Ze

przyimek; tyle co: z


spójnik łączący zdania lub równoważniki zdań nadrzędne z podrzędnym, tworząc konstrukcje

 (1.1) …rozwijające opis zawarty w zdaniu nadrzędnym

 (1.2) …podające przyczynę opisaną w zdaniu nadrzędnym

 (1.3) …podające skutek opisany w zdaniu nadrzędnym


З, з (ze) – dziewiąta litera podstawowej cyrylicy reprezentująca spółgłoskę [z].

Na niektórych, zwłaszcza starszych, rosyjskich maszynach do pisania klawisz З pełnił jednocześnie rolę klawisza z cyfrą 3. Nie należy także mylić tej litery z literą Э.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Ze-

przedrostek

 (1.1) tworzący czasowniki dokonane


Źródła:

Wiktionary

Zea

[czytaj: ZEa lub zet-e-A] Zjednoczone Emiraty Arabskie


skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju niemęskoosobowego, liczba mnoga

 (1.1) = geogr. polit. Zjednoczone Emiraty Arabskie;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zeaksantyna

karotenoid zawarty w kukurydzy, składnik pokarmowy niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania narządu wzroku


Zeaksantyna, E161h – organiczny związek chemiczny z grupy ksantofili (podgrupa karotenoidów). Jest jednym z dwóch karotenoidów, znajdujących się w siatkówce oka. Naturalnie występuje w brokułach, brukselce, kukurydzy, pomidorach. Zawiera ją także ziele fiołka trójbarwnego i polnego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Zeatyna

cytokinina zawarta w kukurydzy


Zeatyna – organiczny związek chemiczny, naturalny hormon roślinny z grupy cytokinin, regulujący wzrost i rozwój roślin. Jest pochodną zasady purynowej – adeniny. Wyodrębniona po raz pierwszy z kukurydzy zwyczajnej (Zea mays L.), od której wzięła się jej nazwa.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Zebedeusz

Zebedeusz – biblijny rybak i szkutnik z Kafarnaum, ojciec apostołów Jakuba i Jana, mąż Salome.

Imię Zebedeusz oznacza Bóg dał.


Źródła:

Wikipedia

Zeberka

1. gatunek małego ptaka egzotycznego z rodziny astryldowatych; amadyna zebrowata;
2. zdrobnienie od: zebra


rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) spoż. porcje mięsa z żebrami;

 (1.2) kulin. potrawa z żeberek (1.1)

forma rzeczownika.

 (2.1) plural|żeberko.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zebra

pasiasty ssak z rodziny koniowatych, żyje w Afryce


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. afrykański ssak z rodziny koniowatych z charakterystycznymi pasami na sierści;

 (1.2) pot. przejście dla pieszych


Zebra – ssak z rodziny koniowatych charakteryzujący się obecnością białych pasów na czarnej sierści. Zwierzęta te należą do rodzaju koń (Equus).

Do zebr zalicza się zwykle trzy gatunki z licznymi podgatunkami:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zebrać

1. zgromadzić w jednymi miejscu (np. ludzi, przedmioty, informacje);
2. podnieść; zerwać; zabrać z miejsca, w którym coś się znajdowało (np. owoce, plony);
3. ułożyć ciaśniej; zsunąć; zgarnąć;
4. otrzymać coś od innych w formie wyróżnienia (np. pochwały);
5. zebrać się - zapowiedzieć wystąpienie czegoś (np. o pogodzie)


czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) prosić o jałmużnę, prosić o wsparcie

 (1.2) utrzymywać się z jałmużny

 (1.3) przen. usilnie, bez godności prosić o coś


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zebrani

1. zgromadzić w jednymi miejscu (np. ludzi, przedmioty, informacje);
2. podnieść; zerwać; zabrać z miejsca, w którym coś się znajdowało (np. owoce, plony);
3. ułożyć ciaśniej; zsunąć; zgarnąć;
4. otrzymać coś od innych w formie wyróżnienia (np. pochwały);
5. zebrać się - zapowiedzieć wystąpienie czegoś (np. o pogodzie)


forma czasownika.

 (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny (lm m.) od: zebrać

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, liczba mnoga

 (2.1) osoby, które uczestniczą w jakimś spotkaniu, zebraniu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zebranie

1. zgromadzić w jednymi miejscu (np. ludzi, przedmioty, informacje);
2. podnieść; zerwać; zabrać z miejsca, w którym coś się znajdowało (np. owoce, plony);
3. ułożyć ciaśniej; zsunąć; zgarnąć;
4. otrzymać coś od innych w formie wyróżnienia (np. pochwały);
5. zebrać się - zapowiedzieć wystąpienie czegoś (np. o pogodzie)


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żebrać.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zebraniomania

rzadko, potocznie: częste organizowanie zebrań


Źródła:

SJP.pl

Zebraniowy

przymiotnik od: zebranie


Źródła:

SJP.pl

Zebranko

zdrobnienie od: zebranie; zebrańko


Źródła:

SJP.pl

Zebrasoma

rodzaj morskich ryb okoniokształtnych z rodziny pokolcowatych


Zebrasoma – rodzaj morskich ryb okoniokształtnych z rodziny pokolcowatych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Zebrdowo

wieś w Polsce


Zebrdowo (niem. Seubersdorf) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, w gminie Gardeja przy drodze wojewódzkiej nr 523.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Zebroid

potomek klaczy zebry i konia (zebrula) lub osła (zebryna)


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zootechn. krzyżówka zebry z innym koniowatym;


Zebroid – mieszaniec, krzyżówka międzygatunkowa zebry z innym koniowatym. W języku polskim zebroidem określany jest potomek klaczy zebry i samca osła lub konia, w języku angielskim stosuje się ten termin w szerszym znaczeniu – bez względu na płeć zebry-rodzica.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zebrowany

1. pręgomysz zebrowana - gatunek myszy;
2. gołąbek zebrowany - gatunek ptaka z rodziny gołębiowatych


Źródła:

SJP.pl

Zebrowaty

1. zbrojnik zebrowaty - gatunek słodkowodnej ryby z rodziny zbrojnikowatych; hypowąsacz zebrowaty;
2. dujker zebrowaty - gatunek ssaka parzystokopytnego z rodziny wołowatych;
3. amadyna zebrowata - gatunek małego ptaka egzotycznego z rodziny astryldowatych; zeberka


Źródła:

SJP.pl

Zebrowski

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Zebrula

potomek klaczy zebry i konia


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zootechn. międzygatunkowy potomek ogiera zebry oraz klaczy konia domowego;


Zebrula (ang. zorse od zebra+horse, fr. zébrule od zèbre+mule) – zebroid, mieszaniec międzygatunkowy ogiera zebry i klaczy konia domowego (w przeciwieństwie do rzadziej spotykanej hebry – potomka ogiera konia i klaczy zebry). Jak większość bastardów, zebrule są bezpłodne.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zebryna

potomek klaczy zebry i osła


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszaniec zebry i osła;


Zebryna – rodzaj zebroida, międzygatunkowy mieszaniec będący potomkiem klaczy zebry i osła. Zebryny mają zmienną liczbę chromosomów, mogą występować chromosomy niesparowane. Osioł ma ich 62, zaś zebry zależnie od gatunku od 44 do 62.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zebrzyd

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) stpol. imię|polski|m.


Źródła:

Wiktionary

Zebrzydów

wieś w województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim


Zebrzydów – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim, w gminie Marcinowice.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Zebrzydowianin

mieszkaniec Zebrzydowa


Źródła:

SJP.pl

Zebrzydowianka

mieszkanka Zebrzydowa


Źródła:

SJP.pl

Zebrzydowice

1. nazwa kilku wsi w Polsce;
2. dzielnica Rybnika


rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim, w gminie Kalwaria Zebrzydowska;

 (1.2) geogr. wieś w Polsce, w województwie śląskim, w powiecie cieszyńskim, w gminie o tej samej nazwie;

 (1.3) geogr. część miasta Rybnik w województwie śląskim;


Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 3, w tym 2 podstawowe

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zebrzydowicki

Zebrzydowice; zebrzydowski (lokalnie)


przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Zebrzydowic, związany z Zebrzydowicami

przymiotnik jakościowy

 (2.1) charakterystyczny dla Zebrzydowic lub zebrzydowiczan, mający cechy lub właściwości przypisywane Zebrzydowicom lub zebrzydowiczanom


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zebrzydowiczanin

mieszkaniec Zebrzydowic (wsi w Polsce)


Źródła:

SJP.pl

Zebrzydowiczanka

mieszkanka Zebrzydowic (wsi w Polsce)


Źródła:

SJP.pl

Zebrzydowski

1. przymiotnik od: Zebrzydów;
2. lokalny przymiotnik od: Zebrzydowice; zebrzydowicki


Osoby noszące nazwisko Zebrzydowski:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Zebu

zwierzę, odmiana bydła domowego


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zool. typ bydła domowego hodowanego głównie w Indiach, z charakterystycznym garbem mięśniowo-tłuszczowym;


Zebu indyjskie, zebu, bydło domowe garbate (Bos indicus) – forma udomowionego w starożytności bydła domowego o charakterystycznym garbie położonym na grzbiecie i masywnych rogach, rozpowszechniona w krajach podzwrotnikowych jako zwierzęta użytkowe. W Indiach otaczane jest kultem, ma specjalny status jako święta krowa. Jako zwierzę odporne na gorący i wilgotny klimat oraz wiele chorób zebu jest krzyżowane z innymi rasami bydła. Wyhodowano liczne rasy zebu.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zebulon

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (2.1) hist. etn. nazwa jednego z dawnych plemięemion Izraela

 (2.2) hist. geogr. jeden z regionów Izraela w północnej części tego kraju


Zebulon – imię męskie

Osoby noszące imię Zebulon
Geografia Stanów Zjednoczonych

Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Zebuwać

czasownik

 (1.1) gw-pl|Poznań. zdejmować obuwie


Źródła:

Wiktionary

Zebuwanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zebuwać.


Źródła:

Wiktionary

Zebździć

zebździć się - wulgarnie:
1. wypuścić gazy trawienne; pruknąć, pryknąć, pierdnąć;
2. wypróżnić się, zdefekować


Źródła:

SJP.pl

Zecer

pracownik drukarni; składacz


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. pracownik drukarni zajmujący się składaniem publikacji za pomocą czcionek, obecnie archaizm leksykalny;


Zecer (inaczej składacz; z niem. Setzer, od czasownika setzen, pol. składać) – wysoko kwalifikowany technik zecerstwa, odpowiadający wraz z metrampażem za skład ręczny lub maszynowy na potrzeby druku typograficznego. Miejscem pracy zecera, jak i metrampaża, była zecernia.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zecerka

kobieta, która ręcznie lub maszynowo składa tekst w drukarni; składaczka


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. rzem. pracownica drukarni zajmujący się składaniem publikacji za pomocą czcionek

 (1.2) pot. rzem. rzemiosło zecera


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zecernia

dział drukarni, w którym odbywa się składanie tekstu


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) druk. zakład lub dział drukarni, w którym odbywa się składanie tekstów


Zecerstwo – dział poligrafii zajmujący się ogółem czynności prowadzących do uzyskania obrazu kolumn publikacji gotowych do druku. Dzieli się na dwie podstawowe fazy: skład i łamanie (a także równoległe z nimi nadawanie korekty). Skład to samo utworzenie tekstu, a łamanie to wprowadzenie tekstu na kolumny i połączenie go tam z materiałem ilustracyjnym. Od czasów Jana Gutenberga do końca XIX wieku zecerstwo polegało na układaniu pojedynczych czcionek wraz z innymi elementami graficznymi. Prace zecerskie usprawniło wynalezienie odlewarek do całych rzędów tekstu – wierszy linotypowych, jak i wprowadzenie szeregu innych metod automatyzujących pracę zecerni (tastry i odlewarki monotypowe), a następnie wprowadzenie fotoskładu i wreszcie DTP.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zecerski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zecerstwem, dotyczący zecerstwa


Źródła:

Wiktionary

Zecerstwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rzem. rzemiosło zecerskie


Zecerstwo – dział poligrafii zajmujący się ogółem czynności prowadzących do uzyskania obrazu kolumn publikacji gotowych do druku. Dzieli się na dwie podstawowe fazy: skład i łamanie (a także równoległe z nimi nadawanie korekty). Skład to samo utworzenie tekstu, a łamanie to wprowadzenie tekstu na kolumny i połączenie go tam z materiałem ilustracyjnym. Od czasów Jana Gutenberga do końca XIX wieku zecerstwo polegało na układaniu pojedynczych czcionek wraz z innymi elementami graficznymi. Prace zecerskie usprawniło wynalezienie odlewarek do całych rzędów tekstu – wierszy linotypowych, jak i wprowadzenie szeregu innych metod automatyzujących pracę zecerni (tastry i odlewarki monotypowe), a następnie wprowadzenie fotoskładu i wreszcie DTP.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Zechcieć

czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. chcieć)

 (1.1) nabrać ochoty coś zrobić

 (1.2) zdecydować się na coś

 (1.3) forma uprzejmego polecenia lub prośby


Źródła:

Wiktionary

Zedrzyjskóra

dawniej: wyzyskiwacz, zdzierca; odrzyskóra, krwiopijca, pijawka, hiena, sęp


Źródła:

SJP.pl

Zedytować

poddać tekst edycji; wyedytować


Źródła:

SJP.pl

Zefek

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. poufała forma imienia Józef


Źródła:

Wiktionary

Zefel

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. Józef


Źródła:

Wiktionary

Zeffirelli

[czytaj: dzefiRELli lub zefiRELli] nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Zefir

letni, delikatny wietrzyk


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mitgr. bóg i uosobienie wiatru zachodniego, utożsamiany z rzymskim Fawoniuszem; zwiastun wiosny;

 (1.2) imię|polski|m. fakt.

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (2.1) mitgr. pies Akteona


Zefir (gr. Ζέφυρος Zéphyros, łac. Zephyrus ‘wiatr zachodni’, Favonius ‘wiatr zachodni’) – w mitologii greckiej bóg i uosobienie wiatru zachodniego, utożsamiany z rzymskim Fawoniuszem.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zefira

w mitologii greckiej: bóg wiatru zachodniego


Źródła:

SJP.pl

Zefirant

roślina z rodziny amarylkowatych, pochodząca z Ameryki


Zefirant (Zephyranthes Herb.) – rodzaj roślin z rodziny amarylkowatych. Obejmuje 180 gatunków, występujących w Ameryce Południowej, Ameryce Środkowej oraz w Meksyku i Stanach Zjednoczonych w Ameryce Północnej. Introdukowany do południowej Afryki, południowej i południowo-wschodniej Azji i północno-wschodniej Australii.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Zefirek

Zefirek – część wsi Kroczyce w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Kroczyce.

W latach 1975–1998 Zefirek położony był w województwie częstochowskim.


Źródła:

Wikipedia

Zefirozaur

rodzaj roślinożernego dinozaura z rodziny hipsylofodonów


Zefirozaur (Zephyrosaurus schaffi) – roślinożerny dinozaur z rodziny hipsylofodonów (Hypsilophodontidae); jego nazwa znaczy "jaszczur Zefira".

Żył w okresie wczesnej kredy (ok. 121-112 mln lat temu) na terenach Ameryki Północnej. Długość ciała ok. 1,8 m, wysokość ok. 70 cm, masa ok. 25 kg. Jego szczątki znaleziono w USA (w stanie Montana).

Zwinny, szybki biegacz (dwunożny). Posiadał piłkowate zęby, które służyły mu do rozdrabniania pokarmu. Znany z czaszki i kilku kręgów.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Zefiryn

imię żeńskie


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;


Zefiryn – imię męskie pochodzenia greckiego. Jest to imię teoforyczne, utworzone za pomocą sufiksu -inus od imienia greckiego boga wiatru zachodniego, Zefira (gr. Zéphyros).

Imię nadane sporadycznie. W styczniu 2025 r. w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, wykazano 47 mężczyzn o imieniu Zefiryn nadanym jako imię pierwsze oraz 47 mężczyzn noszących imię Zefiryn jako imię drugie.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zefiryna

imię żeńskie


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;


Zefiryna – imię żeńskie pochodzenia greckiego, żeńska forma imienia Zefiryn. Jest to imię teoforyczne, utworzone za pomocą sufiksu -inus od imienia greckiego boga wiatru zachodniego (Zéphyros).

Zefiryna imieniny obchodzi 26 sierpnia, 20 grudnia.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zefla

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. Józefa


Źródła:

Wiktionary

Zeflik

zdrobnienie od: Józef (imię męskie)


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. poufała forma imienia Józef


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zega

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. piła


Źródła:

Wiktionary

Zegadłowicz

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Zegalitaryzować

wyrównać różnice materialne i społeczne wśród obywateli w kraju


Źródła:

SJP.pl

Zegar

urządzenie służące do pomiaru i wskazywania czasu


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) astr. jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego;


Zegar – przyrząd do ciągłego pomiaru czasu.

Ze względu na rozmiary i umiejscowienie czasomierze dzieli się na trzy grupy:

1. Zegary wielkie

2. Zegary


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zegareczek

zdrobnienie od: zegarek


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: zegarek

 (1.2) mały zegarek


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zegarek

mały zegar, zwłaszcza kieszonkowy lub na rękę


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) niewielkich rozmiarów zegar


Zegarek – przenośny zegar wskazujący czas dobowy (godzinę), noszony na ręku lub w kieszeni. Obecnie w powszechnym użyciu są zegarki na pasku lub bransoletce noszone na nadgarstku. Część zegarków ma też inne funkcje jak kalendarz i stoper. Zegarki są budowane w oparciu o różne technologie, m.in. elektromechaniczne i elektroniczne.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zegarkowy

przymiotnik od: zegarek


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zegarkiem, dotyczący zegarka


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zegarmistrz

rzemieślnik zajmujący się naprawą zegarów


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rzem. osoba zajmująca się naprawą zegarów, zegarków


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zegarmistrzostwo

Źródła:

Wikipedia

Zegarmistrzowski

1. zegarmistrz; zegarmistrzowy;
2. dokładny i drobiazgowy


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z zegarmistrzostwem lub zegarmistrzem


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zegarmistrzowy

zegarmistrz; zegarmistrzowski


Źródła:

SJP.pl

Zegarmistrzyni

kobieta zajmująca się naprawą zegarów


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rzem. kobieta zajmująca się naprawą zegarów, zegarków


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zegarówka

potocznie: bomba zegarowa


Źródła:

SJP.pl

Zegarowy

zegar


przymiotnik

 (1.1) dotyczący zegara, związany z zegarem

 (1.2) obracający się, tak jak wskazówki zegara


Patrz:zegar

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zegarski

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Zegartowice

Miejscowości w Polsce


Źródła:

Wikipedia

Zegarynka

samoczynne urządzenie informacyjne, podające aktualny czas po wykręceniu odpowiedniego numeru telefonicznego


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. automat telefonicznie podający czas


Zegarynka – usługa telefoniczna na bieżąco informująca dzwoniącego o aktualnym czasie. Polski numer zegarynki to 19226.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zegewerk

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. tartak


Źródła:

Wiktionary

Zegizm

kierunek ideologiczny, według którego należy powstrzymać dalszy rozwój cywilizacji, gdyż doprowadzi to do zagłady naturalnego środowiska


Zegizm (ang. zegism, od inicjałów Z.G. – „zero growth” – „zerowy przyrost”) – pogląd głoszący konieczność powstrzymania lub ograniczenia wzrostu gospodarczego, gdyż jest on równoznaczny z zagładą środowiska naturalnego, przez co pośrednio stanowi zagrożenie dla istnienia samego człowieka.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Zeglarski

nazwisko


przymiotnik

 (1.1) dotyczący żeglarza lub żeglarstwa, związany z żeglarstwem


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zegnać

1. goniąc, zgromadzić; spędzić; zgonić (np. Zegnałem krowy do obory.);
2. goniąc, usunąć; zgonić; przegnać, przegonić, przepędzić (np. Zegnała kozy z łąki.)


czasownik przechodni niedokonany (dk. pożegnać)

 (1.1) wypowiadać słowa, czynić gesty pożegnania, rozstając się z kimś

 (1.2) rozstawać się z kimś, z czymś

czasownik przechodni niedokonany (dk. przeżegnać)

 (2.1) rel. czynić nad kimś lub nad czymś znak krzyża

czasownik zwrotny niedokonany żegnać się (dk. pożegnać się)

 (3.1) żegnać (1.1) siebie nawzajem

 (3.2) rozstawać się z kimś, z czymś

czasownik zwrotny niedokonany żegnać się (dk. przeżegnać się)

 (4.1) rel. czynić nad sobą znak krzyża


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zegroda

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ogród


Źródła:

Wiktionary

Zegrodniczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ogrodniczka


Źródła:

Wiktionary

Zegrzanin

mieszkaniec Zegrza


Źródła:

SJP.pl

Zegrzanka

mieszkanka Zegrza


Źródła:

SJP.pl

Zegrze

wieś w Polsce


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie mazowieckim, w powiecie legionowskim, w gminie Serock;

 (1.2) pot. geogr. Zegrze Południowe

 (1.3) pot. geogr. Zegrze Pomorskie


Zegrze (dawn. alt. Zegrze Północne) – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie legionowskim, w gminie Serock położona nad Jeziorem Zegrzyńskim 27 km od centrum Warszawy i 16 km od jej granic.

Zegrze uzyskało lokację miejską przed 1400 rokiem, zdegradowane przed 1540 rokiem. Do 1954 istniała gmina Zegrze. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa warszawskiego. Z Zegrzem sąsiadują Nieporęt, Jadwisin oraz Zegrze Południowe.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zegrzyński

Zegrze


przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Zegrza, związany z Zegrzem

przymiotnik jakościowy

 (2.1) charakterystyczny dla Zegrza lub zegrzan, mający cechy lub właściwości przypisywane Zegrzu lub zegrzanom


Patrz:Zegrze

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zegłowek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. poduszka


Źródła:

Wiktionary

Zeja

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w Rosji, lewy dopływ Amuru;



Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Zejman

potocznie: stary, doświadczony marynarz


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek morza, żeglarz, marynarz starszego rocznika

 (1.2) żargon żeglarski: żeglarz, człowiek morza, żeglarz/marynarz starszego rocznika

 (1.3) żargon wojskowy: marynarz starszego rocznika, wiarus


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zejść

1. idąc, znaleźć się na dole, niżej;
2. zwolnić miejsce siedzące;
3. zejść się - spotkać się, zgromadzić się, połączyć się, odbyć się jednocześnie


czasownik dokonany

 (1.1) dokonany od|schodzić.

 (1.2) gw-pl|Bukowina. wzejść, wykiełkować


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zejście

1. miejsce, którym się schodzi, droga biegnąca w dół;
2. zgon, śmierć


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) miejsce, w którym można skądś zejść

 (1.2) eufem. śmierć

 (1.3) odczasownikowy od|zejść.


Zejście (ang. The Descent) – film produkcji brytyjskiej w reżyserii Neila Marshalla z roku 2005.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zejściówka

zejście z pokładu do pomieszczeń wewnętrznych statku zabezpieczone wodoszczelną obudową; kapa


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żegl. schody prowadzące pod pokład statku;


Zejściówka – zejście prowadzące do pomieszczeń znajdujących się pod pokładem na jachcie, statku lub innej jednostce pływającej. Zejściówka zazwyczaj znajduje się w tylnej ścianie pokładówki, rzadziej nadbudówki. Może prowadzić bezpośrednio z kokpitu. Z zejściówki pod pokład prowadzą schodki (schodnia, trapik) lub drabinka.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zejściowy

przymiotnik od: zejście


Źródła:

SJP.pl

Zejski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zeją, dotyczący Zei


Źródła:

Wiktionary

Zek

więzień gułagu w Związku Radzieckim, skazany na roboty katorżnicze (słowo pochodzące od rosyjskiego wyrazu zakluczonnyj, zapisywanego skrótowo z/k)


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskowierzęcy

 (1.1) hist. więzień, w szczególności więzień łagru lub gułagu;


Zek – wywodzące się z socjolektu łagrowego ogólne określenie na więźnia systemu Gułagu w ZSRR. Nazwa pochodzi od skrótu z/k stosowanego w państwowych dokumentach oznaczającego osobę uwięzioną.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zekonomizować

uczynić bardziej ekonomicznym


Źródła:

SJP.pl

Zekranizować

nakręcić film na podstawie powieści, sztuki teatralnej itp.


Źródła:

SJP.pl

Zekranować

osłonić ekranami urządzenia lub przewody elektryczne


Źródła:

SJP.pl

Zekstremizować

uczynić radykalnym, skrajnym; zradykalizować


Źródła:

SJP.pl

Zelandczyk

mieszkaniec Zelandii (wyspy w Danii)


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Zelandii (w Holandii)

 (1.2) mieszkaniec Zelandii (w Danii)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zelandia

1. prowincja w Holandii;
2. największa wyspa duńska


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. wyspa Danii;

 (1.2) geogr. adm. prowincja Holandii;

 (1.3) geogr. adm. region administracyjny Danii;

 (1.4) geogr. mikrokontynent leżący na wschód od Australii;


Dania:

Holandia:

Inne:

Zobacz też:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zelandka

mieszkanka Zelandii (wyspy w Danii)


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Zelandii (w Holandii)

 (1.2) mieszkanka Zelandii (w Danii)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zelandzki

Zelandia


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zelandią (w Holandii) lub jej mieszkańcami

 (1.2) związany z Zelandią (w Danii) lub jej mieszkańcami

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. grupa gwar języka niderlandzkiego, używana głównie w holenderskich prowincjach Zelandii i Holandii Południowej;


Patrz:Zelandia

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zelant

przestarzałe: zagorzały obrońca, zwolennik jakiejś religii lub idei; zelota


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. inaczej: zelota


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zelantka

zagorzała wyznawczyni, zwolenniczka jakiejś religii lub idei; zelotka, zelatorka


Źródła:

SJP.pl

Zelator

gorliwy wyznawca czegoś, osoba usilnie starająca się o coś; zelant


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. inaczej: zelota


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zelatorka

zagorzała wyznawczyni, zwolenniczka jakiejś religii lub idei; zelotka, zelantka


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Zelazło

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. żelazo


Źródła:

Wiktionary

Zelda

1. imię żeńskie;
2. zdrobnienie od: Gryzelda


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Zele

instrument perkusyjny; talerze, czynele, żele


Belgia:

Francja:

Polska:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Zelek

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Zelektryfikować

1. doprowadzić energię elektryczną do jakiegoś miejsca, obiektu, obszaru;
2. zastosować energię elektryczną w jakiejś dziedzinie przemysłu lub usług


czasownik dokonany (ndk. elektryfikować)

 (1.1) doprowadzić gdzie prąd elektryczny, zainstalować elektryczność

 (1.2) muz. pot. zastosować elektryczne instrumenty muzyczne


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zelektryzować

czasownik przechodni

 (1.1) dokonany od|elektryzować.


Źródła:

Wiktionary

Zelektryzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zelektryzować.


Źródła:

Wiktionary

Zeler

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. bot. kulin. seler


Źródła:

Wiktionary

Zelewo

Zelewo (dodatkowa nazwa w j. kaszub. Zélewò; niem. Seelau) – wieś kaszubska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie wejherowskim, w gminie Luzino.

Wieś szlachecka Żelewo położona była w II połowie XVI wieku w powiecie puckim województwa pomorskiego. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Wskazówka – istnieje również wariant nazewniczy Żelewo


Źródła:

Wikipedia

Zelewski

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Zelig

Zelig – komedia filmowa w konwencji mockumentary z 1983 roku w reżyserii Woody'ego Allena. W rolach głównych wystąpili sam reżyser oraz jego ówczesna partnerka życiowa Mia Farrow.


Źródła:

Wikipedia

Zellerówka

wielkoowocowa roślina z rodziny leszczynowatych; leszczyna pontyjska


Źródła:

SJP.pl

Zelmer

produkt marki Zelmer


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) produkt marki Zelmer


Zelmer S.A. – były producent sprzętu AGD z siedzibą w Rzeszowie, działający w latach 1951–2017. Po likwidacji spółki nazwa Zelmer zaczęła funkcjonować na rynku jedynie jako marka sprzętu AGD – od 2020 należąca do hiszpańskiej firmy B&B Trends.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zelnik


Źródła:

Wikipedia

Zelofobia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) strach przed zazdrością


Źródła:

Wiktionary

Zelota

1. członek żydowskiego ugrupowania religijno-politycznego w I wieku n.e., przeciwstawiającego się panowaniu Rzymian w Palestynie;
2. przestarzałe: zagorzały obrońca, zwolennik jakiejś religii lub idei; zelant


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. członek żydowskiego ugrupowania religijno-politycznego z I w. n.e., którego celem była czynna walka z okupacją rzymską w Palestynie;

 (1.2) hist. członek antyarystokratycznego ugrupowania politycznego działającego w Salonikach w latach 1342-1350

 (1.3) książk. gorliwy, fanatyczny entuzjasta, wyznawca jakiejś idei lub religii


Zeloci (gr. ζηλωται zelotai; hebr. ‏קנאים‎ kannaim – gorliwi) – żydowskie ugrupowanie polityczno-religijne w rzymskiej Palestynie. Stawiali sobie za cel walkę z Rzymianami oraz tymi Żydami, którzy kolaborowali z okupantem. Stronnictwo uformowało się w północnej Galilei. Na jego czele stał Ezechiasz i jego synowie. Byli zdania, że poddanie się niewoli oznacza zaparcie się Boga — jedynego Pana. Wierzyli również, że przez walkę przyspieszą przyjście Mesjasza.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zelotka

zagorzała wyznawczyni, zwolenniczka jakiejś religii lub idei; zelantka, zelatorka


Źródła:

SJP.pl

Zelotyzm

fanatycznie gorliwe wyznawanie jakiejś idei, religii


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. żarliwość, gorliwość, fanatyzm


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zelów

instrument perkusyjny; talerze, czynele, żele


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce, w województwie łódzkim, w powiecie bełchatowskim;

 (1.2) geogr. adm. gmina z siedzibą władz w Zelowie (1.1)


Zelów – miasto w centralno-południowej części województwa łódzkiego, w powiecie bełchatowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Zelów (35 sołectw wiejskich). W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. piotrkowskiego.

Zelów leży w historycznej ziemi sieradzkiej, w czasach I Rzeczypospolitej był wsią położoną w powiecie szadkowskim w województwie sieradzkim.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zelować

1. przybijać zelówkę lub podeszwę do buta; podzelowywać;
2. podbijać buty kawałkiem skóry, gumy


Źródła:

SJP.pl

Zelowianin

mieszkaniec miasta: Zelów


Źródła:

SJP.pl

Zelowianka

mieszkanka miasta: Zelów


Źródła:

SJP.pl

Zelówka

przednia część podeszwy buta lub cała podeszwa


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rzem. kawałek skóry, gumy lub innego materiału pokrywający przednią połowę podeszwy obuwia lub całą podeszwę


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zelówkowy

przymiotnik od: zelówka


Źródła:

SJP.pl

Zelowski

Zelów


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zelowem, dotyczący Zelowa


Patrz:Zelów

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zelozja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. zelotyzm


Źródła:

Wiktionary

Zelter

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. spoż. woda sodowa


Źródła:

Wiktionary

Zelus

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) śrpol. zelotyzm


Źródła:

Wiktionary

Zelwerowicz

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Zelżały

stać się łagodniejszym, mniej intensywnym; zelżyć, osłabnąć, złagodnieć


Źródła:

SJP.pl

Zelżeć

stać się łagodniejszym, mniej intensywnym; zelżyć, osłabnąć, złagodnieć


czasownik dokonany

 (1.1) stać się lżejszym, łagodniejszym, mniej intensywnym lub mniej ostrym


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zelżenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zelżyć.

 (1.2) daw. obrażenie, zwyzywanie

 (1.3) daw. ulżenie, umniejszenie


Źródła:

Wiktionary

Zelżyć

1. obrzucić kogoś wyzwiskami; obelżyć, obrazić, znieważyć;
2. stać się łagodniejszym, mniej intensywnym; zelżeć, osłabnąć, złagodnieć


czasownik przechodni dokonany

 (1.1) znieważyć obelgą

 (1.2) daw. zhańbić, zniesławić

 (1.3) daw. złagodzić, umniejszyć


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zelżywie

przysłówek

 (1.1) daw. obelżywie, haniebnie


Źródła:

Wiktionary

Zelżywiej

stopień wyższy od przysłówka: zelżywie


Źródła:

SJP.pl

Zelżywość

przestarzale: obelga, zniewaga


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. hańba, dyshonor

 (1.2) daw. charakterystyka tego, co zelżywe

 (1.3) daw. obelga, zniewaga


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zelżywszy

stopień wyższy od przymiotnika: zelżywy


Źródła:

SJP.pl

Zelżywy

dawniej: obraźliwy, obelżywy


przymiotnik

 (1.1) daw. obraźliwy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zeman

nazwisko



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Zemanek

nazwisko


Znane postaci noszące nazwisko Zemanek:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Zembaczyński

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Zembowicz

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Zembrów

Zembrów – wieś w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie sokołowskim, w gminie Sabnie. Ma status sołectwa. Leży nad rzeką Cetynią, dopływem Bugu.

Pod koniec XIX wieku wieś liczyła 47 domostw i 483 mieszkańców. Miejscowy folwark obejmował obszar 265 mórg.W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.


Źródła:

Wikipedia

Zembrzuski

nazwisko



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Zembrzyce

wieś w Małopolsce


Zembrzyce – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie suskim, siedziba gminy Zembrzyce. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bielskiego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Zembrzycki

przymiotnik od: Zembrzyce


Źródła:

SJP.pl

Zemdlały

stracić chwilowo przytomność


Źródła:

SJP.pl

Zemdleć

stracić chwilowo przytomność


czasownik przechodni

 (1.1) stracić chwilowo przytomność


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zemdlenie

doprowadzić do mdłości, pobudzić do wymiotów


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|zemdleć.


Omdlenie (łac. syncope) – krótkotrwała utrata przytomności wywołana przejściowym globalnym zmniejszeniem perfuzji mózgowej. Charakteryzuje się szybkim rozwojem objawów aż do zupełnej utraty przytomności, krótkim czasem trwania oraz samoistnym i pełnym odzyskaniem przytomności.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Zemdlić

doprowadzić do mdłości, pobudzić do wymiotów


Źródła:

SJP.pl

Zemdlony

taki, który chwilowo stracił przytomność; zemdlały, omdlały


Źródła:

SJP.pl

Zemgalia

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. Semigalia


Semigalia (także: Zemgalia, łot. Zemgale, niem. Semgallen, lit. Žiemgala, od nazwy bałtyjskiego ludu Zemgalów) – jedna z pięciu krain historycznych składających się na współczesną Łotwę, leży w jej południowej części na lewym brzegu Dźwiny.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Zemknąć

potocznie: szybko oddalić się skądś; umknąć, uciec


Źródła:

SJP.pl

Zemleć

mieląc rozdrobnić coś; przemleć


Źródła:

SJP.pl

Zemlyty

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zmielony


Źródła:

Wiktionary

Zempleński

przymiotnik od: Zemplen (region historyczny i etnograficzny na Słowacji)


Źródła:

SJP.pl

Zempliński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Zemplinem, dotyczący Zemplina


Źródła:

Wiktionary

Zemrzeć

zakończyć życie, umrzeć


czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. brak)

 (1.1) umrzeć


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Zemsta

odwet za doznane zło lub krzywdę


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odwet za krzywdy