1. symbol neonu, pierwiastka chemicznego;
2. skrót od: Księga Nehemiasza - jedna z ksiąg biblijnych, wchodząca w skład Starego Testamentu
symbol
(1.1) chem. neon (pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 10)
skrót
(2.1) = Księga Nehemiasza
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. niewielka dolina w Niemczech, w okolicach Düsseldorfu; miejsce odnalezienia pierwszego szkieletu neandertalczyka;
Neandertal (niem. Neandertal, przed reformą pisowni w roku 1901: Neanderthal) – dolina rzeki Düssel, około 10 km od Düsseldorfu w Nadrenii Północnej-Westfalii w Niemczech. Nazwę zawdzięcza Joachimowi Neanderowi, nauczycielowi, teologowi i kompozytorowi z Düsseldorfu, który się często przechadzał w tej okolicy szukając natchnienia. Dolinę nazwano tak na początku XIX wieku, wcześniej nazywano ją po prostu „Die Gesteine” („Skały”) albo „Das Hundsklipp” („Psie Urwiska”).
Wiktionary oraz Wikipedia
1. pierwotny człowiek żyjący w okresie plejstocenu (400-24 tys. lat temu), uważany za poprzednika lub przodka homo sapiens;
2. w przenośni: ktoś nieokrzesany; brutal, gbur
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) paleoantrop. nazwa systematyczna|Homo neanderthalensis|ref=tak., wymarły gatunek z rodzaju człowiek (nazwa systematyczna|Homo|ref=tak.) lub podgatunek człowieka rozumnego;
(1.2) przen. ekspr. osoba nieokrzesana
Człowiek neandertalski, neandertalczyk (Homo neanderthalensis) – wymarły przedstawiciel rodzaju Homo (człowiek), znany z plejstocenu (ok. 400 000 do ok. 24 500 lat temu), w zależności od autorów klasyfikowany jako podgatunek człowieka rozumnego – Homo sapiens neanderthalensis – lub odrębny od niego gatunek – Homo neanderthalensis.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) paleoantrop. samica człowieka neandertalskiego
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) dosł. związany z Neandertalem
(1.2) antrop. związany z neandertalczykami
Wiktionary
miasto w południowych Włoszech
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w południowych Włoszech położone nad Zatoką Neapolitańską; stolica Kampanii;
Neapol (wł. Napoli (['na:poli], Wymowa), nap. Nàpule, łac. Neapolis z gr. he nea polis (wymowa ['na:pələ] lub ['na:pulə]), dosł. „nowe miasto”) – miasto położone w południowych Włoszech, nad Zatoką Neapolitańską. Stolica regionu Kampania oraz Prowincji Neapol. Miasto położone jest u podnóża Wezuwiusza. Neapol liczący w 2021 r. 922 094 mieszkańców jest trzecim pod względem populacji miastem Włoch, ustępując pod tym względem Rzymowi oraz Mediolanowi. Neapol wraz z okolicznymi miastami i okolicami tworzy aglomerację liczącą według różnych źródeł ok. 3 mln mieszkańców.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. lub rzad. neapolitańczyk, mieszkaniec Neapolu
Wiktionary
mieszkaniec Neapolu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) mieszkaniec Neapolu
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Neapolu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Neapolu
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Neapol
przymiotnik
(1.1) związany z Neapolem lub neapolitańczykami
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) taki, który posługuje się językiem neapolitańskim
(1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem neapolitańskim
(1.3) spisany, stworzony w języku neapolitańskim
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) rzad. lub daw. związany z Neapolem, dotyczący Neapolu, pochodzący z Neapolu
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Nearktyki, związany z Nearktyką
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. zool. obszar zoogeograficzny obejmujący część Meksyku, Amerykę Północną i Grenlandię;
Kraina nearktyczna, Nearktyka – kraina zoogeograficzna obejmująca północną część Meksyku, Amerykę Północną i Grenlandię. Ze względu na duże podobieństwo do Palearktyki bywa czasem łączona z nią w jedną krainę holarktyczną.
Nearktyka leży w strefie klimatu zimnego i umiarkowanego. Fauna przypomina w ogólnym zakresie palearktyczną, zwłaszcza na obszarach porośniętych tundrą i tajgą. Jest to pozostałość z czasów epoki lodowcowej, kiedy to gatunki rozprzestrzeniały się między Eurazją a Ameryką dzięki połączeniu obu kontynentów w rejonie Cieśniny Beringa.
Wiktionary oraz Wikipedia
półdługowłosa odmiana kota rosyjskiego niebieskiego
SJP.pl
babiloński bóg opiekuńczy pisarzy i piśmiennictwa; Nabu
Nazwa biblijna:
SJP.pl
Wikipedia
Nebokadnezar II - władca Babilonu; Nabuchodonozor II
SJP.pl
→ Nebraska (stan w USA)
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. stan USA ze stolicą w Lincoln i największym miastem Omaha;
Nebraska (wymowa:/nəˈbræskə/) – stan w środkowej części Stanów Zjednoczonych. Ustanowiony w 1867 roku, był 37. stanem, który przystąpił do federacji. W 2024 roku osiągnął 2 mln mieszkańców. Stolicą stanu jest Lincoln, największym miastem – Omaha.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ Nebraska (stan w USA)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Nebraską, dotyczący Nebraski
SJP.pl
Wiktionary
w astronomii: odnoszący się do skupisk gazu i pyłu międzygwiezdnego; mgławicowy
SJP.pl
dawniej, w fizyce i astronomii: hipotetyczny pierwiastek chemiczny odkryty w widmie odległych gwiazd
SJP.pl
sposób podawania leku bezpośrednio do płuc lub oskrzeli za pomocą specjalnego inhalatora
Nebulizacja – rodzaj zabiegu medycznego. Polega na podawaniu pacjentowi płynnych leków w postaci rozpylonej mgiełki (aerozolu) metodą inhalacji poprzez usta, rurkę intubacyjną lub przez otwór tracheotomijny - bezpośrednio do układu oddechowego. Służy do tego inhalator do nebulizacji.Zaletą stosowania tej metody jest przyspieszenie działania leku oraz zmniejszenie wielkości jego dawki co pozwala ograniczać niekorzystne efekty uboczne terapii. Z nebulizacji może korzystać każdy we własnym domu, niezależnie od wieku (zabieg nie wymaga koordynacji wdechowej). Sprawdza się zarówno przy podawaniu leków (np. w astmie, przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc, mukowiscydozie), jak i w leczeniu przeziębień (inhalacje z soli fizjologicznej).
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj inhalatora służący do podawania leków bezpośrednio do oskrzeli
SJP.pl
[czytaj: nek] przedsiębiorstwo elektroniczne
Necówka (nec) – regionalny rodzaj pieczeni wytwarzany na terenie Śląska Cieszyńskiego, wyrób wędliniarski zaliczany do wyrobów średniorozdrobnionych. Jest to polędwiczka wieprzowa umieszczona w klopsie a następnie owinięta necem (tzn. wieprzową siatką otrzewną) i upieczona. Gotowy wyrób ma kształt owalny i ok. 20 cm długości.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od net
Wiktionary
[czytaj: nekar] rzeka w Niemczech, prawy dopływ Renu
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w południowo-zachodnich Niemczech, prawy dopływ Renu;
Neckar – rzeka w południowo-zachodnich Niemczech, prawy dopływ Renu. Długość 367 km, powierzchnia dorzecza 13,9 tys. km². Źródła w Villingen-Schwenningen w górach Schwarzwaldu, na wysokości 706 m n.p.m. W dolnym biegu płynie w głębokiej i wąskiej dolinie u południowego podnóża masywu Odenwald. Głównym dopływem jest Jagst. Rzeka jest żeglowna na odcinku 203 km, od Plochingen jest skanalizowana (26 stopni wodnych). Główne miasta nad Neckarem to Rottweil, Tybinga, Stuttgart, Heilbronn i Heidelberg, a przy ujściu – Mannheim.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
[czytaj: neking] pieszczoty górnej połowy ciała
Seks bez penetracji (ang. outercourse, petting) – aktywność seksualna, która zwykle nie obejmuje penetracji seksualnej, chociaż niektóre jego formy, szczególnie te określane jako „outercourse”, mogą zawierać elementy penetracji związane z pieszczotami palcami lub ustami. Na ogół wyklucza seks waginalny, analny lub oralny, natomiast obejmuje różne formy aktywności seksualnej i nieseksualnej, takie jak frottage, seks manualny, wzajemną masturbację, całowanie i przytulanie.
SJP.pl
Wikipedia
jezioro w Augustowie
Necko – jezioro w Augustowie (makroregion – Pojezierze Litewskie, mezoregion – Równina Augustowska), w województwie podlaskim, w powiecie augustowskim, w gminie Augustów. Zbiornik wodny 2 klasy.
Necko należy do typu polodowcowych jezior rynnowych. Jezioro ma dość dobrze rozwiniętą linię brzegową, w większości (70%) porośniętą lasem, z licznymi piaszczystymi plażami.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. fryzj. kok
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. potrawa regionalna, klops z mięsa mielonego z polędwiczką w środku, pieczony w wieprzowej siatce otrzewnej;
Necówka (nec) – regionalny rodzaj pieczeni wytwarzany na terenie Śląska Cieszyńskiego, wyrób wędliniarski zaliczany do wyrobów średniorozdrobnionych. Jest to polędwiczka wieprzowa umieszczona w klopsie a następnie owinięta necem (tzn. wieprzową siatką otrzewną) i upieczona. Gotowy wyrób ma kształt owalny i ok. 20 cm długości.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.
Wiktionary
Nedeżów – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Jarczów.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.
Wieś jest sołectwem w gminie Jarczów. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 243 mieszkańców.
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Anny w Gródku.
Wikipedia
średniowieczny statek towarowy
Nef (od łac. navis – statek) – typ statku towarowego używany w XII-XIII wieku w zachodniej Europie.
Konstrukcja nefu wzorowana była na knarach lub na statku normandzkim. Był jednak większy od knary, a stosunek jego długości do szerokości wynosił 3:1. Pierwsze nefy zaczęły się pojawiać już w drugiej połowie XI wieku. Używano ich przede wszystkim we flocie francuskiej, angielskiej, hiszpańskiej i portugalskiej.
SJP.pl
Wikipedia
biała plamka na rogówce oka lub paznokciu
SJP.pl
minerał z grupy skaleniowców, glinokrzemian sodu i potasu
Nefelin – minerał z grupy krzemianów szkieletowych, jest skaleniowcem. Jest dość pospolity i szeroko rozpowszechniony.
Nazwa pochodzi od gr. nephele = chmura, mgła (R.J. Hauy - 1800 r.) - wchodząc w reakcję z kwasami powoduje ich mętnienie.
SJP.pl
Wikipedia
skała magmowa wulkaniczna zaliczana do foidytów
Nefelinit – należąca do foidytów skała magmowa, wulkaniczna o strukturze drobnoziarnistej, porfirowej, przy czym ciasto skalne jest afanitowe (szkliste). Barwa czarna lub ciemnoszara, rzadziej jasnoszara. Fenokryształy reprezentowane są głównie przez augit tytanowy i nefelin, skalenie nie występują. W niektórych odmianach dość liczny (do 7%) oliwin (nefelinit oliwinowy), sanidyn (nefelinit sanidynowy), leucyt (nefelinit leucytowy), monticellit (nefelinit monticelllitowy), melilit (nefelinit melilitowy).
SJP.pl
Wikipedia
przyrząd optyczny używany do pomiaru stopnia zmętnienia cieczy
Nefelometr (nazwa pochodzi od greckiego słowa „nephos" (chmura)) – przyrząd optyczny służący do pomiaru stężenia cząsteczek stałych zawieszonych w cieczy lub gazie na podstawie pomiaru natężenia światła rozproszonego przez zawiesiny. Umożliwia oznaczenie stężenia zawiesiny w roztworze oraz rozmiarów i masy jej cząstek. Używany jest także do badania atmosfery. Głównymi elementami przyrządu są źródło światła i fotodetektor ustawione w stosunku do siebie pod pewnym kątem różnym od 180° (najczęściej 90°).
SJP.pl
Wikipedia
stosowana w chemii analitycznej metoda określania ilościowego zmętnienia roztworów w oparciu o pomiary przepuszczalności i rozproszenia światła
Nefelometria – metoda analizy instrumentalnej wykorzystująca efekt Tyndalla i służąca do ustalania stężenia roztworu koloidalnego. Wiązka światła przechodząc przez roztwór koloidalny ulega rozproszeniu i staje się widoczna w postaci stożka Tyndalla. Pomiar intensywności światła rozproszonego pozwala na oznaczenie stężenia substancji rozpraszającej światło.
Do pomiaru używa się nefelometru.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
żona Amenhotepa IV Echnatona, króla egipskiego; Nefertiti; Nefretete
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.
SJP.pl
Wiktionary
żona Amenhotepa IV Echnatona, króla egipskiego; Neferetiti; Nefretete
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.
Neferneferuaton-Nefertiti („Piękna jest piękność Atona, piękna, która nadchodzi/nadeszła/przybyła”) – małżonka faraona Echnatona z XVIII dynastii.
Pochodzenie Nefertiti nie jest jasne. Przedstawia się teorię, jakoby była księżniczką mitannijską – co tłumaczyłoby jej imię, utożsamia się ją też z Taduhepą. Przyjmuje się także, że była córką doradcy dworu Aja, który wstąpił na tron po śmierci Tutanchamona.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
część aeroplanktonu, organizmy planktoniczne (żywe glony, bakterie i grzyby) występujące w kropelkach wody chmur, po opadnięciu z deszczem na powierzchnię ziemi mogą powodować zakwity
Nefoplankton – żywe glony, grzyby i bakterie występujące w kropelkach wody chmur. Nefoplankton jest częścią aeroplanktonu.
SJP.pl
Wikipedia
Nefoskop – (gr. néphos – chmura, skopéō – patrzę) – przyrząd meteorologiczny do pomiaru prędkości i kierunku ruchu chmur.
Wikipedia
w medycynie: promieniujący ból okolicy nerkowej
SJP.pl
operacja chirurgiczna polegająca na usunięciu nerki
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. chirurgiczne usunięcie nerki;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
żona Amenhotepa IV Echnatona, króla egipskiego; Nefertiti; Neferetiti
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.
Neferneferuaton-Nefertiti („Piękna jest piękność Atona, piękna, która nadchodzi/nadeszła/przybyła”) – małżonka faraona Echnatona z XVIII dynastii.
Pochodzenie Nefertiti nie jest jasne. Przedstawia się teorię, jakoby była księżniczką mitannijską – co tłumaczyłoby jej imię, utożsamia się ją też z Taduhepą. Przyjmuje się także, że była córką doradcy dworu Aja, który wstąpił na tron po śmierci Tutanchamona.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
jedna z parzystych komórek znajdujących się wzdłuż serca owadów
SJP.pl
paproć z rodziny paprotkowatych, pochodząca z terenów równikowych; szeroko uprawiana jako roślina doniczkowa i szklarniowa; nerczyłusk
Nefrolepis, nerczyłusk (Nephrolepis) – rodzaj paproci zaliczany do monotypowej rodziny Nephrolepidaceae. Obejmuje 19 gatunków (baza Plants of the World online wymienia 28, w tym 5 pochodzenia mieszańcowego). Zasięg tych roślin obejmuje całą strefę międzyzwrotnikową, najdalej na północ sięgając po Półwysep Koreański i Wyspy Japońskie, a na południu po Wyspę Północną na Nowej Zelandii. W Polsce nie rosną dziko przedstawiciele tego rodzaju, niektóre gatunki są uprawiane jako ozdobne rośliny pokojowe.
SJP.pl
Wikipedia
specjalista w zakresie nefrologii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. lekarz specjalista zajmujący się rozpoznawaniem, profilaktyką i leczeniem chorób nerek
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) med. lekarka specjalistka nefrologii
SJP.pl
Wiktionary
dział medycyny zajmujący się diagnostyką, leczeniem i profilaktyką chorób nerek
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) med. związany z nefrologią, dotyczący nefrologii
Wiktionary
→ nefrolog
SJP.pl
podstawowa jednostka strukturalna i czynnościowa nerki, część wydzielnicza kanaliku nerkowego
Nefron – podstawowa jednostka funkcjonalno-strukturalna nerki. Składa się z dwóch zasadniczych części: ciałka nerkowego (kłębuszek nerkowy + torebka kłębuszka) oraz kanalika nerkowego. Liczba nefronów w nerce człowieka jest cechą osobniczą – wahać się może od 1 do 4 mln.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. stan chorobowy w nerkach, choroba nerek
Nefropatia – proces chorobowy dotyczący nerek.
Rozróżnia się:
Wiktionary oraz Wikipedia
przyrząd optyczny do wziernikowania wnętrza nerki
SJP.pl
przetoka wytworzona na miąższu nerki
Urostomia, przetoka moczowo-skórna - zbiorcza nazwa stomii tworzonych między układem moczowym a skórą, umożliwiających swobodny odpływ moczu z dróg moczowych w przypadkach, gdy z powodu choroby nie jest to możliwe w sposób naturalny. Urostomia może być połączeniem ze skórą nerki, moczowodów lub pęcherza moczowego.
SJP.pl
Wikipedia
cecha czegoś, co powoduje uszkodzenie nerek
Nefrotoksyczność — toksyczny lub destrukcyjny wpływ niektórych substancji chemicznych na komórki nerek. Istnieje wiele form nefrotoksyczności.
Nefrotoksyczności nie należy mylić z faktem, że niektóre leki działają specjalnie na nerki i dostosowane są do zmniejszania czynności nerek (np. heparyna).
SJP.pl
Wikipedia
powodujący uszkodzenie nerek
przymiotnik relacyjny
(1.1) med. zdolny do powodowania uszkodzeń nerek
SJP.pl
Wiktionary
substancja działająca toksycznie na nerki
SJP.pl
Nefrotomia – zabieg operacyjny nacięcia miąższu nerki. Zazwyczaj wykonywany jest w celu usunięcia kamienia nerkowego.
Wikipedia
→ nefroza
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. chirurgiczne usunięcie nerki z całym moczowodem oraz rozetą z pęcherza moczowego
Wiktionary
przewlekła choroba nerek
SJP.pl
cewkowaty, parzysty narząd wydalniczy u bezkręgowców
Nefrydium – ogólna nazwa cewkowatego, parzystego narządu wydalniczego, którego zadaniem jest wyprowadzenie na zewnątrz organizmu zbędnych produktów metabolizmu. Termin ten jest zwykle stosowany w odniesieniu do bezkręgowców (zwłaszcza pierścienic), rzadziej do strunowców (np. lancetnika).
SJP.pl
Wikipedia
skała metamorficzna barwy zielonej lub białej; cenny kamień ozdobny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. minerał z gromady krzemianów;
(1.2) bot. ogrod. odmiana grochu
Nefryt (gr. nephros – nerka; nazywany także żadem amfibolowym) – skała metamorficzna utworzona w wyniku wielu skomplikowanych procesów metasomatycznych oraz związanych z tektoniką uskokową i działalnością ciśnień kierunkowych tzw. stressu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ nefryt
przymiotnik relacyjny
(1.1) wykonany z nefrytu
SJP.pl
Wiktionary
zespół nefrytyczny - zespół objawów uszkodzenia śródbłonka kapilar kłębuszków nerkowych
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(2.1) hist. etn. nazwa jednego z dawnych plemięemion Izraela
(2.2) hist. geogr. jeden z regionów Izraela w północnej części tego kraju
Naftali, Neftali (hebr. נַפְתָּלִי – dosł. „moja walka”) – postać biblijna z Księgi Rodzaju.
Drugi syn Jakuba i Bilhy, niewolnicy Racheli. Imię nadała mu Rachela na znak swojego zwycięstwa ze swoją siostrą Leą. Protoplasta jednego z Dwunastu Plemion Izraela.
Według rastafarian z ruchu 12 Plemion Izraela, każdy rasta urodzony w styczniu należy do domu Napthali.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. przeczenie czemuś lub odrzucenie czegoś; negowanie, kwestionowanie, zaprzeczanie;
2. w logice:
a) działanie na jednym argumencie, przyporządkowujące mu przeciwną wartość logiczną; przeczenie, zaprzeczenie;
b) zaprzeczenie zdania twierdzącego; zdanie postaci: nieprawda, że (zdanie twierdzące)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zaprzeczenie, przeciwieństwo
(1.2) odrzucenie, podważanie słuszności
(1.3) log. mat. zaprzeczenie w logice, symbol odpowiadający słowu „nie”;
Negacja (z łac. negatio), zaprzeczenie – pojęcie logiki i językoznawstwa o kilku znaczeniach:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. osoba zaprzeczająca istnieniu zbrodni Holokaustu;
2. potocznie: osoba będąca za wystąpieniem swojego państwa z Unii Europejskiej;
3. osoba zaprzeczająca czemuś, co jest powszechnie, naukowo uznawane za prawdziwe
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
1. zaprzeczanie istnienia zbrodni Holokaustu; kłamstwo oświęcimskie, rewizjonizm Holocaustu;
2. zaprzeczanie czemuś, co jest powszechnie, naukowo uznawane za prawdziwe, np. negacjonizm klimatyczny
SJP.pl
Wikipedia
związany z negacją
SJP.pl
potocznie: osoba nastawiona negatywnie do wszystkiego, co ją otacza
SJP.pl
elektron o ujemnym ładunku elektrycznym; negatron
Elektron, negaton, e−, β− – trwała cząstka elementarna (lepton), jeden z elementów atomu.
Elektron ma ładunek elektryczny równy e = −1,602 176 6208(98)×10−19 C (ujemny ładunek elektryczny elementarny – stąd też nazwa negaton) i masę spoczynkową me ≈ 9,109 382 91×10−31 kg.
SJP.pl
Wikipedia
osoba zwalczająca jakiś pogląd, zaprzeczająca czemuś
Bramka NOT – układ cyfrowy, bramka logiczna wykonująca logiczną negację.
Znaczenie bramki przedstawia poniższa tablica prawdy (Q=\neg A):
SJP.pl
Wikipedia
przyrząd służący do oglądania negatywów lub diapozytywów rentgenologicznych
Negatoskop – urządzenie służące do przeglądania negatywów. Najczęściej stosowane w medycynie do przeglądania zdjęć rentgenowskich (będących właśnie negatywami) w pracowniach RTG, gabinetach lekarskich, salach operacyjnych, izbach przyjęć. Zbudowane są ze źródła światła, którego natężenie może być regulowany oraz jednolicie podświetlanej, matowej, białej, przezroczystej płyty, na której umieszcza się zdjęcie rentgenowskie.
SJP.pl
Wikipedia
elektron o ujemnym ładunku elektrycznym; negaton
SJP.pl
1. obraz fotograficzny na którym odwrócone są barwy i wartości tonalne;
2. materiał światłoczuły z takim utrwalonym obrazem;
3. ujemna, niekorzystna strona czegoś; minus, mankament;
4. odwrotny kształt czegoś, np. odcisk czegoś w plastycznym materiale lub forma odlewnicza
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fot. obraz na kliszy fotograficznej lub taśmie filmowej mający odwrócone barwy;
(1.2) fot. pot. klisza negatywowa
(1.3) odcisk wzorcowego przedmiotu, używany jako forma lub matryca do tworzenia jego kopii
(1.4) przen. niekorzystna strona czegoś
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy
(2.1) slang. negatywny komentarz w serwisie internetowym
Negatyw – odwrotność pozytywu, czyli oryginału. Popularna nazwa błony fotograficznej negatywowej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: sprzeciw podczas głosowania, a zwłaszcza czarna gałka będąca znakiem tego sprzeciwu
SJP.pl
książkowo: osoba z niechętnym stosunkiem do świata i ludzi, odrzucająca przyjęte zasady
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
1. postawa polegająca na kwestionowaniu dotychczasowych osiągnięć w różnych dziedzinach nauki, sztuki itp. lub zaprzeczaniu ich wartości;
2. nieuznawanie ogólnie przyjętych zasad lub wartości;
3. tendencja do przeciwstawiania się poleceniom, ignorowania ich lub działań odwrotnych od oczekiwanych
Negatywizm (kontraformizm) (u dzieci i młodzieży) – tendencja do zachowania niezgodnego z oczekiwaniami otoczenia, pojawiająca się już w wieku przedszkolnym, kiedy dziecko „sprawdza swoje siły” i często używa słowa „nie”, ale szczególnie wyraźnie w okresie dojrzewania, kiedy jest wyrazem niezadowolenia z kontroli ze strony rodziców i nauczycieli. Negatywizm dzieli się na czynny i bierny.
SJP.pl
Wikipedia
przysłówek
(1.1) w sposób negatywny, ujemnie
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: negatywnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: negatywny; bardziej negatywny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co negatywne, pesymistyczne, ponure, mające zły wpływ
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) niekorzystny dla kogoś, zły, niewłaściwy
(1.2) wyrażający krytykę, dezaprobatę lub sprzeciw; przeczący
(1.3) stwierdzający nieistnienie lub brak czegoś (w badaniu, eksperymencie, doświadczeniu)
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z negatywem, dotyczący negatywu
Wiktionary
biblijna kraina na południu ziemi Kanaan, utożsamiana z obszarem pustyni Negev
SJP.pl
w teorii systemów i cybernetyce: miara stopnia organizacji; ujemna entropia, negatywna entropia
Negentropia (negatywna entropia, ujemna entropia, ekstropia) – w teorii systemów i cybernetyce – miara stopnia organizacji. Stanowi różnicę pomiędzy maksymalną możliwą wartością entropii – odpowiadającą całkowitej dezorganizacji systemu, a jej aktualną wartością. Przy dezorganizacji systemu negentropia maleje, podczas gdy entropia wzrasta i – na odwrót – wzrostowi organizacji odpowiada zawsze wzrost negentropii.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. wyżynna pustynia na południu Izraela;
Negew (hebr. הַנֶּגֶב, Ha-Negew; arab. النقب, An-Nukab) – pustynia wyżynna na południu Izraela.
Geograficznie jest położona na wysokości od 500 do 900 metrów n.p.m. i zajmuje powierzchnię ponad 13 000 km². Zajmuje około 60% powierzchni Izraela. Na Negewie występują jedynie rzeki okresowe. Słynny jest największy krater krasowy na Ziemi – maktesz Ramon.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Negewem, dotyczący Negewu
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) praktyka poniżania polegająca na komplementowaniu, które uraża czyjeś poczucie wartości
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Negidalami, dotyczący Negidalów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. język negidalski;
Wiktionary
książkowo: lekceważenie, zaniedbanie
SJP.pl
określenie wykonawcze: niedbale, obojętnie
SJP.pl
niekompletny, niedbały ubiór, dzienna lub nocna bielizna
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) niekompletny, niedbały ubiór, dzienna lub nocna bielizna
(1.2) rodzaj ubioru nocnego
(1.3) pot. nagość
SJP.pl
Wiktionary
przestarzale: zaniedbywać, lekceważyć, ignorować
SJP.pl
zdrobnienie od: negliż
SJP.pl
rozmowa, której celem jest dojście do porozumienia
Negocjacje – dwustronny proces komunikowania się, którego celem jest osiągnięcie porozumienia, gdy przynajmniej jedna strona nie zgadza się z daną opinią lub z danym rozwiązaniem sytuacji. Negocjacje to sposób porozumienia się w celu rozwiązania konfliktu oraz dojścia do porozumienia obydwu stron, proces wzajemnego poszukiwania takiego rozwiązania, które satysfakcjonowałoby zaangażowane w konflikt strony.
SJP.pl
Wikipedia
pertraktacje;
1. wspólne wyjaśnienie, przedstawienie poglądów;
2. rozmowa dyplomatyczna prowadzona przez upoważnionych przedstawicieli dwu lub większej liczby państw; rokowania;
3. targowanie się ze sprzedającym w celu uzyskania niższej ceny
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) rozmowy prowadzone przez upoważnionych przedstawicieli dwu lub większej liczby państw, organizacji itp.
Negocjacje – dwustronny proces komunikowania się, którego celem jest osiągnięcie porozumienia, gdy przynajmniej jedna strona nie zgadza się z daną opinią lub z danym rozwiązaniem sytuacji. Negocjacje to sposób porozumienia się w celu rozwiązania konfliktu oraz dojścia do porozumienia obydwu stron, proces wzajemnego poszukiwania takiego rozwiązania, które satysfakcjonowałoby zaangażowane w konflikt strony.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z negocjacją
przymiotnik
(1.1) dotyczący negocjacji
SJP.pl
Wiktionary
osoba prowadząca układy, negocjacje
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba będąca przedstawicielem którejś ze stron negocjacji
Negocjacje – dwustronny proces komunikowania się, którego celem jest osiągnięcie porozumienia, gdy przynajmniej jedna strona nie zgadza się z daną opinią lub z danym rozwiązaniem sytuacji. Negocjacje to sposób porozumienia się w celu rozwiązania konfliktu oraz dojścia do porozumienia obydwu stron, proces wzajemnego poszukiwania takiego rozwiązania, które satysfakcjonowałoby zaangażowane w konflikt strony.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta prowadząca układy, negocjacje
SJP.pl
SJP.pl
1. wspólnie coś wyjaśniać, przedstawiać poglądy; pertraktować;
2. prowadzić negocjacje - rokowania, pertraktacje; pertraktować;
3. targować się w celu uzyskania niższej ceny
czasownik przechodni
(1.1) prowadzić rozmowy w celu ustanowienia kompromisu lub dojścia do porozumienia
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
dający się negocjować, możliwy do negocjacji
przymiotnik relacyjny
(1.1) taki, który może podlegać negocjacjom
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|negocjować.
Wiktionary
przeczyć, zaprzeczać
czasownik przechodni
(1.1) zaprzeczać
(1.2) odrzucać, podważać słuszność czegoś
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|negować.
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
przestarzałe: pogardliwie o Murzynie; Negr
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) obraź. czarnoskóry
SJP.pl
Wiktionary
Wikipedia
[czytaj: rijo negro] Rio Negro;
1. rzeka w Brazylii;
2. rzeka w Urugwaju;
3. rzeka w Argentynie
Biografie:
SJP.pl
Wikipedia
człowiek o brunatnej skórze, czarnych, skręconych włosach, płaskim nosie i grubych, wywiniętych wargach, zamieszkujący Afrykę, Australię i Melanezję
SJP.pl
przymiotnik od: negroid
przymiotnik jakościowy
(1.1) antrop. mający cechy negroidów, charakterystyczny dla negroidów
SJP.pl
Wiktionary
koktajl alkoholowy przygotowywany z trzech równych porcji ginu, słodkiego wermutu i gorzkiego likieru, głównie campari
SJP.pl
Wikipedia
Wikipedia
członek grupy niskorosłych ludów autochtonicznych zamieszkujących południowo-wschodnią Azję
Negryci (ang. Negrito) – niskorosłe ludy autochtoniczne, wykazujące cechy negroidalne, zamieszkujące trudno dostępne rejony Azji Południowo-Wschodniej, zwłaszcza Filipiny (Aetowie, Ati), Półwysep Malajski (Semangowie) i Andamany (Andamanie). Posługują się językami z rodzin austronezyjskiej i austroazjatyckiej.
SJP.pl
Wikipedia
dotyczący Negrytów, właściwy Negrytom
SJP.pl
członkini grupy niskorosłych ludów autochtonicznych zamieszkujących południowo-wschodnią Azję
SJP.pl
członek grupy niskorosłych ludów autochtonicznych zamieszkujących południowo-wschodnią Azję
SJP.pl
tytuł cesarza Etiopii
Nygus, negus (amh. ነጋሲ, nəgus „król”; gyyz ንጉሥ, nəguś) – historyczny i polityczny tytuł władców krain Etiopii w okresie monarchii. Jeden z najstarszych feudalnych tytułów etiopskich, bowiem był w użyciu już w V–I wieku p.n.e. od czasów państwa Aksum, został następnie przejęty przez chrześcijańskich władców Etiopii i był używany do czasów współczesnych.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) bibl. imię|polski|m.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) przest. gwara. taki, który należy do Nehemiasza
Wiktionary
Osoby o tym nazwisku:
Wikipedia
Jawaharlal Nehru (hindi: जवाहरलाल नेहरू, Javāharlāl Nehrū), (uproszczona wymowa pol. [dżewa’harlal nehru]), zwany także Pandit (Nauczyciel) Nehru (ur. 14 listopada 1889 w Allahabadzie, zm. 27 maja 1964 w Nowym Delhi) – indyjski polityk, przywódca socjalistycznego skrzydła Indyjskiego Kongresu Narodowego w okresie walki o niepodległość przeciwko dominacji brytyjskiej. 15 sierpnia 1947 został pierwszym premierem Indii, piastując tę funkcję aż do śmierci. Ojciec Indiry Gandhi (trzeciej premier Indii) i dziadek Rajiva Gandhiego (szóstego premiera Indii).
Wikipedia
[czytaj: nil] obce imię męskie
SJP.pl
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
czterokołowy pojazd konny z wyplatanym podwoziem; najtyczanka
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w azjatyckiej części Rosji, w połączeniu z rzeką Rież tworzy Nicę;
Niejwa (ros. Нейва) – rzeka w azjatyckiej części Rosji, w połączeniu z rzeką Rież tworzy Nicę. Przepływa przez obwód swierdłowski. Źródła na wschodnich zboczach Środkowego Uralu w jeziorze Tawatuj.
Długość rzeki – 294 km. Powierzchnia zlewni – 5600 km². Zasilanie mieszane, w przeważającej części śniegowe.Skuta lodem od listopada do kwietnia.
Wiktionary oraz Wikipedia
wzniesienie o stromych i urwistych stokach, zbudowane z law zakrzepłych w kominie wulkanicznym; szyja wulkaniczna, rdzeń wulkaniczny
skrótowiec w funkcji rzeczownika
(1.1) = techn. nasycona elektroda kalomelowa;
Nek – wzniesienie o stromych i urwistych stokach, zbudowane z odpornych na procesy erozji law zakrzepłych w kominie wulkanicznym. Typowym przykładem neku jest Hvannadalshnúkur.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj dinozaura z rodziny tytanozaurów
Nekenzaur (Neuquensaurus australis) – dinozaur z rodziny tytanozaurów (Titanosauridae).
Żył w epoce późnej kredy (ok. 71 mln lat temu) na terenach Ameryki Południowej. Długość ciała 10–15 m. Jego szczątki znaleziono w Argentynie i Urugwaju.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Nekla
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Neklą, dotyczący Nekli
SJP.pl
Wiktionary
1. miasto w Polsce;
2. wieś w Polsce
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Polsce;
Nekla – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie wrzesińskim, położone przy drodze krajowej nr 92 z Poznania do Wrześni. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nekla.
Nekla uzyskała lokację miejską w 1727 roku, zdegradowana w 1793, ponowne nadanie praw miejskich w 2000.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Nekli (miasta w Polsce)
SJP.pl
mieszkanka Nekli (miasta w Polsce)
SJP.pl
proces powolnego zamierania komórek lub tkanek, będący etapem normalnego cyklu życiowego organizmu lub mający związek z infekcjami bądź innego rodzaju zaburzeniami chorobowymi; obumieranie
Nekrobioza, obumieranie – proces powolnego zamierania komórek poprzedzony różnymi zmianami zwyrodniającymi. Często po nim następuje odnowa i zastąpienie obumarłych komórek młodymi (np. naskórek).
SJP.pl
Wikipedia
działalność gospodarcza związana z przechowywaniem i transportem zwłok, organizacją pochówków itp.
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) neol. biznes związany z przechowywaniem, transportem zwłok, organizacją pochówków itp.
SJP.pl
Wiktionary
nagromadzenie różnych gatunków kopalnych i ich szczątków, bez żadnego porządku i związku, zwykle naniesione w jedno miejsce; cmentarzysko, tanatocenoza
Nekrocenoza (łac. necrosis – martwica i gr. koinos – wspólny) – zespół szczątków organizmów obumarłych w różnym czasie lub różnych miejscach i nagromadzonych w jednym miejscu.
SJP.pl
Wikipedia
ceramika znajdowana w grobach z niektórych okresów kultur pogańskich
SJP.pl
zwierzę żywiące się martwymi ciałami innych zwierząt, np. sęp, hiena, szakal; trupojad; padlinożerca
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) ekol. zwierzę odżywiające się padłymi zwierzętami
Nekrofagi (necrophaga), trupojady, padlinożercy (gr. nekrós „trup”, phágo „jem, pożeram”) – organizmy (np. owady) odżywiające się martwymi zwierzętami, np. sępy, hieny, niektóre owady, np. larwy chrząszczy z rodziny Silphidae (zoonecrophaga) lub roślinami, np. larwy Anobiidae (phytonecrophaga).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pożeranie zwłok innych osobników swojego lub innego gatunku; padlinożerność
Nekrofagia (gr. nekrós – „martwy”, phageín – „pożerać”) – odżywianie się padliną, zjadanie martwych ciał osobników własnego i innych gatunków.
Zwierzęta, które w całości lub częściowo zjadają inne martwe zwierzęta, nazywane są nekrofagami lub padlinożercami, są to np. sępy i hieny. Także owady wykorzystują materię w stanie rozkładu jako źródło protein, np. żuki gnojowe, chrząszcze z rodziny omarlicowatych, niektóre gatunki z rodziny kusakowatych, niektóre gatunki muchówek.
SJP.pl
Wikipedia
med. człowiek cierpiący na nekrofilię
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) seks. osoba czująca pociąg seksualny do martwych ciał
Nekrofilia (ang. necrophilia z gr. νεκρός, nekrós – „martwy”, φιλία, filía – „miłość”; inne nazwy: tanatofilia, nekrolagnia) – zaburzenie preferencji seksualnych; stan, w którym bodźcem stymulującym seksualnie mogą być jedynie ludzkie zwłoki. Skłonność ta może być jednak wygeneralizowana do wszystkich obiektów, które danej jednostce kojarzą się ze śmiercią bądź zwłokami (np. śpiące osoby).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dewiacja seksualna polegająca na odczuwaniu potrzeby kontaktów seksualnych ze zwłokami
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) seks. parafilia polegająca na pociągu seksualnym do martwych ciał;
Nekrofilia (ang. necrophilia z gr. νεκρός, nekrós – „martwy”, φιλία, filía – „miłość”; inne nazwy: tanatofilia, nekrolagnia) – zaburzenie preferencji seksualnych; stan, w którym bodźcem stymulującym seksualnie mogą być jedynie ludzkie zwłoki. Skłonność ta może być jednak wygeneralizowana do wszystkich obiektów, które danej jednostce kojarzą się ze śmiercią bądź zwłokami (np. śpiące osoby).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ nekrofil
SJP.pl
→ nekrofil
SJP.pl
SJP.pl
chorobliwy lęk przed śmiercią i zmarłymi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. psych. chorobliwy strach przed zwłokami, śmiercią
SJP.pl
Wiktionary
twórca rekonstrukcji dziejów zwłok danej osoby
SJP.pl
rekonstrukcja dziejów zwłok danej osoby
SJP.pl
potocznie: wykorzystywanie śmierci w celu przyciągnięcia do siebie uwagi i stania się popularnym
SJP.pl
oddawanie czci religijnej zmarłym; kult zmarłych wiążący się zwykle z kultem przodków
Nekrolatria (gr. ‘kult zmarłych’ od nekros ‘martwy’ i latreía ‘służba’) – cześć oddawana zmarłym. Jest następstwem wiary w życie pozagrobowe. Zewnętrzną formą kultu są obrzędy związane z pochówkiem zmarłych oraz okresowe upamiętnianie zmarłych.
SJP.pl
Wikipedia
zawiadomienie o śmierci podane do ogólnej wiadomości
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) notatka prasowa lub artykuł poświęcony zmarłej osobie;
(1.2) afisz z zawiadomieniem o czyjejś śmierci i terminie pogrzebu
Nekrolog (gr. nekros „trup”, logos „słowo”) – informacja o śmierci danej osoby, podana do publicznej wiadomości.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. dawniej część czasopisma poświęcona nekrologom;
2. spis osób zmarłych
SJP.pl
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) związany z nekrologiem, dotyczący nekrologu
Wiktionary
wróżenie polegające na wywoływaniu duchów zmarłych i pytaniu ich o przyszłość
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ezot. wróżenie polegające na wywoływaniu duchów zmarłych w celu uzyskania od nich wiedzy o przyszłości;
(1.2) fant. ożywianie trupów
Nekromancja (gr. νεκρομαντεία nekromanteía) – forma praktyk magicznych, w której czarujący (nekromanta) przyzywa duchy zmarłych w celu poznania prawdopodobnych wersji przyszłości lub w celach własnych (np. usług). Słowo nekromancja pochodzi od greckiego νεκρός nekrós – „martwy” oraz μαντεία – „wróżyć”.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
fascynacja śmiercią i zmarłymi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. fascynacja śmiercią i zmarłymi
SJP.pl
Wiktionary
1. osoba wywołująca duchy zmarłych w celu poznania prawdopodobnych wersji przyszłości;
2. w fantastyce: mag ożywiający i kontrolujący zwłoki
Nekromancja (gr. νεκρομαντεία nekromanteía) – forma praktyk magicznych, w której czarujący (nekromanta) przyzywa duchy zmarłych w celu poznania prawdopodobnych wersji przyszłości lub w celach własnych (np. usług). Słowo nekromancja pochodzi od greckiego νεκρός nekrós – „martwy” oraz μαντεία – „wróżyć”.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fant. osoba płci żeńskiej posiadająca moc animacji, ożywiania trupów
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) imię nadane po narodzinach osobie, która okazała się transpłciowa lub niebinarna, a którego ta osoba przestała używać
Wiktionary
nekropolia, nekropola;
1. starożytny lub wczesnochrześcijański cmentarz;
2. duży, zabytkowy cmentarz
Nekropolia, nekropola (gr. νεκρόπολις nekropolis, miasto umarłych) – starożytny lub wczesnochrześcijański cmentarz usytuowany w pobliżu miasta albo inny stary cmentarz o dużej powierzchni, zwłaszcza taki, na którym pochowani są członkowie znanych rodów i ludzie sławni.
SJP.pl
Wikipedia
nekropolia, nekropol;
1. starożytny lub wczesnochrześcijański cmentarz;
2. duży, zabytkowy cmentarz
Nekropolia, nekropola (gr. νεκρόπολις nekropolis, miasto umarłych) – starożytny lub wczesnochrześcijański cmentarz usytuowany w pobliżu miasta albo inny stary cmentarz o dużej powierzchni, zwłaszcza taki, na którym pochowani są członkowie znanych rodów i ludzie sławni.
SJP.pl
Wikipedia
nekropola, nekropol;
1. starożytny lub wczesnochrześcijański cmentarz;
2. duży, zabytkowy cmentarz
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. wielki i zwykle zabytkowy cmentarz, na którym pochowane są słynne osoby i znane rody
(1.2) hist. starożytny lub wczesnochrześcijański cmentarz
Nekropolia, nekropola (gr. νεκρόπολις nekropolis, miasto umarłych) – starożytny lub wczesnochrześcijański cmentarz usytuowany w pobliżu miasta albo inny stary cmentarz o dużej powierzchni, zwłaszcza taki, na którym pochowani są członkowie znanych rodów i ludzie sławni.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
skrajna forma sadyzmu, dewiacja seksualna objawiająca się doprowadzaniem do śmierci osoby, z którą odbywa się stosunek seksualny
SJP.pl
sądowo-lekarskie oględziny zwłok osoby zmarłej śmiercią gwałtowną w celu stwierdzenia obrażeń ciała i przyczyny zgonu
Sekcja zwłok (łac. sectio: cięcie, rozcięcie), autopsja (stgr. αὐτοψία autopsia: zobaczyć na własne oczy) – badanie pośmiertne (łac. post mortem), którego celem jest najczęściej ustalenie przyczyny zgonu, rzadziej uzyskanie dodatkowych informacji potrzebnych śledczym.
SJP.pl
Wikipedia
obecność w moczu martwych plemników
Nekrospermia – termin oznaczający brak żywotności plemników w spermie.
SJP.pl
Wikipedia
1. sztuka nagrobna;
2. wystawianie na pokaz spreparowanych zwłok
SJP.pl
SJP.pl
→ nekroza
SJP.pl
martwica;
1. miejscowe obumarcie tkanek lub narządu żywego organizmu, będące wynikiem np. niedokrwienia, oparzenia, odmrożenia, działania toksyn bakteryjnych;
2. częściowe lub całkowite zamieranie komórek i tkanek roślinnych, głównie z powodu starzenia się roślin
SJP.pl
Wikipedia
komórka charakterystyczna dla nitkowatych sinic, która zapada się i powoduje przerwanie nici; komórka wklęsła
SJP.pl
1. napój będący gęstym przecierem owocowym;
2. sok wydzielany przez słupek kwiatowy;
3. coś bardzo smacznego;
4. mityczny napój bogów dający nieśmiertelność
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. pszcz. słodki sok wydzielany przez kwiaty
(1.2) spoż. gęsty napój z przecieru owocowego
(1.3) mitgr. napój bogów dający im nieśmiertelność
(1.4) pot. słodki, smaczny napój
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nektareczek błękitny - gatunek ptaka z rodziny kolibrowatych
SJP.pl
gruczołowy organ roślin miododajnych, wydzielający nektar; miodnik
SJP.pl
ptak o długim dziobie, żywiący się nektarem kwiatowym
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) ornit. ptak z rodziny nazwa systematyczna|Nectariniidae|ref=tak.;
SJP.pl
Wiktionary
ptak o długim dziobie, żywiący się nektarem kwiatowym
Nektarniki, cukrzyki (Nectariniidae) – rodzina ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes), obejmująca około stu czterdziestu gatunków ptaków. Występują w Afryce, południowej Azji i Oceanii, jeden gatunek – nektarnik ciemnogardły (Cinnyris jugularis) – także w Australii.
SJP.pl
Wikipedia
zawierający nektar, dostarczający nektaru
SJP.pl
przymiotnik od: nektar
przymiotnik
(1.1) dotyczący nektaru, mający cechy nektaru
SJP.pl
Wiktionary
nektarynka;
1. odmiana brzoskwini zwyczajnej;
2. owoc tej odmiany z gładką (niewłochatą) skórką
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Prunus persica|var=nucipersica|ref=tak. / nazwa systematyczna|Prunus persica|var=nectarina|ref=tak., odmiana brzoskwini zwyczajnej o owocach z gładką skórką;
(1.2) owoc nektaryny (1.1)
Nektarynka (Prunus persica var. nucipersica) – odmiana (a właściwie grupa odmian) brzoskwini zwyczajnej, którą od brzoskwini odróżnia przede wszystkim gładka (niewłochata) skórka owoców. Pochodzenie nektarynek przez długi czas było zagadką. Podejrzewano, że jest to mieszaniec brzoskwini i śliwy. Jednak badania genetyczne wykazały, że brak charakterystycznego omszenia to skutek ujawnienia się genu recesywnego, odpowiedzialnego za tę cechę rośliny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nektaryna;
1. odmiana brzoskwini zwyczajnej;
2. owoc tej odmiany z gładką (niewłochatą) skórką
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ogrod. bot. nazwa systematyczna|Prunus persica var. nucipersica|ref=tak., nazwa systematyczna|Prunus persica var. nectarina|ref=tak. odmiana brzoskwini zwyczajnej o owocach z gładką skórką;
(1.2) spoż. owoc nektarynki (1.1)
Nektarynka (Prunus persica var. nucipersica) – odmiana (a właściwie grupa odmian) brzoskwini zwyczajnej, którą od brzoskwini odróżnia przede wszystkim gładka (niewłochata) skórka owoców. Pochodzenie nektarynek przez długi czas było zagadką. Podejrzewano, że jest to mieszaniec brzoskwini i śliwy. Jednak badania genetyczne wykazały, że brak charakterystycznego omszenia to skutek ujawnienia się genu recesywnego, odpowiedzialnego za tę cechę rośliny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) przym. od nektarynka
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
rodzaj ptaków z rodziny nektarników
SJP.pl
organizmy zwierzęce swobodnie poruszające się w toni wodnej, mające zdolność przeciwstawiania się nurtowi, np. owady, gady i ryby
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ekol. zespół organizmów aktywnie pływających w zbiornikach wodnych
Nekton (gr. nēktón ‘pływające’) – wszystkie zwierzęta zdolne do poruszania się wbrew prądom wodnym (w przeciwieństwie do swobodnie unoszącego się planktonu), występujące w przybrzeżnych i w otwartych wodach jezior, mórz i oceanów. Do grupy tej zaliczają się: ryby, kilka rzędów gadów (żółwie, węże, krokodyle), ssaki (np. walenie, foki), niektóre ptaki, głowonogi oraz dziesięcionogi. Tylko nieliczni przedstawiciele fauny nektonowej są roślinożerni (jedynie kilka gatunków przybrzeżnych lub płytkowodnych), większość (np. ryby kostnoszkieletowe, fiszbinowce) żywi się zooplanktonem lub (tak jak np. głowonogi, rekiny) poluje na większe zwierzęta morskie. Większość dziesięcionogów jest natomiast padlinożerna.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nektria tatrzańska - gatunek grzyba z rodziny Bionectriaceae (rzędu rozetkowców)
SJP.pl
imię żeńskie
Nela – imię żeńskie, powstałe w XIV w. jako usamodzielnione zdrobnienie imion z zakończeniem -nela lub podobnym, takich jak na przykład Kornelia lub Petronela.
Na podstawie tego imienia stworzono polskie imię Nelosława.
Nela imieniny obchodzi 18 sierpnia.
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
(1.2) zdrobn. od Kornelia
Nela – imię żeńskie, powstałe w XIV w. jako usamodzielnione zdrobnienie imion z zakończeniem -nela lub podobnym, takich jak na przykład Kornelia lub Petronela.
Na podstawie tego imienia stworzono polskie imię Nelosława.
Nela imieniny obchodzi 18 sierpnia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Neli lub z nią związany
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj Neli] obce imię żeńskie
SJP.pl
Wikipedia
ryba z rodziny łososiowatych
Nelma (Stenodus nelma) – gatunek dużej ryby łososiokształtnej, zaliczany do siejowatych (Coregoninae). Wcześniej klasyfikowany był jako podgatunek białorybicy.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. lęk przed szkłem
Wiktionary
chwyt w zapasach
Osoby o nazwisku Nelson
SJP.pl
Wikipedia
naczynie, w którym podaje się zrazy nelsońskie
SJP.pl
dotyczący Nelsona
SJP.pl
wodna bylina z rodziny grzybieniowatych, o dużych silnie pachnących kwiatach koloru białego, różowego lub żółtego; lotos, nurzykłąb, nurzybób
Lotos (Nelumbo Adans.) – rodzaj roślin z rodziny lotosowatych. Należą do niego dwa gatunki – lotos orzechodajny N. nucifera występujący w południowej Rosji, Azji południowej, wschodniej i południowo-wschodniej oraz północno-wschodniej Australii oraz lotos żółty N. lutea rosnący od Kolumbii w Ameryce Południowej, poprzez Antyle i Amerykę Środkową po wschodnią część Ameryki Północnej.
SJP.pl
Wikipedia
jednostka wartości odżywczej pokarmu
Sajgonki, krokiety wiosenne, naleśniki wiosenne (chiń. 春卷; pinyin chūn juǎn; wiet. chả giò, wersja smażona (na północy Wietnamu: nem), wersja niesmażona: gỏi cuốn) – popularne danie kuchni chińskiej oraz kuchni krajów Azji Południowo-Wschodniej.
SJP.pl
Wikipedia
minerał, włóknista odmiana brucytu
SJP.pl
zoolog badający nicienie
SJP.pl
dział zoologii zajmujący się nicieniami pasożytami roślin i owadów
Nematologia – dział biologii, którego obiektem badawczym są Nematodes, czyli nicienie. Opisano już 25 tys. gatunków nicieni, z których więcej niż połowa jest pasożytnicza. Całkowitą liczbę gatunków nicieni szacuje się na około 1 milion.
SJP.pl
Wikipedia
ciekły kryształ, w którym wszystkie molekuły uporządkowane są w jednym kierunku, stosowany do budowy wyświetlaczy ciekłokrystalicznych
Faza nematyczna (gr. nema – nić) to takie ułożenie cząsteczek ciekłego kryształu, że są one zorientowane w tym samym kierunku, lecz ich środki ciężkości nie są uporządkowane. Faza nematyczna jest zwykle oznaczana symbolem N. Substancje mające fazę nematyczną w szerokim zakresie temperatur, czyli takie, dla których faza ta jest dominująca, nazywamy nematykami.
SJP.pl
Wikipedia
miasto w starożytnej Grecji
Nemea (gr. Νεμέα) – miejscowość w Grecji, w administracji zdecentralizowanej Peloponez, Grecja Zachodnia i Wyspy Jońskie, w regionie Peloponez, w jednostce regionalnej Koryntia. Siedziba gminy Nemea. W 2011 roku liczyła 3853 mieszkańców.
Położony w kotlinie starogrecki ośrodek kultowy w starożytnej Argolidzie, obecnie stanowisko archeologiczne wraz z muzeum znalezisk.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
rodzaj dinozaura z infrarzędu zauropodów
Nemegtozaur (Nemegtosaurus mongoliensis) – zauropod z grupy tytanozaurów, z rodziny nemegtozaurów (Nemegtosauridae).
Żył w epoce późnej kredy na terenach Azji. Długość ciała ok. 7 m. Jego szczątki znalazł w Chinach i Mongolii polski paleontolog Aleksander Nowiński.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Nemea (miejscowość lub dolina w Argolidzie)
SJP.pl
[czytaj: NEmet] nazwisko
SJP.pl
przenośnie: nieubłagana, karząca sprawiedliwość; nemezys
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. zob. Nemezys.
Nemezis (także Nemezys; stgr. Νέμεσις Némesis, łac. Nemesis, Rivalitas ‘postanowienie’, ‘rozdająca to, co należne’) – w mitologii greckiej bogini zemsty, sprawiedliwości i przeznaczenia. Nazywana kobietą bez winy i wstydu. Znana była także jako Adrasteja (gr. Ἀδράστεια Adrásteia, łac. Adrastea – 'nieunikniona'). Zsyłała na ludzi szczęście lub niepowodzenie, ścigała przestępców i decydowała o losie w zależności od zasług. Córka Nyks i Ereb, uważana za uosobienie gniewu bogów. Ośrodkiem jej kultu było Ramnus w Attyce, stąd była nazywana Ramnuzją (gr. Ῥαμνουσία Rhamnusía, łac. Rhamnusia virgo). Stała na straży równowagi świata wraz z Eryniami.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
roślina jednoroczna z rodziny trędnikowatych, o drobnych, silnie krzewiących się kwiatach, zebranych w luźne grona
Nemezja – imię żeńskie pochodzenia greckiego, żeński odpowiednik imion: Nemezjusz i Nemezy. Wywodzi się od słowa némesis, oznaczającego „przydzielenie tego, co się komu należy”, które stało się w mitologii nazwą uosobienia sprawiedliwości (Nemezis). Patronką tego imienia jest bł. Nemezja Valle.
Nemezja imieniny obchodzi 18 grudnia.
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
Nemezjusz, Nemezy – imię męskie pochodzenia greckiego. Wywodzi się od słowa némesis, oznaczającego "przydzielenie tego, co się komu należy", które stało się w mitologii nazwą uosobienia sprawiedliwości (Nemezis). Istnieje kilku świętych patronów tego imienia.
Nemezjusz imieniny obchodzi 18 lipca, 1 sierpnia i 19 grudnia.
Żeński odpowiednik: Nemezja
SJP.pl
Wikipedia
przenośnie: nieubłagana, karząca sprawiedliwość; nemezis
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. bogini i uosobienie sprawiedliwej odpłaty (zemsty), gniewu i kary bogów za bluźnierstwo i pychę ludzi przekraczających wyznaczone im granice; strażniczka równowagi świata;
Nemezis (także Nemezys; stgr. Νέμεσις Némesis, łac. Nemesis, Rivalitas ‘postanowienie’, ‘rozdająca to, co należne’) – w mitologii greckiej bogini zemsty, sprawiedliwości i przeznaczenia. Nazywana kobietą bez winy i wstydu. Znana była także jako Adrasteja (gr. Ἀδράστεια Adrásteia, łac. Adrastea – 'nieunikniona'). Zsyłała na ludzi szczęście lub niepowodzenie, ścigała przestępców i decydowała o losie w zależności od zasług. Córka Nyks i Ereb, uważana za uosobienie gniewu bogów. Ośrodkiem jej kultu było Ramnus w Attyce, stąd była nazywana Ramnuzją (gr. Ῥαμνουσία Rhamnusía, łac. Rhamnusia virgo). Stała na straży równowagi świata wraz z Eryniami.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wódka marki Nemiroff
Nemiroff – ukraińska marka wódek i jeden z największych producentów alkoholi na świecie. Produkty sprzedawane są w ponad 80 krajach świata. Firma jest jednym z trzech światowych liderów dostarczających wódkę do sklepów Duty Free. Marka ta stanowi 40% wódek eksportowanych z Ukrainy. Firma jest eksporterem nr 1 wszystkich wódek z Ukrainy i znajduje się w gronie 100 największych podatników Ukrainy.
SJP.pl
Wikipedia
1. wulkan w archipelagu Wysp Kurylskich;
2. kapitan Nemo - bohater powieści Juliusza Verne'a;
3. model samochodu marki Citroen
nemo – języku łacińskim „nikt”.
SJP.pl
Wikipedia
przenośnie: zapalony, zagorzały myśliwy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) podn. żart. zapalony myśliwy, wyśmienity łowca
Kalhu, Kalchu (asyr. Kalḫu), biblijne Kalach – starożytne miasto w północnej Mezopotamii, na wschodnim brzegu rzeki Tygrys, w IX i VIII w. p.n.e. stolica imperium asyryjskiego. Obecnie stanowisko archeologiczne Nimrud (Nimrūd) w muhafazie Niniwa w północnym Iraku, ok. 30–35 km na południowy wschód od miasta Mosul.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Osoby o nazwisku Nencki:
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
czasownik
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. nie ma
Wiktionary
1. starorzymska pieśń śpiewana na pogrzebach;
2. w XVI-XVIII wieku: żałobny utwór literacki
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) w starożytnym Rzymie: pieśń żałobna, tren, lamentacja, elegia
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
roślina wodna z rodziny grzybieniowatych mająca pływające, duże, skórzaste liście; grążel
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pot. bot. nazwa systematyczna|Nymphaea alba|L.|ref=tak., grzybień biały, roślina wodna
(1.2) pot. kwiat nenufara (1.1)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
przedrostek
(1.1) nowy, niedawny
Wiktionary
[czytaj: neograndż] styl w modzie nawiązujący do stylu muzycznego grunge, charakteryzujący się oryginalnymi kombinacjami i wielowarstwowością, w kolorystyce opiera się na kolorach natury, z materiałów preferuje dzianinę, flanelę i tweed
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
współczesna wersja anarchizmu, ideologii głoszącej zbędność państwa i jego instytucji oraz powszechną wolność i równość
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geol. jeden z okresów geologicznych;
Neoarchaik (ang. Neoarchean)
Wiktionary oraz Wikipedia
Neoawangarda (fr.“avant-avant-garde”, druga awangarda) – kierunek w kulturze i sztuce. Fala nowatorskich dążeń, która pojawiła się w Europie na przełomie lat 50. i 60. Wiele w niej nawiązań do kulturowego buntu z początków wieku; w krytyce nawiązująca do haseł z tamtych lat, uzupełniona przedrostkiem “neo-” szczególnie mocno zarysowana świadomość kryzysu kultury. Pierwsza awangarda wierzyła w możliwość zmiany porządku świata przez sztukę; neoawangarda lat 60. wierzyła ponadto w możliwość zbudowania “jednej wielkiej rodziny człowieczej”; transawangarda lat 80. szukała nowej ekspresji; natomiast awangarda końca wieku (lat 90.) odrzuca eksperymenty formalne, nie wierzy w utopie, jest kulturową ucieczką w poszukiwanie form syntetycznych wszystkiego, co istniało – poszukuje bilansu. Artyści oraz nauka zauważają uporządkowany świat chaosu, poszukują języka przystosowanego do nieliniowego i niejednopłaszczyznowego obrazu rzeczywistości.Stefan Morawski, główny promotor tego pojęcia w Polsce, wyróżnia w neoawangardzie cztery nurty:
Wikipedia
Neobarok – nurt w architekturze historyzmu, nawiązujący formalnie do baroku, szczególnie w dekoracjach elewacji, rozpowszechniony w końcu XIX wieku (od 1880).
W stylu neobaroku wznoszono przede wszystkim budynki użyteczności publicznej (pałac Ziemstwa Pomorskiego w Szczecinie, gmach Towarzystwa Zachęty w Warszawie), zwłaszcza teatry, gdyż włoskie i francuskie korzenie baroku kojarzyły się z rozwojem opery i dramatu. Jednocześnie powstawały neobarokowe budynki mieszkalne, wraz z neorenesansowymi. Neobarok niekiedy występował w architekturze sakralnej (np. kościół Trójcy Świętej w Korfantowie). W końcowej fazie współistniał z secesją, style wzajemnie na siebie wpływały. Sporadycznie był spotykany jeszcze do lat 20. XX wieku.
Wikipedia
zwolennik neobehawioryzmu
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
[czytaj: neobehawioryzm albo neobihewioryzm] odmiana behawioryzmu koncentrująca się na badaniu złożonych czynności i zachowań
SJP.pl
1. współczesna wersja doktryny politycznej Lenina i jego filozofii sprawowania władzy;
2. pejoratywne określenie różnych przejawów domniemanej lub rzeczywistej lewicowości
SJP.pl
współczesna wersja buddyzmu
SJP.pl
cenzura wprowadzona ponownie po okresie, w którym nie obowiązywała
SJP.pl
przedstawiciel grupy dinozaurów z podrzędu teropodów
SJP.pl
grupa dinozaurów z podrzędu teropodów
Ne
SJP.pl
Wikipedia
współczesna wersja chrześcijaństwa poszerzona o dodatkową ideologię lub elementy innych wierzeń; neochrześcijaństwo
SJP.pl
osoba wyznająca neochrześcijaństwo
SJP.pl
kobieta wyznająca neochrześcijaństwo
SJP.pl
współczesna wersja chrześcijaństwa poszerzona o dodatkową ideologię lub elementy innych wierzeń; neochrystianizm
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) związany z neodarwinizmem
SJP.pl
Wiktionary
jeden z kierunków w ewolucjonizmie, przyjmujący za jedyny czynnik ewolucji organizmów dobór naturalny
Neodarwinizm – kierunek ewolucjonizmu powstały pod koniec XIX wieku, który zakłada, że jedynym mechanizmem ewolucji organizmów jest dobór naturalny, zaś cechy nabyte w trakcie ontogenezy, czyli rozwoju osobniczego, nie są dziedziczone.
SJP.pl
Wikipedia
pierwiastek chemiczny o symbolu Nd, z szeregu lantanowców
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Nd i liczbie atomowej 60;
Neodym (Nd, łac. neodymium) – pierwiastek chemiczny, lantanowiec. Nazwa pochodzi od greckich słów neos i didymos dających razem określenie „nowy bliźniak”. Został odkryty w 1885 roku wraz z prazeodymem przez Carla Auera von Welsbacha w wyniku rozdzielenia tzw. dydymu na dwa osobne pierwiastki.
Stosowany jako dodatek stopowy, do produkcji katalizatorów, silnych magnesów neodymowych i laserów neodymowych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ neodym
przymiotnik
(1.1) dotyczący neodymu
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
SJP.pl
tendencja w sztuce, nawiązująca do ekspresjonizmu figuratywnego, lecz bardziej agresywna w formach
Neoekspresjonizm, również nowoekspresjonizm, Nowa Ekspresja – trend w sztuce współczesnej, którego początki można odnaleźć w późnych latach 60., przeżywający swój rozkwit w latach 80. XX wieku.
Powstał w kontraście do modnego wówczas minimalizmu, konceptualizmu i abstrakcji geometrycznej. Cechą charakterystyczną Neoekspresjonistów jest wyrażanie uczuć, posługiwanie się emocjami, ekspresją i intuicją. Obrazy są często formą collage'ów, malowane ekspresywnymi, silnymi, a czasem pozornie niedbałymi pociągnięciami pędzla. Przedstawiają żywe, agresywne i osobiste widzenie świata wyrażając raczej spontaniczne odczucia niż konkretne idee.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
gatunek powstały na ograniczonym w naturalny sposób obszarze, niemogący się dalej rozprzestrzeniać
Neoendemit – młody filogenetycznie takson powstały na danym, ograniczonym w naturalny sposób obszarze (np. wyspa, góry), poza którym nie zdążył lub nie zdołał się dalej rozprzestrzenić.
SJP.pl
Wikipedia
zwolennik neoewolucjonizmu
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
Neoewolucjonizm − współczesny nurt w naukach społecznych nawiązujący do klasycznego ewolucjonizmu. Rezygnuje m.in. z tezy o jednokierunkowym rozwoju całej ludzkości od form prymitywnych do społeczeństwa cywilizowanego. Największy rozwój tego nurtu zauważa się po II wojnie światowej. Neoewolucjonizm posiada znaczących przedstawicieli także i dziś.
Wikipedia
zwolennik neofaszyzmu, ruchu politycznego powstałego po II wojnie światowej, nawiązującego do ideologii faszystowskich
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) polit. zwolennik neofaszyzmu
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) polit. związany z neofaszyzmem, właściwy neofaszyzmowi lub neofaszystom
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) polit. współczesna doktryna polityczna lub ideologia, nawiązująca do faszyzmu;
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: neofita
przymiotnik
(1.1) dotyczący neofity
SJP.pl
Wiktionary
neofityzm;
1. żarliwe, często fanatyczne wyznawanie jakiejś religii, ideologii, którą przyjęło się niedawno;
2. stan bycia neofitą, nowym wyznawcą jakiejś religii
SJP.pl
specjalista w zakresie neofilologii
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) dział filologii zajmujący się językami nowożytnymi;
Neofilologia – nauka badająca język i piśmiennictwo jednego z nowożytnych narodów. Wśród działów neofilologii wyróżnia się anglistykę, germanistykę, romanistykę i slawistykę.
Przedrostek „neo-” wskazuje na odrębność neofilologii od filologii klasycznej, która z kolei zajmuje się dorobkiem literackim i językami starożytnych Greków i Rzymian.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z neofilologią, dotyczący neofilologii
Wiktionary
SJP.pl
1. człowiek przyjmujący nowe wyznanie; prozelita;
2. w przenośni: osoba, która niedawno radykalnie zmieniła swoje przekonania w jakiejś kwestii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) człowiek, który zmienił wyznanie na inne
(1.2) nowy, żarliwy wyznawca jakiejś doktryny, nauki lub ideologii
Neofita (łac. neophytus – nowo nawrócony, z gr. νεόφυτος, neóphytos – na nowo zasadzony) – osoba, która niedawno przyjęła jakąś wiarę. Określenie stosowane najczęściej w odniesieniu do chrześcijaństwa. Do XV wieku neofita nie mógł przyjmować godności kościelnych, później jednak, początkowo w Hiszpanii, a następnie na gruncie całego Kościoła, zniesiono to ograniczenie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ neofita
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. kobieta, która przyjmuje albo niedawno przyjęła jakieś wyznanie, zazwyczaj chrześcijańskie
SJP.pl
Wiktionary
neofictwo;
1. żarliwe, często fanatyczne wyznawanie jakiejś religii, ideologii, którą przyjęło się niedawno;
2. stan bycia neofitą, nowym wyznawcą jakiejś religii
SJP.pl
chorobliwy lęk przed wszystkim co jest nowe
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. psych. fobia przed nowościami, nowinkami
Neofobia żywieniowa – zaburzenie karmienia określane jako „jedzenie wybiórcze”.
Objawia się niechęcią do spożywania nowych pokarmów, czasem również ze współwystępującym lękiem. Utrzymuje się jako stała, negatywna postawa wobec nieznanego pokarmu. W tym aspekcie różni się od grymaszenia – również charakterystycznego dla okresu dziecięcego, przejawiającego się w odmawianiu wcześniej preferowanych produktów lub niechęci do spożywania niektórych nowych pokarmów, ze względu na jakąś ich cechę, np. barwę czy konsystencję.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zwolennik neofowizmu (kierunku w malarstwie nawiązującego do fowizmu)
SJP.pl
kierunek w światowym malarstwie drugiej połowy XX wieku, nawiązujący do fowizmu
Neofowizm lub neoabstrakcjonizm – kierunek w światowym malarstwie z końca lat 70., nawiązujący do doświadczeń fowizmu i abstrakcjonizmu.
Grupa niemieckich malarzy (Rainer Fetting, Salome, Bernd Zimmer oraz Helmut Middendorf) złączyła się około 1978 r. pod wspólnym sztandarem niechęci do pop-artu, tworząc tzw. Neue Wilde (czyli „Nowi dzicy”). W swoim malarstwie nawiązywali do najlepszych lat niemieckiego ekspresjonizmu, a więc lat 1907–1915 – tworząc niezwykle żywo i brutalnie, ze szczyptą fowistycznego szaleństwa barwnego.W Hiszpanii na początku lat 80. nurt ten podjął Manuel Brotto, a w Polsce pod hasłem Nowa Ekspresja tworzyli m.in.: Jerzy Świątkowski, Cezary Staniszewski, Andrzej Cisowski, Maciej Dowgiałło, Janusz Mulak, Michał Kowalski, Grzegorz Śmigielski, Krzysztof Skarbek, grupa Gruppa, Zdzisław Nitka.
SJP.pl
Wikipedia
teoria, głosząca, że proces integracji może posuwać się do przodu poprzez określanie kolejnych obszarów wspólnej polityki, które z kolei obejmą inne sektory; kontrastuje z dążeniem do integracji prowadzącej do federalizmu
SJP.pl
Wikipedia
obszar zoogeograficzny obejmujący krainę neotropikalną
Kraina neotropikalna – kraina zoogeograficzna obejmująca obszar Antyli i Ameryki Południowej aż do granicy z krainą nearktyczną (północny Meksyk) oraz wyspy Galapagos. W systemie państw zwierzęcych zalicza się do państwa Neogea.
Większość powierzchni tej krainy leży w strefie klimatu tropikalnego, jedynie na południowych krańcach występuje umiarkowany. Dominującą formacją roślinną są coraz bardziej niszczone lasy równikowe, zaś dalej na południe – obszary sawannowe i stepowe (pampa).
SJP.pl
Wikipedia
młodszy podokres trzeciorzędu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geol. drugi okres ery kenozoicznej;
Neogen (gr. νέος trb. neos trl. néóś, „nowy” + γίγνομαι trb. jignome trl. gígnomai, „rodzić”) – młodszy okres ery kenozoicznej trwający od 23,03 do 2,58 mln lat temu. Dzieli się na:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) geol. dotyczący neogenu, występujący, powstały w neogenie
Wiktionary
takson obejmujący większość dzisiejszych ptaków, wyróżniony na podstawie budowy podniebienia
Ptaki neognatyczne, neognatyczne (Neognathae) – grupa ptaków w randze infragromady wyróżniona na podstawie budowy podniebienia. Charakteryzują się ruchomym podniebieniem i częściową redukcją niektórych kości. Należy do nich większość współczesnych ptaków. Po raz pierwszy neognatyczne miały pojawić się 66 mln lat temu, w późnej kredzie.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach neognatycznych (infragromada ptaków)
przymiotnik relacyjny
(1.1) syst. ornit. zob. ptaki neognatyczne.
SJP.pl
Wiktionary
związany z neogotykiem
przymiotnik relacyjny
(1.1) wykorzystujący elementy charakterystyczne dla gotyku
SJP.pl
Wiktionary
1. styl w sztuce, zwłaszcza w architekturze, wykorzystujący elementy charakterystyczne dla gotyku;
2. budowla w tym stylu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) szt. archit. nawiązywanie do gotyku w architekturze i sztuce
(1.2) archit. budowla neogotycka
Neogotyk – styl w architekturze, a także rzemiośle artystycznym, nawiązujący formalnie do gotyku, powstały około połowy XVIII wieku w Anglii i trwający do początku XX wieku, zaliczany do historyzmu.
Najczęściej spotyka się kościoły nawiązujące do kontynentalnych gotyckich lub rozbudowane gotyckie (katedra w Kolonii, katedra św. Wita w Pradze) oraz budowle wzorowane na gotyku angielskim (zamek w Kórniku, Świątynia Miłosierdzia i Miłości w Płocku).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nauka o odręcznym piśmie nowożytnym
Neografia (stgr. νέος néos „nowy” + γραφή graphḗ „pismo”) – nauka o odręcznym piśmie nowożytnym i nowoczesnym (tj. począwszy od XVI wieku), przekazanym na materiale nietrwałym. Neografia jest jedną z nauk pomocniczych historii.
SJP.pl
Wikipedia
przedstawicielka grupy językoznawców niemieckich z końca XIX wieku, z tzw. szkoły lipskiej; młodogramatyczka
SJP.pl
→ neogramatyk; młodogramatyczny
SJP.pl
przedstawiciel grupy językoznawców niemieckich z końca XIX wieku, z tzw. szkoły lipskiej; młodogramatyk
SJP.pl
zwolennik neoheglizmu
SJP.pl
SJP.pl
kierunek filozoficzny, nawiązujący do niektórych elementów doktryny Hegla
Neoheglizm – różne nurty recepcji filozofii G.W.F. Hegla od połowy wieku XIX do początków wieku XX. O ile w przypadku filozofii niemieckiej, neoheglizm był drugą falą zainteresowań Heglem, co uprawniało używanie przedrostka "neo", o tyle w innych krajach miała miejsce pierwsza recepcja jego filozofii. Neoheglizm rozpada się na następujące odmiany:
SJP.pl
Wikipedia
zwolennik neohellenizmu
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
kierunek rozwijający się w XVIII wieku, nawiązujący do literatury i sztuki starogreckiej
SJP.pl
substancja słodząca z grupy glikozydów, co najmniej kilkaset razy słodsza od sacharozy
SJP.pl
zwolennik hitleryzmu
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z neohitleryzmem, dotyczący neohitleryzmu
Wiktionary
zwolennik neohumanizmu
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
kierunek w pedagogice opierający program wychowania na filologii i kulturze klasycznej
SJP.pl
zwolennik neoidealizmu
SJP.pl
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) związany z neoimperializmem, charakteryzujący się neoimperializmem
Wiktionary
malarz malujący w nurcie neoimpresjonizmu
SJP.pl
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) związany z neoimpresjonizmem
SJP.pl
Wiktionary
Neoimpresjonizm – kierunek w malarstwie francuskim, zapoczątkowany ok. 1880 roku przez Georges’a Seurata i dążący do zreformowania impresjonizmu poprzez zastąpienie lirycznej improwizacji ścisłą metodą budowania obrazu z wykorzystaniem naukowych zdobyczy optyki, analizy światła i koloru, fizjologii i psychologii widzenia. Termin został stworzony przez krytyka sztuki Félixa Fénéona.
Wikipedia
Wikipedia
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) filoz. dotyczący neokantyzmu
Wiktionary
zwolennik kierunku filozoficznego powstałego w drugiej połowie XIX w., nawiązującego do doktryny Kanta
Neokantyzm – nurt filozoficzny zapoczątkowany w drugiej połowie XIX wieku, który wyrażał sprzeciw wobec heglizmu oraz materializmu przyrodoznawczego. Nazwa neokantyzm pochodzi stąd, że neokantyści szukali inspiracji w filozofii Kanta a jego naczelnym hasłem był „powrót do Kanta”. Neokantyzm zrodził się w opozycji wobec wyczerpującej się w połowie dziewiętnastego wieku idealistycznej tradycji postkantowskiej filozoficznych kontynuatorów J. Fichtego, F.W. Schellinga i G.W.F. Hegla. Zasadniczo neokantyzm realizował filozoficzny program teoriopoznawczego krytycyzmu. Neokantyzm w okresie od około 1870 roku aż do pierwszej wojny światowej dominował w filozofii w Niemczech i na świecie. Wśród reprezentantów tego ruchu wymienić należy takich filozofów jak Kuno Fischer, Hermann von Helmholtz, Friedrich Albert Lange, Otto Liebmann i Eduard Zeller. W latach siedemdziesiątych dziewiętnastego wieku w ruchu neokantowskim dominowały dwie szkoły:
SJP.pl
Wikipedia
zwolenniczka kierunku filozoficznego powstałego w drugiej połowie XIX w., nawiązującego do doktryny Kanta
SJP.pl
Neokantyzm – nurt filozoficzny zapoczątkowany w drugiej połowie XIX wieku, który wyrażał sprzeciw wobec heglizmu oraz materializmu przyrodoznawczego. Nazwa neokantyzm pochodzi stąd, że neokantyści szukali inspiracji w filozofii Kanta a jego naczelnym hasłem był „powrót do Kanta”. Neokantyzm zrodził się w opozycji wobec wyczerpującej się w połowie dziewiętnastego wieku idealistycznej tradycji postkantowskiej filozoficznych kontynuatorów J. Fichtego, F.W. Schellinga i G.W.F. Hegla. Zasadniczo neokantyzm realizował filozoficzny program teoriopoznawczego krytycyzmu. Neokantyzm w okresie od około 1870 roku aż do pierwszej wojny światowej dominował w filozofii w Niemczech i na świecie. Wśród reprezentantów tego ruchu wymienić należy takich filozofów jak Kuno Fischer, Hermann von Helmholtz, Friedrich Albert Lange, Otto Liebmann i Eduard Zeller. W latach siedemdziesiątych dziewiętnastego wieku w ruchu neokantowskim dominowały dwie szkoły:
Wikipedia
zwolennik neokapitalizmu
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
współczesna postać kapitalizmu, w której jego klasowy charakter jest zamaskowany
SJP.pl
kartka pocztowa przygotowywana i wysyłana przez internet
SJP.pl
członek ruchu odnowy religijnej w Kościele katolickim
SJP.pl
katolicki ruch odnowy religijnej
Droga Neokatechumenalna lub Neokatechumenat – według statutu określona jest jako „itinerarium formacji katolickiej ważnej dla społeczeństwa i czasów dzisiejszych”, którego celem jest odnowa życia parafialnego w duchu soboru watykańskiego II poprzez otwieranie i prowadzenie w diecezjach i parafiach wtajemniczenia chrześcijańskiego w formie katechumenatu pochrzcielnego. Według soboru watykańskiego II życie chrześcijańskie opiera się na trójnogu: Słowo Boże, Liturgia, Wspólnota.
SJP.pl
Wikipedia
członkini ruchu odnowy religijnej w Kościele katolickim
SJP.pl
doktryna ekonomiczna (od nazwiska J.M.Keynesa - angielskiego matematyka i ekonomisty)
SJP.pl
Wikipedia
powstały niedawno wytwór o małej wartości artystycznej
SJP.pl
SJP.pl
tendencje w sztuce, literaturze, muzyce i architekturze XIX i XX w. nawiązujące do klasycyzmu, renesansu lub baroku
SJP.pl
Wikipedia
związany z neoklasycyzmem
SJP.pl
artysta tworzący w stylu neoklasycystycznym, nawiązujący w twórczości do klasycyzmu, renesansu lub baroku
SJP.pl
zwolennik neokolonializmu
SJP.pl
SJP.pl
uzależnienie polityczne i ekonomiczne dawnych krajów kolonialnych, formalnie niepodległych, od państw wysoko rozwiniętych
Neokolonializm – kontynuacja lub ponowne narzucenie imperialistycznych rządów przez państwo (zazwyczaj byłe mocarstwo kolonialne) nad innym niepodległym państwem (zazwyczaj byłą kolonią).
Neokolonializm przyjmuje formę imperializmu ekonomicznego, globalizacji, imperializmu kulturowego i pomocy warunkowej w celu wywarcia wpływu lub kontroli nad krajem rozwijającym się, w miejsce wcześniejszych metod charakterystycznych dla kolonializmu: bezpośredniej kontroli militarnej lub pośredniej kontroli politycznej (hegemonii).
SJP.pl
Wikipedia
→ neokolonializm, → neokolonialista
SJP.pl
starsza epoka kredy
Neokom – nieformalna jednostka stratygraficzna dolnej kredy.
Najczęściej do neokomu zalicza się cztery najniższe piętra kredy: berrias, walanżyn, hoteryw, barrem. W takim sensie traktował neokom Alcide d’Orbigny wprowadzając w 1842 tę jednostkę do stratygrafii, jako dolną część dolnej kredy. Nieliczni autorzy synonimizowali neokom z całą dolną kredą. Były też inne definicje stratygraficzne. Głównie z powodu stosowania tego terminu przez różnych badaczy do skał o różnym zasięgu wiekowym, obecnie dość rzadko stosuje się nazwę neokom, operując raczej formalnymi nazwami pięter.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: neokom
SJP.pl
1. z niechęcią o neokomunizmie, współczesnej wersji ideologii marksistowskiej, ale odrzucających komunistyczny totalitaryzm;
2. pejoratywne określenie różnych przejawów domniemanej lub rzeczywistej lewicowości; neobolszewizm
SJP.pl
SJP.pl
nieformalna nazwa współczesnych ruchów komunistycznych, wywodzących się z ideologii marksistowskiej, ale odrzucających komunistyczny totalitaryzm
Neokomunizm − nieformalna nazwa nurtu społeczno-politycznego. Reprezentuje on zasadnicze teorie społeczno-gospodarcze zawarte w dziełach Karola Marksa i Fryderyka Engelsa. Odcina się częściowo lub całkowicie od metod działania dyktatury komunistycznej. Polega on na realizacji idei komunizmu w nowych warunkach, zasady i poglądy są adaptacją komunizmu i marksizmu do nowych warunków społecznych.
SJP.pl
Wikipedia
zwolennik neokonfucjanizmu
SJP.pl
kierunek w filozofii chińskiej powstały podczas panowania dynastii Song (960–1279) jako odnowienie konfucjanizmu o orientacji tradycyjnej, podbudowany dualistyczną kosmologią i antropologią filozoficzną
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hist. filoz. kierunek w chińskiej filozofii powstały w okresie panowania dynastii Sung, nawiązujący do tradycyjnego konfucjanizmu;
Neokonfucjanizm – termin używany w odniesieniu do rodzaju konfucjanizmu, który dominował w Chinach od czasów dynastii Song (960 – 1279) do dynastii Qing włącznie (1644 – 1911), którego dokładny zakres jest jednak współcześnie przedmiotem kontrowersji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zwolennik doktryny społecznej i politycznej nawiązującej do założeń konserwatyzmu XIX w.
SJP.pl
zwolenniczka doktryny społecznej i politycznej nawiązującej do założeń konserwatyzmu XIX w.
SJP.pl
Neokonserwatyzm (skrótowo neocon) – doktryna polityczna, ruch polityczny w USA powstały w latach 60 XX w., będący specyficznie amerykańską odmianą konserwatyzmu. Łączy klasyczne wartości konserwatywne z elementami liberalizmu, głównie gospodarczego.
Wikipedia
Krytyczny realizm (neokrytycyzm) – jeden z głównych, obok szkoły marburskiej i szkoły badeńskiej, ruchów filozoficznych wchodzących w skład neokantyzmu.
Do przedstawicieli tego ruchu można zaliczyć:
Wikipedia
zwolennik neolamarkizmu
SJP.pl
Neolamarkizm – jeden z kierunków ewolucjonizmu, przeciwstawiający się darwinizmowi, negując bądź ograniczając znaczenie doboru naturalnego w procesie ewolucji organizmów. Od klasycznego lamarkizmu przejął tezę o dziedziczeniu cech nabytych, a poznanie czynników i mechanizmów ewolucji ograniczył do wyjaśnienia przyczyn dziedzicznej zmienności.
Wikipedia
zwolennik neoliberalizmu
SJP.pl
SJP.pl
1. kierunek we współczesnej ekonomii głoszący zasady liberalizmu gospodarczego, dopuszczający jednak ingerencję państwa w gospodarkę tam, gdzie nie sprawdzają się zasady wolnorynkowe;
2. kierunek we współczesnej polityce przyjmujący za podstawę przestrzeganie praw jednostki i osobistą odpowiedzialność ludzi za swój los
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ekon. nurt we współczesnej myśli ekonomicznej głoszący zasady liberalizmu gospodarczego i wolnego rynku przy ograniczonej do minimum ingerencji państwa w gospodarkę;
Neoliberalizm (ang. neoliberalism) – wieloznaczne określenie mające opisywać nurty w historii myśli ekonomicznej, które łączy popieranie różnorako rozumianego wolnorynkowego liberalizmu.
Współcześnie pojęcie to – w oderwaniu od jego pierwotnego historycznego kontekstu – funkcjonuje głównie jako ogólne, pejoratywne określenie polityki postrzeganej jako nadmiernie leseferystyczna, mająca zaniedbywać dobro społeczeństwa z powodu bezwzględnej nieufności wobec zawodności państwa i przez dążenie do masowej prywatyzacji, deregulacji, zaciskania pasa wydatków publicznych, redukcji podatków oraz minimalizacji ingerencji politycznych w gospodarkę. Oryginalnie, idea neoliberalizmu została sformułowana głównie w okresie 1920–1960 w odpowiedzi na identyczne obawy o ówczesną kondycję „nadmiernie leseferystycznego” liberalizmu i narastanie znaczenia totalitaryzmów oraz gospodarek planowych, jako nowa, pragmatyczna i pluralistyczna wizja liberalizmu troszczącego się o sprawiedliwość społeczną oraz równość szans przy obronie ogólnie kapitalistycznej organizacji gospodarki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest neoliberalne; cecha tych, którzy są neoliberalni
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z neoliberalizmem, dotyczący neoliberalizmu
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) polit. zwolennik neoliberalizmu
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
list tradycyjny przygotowywany i wysyłany przez internet
SJP.pl
epoka kamienia gładzonego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hist. końcowy okres epoki kamienia
Neolit (gr. néos „nowy” i líthos „kamień”), młodsza epoka kamienia, epoka kamienia gładzonego – ostatni okres epoki kamienia (poprzedzający epokę brązu). Jego charakterystyczne cechy to uprawa roślin i hodowla zwierząt oraz stałe osady. Proces ten nazwano „rewolucją neolityczną”. W neolicie rozwijały się też nowe techniki obróbki kamienia, takie jak gładzenie powierzchni i wiercenie otworów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący neolitu
przymiotnik
(1.1) żyjący/mający miejsce w neolicie lub pochodzący/wywodzący się z niego
SJP.pl
Wiktionary
rzadko: mający cechy neologizmu - wyrazu, zwrotu lub znaczenia wyrazu nowo utworzonego w jakimś języku
SJP.pl
dawniej: człowiek tworzący neologizmy - wyrazy, zwroty lub znaczenia wyrazu nowo utworzone w jakimś języku
SJP.pl
wyraz, zwrot lub znaczenie wyrazu nowo utworzone w jakimś języku
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. wyraz lub wyrażenie, które niedawno pojawiło się w danym języku;
Neologizm (z gr. νεος + λογός „nowe słowo”) – nowy element językowy (zwłaszcza leksykalny) wykształcony na gruncie danego języka, pewnej jego odmiany lub – dla celów artystycznych – w ramach tekstu literackiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
zwolennik neomachizmu
SJP.pl
teoria filozoficzna austriackiego fizyka i filozofa Ernsta Macha, rozwijana i uzupełniana przez jego następców
SJP.pl
zwolennik neomaltuzjanizmu
SJP.pl
współczesna teoria, wg. której ograniczenie przyrostu ludności może rozwiązać trudności ekonomiczne i społeczne państwa
SJP.pl
współczesna wersja mariawityzmu
SJP.pl
zwolennik neomarksizmu - kierunku filozoficznego
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
kierunek filozoficzny odrzucający leninowską interpretację marksizmu, popularny w drugiej połowie XX wieku w krajach zachodnich
SJP.pl
Wikipedia
zwolennik neomerkantylizmu
SJP.pl
związany z neomerkantylizmem, dotyczący neomerkantylizmu
SJP.pl
protekcjonizm gospodarczy stosowany w handlu zagranicznym po II wojnie światowej przez kraje wysoko rozwinięte w celu ochrony ich bilansu płatniczego i zwiększenia dochodów z cła
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z neomodernizmem, dotyczący neomodernizmu
przymiotnik jakościowy
(2.1) podobny do neomodernizmu, mający cechy neomodernizmu
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) filoz. szt. nurt filozoficzny poddający krytyce filozofię postmodernistyczną
(1.2) archit. styl architektoniczny przełomu XX i XXI w., nawiązujący do modernizmu;
Neomodernizm – styl architektoniczny przełomu XX i XXI w., nawiązujący do repertuaru form przestrzennych i detalu modernizmu, jednak w odłączeniu od jego idei społeczno-politycznych i zwykle urbanistycznych. Nierzadko neomodernistyczna jest tylko fasada budynku, co stoi w jawnej sprzeczności z modernistyczną ideą traktowania budynku jako całości.
Wiktionary oraz Wikipedia
antybiotyk o działaniu bakteriobójczym, stosowany głównie przy zabiegach chirurgicznych jamy brzusznej, w zakażeniach dróg moczowych i jelitowych oraz przy chorobach skóry
Neomycyna – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny, naturalny antybiotyk zaliczany do grupy antybiotyków aminoglikozydowych produkowany przez Streptomyces fradiae. Głównie stosowany zewnętrznie, rzadko w postaci doustnej. Z przewodu pokarmowego wchłania się w ok. 3%, a nie jest stosowany parenteralnie ze względu na toksyczność.
SJP.pl
Wikipedia
1. pierwiastek chemiczny o symbolu Ne i liczbie atomowej 10, gaz szlachetny występujący w atmosferze;
2.
a) potocznie: jarzeniowa lampa elektryczna w postaci szklanej rury, stosowana m.in. jako ozdoba; rura jarzeniowa;
b) napis z takich lamp
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Ne i liczbie atomowej 10;
(1.2) szyld, reklama zbudowana z przezroczystych rurek wypełnionych neonem (1.1), który pod wpływem prądu elektrycznego świeci;
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(2.1) zool. nazwa niektórych gatunków ryb z rodziny kąsaczowatych; ; ;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zwolennik neonacjonalizmu (współczesnej wersji nacjonalizmu)
SJP.pl
osoba wyznająca ideologię nazistowską w okresie po II wojnie światowej; neonazista
SJP.pl
→ neonacysta; neonazistka
SJP.pl
specjalista w zakresie neonatologii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. lekarz, specjalista neonatologii
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) med. lekarka, specjalistka neonatologii
Neonatologia (łac. neonatus: „noworodek”) – priorytetowa dziedzina medycyny zajmująca się diagnostyką i leczeniem chorób dzieci w okresie prenatalnym i noworodkowym (w tym wcześniaków), a także opieką nad noworodkami zdrowymi (ocena prawidłowości rozwoju, rozwiązywanie problemów z laktacją i karmieniem piersią). W Polsce neonatologia jest jedną ze specjalizacji lekarskich, a jej konsultantem krajowym od 23 lipca 2018 jest prof. dr hab. Ewa Helwich.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dział medycyny poświęcony zdrowiu i rozwojowi noworodków
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. specjalizacja medyczna zajmująca się noworodkami, ich rozwojem, schorzeniami i wadami rozwojowymi;
(1.2) pot. med. oddział szpitala, kliniki lub szkoły medycznej, który zajmuje się neonatologią (1.1)
Neonatologia (łac. neonatus: „noworodek”) – priorytetowa dziedzina medycyny zajmująca się diagnostyką i leczeniem chorób dzieci w okresie prenatalnym i noworodkowym (w tym wcześniaków), a także opieką nad noworodkami zdrowymi (ocena prawidłowości rozwoju, rozwiązywanie problemów z laktacją i karmieniem piersią). W Polsce neonatologia jest jedną ze specjalizacji lekarskich, a jej konsultantem krajowym od 23 lipca 2018 jest prof. dr hab. Ewa Helwich.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) med. związany z neonatologią, dotyczący neonatologii
Wiktionary
SJP.pl
SJP.pl
noworodek
SJP.pl
osoba wyznająca ideologię nazistowską w okresie po II wojnie światowej; neonacysta
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) polit. zwolennik neonazizmu
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z neonazizmem, dotyczący neonazizmu
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) polit. ideologia odwołująca się do nazizmu;
Neonazizm – współczesny skrajnie prawicowy ruch polityczny zmierzający do budowy ustroju opartego na nazizmie.
Głosi nadrzędność interesów narodowych umieszczając je jednak w szerszym kontekście supremacji rasowej. Odrzuca założenia komunizmu i liberalnej demokracji. Zawiera elementy antysemityzmu, kultu siły i darwinizmu społecznego. W obrębie neonazizmu występuje pewne napięcie pomiędzy dążeniem do pełnej suwerenności narodu (akcentowanym np. przez nacjonalitaryzm o zabarwieniu plemienno-rasowym) a podporządkowaniem działalności politycznej celom „białego internacjonalizmu”. Używa symboliki neonazistowskiej.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. ryba akwariowa z podrzędu kąsaczy, z charakterystycznym świecącym niebiesko pasem; neon;
2. mały neon (lampa); neonik
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) pot. zool. nazwa systematyczna|Paracheirodon innesi|ref=tak., neon Innesa, mała, pochodząca z Peru, słodkowodna ryba z czerwonym tyłem i niebieskim, świecącym pasem wzdłuż ciała, popularna jako ryba akwariowa;
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rzemieślnik produkujący neony
Wiktionary
mały neon (lampa); neonek
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od neon
SJP.pl
Wiktionary
imię żeńskie
Nunilona, Nunila – imię żeńskie. Jego patronką jest święta Nunilona. Formą tego imienia, spotykaną w krajach wschodniosłowiańskich, jest Neonila lub Neonilla.
Nunilona imieniny obchodzi 21 października.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wyposażenie, przyozdobienie w neony; planowyanowe instalowanie neonów w przestrzeni publicznej
Wiktionary
nowa nomenklatura osoby z mianowania politycznego
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. lampka neonowa
(1.2) pot. wkrętak neonowy
(1.3) pot. zool. nazwa systematyczna|Paracheirodon innesi|ref=tak., neon Innesa, mała, pochodząca z Peru, słodkowodna ryba z czerwonym tyłem i niebieskim, świecącym pasem wzdłuż ciała, popularna jako ryba akwariowa;
Wiktionary oraz Wikipedia
→ neon
przymiotnik
(1.1) dotyczący neonu (pierwiastka chemicznego)
(1.2) dotyczący neonu (elementu świetlnego)
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: związany z Neokatechumenatem, katolickim ruchem religijnym; neokatechumenalny
SJP.pl
specjalista w dziedzinie neontologii
SJP.pl
dziedzina nauki zajmująca się żywymi organizmami żyjącymi współcześnie
Neontologia – część biologii zajmująca się badaniem organizmów żyjących współcześnie. Pojęcie używa się w przeciwieństwie do paleontologii, która zajmuje się organizmami kopalnymi.
SJP.pl
Wikipedia
mięczak z gromady jednotarczowców, jedyny współcześnie żyjący jej przedstawiciel, o niewielkiej głowie, długim tułowiu pokrytym niewielką stożkową muszlą, z sercem o dwóch parach przedsionków i parze komór
SJP.pl
Neopitagoreizm – ogólna nazwa starożytnych, średniowiecznych i renesansowych nurtów filozoficznych czerpiących z nauk Pitagorasa i uznających się za kontynuatorów pitagoreizmu.
W III i II w.p.n.e. szkoła pitagorejska podupadła, a jej nauki uległy w znacznej mierze zapomnieniu. Odrodzenie pitagoreizmu w I w.p.n.e. związane było z powrotem filozofii do tematyki religijnej i spirytualistycznej. Starożytni neopitagorejczycy podkreślali ciągłość swej myśli z naukami Pitagorasa i jego uczniów, jednocześnie jednak starali się wykazać, że pitagoreizm nie zaniknął na dwa wieki, lecz był integralną częścią filozofii Platona i Arystotelesa. Ich autorstwem są liczne falsyfikaty, pochodzące rzekomo od dawnych pitagorejczyków, a zawierające treści arystotelejskie i platońskiej. Miało to świadczyć o tym, że Platon i Arystoteles w istocie czerpali z nauk Pitagorasa i to jemu należy przypisywać wszelkie oryginalne myśli. W konsekwencji jednak neopitagoreizm bliski jest medioplatonizmowi.
Wikipedia
autobus, autokar marki Neoplan
Neoplan – marka autobusów produkowanych przez MAN Truck & Bus AG, do 2008 funkcjonowało odrębne przedsiębiorstwo – Neoplan Bus GmbH.
SJP.pl
Wikipedia
styl w sztuce zapoczątkowany w latach 20. XX wieku, charakteryzujący się ograniczeniem używanych barw do 3 podstawowych, geometrycznością kształtów i prostopadłością linii
De Stijl (z niderl. „styl“) – ugrupowanie artystyczne założone w 1917 roku w Lejdzie przez Theo van Doesburga (1883–1931) i Pieta Mondriana (1872–1944), skupiające artystów abstrakcyjnych reprezentujących neoplastycyzm – nowy kierunek w sztuce, stworzony w latach 20. XX w. przez Mondriana, charakteryzujący się użyciem linii pionowych i poziomych, które nachodząc na siebie, dzieliły płaszczyzny na kwadraty i prostokąty, oraz stosowaniem trzech barw podstawowych (żółtej, niebieskiej i czerwonej) i trzech tzw. nie-kolorów (czerni, bieli i szarości).
SJP.pl
Wikipedia
zwolennik, przedstawiciel jednego z ostatnich wielkich systemów filozoficznych starożytności, nawiązującego do filozofii Platona; neoplatonik, nowoplatończyk
SJP.pl
zwolennik, przedstawiciel jednego z ostatnich wielkich systemów filozoficznych starożytności, nawiązującego do filozofii Platona; neoplatończyk, nowoplatończyk
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) filoz. związany z neoplatonizmen lub neoplatonikami, dotyczący neoplatonizmu lub neoplatoników
Wiktionary
niekontrolowane namnażanie się komórek organizmu przekształconych w komórki nowotworowe, symptom stanu przedrakowego
SJP.pl
wyznawca religii neopogańskiej, przedchrześcijańskich wierzeń religijnych jakiegoś kraju
Neopogaństwo, nowoczesne pogaństwo, rzad. nowopogaństwo – to zbiorcze określenie współczesnych systemów wierzeń, poglądów, zjawisk i ruchów religijnych lub parareligijnych, dążących do wytworzenia duchowości opozycyjnej wobec religii monoteistycznych. W węższym znaczeniu neopogaństwo to tworzenie religii nowych poprzez eklektyczne łączenie elementów zaczerpniętych z różnych wierzeń czy wręcz konstruowanie wyznania od podstaw, w szerszym – także usiłowanie wskrzeszenia dawnych religii (rekonstrukcjonizm). W formie przymiotnika terminem tym określa się też powszechnie niektóre oficjalnie zarejestrowane i działające związki wyznaniowe (w tym część tzw. nowych ruchów religijnych).
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) związany z neopoganizmem, dotyczący neopoganizmu
Wiktionary
ogólne określenie różnych religii nawiązujących do wierzeń przedchrześcijańskich na danym obszarze lub w kraju
Neopogaństwo, nowoczesne pogaństwo, rzad. nowopogaństwo – to zbiorcze określenie współczesnych systemów wierzeń, poglądów, zjawisk i ruchów religijnych lub parareligijnych, dążących do wytworzenia duchowości opozycyjnej wobec religii monoteistycznych. W węższym znaczeniu neopogaństwo to tworzenie religii nowych poprzez eklektyczne łączenie elementów zaczerpniętych z różnych wierzeń czy wręcz konstruowanie wyznania od podstaw, w szerszym – także usiłowanie wskrzeszenia dawnych religii (rekonstrukcjonizm). W formie przymiotnika terminem tym określa się też powszechnie niektóre oficjalnie zarejestrowane i działające związki wyznaniowe (w tym część tzw. nowych ruchów religijnych).
SJP.pl
Wikipedia
potocznie: rodzaj podatku od wynagrodzeń, który zastąpił w 1993 roku wcześniejszy podatek od ponadnormatywnych wynagrodzeń, zwany popiwkiem
SJP.pl
zwolennik neopozytywizmu
SJP.pl
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) związany z neopozytywizmem
SJP.pl
Wiktionary
kierunek w filozofii XX w. uważający, że prawdziwą wiedzą jest jedynie wiedza oparta na doświadczeniu
Pozytywizm logiczny, in. neopozytywizm – filozoficzna szkoła naukowa, która powstała w 1 poł. XX w. w Wiedniu; w późniejszym czasie z pozytywizmu logicznego wyłonił się nowy nurt w filozofii nauki zwany logicznym empiryzmem, który w swoim ujęciu przyjmował bardziej złagodzone i zliberalizowane poglądy niż Koło Wiedeńskie.
SJP.pl
Wikipedia
niepalny kauczuk syntetyczny, odporny na oleje i rozpuszczalniki; polichloropren
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. nazwa handlowa syntetycznego kauczuku chloropenowego, który w postaci spienionej jest lekkim i wytrzymałym materiałem stoswanym m.in. do produkcji skafandrów nurkowych;
Neopren – nazwa handlowa kauczuku syntetycznego otrzymywanego w wyniku polimeryzacji emulsyjnej chloroprenu (2-chlorobuta-1,3-dien) - polichloroprenu. W porównaniu z kauczukiem naturalnym i tradycyjnymi kauczukami syntetycznymi, opartymi na butadienie ma większą odporność na oleje i inne rozpuszczalniki organiczne, wolniej również ulega starzeniu. Ma własności samogasnące. Neopren jest zadomowioną w Polsce nazwą potoczną, oficjalnie jest to nazwa handlowa należąca od 1931 r. do amerykańskiego koncernu chemicznego DuPont.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z neoprenem, dotyczący neoprenu, wykonany z neoprenu
Wiktionary
duchowny, który niedawno przyjął święcenia kapłańskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) kośc. prezbiter w pierwszym roku po przyjęciu święceń
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. zakonnik, który składa lub właśnie złożył śluby
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. zakonnica, która dopiero co złożyła śluby zakonne
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) przym. od neoproterozoik
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geol. ostatnia, najmłodsza era (lub eratem) proterozoiku, trwająca 1000 – 542 milionów lat temu;
Neoproterozoik (ang. Neoproterozoic)
Wiktionary oraz Wikipedia
nurt w psychoanalizie zaprzeczający, że głównym czynnikiem warunkującym osobowość jest popęd seksualny i przypisujący tę rolę czynnikom kulturowym i społecznym
SJP.pl
Wikipedia
zwolennik neorealizmu
SJP.pl
zwolenniczka neorealizmu
SJP.pl
SJP.pl
ruch artystyczny w literaturze, plastyce i filmie
SJP.pl
Wikipedia
Neoregelia (Neoregelia L.B. Sm.) – rodzaj roślin z rodziny bromeliowatych (Bromeliaceae). Obejmuje 97–125 gatunków. Wszystkie występują w Ameryce Południowej, we wschodniej i południowej części Brazylii oraz w Amazonii. Centrum zróżnicowania jest Mata Atlântica we wschodniej Brazylii, gdzie rosną 102 gatunki.Są to rośliny epifityczne rosnące w lasach, ale także naskalne, naziemne i heliofity.
Wikipedia
Neorenesans – nurt w architekturze XIX-wiecznego historyzmu, nawiązujący formalnie do architektury renesansowej. W krajach Europy Środkowej nawiązywano przede wszystkim do tzw. renesansu północnego.
Teoretyczny grunt dla rozwoju neorenesansu został przygotowany już na początku XIX w. przez publikacje Jeana-Nicholasa-Louisa Duranda (Précis des leçons d’architecture données à l’École royale polytechnique, lata 1802–1805) oraz Auguste-Henri-Victora Grandjean de Montigny’ego (Architecture toscane: palais, maisons, églises et autres édifices publics et privés principalement des 15e, 16e et 17e siècles). Do najwcześniejszych budowli wzorowanych na renesansie rzymskim należy zabudowa Rue de Rivoli w Paryżu, projektu Charlesa Perciera i Pierre’a Fontaine’a.
Wikipedia
nurt w sztukach plastycznych XIX wieku nawiązujący do rokoka
SJP.pl
SJP.pl
Neoromanizm – nurt w architekturze i sztuce XIX- wiecznego historyzmu, nawiązujący do architektury romańskiej.
Neoromanizm rozwinął się w architekturze później niż neogotyk, odwrotnie niż historyczne epoki na których się wzorowały. Największy rozkwit neoromanizmu nastąpił w Niemczech po ich zjednoczeniu, gdzie stanowił on przywołanie nacjonalistycznej romantycznej legendy I Rzeszy Niemieckiej. Faworyzowanie neoromanizmu miało też związek z rosnącą świadomością, że gotyk ma pochodzenie francuskie. Po I wojnie światowej dużo przykładów tej architektury zanikło w Polsce.
Wikipedia
zwolenniczka lub przedstawicielka neoromantyzmu
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) liter. szt. związany z neoromantyzmem
SJP.pl
Wiktionary
badacz lub pasjonat neoromantyzmu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) liter. szt. przedstawiciel, zwolennik neoromantyzmu
SJP.pl
Wiktionary
badacz lub pasjonat neoromantyzmu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rzad. neoromantyzm
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lp. od neoromantyk
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) liter. szt. kierunek w literaturze i sztuce na przełomie XIX i XX w. wykazujący pewne podobieństwa do romantyzmu
(1.2) muz. kierunek w muzyce powstały w Niemczech w drugiej połowie XIX w., polegający na odrzuceniu schematów i kanonów klasycznych
Modernizm, sztuka nowoczesna (ang. modern art) – umowny okres w dziejach sztuki, którego ramy czasowe wyznacza się od lat 60. XIX wieku (w związku z impresjonizmem) do lat 70. XX wieku (konceptualizm). Sztuka nowoczesna silnie związana jest z pojęciem modernizmu w filozofii i zjawiskiem awangardy. Terminu modern art, w miarę skrystalizowanej formie, użył jako pierwszy Joris-Karl Huysmans w 1883.
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
przedstawiciel, zwolennik neoscholastyki
SJP.pl
przedstawiciel, zwolennik neoscholastyki
Neoscholastyka – nurt filozoficzny odnawiający filozofię scholastyczną. Współczesna neoscholastyka zapoczątkowana została encykliką Leona XIII – Aeterni Patris. Leon XIII wezwał do zaangażowania się katolików w pracę filozoficzną i przyjęcie w niej jednego wzorca - scholastyki, w szczególności w formie nadanej przez Tomasza z Akwinu.
Neoscholastyką nazywa się także wcześniejsze formy odradzające filozofię scholastyczną w epoce nowożytnej.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
sędzia powołany przez upolitycznioną Krajową Radę Sądownictwa (po reformie z 2017)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) neol. publ. polit. praw. sędzia powołany z udziałem Krajowej Rady Sądownictwa po jej reformie w 2017 roku
Krajowa Rada Sądownictwa (KRS) – organ konstytucyjny zobowiązany do stania na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów, istniejący od 1989 roku. Nie jest to organ władzy sądowniczej. Zgodnie z konstytucją w skład Rady mają wchodzić osoby powołane przez organy władz ustawodawczej, wykonawczej oraz sądowniczej; w większości są to sędziowie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
skrót od: neosemantyzm, neosemantyczny
SJP.pl
SJP.pl
Neosemantyzacja – nadawanie wyrazom (leksemom) nowych znaczeń lub poszerzanie ich istniejących znaczeń. Oprócz neosemantyzacji dokonującej się pod wpływem obcym (por. kalkowanie) rozwija się neosemantyzacja rodzima. Do nowszych neosemantyzmów w języku polskim należą np. określenia „nagłośnić”, „wyciszyć sprawę”, „wnioskować o coś”, „komórka” (telefon komórkowy).
Wikipedia
wyraz już istniejący, któremu nadano nowe znaczenie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. wyraz, który już istnieje w danym języku, jednak przypisano mu nowe znaczenie
Neosemantyzacja – nadawanie wyrazom (leksemom) nowych znaczeń lub poszerzanie ich istniejących znaczeń. Oprócz neosemantyzacji dokonującej się pod wpływem obcym (por. kalkowanie) rozwija się neosemantyzacja rodzima. Do nowszych neosemantyzmów w języku polskim należą np. określenia „nagłośnić”, „wyciszyć sprawę”, „wnioskować o coś”, „komórka” (telefon komórkowy).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
Neoslawizm (gr. νέος néos „nowy” + łac. Slavi „Słowianie”) – ruch polityczny powstały pod koniec XIX wieku wyrastający z i jednocześnie krytyczny wobec panslawizmu. Powstał wskutek działalności narodowych działaczy czeskich.
Wikipedia
środek uspokajający, zawierający krople walerianowe
SJP.pl
środek uspokajający, neospasmina
SJP.pl
nazwa usługi dostępu do szerokopasmowego Internetu prowadzonej przez Telekomunikację Polską
Neostrada – usługa Orange Polska (do kwietnia 2012 r. Telekomunikacji Polskiej) oparta na technologii ADSL, ADSL2+, VDSL2 (Neostrada Fiber) lub FTTH oraz na standardzie wymagającym użycia kompatybilnego modemu do połączeń internetowych. Usługa umożliwia stały dostęp do Internetu tylko na analogowej linii telefonicznej lub dedykowanym łączu FTTH.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) związany z neoslawizmem, będący zwolennikiem neoslawizmu
Wiktionary
SJP.pl
model telewizji, w którym kładzie się największy nacisk na rozrywkę
SJP.pl
Wikipedia
1. zachowanie umiejętności dziecięcych u dorosłych osobników
2. zdolność płciowego rozmnażania się larw niektórych zwierząt
Neotenia (gr. teínein ‘napinać’, ‘rozciągać’) – zdolność płciowego rozmnażania się larw niektórych zwierząt, występująca w następstwie przyspieszonego w stosunku do reszty ciała rozwoju narządów rozrodczych (neotenia pełna albo zupełna), a także zatrzymanie u osobników dorosłych pewnych cech infantylnych (neotenia niepełna albo niezupełna). Neotenia jest szczególnym przypadkiem pedogenezy.
SJP.pl
Wikipedia
→ neotenia
SJP.pl
Neoterycy (od gr. hoi neoteroi poietai, dosłownie „poeci młodsi”, łac. poetae novi) – termin oznaczający grupę młodych poetów rzymskich działających w połowie I wieku p.n.e.
Neoterycy zerwali z rzymską tradycją wielkich eposów historycznych. Wzorując się na poezji hellenistycznej, zwłaszcza aleksandryjskiej, preferowali utwory niewielkich rozmiarów (epigramy, fraszki, krótkie scenki, pieśni weselne i żałobne, epyllia – małe poematy epickie), lecz wycyzelowane do perfekcji (np. jeden z nich, Helwiusz Cynna, pracował przez dziewięć lat nad epylionem zatytułowanym „Smyrna”). Znamienne było przyjęcie zasady konstruowania poezji na wzór Kallimacha. Pisali najczęściej o przeżyciach osobistych, szczególnie miłości. Charakteryzowali się uczonością – mitologiczną, geograficzną, literacką. W epyllionach mitologicznych przedstawiali mało znane mity. Poematy nie przekraczały 500 wersów.
Wikipedia
zwolennik neotomizmu, współczesnej wersji religijno-filozoficznego nurtu ideowego, zapoczątkowanego przez św. Tomasza z Akwinu
SJP.pl
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) związany z neotomizmem
SJP.pl
Wiktionary
współczesna wersja tomizmu, teistycznego nurtu filozofii Tomasza z Akwinu, rozwijana głównie w na łonie Kościoła katolickiego
Neotomizm – współczesna wersja tomizmu, główny kierunek filozoficzny neoscholastyki, popularny w łonie katolicyzmu. Neotomiści opowiadają się za tzw. klasyczną koncepcją filozofii, akcentują różnicę między nauką a religią i sztuką; za „filozofię pierwszą” uznają teorię bytu. Istotnymi wyróżnikami neotomizmu są: realizm, pluralizm, hylemorfizm, teizm, intelektualizm, klasyczna koncepcja prawdy, umiarkowany realizm pojęciowy.
SJP.pl
Wikipedia
zwolennik neotrockizmu
SJP.pl
nurt ideologiczny po II wojnie światowej, będący próbą przystosowania koncepcji L. Trockiego do współczesnych warunków politycznych
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) geogr. biol. związany z krainą neotropikalną, dotyczący krainy neotropikalnej
Wiktionary
w taksonomii: zastępczy przedstawiciel wzorcowy
Neotyp (gr. νέος „nowy” τύπος „odbicie, wzór, znak, odcisk”) – w taksonomii jest to okaz wyznaczany zamiast okazu typowego danego taksonu. Autor opisu nowego taksonu zazwyczaj w dokumentacji jego opisu zostawia do przechowania jego typowy okaz, tzw. holotyp lub lektotyp. Gdy jednak taki okaz nie został wyznaczony, został zgubiony lub uległ zniszczeniu, wyznaczany jest okaz zastępczy – neotyp. Czasami rolę neotypu pełnić może ilustracja lub zdjęcie.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. wagina uformowana w procesie korekty płci, w przypadku niewykształcenia się pochwy w wyniku zaburzeń rozwoju seksualnego albo podczas rekonstrukcji defektów (po operacji nowotworu, urazie)
Wiktionary
zwolennik neowitalizmu
SJP.pl
XIX-wieczny nurt filozoficzny głoszący pogląd, że życia organicznego nie można całkowicie wyprowadzić z procesów fizyczno-chemicznych
SJP.pl
znaczek pocztowy kupowany w internecie, przeznaczony do samodzielnego wydrukowania
SJP.pl
era w dziejach Ziemi, która rozpoczęła się po okresie kredy i trwa do dziś; era kenozoiczna, kenozoik
SJP.pl
(zwykle w liczbie mnogiej) środowiskowo: pogardliwie o OPZZ jako kontynuacji podporządkowanych partii związków zawodowych w PRL-u
SJP.pl
(od rosyjskiego: nowaja ekonomiczeskaja politika - nowa polityka ekonomiczna) polityka gospodarcza wczesnego Związku Radzieckiego, wprowadzona czasowo dla odbudowania kraju po zapaści z czasów komunizmu wojennego; NEP
SJP.pl
kraj federalny w Azji Południowej, w Himalajach
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. polit. państwo w Azji;
Nepal, oficjalnie Federalna Demokratyczna Republika Nepalu (nep. नेपाल trl. Nepāl, trb. Nepal) – demokratyczna republika federalna w Azji Południowej, położona w środkowej części Himalajów, granicząca na północy z Chinami, a na południu, wschodzie i zachodzie z Indiami, bez dostępu do morza.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
obywatel Nepalu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) obywatel Nepalu
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
język nepalski
Język nepalski, nepali (dawne nazwy: gorkhali, khas kura) – język z grupy indoaryjskiej, z rodziny języków indoeuropejskich, którym posługuje się ponad 17 mln ludzi – w tym ok. 11 mln (spis z 2001 r.) to mieszkańcy Nepalu (reszta to m.in. mieszkańcy północnych Indii – przede wszystkim okolic Dardżylingu) i Sikkimu.
Język nepalski jest językiem urzędowym w Nepalu. Zapisuje się go w alfabecie dewanagari; najstarsze zabytki piśmiennictwa w nepali pochodzą z XIV wieku.
SJP.pl
Wikipedia
obywatelka Nepalu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) obywatelka Nepalu
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z Nepalem
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do państwa Nepal
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. język urzędowy Nepalu;
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) taki, który posługuje się językiem nepalskim
(1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem nepalskim
(1.3) spisany, stworzony w języku nepalskim
Wiktionary
jednostka używana zwłaszcza w telekomunikacji do wyrażania wzmocnienia lub tłumienia mocy elektrycznej, natężenia prądu itp.
Neper – bezwymiarowa logarytmiczna jednostka miary wielkości ilorazowych, oznaczana symbolem Np, stosowana w elektrotechnice i akustyce, nazwana na cześć Johna Napiera (1550-1617), którego zlatynizowane nazwisko brzmiało „Neper”.
Stosunek dwu wielkości polowych x_{1} i x_{2} w neperach jest definiowany przez jego logarytm naturalny (\ln ){:}
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Nepomucen - imię męskie pochodzenia łacińskiego. Żeński odpowiednik to Nepomucena.
Nepomucen imieniny obchodzi: 17 października.
Znane osoby o imieniu Nepomucen:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Nepomucen z małżonką; Nepomucenowie
SJP.pl
Nepomucen z małżonką; Nepomucenostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Nepomucena lub z nim związany
SJP.pl
krewny, ulubieniec osoby wpływowej, popierany przez nią
SJP.pl
→ nepot
SJP.pl
→ nepotyzm; nepotystyczny
SJP.pl
człowiek wpływowy, popierający krewnych, przyjaciół
SJP.pl
SJP.pl
→ nepotyzm; nepotyczny
SJP.pl
1. dawanie pierwszeństwa krewnym i znajomym przy obsadzaniu stanowisk; kumoterstwo, faworytyzm;
2. dawniej: udzielanie przez papieży przywilejów swoim krewnym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) obsadzanie podległych sobie stanowisk krewnymi
(1.2) daw. preferowanie przez papieży swoich krewnych przy udzielaniu przywilejów
Nepotyzm (łac. nepos – wnuk, potomek) – faworyzowanie członków rodziny przy obsadzaniu stanowisk i przydzielaniu godności.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w gwarze miejskiej: niedorajda, oferma
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) lekcew. osoba niezaradna lub niezdarna
SJP.pl
Wiktionary
pierwiastek chemiczny o symbolu Np
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitrzym. bóg morza, rybaków i żeglarzy, utożsamiany z greckim Posejdonem;
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(2.1) astr. ósma według oddalenia od Słońca (najdalsza) planeta Układu Słonecznego;
Neptun – gazowy olbrzym, ósma, najdalsza od Słońca planeta w Układzie Słonecznym, czwarta pod względem średnicy oraz trzecia pod względem masy. Neptun jest ponad 17 razy masywniejszy od Ziemi i masywniejszy od swojego "bliźniaka" Urana, który ma masę prawie 15 razy większą od masy Ziemi. Krąży wokół Słońca w odległości około 30 razy większej niż dystans Ziemia-Słońce. Nazwa pochodzi od rzymskiego boga mórz Neptuna. Jego symbol astronomiczny to , stylizowany trójząb Neptuna.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z żywiołem wodnym, oceanem, np. formacje neptuniczne - skały osadowe powstałe wskutek działania wody
SJP.pl
minerał, krzemotytanian sodu, potasu, żelaza i manganu
Neptunit – bardzo rzadki minerał z rodziny krzemianów. Neptunit został nazwany w 1893 roku przez szwedzkiego mineraloga Gustava Flinka (1848–1931) na cześć Neptuna, rzymskiego boga morza. Nazwa ta została nadana ze względu na bliskie powiązanie neptunitu w jego typowej lokalizacji w Narssârssuk na Grenlandii z egirynem nazwanym na cześć Ægira, boga morza i zwierząt morskich w mitologii nordyckiej.
SJP.pl
Wikipedia
Neptunizm – jeden z dawnych kierunków w geologii, funkcjonujący na przełomie XVIII i XIX wieku, będący w opozycji do plutonizmu. Nazwa wywodzi się od rzymskiego boga mórz – Neptuna. Neptunizm zakładał, że wszystkie skały powstały poprzez krystalizację lub osadzanie ze środowiska wodnego. Koncepcja ta okazała się słuszna w ograniczonym stopniu, jedynie w odniesieniu do niektórych skał osadowych.
Przedstawicielami neptunizmu byli: Abraham Gottlob Werner, Jean-Baptiste de Lamarck.
Wikipedia
→ neptun
przymiotnik
(1.1) dotyczący neptunu (pierwiastka)
SJP.pl
Wiktionary
zgrubienie od: nerka
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geogr. rzeka środkowopolska, prawy dopływ Warty;
Ner – rzeka w środkowej Polsce, płynie przez województwo łódzkie i wielkopolskie, na Wysoczyźnie Łaskiej i w Kotlinie Kolskiej, prawy dopływ środkowej Warty, o długości 134 km. W dolnym odcinku pradolinnym dawniej zabagnione dno doliny jest obecnie uregulowane i użytkowane pod łąki. Maksymalna rozpiętość wahań stanów wody w dolnym biegu wynosi 3,5 m.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zgrubienie od: nerka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) grub. slang. od: nerka
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Zabajkalskim, lewy dopływ Szyłki;
Wiktionary oraz Wikipedia
gatunek skorupiaka z rodziny homarowatych; langustynka, homarzec
SJP.pl
przewlekłe schorzenie nerek, będące następstwem wielu chorób zakaźnych albo zatrucia
Zespół nerczycowy, zespół nefrotyczny (łac. syndroma nephroticum) – zespół objawów chorobowych wywołany nadmierną nieskompensowaną utratą białka z moczem. Stan ten nazywa się białkomoczem, a w przypadku zespołu nerczycowego przekracza on 3,5 g/dobę lub 50 mg/kg masy ciała/dobę. Do objawów choroby należą obok białkomoczu hipoalbuminemia, lipiduria, hiperlipidemia, obrzęki i przesięki do jam ciała. Do zespołu nerczycowego może doprowadzić każdy stan chorobowy przebiegający z białkomoczem.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Federacji Rosyjskiej, w Kraju Zabajkalskim, nad Nerczą;
Nerczyńsk (ros. Нерчинск, Nierczinsk) – miasto w Federacji Rosyjskiej (w Kraju Zabajkalskim), nad Nerczą (dopływ Szyłki).
Założone w 1654 jako ośrodek handlu futrami i warownia, w której w 1689 Rosja zawarła z Chinami pierwszy traktat regulujący granicę między obu państwami; od 1696 miasto i siedziba okręgu górniczego (srebro, ołów), należącego do dóbr rządowych (od 1704); na obecnym miejscu od 1812. Od 1826 do 1917 kolonia katorżnicza (w jej skład wchodziły m.in. więzienia algaczyńskie, akatujskie, zarentujskie, malcewskie i nad Karą – wydobycie złota), gdzie więziono m.in. dekabrystów, powstańców polskich z 1831 i 1863 oraz narodników. Znajdował się tu kościół z polskimi tablicami memoratywnymi.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Nerczą (rzeką w Rosji)
(1.2) związany z Nerczyńskiem (miastem w Rosji)
Wiktionary
paproć z rodziny paprotkowatych, pochodząca z terenów równikowych; szeroko uprawiana jako roślina doniczkowa i szklarniowa; nefrolepis
Nefrolepis, nerczyłusk (Nephrolepis) – rodzaj paproci zaliczany do monotypowej rodziny Nephrolepidaceae. Obejmuje 19 gatunków (baza Plants of the World online wymienia 28, w tym 5 pochodzenia mieszańcowego). Zasięg tych roślin obejmuje całą strefę międzyzwrotnikową, najdalej na północ sięgając po Półwysep Koreański i Wyspy Japońskie, a na południu po Wyspę Północną na Nowej Zelandii. W Polsce nie rosną dziko przedstawiciele tego rodzaju, niektóre gatunki są uprawiane jako ozdobne rośliny pokojowe.
SJP.pl
Wikipedia
osoba zafascynowana naukami ścisłymi, komputerami i grami komputerowymi, często nieprzystosowana do życia w społeczeństwie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba pasjonująca się naukami ścisłymi, informatyką, grami komputerowymi itp. kosztem nieprzystosowania do życia społecznego, niezdolności utrzymywania stosunków towarzyskich lub niedbałości o formę fizyczną;
Nerd – osoba przesadnie fascynująca się naukami ścisłymi, zwłaszcza informatyką, oraz grami komputerowymi. Synonimicznym określeniem nerda jest geek.
Stereotyp nerda parodiowały m.in. filmy z cyklu Zemsta frajerów (Revenge of the Nerds).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta zafascynowana naukami ścisłymi, komputerami i grami komputerowymi, często nieprzystosowana do życia w społeczeństwie
SJP.pl
→ nerd
SJP.pl
→ nerd
SJP.pl
osoba zafascynowana naukami ścisłymi, komputerami i grami komputerowymi, często nieprzystosowana do życia w społeczeństwie
SJP.pl
potocznie: poświęcać większość czasu na gry komputerowe i przeglądanie internetu
SJP.pl
zdrobnienie od: nerka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. zdrobn. od: nerka
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: nerka
SJP.pl
Nerecznica (Dryopteris) – rodzaj paproci należących do rodziny nerecznicowatych (Dryopteridaceae). Obejmuje ok. 400 gatunków (348 jest zweryfikowanych według Plants of the World online). Są to średniej wielkości paprocie naziemne. Rodzaj jest kosmopolityczny. W Polsce udokumentowano występowanie 11 gatunków.
Niektóre gatunki (zwłaszcza nerecznica szerokolistna) uprawiane są jako rośliny ozdobne. Niektóre wykorzystywane są także jako lecznicze.
Wikipedia
według mitologii greckiej: nimfa morska
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mitgr. nimfa morska
(1.2) zool. pierścienica z rodziny nereid (Nereididae)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeka w Bośni i Hercegowinie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w Bośni i Hercegowinie i Chorwacji, uchodząca do Adriatyku;
Neretwa (Neretva) – rzeka w Bośni i Hercegowinie i Chorwacji, uchodząca do Adriatyku. Największa i najdłuższa rzeka po wschodniej stronie basenu Adriatyku. Długość: 225 km, w tym 203 km w Bośni i Hercegowinie, 22 km w Chorwacji. Średni przepływ w mieście Metković (około 20 km od ujścia): 378 m³/s. Powierzchnia dorzecza: 9106 km².
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Neretwą, dotyczący Neretwy
Wiktionary
Wikipedia
1. organ w ciele zwierząt i ludzi, służący m.in. do filtrowania krwi;
2. naczynie w kształcie tego organu, używane m.in. przy opatrunkach;
3. niewielka saszetka na pasku;
4. niewielki mebel z blatem w kształcie nerki lub ziarna fasoli;
5. gatunek łososia pacyficznego; łosoś czerwony;
6. sztuczna nerka - aparat medyczny zastępujący pracę nerek
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) anat. narząd w układzie wydalniczym zwierząt;
(1.2) środ. naczynie w kształcie nerki (1.1) używane w szpitalu
(1.3) icht. nazwa systematyczna|Oncorhynchus nerka|ref=tak., gatunek łososia;
(1.4) pot. saszetka noszona na pasku
Nerka (łac. ren, gr. nephros) – narząd układu moczowo-płciowego pełniący rolę wydalniczą (produkcja moczu), regulacyjną (utrzymanie homeostazy) i endokrynną (produkcja i degradacja hormonów).
Nerki są narządem parzystym, którego kształt przypomina zwykle ziarno fasoli, są koloru czerwonobrązowego (wskutek dużej zawartości krwi). Kształt może być zmienny gatunkowo; u koni prawa nerka ma sercowaty kształt, u bydła obydwie nerki cechują się kształtem nieregularnego owalu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potrawa z nerek zwierzęcych
Nerka (łac. ren, gr. nephros) – narząd układu moczowo-płciowego pełniący rolę wydalniczą (produkcja moczu), regulacyjną (utrzymanie homeostazy) i endokrynną (produkcja i degradacja hormonów).
Nerki są narządem parzystym, którego kształt przypomina zwykle ziarno fasoli, są koloru czerwonobrązowego (wskutek dużej zawartości krwi). Kształt może być zmienny gatunkowo; u koni prawa nerka ma sercowaty kształt, u bydła obydwie nerki cechują się kształtem nieregularnego owalu.
SJP.pl
Wikipedia
urządzenie medyczne przeznaczone dla noworodków i niemowląt z ciężką niewydolnością nerek lub serca
Hemodializa, dializa pozaustrojowa – zabieg stosowany w leczeniu zaawansowanej przewlekłej i ostrej niewydolności nerek, a także niektórych zatruć. Jego celem usunięcie produktów przemiany materii, nadmiaru wody, substancji toksycznych (np. alkoholi niespożywczych, przedawkowanych leków) z krwi pacjenta poprzez sztuczną błonę półprzepuszczalną; zabieg umożliwia także korektę kwasicy metabolicznej oraz zaburzeń elektrolitowych.
SJP.pl
Wikipedia
nerkosz jesienny - owad z rodziny koziułkowatych
SJP.pl
przypominający kształtem nerkę, podobny do nerki
SJP.pl
SJP.pl
potocznie: człowiek chorujący na nerki
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. gatunek drzewa z rodziny nanerczowatych, nazwa systematyczna|Anacardium occidentale|L.|ref=tak.;
Nanercz zachodni (Anacardium occidentale L.), zwany też nerkowcem zachodnim, orzechem nanerczowym albo orzechem cashew — gatunek drzewa z rodziny nanerczowatych, blisko spokrewniony z mango. Pochodzi z obszarów tropikalnych Ameryki Południowej. Jest uprawiany w większości krajów obszaru tropikalnego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
cześć mięsa cielęcego wraz z nerką
SJP.pl
rak nerkowokomórkowy - najczęstszy nowotwór złośliwy nerek, stanowiący 90% zmian złośliwych tego narządu
SJP.pl
przymiotnik od: nerka
przymiotnik relacyjny
(1.1) anat. dotyczący nerek
(1.2) techn. o mikrofonach: dobrze wychwytujący dźwięki z boku oraz z przodu, ale słabo z tyłu; z kierunkowym odbiorem dźwięku graficznie podobnym do nerki
SJP.pl
Wiktionary
zastępujący lub wspomagający funkcje nerek
SJP.pl
zgrubienie od: nerka
SJP.pl
Wikipedia
lek o silnym działaniu anabolicznym, stosowany w przypadkach niedoboru białek, zaburzeń wchłaniania, wychudzenia itp.
SJP.pl
płynny alkohol otrzymywany z olejku z kwiatów pomarańczy; stosowany w przemyśle kosmetycznym
Nerol – organiczny, związek chemiczny, terpen występujący w olejkach eterycznych: bergamotowym i nerolowym. Ma zapach róży.
Jest izomerem geometrycznym (o konfiguracji Z) geraniolu. Stosowany jest w przemyśle perfumeryjnym.
SJP.pl
Wikipedia
olejek roślinny otrzymywany z płatków kwiatów drzewa pomarańczy gorzkiej
Neroli – album brytyjskiego muzyka eksperymentalnego Briana Eno, wydany w 1993 roku przez All Saints Records. Składa się on z jednej, niemal godzinnej ambientowej kompozycji, składającej się z przypadkowych, ale zarazem harmonijnych elementów.
SJP.pl
Wikipedia
1. Nero Claudius Drusus Germanicus Caesar; (37-68) cesarz rzymski (od 54);
2. Nero Claudius Drusus; Neron Klaudiusz Druzus (38-9 r. p.n.e.), wódz rzymski
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) hist. imię|polski|m.
Neron, Lucius Domitius Ahenobarbus, po adopcji Nero Claudius Caesar Drusus Germanicus (ur. 15 grudnia 37 w Ancjum, zm. 9 czerwca 68 w Rzymie) – cesarz rzymski od 13 października 54 do swojej śmieci, syn Gnejusza Domicjusza Ahenobarbusa i Agrypiny Młodszej, późniejszej żony cesarza Klaudiusza.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) hist. należący do Nerona
Wiktionary
gatunek foki; foka obrączkowana
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zool. nazwa systematyczna|Pusa hispida|ref=tak., mała foka o ciemnym futrze z jasnymi kolistymi plamami, żyje w głównie morzach arktycznych;
Nerpa (Pusa) – rodzaj morskich ssaków z rodziny fokowatych (Phocidae).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. Pablo Neruda (właściwie Neftalí Ricardo Reyes Basualto) (1904-73), poeta chilijski;
2. Jan Neruda (1834-91), pisarz czeski
SJP.pl
środek uspokajający i nasenny stosowany w leczeniu nerwic
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) farm. zob. bupropion.
SJP.pl
Wiktionary
1. splot włókien przewodzących bodźce czuciowe i ruchowe między mózgiem a innymi częściami ciała; fibra;
2. włókniste zgrubienie w liściach roślin; żyłka;
3. wrodzona zdolność do czegoś; talent
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) anat. med. splot włókien okrytych wspólną otoczką, którego zadaniem jest przewodzenie bodźców czuciowych i ruchowych;
(1.2) bot. włókno w roślinach, głównie liściach, służące przewodzeniu i wzmacnianiu;
(1.3) książk. zacięcie do czegoś
Nerw (łac. nervus) – pęczek różnej długości i grubości włókien nerwowych (wypustek neuronów – aksonów) okrytych wspólną otoczką, wchodzących w skład obwodowego układu nerwowego.
Zrąb nerwu stanowi tkanka łączna właściwa, która dzieli się na:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
sieć wiązek przewodzących wychodzących z ogonka liściowego i rozgałęziających się w blaszce liściowej; unerwienie liścia
SJP.pl
Wikipedia
zwykle łagodny i niezłośliwy nowotwór obwodowego układu nerwowego, składający się z komórek nerwowych i włókien nerwowych; neuroma
Nerwiak – rzadki, zwykle niezłośliwy nowotwór obwodowego układu nerwowego, utworzony z wypustek nerwowych lub osłonki łącznotkankowej, umiejscowiony często w kanale kręgowym.
Ma postać drobnych, pojedynczych lub mnogich czerwonobrunatnych guzków. Podobnie przedstawia się utkanie nerwiaka pourazowego, który może być przyczyną bólów fantomowych lub piekących.
Nerwiaki złośliwe prowadzą do przerzutów drogą krwi i chłonki.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) med. guzek lub guz o charakterze nowotworu łagodnego;
Nerwiakowłókniak (łac. neurofibroma, ang. neurofibroma) – guzek lub guz o charakterze nowotworu łagodnego, wywodzący się z komórek Schwanna. Zwykle mnogi, powstaje z osłonek nerwów skóry całego ciała, a także unerwiających narządy wewnętrzne i z nerwów czaszkowych. Nerwiakowłókniaki mogą ulegać transformacji złośliwej. Guzy te stanowią część obrazu klinicznego fakomatoz: choroby Recklinghausena, czyli nerwiakowłókniakowatości typu 1, i nerwiakowłókniakowatości typu 2.
Wiktionary oraz Wikipedia
choroba genetyczna podzielona na dwa typy:
a) NF-1: charakterystyczne zmiany skóry i układu nerwowego; choroba von Recklinghausena;
b) NF-2: charakterystyczne zmiany układu nerwowego i niekoniecznie skóry
Nerwiakowłókniakowatości (neurofibromatozy, łac. neurofibromatoses) – grupa chorób genetycznych dziedziczonych autosomalnie dominująco cechujących się obecnością licznych, niezłośliwych nowotworów pochodzenia nerwowego.
SJP.pl
Wikipedia
długotrwałe zaburzenie czynności ośrodkowego układu nerwowego, objawiające się nadmierną pobudliwością, drażliwością, stanami lękowymi, obsesjami, często bólami psychogennymi, depresją; neuroza
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. med. zaburzenie czynności ośrodkowego układu nerwowego charakteryzujące się nadmierną jego pobudliwością i wzmożonymi reakcjami na negatywne bodźce zewnętrzne;
Zaburzenia nerwicowe, zwane również neurozami – grupa zaburzeń psychicznych o bardzo rozmaitej symptomatyce, definiowana jako zespoły dysfunkcji narządów, psychogennych zaburzeń emocjonalnych, zakłóceń procesów psychicznych i patologicznych form zachowania występujących w tym samym czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mający wpływ na powstawanie nerwic
SJP.pl
wywoływać nerwicę, denerwować
SJP.pl
osoba cierpiąca na nerwicę
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od nerw
Wiktionary oraz Wikipedia
Nerwiki (niem. Nerfken, Parpelauken) – osada w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Górowo Iławeckie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Wikipedia
teoria uznająca nadrzędną rolę układu nerwowego w zjawiskach zachodzących w organizmie
SJP.pl
napady bólu wzdłuż nerwów wskutek zakażenia, zatrucia, ochłodzenia; neuralgia; newralgia
SJP.pl
Wikipedia
potocznie: nerwowa, gorączkowa atmosfera; nerwówka
SJP.pl
osoba nieodporna nerwowo; nerwus
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: nerwowo
SJP.pl
potocznie: nerwowa, gorączkowa atmosfera; nerwówa
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób nerwowy, zdradzający zdenerwowanie/poddenerwowanie/niepokój
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zaburzenie systemu nerwowego; przewrażliwienie, nadmierna pobudliwość, skłonność do zdenerwowania, rozdrażnienie
(1.2) wzburzona, niespokojna atmosfera
Wiktionary
1. dotyczący nerwów; stanowiący nerw, będący nerwem;
2. dotyczący systemu nerwowego;
3. świadczący o zdenerwowaniu; niespokojny, gwałtowny;
4. łatwo ulegający rozdrażnieniu, zdenerwowaniu
przymiotnik relacyjny
(1.1) anat. związany z nerwami, dotyczący nerwów
przymiotnik jakościowy
(2.1) o człowieku: taki, który szybko się denerwuje, ma słabe nerwy
(2.2) świadczący o zdenerwowaniu, napięciu, niepokoju
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: osoba łatwo tracąca panowanie nad sobą, reagująca nerwowo, histerycznie; furiat, raptus, złośnik, piekielnik, wybuchowiec
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pot. człowiek nerwowy, łatwo wpadający w gniew
SJP.pl
Wiktionary
→ nerwus
SJP.pl
1. system nerwowy jako czynnik regulujący stany psychiczne; odporność, wytrzymałość psychiczna;
2. zdenerwowanie, irytacja
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) rozdrażnienie, zdenerwowanie, niepokój
(1.2) psychiczna odporność
forma rzeczownika.
(2.1) M., B. i W. lp. od: nerw
Nerw (łac. nervus) – pęczek różnej długości i grubości włókien nerwowych (wypustek neuronów – aksonów) okrytych wspólną otoczką, wchodzących w skład obwodowego układu nerwowego.
Zrąb nerwu stanowi tkanka łączna właściwa, która dzieli się na:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Neryngowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie wrzesińskim, w gminie Września.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.
W pobliżu miejscowości, choć formalnie na terenie wsi Gozdowo, był przystanek kolei wąskotorowej Neryngowo.
Wikipedia
strefa nerytyczna - strefa wód przybrzeżnych ponad dnem litoralu lub szelfu kontynentalnego mórz i oceanów (rzadziej jezior), dobrze prześwietlona, charakteryzująca się różnorodnością form życia
przymiotnik relacyjny
(1.1) biol. geogr. odnoszący się do strefy płytkich wód przybrzeżnych
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: neska] potocznie: kawa rozpuszczalna; neska
SJP.pl
marka kawy rozpuszczalnej
Nescafé – marka kaw rozpuszczalnych pochodząca ze Szwajcarii i należąca do Nestlé od roku 1938. Nazwa jest połączeniem dwóch wyrazów: „Nestlé” i „café”. Dostępny na rynku w formie produktów takich jak:
SJP.pl
Wikipedia
miasto w Bułgarii
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Bułgarii, położone na niewielkim półwyspie na wybrzeżu Morza Czarnego;
Nesebyr (bułg. Несебър Nesebǎr) – miasto w Bułgarii, w obwodzie Burgas i siedziba gminy Nesebyr, położone na niewielkim półwyspie na wybrzeżu Morza Czarnego, 14 157 mieszkańców.
Miasto jest rezerwatem architektonicznym i archeologicznym od 1956, a od 1983 zabytki kultury w mieście zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: Nesebyr, miasto w Bułgarii
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Nesebyrem, dotyczący Nesebyru
SJP.pl
Wiktionary
walizeczka lub torebka na podręczne drobiazgi
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) niewielka walizka lub torba na podręczne przybory, rzeczy osobiste, używana w podróży
Neseser (z łac. necessarius – potrzebny) – rodzaj małej walizki, przeznaczonej do przenoszenia podręcznych drobiazgów, np. do pracy lub w podróży
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: kawa rozpuszczalna; nesca
SJP.pl
popularny napój kakaowy w postaci pyłu do rozpuszczania w mleku lub wodzie
Nesquik – napój kakaowy, sprzedawany w postaci proszku przeznaczonego do rozpuszczania w zimnym lub ciepłym mleku lub wodzie, produkowany od 1948 roku przez firmę Nestlé. W USA produkt ten był sprzedawany do 1999 roku pod nazwą Nestle Quik, kiedy to również i w tym kraju przyjęto nazwę Nesquik.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: neselrod] babka z bitą śmietaną i owocami, posypana wiórkami czekoladowymi
Ludzie:
SJP.pl
Wikipedia
Nessos (gr. Νέσσος Néssos, łac. Nessus) – w mitologii greckiej jeden z centaurów. Był synem Iksjona i Nefele.
Wikipedia
nazwisko
Niestierienko (ukr., ros. Нестеренко) – nazwisko ukraińskie. Pochodzi od imienia Nestor i sufiksu -enko. Na początku XXI wieku Ukrainę zamieszkiwało ponad 37 tysięcy osób, noszących to nazwisko.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
koncern spożywczy, znany głównie z wyrobów cukierniczych
Nestlé S.A. – szwajcarskie przedsiębiorstwo spożywcze założone przez niemieckiego farmaceutę Henriego Nestlé. Siedziba przedsiębiorstwa mieści się w Vevey, w kantonie Vaud, w Szwajcarii.
SJP.pl
Wikipedia
mądry, doświadczony starzec, będący najstarszym przedstawicielem jakiejś grupy ludzi
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zwolennik, wyznawca nestorianizmu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. wyznawca, zwolennik doktryny nestorianizmu
SJP.pl
Wiktionary
chrześcijańska herezja z V w., głosząca odrębność boskiej i ludzkiej natury Chrystusa
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) teol. chrześcijańska doktryna chrystologiczna, która uznaje w Chrystusie dwie osoby, boską i ludzką, oraz neguje kult Marii jako Matki Boskiej;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zwolenniczka nestorianizmu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. wyznawczyni, zwolenniczka doktryny nestorianizmu
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) rel. dotyczący nestorianizmu
Wiktionary
mądra, doświadczona kobieta, będąca najstarszą przedstawicielką jakiejś grupy ludzi
SJP.pl
nazwisko
Nestorowicz (cz. Nesterowicz) – polski herb szlachecki, odmiana herbu Pobóg.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: nestor
SJP.pl
dotyczący Nesy, starożytnego miasta na terenie dzisiejszej Turcji
SJP.pl
zdrobnienie od: Agnieszka; Aga
SJP.pl
1. w tenisie: otarcie się piłki o siatkę, szczególnie jako błąd przy serwowaniu; w siatkówce: otarcie się piłki o siatkę po serwisie;
2. potocznie: Internet
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) pot. młodz. Internet
net – polecenie systemu operacyjnego Microsoft Windows, i ReactOS (pochodzące z DOS) umożliwiające zarządzania i konfigurowania systemu operacyjnego z wiersza poleceń. Polecenie służy głównie do zarządzania zasobami sieciowymi. Jest również częścią programu IBM PC Network Program for DOS. Jest to zewnętrzne polecenie zaimplementowane jako net.exe. W przypadku użycia w pliku wsadowym przełączniki /Ylub /N mogą służyć do bezwarunkowej odpowiedzi Tak lub Nie na pytania zwrócone przez polecenie. Polecenie netma kilka poleceń podrzędnych, które mogą się różnić w zależności od implementacji lub wersji systemu operacyjnego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj sieci rybackiej
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z netballem, dotyczący netballu
Wiktionary
[czytaj: netbuk] mały komputer przenośny głównie do korzystania z internetu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) mały, komputer przenośny mniejszy od notebooka, przeznaczony głównie do przeglądania Internetu, korzystania z aplikacji online oraz programów biurowych;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) pot. związany z Netflixem, wyprodukowany dla Netflixa, dostępny na Netfliksie
Wiktionary
Wikipedia
firma telekomunikacyjna
Netia S.A. – jeden z największych polskich operatorów telekomunikacyjnych, część Grupy Cyfrowego Polsatu. Dostawca usług telewizyjnych, internetu stacjonarnego oraz mobilnego dla użytkowników prywatnych, firm oraz instytucji. Zatrudnia ok. 2000 osób w 70 lokalizacjach w Polsce. Od maja 2018 r. większościowy pakiet akcji Netia SA posiada Cyfrowy Polsat S.A.
SJP.pl
Wikipedia
środowiskowo: człowiek bardzo często korzystający z internetu i aktywnie przyczyniający się do jego rozwoju; obywatel internetu
Netizen (ang. net – sieć, citizen – obywatel) – „obywatel sieci”, aktywnie członek społeczności sieciowych, zaangażowany w podejmowanie aktywności o charakterze obywatelskim, społecznym i politycznym.
Pojęcie netizen stało się w ostatnich latach szczególnie popularne w Chinach i Korei Południowej, gdzie istnieją aktywne grupy sieciowe. Przykładem roli netizenów były wybory prezydenckie w Korei w 2002 roku, kiedy to Roh Moo-hyun został wybrany w dużej mierze dzięki poparciu społeczności sieciowych.
SJP.pl
Wikipedia
przedsiębiorstwo lub nieformalna grupa zajmująca się dystrybucją muzyki w internecie
Netlabel (nazywany również on-line label, web label lub mp3 label) – ogólna nazwa firm i nieformalnych grup zajmujących się szczególnym sposobem dystrybucji muzyki w Internecie, głównie w formie elektronicznej (w postaci skompresowanych plików MP3 lub Ogg Vorbis). Netlabele często funkcjonują jak tradycyjne wytwórnie płytowe nagrywając i promując wydawnictwa muzyczne (np. single, albumy oraz składanki). Większość z nich posługuje się metodami "marketingu partyzanckiego" w celu promocji swojej działalności, nie wydając pieniędzy na tradycyjne techniki reklamowe. Niektóre "netlabele" prowadzą działalność komercyjną.
SJP.pl
Wikipedia
bibliografia tekstów internetowych
SJP.pl
SJP.pl
kobieta uzależniona od internetu; internetoholiczka, siecioholiczka, cyberholiczka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta uzależniona od internetu
SJP.pl
Wiktionary
→ netoholizm; siecioholiczny
SJP.pl
osoba uzależniona od internetu; internetoholik, siecioholik, cyberholik
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba uzależniona od internetu
SJP.pl
Wiktionary
uzależnienie od internetu; internetoholizm, siecioholizm, cyberholizm
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) uzależnienie od Internetu
Zespół uzależnienia od internetu – zespół zależności polegający na nałogowym wielogodzinnym korzystaniu z urządzeń elektronicznych, mających często dostęp do internetu, które jest dla osoby uzależnionej źródłem dystresu oraz w dłuższym okresie negatywnie wpływa na jego funkcjonowanie w sferze fizycznej, psychicznej, interpersonalnej, społecznej, rodzinnej i gospodarczej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wizja nowej elity władzy epoki Internetu, w której naczelną wartością jest informacja
Netokracja (ang. net – sieć, aristocracy – arystokracja) – nowa klasa wyższa w społeczeństwie cyfrowym stanowiąca elitę informacyjną.
Wizja nowej rzeczywistości przedstawiona została w książce Netokracja. Nowa elita władzy i życie po kapitaliźmie Alexandra Barda i Jana Söderqvista, w której władzę przejmą netokraci, zwani nową arystokracją, arystokracją sieci. W opisanej w tej publikacji rzeczywistości naczelną wartością jest informacja.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
→ net (internet), → neta (sieć rybacka)
SJP.pl
Wikipedia
Netsprint – spółka będąca częścią Grupy Netsprint należącej do holdingu Dirlango oraz funduszu Innova Capital.
Pod tą samą nazwą funkcjonowała także wyszukiwarka internetowa opracowana przez firmę XOR Internet z Warszawy w 2000 roku, rozwijana przez spółkę Netsprint.pl do 2012 roku.
Wikipedia
mały przedmiot rzeźbiony w drewnie lub kości słoniowej, kuty w metalu
Netsuke (jap. 根付) – miniaturowe rzeźby używane w Japonii od około XV wieku, umieszczane na końcu sznura, na którym mocowano do pasa kimona woreczek, służący do noszenia drobnych przedmiotów lub inrō (ozdobny pojemnik na leki lub osobistą pieczęć).
SJP.pl
Wikipedia
w znaczeniu rzeczownika: waga bez opakowania
przysłówek
(1.1) o cenie, pensji itp.: po odliczeniu wszelkich dodatkowych kosztów
(1.2) o masie: bez opakowania
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) inform. komputer typu mini desktop przeznaczony do wykonywania podstawowych zadań (głównie związanych z Internetem), zużywający mniej energii od tradycyjnego komputera osobistego;
Nettop – typ komputera mini desktop lub Small Form Factor przeznaczony do wykonywania podstawowych zadań, takich jak przeglądanie Internetu, dostęp do aplikacji sieciowych i bogatych aplikacji internetowych, dokumentów, audio/wideo itp.
Słowo Nettop powstało z połączenia słów Internet i pulpitu (ang. Internet Desktop), podobnie do „Netizen”.
Wiktionary oraz Wikipedia
NetWare – sieciowy system operacyjny firmy Novell przeznaczony dla serwerów pełniących funkcje serwera plików. Z powodzeniem pełni również funkcje serwera baz danych, routera i innych serwisów internetowych (tunelowanie, NAT, DHCP, mail, FTP, WWW, DNS, HTTPS, TFTP-PP, PxE, Virtual Office i inne).
Wikipedia
[czytaj: netłork lub netłerk] sieć komputerowa, zwykle lokalna
SJP.pl
[czytaj: netłorking] metoda poprawy konkurencyjności regionu przy pomocy sieci kontaktów w wymiarze regionalnym, krajowym lub światowym
SJP.pl
Wikipedia
→ networking [czytaj: netłorkingowy]
SJP.pl
[czytaj: netłorkować] w biznesie: wymieniać informacje, zasoby, możliwości dzięki sieci wzajemnych kontaktów
SJP.pl
zbiór zasad przyzwoitego zachowania w internecie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zbiór zasad obowiązujących w Internecie, np. w społecznościach internetowych, na forach, IRC-u, czacie itp.;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
[czytaj: nojBRANdenburk] miasto w Niemczech
Neubrandenburg (pol. hist. Nowy Branibórz, Branibór Nowy), Vier-Tore-Stadt (pol. Miasto czterech bram) – miasto powiatowe w Niemczech w południowo-wschodniej części Meklemburgii-Pomorza Przedniego na Pojezierzu Meklemburskim, siedziba powiatu ziemskiego Mecklenburgische Seenplatte. Jest położone na północnym skraju jeziora Tollensesee w pobliżu miejsca, gdzie wypływa zeń rzeka Tollense. Miasto obejmuje także wzgórze Datzeberg, na którym wybudowano osiedle bloków mieszkalnych.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: noszaTEL] francuski ser podpuszczkowy
Francja:
Szwajcaria:
Osoby:
Inne:
Zobacz też:
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: nojgebałer] nazwisko
SJP.pl
dawny znak notacji muzycznej, używany zwłaszcza w zapisie chorału gregoriańskiego
Neumy – forma notacji muzycznej w średniowieczu. Przyjmuje się, że termin „neuma” pochodzi od starogreckich wyrazów πνεῦμα [pneuma], czyli „oddech”, lub νεῦμα [neuma] – ’znak’. Neumy stanowiły ogólny zarys linii melodycznej, informowały, czy melodia wędruje w górę, czy w dół, nie wskazując początkowo wielkości poszczególnych interwałów. Dopiero wprowadzenie linii (notacja diastematyczna) przez Gwidona z Arezzo (zm. 1050) pozwoliło na szczegółowy zapis melodii chorałowych. Notacja ta obejmuje znaki w formie kropek (punctum) i kresek (virga), które przedstawiają przybliżony przebieg melodii; nie zawsze określają one dokładny czas trwania i wysokość dźwięku. Neumy zapisywano początkowo bezliniowo, później na czterolinii.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: nojman] nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
związany z neumami, dawnymi znakami notacji muzycznej, np. zapis neumatyczny - zapis muzyki za pomocą neum
SJP.pl
napady bólu wzdłuż nerwów wskutek zakażenia, zatrucia, ochłodzenia; nerwoból; newralgia
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: nełralgiczny] dotyczący neuralgii (newralgii, nerwobólu), napadów bólu
SJP.pl
enzym występujący w wirusach grypy odpowiedzialny za rozkład kwasu sjalowego
Neuraminidaza (EC 3.2.1.18) – należący do glikoprotein enzym odpowiedzialny za rozkład kwasu sjalowego, występujący w wirusach grypy.
Enzym ten umożliwia wirusom opuszczanie komórek przez rozpad błony komórkowej zarażonej komórki. Pozwala on także na przyłączenie się wirusa do błony komórkowej, co ułatwia wnikanie do wnętrza komórki (neuraminidaza ma duże powinowactwo do kwasu sjalowego receptorów błonowych).
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: nełrastenia] jedna z postaci nerwicy, występująca często u osób pozostających w długotrwałym napięciu emocjonalnym, przepracowanych, objawiająca się osłabieniem, drażliwością, zaburzeniami snu itp.
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. med. nerwica polegająca na pobudliwości, drażliwości i szybkim wyczerpywaniem się układu nerwowego;
Neurastenia – najczęstsza postać nerwicy objawiająca się zwiększoną pobudliwością i szybkim wyczerpywaniem się układu nerwowego; niepokojem, niemożnością skupienia uwagi, drażliwością, bólami w okolicy serca, kołataniem serca, bólami głowy, zaburzeniami jelitowymi, osłabieniem czynności płciowych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: nełrasteniczka] kobieta cierpiąca na neurastenię (jedna z postaci nerwicy)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta cierpiąca na neurastenię
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób właściwy neurastenikom
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co neurasteniczne; cecha tego, kto neurasteniczny
Wiktionary
przymiotnik od: neurastenia (rodzaj nerwicy)
przymiotnik
(1.1) psych. właściwy neurastenii
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: nełrastenik] człowiek cierpiący na neurastenię (jedna z postaci nerwicy)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) psych. mężczyzna cierpiący na neurastenię
Neurastenia – najczęstsza postać nerwicy objawiająca się zwiększoną pobudliwością i szybkim wyczerpywaniem się układu nerwowego; niepokojem, niemożnością skupienia uwagi, drażliwością, bólami w okolicy serca, kołataniem serca, bólami głowy, zaburzeniami jelitowymi, osłabieniem czynności płciowych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzadko: doprowadzać do neurastenii
SJP.pl
Neuroanatomia – gałąź anatomii zajmująca się budową obwodowego i ośrodkowego układu nerwowego u człowieka i zwierząt. Równocześnie, stanowi jedną z najstarszych gałęzi neurobiologii.
W jej obrębie wyróżnia się między innymi neuroanatomię strukturalną, badającą wyłącznie wzajemne stosunki struktur neuroanatomicznych, i neuroanatomię czynnościową, badającą współdziałanie określonych struktur podczas określonych procesów. Czynność i budowa są jednak w neuroanatomii tak blisko powiązane, że w zasadzie nie rozpatruje się ich nigdy oddzielnie.
Wikipedia
aktywności poprawiające kondycję mózgu; trening mózgu, fitness mózgu, trening kognitywny
Trening kognitywny, określany potocznie jako neurobik, trening mózgu lub fitness mózgu – pojęcie to obejmuje ćwiczenia i aktywności, wykonywane i powtarzane w celu przywrócenia, rozwinięcia i poprawy niektórych funkcji poznawczych człowieka, takich jak pamięć czy inteligencja.
SJP.pl
Wikipedia
specjalista w zakresie neurobiologii
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. termin na określenie różnych dziedzin nauki, których przedmiotem badań jest układ nerwowy;
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
SJP.pl
Neuroblast – komórka macierzysta dla neuronów oraz komórek glejowych. Neuroblasty różnicują się w kierunku neuronów i komórek gleju przede wszystkim w okresie embrionalnym, ale proces neurogenezy zachodzi również w mózgowiu ssaków w okresie postnatalnym. Wykazano obecność neuroblastów w strefie przyziarnistej zakrętu zębatego i w strefie przykomorowej komór bocznych (ang. subventricular zone, SVZ)
Wikipedia
złośliwy nowotwór współczulnego układu nerwowego; nerwiak zarodkowy
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. choroba przenoszona przez chore kleszcze, dotykająca układ nerwowy i powodująca proces zapalny tkanki nerwowej
Borelioza, krętkowica kleszczowa, choroba z Lyme (łac. borreliosis, morbus Lyme) – wieloukładowa choroba zakaźna wywoływana przez bakterie należące do krętków. Najczęściej genogatunkami będącymi czynnikiem etiologicznym są: Borrelia burgdorferi sensu stricto, Borrelia garinii i Borrelia afzelii, przenoszona na człowieka i niektóre zwierzęta przez kleszcze z rodzaju Ixodes. Zakażenie człowieka następuje po ukłuciu i żerowaniu kleszcza w skórze. Rezerwuarem krętka są liczne gatunki zwierząt, głównie gryzonie.
Wiktionary oraz Wikipedia
specjalista w dziedzinie neurochirurgii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. lekarz specjalista zajmujący się operacjami układu nerwowego
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) med. lekarka - specjalistka w zakresie neurochirurgii
Neurochirurgia – dziedzina medycyny zajmująca się diagnostyką i leczeniem operacyjnym chorób układu nerwowego. W obszarze zainteresowania neurochirurgii znajdują się: mózgowie, rdzeń kręgowy, nerwy obwodowe oraz układ naczyniowy, zaopatrujący te struktury.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dział medycyny zajmujący się chirurgicznym leczeniem schorzeń układu nerwowego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. dział medycyny zajmujący się leczeniem operacyjnym i diagnostyką części chorób układu nerwowego;
Neurochirurgia – dziedzina medycyny zajmująca się diagnostyką i leczeniem operacyjnym chorób układu nerwowego. W obszarze zainteresowania neurochirurgii znajdują się: mózgowie, rdzeń kręgowy, nerwy obwodowe oraz układ naczyniowy, zaopatrujący te struktury.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z neurochirurgią, dotyczący neurochirurgii
Wiktionary
SJP.pl
zwolenniczka lub przedstawicielka neurocybernetyki
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do neurocybernetyki, związany z neurocybernetyką
Wiktionary
zwolennik lub przedstawiciel neurocybernetyki
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) specjalista w dziedzinie neurocybernetyki
SJP.pl
Wiktionary
zwolennik lub przedstawiciel neurocybernetyki
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cybern. dział biocybernetyki, cybernetyka modeli neurologicznych;
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lp. od: neurocybernetyk
Neurocybernetyka – dział biocybernetyki, zajmujący się analizą i modelowaniem procesów przetwarzania informacji i sterowania w układach nerwowych zwierząt i człowieka. Główne kierunki prac to m.in.:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: nełrocyt] część neuronu otaczająca jądro komórkowe wraz z jąderkiem; perikarion
Perikarion (perycaryon), inaczej ciało komórki nerwowej, soma lub neurocyt – część neuronu otaczająca jądro komórkowe wraz z jąderkiem (rzadziej dwa jądra lub więcej).
SJP.pl
Wikipedia
obumieranie komórek neuronalnych
Choroby neurodegeneracyjne (gr./łac. νέυρο- (néuro-) = „nerwowy” oraz dēgenerāre, „degenerować”) – grupa wrodzonych lub nabytych postępujących chorób układu nerwowego, w których podstawowym zjawiskiem patologicznym jest utrata komórek nerwowych.
SJP.pl
Wikipedia
powodujący obumieranie komórek neuronalnych
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zob. atopowe zapalenie skóry.
Wiktionary
interdyscyplinarna dziedzina nauki, koncentrująca się na pracy mózgu i lepszym zrozumieniu procesów uczenia się oraz zapamiętywania
SJP.pl
interdyscyplinarna dziedzina nauki, koncentrująca się na pracy mózgu i lepszym zrozumieniu procesów uczenia się oraz zapamiętywania
SJP.pl
specjalista w dziedzinie neuroendokrynologii
SJP.pl
specjalista w dziedzinie neurofarmakologii
SJP.pl
nauka o farmakologii układu nerwowego
SJP.pl
Wikipedia
mikroskopijne włókienko w cytoplazmie neuronów, za pomocą którego komórki nerwowe odbierają i przekazują bodźce
SJP.pl
specjalista w zakresie neurofizjologii
Neurofizjologia, fizjologia układu nerwowego – dział biologii, zajmujący się funkcjonowaniem poszczególnych elementów oraz całości układu nerwowego. Jest ściśle powiązana z neuropsychologią, neurologią, psychiatrią, etologią i innymi naukami behawioralnymi. Wchodzi w skład neurobiologii.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. fizjologia układu nerwowego
Neurofizjologia, fizjologia układu nerwowego – dział biologii, zajmujący się funkcjonowaniem poszczególnych elementów oraz całości układu nerwowego. Jest ściśle powiązana z neuropsychologią, neurologią, psychiatrią, etologią i innymi naukami behawioralnymi. Wchodzi w skład neurobiologii.
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
zdolność organizmu do produkcji nowych neuronów
Neurogeneza (ang. neurogenesis ‘powstawanie neuronów’) – proces powstawania oraz różnicowania się (morfologicznego oraz funkcjonalnego) nowych komórek tkanki nerwowej, obejmujący zarówno neurogenezę wieku embrionalnego (prenatalnego), jak i neurogenezę wieku dorosłego (postnatalnego).
SJP.pl
Wikipedia
mający źródło w układzie nerwowym, pochodzący z procesów nerwowych; neurogenny
SJP.pl
mający źródło w układzie nerwowym, pochodzący z procesów nerwowych; neurogeniczny
SJP.pl
Neurogeriatria – interdyscyplinarna dziedzina wiedzy, czerpiąca z neurologii i geriatrii, zajmująca się zaburzeniami neurologicznymi wieku podeszłego. Starzenie się społeczeństw implikuje, analogicznie jak w przypadku pediatrii, powstawanie specjalizacji szczegółowych związanych z chorobami wieku podeszłego.
Wikipedia
ważny element odżywczy i ochronny dla neuronów
Komórki glejowe lub glej (gr. glia = klej; ang. glial cells), stanowią obok komórek nerwowych drugi składnik tkanki nerwowej. System tworzony przez komórki glejowe nazywany jest neuroglejem. Występują w wielu różnych typach i pełnią wiele różnorodnych i do końca niezbadanych funkcji.
SJP.pl
Wikipedia
obrazowanie przebiegu włókien nerwowych za pomocą rezonansu magnetycznego
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
metoda artystyczno-terapeutyczna łącząca w sobie psychologię, neurobiologię i sztukę
SJP.pl
hormon wytwarzany przez komórki tkanki nerwowej, spełniający rolę łącznika układu nerwowego i układu hormonalnego, np. wazopresyna czy adrenalina
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biochem. hormon wytwarzany przez tkankę nerwową;
SJP.pl
Wiktionary
dotyczący neurohormonów i ich działania (np. zaburzenia neurohormonalne)
przymiotnik relacyjny
(1.1) biochem. dotyczący neurohormonów
SJP.pl
Wiktionary
zakażenie dotyczące układu nerwowego
SJP.pl
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) dotyczący neurokognitywistyki
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. dziedzina łącząca psychologię z wiedzą na temat funkcjonowania mózgu
Wiktionary
kosmetyk z substancjami oddziałującymi na skórny układ nerwowy
SJP.pl
metoda znieczulenia ogólnego
Neuroleptoanalgezja (NLA) – znieczulenie osiągane przez dożylne podanie krótko działającego analgetyku narkotycznego (np. fentanylu) oraz silnego neuroleptyku (np. droperidol), powodujące analgezję (znieczulenie) i silną sedację (uspokojenie) bez utraty przytomności. Pacjent nie odczuwa lęku ani bólu, jest uspokojony psychicznie i ruchowo, pozbawiony emocji i obojętny na bodźce zewnętrzne. Jednocześnie ma zachowaną świadomość i utrzymuje kontakt z otoczeniem.
SJP.pl
Wikipedia
znieczulenie osiągane przez dożylne podanie krótko działającego analgetyka narkotycznego (np. fentanylu) oraz silnego neuroleptyka, powodujące analgezję i silną sedację przy zachowaniu przytomności
Neuroleptoanalgezja (NLA) – znieczulenie osiągane przez dożylne podanie krótko działającego analgetyku narkotycznego (np. fentanylu) oraz silnego neuroleptyku (np. droperidol), powodujące analgezję (znieczulenie) i silną sedację (uspokojenie) bez utraty przytomności. Pacjent nie odczuwa lęku ani bólu, jest uspokojony psychicznie i ruchowo, pozbawiony emocji i obojętny na bodźce zewnętrzne. Jednocześnie ma zachowaną świadomość i utrzymuje kontakt z otoczeniem.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
[czytaj: nełroleptyk] lek stosowany w leczeniu psychoz i nerwic; lek neuroleptyczny, lek przeciwpsychotyczny, lek psychoplegiczny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. farm. lek psychotropowy, który stosuje się w leczeniu psychoz i nerwic
Leki przeciwpsychotyczne, leki neuroleptyczne, neuroleptyki (od gr. νεῦρον neuron ‘nerw’ i λῆψις lepsis ‘napad, ujęcie, schwytanie’) – klasa leków stosowana w leczeniu zaburzeń psychicznych, głównie schizofrenii i innych psychoz, w przebiegu których występują objawy wytwórcze: urojenia, omamy, zaburzenia aktywności, uczuciowości, świadomości.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
dziedzina lingwistyki zajmująca się badaniem mowy w powiązaniu z procesami zachodzącymi w mózgu
Neurolingwistyka − nauka na pograniczu lingwistyki, psychologii i neurologii, badająca mechanizmy nerwowe w obrębie ludzkiego mózgu, które kontrolują aktywność językową, oraz zmiany kształtujące się w mowie przy lokalnych zaburzeniach w pracy mózgu. Neurolingwistyka próbuje na podstawie różnych zaburzeń (afazji, jąkania, dyzartrii) skonstruować model relacji między mową a aspektami funkcjonowania mózgu.
SJP.pl
Wikipedia
specjalista w zakresie neurologii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. lekarz specjalista zajmujący się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem chorób układu nerwowego
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) med. lekarka specjalistka neurologii
Neurolog – lekarz specjalista zajmujący się diagnostyką i leczeniem chorób układu nerwowego, czyli neurologią. Prawo do używania tytułu specjalisty neurologa może uzyskać lekarz posiadający prawo wykonywania zawodu po ukończeniu szkolenia specjalizacyjnego odbywanego pod nadzorem kierownika specjalizacji przez co najmniej pięć lat (po ukończeniu stażu podyplomowego i zdaniu lekarskiego egzaminu praktycznego). Obecnie specjalizacja z neurologii jest jednostopniowa. Przed 1999 rokiem tytuł specjalisty neurologa (specjalisty drugiego stopnia) można było uzyskać dopiero po wcześniejszym uzyskaniu tytułu lekarza neurologa (czyli ukończeniu specjalizacji pierwszego stopnia).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: nełrologia] dział medycyny obejmujący choroby układu nerwowego, z wyjątkiem chorób psychicznych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. dział medycyny zajmujący się schorzeniami układu nerwowego;
Neurologia – dziedzina medycyny zajmująca się diagnostyką, leczeniem i profilaktyką chorób obwodowego układu nerwowego i ośrodkowego układu nerwowego. Neurologia i psychiatria są dziedzinami pokrewnymi, a niektóre choroby są domeną zarówno neurologa jak i psychiatry. Neurologia zajmuje się głównie schorzeniami, których podłożem jest proces uszkadzający układ nerwowy, a psychiatria z kolei zajmuje się głównie chorobami, których podłożem jest biochemiczne zaburzenie funkcjonowania mózgu jako całości.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ neurologia [czytaj: nełrologiczny]
przymiotnik relacyjny
(1.1) med. dotyczący neurologii
SJP.pl
Wiktionary
specjalista w zakresie neurologopedii
SJP.pl
specjalizacja logopedii zajmująca się diagnozą i leczeniem zaburzeń mowy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) dział logopedii zajmujący się wadami mowy związanymi z uszkodzeniem układu nerwowego
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
→ neurolog
SJP.pl
[czytaj: nełroma] zwykle łagodny i niezłośliwy nowotwór obwodowego układu nerwowego, składający się z komórek nerwowych i włókien nerwowych; nerwiak
SJP.pl
ciałko czuciowe u kręgowców wodnych, rejestrujące ruch i kierunek przepływu wody
Neuromast – mechanoreceptorowe ciałko czuciowe, występujące w skórze i linii bocznej ryb oraz linii bocznej płazów (zwłaszcza kijanek). Jego zadaniem jest rejestrowanie zaburzeń hydrodynamicznych środowiska wodnego. Duża liczba neuromastów umożliwia m.in. odnajdowanie prądów o odpowiednim kierunku i szybkości czy lokalizowanie w wodzie obiektów, w tym ofiar i drapieżników.
SJP.pl
Wikipedia
związek chemiczny biorący udział w przekazywaniu impulsów nerwowych z komórek do innych komórek (zarówno nerwowych jak i nienerwowych, np. mięśniowych); mediator, neuroprzekaźnik, przekaźnik nerwowy, neurotransmiter, transmiter
Neuroprzekaźnik, neurotransmiter, neuromediator – związek chemiczny, którego cząsteczki przenoszą sygnały pomiędzy neuronami (komórkami nerwowymi) poprzez synapsy, a także z komórek nerwowych do mięśniowych lub gruczołowych. Najbardziej rozpowszechnionymi neuroprzekaźnikami są: glutaminian, GABA, acetylocholina, dopamina, noradrenalina, adrenalina, serotonina, histamina i insulina.
SJP.pl
Wikipedia
związek endogenny mający wpływ na neurony
SJP.pl
[czytaj: nełron] podstawowa jednostka układu nerwowego; komórka nerwowa wraz z wypustkami (aksonem i dendrytami), mająca zdolność wytwarzania i przewodzenia impulsów nerwowych; neurocyt
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) anat. rodzaj elektrycznie pobudliwej komórki zdolnej do przetwarzania i przewodzenia informacji;
Neuron, komórka nerwowa – rodzaj elektrycznie pobudliwej komórki zdolnej do przetwarzania i przewodzenia informacji w postaci sygnału elektrycznego. Neurony są podstawowym elementem układu nerwowego zwierząt. Najwięcej neuronów znajduje się w ośrodkowym układzie nerwowym, w skład którego wchodzi mózgowie oraz rdzeń kręgowy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ neuron; neuronowy
SJP.pl
interdyscyplina naukowa zajmująca się badaniem układu nerwowego
Neuronauka – interdyscyplinarna dziedzina naukowa zajmująca się badaniem układu nerwowego, głównie OUN. Leży na pograniczu wiedzy medycznej, biologicznej, biochemicznej, biofizycznej, informatycznej, psychologicznej.
SJP.pl
Wikipedia
→ neuron; neuronalny
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z neuronem, dotyczący neuronu
SJP.pl
Wiktionary
Neuroobrazowanie – metody umożliwiające obrazowanie struktury i funkcji mózgu. Metody neuroobrazowania pozwalają na obserwację czynności mózgu podczas przeprowadzania wybranych procesów, np. odliczania co 3, zapamiętywania twarzy, poruszania palcem wskazującym, czytania słów, itd. Neuroobrazowanie umożliwia lokalizację obszarów funkcjonalnych mózgu, odpowiednich dla danych procesów. Istotną sprawą jest to, aby w eksperymencie z wykorzystaniem neuroobrazowania dobrać odpowiednio warunek kontrolny dla wybranego warunku eksperymentalnego (zadania wykonywanego przez osobę badaną). Do badań tego typu można stosować funkcjonalny magnetyczny rezonans jądrowy (fMRI).
Wikipedia
taki, który obrazuje struktury i funkcje mózgu
SJP.pl
[czytaj: nełropata] osoba cierpiąca na neuropatię (chorobę układu nerwowego)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. człowiek cierpiący na neuropatię, podatny na schorzenia nerwowe
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: nełropatia] choroba układu nerwowego, zwłaszcza o podłożu metabolicznym lub zwyrodnieniowym, objawiająca się nadwrażliwością emocjonalną, szybkim wyczerpywaniem się, zaburzeniami snu, bólami głowy itp.
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. stan chorobowy dotykający nerwy, zaburzający przewodzenie informacji ruchowych i czuciowych wzdłuż włókien nerwowych, wywołujący ból, drętwienie, mrowienie, uczucie palenia i osłabienia kończyn;
Neuropatia (neuropatia obwodowa, choroba nerwów obwodowych, zapalenie nerwów obwodowych) – stan chorobowy dotyczący obwodowego układu nerwowego. Uszkodzenie lub stan zapalny zaburza przewodzenie informacji ruchowych i czuciowych wzdłuż włókien nerwowych i oprócz bólu wywołuje takie objawy, jak drętwienie, mrowienie, palenie kończyn, wrażenie osłabienia kończyn.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. kobieta cierpiąca na neuropatię, podatna na schorzenia nerwowe
SJP.pl
Wiktionary
specjalista w zakresie neuropatologii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. specjalista w dziedzinie neuropatologii
Neuropatologia – dział patomorfologii zajmujący się zmianami chorobowymi powstającymi w wyniku chorób ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. W Polsce neuropatologia jest jedną ze specjalizacji lekarskich, a jej konsultantem krajowym od 5 marca 2020 jest prof. dr hab. Wiesława Grajkowska.
W Rosji tradycyjnie neuropatologami (ros. невропатолог) określa się lekarzy-specjalistów neurologii, natomiast neurolog (невролог) to naukowiec zajmujący się neurobiologią.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dział patologii zajmujący się zmianami chorobowymi występującymi w chorobach układu nerwowego
Neuropatologia – dział patomorfologii zajmujący się zmianami chorobowymi powstającymi w wyniku chorób ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. W Polsce neuropatologia jest jedną ze specjalizacji lekarskich, a jej konsultantem krajowym od 5 marca 2020 jest prof. dr hab. Wiesława Grajkowska.
W Rosji tradycyjnie neuropatologami (ros. невропатолог) określa się lekarzy-specjalistów neurologii, natomiast neurolog (невролог) to naukowiec zajmujący się neurobiologią.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) med. związany z neuropatologią, dotyczący neuropatologii
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) związany z neuropatią
SJP.pl
Wiktionary
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdolność układu nerwowego do regeneracji i restrukturyzacji neuronów
Neuroplastyczność (plastyczność mózgu) – zdolność tkanki nerwowej do tworzenia nowych połączeń, mających na celu ich reorganizację, adaptację, zmienność i samonaprawę oraz procesy uczenia się i pamięci. Jest to powszechna cecha neuronów, występująca na wszystkich piętrach układu nerwowego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
farmakologiczne hamowanie czynności autonomicznego układu nerwowego, stosowane w leczeniu chorób psychicznych, w zapobieganiu wstrząsowi pooperacyjnemu i w anestezjologii
Neuroplegia to kontrolowane hamowanie autonomicznego układu nerwowego. Jest to metoda lecznicza polegająca na stosowaniu środków farmakologicznych obniżających pobudliwość autonomicznego układu nerwowego i hamujących czynności ustroju regulowane przez ten układ (obniżenie przemiany materii, zahamowanie regulacji cieplnej, rozszerzenie naczyń krwionośnych, rozkurcz mięśni gładkich, zahamowanie czynności wydzielniczej gruczołów).
SJP.pl
Wikipedia
związek chemiczny biorący udział w przekazywaniu impulsów nerwowych z komórek do innych komórek (zarówno nerwowych jak i nienerwowych, np. mięśniowych); przekaźnik nerwowy, mediator, neuromediator, neurotransmiter, transmiter
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) biol. substancja wydzielana przez synapsy komórek nerwowych, która umożliwia przekazywanie sygnałów pomiędzy komórkami nerwowymi
Neuroprzekaźnik, neurotransmiter, neuromediator – związek chemiczny, którego cząsteczki przenoszą sygnały pomiędzy neuronami (komórkami nerwowymi) poprzez synapsy, a także z komórek nerwowych do mięśniowych lub gruczołowych. Najbardziej rozpowszechnionymi neuroprzekaźnikami są: glutaminian, GABA, acetylocholina, dopamina, noradrenalina, adrenalina, serotonina, histamina i insulina.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
lekarz specjalizujący się w dziedzinie neuropsychiatrii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) specjalista w dziedzinie neuropsychiatrii
SJP.pl
Wiktionary
dział medycyny, nauka zajmująca się badaniem, rozpoznawaniem oraz leczeniem zaburzeń psychicznych w organicznych chorobach układu nerwowego
Neuropsychiatria - dziedzina medycyny, stanowiąca wspólną część psychiatrii i neurologii. W ramach neuropsychiatrii, zaburzenia funkcji psychicznych i nieprawidłowości zachowań odnoszone są do struktur i czynności ośrodkowego układu nerwowego.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) dotyczący neuropsychiatrii, związany z zaburzeniami psychicznymi w organicznych chorobach układu nerwowego
Wiktionary
specjalista w zakresie neuropsychologii
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z neuropsychologią, dotyczący neuropsychologii
Wiktionary
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. społ. termin oznaczający uznawanie i szanowanie wyjątkowych sposobów funkcjonowania mózgu poszczególnych osób, obejmując szereg różnic neurologicznych, w tym ADHD, spektrum autyzmu, dysleksję, synestezję i inne bez patologizowania ich;
Neuroróżnorodność (ang. neurodiversity) – określenie na różnorodność w rozwoju i funkcjonowaniu ludzkich mózgów w takich sferach jak towarzyskość, uczenie się, uwaga, nastrój i innych funkcji umysłowych bez patologizowania ich. Termin wychodzi naprzeciw panującym poglądom, że niektóre zaburzenia neurorozwojowe są z natury patologiczne (medyczny model niepełnosprawności) i zamiast tego przyjmują społeczny model niepełnosprawności, w którym bariery społeczne są głównym czynnikiem, który powoduje „niepełnosprawność” ludzi. W języku polskim, osoby mające zaburzenia neurorozwojowe lub inne nietypowe cechy rozwojowe zwykle nazywa się neuroatypowymi, neuroodmiennymi albo nieneurotypowymi), a osobami bez takich cech – neurotypowymi.
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący rozwoju układu nerwowego
przymiotnik
(1.1) dotyczący rozwoju układu nerwowego
SJP.pl
Wiktionary
wydzielanie hormonów do krwiobiegu przez komórki nerwowe
Neurosekrecja – czynność wydzielnicza neuronu, która obejmuje wytwarzanie wydzielanej substancji (neurosekretu) z komórki nerwowej bezpośrednio do układu krążenia.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
Neurospora B.O. Dodge – rodzaj grzybów z typu workowców (Ascomycota). Nazwa taksonu pochodzi od podobnych do nerwów pasków znajdujących się na jego askosporach.
Wikipedia
nauka analizująca doświadczenia duchowe pod kątem procesów zachodzących w mózgu człowieka
Neuroteologia – dyscyplina naukowa w badaniach nad duchowością. Jej metodologia polega na używaniu neurologicznych metod obrazowania pracy mózgu takich jak np. EEG, fMRI, Pozytonowa emisyjna tomografia komputerowa do ustalania związków pomiędzy aktywnością mózgu a indywidualnym doświadczeniem duchowym. Badaniom w szczególności poddawane są siostry zakonne, buddyści i inni ludzie wiary, którzy mają poczucie posiadania zdolności bezpośredniego komunikowania się z bóstwem.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. biochem. niepożądane oddziaływanie na układ nerwowy wynikające z narażenia na substancje toksyczne
Neurotoksyny − rodzaj toksyn działających na układ nerwowy. W przypadku dawek letalnych śmierć może nastąpić nawet w ciągu kilku minut w wyniku uduszenia na skutek ostrego paraliżu mięśni oddechowych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
toksyna upośledzająca funkcje układu nerwowego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. substancja działająca destrukcyjnie na układ nerwowy;
Neurotoksyny − rodzaj toksyn działających na układ nerwowy. W przypadku dawek letalnych śmierć może nastąpić nawet w ciągu kilku minut w wyniku uduszenia na skutek ostrego paraliżu mięśni oddechowych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
chirurgiczne przecięcie nerwu
SJP.pl
związek chemiczny biorący udział w przekazywaniu impulsów nerwowych z komórek do innych komórek (zarówno nerwowych jak i nienerwowych, np. mięśniowych); transmiter, neuroprzekaźnik, przekaźnik nerwowy, mediator, neuromediator
Neuroprzekaźnik, neurotransmiter, neuromediator – związek chemiczny, którego cząsteczki przenoszą sygnały pomiędzy neuronami (komórkami nerwowymi) poprzez synapsy, a także z komórek nerwowych do mięśniowych lub gruczołowych. Najbardziej rozpowszechnionymi neuroprzekaźnikami są: glutaminian, GABA, acetylocholina, dopamina, noradrenalina, adrenalina, serotonina, histamina i insulina.
SJP.pl
Wikipedia
związek chemiczny biorący udział w przekazywaniu impulsów nerwowych z komórek do innych komórek (zarówno nerwowych jak i nienerwowych, np. mięśniowych); transmitter, neurotransmiter, transmiter, neuroprzekaźnik, przekaźnik nerwowy
SJP.pl
przeszczep tkanki nerwowej
SJP.pl
[czytaj: nełrotyczka] kobieta chora na nerwicę lub mająca skłonności do reakcji nerwicowych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) forma żeńska od: neurotyk
SJP.pl
Wiktionary
Neurotyczność – jedna z wielkiej piątki cech osobowości polegająca na silnym niezrównoważeniu emocjonalnym o charakterze nerwicowym, niskiej odporności na stres i skłonności do popadania w stany lękowe. Przeciwieństwem neurotyczności jest równowaga emocjonalna. Jednostki cechujące się dużą neurotycznością wykazują ponadprzeciętną tendencję do występowania zmiennych nastrojów oraz często doświadczają takich uczuć i odczuć jak: niepokój, zamartwianie się, strach, złość, frustracja, zazdrość, zawiść, poczucie winy, nastroje depresyjne oraz samotność. Osoby neurotyczne gorzej znoszą sytuacje stresowe i wykazują większą tendencję do interpretowania zwykłych sytuacji jako zagrażających, a także obiektywnie nieistotnych frustracji jako niezwykle trudnych do pokonania. Często są zakłopotane i nieśmiałe, a także mogą wykazywać trudności w kontrolowaniu pragnień i odraczaniu gratyfikacji. Wysokie wskaźniki neurotyczności są czynnikiem ryzyka rozwoju zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, fobia, zaburzenia paniczne, inne zaburzenia lękowe oraz zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywnych - symptomy tradycyjnie zaliczane do zaburzeń nerwicowych.
Wikipedia
1. skłonny do reakcji nerwicowych lub cierpiący na nerwicę;
2. występujący na skutek zaburzeń nerwicowych;
3. działający podniecająco, wywołujący niepokój
przymiotnik
(1.1) mający skłonność do nerwicowych reakcji lub cierpiący na nerwicę
(1.2) będący skutkiem zaburzeń nerwicowych
(1.3) wywołujący niepokój
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: nełrotyk] osoba cierpiąca na nerwicę lub mająca skłonności do reakcji nerwicowych
Neurotyczność – jedna z wielkiej piątki cech osobowości polegająca na silnym niezrównoważeniu emocjonalnym o charakterze nerwicowym, niskiej odporności na stres i skłonności do popadania w stany lękowe. Przeciwieństwem neurotyczności jest równowaga emocjonalna. Jednostki cechujące się dużą neurotycznością wykazują ponadprzeciętną tendencję do występowania zmiennych nastrojów oraz często doświadczają takich uczuć i odczuć jak: niepokój, zamartwianie się, strach, złość, frustracja, zazdrość, zawiść, poczucie winy, nastroje depresyjne oraz samotność. Osoby neurotyczne gorzej znoszą sytuacje stresowe i wykazują większą tendencję do interpretowania zwykłych sytuacji jako zagrażających, a także obiektywnie nieistotnych frustracji jako niezwykle trudnych do pokonania. Często są zakłopotane i nieśmiałe, a także mogą wykazywać trudności w kontrolowaniu pragnień i odraczaniu gratyfikacji. Wysokie wskaźniki neurotyczności są czynnikiem ryzyka rozwoju zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, fobia, zaburzenia paniczne, inne zaburzenia lękowe oraz zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywnych - symptomy tradycyjnie zaliczane do zaburzeń nerwicowych.
SJP.pl
Wikipedia
Neurotypowość lub NT, skrót od neurologicznej typowości – neologizm stosowany w społeczności autystycznej jako sposób opisu osób spoza spektrum autyzmu. W swoim pierwotnym zastosowaniu odnosi się do każdego, kto nie jest autystyczny lub nie ma umysłu „pokrewnego” wobec „autystycznego” umysłu; termin został później zawężony w odniesieniu do osób o ściśle typowej neurologii, to znaczy bez określonych różnic neurologicznych.
Wikipedia
skłonność do nerwowych reakcji
Neurotyczność – jedna z wielkiej piątki cech osobowości polegająca na silnym niezrównoważeniu emocjonalnym o charakterze nerwicowym, niskiej odporności na stres i skłonności do popadania w stany lękowe. Przeciwieństwem neurotyczności jest równowaga emocjonalna. Jednostki cechujące się dużą neurotycznością wykazują ponadprzeciętną tendencję do występowania zmiennych nastrojów oraz często doświadczają takich uczuć i odczuć jak: niepokój, zamartwianie się, strach, złość, frustracja, zazdrość, zawiść, poczucie winy, nastroje depresyjne oraz samotność. Osoby neurotyczne gorzej znoszą sytuacje stresowe i wykazują większą tendencję do interpretowania zwykłych sytuacji jako zagrażających, a także obiektywnie nieistotnych frustracji jako niezwykle trudnych do pokonania. Często są zakłopotane i nieśmiałe, a także mogą wykazywać trudności w kontrolowaniu pragnień i odraczaniu gratyfikacji. Wysokie wskaźniki neurotyczności są czynnikiem ryzyka rozwoju zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, fobia, zaburzenia paniczne, inne zaburzenia lękowe oraz zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywnych - symptomy tradycyjnie zaliczane do zaburzeń nerwicowych.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: nełroza] długotrwałe zaburzenie czynności ośrodkowego układu nerwowego, objawiające się nadmierną pobudliwością, drażliwością, stanami lękowymi, obsesjami, często bólami psychogennymi, depresją; nerwica
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zob. nerwica.
Zaburzenia nerwicowe, zwane również neurozami – grupa zaburzeń psychicznych o bardzo rozmaitej symptomatyce, definiowana jako zespoły dysfunkcji narządów, psychogennych zaburzeń emocjonalnych, zakłóceń procesów psychicznych i patologicznych form zachowania występujących w tym samym czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z neurologiczną zmianą patologiczną, np. choroba neurozwyrodnieniowa
SJP.pl
stadium rozwojowe zarodka strunowców, w którym powstaje cewka nerwowa (rurkowata struktura stanowiąca zawiązek układu nerwowego)
SJP.pl
wypustka komórki nerwowej służąca do przewodzenia impulsów; akson; włókno osiowe
Akson, włókno nerwowe, neuryt, włókno osiowe, wypustka osiowa – element neuronu odpowiedzialny za przekazywanie informacji z ciała komórki do kolejnych neuronów lub komórek efektorowych (mięśniowych, gruczołowych). Może być okryty osłonką. Jest z reguły dłuższy od dendrytów i, w odróżnieniu od nich, w komórce występuje pojedynczo (choć może być rozgałęziony).
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: nojsztad] miasto w Niemczech
Neustadt znaczy po polsku Nowe Miasto.
SJP.pl
Wikipedia
→ Neustadt [czytaj: NOJsztacki]; neusztadzki
SJP.pl
drobne organizmy, głównie roślinne, żyjące na powierzchni wód stojących lub tuż pod nią, oraz owady ślizgające się po powierzchni wody
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zespół organizmów żyjących na powierzchni wody lub tuż pod nią
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. kraina historyczna, północno-zachodnia część państwa Franków, położona na północ od doliny Loary;
Neustria – kraina historyczna, północno-zachodnia część państwa Franków. Położona na północ od doliny Loary. Graniczyła z Bretanią (od zachodu), Akwitanią (od południa), Burgundią (od południowego wschodu) i Austrazją (od północnego wschodu). Głównymi ośrodkami Neustrii w czasach Franków były: Paryż, Reims, Orlean i Soissons.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Neustrią, dotyczący Neustrii
Wiktionary
→ Neustadt [czytaj: NOJsztacki]; neustadzki
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
1. osłabianie lub eliminowanie oddziaływania jakiegoś negatywnego, niepożądanego czynnika;
2. w chemii: zobojętnianie kwasu zasadą lub zasady kwasem;
3. w odniesieniu do enzymów, surowic, antybiotyków itp. substancji: utrata aktywności, określonych właściwości czynnych, zanik lub zahamowanie zdolności do reakcji chemicznych; inaktywacja;
4. uznanie jakiegoś państwa lub terytorium za neutralne, wyłączenie go z działań wojennych
5. w językoznawstwie: zanik cech różnicujących fonemy, zniesienie opozycji językowej
Neutralizacja – termin oznaczający „zobojętnianie” może odnosić się do jednego z kilku poniższych znaczeń:
SJP.pl
Wikipedia
związany z neutralizacją
SJP.pl
1. polityka zagraniczna polegająca na nieprzystępowaniu do paktów militarnych i na współpracy ze wszystkimi państwami;
2. bezstronna postawa wobec cudzych spraw i sporów; bezstronność; neutralność;
3. brak oddziaływań między populacjami różnych gatunków żyjącymi na tym samym terenie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ekol. rodzaj zależności międzygatunkowej, w której żadna z dwóch populacji nie wpływa na drugą
(1.2) polit. polityka zagraniczna państw, które nie przystępują do paktów militarnych oraz współpracują ze wszystkim krajami
Neutralizm (łac. neuter 'żaden z dwu') – jedna z neutralnych zależności międzygatunkowych, w której osobniki jednego gatunku nie wpływają w żaden sposób na przedstawicieli drugiego. W zasadzie neutralizm jest brakiem oddziaływań między gatunkami. Przykładem populacji, między którymi zachodzi neutralizm, mogą być populacje bocianów i sikorek.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. w chemii: zmieniać odczyn zasadowy lub kwaśny na obojętny; zobojętniać;
2. w chemii: pozbawiać enzymy, antybiotyki itp. określonych właściwości, np. bakteriobójczych; inaktywować;
3. w farmakologii: środek neutralizujący - związek chemiczny zobojętniający sok żołądkowy;
4. w polityce: ustanawiać neutralność państwa lub jakiegoś terytorium;
5. przenośnie: czynić słabym, łagodnym lub nieszkodliwym; osłabiać, łagodzić, moderować;
6. przenośnie: eliminować, redukować
czasownik przechodni niedokonany (dk. zneutralizować)
(1.1) czynić neutralnym, nieszkodliwym
(1.2) polit. czynić neutralnym jakiś kraj lub instytucję
(1.3) chem. czynić chemicznie obojętnym
czasownik zwrotny niedokonany neutralizować się (dk. zneutralizować się)
(2.1) stawać się neutralnym; ulegać neutralizacji
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) polit. sytuacja państwa, które nie bierze udziału w wojnie toczącej się między innymi państwami
(1.2) powstrzymywanie się od udziału w toczącym się sporze, konflikcie, zatargu
(1.3) cecha tego, co nie wyraża ocen i emocji
(1.4) niewywieranie żadnego wpływu w sensie fizycznym
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. nieopowiadający się za żadną ze stron w sporze, niezależny od jego tron; bezstronny;
2. w chemii: nieposiadający odczynu kwaśnego ani zasadowego; obojętny;
3. w fizyce: nieposiadający ładunku elektrycznego ani pola magnetycznego; obojętny, nieoddziałujący;
4. zachowujący neutralność polityczną, niezaangażowany w konflikt między państwami, wyłączony z działań wojennych;
5. będący w pośrednim położeniu, zachowujący równy dystans między czymś a czymś;
6. niewyrażający ocen ani emocji; zdystansowany
przymiotnik
(1.1) taki, który nie opowiada się za żadną ze stron w sporze, bezstronny
(1.2) taki, który zachowuje neutralność polityczną, nie uczestniczy w wojnie między danymi państwami
(1.3) taki, który nie wyraża ocen, sądów lub emocji
(1.4) taki, który nie wywołuje skutków (w domyśle zwykle negatywnych)
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. rzeczownik będący nazwą o trwale ustalonym nijakim rodzaju gramatycznym
(1.2) jęz. socjol. słowo ukute jako neutralna wersja określenia nacechowanego płciowo
Wiktionary
przestarzałe: osoba zajmująca równy dystans do przeciwstawnych opcji politycznych
SJP.pl
cząsteczka elementarna charakteryzująca się dużą przenikalnością
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) fiz. trwała cząstka elementarna, należąca do leptonów, mająca zerowy ładunek elektryczny i masę bliską zeru;
Neutrino (ν) – cząstka elementarna należąca do leptonów. Jest posiadającym masę spoczynkową fermionem o spinie równym ½ i zerowym ładunku elektrycznym. Neutrina są cząstkami podstawowymi w modelu standardowym. Powstają w reakcjach rozpadu β+
, rozpadu mionu, rozpadu pionu i rozpadu taonu, na przykład neutrino elektronowe (νe) podczas rozpadu 116C:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ neutrino
SJP.pl
rodzaj białego ciałka krwi, odpowiedzialnego w organizmie za zwalczanie drobnoustrojów; granulocyt obojętnochłonny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biała komórka krwi, odpowiedzialna za zwalczanie drobnoustrojów
Neutrofil, granulocyt obojętnochłonny – rodzaj komórek układu odpornościowego. Neutrofile stanowią 50–75% leukocytów i najliczniejszą populację wśród granulocytów. Pełnią one zasadniczą rolę w działaniu układu immunologicznego nieswoistego i są pierwszą linią obrony organizmu przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Ich znaczenie polega głównie na zdolności do szybkiego reagowania, dzięki obecności odpowiednich receptorów na powierzchni komórki i możliwości bezpośredniego uruchomienia szeregu mechanizmów niszczących patogeny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zbyt duża ilość granulocytów obojętnochłonnych w obrazie (rozmazie) krwi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zwiększenie liczby granulocytów obojętnochłonnych we krwi obwodowej;
Neutrofilia – zwiększenie liczby granulocytów obojętnochłonnych we krwi obwodowej powyżej 8000/µl. Fizjologicznie stan ten towarzyszy ciąży, stanom stresowym (ból, strach, emocje), a także daje się stwierdzić po obfitych posiłkach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nietrwała, ciężka cząstka elementarna w jądrze atomowym, elektrycznie obojętna
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fiz. cząstka złożona z dwóch kwarków dolnych i jednego górnego;
Neutron (z łac. neuter, obojętny) – cząstka subatomowa występująca w jądrach atomowych. Jest elektrycznie obojętna, ma spin ½.
Według modelu standardowego neutron jest cząstką złożoną, hadronem należącym do grupy barionów, a dokładniej nukleonów i składa się z dwóch kwarków dolnych (d) i jednego górnego (u), związanych ze sobą oddziaływaniem silnym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
obniżenie liczby granulocytów obojętnochłonnych we krwi
SJP.pl
Wikipedia
w gramatyce: rodzaj nijaki
SJP.pl
stan w Stanach Zjednoczonych; Newada
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. stan w zachodniej części Stanów Zjednoczonych ze stolicą Carson City;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
miasto we Francji
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w środkowej Francji, w Burgundii, nad Loarą;
Nevers – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Burgundia-Franche-Comté, w departamencie Nièvre.
Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 41 968 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 2422 osoby/km² (wśród 2044 gmin Burgundii Nevers plasuje się na 3. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 543).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeka w Rosji
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hydron. rzeka w europejskiej części Rosji, wypływająca z jeziora Ładoga i uchodząca do Zatoki Fińskiej;
Newa (ros. Нева, Niewa) – rzeka w europejskiej części Rosji, długość 74 km; wypływa z jeziora Ładoga i uchodzi do Zatoki Fińskiej w Sankt Petersburgu.
Dorzecze Newy oprócz stosunkowo niewielkiego fragmentu między Ładogą a Bałtykiem obejmuje całą zlewnię Ładogi, do której uchodzą m.in. Swir, Wołchow i Vuoksi, stąd rzeka pomimo niewielkiej długości należy, ze średnim przepływem ponad 2500 m³/s, do kilku największych w Europie, a z rzek uchodzących do Bałtyku – ma przepływ największy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stan w Stanach Zjednoczonych; Nevada
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) właściwy New Age'owi
Wiktionary
→ New Age [czytaj: niuejdżowski]; newage'owy, niuejdżowski
SJP.pl
→ New Age [czytaj: niuejdżowy]; newage'owski, niuejdżowski
SJP.pl
jeden z języków tybetańskich
Język newarski, newari lub newar (newari: नेपाल भाषा Nepal bhasza, również Newah bhaye) – język z grupy tybeto-birmańskiej rodziny języków chińsko-tybetańskich. Używany głównie przez ponad 800 tys. Newarów, zamieszkujących Dolinę Katmandu w Nepalu. Posiada bogatą tradycję literacką (zapoczątkowaną pod koniec XIV w., z pierwszymi zapiskami w XII w.). Zapisywany jest alfabetem dewanagari.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Newarami, dotyczący Newarów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. język newarski;
Wiktionary
[czytaj: niubi] slangowo: początkujący, nowicjusz
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) środ. inform. osoba początkująca w danej dziedzinie;
Newbie – nowicjusz; slangowy termin oznaczający osobę początkującą, niedoświadczoną w danej dziedzinie. Najczęściej używany w żargonie informatycznym. Zwykle określenie newbie nie ma nacechowania negatywnego i początkujący często sami ostrzegają przy jego pomocy o swoim ograniczonym rozeznaniu w danym temacie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: NJUkasl]
1. miasto w Australii;
2. miasto w RPA
Miasta w Wielkiej Brytanii:
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto rejonowe w Rosji, w obwodzie pskowskim, położone nad jeziorem Newel;
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Newlem, dotyczący Newla
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Nevers, dotyczący Nevers
Wiktionary
w geologii: jedno z podpięter oksfordu
SJP.pl
Miejscowości w USA:
Wikipedia
[czytaj: ńjuport]
1. nazwa wielu miejscowości w USA;
2. nazwa wielu miejscowości w Wielkiej Brytanii;
3. hrabstwo w USA;
4. nazwa dwóch miast w Irlandii
Holandia:
Irlandia:
Stany Zjednoczone:
SJP.pl
Wikipedia
napady bólu wzdłuż nerwów wskutek zakażenia, zatrucia, ochłodzenia; nerwoból; neuralgia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. nerwoból
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
1.
a) ważny dla funkcjonowania czegoś;
b) niebezpieczny, grożący powstaniem zagrożenia;
2. dotyczący newralgii (neuralgii, nerwobólu), napadów bólu
przymiotnik
(1.1) med. związany z newralgią, nerwobólem
(1.2) książk. mający dużą szansę na wywołanie konfliktu lub zagrożenia
(1.3) książk. ważny, kluczowy
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: długotrwałe zaburzenie czynności ośrodkowego układu nerwowego, objawiające się nadmierną pobudliwością, drażliwością, stanami lękowymi, obsesjami, często bólami psychogennymi, depresją; neuroza, nerwica
SJP.pl
[czytaj: ńjus] nius;
1. potocznie: sensacyjna wiadomość z ostatniej chwili;
2. środowiskowo: wiadomość w internetowej grupie dyskusyjnej
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od rzeki: Newa
przymiotnik relacyjny
(1.1) od Newa
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: niusleter] biuletyn lub czasopismo wysyłane poprzez pocztę elektroniczną do prenumeratorów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) publ. biuletyn internetowy, kolportowany przez Internet, głównie poprzez pocztę elektroniczną;
Newsletter – biuletyn lub czasopismo rozsyłane do prenumeratorów za pomocą poczty elektronicznej.
Dawniej (przed powstaniem Internetu) była to forma szybkiego czasopisma naukowego powielanego na kserokopiarce i rozsyłanego do zainteresowanych prenumeratorów. Forma taka była szybsza niż tradycyjne przygotowanie poligraficzne, służyła do szybkiej dyskusji naukowej. Obecnie papierowa forma kserowanych newsletterów znajduje się w zaniku i wypierana jest przez coraz powszechniejsze wersje elektroniczne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ newsletter [czytaj: niusleterowy]
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z newsletterem, dotyczący newslettera
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: niusowiec] dziennikarz zajmujący się zbieraniem i opracowywaniem aktualnych wiadomości dla środków masowego przekazu; reporter
SJP.pl
przymiotnik od: news
SJP.pl
[czytaj: njuspik] sztuczny język państwa totalitarnego, opisany w powieści George'a Orwella "Rok 1984"; nowomowa
Nowomowa (ang. newspeak) – sztuczny język obowiązujący w fikcyjnym, totalitarnym państwie Oceania, przedstawionym w powieści Rok 1984 (1949) George’a Orwella. Charakteryzuje się tendencją do eliminacji jak największej liczby „niepotrzebnych” lub niekorzystnie (z punktu widzenia ideologii państwowej) nacechowanych wyrazów przez zastąpienie ich sztucznymi ekwiwalentami, w celu strywializowania języka (ogłupienie ludności) oraz wyeliminowania nieprawomyślności przez takie przekonstruowanie języka, by niemożliwe stało się sformułowanie w myśli czegokolwiek, co godziłoby w panujący reżim – zarówno przez mowę, jak i myśli (tzw. myślozbrodnia).
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: niusrum] pomieszczenie w radiu lub telewizji, w którym opracowuje się serwisy informacyjne
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pomieszczenie telewizyjnej redakcji programów informacyjnych;
Newsroom (ang. news – wiadomość; room – pokój) – termin ze świata mediów, oznaczający pomieszczenie w redakcji, gdzie pracują dziennikarze, wydawcy, prezenterzy, reporterzy, oraz, producenci i kierownicy produkcji. Zazwyczaj jest to, niczym nieograniczona, przestrzeń, w której każdy pracownik ma swoje biurko.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
amerykański tygodnik
Newsweek – amerykański tygodnik społeczno-polityczny, który przedstawia wydarzenia z kraju i całego świata, z różnych dziedzin życia.
Został założony przez byłego redaktora „Time’a” Thomasa J. C. Martyna. Pierwszy numer pisma ukazał się pod nazwą „News-Week” 17 lutego 1933 (egzemplarz kosztował 10 centów), a w 1961 roku Newsweek został zakupiony przez Washington Post Company. Z powodu znaczącego spadku sprzedaży (38% w latach 2007–2009), w sierpniu 2010 roku tytuł został zakupiony przez Sidneya Harmana, założyciela firmy Harman Kardon. Zapłacił on za Newsweeka symboliczną kwotę jednego dolara, zgadzając się równocześnie na przejęcie zobowiązań finansowych pisma opiewających na kwotę 47 milionów dolarów. Tym samym uratował on tytuł przed upadkiem.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: niuton] jednostka siły w Układzie SI; niuton
Fizyka:
Sztuka:
Technika:
SJP.pl
Wikipedia
hipotetyczny pierwiastek chemiczny zaproponowany przez Dymitra Mendelejewa w 1902 roku, który miał być cięższy od wszystkich znanych pierwiastków; koronium
Koronium, newtonium – hipotetyczny pierwiastek chemiczny zaproponowany na przełomie XIX i XX wieku, którego obecnością tłumaczono występowanie jednej z linii emisyjnych w widmie korony słonecznej.
Według teorii Fraunhofera powstałej około 1814 roku, dany zestaw linii ciemnych w spektrum promieniowania słonecznego związany jest z konkretnym pierwiastkiem. Podczas zaćmienia Słońca 7 sierpnia 1869 Charles Young i William Harkness odkryli w spektrum korony słonecznej linię emisyjną o słabej intensywności w jego zielonej części. Young zidentyfikował ją jako linię żelaza nr 1474 na skali Kirchhoffa. Wzbudziło to jednak wątpliwości, gdyż obecność żelaza w koronie słonecznej powinna przejawiać się wystąpieniem kilkuset linii spektralnych. Obserwacje zaćmienia z roku 1898 pozwoliły na ustalenie, że długość fali tajemniczej linii wynosi 5303 Å. W celu jej wyjaśnienia pojawiła się hipoteza o istnieniu nieznanego pierwiastka dopełniającego swoim promieniowaniem spektrum promieniowania korony Słońca – stąd nazwa koronium. Pierwsze takie domniemanie przypisuje się Dymitrowi Mendelejewowi ok. 1902 roku (uczony ten później zaproponował inną nazwę dla hipotetycznego pierwiastka: newtonium).
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: niutonowski] taki jak u Newtona, wywodzący się z praw mechaniki Newtona; niutonowski
SJP.pl
[czytaj: neksja] samochód typu Daewoo Nexia
SJP.pl
Wikipedia
Miejscowości:
Osoby:
Wikipedia
[czytaj: nejmar] obce imię męskie
Neymar, właśc. Neymar da Silva Santos Júnior (ur. 5 lutego 1992 w Mogi das Cruzes) – brazylijski piłkarz, występujący na pozycji napastnika w brazylijskim klubie Santos FC oraz w reprezentacji Brazylii.
Karierę seniorską rozpoczął w Santosie FC, w którym zadebiutował w 2009. W ciągu pięcioletniego pobytu w brazylijskim klubie dwukrotnie zdobył Campeonato Paulista, raz Copa do Brasil i Copa Libertadores. W 2013 przeniósł się do FC Barcelony, z którą zdobył potrójną koronę w sezonie 2014/2015, wygrywając Primera División, Copa del Rey i rozgrywki Ligi Mistrzów UEFA. W 2017, za rekordową kwotę222 milionów euro, został zakupiony przez Paris Saint-Germain. Z paryskim klubem cztery razy zdobywał mistrzostwo Francji, trzy razy Puchar Francji, dwa razy Puchar Ligi Francuskiej i trzy razy Superpuchar Francji, a w sezonie 2019/2020 został finalistą Ligi Mistrzów UEFA. W 2023 przeszedł do Al Hilal.
SJP.pl
Wikipedia