imię żeńskie
partykuła
(1.1) …podkreślająca wielkość jakiejś cechy
spójnik
(2.1) …wskazujący, do jakiego momentu czasu trwała wcześniej wspomniana czynność
SJP.pl
Wiktionary
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(2.1) geogr. miejscowość w Hiszpanii
(2.2) imię|polski|ż.
(2.3) zoonim, imię dla psa
SJP.pl
Wiktionary
drzewo pochodzące z Indii, wykorzystywane do produkcji leków stosowanych w medycynie ajurwedycznej
SJP.pl
czerwony barwnik anifinowy; azotan rosaniliny
Azaleina – organiczny związek chemiczny należący do grupy flawonoli, będących podgrupą flawonoidów. Azaleina jest 3-O-α-L-ramnozydem azaleatyny.
SJP.pl
Wikipedia
1. dawniej: czy;
a) partykuła wprowadzająca pytanie retoryczne, np. "Azali droga, na którą wstąpiła, godna jest pochwały?"; aza;
b) spójnik przyłączający pytanie zależne do zdania nadrzędnego, np. "Miał wątpliwości, azali naród jego prawdziwą wolność już uzyskał."; aza;
2. dawniej: może, zapewne, podobno
SJP.pl
krzew lub roślina dekoracyjna z rodziny wrzosowatych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. bot. ozdobny kwitnący krzew, hodowany w donicach, ogrodach i parkach, różanecznik
Różanecznik, azalia, rododendron (Rhododendron L.) – rodzaj roślin z rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Obejmuje ponad tysiąc gatunków. W stanie naturalnym występują głównie w Azji, w mniejszej liczbie gatunków w obydwu Amerykach i w Europie. Rosną zwykle na obszarach górskich, na glebach próchnicznych i kwaśnych, często także na torfowiskach i na glebach oraz skałach wapiennych. Zasiedlają lasy, formacje krzewiaste i wrzosowiska. Nieliczne gatunki są epifitami. Kwiaty są u części gatunków wonne, u innych nie. Zapylane są przez owady, niektóre gatunki w Himalajach także przez ptaki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kibitnik azaliaczek - motyl z rodziny kibitnikowatych
SJP.pl
zdrobnienie od: azalia
SJP.pl
związany z azalią
przymiotnik
(1.1) związany z azalią (azaliami); składający się z azalii
SJP.pl
Wiktionary
dawniej:
1. wzmocniona partykuła "azali";
2. spójnik "azali" wzmocniony partykułą "-ż"
partykuła
(1.1) przest. …wprowadzająca pytanie retoryczne
spójnik
(2.1) przest. …przyłączający do zdania nadrzędnego pytanie zależne
SJP.pl
Wiktionary
"azaliż" wraz z cząstką trybu przypuszczającego
SJP.pl
nazwa systematyczna amoniaku
SJP.pl
Wikipedia
Azariasz – hebrajskie i biblijne imię męskie oznaczające „Jahwe dopomógł”, „Jahwe wspomaga” (hebr. Azarjahu, Azaria).
Imię to nosił:
Wikipedia
region w północnym Mali
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. region w Afryce, w północnej części Mali, zamieszkały przez Tuaregów;
(1.2) geogr. polit. niepodległe państwo postulowane przez tuareskich bojowników secesjonistów
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej:
1. wzmocniona partykuła "aza";
2. spójnik "aza" wzmocniony partykułą "-ż"
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) bibl. jeden z upadłych aniołów w mitologii hebrajskiej i muzułmańskiej;
Azazel (hebr. עזאזל, arab. عزازل Azazil) – upadły anioł występujący w mitologii hebrajskiej i muzułmańskiej, znany również pod imionami Azael, Hazazel i Assasello. Jego imię oznacza „Bóg umacnia”, a z hebrajskiego „ten, który się oddalił”.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od azbest
Wiktionary
minerał o budowie włóknistej, z grupy serpentynów i amfiboli
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. każdy minerał krzemianowy tworzący włókna;
Azbest – określenie pewnych grup mineralnych mających postać włókien o stosunku długości do średnicy włókna co najmniej 100:1.
Nazwa azbest nie określa konkretnego minerału, lecz dotyczy ogółu minerałów krzemianowych tworzących włókna. Należą do nich:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
materiał budowlany wyrabiany z azbestu i cementu
SJP.pl
związany z azbestocementem
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z azbestocementem; zbudowany z azbestocementu
SJP.pl
Wiktionary
związany z azbestem
przymiotnik
(1.1) związany z azbestem, wykonany z azbestu; mający w sobie azbest
SJP.pl
Wiktionary
choroba zawodowa związana z narażeniem na azbest; rodzaj pylicy płuc
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. choroba spowodowana nagromadzeniem włókien azbestu w drogach oddechowych
Pylica azbestowa (inaczej azbestoza) – choroba płuc, będąca wynikiem wieloletniego wdychania wraz z powietrzem włókien azbestowych o mikroskopijnych rozmiarach (20-50 µm). Następuje zwłóknienie płuc, często również i opłucnej, gdyż włókienka azbestu działają silnie drażniąco na drodze chemicznej i mechanicznej. Powikłaniem azbestozy jest często rak oskrzela (ryzyko zwiększone około czterokrotnie) oraz międzybłoniak opłucnej (prawie tysiąckrotnie zwiększone ryzyko).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
ogniotrwała farba z azbestu, sproszkowanego krzemienia, wodorotlenku potasu i sodowanego szkła wodnego
SJP.pl
materiał termoizolacyjny złożony z łupka, diatomitu i azbestu
SJP.pl
alfabet słowiański opracowany przez Cyryla; cyrylica
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) glosariusz staroruski i ruski
Wiktionary
urządzenie do wykrywania okrętów podwodnych; asdic
Sonar (ang. Sound Navigation And Ranging – nawigacja dźwiękowa i pomiar odległości) – urządzenie używające długich, średnich lub krótkich fal dźwiękowych do nawigacji, komunikacji, detekcji, określania pozycji, śledzenia oraz klasyfikacji ruchomych i nieruchomych obiektów zanurzonych, znajdujących się na powierzchni cieczy bądź w powietrzu. Nazwa sonaru powstała pod wpływem nazwy radaru. W zależności od zasady działania, sonary mogą być aktywne bądź pasywne, mogą także łączyć obie te cechy. Najczęstszym środowiskiem zastosowania urządzeń sonarowych jest środowisko ciekłe, zwłaszcza wodne, jednakże ich odpowiednie formy mogą być wykorzystywane także w środowisku gazowym, w tym w powietrzu. W zależności od zastosowania i konstrukcji systemy echolokacyjne mogą używać bardzo szerokiego zakresu fal dźwiękowych – od infradźwięków po ultradźwięki. U niektórych zwierząt takich jak delfiny czy nietoperze umiejętność echolokacji wytworzyła się naturalnie w drodze ewolucyjnej.
SJP.pl
Wikipedia
Azeka (hebr. עֲזֵקָה) – miasto biblijne, zlokalizowane w północno-wschodniej części Judy na szlaku z wybrzeża na Wyżynę Judzką. W sąsiedztwie Azeki na wysokości doliny Elah znajdowała się droga do Betlejem. Miasto jest utożsamiane ze współczesnym Tell Zakarie.
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) farm. dotyczący kwasu azelainowego
Wiktionary
ciekła mieszanina wieloskładnikowa, mająca pod stałym ciśnieniem stałą temperaturę wrzenia, a skład ilościowy cieczy jest dokładnie taki sam jak skład pary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fiz. mieszanina cieczy, której temperatura wrzenia pod pewnym ciśnieniem jest wyższa lub niższa od temperatury wrzenia jej poszczególnych składników i której para ma taki sam skład, co postać ciekła;
Mieszanina azeotropowa (azeotrop) – ciekła mieszanina (roztwór) dwóch lub więcej związków chemicznych, która jest w równowadze termodynamicznej z parą nasyconą powstającą z tej mieszaniny. Skład pary i cieczy jest taki sam. Gdy mówimy o azeotropie w kontekście wykresu fazowego, parametry takie określamy nazwą punktu azeotropowego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Mieszanina azeotropowa (azeotrop) – ciekła mieszanina (roztwór) dwóch lub więcej związków chemicznych, która jest w równowadze termodynamicznej z parą nasyconą powstającą z tej mieszaniny. Skład pary i cieczy jest taki sam. Gdy mówimy o azeotropie w kontekście wykresu fazowego, parametry takie określamy nazwą punktu azeotropowego.
Wikipedia
związany z azeotropem
SJP.pl
przedstawiciel narodu turkijskiego zamieszkującego głównie północno-zachodni Iran oraz Azerbejdżan; Azerbejdżanin
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) obywatel Azerbejdżanu
(1.2) osoba narodowości azerskiej lub poczuwająca się do niej
SJP.pl
Wiktionary
skrót od: azerbejdżański
SJP.pl
1. państwo w Azji ze stolicą w Baku; Republika Azerbejdżańska;
2. kraina historyczna w Azji Zachodniej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. polit. państwo w Azji ze stolicą w Baku;
(1.2) geogr. hist. zob. Azerbejdżan Irański.
(1.3) geogr. adm. zob. Azerbejdżan Wschodni.
(1.4) geogr. adm. zob. Azerbejdżan Zachodni.
forma rzeczownika|rodzaj=męskoosobowy.
(2.1) D. i B. lm. od: Azerbejdżanin
Azerbejdżan, Republika Azerbejdżanu (azer. Azərbaycan, Azərbaycan Respublikası) – państwo położone na Kaukazie Południowym z wybrzeżem nad Morzem Kaspijskim. Graniczące z Rosją na północy, Gruzją na północnym zachodzie, Armenią na zachodzie, Iranem na południu oraz Turcją poprzez eksklawę – Nachiczewańską Republikę Autonomiczną. Eksklawa ta jest ograniczona przez Armenię na północy i wschodzie, Iran na południu i zachodzie oraz ma – biegnącą odcinkiem rzeki Araks – kilkunastokilometrową granicę z Turcją na północnym zachodzie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. obywatel Azerbejdżanu;
2. przedstawiciel narodu turkijskiego zamieszkującego głównie północno-zachodni Iran oraz Azerbejdżan; Azer
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec lub obywatel Azerbejdżanu
SJP.pl
Wiktionary
1. obywatelka Azerbejdżanu;
2. przedstawicielka narodu turkijskiego zamieszkującego głównie północno-zachodni Iran oraz Azerbejdżan; Azerka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka lub obywatelka Azerbejdżanu
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do państwa Azerbejdżan
SJP.pl
Wiktionary
przedstawicielka narodu turkijskiego zamieszkującego głównie północno-zachodni Iran oraz Azerbejdżan; Azerbejdżanka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) obywatelka Azerbejdżanu, przedstawicielka narodu azerskiego
SJP.pl
Wiktionary
→ Azerowie
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do Azerów lub Azerbejdżanu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. język urzędowy Azerbejdżanu;
Język azerbejdżański, także: język azerski (azer. Azərbaycan dili, Azərbaycan Türkcəsi / ترکی آذربایجانی) – język należący do grupy języków turkijskich, używany głównie w Azerbejdżanie, północno-zachodnim Iranie, we wschodniej Turcji, a także w Gruzji, Armenii, Kazachstanie oraz na obszarze Federacji Rosyjskiej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) na sposób azerski, po azersku
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) taki, który posługuje się językiem azerskim
(1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem azerskim
(1.3) spisany, stworzony w języku azerskim
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co azerskie; azerski charakter czegoś
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
Azincourt – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Hauts-de-France, w departamencie Pas-de-Calais, niedaleko od miasta Hesdin.
Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 250 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 30 osób/km² (wśród 1549 gmin regionu Nord-Pas-de-Calais Azincourt plasuje się na 970. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 431.).
Wikipedia
nazwisko obce
SJP.pl
skrót od: azjatycki; azjat.
SJP.pl
część świata tworząca wraz z Europą kontynent zwany Eurazją
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. największy kontynent na Ziemi;
(1.2) geogr. hist. prowincja rzymska obejmująca zachodnią część półwyspu Azja Mniejsza;
(1.3) mitgr. okeanida, córka tytana Okeanosa i tytanidy Tetydy;
(1.4) mitgr. jedna z nereid
(1.5) geogr. zob. Azja Mniejsza.
Azja (gr. Ἀσία Asía, łac. Asia) – w zależności od podejścia: największy kontynent na Ziemi lub część świata, która razem z Europą tworzy największy kontynent, Eurazję. Nazywana jest często kontynentem wielkich kontrastów geograficznych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. ludy azjanickie - pierwotne ludy zamieszkujące Europę i Azję Przednią od okresu paleolitu, przed przybyciem tam innych ludów (celtyckich, indoeuropejskich itp.);
2. języki azjanickie - dawne, wymarłe języki tych ludów
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. Azjata
Wiktionary
styl w retoryce antycznej oparty na wzorach z Azji Mniejszej, charakteryzujący się przeładowaniem figurami retorycznymi, bujnością, kwiecistością i patetycznością, przeciwieństwo attycyzmu
Azjanizm – odmiana stylu retorycznego przeciwstawiana attycyzmowi. Azjanizm, inspirowany retoryką rodem z Azji Mniejszej, charakteryzował się wybujałością i kwiecistością stylu, mnogością figur i tropów. Teoria wymowy oderwała się od filozofii, szczególnie logiki, stając się sztuką zadziwiania odbiorcy zabiegami słownymi.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: azjatycki
przymiotnik relacyjny
(1.1) daw. azjatycki
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. rel. kapłan stojący na czele wszystkich świątyń, w których oddawano kult boski cezarom w Azji (rzymskiej prowincji w Anatolii)
Wiktionary
skrót od: azjatycki; azj.
SJP.pl
mieszkaniec Azji
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec kontynentu azjatyckiego
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Azji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Azji
SJP.pl
Wiktionary
→ Azja
przymiotnik
(1.1) dotyczący Azji, związany z Azją, pochodzący z Azji
SJP.pl
Wiktionary
dotyczący Azji i Europy; w części azjatycki, w części europejski
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest azjatyckie; cecha tych, którzy są azjatyccy
SJP.pl
Wiktionary
1. proces wypierania białych z różnych dziedzin życia przez rdzennych Azjatów;
2. nadawanie czemuś charakteru azjatyckiego
SJP.pl
nazwisko obce
SJP.pl
[czytaj: aznaWUR] nazwisko obce
SJP.pl
bakteria żyjąca w glebie lub wodzie, potrafiąca wiązać wolny azot z powietrza; azotobakter
SJP.pl
związek organiczny zawierający grupę azową
Azobenzen, difenylodiazen – organiczny związek chemiczny, jeden z aromatycznych związków azowych. Jest najprostszym arylowym związkiem azowym. Termin „azobenzen” jest często stosowany również w odniesieniu do związków, które są pochodnymi diazenu (diimidu), które nazywa się „diazenami”. Diazeny to związki silnie absorbujące światło i są powszechnymi barwnikami.
Stosowany jest do produkcji barwników organicznych.
SJP.pl
Wikipedia
dotyczący azoiku, najstarszej ery w dziejach Ziemi
SJP.pl
w geologii: najstarsza era w dziejach Ziemi, która trwała od początków geologicznych dziejów Ziemi do około 2,5 miliarda lat temu; archeozoik, archaik, era archaiczna
SJP.pl
paprotka stosowana jako dekoracja zbiorników wodnych, np. akwarium
Azolla (Azolla) – rodzaj wodnej paproci różnozarodnikowej klasyfikowany do rodziny salwiniowatych. Obejmuje 7 gatunków. Z powodu introdukcji gatunki należące do tego rodzaju rozprzestrzenione są już niemal na całym świecie. W Polsce jeden gatunek występuje jako inwazyjny – azolla drobna A. filiculoides (podawana była także azolla meksykańska A. mexicana, ale najwyraźniej omyłkowo).
SJP.pl
Wikipedia
brak plemników w nasieniu wskutek wrodzonego niedorozwoju jąder, uszkodzenia komórek plemnikotwórczych lub zarośnięcia kanalików najądrzy; jedna z przyczyn niepłodności u mężczyzn
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. brak plemników w nasieniu;
Azoospermia – laboratoryjny obraz niepłodności polegający na całkowitym braku plemników w ejakulacie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię psa
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(1.1) zoonim, imię dla psa
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(2.1) bibl. liter. imię|polski|m.
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(3.1) geogr. miejscowość w Izraelu, w dystrykcie Tel Awiwu;
Azor (hebr.: אזור; arab. يازور) – samorząd lokalny położony w Dystrykcie Tel Awiwu, w Izraelu.
Leży na równinie Szaron w aglomeracji miejskiej Gusz Dan, w otoczeniu miast Tel Awiw, Ramat Gan, Or Jehuda, Holon i Riszon le-Cijjon, oraz moszawów Gannot i Miszmar ha-Sziwa. Na wschód od miasteczka jest międzynarodowy port lotniczy im. Ben-Guriona.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Azorów (archipelagu na Oceanie Atlantyckim)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Azorów
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Azorów (archipelagu na Oceanie Atlantyckim)
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(1.1) pieszcz. zoonim, imię dla psa
SJP.pl
Wiktionary
południowoamerykańska roślina uprawna z rodziny selerowatych
Azorella, azorka (Azorella Lamarck) – rodzaj roślin z rodziny selerowatych (Apiaceae). Obejmuje 56 gatunków. Występują one w Ameryce Południowej od Ziemi Ognistej i Falklandów na południu do Kostaryki na północy, poza tym na wyspach subantarktycznych, w Nowej Zelandii i południowo-wschodniej Australii. Rosną zwykle w miejscach skalistych i żwirowych, na torfowiskach i w trawiastych murawach, często tworząc charakterystyczne, zbite darnie i poduszki. Rośliny niektórych gatunków tworzą na tyle sztywne poduszki, że można na nich stanąć, nie zostawiając śladu. Najstarsze, okazałe okazy osiągają wiek 3 tysięcy lat. Są to rośliny typowe dla formacji wysokich Andów, ale część gatunków spotykana jest także w innych zbiorowiskach roślinnych na mniejszych wysokościach.
SJP.pl
Wikipedia
mieszkanka Azorów (archipelagu na Oceanie Atlantyckim)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Azorów
SJP.pl
Wiktionary
→ Azory (archipelag)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Azorami, leżący na Azorach
SJP.pl
Wiktionary
archipelag na Oceanie Atlantyckim
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. archipelag na Oceanie Atlantyckim, region autonomiczny Portugalii;
(1.2) geogr. adm. osiedle w Krakowie, w dzielnicy Prądnik Biały;
(1.3) geogr. adm. dzielnica Kutna na zachodnim krańcu miasta;
forma rzeczownika.
(2.1) M., B. i W. lm. od: Azor
Azory (port. Açores, wym. [ɐˈsoɾɨʃ]; Arquipélago dos Açores), administracyjnie Region Autonomiczny Azorów – archipelag dziewięciu wysp wulkanicznych należących do Portugalii, położony w środkowej części Oceanu Atlantyckiego, na Grzbiecie Śródatlantyckim. Znajduje się około 1500 km od wybrzeży Półwyspu Iberyjskiego i jest zaliczany do Makaronezji. Na długości 650 km rozciągają się trzy główne grupy wysp (grupa zachodnia: Flores i Corvo, grupa centralna: Faial, Pico, São Jorge, Graciosa i Terceira, grupa wschodnia: São Miguel i Santa Maria). Zróżnicowana rzeźba terenu ze stromymi, skalistymi wybrzeżami i jeziorami kraterowymi świadczy o wulkanicznym pochodzeniu wysp. Archipelag jest nadal obszarem aktywnym sejsmicznie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pierwiastek chemiczny o symbolu N i liczbie atomowej 7, odkryty przez Daniela Rutherforda
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu N i liczbie atomowej 7;
Azot (N, łac. nitrogenium) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 7, niemetal z grupy 15 (azotowców) układu okresowego. W warunkach normalnych jest bezbarwnym, bezzapachowym gazem. Został odkryty w 1772 roku przez Daniela Rutherforda.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
sól kwasu azotowego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. sól kwasu azotowego (z grupą NO2 lub NO3)
Azotany, nazwa systematyczna: trioksydoazotany(1−); w systemie Stocka: azotany(V) – grupa związków chemicznych, sole i estry kwasu azotowego (HNO
3).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z azotanem
SJP.pl
sól kwasu azotowego
Azotany, nazwa systematyczna: trioksydoazotany(1−); w systemie Stocka: azotany(V) – grupa związków chemicznych, sole i estry kwasu azotowego (HNO
3).
SJP.pl
Wikipedia
kwas azotawy - związek nieorganiczny, słaby i nietrwały kwas tlenowy
przymiotnik
(1.1) chem. zawierający azot na niższym stopniu utlenienia
SJP.pl
Wiktionary
związek azotu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. związek chemiczny azotu z metalem lub półmetalem;
SJP.pl
Wiktionary
w medycynie: podwyższona zawartość azotu we krwi
SJP.pl
związek azotu
SJP.pl
Wikipedia
→ azotek
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od azotniak
Wiktionary
nawóz azotowy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) roln. nawóz mineralny o zawartości mniej więcej dwadzieścia procent azotu;
Cyjanamidek wapnia (lub cyjanamid wapnia), CaCN2 – organiczny związek chemiczny, sól wapniowa cyjanamidu. Dianion [N=C=N]2− ma budowę liniową i jest izoelektronowy z O=C=O.
Cyjanamid wapnia jest bezbarwnym proszkiem (produkt techniczny ma zabarwienie szare lub czarne), rozkładającym się powoli pod wpływem wody. Powoduje opadanie liści, kwiatów i owoców drzew oraz innej roślinności.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
bakteria żyjąca w glebie lub wodzie, potrafiąca wiązać wolny azot z powietrza; azobakter
SJP.pl
preparat zawierający żywe kultury azobakterów (bakterii żyjących w glebie i w wodzie, mających zdolność wiązania wolnego azotu z powietrza); szczepionka nawozowa
SJP.pl
szczepionka do szczepienia roślin motylkowych ich bakteriami symbiotycznymi
SJP.pl
owadobójczy środek ochrony roślin, obecnie w wielu krajach wycofany z użycia ze względu na wysoką toksyczność; azotox, DDT
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) biol. taki, który do swojego prawidłowego rozwoju wymaga podłoża bogatego w związki azotu
Wiktionary
nasycać azotem
czasownik przechodni niedokonany (dk. naazotować)
(1.1) met. nasycać powierzchnię metalu azotem, w celu zwiększenia twardości, odporności na zużycie i korozję
czasownik zwrotny niedokonany azotować się (dk. naazotować się)
(2.1) być azotowanym
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) techn. nasycanie czegoś azotem
Azotowanie – obróbka cieplno-chemiczna stopów żelaza polegająca na dyfuzyjnym nasyceniu powierzchni metalu azotem. W efekcie azotowania tworzy się warstwa wierzchnia, której struktura i skład fazowy zależy od temperatury, czasu, składu chemicznego przedmiotu i atmosfery. Azotowaniu poddaje się materiały o specjalnie dobranym składzie chemicznym. W przypadku stali, są to stale do azotowania. Zawierają dodatek pierwiastków azotkotwórczych Cr, V lub Mo. Azotowanie stosuje się w celu podwyższenia właściwości tribologicznych lub odporności na korozję.
Wiktionary oraz Wikipedia
grupa pierwiastków chemicznych stanowiąca V grupę główną układu okresowego: azot, fosfor, arsen, antymon i bizmut
Azotowce, pniktogeny – pierwiastki 15 (daw. VA lub V głównej) grupy układu okresowego. Są to azot, fosfor, arsen, antymon i bizmut. W warunkach normalnych, oprócz gazowego azotu, wszystkie występują w stanie stałym. Położenie w układzie okresowym wskazuje, że azotowcem jest także moskow, wytworzony w ilości kilku atomów.
SJP.pl
Wikipedia
każdy pierwiastek z piątej grupy układu okresowego Mendelejewa
SJP.pl
przymiotnik od: azot
przymiotnik
(1.1) chem. związany z azotem; zawierający azot
SJP.pl
Wiktionary
owadobójczy środek ochrony roślin, obecnie w wielu krajach wycofany z użycia ze względu na wysoką toksyczność; azotoks, DDT
Dichlorodifenylotrichloroetan (łac. Clofenotanum; DDT, Azotox) – organiczny związek chemiczny z grupy chlorowanych węglowodorów. Stosowany jest jako środek owadobójczy. Syntezę DDT przeprowadził po raz pierwszy w 1874 austriacki chemik Othmar Zeidler. Właściwości owadobójcze tego związku odkrył Szwajcar Paul Müller, za co otrzymał Nagrodę Nobla w 1948 r.
SJP.pl
Wikipedia
podwyższony poziom substancji azotowych w moczu
SJP.pl
sól kwasu azotawego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. sól lub ester kwasu azotawego (HNO₂); związek chemiczny zawierający grupę azotynową (-NO₂) związaną z metalem lub innym atomem (zwykle ich grupą)
Azotyny, nazwa Stocka: azotany(III) – grupa związków chemicznych, soli lub estrów kwasu azotawego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ azotyn
SJP.pl
sól kwasu azotawego
Azotyny, nazwa Stocka: azotany(III) – grupa związków chemicznych, soli lub estrów kwasu azotawego.
SJP.pl
Wikipedia
miasto w Federacji Rosyjskiej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Rosji, w obwodzie rostowskim;
(1.2) wojsk. ukraiński pułk sformowany w 2014 r. w odpowiedzi na hybrydową inwazję Rosji;
Azow (ros. Азов) – miasto w europejskiej części Rosji w obwodzie rostowskim, położone nad Donem, 7 km od jego ujścia do Morza Azowskiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dynastia bogów nordyckich
Asowie lub Azowie (Æsir, aesir – wym. ['aiser] po islandzku; liczba pojedyncza Áss, żeńska forma Ásynja, żeńska liczba mnoga Ásynjur – Asyny bądź Asynje) – jedna z dwóch głównych dynastii bogów nordyckich, ród dobroczynnych bogów polityki i działań militarnych, którzy władają światem.
SJP.pl
Wikipedia
1. związany z Morzem Azowskim;
2. związany z Azowem (miastem w Rosji)
przymiotnik
(1.1) geogr. związany z Azowem (miastem w Rosji)
SJP.pl
Wiktionary
grupa azowa - grupa wchodząca w skład niektórych związków organicznych, zawierająca dwa atomy azotu
Azowy (ros. Азовы) – wieś (sieło) w Rosji, w Jamalsko-Nienieckim Okręgu Autonomicznym, w rejonie szuryszkarskim. W 2021 liczyła 302 mieszkańców, głównie Chantów.
SJP.pl
Wikipedia
związek organiczny zawierający grupę azową
SJP.pl
[czytaj: a-zet-ES] skrót od: Akademicki Związek Sportowy
skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju męskorzeczowego
(1.1) = sport. Akademicki Związek Sportowy;
(1.2) = inform. automat ze stosem;
skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju nijakiego
(2.1) = med. atopowe zapalenie skóry;
(2.2) = med. alergiczne zapalenie spojówek;
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) związany z Aztekami, dotyczący Azteków, ich kultury, sztuki
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) na sposób aztecki, po aztecku
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) typowo aztecki charakter czegoś, kogoś
Wiktionary
1. nazwa nadawana członkowi indiańskiego ludu, przybyłego w XIII w. z północy (z mitycznej praojczyzny Aztlán, która dała początek nazwie Aztekowie) i osiadłemu w Dolinie Meksyku;
2. mieszkaniec imperium azteckiego
Aztekowie (znani również jako Mexikowie albo Meszikowie) – najsilniejszy w prekolumbijskim Meksyku lud posługujący się językiem nahuatl z rodziny uto-azteckiej. W momencie przybycia hiszpańskich konkwistadorów Aztekowie stali na czele najsilniejszej federacji miast-państw w całej Mezoameryce.
SJP.pl
Wikipedia
1. nazwa nadawana członkini indiańskiego ludu, przybyłego w XIII w. z północy (z mitycznej praojczyzny Aztlán, która dała początek nazwie Aztekowie) i osiadłemu w Dolinie Meksyku;
2. mieszkanka imperium azteckiego
SJP.pl
1. nazwa nadawana członkowi indiańskiego ludu, przybyłego w XIII w. z północy (z mitycznej praojczyzny Aztlán, która dała początek nazwie Aztekowie) i osiadłemu w Dolinie Meksyku;
2. mieszkaniec imperium azteckiego
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) etn. członek historycznego indiańskiego plemięemienia z Ameryki Środkowej;
SJP.pl
Wiktionary
najsilniejszy naród indiański w prekolumbijskim Meksyku; Aztecy
Aztekowie (znani również jako Mexikowie albo Meszikowie) – najsilniejszy w prekolumbijskim Meksyku lud posługujący się językiem nahuatl z rodziny uto-azteckiej. W momencie przybycia hiszpańskich konkwistadorów Aztekowie stali na czele najsilniejszej federacji miast-państw w całej Mezoameryce.
SJP.pl
Wikipedia
fasola azuki - roślina z rodziny bobowatych o nasionach podobnych do fasoli; fasola adzuki
Azuki (fr. Azougui) – stanowisko archeologiczne w północno-zachodniej Mauretanii, na północny zachód od Ataru. W XII wieku była to siedziba dynastii Almorawidów. Jej członkowie dokonywali stąd najazdów na Imperium Ghany. Stąd też podbili Maroko. Do naszych czasów zachowały się ruiny cytadeli i nekropolii. W okolicy natrafiono na jeszcze starsze petroglify.
SJP.pl
Wikipedia
spirytusowy wyciąg z kwiatów rumianku pospolitego, o działaniu przeciwzapalnym i bakteriobójczym
SJP.pl
→ azulan
SJP.pl
cienkie płytki ceramiczne pokryte nieprzepuszczalnym szkliwem; azulejos
Azulejo – cienkie ceramiczne płytki, najczęściej kwadratowe, pokryte nieprzepuszczalnym i błyszczącym szkliwem. Powierzchnia azulejo jest jedno lub wielokolorowa, gładka lub z fakturą. Płytek azulejo używano jako elementów mozaik składających się z wielu, czasem ponad kilku tysięcy elementów, pokrywających całe ściany, oraz jako oddzielnych kompozycji dekoracyjnych.
SJP.pl
Wikipedia
cienkie płytki ceramiczne pokryte nieprzepuszczalnym szkliwem; azulejo
Azulejo – cienkie ceramiczne płytki, najczęściej kwadratowe, pokryte nieprzepuszczalnym i błyszczącym szkliwem. Powierzchnia azulejo jest jedno lub wielokolorowa, gładka lub z fakturą. Płytek azulejo używano jako elementów mozaik składających się z wielu, czasem ponad kilku tysięcy elementów, pokrywających całe ściany, oraz jako oddzielnych kompozycji dekoracyjnych.
SJP.pl
Wikipedia
węglowodór nienasycony
Azuleny należą do naturalnych substancji chemicznych z grupy nienasyconych węglowodorów dwupierścieniowych, których pochodne znajdują się w olejkach eterycznych.
SJP.pl
Wikipedia
→ azulen
SJP.pl
minerał, zasadowy węglan miedzi; błękit górski; błękit miedzi
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. minerał – zasadowy węglan miedzi;
Azuryt – minerał z gromady węglanów, zasadowy węglan miedzi. Minerał pospolity, szeroko rozpowszechniony.
Nazwa pochodzi od perskiego lazhward i arabskiego lazurd oznaczających barwę niebieską.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z azurytem
przymiotnik
(1.1) zrobiony z azurytu, składający się z azurytu, zawierający azuryt
SJP.pl
Wiktionary
sól kwasu azotowodorowego mająca właściwości wybuchowe
Azydki – sole lub związki organiczne zawierające grupę N3. Wiele z nich ma właściwości wybuchowe oraz silnie toksyczne, porównywalnie z cyjankami.
SJP.pl
Wikipedia
sól kwasu azotowodorowego mająca właściwości wybuchowe
Azydki – sole lub związki organiczne zawierające grupę N3. Wiele z nich ma właściwości wybuchowe oraz silnie toksyczne, porównywalnie z cyjankami.
SJP.pl
Wikipedia
→ azydek
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. med. badanie rentgenowskie żyły nieparzystej z użyciem środka kontrastowego
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. geogr. Azja
Wiktionary
1. schronienie udzielane przez państwo cudzoziemcowi prześladowanemu na terenie innego państwa;
2. przenośnie: schronienie, miejsce bezpiecznego pobytu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miejsce ucieczki, bezpieczne schronienie;
(1.2) praw. schronienie udzielane przez państwo osobie prześladowanej przez własny kraj ze względów politycznych lub społecznych;
Azyl (łac. asylum, z gr. ásylon „wolny od grabieży; nietykalny”; a- „bez” i sýlon „prawo zagarnięcia”) – miejsce odosobnienia, ucieczki, schronienia, zwłaszcza dla osób ściganych przez prawo. Znaczenie wywodzi się ze zwyczaju, według którego nie można było wydać przestępcy ukrywającego się w sanktuarium.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
odnoszący się do azylanta, właściwy azylantom
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z azylantami, dotyczący azylantów, przeznaczony dla nich
SJP.pl
Wiktionary
uchodźca, któremu jakieś państwo udzieliło azylu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, której udzielono azylu
(1.2) osoba ubiegająca się o azyl
Azyl (łac. asylum, z gr. ásylon „wolny od grabieży; nietykalny”; a- „bez” i sýlon „prawo zagarnięcia”) – miejsce odosobnienia, ucieczki, schronienia, zwłaszcza dla osób ściganych przez prawo. Znaczenie wywodzi się ze zwyczaju, według którego nie można było wydać przestępcy ukrywającego się w sanktuarium.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ azylant
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) forma żeńska od: azylant
SJP.pl
Wiktionary
osoba, która znalazła azyl
SJP.pl
→ azyl
przymiotnik
(1.1) związany z azylem
SJP.pl
Wiktionary
w archeologii: kultura azylska - kultura wczesnego mezolitu
SJP.pl
chleb pieczony bez zakwasu i soli, używany jako opłatki, hostie w Kościele katolickim
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od azymut
Wiktionary
1. kąt zawarty między kierunkiem północy a innym, dowolnym kierunkiem, mierzony zgodnie z ruchem wskazówek zegara;
2. kąt między płaszczyzną południka niebieskiego a płaszczyzną przechodzącą przez dany obiekt oraz bieguny niebieskie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kąt zawarty między północną częścią południka odniesienia a danym kierunkiem poziomym;
Azymut (ar. as-sumūt, as-simūt(lm), od samt – prosta droga, kierunek, cel) – kąt zawarty między północną częścią południka odniesienia a danym kierunkiem poziomym. Wartość azymutu liczy się zgodnie z ruchem wskazówek zegara i wyraża w mierze kątowej, najczęściej w stopniach. Azymut może służyć do orientacji w terenie i do orientowania pomiarów geodezyjnych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ azymut
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z azymutem, dotyczący azymutu
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) rzad. związany z azymutem
Wiktionary
związek heterocykliczny; pirydyna
Pirydyna – organiczny, heterocykliczny związek chemiczny z grupy azyn o aromatycznym, sześcioczłonowym pierścieniu.
Jest to bezbarwna ciecz, o charakterystycznym zapachu, mieszająca się z wodą w każdym stosunku. Jest silnie higroskopijna. Z wodą tworzy monohydrat, różniący się właściwościami od czystej pirydyny. Ma właściwości słabo zasadowe, z mocnymi kwasami tworzy krystaliczne sole pirydyniowe. W reakcji pirydyny z halogenoalkanami powstają czwartorzędowe sole amoniowe. Produktem całkowitego uwodornienia pirydyny jest piperydyna. Pirydyna jest otrzymywana ze smoły pogazowej lub na drodze syntetycznej z acetylenu i kwasu cyjanowodorowego.
SJP.pl
Wikipedia
zawierający azynę (pirydynę, jeden ze związków heterocyklicznych) lub w jakiś inny sposób związany z tym związkiem; pirydynowy
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) farm. antybiotyk z grupy makrolidów o długim okresie półtrwania, dający stosunkowo mało działań niepożądanych
Azytromycyna – organiczny związek chemiczny, antybiotyk makrolidowy, należący do grupy tzw. azalidów, o działaniu bakteriostatycznym, hamującym syntezę białek bakteryjnych. Charakteryzuje się wysoką koncentracją w zakażonych tkankach i długim okresem półtrwania. Występowanie i nasilanie się objawów niepożądanych jest mniejsze niż u erytromycyny.
Wiktionary oraz Wikipedia