Az

imię żeńskie


partykuła

 (1.1) …podkreślająca wielkość jakiejś cechy

spójnik

 (2.1) …wskazujący, do jakiego momentu czasu trwała wcześniej wspomniana czynność


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aza

imię żeńskie


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (2.1) geogr. miejscowość w Hiszpanii

 (2.2) imię|polski|ż.

 (2.3) zoonim, imię dla psa


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azadirachta

drzewo pochodzące z Indii, wykorzystywane do produkcji leków stosowanych w medycynie ajurwedycznej


Źródła:

SJP.pl

Azaleina

czerwony barwnik anifinowy; azotan rosaniliny


Azaleina – organiczny związek chemiczny należący do grupy flawonoli, będących podgrupą flawonoidów. Azaleina jest 3-O-α-L-ramnozydem azaleatyny.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azali

1. dawniej: czy;
a) partykuła wprowadzająca pytanie retoryczne, np. "Azali droga, na którą wstąpiła, godna jest pochwały?"; aza;
b) spójnik przyłączający pytanie zależne do zdania nadrzędnego, np. "Miał wątpliwości, azali naród jego prawdziwą wolność już uzyskał."; aza;
2. dawniej: może, zapewne, podobno


Źródła:

SJP.pl

Azalia

krzew lub roślina dekoracyjna z rodziny wrzosowatych


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. bot. ozdobny kwitnący krzew, hodowany w donicach, ogrodach i parkach, różanecznik


Różanecznik, azalia, rododendron (Rhododendron L.) – rodzaj roślin z rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Obejmuje ponad tysiąc gatunków. W stanie naturalnym występują głównie w Azji, w mniejszej liczbie gatunków w obydwu Amerykach i w Europie. Rosną zwykle na obszarach górskich, na glebach próchnicznych i kwaśnych, często także na torfowiskach i na glebach oraz skałach wapiennych. Zasiedlają lasy, formacje krzewiaste i wrzosowiska. Nieliczne gatunki są epifitami. Kwiaty są u części gatunków wonne, u innych nie. Zapylane są przez owady, niektóre gatunki w Himalajach także przez ptaki.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Azaliaczek

kibitnik azaliaczek - motyl z rodziny kibitnikowatych


Źródła:

SJP.pl

Azalijka

zdrobnienie od: azalia


Źródła:

SJP.pl

Azaliowy

związany z azalią


przymiotnik

 (1.1) związany z azalią (azaliami); składający się z azalii


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azaliż

dawniej:
1. wzmocniona partykuła "azali";
2. spójnik "azali" wzmocniony partykułą "-ż"


partykuła

 (1.1) przest. …wprowadzająca pytanie retoryczne

spójnik

 (2.1) przest. …przyłączający do zdania nadrzędnego pytanie zależne


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azaliżby

"azaliż" wraz z cząstką trybu przypuszczającego


Źródła:

SJP.pl

Azan

nazwa systematyczna amoniaku


  1. adhan – wezwanie do modlitwy w islamie
  2. nazwa systematyczna amoniaku

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azariasz

Azariasz – hebrajskie i biblijne imię męskie oznaczające „Jahwe dopomógł”, „Jahwe wspomaga” (hebr. Azarjahu, Azaria).

Imię to nosił:


Źródła:

Wikipedia

Azawad

region w północnym Mali


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. region w Afryce, w północnej części Mali, zamieszkały przez Tuaregów;

 (1.2) geogr. polit. niepodległe państwo postulowane przez tuareskich bojowników secesjonistów


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Azaż

dawniej:
1. wzmocniona partykuła "aza";
2. spójnik "aza" wzmocniony partykułą "-ż"


Źródła:

SJP.pl

Azazel

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) bibl. jeden z upadłych aniołów w mitologii hebrajskiej i muzułmańskiej;


Azazel (hebr. עזאזל, arab. عزازل Azazil) – upadły anioł występujący w mitologii hebrajskiej i muzułmańskiej, znany również pod imionami Azael, Hazazel i Assasello. Jego imię oznacza „Bóg umacnia”, a z hebrajskiego „ten, który się oddalił”.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Azbeścik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od azbest


Źródła:

Wiktionary

Azbest

minerał o budowie włóknistej, z grupy serpentynów i amfiboli


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. każdy minerał krzemianowy tworzący włókna;


Azbest – określenie pewnych grup mineralnych mających postać włókien o stosunku długości do średnicy włókna co najmniej 100:1.

Nazwa azbest nie określa konkretnego minerału, lecz dotyczy ogółu minerałów krzemianowych tworzących włókna. Należą do nich:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Azbestocement

materiał budowlany wyrabiany z azbestu i cementu


Źródła:

SJP.pl

Azbestocementowy

związany z azbestocementem


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z azbestocementem; zbudowany z azbestocementu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azbestowy

związany z azbestem


przymiotnik

 (1.1) związany z azbestem, wykonany z azbestu; mający w sobie azbest


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azbestoza

choroba zawodowa związana z narażeniem na azbest; rodzaj pylicy płuc


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. choroba spowodowana nagromadzeniem włókien azbestu w drogach oddechowych


Pylica azbestowa (inaczej azbestoza) – choroba płuc, będąca wynikiem wieloletniego wdychania wraz z powietrzem włókien azbestowych o mikroskopijnych rozmiarach (20-50 µm). Następuje zwłóknienie płuc, często również i opłucnej, gdyż włókienka azbestu działają silnie drażniąco na drodze chemicznej i mechanicznej. Powikłaniem azbestozy jest często rak oskrzela (ryzyko zwiększone około czterokrotnie) oraz międzybłoniak opłucnej (prawie tysiąckrotnie zwiększone ryzyko).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Azbestyna

ogniotrwała farba z azbestu, sproszkowanego krzemienia, wodorotlenku potasu i sodowanego szkła wodnego


Źródła:

SJP.pl

Azbomika

materiał termoizolacyjny złożony z łupka, diatomitu i azbestu


Źródła:

SJP.pl

Azbuka

alfabet słowiański opracowany przez Cyryla; cyrylica


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azbukownik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) glosariusz staroruski i ruski


Źródła:

Wiktionary

Azdyk

urządzenie do wykrywania okrętów podwodnych; asdic


Sonar (ang. Sound Navigation And Ranging – nawigacja dźwiękowa i pomiar odległości) – urządzenie używające długich, średnich lub krótkich fal dźwiękowych do nawigacji, komunikacji, detekcji, określania pozycji, śledzenia oraz klasyfikacji ruchomych i nieruchomych obiektów zanurzonych, znajdujących się na powierzchni cieczy bądź w powietrzu. Nazwa sonaru powstała pod wpływem nazwy radaru. W zależności od zasady działania, sonary mogą być aktywne bądź pasywne, mogą także łączyć obie te cechy. Najczęstszym środowiskiem zastosowania urządzeń sonarowych jest środowisko ciekłe, zwłaszcza wodne, jednakże ich odpowiednie formy mogą być wykorzystywane także w środowisku gazowym, w tym w powietrzu. W zależności od zastosowania i konstrukcji systemy echolokacyjne mogą używać bardzo szerokiego zakresu fal dźwiękowych – od infradźwięków po ultradźwięki. U niektórych zwierząt takich jak delfiny czy nietoperze umiejętność echolokacji wytworzyła się naturalnie w drodze ewolucyjnej.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azeka

Azeka (hebr. עֲזֵקָה) – miasto biblijne, zlokalizowane w północno-wschodniej części Judy na szlaku z wybrzeża na Wyżynę Judzką. W sąsiedztwie Azeki na wysokości doliny Elah znajdowała się droga do Betlejem. Miasto jest utożsamiane ze współczesnym Tell Zakarie.


Źródła:

Wikipedia

Azelainowy

przymiotnik

 (1.1) farm. dotyczący kwasu azelainowego


Źródła:

Wiktionary

Azeotrop

ciekła mieszanina wieloskładnikowa, mająca pod stałym ciśnieniem stałą temperaturę wrzenia, a skład ilościowy cieczy jest dokładnie taki sam jak skład pary


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fiz. mieszanina cieczy, której temperatura wrzenia pod pewnym ciśnieniem jest wyższa lub niższa od temperatury wrzenia jej poszczególnych składników i której para ma taki sam skład, co postać ciekła;


Mieszanina azeotropowa (azeotrop) – ciekła mieszanina (roztwór) dwóch lub więcej związków chemicznych, która jest w równowadze termodynamicznej z parą nasyconą powstającą z tej mieszaniny. Skład pary i cieczy jest taki sam. Gdy mówimy o azeotropie w kontekście wykresu fazowego, parametry takie określamy nazwą punktu azeotropowego.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Azeotropia

Mieszanina azeotropowa (azeotrop) – ciekła mieszanina (roztwór) dwóch lub więcej związków chemicznych, która jest w równowadze termodynamicznej z parą nasyconą powstającą z tej mieszaniny. Skład pary i cieczy jest taki sam. Gdy mówimy o azeotropie w kontekście wykresu fazowego, parametry takie określamy nazwą punktu azeotropowego.


Źródła:

Wikipedia

Azeotropowy

związany z azeotropem


Źródła:

SJP.pl

Azer

przedstawiciel narodu turkijskiego zamieszkującego głównie północno-zachodni Iran oraz Azerbejdżan; Azerbejdżanin


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obywatel Azerbejdżanu

 (1.2) osoba narodowości azerskiej lub poczuwająca się do niej


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azerb.

skrót od: azerbejdżański


Źródła:

SJP.pl

Azerbejdżan

1. państwo w Azji ze stolicą w Baku; Republika Azerbejdżańska;
2. kraina historyczna w Azji Zachodniej


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w Azji ze stolicą w Baku;

 (1.2) geogr. hist. zob. Azerbejdżan Irański.

 (1.3) geogr. adm. zob. Azerbejdżan Wschodni.

 (1.4) geogr. adm. zob. Azerbejdżan Zachodni.

forma rzeczownika|rodzaj=męskoosobowy.

 (2.1) D. i B. lm. od: Azerbejdżanin


Azerbejdżan, Republika Azerbejdżanu (azer. Azərbaycan, Azərbaycan Respublikası) – państwo położone na Kaukazie Południowym z wybrzeżem nad Morzem Kaspijskim. Graniczące z Rosją na północy, Gruzją na północnym zachodzie, Armenią na zachodzie, Iranem na południu oraz Turcją poprzez eksklawę – Nachiczewańską Republikę Autonomiczną. Eksklawa ta jest ograniczona przez Armenię na północy i wschodzie, Iran na południu i zachodzie oraz ma – biegnącą odcinkiem rzeki Araks – kilkunastokilometrową granicę z Turcją na północnym zachodzie.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Azerbejdżanin

1. obywatel Azerbejdżanu;
2. przedstawiciel narodu turkijskiego zamieszkującego głównie północno-zachodni Iran oraz Azerbejdżan; Azer


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec lub obywatel Azerbejdżanu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azerbejdżanka

1. obywatelka Azerbejdżanu;
2. przedstawicielka narodu turkijskiego zamieszkującego głównie północno-zachodni Iran oraz Azerbejdżan; Azerka


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka lub obywatelka Azerbejdżanu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azerbejdżański

Azerbejdżan


przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do państwa Azerbejdżan


Patrz:Azerbejdżan

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azerka

przedstawicielka narodu turkijskiego zamieszkującego głównie północno-zachodni Iran oraz Azerbejdżan; Azerbejdżanka


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obywatelka Azerbejdżanu, przedstawicielka narodu azerskiego


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azerski

Azerowie


przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do Azerów lub Azerbejdżanu

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język urzędowy Azerbejdżanu;


Język azerbejdżański, także: język azerski (azer. Azərbaycan dili, Azərbaycan Türkcəsi / ترکی آذربایجانی) – język należący do grupy języków turkijskich, używany głównie w Azerbejdżanie, północno-zachodnim Iranie, we wschodniej Turcji, a także w Gruzji, Armenii, Kazachstanie oraz na obszarze Federacji Rosyjskiej.


Patrz:Azerowie

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Azersko

przysłówek

 (1.1) na sposób azerski, po azersku


Źródła:

Wiktionary

Azerskojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem azerskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem azerskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku azerskim


Źródła:

Wiktionary

Azerskość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co azerskie; azerski charakter czegoś


Źródła:

Wiktionary

Aziewicz

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Azincourt

Azincourt – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Hauts-de-France, w departamencie Pas-de-Calais, niedaleko od miasta Hesdin.

Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 250 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 30 osób/km² (wśród 1549 gmin regionu Nord-Pas-de-Calais Azincourt plasuje się na 970. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 431.).


Źródła:

Wikipedia

Aziz

nazwisko obce


Źródła:

SJP.pl

Azj.

skrót od: azjatycki; azjat.


Źródła:

SJP.pl

Azja

część świata tworząca wraz z Europą kontynent zwany Eurazją


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. największy kontynent na Ziemi;

 (1.2) geogr. hist. prowincja rzymska obejmująca zachodnią część półwyspu Azja Mniejsza;

 (1.3) mitgr. okeanida, córka tytana Okeanosa i tytanidy Tetydy;

 (1.4) mitgr. jedna z nereid

 (1.5) geogr. zob. Azja Mniejsza.


Azja (gr. Ἀσία Asía, łac. Asia) – w zależności od podejścia: największy kontynent na Ziemi lub część świata, która razem z Europą tworzy największy kontynent, Eurazję. Nazywana jest często kontynentem wielkich kontrastów geograficznych.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Azjanicki

1. ludy azjanickie - pierwotne ludy zamieszkujące Europę i Azję Przednią od okresu paleolitu, przed przybyciem tam innych ludów (celtyckich, indoeuropejskich itp.);
2. języki azjanickie - dawne, wymarłe języki tych ludów


Źródła:

SJP.pl

Azjanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. Azjata


Źródła:

Wiktionary

Azjanizm

styl w retoryce antycznej oparty na wzorach z Azji Mniejszej, charakteryzujący się przeładowaniem figurami retorycznymi, bujnością, kwiecistością i patetycznością, przeciwieństwo attycyzmu


Azjanizm – odmiana stylu retorycznego przeciwstawiana attycyzmowi. Azjanizm, inspirowany retoryką rodem z Azji Mniejszej, charakteryzował się wybujałością i kwiecistością stylu, mnogością figur i tropów. Teoria wymowy oderwała się od filozofii, szczególnie logiki, stając się sztuką zadziwiania odbiorcy zabiegami słownymi.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azjański

dawniej: azjatycki


przymiotnik relacyjny

 (1.1) daw. azjatycki


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azjarcha

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. rel. kapłan stojący na czele wszystkich świątyń, w których oddawano kult boski cezarom w Azji (rzymskiej prowincji w Anatolii)


Źródła:

Wiktionary

Azjat.

skrót od: azjatycki; azj.


Źródła:

SJP.pl

Azjata

mieszkaniec Azji


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec kontynentu azjatyckiego


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azjatka

mieszkanka Azji


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Azji


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azjatycki

Azja


przymiotnik

 (1.1) dotyczący Azji, związany z Azją, pochodzący z Azji


Patrz:Azja

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azjatycko-Europejski

dotyczący Azji i Europy; w części azjatycki, w części europejski


Źródła:

SJP.pl

Azjatyckość

azjatycki


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest azjatyckie; cecha tych, którzy są azjatyccy


Patrz:azjatycki

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azjatyzacja

1. proces wypierania białych z różnych dziedzin życia przez rdzennych Azjatów;
2. nadawanie czemuś charakteru azjatyckiego


Źródła:

SJP.pl

Aznar

nazwisko obce


Źródła:

SJP.pl

Aznavour

[czytaj: aznaWUR] nazwisko obce


Źródła:

SJP.pl

Azobakter

bakteria żyjąca w glebie lub wodzie, potrafiąca wiązać wolny azot z powietrza; azotobakter


Źródła:

SJP.pl

Azobenzen

związek organiczny zawierający grupę azową


Azobenzen, difenylodiazen – organiczny związek chemiczny, jeden z aromatycznych związków azowych. Jest najprostszym arylowym związkiem azowym. Termin „azobenzen” jest często stosowany również w odniesieniu do związków, które są pochodnymi diazenu (diimidu), które nazywa się „diazenami”. Diazeny to związki silnie absorbujące światło i są powszechnymi barwnikami.

Stosowany jest do produkcji barwników organicznych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azoiczny

dotyczący azoiku, najstarszej ery w dziejach Ziemi


Źródła:

SJP.pl

Azoik

w geologii: najstarsza era w dziejach Ziemi, która trwała od początków geologicznych dziejów Ziemi do około 2,5 miliarda lat temu; archeozoik, archaik, era archaiczna


Źródła:

SJP.pl

Azolla

paprotka stosowana jako dekoracja zbiorników wodnych, np. akwarium


Azolla (Azolla) – rodzaj wodnej paproci różnozarodnikowej klasyfikowany do rodziny salwiniowatych. Obejmuje 7 gatunków. Z powodu introdukcji gatunki należące do tego rodzaju rozprzestrzenione są już niemal na całym świecie. W Polsce jeden gatunek występuje jako inwazyjny – azolla drobna A. filiculoides (podawana była także azolla meksykańska A. mexicana, ale najwyraźniej omyłkowo).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azoospermia

brak plemników w nasieniu wskutek wrodzonego niedorozwoju jąder, uszkodzenia komórek plemnikotwórczych lub zarośnięcia kanalików najądrzy; jedna z przyczyn niepłodności u mężczyzn


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. brak plemników w nasieniu;


Azoospermia – laboratoryjny obraz niepłodności polegający na całkowitym braku plemników w ejakulacie.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Azor

imię psa


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (1.1) zoonim, imię dla psa

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (2.1) bibl. liter. imię|polski|m.

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (3.1) geogr. miejscowość w Izraelu, w dystrykcie Tel Awiwu;


Azor (hebr.: אזור; arab. يازور) – samorząd lokalny położony w Dystrykcie Tel Awiwu, w Izraelu.

Leży na równinie Szaron w aglomeracji miejskiej Gusz Dan, w otoczeniu miast Tel Awiw, Ramat Gan, Or Jehuda, Holon i Riszon le-Cijjon, oraz moszawów Gannot i Miszmar ha-Sziwa. Na wschód od miasteczka jest międzynarodowy port lotniczy im. Ben-Guriona.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Azorczyk

mieszkaniec Azorów (archipelagu na Oceanie Atlantyckim)


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Azorów


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azorek

mieszkanka Azorów (archipelagu na Oceanie Atlantyckim)


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (1.1) pieszcz. zoonim, imię dla psa


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azorella

południowoamerykańska roślina uprawna z rodziny selerowatych


Azorella, azorka (Azorella Lamarck) – rodzaj roślin z rodziny selerowatych (Apiaceae). Obejmuje 56 gatunków. Występują one w Ameryce Południowej od Ziemi Ognistej i Falklandów na południu do Kostaryki na północy, poza tym na wyspach subantarktycznych, w Nowej Zelandii i południowo-wschodniej Australii. Rosną zwykle w miejscach skalistych i żwirowych, na torfowiskach i w trawiastych murawach, często tworząc charakterystyczne, zbite darnie i poduszki. Rośliny niektórych gatunków tworzą na tyle sztywne poduszki, że można na nich stanąć, nie zostawiając śladu. Najstarsze, okazałe okazy osiągają wiek 3 tysięcy lat. Są to rośliny typowe dla formacji wysokich Andów, ale część gatunków spotykana jest także w innych zbiorowiskach roślinnych na mniejszych wysokościach.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azorka

mieszkanka Azorów (archipelagu na Oceanie Atlantyckim)


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Azorów


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azorski

Azory (archipelag)


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Azorami, leżący na Azorach


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azory

archipelag na Oceanie Atlantyckim


rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. archipelag na Oceanie Atlantyckim, region autonomiczny Portugalii;

 (1.2) geogr. adm. osiedle w Krakowie, w dzielnicy Prądnik Biały;

 (1.3) geogr. adm. dzielnica Kutna na zachodnim krańcu miasta;

forma rzeczownika.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: Azor


Azory (port. Açores, wym. [ɐˈsoɾɨʃ]; Arquipélago dos Açores), administracyjnie Region Autonomiczny Azorów – archipelag dziewięciu wysp wulkanicznych należących do Portugalii, położony w środkowej części Oceanu Atlantyckiego, na Grzbiecie Śródatlantyckim. Znajduje się około 1500 km od wybrzeży Półwyspu Iberyjskiego i jest zaliczany do Makaronezji. Na długości 650 km rozciągają się trzy główne grupy wysp (grupa zachodnia: Flores i Corvo, grupa centralna: Faial, Pico, São Jorge, Graciosa i Terceira, grupa wschodnia: São Miguel i Santa Maria). Zróżnicowana rzeźba terenu ze stromymi, skalistymi wybrzeżami i jeziorami kraterowymi świadczy o wulkanicznym pochodzeniu wysp. Archipelag jest nadal obszarem aktywnym sejsmicznie.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Azot

pierwiastek chemiczny o symbolu N i liczbie atomowej 7, odkryty przez Daniela Rutherforda


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu N i liczbie atomowej 7;


Azot (N, łac. nitrogenium) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 7, niemetal z grupy 15 (azotowców) układu okresowego. W warunkach normalnych jest bezbarwnym, bezzapachowym gazem. Został odkryty w 1772 roku przez Daniela Rutherforda.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Azotan

sól kwasu azotowego


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. sól kwasu azotowego (z grupą NO2 lub NO3)


Azotany, nazwa systematyczna: trioksydoazotany(1−); w systemie Stocka: azotany(V) – grupa związków chemicznych, sole i estry kwasu azotowego (HNO
3
).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Azotanowy

związany z azotanem


Źródła:

SJP.pl

Azotany

sól kwasu azotowego


Azotany, nazwa systematyczna: trioksydoazotany(1−); w systemie Stocka: azotany(V) – grupa związków chemicznych, sole i estry kwasu azotowego (HNO
3
).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azotawy

kwas azotawy - związek nieorganiczny, słaby i nietrwały kwas tlenowy


przymiotnik

 (1.1) chem. zawierający azot na niższym stopniu utlenienia


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azotek

związek azotu


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. związek chemiczny azotu z metalem lub półmetalem;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azotemia

w medycynie: podwyższona zawartość azotu we krwi


Źródła:

SJP.pl

Azotki

związek azotu


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azotkowy

azotek


Patrz:azotek

Źródła:

SJP.pl

Azotniaczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od azotniak


Źródła:

Wiktionary

Azotniak

nawóz azotowy


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) roln. nawóz mineralny o zawartości mniej więcej dwadzieścia procent azotu;


Cyjanamidek wapnia (lub cyjanamid wapnia), CaCN2 – organiczny związek chemiczny, sól wapniowa cyjanamidu. Dianion [N=C=N]2− ma budowę liniową i jest izoelektronowy z O=C=O.

Cyjanamid wapnia jest bezbarwnym proszkiem (produkt techniczny ma zabarwienie szare lub czarne), rozkładającym się powoli pod wpływem wody. Powoduje opadanie liści, kwiatów i owoców drzew oraz innej roślinności.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Azotobakter

bakteria żyjąca w glebie lub wodzie, potrafiąca wiązać wolny azot z powietrza; azobakter


Źródła:

SJP.pl

Azotobakteryna

preparat zawierający żywe kultury azobakterów (bakterii żyjących w glebie i w wodzie, mających zdolność wiązania wolnego azotu z powietrza); szczepionka nawozowa


Źródła:

SJP.pl

Azotogen

szczepionka do szczepienia roślin motylkowych ich bakteriami symbiotycznymi


Źródła:

SJP.pl

Azotoks

owadobójczy środek ochrony roślin, obecnie w wielu krajach wycofany z użycia ze względu na wysoką toksyczność; azotox, DDT


Źródła:

SJP.pl

Azotolubny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) biol. taki, który do swojego prawidłowego rozwoju wymaga podłoża bogatego w związki azotu


Źródła:

Wiktionary

Azotować

nasycać azotem


czasownik przechodni niedokonany (dk. naazotować)

 (1.1) met. nasycać powierzchnię metalu azotem, w celu zwiększenia twardości, odporności na zużycie i korozję

czasownik zwrotny niedokonany azotować się (dk. naazotować się)

 (2.1) być azotowanym


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azotowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) techn. nasycanie czegoś azotem


Azotowanie – obróbka cieplno-chemiczna stopów żelaza polegająca na dyfuzyjnym nasyceniu powierzchni metalu azotem. W efekcie azotowania tworzy się warstwa wierzchnia, której struktura i skład fazowy zależy od temperatury, czasu, składu chemicznego przedmiotu i atmosfery. Azotowaniu poddaje się materiały o specjalnie dobranym składzie chemicznym. W przypadku stali, są to stale do azotowania. Zawierają dodatek pierwiastków azotkotwórczych Cr, V lub Mo. Azotowanie stosuje się w celu podwyższenia właściwości tribologicznych lub odporności na korozję.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Azotowce

grupa pierwiastków chemicznych stanowiąca V grupę główną układu okresowego: azot, fosfor, arsen, antymon i bizmut


Azotowce, pniktogeny – pierwiastki 15 (daw. VA lub V głównej) grupy układu okresowego. Są to azot, fosfor, arsen, antymon i bizmut. W warunkach normalnych, oprócz gazowego azotu, wszystkie występują w stanie stałym. Położenie w układzie okresowym wskazuje, że azotowcem jest także moskow, wytworzony w ilości kilku atomów.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azotowiec

każdy pierwiastek z piątej grupy układu okresowego Mendelejewa


Źródła:

SJP.pl

Azotowy

przymiotnik od: azot


przymiotnik

 (1.1) chem. związany z azotem; zawierający azot


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azotox

owadobójczy środek ochrony roślin, obecnie w wielu krajach wycofany z użycia ze względu na wysoką toksyczność; azotoks, DDT


Dichlorodifenylotrichloroetan (łac. Clofenotanum; DDT, Azotox) – organiczny związek chemiczny z grupy chlorowanych węglowodorów. Stosowany jest jako środek owadobójczy. Syntezę DDT przeprowadził po raz pierwszy w 1874 austriacki chemik Othmar Zeidler. Właściwości owadobójcze tego związku odkrył Szwajcar Paul Müller, za co otrzymał Nagrodę Nobla w 1948 r.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azoturia

podwyższony poziom substancji azotowych w moczu


Źródła:

SJP.pl

Azotyn

sól kwasu azotawego


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. sól lub ester kwasu azotawego (HNO₂); związek chemiczny zawierający grupę azotynową (-NO₂) związaną z metalem lub innym atomem (zwykle ich grupą)


Azotyny, nazwa Stocka: azotany(III) – grupa związków chemicznych, soli lub estrów kwasu azotawego.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Azotynowy

azotyn


Patrz:azotyn

Źródła:

SJP.pl

Azotyny

sól kwasu azotawego


Azotyny, nazwa Stocka: azotany(III) – grupa związków chemicznych, soli lub estrów kwasu azotawego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azow

miasto w Federacji Rosyjskiej


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Rosji, w obwodzie rostowskim;

 (1.2) wojsk. ukraiński pułk sformowany w 2014 r. w odpowiedzi na hybrydową inwazję Rosji;


Azow (ros. Азов) – miasto w europejskiej części Rosji w obwodzie rostowskim, położone nad Donem, 7 km od jego ujścia do Morza Azowskiego.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Azowie

dynastia bogów nordyckich


Asowie lub Azowie (Æsir, aesir – wym. ['aiser] po islandzku; liczba pojedyncza Áss, żeńska forma Ásynja, żeńska liczba mnoga Ásynjur – Asyny bądź Asynje) – jedna z dwóch głównych dynastii bogów nordyckich, ród dobroczynnych bogów polityki i działań militarnych, którzy władają światem.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azowski

1. związany z Morzem Azowskim;
2. związany z Azowem (miastem w Rosji)


przymiotnik

 (1.1) geogr. związany z Azowem (miastem w Rosji)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azowy

grupa azowa - grupa wchodząca w skład niektórych związków organicznych, zawierająca dwa atomy azotu


Azowy (ros. Азовы) – wieś (sieło) w Rosji, w Jamalsko-Nienieckim Okręgu Autonomicznym, w rejonie szuryszkarskim. W 2021 liczyła 302 mieszkańców, głównie Chantów.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azozwiązek

związek organiczny zawierający grupę azową


Źródła:

SJP.pl

Azs

[czytaj: a-zet-ES] skrót od: Akademicki Związek Sportowy


skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju męskorzeczowego

 (1.1) = sport. Akademicki Związek Sportowy;

 (1.2) = inform. automat ze stosem;

skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju nijakiego

 (2.1) = med. atopowe zapalenie skóry;

 (2.2) = med. alergiczne zapalenie spojówek;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aztecki

Aztekowie


przymiotnik

 (1.1) związany z Aztekami, dotyczący Azteków, ich kultury, sztuki


Patrz:Aztekowie

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aztecko

przysłówek

 (1.1) na sposób aztecki, po aztecku


Źródła:

Wiktionary

Azteckość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) typowo aztecki charakter czegoś, kogoś


Źródła:

Wiktionary

Aztecy

1. nazwa nadawana członkowi indiańskiego ludu, przybyłego w XIII w. z północy (z mitycznej praojczyzny Aztlán, która dała początek nazwie Aztekowie) i osiadłemu w Dolinie Meksyku;
2. mieszkaniec imperium azteckiego


Aztekowie (znani również jako Mexikowie albo Meszikowie) – najsilniejszy w prekolumbijskim Meksyku lud posługujący się językiem nahuatl z rodziny uto-azteckiej. W momencie przybycia hiszpańskich konkwistadorów Aztekowie stali na czele najsilniejszej federacji miast-państw w całej Mezoameryce.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azteczka

1. nazwa nadawana członkini indiańskiego ludu, przybyłego w XIII w. z północy (z mitycznej praojczyzny Aztlán, która dała początek nazwie Aztekowie) i osiadłemu w Dolinie Meksyku;
2. mieszkanka imperium azteckiego


Źródła:

SJP.pl

Aztek

1. nazwa nadawana członkowi indiańskiego ludu, przybyłego w XIII w. z północy (z mitycznej praojczyzny Aztlán, która dała początek nazwie Aztekowie) i osiadłemu w Dolinie Meksyku;
2. mieszkaniec imperium azteckiego


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. członek historycznego indiańskiego plemięemienia z Ameryki Środkowej;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aztekowie

najsilniejszy naród indiański w prekolumbijskim Meksyku; Aztecy


Aztekowie (znani również jako Mexikowie albo Meszikowie) – najsilniejszy w prekolumbijskim Meksyku lud posługujący się językiem nahuatl z rodziny uto-azteckiej. W momencie przybycia hiszpańskich konkwistadorów Aztekowie stali na czele najsilniejszej federacji miast-państw w całej Mezoameryce.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azuki

fasola azuki - roślina z rodziny bobowatych o nasionach podobnych do fasoli; fasola adzuki


Azuki (fr. Azougui) – stanowisko archeologiczne w północno-zachodniej Mauretanii, na północny zachód od Ataru. W XII wieku była to siedziba dynastii Almorawidów. Jej członkowie dokonywali stąd najazdów na Imperium Ghany. Stąd też podbili Maroko. Do naszych czasów zachowały się ruiny cytadeli i nekropolii. W okolicy natrafiono na jeszcze starsze petroglify.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azulan

spirytusowy wyciąg z kwiatów rumianku pospolitego, o działaniu przeciwzapalnym i bakteriobójczym


Źródła:

SJP.pl

Azulanowy

azulan


Patrz:azulan

Źródła:

SJP.pl

Azulejo

cienkie płytki ceramiczne pokryte nieprzepuszczalnym szkliwem; azulejos


Azulejo – cienkie ceramiczne płytki, najczęściej kwadratowe, pokryte nieprzepuszczalnym i błyszczącym szkliwem. Powierzchnia azulejo jest jedno lub wielokolorowa, gładka lub z fakturą. Płytek azulejo używano jako elementów mozaik składających się z wielu, czasem ponad kilku tysięcy elementów, pokrywających całe ściany, oraz jako oddzielnych kompozycji dekoracyjnych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azulejos

cienkie płytki ceramiczne pokryte nieprzepuszczalnym szkliwem; azulejo


Azulejo – cienkie ceramiczne płytki, najczęściej kwadratowe, pokryte nieprzepuszczalnym i błyszczącym szkliwem. Powierzchnia azulejo jest jedno lub wielokolorowa, gładka lub z fakturą. Płytek azulejo używano jako elementów mozaik składających się z wielu, czasem ponad kilku tysięcy elementów, pokrywających całe ściany, oraz jako oddzielnych kompozycji dekoracyjnych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azulen

węglowodór nienasycony


Azuleny należą do naturalnych substancji chemicznych z grupy nienasyconych węglowodorów dwupierścieniowych, których pochodne znajdują się w olejkach eterycznych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azulenowy

azulen


Patrz:azulen

Źródła:

SJP.pl

Azuryt

minerał, zasadowy węglan miedzi; błękit górski; błękit miedzi


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. minerał – zasadowy węglan miedzi;


Azuryt – minerał z gromady węglanów, zasadowy węglan miedzi. Minerał pospolity, szeroko rozpowszechniony.

Nazwa pochodzi od perskiego lazhward i arabskiego lazurd oznaczających barwę niebieską.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Azurytowy

związany z azurytem


przymiotnik

 (1.1) zrobiony z azurytu, składający się z azurytu, zawierający azuryt


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azydek

sól kwasu azotowodorowego mająca właściwości wybuchowe


Azydki – sole lub związki organiczne zawierające grupę N3. Wiele z nich ma właściwości wybuchowe oraz silnie toksyczne, porównywalnie z cyjankami.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azydki

sól kwasu azotowodorowego mająca właściwości wybuchowe


Azydki – sole lub związki organiczne zawierające grupę N3. Wiele z nich ma właściwości wybuchowe oraz silnie toksyczne, porównywalnie z cyjankami.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azydkowy

azydek


Patrz:azydek

Źródła:

SJP.pl

Azygografia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. med. badanie rentgenowskie żyły nieparzystej z użyciem środka kontrastowego


Źródła:

Wiktionary

Azyjo

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. geogr. Azja


Źródła:

Wiktionary

Azyl

1. schronienie udzielane przez państwo cudzoziemcowi prześladowanemu na terenie innego państwa;
2. przenośnie: schronienie, miejsce bezpiecznego pobytu


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miejsce ucieczki, bezpieczne schronienie;

 (1.2) praw. schronienie udzielane przez państwo osobie prześladowanej przez własny kraj ze względów politycznych lub społecznych;


Azyl (łac. asylum, z gr. ásylon „wolny od grabieży; nietykalny”; a- „bez” i sýlon „prawo zagarnięcia”) – miejsce odosobnienia, ucieczki, schronienia, zwłaszcza dla osób ściganych przez prawo. Znaczenie wywodzi się ze zwyczaju, według którego nie można było wydać przestępcy ukrywającego się w sanktuarium.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Azylancki

odnoszący się do azylanta, właściwy azylantom


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z azylantami, dotyczący azylantów, przeznaczony dla nich


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azylant

uchodźca, któremu jakieś państwo udzieliło azylu


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, której udzielono azylu

 (1.2) osoba ubiegająca się o azyl


Azyl (łac. asylum, z gr. ásylon „wolny od grabieży; nietykalny”; a- „bez” i sýlon „prawo zagarnięcia”) – miejsce odosobnienia, ucieczki, schronienia, zwłaszcza dla osób ściganych przez prawo. Znaczenie wywodzi się ze zwyczaju, według którego nie można było wydać przestępcy ukrywającego się w sanktuarium.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Azylantka

azylant


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) forma żeńska od: azylant


Patrz:azylant

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azylowiec

osoba, która znalazła azyl


Źródła:

SJP.pl

Azylowy

azyl


przymiotnik

 (1.1) związany z azylem


Patrz:azyl

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azylski

w archeologii: kultura azylska - kultura wczesnego mezolitu


Źródła:

SJP.pl

Azyma

chleb pieczony bez zakwasu i soli, używany jako opłatki, hostie w Kościele katolickim


Źródła:

SJP.pl

Azymucik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od azymut


Źródła:

Wiktionary

Azymut

1. kąt zawarty między kierunkiem północy a innym, dowolnym kierunkiem, mierzony zgodnie z ruchem wskazówek zegara;
2. kąt między płaszczyzną południka niebieskiego a płaszczyzną przechodzącą przez dany obiekt oraz bieguny niebieskie


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kąt zawarty między północną częścią południka odniesienia a danym kierunkiem poziomym;


Azymut (ar. as-sumūt, as-simūt(lm), od samt – prosta droga, kierunek, cel) – kąt zawarty między północną częścią południka odniesienia a danym kierunkiem poziomym. Wartość azymutu liczy się zgodnie z ruchem wskazówek zegara i wyraża w mierze kątowej, najczęściej w stopniach. Azymut może służyć do orientacji w terenie i do orientowania pomiarów geodezyjnych.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Azymutalny

azymut


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z azymutem, dotyczący azymutu


Patrz:azymut

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Azymutowy

przymiotnik

 (1.1) rzad. związany z azymutem


Źródła:

Wiktionary

Azyna

związek heterocykliczny; pirydyna


Pirydyna – organiczny, heterocykliczny związek chemiczny z grupy azyn o aromatycznym, sześcioczłonowym pierścieniu.

Jest to bezbarwna ciecz, o charakterystycznym zapachu, mieszająca się z wodą w każdym stosunku. Jest silnie higroskopijna. Z wodą tworzy monohydrat, różniący się właściwościami od czystej pirydyny. Ma właściwości słabo zasadowe, z mocnymi kwasami tworzy krystaliczne sole pirydyniowe. W reakcji pirydyny z halogenoalkanami powstają czwartorzędowe sole amoniowe. Produktem całkowitego uwodornienia pirydyny jest piperydyna. Pirydyna jest otrzymywana ze smoły pogazowej lub na drodze syntetycznej z acetylenu i kwasu cyjanowodorowego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Azynowy

zawierający azynę (pirydynę, jeden ze związków heterocyklicznych) lub w jakiś inny sposób związany z tym związkiem; pirydynowy


Źródła:

SJP.pl

Azytromycyna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) farm. antybiotyk z grupy makrolidów o długim okresie półtrwania, dający stosunkowo mało działań niepożądanych


Azytromycyna – organiczny związek chemiczny, antybiotyk makrolidowy, należący do grupy tzw. azalidów, o działaniu bakteriostatycznym, hamującym syntezę białek bakteryjnych. Charakteryzuje się wysoką koncentracją w zakażonych tkankach i długim okresem półtrwania. Występowanie i nasilanie się objawów niepożądanych jest mniejsze niż u erytromycyny.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia