w starożytnym Rzymie:
1. skrzydło szyku bojowego;
2. oddział piechoty lub jazdy sprzymierzeńców, liczący kilkuset żołnierzy
Belgia:
Luksemburg:
Norwegia:
SJP.pl
Wikipedia
przedrostek
(1.1) pierwszy człon niektórych wyrazów pochodzących z języka arabskiego, pozostałość arabskiego rodzajnika określonego rzeczowników rodzaju męskiego
Wiktionary
miasto w północnym Egipcie; El Alamein
Al-Alamajn (często spotykana jest również stara pisownia El Alamein) – miasto w północnym Egipcie nad Morzem Śródziemnym, w muhafazie Matruh, 106 km na zachód od Aleksandrii, 240 km na północny zachód od Kairu, port naftowy, centrum turystyczne. Około 7000 mieszkańców.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
Al-Asad (arab. الأسد) – zbiornik retencyjny w północnej Syrii, w muhafazie Ar-Rakka, zlokalizowany na rzece Eufrat. Jezioro ma powierzchnię 625 km², liczy około 80 km długości i 8 km szerokości. Objętość zbiornika wynosi 11,6 km³.
SJP.pl
Wikipedia
miasto w Iraku; Basra
Basra (arab. البصرة, Al-Basra, także Busra, Busrah) – drugie co do wielkości miasto w Iraku, liczące około 2 600 000 mieszkańców (2003).
Basra jest położona na szlaku wodnym Szatt al-Arab w pobliżu Zatoki Perskiej (55 km od ujścia), jest głównym portem kraju i stolicą muhafazy Basra.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. Ad-Dauha, stolica Kataru
Wiktionary
grupa oaz w południowym Egipcie; Charga
Charga (arab. الخارجة, Al-Charidża) – miasto w Egipcie, ośrodek administracyjny muhafazy Nowa Dolina, położone w oazie Charga na Pustyni Libijskiej.
SJP.pl
Wikipedia
arabska stacja telewizyjna z siedzibą w Katarze
Al-Dżazira (ang. Al-Jazeera, arab. الجزيرة, tłum. „Wyspa” lub „Półwysep”) – arabska stacja telewizyjna z siedzibą w Dosze, stolicy Kataru.
Kanał rozpoczął nadawanie 1 listopada 1996 roku, przyjmując do siebie wielu dziennikarzy z zawieszonego w kwietniu tego samego roku arabskojęzycznego kanału BBC World Service, który napotkał trudności z cenzurą w Arabii Saudyjskiej.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w środkowym Iraku;
Al-Falludża (arab. لفلوجة) – miasto w środkowym Iraku. Przed rokiem 2003 miasto liczyło 435 tys. mieszkańców.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w środkowym Iraku, nad rzeką Szatt al-Hilla;
Al-Hilla (arab. الحلة) – miasto w środkowym Iraku, leżące 100 km na południowy zachód od Bagdadu nad rzeką Szatt al-Hilla (odnoga Eufratu). Liczba mieszkańców: 215 tys. (1985), 412 tys. (1998), 510 tys. (2002). Jest stolicą muhafazy Babilon; w pobliżu znajdują się ruiny starożytnych miast: Babilonu, Borsippa i Kisz. Leży w regionie rolniczym, intensywnie nawadnianym wodą z Eufratu.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) rel. świątynia w Mekce, najważniejsze miejsce kultu w islamie;
Al-Kaba (arab. الكعبة, trl. Al-Kaʿbah) – świątynia i sanktuarium w Mekce, najważniejsze miejsce święte islamu.
Wiktionary oraz Wikipedia
organizacja sunnicka posługująca się terrorystycznymi metodami
Al-Ka’ida (arab. القاعدة, Al-Qāʿida, wym. /ælqɑːʕɪdɐ/, tłum. „Baza” lub „Zasada”) – islamistyczna sunnicka organizacja terrorystyczna, utworzona w 1988 roku przez Abd Allaha Azzama.
SJP.pl
Wikipedia
stolica Bahrajnu
Manama (arab. المنامة, Al-Manāmah) – stolica i największe miasto Bahrajnu położone nad Zatoką Perską, na północnym wschodzie wyspy Bahrajn.
Nazwa Manama oznacza śpiące miejsce.
Manama była jednym z dwunastu regionów municypalnych Bahrajnu, a od 3 lipca 2002 wchodzi w skład muhafazy al-Asima.
SJP.pl
Wikipedia
członek AL (Armii Ludowej); aelowiec, alowiec
SJP.pl
→ AL (Armia Ludowa); alowski, aelowski
przymiotnik relacyjny
(1.1) hist. związany z AL (Armią Ludową)
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, nazwa własna
(1.1) geogr. polit. transliteracja arabskiej nazwy Jerozolimy
W ciągu stuleci miasto Jerozolima (Jeruzalem) znane było pod wieloma nazwami w różnych językach.
Wiktionary oraz Wikipedia
stolica Arabii Saudyjskiej; Rijad
Rijad (arab. الرياض, Ar-Riyāḍ, Ar-Rijad) – stolica Arabii Saudyjskiej położona w środkowej części kraju, u wschodniego podnóża gór Dżabal Tuwajk, siedziba administracyjna prowincji Rijad. W 2010 roku miasto liczyło ok. 5,2 mln mieszkańców.
SJP.pl
Wikipedia
nieoficjalna stolica Sahary Zachodniej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy lub nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. nieoficjalna stolica Sahary Zachodniej;
Al-Ujun (arab. العيون, także jako El Aaiún i Laâyoune) – miasto w północnej Saharze Zachodniej (państwo nieuznawane; dawna kolonia hiszpańska: Hiszpańska Afryka Zachodnia), obecnie pod kontrolą marokańską. Stolica regionu Al-Ujun-As-Sakija al-Hamra, w latach 1940–1976 stolica Sahary Zachodniej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. skrót od: aleja
2. skrót wyrażenia "a linea" (od nowego wiersza)
3. skrót od: alias (inaczej, czyli)
skrót
(1.1) = Aleje
SJP.pl
Wiktionary
w starożytnym Rzymie:
1. skrzydło szyku bojowego;
2. oddział piechoty lub jazdy sprzymierzeńców, liczący kilkuset żołnierzy
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) zdrobn. Alicja
(1.2) zdrobn. Alina
symbol
(2.1) chem. alanina
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeka i stan w Stanach Zjednoczonych
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. stan w Stanach Zjednoczonych;
(1.2) geogr. rzeka w Stanach Zjednoczonych;
Alabama (wym. /ˌæləˈbæmə/ ( odsłuchaj)) – stan w południowo-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, położony nad Zatoką Meksykańską.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Alabamy (stanu w Stanach Zjednoczonych)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Alabamy
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Alabamy (stanu w Stanach Zjednoczonych)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Alabamy
SJP.pl
Wiktionary
→ Alabama (rzeka lub stan w USA)
przymiotnik
(1.1) geogr. związany z Alabamą lub jej mieszkańcami
SJP.pl
Wiktionary
minerał, siarczek manganu (II), o barwie zielonej lub cielistej
SJP.pl
minerał, drobnoziarnista odmiana gipsu, najczęściej białej barwy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. zbita, drobnoziarnista odmiana gipsu, delikatnie zabarwiona lub biała;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
naczynko z alabastru, gliny lub szkła, używane w starożytnej Grecji i w starożytnym Egipcie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hist. szt. niewielki flakonik na wonności
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. wykonany z alabastru (np. alabastrowa waza);
2. podobny do alabastru, właściwy alabastrowi, jasny i gładki (np. alabastrowa biel, alabastrowe dłonie)
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący alabastru, zrobiony z alabastru
przymiotnik jakościowy
(2.1) książk. przypominający alabaster barwą, gładkością i delikatnością
SJP.pl
Wiktionary
obce imię męskie
SJP.pl
bohater "Księgi tysiąca i jednej nocy", który wszedł w posiadanie magicznej lampy, zamieszkiwanej przez dżina spełniającego wszystkie życzenia jej posiadacza
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
(1.2) imię bohatera jednej z opowieści „Baśni z tysiąca i jednej nocy”;
Aladyn (oryginalna pisownia علاء الدين Ala ad-Din – „wyniosły w wierze”) – bohater jednej z opowieści Księgi tysiąca i jednej nocy, który staje się właścicielem zaczarowanej lampy, zamieszkiwanej przez potężnego, spełniającego życzenia dżinna.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Aladyna lub z nim związany
SJP.pl
[czytaj: aLĘ albo aLEN] francuskie imię męskie
Émile Chartier zwany Alain (ur. 3 marca 1868 w Mortagne-au-Perche, zm. 2 czerwca 1951 w Le Vésinet) – francuski filozof, dziennikarz oraz pacyfista.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) stpol. wino czerwone produkcji hiszpańskiej
Wiktionary
preparat o działaniu przeczyszczającym; alax
SJP.pl
rodzaj gryzoni z rodziny skoczkowatych
Alaktaga (Allactaga) – rodzaj ssaków z podrodziny alaktag (Allactaginae) w obrębie rodziny skoczkowatych (Dipodidae).
SJP.pl
Wikipedia
zaburzenia mowy spowodowane uszkodzeniami mózgu
SJP.pl
Wikipedia
osoba cierpiąca na alalię (zaburzenie mowy)
SJP.pl
członek ludu germańskiego, osiadłego nad górnym Renem; Aleman
SJP.pl
lud germański, osiadły nad górnym Renem; Alemanowie
Alemanowie, Alamanowie (łac. Alamanni) – germański związek plemienny, od III wieku n.e. dokonujący najazdów na zachodnie prowincje cesarstwa rzymskiego.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: alembik
SJP.pl
Alamogordo – miasto na południu USA, w stanie Nowy Meksyk, na wysokości 1321 m n.p.m., na zachodnich stokach gór Sacramento, na południowy zachód od Albuquerque. Siedziba hrabstwa Otero. Według spisu w 2020 roku liczy 30,9 tys. mieszkańców i jest 10. co do wielkości miastem w stanie.
W odległości 24 km na południowy zachód znajduje się White Sands National Monument.
Wikipedia
północnoamerykański zauropod z okresu kredy, długość około 20 metrów
Alamozaur (Alamosaurus) – rodzaj zauropoda z grupy tytanozaurów (Titanosauria); jego nazwa oznacza "jaszczur z Alamo". Nazwa pochodzi od pasma górskiego Ojo Alamo w stanie Nowy Meksyk, gdzie znaleziono go po raz pierwszy.
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
(1.2) hist. członek plemienia Alanów (przodek Osetyńca)
Alan – imię męskie pochodzenia najprawdopodobniej celtyckiego. Może też wywodzić się od nazwy irańskiego plemienia Alanów. Znaczenie tego imienia nie jest dokładnie znane, prawdopodobne znaczenia:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
Alana – imię żeńskie pochodzenia celtyckiego, odpowiednik męski: Alan.
Alana imieniny obchodzi: 14 sierpnia, 14 października, 25 listopada
SJP.pl
Wikipedia
mieszkaniec Wysp Alandzkich
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Wysp Alandzkich
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Wysp Alandzkich
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Wysp Alandzkich
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) geogr. związany z Wyspami Alandzkimi
Wiktionary
aminokwas endogenny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biol. organiczny związek chemiczny, jeden z dwudziestu podstawowych aminokwasów białkowych;
Alanina, skr. Ala, A – organiczny związek chemiczny z grupy α-aminokwasów. Enancjomer o konfiguracji S (L) jest jednym z dwudziestu podstawowych aminokwasów białkowych. Bierze też udział w cyklu glukozowo-alaninowym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: alanina
SJP.pl
aminokwas endogenny
SJP.pl
zbiór norm stylistycznych poezji hinduskiej dotyczących zarówno semantyki, jak i warstwy brzmieniowej wypowiedzi
Alankara (z sanskrytu „ozdoba”) – jedno z podstawowych pojęć tradycyjnej poetyki indyjskiej. Choć przypomina europejskie tropy i figury retoryczne, nie jest z nimi tożsame. Najważniejsza różnica polega na tym, że alankara najczęściej odnosi się do całej strofy wiersza, a nie do pojedynczych słów czy zwrotów. Indyjscy teoretycy literatury stworzyli liczne systemy klasyfikacji alankar, których liczba stopniowo rosła – od kilku podstawowych do ponad stu różnych typów.
SJP.pl
Wikipedia
Alan z małżonką; Alanowie
SJP.pl
Alan z małżonką; Alanostwo
Alanowie (Halanowie, Tanaitowie lub Asowie; gr. Αλανοί, chiń. 阿蘭聊; pinyin Ālánliáo, także chiń. 奄蔡 Yǎncài z II w. i 阿蘭 Alan z III w.) – lud irański uczestniczący w wielkiej wędrówce ludów, spokrewniony ze Scyto-Sarmatami.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Alana lub z nim związany
SJP.pl
pochodna mocznika, substancja krystaliczna słabo rozpuszczalna w wodzie; stosowana do produkcji maści i zasypek; allantoina
Alantoina, 5-ureidohydantoina – organiczny związek chemiczny z grupy ureidów, heterocykliczna pochodna mocznika. Powstaje z kwasu moczowego u niektórych roślin oraz u większości ssaków (wyjątek stanowią naczelne), u których reakcję tę katalizuje oksydaza moczanowa, a przebiega ona w peroksysomach.
SJP.pl
Wikipedia
związany z alantoiną
SJP.pl
[czytaj: alańja] miasto i prowincja w Turcji
Alanya – miasto i dystrykt w południowej Turcji, w prowincji Antalya na Riwierze Tureckiej, nad Morzem Śródziemnym. Od strony lądu otoczona górami Taurus. Zlokalizowana na terenie starożytnej Pamfilii. Jeden z największych tureckich kurortów wypoczynkowych, usytuowany 135 km na wschód od Antalyi. Na południe od centrum miasta położony jest wysoki na blisko 250 metrów skalny cypel zamkowy. Cały cypel był twierdzą obronną z trzema wieżami.
SJP.pl
Wikipedia
1. sygnał, najczęściej dźwiękowy, ostrzegający o grożącym lub zaistniałym niebezpieczeństwie;
2. urządzenie ostrzegające o niebezpieczeństwie;
3. czas trwania nalotu nieprzyjacielskiego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) sygnał dźwiękowy lub świetlny ostrzegający przed niebezpieczeństwem
(1.2) urządzenie do nadawania sygnału alarmu (1.1)
(1.3) wezwanie do działania
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: panikarz
SJP.pl
dawniej: człowiek szerzący panikę; panikarz
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. osoba wywołująca panikę
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
taki, który budzi niepokój, zwraca uwagę na groźną sytuację, np. alarmistyczny ton artykułu
SJP.pl
przestarzale: szerzenie paniki
SJP.pl
wewnątrzkomórkowe białko sygnałowe, produkowane pod wpływem silnych bodźców zewnętrznych
SJP.pl
1. zawiadamiać o grożącym niebezpieczeństwie lub zdarzeniu wymagającym działania; ostrzegać;
2. wywoływać poruszenie, niepokój lub panikę
czasownik przechodni niedokonany (dk. zaalarmować)
(1.1) zawiadamiać o niebezpieczeństwie lub sytuacji wymagającej szybkiego działania
(1.2) wywoływać niepokój
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) wszczynanie alarmu
Wiktionary
przymiotnik od: alarm
przymiotnik
(1.1) dający sygnał o grożącym niebezpieczeństwie
SJP.pl
Wiktionary
groźny, wzbudzający niepokój; niepokojący, alarmistyczny
SJP.pl
Wikipedia
→ Alaska; alaskijski, alaskański
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. stan w Stanach Zjednoczonych;
(1.2) geogr. półwysep w Ameryce Północnej;
(1.3) geogr. łańcuch górski w Ameryce Północnej;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rasa psów, głównie husky i malamute
SJP.pl
mieszkaniec Alaski; Alaskijczyk
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Alaski
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Alaski; Alaskijka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Alaski
SJP.pl
Wiktionary
→ Alaska; alaski, alaskijski
przymiotnik
(1.1) związany z Alaską, pochodzący z Alaski
SJP.pl
Wiktionary
→ Alaska; alaskijski, alaskański
przymiotnik
(1.1) związany z Alaską, pochodzący z Alaski
SJP.pl
Wiktionary
rzadko: mieszkaniec Alaski; Alaskanin
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rzad. mieszkaniec Alaski
SJP.pl
Wiktionary
rzadko: mieszkanka Alaski; Alaskanka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rzad. mieszkanka Alaski
SJP.pl
Wiktionary
→ Alaska; alaski, alaskański
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Alaską, pochodzący z Alaski
SJP.pl
Wiktionary
magmowa skała głębinowa, odmiana granitu; granit alkalicznoskaleniowy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geol. rodzaj skały magmowej;
Alaskit – kwaśna skała plutoniczna zbudowana ze skaleni alkalicznych, kwarcu i znikomych ilości składników ciemnych; są to skały samodzielnych masywów, pni i małych intruzji; dzielą się na bezalbitowe kalialaskity lub ortoalaskity oraz właściwe (ze skalenia potasowego i albitu). Tworzy brzeżne partie masywów granitowych, czasem samodzielne drobne intruzje. Pospolity, w Polsce występuje w Tatrach Zachodnich (m.in. na Giewoncie i Twardym Grzbiecie).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
złoczyńca, który popełnił nieprzebaczalną zbrodnię
SJP.pl
Wikipedia
likier kminkowy pochodzący z Łotwy, przyprawiany m.in. gorzkimi migdałami, anyżem i skórką pomarańczy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kulin. napój alkoholowy, klarowny likier kminkowy koloru żółtego;
Alasz (niem. Allasch) – klarowny likier kminkowy o zawartości alkoholu ok. 40%.
Sporządzany ze spirytusu i destylatu kminkowego, cukru i wody, przyprawiano gorzkimi migdałami, korzeniem dzięgla, anyżem i skórkami pomarańczy.
Nazwa pochodzi od majątku ziemskiego Allasch (łot. Allažmuiža) na Łotwie (wówczas w Rosji carskiej), w pobliżu Rygi, gdzie od roku 1823 wytwarzano ten trunek. Zaprezentowany przez tamtejszych kupców w 1830 r. na Targach Lipskich, spotkał się z uznaniem. Uszlachetniony przez firmę Wilhelma Horna (dotychczasowego producenta tej marki) zyskał popularność w tej części Niemiec, a następnie szerzej w Europie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ alasz
SJP.pl
odłam szyizmu interpretujący zarówno Koran, jak i pięć filarów islamu
SJP.pl
Wikipedia
→ alawita
przymiotnik
(1.1) rel. związany z alawizmem lub alawitami
SJP.pl
Wiktionary
wyznawca prądu religijnego, jednego z odłamów islamu; nusajryta
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. wyznawca prądu religijnego na obrzeżach islamu
SJP.pl
Wiktionary
→ alawita
SJP.pl
odmiana islamu wyrosła na gruncie wczesnego szyizmu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rel. jeden z islamskich nurtów religijnych wyznawanych na terenie Syrii;
Alawizm (arab. علوية, alawijja), nusajryzm (arab. نصيرية, nusajrijja, nasirijja), także ansaryzm (ansarijja), namiryzm (namirijja) – synkretyczny prąd religijny wyrosły na gruncie wczesnego szyizmu, którego centralną ideą jest deifikacja Alego. Sami alawici uważają się za muzułmanów, chociaż wydawane w tym zakresie oficjalne deklaracje nie muszą być szczere i mogą wynikać z pobudek politycznych (w myśl zasady takijji). Równocześnie jednak prawdy wiary alawickiej z islamem łączy w praktyce tylko podkreślanie zasady jedynobóstwa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
preparat o działaniu przeczyszczającym; alaks
SJP.pl
w mitologii germańskiej: istota pośrednia między bogiem a człowiekiem; alp
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mitgerm. demon pomiędzy Bogiem a człowiekiem
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) geol. jeden z okresów w kredzie;
forma rzeczownika.
(3.1) D. lm. zob. alba.
Niemcy:
Inne:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
skrót od: Zgromadzenie Braci Albertynów (zakon)
skrót w funkcji przymiotnika
(1.1) = jęz. albański
Język albański (alb. gjuha shqipe) – język indoeuropejski z grupy satem, którym posługuje się ok. 6,2 mln Albańczyków zamieszkujących Albanię (3,6 mln), Kosowo (1,7 mln), Macedonię Północną (450 tys.), a także Włochy (Arboresze), Grecję (Arwanici) i USA (Amerykanie pochodzenia albańskiego). W Albanii, Kosowie i Macedonii Północnej jest objęty statusem języka urzędowego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. biała szata z lnianego płótna, o szerokich rękawach, sięgająca do ziemi, używana w kościołach katolickich przez kapłanów podczas liturgii;
2. pieśń jutrzenna, gatunek liryki średniowiecznej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kośc. długa biała szata liturgiczna;
(1.2) liter. gatunek pieśni miłosnej będącej poranną pieśnią rozstania kochanków;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. gatunek morskiej ryby z rodziny makrelowatych; tuńczyk biały, tuńczyk długopłetwy;
2. gatunek morskiej ryby z rodziny makrelowatych; tuńczyk złoty, tuńczyk żółtopłetwy
Pod nazwą albakora opisywane są dwa różne gatunki ryb:
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
Gminy w USA:
SJP.pl
Wikipedia
obywatel Albanii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) etn. człowiek narodowości albańskiej, obywatel Albanii, mieszkaniec Albanii
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
państwo w Europie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. polit. państwo w południowej części Europy, ze stolicą w Tiranie;
Albania, Republika Albanii (alb. Shqipëria, Republika e Shqipërise) – państwo w południowo-wschodniej Europie na Bałkanach. Albania na zachodzie ma dostęp do Morza Adriatyckiego, a na południowym zachodzie do Morza Jońskiego. Stolicą kraju jest Tirana, jest to również finansowe centrum kraju.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię męskie
SJP.pl
obywatelka Albanii
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta narodowości albańskiej, obywatelka Albanii, mieszkanka Albanii
SJP.pl
Wiktionary
dotyczący Albanii
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Albanią, dotyczący Albanii
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. język używany przez Albańczyków;
(2.2) jęz. wymarły język używany przez mieszkańców starożytnej Albanii Kaukaskiej;
Język albański (alb. gjuha shqipe) – język indoeuropejski z grupy satem, którym posługuje się ok. 6,2 mln Albańczyków zamieszkujących Albanię (3,6 mln), Kosowo (1,7 mln), Macedonię Północną (450 tys.), a także Włochy (Arboresze), Grecję (Arwanici) i USA (Amerykanie pochodzenia albańskiego). W Albanii, Kosowie i Macedonii Północnej jest objęty statusem języka urzędowego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. posługujący się językiem albańskim;
2. napisany w języku albańskim;
3. o jakimś terenie: zamieszkany przez ludność posługującą się językiem albańskim
przymiotnik
(1.1) taki, który posługuje się językiem albańskim
(1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem albańskim
(1.3) spisany, stworzony w języku albańskim
SJP.pl
Wiktionary
zespół cech właściwych Albańczykom
SJP.pl
[czytaj: OLbany] miasto w USA
Albany (wymowa:/ˈɔːlbəniː/) – miasto w Stanach Zjednoczonych nad rzeką Hudson, stolica stanu Nowy Jork i siedziba hrabstwa Albany.
SJP.pl
Wikipedia
ceramiczne naczynie aptekarskie
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zazwyczaj zdobione ceramiczne naczynie używane przez aptekarzy
Albarello – jest to fajansowe naczynie aptekarskie w kształcie cylindrycznym (przypominającym łodygę bambusa) u góry lekko zwężone. Używano ich w Mezopotamii i Persji. W okresie Renesansu (w XIV wieku) wykonywano we Włoszech piękne i kolorowe albarelle w majolice.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
ptak z rodziny ptaków oceanicznych, występujący głównie na oceanach półkuli południowej
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) ornit. żyjący w koloniach, żywotny ptak oceaniczny o masywnym dziobie;
Albatrosy, albatrosowate (Diomedeidae) – rodzina dużych, morskich ptaków zaliczanych do rzędu rurkonosych (Procellariiformes). Pod względem rozpiętości skrzydeł są jednymi z największych latających ptaków, a albatros wędrowny (Diomedea exulans) ma największą rozpiętość skrzydeł (251–350 cm; rekordowy osobnik miał 370 cm) ze wszystkich żyjących gatunków ptaków. Niewiele mniejszą przeciętną rozpiętość skrzydeł (260–320 cm) osiąga kondor wielki (Vultur gryphus). Albatrosy są ptakami bardzo długowiecznymi. W ciągu swojego życia ptaki te pokonują nawet 8 milionów kilometrów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
o cechach albatrosowatych (rodzina ptaków)
Albatrosy, albatrosowate (Diomedeidae) – rodzina dużych, morskich ptaków zaliczanych do rzędu rurkonosych (Procellariiformes). Pod względem rozpiętości skrzydeł są jednymi z największych latających ptaków, a albatros wędrowny (Diomedea exulans) ma największą rozpiętość skrzydeł (251–350 cm; rekordowy osobnik miał 370 cm) ze wszystkich żyjących gatunków ptaków. Niewiele mniejszą przeciętną rozpiętość skrzydeł (260–320 cm) osiąga kondor wielki (Vultur gryphus). Albatrosy są ptakami bardzo długowiecznymi. W ciągu swojego życia ptaki te pokonują nawet 8 milionów kilometrów.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach albatrosowatych (rodzina ptaków)
SJP.pl
samochód typu Fiat Albea
SJP.pl
nazwisko
Albecki (Ahlebeck) – kaszubski herb szlachecki. Z powodu specyficznej historii regionu, mimo przynależności do Rzeczypospolitej, rodzina i herb nie zostały odnotowane przez polskich heraldyków.
SJP.pl
Wikipedia
1. liczba wyrażająca stosunek natężenia światła odbitego do natężenia światła padającego;
2. biała warstwa skórki owoców cytrusowych
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) biała część skórki w owocach cytrusowych
(1.2) fiz. liczba charakteryzująca stosunek natężenia światła odbitego do natężenia światła padającego;
Albedo (łac. białość) – parametr fotometryczny określający zdolność odbijania światła przez daną powierzchnię. Pojęcie to do fizyki wprowadził Johann Heinrich Lambert. Liczbowo jest równe współczynnikowi odbicia fal z całego zakresu o długości 300–3000 nm lub całego zakresu widzialnego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
miernik natężenia odbitego promieniowania słonecznego
SJP.pl
samochód typu Fiat Albea
Miejscowości w USA:
Gminy w USA:
Osoby:
SJP.pl
Wikipedia
miejscowość turystyczna w Bułgarii
Albena (bułg. Албена) – miejscowość turystyczna w Bułgarii, oddalona ok. 32 km na północ od Warny, 14 km od Złotych Piasków i 12 km na południowy zachód od Bałcziku.
Nazwa miejscowości pochodzi od bohaterki sztuki Jordana Jowkowa – Ałbeny. Rozwój kurortu rozpoczął się w 1968 r: w styczniu 1968 Todor Żiwkow dokonał symbolicznego wbicia łopaty, zaś pierwsi turyści zagraniczni (z Polski i Czechosłowacji) pojawili się w kurorcie w 1969 roku.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: alBEnis] nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: Albert, Albrecht (imiona męskie)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m. zdrobn. od Albert
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik dzierżawczy - należący do Alberty lub z nią związany
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. miejscowość w Szwecji, w regionie administracyjnym Södermanland;
Alberga – miejscowość (tätort) w Szwecji, w regionie administracyjnym (län) Södermanland (gmina Eskilstuna).
Miejscowość jest położona w prowincji historycznej (landskap) Södermanland, ok. 25 km na południowy zachód od Eskilstuny. Przez Alberge przebiega droga krajowa nr 56 (Riksväg 56; Norrköping – Västerås – Gävle) oraz droga lokalna nr 230 (Länsväg 230) do Eskilstuny.
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
1. (zwykle w liczbie mnogiej) rodzaj herbatników angielskich
2. gatunek truskawek
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. (zwykle w liczbie mnogiej) rodzaj herbatników angielskich
2. gatunek truskawek
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. jedna z dziesięciu prowincji kanadyjskich;
(1.2) imię|polski|ż.;
Alberta – jedna z prowincji Kanady, w Zachodniej Kanadzie. Alberta graniczy z następującymi prowincjami: od zachodu z Kolumbią Brytyjską, od wschodu z Saskatchewan, z Terytoriami Północno-Zachodnimi na północy i z amerykańskim stanem Montana od południa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Osoby o nazwisku Alberti:
Wikipedia
Albert z małżonką; Albertowie
SJP.pl
Albert z małżonką; Albertostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Alberta lub z nim związany
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) przest. gwara. taki, który należy do Alberta
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) paleont. rodzaj teropoda z rodziny tyranozaurów;
Albertozaur (Albertosaurus) – rodzaj teropoda z rodziny tyranozaurów (Tyrannosauridae) żyjącego na zachodzie Ameryki Północnej pod koniec okresu kredowego, niemal 70 mln lat temu. Zasięg występowania gatunku typowego, Albertosaurus sarcophagus, był ograniczony do terenów dzisiejszej prowincji Alberta w Kanadzie, od której pochodzi jego nazwa rodzajowa. Naukowcy nie są zgodni co do liczby gatunków wewnątrz rodzaju Albertosaurus – niektórzy uznają Gorgosaurus libratus za drugi gatunek.
Wiktionary oraz Wikipedia
polski herb szlachecki
Albertrandi (Albertrandy) – polski herb szlachecki z nobilitacji.
SJP.pl
Wikipedia
komedia satyryczna o przygodach wojennych Albertusa, bohatera anonimowego utworu "Albertus z wojny" z 1596 roku
SJP.pl
[czytaj: alberWIL] miasto we Francji i dawna nazwa (1962-79) Kalemii, miasta w Demokratycznej Republice Konga
Albertville – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Owernia-Rodan-Alpy, w departamencie Sabaudia. Przez gminę przepływa rzeka Isère.
Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 17 411 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 993 osób/km² (wśród 2880 gmin regionu Rodan-Alpy Albertville plasuje się na 42. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 622.).
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
mnich należący do zakonu św. Alberta
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. zakonnik ze zgromadzenia założonego przez św. Alberta Chmielowskiego;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mnich należący do zakonu św. Alberta
Albertyna – żeński odpowiednik imienia Albert, pierwotnie zdrobnienie od żeńskiego imienia Alberta. Patronką tego imienia jest bł. Albertyna Berkenbrock.
W Polsce imię pozostaje imieniem rzadkim. W styczniu 2024 r. w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, wykazano 135 kobiet o imieniu Albertyna nadanym jako imię pierwsze. Dla porównania, najczęściej nadane jako żeńskie imię pierwsze – Anna, nosi 1 072 616 osób.
SJP.pl
Wikipedia
mnich należący do zakonu św. Alberta
Albertyni – Zgromadzenie Braci Albertynów Trzeciego Zakonu Regularnego Świętego Franciszka Serafickiego Posługujących Ubogim (Alb).
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Albertyny lub z nią związany
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) filoz. nurt w filozofii średniowiecznej zapoczątkowany przez Alberta Wielkiego
Wiktionary
członkini katolickiego zakonu żeńskiego: Zgromadzenie Sióstr Trzeciego Zakonu Regularnego św. Franciszka z Asyżu Posługujących Ubogim
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. zakonnica ze zgromadzenia albertyńskiego
Albertynka – postać z dramatu Operetka Witolda Gombrowicza.
W tekście utworu występuje jako "Albertynka – cud dziewczynka", panna z dobrego domu. Jest skromna i dobrze wychowana, marzy jednak o nagości, jest niejako nośnikiem jej idei. Hrabia Szarm pragnie posiąść dziewczynę i z zapałem ją uwodzi. O względy Albertynki walczy też baron Firulet.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
członkini katolickiego zakonu żeńskiego: Zgromadzenie Sióstr Trzeciego Zakonu Regularnego św. Franciszka z Asyżu Posługujących Ubogim
Albertynki – Zgromadzenie Sióstr Trzeciego Zakonu Regularnego św. Franciszka z Asyżu Posługujących Ubogim (CSAPI, pol. ZSAPU), żeński zakon katolicki założony przez św. Adama Chmielowskiego 15 stycznia 1891 roku w Krakowie.
Pierwsze siedem sióstr albertynek przyjęło habity za zgodą kard. Albina Dunajewskiego w kaplicy w kurii krakowskiej. Najpierw placówki zgromadzenia powstawały w zaborze austriackim m.in. we Lwowie, Stanisławowie, Jarosławiu, Przemyślu, Samborze i Sokalu, a po I wojnie światowej także w innych częściach Polski. Siostry opiekowały się bezdomnymi, ubogimi, chorymi i uchodźcami wojennymi. Powstała też pustelnia w Starym Bruśnie, przeniesiona w 1898 r. do Prusia, a następnie do Zakopanego.
SJP.pl
Wikipedia
dotyczący albertynów
przymiotnik
(1.1) związany z albertynami lub albertynkami, dotyczący albertynów lub albertynek
SJP.pl
Wiktionary
Albertyzm – system filozoficzny oparty na poglądach św. Alberta Wielkiego.
Jako kierunek zaznaczył się w kręgu paryskim w XV wieku. Jan z Maisonneuve wyodrębnił z doktryny Alberta Wielkiego istotne składniki neoplatońskie, jednocześnie opowiadając się przeciwko tomizmowi, skotyzmowi i ockhamizmowi. Badania Jana kontynuował w Kolonii Heimeryk de Campo. W Polsce albertyzm obecny był w filozofii Jakuba z Gostynina i Jana z Głogowa z Akademii Krakowskiej.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. miejscowość na południu Francji, na północny wschód od Tuluzy;
Albi – miejscowość i gmina we Francji, na północny wschód od Tuluzy, w regionie Oksytania, w departamencie Tarn. Ośrodek administracyjny departamentu Tarn. W 2018 roku jej populacja wynosiła 50 741 mieszkańców, gęstość zaludnienia wyniosła 1145.9 osób/km². Przez gminę przepływa rzeka Tarn. W 2010 roku miasto wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Wiktionary oraz Wikipedia
egzotyczna roślina ozdobna z rodziny bobowatych
Albicja (Albizia) – rodzaj roślin z rodziny bobowatych (Fabaceae). Obejmuje 123 gatunki. Występują one w tropikach i strefie subtropikalnej w Azji, Afryce, Australii i w obu Amerykach. Rośliny te zasiedlają różne siedliska, od wilgotnych lasów równikowych po lasy siedlisk suchych. Nazwa naukowa upamiętnia włoskiego przyrodnika Filippo del Albizzi'ego. Wiele gatunków uprawianych jest jako rośliny ozdobne, szczególnie rozpowszechniona w tej roli została albicja biało-różowa.
SJP.pl
Wikipedia
członek francuskich sekt quasi-dominikańskich z XII wieku, odznaczający się wielką pobożnością i ascetycznym trybem życia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. hist. przedstawiciel heretyckiego ruchu w średniowiecznej Francji;
Katarzy (katarowie) (od gr. καθαροί, „czyści”) lub albigensi (od francuskiego miasta Albi, gdzie ruch był obecny) – przedstawiciele dualistycznego ruchu religijnego działającego w XI–XIII wieku w południowej Francji i północnych Włoszech, skierowanego przeciw ustrojowi feudalnemu i hierarchii kościelnej. Doktryna jest podobna do manicheizmu, a głównym punktem doktryny katarów było przekonanie, że świat materialny jest zły, pozostaje we władzy złego boga i jest przeciwstawny światu duchowemu należącemu do dobrego boga. Ponadto, doktryna głosi ideę ubóstwa, jest przeciwna gospodarczej hegemonii kleru, uznaje wojny za zło. Katarzy negowali wcielenie i męczeństwo Jezusa i odrzucali wszystko, co uznawali za materialne (pokarmy pochodzenia zwierzęcego, kontakty seksualne).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
ruch religijno-społeczny aktywny na południu Europy od XII do XIV wieku, którego przedstawiciele uznawali istnienie dobra i zła, odrzucali organizację Kościoła, propagowali czystość moralną i ascezę; katarzy, katarowie
Katarzy (katarowie) (od gr. καθαροί, „czyści”) lub albigensi (od francuskiego miasta Albi, gdzie ruch był obecny) – przedstawiciele dualistycznego ruchu religijnego działającego w XI–XIII wieku w południowej Francji i północnych Włoszech, skierowanego przeciw ustrojowi feudalnemu i hierarchii kościelnej. Doktryna jest podobna do manicheizmu, a głównym punktem doktryny katarów było przekonanie, że świat materialny jest zły, pozostaje we władzy złego boga i jest przeciwstawny światu duchowemu należącemu do dobrego boga. Ponadto, doktryna głosi ideę ubóstwa, jest przeciwna gospodarczej hegemonii kleru, uznaje wojny za zło. Katarzy negowali wcielenie i męczeństwo Jezusa i odrzucali wszystko, co uznawali za materialne (pokarmy pochodzenia zwierzęcego, kontakty seksualne).
SJP.pl
Wikipedia
związany z albigensem, albigensami
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z albigensami, dotyczący albigensów
przymiotnik dzierżawczy
(2.1) należący do albigensów, będący ich własnością
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. wieś w Polsce;
Albigowa – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie łańcuckim, w gminie Łańcut.
Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny.
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Albigowa. W latach 1973–1976 miejscowość była siedzibą gminy Albigowa. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa rzeszowskiego.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Albigowej
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Albigowej
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) odrzecz. Albigowa
Wiktionary
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Albin – imię męskie pochodzenia łacińskiego. Wywodzi się od słowa oznaczającego „biały”. Ponadto istnieje germańskie imię Albwin (Albuin), od którego forma skrócona może być jednakowa z imieniem Albin.
Wystąpiło w staropolskich tekstach w XIV wieku. Imię nie było i nie jest często nadawane. W styczniu 2025 r. w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, wykazano 2402 mężczyzn o imieniu Albin nadanym jako imię pierwsze oraz 2683 o imieniu Albin jako imieniu drugim. Najczęściej nadane imię męskie – Piotr, występuje w rejestrze PESEL 686017 razy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Albina – imię żeńskie pochodzenia łacińskiego, żeński odpowiednik imienia Albin. Prawdopodobnie wywodzi się od słowa "albus", czyli czysty, biały.Inna hipoteza głosi, że to połączenie germańskich słów „alb” i „wini”, co ma oznaczać „przyjaciółkę elfów”.
Patronkami tego imienia są:
Albina imieniny obchodzi 17 lutego, 16 grudnia, 23 września.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Albiny lub z nią związany
SJP.pl
1. brak lub niedobór barwników melaninowych u człowieka i zwierząt; bielactwo, leukoderma;
2. brak chlorofilu w roślinach
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. wet. wrodzony brak barwnika skóry, włosów u ludzi i zwierząt;
(1.2) bot. brak chlorofilu
Albinizm, bielactwo – uwarunkowany genetycznie brak lub niedobór pigmentu (melaniny) w organizmie. Osobnik posiadający tę cechę nazywany jest albinosem i charakteryzuje się białym lub bladoróżowym (związanym z prześwitywaniem naczyń krwionośnych) odcieniem skóry, białymi włosami, bladoróżowymi tęczówkami i czerwonymi źrenicami (z uwagi na prześwitywanie naczyń krwionośnych z dna oka). Nazwę tego wrodzonego błędu metabolizmu wprowadził w 1908 roku Archibald Garrod, który zauważył utrzymywanie się zaburzenia w obrębie wybranych rodzin. Oprócz albinizmu całkowitego (uogólnionego) występuje także bielactwo nabyte.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
osoba dotknięta albinizmem
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. człowiek dotknięty albinizmem (niedoborem pigmentu w skórze)
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(2.1) wet. zwierzę dotknięte albinizmem (niedoborem pigmentu w skórze)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(3.1) bot. roślina dotknięta albinizmem (brakiem chlorofilu)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ albinos
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. kobieta albinos
SJP.pl
Wiktionary
→ albinos
SJP.pl
Albin z małżonką; Albinowie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest albinotyczne; cecha tych, którzy są albinotyczni
Wiktionary
związany z albinizmem, albinosem
przymiotnik
(1.1) odznaczający się albinizmem, związany z albinizmem, dotyczący albinizmu
SJP.pl
Wiktionary
Albin z małżonką; Albinostwo
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Albina lub z nim związany
SJP.pl
nazwisko
Albiński – herb szlachecki, nadany w zaborze austriackim.
SJP.pl
Wikipedia
dawna nazwa wyspy Brytanii; obecnie poetycko: Anglia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) poet. Anglia
(1.2) poet. daw. wyspa Wielka Brytania
Albion – starodawna i literacka nazwa Anglii (Wielkiej Brytanii) spotykana u autorów starożytnych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ Albion
przymiotnik
(1.1) poet. angielski
SJP.pl
Wiktionary
minerał, glinokrzemian sodu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. minerał, glinokrzemian sodowy;
Albit (skaleń sodowy) – minerał z gromady krzemianów zaliczany do grupy zwanej plagioklazami jak i skaleni alkalicznych. Należy do minerałów pospolitych.Nazwa pochodzi od łacińskiego albus – biały.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geol. rodzaj magmowej skały wylewnej, składającej się głównie z fenokryształów albitu;
Albitofir – nazwa skały o podwójnym znaczeniu.
Pierwsze, to skała magmowa wylewna, składająca się głównie z fenokryształów albitu tkwiących w mikrokrystalicznym albitowym cieście skalnym, w bardzo małej ilości może zawierać schlorytyzowane minerały ciemne oraz skupione w geodach kwarce i węglany.
Drugie, to zmieniona hydrotermalnie kwaśna, obojętna lub nawet zasadowa skała wylewna lub hipabysalna; powstała w wyniku intensywnych hydrotermalnych przeobrażeń.
Wiktionary oraz Wikipedia
→ albit
SJP.pl
i, a, zarówno jak; bo
spójnik
(1.1) …łączący dwa zdania równorzędne, oraz dwie części zdania, wskazujący, że tylko jedna część jest prawdziwa;
(1.2) …łączący dwa zdania równorzędne, oraz dwie części zdania, wskazujący, że przynajmniej jedna część jest prawdziwa
(1.3) stpol. zarówno jak
(1.4) stpol. i
(1.5) stpol. ponieważ
partykuła
(2.1) pot. …wprowadzająca pytanie retoryczne, zaprzeczające komunikowanej w nim treści
forma rzeczownika.
(3.1) W. lp. od: alba
SJP.pl
Wiktionary
wyłącznie jedna z możliwości do wyboru
SJP.pl
"albo" wraz z cząstką trybu przypuszczającego
SJP.pl
spójnik
(1.1) stpol. albo, czy
Wiktionary
pieśń poranna, także rodzaj utworu wykonywanego w Hiszpanii o poranku na oboju i bębnie
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) geogr. dotyczący Morza Alborańskiego
Wiktionary
spójnik dołączający wyjaśnienie do wcześniejszej informacji
spójnik
(1.1) książk. …przyłączający zdanie, które wyjaśnia przekazaną wcześniej informację
SJP.pl
Wiktionary
partykuła będąca wzmocnioną postacią partykuły albo; czyż
partykuła
(1.1) przest. wzmocnione „albo” w znaczeniu: „partykuła wprowadzająca pytanie retoryczne, zaprzeczające komunikowanej w nim treści”
SJP.pl
Wiktionary
1. imię męskie;
2. nazwisko
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Albrecht – imię:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Albrecht z małżonką; Albrechtowie
SJP.pl
Albrecht z małżonką; Albrechtostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Albrechta lub z nim związany
SJP.pl
Miejscowości w USA:
Gminy w USA:
Wikipedia
lek syntetyczny z grupy sulfonamidów, stosowany w leczeniu bakteryjnego zapalenia dróg moczowych; sulfacetamid
Sulfacetamid – organiczny związek chemiczny, amid kwasu para-amino-benzenosulfonowego i kwasu octowego. Jego sól sodowa stosowana jest jako chemioterapeutyk o działaniu bakteriostatycznym w zapaleniach spojówki i rogówki.
SJP.pl
Wikipedia
1. księga przeznaczona do wkładania lub wklejania i przechowywania np. znaczków pocztowych; klaser;
2. starannie wydana książka z reprodukcjami dzieł sztuki itp. oraz objaśnieniami;
3. płyta muzyczna;
4. pamiętnik;
5. szkicownik malarza lub grafika;
6. księga, w której odnotowano wszystkich studentów uczelni wyższej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zbiór reprodukcji, fotografii, pocztówek, znaczków itp.
(1.2) druk. wydawnictwo o charakterze ilustracyjnym, z niewielką ilością tekstu objaśniającego
(1.3) muz. wydawnictwo muzyczne zawierające nagrania muzyczne na płycie długogrającej longplay (LP) lub dysku kompaktowym (CD);
(1.4) (w starożytnym Rzymie) część muru pomalowana na biało przeznaczona do umieszczania ogłoszeń
(1.5) przest. księga obywateli miasta
(1.6) przest. pamiętnik, imiennik, sztambuch, gdzie na pamiątkę przyjazne osoby zapisują swoje imiona, wiersze lub kreślą rysunki
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: album
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. mały album
SJP.pl
Wiktionary
białko proste występujące m.in. w osoczu krwi, mleku, zbożu, jajkach
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. białko rozpuszczalne w wodzie;
Albuminy – białka występujące w płynach (np. osoczu krwi i mleku) oraz w tkankach zwierzęcych i w nasionach roślin. Cechują się niewielkimi masami cząsteczkowymi, dobrze rozpuszczają się w wodzie (są hydrofilowe), łatwo krystalizują. W składzie istotną rolę odgrywa kwas asparaginowy i glutaminowy (do 25%), leucyna i izoleucyna (ok. 16%), natomiast glicyny jest niewiele (ok. 1%).
Przykładami albumin zwierzęcych jest albumina osocza, alfa-laktoalbumina (LA) mleka i owoalbumina.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
połączenie białka z metalami, stosowane jako preparaty lecznicze
SJP.pl
białko o budowie włókienkowej, bardzo odporne na działanie enzymów i czynników chemicznych; skleroproteid, skleroproteina
SJP.pl
przyrząd do określania ilości białek w płynach ustrojowych organizmu
SJP.pl
związany z albuminą
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z albuminą, dotyczący albuminy
(1.2) zbudowany, wykonany z albuminy lub z jej dodatkiem
SJP.pl
Wiktionary
obecność ciał białkowych w moczu; proteinuria; białkomocz
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zob. białkomocz.;
Albuminuria – objaw chorobowy polegający na występowaniu drobnocząsteczkowych albumin w moczu. Ich stężenie oznacza się w przygodnej próbce lub określa wydalanie w zbiórce dobowej moczu. Stężenie poniżej 20 mg/l lub wydalanie do 30 mg/24h przyjmuje się za fizjologiczną normę (normoalbuminuria).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
białko proste występujące m.in. w osoczu krwi, mleku, zbożu, jajkach
Albuminy – białka występujące w płynach (np. osoczu krwi i mleku) oraz w tkankach zwierzęcych i w nasionach roślin. Cechują się niewielkimi masami cząsteczkowymi, dobrze rozpuszczają się w wodzie (są hydrofilowe), łatwo krystalizują. W składzie istotną rolę odgrywa kwas asparaginowy i glutaminowy (do 25%), leucyna i izoleucyna (ok. 16%), natomiast glicyny jest niewiele (ok. 1%).
Przykładami albumin zwierzęcych jest albumina osocza, alfa-laktoalbumina (LA) mleka i owoalbumina.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, którą ze względu na jej osiągnięcia umieszczono w albumie
Wiktionary
związany z albumem (w znaczeniu książki z reprodukcjami obrazów), np. albumowe wydanie książki o Wrocławiu
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z albumem, dotyczący albumu
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: albeKERki] miasto w USA
Albuquerque – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Nowy Meksyk, ośrodek administracyjny hrabstwa Bernalillo, położone nad rzeką Rio Grande, u podnóża pasma górskiego Sandia (na wschodzie). Największe miasto w Nowym Meksyku, główny ośrodek gospodarczy oraz węzeł transportowy tego stanu. W 2020 roku miasto zamieszkane było przez 564 559 mieszkańców; obszar metropolitalny – 916 528.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: alkantara] miękki, wytrzymały materiał tekstylny; alkantara
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: alkatel] firma, gigant telekomunikacyjny
Alcatel-Lucent – spółka globalna, wcześniej z siedzibą główną w Paryżu, a od stycznia 2016 roku jest częścią Nokii. Dostawca sprzętu, oprogramowania i usług telekomunikacyjnych.Powstała 1 grudnia 2006 roku z połączenia się firm Alcatel oraz Lucent Technologies.
Spółka akcyjna notowana na giełdach w Paryżu (Euronext), Nowym Jorku (NYSE) i Tokio. Wchodziła w skład indeksu giełdowego CAC 40.
W Polsce koncern utworzył i dynamicznie rozwijał oddział w Bydgoszczy.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: AlkatRAZ]
1. wyspa w zatoce San Francisco;
2. nieczynne już, ciężkie więzienie na tej wyspie
Alcatraz Island – wyspa na Zatoce San Francisco. W języku hiszpańskim zwana jest Wyspą Głuptaków (hiszp. Isla de los Alcatraces), a w angielskim nazywana także Skałą (ang. The Rock). Znajduje się na niej nieczynne już więzienie o zaostrzonym rygorze, działające od 1934 do 1963 roku. Zamknięte zostało głównie z powodu wysokich kosztów utrzymania, błędów konstrukcyjnych i powstających uszkodzeń betonowych elementów poprzez słone, nadmorskie powietrze.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: alkaZAR] grupa muzyczna
Alkazar (arab. القصر, trb. al-qaṣr, w tłum. na pol. „pałac”, „zamek”, „fort”; hiszp. alcázar) – na Bliskim Wschodzie – świecka rezydencja o charakterze reprezentacyjnym, budowana w centrum lub poza murami miasta. W Hiszpanii – warowny, a zarazem reprezentacyjny pałac mauretański o cechach architektury muzułmańskiej, którego pomieszczenia mieszkalne i użytkowe były grupowane wokół dziedzińców z portykami. Alkazar w Sewilli uchodzi za najwybitniejsze dzieło architektury mauretańskiej w Hiszpanii.
SJP.pl
Wikipedia
strofa alcejska - rodzaj strofy czterowierszowej spotykanej w poezji antycznej
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Alcesty lub z nią związany
SJP.pl
imię męskie
Alcest – projekt muzyczny powstały w 2000 roku w Bagnols-sur-Cèze, we Francji. Na początku w zespole było trzech członków: Neige, Aegnor i Argoth. Razem wydali pierwszą płytę demo, która była utrzymana w stylistyce blackmetalowej. Niedługo po tym z zespołu odeszli Aegnor i Argoth, zostawiając Neige'a jako jedynego członka. Od tego momentu muzyka Alcest zmieniała się coraz bardziej, zbliżając się w stronę shoegaze.
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
Alcesta (wł. Alceste) – opera Christopha Willibalda Glucka, w trzech aktach, do której libretto napisał Ranieri de’ Calzabigi. Jej premiera miała miejsce w Wiedniu 26 grudnia 1767 roku, zaś wersję francuską tej opery wystawiono po raz pierwszy w Paryżu 23 kwietnia 1776 roku.
Opera oparta jest na micie o Alkestis.
SJP.pl
Wikipedia
Alcest z małżonką; Alcestowie
SJP.pl
Alcest z małżonką; Alcestostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Alcesta lub z nim związany
SJP.pl
średniowieczna pseudonauka mająca na celu odnalezienie substancji (tzw. kamienia filozoficznego) zamieniającej każdą inną substancję w złoto lub inne metale szlachetne i będącej lekiem na każdą dolegliwość
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przednaukowa dziedzina wiedzy mająca na celu odkrycie sposobu przemiany metali nieszlachetnych w złoto i wynalezienie leku przedłużającego życie;
(1.2) książk. sztuka robienia czegoś, postrzegana jako tajemnicza
Alchemia – przednaukowa praktyka łącząca elementy, które zawarte są obecnie w chemii, fizyce, sztuce, semiotyce, psychologii, parapsychologii, metalurgii, medycynie, astrologii, mistycyzmie i religii. Wspólnym celem alchemików było odkrycie metody transmutacji ołowiu w złoto (kamień filozoficzny), lekarstwa na wszelkie choroby (panaceum), eliksiru nieśmiertelności czy sztuczne stworzenie ludzkiego życia (homunkulus). Alchemię można uważać za bezpośredniego przodka współczesnej chemii.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ alchemik
SJP.pl
→ alchemik
SJP.pl
→ alchemia
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący alchemii
SJP.pl
Wiktionary
człowiek zajmujący się alchemią
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba zajmująca się alchemią w średniowieczu
(1.2) uczn. nauczyciel chemii
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: alchemik - człowiek zajmujący się alchemią
SJP.pl
→ alchemista; alchemiczka
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od alt
Wiktionary
1. muzyk grający na altówce; altowiolinista; altowiolista; altysta;
2. osoba śpiewająca altem; altysta, alt;
3. muzyk grający na instrumencie o skali zbliżonej do skali głosu altowego (np. na saksofonie altowym); altysta
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) chłopiec lub mężczyzna śpiewający altem
(1.2) zob. altowiolista.
SJP.pl
Wiktionary
muzyk płci żeńskiej grający na altówce; altowiolistka; altowiolinistka; altystka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta śpiewająca altem
(1.2) zob. altowiolistka.
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: alkoblok] urządzenie uniemożliwiające uruchomienie silnika samochodu po wykryciu niedozwolonej dawki alkoholu u kierowcy; alkoblokada, alkolock, alcolock, alkoblock, alkoblok
SJP.pl
[czytaj: alkolok] urządzenie uniemożliwiające uruchomienie silnika samochodu po wykryciu niedozwolonej dawki alkoholu u kierowcy; alkoblokada, alkolock, alcoblock, alkoblock, alkoblok
SJP.pl
(ok. 450-404 p.n.e.) ateński wódz i polityk z okresu wojny peloponeskiej; Alkibiades
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) hist. ateński strateg;
(1.2) imię|polski|m.
Alkibiades, Alcybiades (gr. Ἀλκιβιάδης, ur. 450 p.n.e., zm. 404 p.n.e.) – ateński strateg. Był kluczową postacią ostatnich 15 lat II wojny peloponeskiej. Charakteryzowany jest jako wybitny polityk i wódz, któremu brak rozwagi, wygórowane ambicje i skłonność do wystawnego trybu życia przysporzyły wielu wrogów. Dla Greków był postacią kontrowersyjną.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Alcybiadesa lub z nim związany
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitrzym. heros z mitologii rzymskiej, syn Jowisza, utożsamiany z greckim Heraklesem
Wiktionary
skalnik alcyona - motyl dzienny z rodziny rusałkowatych
SJP.pl
Wikipedia
sfera sacrum u Aborygenów; alcziranga
Czas snu (także alczeringa, alcziranga lub altjeringa; (ang. Dreamtime, w językach aborygeńskich malchera, alcheringa, mura-mura, Tjukurrpa i inne) – mitologia australijskich Aborygenów.
SJP.pl
Wikipedia
sfera sacrum u Aborygenów; alczeringa
Czas snu (także alczeringa, alcziranga lub altjeringa; (ang. Dreamtime, w językach aborygeńskich malchera, alcheringa, mura-mura, Tjukurrpa i inne) – mitologia australijskich Aborygenów.
SJP.pl
Wikipedia
ptak z rodziny alk, o czarno-białym ubarwieniu, występujący na Grenlandii i sąsiadujących z nią od zachodu wyspach; traczyk lodowy
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) ornit. nazwa systematyczna|Alle alle|ref=tak., mały morski ptak z rodziny alk;
Alczyk, traczyk, traczyk lodowy (Alle alle) – gatunek małego ptaka z rodziny alk (Alcidae), jedyny przedstawiciel rodzaju Alle. Najmniejszy przedstawiciel rodziny alk zamieszkujący regiony nearktyczne i palearktyczne. Nie jest zagrożony wyginięciem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
książka pochodząca z oficyny Aldusa Manutiusa i jego następców; aldyna
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(1.1) astr. najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Byka; jedna z gwiazd podwójnych, czerwonych olbrzymów i najjaśniejszych gwiazd na niebie;
Aldebaran (Alfa Tauri, α Tau) – najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Byka. Jest oddalona o około 67 lat świetlnych od Słońca. Jest to układ podwójny, dyskutowane jest istnienie w nim planet.
Wiktionary oraz Wikipedia
związek organiczny zawierający w cząsteczce grupę aldehydową, powstający w wyniku utleniania alkoholu, powszechnie używany w przemyśle
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. organiczny związek chemiczny posiadający grupę aldehydową, czyli grupę karbonylową (C=O) połączoną z jednym (-CHO) lub dwoma (CH2O) atomami wodoru, aktywny chemicznie, ma silne właściwości redukujące;
Aldehydy (łac. alcohol dehydrogenatus = „alkohol odwodorniony”) – klasa organicznych związków chemicznych posiadających grupę aldehydową, czyli grupę karbonylową (C=O) połączoną z jednym (−CHO) lub dwoma (CH
2O) atomami wodoru. Proste aldehydy, będące pochodnymi alkanów i zawierające w cząsteczce jedną grupę aldehydową to alkanale o wzorze ogólnym C
nH
2n+1CHO.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z aldehydem, dotyczący aldehydu (np. grupa aldehydowa - atom węglu i atom wodoru powiązane atomem węgla, występujące w każdym aldehydzie)
przymiotnik
(1.1) chem. dotyczący aldehydu, związany z aldehydem
SJP.pl
Wiktionary
związek organiczny zawierający w cząsteczce grupę aldehydową, powstający w wyniku utleniania alkoholu, powszechnie używany w przemyśle
Aldehydy (łac. alcohol dehydrogenatus = „alkohol odwodorniony”) – klasa organicznych związków chemicznych posiadających grupę aldehydową, czyli grupę karbonylową (C=O) połączoną z jednym (−CHO) lub dwoma (CH
2O) atomami wodoru. Proste aldehydy, będące pochodnymi alkanów i zawierające w cząsteczce jedną grupę aldehydową to alkanale o wzorze ogólnym C
nH
2n+1CHO.
SJP.pl
Wikipedia
Alderamin (Alfa Cephei, α Cep) – najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Cefeusza, odległa od Słońca o około 49 lat świetlnych.
Wikipedia
we wczesnośredniowiecznej Anglii: urzędnik stojący na czele shire
SJP.pl
w żeglarstwie: rodzaj pokładowej, przenośnej lampy sygnalizacyjnej, umożliwiającej nadawanie kierunkowych, dyskretnych sygnałów świetlnych
Lampa sygnałowa – lampa Aldisa, przenośny lub stacjonarny morski reflektor przeznaczony do świetlnej sygnalizacji alfabetem Morse'a lub dowolnym innym kodem. Głównie używany w relacji okręt ↔ okręt i okręt ↔ brzeg.
Źródło światła (zwykle żarówka dużej mocy) przesłonięte jest żaluzją, której mechanizm umożliwia bardzo szybkie odsłanianie i ponowne przysłanianie strumienia światła.
Aldis ma istotne znaczenie w porozumiewaniu się w czasie ciszy radiowej.
SJP.pl
Wikipedia
książka pochodząca z oficyny Aldusa Manutiusa i jego następców; aldyna
SJP.pl
cukier prosty zawierający sześć atomów węgla w swej cząsteczce
Aldozy lub aldehydocukry, cukry aldehydowe – cukry proste, w których cząsteczkach występuje grupa aldehydowa, w przeciwieństwie do ketoz, w których występuje grupa ketonowa. Ich ogólny wzór sumaryczny to CnH2nOn (gdzie n≥3).
SJP.pl
Wikipedia
związek organiczny, produkt reakcji kondensacji aldehydów z hydroksyloaminą; otrzymywany w celu identyfikacji aldehydów
SJP.pl
związek chemiczny zawierający grupę aldehydową i alkoholową
Aldole, β-hydroksyaldehydy, aldehydoalkohole – związki organiczne zawierające grupę aldehydową i hydroksylową. Otrzymywane są w wyniku kondensacji aldolowej. Ich odkrywcą jest Charles Adolf Wurtz.
Terminem aldol określa się zwyczajowo acetaldol, czyli 3-hydroksybutanal, produkt kondensacji aldolowej acetaldehydu.
SJP.pl
Wikipedia
enzym należący do klasy liaz, biorący udział w glikolizie
SJP.pl
Wikipedia
→ aldol
SJP.pl
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Aldona – imię żeńskie, pochodzi ono od staropruskiego miana Aldegut lub białoruskiego Ałdonia, będącego przekształceniem greckiego imienia Eudokia (Eudocja). Nosiło je wiele księżniczek litewskich wydawanych za polskich książąt (głównie mazowieckich).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Aldony lub z nią związany
SJP.pl
zdrobnienie od imienia żeńskiego Aldona
SJP.pl
cukier prosty zawierający pięć atomów węgla w swej cząsteczce
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. aldoza, która ma pięć atomów węgla w cząsteczce
Aldozy lub aldehydocukry, cukry aldehydowe – cukry proste, w których cząsteczkach występuje grupa aldehydowa, w przeciwieństwie do ketoz, w których występuje grupa ketonowa. Ich ogólny wzór sumaryczny to CnH2nOn (gdzie n≥3).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biol. biochem. hormon sterydowy wytwarzany przez warstwę kłębkowatą kory nadnerczy, należący do grupy mineralokortykoidów
Aldosteron – organiczny związek chemiczny z grupy steroidów. Należy do hormonów sterydowych wytwarzanych przez warstwę kłębkowatą kory nadnerczy. Aldosteron należy do grupy hormonów kory nadnerczy określanych jako mineralokortykosteroidy (aldosteron i 11-dezoksykortykosteron).
Wiktionary oraz Wikipedia
związek organiczny z grupy cukrów prostych zawierający w swej budowie grupę aldehydową
Aldozy lub aldehydocukry, cukry aldehydowe – cukry proste, w których cząsteczkach występuje grupa aldehydowa, w przeciwieństwie do ketoz, w których występuje grupa ketonowa. Ich ogólny wzór sumaryczny to CnH2nOn (gdzie n≥3).
SJP.pl
Wikipedia
związany z aldozą, dotyczący aldozy
SJP.pl
związek organiczny z grupy cukrów prostych zawierający w swej budowie grupę aldehydową
Aldozy lub aldehydocukry, cukry aldehydowe – cukry proste, w których cząsteczkach występuje grupa aldehydowa, w przeciwieństwie do ketoz, w których występuje grupa ketonowa. Ich ogólny wzór sumaryczny to CnH2nOn (gdzie n≥3).
SJP.pl
Wikipedia
stop metali: aluminium, magnezu, krzemu i żelaza; dobry przewodnik elektryczny, stosowany do wyrobu przewodników wysokiego napięcia
SJP.pl
[czytaj: OLdricz] nazwisko
Osoby o nazwisku Aldrich:
Miejscowości w USA:
Gminy w USA:
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: oldridż albo oldrycz] nazwisko
Aldridge – miasto w Wielkiej Brytanii, w Anglii, w regionie West Midlands, w hrabstwie West Midlands, w dystrykcie Walsall. W 2015 roku miasto liczyła 39 631 mieszkańców.
Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z 1086 roku. Aldridge jest wspomniana w Domesday Book (1086) jako Alrewic.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
Aldryna – organiczny związek chemiczny z grupy węglowodorów halogenowanych mający postać białego nierozpuszczalnego w wodzie proszku.
Silnie trujący, stosowany jako insektycyd polichlorowy, jest także trujący dla ssaków. Jest stosowany przeciw pędrakom i larwom oraz do dezynfekcji gleb.
Preparaty handlowe to m.in. Aldrin, Agronex TA.
SJP.pl
Wikipedia
wieloletnia owadożerna roślina wodna z rodziny rosiczkowatych
Aldrowanda (Aldrovanda L.) – rodzaj roślin mięsożernych z rodziny rosiczkowatych. Do czasów współczesnych przetrwał tylko jeden, występujący w rozproszeniu w Europie, Azji, Afryce i Australii gatunek, obecny także w Polsce – aldrowanda pęcherzykowata (Aldrovanda vesiculosa). Jest on zarazem gatunkiem typowym rodzaju.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. toksyczny związek chloroorganiczny o wzorze sumarycznym C12H8Cl6, trwały w środowisku, używany, zwłaszcza dawniej, jako insektycyd;
Aldryna – organiczny związek chemiczny z grupy węglowodorów halogenowanych mający postać białego nierozpuszczalnego w wodzie proszku.
Silnie trujący, stosowany jako insektycyd polichlorowy, jest także trujący dla ssaków. Jest stosowany przeciw pędrakom i larwom oraz do dezynfekcji gleb.
Preparaty handlowe to m.in. Aldrin, Agronex TA.
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: Aldona, Romualda (imiona żeńskie)
SJP.pl
książka pochodząca z oficyny Aldusa Manutiusa i jego następców; alda
SJP.pl
1. spójnik (lecz), partykuła lub wykrzyknik;
2. uwaga, zastrzeżenie;
3. słaba strona kogoś albo czegoś;
4. [czytaj: ejl] mocne jasne piwo angielskie
spójnik
(1.1) …służący do łączenia zdań wtedy, gdy jedno z nich jest przeciwieństwem drugiego, gdy sytuacja z jednego z nich zachodzi pomimo sytuacji ze zdania drugiego
(1.2) …służący do łączenia zdań wtedy, gdy podkreślamy, że jedno stwierdzenie nie jest prawdziwe, a drugie jest
wykrzyknik
(2.1) …wyrażający zdumienie nad czymś
(2.2) …wyrażający zachwyt nad czymś
rzeczownik, rodzaj nijaki
(3.1) spoż. gatunek piwa górnej fermentacji przygotowywanego z udziałem specjalnych drożdży;
(3.2) wada, słaba strona
(3.3) kontrargument, zastrzeżenie
partykuła
(4.1) gw-pl|Poznań. ależ
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
oparty na zasadach aleatoryzmu; dopuszczający znaczną dowolność rytmiczną i tonalną w sposobie wykonania
przymiotnik relacyjny
(1.1) muz. związany z aleatoryzmem, dotyczący aleatoryzmu, zbudowany na zasadach aleatoryzmu
SJP.pl
Wiktionary
zasada konstrukcji utworów w muzyce współczesnej, która dopuszcza dowolność rytmiczną lub tonalną w sposobie wykonania; aleatoryzm
SJP.pl
zwolennik aleatoryzmu
SJP.pl
SJP.pl
zasada konstrukcji utworów w muzyce współczesnej, która dopuszcza dowolność rytmiczną lub tonalną w sposobie wykonania; aleatoryka
Aleatoryzm (łac. ālěā, także indeterminizm) – technika kompozytorska w muzyce współczesnej polegająca na dopuszczeniu przez kompozytora przypadkowości podczas wykonywania kompozycji w zakresie pewnych jej elementów, zakładając tym samym niepowtarzalność samego wykonania. Twórcą terminu jest Pierre Boulez. Za pioniera aleatoryzmu uznawany jest John Cage. Aleatoryzm jest jedną z cech teatru instrumentalnego. Muzycy tacy jak Sylvano Bussotti indeterminowali swoją muzykę wykorzystując notację graficzną.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: alek] obce imię męskie
spójnik
(1.1) stpol. wszakże, jednak
SJP.pl
Wiktionary
litera alfabetu hebrajskiego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. pierwsza litera alfabetów semickich: m.in. fenickiego, aramejskiego, arabskiego (ا), hebrajskiego (א), syryjskiego (ܐ);
(1.2) mat. w teorii mnogości, moc zbiorów nieskończonego
Alef (א) – pierwsza litera alfabetów semickich, między innymi fenickiego, aramejskiego, arabskiego, hebrajskiego i syryjskiego, odpowiadająca liczbie 1.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przestarzałe: podawanie dowodów, cytowanie
SJP.pl
przestarzałe: załącznik, dowód, dokument
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przest. dokument, załącznik;
Alegat, l.mn. alegata – przestarzała nazwa dokumentu będącego załącznikiem, podstawą wystawienia innego dokumentu będącego dowodem w sprawie.
Termin pierwotnie stosowany w szerokim znaczeniu, obecnie zawężony do archiwalnych dokumentów dotyczących zawierania małżeństw. Do archiwów państwowych alegata przekazywane są przez urzędy stanu cywilnego po 100 latach od ich wytworzenia i udostępniane są jako część zespołu archiwalnego akt stanu cywilnego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
sposób interpretacji wypowiedzi słownych, znaków ikonicznych lub zjawisk naturalnych, zakładający dwupłaszczyznowość ich znaczeń: dosłownych, danych bezpośrednio, oraz głębokich, utajonych i stanowiących istotę przekazu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) liter. dwustopniowy sposób interpretacji znaków polegający na odczytywaniu najpierw znaczenia dosłownego, a później głębszego;
Alegoreza – dwustopniowa metoda interpretacji przekazów znakowych (słownych i ikonograficznych).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
postać, idea lub wydarzenie mające poza dosłownym znaczeniem stały umowny sens przenośny (w przeciwieństwie do symbolu), np. kobieta z przewiązanymi oczami, mająca w jednej ręce wagę, a w drugiej miecz - alegoria sprawiedliwości
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) liter. szt. nawiązanie do czegoś/kogoś, przywołanie przekazane nie wprost, ale metaforycznie, za pomocą wypowiedzi zaszyfrowanej w przypowieści;
Alegoria (stgr. ἀλληγορία allēgoría, od ἀλληγορέω allēgoréo „mówię w przenośni, obrazowo” z ἄλλος allos „inny, różny” i ἀγορεύω agoreuo „przemawiać w zgromadzeniu” z ἀγορά agora „zgromadzenie”) w literaturze i sztukach plastycznych – obraz plastyczny lub słowny przedstawiający pojęcie, ideę, myśl lub wydarzenie np. poprzez personifikację. Odczytanie alegorii umożliwiają m.in. atrybuty lub emblematy o konkretnym znaczeniu, dlatego, w przeciwieństwie do symbolu, przesłanie alegorii jest zazwyczaj jednoznaczne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek sposobu
(1.1) przenośnie, w sposób alegoryczny
Wiktionary
cecha postaci, motywu lub fabuły, które poza znaczeniem dosłownym mają stały umowny sens przenośny, będący zwykle obrazowym przedstawieniem pojęć lub idei
SJP.pl
będący alegorią, mający charakter alegorii lub odnoszący się do alegorii (obrazowego przedstawienia pojęć oderwanych w literaturze i sztuce)
przymiotnik
(1.1) liter. szt. taki, który ma poza znaczeniem dosłownym stały umowny sens przenośny
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: alegoria
SJP.pl
osoba przedstawiająca coś za pomocą alegorii
SJP.pl
1. zbiór, ogół alegoryj występujących w jakimś utworze
2. stosowanie alegorii, przedstawianie czegoś za pomocą alegorii
SJP.pl
wyrażanie czegoś za pomocą alegorii, używanie alegorii, alegoryzowanie; parabolizacja
SJP.pl
1. w literaturze i sztuce, głównie średniowiecznej: tendencja do uznawania alegorii za najważniejszy środek wypowiedzi;
2. alegoryczny charakter czegoś, alegoryczność
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) szt. tendencja w sztuce stosująca alegorię jako najważniejszy środek przekazu;
Alegoryzm – jedna z zasadniczych tendencji literatury i sztuki średniowiecza, a także baroku, polegająca na posługiwaniu alegorią jako źródłem wskazującym na głębsze znaczenie zjawisk materialnych. Źródłem alegorii średniowiecznej było Pismo Święte.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
posługiwać się alegorią, używać alegorii; nadawać czemuś sens alegoryczny
czasownik przechodni niedokonany (dk. zalegoryzować)
(1.1) liter. przedstawiać w formie alegorii lub interpretować coś jako alegorię
czasownik zwrotny niedokonany alegoryzować się (dk. zalegoryzować)
(2.1) być odbieranym lub interpretowanym jako alegoria
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) liter. szt. używanie alegorii w celu przedstawienia czegoś
Wiktionary
przestarzałe: podawać jako dowód, przytaczać, powoływać się na coś
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przest. przytaczanie czegoś, powoływanie się na coś
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w azjatyckiej części Rosji, lewy dopływ Obu, przepływa przez Kraj Ałtajski;
Wiktionary oraz Wikipedia
1. droga wśród drzew;
2. szeroka ulica miejska
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) droga wysadzana po obu stronach drzewami lub krzewami;
(1.2) szeroka, reprezentacyjna ulica
Aleja – droga piesza, rowerowa lub jezdna, jak również szlak komunikacji wodnej, obsadzony po obu stronach drzewami albo krzewami o określonej kompozycji, czyli z zachowaniem rytmu nasadzeń i powiązań krajobrazowych. Charakterystyczną jej cechą są także szczególne walory przyrodnicze, kulturowe, estetyczne i gospodarcze. Wyróżnia się aleje jednogatunkowe lub wielogatunkowe, jednowiekowe lub wielowiekowe oraz jedno-, dwu- lub wielorzędowe. W polskim krajobrazie otwartym najczęściej występuje aleja jednorzędowa (po jednym rzędzie z każdej strony), jednowiekowa i jednogatunkowa – liściasta (najpopularniejsze to: lipy, dęby, topole, klony – udział gatunków różni się między regionami).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: alehandro] obce imię męskie
Urugwaj:
Osoby:
SJP.pl
Wikipedia
mała aleja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. od: aleja
(1.2) wąska uliczka spacerowa
(1.3) gwara więzienna przestrzeń (przejście) między łóżkami ustawionymi w celi
(1.4) przejście między półkami w supermarkecie
Aleja – droga piesza, rowerowa lub jezdna, jak również szlak komunikacji wodnej, obsadzony po obu stronach drzewami albo krzewami o określonej kompozycji, czyli z zachowaniem rytmu nasadzeń i powiązań krajobrazowych. Charakterystyczną jej cechą są także szczególne walory przyrodnicze, kulturowe, estetyczne i gospodarcze. Wyróżnia się aleje jednogatunkowe lub wielogatunkowe, jednowiekowe lub wielowiekowe oraz jedno-, dwu- lub wielorzędowe. W polskim krajobrazie otwartym najczęściej występuje aleja jednorzędowa (po jednym rzędzie z każdej strony), jednowiekowa i jednogatunkowa – liściasta (najpopularniejsze to: lipy, dęby, topole, klony – udział gatunków różni się między regionami).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ alejka
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Warszawa. dziewczyna, sympatia
Wiktionary
związany z aleją
przymiotnik
(1.1) związany z aleją; mający formę alei
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Ałtajskim, centrum administracyjne rejonu alejskiego;
Alejsk (ros. Алейск) – miasto w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Ałtajskim, centrum administracyjne rejonu alejskiego.
Miasto położone jest nad rzeką Alej, prawym dopływem Obu, 125 km na południowy zachód od Barnaułu.
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: Aleksy, Aleksander, Alan (imiona męskie)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m. zdrobn. od Aleksy, Aleksander
Maciej Aleksy Dawidowski, ps. „Alek”, „Glizda”, „Kopernicki”, „Koziorożec” (ur. 3 listopada 1920 w Drohobyczu, zm. 30 marca 1943 w Warszawie) – polski instruktor harcerski, podharcmistrz, członek Szarych Szeregów i Grup Szturmowych, jeden z bohaterów książki Aleksandra Kamińskiego Kamienie na szaniec.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię męskie
Aleksy – imię męskie pochodzenia późnogreckiego (gr. Αλέξιος, Aléxios). Zostało utworzone od czasownika aléks, czyli „bronić” lub „wspomagać”. Imię Aleksy zostało rozpowszechnione w różnych językach dzięki średniowiecznej legendzie o św. Aleksym.
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
Aleksa – forma żeńska imienia Aleksy.
Aleksa imieniny obchodzi 18 marca, 18 maja.
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
forma rzeczownika.
(2.1) D. lm. od: Aleksandra
Aleksander (stgr. Ἀλέξανδρος, aleksandros – obrońca ludzi) – imię męskie pochodzenia greckiego składające się z dwóch członów: stgr. αλέξειν (bronić, wspomagać) i ἀνδρός (od ἀνήρ – mąż, mężczyzna). Całość bywa interpretowana jako „broniący mężów, troszczący się o mężów, opiekujący się mężami”.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rosyjskie imię męskie
SJP.pl
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
(1.2) mitgr. zob. Kasandra.
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lp. od: Aleksander
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
popularna w średniowieczu, fantastyczna opowieść, prozą lub wierszem, osnuta na biografii Aleksandra Macedońskiego
Aleksandreida (Romans o Aleksandrze) – zachowane w różnych, wielojęzycznych redakcjach zbiory legend poświęconych postaci Aleksandra Wielkiego.
SJP.pl
Wikipedia
papuga pochodząca z Afryki, np. aleksandretta obrożna (jedyny gatunek papugi występujący w Polsce)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ornit. nazwa systematyczna|Psittacula|ref=tak., ptak z rodziny papug wschodnich
İskenderun (dawniej Aleksandretta) – miasto w południowo-wschodniej Turcji, w prowincji (il) Hatay, nad Zatoką İskenderun, u podnóża gór Amanos (tur. Elma Dagh). 176 tys. mieszkańców (1989), 230 tys. mieszkańców (2004) – ponad połowę stanowią Turcy, reszta to Arabowie. Ośrodek przemysłu hutniczego i chemicznego, końcowy terminal rurociągu naftowego biegnącego z Iraku. Największy turecki port nad Morzem Śródziemnym – wywóz ropy naftowej i rudy chromu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. drugie co do wielkości miasto w Egipcie;
2. miasto i wieś na Ukrainie;
3. nazwa kilku wsi w Polsce;
4. nazwa kilku wsi na Białorusi
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Egipcie leżące nad brzegiem Morza Śródziemnego;
(1.2) geogr. toponim, nazwa kilku wsi w Polsce;
(1.3) geogr. miasto na Ukrainie nad rzeką Ingulec;
(1.4) geogr. wieś na Ukrainie w rejonie rówieńskim obwodu rówieńskiego nad Horyniem;
Aleksandria (arab. الإسكندرية, Al-Iskandarijja; łac. Alexandria; stgr. Ἀλεξάνδρεια, Aleksandreia;kopt. ⲣⲁⲕⲟϯ, Rakodī) – drugie co do wielkości miasto w Egipcie (z liczbą 4,11 mln mieszkańców w 2006) i aglomeracja z liczbą 4,48 mln mieszkańców w 2008, co stawia ją na szóstym miejscu wśród wszystkich aglomeracji Afryki. Leży nad brzegiem Morza Śródziemnego, jest największym portem Egiptu, siedzibą władz muhafazy aleksandryjskiej, ważnym ośrodkiem przemysłowym, handlowym i naukowym oraz kulturalną stolicą kraju.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Aleksandrii (wsi w Polsce)
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Aleksandrii (wsi w Polsce)
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) dotyczący Aleksandrii (wsi w Polsce)
Wiktionary
Aleksander z małżonką; Aleksandrowie
SJP.pl
nazwisko
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. wieś w Polsce;
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lm. od: Aleksander
Aleksandrow (ros. Александров) – miasto w europejskiej części Rosji, w obwodzie włodzimierskim, naWyżynie Moskiewskiej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Aleksandrówki
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Aleksandrówki
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) odrzecz. Aleksandrówka
Wiktionary
mieszkaniec Aleksandrowa Kujawskiego, Aleksandrowa Łódzkiego
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Aleksandrowa
(1.2) mieszkaniec Aleksandrowa Kujawskiego
(1.3) mieszkaniec Aleksandrowa Łódzkiego
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Aleksandrowa Kujawskiego, Aleksandrowa Łódzkiego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Aleksandrowa
(1.2) mieszkanka Aleksandrowa Kujawskiego
(1.3) mieszkanka Aleksandrowa Łódzkiego
SJP.pl
Wiktionary
Aleksandrowice to:
Zobacz też:
Wikipedia
nazwisko
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) hist. syn Aleksandra
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(2.1) polski herb szlachecki, odmiana herbu Kosy;
Herby
Osoby
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Aleksander z małżonką; Aleksandrostwo
SJP.pl
nazwa kilkunastu wsi w Polsce
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. wieś w Polsce;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwa kilkunastu wsi w Polsce
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto na Ukrainie w obwodzie ługańskim;
(1.2) geogr. adm. miasto w Kraju Permskim Rosji
(1.3) geogr. zob. Aleksandrowsk Sachaliński.
Aleksandrowsk (ukr. Олександрівськ) – miasto na Ukrainie w obwodzie ługańskim. Ośrodek przemysłu spożywczego. Od 2014 roku znajduje się pod kontrolą Ługańskiej Republiki Ludowej.
Prawa miejskie posiada od 1961 roku.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: Aleksandrów Kujawski, Aleksandrów Łódzki
przymiotnik relacyjny
(1.1) geogr. dotyczący Aleksandrowa
(1.2) geogr. dotyczący Aleksandrowa Kujawskiego
(1.3) geogr. dotyczący Aleksandrowa Łódzkiego
(1.4) geogr. dotyczący Aleksandrowska (miasta na Ukrainie)
(1.5) geogr. dotyczący Aleksandrowska Sachalińskiego (miasta w Rosji)
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) przest. gwara. należący do Aleksandra
SJP.pl
Wiktionary
mieszkaniec Aleksandrii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Aleksandrii (miasta w Egipcie)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkanka Aleksandrii
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Aleksandrii (miasta w Egipcie)
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) dotyczący Aleksandrii (miasta w Egipcie)
(1.2) dotyczący Aleksandrii (wsi w Polsce)
(1.3) dotyczący Aleksandrii (miasta na Ukrainie)
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest aleksandryjskie; cecha tych, którzy są aleksandryjscy
Wiktionary
dwunastozgłoskowy wiersz ze średniówką po szóstej sylabie, dominujący w poezji francuskiej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) liter. typ wiersza sylabicznego o ustalonej długości — 12 sylab, zwykle z przerwą (średniówką) po szóstej sylabie
Aleksandryn – forma wierszowa, w której ostatnią akcentowaną sylabą przed średniówką jest sylaba szósta od początku wersu oraz szósta sylaba po średniówce, która jest jednocześnie ostatnią akcentowaną sylabą w wersie.
W wielu miejscach podkreśla się, iż aleksandryn jest heksametrem jambicznym. W oryginalnym francuskim aleksandrynie obostrzenie takie nie występuje. Forma ta jest stosowana w utworach o charakterze heroicznym, np. w epopejach lub tragediach. Wiersz ten był popularny w poezji niemieckiej epoki baroku oraz w nowoczesnej poezji francuskiej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zasadnicza tendencja literatury hellenistycznej, charakteryzująca się upodobaniem do uczoności, posługiwaniem się formami trudnymi i kunsztownymi, dążeniem do perfekcji formalnej
SJP.pl
minerał, odmiana chryzoberylu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. minerał, rzadka, przezroczysta odmiana chryzoberylu;
(1.2) jubil. kamień szlachetny oszlifowany z aleksandrytu (1.1)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z aleksandrytem
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Aleksandry lub z nią związany
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Aleksy lub z nią związany
SJP.pl
utrata zdolności czytania
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kronika Anny Komneny, córki cesarza bizantyjskiego Aleksego I Komnena, obejmująca lata 1069–1118, a szczególnie czasy panowania jej ojca (1081–1118)
Aleksjada − dzieło historyczne obejmujące wydarzenia poprzedzające dojście do władzy i panowania cesarza Aleksego I Komnena (1081-1118), stanowiąca również cenne źródło do dziejów pierwszej wyprawy krzyżowej. Jest to jeden z ważniejszych zabytków historiografii.
SJP.pl
Wikipedia
Aleks z małżonką; Aleksowie
SJP.pl
Aleks z małżonką; Aleksostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Aleksa lub z nim związany
SJP.pl
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Aleksy – imię męskie pochodzenia późnogreckiego (gr. Αλέξιος, Aléxios). Zostało utworzone od czasownika aléks, czyli „bronić” lub „wspomagać”. Imię Aleksy zostało rozpowszechnione w różnych językach dzięki średniowiecznej legendzie o św. Aleksym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zaburzenia mowy polegające na niemożności prawidłowego nazywania przedmiotów
SJP.pl
bakteriobójcza substancja białkowa zawarta we krwi; komplement; dopełniacz
SJP.pl
zaburzenie polegające na niemożności wyrażania za pomocą słów swoich stanów emocjonalnych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. niezdolność do rozumienia lub identyfikowania emocji oraz ich nazywania i wyrażania;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest aleksytymiczne; cecha tych, którzy są aleksytymiczni
Wiktionary
Alekto (gr. Ἀληκτώ Alēktṓ, łac. Alecto) – w mitologii greckiej jedna z Erynii; bogini i uosobienie nieubłaganego gniewu, niestrudzona.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ezot. wróżba z piania koguta
Wiktionary
metoda wróżenia polegająca na umieszczaniu koguta w narysowanych na ziemi okręgu, który zawierał ziarna
Alektromancja, alektriomancja, alektoromancja (gr. ἀλεκτρυών, alectryon – „kogut”, μαντεία, manteia, „dywinacja”) – forma wróżenia polegająca na obserwacji ptaków.
Zazwyczaj wykorzystywanym do tego ptakiem był biały kogut. Wróżono głównie na dwa sposoby: rozsypywano ziarna w kole na ziemi, do którego wrzucono ziarna i obserwowano, które ziarna wybierze jako pierwsze albo trzymano koguta na rękach i wymieniano litery, czekając przy której literze kogut zapieje.
SJP.pl
Wikipedia
→ aleksja
SJP.pl
osoba, która utraciła zdolność czytania
SJP.pl
członek ludu germańskiego, osiadłego nad górnym Renem; Alaman
SJP.pl
alemanda
1. kompozycja muzyczna w tanecznym rytmie;
2. taniec w rytmie 3/4 podobny do walca, albo w takcie 2/4 podobny do kontredansa
SJP.pl
alemand
1. kompozycja muzyczna w tanecznym rytmie;
2. taniec w rytmie 3/4 podobny do walca, albo w takcie 2/4 podobny do kontredansa
SJP.pl
1. kraina historyczno-geograficzna położona na terenie Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Niemiec, Francji i Włoch;
2. region w centralnej i wschodniej części Szwajcarii, zamieszkany przez Szwajcarów niemieckojęzycznych
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. środkowa, niemieckojęzyczna część Szwajcarii;
(1.2) geogr. hist. kraina historyczna leżąca na pograniczu dzisiejszych Niemiec, Austrii, Szwajcarii i Francji, powiązana z obszarem jaki we wczesnym średniowieczu zdobyło plemię Alemanów
Alemania (niem. Alemannia, fr. Alemanie, wł. Alemagna) – kraina historyczno-geograficzna położona na terenie Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii (Vorarlberg), Niemiec (Szwabia oraz Badenia), Francji (Alzacja) i Włoch (Tyrol). Alemania to także niemieckojęzyczny region w centralnej i wschodniej części Szwajcarii, zamieszkany przez Szwajcarów niemieckojęzycznych. Głównym miastem regionu jest Zurych. Alemania dzieli się na mniejsze obszary. Podział przedstawia się następująco:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w leśnictwie: dół w ziemi nakryty dachem, służący do przechowywania przez zimę nasion
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) etn. hist. członkini germańskiego plemięemienia Alemanów
(1.2) etn. mieszkanka Szwajcarii, południowych Niemiec lub Francji, posługująca się dialektem alemańskim języka niemieckiego
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: alemańja] niemiecki klub sportowy z Akwizgranu
SJP.pl
lud germański, osiadły nad górnym Renem; Alamanowie
Alemanowie, Alamanowie (łac. Alamanni) – germański związek plemienny, od III wieku n.e. dokonujący najazdów na zachodnie prowincje cesarstwa rzymskiego.
SJP.pl
Wikipedia
→ Aleman, → Alemanowie
przymiotnik relacyjny
(1.1) hist. związany z Alemanami (Alamanami)
(1.2) związany z Alemanią
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. nazwa języka (względnie dialektu) używanego w Szwabii, Badenii, Alzacji i niemieckojęzycznej części Szwajcarii
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) taki, który posługuje się językiem alemańskim
(1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem alemańskim
(1.3) spisany, stworzony w języku alemańskim
Wiktionary
1. dawne naczynie do destylacji cieczy;
2. gatunek wytrawnej wódki, otrzymywanej przez destylacje w takim naczyniu; przepalanka, karmelówka
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. sprzęt laboratoryjny w postaci szklanego lub metalowego naczynia – zbiornika, zakończonego szyjką, w której osadzano korek lub specjalną głowicę z wychodzącą z niej zagiętą rurką; służy do destylacji; ; Gloger.
(1.2) daw. gatunek wytrawnej wódki wytwarzanej w alembiku (1.1)
Alembik (łac. alembicus) – dawny sprzęt laboratoryjny w postaci szklanego lub metalowego naczynia - zbiornika, zakończonego szyjką, w której osadzano korek lub specjalną głowicę z wychodzącą z niej zagiętą rurką. Służył do destylacji prostej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: alembik
przymiotnik
(1.1) przym. od: alembik
SJP.pl
Wiktionary
obce imię żeńskie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto we Francji, w Normandii;
Alençon (wymowa) – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Normandia, w departamencie Orne.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Alençon, dotyczący Alençon
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) daw. alepski
Wiktionary
miasto w Syrii; Halab
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. największe miasto Syrii, położone w północno-zachodniej części kraju, około 50 km na południe od granicy z Turcją, w połowie drogi między Eufratem a wybrzeżem Morza Śródziemnego;
(1.2) geogr. muhafaza ze stolicą w Aleppo (1.1)
Aleppo (arab. حلب Ḥalab, tur. Halep) – miasto w północno-zachodniej Syrii, około 50 km na południe od granicy z Turcją, położone w połowie drogi między Eufratem a wybrzeżem Morza Śródziemnego w półpustynnej okolicy o ostrym klimacie. Siedziba władz muhafazy Halab. Największe miasto Syrii – 1,4 mln mieszkańców (1990), 1,7 mln mieszkańców (1999), 2,1 mln mieszkańców (dane oficjalne z 2004 roku). Jedno z najstarszych nieprzerwanie zamieszkanych miast Bliskiego Wschodu – od co najmniej 1800 p.n.e. Zamieszkane głównie przez Arabów, dość liczni są Turcy i Ormianie, oprócz nich mieszkają w Aleppo Grecy, Kurdowie i Żydzi. Ośrodek przemysłu włókienniczego, przemysłu spożywczego oraz tkactwa dywanów. Jedno z większych centrów handlowych Bliskiego Wschodu. Węzeł komunikacyjny – skrzyżowanie szlaków kolejowych i drogowych, międzynarodowy port lotniczy, przez miasto przebiega rurociąg z Himsu do Latakii. Ośrodek nauki i kultury – uniwersytet, muzułmańska szkoła teologiczna, szkoła muzyczna.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Aleppo, dotyczący Aleppo
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od alert
Wiktionary
lek przeciw alergii
SJP.pl
czynnik, substancja wywołująca alergię
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. antygen (czynnik) zewnątrzpochodny, który wywołuje reakcję alergiczną;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest alergenne
Wiktionary
wywołujący alergię; alergogenny
SJP.pl
→ alergen
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z alergenem, dotyczący alergenu
SJP.pl
Wiktionary
nieprawidłowe, nadmierne oddziaływanie organizmu na niektóre czynniki, które w normalnych warunkach nie powodują takich reakcji; uczulenie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. uczulenie, nadmierna reakcja organizmu na jakiś czynnik;
(1.2) przen. nieprzyjazne uczucie do kogoś lub czegoś
Alergia (popularnie stosowane synonimy: uczulenie, nadwrażliwość) – patologiczna, jakościowo zmieniona odpowiedź tkanek na oddziaływanie różnych obcych substancji, zwanych alergenami, polegająca na reakcji immunologicznej związanej z powstaniem swoistych przeciwciał, które po związaniu z antygenem doprowadzają do uwolnienia różnych substancji – mediatorów stanu zapalnego. Czynnik środowiskowy wywołujący alergię sam w sobie zazwyczaj nie jest dla organizmu szkodliwy. W reakcjach alergicznych uczestniczy układ immunologiczny, jego komórki, na przykład limfocyty (zwłaszcza z podgrupy Th2), granulocyty kwasochłonne (eozynofile) oraz komórki tuczne (mastocyty). Istotną rolę w alergicznych odczynach odgrywają przeciwciała – immunoglobuliny klasy E (IgE). Alergia może objawiać się łagodnie, jak w przypadku kataru czy łzawienia, aż po zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny i śmierć.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
krój czcionki
SJP.pl
→ alergik
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta uczulona na działanie pewnych substancji
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest alergiczne
Wiktionary
dotyczący alergii, spowodowany alergią, cierpiący na alergię (np. wysypka alergiczna, alergiczne dziecko)
przymiotnik
(1.1) związany z alergią
SJP.pl
Wiktionary
człowiek cierpiący na alergię (uczulenie), chorobę alergiczną (uczuleniową); uczuleniowiec
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba uczulona na działanie alergenów
SJP.pl
Wiktionary
wywoływać alergię; uczulać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) med. wywoływanie alergii, uczulenia
Wiktionary
taki, który wywołuje alergię; uczulający
SJP.pl
wywołujący alergię; alergenny
SJP.pl
specjalista w dziedzinie alergologii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. lekarz specjalista zajmujący się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem chorób alergicznych
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) med. lekarka specjalistka alergologii
SJP.pl
Wiktionary
nauka o alergiach i alergenach
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. dział medycyny zajmujący się badaniem, leczeniem i zapobieganiem alergii;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący alergologii (np. leczenie alergologiczne, preparaty alergologiczne)
przymiotnik relacyjny
(1.1) med. związany z alergologią, dotyczący alergologii
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
choroba alergiczna (rodzaj mikozy)
SJP.pl
stan gotowości do akcji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wezwanie do działania w chwili zagrożenia
(1.2) stan pogotowia
(1.3) harc. stan gotowości do podjęcia zespołowej akcji przez harcerzy
Alert – baza-osada, najdalej na północ wysunięty stale zamieszkany punkt na świecie. Znajduje się w terytorium Nunavut na obszarze Kanady. Znajduje się 10 km od Przylądka Sheridan, na północno-wschodnim krańcu Wyspy Ellesmere’a. Alert położony jest nad Morzem Lincolna, 817 km od bieguna północnego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba informująca na bieżąco o różnych wydarzeniach przy pomocy specjalnych aplikacji mobilnych
SJP.pl
kobieta informująca na bieżąco o różnych wydarzeniach przy pomocy specjalnych aplikacji mobilnych
SJP.pl
związany z alertem
SJP.pl
potocznie:
1. partykuła "ale" połączona z końcówką czasownikową "-ś" (np. "Aleś się napracował!", "Aleś wypadł na tym pokazie!");
2. spójnik "ale" połączony z końcówką czasownikową "-ś" (np. "Zagrałeś nieźle, aleś odpadł.")
SJP.pl
[czytaj: alesandra] obce imię żeńskie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto i gmina we Włoszech, w Piemoncie, stolica prowincji Alessandria (1.2);
(1.2) geogr. adm. włoska prowincja położona w regionie Piemont;
Alessandria (piem. Lissandria) – miasto i gmina we Włoszech, w regionie Piemont, w prowincji Alessandria. Miasto leży nad rzeką Tanaro, ok. 90 km na południowy wschód od Turynu. Alessandria jest ważnym węzłem kolejowym, ze stacją Alessandria.
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: alesjo] włoskie imię męskie
Aleksy – imię męskie pochodzenia późnogreckiego (gr. Αλέξιος, Aléxios). Zostało utworzone od czasownika aléks, czyli „bronić” lub „wspomagać”. Imię Aleksy zostało rozpowszechnione w różnych językach dzięki średniowiecznej legendzie o św. Aleksym.
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj słodkowodnych ryb z rodziny alestesowatych
Alestes – rodzaj słodkowodnych ryb kąsaczokształtnych z rodziny alestesowatych (Alestiidae).
SJP.pl
Wikipedia
rodzina słodkowodnych ryb promieniopłetwych
Alestesowate (Alestidae) – rodzina słodkowodnych ryb kąsaczokształtnych (Characiformes), wcześniej klasyfikowana w randze podrodziny w obrębie kąsaczowatych (Characidae). Niektóre gatunki (np. świecik kongijski, świecik wielkołuski, świecik żółty i Lepidarchus adonis) są rybami akwariowymi.
SJP.pl
Wikipedia
w mitologii greckiej: bogini prawdy
SJP.pl
w filozofii greckiej: prawda jako nieodparta oczywistość
Aletheia może oznaczać:
SJP.pl
Wikipedia
Aletschgletscher, Grosser Aletschgletscher – największy lodowiec Alp, leżący w Alpach Berneńskich, w kantonie Valais w Szwajcarii.
Jesienią 1978 r. powierzchnia lodowca wynosiła 128,28 km2.Według danych z 2002 r. Aletsch miał długość 23,6 km, zajmował powierzchnię 117,6 km2 i składał się z ok. 27 mld ton lodu. Jego grubość w najgłębszym miejscu szacowano na 800 metrów. W 2022 r. powierzchnia wynosiła już tylko 80 km2.
Wikipedia
Aletschhorn – szczyt w Alpach Berneńskich, części Alp Zachodnich. Leży w Szwajcarii, w kantonie Valais.Jest to drugi co do wysokości szczyt w Alpach Berneńskich. Leży w rejonie Jungfrau-Aletsch-Bietschhorn, który został wpisany na Listę światowego dziedzictwa w 2001 r. Leży ok. 10 km na południe od Eigeru. Aletschhorn można zdobyć ze schronisk: Konkordiahütten (2850 m), Hollandiahütte (3235 m), Oberaletschhütte (2640 m), Mittelaletschbiwak (3013 m) oraz Mönchsjochhütte (3650 m). Szczyt otaczają lodowce: Aletschgletscher na północy, Oberaletschgletscher na południowym zachodzie oraz Mittelaletschgletscher na południu.
Wikipedia
przymiotnik od: Aleuty
przymiotnik
(1.1) związany z Aleutami (Wyspami Aleuckimi) lub Aleutami (ludźmi)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. język aleucki;
SJP.pl
Wiktionary
choroba krwi, charakteryzująca się zanikiem granulocytów i trombocytów
SJP.pl
skała osadowa powstała ze scementowania aleurytu
SJP.pl
wróżenie z pszennej mąki
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ezot. wróżba z mąki pszennej
Aleuromancja – starodawna forma wróżenia za pomocą mąki pszennej (gr. αλεύρι alévri – mąka, μαντεία, manteia, „dywinacja”).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
substancja zapasowa gromadzona w nasionach, wykorzystywana później podczas kiełkowania
Ziarno aleuronowe (gr. aleuron – mąka) – w przybliżeniu kuliste, struktury białkowe, otoczone pojedynczą błoną biologiczną, powstające przez odwodnienie i tężenie licznych drobnych wakuoli, rozmieszczonych równomiernie w cytoplazmie. Powstają w końcowym etapie dojrzewania nasion, a zanikają (zostają zużyte) na początku kiełkowania, dostarczając substancji odżywczych kiełkującemu zarodkowi.
SJP.pl
Wikipedia
związany z aleuronem
SJP.pl
1. skała osadowa;
2. gatunek drzewa; tungowiec; tung
SJP.pl
związany z aleurytem
SJP.pl
rdzenny mieszkaniec Aleutów, Wyspy Admiralicji, części półwyspu Alaska, Wysp Komandorskich
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) etn. rdzenny mieszkaniec obszaru Aleutów, Komandorów i zachodniej części Alaski
SJP.pl
Wiktionary
rdzenna mieszkanka Aleutów, Wyspy Admiralicji, części półwyspu Alaska, Wysp Komandorskich
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) etn. rdzenna mieszkanka obszaru Aleutów, Komandorów i zachodniej części Alaski
SJP.pl
Wiktionary
archipelag na Północnym Pacyfiku
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. archipelag wysp na północy Oceanu Spokojnego,
forma rzeczownika.
(2.1) D. lp. od: Aleuta
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
wyznawca alewizmu - islamskiego nurtu religijnego
SJP.pl
wyznawczyni alewizmu - islamskiego nurtu religijnego
SJP.pl
jeden z islamskich nurtów religijnych wyznawanych na terenie Turcji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jeden z islamskich systemów religijno-etycznych wyznawany na terenie Turcji
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. obce imię męskie;
2. Joe Alex - pseudonim Macieja Słomczyńskiego, polskiego pisarza i tłumacza
SJP.pl
Wikipedia
1. obce imię męskie;
2. Joe Alex - pseudonim Macieja Słomczyńskiego, polskiego pisarza i tłumacza
Alexa Internet, Alexa – amerykańska spółka, funkcjonująca w latach 1996-2022, kontrolowana przez Amazon.com, prowadząca witrynę Alexa, która dostarczała informacje na temat ruchu sieciowego na stronach internetowych oraz udostępniała rankingi najpopularniejszych serwisów ostatniego miesiąca. Serwis był notowany w rankingu Alexa na miejscu 2908.
SJP.pl
Wikipedia
obce imię męskie
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: aleksĄDR] francuskie imię męskie
José Alexandre Alves Lindo (ur. 15 sierpnia 1973 w Santo André) – brazylijski piłkarz występujący na pozycji pomocnika.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: aLEKs-is]
1. obce imię męskie;
2. nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
wzmocniona partykuła "ale"
partykuła wzmacniająca
(1.1) wyraz zdumienia, zaskoczenia
(1.2) podkreślenie kontrastu z wcześniejszą wypowiedzią
(1.3) stpol. aż
wykrzyknik
(2.1) wykrzyknik stosowany dla wyrażenia protestu, braku zgody
SJP.pl
Wiktionary
"ależ" wraz z cząstką trybu przypuszczającego
SJP.pl
1. pierwsza litera greckiego alfabetu;
2. śródziemnomorski gatunek ostnicy; halfa; esparto;
3. alfa i omega - osoba o niepodważalnym autorytecie w jakiejś dziedzinie, wyrocznia;
4. samochód typu Lancia Alfa
Luksemburg:
Niemcy:
Polska:
SJP.pl
Wikipedia
1. pierwsza litera greckiego alfabetu;
2. śródziemnomorski gatunek ostnicy; halfa; esparto;
3. alfa i omega - osoba o niepodważalnym autorytecie w jakiejś dziedzinie, wyrocznia;
4. samochód typu Lancia Alfa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. nazwa pierwszej litery alfabetu greckiego, α;
(1.2) mot. pot. samochód marki Alfa Romeo
liczebnik porządkowy
(2.1) pierwszy (przy oznaczaniu np. kątów, faz, współczynników, wersji itp.)
(2.2) przen. w użyciu przymiotnikowym najważniejszy, najjaśniejszy itp.
Alfa (ἄλφα, pisana Αα) − pierwsza litera alfabetu greckiego. W greckim systemie liczbowym oznacza liczbę 1. Alfa pochodzi od litery alfabetu fenickiego alef . Od alfy pochodzą łacińskie A i cyrylickie А.
W języku starogreckim i grece współczesnej alfa reprezentuje samogłoskę otwartą przednią niezaokrągloną /a/.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
białko płodowe przenikające od płodu do matki; AFP
SJP.pl
kwas owocowy występujący w kosmetykach
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) fiz. emitujący promienie alfa
Wiktionary
1. zestaw liter, czyli symboli graficznych dźwięków danego języka, ułożony w porządku tradycyjnym; abecadło;
2. zbiór znaków jakiegoś systemu znakowego, odpowiadających literom alfabetu;
3. podstawowe informacje o czymś
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. zbiór wszystkich liter ułożony w ogólnie przyjętym porządku;
(1.2) uporządkowany zbiór znaków jakiegoś systemu znakowego, odpowiadających literom alfabetu (1.1)
(1.3) przen. podstawy danej dziedziny wiedzy lub umiejętności, podstawowe zasady czegoś, podstawowe informacje o czymś
Alfabet, abecadło (od stgr. nazw pierwszych liter alfabetu: alfa i beta lub z łac. abecedarium) – najpopularniejszy system zapisywania mowy. Termin ten bywa używany w kilku znaczeniach, co jest źródłem licznych nieporozumień w dziedzinie historii i teorii pisma. Nieściśle „alfabetami” nazywa się też systemy pisma, które nimi nie są (pseudoalfabety).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. żart. iron. człowiek prawie niepiśmienny, znający tylko alfabet
Wiktionary
→ alfabet; alfabetyczny, abecadłowy
SJP.pl
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób alfabetyczny, zgodnie z kolejnością liter w alfabecie
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest alfabetyczne
Wiktionary
→ alfabet; alfabetowy, abecadłowy
przymiotnik
(1.1) ułożony w kolejności zgodnej z układem liter w alfabecie
(1.2) odnoszący się do alfabetu, związany z alfabetem
SJP.pl
Wiktionary
1. nauczanie pisania i czytania w rejonach zacofanych;
2. tworzenie alfabetu na potrzeby języka, który go jeszcze nie ma;
3. układanie wyrazów w porządku alfabetycznym
SJP.pl
umiejętność czytania tekstu ze zrozumieniem oraz pisania, czytania i liczenia
Alfabetyzm – określenie odnoszące się do podstawowych zasobów wiedzy i umiejętności niezbędnych do uczestnictwa w życiu społecznym danej zbiorowości ludzkiej.
Wymagany zestaw tych zasobów zależy od czynników historycznych i społeczno-kulturowych. Dotyczy kompetencji zdobywanych przez całe życie jednostki i uznawanych w danej epoce za podstawowe, stanowiące wymóg społeczny i poddawane kontroli społecznej. Dotyczy zarówno cech zdobywanych w edukacji nieformalnej, jak i drogą formalnego systemu nauczania. Alfabetyzm odnosi się nie tylko do umiejętności czytania i pisania, ale też do podstawowej wiedzy matematycznej, geograficznej, biologicznej, fizycznej, technicznej, o społeczeństwie oraz umiejętności jak posługiwanie się komputerem i internetem.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest alfanumeryczne
Wiktionary
literowo-cyfrowy, np. sposób komunikacji między urządzeniami komputera
przymiotnik
(1.1) inform. zawierający lub wykorzystujący litery i cyfry
SJP.pl
Wiktionary
wysyłający promienie alfa
przymiotnik relacyjny
(1.1) fiz. emitujący promienie alfa
SJP.pl
Wiktionary
jonizacyjna lampa elektronowa, służąca do mierzenia bardzo niskich ciśnień gazu
SJP.pl
→ alfatron
SJP.pl
w mitologii greckiej: bóg rzeki o tej samej nazwie, syn Okeanosa i Tetydy
SJP.pl
Wikipedia
stop żelaza i aluminium
SJP.pl
związany z alferem
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Alfeusz – imię męskie pochodzenia grecko-hebrajskiego, od Αλφαιος (Alphaios), gr. formy imienia hebr. o znaczeniu „zmieniający się, zmienny”; zlatynizowana wersja imienia Kleofas. Postać o tym imieniu występuje w Nowym Testamencie; jest to ojciec Jakuba i Mateusza Ewangelisty. Ponadto istnieje przynajmniej dwóch świętych katolickich o tym imieniu.
Wiktionary oraz Wikipedia
pieszczotliwie i środowiskowo o samochodzie marki Alfa Romeo
SJP.pl
człowiek czerpiący zyski z cudzego nierządu; sutener, kupler, rajfur
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Alfons – imię męskie pochodzenia germańskiego, powstałe ze złożenia członów al („cały”) lub adal („szlachetny ród”) oraz funs („szybki, chętny, życzliwy”). Imię to zostało spopularyzowane w Polsce w XVIII i XIX wieku przez zakon redemptorystów, którego założycielem był św. Alfons Maria Liguori. Popularność Alfonsa następnie spadła po przedstawieniu komedii Aleksandra Dumasa syna „Monsieur Alphonse” z 1873 r., pod wpływem której alfons w roli rzeczownika pospolitego zyskał w Polsce znaczenie sutener. Taka konotacja imienia Alfons nie ma charakteru ogólnoświatowego i np. w Hiszpanii, w której imię to nosiło kilkunastu królów (d. prowincji hiszpańskich), również obecnie imię to jest dość często spotykane.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zdrobn. od alfonsiak
Wiktionary
pogardliwie o sutenerze
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pot. posp. pogard. zob. alfons.
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Alfons Maria Liguori, np. myśl alfonsjańska
SJP.pl
obce imię męskie
SJP.pl
Alfons z małżonką; Alfonsowie
SJP.pl
wyglądem lub zachowaniem przypominający alfonsa
przymiotnik
(1.1) posp. przypominający swym wyglądem lub usposobieniem alfonsa
SJP.pl
Wiktionary
Alfons z małżonką; Alfonsostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Alfonsa lub z nim związany
SJP.pl
imię żeńskie
Alfonsa, Alfonsyna – imię żeńskie pochodzenia germańskiego, żeński odpowiednik imienia Alfons, powstałe ze złożenia członów al ("cały") lub adal ("szlachetny ród") oraz funs ("szybka, chętna, życzliwa"). Patronką tego imienia jest św. Alfonsa od Niepokalanego Poczęcia zm. w Muttathupadam (w 1946 roku) oraz czcigodna Alfonsa Eppinger. Imię to występuje również bardzo rzadko w wersji Alfonsyna, stanowiącej spolszczenie zdrobnienia imienia Alfonsa, powstałego na gruncie romańskim.
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
forma rzeczownika.
(2.1) D. lm. od: Alfreda
Alfred – imię męskie pochodzenia germańskiego. Wywodzi się od słów oznaczających „mądry jak Elf”.
Forma żeńska: Alfreda.
Alfred imieniny obchodzi: 4 lipca, 19 lipca, 4 sierpnia, 14 sierpnia i 14 grudnia.
Odpowiedniki w innych językach:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Alfreda – żeński odpowiednik imienia Alfred.
Alfreda imieniny obchodzi: 19 lipca i 2 sierpnia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Alfred z małżonką; Alfredowie
SJP.pl
Alfred z małżonką; Alfredostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Alfreda lub z nim związany
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Alfredy lub z nią związany
SJP.pl
technika malarstwa ściennego polegająca na malowaniu na wilgotnym podkładzie farbami zmieszanymi z wodą, pozwalająca na uzyskanie bardzo trwałych malowideł; fresk, al fresco
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zob. al fresco.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. Alfred
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. Alfons
Wiktionary
najprostsza, samożywna roślina plechowa; wodorost; glon
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zob. glon.
Glony, algi (łac. Algae, gr. Phykos) – grupa morfologiczno-ekologiczna, składająca się tradycyjnie z kilku niespokrewnionych linii ewolucyjnych organizmów plechowych, tj. beztkankowych.
Nauka zajmująca się glonami to algologia (fykologia).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. nadatlantycka kraina historyczna w południowej Portugalii;
Algarve (wym. [aɫˈɡaɾv(ɨ)]; z arab. الغرب al-Garb/al-garb „zachód, ziemia położona na zachód”) – region i kraina historyczna w kontynentalnej Portugalii, obejmująca całą południową część tego kraju, tj. podłużny pas wzdłuż wybrzeża Oceanu Atlantyckiego – długości około 40 kilometrów i szerokości około 140 kilometrów – od Przylądka Świętego Wincentego na zachodzie do rzeki Gwadiany na wschodzie (granica z Hiszpanią).
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z krainą Allgäu w południowych Niemczech;
Wiktionary
jeden z działów matematyki
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jeden z działów matematyki;
(1.2) mat. zbiór z określonymi na nim działaniami (struktura algebraiczna);
(1.3) pot. środ. stud. lekcja algebry (1.1)
Algebra (arab. الجبر, al-dżabr) – jedna z głównych dziedzin matematyki, zajmująca się wszelkimi strukturami algebraicznymi, czyli zbiorami – lub bardziej ogólnymi klasami – wyposażonymi w działania; struktury te bywają też nazywane algebrami ogólnymi. Początkowym przykładem takiego obiektu, długo definiującym tę dziedzinę, były liczby rzeczywiste ze standardowymi działaniami arytmetycznymi, a także liczby zespolone rozszerzające ten zbiór, wprowadzone właśnie na potrzeby klasycznie rozumianej algebry.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
łamigłówka, w której cyfry zastąpiono literami lub piktogramami
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) mat. przedstawienie pewnego działania za pomocą liter (cyfry zastąpione literami), w którym każda litera odpowiada jednej i tej samej cyfrze
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest algebraiczne
Wiktionary
odnoszący się do algebry
przymiotnik
(1.1) dotyczący algebry
SJP.pl
Wiktionary
specjalista matematyk w zakresie algebry
Algebra (arab. الجبر, al-dżabr) – jedna z głównych dziedzin matematyki, zajmująca się wszelkimi strukturami algebraicznymi, czyli zbiorami – lub bardziej ogólnymi klasami – wyposażonymi w działania; struktury te bywają też nazywane algebrami ogólnymi. Początkowym przykładem takiego obiektu, długo definiującym tę dziedzinę, były liczby rzeczywiste ze standardowymi działaniami arytmetycznymi, a także liczby zespolone rozszerzające ten zbiór, wprowadzone właśnie na potrzeby klasycznie rozumianej algebry.
SJP.pl
Wikipedia
wrażliwość na ból
SJP.pl
przyrząd do mierzenia siły działania bodźca wywołującego ból
SJP.pl
pomiar odczuwania bólu mierzony z wykorzystaniem mechanicznych, elektrycznych, termicznych i chemicznych metod badań
SJP.pl
przeżywanie rozkoszy podczas doznawania bólu, typowe dla masochizmu
Masochizm – rodzaj preferencji seksualnych, w którym jednostka odczuwa podniecenie seksualne w sytuacjach, kiedy zadawany jest jej fizyczny i psychiczny ból lub gdy jest poniżana. Masochizm może być uznany za zaburzenie, jeśli jednostka odczuwa w związku z nim poczucie winy, lęk, rozpacz i jeśli zaburza on funkcjonowanie w innych sferach życia. W historycznych klasyfikacjach zaburzeń psychicznych był zawsze uznawany za zaburzenie, uległo to zmianie w klasyfikacjach ICD-11 i DSM-5.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. miejscowość i gmina na Sardynii, w prowincji Sassari;
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. uczn. prostytutka
Algida – marka lodów należąca do koncernu Unilever. Istnieje od lat 50. XX wieku – jej państwem ojczystym są Włochy.
W Polsce została wprowadzona wraz z zakupem przez koncern fabryki lodów w Baninie w 1993 roku. W ofercie „Algidy” znajdują się lody produkowane dla wszystkich krajów, w których Unilever trudni się ich dystrybucją (m.in. Cornetto, Vienetta), a także te produkowane tylko na rynki lokalne lub grupy krajów (w Polsce np. Big, Kolorki).
Wiktionary oraz Wikipedia
stolica Algierii
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. stolica Algierii;
Algier (fr. Alger, arab. مدينة الجزائر [Madinat al-Dżaza'ir]) – stolica Algierii. Miasto leży w obszernej zatoce nad Morzem Śródziemnym, 800 km od Marsylii. Nad miastem wznoszą się wzgórza do wysokości 400 m n.p.m. Algier jest centrum gospodarczym, kulturalnym i głównym portem kraju, a także najważniejszym ośrodkiem naukowym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Algieru
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) obywatel Algierii
SJP.pl
Wiktionary
państwo w Afryce
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. polit. państwo w północnej Afryce ze stolicą w Algierze;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. dawny, długi płaszcz męski
2. mieszkanka Algieru
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) obywatelka Algierii
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do państwa Algieria
(1.2) odnoszący się do miasta Algier
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) etn. jęz. dotyczący autochtonicznych ludów (Indian) północnej części Ameryki Północnej
Wiktionary
galaretowata, kleista substancja otrzymywana z wodorostów
SJP.pl
Wikipedia
włókno uzyskane z soli metalicznych kwasu alginowego
SJP.pl
→ alginat
SJP.pl
sól kwasu alginowego
Kwas alginowy – organiczny związek chemiczny z grupy polisacharydów, kopolimer kwasu mannuronowego i kwasu guluronowego, połączonych wiązaniem β-1,4-glikozydowym. Kolejność i długość bloków może być różna. Możliwe są również wystąpienia pojedynczych cząsteczek zamiast całych bloków.
Jest składnikiem ścian komórkowych wielu morskich glonów (głównie brunatnic).
SJP.pl
Wikipedia
sól kwasu alginowego
Alginiany – sole kwasu alginowego.
SJP.pl
Wikipedia
składnik niektórych rodzajów kerogenu
Alginit – macerał z grupy liptynitu.
SJP.pl
Wikipedia
w chemii: kwas alginowy - składnik błon komórkowych niektórych glonów morskich, bezbarwna koloidalna masa o budowie włóknistej, mająca zastosowanie głównie w przemyśle mydlarsko-kosmetycznym, spożywczym i włókienniczym
SJP.pl
przedrostek
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z bólem
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. nieuzasadniony lęk przed bólem;
Algofobia – irracjonalny lęk przed bólem. Fobię tę wywołują różne obiekty oraz sytuacje, które według osoby chorej mogą prowadzić do niebezpieczeństwa.
Leczenie algofobii jest najczęściej prowadzone za pomocą terapii behawioralnej oraz środków anksjolitycznych.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. gwiazda zmienna w gwiazdozbiorze Perseusza; Per;
2. język programowania wysokiego poziomu; ALGOL
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) astr. Beta Persei, gwiazda podwójna w gwiazdozbiorze Perseusza;
(1.2) inform. algorytmiczny język programowania, stworzony w latach 50. XX wieku; wpłynął istotnie na kształtowanie się innych języków wysokiego poziomu;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
doznawanie rozkoszy płciowej przy zadawaniu albo odczuwaniu bólu; sadomasochizm
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. zaburzenie seksualne polegające na osiąganiu satysfakcji poprzez zadawanie bólu i cierpienia sobie lub innej osobie;
Algolagnia (stgr. ἄλγος, algos – ból, stgr. λαγνεία, lagneia – pożądanie) – zaburzenie seksualne polegające na osiąganiu satysfakcji poprzez zadawanie bólu (w szczególności w miejscach stref erogennych) i cierpienia sobie lub innej osobie. Istnieją dwa rodzaje algolagnii: masochizm oraz sadyzm.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
specjalista w zakresie algologii (fykologii); fykolog
Algologia jest pojęciem dwuznacznym:
SJP.pl
Wikipedia
dział botaniki zajmujący się glonami; fykologia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. nauka o glonach
(1.2) med. nauka zajmująca się badaniem i leczeniem bólu
Algologia jest pojęciem dwuznacznym:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) bot. związany z algologią
Wiktionary
→ algolog
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. pomiar wrażliwości na ból
Wiktionary
skrót od: algonkiński
SJP.pl
tyczący się algonku, drugiej ery w dziejach ziemi
SJP.pl
druga era w dziejach Ziemi; eozoik, era proterozoiczna, proterozoik
Proterozoik (algonk, eozoik)
SJP.pl
Wikipedia
język z rodziny algonkińskiej, używany w niektórych prowincjach Kanady; język algonkiński
SJP.pl
Wikipedia
grupa plemion indiańskich; Algonkinowie
SJP.pl
Wikipedia
grupa plemion indiańskich; Algonkini
Algonkinowie, Algonkini, Algonkini właściwi (fr. Algonquin) – plemię indiańskie zamieszkujące tereny nad rzeką Ottawą w południowej części kanadyjskiej prowincji Quebec. Według informacji z 1669 część Algonkinów weszła w skład plemienia Oneidów. Mówią językiem algonkińskim (algonquin), należącym do algonkiańskiej grupy językowej.
SJP.pl
Wikipedia
1. proterozoiczny
2. dotyczący Algonkinów, właściwy Algonkinom
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Algonkinami, dotyczący Algonkinów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. język używany przez niewielką grupę rdzennych mieszkańców Kanady;
SJP.pl
Wiktionary
określony sposób rozwiązania jakiegoś problemu, składający się z ciągu następujących po sobie czynności (lub instrukcji)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) inform. sformalizowany zapis sposobu postępowania w określonej sytuacji, przepis;
Algorytm – skończony ciąg jasno zdefiniowanych czynności koniecznych do wykonania pewnego rodzaju zadań, sposób postępowania prowadzący do rozwiązania problemu. Można go przedstawić na schemacie blokowym.
Słowo „algorytm” pochodzi od łacińskiego słowa algorithmus, oznaczającego wykonywanie działań przy pomocy liczb arabskich (w odróżnieniu od abacism – przy pomocy abakusa), które z kolei wzięło się od nazwy „Algoritmi”, zlatynizowanej wersji nazwiska „al-Chwarizmi” Abu Abdullaha Muhammada ibn Musy al-Chuwarizmiego, matematyka perskiego z IX wieku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zapisany w postaci algorytmu (np. algorytmiczne rozwiązanie problemu)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z algorytmami, algorytmiką, dotyczący algorytmów, algorytmiki
SJP.pl
Wiktionary
dziedzina informatyki zajmująca się projektowaniem i analizą algorytmów
SJP.pl
dziedzina informatyki zajmująca się projektowaniem i analizą algorytmów
Algorytmika – dział matematyki oraz informatyki zajmujący się analizą oraz projektowaniem algorytmów.
Algorytmika ma bardzo duży wpływ na wydajność systemów komputerowych. Z tego względu algorytmy, podobnie jak układy elektroniczne komputera, są uznawane za technologię.
Algorytmy operują na strukturach danych, stąd w literaturze często zagadnienia te są omawiane w tych samych pozycjach.
SJP.pl
Wikipedia
opis czegoś za pomocą algorytmu
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) mat. inform. opisywanie czegoś za pomocą algorytmu
(1.2) opracowywanie algorytmu koniecznego do rozwiązania jakiegoś zadania
Wiktionary
terapia przy zastosowaniu wyciągów z glonów
SJP.pl
→ alga
SJP.pl
technika druku płaskiego wykorzystująca płyty aluminiowe powleczone warstwą światłoczułą
Algrafia, aluminografia (z niem. Algraphie) — jedna z pierwszych technik druku płaskiego, wynaleziona w 1892 roku. Po raz pierwszy zastosowana przez Josefa Scholza w Moguncji. W technice tej formą drukową jest cienka płyta aluminiowa, szlifowana, następnie ziarnowana i pokrywana materiałem światłoczułym. Na tej powłoce nanoszony jest negatyw rysunku.
SJP.pl
Wikipedia
1. zabytkowy zespół pałacowy w hiszpańskiej Grenadzie;
2. miasto w USA;
3. model samochodu marki Seat
Alhambra (arab. الحمراء al hamra, dosłownie „czerwona”) – warowny zespół pałacowy w Granadzie w andaluzyjskim regionie Hiszpanii, zbudowany w latach 1232–1273 i rozbudowywany do XIV wieku. Jej rozbudowa nastąpiła za panowania emirów z dynastii Nasrydów – Jusufa I i Muhammada V. Alhambra była twierdzą mauretańskich kalifów.
W 1984 roku Twierdza Alhambra została wpisana na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Alhambrą, dotyczący Alhambry
Wiktionary
w starożytnym Rzymie:
1. skrzydło szyku bojowego;
2. oddział piechoty lub jazdy sprzymierzeńców, liczący kilkuset żołnierzy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.
forma rzeczownika.
(2.1) D. lp. od: Ala
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. w okresie I wojny światowej: państwa walczące przeciw państwom centralnym; ententa;
2. w okresie II wojny światowej: państwa koalicji antyhitlerowskiej
Alianci (fr. alliance, przymierze) – słowo oznaczające sojuszników, sprzymierzeńców.
SJP.pl
Wikipedia
odnoszący się do alianta, aliantów; sprzymierzony; sojuszniczy
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z aliantami, dotyczący aliantów
przymiotnik dzierżawczy
(2.1) należący dla aliantów
SJP.pl
Wiktionary
sojusz
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przymierze między państwami
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. sojusznik wojenny; sprzymierzeniec;
2. w okresie I wojny światowej: każde z państw sprzymierzonych przeciw państwom centralnym;
3. w okresie II wojny światowej: każde państwo koalicji antyhitlerowskiej
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) wojsk. polit. stojący po tej samej stronie w działaniach wojennych
(1.2) hist. państwo opozycyjne w stosunku do Niemiec w I i II wojnie światowej
Alianci (fr. alliance, przymierze) – słowo oznaczające sojuszników, sprzymierzeńców.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ aliant
SJP.pl
nazwa zastępcza konta e-mailowego
spójnik
(1.1) inaczej (zwany), znany jako
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) inform. alternatywny identyfikator użytkownika lub inny (zazwyczaj prostszy, krótszy) adres sieciowy odnoszący się do tego samego obiektu
Alias (inaczej zwany, znany jako), vel (łac. albo, czyli) – alternatywna nazwa służąca do identyfikacji obiektów, ludzi itp. (pseudonim). Zwykle z aliasem związana jest funkcja polegająca na skróceniu i uproszczeniu nazewnictwa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: aljas-ing lub aljejs-in(g)]
1. w grafice komputerowej: niepożądany efekt polegający na niewygładzaniu zakrzywionych powierzchni;
2. zakłócenie fali dźwiękowej w czasie tworzenia dźwięku cyfrowego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) inform. zniekształcenie sygnału na skutek nakładania się jego widm spowodowanego zbyt niską częstotliwością próbkowania, w przypadku rasteryzacji powodujące artefakty graficzne
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. przestarzałe: stop (metali);
2. połączenie różnych pojęć, właściwości itp.; mieszanina
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. stop kilku metali, czasem z dodatkiem niemetali
SJP.pl
Wiktionary
Alibabki – polski żeński zespół wokalny założony w Warszawie zimą 1963 przez Zbigniewa Ciechana i Jana Rysińskiego.
15-krotnie wystąpiły na Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, zdobywając łącznie trzy główne nagrody. Cztery razy wystąpiły na festiwalu w Sopocie, zdobywając nagrodę publiczności.
Wikipedia
dowód nieobecności w miejscu przestępstwa w momencie jego popełnienia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) praw. niezbity dowód czyjejś nieobecności w miejscu przestępstwa w czasie jego popełnienia;
Alibi (łac. gdzie indziej) – dowód w postępowaniu karnym na okoliczność, że podejrzany albo oskarżony znajdował się w miejscu innym niż miejsce popełnienia zarzucanego mu przestępstwa. W szerszym znaczeniu mianem alibi określany jest każdy dowód przesądzający, że podejrzany lub oskarżony nie mógł popełnić zarzuconego mu przestępstwa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
świadek dostarczający fałszywego alibi
SJP.pl
→ alibista
SJP.pl
szukanie usprawiedliwienia siebie
SJP.pl
aliści; dawniej:
1. spójnik wyrażający przeciwieństwo, kontrast bądź odmienne ujęcie treści, np.: Smutne to, alić prawdziwe.; a jednak, mimo to;
2. partykuła wzmacniająca, wyrażająca zwykle odmienność, nagłą zmianę sytuacji, np.: Alić przegrali już w pierwszym starciu.; a to
spójnik
(1.1) stpol. i oto
zaimek wskazujący
(2.1) stpol. oto
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: alikante] miasto w Hiszpanii
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto portowe w południowo-wschodniej Hiszpanii;
Alicante (hiszp. wym. [a.liˈkan.te]), Alacant (walenc. wym. [a.laˈkant]) – miasto we wschodniej Hiszpanii, w regionie Walencja, stolica prowincji Alicante. Kąpielisko na Costa Blanca, położone u stóp skalistego wzniesienia, na którym wznosi się Castillo de Santa Bárbara.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Alicja – imię żeńskie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związki alicykliczne - niearomatyczne związki organiczne o pierścieniu zbudowanym wyłącznie z atomów węgla, obejmujące cykloalkany oraz cykloalkeny i ich pochodne
SJP.pl
imię żeńskie
Adelajda – imię żeńskie pochodzenia germańskiego. Składa się z elementów adal "ród, ród szlachetny" i heit "osoba, stan, rodzaj" i oznaczać mogło osobę wywodzącą się ze szlachetnego rodu.
Inne formy imienia: Adela, Adelina
SJP.pl
Wikipedia
część przyrządu do mierzenia kątów, mająca postać listwy lub koła z podziałem kątowym, mogąca się obracać wraz z lunetą celowniczą względem nieruchomej podstawy
Alidada – ruchoma część teodolitu lub sekstantu mogąca obracać się względem spodarki i limbusa. Na alidadzie znajdują się libelle służące do poziomowania teodolitu, urządzenia odczytowe pozwalające wykonać odczyt podziałki kątowej limbusa.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Alidy lub z nią związany
SJP.pl
1. poczucie obcości; wyobcowanie, odizolowanie się od środowiska;
2. w prawie: przeniesienie prawa własności na inną osobę
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. stan osoby, która utraciła więź ze środowiskiem, w którym żyje;
(1.2) filoz. proces, w którym pewne wytwory działalności ludzkiej odrywają się od swych twórców i podporządkowują ich sobie
(1.3) praw. przeniesienie prawa własności na inną osobę
Alienacja (wyobcowanie) (łac. alienus, alienum „obcy, cudzy”) – poczucie izolacji od społeczeństwa, nieutożsamianie się ze społecznością lokalną i ponadlokalną, utrata tożsamości jednostki charakterystyczna dla dużych ośrodków miejskich w społeczeństwach przemysłowych i poprzemysłowych (postindustrialnych) oraz dla sytuacji migracji zarobkowej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) od: alienacyjny
Wiktionary
dotyczący alienacji
przymiotnik
(1.1) książk. związany z alienacją, dotyczący alienacji
SJP.pl
Wiktionary
dobra odstąpione na czyjąś korzyść
SJP.pl
lekarz chorób umysłowych, psychiatra
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. med. psychiatra
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. alienować się - stawać się obcym w danym środowisku;
2. przenosić prawo własności na inną osobę
czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) powodować utratę więzi z własnym środowiskiem
(1.2) praw. przenosić prawo własności na inną osobę
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) powodowanie utraty więzi z własnym środowiskiem
(1.2) praw. przenoszenie prawa własności na inną osobę
Wiktionary
Aliexpress – chiński serwis sprzedażowy, należący do Alibaba Group, uruchomiony 26 kwietnia 2010, jako platforma poświęcona wyłącznie sprzedaży detalicznej. Dostawcami produktów, korzystającymi z usług AliExpress, są przeważnie małe lub średnie firmy z Chin.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. nazwa pierwszej litery alfabetu arabskiego, ا;
Alif – pierwsza litera alfabetu arabskiego. Litera ta służy:
do zapisu długiego a; występowanie: np. w słowie woda – ماء (IPA [mɑ:ˀ]).
أ, إ – jako nośnik hamzy (ء) – wtedy może na początku wyrazów oznaczać krótkie a, i lub u; występowanie: np. w słowie alif (ألف).
Wiktionary oraz Wikipedia
mający cechy związku alifatycznego i aromatycznego (np. aminy alifatyczno-aromatyczne)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest alifatyczne
Wiktionary oraz Wikipedia
związki alifatyczne - organiczne związki acykliczne o budowie łańcucha otwartego, np. etan
przymiotnik
(1.1) chem. o strukturze łańcuchowej (otwartej) lub zawierający pierścienie nienasycone (nie mające delokalizowanych elektronów π)
SJP.pl
Wiktionary
1. w technice:
a) stop różnych metali;
b) domieszka;
2. mieszanie dwóch gatunków towarów dla uzyskania gatunku średniego
SJP.pl
gad z rzędu krokodyli
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) herp. wodny, drapieżny gad z rodziny nazwa systematyczna|Alligatoridae|ref=tak., o szerokim pysku, mylony często z krokodylem;
(1.2) uczn. bardzo wymagający nauczyciel
Aligatorowate (Alligatoridae) – rodzina gadów z rzędu krokodyli. Zaliczają się do niej aligatory (podrodzina Alligatorinae z jednym rodzajem Alligator) i kajmany (podrodzina Caimaninae). Zwierzęta te zamieszkują strefę gorącą obu Ameryk i wschodnie Chiny (Alligator sinensis). Południowo-wschodnią część USA zamieszkuje aligator missisipski (Alligator mississippiensis). Kajmany zamieszkują Amerykę Południową aż do Meksyku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: aligator
SJP.pl
rodzina krokodyli
Aligatorowate (Alligatoridae) – rodzina gadów z rzędu krokodyli. Zaliczają się do niej aligatory (podrodzina Alligatorinae z jednym rodzajem Alligator) i kajmany (podrodzina Caimaninae). Zwierzęta te zamieszkują strefę gorącą obu Ameryk i wschodnie Chiny (Alligator sinensis). Południowo-wschodnią część USA zamieszkuje aligator missisipski (Alligator mississippiensis). Kajmany zamieszkują Amerykę Południową aż do Meksyku.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach aligatorowatych (rodzina gadów)
SJP.pl
przymiotnik od: aligator
SJP.pl
[czytaj: aligjeri] Dante Alighieri (1265 - 1321), włoski poeta, autor "Boskiej komedii"; Dante
SJP.pl
[czytaj: alińMĄ] zgrupowanie bloków kamiennych (menhirów) w jednym szeregu lub w wielorzędowych alejach
SJP.pl
kobieta zbyt często przeglądająca oferty i robiąca zakupy w chińskim serwisie sprzedażowym AliExpress
SJP.pl
osoba zbyt często przeglądająca oferty i robiąca zakupy w chińskim serwisie sprzedażowym AliExpress
SJP.pl
zbyt częste przeglądanie ofert i robienie zakupów w chińskim serwisie sprzedażowym AliExpress, traktowane jako objaw choroby
SJP.pl
wezwanie do uroczystego czytania Tory w synagodze
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hist. polit. migracja Żydów do Palestyny, a po 1948 roku do współczesnego Izraela;
Alija (hebr. עלייה, dosłownie: wstąpienie) – żydowska imigracja do Palestyny, a po 1948 roku do współczesnego państwa Izrael. Tak Żydzi określają „powrót do ojczyzny swoich ojców”.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: hiszpańskie wino czerwone
SJP.pl
składowy ton dźwięku, którego częstotliwość jest wielokrotnością częstotliwości tonu podstawowego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) muz. przydźwięk współbrzmiący z tonem zasadniczym
Składowa harmoniczna, alikwot (łac. aliquot, kilka) – w akustyce część składowa dźwięku muzycznego o przebiegu sinusoidalnym i częstotliwości n=fk, gdzie f jest częstotliwością tonu podstawowego (składowa podstawowa), natomiast k jest liczbą naturalną większą od 1. Długości fal kolejnych składowych harmonicznych są elementami szeregu harmonicznego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
składowy ton dźwięku, którego częstotliwość jest wielokrotnością częstotliwości tonu podstawowego; alikwot
SJP.pl
związany z alikwotem
SJP.pl
uczony muzułmański, znawca teologii i prawa; ulem, ulema
Ulem – muzułmański teolog i uczony. Słowo pochodzi z wyrazu arabskiego alim, oznaczającego uczonego. W skład grupy ulemów wchodzili wszyscy duchowni muzułmańscy: muftiowie oraz imamowie. Ulemów określa się również mianem znawców szariatu. Ich główną siedzibą były meczety. Główną rolę posiadał meczet al-Azhar w Kairze.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
potocznie:
1. alimentator;
2. osoba skazana na karę więzienia za niepłacenie alimentów
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pot. ktoś, kto jest zobowiązany do płacenia alimentów
(1.2) pot. osoba odsiadująca karę więzienia za niepłacenie alimentów
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) stpol. żywioł, element, pierwiastek
(1.2) śrpol. pożywienie, pokarm, żywność
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) praw. zob. alimenty.
Wiktionary
1. zasilanie rzek i jezior w wodę
2. ponoszenie kosztów na utrzymanie innych osób
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) płacenie alimentów
(1.2) hydrol. uzupełnianie zasobów wodnych rzeki, jeziora
SJP.pl
Wiktionary
dotyczący alimentacji (płacenia alimentów), np. obowiązek alimentacyjny
przymiotnik
(1.1) praw. związany z alimentami
SJP.pl
Wiktionary
1. związany z odżywianiem;
2. przestarzale: alimentacyjny
SJP.pl
osoba płacąca alimenty
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) ktoś kto płaci alimenty
Alimentator – organ systemu autonomicznego służący do pobierania energii i materii z otoczenia.
Termin wprowadzony przez Mariana Mazura. Alimentator stanowi początkowy element toru energomaterialnego systemu autonomicznnego. Pobraną materię i energię przekazuje do akumulatora.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba otrzymująca alimenty
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) płacenie alimentów
Wiktionary
kwoty łożone na utrzymanie osób niemogących się utrzymać samodzielnie przez osoby mający taki obowiązek z tytułu prawa
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) praw. regularne, obligatoryjne świadczenia, na ogół pieniężne, na rzecz osób fizycznych, do których zobowiązywane są na drodze prawnej inne osoby fizyczne;
Alimenty (z łac. alimentum „pokarm”, od alere „karmić, żywić”) – świadczenia na rzecz osób fizycznych, które nie mogą uzyskać środków utrzymania własnymi siłami, do których zobowiązywane są inne osoby bliskie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Alina – imię żeńskie pochodzenia germańskiego, powstałe jako forma pochodna od Adelajda, Adelina. W staropolszczyźnie pisane m.in. Alena, Helina.
Imię to może mieć też związek z mianem Halina – „ładna”, „dostojna”, „spokojna”. Alina to także pierwotna, pruska nazwa rzeki Łyny, która w młodszych formach brzmiała Alna (1251 n.e.) i Alne (1308). Alina w języku pruskim oznaczała samicę jelenia – łanię. Po litewsku słowo elnias oznacza jelenia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest alinearne
SJP.pl
Wiktionary
nieustawiony w linii; nieliniowy, nieciągły
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Aliny lub z nią związany
SJP.pl
instrument geodezyjny używany do wyznaczania bezwzględnych przemieszczeń badanych punktów
SJP.pl
zdrobnienie od: Alina (imię żeńskie)
SJP.pl
jedna z siedmiu gwiazd w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy, tworzących sylwetkę Wielkiego Wozu
Alioth (Epsilon Ursae Majoris, ε UMa) – najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy, część asteryzmu Wielkiego Wozu. Jest oddalona o 83 lata świetlne od Słońca.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej:
1. spójnik wyrażający przeciwieństwo, kontrast bądź odmienne ujęcie treści, np.: Smutne to, aliści prawdziwe.; a jednak, mimo to;
2. partykuła wzmacniająca, wyrażająca zwykle odmienność, nagłą zmianę sytuacji, np.: Aliści przegrali już w pierwszym starciu.; a to
SJP.pl
anglosaskie imię żeńskie
Alison Barros Moraes (ur. 30 czerwca 1982) – brazylijski piłkarz występujący na pozycji napastnika.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: alister] obce imię męskie
SJP.pl
skała osadowa z dużą zawartością glinu
Alit – nieorganiczny związek chemiczny, sól kwasu krzemowego i wapnia, zasadowy krzemian wapnia o składzie 3CaO·SiO2, oznaczany też symbolem C3S. Jest składnikiem klinkieru (półproduktu cementu portlandzkiego) odpowiedzialnym za wczesne wiązanie cementu.
SJP.pl
Wikipedia
włoskie linie lotnicze
Alitalia (AZ) – włoski narodowy przewoźnik lotniczy, istniejący od 1946 do 2021. Dominującym udziałowcem był włoski skarb państwa, reszta akcji znajdowała się w rękach pracowników. Główny inwestor branżowy, Etihad, dysponował 49% udziałów.
Główny węzeł Alitalii znajdował się na lotnisku Fiumicino w Rzymie (FCO). Do końca marca 2008 roku Alitalia posiadała drugi węzeł na lotnisku Malpensa niedaleko Mediolanu. Dyrekcja Generalna zdecydowała jednak o opuszczeniu tego lotniska i przeniesienia 1/3 samolotów na lotnisko główne do Rzymu.
SJP.pl
Wikipedia
powtórzenie jednakowych układów głoskowych na początku kolejnych wersów lub sąsiadujących ze sobą wyrazów jako sposób instrumentacji głoskowej, uwydatnienia budowy wiersza lub gry słów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. powtórzenie jednej lub kilku głosek na początku lub w akcentowanych pozycjach kolejnych wyrazów tworzących zdanie lub wers;
Aliteracja (z łac. ad + litera) – powtórzenie w celach ekspresywnych jednej lub kilku głosek na początku lub w akcentowanych pozycjach kolejnych wyrazów tworzących zdanie lub wers.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nie związany z literaturą, nieliteracki
przymiotnik
(1.1) pozbawiony cech literackich
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest aliteracyjne
Wiktionary
dotyczący aliteracji
SJP.pl
→ alit
SJP.pl
dwuletnia, cebulkowa roślina warzywna, używana jako przyprawa kuchenna oraz środek leczniczy; czosnek
SJP.pl
spójnik
(1.1) stpol. że
(1.2) stpol. dopóki
Wiktionary
substancja barwiąca, dawniej otrzymywana z korzeni marzanny farbiarskiej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. cenny, czerwony barwnik zaprawowy stosowany w analizie chemicznej;
Alizaryna, czerwień alizarynowa – organiczny związek chemiczny z grupy chinonów, pochodna antrachinonu. Czerwony barwnik stosowany już w starożytności jako tzw. kraplak, pozyskiwany z korzeni marzany barwierskiej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: alizaryna
SJP.pl
kolizja statku będącego w ruchu ze statkiem stojącym
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) żegl. zderzenie statku płynącego ze stojącym
SJP.pl
Wiktionary
skrót
(1.1) = alkohol
Wiktionary
gatunek średniej wielkości ptaka morskiego z rzędu siewkowych; alka zwyczajna, alka krzywonosa
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż., poufała forma imienia Alicja
forma rzeczownika.
(2.1) D., B. lp. od Alek
Alka (zwyczajna), alka krzywonosa (Alca torda) – gatunek średniej wielkości ptaka morskiego z rodziny alk (Alcidae) i jednocześnie jej największy żyjący członek. Jedyny przedstawiciel rodzaju Alca. Wędrowny. Nie jest zagrożony.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
niesteroidowy lek o działaniu przeciwzapalnym, przeciwgorączkowym i przeciwbólowym, hamujący agregację płytek krwi
SJP.pl
[czytaj: alka zelcer] lek firmy Bayer; kwas acetylosalicylowy w tabletkach
SJP.pl
Wikipedia
objętościowa metoda chemicznej analizy ilościowej
Alkacymetria – jeden z ważniejszych działów analizy miareczkowej, zwanej też analizą objętościową, w którym ustala się dokładne stężenie kwasów lub zasad poprzez miareczkowanie roztworów z użyciem odpowiednio zasad lub kwasów. W trakcie miareczkowania alkacymetrycznego zachodzi reakcja zobojętniania, która prowadzi do zmian pH mieszaniny. Zmiany te rejestruje się z użyciem chemicznych wskaźników pH, lub pH-metrów.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
starszy urzędnik gminy w Hiszpanii
Alkad (hiszp. alcalde z arab. الْقَائِد al-kadi 'sędzia') – osoba stojąca na czele władz miejskich w Hiszpanii (przewodniczący zarządu miasta), odpowiednik burmistrza lub prezydenta miasta. Funkcja i kompetencje Alkada mogą różnić się w zależności od kraju i szczebla administracyjnego. Termin ten jest powszechnie używany w Hiszpanii oraz w krajach Ameryki Łacińskiej.
SJP.pl
Wikipedia
Alkalifile, alkafile, organizmy zasadolubne – organizmy (zarówno rośliny, jak i zwierzęta), które najlepiej rozwijają się w glebie lub wodzie o odczynie zasadowym, na ogół w środowisku bogatym również w związki wapnia. Organizmy te są też zazwyczaj kalcyfilami.
Wikipedia
środek alchemiczny
SJP.pl
jedna z siedmiu gwiazd w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy tworzących sylwetkę Wielkiego Wozu; Benathnash
Alkaid (Eta Ursae Majoris, η UMa) – jedna z jaśniejszych gwiazd w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy. Odległa od Słońca o około 104 lat świetlnych.
SJP.pl
Wikipedia
poeta grecki, żył na przełomie VII i VI w. p.n.e.
SJP.pl
Wikipedia
taki jak u Alkajosa, właściwy Alkajosowi, nawiązujący do pieśni Alkajosa itp.
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. toponim obecny w nazwach kilkunastu miast w Hiszpanii, Kolumbii i na Filipinach
Alcalá de Henares – miasto w Hiszpanii nad rzeką Henares (dopływ rzeki Jarama), w regionie Madryt. Położone jest 30 km od Madrytu.
Miasto jest jednym z najstarszych w Hiszpanii, z tego powodu jego zabytkowe centrum zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. W XV wieku powstał tu uniwersytet.
Wiktionary oraz Wikipedia
wodorotlenki metali alkalicznych, mocne zasady nieorganiczne
Alkalia (arab. al-kali ‘potaż’) – ogólna nazwa dla: tlenków oraz wodorotlenków litowców, glinu i magnezu, roztworów wodnych wodorotlenków litowców oraz wapnia, a także węglanu sodu oraz potasu. Do alkaliów zalicza się także wodny roztwór amoniaku. Wszystkie alkalia wykazują mocny odczyn zasadowy. Stosowane są m.in. jako środki wiążące kwasy żółciowe oraz zobojętniające sok żołądkowy.
SJP.pl
Wikipedia
Alkaliceluloza – półprodukt chemiczny uzyskiwany przez traktowanie celulozy ok. 18% roztworem wodorotlenku sodu. Zawiera ok. 50% wody i ok. 15% NaOH, przy czym szacuje się, że ok. połowa NaOH jest związana z celulozą. Jej skład chemiczny nie jest ściśle określony i odpowiada w przybliżeniu wzorowi (C6H10O6·NaOH)n. Rozpuszcza się w odczynniku Schweizera.
Wikipedia
posiadanie właściwości zasady; zasadowość
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. biochem. zob. zasadowość.
Skala pH – ilościowa skala kwasowości i zasadowościroztworów wodnych związków chemicznych.Skala ta jest oparta na aktywności jonów wodorowych H+ w roztworach wodnych.
Formalnie pH definiuje się jako:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
granit alkalicznoskaleniowy - magmowa skała głębinowa, odmiana granitu; alaskit
SJP.pl
1. w chemii: taki, który ma silne właściwości zasadowe (np. roztwór alkaliczny);
2. metale alkaliczne - metale, których wodorotlenki są silnymi zasadami;
3. bateria alkaliczna - bateria o dużej trwałości, w której elektrolitem jest wodorotlenek metalu alkalicznego
przymiotnik
(1.1) chem. dotyczący alkaliów
SJP.pl
Wiktionary
organizm, dla którego optymalnym środowiskiem są wody lub gleby o odczynie zasadowym
SJP.pl
metoda analizy chemicznej pozwalająca na określenie ilościowe kwasów przez miareczkowanie zasadami
Alkacymetria – jeden z ważniejszych działów analizy miareczkowej, zwanej też analizą objętościową, w którym ustala się dokładne stężenie kwasów lub zasad poprzez miareczkowanie roztworów z użyciem odpowiednio zasad lub kwasów. W trakcie miareczkowania alkacymetrycznego zachodzi reakcja zobojętniania, która prowadzi do zmian pH mieszaniny. Zmiany te rejestruje się z użyciem chemicznych wskaźników pH, lub pH-metrów.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
czynienie czegoś alkalicznym, dodawanie związków zasadowych
SJP.pl
w chemii: dodawać związki zasadowe w celu zneutralizowania kwasów albo nadania charakteru zasadowego
czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) chem. dodawać zasady, zmieniać odczyn na zasadowy
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) chem. proces zmieniania odczynu na bardziej zasadowy; dodawanie zasady
Wiktionary
związek organiczny, przeważnie trujący; w małych dawkach może być stosowany jako lek
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. naturalnie występujący zasadowy związek chemiczny (na ogół heterocykliczny), głównie pochodzenia roślinnego, zawierający azot;
Alkaloidy (arabskie alkali – potaż i stgr. εἶδος eidos – postać = „przyjmujący postać zasady”) – według rekomendacji IUPAC z 1995 roku jest to grupa naturalnie występujących zasadowych związków organicznych (na ogół heterocyklicznych), głównie pochodzenia roślinnego, zawierających azot. Aminokwasy, peptydy, białka, nukleotydy, kwasy nukleinowe, aminocukry i antybiotyki nie są zwykle zaliczane do alkaloidów. Dodatkowo do tej grupy włączone są niektóre obojętne związki chemiczne biogenetycznie związane z alkaloidami zasadowymi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: alkaloid
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący alkaloidu, związany z alkaloidem
SJP.pl
Wiktionary
związek organiczny, przeważnie trujący; w małych dawkach może być stosowany jako lek
Alkaloidy (arabskie alkali – potaż i stgr. εἶδος eidos – postać = „przyjmujący postać zasady”) – według rekomendacji IUPAC z 1995 roku jest to grupa naturalnie występujących zasadowych związków organicznych (na ogół heterocyklicznych), głównie pochodzenia roślinnego, zawierających azot. Aminokwasy, peptydy, białka, nukleotydy, kwasy nukleinowe, aminocukry i antybiotyki nie są zwykle zaliczane do alkaloidów. Dodatkowo do tej grupy włączone są niektóre obojętne związki chemiczne biogenetycznie związane z alkaloidami zasadowymi.
SJP.pl
Wikipedia
zaburzenie równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie człowieka, podwyższony poziom zasad we krwi, stan odwrotny do kwasicy; zasadowica
Zasadowica, alkaloza (łac. alcalosis) – zakłócenie równowagi kwasowo-zasadowej, stan podwyższonego pH osocza krwi wywołany zmniejszeniem w nim stężenia jonów wodorowych lub zwiększeniem stężenia zasad.
Wyróżnia się dwa typy zasadowicy:
SJP.pl
Wikipedia
Alkamenes (gr. Ἀλκαμένης) – grecki rzeźbiarz z V w. p.n.e., pochodzący z Aten lub Lemnos, uczeń Fidiasza, działał m.in. w Atenach, Olimpii i Sparcie.
Wikipedia
węglowodór stosowany jako surowiec w przemyśle chemicznym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. organiczny związek chemiczny, łańcuchowy węglowodór nasycony, w którym występują wyłącznie pojedyncze wiązania chemiczne;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
naturalny barwnik czerwony występujący w korzeniach alkanny i farbownika; anchusina
Alkanina, anchusina – organiczny związek chemiczny, naturalny, czerwony barwnik, otrzymywany z korzeni alkanny barwierskiej (Alkanna tinctoria) oraz farbownika lekarskiego (Anchusa officinalis). Pochodna naftochinonu. Alkaniny używano jako barwnika zaprawowego, natomiast obecnie wykorzystuje się ją w przemyśle kosmetycznym, w mikroskopii oraz w analizie chemicznej.
SJP.pl
Wikipedia
związany z alkaniną
SJP.pl
1. bylina stepowa z rodziny szorstkolistnych, rosnąca na stepach obszaru śródziemnomorskiego, z której korzeni otrzymuje się czerwony barwnik;
2. w chemii: mieszanina barwników z tej rośliny, używana do barwienia kosmetyków i środków żywnościowych
Alkanna, czerwienica (Alkanna) – rodzaj roślin należący do rodziny ogórecznikowatych (Boraginaceae). Obejmuje około 40–50 gatunków. Występują one w południowej Europie (17 gatunków), północnej Afryce i w Azji południowo-zachodniej sięgając po Iran na wschodzie. Centrum zróżnicowania jest Turcja, gdzie występuje 31 gatunków z tego rodzaju. W Polsce w naturze tylko jako przejściowo dziczejący (efemerofit) zarejestrowany został jeden gatunek – alkanna pierwiosnkowata A. primuliflora. Rośliny te rosną w miejscach suchych, skalistych, trawiastych, także na porzuconych gruntach rolnych.
SJP.pl
Wikipedia
związany z alkanem
SJP.pl
miękki, wytrzymały materiał tekstylny; alcantara
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Hiszpanii;
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. hist. członek odłamu franciszkanów zapoczątkowanego w Hiszpanii
Wiktionary
węglowodór stosowany jako surowiec w przemyśle chemicznym
Alkany (parafiny, z łac. parum affinis = mało powinowaty) – łańcuchowe węglowodory nasycone, organiczne związki chemiczne zbudowane wyłącznie z atomów węgla i wodoru, przy czym atomy węgla połączone są ze sobą wyłącznie wiązaniami pojedynczymi. Ogólny wzór sumaryczny alkanów ma postać C
nH
2n+2.
SJP.pl
Wikipedia
organiczny związek chemiczny z grupy kwasów karboksylowych, metabolit przemiany fenyloalaniny i tyrozyny; kwas homogentyzynowy
SJP.pl
choroba genetyczna prowadząca do zapalenia stawów i ścięgien
SJP.pl
Wikipedia
tranzystor polowy o symetrii kołowej, o dwóch bramach złączowych
Alkatron – rodzaj tranzystora unipolarnego. Wyposażony jest on w dwa złącza mające symetrię kołową. Każde złącze stanowi oddzielną bramkę. Jedna z bramek służy do ustalenia żądanej początkowej szerokości kanału w ten sposób, aby oddziaływanie napięcia na drugiej bramce na prąd tego kanału było maksymalne.
SJP.pl
Wikipedia
twierdza lub cytadela w architekturze muzułmańskiej; kasba, kasba
SJP.pl
muzułmańska świecka rezydencja o charakterze reprezentacyjnym
Alkazar (arab. القصر, trb. al-qaṣr, w tłum. na pol. „pałac”, „zamek”, „fort”; hiszp. alcázar) – na Bliskim Wschodzie – świecka rezydencja o charakterze reprezentacyjnym, budowana w centrum lub poza murami miasta. W Hiszpanii – warowny, a zarazem reprezentacyjny pałac mauretański o cechach architektury muzułmańskiej, którego pomieszczenia mieszkalne i użytkowe były grupowane wokół dziedzińców z portykami. Alkazar w Sewilli uchodzi za najwybitniejsze dzieło architektury mauretańskiej w Hiszpanii.
SJP.pl
Wikipedia
nienasycony węglowodór alifatyczny; olefina
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. organiczny związek chemiczny z grupy węglowodorów nienasyconych, w którym występuje jedno podwójne wiązanie chemiczne pomiędzy atomami węgla;
Belgia:
Dania:
Niemcy:
Osoby:
Zobacz też:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z alkenem
SJP.pl
nienasycony węglowodór alifatyczny; olefina
SJP.pl
Wikipedia
przestarzałe: owad z rodziny pluskwiaków, z którego larw produkowano barwnik do tkanin; czerwiec polski; alkiermes
Alkermes – rodzaj napoju alkoholowego o czerwonej barwie, który dzięki przyprawom korzennym jest bardzo aromatyczny; likier włoskiego pochodzenia.
SJP.pl
Wikipedia
gatunek średniej wielkości ptaka morskiego z rzędu siewkowych; alka zwyczajna, alka krzywonosa
rzeczownik, rodzaj żeński, liczba mnoga
(1.1) ornit. nazwa systematyczna|Alcidae|ref=tak., rodzina ptaków morskich z rzędu siewkowców, zamieszkujących wyłącznie półkulę północną;
Alki (Alcidae) – rodzina ptaków z rzędu siewkowych (Charadriiformes). Obejmuje 24 gatunki obecnie żyjące oraz jeden wymarły. Obejmuje gatunki morskie zamieszkujące skaliste wybrzeża w strefie klimatów chłodnych i umiarkowanych półkuli północnej (chociaż niektóre gatunki zapuszczają się nawet do Zatoki Kalifornijskiej). Kanadyjski ornitolog, Anthony Gaston, zasugerował, że większość gatunków trzyma się północnych wód przez wzgląd na obecne w tropikach rekiny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
(ok. 450-404 p.n.e.) ateński wódz i polityk z okresu wojny peloponeskiej; Alcybiades
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) hist. ateński strateg;
(1.2) imię|polski|m.
Alkibiades, Alcybiades (gr. Ἀλκιβιάδης, ur. 450 p.n.e., zm. 404 p.n.e.) – ateński strateg. Był kluczową postacią ostatnich 15 lat II wojny peloponeskiej. Charakteryzowany jest jako wybitny polityk i wódz, któremu brak rozwagi, wygórowane ambicje i skłonność do wystawnego trybu życia przysporzyły wielu wrogów. Dla Greków był postacią kontrowersyjną.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Alkibiadesa lub z nim związany
SJP.pl
potocznie: alkidal (żywica wykorzystywana m.in. do wyrobu farb)
SJP.pl
żywica wykorzystywana do wyrobu farb, lakierów itp.
SJP.pl
żywica wykorzystywana do wyrobu farb, lakierów itp.
Żywice alkidowe (alkidale) – żywice polimerowe z grupy poliestrów, powstające np. w wyniku polikondensacji alkoholi polihydroksylowych i kwasów polikarboksylowych. Pierwszymi znanymi alkidalami były gliptale, zbudowane z reszt gliceryny i kwasu ftalowego. Alkidale mogą być modyfikowane, np. kwasami karboksylowymi, kwasami żywicznymi lub olejami roślinnymi. Stosowane jako lakiery, w Polsce znane jako poloftale i polomale.
SJP.pl
Wikipedia
związany z alkidem
SJP.pl
przestarzałe: owad z rodziny pluskwiaków, z którego larw produkowano barwnik do tkanin; czerwiec polski; alkermes
Szkarłatka, alkiermes (Phytolacca L.) – rodzaj roślin z rodziny szkarłatkowatych (alkiermesowatych). Obejmuje 26 gatunków. Rośliny te spotykane są na wszystkich kontynentach (z wyjątkiem Antarktydy) w strefie tropikalnej i subtropikalnej, z największym zróżnicowaniem na półkuli północnej, przy czym w Europie, Australii, północnej Afryce rośliny te występują jako introdukowane. W Polsce dwa gatunki notowane są jako przejściowo dziczejące (efemerofity) – szkarłatka amerykańska P. americana i szkarłatka jagodowa P. acinosa.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach alkiermesowatych (rodzina roślin)
Szkarłatkowate, alkiermesowate (Phytolaccaceae) – rodzina roślin należąca do rzędu goździkowców (Caryophyllales). Należą do niej w ujęciu systemu APG IV z 2016 roku 4 rodzaje z 32 gatunkami. Wcześniej do rodziny zaliczano 12 do 17 rodzajów. Rośliny te zamieszkują głównie kraje tropikalne i subtropikalne. Najbardziej zróżnicowane są w Ameryce Środkowej i południowej Afryce.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach alkiermesowatych (rodzina roślin)
przymiotnik
(1.1) bot. o cechach roślin z rodziny alkiermesowatych
SJP.pl
Wiktionary
1. wysunięta narożna część budynku kryta osobnym dachem
2. boczny, mały pokój, służący zwykle za sypialnię
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) archit. wysunięty narożnik budynku z wydzielonym dachem;
(1.2) daw. mały boczny pokój służący za sypialnię
Alkierz (st.franc. arquière "miejsce dla łuczników" (wystające z muru), z łac. arcuarium, "wykusz dla łuczników", niem. Erker) – narożnik, zwykle na rzucie kwadratu lub prostokąta, wyraźnie występujący z bryły budynku, z odrębnym dachem, niekiedy wyższy od korpusu głównego i wówczas zwany wieżą alkierzową.
Alkierzem nazywano również izbę znajdującą się w takim narożniku. W budownictwie wiejskim alkierzem określano małą izdebkę przy dużej izbie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z alkierzem
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z alkierzem, dotyczący alkierza
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: alkierz
SJP.pl
jednowartościowa grupa organiczna, wywodząca się z cząsteczki węglowodoru alifatycznego, np. metyl lub etyl
Grupa alkilowa, potocznie alkil – fragment organicznego związku chemicznego, jednowartościowa grupa utworzona formalnie przez oderwanie jednego atomu wodoru od cząsteczki alkanu. Oznacza się ją często literą R (symbol „R”, od ang. residue, nie jest jednak dla niej zarezerwowany i może symbolizować dowolną grupę funkcyjną), a jej wzór ogólny to CnH2n+1.
SJP.pl
Wikipedia
proces syntezy chemicznej polegający na zastępowaniu wodoru alkilami
Alkilowanie, alkilacja – obszerna grupa reakcji chemicznych polegających na przeniesieniu grupy alkilowej lub aryloalkilowej z jednego do drugiego związku chemicznego. Grupa alkilowa może być przeniesiona w formie rodnika, karboanionu lub karbokationu co stanowi podstawę systematyki tych reakcji. Ze względu na technologiczne i biologiczne znaczenie tych reakcji badanie alkilowania stanowi jeden z najważniejszych działów chemii organicznej.
SJP.pl
Wikipedia
jednowartościowa grupa organiczna, wywodząca się z cząsteczki węglowodoru alifatycznego, np. metyl lub etyl
Grupa alkilowa, potocznie alkil – fragment organicznego związku chemicznego, jednowartościowa grupa utworzona formalnie przez oderwanie jednego atomu wodoru od cząsteczki alkanu. Oznacza się ją często literą R (symbol „R”, od ang. residue, nie jest jednak dla niej zarezerwowany i może symbolizować dowolną grupę funkcyjną), a jej wzór ogólny to CnH2n+1.
SJP.pl
Wikipedia
Alkiloarylosulfoniany – związki organiczne, sulfonowane parafiny zawierające lipofilowy fragment alifatyczny i arylowy oraz hydrofilową grupę sulfonową. Są to substancje powierzchniowo czynne należące do detergentów anionowych. Sole alkiloarylowych kwasów sulfonowych, np. dodecylobenzenosulfonian sodu, wykazują dobre właściwości piorące i myjące.
Zbliżone właściwości mają alkanosulfoniany.
Wikipedia
związek organiczny będący solą monoestrów kwasu siarkowego i alifatycznych alkoholi, stosowany jako składnik szamponów, środków piorących i myjących oraz jako substancja pomocnicza w przemyśle włókienniczym, skórzanym, tworzyw sztucznych
SJP.pl
związek organiczny będący solą monoestrów kwasu siarkowego i alifatycznych alkoholi, stosowany jako składnik szamponów, środków piorących i myjących oraz jako substancja pomocnicza w przemyśle włókienniczym, skórzanym, tworzyw sztucznych
SJP.pl
dodawać grupy alkilowe do związku chemicznego
czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) chem. przyłączać grupę alkilową do związku organicznego
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) chem. reakcja wprowadzania grupy alkilowej (alkilu) lub alkiloarylowej do cząsteczki związku organicznego;
Alkilowanie, alkilacja – obszerna grupa reakcji chemicznych polegających na przeniesieniu grupy alkilowej lub aryloalkilowej z jednego do drugiego związku chemicznego. Grupa alkilowa może być przeniesiona w formie rodnika, karboanionu lub karbokationu co stanowi podstawę systematyki tych reakcji. Ze względu na technologiczne i biologiczne znaczenie tych reakcji badanie alkilowania stanowi jeden z najważniejszych działów chemii organicznej.
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z alkilem
SJP.pl
węglowodór łańcuchowy nienasycony zawierający w cząsteczkach jedno wiązanie potrójne między atomami węgla
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. organiczny związek chemiczny, w którym występują przynajmniej jedno potrójne wiązanie chemiczne pomiędzy atomami węgla;
Alkiny (zwyczajowo: acetyleny) – grupa organicznych związków chemicznych będących węglowodorami nienasyconymi, w których występuje jedno wiązanie potrójne między atomami węgla (−C≡C−).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Alkinoos (stgr. Ἀλκίνοος 'Potężny Umysł' od ἀλκή 'siła, potęga' i νόος 'umysł') – w mitologii greckiej król Feaków mieszkających na wyspie Scherii. Wnuk Posejdona, syn Fajaksa lub Nausitoosa, brat Lokrosa, małżonek królowej Arete i ojciec Nauzyki.
Wikipedia
związany z alkinem
SJP.pl
węglowodór łańcuchowy nienasycony zawierający w cząsteczkach jedno wiązanie potrójne między atomami węgla
Alkiny (zwyczajowo: acetyleny) – grupa organicznych związków chemicznych będących węglowodorami nienasyconymi, w których występuje jedno wiązanie potrójne między atomami węgla (−C≡C−).
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. jedna z Plejad; córka Atlasa i Plejone; przeniesiona na firmament jako gwiazda Alkione (1.4);
(1.2) mitgr. królewna z Magnezji; córka Eola i żona Keyksa, zamieniona w zimorodka;
(1.3) mitgr. córka Idasa, syna Afareusa, i Marpessy oraz żona Meleagra;
(1.4) astr. najjaśniejsza gwiazda w Plejadach; jedna z gwiazd w gwiazdozbiorze Byka; jedna z gwiazd pojedynczych;
Wiktionary oraz Wikipedia
Alkmaar – miasto i gmina w północno-zachodniej Holandii, w prowincji Holandia Północna, zlokalizowane nad Kanałem Północnoholenderskim. Ośrodek przemysłowy (produkcja czekolady), handlowy (miejsce targów serowarskich) i kulturalny (muzeum piwa).
Wikipedia
Alkman (gr. Ἀλκμάν), VII w. p.n.e. – poeta spartański zaliczany do największych twórców lirycznych starożytnej Grecji.
Alkman prawdopodobnie był Spartaninem, ale według niektórych źródeł pochodził z Sardes w Lidii. Mógł być też niewolnikiem, którego wyzwolono i przyznano obywatelstwo miasta ze względu na wielki talent. Według Pauzaniasza po śmierci został pochowany obok rzekomego grobowca Heleny.
Wikipedia
w mitologii greckiej: córka Elektryona, króla Myken
SJP.pl
Wikipedia
Wikipedia
gatunek średniej wielkości ptaka morskiego z rzędu siewkowych; alka zwyczajna, alka krzywonosa
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy lub nijaki
(1.1) pot. spoż. alkohol (napój zawierający etanol)
(1.2) pot. chem. alkohol (związek chemiczny z grupy węglowodorów)
Alko – polska, prywatna wytwórnia instrumentów muzycznych, założona w 1965 roku w Bielsku-Białej przez Alfreda Kopoczka.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: alkoblok] urządzenie uniemożliwiające uruchomienie silnika samochodu po wykryciu niedozwolonej dawki alkoholu u kierowcy; alkoblokada, alkolock, alcolock, alcoblock, alkoblok
SJP.pl
urządzenie uniemożliwiające uruchomienie silnika samochodu po wykryciu niedozwolonej dawki alkoholu u kierowcy; alkoblokada, alkolock, alcolock, alcoblock, alkoblock
SJP.pl
urządzenie uniemożliwiające uruchomienie silnika samochodu po wykryciu niedozwolonej dawki alkoholu u kierowcy; alkolock, alcolock, alcoblock, alkoblock, alkoblok
SJP.pl
odmiana chińczyka, w której pionki zostały zastąpione kieliszkami z alkoholem
SJP.pl
okulary pokazujące rozmyty obraz widziany przez pijanego kierowcę
SJP.pl
1. związek organiczny charakteryzujący się obecnością jednej lub wielu grup wodorotlenowych w cząsteczce;
2. alkohol etylowy lub napój zawierający ten alkohol, np. piwo
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. grupa związków chemicznych, pochodnych węglowodoru, w których cząsteczce jeden lub kilka atomów wodoru zastąpiono grupą hydroksylową (-OH);
(1.2) spoż. każdy napój, który zawiera minimum 0,5% alkoholu etylowego;
(1.3) daw. miałko sproszkowany antymon stosowany przez kobiety do barwienia na czarno głównie powiek
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związek chemiczny będący efektem reakcji alkoholu z metalem
Alkoholany (alkoksylany) – organiczne związki chemiczne o wzorze ogólnym ROM (gdzie: R – grupa alkilowa; M – atom metalu). Otrzymuje się je głównie podczas reakcji odpowiedniego alkoholu z metalem (sodem i potasem na zimno, zaś z magnezem i glinem na gorąco) w środowisku bezwodnym. Większość alkoholanów to związki jonowe, choć w niektórych (np. w t-butanolanie glinu) występują wiązania kowalencyjne.
SJP.pl
Wikipedia
związany z alkoholanem
SJP.pl
związek chemiczny będący efektem reakcji alkoholu z metalem
Alkoholany (alkoksylany) – organiczne związki chemiczne o wzorze ogólnym ROM (gdzie: R – grupa alkilowa; M – atom metalu). Otrzymuje się je głównie podczas reakcji odpowiedniego alkoholu z metalem (sodem i potasem na zimno, zaś z magnezem i glinem na gorąco) w środowisku bezwodnym. Większość alkoholanów to związki jonowe, choć w niektórych (np. w t-butanolanie glinu) występują wiązania kowalencyjne.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) farm. preparat roślinny otrzymywany poprzez wytrawienie świeżego surowca roślinnego etanolem o stężeniu 80–95℃
Alkoholatura, intrakt (łac. Alcoholaturae, Intracta) – preparat roślinny, otrzymywany poprzez wytrawienie surowego surowca roślinnego etanolem o stężeniu 80–95° (procent objętościowych). Intrakty są podobne do nalewek, różnią się od nich tym, że są sporządzane z surowców świeżych, a nie suszonych.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. związek organiczny charakteryzujący się obecnością jednej lub wielu grup wodorotlenowych w cząsteczce;
2. alkohol etylowy lub napój zawierający ten alkohol, np. piwo
SJP.pl
Wikipedia
poziom alkoholu w surowicy krwi powyżej normy fizjologicznej
SJP.pl
kobieta uzależniona od alkoholu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta, która cierpi na alkoholizm
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) związany z alkoholikiem lub alkoholizmem, taki jak u alkoholika
(1.2) wywołany alkoholem
SJP.pl
Wiktionary
osoba uzależniona od alkoholu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, która cierpi na alkoholizm
Alkoholizm – termin wieloznaczny, w wąskim znaczeniu jest to choroba alkoholowa, czyli uzależnienie od alkoholu etylowego, a w szerokim znaczeniu są to następstwa nadmiernego używania alkoholu, nie tylko zdrowotne, lecz również społeczne (jako patologia – pijaństwo) i inne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
reakcja podwójnej wymiany między alkoholem a związkiem organicznym, np. estrem
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. reakcja chemiczna podwójnej wymiany, zachodząca między alkoholem a innym związkiem organicznym, najczęściej estrem
Alkoholiza – rodzaj transestryfikacji, reakcja substytucji jednej reszty alkoholowej na inną w estrze typu:
Może być katalizowana kwasem lub zasadą. Jeżeli przeprowadzana jest przez rozpuszczenie estru w docelowym alkoholu, to ma charakter solwolizy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nasycanie napoju alkoholem
SJP.pl
uzależnienie od alkoholu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. nałóg alkoholowy, choroba polegająca na odczuwaniu potrzeby picia napojów alkoholowych;
(1.2) socjol. zjawisko społeczne, groźne w skutkach, polegające na zwiększaniu się liczby osób uzależnionych od alkoholu i pijących nałogowo
(1.3) pot. nadmierne, zbyt częste spożywanie alkoholu
Alkoholizm – termin wieloznaczny, w wąskim znaczeniu jest to choroba alkoholowa, czyli uzależnienie od alkoholu etylowego, a w szerokim znaczeniu są to następstwa nadmiernego używania alkoholu, nie tylko zdrowotne, lecz również społeczne (jako patologia – pijaństwo) i inne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. nasycać napój alkoholem;
2. zachęcać do spożywania alkoholu; rozpijać;
3. żartobliwie: alkoholizować się - pić nałogowo alkohol; chlać, tankować
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) dodawanie do czegoś alkoholu
(1.2) sprawianie, że ktoś staje się alkoholikiem; zachęcanie do spożywania alkoholu
Wiktionary
specjalista w dziedzinie alkohologii
SJP.pl
Alkohologia, alkoholologia (alkohol + gr. logos ‘nauka’) – dział medycyny zajmujący się badaniem wpływu etanolu (alkoholu etylowego) na organizm, zwłaszcza skutków jego nadmiernego spożywania.
Wikipedia
przymiotnik od: alkohologia
SJP.pl
przyrząd do mierzenia stężenia alkoholu etylowego w roztworach wodnoalkoholowych; alkoholomierz
Areometr Trallesa – areometr, zwany alkoholomierzem, który podaje zawartość alkoholu w stopniach Trallesa (°Tr), czyli procentach objętościowych (cm³/100 cm³). W alkoholu absolutnym o gęstości d20/4=0,7895 g/cm³ areometr pokazuje 100 °Tr, w wodzie 0 °Tr.
SJP.pl
Wikipedia
zbiór metod mierzenia stężenia alkoholu etylowego w roztworach wodnoalkoholowych
SJP.pl
przyrząd do mierzenia stężenia alkoholu etylowego w roztworach wodnoalkoholowych; alkoholometr
Areometr Trallesa – areometr, zwany alkoholomierzem, który podaje zawartość alkoholu w stopniach Trallesa (°Tr), czyli procentach objętościowych (cm³/100 cm³). W alkoholu absolutnym o gęstości d20/4=0,7895 g/cm³ areometr pokazuje 100 °Tr, w wodzie 0 °Tr.
SJP.pl
Wikipedia
cecha czegoś zawierającego alkohol
SJP.pl
związany z alkoholem (np. napój alkoholowy, upojenie alkoholowe)
przymiotnik
(1.1) zawierający alkohol; związany z alkoholem
SJP.pl
Wiktionary
grupa alkoksylowa - grupa funkcyjna o ogólnym wzorze -OR lub RO-, gdzie R to dowolna grupa alkilowa
SJP.pl
[czytaj: alkolok] urządzenie uniemożliwiające uruchomienie silnika samochodu po wykryciu niedozwolonej dawki alkoholu u kierowcy; alkoblokada, alcolock, alcoblock, alkoblock, alkoblok
SJP.pl
urządzenie mierzące poziom zawartości alkoholu we krwi; alkometr, alkotest, alkotester
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) urządzenie służące do określania ilościowej zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu;
Tester trzeźwości – urządzenie służące do określania ilościowej zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu za pomocą tzw. promili [‰]. Zostało wynalezione przez Rollę N. Hargera, lekarza z Indianapolis, który opatentował je w 1958 roku. Popularna nazwa potoczna to alkomat.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z alkomatem
SJP.pl
urządzenie mierzące poziom zawartości alkoholu we krwi; alkomat, alkotest, alkotester
SJP.pl
modraszek alkon - motyl z rodziny modraszkowatych, w Polsce pod ochroną
Alkon – postać w mitologii greckiej. Pochodził z Krety. Był łucznikiem i towarzyszem Herkulesa.
Jego strzały nigdy nie chybiały celu. Trafiał nimi przez pierścień umieszczony na głowie mężczyzny i potrafił rozłupać strzałę na dwie części, przebijając brzeszczot umieszczony jako cel. Kiedy jego syna zaatakował wąż, Alkon przebił gada jedną strzała, jednocześnie nie wyrządzając krzywdy synowi.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wpis, zwykle w medium społecznościowym, napisany pod wpływem alkoholu
Wiktionary
gwiazda podwójna (druga - Mizar) w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy, tworząca z pozostałymi sześcioma sylwetkę Wielkiego Wozu
Alkor (80 Ursae Majoris, 80 UMa) – gwiazda w konstelacji Wielkiej Niedźwiedzicy. Jest oddalona o około 81 lat świetlnych od Słońca.
SJP.pl
Wikipedia
święta księga islamu obejmująca: naukę Mahometa, zbiór podstawowych przepisów religijnych i prawnych oraz nakazy moralne muzułmanów; Koran
SJP.pl
ograniczanie jedzenia, aby móc napić się alkoholu bez obaw o przytycie; drunkoreksja, drankoreksja
Alkoreksja, drunkoreksja, anoreksja alkoholowa – behawioralne zaburzenie odżywiania polegające na ograniczaniu ilości przyjmowanych pokarmów, celem zwiększenia możliwości spożywania alkoholu bez obawy o zwiększenie przyrostu masy ciała. Termin został wprowadzony po raz pierwszy w 2008 i nie został dotąd formalnie sklasyfikowany jako złożone zaburzenie odżywiania. W 2011 Victoria Osborne z Uniwersytetu Missouri poddała alkoreksję pierwszym badaniom naukowym.
SJP.pl
Wikipedia
anorektyczka często zastępująca posiłki alkoholem
SJP.pl
urządzenie mierzące poziom zawartości alkoholu we krwi; alkometr, alkomat, alkotester
SJP.pl
urządzenie mierzące poziom zawartości alkoholu we krwi; alkotest, alkometr, alkomat
SJP.pl
1. w dawnych domach: wnęka sypialna bez okna przylegająca do pokoju;
2. sekrety, tajemnice dotyczące erotyki
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. archit. wnęka sypialni z łożem małżeńskim, zazwyczaj bez okna; ; Gloger.
(1.2) mot. sypialna nadbudówka nad szoferką w samochodzie campingowym
(1.3) ogrod. duża wnęka uformowana w żywopłocie dla ustawienia rzeźby lub ławki
Alkowa (z arabskiego al-qubba, hiszp. alcoba, franc. alcove) – wydzielona część izby, pokoju, najczęściej w formie wnęki bez okien, przeznaczona na sypialnię (w miejscu tym stawiano łóżko).
Alkowa spotykana była w starożytnym Rzymie, w domach arabskich, z Hiszpanii dotarła do Francji w drugiej połowie XVII w. w budowanych pałacach, w pozostałych krajach Europy rozpowszechniła się w XVIII w. W XIX wieku przekształciła się we wnękę sypialną.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) związany z alkową
(1.2) przen. przest. łóżkowy, seksualny
Wiktionary
zdrobnienie od: alkowa
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) slang. stan upojenia alkoholowego
(1.2) slang. impreza, na której spożywa się duże ilości alkoholu
Wiktionary
błogosławiony katolicki, filozof, pedagog i teolog (ok. 730-804)
Alcuin, Alkuin, Alchoin, Alcwin, Ealhwine, Alchwine lub Albinus Flaccus (ur. ok. 730, prawdopodobnie w pobliżu Yorku, zm. 19 maja 804 w Tours) – błogosławiony katolicki, filozof, pedagog, teolog i teoretyk muzyki, uczony mnich anglosaski. Tworzył po łacinie, pisał także utwory poetyckie.
SJP.pl
Wikipedia
potocznie: alkoholik
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pot. alkoholik
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: ol inkluz-iw] z angielskiego: zawierający wszystkie koszty (o cenie podróży, wycieczki, pobytu itp.); all inclusive
SJP.pl
na sposób, w stylu, w charakterze, np. alla marcia (w charakterze marsza; marszowo)
Alla, Ałła – imię żeńskie prawdopodobnie pochodzenia greckiego i wywodzące się od gr. άλλη – „inna”. Używane przede wszystkim w Rosji, na Białorusi i Ukrainie.
Znane osoby o tym imieniu:
SJP.pl
Wikipedia
w islamie: Bóg, stwórca świata i najwyższy sędzia; Allah, Ałłach, Ałłah
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) rel. Bóg w islamie
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
bardzo luźnie damskie spodnie; haremki
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) odzież. luźne, bufiaste spodnie z obniżonym krokiem i ściągaczami u nogawek
SJP.pl
Wiktionary
w islamie: Bóg, stwórca świata i najwyższy sędzia; Allach, Ałłach, Ałłah
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) rel. Bóg w islamie;
Allah (arab. ﷲ, Allāh, wym. [aɫˈɫaːh], posłuchaj po arabsku) – w języku arabskim słowo oznaczające abrahamicznego Boga.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Prajagradź (hindi प्रयागराज; ang. Prayagraj; do 2018 roku Allahabad) – miasto w Indiach w stanie Uttar Pradeś, gdzie łączą się rzeki Ganges i Jamuna.
Miasto jest ośrodkiem usługowym (handel, turystyka, finanse) i przemysłowym (branża maszynowa, bawełniana, tytoniowa), węzłem komunikacyjnym na szlaku Delhi-Kolkata. Posiada port lotniczy i uniwersytet założony w 1887. W mieście znajdują się muzea oraz zabytki: kolumna Aśoki i pałac Akbara.
Wikipedia
imię męskie
SJP.pl
Wikipedia
minerał z grupy epidotów (minerałów krzemianowych); źródło metali ziem rzadkich i pierwiastków promieniotwórczych np. uranu; ortyt
Allanit (ortyt) – minerał z grupy krzemianów, odmiana epidotu. Należy do grupy minerałów rzadkich.
Nazwa pochodzi od nazwiska szkockiego bankiera i mineraloga Thomasa Allana (1777–1833), który go odkrył.
SJP.pl
Wikipedia
pochodna mocznika, substancja krystaliczna słabo rozpuszczalna w wodzie; stosowana do produkcji maści i zasypek; alantoina
Alantoina, 5-ureidohydantoina – organiczny związek chemiczny z grupy ureidów, heterocykliczna pochodna mocznika. Powstaje z kwasu moczowego u niektórych roślin oraz u większości ssaków (wyjątek stanowią naczelne), u których reakcję tę katalizuje oksydaza moczanowa, a przebiega ona w peroksysomach.
SJP.pl
Wikipedia
związany z allantoiną
SJP.pl
silnie unaczyniona błona płodowa gadów, ptaków i ssaków, powstająca między owodnią a kosmówką i pełniąca rolę oddechową; omocznia
SJP.pl
Wikipedia
określenie wykonawcze: zwalniając, coraz wolniej
Tempo (agogika) – jeden z elementów dzieła muzycznego, oznaczający, jak szybko utwór ma być wykonany.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gram. przypadek w językach aglutynacyjnych i fleksyjnych oznaczający przemieszczanie się desygnatu w kierunku do i do wewnątrz pewnego określonego obiektu;
Wiktionary oraz Wikipedia
określenie wykonawcze: radośnie, wesoło
SJP.pl
1. tempo muzyczne umiarkowanie szybkie, szybsze niż andante i wolniejsze niż allegro;
2. utwór muzyczny lub jego część wykonana w tempie allegretto
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) muz. dość szybko wykonana część utworu
(1.2) muz. utwór wykonany w dość szybkim tempie
przymiotnik
(2.1) muz. szybki, niemal allegro
przysłówek sposobu
(3.1) muz. szybko, niemal allegro
Tempo (agogika) – jeden z elementów dzieła muzycznego, oznaczający, jak szybko utwór ma być wykonany.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. określenie wykonawcze: wesoło, prędko, żwawo
2. szybki, żwawy (o tempie muzycznym)
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) muz. szybkie tempo;
(1.2) muz. część utworu wykonana w allegro (1.1)
(1.3) muz. utwór wykonany w allegro (1.1)
(1.4) choreogr. żywy, szybki taniec
przymiotnik
(2.1) muz. szybki
przysłówek
(3.1) muz. wesoło; żywo, szybko
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta zbyt często przeglądająca oferty i robiąca zakupy na internetowej platformie handlowej Allegro
SJP.pl
osoba zbyt często przeglądająca oferty i robiąca zakupy na internetowej platformie handlowej Allegro
SJP.pl
zbyt częste przeglądanie ofert i robienie zakupów na internetowej platformie handlowej Allegro, traktowane jako objaw choroby
SJP.pl
potocznie: korzystać z internetowego serwisu aukcyjnego Allegro
SJP.pl
[czytaj: alegrowicz] osoba sprzedająca lub kupująca na Allegro
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) środ. użytkownik serwisu Allegro.pl, sprzedający lub kupujący
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: alegrowiczka] kobieta sprzedająca lub kupująca na Allegro
SJP.pl
→ Allegro [czytaj: alegrowy]
SJP.pl
w genetyce: jeden z pary (lub większej liczby) genów odpowiedzialnych za tę samą cechę, warunkujących odmienne jej wykształcenie w organizmie; allelomorf
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biol. jedna z wersji genu w określonym miejscu chromosomu powodująca zmienność cechy;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w genetyce: jeden z pary (lub większej liczby) genów odpowiedzialnych za tę samą cechę, warunkujących odmienne jej wykształcenie w organizmie; allel
SJP.pl
Wikipedia
wzajemne oddziaływanie na siebie roślin poprzez wydzielanie substancji chemicznych pobudzających lub hamujących wzrost i rozwój
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
chrześcijańskie wezwanie do wiernych o złożenie hołdu Bogu jako wyrazu radości
wykrzyknik
(1.1) rel. w liturgii judaistycznej i chrześcijańskiej: okrzyk radości i triumfu zaczynający lub kończący psalmy i pieśni, szczególnie wielkanocne; wezwanie do złożenia hołdu Bogu; ; Gloger|Aleluja|aleluja.
Alleluja (hebr. הַלְלוּיָהּ hallelujah, czy też halelu-Jáh – „wychwalajcie Jahwe”) – biblijna aklamacja, wychwalająca Jahwe i jednocześnie zwrot nawołujący do jego wychwalania. Zwrot ten jest użyty dwadzieścia cztery razy w Starym Testamencie, głównie w Księdze Psalmów oraz cztery razy w greckiej transliteracji w Nowym Testamencie. Po raz pierwszy pojawia się w Psalmie 104:35. Z wyjątkiem Psalmu 135:3 wprowadza i (lub) kończy psalmy, w których się znajduje. W Apokalipsie św. Jana: „Potymem słyszał jakoby głos rzeszy wielkich na niebie: Allelu-Ja! Zbawienie i chwała i moc Bogu naszemu jest” (Ap 19,1 Biblia Wujka 1599), „Potem usłyszałem jak gdyby głos wielkiego tłumu w niebie – mówiących: Alleluja!” (Ap 19,1 Biblia Tysiąclecia 1965). Alleluja stanowi tu wprowadzenie do serii hymnów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) rel. związany z okrzykiem radości i triumfu zaczynającym lub kończącym psalmy i pieśni, szczególnie wielkanocne
(1.2) rel. związany z wezwaniem do złożenia hołdu Bogu
Wiktionary
[czytaj: alMĄD] dawny taniec dworski o umiarkowanym tempie wywodzący się z Niemiec; almanda, almand
Allemande [almãd] to taniec dworski, pochodzenia niemieckiego, popularny od XVI wieku w Anglii, Francji i Niderlandach. Charakteryzuje się parzystym metrum oraz wolnym tempem. Od XVII wieku uległ stylizacji i wszedł w skład barokowej suity, najbardziej spopularyzowany przez Johanna Sebastiana Bacha. W tradycyjnej suicie Allemande zajmowało pierwsze miejsce – przed Courante, Sarabande i Gigue.
SJP.pl
Wikipedia
węglowodór nienasycony, w którym jeden z atomów węgla jest związany z dwoma innymi atomami węgla wiązaniem podwójnym
Argentyna:
Stany Zjednoczone:
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: aJENde] nazwisko
Osoby o nazwiskiem Allende:
SJP.pl
Wikipedia
taki jak u Woody'ego Allena, charakterystyczny dla filmów Woody'ego Allena
SJP.pl
określenie wykonawcze: zwalniając
SJP.pl
[czytaj: aljanc] europejska firma ubezpieczeniowa
SJP.pl
Wikipedia
pochodna aminokwasu alliny należąca do fitoncydów; występuje w czosnku i cebuli, ma działanie bakteriobójcze
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. nietrwały związek siarkoorganiczny wytwarzany w czosnku po roztarciu lub przecięciu, wykazujący silne właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze, wzór chemiczny|C6H10OS2.
Allicyna – siarkoorganiczny związek chemiczny, fitoncyd o charakterystycznym zapachu. Powstaje po uszkodzeniu tkanki cebuli, czosnku i niektórych innych roślin jako produkt (mieszanina racemiczna) przekształcenia alliiny pod wpływem enzymu alliinazy poprzez pośredni kwas allilosulfenowy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związek chemiczny uznawany za prekursora zapachu i smaku czosnku
Alliina – siarkoorganiczny związek chemiczny z grupy tioaminokwasów – sulfotlenek S-alkilocysteiny (allilowa pochodna cysteiny). Jest aminokwasem zawierającym siarkę.
SJP.pl
Wikipedia
w chemii: jednowartościowy rodnik nienasycony, pochodzący z węglowodoru nienasyconego propenu
Grupa allilowa, allil, prop-2-en-1-yl – jednowartościowa grupa organiczna wywodząca się z propenu o wzorze −CH
2CH=CH
2. Występuje w związkach nienasyconych jak np. alkohol allilowy i eugenol.
SJP.pl
Wikipedia
związany z allilem, dotyczący allilu
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) tradycyjna piosenka religijna, rodzaj wielkanocnej kolędy
Wiktionary
Alloantygen, antygen allogeniczny – antygen pochodzący od innego osobnika tego samego gatunku. Takie antygeny cechują się wysoką immunogennością i są przyczyną odrzucania przeszczepów, jeśli dany antygen jest różnie zbudowany u dawcy i biorcy. Najsilniejszymi alloantygenami są: antygeny grup krwi oraz antygeny głównego układu zgodności tkankowej.
Wikipedia
postać pierwiastka o innym składzie izotopowym, ciężarze atomowym niż naturalny
SJP.pl
związek organiczny o działaniu uspokajającym i nasennym, stosowany w bezsenności, nerwicach i stanach lękowych; dial; dwuallyl
Allobarbital (dial, dwuallyl) – organiczny związek chemiczny, pochodna kwasu barbiturowego o profilu działania zależnym od dawki – uspokajającym lub nasennym i średnim czasie działania. Zsyntetyzowany w roku 1912 przez Ernesta Preiswerka i Ernesta Grethera. Dawniej posiadał zastosowanie jako lek uspokajający, nasenny oraz przeciwdrgawkowy. Samodzielnie jest obecnie praktycznie nie stosowany.
SJP.pl
Wikipedia
starożytne plemię celtyckie
Allobrogowie – starożytne plemię celtyckie zamieszkujące kiedyś tereny między Rodanem, Izerą, Jeziorem Lemańskim i Alpami Graickimi (Alpes Graiae). Główne ośrodki to Vienna Allobbrogum (ob. Vienne), Genava (ob. Genewa) i Cularo (ob. Grenoble).
SJP.pl
Wikipedia
atrybut osobowości powiązany z kolektywizmem, w którym ludzie skupiają uwagę i działania na innych osobach, a nie na sobie; alocentryzm
SJP.pl
rozprzestrzenianie diaspor (np. zarodników, nasion, owoców) z udziałem czynników zewnętrznych, np. wody, wiatru, zwierząt lub człowieka; alochoria
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. rozprzestrzenianie diaspor przy pomocy czynników zewnętrznych;
Allochoria, alochoria, obcosiewność – rozprzestrzenianie diaspor roślin przy pomocy czynników zewnętrznych.
W zależności od czynnika przenoszącego diaspory wyróżnione zostały typy allochorii:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek sposobu
(1.1) bot. na sposób allochoryczny
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do allochorii, związany z allochorią
Wiktionary
→ allochromatyzm; alochromatyczny
SJP.pl
w socjologii: osoba niebędąca rdzennym mieszkańcem danego obszaru; alochton
Allochton - masy skalne przemieszczone poziomo na dużą odległość od miejsca swego powstania, i oderwane od swoich korzeni.
W praktyce pojęcie to dotyczy płaszczowiny, ale stosuje się je również w przypadku, gdy poszczególnych płaszczowin nie można wyróżnić, lub tam, gdzie występują w stanie szczątkowym.
SJP.pl
Wikipedia
będący allochtonem, składający się z allochtonów (np. ludność allochtoniczna, skały allochtoniczne); alochtoniczny
SJP.pl
nienależenie do rdzennej ludności jakiegoś obszaru
SJP.pl
reagowanie bólem na bodźce niewywołujące takich doznań u zdrowych ludzi
Allodynia (gr. ἄλλος allos "inny", ὀδύνη odynē "ból") – termin medyczny służący do określenia sytuacji, gdy pacjent ma nieprzyjemne doznania (np. uczucie bólu, pieczenia, parzenia), na skutek oddziaływania bodźca, który u zdrowych ludzi nie wywołuje bólu. Allodynia jest wynikiem uszkodzenia układu nerwowego, na przykład w przebiegu neuropatii autonomicznej w cukrzycy.
SJP.pl
Wikipedia
pozornie bezpostaciowa mieszanina różnych minerałów ilastych; alofan
SJP.pl
głoska różniąca się od innej głoski tylko cechą fonetyczną, a nie funkcją; wariant fonetyczny fonemu; alofon
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. wariant fonemu, inaczej: allofony to głoski reprezentujące ten sam fonem mówiącego
Alofon (allofon, z gr. ἄλλος állos „inny” i φωνή phōnē „dźwięk”) – realizacja fonemu zawierająca oprócz cech fonologicznie relewantnych również szereg cech nierelewantnych w zależności od pozycji głoski (w stosunku do innych) i mówiącego. Przykładowo w języku polskim [ɲ̟] i [j̃] są alofonami fonemu /ɲ/. Dźwięk [j̃] pojawia się na przykład w wyrazie państwo ([ˈpäj̃s̪t̪fɔ]), gdyż fonem /ɲ/ przed spółgłoskami szczelinowymi realizowany jest jako [j̃] (tzw. rozsunięcie artykulacyjne). W innych kontekstach fonetycznych, na przykład w wyrazie sanie ([ˈs̪äɲ̟ɛ]) będzie on realizowany jako [ɲ̟].. Alofony zapisywane są w transkrypcji fonetycznej, nie są zapisywane w transkrypcji fonologicznej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
właściwość roślin polegająca na zapylaniu się kwiatu pyłkiem pochodzącym z innego kwiatu; alogamia, obcopylność
Zapylenie krzyżowe (ksenogamia, allogamia) – rodzaj zapylenia, podczas którego pyłek dostający się na słupek pochodzi z pręcików kwiatu tego samego gatunku rośliny, ale znajdującego się na innej roślinie. W ten sposób uzyskuje się osobniki potomne o zróżnicowanym składzie genetycznym.
SJP.pl
Wikipedia
o roślinach: zapylany pyłkiem pochodzącym z innych kwiatów (np. krzewy allogamiczne); alogamiczny, obcopylny
SJP.pl
rozwój gatunków; alogeneza
SJP.pl
składniki allogeniczne - podstawowe składniki okruchowych skał osadowych; składniki alogeniczne
przymiotnik
(1.1) powstały poza miejscem swego występowania
SJP.pl
Wiktionary
graficzna odmiana litery; alograf
SJP.pl
→ allograf; alograficzny
SJP.pl
zjawisko nierównomiernego rozwoju danego narządu w stosunku do innych organów lub całego ciała, powodujące zmianę proporcji ciała; alometria
Allometria – wada rozwojowa, spowodowana wyprzedzeniem lub nienadążaniem rozwoju konkretnego narządu za rozwojem reszty ciała, prowadząca niekiedy do zmiany proporcji ciała.
SJP.pl
Wikipedia
→ allometria; alometryczny
SJP.pl
Allomnezja – zaburzenie jakościowe pamięci długotrwałej (rodzaj paramnezji) w zakresie niewłaściwego umiejscowienia ich w czasie lub przez przyporządkowanie im zupełnie innych emocji niż pojawiające się pierwotnie we wspominanej sytuacji.
Wikipedia
w językoznawstwie: funkcjonalnie obojętny wariant morfemu; alomorf
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. wariant morfemu
Allomorfy – morfy odpowiadające jednemu morfemowi, inaczej: są to warianty jednego morfemu.
Zbiory allomorfów jednego morfemu nie przecinają się. Wszystkie warianty danego morfemu charakteryzują się zespołem niezmiennych cech (tzw. inwariantem) odróżniających ten morfem od innych morfemów danego języka. Np. za allomorfy morfemu „pies” uznamy: ps-, pies-.
Allomorfem są również formy oboczne niektórych przyimków, np. dość – dosyć, przez – przeze.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: aLĄŻ] dodatek do czeku lub weksla na dodatkowe informacje; alonżka, alonż, przedłużka
SJP.pl
pseudonim literacki będący nazwiskiem innej osoby, zwykle żyjącej współcześnie z osobą używającą tego pseudonimu; alonim
Allonim (gr. állos = inny + ónyma = imię) – rodzaj pseudonimu literackiego. Polega na podpisaniu się przez pisarza nazwiskiem innej, żyjącej w tym samym czasie osoby. Allonimy były stosowane w starożytnej Grecji, gdzie często przypisywano swoje dzieła wybitniejszym artystom.
Przykładem użycia allonimu jest opublikowanie poematu Przedświt przez Zygmunta Krasińskiego pod nazwiskiem przyjaciela, poety i wydawcy - Konstantego Gaszyńskiego, co sam autor sugeruje w dedykacji.
SJP.pl
Wikipedia
alopata;
1. lekarz stosujący allopatię;
2. zwolennik allopatii
SJP.pl
metoda leczenia polegająca na stosowaniu środków wywołujących w organizmie chorego objawy przeciwne objawom choroby; alopatia
SJP.pl
alopatka;
1. lekarka stosująca alopatię;
2. zwolenniczka alopatii
SJP.pl
Allopatryczność – zjawisko polegające na występowaniu populacji lub spokrewnionych gatunków na wzajemnie wykluczających się obszarach geograficznych, np. różnych kontynentach. Między populacjami allopatrycznymi występuje bardzo słaba wymiana genów (o ile w ogóle zachodzi), co prowadzi często do specjacji.
Wikipedia
→ allopatia; alopatyczny
SJP.pl
Wikipedia
organizm zawierający w jądrach komórek somatycznych więcej niż dwa niehomologiczne, diploidalne zespoły chromosomów; aloploid
Alloploidy, allopoliploidy – organizmy poliploidalne (poliploidy), powstałe poprzez skrzyżowanie dwóch, pochodzących od różnych gatunków, gamet rodzicielskich, w których nie doszło do podziału redukcyjnego (mejozy) lub pochodziły one od gatunków poliploidalnych o parzystej ploidii. Ich genotyp zawiera więcej niż dwa niehomologiczne, diploidalne zestawy chromosomów, pochodzące od obu gatunków rodzicielskich (n1 + n2, gdzie n1 i n2 to genomy należące do dwóch różnych gatunków). Zwykle chromosomy pochodzące od różnych gatunków rodzicielskich są dostatecznie odmienne, by w czasie mejozy łączyły się w pary te należące do jednego gatunku. W efekcie w trakcie tego procesu następuje normalna segregacja par – powstają biwalenty – koniugujące pary, a nie kwartety chromosomów. W efekcie allopoliploidy (zwłaszcza u roślin) wykazują się często normalną płodnością w odróżnieniu od autoploidów. Allopoliploidy zwierzęce są zazwyczaj niepłodne, podobnie jak poliploidy o nieparzystej ploidalności.
SJP.pl
Wikipedia
połączenie się genomów różnych gatunków; aloploidalność
Alloploidy, allopoliploidy – organizmy poliploidalne (poliploidy), powstałe poprzez skrzyżowanie dwóch, pochodzących od różnych gatunków, gamet rodzicielskich, w których nie doszło do podziału redukcyjnego (mejozy) lub pochodziły one od gatunków poliploidalnych o parzystej ploidii. Ich genotyp zawiera więcej niż dwa niehomologiczne, diploidalne zestawy chromosomów, pochodzące od obu gatunków rodzicielskich (n1 + n2, gdzie n1 i n2 to genomy należące do dwóch różnych gatunków). Zwykle chromosomy pochodzące od różnych gatunków rodzicielskich są dostatecznie odmienne, by w czasie mejozy łączyły się w pary te należące do jednego gatunku. W efekcie w trakcie tego procesu następuje normalna segregacja par – powstają biwalenty – koniugujące pary, a nie kwartety chromosomów. W efekcie allopoliploidy (zwłaszcza u roślin) wykazują się często normalną płodnością w odróżnieniu od autoploidów. Allopoliploidy zwierzęce są zazwyczaj niepłodne, podobnie jak poliploidy o nieparzystej ploidalności.
SJP.pl
Wikipedia
Alloploidy, allopoliploidy – organizmy poliploidalne (poliploidy), powstałe poprzez skrzyżowanie dwóch, pochodzących od różnych gatunków, gamet rodzicielskich, w których nie doszło do podziału redukcyjnego (mejozy) lub pochodziły one od gatunków poliploidalnych o parzystej ploidii. Ich genotyp zawiera więcej niż dwa niehomologiczne, diploidalne zestawy chromosomów, pochodzące od obu gatunków rodzicielskich (n1 + n2, gdzie n1 i n2 to genomy należące do dwóch różnych gatunków). Zwykle chromosomy pochodzące od różnych gatunków rodzicielskich są dostatecznie odmienne, by w czasie mejozy łączyły się w pary te należące do jednego gatunku. W efekcie w trakcie tego procesu następuje normalna segregacja par – powstają biwalenty – koniugujące pary, a nie kwartety chromosomów. W efekcie allopoliploidy (zwłaszcza u roślin) wykazują się często normalną płodnością w odróżnieniu od autoploidów. Allopoliploidy zwierzęce są zazwyczaj niepłodne, podobnie jak poliploidy o nieparzystej ploidalności.
Wikipedia
związek chemiczny zmniejszający wytwarzanie kwasu moczowego w organizmie; allopurynol
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. med. lek, inhibitor oksydazy ksantynowej;
Allopurynol, allopurinol (łac. allopurinolum) – organiczny związek chemiczny, izomer hipoksantyny. Stosowany jako lek. Jest inhibitorem oksydazy ksantynowej, zmniejsza wytwarzanie ksantyn i kwasu moczowego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związek chemiczny zmniejszający wytwarzanie kwasu moczowego w organizmie; allopurinol
Allopurynol, allopurinol (łac. allopurinolum) – organiczny związek chemiczny, izomer hipoksantyny. Stosowany jako lek. Jest inhibitorem oksydazy ksantynowej, zmniejsza wytwarzanie ksantyn i kwasu moczowego.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) seks. neol. rzad. odczuwanie pociągu seksualnego
Alloseksualność, alloseksualizm (także: zedseksualność, zedseksualizm) – termin oznaczający przeciwieństwo aseksualności, oznaczający regularne odczuwanie pociągu seksualnego. Nie określa on, w stosunku do kogo jednostka odczuwa pociąg – sygnalizuje jedynie jego odczuwanie. Analogicznym zjawiskiem do alloseksualności, lecz dotyczącym pociągu romantycznego, jest alloromantyczność (alloromantyzm).
Wiktionary oraz Wikipedia
chromosom, który odpowiada za wykształcanie się płci; alosom, heterosom, heterochromosom
Chromosomy płci, heterochromosomy, allosomy – chromosomy determinujące płeć u rozdzielnopłciowych organizmów eukariotycznych. Płeć osobnika determinuje ich obecność lub ich liczba w stosunku do liczby autosomów.
U człowieka występują 22 pary chromosomów autosomalnych i jedna para chromosomów płci, która odpowiada za determinację płci. Łącznie kariotyp człowieka tworzą 23 pary chromosomów. Osobnik posiadający chromosomy XX jest płci żeńskiej, natomiast osobnik z jednym chromosomem X i jednym chromosomem Y – będzie płci męskiej.X jest większy od Y i zawiera więcej genów. Y zawiera gen SRY determinujący płeć męską. Płeć determinowana jest zatem przez chromosom otrzymany od ojca. W tej sytuacji samce są płcią heterogametyczną, bo mogą wytwarzać dwa rodzaje gamet, a samice płcią homogametyczną. Gen SRY powoduje tworzenie się jąder, a one testosteronu, który z kolei warunkuje drugorzędowe cechy płciowe: prącie, nasieniowody i inne.
SJP.pl
Wikipedia
związany z allosomem, dotyczący allosomu
SJP.pl
przeszczepianie narządów, tkanek lub ich części pochodzących od tego samego osobnika; homotransplantacja, alotransplantacja
Allotransplantacja, alotransplantacja (gr. ἄλλος allos, inny) – przeszczepienie narządu, komórek lub tkanek pochodzących od innego przedstawiciela tego samego gatunku (najczęściej o podobnym genotypie).
Przykładem allotransplantacji jest przeszczepienie narządu w obrębie rodzeństwa niebędącego bliźniakami jednojajowymi.
SJP.pl
Wikipedia
występowanie tego samego pierwiastka w odmianach różniących się od siebie budową wewnętrzną; alotropia, polimorfizm
SJP.pl
→ allotropia; allotropowy, alotropowy, alotropijny
SJP.pl
→ allotropia; allotropijny, alotropowy, alotropijny
SJP.pl
antygen swoisty dla każdego organizmu; u człowieka jest ich 27
Allotyp (gr. ἄλλος „inny”) – różnice antygenowe immunoglobulin u osobników tego samego gatunku zdeterminowane przez allel kodujący stałą część łańcucha immunoglobulin.
Allotypy są ważne w powikłaniach po przetaczaniu krwi oraz w badaniach sądowolekarskich (na przykład przy dochodzeniu ojcostwa). U człowieka wykazano 27 allotypów.
SJP.pl
Wikipedia
dwunożny karnozaur z okresu jurajskiego; alosaur; alozaur
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) paleont. zool. nazwa systematyczna|Allosaurus|ref=tak., rodzaj dużego, jurajskiego teropoda z rodziny allozaurów;
Allozaur (Allosaurus) – rodzaj dużego teropoda z rodziny allozaurów (Allosauridae) należącej do karnozaurów (Carnosauria). żyjącego w późnej jurze, 155–145 mln lat temu. Nazwa Allosaurus, oznaczająca „inny jaszczur”, pochodzi od greckich słów αλλος/allos („inny”, „dziwny”) oraz σαυρος/sauros („jaszczur”). Pierwsze szczątki z pewnością należące do przedstawicieli tego rodzaju zostały opisane w 1877 roku przez Othniela Charlesa Marsha. Jako jeden z pierwszych dobrze poznanych teropodów przez długi czas wzbudzał zainteresowanie kręgów pozapaleontologicznych i był dinozaurem często pojawiającym się w filmach fabularnych i dokumentalnych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Allport może odnosić się do:
Wikipedia
[czytaj: aLÜR] dawniej: sposób zachowania się, wygląd
SJP.pl
Wikipedia
Wikipedia
zbiór informacji różnego rodzaju; rocznik, który zawiera dane, artykuły z określonej dziedziny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rodzaj publikacji;
(1.2) stpol. kalendarz
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z almanachem
przymiotnik
(1.1) związany z almanachem; taki jak w almanachach
SJP.pl
Wiktionary
dawny taniec dworski o umiarkowanym tempie wywodzący się z Niemiec; almanda, allemande
SJP.pl
dawny taniec dworski o umiarkowanym tempie wywodzący się z Niemiec; almand, allemande
SJP.pl
1.minerał z grupy granatów, kamień półszlachetny wykorzystywany w jubilerstwie; jego ciemnoczerwona odmiana nazywana jest karbunkułem;
2.fioletowa odmiana spinelu rubinowego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. minerał, granat o czerwonym kolorze, także z odcieniem niebieskawym, wykorzystywany w jubilerstwie, o składzie chemicznym: Fe3Al2(SiO4)3
Almandyn – minerał z grupy granatu, z gromady krzemianów. Należy do grupy minerałów pospolitych, szeroko rozpowszechnionych.
Nazwa pochodzi od Alabanda, starożytnego miasta w Turcji, skąd został po raz pierwszy opisany i gdzie szlifowano najpiękniejsze okazy tych kamieni.
Jest uznawany za oficjalny minerał stanowy Connecticut.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
najwyższa góra łańcucha Sierra de Gredos w Hiszpanii
Abu Aamir Muhammad Ibn Abdullah Ibn Abi Aamir, Al-Hadżib Al-Mansur, w Europie znany jako Almanzor, أبو عامر محمد بن عبد الله بن أبي عامر الحاجب المنصور (ur. ok. 938, zm. 8 sierpnia 1002) – faktyczny władca Al-Andalus w drugiej połowie X wieku. Za jego rządów, muzułmańska Hiszpania przeżyła swój złoty wiek.
SJP.pl
Wikipedia
w starożytności i średniowieczu: schowek w murze, szafa lub skrzynia do przechowywania broni i innych cennych przedmiotów: książek, dokumentów itp.; armaria
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. mebel do przechowywania szat lub sprzętów
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) stpol. mebel do przechowywania sukien
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) stpol. mebel do przechowywania szat lub sprzętów
(1.2) gw-pl|Górny Śląsk. szafa
(1.3) gw-pl|Górny Śląsk. skrzynia
(1.4) gw-pl|Górny Śląsk. szafka kuchenna
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. szafa
Wiktionary
męski płaszcz o kroju kolistym, bez rękawów; peleryna
SJP.pl
hinduska tancerka kultowa, pełniąca służbę przy świątyni Buddy; bajadera
SJP.pl
podwyższenie na środku bóżnicy (podium z pulpitem); almemor; bima
SJP.pl
podwyższenie na środku bóżnicy (podium z pulpitem); bima; almemar
SJP.pl
samochód typu Nissan Almera
SJP.pl
Almería (wym. /almeˈɾia/) – miasto w południowej Hiszpanii, w regionie Andaluzja, stolica prowincji Almería, 411 km od Madrytu. Liczy 194 203 mieszkańców (2015) i posiada 296,32 km² powierzchni. Obecna nazwa pochodzi od arabskiego słowa Al-Mariyya, oznaczającego wieżę obserwacyjną.
Wikipedia
przymiotnik od: Almeria (miasto w Hiszpanii)
SJP.pl
niewielki ssak owadożerny; myszoryjek
Almik (Solenodon) – rodzaj ssaków z rodziny almikowatych (Solenodontidae).
SJP.pl
Wikipedia
o cechach almikowatych (rodzina ssaków)
SJP.pl
Wikipedia
o cechach almikowatych (rodzina ssaków)
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
dynastia berberska
Almorawidzi (arab. المرابطون al-Murabitun) – ruch religijny, później dynastia berberyjska z Sahary. Nazwa al-Murabitun oznacza mieszkańcy klasztoru (ribat – klasztor).
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. kraw. futrzana peleryna noszona dawniej przez osoby duchowne
Almucja (in.almuzja) – część składowa uroczystego ubioru kanoników niektórych katedr i kolegiat; pierwotnie nakrycie głowy zbliżone do kaptura; od XIV element ten przekształcił się w pelerynkę z kapturem wykonanym z futra. W końcu przybrała formę futrzanego pasa, noszonego z lewego ramienia, jako znak godności kanonicznej.
Wiktionary oraz Wikipedia
drzewo almugowe - wiecznie zielone drzewo z rzędu sandałowców; drzewo sandałowe, sandałowiec
SJP.pl
okrąg na sklepieniu niebieskim równoległy do horyzontu; almukantarat
Almukantarat – koło małe na sferze niebieskiej, którego płaszczyzna jest równoległa do płaszczyzny horyzontu astronomicznego. Almukantaraty przechodzą przez punkty o stałej wysokości nad horyzontem. Występują w horyzontalnym układzie współrzędnych.
SJP.pl
Wikipedia
okrąg na sklepieniu niebieskim równoległy do horyzontu; almukantar
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) astr. mały okrąg na sklepieniu niebieskim łączący punkty o tej samej wysokości nad horyzontem;
Almukantarat – koło małe na sferze niebieskiej, którego płaszczyzna jest równoległa do płaszczyzny horyzontu astronomicznego. Almukantaraty przechodzą przez punkty o stałej wysokości nad horyzontem. Występują w horyzontalnym układzie współrzędnych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stop lub spiek proszków aluminium, niklu, kobaltu z żelazem i domieszką miedzi; alniko, alnico
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: alniko] stop lub spiek proszków aluminium, niklu, kobaltu z żelazem i domieszką miedzi; alniko, alni
SJP.pl
Wikipedia
stop lub spiek proszków aluminium, niklu, kobaltu z żelazem i domieszką miedzi; alni, alnico
SJP.pl
Wikipedia
atrybut osobowości powiązany z kolektywizmem, w którym ludzie skupiają uwagę i działania na innych osobach, a nie na sobie; allocentryzm
SJP.pl
rozprzestrzenianie diaspor (np. zarodników, nasion, owoców) z udziałem czynników zewnętrznych, np. wody, wiatru, zwierząt lub człowieka; allochoria
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. rozprzestrzenianie diaspor przy pomocy czynników zewnętrznych
SJP.pl
Wiktionary
→ alochromatyzm; allochromatyczny
SJP.pl
w socjologii: osoba niebędąca rdzennym mieszkańcem danego obszaru; allochton
SJP.pl
będący alochtonem, składający się z alochtonów (np. ludność alochtoniczna, skały alochtoniczne); allochtoniczny
SJP.pl
w ustroju feudalnym: ziemia wolna od lenna; alodium
SJP.pl
w ustroju feudalnym: ziemia wolna od lenna; alod
Termin Alodia może oznaczać m.in.:
SJP.pl
Wikipedia
dotyczący alodium, dziedziczny, a nie lenny
SJP.pl
w ustroju feudalnym: ziemia wolna od lenna; alod
Alodium (łac. allodium) – funkcjonująca w średniowiecznym systemie prawa feudalnego forma własności nieruchomości. Była to ziemia stanowiąca nieograniczoną własność, wolną od zobowiązań i ciężarów feudalnych, czym różniła się od lenna. Nazywana również własnością bezwarunkową oraz własnością dziedziczną.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) techn. met. wytwarzanie warstwy fosforanów na powierzchni przedmiotów z aluminium, poprzez zanurzanie ich w wodnym roztworze zawierającym tlenek chromu, kwas ortofosforowy i fluorek sodu;
Alodynowanie jest procesem powierzchniowej obróbki aluminium, polegającym na wytworzeniu na powierzchni metalu warstwy tlenku glinu. W przeciwieństwie do procesu anodowania aluminium, przy alodynowaniu nie używa się prądu.Obróbka polega na zanurzeniu przedmiotu kolejno w kąpieli utleniającej, a następnie w kąpieli uszczelniającej. W efekcie powstaje żółtozielona powłoka tlenkowa.
Wiktionary oraz Wikipedia
wysuszony sok z liści różnych gatunków aloesu, działający przeczyszczająco; alona
Aloes (Aloe L.) – rodzaj jednoliściennych sukulentów liściowych. Liczy ok. 590 gatunków (różnice zależą od ujęcia systematycznego taksonów). Należą do niego formy drzewiaste, krzewiaste, byliny, niekiedy liany. Zasięg występowania roślin z tego rodzaju obejmuje Półwysep Arabski, Afrykę i Madagaskar. Gatunkiem typowym jest Aloe perfoliata L.
W Polsce uprawia się go w doniczkach.
SJP.pl
Wikipedia
bylina z rodziny liliowatych o mięsistych liściach zakończonych kolcami
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Aloë|L.|ref=tak., rodzaj sukulentów liściowych;
(1.2) farm. wyciąg z aloesu (1.1)
Aloes (Aloe L.) – rodzaj jednoliściennych sukulentów liściowych. Liczy ok. 590 gatunków (różnice zależą od ujęcia systematycznego taksonów). Należą do niego formy drzewiaste, krzewiaste, byliny, niekiedy liany. Zasięg występowania roślin z tego rodzaju obejmuje Półwysep Arabski, Afrykę i Madagaskar. Gatunkiem typowym jest Aloe perfoliata L.
W Polsce uprawia się go w doniczkach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
roślina z rodziny liliowatych, o mięsistych, tworzących różyczki liściach, często pokrytych brodawkami
SJP.pl
osoka aloesowata - roślina z żabiściekowatych, o dużych białych kwiatach, rosnąca w wodach słodkich Eurazji
przymiotnik
(1.1) bot. o cechach roślin z rodziny aloesowatych
SJP.pl
Wiktionary
zrobiony z aloesu i ziół, zawierający aloes i zioła (np. napój aloesowo-ziołowy)
SJP.pl
przymiotnik od: aloes
przymiotnik
(1.1) dotyczący aloesu, zrobiony z aloesu
SJP.pl
Wiktionary
pozornie bezpostaciowa mieszanina różnych minerałów ilastych; allofan
SJP.pl
stolica Niue
rzeczownik, nazwa własna
(1.1) geogr. stolica Niue;
Alofi – stolica Niue, państwa stowarzyszonego z Nową Zelandią. Miasto położone jest na zachodnim wybrzeżu wyspy Niue, nad zatoką Alofi, w miejscu, gdzie znajduje się jedyna przerwa w rafie koralowej otaczającej wyspę. Alofi w 2006 roku liczyło 627 mieszkańców. Alofi jest drugą najmniejszą stolicą na świecie, pod względem liczby ludności (zaraz po Ngerulmud, stolicy Palau).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Alofi
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Alofi
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Alofi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Alofi
SJP.pl
Wiktionary
→ Alofi (stolica Niue)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Alofi, dotyczący Alofi
SJP.pl
Wiktionary
głoska różniąca się od innej głoski tylko cechą fonetyczną, a nie funkcją; wariant fonetyczny fonemu; allofon
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. wariant fonemu, inaczej: alofony to głoski reprezentujące ten sam fonem
Alofon (allofon, z gr. ἄλλος állos „inny” i φωνή phōnē „dźwięk”) – realizacja fonemu zawierająca oprócz cech fonologicznie relewantnych również szereg cech nierelewantnych w zależności od pozycji głoski (w stosunku do innych) i mówiącego. Przykładowo w języku polskim [ɲ̟] i [j̃] są alofonami fonemu /ɲ/. Dźwięk [j̃] pojawia się na przykład w wyrazie państwo ([ˈpäj̃s̪t̪fɔ]), gdyż fonem /ɲ/ przed spółgłoskami szczelinowymi realizowany jest jako [j̃] (tzw. rozsunięcie artykulacyjne). W innych kontekstach fonetycznych, na przykład w wyrazie sanie ([ˈs̪äɲ̟ɛ]) będzie on realizowany jako [ɲ̟].. Alofony zapisywane są w transkrypcji fonetycznej, nie są zapisywane w transkrypcji fonologicznej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: alofon
SJP.pl
właściwość roślin polegająca na zapylaniu się kwiatu pyłkiem pochodzącym z innego kwiatu; allogamia, obcopylność
Zapłodnienie krzyżowe, alogamia – rodzaj zapłodnienia polegający na zlaniu się gamet pochodzących od różnych osobników tego samego gatunku. Występuje u roślin dwupiennych oraz zwierząt rozdzielnopłciowych, a także u niektórych gatunków hermafrodytycznych. Podczas tego procesu dochodzi do rekombinacji pomiędzy materiałem genetycznym obu osobników, co zwiększa zróżnicowanie w populacji, zapewniając jej tym samym lepsze przystosowanie do zmian zachodzących w środowisku.
SJP.pl
Wikipedia
o roślinach: zapylany pyłkiem pochodzącym z innych kwiatów (np. krzewy alogamiczne); allogamiczny, obcopylny
przymiotnik relacyjny
(1.1) bot. związany z alogamią, dotyczący alogamii
SJP.pl
Wiktionary
rozwój gatunków; allogeneza
SJP.pl
składniki alogeniczne - podstawowe składniki okruchowych skał osadowych; składniki allogeniczne
SJP.pl
wywołujący coś obcego, jakiś rodzaj obcości itp.
SJP.pl
brak logiki w postępowaniu, twierdzeniach, dowodach, itp.
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co alogiczne
SJP.pl
Wiktionary
nielogiczny; sprzeczny z zasadami logiki
przymiotnik jakościowy
(1.1) stanowiący skutek błędnego rozumowania
(1.2) niewyprowadzający z faktów prawidłowych wniosków
SJP.pl
Wiktionary
1. nielogiczność;
2. pogląd filozoficzny negujący możliwość poznania rzeczywistości za pomocą logicznego myślenia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) brak logiki w czymś
(1.2) filoz. pogląd, który neguje możliwość poznania rzeczywistości za pomocą logiki
SJP.pl
Wiktionary
graficzna odmiana litery; allograf
SJP.pl
→ alograf; allograficzny
SJP.pl
hawajska formuła powitania i pożegnania
Aloha to:
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: aluA] zawartość kruszcu w monetach; próba
SJP.pl
obce imię męskie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. imię|polski|m. Alojzy
Wiktionary
imię żeńskie
Alojza, Alojzja – imię żeńskie pochodzenia germańskiego.
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: Alojzy
SJP.pl
zdrobnienie od: Alojzy
SJP.pl
zdrobnienie od: Alojzy (imię męskie)
SJP.pl
Alojzy z małżonką; Alojzowie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. wieś w Polsce;
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Alojzowa
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Alojzowa
Wiktionary
Alojzy z małżonką; Alojzostwo
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Alojzowa, związany z Alojzowem
Wiktionary
przymiotnik dzierżawczy - należący do Alojzego lub z nim związany
SJP.pl
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Alojzy – imię męskie pochodzenia germańskiego. Wywodzi się od słowa alwisi oznaczającego „mądry”. Popularne od XVII wieku. Na gruncie francuskim imię to zidentyfikowało się z imieniem Ludwik (Chlodowich, Chlodwich) i przyjęło formę Louis, a w języku włoskim Luigi (również Aloisio).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. w ekonomii: przyporządkowanie środków (budżetowych, produkcji, materiałowych) do poszczególnych gałęzi produkcji, przedsiębiorstw;
2. w księgowości: uznanie dopisanej pozycji w rachunku;
3. przemieszczenie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) planowyanowe rozdysponowanie czegoś;
(1.2) ekon. rozdzielenie środków produkcyjnych lub pieniędzy na różne cele, inne niż dotychczasowe
(1.3) księg. uznanie dopisanej pozycji w rachunku
Alokacja zasobów – przypisywanie zasobów do możliwości ich użycia. Zakres możliwości alokacyjnych jest zależny od stanu techniki i wielkości zasobów w gospodarce.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący alokacji (np. ryzyko alokacyjne, decyzje alokacyjne)
SJP.pl
rodzaj roślin z rodziny obrazkowatych; zakleśń
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Alocasia|(Schott) G. Don|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny obrazkowatych;
(1.2) bot. roślina z rodzaju alokazji (1.1)
Alokazja, zakleśń (Alocasia (Schott) G. Don) – rodzaj roślin z rodziny obrazkowatych, liczący 79 gatunków, pochodzących z obszaru od wschodnich Himalajów, przez tropikalne i subtropikalne regiony Azji, do tropikalnych rejonów zachodniego Pacyfiku i wschodniej Australii. Niektóre gatunki są endemitami.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rozdzielać (rozdzielić) środki na różne cele
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) ekon. dokonywanie podziału środków na poszczególne cele
Wiktionary
tlenek aluminium topiony elektrycznie, używany jako materiał ścierny
SJP.pl
przestarzale: uroczyste przemówienie lub uroczysty zwrot rozpoczynający przemówienie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) uroczysta przemowa;
(1.2) zwrot rozpoczynający uroczystą przemowę
Alokucja (łac. allocutio) – w starożytnym Rzymie mowa wygłaszana przed bitwą przez wodza do żołnierzy, później również uroczysta przemowa napominająca lub zachęcająca do dobrych czynów. Współcześnie to pojęcie oznacza uroczyste przemówienie papieża do określonej kategorii osób, np. sędziów Roty Rzymskiej lub kardynałów na konsystorzu (allokucja konsystorialna). Allokucje są publikowane w dzienniku urzędowym Stolicy Apostolskiej – Acta Apostolice Sedis.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z alokucją
SJP.pl
wróżenie za pomocą kryształków soli
Alomancja (także: halomancja) – starożytna metoda wróżbiarstwa, w której do wróżenia wykorzystuje się sól. Polega na odczytywaniu przypadkowych wzorów, które tworzy sól, rozsypana, rzucona w powietrze albo w ogień.
Ze starożytnej sztuki wróżenia za pomocą soli wywodzą się przesądy z nią związane, między innymi zwyczaj rzucania soli przez lewe ramię lub wiara w to, że rozsypanie soli przynosi pecha.
SJP.pl
Wikipedia
zjawisko nierównomiernego rozwoju danego narządu w stosunku do innych organów lub całego ciała, powodujące zmianę proporcji ciała; allometria
SJP.pl
→ alometria; allometryczny
SJP.pl
w językoznawstwie: funkcjonalnie obojętny wariant morfemu; allomorf
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. odmiana morfemu, która ma inną postać fonologiczną, ale wyraża tę samą funkcję lub znaczenie
SJP.pl
Wiktionary
wysuszony sok z liści różnych gatunków aloesu, działający przeczyszczająco; aloe
SJP.pl
Wikipedia
pseudonim literacki będący nazwiskiem innej osoby, zwykle żyjącej współcześnie z osobą używającą tego pseudonimu; allonim
SJP.pl
1. hiszpańskie imię męskie;
2. nazwisko, m.in. Dámaso Alonso (1898-1990) - hiszpański poeta, filolog i krytyk literacki
SJP.pl
alonżka;
1. zaginana i rozkładana wkładka większa od kartek książki, zawierająca tablice, mapy itp.;
2. dodatek do czeku lub weksla na dodatkowe informacje
SJP.pl
Wikipedia
alonż;
1. zaginana i rozkładana wkładka większa od kartek książki, zawierająca tablice, mapy itp.;
2. dodatek do czeku lub weksla na dodatkowe informacje
SJP.pl
allopata;
1. lekarz stosujący alopatię;
2. zwolennik alopatii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. lekarz stosujący alopatię
SJP.pl
Wiktionary
metoda leczenia polegająca na stosowaniu środków wywołujących w organizmie chorego objawy przeciwne objawom choroby; allopatia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. metoda leczenia za pomocą środków wywołujących efekty przeciwne niż choroba;
Alopatia, allopatia (gr. ảλλος, allos – odmienny, inny i πάθος, pathos – cierpienie) – nazwa metod leczenia zgodnych z zasadą „przeciwne leczy się przeciwnym”, po łacinie Contraria contrariis curantur. Termin został wprowadzony przez Samuela Hahnemanna w roku 1807 w celu odróżnienia opracowanej przez niego metody leczenia, którą nazwał homeopatią. Do ówczesnej alopatii Hahnemann zaliczył na przykład: upuszczanie krwi z żył, terapie z użyciem pijawek, przykładanie do skóry rozgrzanych do czerwoności elementów stalowych, podawanie doustne lub doodbytnicze soli metali ciężkich takich jak kalomel i arszenik by wywołać wymioty lub purgację jelit, lewatywy z dymu tytoniowego, kąpiele we wrzątku czy podtapianie. W opracowaniu z 1807 Hahnemann do aloterapii zaliczany jest również jedyny powszechnie znany wówczas lek Laudanum (bazujący na opium), zioła (na przykład preparaty zawierające driakiew) lub wydzieliny zwierzęce zawierające kantarydynę, a także złożone mieszanki składników zwierzęcych, roślinnych i mineralnych jak teriak.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
allopatka;
1. lekarka stosująca alopatię;
2. zwolenniczka alopatii
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób alopatyczny
Wiktionary
→ alopatia; allopatyczny
przymiotnik relacyjny
(1.1) med. związany z alopatią
SJP.pl
Wiktionary
łysienie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. łysienie
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: aloplastyka (np. operacja aloplastyczna, wkładki aloplastyczne)
SJP.pl
zastępowanie uszkodzonych tkanek ludzkich sztucznymi, stosowane wobec wielu ofiar wypadków
SJP.pl
organizm zawierający w jądrach komórek somatycznych więcej niż dwa niehomologiczne, diploidalne zespoły chromosomów; alloploid
SJP.pl
połączenie się genomów różnych gatunków; alloploidalność
SJP.pl
zwielokrotnienie zespołów chromosomów u osobnika powstałego już ze zmieszania gatunków (połączenie genomów różnych gatunków), np. tetraploid AABB
SJP.pl
dwunożny karnozaur z okresu jurajskiego; alozaur; allozaur
SJP.pl
chromosom, który odpowiada za wykształcanie się płci; allosom, heterosom, heterochromosom
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) genet. chromosom, który decyduje o płci organizmu
SJP.pl
Wiktionary
związany z alosomem
SJP.pl
imię żeńskie
Alosza (ukr. Aльоша; ros. Алёша), właśc. Ołena Ołeksandriwna Topola (ukr. Олена Олександрівна Топол; ros. Алёна Александровна Тополя, Alona Aleksandrowna Topola), z d. Kuczer (ukr. i ros. Кучер) (ur. 14 maja 1986 w Zaporożu) – ukraińska piosenkarka i kompozytorka. Reprezentantka Ukrainy w 55. Konkursie Piosenki Eurowizji (2010).
SJP.pl
Wikipedia
narząd, tkanka lub jej część pobierana od jednego osobnika i wszczepiana innemu tego samego gatunku
SJP.pl
przeszczepianie narządów, tkanek lub ich części pochodzących od tego samego osobnika; homotransplantacja, allotransplantacja
Allotransplantacja, alotransplantacja (gr. ἄλλος allos, inny) – przeszczepienie narządu, komórek lub tkanek pochodzących od innego przedstawiciela tego samego gatunku (najczęściej o podobnym genotypie).
Przykładem allotransplantacji jest przeszczepienie narządu w obrębie rodzeństwa niebędącego bliźniakami jednojajowymi.
SJP.pl
Wikipedia
jedna z dwóch lub więcej postaci jakiejś substancji, zwłaszcza pierwiastka
Alotropia – zjawisko występowania w tym samym stanie skupienia różnych odmian tego samego pierwiastka chemicznego, różniących się właściwościami fizycznymi i chemicznymi. Odmiany alotropowe pierwiastka mogą różnić się między sobą strukturą krystaliczną lub liczbą atomów w cząsteczce.
SJP.pl
Wikipedia
występowanie tego samego pierwiastka w odmianach różniących się od siebie budową wewnętrzną; allotropia, polimorfizm
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. fiz. zjawisko występowania, w tym samym stanie skupienia, różnych odmian tego samego pierwiastka chemicznego różniących się właściwościami fizycznymi i chemicznymi;
Alotropia – zjawisko występowania w tym samym stanie skupienia różnych odmian tego samego pierwiastka chemicznego, różniących się właściwościami fizycznymi i chemicznymi. Odmiany alotropowe pierwiastka mogą różnić się między sobą strukturą krystaliczną lub liczbą atomów w cząsteczce.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ alotropia; allotropowy, allotropijny, alotropowy
SJP.pl
→ alotropia; allotropowy, allotropijny, alotropijny
SJP.pl
członek AL (Armii Ludowej); aelowiec; AL-owiec
SJP.pl
przymiotnik od: AL (Armia Ludowa); AL-owski, aelowski
przymiotnik relacyjny
(1.1) hist. związany z AL (Armią Ludową)
SJP.pl
Wiktionary
1. gatunek ryby z rodziny śledziowatych;
2. aloza parposz - gatunek ryby z rodziny śledziowatych; parposz
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) icht. nazwa systematyczna|Alosa alosa|ref=tak., planktonożernyanktonożerna ryba na tarło wędrująca z mórz lub Atlantyku do rzek;
Aloza, aloza finta (Alosa alosa) – gatunek anadromicznej ryby z rodziny śledziowatych (Clupeidae).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dwunożny karnozaur z okresu jurajskiego; alosaur; allozaur
Allozaur (Allosaurus) – rodzaj dużego teropoda z rodziny allozaurów (Allosauridae) należącej do karnozaurów (Carnosauria). żyjącego w późnej jurze, 155–145 mln lat temu. Nazwa Allosaurus, oznaczająca „inny jaszczur”, pochodzi od greckich słów αλλος/allos („inny”, „dziwny”) oraz σαυρος/sauros („jaszczur”). Pierwsze szczątki z pewnością należące do przedstawicieli tego rodzaju zostały opisane w 1877 roku przez Othniela Charlesa Marsha. Jako jeden z pierwszych dobrze poznanych teropodów przez długi czas wzbudzał zainteresowanie kręgów pozapaleontologicznych i był dinozaurem często pojawiającym się w filmach fabularnych i dokumentalnych.
SJP.pl
Wikipedia
rodzina dinozaurów gadziomiednicznych
SJP.pl
1. w mitologii germańskiej: istota pośrednia między bogiem a człowiekiem; alb
2. demoniczna istota płci męskiej utożsamiana z wampirem lub inkubusem (jej żeński odpowiednik to mara)
skrótowiec
(1.1) = adm. leśn. Administracja Lasów Państwowych
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. gładka i błyszcząca tkanina z wełny peruwiańskich lam; alpaka;
2. w gwarze uczniowskiej: tanie, marne wino; bełt, jabol, pryta, siara, wińsko, mózgotrzep
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zob. jabol.
Jabol (także: alpaga, bełt, jabcok, mamrot, pryta, siara, wino marki wino, wino patykiem pisane, żur i in.) – potoczne określenie taniego wina owocowego niskiej jakości, najczęściej jabłkowego lub wiśniowego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z alpagą, dotyczący alpagi
SJP.pl
1. zwierzę domowe z rodziny wielbłądowatych; wełna z alpaki
2. gładka i błyszcząca tkanina; alpaga
3. stop miedzi z niklem i cynkiem; nowe srebro; argentan
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zool. nazwa systematyczna|Vicugna pacos|ref=tak., południowoamerykański, udomowiony gatunek lamy;
(1.2) wełna z lamy (1.1)
(1.3) gładka, wełniana tkanina w pasy;
(1.4) chem. stop miedzi, cynku i niklu o białym kolorze; nowe srebro;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pomieszczenie dla alpak
SJP.pl
terapeuta leczący z pomocą alpaki
SJP.pl
dotyczący terapii z udziałem alpaki
SJP.pl
terapia z udziałem alpaki
SJP.pl
związany z alpaką, dotyczący alpaki
przymiotnik relacyjny
(1.1) wykonany z alpaki (stopu)
SJP.pl
Wiktionary
popularny w przemyśle motoryzacyjnym i lotniczym, odporny na korozję stop odlewniczy; silumin
Silumin, alpaks, Al-Si – odlewniczy stop aluminium z krzemem o stężeniu 2–30%, najczęściej 5–13,5% oraz innymi (o mniejszym udziale procentowym) dodatkami, takimi jak miedź, magnez, mangan, nikiel i tytan. Jest odporny na korozję, o dobrej lejności, małym skurczu i małą skłonnością do pękania na gorąco. Stosowany głównie w przemyśle motoryzacyjnym (żarowytrzymałość), lotniczym (stopy lekkie), okrętowym (odporność na wodę morską) i konstrukcyjnym (możliwość wykonania złożonych kształtów).
SJP.pl
Wikipedia
1. sportowiec uprawiający narciarstwo alpejskie, specjalizujący się w biegu zjazdowym lub slalomie;
2. rzadko: mieszkaniec Alp;
3. alpejczyk gończy krótkonożny - rasa psa gończego średniej wielkości;
4. pies tej rasy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec obszaru Alp
SJP.pl
Wiktionary
zawodniczka uprawiająca narciarstwo alpejskie, specjalizująca się w biegu zjazdowym lub slalomie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka obszaru Alp
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Alpy; alpijski (rzadko)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Alpami, dotyczący Alp
(1.2) związany z orogenezą alpejską
SJP.pl
Wiktionary
drewniany ludowy instrument dęty
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) muz. zob. róg alpejski.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) turyst. żerdź o długości od 1,5 do ponad 2,5 metra, zaopatrzona z jednej strony w grot, używana przez turystów wędrujących po górach;
Alpensztok (niem. Alpenstock – „alpejska laska”) – pierwotnie leszczynowa żerdź (bogatsi zaopatrywali się w trwalsze, ale droższe kije bambusowe) długości od 1,5 do nawet ponad 2,5 metra, używana przez turystów wędrujących po górach – tak po Alpach, jak i na przykład na ziemiach polskich, na przykład po Tatrach. Na jednym końcu kija znajduje się zazwyczaj ostry metalowy grot, po przeciwnej stronie kij przystosowany jest do wygodnego i pewnego uchwytu, nawet poprzez rękawicę. Niegdyś koniec ten często po prostu owijano na przykład rzemieniem; dodatkowo zaopatrywano go w pętlę przeznaczoną na nadgarstek, zapobiegającą zgubieniu alpensztoka, który jako sprzęt wspomagający alpinistów jest – tak jak ciupaga – poprzednikiem współcześnie używanych czekanów. Jako sprzęt turystyczny nadal bywa wykorzystywany, zazwyczaj jednak współczesne alpensztoki wykonuje się z lżejszych od drewna lub bambusa materiałów (aluminium, tworzywa sztuczne), są też na ogół nieco krótsze lub mają regulowaną długość.
Wiktionary oraz Wikipedia
materiał magnetyczny
Alperm – materiał magnetyczny, stop żelaza i aluminium. Nazwa pochodzi od słowa aluminium oraz łac. ferrum ‘żelazo’. Zawiera od 10 do 17% wagowych glinu, najczęściej spotykanym składem jest 16% Al, reszta Fe. Inne nazwy to alfenol i alfer.
SJP.pl
Wikipedia
Alphonse – składający się tylko z jednej wyspy zamieszkałej przez mniej niż 300 osób, atol w archipelagu Alphonse, zaliczony do jednej z pięciu grup Wysp Zewnętrznych na Seszelach. Powierzchnia wyspy wynosi 1,74 km². Całkowity obszar atolu o średnicy ponad 3 km, składający się z płaskiej rafy i laguny wynosi około 8 km². Wyspa została odkryta 28 stycznia 1730 przez kawalera Alphonse de Pontevez, dowodzącego francuską fregatą Le Lys.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. bot. tocja karpacka
Wiktionary
mający cechy typowe dla fałdowych łańcuchów górskich powstałych wskutek orogenezy alpejskiej
SJP.pl
łańcuchy górskie powstałe w czasie orogenezy alpejskiej, odznaczające się ostrymi kształtami i dużymi wysokościami, np. Alpy, Apeniny, Himalaje, Karpaty, Kaukaz
Alpidy – orogeny wypiętrzone w trakcie orogenezy alpejskiej.
Są to najwyższe i najmłodsze góry na Ziemi. Należą do nich między innymi: Himalaje, Alpy, Pireneje, Karpaty, Andy, Apeniny, Góry Betyckie, Góry Dynarskie, Kordyliery.
W Polsce alpidy obejmują Karpaty, w tym Tatry i Pieniny.
SJP.pl
Wikipedia
rzadko: alpejski (przymiotnik od: Alpy)
SJP.pl
część ogrodu botanicznego, na którym uprawiane są rośliny górskie; ogród skalny
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) ogrod. ogród skalny roślin wysokogórskich;
Alpinarium – ogród zbudowany ze skał, kamieni i ziemi, w którym odtwarzane jest górskie środowisko naturalne z roślinami wysokogórskimi, czasem także arktycznymi, które mają podobne wymagania. Alpinaria stanowią działy ekologiczne wielu ogrodów botanicznych i różnią się od ogrodów skalnych tym, że naśladują warunkami siedliskowymi i składem gatunkowym odpowiednio górskie lub arktyczne układy roślinności. W ogrodach skalnych uprawia się w celach dekoracyjnych różnorodne rośliny ozdobne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
roślina z rodziny imbirowatych, mająca zastosowanie w lecznictwie
SJP.pl
Wikipedia
rajd szlakami górskimi
SJP.pl
imię męskie
Alpinian – imię męskie pochodzenia łacińskiego.
Zachował się przekaz, że Alpinian towarzyszył świętemu Marcjalisowi; grób Alpiniana ma znajdować się obok grobu wymienionego świętego.
W Polsce imię bardzo rzadko spotykane, np. w XIX wieku wystąpiło na Wołyniu. W styczniu 2025 w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, nie było informacji o wystąpieniu tego imienia jako pierwszego lub drugiego.
SJP.pl
Wikipedia
wyczynowiec uprawiający alpinistykę
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba uprawiająca alpinizm;
(1.2) badacz, znawca Alp
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta uprawiająca alpinizm
SJP.pl
Wiktionary
→ alpinizm, → alpinistyka
przymiotnik
(1.1) dotyczący alpinizmu lub alpinistów
SJP.pl
Wiktionary
forma turystyki wysokogórskiej uprawianej przez osoby o dużych umiejętnościach wspinaczki i stosujących specjalny sprzęt; alpinizm
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) sport. dosł. uprawiana w Alpach wspinaczka górska
(1.2) sport. szerzej: wspinaczka wysokogórska
(1.3) wspinaczka górska z użyciem specjalistycznego sprzętu
Alpinizm, wspinaczka górska – wielowyciągowa wspinaczka uprawiana w terenie górskim wymagająca specjalistycznego sprzętu wspinaczkowego (lina, uprząż, haki itp.), jak też umiejętności niezbędnych do wspinania i korzystania ze sprzętu to cechy wyróżniające wspinaczkę górską. Do jej szczególnych przypadków należy taternictwo i himalaizm.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
forma turystyki wysokogórskiej uprawianej przez osoby o dużych umiejętnościach wspinaczki i stosujących specjalny sprzęt; alpinistyka
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) dosł. uprawiana w Alpach wspinaczka górska
(1.2) szerzej: wspinaczka wysokogórska
(1.3) wspinaczka górska z użyciem specjalistycznego sprzętu
Alpinizm, wspinaczka górska – wielowyciągowa wspinaczka uprawiana w terenie górskim wymagająca specjalistycznego sprzętu wspinaczkowego (lina, uprząż, haki itp.), jak też umiejętności niezbędnych do wspinania i korzystania ze sprzętu to cechy wyróżniające wspinaczkę górską. Do jej szczególnych przypadków należy taternictwo i himalaizm.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
produkt firmy Alpinus
Alpinus – polskie przedsiębiorstwo, a zarazem marka, założone w 1990 r. z inicjatywy polskich himalaistów – Artura Hajzera, Janusza Majera oraz Ryszarda Wareckiego. Specjalizowała się w produkcji i dystrybucji specjalistycznej odzieży i sprzętu do różnych aktywności outdoorowych od turystyki i wspinaczki górskiej, przez rower, aż po bieganie i żeglarstwo.
SJP.pl
Wikipedia
lek psychotropowy wykazujący silne, krótkotrwałe działanie przeciwlękowe, uspokajające i przeciwdrgawkowe
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) farm. anksjolityk z grupy benzodiazepin o szybkim, krótkotrwałym działaniu;
Alprazolam (łac. alprazolamum) – organiczny związek chemiczny, triazolowa pochodna benzo-1,4-diazepiny. Stosowany jako lek anksjolityczny, w szczególności w leczeniu zespołu lęku napadowego i zespole lęku uogólnionego. Wykazuje szybkie i silne, lecz krótkotrwałe działanie przeciwlękowe, uspokajające, miorelaksacyjne, przeciwdrgawkowe oraz amnestyczne poprzez wpływ na receptor GABA. Praktycznie nie podlega efektowi pierwszego przejścia przez wątrobę (biodostępność przy podaniu doustnym osiąga ponad 90%).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kraina w Hiszpanii
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. górzysta kraina w południowej Hiszpanii, stanowiąca część Andaluzji, odizolowana pasmami górskimi od reszty Półwyspu Iberyjskiego;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Alpuharą, dotyczący Alpuhary
Wiktionary
1. w mitologii germańskiej: istota pośrednia między bogiem a człowiekiem; alb
2. demoniczna istota płci męskiej utożsamiana z wampirem lub inkubusem (jej żeński odpowiednik to mara)
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. najwyższy łańcuch górski Europy, ciągnący się łukiem od wybrzeża Morza Śródziemnego po dolinę Dunaju w okolicach Wiednia;
Alpy (fr. Alpes, niem. Alpen, wł. Alpi, słoweń. Alpe, ret. Alps, łac. Alpes) – najwyższy łańcuch górski Europy, ciągnący się łukiem od wybrzeża Morza Śródziemnego w okolicy Savony po dolinę Dunaju w okolicach Wiednia. Łańcuch ma długość około 1200 km, szerokość od 150 do 250 km i zajmuje powierzchnię około 220 tys. km².
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
korzeń mandragory, któremu przypisywano właściwości magiczne
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. przypominający człowieka korzeń mandragory, któremu przypisywano właściwości magiczne;
Alrauna (z niem.) – korzeń mandragory lekarskiej (Mandragora officinarum), któremu w średniowieczu przypisywano właściwości magiczne.
Silnie zgrubiały, rozgałęziony korzeń mandragory uważany był za środek magiczny. Magiczne właściwości miał jedynie korzeń o humanoidalnych kształtach. Najczęściej szukano go pod szubienicą, skąd odpadające części ciała wisielca miały zapewniać mandragorze doskonałą pożywkę. Według niektórych podań mandragora wyrastała z nasienia skazańca, wytryskającego tuż przed jego śmiercią.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: olRAJT] w porządku; all right
SJP.pl
stop żelaza, aluminium i krzemu, stosowany do wyrobu elektromagnesów
Alsifer – stop aluminium (w nazwie al od łac. aluminium 'glin'), krzemu (si od łac. silicium) oraz żelaza (fer od łac. ferrum).
Stop ten jest magnetycznie miękki. Wykorzystuje się go (w postaci odlewów) w charakterze osłon magnetycznych, a także przy produkcji kadłubów przyrządów oraz maszyn elektrycznych.
SJP.pl
Wikipedia
światowy koncern energetyczny i transportowy
Alstom – międzynarodowy koncern działający w sektorze niskoemisyjnego, zrównoważonego transportu. Jeden z globalnych prekursorów kolei dużych prędkości, a obecnie m.in. pociągów zasilanych wodorem oraz pociągów autonomicznych (ATO – ang. automatic train operation). Aktualne portfolio produktów Alstom obejmuje m.in. koleje dużych prędkości, pociągi metra, pociągi jednoszynowe oraz tramwaje, a także zintegrowane systemy i usługi w zakresie sterowania ruchem kolejowym (ang. signalling) oraz rozwiązania w zakresie mobilności cyfrowej. Na całym świecie w użyciu znajduje się obecnie około 150 tys. pojazdów Alstom.
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj roślin jednoliściennych z rodziny krasnolicowatych; alstromeria
Alstremeria, alstromeria, krasnolica (Alstroemeria L.) – rodzaj roślin jednoliściennych liczący ok. 65 gatunków. Zasięg tego rodzaju obejmuje środkową część Ameryki Południowej – od Chile po Ekwador na zachodzie i do Argentyny i środkowej Brazylii na wschodzie. Wiele gatunków oraz odmian uprawianych jest z powodu oryginalnych i trwałych kwiatów w celach ozdobnych jako rośliny ogrodowe lub na kwiaty cięte.
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj roślin jednoliściennych z rodziny krasnolicowatych; alstremeria
SJP.pl
1. niski głos kobiecy lub chłopięcy;
2. partia utworu śpiewana tym głosem;
3. środowiskowo o instrumencie muzycznym o skali zbliżonej do głosu altowego
skrótowiec
(1.1) = med. biochem. ang. alanine transaminase / alanine aminotransferase → aminotransferaza alaninowa
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) stpol. złotogłów
Wiktionary
1. miasto w Brazylii;
2. miasto w Meksyku;
3. miasto w Kolumbii;
4. jaskinia w Hiszpanii
SJP.pl
Wikipedia
budowla ogrodowa o niewielkich rozmiarach, służąca do wypoczynku i chroniąca przed deszczem lub słońcem
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) lekki, niewielki ogrodowy budynek;
(1.2) uczn. samochód
Altana (chłodnik, ciennik) – lekka budowla, często ażurowa, stawiana w ogrodzie, nierzadko ozdobna, również niewielki plac zacieniony przez krąg drzew. Ma za zadanie chronić przed deszczem i słońcem. Miejsce spotkań i odpoczynku. Zazwyczaj stawiana w punktach widokowych lub jako akcent na zakończeniu osi kompozycyjnych ogrodu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
niewielka altana; budowla ogrodowa o lekkiej konstrukcji, służąca do wypoczynku i chroniąca przed deszczem lub słońcem
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. od: altana
(1.2) ogrod. mały, letni domek, zwłaszcza na ogrodzie działkowym
Altanka – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie sochaczewskim, w gminie Sochaczew. Ma status sołectwa.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa skierniewickiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: altanka
SJP.pl
ptak z rzędu wróblowatych; budnik
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) ornit. ptak z rodziny nazwa systematyczna|Ptilonorhynchidae|ref=tak.;
Altanniki (Ptilonorhynchidae) – rodzina ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes), najbliżej spokrewniona z korołazami (Climacteridae). Występują w Australii, na Nowej Gwinei i kilku sąsiednich wyspach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
ptak z rzędu wróblowatych; budnik
Altanniki (Ptilonorhynchidae) – rodzina ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes), najbliżej spokrewniona z korołazami (Climacteridae). Występują w Australii, na Nowej Gwinei i kilku sąsiednich wyspach.
SJP.pl
Wikipedia
→ altana
SJP.pl
fundacja powstała na mocy zapisu testamentowego lub darowizny, związana z określonym ołtarzem jakiegoś kościoła
Altaria (z łac. altare – ołtarz, fundusz albo zapis na utrzymanie ołtarza lub kaplicy w kościele) – rodzaj fundacji (prebendy) kościelnej, której celem jest sprawowanie kultu przez altarystę przy wyznaczonym specjalnie do tego celu ołtarzu. Uposażenie altarii było związane z ołtarzem w kościele kolegiackim lub parafialnym, rzadziej innym.
SJP.pl
Wikipedia
związany z altarią
SJP.pl
dawniej: duchowny katolicki opiekujący się ołtarzem; altarzysta
SJP.pl
Wikipedia
kapłan posiadający prawo do dochodów ustalonych w akcie fundacyjnym altarii
SJP.pl
Altavista – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Wirginia, w hrabstwie Campbell.
Wikipedia
przenośny przyrząd, używany do wyznaczania współrzędnych geograficznych, czasu i azymutu
Altazymut (łac. alt(itudo) - wysokość + azymut) – przyrząd do pomiarów astronomiczno-geodezyjnych używany w XVIII i XIX w. Urządzenie to miało za zadanie pomiar wysokości azymutów ciał niebieskich.
SJP.pl
Wikipedia
samochód typu Seat Altea
SJP.pl
Wikipedia
ciężka, przetykana złotymi nićmi tkanina, bardzo kosztowna, używana w dawnej Polsce na ubiory i stroje kościelne; złotogłów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) włók. daw. ciężka błyszcząca tkanina jedwabna przetykana złotą nicią
SJP.pl
Wiktionary
związany z altembasem
SJP.pl
miasto w Saksonii
SJP.pl
Wikipedia
miasto w Niemczech
SJP.pl
Wikipedia
chromatyczne podwyższenie lub obniżenie dźwięku skali
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. irytacja, niepokój, zdenerwowanie
(1.2) daw. sfałszowanie aktu prawnego
(1.3) muz. podwyższenie lub obniżenie dźwięku należącego do skali lub akordu
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: alterkatio] z łaciny: sprzeczka;
1. figura retoryczna oratorstwa antycznego;
2. literacka odmiana dialogu złożonego z krótkich pytań i odpowiedzi
SJP.pl
członek ruchu antyglobalistycznego; antyglobalista
Ruch alterglobalistyczny – ruch społeczno-polityczny aktywny w większości państw świata, różnorodny ideowo i niejednolity organizacyjnie. Za cel stawia sobie radykalną zmianę obecnych stosunków ekonomicznych, ekologicznych i społecznych, m.in. poprzez budowanie globalnego społeczeństwa obywatelskiego.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
przeciwny globalizacji, mający na celu jej zahamowanie; antyglobalistyczny
przymiotnik
(1.1) dotyczący alterglobalizmu i alterglobalistów
SJP.pl
Wiktionary
ruch społeczno-polityczny sprzeciwiający się korzyściom płynącym z procesów globalizacji; antyglobalizm
Ruch alterglobalistyczny – ruch społeczno-polityczny aktywny w większości państw świata, różnorodny ideowo i niejednolity organizacyjnie. Za cel stawia sobie radykalną zmianę obecnych stosunków ekonomicznych, ekologicznych i społecznych, m.in. poprzez budowanie globalnego społeczeństwa obywatelskiego.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) śrpol. nieporozumienie, spór, sprzeczka
Wiktionary
1. występowanie wymienne; wymiana, oboczność
2. występowanie na przemian co najmniej dwu różnych elementów
3. oboczność głosek występująca w tematach i rdzeniach wyrazów
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest alternacyjne
Wiktionary
dotyczący alternacji; wymienny (np. języki alternacyjne)
SJP.pl
Alternarioza – grzybowa choroba roślin wywołana przez gatunki z rodzaju Alternaria. Do ważniejszych alternarioz należą:
Wikipedia
w językoznawstwie: głoska lub inny element języka podlegający alternacji
SJP.pl
Wikipedia
1. układ zero-jedynkowy, w którym bodziec czynny na jednym tylko dowolnym wejściu wywołuje reakcję czynną jedynego wyjścia;
2. prądnica prądu przemiennego, często trójfazowa
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) mot. prądnica prądu przemiennego;
(1.2) slang. chłopak, którego cechuje alternatywny ubiór i słuchanie niekonwencjonalnej muzyki
Alternator (łac. alterno ‘wymieniam’, ‘przemieniam’) – prądnica prądu przemiennego, często trójfazowa. Służy do zmiany energii mechanicznej w prąd przemienny. Stosowany jest powszechnie jako źródło prądu w pojazdach mechanicznych. W alternatorze prąd jest wytwarzany w nieruchomych uzwojeniach stojana przez wielobiegunowe, wirujące pole magnetyczne wirnika. Pierwszy alternator skonstruował Nikola Tesla w 1891 i opatentował go w USA pod numerem 447921.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) slang. chłopak, którego cechuje alternatywny ubiór i słuchanie niekonwencjonalnej muzyki
Wiktionary
1. dwie wykluczające się możliwości, np. mieć alternatywę;
2. sytuacja wymagająca wyboru między dwiema wykluczającymi się możliwościami, np. stanąć przed alternatywą;
3. potocznie: inna możliwość, inne rozwiązanie, np. alternatywa dla planu gospodarczego;
4. w logice: zdanie złożone współrzędnie (połączonych spójnikiem "lub" lub "albo"), prawdziwe wówczas, gdy choćby jedno ze zdań składowych jest prawdziwe; suma logiczna; wyraz często używany w błędnym znaczeniu "jedna z możliwości", np.: Miał dwie alternatywy. (poprawnie: Miał dwie możliwości.)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) log. suma logiczna; zdanie złożone współrzędnie, prawdziwe, gdy jedno ze zdań składowych jest prawdziwe;
(1.2) pot. sytuacja konieczności wyboru między dwiema wykluczającymi się możliwościami
Alternatywa, suma logiczna, alternatywa zwykła, alternatywa nierozłączna, alternatywa łączna – zdanie logiczne o postaci p lub q, gdzie p, q są zdaniami. W logice matematycznej alternatywę zapisuje się p\,\lor \,q. Alternatywa p lub q jest zdaniem prawdziwym, gdy co najmniej jedno z jej zdań składowych p, q jest prawdziwe.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: chłopak o alternatywnych upodobaniach i zachowaniach
SJP.pl
potocznie: chłopak o alternatywnych upodobaniach i zachowaniach
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) neol. uczn. dziewczyna, którą cechuje alternatywny ubiór i słuchanie niekonwencjonalnej muzyki
SJP.pl
Wiktionary
1. cecha tego, co dopuszcza jedną z dwóch możliwości, np. alternatywność oferty;
2. rzadko: przeciwstawianie się temu, co tradycyjne i oficjalnie uznane, bycie w opozycji do nurtu oficjalnego
W algebrze o grupoidzie G mówi się, że jest lewostronnie alternatywny, jeśli (xx)y=x(xy) dla każdego x i y w G oraz prawostronnie alternatywny, jeśli y(xx)=(yx)x dla każdego x i y w G. O grupoidzie będącym zarazem lewo- jak i prawostronnie alternatywnym mówi się krótko, iż jest alternatywny.
SJP.pl
Wikipedia
1. dopuszczający jedną z dwóch możliwości, np. oferta alternatywna;
2. dotyczący jednej z dwóch możliwości, np. wyjście alternatywne;
3. przeciwstawiający się temu, co tradycyjne i oficjalnie uznane, stojący w opozycji do nurtu oficjalnego, np. medycyna alternatywna;
4. rządy alternatywne - gabinety zmieniające się w zależności od tego, która partia zyska w wyborach większość parlamentarną
przymiotnik relacyjny
(1.1) taki, który daje możność wyboru jednej z dwóch wykluczających się możliwości
przymiotnik jakościowy
(2.1) taki, który przeciwstawia się temu, co tradycyjne i oficjalnie uznawane
SJP.pl
Wiktionary
1. w językoznawstwie, o głoskach lub innych elementach języka: ulegać wymianie, występować obocznie;
2. w architekturze: występować naprzemiennie;
3. rzadko: występować wymiennie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) jęz. o morfemach lub fonemach etymologicznie pokrewnych, ale różniących się fonetycznie: występowanie w sposób oboczny
Wiktionary
przysłówek
(1.1) książk. poświęcając się dla innych
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest alterocentryczne; cecha tych, którzy są alterocentryczni
Wiktionary
książkowo: dotyczący alterocentryzmu, wynikający z alterocentryzmu - postawy bezinteresownej troski o dobro innych, gotowości do poświęceń, np. altruistyczna pomoc, altruistyczne zasady; bezinteresowny, altruistyczny
przymiotnik
(1.1) książk. poświęcający się dla innych
SJP.pl
Wiktionary
książkowo: postawa bezinteresownej troski o dobro innych, gotowość do poświęceń, przeciwieństwo egoizmu; altruizm
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) poświęcanie się dla innych
SJP.pl
Wiktionary
1. dawniej: unosić się gniewem
2. podwyższać lub obniżać dźwięk składowy akordu lub skali diatoniczej
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|alterować.
Wiktionary
samochód typu Nissan Altima
SJP.pl
lotniczy przyrząd pokładowy służący do pomiaru wysokości lotu; altymetr
Wysokościomierz – przyrząd pokładowy stosowany na praktycznie wszystkich rodzajach statków powietrznych, a także w sportach uprawianych w urozmaiconym terenie. Jest to czuły barometr wskazujący wysokość dzięki pomiarowi ciśnienia powietrza i wyskalowany w metrach, stopach lub kilometrach. Ciśnienie odniesienia może być podane w hPa (QNH) w większości krajów świata, calach słupka rtęci (inHg) w Ameryce Północnej, zaś w krajach byłego ZSRR w mmHg.
SJP.pl
Wikipedia
jedna z metod geodezji satelitarnej stosowana do wyznaczania geoidy i parametrów pola grawitacyjnego Ziemi na obszarze mórz i oceanów; altymetria
SJP.pl
śródgórski płaskowyż w Andach Środkowych; Wyżyna Boliwijska
Altiplano – płaskowyż śródgórski w Andach Środkowych, w Boliwii (Park Narodowy Sajama), Peru i północnym Chile (Park Narodowy Lauca).
Znajduje się na wysokości 3300–3800 m n.p.m. Występują kotliny bezodpływowe. Znajdują się jeziora (m.in. Titicaca, Poopó), a także solniska (Salar de Uyuni). Występuje roślinność półpustynna (puna) oraz największe na świecie złoża rudy cyny.
SJP.pl
Wikipedia
Czas snu (także alczeringa, alcziranga lub altjeringa; (ang. Dreamtime, w językach aborygeńskich malchera, alcheringa, mura-mura, Tjukurrpa i inne) – mitologia australijskich Aborygenów.
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
samochód typu Suzuki Alto
Angola:
Argentyna:
Brazylia:
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: altokumulus] chmura w postaci białej lub szarej ławicy; chmura średnia kłębiasta
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) meteorol. kłębiasta chmura średniego piętra;
Altocumulus [łac.] (Ac), chmury średnie kłębiaste – rodzaj chmur piętra średniego złożonych z białych lub szarych drobnych członów, małych obłoków, a niekiedy przylegających do siebie i tworzących warstwę.
W odróżnieniu od chmur pierzastych kłębiastych (Cirrocumulus) człony są większe niż koniec palca wyciągniętej w ich stronę ręki. Chmury średnie kłębiaste składają się z kropel wody, ale nie są to chmury opadowe. Występują w klimacie Polski w przedziale wysokości od około 2000 do 5000 m, niekiedy od około 2400 do 6100 m. Chmury tego rodzaju mają grubość od 200 do 700 m. Utrzymują się stosunkowo krótko.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ altocumulus [czytaj: altokumulusowy]
SJP.pl
chmura średnia warstwowa
Altostratus [łac.] (As – chmura średnia warstwowa) – chmura w postaci grubej i gęstej, niebieskiej albo szarej warstwy, przez którą słońce lub księżyc przeświecają jak przez szkło matowe. Składa się z kropel wody oraz kryształków lodu. Często pokrywa całe niebo, a czasem towarzyszy jej opad drobnego deszczu lub śniegu. Występuje na wysokości od 2 do 5 km.
Symbol, którym oznacza się chmury typu altostratus:
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: altostratus
SJP.pl
muzyk płci męskiej grający na altówce; alcista; altowiolista; altysta
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) muz. człowiek grający na altówce
SJP.pl
Wiktionary
muzyk płci żeńskiej grający na altówce; alcistka; altowiolistka; altystka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) forma żeńska od: altowiolinista
SJP.pl
Wiktionary
muzyk płci męskiej grający na altówce; alcista; altowiolinista; altysta
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) muz. muzyk, który gra na altówce
Altówka (wł. viola, skrót: vla.) – muzyczny instrument strunowy z grupy chordofonów smyczkowych. Altówka jest nieco większa od skrzypiec, ma niższy, głębszy i łagodniejszy ton. Pomimo większych rozmiarów altówkę trzyma się podczas gry tak samo jak skrzypce, opierając ją na ramieniu (po stronie o słabszej lateralizacji). Składa się z podłużnego pudła rezonansowego (w razie potrzeby zaopatrzonego w żeberko) z dwoma otworami w kształcie stylizowanej litery f, gryfu z bezprogową podstrunnicą, zakończonego główką w charakterystycznym kształcie ślimaka. Struny, podparte na mostku (podstawku), napinane są za pomocą stożkowatych naciągów (kołków).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
muzyk płci żeńskiej grający na altówce; alcistka; altowiolinistka; altystka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) muz. kobieta, która gra na altówce
SJP.pl
Wiktionary
instrument smyczkowy o 4 strunach, strojony o kwintę niżej od skrzypiec; viola; wiola
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) muz. smyczkowy instrument muzyczny;
Altówka (wł. viola, skrót: vla.) – muzyczny instrument strunowy z grupy chordofonów smyczkowych. Altówka jest nieco większa od skrzypiec, ma niższy, głębszy i łagodniejszy ton. Pomimo większych rozmiarów altówkę trzyma się podczas gry tak samo jak skrzypce, opierając ją na ramieniu (po stronie o słabszej lateralizacji). Składa się z podłużnego pudła rezonansowego (w razie potrzeby zaopatrzonego w żeberko) z dwoma otworami w kształcie stylizowanej litery f, gryfu z bezprogową podstrunnicą, zakończonego główką w charakterystycznym kształcie ślimaka. Struny, podparte na mostku (podstawku), napinane są za pomocą stożkowatych naciągów (kołków).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z altówką
SJP.pl
przymiotnik od: alt (np. głos altowy, saksofon altowy)
przymiotnik relacyjny
(1.1) muz. dotyczący altu, określający alt
przymiotnik jakościowy
(2.1) muz. charakterystyczny dla altu, mający cechy altu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. geogr. Zagłębie Dąbrowskie
Wiktionary
człowiek uczynny, gotowy do poświęceń, stawiający dobro innych ponad własne interesy; idealista
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba bezinteresownie służąca innym, poświęcająca się ich sprawom
Altruizm (fr. altruisme, od łacińskiego rdzenia alter – inny, drugi) – działanie na korzyść innych; dobrowolne ponoszenie pewnych kosztów przez jednostkę na rzecz innej jednostki lub grupy; zachowanie przeciwstawne egoizmowi. Altruizm może występować zarówno wśród ludzi, jak i innych gatunków, np. owadów. Jest to podstawowe pojęcie socjobiologii.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
książkowo: kobieta uczynna, stawiająca dobro innych ponad własne interesy; idealistka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta bezinteresownie służąca innym, poświęcająca się ich sprawom
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób altruistyczny
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest altruistyczne; cecha tych, którzy są altruistyczni
Wiktionary
książkowo: dotyczący altruizmu, wynikający z altruizmu - postawy bezinteresownej troski o dobro innych, gotowości do poświęceń, np. altruistyczna pomoc, altruistyczne zasady; bezinteresowny, alterocentryczny
przymiotnik
(1.1) właściwy altruizmowi lub altruiście – osobie pomagającej, myślącej o innych; przeciwny wobec egoizmu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) liter. żartobliwa forma poetycka w formie apelatywnego dwuwiersza nakłaniającego do altruistycznych zachowań
Wiktionary
bezinteresowna troska o dobro innych, gotowość do poświęceń, przeciwieństwo egoizmu; alterocentryzm
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bezinteresowna chęć służenia innym ludziom, poświęcenia się ich sprawom;
Altruizm (fr. altruisme, od łacińskiego rdzenia alter – inny, drugi) – działanie na korzyść innych; dobrowolne ponoszenie pewnych kosztów przez jednostkę na rzecz innej jednostki lub grupy; zachowanie przeciwstawne egoizmowi. Altruizm może występować zarówno wśród ludzi, jak i innych gatunków, np. owadów. Jest to podstawowe pojęcie socjobiologii.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
[czytaj: alctajrer] austriacka rasa kur
SJP.pl
Wikipedia
przyrząd pokładowy używany w samolotach do pomiaru wysokości; altimetr
Wysokościomierz – przyrząd pokładowy stosowany na praktycznie wszystkich rodzajach statków powietrznych, a także w sportach uprawianych w urozmaiconym terenie. Jest to czuły barometr wskazujący wysokość dzięki pomiarowi ciśnienia powietrza i wyskalowany w metrach, stopach lub kilometrach. Ciśnienie odniesienia może być podane w hPa (QNH) w większości krajów świata, calach słupka rtęci (inHg) w Ameryce Północnej, zaś w krajach byłego ZSRR w mmHg.
SJP.pl
Wikipedia
jedna z metod geodezji satelitarnej stosowana do wyznaczania geoidy i parametrów pola grawitacyjnego Ziemi na obszarze mórz i oceanów; altimetria
Altymetria (łac. altus – wysoki, gr. metréō – mierzę) – technika pomiarów zmian wysokości powierzchni oceanu i pomiarów wysokości nad powierzchnią ziemi.
SJP.pl
Wikipedia
1. muzyk grający na altówce; altowiolinista; altowiolista; alcista;
2. osoba śpiewająca altem; alcista, alt;
3. muzyk grający na instrumencie o skali zbliżonej do skali głosu altowego (np. na saksofonie altowym); alcista
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zob. alcista.
SJP.pl
Wiktionary
1. muzyk płci żeńskiej grający na altówce; alcistka; altowiolistka; altowiolinistka;
2. kobieta śpiewająca altem
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zob. alcistka.
SJP.pl
Wiktionary
temat słowotwórczy
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z aluminium (glinem)
Wiktionary
1. stop aluminium i cynku z dodatkiem krzemu;
2. blacha obustronnie pokryta takim stopem
SJP.pl
→ alucynk (stop aluminium i cynku)
SJP.pl
używany dawniej w laboratoriach chemicznych gliniany garnuszek w kształcie gruszki
SJP.pl
stop aluminium, manganu i krzemu o bardzo wysokiej odporności na korozję
Aludur – stop aluminium z krzemem i manganem. Cechuje się wysoką odpornością na korozję. W związku z tym wykorzystuje się go przy produkcji przewodów linii wysokiego napięcia i innych elementów konstrukcyjnych, które bywają narażone na złe warunki eksploatacji.
SJP.pl
Wikipedia
potocznie: felga z aluminium; alus
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mot. felga z aluminium
Felga – metalowa część koła, na którą nakładana jest opona.
We współczesnych samochodach felga ma za zadanie wentylować elementy układu hamulcowego (tarczę/bęben, przewody hamulcowe, zacisk). Felgi najczęściej są wykonywane ze stopu aluminium lub stali, a felgi wyczynowe z lekkiego i wytrzymałego magnezu lub włókna węglowego.
Felgi dzieli się na kilka typów:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: folia aluminiowa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. folia aluminiowa
SJP.pl
Wiktionary
aluminiowa felga; alufelga, alus
SJP.pl
materiał wybuchowy kruszący, będący mieszaniną azotanu amonowego, trójnitrotoluenu i metalicznego glinu; stosowany gł. do wybuchów podwodnych oraz do robót skalnych; amonal
Amonal – kruszący materiał wybuchowy, rodzaj amonitu. Są to mieszaniny wybuchowe złożone z azotanu amonu, aluminium i trotylu lub innego silnego materiału wybuchowego, np. DNT lub RDX. Mają wysoką temperaturę produktów wybuchu, ze względu na silnie egzotermiczną reakcję utleniania glinu, która w amonalach przebiega głównie zgodnie z równaniem:
SJP.pl
Wikipedia
stop niklu wykorzystywany do budowy termoelementów, zawiera 2% manganu, 2,2% aluminium, 1,4% krzemu
Alumel – stop niklu zawierający 0,8–2% manganu, 1,8–2,5% aluminium, 0,8–2% krzemu i domieszki żelaza i kobaltu.
Oporność elektryczna właściwa ok. 0,32×10−7 Ω. Wrażliwy na działanie siarki i węgla. Wykorzystywany przy wyrobie termoogniw, przewodów kompensacyjnych i oporników o długim czasie pracy w temperaturze do 1000 °C.
SJP.pl
Wikipedia
w technice: natryskiwanie aluminium na stal i wyżarzanie do powstania zgorzeliny
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) met. powlekanie wyrobów metalowych powłoką ochronną z aluminium
SJP.pl
Wiktionary
zasadowy siarczan glinu
SJP.pl
pokrywać coś warstwą aluminium
czasownik przechodni niedokonany (dk. zaaluminiować)
(1.1) nakładać warstwę aluminium na inne materiały w celu nadania im pożądanych właściwości, takich jak odporność na korozję, estetyka czy przewodność elektryczna
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) techn. pokrywanie czegoś warstwą aluminium
Kaloryzowanie, naglinowywanie, aluminiowanie dyfuzyjne – rodzaj obróbki cieplnej polegającej na nasycaniu przypowierzchniowej warstwy przedmiotu glinem. Są trzy podstawowe sposoby kaloryzowania, które w zależności od ośrodka, w którym się je przeprowadza, można podzielić na:
Wiktionary oraz Wikipedia
zrobiony ze szkła oraz aluminium
SJP.pl
wykonany z aluminium, zawierający aluminium (np. stop aluminiowy, folia aluminiowa)
przymiotnik relacyjny
(1.1) wykonany z aluminium
(1.2) związany z aluminium, dotyczący aluminium
SJP.pl
Wiktionary
minerał, uwodniony siarczan glinu
SJP.pl
pierwiastek chemiczny o symbolu Al i liczbie atomowej 13, lekki srebrzystobiały metal, kruchy i łamliwy, jako składnik stopów wykorzystywany do produkcji wielu produktów, np. puszek do napojów; glin
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) techn. glin
Aluminium – glin o czystości technicznej, zawierający różne ilości zanieczyszczeń, zależnie od metody otrzymywania. W wyniku rafinacji elektrolitycznej otrzymuje się aluminium zawierające 99,950–99,955% Al. Aluminium hutnicze, otrzymywane przez elektrolizę tlenku glinu w stopionym kriolicie, zawiera 99,0–99,8% Al.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Algrafia, aluminografia (z niem. Algraphie) — jedna z pierwszych technik druku płaskiego, wynaleziona w 1892 roku. Po raz pierwszy zastosowana przez Josefa Scholza w Moguncji. W technice tej formą drukową jest cienka płyta aluminiowa, szlifowana, następnie ziarnowana i pokrywana materiałem światłoczułym. Na tej powłoce nanoszony jest negatyw rysunku.
Wikipedia
przymiotnik od: aluminografia
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hutn. met. proces metalurgiczny, będący egzotermiczną reakcją chemiczną, w której glin (aluminium) reaguje z tlenkiem metalu, redukując ten tlenek do metalu i tworząc przy tym tlenek glinu (Al₂O₃) oraz wydzielając duże ilości ciepła
Aluminotermia – proces metalurgiczny otrzymywania metali poprzez redukcję ich tlenków sproszkowanym lub zgranulowanym glinem. Substraty tworzą mieszankę termitową, która reaguje z wydzieleniem dużych ilości ciepła, na skutek czego jej temperatura dochodzi do 3773 K (3500oC), jest to wyższa temperatura niż ta podczas palenia magnezu (3100oC)
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: aluminotermia
SJP.pl
1. słuchacz seminarium duchownego; kleryk;
2. absolwent w wyższych uczelniach anglosaskich;
3. w dawnej Polsce: uczeń kształcony i utrzymywany przez jakąś szkołę
SJP.pl
Wikipedia
zakład, w którym uczniowie otrzymywali bezpłatnie naukę i utrzymanie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. zakład zapewniający bezpłatnie mieszkanie, opiekę i naukę; Gloger.
(1.2) daw. dom dla inwalidów wojennych; Gloger.
Alumnat – Zakład Dla Inwalidów Wojennych w Tykocinie – wzniesiony w latach 1633–1647 jako przytułek i szpital dla żołnierzy weteranów pochodzenia szlacheckiego i wyznania katolickiego. Trzeci tego typu obiekt w Polsce (po alumnatach przy kaplicy św. Trójcy na ul. Długiej w Warszawie i przy Monasterze Zarubskim w Trechtymirowie) i jedyny tego typu zachowany do dzisiejszych czasów, zaliczający się do najstarszych w Europie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
żel glinowy, uwodniony tlenek glinu
SJP.pl
krystaliczny tlenek glinu, stosowany do wyrobu krążków szlifierskich i tygli ogniotrwałych
SJP.pl
związany z alundem
SJP.pl
zdrobnienie od: Alina (imię żeńskie)
SJP.pl
polska firma, dostawca systemów zewnętrznych rolet aluminiowych oraz rolowanych bram garażowych i przemysłowych
Aluprof SA – spółka powołana w 2006 r. przez Grupę Kapitałową Kęty, którą utworzono na bazie dwóch już istniejących spółek zależnych:
SJP.pl
Wikipedia
środowiskowo: felga z aluminium; alufelga
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) środ. mot. alufelga
SJP.pl
Wiktionary
handlowa nazwa leku neutralizującego kwas solny, stosowanego w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy; algeldrat
SJP.pl
zdrobnienie od: Alicja (imię żeńskie)
SJP.pl
rzeka w Rumunii
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w Rumunii, lewy dopływ Dunaju;
(1.2) geogr. okręg w południowo-wschodniej Rumunii
Aluta (rum. Olt) – rzeka w Rumunii, lewy dopływ Dunaju o długości 615 km i powierzchni dorzecza 24 050 km².
Rzeka wypływa ze źródeł na południe od przełęczy Bicaz w górach Hășmaș, płynie przez Karpaty Wschodnie i Karpaty Południowe, między Górami Fogaraskimi i Górami Sybińskimi tworzy głęboki Przełom Czerwonej Wieży, przecina przedpole Karpat i Nizinę Wołoską, a do Dunaju uchodzi naprzeciw bułgarskiej miejscowości Čerkovica, w pobliżu Islaz.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Alutorami, dotyczący Alutorów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. język alutorski;
Wiktionary
naniesiony przez rzeki (np. osady aluwialne, aluwialne złoża złota)
przymiotnik
(1.1) geol. pochodzący z aluwiów
(1.2) geol. przest. odnoszący się do współczesnego nam okresu geologicznego
SJP.pl
Wiktionary
1. osad nagromadzony przez wody na dnie koryta rzeki;
2. młodsza epoka polodowcowa czwartorzędu; epoka holoceńska, holocen
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) geol. osady powstające w procesie akumulacji na skutek działalności wód płynących;
(1.2) daw. geol. najmłodsza epoka geologiczna, holocen;
Aluwium (l. mn. aluwia, od łac. alluere – obmywać, oblewać) – osady powstające w procesie akumulacji na skutek działalności wód płynących.
Aluwia wypełniają większość dolin rzecznych i w przypadku osadów deponowanych bezpośrednio przez działalność rzeki odnosi się do nich węższe określenie „osady fluwialne”. W wąskich dolinach górskich strumieni osady aluwialne ograniczone są praktycznie tylko do bezpośredniego sąsiedztwa koryta. W przypadku szerokich dolin dużych rzek budują rozległe płaskie dna z terasami. Na tarasie zalewowym, po którym wody płyną wolniej, osadza się materiał drobniejszy, zwykle zawierający dużo substancji organicznej. Stąd bardzo urodzajna żyzność gleb aluwialnych – mad.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
niewyraźna przymówka odwołująca się do czegoś, o czym nie można powiedzieć wprost; napomknienie; podtekst
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wzmianka mająca wywołać skojarzenie z czymś, o czym się nie chce lub o czym nie można powiedzieć wprost
Aluzja (łac. allusio) – nawiązanie do czegoś, kogoś; przywołanie nie wprost danej sprawy. Z reguły aluzje są łatwe do odgadnięcia przez odbiorcę wypowiedzi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: aluzja
SJP.pl
sztuka używania domysłów, niewyraźnie i nie bezpośrednio mówienie o pewnych rzeczach tak, aby wzbudzić skojarzenia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. cecha tego, co jest aluzyjne
SJP.pl
Wiktionary
dotyczący aluzji, wynikający z aluzji, pełen aluzji (np. aluzyjna wypowiedź, aluzyjny charakter wiersza)
przymiotnik
(1.1) związany z aluzją; zawierający aluzje lub posługujący się aluzjami; będący aluzją
SJP.pl
Wiktionary
Wikipedia
potocznie: bardzo atrakcyjny, modny mężczyzna, mający powodzenie u kobiet
Alwar – imię męskie pochodzenia germańskiego, oznaczające „strażnik wszystkiego/wszystkich”.
Alwar imieniny obchodzi 19 lutego, jako wspomnienie bł. Alwareza (Alwara) z Kordoby.
Znane osoby noszące imię Alwar:
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: alwesz] nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
preparat do ochrony nasion przed larwami much
SJP.pl
wędrowny poeta-mistyk związany z tradycją bhakti, śpiewający w świątyniach hymny na cześć boga Wisznu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.
Alwar – imię męskie pochodzenia germańskiego, oznaczające „strażnik wszystkiego/wszystkich”.
Alwar imieniny obchodzi 19 lutego, jako wspomnienie bł. Alwareza (Alwara) z Kordoby.
Znane osoby noszące imię Alwar:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.
Alwar – imię męskie pochodzenia germańskiego, oznaczające „strażnik wszystkiego/wszystkich”.
Alwar imieniny obchodzi 19 lutego, jako wspomnienie bł. Alwareza (Alwara) z Kordoby.
Znane osoby noszące imię Alwar:
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) slang. mężczyzna, który obnosi się przed wszystkimi swoimi partnerkami; lovelas
(1.2) slang. ktoś wystylizowany, przylizany
Wiktionary
przymiotnik od: alwar
przymiotnik relacyjny
(1.1) daw. pot. związany z alwarem, dotyczący alwara
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) slang. alwaro
Wiktionary
zagłębienie w owocnikach grzybów, np. smardza
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest alweolarne
Wiktionary
spółgłoska alweolarna - spółgłoska, której miejscem artykulacji są dziąsła, np. sz, ż, cz, dż; spółgłoska dziąsłowa
SJP.pl
zagłębienie w owocnikach grzybów, np. smardza
SJP.pl
miasto w Polsce
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Polsce;
Alwernia – miasto w południowej Polsce, w województwie małopolskim, w powiecie chrzanowskim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Alwernia.
Według danych GUS z 30 czerwca 2024 r. miasto miało 3232 mieszkańców.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Alwerni (miasta w Polsce)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Alwerni
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Alwerni (miasta w Polsce)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Alwerni
SJP.pl
Wiktionary
→ Alwernia; alwernijski
SJP.pl
→ Alwernia; alwerniański
przymiotnik relacyjny
(1.1) geogr. związany z miastem Alwernia, dotyczący miasta Alwernia
SJP.pl
Wiktionary
region administracyjny i kraina historyczna we wschodniej Francji
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. kraina historyczna Francji, położony w północno-wschodniej części kraju nad Renem;
(1.2) hist. geogr. adm. region administracyjny we Francji zajmujący historyczną Alzację (1.1) (zniesiony w 2015 roku)
Alzacja (fr. Alsace, al. Elsàss, niem. Elsass) – kraina historyczna w północno-wschodniej Francji, nad Renem, w regionie administracyjnym Grand Est, w departamentach Dolny Ren na północy i Górny Ren na południu. Historyczna Alzacja obejmowała jeszcze niewielki obszar wokół miasta Belfort, który obecnie tworzy departament Territoire de Belfort. Od 1982 roku do 31 grudnia 2015 roku odrębny region administracyjny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ Alzacja
przymiotnik
(1.1) związany z Alzacją
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) hist. związany z Alzacją-Lotaryngią, dotyczący Alzacji-Lotaryngii (prowincji Cesarstwa Niemieckiego)
Wiktionary
mieszkaniec Alzacji (regionu administracyjnego i krainy historycznej we wschodniej Francji)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) mieszkaniec Alzacji lub osoba płci męskiej pochodząca z tego regionu
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Alzacji (regionu administracyjnego i krainy historycznej we wschodniej Francji)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Alzacji lub osoba płci żeńskiej pochodząca z tego regionu
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: alc-hajmer] potocznie: choroba Alzheimera (choroba ośrodkowego układu nerwowego o takich objawach jak: otępienie, problemy z pamięcią, orientacją przestrzenną, myśleniem)
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) med. pot. zob. choroba Alzheimera.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia