikipedia
dawna polska moneta srebrna wartości trzech denarów; trzeciak
Trzeciak (ternar) – polska srebrna moneta bita za czasów Władysława Jagiełły, a następnie za Zygmunta I Starego i Zygmunta III Wazy. Wartością była równa trzem denarom, trzeciej części półgrosza albo połowie szeląga.
W reformie z 1396–1397 zastąpiła stary zdewaluowany kwartnik, którego wartość spadła z ćwierci skojca (czyli połowy grosza) do szóstej części grosza. Dewaluacja mocno skomplikowała przeliczenia międzymonetarne (kwartnik wart był 8/3 denara), dlatego w 1398 r. przeprowadzono wymianę monet na nowe; skorygowano jednocześnie kurs grosza obrachunkowego z 16 na 18 denarów. Odtąd półgrosz wart był 9 denarów, a „mały kwartnik” 3 denary, co spowodowało przemianowanie go na ternar, czyli trzeciak. Wytwarzanie ternarów Jagiełły odbywało się w Krakowie, a zakończyło między 1407 a 1414 r.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) wyspa w Indonezji na Morzu Moluckim, w archipelagu Moluki;
(1.2) miasto w Indonezji na wyspie Ternate (1.1), w prowincji Moluki Północne;
(1.3) lud indonezyjski;
(1.4) miejscowość we Włoszech w regionie Lombardia, w prowincji Varese;
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Ternate (wyspą lub miejscowością), dotyczący Ternate
Wiktionary
duży, silny pies o gęstej sierści, używany do ratowania tonących
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto i gmina we Włoszech, położone w Umbrii;
(1.2) geogr. adm. włoska prowincja położona w środkowej części kraju, w regionie Umbria;
Terni – miasto i gmina we Włoszech, w regionie Umbria nad Nerą, w prowincji Terni.
Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwały 103 964 osoby, 492,7 os./km².
Miasto słynie z wysokiego na 165 m wodospadu Cascata delle Marmore, który został zbudowany przez inżynierów starożytnego Rzymu. W Terni pochowany został także biskup św. Walenty, będący patronem zakochanych. Co roku, 14 lutego w mieście organizowane są uroczystości z tym związane.
Wiktionary oraz Wikipedia
dawna szafka do przechowywania w kolejowej kasie biletowej wydrukowanych wcześniej biletów kartonowych
SJP.pl
Wikipedia
1. w loterii liczbowej: trzy numery zapewniające wygraną w jednym ciągnieniu;
2. kandydatura trzech osób na jedno stanowisko
SJP.pl
roślina zielna żyjąca jedynie przez jeden okres wegetacyjny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. roślina jednoroczna
Roślina jednoroczna, terofit (gr. theros ‘lato’, phyton ‘roślina’) – jedna z form życiowych roślin. Oznacza roślinę przechodzącą cały cykl rozwojowy (od wykiełkowania z nasiona do wydania własnych nasion) w ciągu jednego okresu wegetacyjnego, później ginąca. Obumierają zarówno nadziemne pędy, jak i części podziemne. Niesprzyjającą wegetacji porę roku przetrwają tylko nasiona. Rośliny jednoroczne należą do roślin monokarpicznych. Są roślinami zielnymi – mają zielne, niezdrewniałe pędy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
gad kopalny z grupy synapsydów, żyjący w okresie od górnego karbonu do jury
SJP.pl
dinozaur z rzędu dinozaurów gadziomiednicznych, drapieżny gad o krótkich przednich kończynach
Teropody (Theropoda) – podrząd dinozaurów z rzędu dinozaurów gadziomiednicznych (Saurischia); nazwa theropod oznacza stopa bestii.
Teropody były dwunożne i w większości mięsożerne (drapieżniki i padlinożercy). Poruszały się w postawie półwyprostowanej. Kończyny tylne były długie, silnie umięśnione, z podudziem dłuższym od uda, co pozwalało teropodom na szybkie bieganie. Kończyny tylne były o 2/3 dłuższe od przednich i posiadały do trzech palców. Kończyny przednie zakończone chwytnymi palcami (ich liczba była zredukowana: 1–4) z pazurami. Posiadały również długi ogon, który ułatwiał im szybką pogoń za ofiarą. Duże oczy wskazują na bardzo dobry wzrok. Zęby ostre, sztyletowate, bocznie spłaszczone, z ząbkowanymi krawędziami. Niektóre utraciły zęby na rzecz dzioba kostnego, otoczonego warstwą rogową. Mięśnie szczęk dobrze rozwinięte. Niektóre teropody (gł. maniraptory) były opierzone. Ich wielkość była różna, od maluchów wielkości kurczaka (epidendrozaur, skansoriopteryks) do kilkunastometrowych olbrzymów (np. giganotozaur, karcharodontozaur, spinozaur).
SJP.pl
Wikipedia
podrząd dinozaurów gadziomiednicznych
Teropody (Theropoda) – podrząd dinozaurów z rzędu dinozaurów gadziomiednicznych (Saurischia); nazwa theropod oznacza stopa bestii.
Teropody były dwunożne i w większości mięsożerne (drapieżniki i padlinożercy). Poruszały się w postawie półwyprostowanej. Kończyny tylne były długie, silnie umięśnione, z podudziem dłuższym od uda, co pozwalało teropodom na szybkie bieganie. Kończyny tylne były o 2/3 dłuższe od przednich i posiadały do trzech palców. Kończyny przednie zakończone chwytnymi palcami (ich liczba była zredukowana: 1–4) z pazurami. Posiadały również długi ogon, który ułatwiał im szybką pogoń za ofiarą. Duże oczy wskazują na bardzo dobry wzrok. Zęby ostre, sztyletowate, bocznie spłaszczone, z ząbkowanymi krawędziami. Niektóre utraciły zęby na rzecz dzioba kostnego, otoczonego warstwą rogową. Mięśnie szczęk dobrze rozwinięte. Niektóre teropody (gł. maniraptory) były opierzone. Ich wielkość była różna, od maluchów wielkości kurczaka (epidendrozaur, skansoriopteryks) do kilkunastometrowych olbrzymów (np. giganotozaur, karcharodontozaur, spinozaur).
SJP.pl
Wikipedia
techn. pokrywać terem
czasownik niedokonany
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. smołować
SJP.pl
Wiktionary
→ ter
SJP.pl
przysłówek
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. teraz
Wiktionary
gwarowo: szarpać, tarmosić, potrząsać
SJP.pl
muzyk z Antissy na Lesbos, żyjący w VII w. p.n.e.
Terpander (gr. Τέρπανδρος Terpandros, zm. po 675 p.n.e.) – pierwszy znany muzyk grecki, poeta. Działał głównie w Sparcie. Założył tam szkołę pieśni chóralnej. Przypisuje mu się wprowadzenie do muzyki greckiej siedmiostrunowej liry znanej w Azji Mniejszej. Ustalił reguły komponowania hymnu (nomos). Komponował też pieśni biesiadne.
SJP.pl
Wikipedia
węglowodór nienasycony, naturalny związek organiczny pochodzenia roślinnego, najczęściej bezbarwny olej o charakterystycznym zapachu; izoprenoid
Terpeny (izoprenoidy) – organiczne związki chemiczne o wzorze ogólnym (C5H8)n, których główny szkielet powstał w wyniku połączenia pięciowęglowych jednostek izoprenowych, dlatego liczba atomów węgla w cząsteczce terpenów jest podzielna przez pięć. Izoprenoidy zaliczane są w większości do lipidów.
SJP.pl
Wikipedia
związek organiczny, pochodna terpenu zawierająca dodatkową grupę funkcyjną
Terpenoidy, izoprenoidy – grupa organicznych związków chemicznych zbliżonych do terpenów, dla których nie jest wymagane ścisłe przestrzeganie reguły izoprenowej (którą natomiast muszą spełniać terpeny), np. w wyniku braku fragmentu cząsteczki (zwykle grupy metylowej) lub jej przesunięcia w inne położenie. Terpenoidy zawierają dodatkowo atom lub atomy tlenu w postaci różnych grup funkcyjnych (np. grupy hydroksylowej, karbonylowej lub karboksylowej), natomiast izoprenoidy mogą zawierać tlen lub być węglowodorami.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
związek organiczny, pochodna terpenu zawierająca dodatkową grupę funkcyjną
Terpenoidy, izoprenoidy – grupa organicznych związków chemicznych zbliżonych do terpenów, dla których nie jest wymagane ścisłe przestrzeganie reguły izoprenowej (którą natomiast muszą spełniać terpeny), np. w wyniku braku fragmentu cząsteczki (zwykle grupy metylowej) lub jej przesunięcia w inne położenie. Terpenoidy zawierają dodatkowo atom lub atomy tlenu w postaci różnych grup funkcyjnych (np. grupy hydroksylowej, karbonylowej lub karboksylowej), natomiast izoprenoidy mogą zawierać tlen lub być węglowodorami.
SJP.pl
Wikipedia
bezbarwna ciecz wysączana z żywic drzew iglastych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. łatwopalna ciecz o intensywnym zapachu, będąca mieszaniną terpenów; składnik żywic drzew i krzewów iglastych;
Terpentyna, sylwestren (numer CAS: 8006-64-2, numer RTECS: YO8400000) – mieszanina terpenów (głównie α-pinenu, β-pinenu, a także karenu, kamfenu, terpineolu, octanu bornylu i limonenu) o charakterystycznym, intensywnym zapachu. Jest bezbarwną lub żółtą cieczą, łatwopalną i słabo rozpuszczalną w wodzie. Zawiera do 1% związków nielotnych. Rozpuszcza tłuszcze, parafiny, żywice i inne substancje organiczne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zakład, w którym wytwarzana jest terpentyna
SJP.pl
rząd roślin obejmujący rutowate, krzyżownicowate, niecierpkowate i klonowate; Terebinthales
SJP.pl
przedstawiciel rzędu roślin obejmującego rutowate, krzyżownicowate, niecierpkowate i klonowate
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący terpentyny
Wiktionary
lek ziołowy o swoistym działaniu na drogi żółciowe
SJP.pl
cykliczny węglowodór terpenowy, bezbarwna ciecz o zapachu cytrusowym
SJP.pl
cykliczny alkohol terpenowy, bezbarwna ciecz o zapachu bzu
SJP.pl
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
mitologia grecka: muza tańca, przedstawiana z lirą
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. muza tańca i pieśni chóralnej, jedna z towarzyszek Apolla; córka Zeusa i Mnemosyne;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
leczenie nerwic lub schorzeń kończyn za pomocą wykonywania ruchów tanecznych w takt muzyki; choreoterapia
SJP.pl
ryba morska z rodziny terpugowatych żyjąca w Oceanie Spokojnym, poławiana dla smacznego mięsa
SJP.pl
ryba morska z rodziny terpugowatych żyjąca w Oceanie Spokojnym, poławiana dla smacznego mięsa
SJP.pl
rodzina morskich ryb skorpenokształtnych; terpugi
Terpugowate (Hexagrammidae) – rodzina morskich ryb skorpenokształtnych.
SJP.pl
Wikipedia
terpużka wielosmużka - gatunek ryby z rodziny terpugowatych; Oxylebius pictus
SJP.pl
[czytaj: TERrakan] samochód typu Hyundai Terracan
SJP.pl
przekształcanie ciała niebieskiego (np. planety) w taki sposób, by pod względem warunków życia przypominało Ziemię
SJP.pl
przekształcać ciało niebieskie (np. planetę) w taki sposób, by pod względem warunków życia przypominało Ziemię
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. dziedzina mechaniki zajmująca się interakcją kół i gosienic pojazdów z różnego rodzaju podłożami
Wiktionary
Wikipedia
samochód typu Nissan Terrano
SJP.pl
związany z Terranami (rasą występującą w serii gier StarCraft)
SJP.pl
SJP.pl
pomieszczenie przeznaczone do hodowli i obserwacji niewielkich kręgowców lądowych (np. jaszczurek, żab), przystosowane do ich wymagań w naturalnych środowiskach
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zbiornik lub pomieszczenie przeznaczone do hodowli lądowych płazów, gadów lub pajęczaków;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
hodowca zwierząt i roślin w terrarium
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
dziedzina wiedzy związana z hodowaniem zwierząt w terrariach
Terrarystyka – dziedzina wiedzy dotycząca planowania, budowania, urządzania i prowadzenia terrarium oraz hodowli trzymanych w nim zwierząt i roślin.
SJP.pl
Wikipedia
mieszanina wody, cementu i grysu stosowana do wylewki posadzek lub schodów; lastryko, lastriko, lastrico, terazzo
Terrazzo – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Wenecja Euganejska, w prowincji Werona.
Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwały 2384 osoby, 119,2 os./km².
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Ziemią, dotyczący Ziemi – jako planetaanety
Wiktionary
nieduży pies różnej maści, klasyfikowany pierwotnie jako pies myśliwski, obecnie jako domowy; terier
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) kynol. zob. terier.
RIM-2 Terrier – amerykański rakietowy, okrętowy system przeciwlotniczy oparty na dwustopniowych pociskach powierzchnia-powietrze na paliwo stałe, opracowany przez General Dynamics. Rozwój systemu oznaczonego początkowo jako SAM-N-7, został zapoczątkowany w 1951 roku. Konstrukcja systemu oparta została na eksperymentalnym systemie LARK. System wszedł do służby w roku 1956 z pociskami o zasięgu przekraczającym 35 kilometrów. Wyposażony był w zbliżeniowe głowice o wysokiej prędkości eksplozji, w wersji zaś RIM-2D produkowany był z głowicą jądrową. W roku 1963 status operacyjny uzyskały pociski Advanced Terrier oznaczone jako RIM-2F, w które wyposażone zostały krążowniki, fregaty oraz lotniskowce amerykańskiej marynarki wojennej. Pociski tej wersji zostały także zakupione przez włoską marynarkę wojenną. Od końca lat 60. dwudziestego wieku, pociski Terrier były sukcesywnie zastępowane na pokładach amerykańskich okrętów przez nowsze pociski systemu Standard.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: terrier; terierek
SJP.pl
pasztet z mięsa lub ryb z dodatkiem przypraw, pistacji i brandy
SJP.pl
[czytaj: teRIN]
1. kamionka, miska gliniana lub jej zawartość;
2. rodzaj francuskiego pasztetu
SJP.pl
używanie przemocy w celu zastraszenia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) działanie z zastosowaniem przemocy mające na celu zastraszenie drugiego człowieka
Terror (łac., dosł. strach, groza) – stosowanie przemocy, gwałtu, ucisku, okrucieństwa w celu zastraszenia, zniszczenia przeciwnika; okrutne, krwawe rządy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
organizator lub uczestnik aktów terrorystycznych
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) człowiek dokonujący aktu terrorystycznego, siejący terror, terroryzujący
Terroryzm (z gr. τρέω, treo, „drżenie, obawa” oraz łac. terror, -oris „strach, trwoga, przerażenie”) – ogół agresywnych działań przestępczych nastawionych na rozgłos i wytworzenie lęku, mających na celu wymuszenie na władzy lub społeczeństwie określonych ustępstw lub świadczeń.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fż. od: terrorysta
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób terrorystyczny
Wiktionary
→ terror. → terroryzm, → terrorysta
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący terroru, terrorystów lub terroryzmu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) polit. użycie przemocy przez osobę lub grupę z pogwałceniem prawa, mające na celu zastraszenie i wymuszenie ustępstw;
Terroryzm (z gr. τρέω, treo, „drżenie, obawa” oraz łac. terror, -oris „strach, trwoga, przerażenie”) – ogół agresywnych działań przestępczych nastawionych na rozgłos i wytworzenie lęku, mających na celu wymuszenie na władzy lub społeczeństwie określonych ustępstw lub świadczeń.
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. sterroryzować)
(1.1) przymuszać do czegoś używając terroru
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) polit. używanie przemocy w celu zastraszenia
Wiktionary
Miejscowości w USA:
Gminy w USA:
Wikipedia
osad terrygeniczny - osad morski składający się z materiału przyniesionego z lądu; osad terygeniczny
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) związany z Terekiem, dotyczący Tereku (rzeki na Przedkaukaziu)
Wiktionary
gatunek małego ptaka z rodziny tanagrowatych
Tersyna (Tersina viridis) – gatunek małego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae). Zamieszkuje północną i środkową Amerykę Południową. Jedyny przedstawiciel rodzaju Tersina. Gatunek nie jest zagrożony wymarciem. Długość ciała ok. 15 cm.
SJP.pl
Wikipedia
Tersytes (gr. Θερσίτης Thersítēs, łac. Thersites) – w mitologii greckiej wojownik achajski, bezczelny, złośliwy, najtchórzliwszy i najbrzydszy uczestnik wojny trojańskiej; bohater Iliady Homera.
Uchodził za syna Agriosa. Był spokrewniony z Diomedesem. Odznaczał się rzadkimi włosami, przygarbionymi ramionami i krzywymi nogami. Wiele razy wszczynał kłótnię z dowódcami wojsk achajskich podczas wieców, w czasie których obrażał ich i buntował się przeciw nim. Kiedy odgrażał się, że postara się, aby obniżyć morale armii, Odyseusz wychłostał go swym berłem (lub kijem).
Wikipedia
po trzecie
SJP.pl
[czytaj: tertjum lub tercjum] obiekt istniejący obok dwu porównywalnych, zestawionych ze sobą; coś trzeciego
SJP.pl
łaciński teolog z Afryki Północnej; Quintus Septimius Florens Tertullianus
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Tertulian, właśc. Quintus Septimius Florens Tertullianus (ur. 150–160 w Kartaginie, zm. 240 tamże) – łaciński teolog z Afryki Północnej, nawrócony na chrześcijaństwo w 190 roku lub około 195 roku (zobacz Adolf Harnack), stał się jego najgorliwszym w owym czasie apologetą. Poglądy jego wywarły wielki wpływ na całą zachodnią teologię III w. Nauczanie Tertuliana jest cennym źródłem dla teologii, szczególnie dla teologii dogmatycznej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Tertuliana lub z nim związany
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Hiszpanii, w Aragonii;
(1.2) geogr. adm. comarca w Hiszpanii, w Aragonii ze stolicą w Teruel (1.1);
(1.3) geogr. adm. prowincja w Hiszpanii, w Aragonii ze stolicą w Teruel (1.1);
(1.4) geogr. miasto w Kolumbii
Teruel – miasto w Aragonii, na środkowym wschodzie Hiszpanii, stolica prowincji o tej samej nazwie. Ma 34 240 mieszkańców (2006) i jest stolicą najmniej zaludnionej prowincji hiszpańskiej. Znajduje się na zlewisku rzek Guadalaviar i Alfambra. Ponadto na Sierra de Albarracín ma swoje źródła rzeka Tag. Leży na wysokości 915 m. Klimat charakteryzuje się mroźnymi zimami oraz gorącymi i suchymi latami. Jest miastem partnerskim Lublińca.
Wiktionary oraz Wikipedia
osad terygeniczny - osad morski składający się z materiału przyniesionego z lądu; osad terrygeniczny
SJP.pl
bardzo mocne włókno poliestrowe
SJP.pl
1. owalne lub okrągłe naczynie z przykrywką pełniące funkcję wazy do zupy;
2. pasztet mięsny, rybny lub warzywny pieczony w bain-marie
SJP.pl
skrótowiec, rzeczownik
(1.1) = krajowy rejestr urzędowy podziału terytorialnego kraju;
Wiktionary
Terytorializm – forma instynktownych zachowań u zwierząt polegająca na obronie terytorium (obszaru uznanego za własny). Objawia się wzmożoną agresją wobec przedstawicieli własnego lub innych gatunków. Częściej obserwowany u samców, szczególnie w okresie godowym.
Wikipedia
cecha czegoś związanego z terytorium
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest terytorialne
(1.2) psych. ogół zachowań związanych z zajmowanym terytorium;
Terytorialność – zachowania przestrzenne człowieka, związane z jego terytorium, a także relacje między otoczeniem materialnym a zachowaniami. Człowiek należy do istot żywych, które ustalają swoje terytorium i bronią go przed zajęciem przez inne osobniki własnego gatunku (terytorializm). Przyjęcie orientacji własnościowej wobec przestrzeni polega na prostym zajęciu tej przestrzeni na stałe lub sporadycznie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: terytorium
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący danego terytorium
SJP.pl
Wiktionary
żołnierz Wojsk Obrony Terytorialnej - jednego z pięciu rodzajów Sił Zbrojnych RP
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) wojsk. pot. żołnierz wojsk obrony terytorialnej
SJP.pl
Wiktionary
obszar o określonych granicach, teren wyodrębniony ze względu na pewne cechy
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) geogr. adm. obszar w określonych granicach;
(1.2) ekol. teren występowania osobnika lub gatunku;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
skrót od: list do Tesaloniczan (1, 2) - jedna z ksiąg biblijnych, wchodząca w skład Nowego Testamentu
skrót
(1.1) = bibl. List do Tesaloniczan
SJP.pl
Wiktionary
1. kraina historyczna w Grecji;
2. miasto w Kolumbii
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) hist. kraina historyczna w Grecji;
(1.2) geogr. region administracyjny w Grecji;
(1.3) geogr. miasto w Kolumbii w departamencie Huila
Tesalia (gr. Θεσσαλία – trl. Thessalía) – kraina historyczna i region administracyjny współczesnej Grecji położona nad Morzem Egejskim na południe od Macedonii.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: Tesalia (kraina historyczna i region administracyjny w Grecji); tesalski
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Tesalią, dotyczący Tesalii
SJP.pl
Wiktionary
mieszkaniec Tesaloniki (starożytnego miasta założonego około 315 roku p.n.e. przez króla Macedończyków Kassandra i nazwanego na cześć jego żony, Tessaloniki, położonego na terenie dzisiejszych Salonik)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. mieszkaniec Tesaloniki
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: Saloniki (miasto w Grecji)
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) daw. geogr. Saloniki
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Tesalia (kraina historyczna i region administracyjny w Grecji); tesalijski
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Tesalią, dotyczący Tesalii
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. cieśla
Wiktionary
ojciec żony lub męża
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. ojciec żony
(1.2) ojciec żony lub męża
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) reg. teściowa
Relacja rodzinna (także relacja lub stosunek genealogiczny; pot. nazwa lub rodzaj pokrewieństwa i powinowactwa, nazewnictwo, nazwy członków rodziny) – nazwa i rodzaj stosunku zachodzącego między dwiema osobami należącymi do tej samej rodziny, a wynikającego z faktu filiacji i koicji (w genealogii) lub – szerzej – z pokrewieństwa i powinowactwa (w pozostałych naukach). Na relację taką mają również wpływ stopień pokrewieństwa i powinowactwa (pierwszy, drugi, trzeci itd.), różnica pokoleń oraz linia pokrewieństwa i powinowactwa (prosta i boczna, wstępna i zstępna). Relacje rodzinne oblicza się od jednej osoby, którą w genealogii można nazywać probantem, do innego członka jej rodziny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. teściowa
Wiktionary
zdrobnienie od: test
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od test
SJP.pl
Wiktionary
matka żony lub męża
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. matka żony
(1.2) matka żony lub męża
forma przymiotnika.
(2.1) ż. od: teściowy
Teściowa – matka żony (współcześnie także matka męża, pierwotnie świekra), nazwa relacji rodzinnej w stosunku do zięcia lub synowej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzice żony lub męża
SJP.pl
Wikipedia
potocznie: teściowa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) teściowa
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pot. z zażyłością o teściu
forma rzeczownika.
(2.1) W. lp. od: teścia
(2.2) Ms. i W. lp. od: teść
Wiktionary
ekspresywnie: teść
SJP.pl
[czytaj: tesko]
1. koncern handlowy z siedzibą w Wielkiej Brytanii;
2. sklep lub stacja benzynowa sieci Tesco
Tesco plc – brytyjska sieć hipermarketów i supermarketów, która ma swoje filie również w innych państwach. Początkowo sieć zajmowała się sprzedażą żywności, ale rozszerzyła swoją ofertę również na odzież, sprzęt elektroniczny i samochody. Do roku 2003 przedsiębiorstwo miało już w swoim posiadaniu ponad 2000 sklepów różnej wielkości, od hipermarketów do niewielkich sklepików, np. przy stacjach benzynowych.
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: Teresa (imię żeńskie)
Tesia – rodzaj ptaków z podrodziny wierzbówek (Cettiinae) w obrębie rodziny wierzbówkowatych (Cettiidae).
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
jednostka indukcji magnetycznej
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mot. marka samochodu
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
miernik indukcji magnetycznej
Teslomierz – przyrząd do pomiaru indukcji magnetycznej bądź natężenia pola magnetycznego. Składa się z przetwornika pola magnetycznego w sygnał elektryczny oraz układu do pomiaru sygnału.
Podział teslomierzy:
SJP.pl
Wikipedia
Tesmoforie, Thesmoforie, Thesmoforia, Thesmophoria, gr. Θεσμοφόρια – święto ku czci Demeter i jej córki Persefony-Kory obchodzone w starożytnej Grecji jesienią, w miesiącu Pyanepsion.
Ponieważ w Thesmoforiach uczestniczyły wyłącznie kobiety, zobowiązane do zachowania tajemnicy na temat przebiegu obrzędów, w źródłach odnaleźć można stosunkowo niewiele informacji dotyczących obchodów święta. Nawet związana z nim komedia Arystofanesa Kobiety na święcie Thesmoforiów (gr. Thesmophoriazousai) nie zawiera zbyt wielu szczegółów. Wzmianki na temat święta znaleźć można u wielu autorów, między innymi Herodota i Plutarcha, cennym źródłem informacji jest jedno z bizantyńskich scholiów do Dialogów heter Lukiana.
Wikipedia
Tespis z Ikarii (stgr. Θέσπις – Thespis; VI w. p.n.e.) – grecki poeta i aktor, twórca tragedii – aktora (odpowiadacza), dialogu z chórem.
Wikipedia
obce imię żeńskie
SJP.pl
kostka będąca najmniejszym elementem mozaiki, zwykle z kamienia lub szkła
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) szt. archit. element mozaiki, kostka
Tessera (łac. tessera – kostka, zdr. tessella) – nazwa techniki mozaikowej (łac. opus tessalatum) wykonywanej przy pomocy małych (0,7 cm-1,5 cm) dokładnie obrobionych, kwadratowych bądź prostokątnych kawałków kamienia (kostek) lub szkła barwionego albo złoconego. Wyraz „tessera” oznacza także pojedynczą kostkę.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czterowymiarowy odpowiednik sześcianu; hipersześcian
Hipersześcian – uogólnienie sześcianu w n-wymiarowych przestrzeniach kartezjańskich \mathbb {R} ^{n}. Hipersześcianami są obok sześcianu między innymi odcinek i kwadrat, jednak nazwy hipersześcian używa się najczęściej dla przestrzeni o wymiarach powyżej trzech. Hipersześcian jest wielokomórką foremną.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: tess-itura] zasięg głosu dominujący w utworze muzycznym; tessytura
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. rzad. Ticino, kanton w Szwajcarii;
Ticino (niem. Tessin; lmo. Tesín, Tisín; fr. Tessin; rm. Tessin) – najdalej wysunięty na południe kanton Szwajcarii. Tereny Ticino zostały zajęte przez Szwajcarów w XV i na początku XVI wieku, w 1803 kanton przystąpił do Konfederacji Szwajcarskiej jako pełnoprawny członek. Jego stolicą jest miasto Bellinzona. Językiem urzędowym kantonu jest język włoski, natomiast językiem mówionym jest język lombardzki - wyjątkiem jest gmina Bosco/Gurin, gdzie mówi się po alemańsku. W kantonie wykształciła się kuchnia Ticino, która ma wpływy włoskie.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Tessynem, dotyczący Tessynu, pochodzący z Tessynu (Ticino) (kantonu w Szwajcarii)
Wiktionary
zasięg głosu dominujący w utworze muzycznym; tessitura
SJP.pl
1. rodzaj pisemnego sprawdzianu, egzamin; zestaw odpowiednio przygotowanych pytań;
2. badanie, próba;
3. kontrolny obraz w odbiorniku telewizyjnym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) próba podejmowana, aby uzyskać odpowiedź na postawione pytania
(1.2) eduk. egzamin, sprawdzian
(1.3) techn. obraz próbny w telewizorze
(1.4) inform. kod utworzony w celu sprawdzenia poprawności działania fragmentu programu
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: testament
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od testament
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) praw. dokument, w którym człowiek określa, co po jego śmierci należy zrobić z jego majątkiem;
(1.2) książk. przen. dzieło zawierające przesłanie dla przyszłych pokoleń
Testament (z łac. testamentum – sporządzone przy świadkach, testis – świadek) – rozrządzenie własnym majątkiem na wypadek śmierci. W Polsce kwestie związane ze sporządzaniem testamentów reguluje przede wszystkim kodeks cywilny.
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba sporządzająca pisemne rozporządzenie majątkiem na wypadek swojej śmierci
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) praw. osoba, która sporządziła testament
Spadkodawca (łac. testator, de cuius) jest osobą fizyczną, której prawa i obowiązki majątkowe o charakterze cywilnoprawnym stają się z chwilą śmierci tej osoby spadkiem, a więc wyodrębnioną masą majątkową, poddaną przepisom prawa spadkowego, która przechodzi z tą chwilą na jedną lub kilka osób, zwanych spadkobiercami. Ustanie osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych określają właściwe przepisy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta sporządzająca pisemne rozporządzenie majątkiem na wypadek swojej śmierci
SJP.pl
osoba sprawdzająca dobrowolnie na sobie działanie jeszcze niewprowadzonego do użytku leku lub kosmetyku
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. urządzenie, przyrząd do testowania
(1.2) kosmet. próbka kosmetyku rozdawana dla wypróbowania klientom sklepu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) med. człowiek zajmujący się sprawdzaniem działania leku, który jest dopiero w fazie testów
(2.2) inform. osoba weryfikująca działanie oprogramowania
SJP.pl
Wiktionary
→ tester
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) inform. kobieta weryfikująca działanie oprogramowania
SJP.pl
Wiktionary
fragment wypowiedzi pisarza antycznego, cytowany przez innego autora
SJP.pl
partia wokalna w oratoriach, pełniąca funkcję narratora objaśniającego tło akcji i zaistniałą sytuację dramatyczną
SJP.pl
nadmierne stosowanie i przywiązywanie wagi do testów wiedzy i umiejętności; testoza, sprawdzianoza
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) skłonność do nadmiernego stosowania i przesadnego przywiązywania wagi do sprawdzania wiedzy i umiejętności za pomocą testów
SJP.pl
Wiktionary
męski hormon
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biochem. med. fizj. męski hormon płciowy, wytwarzany przez jądra, otrzymywany także syntetycznie, stosowany domięśniowo jako lek przy schorzeniach na tle niedomogi płciowej u mężczyzn, jak również przy niektórych chorobach kobiecych oraz nowotworowych;
Testosteron, 17β-hydroksy-4-androsten-3-on – organiczny związek chemiczny z grupy androgenów, podstawowy męski steroidowy hormon płciowy. Jest produkowany przez komórki śródmiąższowe Leydiga w jądrach pod wpływem hormonu luteinizującego, a także w niewielkich ilościach przez korę nadnerczy, jajniki i łożysko.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik
(1.1) badać z wykorzystaniem testu
(1.2) sprawdzać
(1.3) praw. sporządzać testament
(1.4) bud. fugować
Wiktionary
SJP.pl
dający się przetestować
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|testować.
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: egzemplarz testowy
SJP.pl
cecha czegoś, co jest testem
SJP.pl
1. będący testem lub częścią testu;
2. dokonywany przy pomocy testu
SJP.pl
zbyt częste przeprowadzanie w szkole testów; sprawdzianoza
SJP.pl
prezentacja opinii użytkownika na temat oferowanego produktu
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) stpol. stolarz
Wiktionary
litera alfabetu greckiego; theta
Tet (ט ,ط) – litera alfabetów semickich, m.in. fenickiego, aramejskiego, arabskiego, hebrajskiego.
W arabskim jest transliterowana jako ṭ. W hebrajskim odpowiada dźwiękowi [t]. W wymowie sefardyjskiej i przypuszczalnie w fenickim odróżnia się od taw obecnością faryngalizacji.
SJP.pl
Wikipedia
litera alfabetu greckiego; theta
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nazwa ósmej litery alfabetu greckiego, θ;
Theta (thita, θῆτα, pisana Θθ lub ϴϑ) – ósma litera alfabetu greckiego oznaczająca spółgłoskę aspirowaną „t” (czyli „th”). W greckim systemie liczbowym oznacza liczbę 9.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
napady drgawek, skurcze mięśni występujące wskutek wzmożonej pobudliwości nerwowo-mięśniowej; tężyczka; spazmofilia
SJP.pl
przedstawiciel infrarzędu dinozaurów z podrzędu teropodów
SJP.pl
przedstawiciel infrarzędu dinozaurów z podrzędu teropodów
SJP.pl
Wikipedia
choroba, tężec
SJP.pl
1. rzadka kaszka z mąki gryczanej i żytniej popularna na Zaporożu
2. rodzaj dzbanka do herbaty
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. hydron. rzeka w obwodzie irkuckim i Kraju Krasnojarskiego Rosji, uchodzi do Podkamiennej Tunguzki
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka na Ukrainie, prawy dopływ Dniepru;
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
potocznie: pistolet TT - pistolet samopowtarzalny, będący w czasie II wojny światowej osobistą bronią oficerów, podoficerów i szeregowców Armii Radzieckiej i Wojska Polskiego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wojsk. samopowtarzalny pistolet używany zwłaszcza podczas drugiej wojny światowej przez siły zbrojne Związku Radzieckiego;
TT (ros. Тульский Токарев, Tulskij Tokariew; oficjalnie 7,62 мм пистолет самозарядный обр. 1933 года, pot. tetetka) – radziecki pistolet samopowtarzalny. W latach 1933–1951 podstawowy pistolet Armii Czerwonej / Radzieckiej. Produkowany w ZSRR do 1967 roku. Szeroko rozpowszechniony w krajach bloku wschodniego, gdzie uruchamiano produkcję licencyjną i/lub opracowywano wersje regionalne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: tedering] metoda dostępu do internetu za pomocą telefonu komórkowego
Tethering – metoda podłączenia komputera do internetu poprzez telefon komórkowy. Połączenie telefonu z komputerem może mieć postać zarówno przewodową (np. USB) jak i bezprzewodową (Bluetooth, Wi-Fi).
Telefony GSM generacji 2 i wyższych mają możliwość przesyłania danych za pomocą sieci operatora komórkowego, tj. mogą pracować jako modem. Od lat są prowadzone prace mające na celu zwiększenie przepustowości danych znacznie powyżej podstawowego pasma GSM i obecnie (w 2012 r.) w sieciach są implementowane standardy HSDPA, HSUPA i LTE zapewniające transmisję z łączną prędkością do 100 Mb/s. Oczywistym zastosowaniem tych technologii jest łączenie telefonu z Internetem, w celu bezpośredniego dostępu do obecnych w nim serwisów, a także połączenie modemowe dla komputera osobistego.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
1. lekka tkanina bawełniana, używana w kuchni lub do szycia pieluch;
2. wyrób z tetry - tkaniny;
3. nazwa zwyczajowa tetrachlorometanu (czterochlorku węgla);
4. ryba akwariowa z rodziny kąsaczowatych, np. tetra cesarska
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) włók. luźna tkanina, zwykle bawełniana, materiał na pieluchy
(1.2) pot. chem. tetrachlorometan
(1.3) pot. icht. nazwa kilku gatunków drobnych ryb z rodziny kąsaczowatych
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przedrostek
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych mający znaczenie: czterokrotny, poczwórny
Wiktionary
tetraboran sodu - sól sodowa kwasu borowego; boraks
SJP.pl
antyczna stopa muzyczna złożona z czterech krótkich sylab; proceleusmatyk, dypirrychej, dypirychej
SJP.pl
czasownik
(1.1) poznań. robić coś pracowicie, męczyć się (nad czymś), paprać
Wiktionary
tetrachlorek węgla - organiczny związek chemiczny, stosowany jako rozpuszczalnik, a dawniej jako środek gaśniczy w gaśnicach tetrowych; tetrachlorometan, tetra
SJP.pl
bezbarwny związek chemiczny stosowany m.in. jako rozpuszczalnik tłuszczów, olejów; substancja trująca, narkotyczna; tetra, czterochlorek węgla
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. związek organiczny, bezbarwna, trująca ciecz, mająca słodkawy zapach, stosowana jako rozpuszczalnik oraz w gaśnicach;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. następstwo 4 kolejnych dźwięków;
2. starożytny instrument czterostrunny
Tetrachord – cztery kolejne dźwięki siedmiostopniowej skali muzycznej zawierające się w kwarcie czystej.
Podział tetrachordów:
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ponadprzeciętna zdolność widzenia większej liczby kolorów
Wiktionary
w matematyce: wielokrotne potęgowanie elementu przez siebie
Tetracja (znana też jako iterowane potęgowanie, superpotęgowanie, wieża wykładnicza lub hiper-4) – działanie dwuargumentowe będące wielokrotnym potęgowaniem elementu przez siebie.
Słowo tetracja wymyślił angielski matematyk Reuben Louis Goodstein łącząc tetra- (cztery) i iteracja. W praktyce tetracja jest używana do zapisu bardzo dużych liczb. Poniżej przedstawione są pierwsze cztery hiperoperatory:
SJP.pl
Wikipedia
antybiotyk z grupy tetracyklin, stosowany w licznych chorobach zakaźnych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) farm. żółty krystaliczny antybiotyk o szerokim spektrum działania
Tetracyklina – antybiotyk tetracyklinowy, wytwarzany przez niektóre szczepy Streptomyces o szerokim spektrum przeciwbakteryjnym. Jest stosowany głównie w leczeniu trądziku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. zbiór czterech elementów;
2. rzadko w informatyce: półbajt;
3. kompleks zbudowany z czterech chromatyd pochodzących z dwóch chromosomów homologicznych
SJP.pl
Wikipedia
antyczna moneta o wartości 4 drachm
Drachma (stgr. δραχμή drachmḗ od dratchomai – chwytam) – podstawowa moneta srebrna w starożytnej Grecji, rozpowszechniona też w państwach Azji Mniejszej i w części starożytnego Bliskiego Wschodu (m.in. Syria, Egipt) oraz w Kartaginie; jako podstawowa jednostka monetarna emitowana również w Grecji nowożytnej (1832–2002).
SJP.pl
Wikipedia
minerał, siarkotellurek bizmutu; stosowany do otrzymywania bizmutu i telluru
SJP.pl
jedna z pięciu brył platońskich; czworościan foremny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geom. bryła geometryczna, której podstawa oraz ściany są trójkątami
Czworościan foremny a. tetraedr (z gr.) – czworościan, którego ściany są przystającymi trójkątami równobocznymi. Jeden z pięciu wielościanów foremnych. Ma 6 krawędzi i 4 wierzchołki. Czworościan foremny jest przykładem trójwymiarowego sympleksu. Czworościan foremny jest dualny do samego siebie. Kanoniczne współrzędne wierzchołków czworościanu mają postać (1, 1, 1), (−1, −1, 1), (−1, 1, −1) i (1, −1, −1).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Tetraedryt – minerał z gromady siarkosoli. Minerał rzadki, rozpowszechniony tylko w niektórych rejonach Ziemi.
Nazwa nawiązuje do częstej, czworościennej (tetraedrycznej) postaci kryształów tego minerału.
Wikipedia
związek chemiczny używany jako środek przeciwstukowy do benzyn; czteroetyloołów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. trująca, bezbarwna, oleista ciecz, stosowana głównie jako środek przeciwstukowy do benzyn, metaloorganiczny związek chemiczny o wzorze sumarycznym C8H20Pb;
Tetraetyloołów (czteroetylek ołowiu), (C2H5)4Pb, Et4Pb – metaloorganiczny związek chemiczny, połączenie atomu ołowiu z 4 grupami etylowymi. Stosowany głównie jako środek przeciwstukowy do benzyn.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związek chemiczny z cząsteczką zawierającą cztery atomy fluoru; czterofluorek
SJP.pl
pochodna etylenu, w której cztery atomy węgla zostały podstawione atomami fluoru
Tetrafluoroeten, TFE – organiczny związek chemiczny z grupy węglowodorów halogenowanych (halogenoalken), fluoropochodna etenu, stosowany głównie jako monomer do syntezy politetrafluoroetylenu (−CF
2−CF
2−)
n oraz jako ważny półprodukt w wielu innych syntezach organicznych.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geom. rzad. czworokąt, figura geometryczna o czterech kątach
Wiktionary
mający cztery kąty; czworokątny
SJP.pl
układ czterech hebrajskich spółgłosek (JHWH), oznaczający według tradycji żydowskiej imię Boga (Jahwe); tetragramaton, tetragrammaton
Tetragram – cztery hebrajskie litery będące zapisem imienia własnego Boga w Biblii: jod, he, waw, he (hebr. יהוה). Termin „tetragram” pochodzi z języka greckiego i składa się z członów tetra, „cztero-” lub „cztery”, i grámma, „litera”; dosłownie znaczy więc „czteroliterowy”. W Biblii hebrajskiej tetragram pojawia się ponad 6800 razy. Różne formy jego zapisu można spotkać w źródłach pozabiblijnych, niektórych rękopisach Septuaginty oraz rękopisach qumrańskich. Choć czterokrotnie pojawia się w zwrocie „Hallelujah”, nie występuje w podstawowej formie w Nowym Testamencie, wspominają jednak o nim ojcowie Kościoła.
SJP.pl
Wikipedia
układ czterech hebrajskich spółgłosek (JHWH), oznaczający według tradycji żydowskiej imię Boga (Jahwe); tetragrammaton, tetragram
SJP.pl
układ czterech hebrajskich spółgłosek (JHWH), oznaczający według tradycji żydowskiej imię Boga (Jahwe); tetragramaton, tetragram
SJP.pl
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. kofaktor niektórych enzymów (głównie hydroksylaz aminokwasów aromatycznych) uczestniczący w konwersji aminokwasów do prekursorów neuroprzekaźników
Sapropteryna (łac. sapropterinum) – organiczny związek chemiczny, syntetyczny odpowiednik naturalnie występującej w organizmie tetrahydrobiopteryny (BH4), stosowany w leczeniu fenyloketonurii i hiperfenyloalaninemii spowodowanej niedoborem tetrahydrobiopteryny.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. związek organiczny z grupy kannabinoidów o wzorze sumarycznym wzór chemiczny|C21H30O2.; główna substancja psychoaktywna zawarta w konopiach;
Tetrahydrokannabinol, THC – organiczny związek chemiczny z grupy kannabinoidów, izomer kannabidiolu i główna substancja psychoaktywna zawarta w konopiach. Jest praktycznie nierozpuszczalny w wodzie, natomiast rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych, np. alkoholu, tłuszczach.
Najczęściej mówiąc o THC mówi się o izomerze o nazwie (−)-trans-Δ9-tetrahydrokannabinol.
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj pierwotniaków z typu orzęsków
Tetrahymena – rodzaj orzęsków. Występuje u niego 7 płci (oznaczanych I, II, III, IV, V, VI i VII), z których każda może współżyć z każdą inną. Orzęski różnej płci wyglądają tak samo, ale nie występują równie często.
U Tetrahymena płeć kontroluje gen zwany "mat". Każdy jego allel nie decyduje o płci, tylko określa jej prawdopodobieństwo. W sumie jest co najmniej 14 alleli, podzielonych na 2 główne grupy: A i B. W grupie A możliwa jest każda płeć poza IV i VII, w B każda inna od I.
SJP.pl
Wikipedia
hormon tarczycy, aminokwas zawierający jod; tyroksyna
SJP.pl
bakteria chorobotwórcza
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biochem. farm. syntetyczny hormon, analog ludzkiej kortykotropiny
Wiktionary
węglowodór aromatyczny powstający przez uwodornienie naftalenu pod ciśnieniem, stosowany jako rozpuszczalnik i dodatek do paliwa w silnikach spalinowych; tetrahydronaftalen, czterohydronaftalen
Tetralina (1,2,3,4-tetrahydronaftalen, C10H12) – węglowodór aromatyczny powstały w wyniku katalitycznej redukcji naftalenu.
Używana jest jako rozpuszczalnik, półprodukt w przemyśle chemicznym oraz jako dodatek do paliw.
SJP.pl
Wikipedia
cykl czterech utworów literackich stworzonych przez jednego autora i odpowiednio powiązanych ze sobą tematycznie; czteroksiąg;
2. w starożytnej Grecji: widowisko teatralne złożone z trzech tragedii i dramatu satyrowego jednego autora
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) liter. utwór literacki składający się z czterech części
(1.2) hist. teatr. w starożytnej Grecji: przedstawienie teatralne składające się z czterech utworów jednego autora wystawianych jeden po drugim;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z tetralogią, dotyczący tetralogii
Wiktionary
Tetramery – oligomery, cząsteczki składające się z czterech merów, które mogą być jednakowe - homotetramery lub różnić się - heterotetramery. Pojęcia "homotetramery" i "heterotetramery" stosuje się wyłącznie w biochemii.
Przykładami heterotetramerów są: hemoglibiny, receptor AMPA, receptor NMDA, niektóre akwaporyny oraz niektóre enzymy.
Przykładem homotetrametu może być np. glukuronidaza.
Wikipedia
miara wiersza, równa czterem stopom lub z czterem dypodiom
SJP.pl
Tetramorfa lub tetramorfos – w sztuce średniowiecza powiązanie symboli czterech ewangelistów w jedną postać (z gr. tetramorphos: „o czterech kształtach”, od tetra- + -morphos). Symbolika wywodzi się z tradycji starożytnego Wschodu.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|tetrać.
Wiktionary
jednorazowe, kartonowe opakowanie do mleka, napojów i innych cieczy w kształcie piramidy czterościennej, wykonane z taśmy kartonowej powlekanej od wewnątrz folią termoplastyczną
SJP.pl
paraliż wszystkich czterech kończyn spowodowany uszkodzeniem rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym; porażenie czterokończynowe
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. paraliż czterokończynowy;
Tetraplegia (z gr. tetra – cztery, plege – cios, rana) – paraliż czterokończynowy. Powstaje na skutek uszkodzenia rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym.
Rokowania co do poprawy neurologicznej są praktycznie zerowe. Jak do tej pory, poza eksperymentami na zwierzętach, które dały pozytywne wyniki, nie ma możliwości odtworzenia połączeń nerwowych w tymże odcinku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba cierpiąca na paraliż wszystkich czterech kończyn, spowodowany uszkodzeniem rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba z tetraplegią – paraliżem czterokończynowym
SJP.pl
Wiktionary
organizm roślinny lub zwierzęcy mający w jądrach komórek somatycznych cztery zespoły chromosomów
Tetraploid (ang. tetraploid) – organizm lub komórka z poczwórnym zestawem chromosomów homologicznych zawartych w jądrze komórkowym. Podstawowa liczba chromosomów oznaczana jest x, stąd u tetraploidów 2n = 4x, ale też bywają tetraploidy oznaczane jako 4n.
SJP.pl
Wikipedia
przedstawiciel grupy kręgowców obejmującej płazy, gady, ptaki i ssaki; czworonóg
SJP.pl
wiersz czterostopowy; czterostopowiec
Tetrapodia (gr. tetrapodía – człon czterostopowy) – typ wiersza złożonego z czterech identycznych stóp w każdym wersie.
SJP.pl
Wikipedia
przedstawiciel grupy kręgowców obejmującej płazy, gady, ptaki i ssaki; czworonóg
Czworonogi, tetrapody (Tetrapoda) – grupa kręgowców obejmująca płazy, gady, ptaki i ssaki.
W 1989 roku Jacques Gauthier i współpracownicy zdefiniowali nazwę Tetrapoda jako odnoszącą się do grupy koronowej, czyli obejmującej ostatniego wspólnego przodka grup Lissamphibia oraz owodniowców i wszystkich jego potomków, jednak niektórzy naukowcy rozszerzają znaczenie tego terminu na klad obejmujący wszystkie kręgowce mające kończyny z palcami. Według panującego konsensusu tetrapody wyodrębniły się z przedstawicieli grupy Tetrapodomorpha, takich jak Eusthenopteron, Panderichthys czy Tiktaalik, we wczesnym dewonie, prawdopodobnie w słodkowodnym lub słonawym środowisku w odpowiedzi na modyfikacje ekosystemów lądowych i nadwodnych, związane z intensywnym rozwojem roślinności. Najstarsze odnalezione skamieniałości ciał tetrapodów ocenia się na późny fran, jednak liczące około 395 mln lat odciski stóp odkryte w morskich osadach w Zachełmiu w Górach Świętokrzyskich są od nich starsze o około 18 milionów lat i mają około 10 milionów lat więcej niż najstarsze znane pozostałości przedstawicieli Elpistostegidae – domniemanych przodków tetrapodów – co sugeruje, że przekształcenie ryb w czworonogi miało miejsce znacznie wcześniej niż powszechnie uważano, a pierwsze tetrapody żyły w odmiennych ekosystemach. Pierwsze analizy przeprowadzone po odkryciu zachełmiańskich tropów sugerują, że czworonogi powstały we wczesnym dewonie, w emsie, około 403 mln lat temu. Dokładne ustalenie czasu wyewoluowania tetrapodów jest jednak trudne ze względu na niejasną pozycję filogenetyczną zwierząt, które pozostawiły ślady z Zachełmia – jeśli były one bazalnymi czworonogami, grupa ta mogła powstać około 399 mln lat temu, natomiast jeśli były one bliżej spokrewnione z grupą koronową, wówczas szacowany czas wyewoluowania pierwszych przedstawicieli Tetrapoda wynosiłby około 414 mln lat temu.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) archit. hist. monumentalna brama o czterech wejściach, stawiana w starożytności na skrzyżowaniach dróg lub na forach;
Tetrapylon (gr. τετράπυλον, lm tetrapyla; od τετράπυλος – czwórbramny) – w architekturze rzymskiej okazała brama czterowejściowa stawiana na głównym placu miasta lub na skrzyżowaniu jego wielkich ulic.
Był to rodzaj łuku czterościennego (tj. o czterech fasadach) z dwoma skrzyżowanymi przelotami. Jego elewację okładano płaskorzeźbionymi płytami i zdobiono posągami, a nawet grupami rzeźbiarskimi z brązu. Termin tetrakionion odnoszony jest do odmiany tetrapylonu, pozbawionej pokrycia krzyżujących się przelotów i w rzeczywistości złożonej z czterech oddzielnych elementów.
Wiktionary oraz Wikipedia
tytuł nadawany w starożytności władcy tetrarchii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. władca tetrarchii;
Tetrarcha (z gr. tettares – cztery, archo – rządzę) – tytuł nadawany w starożytności władcy tetrarchii.
W okresie cesarstwa Rzymianie stosowali ten tytuł także w odniesieniu do panujących w mniejszych państwach azjatyckich – np. tetrarcha Herod Antypas.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w starożytnym Rzymie: system współrządów 4 cesarzy wprowadzony przez Dioklecjana
Tetrarchia (gr. τετραρχία, „rządy czterech”, „czwórwładza”; łac. quadrumvirat) – system rządów w Cesarstwie rzymskim wprowadzany stopniowo przez cesarza Dioklecjana od 286 roku. Polegał na równoczesnym sprawowaniu władzy przez czterech panujących: dwóch augustów i dwóch władców niższej rangi z tytułem cezara.
SJP.pl
Wikipedia
rząd roślin z klasy zielenic właściwych; Tetrasporales
SJP.pl
przedstawiciel rzędu roślin z klasy zielenic właściwych
SJP.pl
strofa czterowierszowa lub utwór czterowierszowy; czterowiersz; kwartyna
Tetrastych, także kwartyna, kwarten, quatrain, czterowiersz, czterowers – typ strofy, zwłaszcza w poezji lirycznej. Składa się z czterech wersów, najczęściej izosylabicznych i połączonych rymami (parzystymi, okalającymi lub krzyżowymi). Typowy dla tetrastychu jest ośmio-, jedenasto- lub trzynastozgłoskowiec. Strofa tego typu jest często elementem składowym całych układów stroficznych, na przykład sonetu. Tetrastych często pojawia się w liryce polskiej.
SJP.pl
Wikipedia
świątynia grecka o fasadzie z czerema kolumnami; tetrastylos
SJP.pl
świątynia grecka o fasadzie z czerema kolumnami; tetrastyl
SJP.pl
związek chemiczny zawierający cztery atomy tlenu w cząsteczce; np. tlenek azotu IV, tlenek ołowiu IV
SJP.pl
Tetrazen – organiczny związek chemiczny używany jako materiał wybuchowy inicjujący.
Wikipedia
zdawkowa moneta gruzińska (100 tetri = 1 lari)
Lari – jednostka walutowa Gruzji dzieląca się na 100 tetri. Banknoty lari produkowane były, między innymi, przez Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych.
SJP.pl
Wikipedia
lampa próżniowa z czterema elektrodami
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) elektron. lampa elektronowa posiadająca cztery elektrody: anodę, dwie siatki i katodę;
Tetroda – rodzaj lampy elektronowej posiadającej cztery elektrody: anodę, katodę i dwie siatki umieszczone pomiędzy anodą i katodą.
Krótko tetrodami nazywa się najczęściej czteroelektrodowe lampy próżniowe, choć niektóre tyratrony są gazowanymi tetrodami.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzina ryb promieniopłetwych z rzędu najeżkokształtnych; kolcobrzuchowate, rozdymkowate
Rozdymkowate, tetrodonowate, kolcobrzuchowate (Tetraodontidae) – rodzina głównie morskich ryb promieniopłetwych z rzędu rozdymkokształtnych (Tetraodontiformes), rzadziej spotykane w wodach słodkich lub słonawych. Ich ciało zawiera silnie trującą tetrodotoksynę. Niektóre gatunki spotykane są w hodowlach akwarystycznych.
SJP.pl
Wikipedia
rząd ryb promieniopłetwych; najeżkokształtne, rozdymkokształtne
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: tetra
SJP.pl
cukier prosty mający 4 atomy węgla w cząsteczce
Tetrozy – cukry proste zawierające cztery atomy węgla w cząsteczce.
Do tetroz należą, niewystępujące w naturze:
SJP.pl
Wikipedia
stawać się zgorzkniałym, gderliwym
SJP.pl
→ tetryk
SJP.pl
przestarzałe: o zgryźliwym usposobieniu, właściwym marudzie, mantyce
SJP.pl
człowiek zgryźliwy, zgorzkniały, zrzędliwy; zrzęda, mantyka
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) człowiek zgryźliwy, zgorzkniały, zrzędliwy
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) nieco tetryczny
Wiktionary
materiał wybuchowy silniejszy od trotylu; tetrylit
Tetryl (tetrylit, 2,4,6-trinitrofenylo-N-metylonitroamina, (NO2)3C6H2NCH3NO2) – organiczny związek chemiczny z grupy nitroamin, materiał wybuchowy będący produktem nitrowania dimetyloaniliny.
Tetryl został po raz pierwszy otrzymany w 1877, jednak jako wojskowy materiał wybuchowy zaczęto go stosować dopiero na początku XX w. – nieco później niż trotyl.
SJP.pl
Wikipedia
materiał wybuchowy silniejszy od trotylu; tetryl
Tetryl (tetrylit, 2,4,6-trinitrofenylo-N-metylonitroamina, (NO2)3C6H2NCH3NO2) – organiczny związek chemiczny z grupy nitroamin, materiał wybuchowy będący produktem nitrowania dimetyloaniliny.
Tetryl został po raz pierwszy otrzymany w 1877, jednak jako wojskowy materiał wybuchowy zaczęto go stosować dopiero na początku XX w. – nieco później niż trotyl.
SJP.pl
Wikipedia
język urzędowy Timoru Wschodniego
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) jęz. jeden z języków urzędowych w Timorze Wschodnim, obok portugalskiego;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stwierdzający, ustanawiający coś
SJP.pl
1. bogini, matka herosa Achillesa;
2. jeden z księżyców Saturna;
3. praocean
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. nimfa; córka Nereusa i żona Peleusa; matka Achillesa; jedna z nereid;
(1.2) mitgr. bogini i uosobienie żeńskiej płodności morza;
(1.3) geol. praocean rozdzielający Europę i Afrykę;
(1.4) astr. księżyc Saturna;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
bogini, matka herosa Achillesa; Tetyda
SJP.pl
Wikipedia
w mitologii greckiej:
1. król Teukrów, syn Skamandra;
2. uczestnik wojny trojańskiej, syn Telamona
SJP.pl
Wikipedia
mag praktykujący teurgię
SJP.pl
forma magii mająca zmusić bóstwo do jakiegoś działania, popularna w okresie hellenizmu i w średniowieczu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ezot. rytuał zmuszający bogów lub bóstwa do działania zgodnie z wolą odprawiającego dany rytuał lub jego zleceniodawcy;
Teurgia (gr. θεουργία, „boskie działanie”) – praktykowanie rytuałów niekiedy o magicznym charakterze, występujące w późnej starożytności i średniowieczu.
Słowo „teurgiczny” pojawia się dopiero w II wieku i wydaje się tworem autora lub autorów Wyroczni chaldejskich, używanym na oznaczenie wysiłków zdolnych oczyścić duszę i jej „pojazd” – ciało astralne – w celu umożliwienia jej kontemplacji bogów. Rytuały te składają się z ablucji, ofiar i inwokacji zawierających słowa rytualne. Teurgię od magii różni to, że ta pierwsza służy celom religijnym, spełniając wymogi rytuałów, co do których sądzi się, że mogą oddziaływać na bogów i wręcz „przymuszać” ich do działania, natomiast magia ma na celu wykorzystywanie formuł religijnych w celach z gruntu świeckich. Później pod pojęciem teurgii rozumiana była wiara w możność ożywiania posągów lub obrazów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Teutbergiem (Teutburgiem); dotyczący Teutbergu (Teutburga)
Wiktionary
członek starożytnego plemienia zamieszkującego na Półwyspie Jutlandzkim, prawdopodobnie germańskiego albo celtyckiego
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) etn. hist. członek starożytnego plemięemienia wywodzącego się z Półwyspu Jutlandzkiego
SJP.pl
Wiktionary
plemię germańskie; Teutonowie
Teutoni, Teutonowie (łac. Teutones, Teutoni, gr. Τεύτονες) – lud germański lub celtycki zamieszkujący pierwotnie przy dolnym biegu Łaby i na Półwyspie Jutlandzkim na południe od siedzib Cymbrów. Po raz pierwszy wymienieni w źródłach antycznych przez Pyteasza z Massalii. Wraz z Cymbrami i Ambronami pobili wojska rzymskie pod Arausio (Arauzjoną) w Galii w 105 p.n.e. Podczas tej bitwy, dowodzonej ze strony Rzymian przez konsula Gnejusza Maliusza Maksymusa i prokonsula Kwintusa Serwiliusza Cepiona, zginęło ponad 100 000 Rzymian. Była to jedna z największych klęsk wojsk rzymskich w dziejach. Plemiona germańskie nie wykorzystały jednak osłabienia Rzymu i odstąpiły od inwazji na Półwysep Apeniński.
SJP.pl
Wikipedia
to, co teutońskie; kultura i cywilizacja teutońska, niemiecka
SJP.pl
plemię germańskie; Teutoni
Teutoni, Teutonowie (łac. Teutones, Teutoni, gr. Τεύτονες) – lud germański lub celtycki zamieszkujący pierwotnie przy dolnym biegu Łaby i na Półwyspie Jutlandzkim na południe od siedzib Cymbrów. Po raz pierwszy wymienieni w źródłach antycznych przez Pyteasza z Massalii. Wraz z Cymbrami i Ambronami pobili wojska rzymskie pod Arausio (Arauzjoną) w Galii w 105 p.n.e. Podczas tej bitwy, dowodzonej ze strony Rzymian przez konsula Gnejusza Maliusza Maksymusa i prokonsula Kwintusa Serwiliusza Cepiona, zginęło ponad 100 000 Rzymian. Była to jedna z największych klęsk wojsk rzymskich w dziejach. Plemiona germańskie nie wykorzystały jednak osłabienia Rzymu i odstąpiły od inwazji na Półwysep Apeniński.
SJP.pl
Wikipedia
1. niemiecki, pruski, germański;
2. dawniej: krzyżacki
przymiotnik relacyjny
(1.1) hist. związany z Teutonami
(1.2) książk. związany z Krzyżakami
SJP.pl
Wiktionary
przestarzale: Niemcy, Teutoni; niemczyzna
SJP.pl
teraelektronowolt
SJP.pl
jednostka miary w systemie międzynarodowej numeracji włókien; teks
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: TEksako] amerykańskie przedsiębiorstwo handlowe; marka
Texaco (Texas Company) – amerykański koncern petrochemiczny działający w latach 1901–2001.
SJP.pl
Wikipedia
miasto w USA
Miejscowości w USA:
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
gruba, sztywna tkanina bawełniana wykorzystywana najczęściej do szycia odzieży o kroju sportowym; teksas
SJP.pl
Wikipedia
bezroga owca holenderska; teksel
Texel – nizinna wyspa w Holandii, wysunięta najdalej na zachód w grupie Wysp Zachodniofryzyjskich. Całe terytorium wyspy oraz otaczające je wody stanowią gminę miejską Texel, wchodzącą w skład prowincji Holandia Północna. Oddzielona na północy cieśniną od wyspy Vlieland. Siedziba władz mieści się w Den Burg. Burmistrzem w kadencji 2014-2018 jest Francine Giskes.
Ludność wyspy zajmuje się rybołówstwem oraz uprawą kwiatów. Na wyspie rozwinęła się turystyka.
SJP.pl
Wikipedia
były kabaret
SJP.pl
Wikipedia
partykuła:
1. uwydatniająca różne rodzaje wypowiedzi; także, również;
2. wzmacniająca wyraz (zwykle spójnik) jej towarzyszący;
3. mająca charakter ekspresywny, ujemnie zabarwiająca wyraz, do którego się odnosi, wyrażająca np. lekceważenie
partykuła
(1.1) zob. również.
forma zaimka.
(2.1) M., B. i W. nmos. od: tenże
SJP.pl
Wiktionary
1. założenie, które ktoś zamierza uzasadnić;
2. twierdzenie lub część twierdzenia wymagające dowodu;
3. w utworze literackim: rozwiązanie problemu przedstawione czytelnikowi przez autora; przesłanie, idea
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) twierdzenie dla którego należy przedstawić uzasadnienie
(1.2) filoz. pierwszy etap trójfazowego cyklu rozwojego w dialektyce Hegla
(1.3) liter. rozwiązanie problemu podsunięte czytelnikowi przez autora
(1.4) mat. część twierdzenia, którą należy udowodnić przy danych założeniach
(1.5) log. założenie lub twierdzenie, które wymaga dowodu
Teza (gr. θέσις [thésis] – ’umieszczenie, rozmieszczenie, złożenie, kompozycja’, od τίθημι [títhēmi] – ’umieścić, położyć, kłaść, postawić’) – twierdzenie, dla którego przedstawia się uzasadnienie. W ujęciu matematycznym jest to część twierdzenia, którą należy udowodnić, opierając się na przyjętym założeniu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
leksykon
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) książk. dzieło, które obejmuje całość określonej wiedzy, dorobku intelektualnego
(1.2) jęz. słownik, który obejmuje pełne słownictwo jakiegoś języka
Tezaurus – słownik odzwierciedlający strukturę pola semantycznego danego języka informacyjno-wyszukiwawczego, obejmujący deskryptory, ich relacje oraz reguły stosowania.
Tezaurusy tworzy się dla języków deskryptorowych, w których to językach znajdują się deskryptory związane relacjami paradygmatycznymi oraz askryptory.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
gromadzenie i przechowywanie wartości, skarbu, majątku
SJP.pl
Wikipedia
dotyczący tezauryzacji
SJP.pl
czasownik
(1.1) zbierać, gromadzić, kolekcjonować
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|tezauryzować.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męski, nazwa własna
(1.1) rel. aztecki bóg zła, ciemności i zemsty
Wiktionary oraz Wikipedia
w mitologii greckiej: królewicz i heros ateński
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitgr. heros ateński i pogromca Minotaura, syn Egeusza (albo Posejdona) i Ajtry;
(1.2) imię|polski|m.;
Tezeusz (gr. Θησεύς Thēseús, łac. Theseus) – w mitologii greckiej królewicz i heros ateński.
Uchodził za syna Posejdona i Ajtry (formalnie był synem Egeusza, króla Aten). Wychowywany poza domem z obawy przed żądnymi tronu synami swojego stryja Pallasa. Jego wejściem w dorosłość było uniesienie głazu, pod którym Egeusz (Ajgeus) zostawił dla niego miecz i sandały.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Tezeusza lub z nim związany
SJP.pl
zawierający tezę, ideę, jakieś poglądy, przekonania
SJP.pl