przedrostek
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych oznaczających dwukrotne wystąpienie czegoś
Wiktionary
w fizyce: związany z przepływem energii, np. proces diabatyczny - proces, w którym następuje wymiana ciepła z otoczeniem
SJP.pl
magmowa skała żyłowa; doleryt
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geol. magmowa skała żyłowa;
Diabaz (inna nazwa doleryt) – magmowa skała wulkaniczna o składzie mineralnym bazaltu, ale o grubszym ziarnie (paleobazalt). Najczęściej nazywa się tak skały powstałe w erze paleozoicznej, zwłaszcza w dolnej jej części. Zawiera dużo wapnia. Składa się z plagioklazu i piroksenu, ma strukturę ofitową.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: diabaz
przymiotnik relacyjny
(1.1) wykonany z diabazu, zawierający diabaz
SJP.pl
Wiktionary
człowiek nieznośny, przekorny
Diabelec – osada w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie brodnickim, w gminie Górzno.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.
SJP.pl
Wikipedia
przysłówek sposobu
(1.1) pot. ekspr. w sposób bardzo silny
Wiktionary
przenośnie: ogromny, niesamowity; diaboliczny, diabelski, piekielny
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) książk. należący do diabła
przymiotnik relacyjny
(2.1) książk. związany z diabłem, dotyczący diabła
przymiotnik jakościowy
(3.1) książk. mający cechy diabelskie
(3.2) pot. taki, o którym mówiący ma złe zdanie
(3.3) pot. niezwykły
SJP.pl
Wiktionary
diaboliczny;
1. mający cechy przypisywane diabłu; szatański;
2. przebiegły, niebezpieczny; szatański;
3. przenośnie: ogromny, niesamowity; diabelny, piekielny
przymiotnik
(1.1) związany z diabłem, dotyczący diabła
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest diabelskie; cecha tych, którzy są diabelscy
SJP.pl
Wiktionary
potocznie:
1. cechy przypisywane diabłu, np. zło, przebiegłość;
2. coś złośliwego, denerwującego, niebezpiecznego lub ktoś o takich cechach
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) działanie lub skutki działania diabła
SJP.pl
Wiktionary
handlowa nazwa leku przeciwcukrzycowego; tolbutamid
SJP.pl
specjalista zajmujący się leczeniem cukrzycy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. lekarz specjalista zajmujący się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem cukrzycy i jej powikłań
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) med. lekarka specjalistka diabetologii
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dział medycyny, nauka zajmująca się przyczynami, rozpoznaniem i leczeniem cukrzycy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. dziedzina medycyny zajmująca się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem cukrzycy oraz jej powikłań;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z diabetologią, dotyczący diabetologii, leczenia cukrzycy
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
chora na cukrzycę
SJP.pl
→ diabetyk; cukrzycowy
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z cukrzycą, dotyczący cukrzycy
SJP.pl
Wiktionary
człowiek chory na cukrzycę
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. osoba chora na cukrzycę
Cukrzyca – grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się hiperglikemią (podwyższonym poziomem glukozy we krwi) wynikającą z defektu produkcji lub działania insuliny wydzielanej przez komórki beta wysp trzustkowych. Przewlekła hiperglikemia wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością różnych narządów, szczególnie oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych.Ze względu na przyczynę i przebieg choroby, można wyróżnić: cukrzycę typu 1, typu 2, cukrzycę ciężarnych i inne, rzadziej występujące typy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. zły duch, wyobrażany jako istota z rogami, ogonem i kopytami; szatan, czart, bies;
2. potocznie: ktoś zły, niebezpieczny, nieznośny;
3. potocznie: ktoś zdolny, odważny, sprytny
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy
(1.1) rel. mit. upadły anioł, kuszący do grzechu;
(1.2) pot. przen. o kimś niebezpiecznym, denerwującym lub złym
(1.3) pot. przen. o człowieku ze szczególnymi zdolnościami
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(2.1) zool. nazwa systematyczna|Sarcophilus|ref=tak., rodzaj ssaka z rodziny niełazów;
(2.2) icht. zob. diabeł morski.
Diabeł (gr. διάβολος diábolos „oskarżyciel, oszczerca”) – w judaizmie i chrześcijaństwie ogólna nazwa złych, upadłych aniołów; inne określenia: szatan (małą literą), demon.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: diabeł
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy
(1.1) zdrobn. od diabeł
(1.2) mały diabeł
(1.3) pot. przen. urwis, łobuziak
(1.4) lud. kukła postaci diabła, rekwizyt zabaw ludowych
(1.5) daw. hazardowa gra karciana
(1.6) meteorol. wir pyłowy
Diabełek – położone na wysokości ok. 1470 m siodełko pomiędzy Wielką Kopą Królową (1531 m) a Skupniowym Upłazem (ok. 1475 m) w polskich Tatrach Zachodnich. Nazwa pochodzi od tego, że podczas wichury wiatr porywa tutaj ziarenka piasku i sypie nimi w oczy „jak sam diabeł”. Do Doliny Olczyskiej opada z niej na północ Żleb Roja o deniwelacji ok. 300 m, w południowo-zachodnim kierunku do Długiego Żlebu w Jaworzynce opada stromy, skalisto-trawiasty stok.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Diablak lub Babia Góra (słow. Babia hora, 1724 m) – najwyższy szczyt masywu Babiej Góry w Paśmie Babiogórskim w Beskidzie Żywiecko-Orawskim (w regionalizacji według Jerzego Kondrackiego w Beskidzie Żywieckim, w słowackiej Oravské Beskydy). W masywie Babiej Góry wyróżniono wiele wierzchołków, aby więc sprecyzować, o który dokładnie z nich chodzi, dla najwyższego używa się odrębnej nazwy Diablak.
Wikipedia
zdrobnienie od: diablę
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zdrobn. od diablę
(1.2) mit. mały diabeł
(1.3) pot. figlarne dziecko
SJP.pl
Wiktionary
mały diabeł, potomek diabła
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) mit. mały diabeł
(1.2) pot. figlarny malec
SJP.pl
Wiktionary
związany z diabłem; diabelski
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) należący do diabła
przymiotnik relacyjny
(2.1) związany z diabłem, dotyczący diabła
przymiotnik jakościowy
(3.1) charakterystyczny dla diabła, mający cechy diabła
forma rzeczownika.
(4.1) M. i W. lm. zob. diabeł.
SJP.pl
Wiktionary
→ diabeł
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) folk. mit. żeńska forma diabła
(1.2) przen. zła kobieta
(1.3) przen. wiedźma, czarownica
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
malutki demon, imp
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy
(1.1) diabełek, złośliwy duszek
Diablik (niem. Teufelsgraben, Höllen Graben) – struga na ziemi prudnickiej, w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, powiecie prudnickim, gminie Biała. Dopływ Brodni.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zgrubienie od: diabeł
SJP.pl
przysłówek
(1.1) pot. bardzo
Wiktionary oraz Wikipedia
krążek albo pałeczka z kruchego lub francuskiego ciasta, podawane do zup czystych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kulin. dodatek do czystych zup, podawany na gorąco, w postaci zapiekanych kromek bułki paryskiej lub paluszków bądź krążków z kruchego lub francuskiego ciasta;
Diablotka (fr. diablotins „diabełki, łakocie”) – wypiek z ciasta francuskiego lub kruchego w kształcie krążka lub pałeczki, podawany do bulionu lub barszczu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stopień wyższy od przysłówka: diabolicznie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: diaboliczny; bardziej diaboliczny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest diaboliczne; cecha tych, którzy są diaboliczni
SJP.pl
Wiktionary
diabelski;
1. mający cechy przypisywane diabłu; szatański;
2. przebiegły, niebezpieczny; szatański;
3. przenośnie: ogromny, niesamowity; diabelny, piekielny
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który przejawia cechy diabła
SJP.pl
Wiktionary
przypisywanie komuś lub czemuś cech diabelskich, szatańskich
SJP.pl
ogół cech zwykle przypisywanych diabłu
SJP.pl
przypisywać cechy diabła; demonizować
SJP.pl
rodzaj gry zręcznościowej polegającej na podrzucaniu i chwytaniu obracającej się szpulki sznurkiem umocowanym na dwóch pałeczkach
Diabolo – zabawa zręcznościowa wymyślona ok. 2000 roku p.n.e. w Chinach, polegająca na obracaniu za pomocą dwóch kijków połączonych ze sobą cienką linką, zabawki w kształcie klepsydry, zwanej właśnie diabolo. W 1906 roku Francuz Gustave Philippart opracował diabolo składające się z dwóch połączonych ze sobą za pomocą śruby metalowych półkul. Z czasem zaczęto stosować półkule z tworzyw sztucznych (najczęściej z gumy).
SJP.pl
Wikipedia
zaburzenie odżywiania u cukrzyków polegające na pomijaniu wstrzykiwania insuliny w celu utraty na wadze
Diabulimia to zaburzenie odżywiania dotyczące osób z cukrzycą typu 1. To, co ją odróżnia od innych zaburzeń odżywiania zawartych w DSM-5, to intencjonalne unikanie, bądź zmniejszanie przyjmowanej dawki insuliny po to, by utrzymać lub zmniejszyć masę ciała.
SJP.pl
Wikipedia
kobieta celowo pomijająca dawki insuliny w celu utraty na wadze
SJP.pl
osoba celowo pomijająca dawki insuliny w celu utraty na wadze
SJP.pl
[czytaj: di-acetyl] związek chemiczny zbudowany z dwóch grup acetylowych; dwuacetyl
SJP.pl
Wikipedia
silny narkotyk z grupy opiatów, pochodna morfiny; heroina, diamorfina
Heroina, diacetylomorfina, diamorfina – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny opioid (diacetylowana pochodna morfiny). W postaci czystej heroina jest białą, sypką, bezwonną substancją o gorzkim smaku i temperaturze topnienia 173 °C. Po raz pierwszy heroina została zsyntetyzowana w 1874 r. poprzez acetylację morfiny – opiatu występującego w opium mleczka makowego i suszonej słomie makowej (makówka + ok. 15 cm łodygi), pochodzących z maku lekarskiego (Papaver somniferum). Heroina zaliczana jest do grupy depresantów podobnie jak morfina, w porównaniu do której w przypadku podania drogą dożylną wykazuje około 3–5-krotnie silniejsze lecz krótsze działanie przeciwbólowe. Jest silnym agonistą receptorów opioidowych μ, δ, κ, podobnie jak jej endogenne odpowiedniki – endorfiny. Dzięki grupom acetylowym heroina szybciej niż morfina przechodzi przez barierę krew-mózg. W mózgu jest enzymatycznie metabolizowana do aktywnych terapeutycznie metabolitów: 6-mono-acetylo-morfiny (6-MAM) i morfiny, stąd można spotkać się w stosunku do heroiny z określeniem proleku.
SJP.pl
Wikipedia
→ diacetyl; dwuacetylowy
SJP.pl
rodzaj zmiękczającego tynku
SJP.pl
diachroniczność;
1. następstwo zjawisk, czynności lub procesów w czasie;
2. w językoznawstwie: analiza faktów językowych uwzględniająca ich rozwój w czasie
Językoznawstwo diachroniczne (gr. día „przez”, chrónos „czas”), językoznawstwo historyczne – dział językoznawstwa ogólnego zajmujący się badaniem relacji, jakie występują między elementami języka w różnych epokach jego rozwoju. Językoznawstwo diachroniczne bada więc zmiany, jakie zachodzą w języku z upływem czasu. Głównym zadaniem językoznawstwa diachronicznego jest opisanie tych zmian i sformułowanie na tej podstawie możliwie ogólnych zasad obowiązujących w ewolucji języków.
SJP.pl
Wikipedia
diachronia;
1. następstwo zjawisk, czynności lub procesów w czasie;
2. w językoznawstwie: analiza faktów językowych uwzględniająca ich rozwój w czasie
SJP.pl
dotyczący diachronii
przymiotnik relacyjny
(1.1) jęz. uwarunkowany czasowo
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: diak
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zdrobn. od diak
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
zespół dwóch elementów
Diada (para) – zbiór społeczny składający się z dwóch osób, określany przez niektórych jako grupa społeczna, ponieważ występują w niej interakcje, odróżnianie się od innych oraz to, że członkowie diady mogą o sobie mówić „my”.
Argumentami za nieuznawaniem diady za grupę społeczną są: brak możliwości ustosunkowania się do relacji między członkami grupy – tworzenia sojuszy lub wspólnego przeciwstawiania się innemu członkowi grupy; nieskomplikowana i niedynamiczna całość. Cechą charakterystyczną grupy społecznej jest też to, że jako całość zewnętrzna od jednostki może stosować wobec niej przymus.
SJP.pl
Wikipedia
przedstawiciel podrzędu dużych czworonogów żyjących w karbonie i permie
SJP.pl
przedstawiciel podrzędu dużych czworonogów żyjących w karbonie i permie
Diadektomorfy (Diadectomorpha) – klad dużych czworonogów żyjących w Euroameryce w karbonie i wczesnym permie oraz na obszarze dzisiejszych Chin w późnym permie, blisko spokrewnionych z przodkami owodniowców. Obejmuje duże (do 2 metrów długości) formy drapieżne i jeszcze większe (do 3 metrów) roslinożerne, częściowo wodne lub w pełni lądowe.
SJP.pl
Wikipedia
złota lub srebrna przepaska na głowę wysadzana drogimi kamieniami
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) złota lub srebrna opaska na głowę, zakładana przez królów, książęta i duchownych jako oznaka ich władzy;
Diadem (z fr. diadème od stgr. διάδημα diádēma, łac. dĭădēmă – przepaska, przewiązka) – ozdobna opaska z drogiej tkaniny lub obręcz ze szlachetnego metalu (złota, srebra), na ogół dodatkowo wysadzana szlachetnymi kamieniami.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzina morskich ryb z rzędu okoniokształtnych
Diademkowate (Pseudochromidae) – rodzina morskich ryb okoniokształtnych.
SJP.pl
Wikipedia
→ diadem
SJP.pl
1. wódz macedoński, który po śmierci Aleksandra Wielkiego władał jego imperium;
2. dziedzic, potomek, następca;
3. epoka (wojny) diadochów - okres po śmierci Aleksandra Wielkiego, kiedy doszło do wielu konfliktów o władzę
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. jeden z wodzów wojsk Aleksandra Wielkiego, którzy po śmierci władcy podzielili między siebie jego państwo;
Diadochowie (od stgr. διάδοχος diádochos – następca) – termin określający dowódców armii Aleksandra Wielkiego, którzy w powstałym imperium przejęli władzę po jego śmierci w 323 roku p.n.e.
Wywodzili się w większości ze znacznych rodów macedońskich. Początkowo każdy z nich władał jedną z prowincji rozległego imperium. Wkrótce jednak pomiędzy nimi oraz ich następcami wynikły długotrwałe konflikty na tle dążeń do wzajemnego przejmowania ziem odziedziczonych po Aleksandrze.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdolność wzajemnego zastępowania się atomów, jonów lub cząsteczek w obrębie sieci krystalicznych mieszanin ciał stałych o podobnej budowie
Diadochia – zdolność wzajemnego zastępowania się atomów, jonów lub cząsteczek w obrębie sieci krystalicznych mieszanin ciał stałych o podobnej budowie.
Zdolność zastępowania się jonów (anion za anion; kation za kation) w strukturach kryształów jest następstwem krystalochemicznego pokrewieństwa pierwiastków. O możliwości zastępowania się jonów decydują zbliżone ich rozmiary. Zjawisko polega na tym, że potrzebują one dla swych analogicznych jonów podobnie wielkich przestrzeni w strukturach kryształów i wskutek tego mogą się wzajemnie podstawiać tworząc jednakowe lub podobne struktury.
SJP.pl
Wikipedia
Diadumenos – rzeźba Polikleta, obok Doryforosa najbardziej znana rzeźba tego artysty, przedstawiająca Kanon w klasycznej rzeźbie greckiej.
Jest to posąg nagiego mężczyzny z opaską wokół głowy, mający 1,86 metra wysokości. Został wykonany ok. 420 roku p.n.e. Postać opiera się na prawej nodze wysuniętej do przodu, ręce są podniesione do góry. Rzeźba znana jest z późniejszych kopii. W rzeźbie został wykorzystany kontrapost - ciężar ciała przeniesiony na jedną nogę mocno przytwierdzonej do podłoża, zaś druga jest delikatnie odsunięta w tył i pozostaje w spoczynku. Ciało postaci jest skręcone lekko w prawo.
Wikipedia
1. złożony z dwóch elementów;
2. w matematyce: iloczyn diadyczny - iloczyn dwóch wektorów dający w wyniku tensor
SJP.pl
prąd diadymiczny - prąd elektryczny o niskiej częstotliwości, powstały z nałożenia dwóch prądów zmiennych o różnych relacjach fazy i amplitudy
SJP.pl
rodzaj zabiegu fizjoterapeutycznego, stymulacja prądami o niskiej częstotliwości; diadynamika
SJP.pl
rodzaj zabiegu fizjoterapeutycznego, stymulacja prądami o niskiej częstotliwości; diadynamik
SJP.pl
przyrząd do badania płynów za pomocą prześwietlania promieniami świetlnymi
SJP.pl
Diafanoskop (ang. diaphanoscope) – aparat medyczny do oświetlania jam lub tkanek ciała za pomocą transiluminacji (prześwietlania). Czasami stosowany jest w diagnostyce guzów piersi.
Wikipedia
Diafanoskopia gałki ocznej – to badanie okulistyczne, polegające na prześwietleniu diafanoskopem gałki ocznej. Badany przebywa w ciemni i diafanoskop zostaje przystawiony do twardówki. Światło, które emituje diafanoskop, prześwietla gałkę oczną, jeśli nie ma przeszkody (np. guz, ciało obce) pojawia się jednolity różowy refleks ze źrenicy. W przypadku istnienia przeszkody - pojawiają się ubytki refleksu. Diafanoskop przystawia się w różnych punktach gałki ocznej.
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) jęz. uwarunkowany stylistycznie
Wiktionary
urządzenie do nadawania powietrznych sygnałów dźwiękowych podczas mgły, poprzez nabrzeżne stacje ostrzegawcze lub inne statki
Diafon – urządzenie okrętowe lub nabrzeżne do nadawania sygnałów dźwiękowych podczas mgły.
Dźwięk wytwarzany jest przy przechodzeniu sprężonego powietrza (lub pary pod ciśnieniem) przez szczeliny nadajnika.
SJP.pl
Wikipedia
1. dawna forma śpiewu dwugłosowego, spotykana w muzyce ludowej;
2. rozdźwięk, dysharmonia, dysonans;
3. w telekomunikacji: rodzaj zakłócenia w przesyle sygnału, przesłuch międzykanałowy
SJP.pl
→ diafonia
SJP.pl
miernik przesłuchu stosowny do oceny jakości linii telekomunikacyjnych
SJP.pl
powtórzenie retoryczne wzmacniające ekspresywności wypowiedzi
Diafora (gr. διαφορά diaphorá – "przesunięcie, różnica, odmienność") – figura retoryczna polegająca na powtarzaniu tego samego wyrazu, jednak za każdym razem w innym jego znaczeniu, budując w ten sposób kalambur, grę słów. Diafora może być zbliżona do tautologii lub pleonazmu (określana jest wtedy mianem dilogii), np.:
SJP.pl
Wikipedia
powodujący diaforezę (obfite pocenie się na całym ciele); napotny
SJP.pl
obfite pocenie się na całym ciele, zwłaszcza wywołane zabiegami medycznymi lub środkami farmakologicznymi
SJP.pl
1. w anatomii: duży mięsień w kształcie kopuły, oddzielający klatkę piersiową od niżej położonych narządów; przepona;
2. urządzenie nastawcze w obiektywie, które służy do regulowania ilości światła wpadającego do aparatu; przesłona, przysłona;
3. tarcza z otworem w środku umieszczana w rurze w celu pomiaru lub ograniczenia ilości przepływającej substancji; kryza;
4. przyrząd do prawidłowego ustawiania muszki i szczerbiny w broni strzeleckiej;
5. krążek dopochwowy stosowany jako środek antykoncepcyjny
Diafragma: (z gr. dia- ="wśród, pomiędzy" + phragma ="płot, ogrodzenie"):
SJP.pl
Wikipedia
regulować dopływ światła w przyrządzie optycznym za pomocą przesłony
SJP.pl
przymiotnik od: diafragma
SJP.pl
proces powtórnego przeobrażenia skał metamorficznych, które wskutek ruchów górotwórczych wydźwignięte zostały w płytsze strefy skorupy ziemskiej i znalazły się w warunkach niższych ciśnień i temperatur; metamorfizm wsteczny
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
zespół procesów zachodzących przy względnie niskiej temperaturze i niskim ciśnieniu, prowadzących do wytworzenia litych skał z materiałów osadowych
Diageneza (gr. δια „przez, na wskroś“ i γένεσις „powstawanie“) – zbiór procesów fizycznych i chemicznych działających na osad po jego depozycji ale przed jego ostateczną lityfikacją. Jako diagenetyczne postrzega się procesy które zachodzą przy względnie niskim ciśnieniu i niskiej temperaturze w przeciwieństwie do procesów metamorfizmu, które zachodzą przy względnie wyższym ciśnieniu i temperaturze. Do procesów diagenetycznych możemy zaliczyć między innymi działanie roztworów, działanie mikroorganizmów oraz rekrystalizację.
SJP.pl
Wikipedia
urządzenie do badania prądów sterujących działaniem układów samochodu
SJP.pl
1. osoba oceniająca i wydająca opinię o stanie lub właściwościach czegoś;
2. mechanik uprawniony do wykonywania przeglądów pojazdów mechanicznych;
3. samodzielny pracownik laboratorium medycznego
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) med. lekarz, który stawia diagnozę
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób diagnostyczny, w sposób dotyczący diagnostyki
Wiktionary
służący do diagnozowania, oparty na diagnozie, dotyczący diagnozy
przymiotnik
(1.1) dotyczący diagnostyki, służący do oceny stanu czegoś lub kogoś
SJP.pl
Wiktionary
lekarz stawiający diagnozę; diagnosta
SJP.pl
1. rozpoznawanie chorób na podstawie wywiadu, badania lekarskiego, analizy objawów i wyników badań laboratoryjnych;
2. określanie stanu technicznego urządzenia i ustalanie źródeł awarii
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. nauka o sposobach rozpoznawania chorób na podstawie przeprowadzonych badań (zarówno u ludzi, jak i u zwierząt);
(1.2) psych. proces oceny cech i stanów psychicznych człowieka dokonywany przez psychologa za pomocą metod psychologicznych, którymi najczęściej są testy psychologiczne, obserwacja psychologiczna i wywiad;
(1.3) techn. ocena stanu technicznego maszyny lub urządzenia technicznego;
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lp. od: diagnostyk
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. rozpoznanie choroby na podstawie jej objawów, badania chorego, wywiadu lekarskiego i badań laboratoryjnych;
2. ocena stanu czegoś wystawiona na podstawie badań i analiz
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. rozpoznanie choroby
(1.2) określenie stanu rzeczy lub zjawiska na podstawie dogłębnej analizy
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. rozpoznawać chorobę na podstawie odpowiednich badań;
2. oceniać coś, wydawać opinię
czasownik
(1.1) wystawiać diagnozę, rozpoznawać daną chorobę po przeprowadzeniu badań
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) med. dający się zdiagnozować
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) med. stawianie diagnozy
(1.2) ustalanie przyczyn jakiegoś zjawiska i tego, jaki jest stan rzeczy
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z diagnozą, dotyczący diagnozy
Wiktionary
1. linia, oś ukośna; przekątna, diagonala;
2. tkanina wełniana lub bawełniana o splocie ukośnym;
3. ukośny (biegnący po przekątnej) chodnik w kopalni
Diagonal – rodzaj tkaniny wełnianej o splocie skośnym z bardzo dużym nachyleniem prążków. Jest stosowana na odzież oraz podszewki.
SJP.pl
Wikipedia
linia, oś ukośna; przekątna, diagonal
Diagonala – wyrobisko podziemne drążone w kierunku pośrednim między rozciągłością a nachyleniem pokładu.
SJP.pl
Wikipedia
w matematyce: transformacja macierzy do postaci diagonalnej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mat. przekształcenie macierzy w macierz diagonalną przez pomnożenie jej przez drugą macierz oraz jej odwrotność
Diagonalizacja – sprowadzenie macierzy kwadratowej do postaci diagonalnej, a konkretniej rozkład macierzy A\in M_{k}(K) na iloczyn macierzy P,\Delta ,P^{-1}\in M_{k}(K){:}
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w sztuce: zasada komponowania obrazu lub rzeźby, polegająca na akcentowaniu osi ukośnych
Diagonalizm (łac. linea diagonalis „linia skośna, przekątna”) – w sztukach plastycznych zasada komponowania obrazu lub rzeźby, polegająca na akcentowaniu jednej lub kilku osi ukośnych i ograniczeniu kompozycyjnego znaczenia pionów i poziomów.
SJP.pl
Wikipedia
o układzie ukośnym
SJP.pl
przyrząd optyczny pozwalający na przerysowanie z natury konturów przedmiotu
SJP.pl
1. przedstawienie w umowny, określony sposób zależności pomiędzy różnymi wielkościami lub pojęciami; wykres;
2. urzędowo: graficznie przedstawiony plan jakichś czynności; tabela;
3. rysunek pustych pól krzyżówki;
4. rysunkowy zapis pozycji szachowej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) graficzna, schematyczna ilustracja czegoś, np. struktury, idei, procesu, wartości;
(1.2) rysunek pól krzyżówki bądź sudoku
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od diagram
Wiktionary
1. kleryk, psalmista w Kościele prawosławnym i greckokatolickim
2. pisarz kancelarii książęcej na Rusi
3. urzędnik stojący na czele resortu w Rosji carskiej
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) kośc. muz. śpiewak cerkiewny;
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) elektron. tyrystor składający się z dwóch połączonych antyrównolegle dynistorów;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
stożkowato wklęsła powierzchnia utworzona przez załamujące się ogniskowane promienie
SJP.pl
piąte stadium profazy pierwszego podziału mejotycznego
Diakineza (z gr. dia – przypadek, kinesis – ruch) – ostatni, piąty etap profazy I mejozy, zachodzący po diplotenie. Po diakinezie następuje metafaza I.
Podczas diakinezy:
SJP.pl
Wikipedia
pęknięcie skały powstałe na skutek ciśnienia wewnątrz skorupy ziemskiej, biegnące w wielu kierunkach
SJP.pl
1. w Kościele katolickim i prawosławnym: duchowny bez pełnych święceń kapłańskich;
2. w Kościele protestanckim: pastor nadzorujący akcje charytatywne;
3. we wczesnym chrześcijaństwie: opiekun ubogich i chorych, pomocnik biskupa
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) kośc. duchowny z najniższym stopniem święceń sakramentalnych;
Diakon (gr. διάκονος diákonos „sługa”) – pierwszy z trzech stopni święceń sakramentalnych w katolicyzmie i prawosławiu oraz trzecia posługa urzędu duchownego w Kościołach protestanckich.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. w Kościele katolickim i prawosławnym: pierwszy stopień święceń, uprawniających do sprawowania niektórych czynności kapłańskich;
2. w Kościele protestanckim: instytucja dobroczynna będąca pod opieką diakona;
3. urząd, godność diakona
Diakon (gr. διάκονος diákonos „sługa”) – pierwszy z trzech stopni święceń sakramentalnych w katolicyzmie i prawosławiu oraz trzecia posługa urzędu duchownego w Kościołach protestanckich.
SJP.pl
Wikipedia
1. nieodpłatna posługa w Kościele katolickim;
2. grupa ludzi pełniąca określoną posługę w ramach jakiejś wspólnoty;
3. dawniej: rzymska kaplica, przy której rezydowali diakoni;
4. dawniej: przytułek dla chorych i ubogich
Diakonia (gr. διακονία, diakonia – służba) – określenie nieodpłatnej posługi. W Kościele katolickim słowo diakonia dotyczy różnych form działalności, może być np. diakonia liturgiczna, muzyczna, itp. W kościołach protestanckich posługa diakonacka wiąże się głównie z pracą socjalną, oraz pomocą potrzebującym.
SJP.pl
Wikipedia
→ diakonia
SJP.pl
pomieszczenie w kościołach przeznaczone dla kapłanów przygotowujących się do mszy
SJP.pl
1. w Kościele protestanckim: siostra zajmująca się działalnością charytatywną; diakoniska;
2. w okresie wczesnochrześcijańskim: dziewica lub wdowa pełniąca posługi religijne i charytatywne
Diakon (gr. διάκονος diákonos „sługa”) – pierwszy z trzech stopni święceń sakramentalnych w katolicyzmie i prawosławiu oraz trzecia posługa urzędu duchownego w Kościołach protestanckich.
SJP.pl
Wikipedia
w Kościele protestanckim: siostra zajmująca się działalnością charytatywną; diakonisa
SJP.pl
1. w Kościele protestanckim: pastorka nadzorująca akcje charytatywne;
2. w Kościele anglikańskim: kobieta mająca święcenia diakonatu
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) dom, w którym mieszka śpiewak cerkiewny
Wiktionary
odnoszący się do diakona, diakonatu
przymiotnik
(1.1) kośc. związany z osobą lub tytułem diakona
SJP.pl
Wiktionary
w utworze literackim: wtrącenie przedzielające powtórzenie wyrazów
SJP.pl
przedzielenie powtórzonych słów w zdaniu przez wtrącenie (np. pójdźcie, o dziatki, pójdźcie wszystkie razem)
SJP.pl
rodzaj rozrywki umysłowej, w której wszystkie litery odgadywanych wyrazów tworzą całość (np. fragment wiersza)
Diakrostych – rodzaj zadania szaradziarskiego, podobny do szyfrogramu.
Diagram diakrostychu składa się z numerowanych pól, do których przenosi się litery odgadywanych wyrazów. Te tworzą jedną część rozwiązania, która najczęściej jest fragmentem wiersza. Drugą część rozwiązania – zwykle imię i nazwisko autora, tytuł wiersza – tworzą określone litery wyrazów pomocniczych. W kratkach są też wydrukowane litery wskazujące z którego zgadywanego słowa litera pochodzi – ułatwia to korektę błędnych wpisów.
SJP.pl
Wikipedia
znak graficzny informujący o sposobie wymawiania głoski
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. typogr. dodatkowy znak w postaci kropki, kreseczki, daszka, haczyka itp. umieszczany przy literze
SJP.pl
Wiktionary
w językoznawstwie:
1. odróżniający, wyróżniający;
2. znak diakrytyczny - znak graficzny dodawany do litery w celu oznaczenia brzmień odpowiadających danym literom
przymiotnik
(1.1) jęz. odróżniający
SJP.pl
Wiktionary
ogół znaków diakrytycznych, charakterystycznych dla określonego języka
Znaki diakrytyczne, diakrytyki (stgr. διακριτικός diakritikós „odróżniający”) – znaki graficzne używane w alfabetach i innych systemach pisma, umieszczane nad, pod literą, obok lub wewnątrz niej, zmieniające sposób odczytu tej litery i tworzące przez to nową literę. W alfabetach sylabowych mogą zmienić znaczenie całej sylaby.
SJP.pl
Wikipedia
związek organiczny o działaniu uspokajającym i nasennym, stosowany w bezsenności, nerwicach i stanach lękowych; dwuallyl; allobarbital
SJP.pl
[czytaj: dialap] rodzaj połączenia z internetem; przeciwieństwo stałego łącza
SJP.pl
skrót od: dialekt, dialektalny, dialektyka, dialektyczny
SJP.pl
minerał z grupy piroksenów, składnik skał magmowych; diallag
SJP.pl
w językoznawstwie: odmiana języka ogólnego (narodowego) charakterystyczna dla jakiegoś terytorium, np. dialekt śląski, mazowiecki; gwara, narzecze
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. swoista odmiana języka, właściwa dla pewnej społeczności, grupy społecznej lub pewnego terytorium;
(1.2) jęz. terytorialna odmiana języka, przeciwstawiana jego formie ogólnoetnicznej, standardowej;
(1.3) pot. jęz. język pozbawiony formy pisanej lub standaryzacji, używany w kraju rozwijającym się lub w odizolowanej części świata, język wernakularny;
Dialekt – wieloznaczny termin lingwistyczny. W najogólniejszym znaczeniu dialekt to odmiana języka, która odznacza się swoistymi cechami fonetycznymi, leksykalnymi czy gramatycznymi, odróżniającymi ją od innych form tego języka. W szerokim ujęciu dialektem jest każda odmiana języka związana z pewną grupą osób, zarówno niestandardowa odmiana regionalna lub społeczna, jak i język standardowy lub odmiana stosunkowo bliska standardowi. W wąskim znaczeniu dialekt to ograniczona terytorialnie i społecznie odmiana języka, występująca w formie mówionej lub odmiana o niższym prestiżu niż język standardowy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ dialekt; dialektowy, dialektyczny
przymiotnik relacyjny
(1.1) jęz. będący częścią dialektu; należący do dialektu; dotyczący dialektu
SJP.pl
Wiktionary
specjalista w dziedzinie językoznawstwa zajmującej się gwarami i dialektami; gwaroznawca
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) jęz. badacz dialektów
Dialektologia (gr. dialektos „gwara” i logos „słowo, nauka”), także gwaroznawstwo – dział językoznawstwa zajmujący się badaniem, genezą i systematyką dialektów w obrębie jakiegoś języka lub języków. Dyscyplina ta bada odmiany poszczególnych języków oparte głównie na uwarunkowaniach geograficznych (w przeciwieństwie do odmian o podłożu społecznym – socjolektów, które są przedmiotem zainteresowań socjolingwistyki, czy też form historycznych, których klasyfikacji i opisu dokonuje językoznawstwo diachroniczne). Choć socjolekty bywają włączane w ramy terminu „dialekt”, to dialektologia jako dyscyplina koncentruje się przeważnie na odmianach terytorialnych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dziedzina językoznawstwa zajmująca się gwarami i dialektami; gwaroznawstwo
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. jęz. nauka o dialektach i gwarach;
Dialektologia (gr. dialektos „gwara” i logos „słowo, nauka”), także gwaroznawstwo – dział językoznawstwa zajmujący się badaniem, genezą i systematyką dialektów w obrębie jakiegoś języka lub języków. Dyscyplina ta bada odmiany poszczególnych języków oparte głównie na uwarunkowaniach geograficznych (w przeciwieństwie do odmian o podłożu społecznym – socjolektów, które są przedmiotem zainteresowań socjolingwistyki, czy też form historycznych, których klasyfikacji i opisu dokonuje językoznawstwo diachroniczne). Choć socjolekty bywają włączane w ramy terminu „dialekt”, to dialektologia jako dyscyplina koncentruje się przeważnie na odmianach terytorialnych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący dziedziny językoznawstwa zajmującej się gwarami i dialektami; gwaroznawczy
przymiotnik relacyjny
(1.1) jęz. związany z dialektologią, nauką o dialektach i gwarach
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
→ dialekt; dialektalny, dialektyczny
SJP.pl
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób dialektyczny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: dialektycznie
SJP.pl
SJP.pl
1. oparty na dialektyce;
2. przestarzałe: dotyczący dialektu, charakterystyczny dla dialektu; dialektalny, dialektowy
przymiotnik
(1.1) filoz. związany z dialektyką, zgodny z zasadami dialektyki
(1.2) przest. charakterystyczny dla dialektu, związany z dialektem
SJP.pl
Wiktionary
1. filozof posługujący się metodą dialektyczną;
2. reprezentant dialektycznej filozofii marksistowskiej;
3. przestarzałe: człowiek wyćwiczony w prowadzeniu dyskusji
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) filoz. zwolennik teorii filozoficznej, która za nadrzędne prawo uznaje rozwój przez przeciwieństwa
(1.2) ktoś, kto umiejętnie posługuje się rozumowaniem, w którym wyciąga się wnioski ze sprzeczności
(1.3) pot. ktoś biegły w dyskusji
SJP.pl
Wiktionary
1. nauka ujmująca wszystkie zjawiska we wzajemnym powiązaniu, traktująca rozwój jako walkę wewnętrznych przeciwieństw;
2. sztuka rozumowania i dyskusji polegająca na dochodzeniu do prawdy poprzez ujawnianie sprzeczności tkwiących w pojęciach i sądach;
3. sprzeczności i przeciwieństwa właściwe jakiemuś zjawisku;
4. umiejętność udowadniania swoich racji; argumentacja, tłumaczenie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) filoz. teoria rzeczywistości postrzeganej jako ciągłe zmiany
(1.2) filoz. metoda wyrażania myśli polegająca na dochodzeniu do prawdy poprzez ukazywanie sprzeczności zawartych w pojęciach i przekonaniach
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lp. od: dialektyk
Dialektyka (stgr. διαλεκτική τέχνη, łac. dialectica, ars dialectica, ratio dialectica) – nauka zajmująca się poprawnością argumentacji i refutacji podczas wypowiedzi. Kodyfikuje ona zasady poprawnego rozumowania służące do analizy argumentów potwierdzających lub kwestionujących udowadnianą w czasie dyskursu tezę, a także sposoby prowadzenia debaty, w czasie której jeden z uczestników stara się udowodnić tezę, a drugi ją obalić. Przez niektórych autorów niekiedy mylona z logiką.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stylizacja polegająca na wprowadzaniu dialektyzmów do tekstów języka ogólnego
Dialektyzacja, gwaryzacja – stylizacja polegająca na wprowadzeniu do utworu literackiego (całości lub jego części) słownictwa, zwrotów, form gramatycznych pochodzących z określonego dialektu ludowego, tzw. dialektyzmów. Dialektyzacja jest świadomym zabiegiem literackim służącym odtworzeniu lokalnego kolorytu, charakterystyce środowiska lub poszczególnych bohaterów, np. Chłopi W. Reymonta, Na Skalnym Podhalu K. Przerwy Tetmajera.
SJP.pl
Wikipedia
wyraz, forma gramatyczna lub zdanie pochodzące z dialektu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. cecha lub element językowy właściwe jakiemuś dialektowi wernakularnemu;
Dialektyzm (gr. diálogos „rozmowa” i dialektikē „dialektyka” z diálektos „sposób mówienia”), gwaryzm – element językowy właściwy dla dialektu lub grupy dialektów, używany głównie w komunikacji ustnej. Dialektyzmem może być np. pojedynczy wyraz (np. uświerknąć zamiast zmarznąć) lub połączenie wyrazowe (frazeologizm); wyróżnia się także dialektyzmy gramatyczne (pójdźwa zam. pójdźmy), składniowe (np. gęsi lecieli) i fonetyczne (np. kóń zam. koń).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wprowadzać dialektyzmy do tekstów języka ogólnego
SJP.pl
program komputerowy do łączenia się z internetem
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) inform. telekom. program obsługujący połączenie komputera z siecią telefoniczną
Dialer – wyspecjalizowany rodzaj programu komputerowego do łączenia się z Internetem za pomocą modemu. Niekiedy program tego rodzaju, zainstalowany w komputerze bez wiedzy i zgody użytkownika, jest wykorzystywany do nawiązywania połączenia z siecią.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzadki minerał wywodzący się z alkalicznego granitu
SJP.pl
zabieg stosowany w ostrej niewydolności nerek, którego celem jest oczyszczenie krwi z nadmiaru mocznika
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) metoda oczyszczania roztworów koloidalnych z elektrolitów przy użyciu błony półprzepuszczalnej.
(1.2) med. zabieg wykonywany u chorych z niewydolnością nerek, stosowany by usunąć szkodliwe produkty przemiany materii;
Dializa (gr. diálysis = „rozpuszczanie”, „rozdzielanie”) – metoda oczyszczania roztworów koloidalnych z elektrolitów przy użyciu błony półprzepuszczalnej.
W nefrologii stosuje się zabiegi dializacyjne u pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek, którzy nie kwalifikują się do zabiegu przeszczepienia nerki albo oczekują na ten zabieg.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z dializą
przymiotnik
(1.1) med. mający związek z dializą - zabiegiem leczniczym
(1.2) chem. mający związek z dializą - rozdzielaniem substancji
SJP.pl
Wiktionary
preparat poddawany dializie
SJP.pl
przyrząd do dializy
SJP.pl
leczenie polegające na oczyszczaniu krwi z substancji toksycznych dla organizmu
Dializa (gr. diálysis = „rozpuszczanie”, „rozdzielanie”) – metoda oczyszczania roztworów koloidalnych z elektrolitów przy użyciu błony półprzepuszczalnej.
W nefrologii stosuje się zabiegi dializacyjne u pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek, którzy nie kwalifikują się do zabiegu przeszczepienia nerki albo oczekują na ten zabieg.
SJP.pl
Wikipedia
potocznie: poddawać pacjenta zabiegowi dializy - metodzie leczniczej polegającej na usuwaniu z organizmu nadmiaru produktów odpadowych
SJP.pl
→ dializa
SJP.pl
minerał z grupy piroksenów, składnik skał magmowych; dialag
Diallag – minerał z gromady krzemianów (łańcuchowych), zaliczany do piroksenów jednoskośnych (klinopiroksen).
SJP.pl
Wikipedia
1. rozmowa co najmniej dwóch osób na określony temat; polemika, dyskusja, konwersacja, rozmowa;
2. forma wypowiedzi literackiej, mająca postać rozmowy co najmniej dwóch osób;
3. utwór literacki złożony z odrębnych wypowiedzi dwóch lub więcej osób, nie mający jednak charakteru dzieła dramatyczno-scenicznego;
4. gatunek, który występował w literaturze staropolskiej, często o przeznaczeniu dramatycznym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rozmowa dwóch osób
(1.2) liter. utwór literacki niesceniczny, napisany w formie rozmowy
(1.3) film. teatr. rozmowa toczona przez bohaterów powieści, filmu, sztuki teatralnej itp.
(1.4) przen. długotrwałe negocjacje, rozmowy między stronami w celu uzgodnienia stanowisk
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. → dialogiczny;
2. w kulturoznawstwie: cecha dzieł nawiązujących do różnych innych utworów, wypowiedzi, poglądów itp.
SJP.pl
rzadko: napisany w formie dialogu, zawierający dialogi, będący dialogiem - rozmową co najmniej dwóch osób; dialogowy
przymiotnik
(1.1) rzad. zob. dialogowy.
SJP.pl
Wiktionary
1. książkowo: człowiek biegły w sztuce rozmowy;
2. środowiskowo: osoba opracowująca dialogi w filmach
Dialogista – osoba zawodowo zajmująca się tłumaczeniem lub opracowywaniem ścieżki dialogowej w filmach.Termin „dialogista” w odniesieniu do dialogów filmowych jest najczęściej kojarzony z dubbingiem, jednak odnosi się on również do opracowywania dialogów w formie napisów oraz narracji, potocznie zwanych „szeptankami” (czytane przez lektora). Z kolei osoba pisząca dialogi do seriali w oryginalnej wersji językowej nazywana jest dialogistą scripterem.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
minerał, węglan manganu; rodochrozyt
SJP.pl
przymiotnik od: dialogit
SJP.pl
wprowadzenie dialogu (rozmowy co najmniej dwu osób) do utworu literackiego
SJP.pl
Dialogizm (gr. διαλογισμός dialogismós) – figura retoryczna polegająca na wpleceniu w narrację krótkiego dialogu, wykorzystanego zwykle jako aluzja lub reminiscencja.
Wikipedia
wprowadzać dialog (rozmowę co najmniej dwu osób) do utworu literackiego; dialogować
SJP.pl
1. prowadzić dzialog, rozmawiać co najmniej w dwie osoby; rozmawiać, dyskutować, konwersować;
2. wprowadzać dialog (rozmowę co najmniej dwu osób) do utworu literackiego; dialogizować
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dialogować.
Wiktionary
1. występowanie w formie dialogu - rozmowy co najmniej dwu osób, np. dialogowość wiersza;
2. według Michała Bachtina: podstawowa forma funkcjonowania języka, który żyje w sferze dialogowego obcowania
SJP.pl
napisany w formie dialogu, zawierający dialogi, będący dialogiem - rozmową co najmniej dwóch osób; dialogiczny
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dialogiem, dotyczący dialogu
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: dajalować] potocznie: łączyć się z Internetem za pomocą łącza telefonicznego
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) fiz. mający mniejszą przenikalność magnetyczną niż próżnia, słabo odpychany przez magnes
SJP.pl
Wiktionary
ciało o przenikalności magnetycznej mniejszej od jedności (od przenikalności magnetycznej próżni)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fiz. ciało o przenikalności magnetycznej mniejszej od próżni, słabo odpychane przez magnes
Diamagnetyzm – zjawisko polegające na indukcji w ciele znajdującym się w zewnętrznym polu magnetycznym pola przeciwnego, osłabiającego działanie zewnętrznego pola.
Namagnesowanie diamagnetyka jest proporcjonalne do natężenia pola magnetycznego, w którym się znajduje i nie zależy od temperatury. Jest ono zawsze bardzo słabe.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
cecha lub zjawisko słabej zależności namagnesowania ciała od pola magnetycznego
Diamagnetyzm – zjawisko polegające na indukcji w ciele znajdującym się w zewnętrznym polu magnetycznym pola przeciwnego, osłabiającego działanie zewnętrznego pola.
Namagnesowanie diamagnetyka jest proporcjonalne do natężenia pola magnetycznego, w którym się znajduje i nie zależy od temperatury. Jest ono zawsze bardzo słabe.
SJP.pl
Wikipedia
stopień (wielkość) czcionki drukarskiej
SJP.pl
rzeka w Australii
SJP.pl
Wikipedia
skrót od: materializm dialektyczny
Materializm dialektyczny, diamat – kierunek filozoficzny zapoczątkowany w II poł. XIX wieku przez Karla Marksa i Friedricha Engelsa, a następnie rozwinięty przez W.I. Lenina, Lwa Trockiego, Różę Luksemburg i in. W XX wieku stał się podstawą filozoficzną stalinizmu, trockizmu i maoizmu. Forma „diamat” (ros. диамат) to skrótowiec pochodzenia rosyjskiego (rusycyzm).
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: diament
SJP.pl
1. polimorficzna odmiana pierwiastka węgla, najtwardszy minerał występujący w przyrodzie
2. przyrząd służący do rżnięcia szkła i szlifowania drogich kamieni
3. stopień pisma równy czterem punktom typograficznym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geol. miner. minerał, przezroczysta odmiana węgla występująca w przyrodzie;
(1.2) pot. kamień szlachetny oszlifowany z diamentu (1.1) zob. brylant.
(1.3) techn. przyrząd przeznaczony do rżnięcia szkła i szlifowania kamieni szlachetnych, zazwyczaj z diamentowym ostrzem
(1.4) typogr. druk. w systemie miar typograficznych Didota, stopień pisma odpowiadający czterem punktom (1,5036 mm)
Diament – minerał z gromady pierwiastków rodzimych. Nazwa pochodzi od stgr. ἀδάμας adamas (dopełniacz ἀδάμαντος adamantos, łac. diamentum) ‛niepokonany, niezniszczalny’ i nawiązuje do jego wyjątkowej twardości. Jest najtwardszą znaną substancją występującą w przyrodzie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
obfitujący w diamenty, dostarczający diamentów; diamentonośny
SJP.pl
obfitujący w diamenty
SJP.pl
mający niektóre właściwości diamentu
SJP.pl
toczyć, wytaczać coś narzędziami o diamentowych ostrzach
SJP.pl
przymiotnik od: diament
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z diamentem, dotyczący diamentu
(1.2) zbudowany z diamentów
przymiotnik jakościowy
(2.1) taki jak diament, posiadający cechy diamentu
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: średnica, diametr
SJP.pl
dawniej: średnica, diameter
SJP.pl
przysłówek sposobu
(1.1) przeciwstawnie, krańcowo różnie
Wiktionary
1. przebiegający wzdłuż średnicy, związany z nią;
2. krańcowo różny, odmienny, przeciwstawny
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) jęz. uwarunkowany środkiem przekazu
Wiktionary
[czytaj: di-amid] związek chemiczny zawierający dwie grupy amidowe, np. diamid kwasu węglowego; dwuamid
SJP.pl
[czytaj: di-amina] związek chemiczny, którego cząsteczka zawiera dwie grupy aminowe; dwuamina
SJP.pl
→ diamina; dwuaminowy
SJP.pl
nazwa techniczna węglika wapnia, wykazującego bardzo dużą twardość
SJP.pl
silny narkotyk z grupy opiatów, pochodna morfiny; diacetylomorfina, heroina
Heroina, diacetylomorfina, diamorfina – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny opioid (diacetylowana pochodna morfiny). W postaci czystej heroina jest białą, sypką, bezwonną substancją o gorzkim smaku i temperaturze topnienia 173 °C. Po raz pierwszy heroina została zsyntetyzowana w 1874 r. poprzez acetylację morfiny – opiatu występującego w opium mleczka makowego i suszonej słomie makowej (makówka + ok. 15 cm łodygi), pochodzących z maku lekarskiego (Papaver somniferum). Heroina zaliczana jest do grupy depresantów podobnie jak morfina, w porównaniu do której w przypadku podania drogą dożylną wykazuje około 3–5-krotnie silniejsze lecz krótsze działanie przeciwbólowe. Jest silnym agonistą receptorów opioidowych μ, δ, κ, podobnie jak jej endogenne odpowiedniki – endorfiny. Dzięki grupom acetylowym heroina szybciej niż morfina przechodzi przez barierę krew-mózg. W mózgu jest enzymatycznie metabolizowana do aktywnych terapeutycznie metabolitów: 6-mono-acetylo-morfiny (6-MAM) i morfiny, stąd można spotkać się w stosunku do heroiny z określeniem proleku.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. diament
Wiktionary
związek organiczny, ciało stałe dobrze rozpuszczalne w roztworach wodorotlenków litowców, acetonie, alkoholu etylowym; otrzymywany przez kondensację fenolu z acetonem
Bisfenol A (BPA) – organiczny związek chemiczny z grupy fenoli, stosowany do produkcji tworzyw sztucznych.
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitrzym. bogini łowów i przyrody, utożsamiana z grecką Artemidą;
(1.2) imię|polski|ż.;
(1.3) astr. planetoida o numerze katalogowym 78;
(1.4) zoonim, imię dla suki
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
ogół idei i metod psychoterapii będących podstawą scjentologii
Scjentologia (ang. Scientology) – ruch religijny uważany również za sektę, przedsiębiorstwo lub organizację pozarządową bez charakteru religijnego.
Podstawy scjentologii zostały opracowane w 1951 przez pisarza fantastyki naukowej L. Rona Hubbarda jako alternatywa psychologii. W 1953 została ona określona przez niego jako „stosowana filozofia religijna”.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Diany lub z nią związany
SJP.pl
imię żeńskie
Diana – imię żeńskie pochodzenia łacińskiego, oznaczające „boska”, „podobna do bogini”. Jest ono pochodną słów dia lub diva oznaczających „boginię”.
Diana była rzymską boginią księżyca, polowań, lasów i płodności, utożsamiana z grecką boginią Artemidą.
SJP.pl
Wikipedia
w starożytnej Grecji, głównie u Platona i Arystotelesa: stopniowe poznanie, przeciwne do poznania bezpośredniego
SJP.pl
u stawonogów (głównie owadów): okresowe zwolnienie procesów rozwojowych organizmu, będące formą przystosowania do przetrwania niekorzystnych warunków środowiska, np. suszy, chłodów
Diapauza – wywoływany czynnikami zewnętrznymi, sterowany wewnętrznie (hormonalnie lub neurohormonalnie) okresowy stan zahamowania rozwoju ontogenetycznego, wykorzystywany powszechnie przez organizmy w siedliskach podlegających silnym zmianom warunków środowiskowych. Może trwać od kilku dni do kilku tysięcy lat (np. daktylowiec właściwy) czy nawet wielu milionów lat. W okresie spoczynku organizm nie rozmnaża się, a metabolizm jest najczęściej znacznie spowolniony. U niektórych pluskwiaków i szpecieli w stan diapauzy może zapadać tylko jedna płeć. Głównymi czynnikami wywołującymi diapauzę są skrajne warunki termiczne, brak zasobów lub przegęszczenie.
SJP.pl
Wikipedia
skala dźwięków instrumentu lub głosu śpiewaka
Kamerton (diapazon) – przyrząd, stalowy pręt służący do strojenia instrumentów muzycznych.
Najczęściej w postaci jednotonowego instrumentu, nastrojonego na stałe na dźwięk a¹ o częstotliwości 440 Hz (od 1953 r.). Dźwięk ten został nazwany kamertonem, jako że służył za podstawę w muzyce kameralnej, kiedyś rozumianej wyłącznie jako instrumentalna (strój chóru był niższy). Nazwa diapazon wzięła się stąd, że do tonu podstawowego dostosowywane są pozostałe wysokości dźwięków w obrębie oktawy (w średniowieczu nazywanej diapazonem).
SJP.pl
Wikipedia
zdolność do przenikania krwinek poza światło naczynia krwionośnego
SJP.pl
Wikipedia
struktura tektoniczna powstała wskutek przebicia się plastycznego jądra antykliny przez młodsze, sztywniejsze skały nadkładu; wysad, egzemat
SJP.pl
Wikipedia
pokaz z użyciem przezroczy i podkładu dźwiękowego
Diaporama – spektakl multimedialny, którego tworzywem są nieruchome obrazy w postaci przezroczy rzutowanych na ekran i zsynchronizowany z nimi dźwięk. Ścieżkę dźwiękową może stanowić muzyka, nagrane dźwięki, słowo czytane itp.
Dźwięk i obraz stanowiącą w tej formie wyrazu nierozerwalną całość. W efekcie otrzymujemy oryginalną formę przekazu autorskiego plasującą się pomiędzy filmem, a niezależnymi od siebie prezentacjami zdjęć i form dźwiękowych.
SJP.pl
Wikipedia
obraz pozytywowy fotograficzny (czarno-biały lub kolorowy), służący do projekcji za pomocą rzutnika; przezrocze; slajd
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fot. slajd, przezrocze
(1.2) poligr. przezroczysty pozytyw fotograficzny używany w drukarstwie
Diapozytyw – pozytywowy obraz (monochromatyczny lub wielobarwny) naniesiony na materiał przezroczysty lub wytworzony w jego wnętrzu. Aby móc go obejrzeć lub wykorzystać do innych celów, niezbędne jest użycie światła przechodzącego. Najczęściej diapozytywy występują w postaci błon fotograficznych, rzadziej w postaci płyt szklanych lub wysokoprzezroczystych tworzyw sztucznych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z diapozytywem
SJP.pl
przedstawiciel wymarłej grupy gadów z gromady zauropsydów
SJP.pl
przedstawiciel wymarłej grupy gadów z gromady zauropsydów
Diapsydy (Diapsida, z gr. di – dwa + apsis – łuk) – grupa owodniowców z gromady zauropsydów (Sauropsida), w których czaszce rozwinęły się dwie pary otworów skroniowych (po dwa – górny i dolny – za każdym okiem), przez które przewleczone są silne mięśnie szczęk. Dzięki temu czaszka stała się lżejsza a szczęki bardziej ruchliwe. Choć część diapsydów wtórnie straciła jedną lub obie pary otworów skroniowych (m.in. węże), są nadal zaliczane do tej grupy, gdyż ich przodkowie mieli diapsydalną budowę czaszki.
SJP.pl
Wikipedia
skrót od: diariusz
SJP.pl
forma administracji i zarządzania, polegająca na istnieniu dwu autorytatywnych władz, np. władz lokalnych i gubernatorów; rządy dwu osób, rząd dwuosobowy
Diarchia – system rządów, w którym funkcję głowy państwa sprawują dwie osoby. Jest to rzadka forma ustroju.
SJP.pl
Wikipedia
1. pamiętnik, dziennik;
2. księga protokołów z obrad parlamentu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) dziennik
(1.2) dziennik obrad parlamentu
Diariusz (łac. diārium) – rodzaj pamiętnika lub dziennika, w którym opisane wydarzenia są uporządkowane w sposób chronologiczny. Podane w nim informacje opisują najważniejsze wydarzenia z życia codziennego danego człowieka, który je opisuje. Diariusze charakteryzują się tym, że nie jest w nich ważna literacka forma przekazu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: diariusz
SJP.pl
gad ssakozębny z górnego triasu
SJP.pl
osoba pisząca diariusz
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) książk. osoba prowadzący diariusz
SJP.pl
Wiktionary
kobieta pisząca diariusz
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) osoba płci żeńskiej prowadząca diariusz
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) liter. dział piśmiennictwa, który obejmuje pamiętniki i diariusze
Wiktionary
dawniej: diabeł
SJP.pl
eufemistyczne określenie diabła
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) daw. diabeł
SJP.pl
Wiktionary
jednoroczna ozdobna roślina doniczkowa
SJP.pl
aparat projekcyjny do wyświetlania pojedynczych obrazów w świetle przechodzącym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. urządzenie projekcyjne służące do wyświetlania przezroczy na ekranie;
Rzutnik przeźroczy, diaskop lub krótko rzutnik – urządzenie projekcyjne służące do wyświetlania przeźroczy (diapozytywów) na ścianie lub odpowiednim ekranie projekcyjnym. Rzutnik umożliwia prezentację w powiększeniu przezroczy oświetlonych światłem przechodzącym. Wykorzystując rzutnik, tworzono całe diaporamy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
metoda badania stanu skóry w diagnostyce dermatologicznej
Diaskopia jest stosowanym w diagnostyce dermatologicznej i stomatologicznej testem blednięcia wykonywanym w prosty sposób − poprzez napięcie skóry palcem lub szklaną płytką i obserwację zmiany barwy. Ucisk wywołuje chwilowy odpływ krwi z naczyń w obrębie uciskanego obszaru.
SJP.pl
Wikipedia
związany ze światłem przechodzącym przez coś, z diaskopem lub diaskopią
SJP.pl
minerał o doskonałej łupliwości, wodorotlenek glinu
Diaspor (gr. diaspora = rozproszyć, rozsypywać się) – rzadki minerał z gromady wodorotlenków. Jego nazwa nawiązuje do zachowania tego minerału podczas ogrzewania. Ogrzany do wysokich temperatur przechodzi w korund.
SJP.pl
Wikipedia
1. rozproszenie jakiejś narodowości wśród innej; grupa tych ludzi, a także terytorium, na którym żyją;
2. ogół części roślin służących do rozmnażania, przenoszone przez wiatr, wodę itp.
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. rozproszenie wspólnoty narodowej lub religijnej poza obszar jej bazowego zamieszkania
(1.2) książk. członkowie jakiegoś narodu lub wyznawcy jakiejś religii żyjący na obczyźnie lub poza miejscem tradycyjnego zamieszkania;
(1.3) bot. mikol. twór służący do rozmnażania i rozprzestrzeniania rośliny lub grzyba;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z diasporą, dotyczący diaspory
Wiktionary
→ diaspora
przymiotnik
(1.1) przym. od diaspora
SJP.pl
Wiktionary
enzym rozkładający wielocukry na cukry o mniejszych cząsteczkach; amylaza
Amylazy, diastazy, enzymy amylolityczne (EC 3.2.1) – grupa enzymów zaliczanych do hydrolaz, rozkładających skrobię i inne polisacharydy. α-amylaza występuje m.in. w soku trzustkowym (amylaza trzustkowa) i w ślinie (amylaza ślinowa). Amylazy są także syntezowane w owocach wielu roślin podczas dojrzewania (powoduje to, że stają się one słodsze) oraz podczas kiełkowania ziaren zbóż. Amylaza z ziaren ma istotne znaczenie przy produkcji słodu.
SJP.pl
Wikipedia
krótka przerwa w sedymentacji osadu, spowodowana rozmyciem osadu głównie przez prądy denne; diastem; diastema
SJP.pl
krótka przerwa w sedymentacji osadu, spowodowana rozmyciem osadu głównie przez prądy denne; diastema; diastea
SJP.pl
1. krótka przerwa w sedymentacji osadu, spowodowana rozmyciem osadu głównie przez prądy denne; diastem; diastea
2. symetryczna obustronna przerwa w szeregu zębowym u niektórych ssaków
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) anat. stomat. przestrzeń między zębami u niektórych ssaków;
(1.2) geol. zob. diastem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Diastereoizomery – izomery konfiguracyjne (na przykład optyczne lub E-Z) niepozostające ze sobą w relacji odbić lustrzanych (więc niebędące enancjomerami).
Wikipedia
izomeria przestrzenna obejmująca m.in. izomerię cis-trans i izomerię optyczną
Diastereoizomery – izomery konfiguracyjne (na przykład optyczne lub E-Z) niepozostające ze sobą w relacji odbić lustrzanych (więc niebędące enancjomerami).
SJP.pl
Wikipedia
w metryce antycznej: wydłużenie krótkiej samogłoski, występujące pod wpływem wzorca metrycznego
Diastola – proces fonetyczny polegający na wydłużeniu samogłoski wewnątrz wyrazu: dooobra, Red Bull doda ci skrzyyyydeł,
SJP.pl
Wikipedia
faza cyklu pracy serca, w której komory serca będące w rozkurczu napełniają się krwią; rozkurcz serca
Diastole (rozkurcz) – faza w cyklu pracy serca, w której serce jest w spoczynku (włókna mięśnia sercowego wydłużają się), a komory serca i przedsionki wypełniają się krwią. Rozkurcz komorowy rozpoczyna się wraz z pojawieniem się drugiego tonu serca i kończy się pierwszym tonem serca.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) jęz. uwarunkowany socjokulturowo
Wiktionary
ogół procesów powodujących deformacje skorupy ziemskiej
Diastrofizm to w geologii ogół procesów powodujących mechaniczne deformacje skorupy ziemskiej w jej geologicznej ewolucji, np.: wypiętrzenia i zapadnięcia całych obszarów, fałdowania, powstawanie uskoków, trzęsienia ziemi, zmiany linii brzegowej, transgresje i regresje mórz.
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj kolumnady, w której rozstęp między kolumnami jest równy czterokrotności średnicy kolumny
SJP.pl
skrót od: diatoniczny
SJP.pl
leczniczy zabieg przegrzewania tkanek organizmu za pomocą energii cieplnej
Diatermia (z gr. dia, czyli „przez”, oraz thérme, czyli „ciepło”) − zabieg fizykoterapeutyczny polegający na miejscowym nagrzewaniu tkanek pod wpływem silnego pola elektromagnetycznego, co przyczynia się do rozluźnienia mięśni i łagodzi odczucia bólu.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
1. związany z diatermią, terapeutycznym przegrzewaniem tkanek;
2. nóż diatermiczny - przyrząd chirurgiczny, którego ostrze nagrzewane jest prądem elektrycznym w celu przypalenia lub rozcięcia tkanki z ograniczeniem krwawienia
SJP.pl
narzędzie kontrolne do stwierdzania czy wymiar lub kształt sprawdzanego przedmiotu nie wykraczają poza granice przewidzianej tolerancji; sprawdzian
SJP.pl
1. skłonność organizmu do zapadania na określone schorzenia; skaza;
2. rozróżnianie czasowników ze względu na strony
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. skłonność do zachorowania na określoną chorobę;
(1.2) jęz. rozróżnianie czasowników ze względu na strony
Diateza – wrodzona lub nabyta predyspozycja do zachorowania na jakąś określoną chorobę. Skłonność ta powodowana jest nieprawidłowym działaniem niektórych funkcji organizmu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dyscyplina sportu zimowego składająca się z biegu narciarskiego i strzelania; biathlon; biatlon; diathlon; dwubój zimowy
SJP.pl
[czytaj: djatome] gromada mikroskopijnych glonów jednokomórkowych, obejmująca około 10 tysięcy gatunków; okrzemki
Okrzemki (Bacillariophyceae, Bacillariophyta, Diatomophyceae) – klasa lub gromada jednokomórkowych glonów. Dział fykologii zajmujący się okrzemkami to diatomologia.
SJP.pl
Wikipedia
osadowa skała krzemionkowa pochodzenia organicznego; składająca się głównie z opalowych szczątków okrzemek, częściowo przekrystalizowanych w chalcedon
Ziemia okrzemkowa, diatomit, ziemia diatomowa – skały organogeniczne utworzone głównie z pancerzyków okrzemek (glonów jednokomórkowych). Mogą też zawierać szczątki innych organizmów, detrytyczny kwarc oraz kalcyt, glaukonit, substancje ilaste i związki żelaza. Ziemia okrzemkowa jest biała lub żółtawobiała, porowata, lekka, miękka, pylasta (nie jest zwięzła). Powstaje jako osad w zimnych jeziorach i morzach.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: diatomit
SJP.pl
złożony z dwóch atomów; dwuatomowy
SJP.pl
w muzyce:
1. szereg diatoniczny - szereg dźwięków odpowiadający gamie C-dur; szereg zasadniczy;
2. skala diatoniczna - skala muzyczna złożona z pięciu całych tonów i dwóch półtonów w obrębie oktawy;
3. dźwięk diatoniczny - dźwięk z takiej skali;
4. półton diatoniczny - utworzony przez dwa sąsiadujące stopnie gamy znajdujące się w odległości sekundy małej lub prymy zwiększonej
przymiotnik
(1.1) związany z diatoniką
SJP.pl
Wiktionary
w muzyce: ograniczenie się do wykorzystywania tylko dźwięków z szeregu diatonicznego
Diatonika – pojęcie z języka greckiego, oznaczające w muzyce zasadę oparcia jej przebiegu wyłącznie na dźwiękach jednej skali diatonicznej.
Przeciwieństwem diatoniki jest chromatyka, gdzie podstawową zasadą jest podwyższanie i obniżanie dźwięków skali diatonicznej za pomocą znaków chromatycznych.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) jęz. uwarunkowany terytorialnie, regionalnie
Wiktionary
erupcyjny komin czynnego wulkanu
Diatrema – część kanału doprowadzająca magmę do krateru wulkanu. Najbardziej znany jest w mieście Kimberley (RPA).
SJP.pl
Wikipedia
krytyczny utwór literacki
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) liter. uprawiany w starożytności przez filozofów moralizatorski gatunek literacki w formie swobodnego dialogu lub mowy, łączący prostotę stylu z wywodem retorycznym
(1.2) liter. polemiczny utwór literacki wywodzący się z diatryby (1.1), wyrażający za pomocą ostrych środków wyrazu gwałtowną krytykę lub protest
(1.3) książk. emocjonalna wypowiedź w gwałtownym tonie, zawierająca ostrą krytykę kogoś lub czegoś
Diatryba – gatunek filozoficzno-literacki ukształtowany w starożytnej Grecji. Miał formę dialogu, mowy, kazania lub wykładu o charakterze moralizatorskim. Łączył prostotę i ocierającą się niekiedy o rubaszność swobodę stylu z wywodem retorycznym okraszonym anegdotami i dowcipami. Formę tę upodobali sobie szczególnie cynicy z III w. p.n.e., głównie Tales i Bion z Borystenes.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wielki, nielotny ptak kopalny, spokrewniony z żurawiami
Gastornis (dawniej Diatryma) − rodzaj prehistorycznych ptaków niezdolnych do lotu, żyjących pod koniec paleocenu i w eocenie, około 56-40 milionów lat temu. Przez pewien okres były największymi zwierzętami lądowymi. Odkryty w XIX wieku, Gastornis został opisany początkowo na podstawie znalezisk z Europy, a następnie szczątki dużego nielotnego ptaka z analogicznych wiekowo osadów z Ameryki Północnej opisano pod nazwą Diatryma. Współczesne badania ustaliły, że formy amerykańskie i europejskie reprezentują ten sam rodzaj, dlatego zgodnie z zasadą priorytetu, obowiązującą w taksonomii, przyjęto wcześniej ustanowioną nazwę rodzajową Gastornis dla form zwanych uprzednio Diatryma. Jeden z gatunków – Gastornis giganteus żył na terenach Nowego Meksyku 50 mln lat temu.
SJP.pl
Wikipedia
w starożytnych zawodach: konkurencja polegająca na dwukrotnym przebiegnięciu stadionu
Diaulos (gr. δίαυλος) – dyscyplina sportowa uprawiana w starożytnej Grecji, bieg rozgrywany na dystansie dwóch stadionów – „bieg tam i z powrotem”. Po raz pierwszy wprowadzony do programu XIV igrzysk olimpijskich w 724 p.n.e. Pierwszym zwycięzcą był Hypenos z Elidy.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko, m.in. Cameron Díaz, amerykańska aktorka
SJP.pl
Wikipedia
lek psychotropowy z grupy benzodiazepin, o działaniu uspokajającym, przeciwlękowym, przeciwdrgawkowym, rozluźniającym mięśnie i ułatwiającym zasypianie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) farm. anksjolityk z grupy benzodiazepin o wzorze sumarycznym wzór chemiczny|C16H13ClN2O., mający działanie uspokajające, przeciwdrgawkowe oraz zwiotczające mięśnie;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
sole diazoniowe - związki chemiczne powstające w reakcji diazowania pierwszorzędowych amin aromatycznych za pomocą kwasu azotawego; dwuazoniowy
SJP.pl
metoda wykonywania stykowych kopii rysunków wykonanych na materiałach przezroczystych; dwuazotypia
Diazografia, diazotypia – metoda stykowego kopiowania kontrastowych rysunków i dokumentów o podłożu przezroczystym lub półprzezroczystych, wykorzystująca właściwości materiałów diazograficznych
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: di-azowanie] reakcja chemiczna aminy aromatycznej z kwasem azotawym, w której powstaje związek diazoniowy; dwuazowanie
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|diazować.
Diazowanie – reakcja chemiczna między pierwszorzędową aminą aromatyczną i kwasem azotawym, w wyniku której powstaje związek diazoniowy. Reakcja diazowania przebiega tylko w środowisku kwaśnym, więc amina, która bierze udział w takiej reakcji ulega rozpuszczeniu w roztworze kwasu solnego lub też kwasu siarkowego, a następnie tworzy chlorowodorek lub siarczan. Reakcja taka przebiega według wzoru:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: di-azowy] zawierający dwa atomy azotu związane ze sobą podwójnie; dwuazowy
SJP.pl
dawniej: gatunek ssaka parzystokopytnego z rodziny wołowatych; antylopik ogadeński
Antylopik ogadeński, dibatang (Ammodorcas clarkei) – gatunek ssaka parzystokopytnego z rodziny wołowatych, jedyny przedstawiciel rodzaju antylopik (Ammodorcas).
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: dibetu] afrykański gatunek drzewa z rodziny meliowatych
SJP.pl
Ziban (hist. Dibon) – miejscowość w Jordanii, położona ok. 70 km na południe od Ammanu i ok. 20 km na wschód od Morza Martwego.
Według informacji biblijnej z Księgi Liczb 21:25-30 – Dibon (hebr. דִּיבֹן) to miejsce obozowania Izraelitów w czasie wędrówki z Egiptu do Ziemi Obiecanej pod dowództwem Mojżesza. Najpierw odebrane Moabitom przez Sychona Amorytę, a następnie zdobyte przez Izraelitów.
Wikipedia
[czytaj: dikaprio] nazwisko, m.in. Leonardo DiCaprio, amerykański aktor
SJP.pl
związek chemiczny zawierający w cząsteczce dwa atomy chloru, np. dwuchlorek siarki; dwuchlorek
SJP.pl
związek chemiczny używany dawniej jako środek owadobójczy; dwuchlorodwufenylotrójchloroetan, DDT
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. roln. wysokotoksyczny chemiczny związek organiczny z grupy chlorowanych węglowodorów, stosowany jako środek owadobójczy;
Dichlorodifenylotrichloroetan (łac. Clofenotanum; DDT, Azotox) – organiczny związek chemiczny z grupy chlorowanych węglowodorów. Stosowany jest jako środek owadobójczy. Syntezę DDT przeprowadził po raz pierwszy w 1874 austriacki chemik Othmar Zeidler. Właściwości owadobójcze tego związku odkrył Szwajcar Paul Müller, za co otrzymał Nagrodę Nobla w 1948 r.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Dichlorodifluorometan (R-12), CCl
2F
2 – organiczny związek chemiczny z grupy freonów o nazwie handlowej Freon-12. Był używany jako czynnik chłodzący i jako środek napędowy w aerozolach. Jego produkcja została wstrzymana w 1995 roku (na mocy Protokołu montrealskiego z 1987 r.), ze względu na destruktywne działanie na warstwę ozonową, co powoduje powiększanie dziury ozonowej (potencjał niszczenia warstwy ozonowej ODP = 1). Zalecane nieszkodliwe dla środowiska zamienniki R-12 to halogenki alkilowe zawierające wodór, np. 1,1,1,2-tetrafluoroetan (R-134a).
Wikipedia
skrótowa nazwa 1,2-dichloroetanu (dichlorku etylenu) - związku chemicznego używanego jako rozpuszczalnik np. żywic; dwuchloroetan
SJP.pl
Wikipedia
związek chemiczny używany jako rozpuszczalnik do reakcji oraz ekstrakcji; dwuchlorometan, chlorek metylenu
Dichlorometan, chlorek metylenu, CH
2Cl
2 – organiczny związek chemiczny z grupy halogenków alkilowych, chlorowa pochodna metanu. W temperaturze pokojowej i przy ciśnieniu atmosferycznym jest bezbarwną, szybko parującą cieczą. Ma charakterystyczny, słodkawy zapach.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) slang. uczn. dyskoteka
(1.2) slang. rodzaj muzyki
Dicho – dwudziesty ósmy album zespołu Boys wydany w sierpniu 2009 roku w firmie fonograficznej Green Star. Do piosenek "Tu jest", "Kochać to kochać" oraz "Będziesz moja" zostały nakręcone teledyski.
W piosence Polo dicho wykorzystano fragmenty utworów Radia Chlew i Żiżeja Skwarki.
Wiktionary oraz Wikipedia
wytwarzanie przez jednego osobnika gamet męskich i żeńskich w różnym czasie, zapobiegające samozapłodnieniu; dychogamia
Dichogamia, dychogamia – wytwarzanie przez jednego osobnika gamet męskich i żeńskich w różnym czasie. Jest to jeden z mechanizmów mający na celu zapobieganie niekorzystnemu samozapłodnieniu. Wyróżnia się dwa rodzaje dichogamii:
SJP.pl
Wikipedia
w starożytnej wersyfikacji: czterozgłoskowa stopa wierszowa; podwójny chorej (trochej), dychorej, dytrochej
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. zob. dychotomia.
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) przest. zob. dychotomiczny.
Wiktionary
minerał, glinokrzemian magnezu i glinu; kordieryt
Kordieryt (nazywany także: ijolit, dichroit) – minerał z gromady krzemianów z grupy krzemianów pierścieniowych. Należy do minerałów rzadkich.
Nazwa minerału wywodzi się od nazwiska Louisa Cordiera (1777–1861), francuskiego geologa, który jako pierwszy zajmował się badaniem kordierytu, odkryty w 1813 roku. Nazwy synonimów pochodzą od greckich słów ion – „fiołek” i dichroos – „dwubarwny”.
SJP.pl
Wikipedia
dwubarwność wykazywana przez niektóre optycznie czynne substancje
Dichroizm (od greckiego dikhroos – dwubarwny) – początkowo oznaczał właściwość materiału czy urządzenia polegającą na podziale padającej wiązki światła na dwie wiązki o różnych barwach. Obecnie odnosi się przede wszystkim do właściwości materiałów polegającej na różnym pochłanianiu światła, w zależności od jego polaryzacji, np. dla światła spolaryzowanego liniowo w kierunkach wzajemnie prostopadłych czy też spolaryzowanego kołowo prawo- i lewoskrętnie.
SJP.pl
Wikipedia
dwubarwny, dwukolorowy; dychromatyczny
SJP.pl
sól kwasu chromowego; dwuchromian
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. zob. dwuchromian.
Dichromiany, MI2Cr2O7 – grupa związków chemicznych, sole kwasu dichromowego (H2Cr2O7).
W temperaturze pokojowej są to substancje krystaliczne o zabarwieniu ciemnopomarańczowym. W środowisku alkalicznym przechodzą w chromiany (sole kwasu chromowego, H2CrO4). Zakwaszenie powoduje odtworzenie jonu dichromianowego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ dichromian; dwuchromianowy
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. uszczelniać
Wiktionary
[czytaj: dik] obce imię męskie
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko angielskie, m.in. Charles (Karol) Dickens [czytaj: czarls dikens] - powieściopisarz angielski (1812-70)
Osoby:
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: dikensowski] właściwy Dickensowi, charakterystyczny dla stylu Dickensa itp.
SJP.pl
[czytaj: DIkinson] nazwisko, m.in. Emily Dickinson (1830-1886), amerykańska poetka
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: dikit] minerał z grupy krzemianów
Dickit (dykit) – minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy minerałów ilastych. Należy do grupy minerałów rzadkich.
Nazwa pochodzi od nazwiska szkockiego chemika Allana Brugh Dicka (1833-1926).
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fotografia penisa wysyłana przez Internet lub telefon
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) socjol. krytykowana praktyka zawstydzania, ośmieszania lub obrażania kogoś twierdzeniem o niewielkim rozmiarze penisa
Wiktionary
[czytaj: dikson] nazwisko
Miejscowości w USA:
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: DIktamen] sztuka pisania prozą; prozatorstwo
SJP.pl
[czytaj: diktum] powiedzenie, wypowiedź
Obiter dictum (łac. powiedziane mimochodem) – niewiążąca część precedensowego wyroku sądowego w odróżnieniu od wiążącego ratio decidendi. Pojęcie to występuje w anglosaskim systemie prawnym (common law).
SJP.pl
Wikipedia
związek węgla z azotem, bezbarwny, trujący gaz o charakterystycznym zapachu gorzkich migdałów; dwucyjan, cyjan
Cyjan (stgr. κυάνεος – niebieski) – nieorganiczny związek chemiczny z grupy pseudohalogenów. Jest bezbarwnym, silnie trującym gazem o zapachu gorzkich migdałów.
SJP.pl
Wikipedia
wymarły gad ssakokształtny zamieszkujący środowiska błotne
Dicynodon – rodzaj roślinożernego terapsyda z podrzędu anomodontów.
Z analizy kladystycznej przeprowadzonej przez Kammerera, Angielczyka i Fröbischa (2011) oraz z badań Kammerera (2019) wynika, że rodzaj ten obejmował dwa gatunki żyjące w późnym permie na terenach dzisiejszej Afryki: gatunek typowy Dicynodon lacerticeps, którego szczątki odkryto w Południowej Afryce (Karru) oraz D. angielczyki, którego skamieniałości odkryto w Tanzanii. Zamieszkiwał głównie środowiska błotne i prawdopodobnie dobrze pływał. Miał dwa duże kły sterczące z górnej szczęki (stąd pochodzi jego nazwa, dosłownie „podwójny psi ząb”). Długość ciała wynosiła ok. 1,2 m.
SJP.pl
Wikipedia
wczesnochrześcijański utwór, będący kompilację wielu źródeł, zawierający opis praktyk religijnych
SJP.pl
Wikipedia
wskazówka autora dotycząca sposobu wystawienia utworu
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) wskazówki autora, tekst poboczny zawierający objaśnienia dotyczące sposobu wystawienia sztuki
Didaskalia (gr. διδασκαλία didaskalía „nauka, instrukcja; protokoły z przedstawień w teatrze”), inaczej tekst poboczny − wskazówki pisarza dla wystawiających dramat.
Są one pisane obok głównego tekstu, zwykle innym krojem (czasami również kolorem) czcionki (pochyłym bądź podkreślonym). Didaskalia dotyczą zwykle wyglądu bohaterów, rekwizytów lub oświetlenia. Ich celem jest pomoc reżyserowi w konstruowaniu scenariusza czy scenopisu, a następnie realizacji sztuki teatralnej, słuchowiska lub innego spektaklu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: didaskalia
SJP.pl
wskazówka autora dotycząca sposobu wystawienia utworu
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zob. didaskalia.
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko francuskie, m.in. Denis Diderot [czytaj deNI diDRO albo dideRO] - francuski filozof, krytyk literatury i sztuki, pisarz i encyklopedysta (1713-84)
Denis Diderot (wym. ['dəni 'did(ə)ʁo]; ur. 5 października 1713 w Langres, zm. 31 lipca 1784 w Paryżu) – francuski pisarz, krytyk literatury i sztuki, filozof i encyklopedysta okresu Oświecenia.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: didżeridu] instrument dęty australijskich aborygenów; didjeridoo
Didgeridoo (IPA [dɪdʒərɪˈduː]) – instrument dęty australijskich Aborygenów.
Nie istnieją żadne wiarygodne źródła, według których można by określić dokładnie, kiedy instrument ten został wynaleziony. Badania archeologiczne aborygeńskich malowideł skalnych w północnej Australii sugerują, że mieszkańcy rejonu Kakadu używają didgeridoo od przynajmniej 1500 lat.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: diDJE] nazwisko francuskie
SJP.pl
[czytaj: didżeridu] instrument dęty australijskich aborygenów; didgeridoo
Didgeridoo (IPA [dɪdʒərɪˈduː]) – instrument dęty australijskich Aborygenów.
Nie istnieją żadne wiarygodne źródła, według których można by określić dokładnie, kiedy instrument ten został wynaleziony. Badania archeologiczne aborygeńskich malowideł skalnych w północnej Australii sugerują, że mieszkańcy rejonu Kakadu używają didgeridoo od przynajmniej 1500 lat.
SJP.pl
Wikipedia
krój pisma drukarskiego opracowany ok. 1775 r. przez François-Ambroise Didota
Rodzina Didotów – francuska rodzina księgarzy, rytowników i wydawców.
SJP.pl
Wikipedia
moneta grecka o wartości dwóch drachm
Drachma (stgr. δραχμή drachmḗ od dratchomai – chwytam) – podstawowa moneta srebrna w starożytnej Grecji, rozpowszechniona też w państwach Azji Mniejszej i w części starożytnego Bliskiego Wschodu (m.in. Syria, Egipt) oraz w Kartaginie; jako podstawowa jednostka monetarna emitowana również w Grecji nowożytnej (1832–2002).
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) etn. tradycyjna ozdoba bożonarodzeniowa w postaci snopu zboża,
Diduch (dosł. dziad), okłót – w tradycji wschodniosłowiańskiej i góralskiej pierwszy skoszony podczas żniw snop pszenicy i owsa lub niemłóconego żyta, ustawiany kłosem do góry w kącie izby na Szczodre Gody, a obecnie na Boże Narodzenie. Uważany był za wróżbę urodzaju w następnym roku i traktowany jako swego rodzaju talizman przeciw złym mocom.
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko, m.in. Adam Didur (1874-1946), polski śpiewak
SJP.pl
Greckie słowo didymos (gr. δίδυμος) oznacza „bliźniak”.
Wikipedia
osoba prowadząca program muzyczny w radiu, telewizji, klubie muzycznym itp., utrzymująca kontakt z odbiorcami przez różne komentarze, niekoniecznie związane z muzyką; dyskdżokej; disc jockey
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) muz. osoba prowadząca program muzyczny w radiu, telewizji, klubie muzycznym itp., utrzymująca kontakt z odbiorcami przez różne komentarze, niekoniecznie związane z muzyką
DJ (ang. disc jockey) – osoba zajmująca się dobieraniem oraz odtwarzaniem i miksowaniem muzyki na żywo. DJ najczęściej stara się stworzyć płynność muzyczną w swoim występie, łącząc ze sobą różne utwory muzyczne, dodając efekty dźwiękowe, sample, utwory typu a capella. DJ-e turntabliści posługują się także skreczem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta prowadząca program muzyczny w radiu, telewizji, klubie muzycznym itp., utrzymująca kontakt z odbiorcami przez różne komentarze, niekoniecznie związane z muzyką
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ż. od didżej
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: pełnić rolę didżeja
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) rzad. didżejski
Wiktionary
→ didżej
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z didżejem, dotyczący didżeja
SJP.pl
Wiktionary
skrót od: diecezja, diecezjalny
skrót
(1.1) = kośc. diecezja
SJP.pl
Wiktionary
1. kościelna jednostka administracyjna pod zarządem biskupa, dzieląca się na dekanaty i parafie;
2. jednostka administracyjna w imperium rzymskim, zarządzana przez wikariusza
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kośc. jednostka administracyjna zarządzana przez biskupa;
(1.2) hist. jednostka administracyjna w starożytnym Rzymie;
Diecezja (pot. biskupstwo) – jednostka administracyjna w kościołach chrześcijańskich podległa biskupowi.
W prawie Kościoła rzymskokatolickiego jest określana jako podstawowa forma kościoła partykularnego, w których istnieje i z których składa się jeden Kościół katolicki. Jest zarządzana przez biskupa diecezjalnego, którego w zarządzaniu wspierają: kuria, synod, kapituła katedralna, konsultorzy, rada kapłańska i rada duszpasterska.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ diecezja
przymiotnik
(1.1) dotyczący diecezji, związany z diecezją
SJP.pl
Wiktionary
mieszkaniec danej diecezji
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) kośc. członek wspólnoty diecezjalnej
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka danej diecezji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kośc. członkini wspólnoty diecezjalnej
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rel. diecezja
Wiktionary
roślina zielna z rodziny obrazkowatych; diffenbachia; difenbachia
Difenbachia, diffenbachia (Dieffenbachia Schott) – rodzaj roślin z rodziny obrazkowatych, obejmujący 57 gatunków, pochodzących z tropikalnej Ameryki, od Meksyku do Argentyny i Paragwaju.
SJP.pl
Wikipedia
1. w filmoznawstwie: będący częścią świata przedstawionego w filmie;
2. opowiadający historię przy użyciu słów; narracyjny
przymiotnik
(1.1) książk. narracyjny
(1.2) film. (np. o muzyce filmowej, dźwięku) narracyjny (nie będący tłem), należący do świata przedstawionego w filmie
SJP.pl
Wiktionary
1. w starożytnej Grecji: kategoria estetyczna przeciwstawiana mimesis, oznaczająca naśladowanie zdarzeń poprzez opowiadanie historii przy użyciu słów, a nie przez przedstawienie unaoczniające;
2. w filmologii: fikcyjny byt na ekranie, tworzony przez widza na podstawie literalnych wskazówek autora
Diegeza (z gr. διηγεῖσθαι dihgeῖsthai 'opowiadać (szczegółowo)') – pojęcie z zakresu narratologii określające wszystkie elementy składające się na świat przedstawiony dzieła.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.
Wiktionary oraz Wikipedia
syntetyczny środek owadobójczy, silnie toksyczny, wykorzystywany w rolnictwie do ochrony gleby i ziarna, w weterynarii jako środek odkażający dla owiec oraz jako środek konserwujący drewno i chroniący produkty wełniane przed molami
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. toksyczny związek chloroorganiczny o wzorze sumarycznym wzór chemiczny|C12H8Cl6O., trwały w środowisku, używany, zwłaszcza dawniej, jako insektycyd;
Dieldryna (łac. dieldrinum) – organiczny związek chemiczny, syntetyczny insektycyd chloroorganiczny. W środowisku lub we wnętrzu organizmu dieldryna powstaje po szybkim rozpadzie aldryny i ma do niej podobną strukturę chemiczną. Jest ona trwała w środowisku i ulega bioakumulacji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) fiz. słabo lub w ogóle nie przewodzący ładunków elektrycznych
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: di-elektryk] materiał źle przewodzący prąd elektryczny, o bardzo dużej oporności; izolator
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) materiał, który bardzo słabo przewodzi prąd;
Dielektryk, izolator elektryczny – materiał, w którym bardzo słabo przewodzony jest prąd elektryczny. Może to być rezultatem niskiej koncentracji ładunków swobodnych, niskiej ich ruchliwości, lub obu tych czynników równocześnie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hydron. rzeka w Rosji, prawy dopływ Irtysza;
Diemjanka (ros. Демьянка) – rzeka w Rosji, prawy dopływ Irtyszu. Długość rzeki wynosi 1160 km, powierzchnia dorzecza 34 800 km².
Wiktionary oraz Wikipedia
węglowodór nienasycony o dwóch wiązaniach podwójnych; diolefina
Dieny – grupa organicznych związków chemicznych, węglowodory nienasycone, w których występują dwa wiązania podwójne między atomami węgla. Ogólny wzór dienów otwarto-łańcuchowych to CnH2n-2, zaś dienów cyklicznych to CnH2n-4.
SJP.pl
Wikipedia
→ dien
SJP.pl
w chemii: grupa związków organicznych obejmująca acykliczne i cykliczne węglowodory nienasycone, w cząsteczkach których występują 2 wiązania podwójne; diolefiny (rzadziej)
Dieny – grupa organicznych związków chemicznych, węglowodory nienasycone, w których występują dwa wiązania podwójne między atomami węgla. Ogólny wzór dienów otwarto-łańcuchowych to CnH2n-2, zaś dienów cyklicznych to CnH2n-4.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: dip] miasto we Francji
SJP.pl
Wikipedia
starogrecka galera o dwóch rzędach wioseł
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hist. staroż. mar. galera z dwoma rzędami wioseł, początkowo tylko wiosłowa, a następnie żaglowo-wiosłowa;
Diera, birema (od stgr. diērēs, łac. biremis) – określenie starożytnych galer wyposażonych w dwa rzędy wioseł, będących rozwinięciem konstrukcji monery. Inne greckie określenie takiego dwurzędowca to dikrotos.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. w językoznawstwie: poziomy dwukropek (..) wpisany nad drugą samogłoską dyftongu, sygnalizujący oddzielne wymawianie każdej samogłoski;
2. w metryce antycznej i w wierszu sylabotonicznym: zbieganie się końca stopy i końca wyrazu lub zestroju akcentowego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) typogr. diakryt w postaci dwóch kropek umieszczanych nad literą w celu zaznaczenia jej wymowy jako część oddzielnej sylaby;
(1.2) jęz. w metryce: zbieżność granicy stopy akcentowej z granicą wyrazu;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: diereza
SJP.pl
[czytaj: dizel] dizel;
1. typ tłokowego silnika spalinowego, napędzanego olejem napędowym; silnik dieslowski, silnik Diesla; ropniak;
2. potocznie:
a) samochód z silnikiem Diesla; ropniak;
b) olej napędowy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. silnik wysokoprężny;
(1.2) mot. pot. pojazd z dieslem (1.1)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: dizelek] zdrobnienie od: diesel
SJP.pl
[czytaj: dizelgejt] skandal dotyczący fałszowania wyników kontroli spalin przez Volkswagena w 2015 roku; Volkswagengate
Afera Volkswagena, potocznie volkswagengate lub dieselgate – ujawniony we wrześniu 2015 roku, proceder montowania w samochodach produkowanych przez koncern Volkswagen Group oprogramowania, pozwalającego na manipulację wynikami pomiarów emisji z układu wydechowego.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: zastępowanie parowozów lokomotywami z silnikiem wysokoprężnym
SJP.pl
[czytaj dies-is] interwał stanowiący różnicę pomiędzy oktawą czystą a trzema nietemperowanymi tercjami wielkimi, odpowiadający stosunkowi częstotliwości dźwięków równemu 128:125
SJP.pl
[czytaj: dizlowski] silnik dieslowski - silnik wysokoprężny; diesel, silnik Diesla
SJP.pl
→ diesel [czytaj: dizlowy]
SJP.pl
1. sposób odżywiania się;
2. wynagrodzenie z tytułu pełnienia szczególnej funkcji, suma przeznaczona na koszty utrzymania w podróży służbowej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. sposób odżywiania się
(1.2) pot. odchudzanie się, niskokaloryczne jedzenie
(1.3) pieniądze na podróż służbową
(1.4) wynagrodzenie dzienne (za każdy dzień pracy) za pełnienie szczególnych funkcji (np. posła)
Dieta (z stgr. δίαιτα diaita – „styl życia”) – sposób odżywiania. Potocznie używane nieprawidłowo, w stosunku do diet odchudzających.
Termin dieta, stosowany w nauce o żywieniu człowieka ma różne znaczenia. Ogólnie wyróżnia się 4 rodzaje diet:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
urzędnik nie będący na etacie, pobierający wynagrodzenie dzienne, diety; diurnista
SJP.pl
[czytaj: diter] imię niemieckie
Dyter, Diter – imię męskie pochodzenia germańskiego, zapisywane w Polsce od 1306 roku w formach Dyter, Tyter, a w postaci Dederek, Dederko i Deder – od 1417 roku, także Tader i Tadyr (które to formy mogły także pochodzić od imienia Teodor).
SJP.pl
Wikipedia
→ dietetyk
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) forma żeńska od: dietetyk
SJP.pl
Wiktionary
1. odpowiadanie wymaganiom diety lub dietetyki, np. dietetyczność kuchni;
2. o potrawach: zdrowość, niskokaloryczność, delikatność, np. dietetyczność posiłku
SJP.pl
1. spełniający wymagania diety lub dietetyki;
2. o potrawach: zdrowy, niskokaloryczny
przymiotnik
(1.1) med. spełniający wymagania diety lub dietetyki albo z nimi związany
(1.2) książk. o posiłku: niskokaloryczny, zdrowy
SJP.pl
Wiktionary
specjalista opracowujący diety
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. specjalista w zakresie racjonalnego żywienia, opracowujący diety dostosowane do potrzeb ludzi zdrowych oraz do różnych schorzeń;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. nauka zajmująca się zasadami racjonalnego odżywiania człowieka;
2. praktyczne stosowanie odpowiednich przepisów odżywiania
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. nauka zajmująca się zasadami racjonalnego żywienia człowieka, w zależności od wykonywanej pracy lub stanu zdrowia;
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lp. od: dietetyk
Dietetyka – nauka medyczna o żywieniu człowieka zajmująca się:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: dieta
SJP.pl
Osoby:
Inne:
Zobacz też:
Wikipedia
[czytaj: ditmar] niemieckie imię męskie
Ditmar, Dietmar – imię męskie pochodzenia germańskiego. Wywodzi się od słów diot "lud" oraz mari "sławny", mogło oznaczać "człowieka cieszącego się sławą wśród ludu". Staropolskim wariantem jest forma Dziećmar.
Ditmar imieniny obchodzi: 2 stycznia, 5 marca, 18 maja i 28 września.
SJP.pl
Wikipedia
kobieta stosująca różnego rodzaju diety
SJP.pl
osoba stosująca różnego rodzaju diety
SJP.pl
stosowanie różnego rodzaju diet traktowane jako objaw choroby
SJP.pl
→ dieta
SJP.pl
zależny od diety
SJP.pl
związany z dietą zero, głodówką
SJP.pl
[czytaj: ditrich] nazwisko niemieckie, m.in. Marlena Dietrich (właściwie Maria Magdalena von Losch) (1904-92), amerykańska aktorka filmowa pochodzenia niemieckiego
SJP.pl
Wikipedia
określenie wykonawcze: od tyłu, cofając się; stosowane w odniesieniu do imitacji wstecznej
SJP.pl
[czytaj: di-etyl] związek chemiczny, np. szczawian dietylu; dwuetyl
SJP.pl
[czytaj: di-etyloamid] dietyloamid kwasu lizergowego - organiczny związek chemiczny, substancja psychoaktywna; LSD, dwuetyloamid
SJP.pl
[czytaj: di-etyloamina] amina drugorzędowa stosowana do produkcji gum, farb, żywic; dwuetyloamina
Dietyloamina – organiczny związek chemiczny, amina drugorzędowa.
Jest bardzo łatwopalna, rozpuszczalna w wodzie i etanolu.
Dietyloaminę otrzymuje się z amoniaku i etanolu. W wyniku reakcji powstają także etyloamina i trietyloamina. Dietyloamina używana jest jako czynnik antykorozyjny oraz przy produkcji gum, farb, leków i żywic.
Obrót dietyloaminą podlega kontroli, gdyż może ona być używana do produkcji nielegalnych substancji psychoaktywnych.
SJP.pl
Wikipedia
→ dietyl [czytaj: di-etylowy]; dwuetylowy
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) anat. seks. wada wrodzona polegająca na posiadaniu podwójnego penisa
Difalia, duplikacja prącia – rzadkie zaburzenie rozwojowe, w którym samiec przychodzi na świat z dwoma prąciami. Pierwszy odnotowany przypadek opisał Johannes Jacob Wecker w 1609. Zaburzenie to występuje z częstością około 1 na 5,5 miliona urodzeń.
Wiktionary oraz Wikipedia
roślina zielna z rodziny obrazkowatych; dieffenbachia; diffenbachia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. doniczkowa roślina ozdobna o nakrapianych liściach i silnie trującym soku;
Difenbachia, diffenbachia (Dieffenbachia Schott) – rodzaj roślin z rodziny obrazkowatych, obejmujący 57 gatunków, pochodzących z tropikalnej Ameryki, od Meksyku do Argentyny i Paragwaju.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związek z dwoma grupami fenolowymi; dwufenol
SJP.pl
organiczny związek chemiczny, dimer benzenu; dwufenyl, bifenyl
SJP.pl
Wikipedia
związek chemiczny używany jako fungicyd; dwufenyloamina
Difenyloamina – organiczny związek chemiczny z grupy amin. Jest to bezbarwne ciało stałe o charakterystycznym zapachu.
SJP.pl
Wikipedia
organiczny związek chemiczny; dwufenyloetan
SJP.pl
związek chemiczny powstający z benzolu przez działanie chlorku benzylu w obecności chlorku glinowego; dwufenylometan
SJP.pl
→ difenyl; dwufenylowy
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy
(1.1) inform. program komputerowy wyświetlający różnice między dwoma plikami tekstowymi;
(1.2) środ. w serwisach typu wiki: strona ukazująca różnice pomiędzy dwoma wersjami artykułu; także link do takiej strony
diff – program komputerowy działający w konsoli, wyświetlający różnice między dwoma plikami tekstowymi na poziomie poszczególnych wierszy. Ukazuje, które wiersze występują w obu plikach, a które są unikalne.
Poniżej przykładowe wyjście programu: wiersze wspólne dla porównywanych plików nie są oznaczane, wiersze występujące tylko w pierwszym pliku są poprzedzone minusem, a tylko w drugim – plusem:
Wiktionary oraz Wikipedia
roślina zielna z rodziny obrazkowatych; dieffenbachia; difenbachia
Difenbachia, diffenbachia (Dieffenbachia Schott) – rodzaj roślin z rodziny obrazkowatych, obejmujący 57 gatunków, pochodzących z tropikalnej Ameryki, od Meksyku do Argentyny i Paragwaju.
SJP.pl
Wikipedia
pierwotniak z rzędu tekameb
SJP.pl
środowiskowo: domyślnie
SJP.pl
sól lub ester kwasu difosforowego; dwufosforan
SJP.pl
→ difosforan; dwufosforanowy
SJP.pl
pochodna tiaminy; pirofosforan tiaminy
SJP.pl
zwolennik jednego z dwóch kierunków dżinizmu
SJP.pl
zakon ascetów o surowej regule, zwolennicy jednego z dwóch kierunków dżinizmu
Digambarowie (dewanagari: दिगंबर) – jeden z dwóch głównych (obok śwetambarów) kierunków w łonie dźinizmu.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. litera z archaicznego alfabetu greckiego, oznaczająca głoskę IPA4|v. lub IPA4|w. oraz liczbę 6
Digamma (stgr. ϝαύ/δίγάμμα, pisana Ϝϝ lub Ͷͷ) – litera, która występowała w archaicznym alfabecie greckim, w którym oznaczała głoskę /v/ lub /w/. W greckim systemie liczbowym oznacza liczbę 6. Pochodzi prawdopodobnie (tak jak i ypsilon) od fenickiej litery waw. Nie znamy jej oryginalnej greckiej nazwy, prawdopodobnie brzmiała ona Ϝαῦ (wym. wau). Nazwa „digamma” („podwójna gamma”) powstała później, ze względu na jej kształt. Digammy używano do zapisu liczby 6 tylko w starożytności, od czasów bizantyjskich służy do tego ligatura stigma () stanowiąca połączenie sigmy i tau. Współcześnie zamiast stigmy często używa się ciągu liter sigma i tau (ΣΤ στ). Za pośrednictwem alfabetu zachodniogreckiego digamma jako litera F przeszła do alfabetu łacińskiego.
Wiktionary oraz Wikipedia
przywry digeniczne - podgromada płazińców, obejmująca bezwarunkowe pasożyty wewnętrzne kręgowców o ciele nieczłonowanym i listkowanym; przywry digenetyczne, przywry dwurodne
SJP.pl
ciemnoniebieski minerał, siarczek miedzi; dygenit
SJP.pl
duża część kodeksu napisanego przez Justyniana I Wielkiego na podstawie pism prawników rzymskich; faktyczna kodyfikacja prawa rzymskiego; pandekta, pandekty
Digesta Justyniana (łac. Digesta Iustiniani, pełna nazwa: Iustiniani Augusti Digesta seu Pandectae) – Wybór fragmentów pism 39 jurystów dokonany urzędowo i podniesionych do rangi ustawy. Najobszerniejsza z trzech części wielkiej kompilacji prawa rzymskiego podjętej w latach 528 – 534 przez cesarza Justyniana I Wielkiego.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: diżestif] napój alkoholowy podawany po posiłku, ułatwiający trawienie
SJP.pl
oszklona komora laboratoryjna, z której za pomocą wentylatora lub naturalnego ciągu usuwane są szkodliwe gazy; dygestorium
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) chem. laboratoryjna przeszklona komora, zaopatrzona w wentylację wywiewną
SJP.pl
Wiktionary
członek angielskiej lewicowej organizacji chłopskiej; kopacz
SJP.pl
angielska lewicowa organizacja chłopska powstała w połowie XVII w., propagująca komunizm utopijny, dążąca do równości społecznej, zniesienia własności ziemskiej i powstania republiki demokratycznej; kopacze
Diggerzy (z ang. Kopacze) – antyfeudalna i antyklerykalna angielska organizacja chłopska, odłam lewellerów (tzw. prawdziwi lewellerzy) w czasie rewolucji angielskiej.
Diggerzy wywodzili się z najbiedniejszych warstw społecznych. Reprezentowali radykalne poglądy, wśród których były: potępienie wojen i nierówności społecznych. Nawoływali do zniesienia własności prywatnej i zniesienia przywilejów. Twierdzili że prywatna własność ziemska powstała na skutek zagrabienia ziemi przez feudałów, którzy uczynili biedaków swoimi niewolnikami. Źródło zła upatrywali w prywatnej własności. Głównym ideologiem diggerów oraz autorem większości wydawanych przez nich pamfletów był kupiec Gerrard Winstanley. Antyklerykalizm diggerów przejawiał się głównie w krytyce księży. Winstanley twierdził, że podtrzymują oni ustrój feudalny i ucisk społeczny. Wzywał Olivera Cromwella do wprowadzenia demokratycznej republiki agrarnej, zniesienia dziesięciny i przekazania ziemi ludowi.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: didżi] cyfrowy; digital
SJP.pl
[czytaj: digiBUK] książka będąca jednocześnie opakowaniem na płytę kompaktową
SJP.pl
zespół glikozydów wyizolowanych z liści naparstnicy wełnistej, wzmacniający mięsień sercowy, stosowany głównie w niewydolności krążenia
SJP.pl
[czytaj: digipak] opakowanie na płytę kompaktową
Digipak – opatentowany przez firmę MeadWestvaco, Inc. rodzaj opakowania na płyty kompaktowe o średnicy 12 cm, takie jak CD, DVD, HD-DVD czy Blu-ray.
Opakowanie przypomina książkę, okładka wykonana jest z tektury, a płyta osadzona w plastikowej, zwykle przezroczystej tacce przyklejonej do wewnętrznej części okładki.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: didżital] cyfrowy; digi
SJP.pl
trująca substancja uzyskiwana z liści naparstnicy, w bardzo małych dawkach używana także jako składnik leków nasercowych
SJP.pl
naparstnica;
1. trująca bylina z rodziny trędownikowatych;
2. środek nasercowy otrzymywany z liści tej rośliny
Naparstnica (Digitalis L.) – rodzaj roślin z rodziny babkowatych (Plantaginaceae), w systemach XX-wiecznych klasyfikowany zwykle do rodziny trędownikowatych (Scrophulariaceae). Rodzaj obejmuje 19 gatunków (lub 22 po włączeniu tu krzewiastych przedstawicieli rodzaju Isoplexis z wysp Makaronezji) występujących głównie na obszarze śródziemnomorskim, w Afryce Północnej, Europie, Azji Zachodniej i Azji Środkowej. Najbardziej zróżnicowane są na Półwyspie Iberyjskim i w Azji Mniejszej. W Polsce gatunkiem rodzimym jest tylko naparstnica zwyczajna D. grandiflora, ale szereg innych jest uprawianych i dziczejących, przy czym zadomowionym antropofitem jest spośród nich tylko naparstnica purpurowa D. purpurea, przejściowo dziczeją: naparstnica rdzawa D. ferruginea, gładka D. laevigata i wełnista D. lanata.
SJP.pl
Wikipedia
dygitalizacja, cyfryzacja;
1. nadawanie postaci cyfrowej różnego rodzaju danym; digityzacja;
2. upowszechnienie się umiejętności korzystania z techniki cyfrowej w różnych dziedzinach życia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) inform. przetwarzanie danych analogowych, pisanych do postaci cyfrowej, także. rozpowszechnianie techniki cyfrowej;
Cyfryzacja (inaczej digitalizacja) – proces przekształcania informacji analogowej do postaci cyfrowej (tj. czytelny dla komputerów i urządzeń cyfrowych).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ digitalizacja; dygitalizacyjny
SJP.pl
urządzenie przetwarzające sygnał analogowy na sygnał cyfrowy; dygitalizator, digitizer, dygitalizer, dyskretyzator, konwertor analogowo-cyfrowy
SJP.pl
nadawać czemuś (muzyce, obrazowi, danym) postać cyfrową; dygitalizować, cyfryzować
SJP.pl
wykorzystujący technikę cyfrową; cyfrowy, dygitalny, digitalowy, dygitalowy
SJP.pl
wykorzystujący technikę cyfrową; cyfrowy, digitalny, dygitalny, dygitalowy
SJP.pl
[czytaj: digiTAJzer] urządzenie przetwarzające sygnał analogowy na sygnał cyfrowy; dygitalizer, digitalizator, dygitalizator, dyskretyzator, konwertor analogowo-cyfrowy
Tablet graficzny, digitizer – urządzenie wskazujące służące przede wszystkim do rysowania elementów graficznych na komputerze, choć z powodzeniem może działać w zastępstwie myszy komputerowej.
SJP.pl
Wikipedia
glikozyd nasercowy pozyskiwany (obok digoksyny) z liści naparstnicy purpurowej i wełnistej, stosowany w niewydolności mięśnia sercowego
Digitoksyna (łac. Digitoxinum) – organiczny związek chemiczny z grupy glikozydów, jego aglikon zawiera pochodną steranu. Jest silną trucizną.
Zaliczana jest do leków z grupy glikozydów nasercowych. Stosuje się ją w chorobach serca. Jest otrzymywana z naparstnicy purpurowej (Digitalis purpurea).
SJP.pl
Wikipedia
odprężający i relaksujący masaż punktów energetycznych ciała
SJP.pl
terapia polegająca na uciskaniu odpowiednich punktów ciała końcami palców, stosowana zwłaszcza w kosmetyce
SJP.pl
lampa elektronowa o dziesięciu katodach (ponumerowanych cyframi od 0 do 9), stosowana jako wyświetlacz cyfrowy
SJP.pl
nadawanie postaci cyfrowej różnego rodzaju danym; dygitalizacja, digitalizacja, cyfryzacja
SJP.pl
dwujęzyczność
Dyglosja (z gr. διγλωσσία, diglossia „dwujęzyczność”) – sytuacja, w której jedna społeczność językowa posługuje się dwiema odmianami języka (systemami językowymi), spełniającymi różne funkcje i mającymi własny zakres zastosowania. Charles Ferguson opisał dyglosję jako kontrast między dwoma wariantami językowymi, wyższym (H, high) i niższym (L, low). Stanowi formę społecznego bidialektyzmu lub bilingwizmu. Czasem dochodzi do współistnienia więcej niż dwóch systemów językowych.
SJP.pl
Wikipedia
glikozyd nasercowy pozyskiwany (obok digitoksyny) z liści naparstnicy purpurowej i wełnistej, stosowany w niewydolności mięśnia sercowego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) farm. jeden z glikozydów naparstnicy, lek kardiotoniczny;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. wykres matematyczny, w którym zbiór połączeń, zwanych łukami, jest zbiorem uporządkowanych par wierzchołków; graf skierowany;
2. głoska zapisana dwiema literami; dwuznak
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) farm. lek rozszerzający obwodowe naczynia tętnicze, będący pochodną hydrazynoftalazyny
Dihydralazyna (łac. dihydralazinum) – organiczny związek chemiczny, lek hipotensyjny, pochodna hydrazynoftalazyny. Obniża przede wszystkim ciśnienie rozkurczowe rozszerzając bezpośrednio tętniczki obwodowe, rozszerza naczynia krwionośne, zwiększa przepływ krwi oraz zmniejsza obciążenie następcze.
Wiktionary oraz Wikipedia
organiczny związek chemiczny, analog witaminy D, regulujący prawidłowe stężenie wapnia we krwi
SJP.pl
[czytaj: diżon]
1. gatunek musztardy; musztarda diżońska;
2. sos na bazie musztardy diżońskiej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy lub nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto i gmina we Francji, w regionie Burgundia, którego jest historyczną stolicą;
Dijon (wymowa, diʒɔ̃) – miasto i gmina we Francji, w regionie Burgundia-Franche-Comté, w departamencie Côte-d’Or, historyczna stolica Burgundii.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwa zwyczajowa herbicydu z grupy pochodnych kwasu benzoesowego
SJP.pl
kwasy dikarboksylowe - kwasy karboksylowe zawierające dwie grupy karboksylowe (−COOH)
SJP.pl
Dikarion lub jądra sprzężone – dwa haploidalne, zróżnicowane płciowo jądra występujące w jednej komórce. Taka sytuacja, zwana dikariofazą jest charakterystyczna dla grzybów należących do klas podstawczaki (Basidiomycota) i workowce (Ascomycota). Zróżnicowane płciowo jądra dawniej oznaczano jako (+) i (– ), obecnie najczęściej opisywane są jako Mat1 i Mat2. O płciowości decydują bowiem allele zlokalizowane na chromosomach w miejscu zwyczajowo określanym jako MAT. Allele te są idiomorfami znacznie różniącymi się wielkością. Ich sekwencja różni się od siebie, prawdopodobnie maja one inne pochodzenie ewolucyjne.
Wikipedia
miejsce zebrań sądów w Attyce
SJP.pl
zapłata, którą otrzymywali po rozprawie sędziowie ateńscy
SJP.pl
podwójna kaustyka
SJP.pl
mała antylopa z rodziny krętorogich
Dikdik (Madoqua) – rodzaj ssaków kopytnych z podrodziny antylop (Antilopinae) w rodzinie wołowatych (Bovidae). Pierwsze ślady pobytu antylopy na Ziemi szacuje się na okres 3,5 mln lat temu, kiedy to w północnej Tanzanii w jednym z wykopalisk w Laetoli natrafiono na ślady zostawiane w popiele wyrzucanym przez wulkan. Znaleziono tam też ich odchody, tzw. koprolity w postaci skamieniałych kulek.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. bogini i uosobienie sprawiedliwości, utożsamiana z rzymską Justycją; jedna z Hor;
(1.2) astr. planetoida o numerze katalogowym 99;
Wiktionary oraz Wikipedia
związek organiczny o cząsteczkach zawierających 2 grupy karbonylowe (ketonowe)
SJP.pl
przymiotnik od: diketon
SJP.pl
podium w meczecie dla czytającego głośno Koran; dakka
SJP.pl
Wikipedia
niesteroidowy lek o silnym działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym i przeciwgorączkowym
Diklofenak (łac. diclofenacum) – niesteroidowy lek przeciwzapalny (NLPZ). Pochodna kwasu aminofenylooctowego o silnym działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym i przeciwgorączkowym, wykazująca też działanie bakteriobójcze.
Działanie leku polega głównie na hamowaniu cyklooksygenaz: w większym stopniu indukowalnej (COX-2), odpowiedzialnej za syntezę prostaglandyn prozapalnych w miejscu zapalenia, niż konstytutywnej (COX-1), odpowiedzialnej za syntezę prostaglandyn spełniających funkcję fizjologiczne w przewodzie pokarmowym i nerkach (powinowactwo do (COX-2) porównywalne z celekoksybem). Z przewodu pokarmowego wchłania się szybko i całkowicie. Maksymalne stężenie w osoczu osiąga w ciągu 1–2 h, a w płynie stawowym po 2–4 h. Stężenia w osoczu pozostają w zależności liniowej od dawki. Okres półtrwania we krwi i płynie stawowym wynosi 2 h. W 99,7% wiąże się z białkiem osocza, głównie albuminami. Wydala się prawie całkowicie w ciągu 12 h, ok. 60% z moczem i 33% z kałem, głównie w postaci glukuronianów. Hamuje agregację płytek krwi (słabiej i krócej niż kwas acetylosalicylowy).
SJP.pl
Wikipedia
w poezji antycznej: strofa złożona z dwu członów, która łączy wersy o dwu różnych miarach
SJP.pl
rodzaj dinozaura z infrarzędu zauropodów
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
część układu Golgiego
Diktiosom, stos Golgiego – występujący u wszystkich organizmów eukariotycznych element aparatu Golgiego składający się z 5-8 łukowato wygiętych, spłaszczonych cystern oraz odpączkowujących pęcherzyków. Ich liczba zależy od aktywności wydzielniczej komórki. W diktiosomie wyróżniane są dwa bieguny: cis (formowania) i trans (dojrzewania).
SJP.pl
Wikipedia
pochodna kumaryny, związek powstający w zgniłej koniczynie; melitoksyna, antyprotrombina, antywitamina K
SJP.pl
Wikipedia
nazwa zwyczajowa herbicydu powodującego wysuszenie rośliny
SJP.pl
potocznie: ubity interes, zawarta umowa; deal
Dil (hindi: दल, urdu: دل) – bollywoodzki komediodramat wyreżyserowany w 1990 przez debiutanta Indra Kumara. W rolach głównych sławni indyjscy aktorzy Aamir Khan, Madhuri Dixit i Anupam Kher. Tematem filmu są narodziny i obrona miłości także przed nieakceptacją rodziców.
SJP.pl
Wikipedia
komiksowa postać pracownika korporacji, stworzona przez Scotta Adamsa
SJP.pl
Wikipedia
sztuczny członek służący do masturbacji
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) seks. sztuczny penis
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dealer;
1. osoba lub firma pośrednicząca w sprzedaży towarów, zwłaszcza drogich
2. osoba zajmująca się rozprowadzaniem narkotyków
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) sprzedawca-dystrybutor
Diler – anglicyzm, spolszczona wersja angielskiego słowa dealer, oznaczającego osobę pośredniczącą w transakcjach kupna i sprzedaży.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dealerka;
1. kobieta pośrednicząca w sprzedaży towarów, zwłaszcza drogich;
2. kobieta zajmująca się rozprowadzaniem narkotyków;
3. potocznie: zajęcie, praca dilera, dilerki; dilerstwo, dealerstwo
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta pośrednicząca w transakcjach handlowych
Diler – anglicyzm, spolszczona wersja angielskiego słowa dealer, oznaczającego osobę pośredniczącą w transakcjach kupna i sprzedaży.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ diler; dealerski
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dilerem, dotyczący dilera
SJP.pl
Wiktionary
dealerstwo;
1. pośredniczenie w sprzedaży produktów określonej firmy, zwłaszcza drogich, np. samochodów;
2. rozprowadzanie narkotyków
SJP.pl
potocznie: ubity interes, zawarta umowa; deal
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. stolica Timoru Wschodniego;
Dili (port. Díli) – stolica Timoru Wschodniego, położona na północnym wybrzeżu wyspy Timor, w archipelagu Małych Wysp Sundajskich, nad cieśniną Ombai. Liczba mieszkańców miasta 59 tysięcy, 163 000 w aglomeracji (2006). Miasto stanowi centrum gospodarcze i handlowe kraju – znajduje się tu główny port morski i port lotniczy. Przemysł włókienniczy, chemiczny, spożywczy; rzemiosło.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Dili (stolicy Timoru Wschodniego)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Dili
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Dili (stolicy Timoru Wschodniego)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Dili
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Dili, stolicy Timoru Wschodniego
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do miasta Dili
SJP.pl
Wiktionary
herbata marki Dilmah
SJP.pl
rodzaj dinozaura z podrzędu teropodów
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) zool. paleont. nazwa systematyczna|Dilophosaurus|ref=tak., rodzaj dinozaura żyjącego w epoce jury wczesnej na terenie Ameryki Północnej;
(1.2) zool. zwierzę z rodzaju dilofozaur (1.1)
Dilofozaur (Dilophosaurus) – rodzaj dinozaura, teropoda żyjącego w Ameryce Północnej w epoce jury wczesnej, około 193 milionów lat temu. Trzy szkielety odkryto w północnej Arizonie w 1940, dwa najlepiej zachowane zebrano w 1942. Największą kompletnością cechuje się holotyp umieszczony początkowo w nowym gatunku rodzaju megalozaur jako M. wetherilli przez Samuela Wellesa w 1954. Welles znalazł większy szkielet należący do tego samego gatunku w 1964. Zrozumiał, że zwierzę nosiło grzebienie na czaszce i przeniósł je do odrębnego rodzaju Dilophosaurus w 1970, tworząc Dilophosaurus wetherilli. Nazwa rodzajowa oznacza "dwugrzebieniowego jaszczura", epitet gatunkowy upamiętnia Johna Wetherilla, członka rady Nawaho. Później znaleziono kolejne okazy, w tym młodocianego. Zwierzęciu przypisano też odciski stóp, w tym ślady odpoczynku. Kolejny gatunek, Dilophosaurus sinensis z Chin, nazwano w 1993, jednak później przeniesiono go do odrębnego rodzaju sinozaur.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: rozprowadzać narkotyki; dealować
SJP.pl
nazwisko, m.in. Wilhelm Dilthey (1833-1911), niemiecki filozof
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) farm. lek rozszerzający naczynia, stosowany m.in. w nadciśnieniu tętniczym i chorobie wieńcowej, należący do pierwszej generacji antagonistów wapnia; pochodna benzotiazepiny
Diltiazem (łac. diltiazemum) – organiczny związek chemiczny, lek z grupy antagonistów wapnia, pochodna benzotiazepiny, blokujący kanał wapniowy typu L, a przez to zmniejszający niezbędną do skurczu ilość wapnia w komórkach. Jego działanie obejmuje naczynia tętnicze, w najwyższym stopniu wieńcowe, słabiej obwodowe, bardzo słabo żylne. Działanie to zwiększa przepływ wieńcowy i obniża ciśnienie tętnicze, w konsekwencji zmniejszając obciążenie następcze lewej komory, a zatem i zapotrzebowanie serca na tlen. Lek także, działając bezpośrednio na węzeł zatokowy zwalnia czynność serca. Nie ma negatywnego wpływu na metabolizm lipidów i cukrów (w czym wykazuje podobieństwo do innych antagonistów wapnia). Dostępność biologiczna diltiazemu wynosi przy systematycznym podawaniu ok. 90%.
Wiktionary oraz Wikipedia
określenie wykonawcze: gasnąco, zamierająco
SJP.pl
wymiar przestrzeni liniowej
Dim jest czwartym albumem studyjnym japońskiego zespołu The Gazette. Był wydany 15 lipca 2009 roku w Japonii. Album zajął drugie miejsce na liście Oricon w dziennej liście przebojów i piąte miejsce w tygodniowej liście przebojów, w pierwszym tygodniu sprzedano 37 797 egzemplarzy albumu.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko, m.in. Stawros Dimas, grecki polityk
Dimas, właśc. Dimas Manuel Marques Teixeira (ur. 16 lutego 1969 w Johannesburgu, RPA), piłkarz portugalski grający na pozycji środkowego obrońcy.
SJP.pl
Wikipedia
cząsteczka powstała z połączenia się dwóch monomerów, cząsteczek prostych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. oligomer zbudowany z dwóch merów;
Dimery – najprostsze oligomery. Składają się tylko z dwóch merów (elementów łańcucha). Są efektem dimeryzacji, tj. połączenia dwóch jednakowych cząsteczek.
Dimery można otrzymać w wyniku reakcji dwóch związków, z których każdy ma tylko jedną grupę funkcyjną zdolną do polimeryzacji. Np. kondensacja trimetylosilanolu:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
syntetyczny związek stosowany jako odtrutka w zatruciach metalami ciężkimi
Dimerkaprol, BAL (łac. Dimercaprolum; z ang. British anti-Lewisite) – chelatujący związek chemiczny stworzony przez brytyjskich biochemików na Uniwersytecie Oxfordzkim podczas II wojny światowej. Został wynaleziony w sekrecie jako antidotum na bojowy środek trujący o nazwie luizyt.
SJP.pl
Wikipedia
w chemii: powstały z połączenia się dwóch monomerów, takich samych cząsteczek prostych
SJP.pl
reakcja chemiczna, w czasie której z monomerów powstają dimery
Dimeryzacja – reakcja chemiczna (rodzaj polimeryzacji), w której dwa monomery łączą się w dimer (często w obecności katalizatora). Przykładem tej reakcji może być kondensacja trimetylosilanolu:
SJP.pl
Wikipedia
organiczny związek chemiczny używany do zwalczania insektów i roztoczy na roślinach uprawnych
Dimetoat – organiczny związek chemiczny z grupy estrów kwasu ditiofosforowego, insektycyd fosforanoorganiczny służący do zwalczania insektów i roztoczy na uprawach roślinnych.
SJP.pl
Wikipedia
w matematyce: rodzaj rzutu aksonometrycznego
SJP.pl
Wikipedia
Dimetrodon – mięsożerny synapsyd zamieszkujący we wczesnym i środkowym permie około 280–265 mln lat temu tereny dzisiejszej Ameryki Północnej i Europy (większość jego skamieniałości odkryto na obszarze USA, w Teksasie, Oklahomie i fragmentaryczne w Nowym Meksyku; skamieniałości jednego gatunku D. teutonis odkryto w środkowych Niemczech).
Wikipedia
→ dimetria
SJP.pl
związek chemiczny, np. siarczan dimetylu; dwumetyl
SJP.pl
amina alifatyczna, gaz o zapachu zgniłych ryb; dwumetyloamina
SJP.pl
Wikipedia
organiczny związek chemiczny z grupy eterów, produkowany z gazu ziemnego, węgla lub biomasy; dimetyloeter, eter dimetylowy, eter dwumetylowy
SJP.pl
Wikipedia
pochodna kwasu mrówkowego; ciecz będąca doskonałym rozpuszczalnikiem wielu związków organicznych
SJP.pl
Wikipedia
kryształ nierozpuszczalny w wodzie, stosowany w analizie chemicznej
Dimetyloglioksym – organiczny związek chemiczny z grupy oksymów. Jest stosowany w analizie chemicznej (jako odczynnik Czugajewa) do wykrywania szeregu metali, zwłaszcza jonów niklu (Ni2+):
Reakcja ta jest bardzo czuła – pozwala wykryć jedną część niklu w 400 tysiącach części wody (tj. 2,5 ppm).
SJP.pl
Wikipedia
eter dimetylowy - organiczny związek chemiczny z grupy eterów, produkowany z gazu ziemnego, węgla lub biomasy; dimetyloeter, eter dwumetylowy
SJP.pl
określenie wykonawcze: coraz ciszej; decrescendo
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj złącza na płycie głównej komputera
SJP.pl
związek chemiczny stosowany w analizie chemicznej; dwumocznik
SJP.pl
→ dimorfizm; dymorfizm
SJP.pl
występowanie organizmów jednego gatunku w dwu różnych formach (np. dymorfizm płciowy); dymorfizm
SJP.pl
roślina kwiatowa z rodziny astrowatych, uprawiana dla celów ozdobnych
Dimorfoteka (Dimorphotheca Moench) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje 19 gatunków. Występują w południowej Afryce – na południe od Namibii, Botswany i Zimbabwe. Są to rośliny jednoroczne, byliny lub krzewinki pochodzące z Afryki Południowej i są spokrewnione z gatunkami rodzaju kościanik Osteospermum. W Polsce rośliny te są uprawiane. Dimorfoteka gruczołowata D. pluvialis przejściowo dziczeje z upraw (ma status efemerofita).
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) adm. grecki odpowiednik gminy administracyjnej;
Dimos, demos (gr. δήμος – dimos) – jednostka podziału administracyjnego Grecji, odpowiadająca polskiemu pojęciu gminy lub dzielnicy miasta. W starożytności słowo to posiadało więcej znaczeń.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. Deutsches Institute für Normung, Niemiecki Instytut Normalizacyjny, instytut naukowy w Niemczech;
2. (od instytutu DIN) światłoczułość; oznaczenie stopnia światłoczułości
rzeczownik
(1.1) miar. fot. miara światłoczułości;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
Dina – imię żeńskie pochodzenia biblijnego. Wywodzi się od hebrajskiego słowa דִּינָה oznaczającego „sędzia”. Najbardziej znaną osobą o tym imieniu była biblijna Dina córka Jakuba i Lei.
Imieniny obchodzi 20 czerwca.
SJP.pl
Wikipedia
dynar;
1. podstawowa jednostka monetarna byłej Jugosławii, Iraku, Jordanii i innych państw
2. dawna złota moneta arabska
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) monet. współczesny i historyczny pieniądz wielu krajów;
Dinar – złota moneta arabska, bita od VII do XV wieku, używana głównie w handlu międzynarodowym. Początkowo moneta ważyła około 4,25 grama.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: dinar
SJP.pl
dinner;
1. restauracja, w której odbywają się produkcje teatralne w czasie kolacji albo po niej;
2. rodzaj szybkiego w przygotowaniu posiłku spożywanego podczas oglądania telewizji
Diner – pamiątkowa jednostka monetarna Andory, wydawana oficjalnie od roku 1977 (wcześniej jedynie w krótkich nieoficjalnych seriach). Przeznaczona do celów kolekcjonerskich, nie jest używana w normalnym obiegu pieniężnym. Występuje jedynie w formie monet – srebrnych, złotych i bimetalicznych (m.in. brąz z miedzioniklem, także złoto z platyną) oraz tri-metalicznych. Jednostką podwielokrotną wobec dinera jest centym (cèntim): 1 D. = 100 c.
SJP.pl
Wikipedia
Ding-dong – utwór muzyczny polskiego zespołu 2 plus 1 z 1978 roku.
Wikipedia
[czytaj: dingi] dingi;
1. gumowa pneumatyczna tratwa używana jako łódka ratunkowa;
2. mały jacht mieczowy
SJP.pl
dinghy;
1. gumowa pneumatyczna tratwa używana jako łódka ratunkowa;
2. jednomasztowy mały jacht mieczowy
SJP.pl
dziki pies australijski
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) zool. nazwa systematyczna|Canis lupus dingo|ref=tak., ssak z rodziny psowatych, zamieszkujący Australię, Nową Gwineę, oraz Azję Południowo-Wschodnią;
Dingo australijski, dingo (Canis familiaris dingo) (wcześniej Canis lupus dingo) – przedstawiciel rodziny psowatych, zamieszkuje Australię, Nową Gwineę, a ostatnio stwierdzono, że najprawdopodobniej należą do tego podgatunku również dzikie psy z obszaru Azji Południowo-Wschodniej i Filipin.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: dęg] z francuskiego: dziwaczny, cudaczny, ekstrawagancki (w odniesieniu do przedmiotów)
Dingue – solowy album francuskiej aktorki, Emmanuelle Seigner.
Autorami piosenek są francuski piosenkarz Doriand (właśc. Laurent Lescarret) oraz izraelska piosenkarka Keren Ann Zeidel. W przeciwieństwie do albumu Ultra Orange & Emmanuelle, Emmanuelle Seigner zaśpiewała tu w swoim ojczystym języku.
SJP.pl
Wikipedia
Ludzie:
Inne:
Wikipedia
język zachodnionilotycki należący do rodziny języków nilo-saharyjskich, używany przez kilka milionów Nilotów (głównie przez plemię Dinków)
Dinkowie, Dinka – afrykańskie plemię zamieszkujące Sudan Południowy, odłam Nilotów.
Liczbę Dinków szacuje się na ok. 2,9 mln (dane z końca XX wieku). Język dinka należy do rodziny nilo-saharyjskiej, a w jej obrębie do zachodniego odłamu nilotyckiej gałęzi języków wschodniosudańskich.
SJP.pl
Wikipedia
lud afrykański mieszkający w południowym Sudanie, w dorzeczu Nilu
Dinkowie, Dinka – afrykańskie plemię zamieszkujące Sudan Południowy, odłam Nilotów.
Liczbę Dinków szacuje się na ok. 2,9 mln (dane z końca XX wieku). Język dinka należy do rodziny nilo-saharyjskiej, a w jej obrębie do zachodniego odłamu nilotyckiej gałęzi języków wschodniosudańskich.
SJP.pl
Wikipedia
potocznie: niewielka rzecz, której mówiący nie potrafi nazwać; dynks
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) zob. dynks.
DINK jest akronimem od angielskiego wyrażenia „dual (double) income, no kids”, co znaczy po polsku „podwójny dochód, zero dzieci” i określa małżeństwo lub związek bezdzietny z wyboru, w którym oboje partnerów pracuje zawodowo. Para DINK posiada duży fundusz swobodnej decyzji i możliwość przeznaczania części swoich zarobków na podróże czy produkty luksusowe.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: diner] diner;
1. restauracja, w której odbywają się produkcje teatralne w czasie kolacji albo po niej;
2. rodzaj szybkiego w przygotowaniu posiłku spożywanego podczas oglądania telewizji
SJP.pl
wymarły ssak kopytny z rodziny Dinocerata; dinocerat
SJP.pl
wymarły ssak kopytny z rodziny Dinocerata; dinoceras
SJP.pl
organizm jednokomórkowy zaopatrzony w wici, zaliczany do królestwa protistów; bruzdnica
SJP.pl
jeden z wymarłych rodzajów ptaków z rzędu moa
SJP.pl
Deinoteria (łac. Deinotheriidae, dosłownie straszne bestie) – rodzina pierwotnych trąbowców, która wyodrębniła się bardzo wcześnie, najprawdopodobniej jeszcze w eocenie. Była to grupa siostrzana trąbowców słoniokształtnych Elephantiformes.
Wikipedia
[czytaj: diNOzałr]
1. przedstawiciel wymarłej grupy gadów znanych od późnego triasu do końca ery mezozoicznej;
2. przenośnie: osoba żyjąca bardzo długo lub zajmująca się czymś do późnych lat
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) zool. paleont. wymarły gad naczelny z grupy archozaurów, która zdominowały ziemskie ekosystemy na ponad 160 mln lat, pojawiając się w środkowym triasie;
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) przen. pejor. pot. stary człowiek
Dinozaury (Dinosauria) – zróżnicowany klad zauropsydów. Pojawiły się w triasie, około 237 milionów lat temu. Stanowiły dominującą grupę kręgowców lądowych od początku jury (około 201 milionów lat temu) przez 135 milionów lat, do końca kredy (66 milionów lat temu), kiedy wymieranie kredowe (wyznaczające granicę kreda-trzeciorzęd i koniec mezozoiku) doprowadziło do zniknięcia większości linii. Zapis kopalny wskazuje, że w jurze ptaki wyewoluowały z dinozaurów zaliczanych do teropodów, wobec czego przez literaturę przedmiotu wydaną w XXI wieku uznawane są za grupę dinozaurów. Przeżywając katastrofę sprzed 66 milionów lat, dzięki swym potomkom stały się kontynuatorami linii dinozaurów po czasy współczesne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ dinozaur; dinozaurzy
SJP.pl
[czytaj: diNOzałr]
1. przedstawiciel wymarłej grupy gadów znanych od późnego triasu do końca ery mezozoicznej;
2. przenośnie: osoba żyjąca bardzo długo lub zajmująca się czymś do późnych lat
Dinozaury (Dinosauria) – zróżnicowany klad zauropsydów. Pojawiły się w triasie, około 237 milionów lat temu. Stanowiły dominującą grupę kręgowców lądowych od początku jury (około 201 milionów lat temu) przez 135 milionów lat, do końca kredy (66 milionów lat temu), kiedy wymieranie kredowe (wyznaczające granicę kreda-trzeciorzęd i koniec mezozoiku) doprowadziło do zniknięcia większości linii. Zapis kopalny wskazuje, że w jurze ptaki wyewoluowały z dinozaurów zaliczanych do teropodów, wobec czego przez literaturę przedmiotu wydaną w XXI wieku uznawane są za grupę dinozaurów. Przeżywając katastrofę sprzed 66 milionów lat, dzięki swym potomkom stały się kontynuatorami linii dinozaurów po czasy współczesne.
SJP.pl
Wikipedia
→ dinozaur; dinozaurowy
SJP.pl
samica dinozaura
SJP.pl
1. sąd polubowny, rozstrzygnięcie sporu między Żydami przez rabina;
2. krwawa rozprawa wyrównująca porachunki w środowisku przestępczym
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. praw. sąd polubowny przed rabinem, rozstrzygający cywilny spór między Żydami;
(1.2) gw-pl|Warszawa. więz. honorowy sąd przestępczy albo krwawa rozprawa wyrównująca przestępcze porachunki
Dintojra – nazwa sądu rabinackiego wydającego orzeczenia w sprawach cywilnych Żydów w ramach autonomii gmin żydowskich w diasporze.
Nazwa pochodzi z języka hebrajskiego, gdzie słowo din oznacza sąd, a słowo tora prawo. W późniejszym czasie nazwa została przejęta przez środowisko przestępcze, w którego żargonie oznacza krwawą rozprawę wyrównującą rachunki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy - koenzym uczestniczący w procesie oddychania komórkowego, niezbędny czynnik przemiany glukozy w organizmie; NAD, dwunukleotyd
SJP.pl
środowiskowo: mocny napój alkoholowy, np. denaturat, wódka; dinks, dynks
SJP.pl
przysłówek
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. ekspr. okropnie
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. ekspr. okropny
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. diabelski
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. diabelski, diabli
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. diabeł
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. zgorszenie
(1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. robienie bezeceństwa
(1.3) gw-pl|Śląsk Cieszyński. niegodziwość, podłość
Wiktionary
przyrząd elektroniczny przewodzący prąd tylko w jednym kierunku
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) elektron. element elektroniczny wykazujący różny opór w zależności od kierunku przepływu prądu;
(1.2) slang. przen. pryszcz
Dioda – dwuzaciskowy (dwuelektrodowy) przyrząd półprzewodnikowy, który przewodzi prąd elektryczny w sposób niesymetryczny, to jest w jednym kierunku bardziej niż w przeciwnym.
Historycznie pierwszymi diodami były detektory kryształkowe i diody próżniowe. Obecnie najczęściej spotykanym rodzajem są diody półprzewodnikowe, zbudowane z dwóch warstw odmiennie domieszkowanego półprzewodnika, tworzących razem złącze p-n.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: dioda
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. od dioda
SJP.pl
Wiktionary
tropikalna ryba morska z rzędu najeżkokształtnych; jeżówka; najeżka; jeżoryb; rybojeż
Diodon – rodzaj morskich ryb rozdymkokształtnych z rodziny najeżkowatych (Diodontidae).
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie pochodzenia greckiego
Diodor – imię męskie pochodzenia greckiego, od Διοδωρος (Diodoros), co oznacza "dar Zeusa" ("dar Boga"). Imię to jest złożone z członów Διος (Dios) ("Zeusa") i δωρον (doron) ("dar") – por. Teodor i Bożydar. Imię to nosił grecki historyk z I wieku p.n.e., a także wielu świętych katolickich.
Diodor imieniny obchodzi 3 maja i 11 września.
Żeński odpowiednik: Diodora
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: dioda
przymiotnik relacyjny
(1.1) elektr. związany z diodą, dotyczący diod; zbudowany z diod
SJP.pl
Wiktionary
środek kontrastowy przepuszczający promieniowanie rentgenowskie, stosowany dożylnie w urografii
SJP.pl
Diofantos (2 połowa III wieku), matematyk grecki
Diofantos (gr. Διόφαντος = Diophantos, łac. Diophantus; ur. ok. 200/214 n.e., zm. ok. 284/298 n.e.) – matematyk grecki żyjący w III wieku n.e. w Aleksandrii.
SJP.pl
Wikipedia
w teorii liczb: dotyczący liczb naturalnych jako rozwiązań algebraicznych równań lub nierówności, np. równanie diofantyczne - problem ustalenia istnienia rozwiązań równania w liczbach naturalnych
SJP.pl
1. Diogenes Laertios (III w.), grecki filozof i doksograf;
2. Diogenes z Synopy (ok. 413-323 p.n.e.), filozof grecki (cynik)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
(1.2) filoz. starożytny grecki filozof o przydomku Pies, pochodzący z Synopy, głosiciel ubóstwa i powrotu do natury, prekursor cyników;
Diogenes – imię męskie pochodzenia greckiego. Wywodzi się z połączenia słów Dios - "Bóg" i genes - "urodzony", oznaczającego "urodzony z Boga".
Diogenes imieniny obchodzi 6 kwietnia.
Do znanych Diogenesów należą:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Diogenesa lub z nim związany
SJP.pl
meteoryt kamienny zbudowany głównie z ziaren piroksenu
Diogenit – typ meteorytu kamiennego należącego do achondrytów. Jest skałą magmową, w której skład wchodzą głównie pirokseny. Diogenity wchodzą w skład podgrupy achondrytów nazywanej też HED, do której zaliczają się jeszcze howardyty i eukryty. Badania meteorytów zaliczanych do diogenitów wykazały, że tworzyły się one pod powierzchnią planetoid.
SJP.pl
Wikipedia
cesarz rzymski w latach 284-305
Dioklecjan, Gaius Aurelius Valerius Diocletianus (ur. 22 grudnia 244 w Salonie, zm. 3 grudnia 313 lub 316 w Spalatum) – cesarz rzymski od 20 listopada 284 do 1 maja 305.
Był niezamożnym człowiekiem niskiego pochodzenia, przez całe życie związany z armią. Wybrany przez żołnierzy na cesarza w 284 roku, a następnie zatwierdzony przez senat rzymski, po dwóch latach podzielił się władzą z Maksymianem. Jego panowanie zapoczątkowuje w dziejach Rzymu okres dominatu, wprowadzający w istocie monarchię opartą na armii i na scentralizowanej biurokracji.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Dioklecjana lub z nim związany
SJP.pl
organiczny związek chemiczny w postaci bezbarwnej, oleistej cieczy; dwuoksan, dwutlenek dwuetylenu
Dioksan – organiczny związek chemiczny z grupy cyklicznych eterów. Występuje w formie trzech izomerów o różnym ułożeniu atomów tlenu w pierścieniu: 1,2-dioksanu, 1,3-dioksanu i 1,4-dioksanu.
Dostępny w handlu odczynnik, stosowany jako rozpuszczalnik, zawiera zwykle prawie wyłącznie 1,4-dioksan i dlatego często nazwa „dioksan”, w uproszczonym użyciu, oznacza tylko ten jeden izomer.
1,4-Dioksan otrzymywany jest z glikolu etylenowego lub tlenku etylenu.
SJP.pl
Wikipedia
bardzo toksyczny związek chemiczny powstający w wyniku spalania pewnych tworzyw sztucznych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. potoczna nazwa chlorowanych dibenzodioksyn
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: dioksyna
SJP.pl
bardzo toksyczny związek chemiczny powstający w wyniku spalania pewnych tworzyw sztucznych
Dioksyny, polichlorowane dibenzo-p-dioksyny (ang. polychlorinated dibenzodioxins, PCDDs) – grupa organicznych związków chemicznych, będących pochodnymi dibenzo-1,4-dioksyny (oksantrenu). Ich szkielet tworzy jeden, centralnie położony, pierścień dioksanowy oraz dwa połączone z nim pierścienie benzenowe, w których atomy wodoru podstawione są atomami chloru w różnych konfiguracjach. Jak dotąd poznano i opisano 75 toksycznych kongenerów z grupy PCDDs. Szczególnie niebezpieczne jest 17 z nich, w których cząsteczce znajduje się 4–6 atomów chloru. Najgroźniejsze z nich są jednak te, w których pierwiastek ten występuje w pozycjach: 2,3,7,8.
SJP.pl
Wikipedia
alkohol zawierający dwie grupy hydroksylowe
Diole – grupa organicznych związków chemicznych, alkohole zawierające dwie grupy hydroksylowe. Reaktywność dioli jest zbliżona do innych alkoholi.
SJP.pl
Wikipedia
węglowodór nienasycony o dwóch wiązaniach podwójnych; dien
SJP.pl
w chemii: grupa związków organicznych obejmująca acykliczne i cykliczne węglowodory nienasycone, w cząsteczkach których występują 2 wiązania podwójne; dieny (częściej)
SJP.pl
→ diol
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w Rosji, w Baszkortostanie i obwodzie orenburskim, uchodzi do Biełej w dorzeczu Wołgi;
Dioma (ros. Дёма, baszk. Дим, Dim) – rzeka w Rosji, w Baszkortostanie. Ma 535 km długości, powierzchnię zlewni 12 800 km² i średni przepływ 42,3 m³/s.
Źródła rzeki znajdują się na zboczach wyżyny Wielki Syrt, na granicy z obwodem orenburskim. Płynie w kierunku północno-wschodnim do Baszkortostanu, gdzie tworzy dolinę. Uchodzi do Biełej w granicach Ufy, w pobliżu ujścia rzeki Ufa. Nad Diomą leży m.in. miasto Dawlekanowo.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. Cato Diomedes (1570-po 1615), muzyk pochodzenia włoskiego;
2. mit. gr.:
a) bohater wojny trojańskiej;
b) król tracki, właściciel koni karmionych ludzkim mięsem, skradzionych przez Heraklesa w ramach 12 słynnych prac
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Diomedesa lub z nim związany
SJP.pl
nazwisko, m.in. Céline Dion, kanadyjska piosenkarka
Belgia:
SJP.pl
Wikipedia
dwunasty księżyc Saturna
SJP.pl
Wikipedia
pochodna morfiny (etylomorfina) o właściwościach przeciwbólowych i przeciwkaszlowych
Etylomorfina, dionina (łac. Aethylmorphinum hydrochloricum, Ethylmorphini hydrochloridum FP XI, syn. Dioninum) – organiczny związek chemiczny, pochodna etylowa morfiny (etylowana grupa hydroksylowa 3-OH przy pierścieniu benzenowym).
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.
Dioniza – żeński odpowiednik imienia Dionizy. Imię to pochodzi z Grecji, od Dionizosa, greckiego boga wina.
Dioniza imieniny obchodzi 15 maja, 2 października, 6 grudnia.
Inną formą imienia Dioniza jest Dionizja.
Zdrobnienia: Dionizia, Dyzia, Dionka, Nizia.
Wspomnienie w Kościele: 12 grudnia.
Obce formy: (ang.) Denise, Denice, Denyse.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Dionizy lub z nią związany
SJP.pl
imię żeńskie
Dionizja – żeński odpowiednik imienia Dionizy.
Dionizja imieniny obchodzi: 14 lutego, 15 maja, 2 października, 6 grudnia i 12 grudnia.
Znane osoby o imieniu Dionizja:
SJP.pl
Wikipedia
rzadko: wino
SJP.pl
obrzędy ku czci boga Dionizosa, odprawiane w starożytnej Grecji; Dionizje (traktowane jako święto)
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) hist. antyczne uroczystości ku czci boga Dionizosa
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię męskie
Dionizjusz – oboczna forma imienia Dionizy.
Dionizjusz imieniny obchodzi 8 kwietnia, 19 kwietnia, 3 października, 9 października, 10 października i 29 grudnia.
Znane osoby noszące to imię:
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Dionizjusza lub z nim związany
SJP.pl
mit. gr. bóg sił witalnych natury, ekstazy religijnej i wina, związany też z życiem pozagrobowym; Bakchos; Bachus
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitgr. bóg latorośli winnej, wina, mistycznego szału, ekstazy, wesołości, sił witalnych natury i form scenicznych, utożsamiany z rzymskim Liberem;
Dionizos (także Bakchos, Bachus; gr. Διώνυσος Diṓnysos, Διόνυσος Diónysos, Βάκχος Bákchos, łac. Dionysus, Bacchus) – w mitologii greckiej bóg płodności, dzikiej natury, winnej latorośli, teatru i wina jako napoju upajającego i mającego dobroczynny wpływ na człowieka. Syn Zeusa i śmiertelniczki Semele.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Dionizosa lub z nim związany
SJP.pl
Dionizy z małżonką; Dionizowie
SJP.pl
Dionizy z małżonką; Dionizostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Dionizego lub z nim związany
SJP.pl
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
forma rzeczownika|rodzaj=żeński.
(2.1) D. lp., M. B. i W. lm. od: Dioniza
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. związany z kultem Dionizosa, boga sił witalnych, ekstazy religijnej i wina;
2. pełen beztroskiej radości; upojny, bachiczny, orgiastyczny
przymiotnik
(1.1) rel. związany z kultem Dionizosa
(1.2) filoz. w filozofii nietzscheańskiej związany z nurtem tragicznym i symbolicznym w sztuce greckiej
(1.3) żywiołowy, dynamiczny, beztroski
(1.4) związany z wczesnochrześcijańskim mnichem i pisarzem Dionizym Małym
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) na sposób dionizyjski, po dionizyjsku
Wiktionary
SJP.pl
minerał z grupy piroksenów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. pospolity i szeroko rozpowszechniony minerał z grupy krzemianów zaliczany do grupy piroksenów, krzemian wapnia i magnezu, wzór chemiczny|CaMg[Si2O6].;
Diopsyd – minerał z grupy krzemianów zaliczany do grupy piroksenów. Jest minerałem pospolitym i szeroko rozpowszechnionym.
Nazwa pochodzi od gr. dis = podwójnie, podwójny i òpsè = twarz, wygląd, w odniesieniu do dwóch sposobów orientowania się graniastosłupa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przezroczysty, uwodniony krzemian miedzi, używany w jubilerstwie jako kamień półszlachetny
Dioptaz – minerał z gromady krzemianów pierścieniowych. Należy do grupy minerałów rzadkich.
Nazwa pochodzi od gr. dia = poprzez i optomai (optos) = widzenie (widziany).
SJP.pl
Wikipedia
przyrząd zwiększający dokładność celowania; przeziernik
Celownik dioptryjny (diopter) – mechaniczny celownik strzelecki, wyposażony w przeziernik z otworem o bardzo małej średnicy (ok. 1,5 mm, a niekiedy nawet poniżej 1 mm). Stosowany przede wszystkim w broni sportowej.
SJP.pl
Wikipedia
1. dawny przyrząd geodezyjny i astronomiczny w postaci pręta na okrągłej tarczy z podziałką kątową;
2. dawniej: dioptria (jednostka zdolności zbierającej układu optycznego)
SJP.pl
zdolność zbierająca soczewki wyrażona cyframi w dioptriach
SJP.pl
jednostka zdolności zbierającej układu optycznego (soczewki); dla soczewek skupiających mająca wartość dodatnią, dla rozpraszających - ujemną; zdolność zbierająca soczewki o ogniskowej 1 metra
Dioptria (gr. διόπτρα urządzenie pomiarowe) – jednostka miary zdolności skupiającej układu optycznego, legalna, nienależąca do układu SI (pozaukładowa), stosowana w optyce. Legalność jednostki oznacza, że można jej używać, natomiast nie została ona uznana za jednostkę pochodną w układzie SI. Obecnie nie jest używany żaden skrót dioptrii. Dawniej stosowano oznaczenia D, dpt lub symbol δ (mała delta).
SJP.pl
Wikipedia
miernik zdolności skupiającej (mocy optycznej) układów optycznych
SJP.pl
dział optyki geometrycznej obejmujący zjawiska związane z załamaniem światła
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fiz. dział optyki zajmujący się badaniami zjawisk załamywania światła;
Dioptryka (gr. dioptriké, διοπτρική) – dział optyki zajmujący się badaniami zjawisk załamywania światła, szczególnie przez soczewki.
Termin ten wprowadził Johannes Kepler w swoim dziele z 1611 roku: Dioptryka, czyli dowód na to, jak obraz staje się widoczny dzięki nowo wynalezionemu teleskopowi (oryg. fr. Dioptrice seu demonstratio eorum quae visui & visibilibus propter Conspicilla ita pridem inventa accident).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
Fikcyjne postacie ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia:
SJP.pl
Wikipedia
odbiornik radiowy firmy Diora
Diora S.A. – przedsiębiorstwo produkcyjne z siedzibą w Dzierżoniowie istniejące w latach 1945–2006. Pierwsze polskie przedsiębiorstwo produkujące odbiorniki radiowe w okresie po II wojnie światowej.
SJP.pl
Wikipedia
obraz namalowany częściowo na materiale nieprzezroczystym, a częściowo na przezroczystym, metodą laserunkową, sprawiający wrażenie przestrzeni przy podświetleniu go od tyłu w zaciemnionym wnętrzu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. szt. namalowany na przezroczystej tkaninie lub szkle obraz dający, przy odpowiednim oświetleniu, iluzjonistyczne wrażenie trójwymiarowości
(1.2) techn. szt. zaaranżowana ekspozycja sprawiająca wrażenie przestrzenności, w której znajdujący się w tle obraz łączy się z umieszczoną przed nim makietą i rekwizytami
Diorama (z gr. dioráō „widzę na przestrzał”) w malarstwie – rodzaj obrazu w głębokim obramowaniu, gdzie pewne jego części są nieprzezroczyste, malowane na płótnie, a inne przezroczyste są malowane na cienkim materiale techniką laserunkową. Oświetlany z dowolnej strony w ciemnym pomieszczeniu, pozwala na uzyskanie efektów plastycznych w przestrzeni (przy użyciu ruchomych źródeł światła może dawać wrażenie ruchu), czasem uzupełniony sztafażem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: diorama
SJP.pl
magmowa skała głębinowa
Dioryt – obojętna skała głębinowa, składająca się głównie z (2/3 objętości) plagioklazów (zwykle andezynu i oligoklazu) i amfiboli (hornblenda), niekiedy z dodatkiem piroksenów (augit, hipersten), biotytu oraz skaleni potasowych (ortoklaz, mikroklin). Niektóre odmiany zawierają niewielkie ilości kwarcu (do 5%) bądź oliwinu. Minerałami akcesorycznymi są: magnetyt, ilmenit, apatyt, cyrkon, tytanit. Na diagramie klasyfikacyjnym QAPF dioryt zajmuje pole 10 wraz z gabrem.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: dioryt
SJP.pl
przenośnie, książkowo: jeden z dwóch nierozłącznych towarzyszy, przyjaciół
SJP.pl
Wikipedia
przenośnie, książkowo: dwaj nierozłączni towarzysze, przyjaciele
Dioskurowie (zw. także Tyndarydami; lp gr. Διόσκουρος Dióskouros, lm gr. Διόσκουροι Dióskouroi ‘synowie Zeusa’, lp łac. Dioscurus, lm łac. Dioscuri, Gemini ‘bliźnięta’), Kastor (gr. Κάστωρ Kástōr, łac. Castor) i Polideukes (także Polydeukes, Polluks; gr. Πολυδεύκης Polydeúkēs, łac. Pollux) – w mitologii greckiej bliźniacy, ubóstwieni herosi, Argonauci, uczestnicy łowów kalidońskich i amazonomachii, opiekunowie żeglarzy i żołnierzy.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) teol. hist. doktryna uznająca istnienie dwóch woli w Jezusie Chrystusie;
Dioteletyzm – kierunek w teologii chrześcijańskiej przyjmujący, że Jezus Chrystus posiada dwa rodzaje woli, jedną Boską i jedną ludzką oraz że obydwie przejawiały się w działaniu.
Dioteletyzm został uznany za obowiązującą doktrynę na Soborze konstantynopolitańskim III w 681 roku. Doktryna uznana jako naturalna konsekwencja doktryny o dwóch naturach w Chrystusie. Przeciwieństwem dioteletyzmu jest uznawany za heretycki monoteletyzm, według którego wola ludzka została wchłonięta przez wolę Boską.
Wiktionary oraz Wikipedia
zimny, gęsty sos do maczania pieczywa, warzyw itp.
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kulin. gęsty, pikantny sos lub krem do zamaczania przekąsek, podawany na zimno, przygotowany zwykle na bazie jogurtu, śmietany lub majonezu, czasem twarogu;
(1.2) sport. ćwiczenie fizyczne polegające na wykonaniu pionowego ruchu w pozycji z wyprostowanym tułowiem i zgiętymi nogami w kolanach, cały czas opierając ręce na dwóch poziomych poręczach znajdujących się po lewej i prawej stronie (mniej więcej na poziomie pasa) od linii patrzenia ćwiczącego;
Dip (z ang. to dip „zamaczać”) – gęsty, pikantny sos zimny, którego podstawą jest śmietana, twaróg, jogurt, majonez. Swój wyrazisty smak zawdzięcza dodatkom: aromatycznym ziołom, marynatom, owocom, przyprawom.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
hinduskie święto ku czci bogini Lakszmi; diwali
Diwali oraz Dipawali – hinduistyczne święto światła, obchodzone przez kilka dni każdego roku w Indiach.
Najważniejszym dniem obchodów jest Lakshmi Puja, który przypada na amawasja (dzień nowiu, 15 tzn. ostatni dzień ciemnej połowy miesiąca) w miesiącu aszwin lub kartika. Jest to dzień poświęcony Lakszmi (bogini szczęścia i dobrobytu) lub Lakszmi i Ganeśi. Sanskryckie słowo dipawali oznacza dosłownie „rząd lamp” (od słów dipa = „lampa” oraz awali = „rząd”) i odnosi się do lampek oliwnych z wypalanej gliny, które są zapalane przed każdym domem na powitanie Lakszmi. Lampki symbolizują zwycięstwo światła nad ciemnością, dobra nad złem.
SJP.pl
Wikipedia
peptyd złożony z dwóch aminokwasów; dwupeptyd
Dwupeptydy – organiczne związki chemiczne zbudowane z dwóch reszt aminokwasowych połączonych wiązaniem peptydowym.
W organizmach żywych powstają na drodze biosyntezy, są także pierwotnymi produktami trawienia białek (w żołądku zostaje wydzielony kwas solny, który stymuluje reakcję polegającą na autokatalitycznym odcięciu peptydu blokującego centrum aktywne proenzymu pepsynogenu, w wyniku której przekształca się on w pepsynę, która trawi białka, rozkładając je na dwupeptydy).
SJP.pl
Wikipedia
osoba, która wywieziona na przymusowe roboty przez hitlerowskie Niemcy nie wróciła do kraju po zakończeniu II wojny światowej
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. osoba, która w wyniku działań wojennych znalazła się poza krajem zamieszkania, wymagająca pomocy, aby wrócić do ojczyzny;
SJP.pl
Wiktionary
→ dipis
SJP.pl
pnącze uprawne z rodziny toinowatych
Mandewila (Mandevilla) – rodzaj roślin należący do rodziny toinowatych. W Polsce rośliny te znane są głównie pod nazwą dipladenii (jest to jeden z synonimów rodzaju Mandevilla). Gatunkiem typowym jest Mandevilla suaveolens Lindl. Do rodzaju Mandevilla należy ok. 200 gatunków roślin występujących głównie w Ameryce Południowej.
SJP.pl
Wikipedia
filtr rozdzielczy odprzęgający obwody dwóch źródeł
SJP.pl
typ planktonicznych larw u szkarłupni i półstrunowców
Dipleurula – ogólny typ planktonicznych larw występujących u pierwotnych wtóroustych (Deuterostomia) – szkarłupni i półstrunowców – zwierząt łączonych w kladzie Ambulacraria.
Larwy typu dipleuruli charakteryzują się obecnością wieńców rzęsek otaczających otwór gębowy oraz dwuboczną (bilateralną) symetrią ciała. Mają w nabłonku wiele pasm monociliarnych komórek. Dorsalna (grzbietowa) strona ich ciała jest wypukła, a wentralna (brzuszna) – wklęsła. Wieńce rzęsek służą do poruszania się i wspomagają pobieranie pokarmu.
SJP.pl
Wikipedia
wymarły roślinożerny gad z rzędu dinozaurów, o długiej szyi i bardzo długim ogonie
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) paleont. gatunek dinozaura roślinożernego z okresu późnej jury;
Diplodok (Diplodocus) – rodzaj dinozaura z rodziny diplodoków, którego skamieniałe szczątki odkrył po raz pierwszy w 1877 S.W. Williston. Wzorowana na łacinie nazwa rodzajowa ukuta przez Marsha w 1878 pochodzi od starogreckich słów (diploos) „podwójny” i (dokos) „belka”, odnosząc się do dwubelkowych szewronów umiejscowionych w dolnej części ogona. Sądzono, że były unikalne dla diplodoka, jednakże znaleziono je także u innych członków tej rodziny, a także u innych zauropodów, jak choćby mamenchizaura.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
organizm roślinny lub zwierzęcy mający w jądrach komórek somatycznych dwa zespoły chromosomów
Diploid (gr. διπλος ‘podwójny’) – komórka lub organizm zawierający w swoim genomie podwójny zestaw chromosomów homologicznych. Oznaczany jest jako 2n.
U organizmów rozmnażających się płciowo jeden z nich zazwyczaj pochodzi od matki, zaś drugi od ojca. Większość eukariontów (szczególnie wyższych) jest diploidalna.
SJP.pl
Wikipedia
Diploid (gr. διπλος ‘podwójny’) – komórka lub organizm zawierający w swoim genomie podwójny zestaw chromosomów homologicznych. Oznaczany jest jako 2n.
U organizmów rozmnażających się płciowo jeden z nich zazwyczaj pochodzi od matki, zaś drugi od ojca. Większość eukariontów (szczególnie wyższych) jest diploidalna.
SJP.pl
Wikipedia
mający podwójną liczbę chromosomów w komórce
Diploid (gr. διπλος ‘podwójny’) – komórka lub organizm zawierający w swoim genomie podwójny zestaw chromosomów homologicznych. Oznaczany jest jako 2n.
U organizmów rozmnażających się płciowo jeden z nich zazwyczaj pochodzi od matki, zaś drugi od ojca. Większość eukariontów (szczególnie wyższych) jest diploidalna.
SJP.pl
Wikipedia
bakteria o kształcie ziarenka fasoli, zwykle chorobotwórcza; dwoinka
SJP.pl
organizm składający się z komórek o podwójnej (diploidalnej) liczbie chromosomów w jądrze
Diplont, diplobiont – organizm, którego cały cykl życiowy (z wyjątkiem fazy haploidalnych gamet) jest diploidalny. Oznacza to w praktyce, że jego komórki somatyczne zawierają w swoim genomie podwójny zestaw chromosomów homologicznych (oznaczany jako 2n). Diplontami są wszystkie tkankowce, a także niektóre brunatnice i okrzemki.
SJP.pl
Wikipedia
podwójne widzenie spowodowane niesprawnością mięśni zewnętrznych gałki ocznej; ambiopia
Diplopia (widzenie zdwojone, podwójne widzenie) - zaburzenie widzenia stereoskopowego objawiające się widzeniem podwójnych obrazów przedmiotów, które może być powodowane zaburzeniami działania ośrodkowego układu nerwowego lub porażeniem ośrodków motorycznych oka. Obrazy mogą być przesunięte względem siebie w poziomie, lub pionie.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: diplopora
SJP.pl
1. dwubiegunowy układ elektryczny lub magnetyczny;
2. krótkofalowa antena kierunkowa
Dipol (gr. dipolos, dwa bieguny) – układ dwóch różnoimiennych ładunków elektrycznych lub biegunów magnetycznych, wytwarzający pole dipolowe. Można go scharakteryzować wektorem zwanym momentem dipolowym. Odmiany:
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: dipol
SJP.pl
miseczka, w której podaje się gęsty sos do maczania pieczywa, warzyw itp.
SJP.pl
największy torbacz w historii Ziemi, żyjący na terenie Australii w okresie plejstocenu
SJP.pl
Wikipedia
picie, wchłanianie wody wywoływane wzrostem stężenia jonów sodowych na zewnątrz komórki
SJP.pl
osoba cierpiąca na okresową potrzebę picia alkoholu lub zażywania narkotyków; dypsomaniak, dipsomaniak, dypsoman
SJP.pl
okresowa potrzeba picia alkoholu lub zażywania narkotyków; dypsomania
Dipsomania lub dypsomania (z gr. dipsa - pragnienie) - to zaburzenie polegające na występującej okresowo potrzebie picia alkoholu. Jest to wytworzony odruch warunkowy pojawiający się mimo prawidłowej regulacji przemiany wodnej. Zaburzenie takie może pojawić się u osób z patologicznie zwiększonym łaknieniem (hiperfagia), w alkoholizmie i u narkomanów. Charakterystyczne jest to, że chorzy odczuwają pragnienie tylko w dzień, nie w nocy.
SJP.pl
Wikipedia
kobieta cierpiąca na okresową potrzebę picia alkoholu lub zażywania narkotyków; dypsomaniaczka, dypsomanka, dipsomanka
SJP.pl
osoba cierpiąca na okresową potrzebę picia alkoholu lub zażywania narkotyków; dypsomaniak, dypsoman, dipsoman
SJP.pl
kobieta cierpiąca na okresową potrzebę picia alkoholu lub zażywania narkotyków; dipsomaniaczka, dypsomaniaczka, dypsomanka
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ent. nauka o muchówkach;
Dipterologia – dział entomologii zajmujący się badaniem muchówek (Diptera). Naukowcy zajmujący się dipterologią to dipterolodzy.
Wiktionary oraz Wikipedia
świątynia grecka, w której naos otoczony był dwoma rzędami kolumn; dypteros
Dipteros (dypteros, dwuskrzydłowy) – świątynia, którą otacza podwójna kolumnada.
Szczególnie popularna w architekturze jońskiej (greckiej). Najsłynniejszym przykładem dipterosu jest świątynia Artemidy w Efezie, tzw. Artemizjon.
SJP.pl
Wikipedia
największa znana brama wjazdowa w starożytnej Grecji, obecnie zabytek tamtego okresu
SJP.pl
przymiotnik od: Dipylon
SJP.pl
[czytaj: diRAK] nazwisko francuskie, np. Paul Dirac (1902 - 1984), brytyjski fizyk, jeden z twórców teorii kwantowej
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: dire] złorzeczący wiersz charakterystyczny dla poezji łacińskiej
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) środ. hand. bezpośredni (odnośnie sprzedaży, sposobu dotarcia do klienta, nawiązania kontaktu)
Direct - studyjny album Vangelisa wydany w 1988 r. Jest wprowadzeniem do cyklu, którego ideą było łączenie różnych horyzontów muzycznych i odkrywanie ścieżek pomiędzy odmiennymi stylami: od współczesnej muzyki symfonicznej do muzyki etnicznej.
Wiktionary oraz Wikipedia
DirectX – zestaw funkcji API wspomagających generowanie grafiki (dwuwymiarowej i trójwymiarowej), dźwięku oraz innych zadań związanych zwykle z grami komputerowymi i innymi aplikacjami multimedialnymi. DirectX jest produktem firmy Microsoft dostępny tylko na platformę Windows oraz konsolę Xbox.
Wikipedia
element anteny dipolowej
Faza nematyczna (gr. nema – nić) to takie ułożenie cząsteczek ciekłego kryształu, że są one zorientowane w tym samym kierunku, lecz ich środki ciężkości nie są uporządkowane. Faza nematyczna jest zwykle oznaczana symbolem N. Substancje mające fazę nematyczną w szerokim zakresie temperatur, czyli takie, dla których faza ta jest dominująca, nazywamy nematykami.
SJP.pl
Wikipedia
droga wspinaczki wiodąca możliwie najprościej na wierzchołek góry
Direttissima (wł. najkrótsza) – określenie drogi wspinaczkowej poprowadzonej możliwie blisko linii spadku wierzchołka. Droga jeszcze bliższa idealnej linii spadku to superdirettissima. W slangu wspinaczkowym oba te określenia są często skracane do diretta i superdiretta.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj derdż] w poezji angielskiej: pieśni żałobne wyrażające smutek z powodu śmierci bliskiej osoby lub zwierzęcia
Dirge – piosenka napisana przez amerykańskiego muzyka Boba Dylana, którą nagrał w 1973 roku. Utwór wydano na albumie Planet Waves (1974).
SJP.pl
Wikipedia
dirhem;
1. jednostka monetarna w Iraku, Maroku i Zjednoczonych Emiratach Arabskich
2. średniowieczna srebrna moneta arabska
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) monet. waluta Maroka i Zjednoczonych Emiratów Arabskich; ,
Dirhem (dirham) – jednostka wagi pierwotnie ustalona w Arabii jako 2/3 drachmy attyckiej. Także srebrna moneta krajów arabskich bita od VII do XI wieku.
Obecnie w użyciu są następujące waluty o nazwie nawiązującej do dirhema:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dirham;
1. jednostka monetarna w Iraku, Maroku i Zjednoczonych Emiratach Arabskich
2. średniowieczna srebrna moneta arabska
Dirhem (dirham) – jednostka wagi pierwotnie ustalona w Arabii jako 2/3 drachmy attyckiej. Także srebrna moneta krajów arabskich bita od VII do XI wieku.
Obecnie w użyciu są następujące waluty o nazwie nawiązującej do dirhema:
SJP.pl
Wikipedia
lina przy ożaglowaniu gaflowym, służąca do podtrzymywania noku bomu; dirka
SJP.pl
Wikipedia
lina przy ożaglowaniu gaflowym, służąca do podtrzymywania noku bomu; dirk
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) żegl. lina podtrzymująca bom;
Dirka – lina olinowania ruchomego przy ożaglowaniu gaflowym, biegnąca od noku bomu na ukos do górnej części masztu, służąca do podtrzymywania bomu. Na każdy bom przypadają dwie dirki, przy czym wybierana jest dirka nawietrzna, zaś zawietrzną luzuje się, aby nie odkształcała i nie przecierała żagla.
Na jednostkach o ożaglowaniu bermudzkim zamiast dwóch direk stosuje się topenantę. Stosowane też bywają dwa lazy jacki, które konstrukcyjnie przypominają dirki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w mitologii greckiej: żona Likosa, króla Teb
Dirke – w mitologii greckiej druga żona króla Teb Likosa. Aby ją poślubić, Likos odtrącił i uwięził swoją pierwszą żonę Antiopę. Dirke zginęła zamęczona przez synów Antiopy, którzy z zemsty przywiązali ją do byka.
SJP.pl
Wikipedia
ubiór kobiecy stylizowany na tyrolski strój ludowy
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) rodzaj stroju ludowego, pochodzącego z rejonu Alp;
Dirndl – tradycyjny kobiecy strój ludowy, noszony w południowych Niemczech i Austrii, oparty na historycznym ubiorze chłopów zamieszkujących Alpy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nurkować zgodnie z koncepcją DIR
SJP.pl
[czytaj: dert] sport wyczynowy na rowerze typu BMX; skoki w powietrzu z akrobacjami
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: derty] w muzyce: chrapliwe, szorstkie brzmienie instrumentu
SJP.pl
Wikipedia
dźwięk d podwyższony o pół tonu
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) muz. dźwięk d podwyższony o półton;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w muzyce: gama lub tonacja muzyczna oparta na skali durowej, rozpoczynająca się od dźwięku dis
SJP.pl
w muzyce: gama lub tonacja muzyczna oparta na skali molowej, rozpoczynająca się od dźwięku dis
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) muz. gama lub tonacja molowa zaczynająca się od dźwięku dis (w zapisie nutowym z trzema krzyżykami)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) muz. akord molowy oparty na tonice tonacji dis-moll (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
idisa; w mitologii germańskiej:
1. żeńskie bóstwo opiekuńcze pokrewne nornom;
2. demon śmierci, zniszczenia i wojny, wegetacji i płodności
Disa – rodzaj roślin z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Obejmuje ok. 185 gatunków. Rośliny te występują w Afryce subsaharyjskiej w takich krajach jak: Kenia, Tanzania, Uganda, Etiopia, Sudan, Angola, Malawi, Mozambik, Zambia, Zimbabwe, RPA, Gwinea, Lesotho, Wybrzeże Kości Słoniowej, Liberia, Niger, Nigeria, Sierra Leone, Burundi, Kamerun, Republika Środkowoafrykańska, Kongo, Gabon, Rwanda, DRK, Madagaskar, Reunion oraz na Półwyspie Arabskim w Jemenie.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: disejblizm] dyskryminacja osób niepełnosprawnych; ableizm, ablizm, handicapizm, handikapizm
SJP.pl
węglowodan zbudowany z dwóch cząsteczek cukrów prostych połączonych wiązaniem glikozydowym; dwusacharyd, bisacharyd, dwucukier, bioza
Disacharydy, dwucukry, bisacharydy są węglowodanami utworzonymi, gdy dwa monosacharydy ulegają reakcji kondensacji, która pociąga z sobą eliminację z grup funkcyjnych małej cząsteczki, najczęściej wody. Tak jak cukry proste, disacharydy rozpuszczają się w wodzie, mają słodki smak i również są nazywane cukrami.
Disacharydy należą do jednej z czterech kategorii węglowodanów (monosacharydy, disacharydy, oligosacharydy, polisacharydy).
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: dizadżio] spadek kursu dewiz, papierów wartościowych poniżej ich wartości nominalnej; disagio; dysażio; dyzażio
SJP.pl
[czytaj: dizadżio] spadek kursu dewiz, papierów wartościowych poniżej ich wartości nominalnej; dysażio; dyzażio; disaggio
SJP.pl
[czytaj: diskantus] dawniej: śpiew dwugłosowy; dyszkant
Discantus (gr. dís - dwa razy; łac. cantus - śpiew, discantus - niezgodny, przeciwstawny śpiew) - technika w polifonii średniowiecznej.
W średniowiecznych klasztornych szkołach Szkoła St. Martial i Notre-Dame (XI/XII w.) w technice discantus wprowadzono dokładną rytmizację głosów opartą na starogreckich stopach metrycznych. Zamiast długobrzmiących nut chorałowych wprowadzono głosy śpiewające w tych samych lub podobnych wartościach rytmicznych. Mogły one być przeciwstawiane sylabami w obu głosach, które prowadzone były zgodnie z tekstem, w tym samym sylabicznym pulsie. Możliwe było także przeciwstawianie melizmatów, realizowanych przez oba głosy w długich frazach bez tekstu na samych samogłoskach. Termin ten stosowano w odniesieniu do kompozycji powstałych przed wykształceniem się organum melizmatycznego.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) kulin. włoski makaron w kształcie dysków-ślimaczków, stosowany najczęściej do zup lub sałatek makaronowych;
Dischi, dischi volanti (czytaj: diski, dosł. latające talerze, także: messicani) – rodzaj włoskiego makaronu w kształcie dysków-ślimaczków, stosowany najczęściej do zup lub sałatek makaronowych.
Nazwa rozpowszechniła się wkrótce po wymyśleniu nazwy niezidentyfikowanych obiektów latających w 1947.
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: disKLEJmer] oświadczenie przedsiębiorstwa, w którym zrzeka się ono odpowiedzialności za wytworzony produkt lub oferowaną usługę
Disclaimer (dosłownie: „zrzeczenie się”) – zapożyczony z języka angielskiego termin w najogólniejszym rozumieniu określający jakikolwiek zapis, którego celem jest wyłączenie przez autora części lub całości odpowiedzialności cywilnoprawnej związanej z korzystaniem ze świadczonych przez niego usług.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: dysklożer] ujawnienie w reklamie informacji o danym produkcie
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: diskmen lub dyskmen] przenośny odtwarzacz płyt kompaktowych
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) elektron. przenośny odtwarzacz płyt CD wyposażony w słuchawki;
Discman – niewielki, przenośny odtwarzacz CD, wyposażony w słuchawki. Nazwa „discman“ jest zastrzeżonym znakiem towarowym firmy Sony, niemniej popularnie używa się jej, podobnie jak w przypadku walkmana, jako nazwy dla ogółu tego typu urządzeń.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: disko] dysko, disko;
1. dyskoteka;
2. muzyka dyskotekowa;
3. lokal, w którym tańczy się przy muzyce dyskotekowej;
4. dyskotekowy
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) muz. gatunek muzyki popularnej;
(1.2) choreogr. styl popularnego współczesnego tańca
(1.3) środ. dyskoteka
przymiotnik
(2.1) mający cechy muzyki disco (1.1)
(2.2) mający cechy tańca disco (1.2)
Disco, znane także pod nazwą muzyka dyskotekowa – gatunek muzyki popularnej będący rodzajem rytmicznej muzyki tanecznej, głównie, choć nie wyłącznie, przeznaczonej do tańca w dyskotekach. Szczególnie popularny w drugiej połowie lat siedemdziesiątych XX wieku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: diskopolo] rodzaj muzyki charakteryzujący się kiczem i prostotą wykonania; disco polo
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: diskopolowiec] wykonawca lub fan muzyki disco polo
SJP.pl
→ discopolo [czytaj: diskopolowy]
SJP.pl
[czytaj: diskord] darmowa aplikacja do komunikacji, umożliwiająca prowadzenie rozmów tekstowych, głosowych i wideo
Discord – bezpłatna usługa internetowa oparta na chmurze, służąca do rozmów głosowych i komunikacji za pomocą wiadomości tekstowych z możliwością umieszczania zdjęć oraz filmów, zaprojektowana początkowo jako platforma skierowana dla graczy komputerowych. Wykorzystuje technologię Voice over Internet Protocol. Usługa dostępna jest z poziomu przeglądarki internetowej, aplikacji komputerowej na systemach z rodziny Microsoft Windows, Linux, macOS oraz aplikacji mobilnej na systemach z rodziny Android oraz iOS.
SJP.pl
Wikipedia
→ Discord [czytaj: diskordowy]
SJP.pl
[czytaj: dyskant lub dyskont] sklep samoobsługowy mający w ofercie wybrane produkty po niskich cenach; dyskont
SJP.pl
[czytaj: disKAwery]
1. amerykański program badań Układu Słonecznego;
2. nazwa jednego z amerykańskich wahadłowców kosmicznych;
3. kanał telewizyjny nadający programy dokumentalne; Discovery Channel;
4. model samochodu marki Land Rover
SJP.pl
Wikipedia
obojnaczość, obupłciowość, dwupłciowość, obojnactwo, hermafrodytyzm;
1. u zwierząt: jednoczesne występowanie gruczołów rozrodczych męskich i żeńskich w organizmie lub gruczołu obojnaczego;
2. u człowieka: wrodzona wada rozwojowa polegająca na istnieniu u tej samej osoby gonad męskich i żeńskich
SJP.pl
[czytaj: dyzengejdżment] działanie zmierzające do zmniejszenia napięcia pomiędzy blokami państw, polegające na likwidacji baz wojskowych i wycofaniu wojska z linij demarkacyjnych
SJP.pl
[czytaj: dizEZ] artystka sceniczna, której produkcje piosenkarskie zawierają utwory o różnym stylu z pogranicza sztuki lekkiej i poważnej, zaś ich interpretacja wymaga często stylu "mówionego"; dizeza
SJP.pl
groźny wąż afrykański o bardzo silnym jadzie
SJP.pl
związek chemiczny zawierający związane z sobą dwa atomy siarki; dwusiarczek
SJP.pl
→ disiarczek; dwusiarczkowy
SJP.pl
[czytaj: dis-is] dźwięk d podwyższony o dwa półtony
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) muz. dźwięk d podwyższony o cały ton;
Disis – dźwięk, którego częstotliwość dla disis¹ wynosi około 329,6 Hz. Jest to podwyższony za pomocą podwójnego krzyżyka dźwięk d. Dźwięki enharmonicznie równoważne (o tej samej wysokości) to: e i fes.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) didżej, disc jockey, dyskdżokej, DJ
DJ (ang. disc jockey) – osoba zajmująca się dobieraniem oraz odtwarzaniem i miksowaniem muzyki na żywo. DJ najczęściej stara się stworzyć płynność muzyczną w swoim występie, łącząc ze sobą różne utwory muzyczne, dodając efekty dźwiękowe, sample, utwory typu a capella. DJ-e turntabliści posługują się także skreczem.
Wiktionary oraz Wikipedia
dysko, disco;
1. dyskoteka;
2. muzyka dyskotekowa;
3. lokal, w którym tańczy się przy muzyce dyskotekowej;
4. dyskotekowy
Disko – duńska nazwa następujących obiektów geograficznych, położonych na terytorium Grenlandii:
SJP.pl
Wikipedia
rzadko: osoba prezentująca muzykę w dyskotece; didżej, dyskdżokej, disc jockey
SJP.pl
internetowe oznaczenie posta informujące, że nie przypadł nam do gustu lub że się z nim nie zgadzamy; dislike
SJP.pl
środowiskowo: oznaczać post internetowy w celu pokazania, że nie przypadł nam do gustu lub że się z nim nie zgadzamy
SJP.pl
[czytaj: dislajk] internetowe oznaczenie posta informujące, że nie przypadł nam do gustu lub że się z nim nie zgadzamy; dislajk
SJP.pl
związany z filmami Disneya, taki jak w tych filmach; disneyowski
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) należący do Disneya
SJP.pl
Wiktionary
Walt (właściwie Walter Elias) Disney [czytaj: łolt disnej] - amerykański producent i reżyser filmowy (1901-66)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) film. nazwisko twórcy amerykańskiego koncernu filmowego
Miejscowości w USA:
Ludzie:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: DISnejlend albo DISnejland] przenośnie: cudowna kraina, w której spełniają się marzenia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) turyst. film. wspólna nazwa kilku parków rozrywki tematycznie związanych z produkcjami The Walt Disney Company;
Disneyland (wymowa: ˈdɪzniˌlænd) – potoczna nazwa sieci parków rozrywki, w których wszystkie atrakcje są inspirowane filmami wytwórni Walt Disney Studio. Pomysłodawcą stworzenia Disneylandu był Walt Disney. Po parku przechadzają się filmowe postacie, z którymi można sobie zrobić zdjęcie, odbywają się parady i przedstawienia, a w każdym parku jest wiele atrakcji: karuzel, rollercoasterów, przejażdżek, wszystkich inspirowanych filmami Disneya. Na świecie jest sześć Disneylandów, zlokalizowane są na trzech kontynentach – trzy w Azji (w Szanghaju, Hongkongu i Tokio) dwa w Ameryce Północnej (w Kalifornii i na Florydzie) oraz jeden w Europie (w Paryżu).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do Disneylandu, związany z Disneylandem
Wiktionary
[czytaj: disnejlendyzacja] komercyjne działania instytucji kultury, np. muzeów
SJP.pl
[czytaj: disnejowski] związany z filmami Disneya, taki jak w tych filmach; disnejowski
SJP.pl
dissować; środowiskowo:
1. obrażać, poniżać;
2. wykonywać lub nagrywać piosenkę ukazującą negatywne cechy jakiejś osoby
SJP.pl
określenie wykonawcze: z desperacją
SJP.pl
[czytaj: displej] displej;
1. wyświetlacz w urządzeniach elektronicznych;
2. obrazy lub słowa, które widać na monitorze komputera
SJP.pl
display;
1. wyświetlacz w urządzeniach elektronicznych;
2. obrazy lub słowa, które widać na monitorze komputera
SJP.pl
obraza, atak słowny na konkretną osobę; popularne w hip-hopie ukazywanie negatywnych cech czyjejś twórczości
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) slang. obraza, atak słowny na kogoś
Diss – miasto w Anglii, w hrabstwie Norfolk, w dystrykcie South Norfolk. Leży 31 km na południowy zachód od Norwich i 129 km na północny wschód od Londynu. W 2001 miasto liczyło 6742 mieszkańców.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osiąganie dojrzałości płciowej dwukrotnie w ciągu życia niektórych żebropławów i pierścienic
SJP.pl
[czytaj: disować] disować; środowiskowo:
1. obrażać, poniżać; 1. wykonywać lub nagrywać piosenkę ukazującą negatywne cechy jakiejś osoby
czasownik
(1.1) slang. wykonywać lub nagrywać utwór (zwykle hiphopowy) przeciwko komuś, wyśmiewający go lub obrażający
(1.2) slang. ogólniej: wyśmiewać, poniżać lub obrażać kogoś
SJP.pl
Wiktionary
stres negatywny, występujący podczas całkowitego fizycznego i psychicznego wycieńczenia
SJP.pl
w językoznawstwie: wyraz pełniący funkcję dystrybutywną
SJP.pl
świątynia grecka z charakterystycznymi dwoma wewnętrznymi filarami
Świątynia grecka – budowla w starożytnej Grecji pełniąca funkcję „domu bóstwa”, mieszcząca posąg będący przedmiotem kultu.
SJP.pl
Wikipedia
związek organiczny zaburzający metabolizm alkoholu etylowego w organizmie, stosowany w leczeniu alkoholizmu; anticol; antabus; esperal
Disulfiram – organiczny związek chemiczny, lek stosowany w leczeniu alkoholizmu, którego działanie polega na wpływie na metabolizm alkoholu etylowego.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. związek organiczny, wyjątkowo toksyczny insektycyd i akarycyd;
Disulfoton – organiczny związek chemiczny, insektycyd fosforanoorganiczny należący do grupy estrów kwasu tiofosforowego, akarycyd oraz inhibitor acetylocholinoesterazy. Jest rozpylany na uprawach tytoniu, trzciny cukrowej, ziemniaków, kukurydzy w celu zwalczania mszyc, wciornastków i przędziorków.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. gatunek poezji popularny we Francji, ukazujący zdarzenia, zachowania człowieka jako przykład zjawisk powszechnych;
2. ilość informacji zawarta w komunikacie o występowaniu jednej z dziesięciu możliwości; jednostka informacji dziesiątkowa
Osoby:
Inne:
Zobacz też:
SJP.pl
Wikipedia
osoba wierząca w dwóch bogów lub w Boga dwupostaciowego; dyteista
SJP.pl
Terpeny (izoprenoidy) – organiczne związki chemiczne o wzorze ogólnym (C5H8)n, których główny szkielet powstał w wyniku połączenia pięciowęglowych jednostek izoprenowych, dlatego liczba atomów węgla w cząsteczce terpenów jest podzielna przez pięć. Izoprenoidy zaliczane są w większości do lipidów.
Wikipedia
związek z grupy związków chemicznych, do których należą m.in. fitol, forskolina
SJP.pl
związek z grupy związków chemicznych, do których należą m.in. fitol, forskolina
SJP.pl
Diterpeny (C20H32) – i ich pochodne, związki organiczne z grupy terpenów, są tetramerami izoprenu. Występują głównie w żywicach roślinnych. Charakteryzują się wysoką temperaturą wrzenia. Dotychczas nie znalazły większego zastosowania praktycznego.
Przykładami są: stewiol, kwasy żywiczne, fitol i labdany.
Wikipedia
Wikipedia
nazwa zwyczajowa fungicydu z grupy pochodnych chinonu
SJP.pl
ditionin sodu - nieorganiczny związek chemiczny używany m.in. przy produkcji papieru oraz jako wybielacz włókna drzewnego; hydrosulfit, podsiarczyn sodu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. związek chemiczny będący solą lub estrem kwasu ditionawego
SJP.pl
Wiktionary
związek organiczny stosowany w analizie chemicznej, tworzący trwałe kompleksy z jonami wielu metali; difenylotiokarbazon
Ditizon, difenylotiokarbazon – organiczny związek chemiczny, pochodna tiokarbazonu, stosowany jako odczynnik chemiczny do wykrywania i oznaczania metali.
W stanie stałym ma postać czarnego lub czarnobrunatnego proszku. jest nierozpuszczalny w wodzie. Jego roztwór w etanolu, chloroformie lub czterochlorku węgla ma kolor zielony.
SJP.pl
Wikipedia
tlen w cząsteczkach dwuatomowych; dwutlen
Tlen (O, łac. oxygenium) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 8, niemetal z grupy tlenowców w układzie okresowym.
Stabilnymi izotopami tlenu są 16
O (stanowi ponad 99% tlenu naturalnego), 17
O oraz 18
O.
SJP.pl
Wikipedia
związek chemiczny, w którym jeden atom pierwiastka połączony jest z dwoma niepowiązanymi atomami tlenu; dwutlenek
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. związek chemiczny złożony z jednego atomu danego pierwiastka połączonego z dwoma atomami tlenu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rzad. imię|polski|m.;
Ditmar, Dietmar – imię męskie pochodzenia germańskiego. Wywodzi się od słów diot "lud" oraz mari "sławny", mogło oznaczać "człowieka cieszącego się sławą wśród ludu". Staropolskim wariantem jest forma Dziećmar.
Ditmar imieniny obchodzi: 2 stycznia, 5 marca, 18 maja i 28 września.
Wiktionary oraz Wikipedia
handlowa nazwa środka owadobójczego DDT
SJP.pl
z włoskiego: to samo, jak wyżej; detto
〃 bądź ——〃——)SJP.pl
Wikipedia
mimowolne, omyłkowe powtarzanie sąsiednich liter, sylab lub wyrazów podczas pisania albo przepisywania
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) błąd (występujący najczęściej przy przepisywaniu) polegający na niezamierzonym powtórzeniu jednej litery, sylaby, wyrazu lub linijki;
Dittografia (od gr. διττός dittós – „podwójny” i γραφία grafía – „pisanie”) – mimowolne, omyłkowe powtarzanie, podczas przepisywania tekstu, jednostek literackich.
Błąd dittografii najczęściej polega na powtórzeniu tej samej litery, dotyczy również sylab, wyrazów, a nawet większych jednostek w zdaniu. Błąd dittografii popełniany jest nieświadomie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
jedyny przedstawiciel rodziny diugoni, morski ssak zaliczany do syren, żyjący w wodach Oceanu Indyjskiego i Spokojnego; piersiopławka
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) zool. nazwa systematyczna|Dugong|ref=tak., monotypowy rodzaj ssaków z rodziny diugoniowatych;
(1.2) zool. zwierzę wodne z rodzaju diugoń (1.1)
Diugoń przybrzeżny, diugoń, dugoń lub piersiopławka (Dugong dugon) – morski ssak zaliczany do rzędu brzegowców, jedyny współcześnie żyjący przedstawiciel rodziny diugoniowatych (Dugongidae) i rodzaju diugoń (Dugong). Diugonie przybrzeżne są ssakami dużymi, przystosowanymi do życia wodnego i niezdolnymi do poruszania się na lądzie. Dorosłe osobniki osiągają długość rzędu 3 metrów, przy masie ciała około 400 kg. Są roślinożercami, jedzą przez cały dzień i odżywiają się trawą morską. Żyją stadnie w wodach mórz tropikalnych i subtropikalnych − w wodach przybrzeżnych, w lagunach, rzekach i zatokach oraz w szerokiej równi pływowej odsłanianej w czasie odpływu morza. Zamieszkują region indopacyficzny – od wschodnich wybrzeży Afryki i Morza Czerwonego po Australię, Wyspy Marshalla, Wyspy Salomona i Nową Kaledonię.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzina morskich ssaków z rzędu brzegowców
Diugoniowate (Dugongidae) – rodzina morskich ssaków łożyskowych z rzędu brzegowców (Sirenia). Jedyny żyjący współcześnie gatunek tej rodziny – diugoń przybrzeżny (Dugong dugon) – występuje w wodach tropikalnych u wybrzeża wschodniej Afryki, Azji, Australii i Nowej Gwinei. Syrena morska (†Hydrodamalis gigas) została wytępiona w XVIII wieku. Gatunki kopalne znane są ze szczątków pochodzących z eocenu. Osiągały do 7 m długości.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach diugoniowatych (rodzina ssaków)
SJP.pl
1. we Francji, Wielkiej Brytanii: wysoki tytuł arystokratyczny, książę spoza najbliższej rodziny królewskiej;
2. osoba nosząca ten tytuł
Książę – tytuł przysługujący:
SJP.pl
Wikipedia
godność, tytuł diuka
SJP.pl
ruchoma wydma piaszczysta
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ruchoma wydma na wybrzeżu morskim powstała przez nawiewanie piasku
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
cecha czegoś wywołującego lub zwiększającego wydzielanie moczu; moczopędność
SJP.pl
wywołujący lub zwiększający wydzielanie moczu; moczopędny
przymiotnik
(1.1) zob. moczopędny.
SJP.pl
Wiktionary
lek moczopędny
Leki moczopędne, diuretyki, natriuretyki – grupa leków, których działanie polega na zwiększaniu diurezy (a więc objętości wydalanego moczu). W zdecydowanej większości ich działanie opiera się na powodowaniu wzrostu wydalania jonów sodowych (Na+), co powoduje szybsze pozbywanie się wody przez organizm.
SJP.pl
Wikipedia
związek stosowany jako środek moczopędny
SJP.pl
proces wytwarzania moczu przez nerki
Diureza – w medycynie, ogół zjawisk związanych z procesem wydalania moczu.
Prawidłowość przebiegu diurezy jest oceniana na podstawie pomiarów objętości moczu, który został wydalony w określonym czasie, np. w ciągu doby lub godziny (diureza dobowa, diureza godzinowa), przy równoczesnym uwzględnieniu ilości podanych płynów. Niekiedy dla wykonania dokładniejszych pomiarów wymagane jest wprowadzenie cewnika na stałe (na cały czas badania) do pęcherza.
SJP.pl
Wikipedia
modlitewnik katolickich księży; część brewiarza
SJP.pl
urzędnik nie będący na etacie, pobierający wynagrodzenie dzienne, diety; dietariusz
SJP.pl
nazwa zwyczajowa herbicydu z grupy pochodnych mocznika
Diuron, DCMU – organiczny związek chemiczny, fitotoksyczny bojowy środek trujący zaliczany do herbicydów totalnych.
Diuron jest białą, krystaliczną substancją, rozpuszczalną w rozpuszczalnikach organicznych (w wodzie praktycznie nierozpuszczalny).
W małych dawkach stymuluje wzrost roślin. Właściwości toksyczne podobne do monuronu – dawki ok. 10 kg/ha niszczą uprawy warzyw i pastwiska, użycie w ilości 20–30 kg/ha powoduje całkowite wyjałowienie gleby.
SJP.pl
Wikipedia
1. odmiana gruszy;
2. we Francji: księżna spoza rodziny królewskiej
SJP.pl
diwa;
1. przestarzale: słynna śpiewaczka operowa lub operetkowa; primadonna;
2. słynna artystka, np. aktorka; gwiazda
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) teatralność
Wiktionary
instrumentalna forma muzyki rozrywkowej z XVIII w.; serenada
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) muz. niewielka, kilkuczęściowa kompozycja instrumentalna o prostym charakterze, popularna w XVIII wieku;
Divertimento (określenie z języka włoskiego) – kompozycja instrumentalna stosowana w XVII i XVIII wieku o prostym charakterze, niewielkich rozmiarach i składająca się z kilku części.
Divertimento pochodzi od suity, a forma wykazuje podobieństwo z wczesną symfonią. Kompozycje w tej formie pisali m.in. Wolfgang Amadeus Mozart i Joseph Haydn. W fudze stanowi epizod, w którym rozwijają się elementy tematu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: diwertisMĄ] wstawka baletowa we francuskiej operze barokowej
Divertissement (fr. rozrywka, zabawa) – wywodzące się z francuskiej kultury dworskiej krótkie widowiska o charakterze mieszanym. Najczęściej określano tym terminem widowiska baletowe stanowiące interludium w operze lub w antraktach spektaklu teatralnego, w ich skład wchodziły jednak również muzyka, śpiew i recytacja.Divertissement miały charakter rozrywkowy lub okolicznościowy, często wiązały się z uroczystościami dworskimi. W operze i balecie popularne były do XIX wieku.
SJP.pl
Wikipedia
garbnik z owoców brezylki rosnącej w Ameryce Południowej i w Indiach, stosowany do garbowania skór podeszwowych
SJP.pl
[czytaj: diwiz-i] określenie wykonawcze nakazujące podział na mniejsze zespoły grupy instrumentów jednego typu lub głosu chóralnego
SJP.pl
w starożytnym Rzymie: tytuł przyznawany pośmiertnie cesarzom uznawanym za bogów
Divus (łac. bóg) – w starożytnym Rzymie tytuł przyznawany w wyniku deifikacji dokonywanej przez Senat. Nadawano go przywódcy kraju - pośmiertnie (np. Juliuszowi Cezarowi, niebędącemu wprawdzie nigdy cesarzem, lecz uświęconemu za szczególne zasługi dla kraju) lub za życia (np. Neronowi).
SJP.pl
Wikipedia
1. rodzaj stratnej metody kompresji obrazu filmowego;
2. program komputerowy umożliwiający zapis filmów DVD z pominięciem chroniących je zabezpieczeń antypirackich
DivX – stratna metoda kompresji obrazu filmowego, w nowszych wersjach zgodna z MPEG-4 część 2, pozwalającą zapisać na zwykłej płycie kompaktowej filmy o długości ok. 90 min i jakości niewiele ustępującej DVD-Video. Wykorzystywana także do przesyłania filmów przez Internet.
SJP.pl
Wikipedia
w mitologii perskiej: demon, zły duch
SJP.pl
diva;
1. przestarzałe: słynna śpiewaczka operowa lub operetkowa; primadonna;
2. słynna artystka, np. aktorka; gwiazda
Diwa – popularna, ciesząca się rozgłosem śpiewaczka opery albo operetki lub słynna aktorka albo tancerka.
SJP.pl
Wikipedia
hinduskie święto ku czci bogini Lakszmi; dipawali
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) hinduistyczne święto światła obchodzone ku czci bogini Lakszmi;
Diwali oraz Dipawali – hinduistyczne święto światła, obchodzone przez kilka dni każdego roku w Indiach.
Najważniejszym dniem obchodów jest Lakshmi Puja, który przypada na amawasja (dzień nowiu, 15 tzn. ostatni dzień ciemnej połowy miesiąca) w miesiącu aszwin lub kartika. Jest to dzień poświęcony Lakszmi (bogini szczęścia i dobrobytu) lub Lakszmi i Ganeśi. Sanskryckie słowo dipawali oznacza dosłownie „rząd lamp” (od słów dipa = „lampa” oraz awali = „rząd”) i odnosi się do lampek oliwnych z wypalanej gliny, które są zapalane przed każdym domem na powitanie Lakszmi. Lampki symbolizują zwycięstwo światła nad ciemnością, dobra nad złem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zawierający dwa atomy wapnia w cząsteczce; dwuwapniowy
SJP.pl
związek chemiczny zawierający w cząsteczce dwa aniony węglanowe; dwuwęglan
SJP.pl
ester kwasu winowego, np. diwinian choliny; dwuwinian
SJP.pl
nazwisko, m.in.: Otto Dix (1891-1969), niemiecki malarz
Miejscowości w USA:
Gminy w USA:
SJP.pl
Wikipedia
z łaciny: powiedziałem, zakończyłem przemówienie
czasownik
(1.1) dosł. powiedziałem/am; taka jest moja opinia
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: diks-i]
1. postać serialu animowanego "Pixie, Dixie i Pan Jinks";
2. określenie Południa USA, popularne od drugiej połowy XIX wieku
Dixie znane również jako Dixieland lub Dixie’s Land – potoczne określenie południowo-wschodniej części Stanów Zjednoczonych.
Do Dixie zalicza się obecnie następujące stany: Alabama, Arkansas, Delaware, Floryda, Georgia, Karolina Południowa, Karolina Północna, Kentucky, Luizjana, Maryland, Missisipi, Oklahoma, Teksas, Tennessee, Wirginia i Wirginia Zachodnia, a także Dystrykt Kolumbii.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: DIks-ilend] odmiana tradycyjnego dżezu, naśladująca styl nowoorleańskich Murzynów
Dixieland – styl w muzyce jazzowej, określany czasem jako Hot jazz, Early jazz (wczesny jazz). Powstał w Nowym Orleanie na początku XX w., skąd został przeniesiony do Chicago i Nowego Jorku przez zespoły nowoorleańskie w drugiej dekadzie XX w. Najsłynniejsze standardy dixielandowe to When the Saints Go Marching In i Basin Street Blues.
SJP.pl
Wikipedia
→ dixieland [czytaj: diks-ilendowy]
przymiotnik
(1.1) dotyczący dixielandu
SJP.pl
Wiktionary
wzornictwo, projektowanie, projekt; design
Design (z ang. design /dɪˈzaɪn/, wzór), wzornictwo, dizajn lub wzornictwo przemysłowe (z ang. industrial design) – wieloznaczny termin odnoszący się do przedmiotów użytkowych i dzieł sztuki, oznaczający ich wygląd albo projektowanie. Design można zdefiniować jako „ogół działań o charakterze twórczym, dotyczącym projektowania dóbr i usług, których celem jest tworzenie wartości dodanej z perspektywy klienta, firmy oraz w wymiarze całego kraju jego powstawania”
SJP.pl
Wikipedia
projektant przedmiotów lub systemów użytkowych; designer
SJP.pl
projektantka przedmiotów lub systemów użytkowych; designerka
SJP.pl
→ dizajner; designerski
SJP.pl
diesel; potocznie:
1. typ tłokowego silnika spalinowego, napędzanego olejem napędowym; silnik dieslowski, silnik Diesla; ropniak;
2. samochód z silnikiem Diesla; ropniak;
3. olej napędowy
SJP.pl
recytatorka, recytująca zwłaszcza teksty do muzyki; diseuse
SJP.pl
przymiotnik od: Dijon
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Dijon, dotyczący Dijon (miasta we Francji)
SJP.pl
Wiktionary
Osoby:
Inne:
Zobacz też:
Wikipedia