Tr

symbol toru (dawnej jednostki ciśnienia)



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trąba

1. instrument muzyczny dęty drewniany (róg) lub dęty blaszany;
2. wydłużony i umięśniony narząd chwytny, zakończony nozdrzami (np. u słonia);
3. przenośnie: niedorajda, fajtłapa, niezdara;
4. gwałtowny wir powietrza powstający w chmurze burzowej, porywający i niszczący wszystko, co spotka na drodze


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zgrub. od: trąbka

 (1.2) muz. pot. każdy duży dęty, blaszany instrument muzyczny, np. tuba lub waltornia

 (1.3) gwałtowny wir powietrza;

 (1.4) zool. wydłużony i umięśniony narząd chwytny u niektórych zwierząt (np. słonia);

 (1.5) żart. o człowieku nieenergicznym, niezaradnym


1 miejscowość w Polsce:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Trąbalski

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Trabancik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od trabant


Źródła:

Wiktionary

Trabant

średniowieczny żołnierz straży przybocznej monarchy; drabant


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (1.1) mot. jedna z marek samochodów produkowanych w NRD;



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Trąbczyn

wieś w Polsce


Trąbczyn – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie słupeckim, w gminie Zagórów, nad Czarną Strugą.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trąbecki

Trąbki Wielkie; trąbkowski


Źródła:

SJP.pl

Trąbeczka

zdrobnienie od: trąbka


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: trąbka


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Trąbiasty

mający kształt trąby, przypominający trąbę


Źródła:

SJP.pl

Trąbić

1. grać na trąbce, trąbie;
2. o pojeździe: wydawać sygnał przy pomocy klaksonu; o kierowcy: powodować powstawanie tego dźwięku przez wciskanie klaksonu;
3. potocznie:
a) mówić głośno lub często o czymś;
b) rozgłaszać coś;
c) pić dużo, zwłaszcza alkoholu


czasownik niedokonany

 (1.1) wydawać dźwięk trąbką lub trąbą

 (1.2) wydawać dźwięk podobny do dźwięku trąbki lub trąby

 (1.3) pot. rozpowiadać


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Trąbienie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|trąbić.


Źródła:

Wiktionary

Trąbik

ślimak przodoskrzelny zamieszkujący morza arktyczne oraz morza półkuli północnej w strefie umiarkowanej



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trąbinek

wieś w Polsce


Trąbinek – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie śremskim, w gminie Dolsk.

Wieś Trambinko położona była w 1581 roku w powiecie kościańskim województwa poznańskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trąbista

rzadko: trębacz


Źródła:

SJP.pl

Trąbizupka

ruchoma kuchnia towarzystwa filantropijnego działająca w Warszawie w pierwszych dziesiątkach XX wieku


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. gw-pl|Warszawa. zupa z ruchomej kuchni Towarzystwa Dobroczynności

 (1.2) daw. gw-pl|Warszawa. ruchoma kuchnia Towarzystwa Dobroczynności


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Trąbka

instrument dęty blaszany


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: trąba

 (1.2) muz. bezstroikowy, dęty, blaszany instrument muzyczny lub sygnalizacyjny z ustnikiem;

 (1.3) przedmiot sygnalizacyjny przypominający dźwiękiem trąbkę (1.1)

 (1.4) anat. zob. trąbka słuchowa., trąbka Eustachiusza

 (1.5) ent. specjalny narząd, służący do przyjmowania pokarmu w postaci płynnej

 (1.6) geom. zob. trąbka Torricelliego.

 (1.7) dawny przyrząd wzmacniający dźwięki dla niedosłyszących


Trąbka (wł. tromba, skrót: tr.) – Instrument dęty blaszany. Najpopularniejszy z tej grupy instrumentów, do których należą także: róg (waltornia), puzon, tuba i wiele innych. Słowo trąbka (zdrobnienie od trąba), pochodzi z włoskiego tromba.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Trąbkarz

osoba zawodowo grająca na trąbce; trębacz


Źródła:

SJP.pl

Trąbkowaty

przypominający trąbkę


Źródła:

SJP.pl

Trąbkowski

Trąbki Wielkie; trąbecki


Źródła:

SJP.pl

Trąbkowy

1. trąbka;
2. migdałek trąbkowy - jeden z migdałków układu chłonnego gardła;
3. narcyz trąbkowy - gatunek rośliny z rodziny amarylkowatych


Źródła:

SJP.pl

Trąbonos

gatunek ryby z rodziny mrukowatych; mruk Petersa


Mruk Petersa, trąbonos (Gnathonemus petersii) – gatunek ryby z rodziny mrukowatych (Mormyridae), znany wcześniej pod synonimicznymi nazwami Mormyrus petersii i Gnathonemus pictus. Nazwa gatunkowa petersii nawiązuje do nazwiska niemieckiego przyrodnika Wilhelma Petersa. Sprowadzony do Europy w 1950 do hodowli akwariowych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trąbowce

rząd dużych ssaków łożyskowych


Trąbowce (Proboscidea) – rząd dużych ssaków z infragromady ssaków wyższych (Eutheria), ze słoniami, jako jedynymi żyjącymi przedstawicielami.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trąbowiec

przedstawiciel jednego z rzędów ssaków łożyskowych reprezentowanego obecnie jedynie przez słonie


Źródła:

SJP.pl

Trabzon

miasto w Turcji nad Morzem Czarnym (w starożytności Trapezunt)


Trabzon (tur., gr. Τραπεζούντα, dawny Trapezunt, Trebizond, Trebizonda) – miasto w północno-wschodniej Turcji położone nad Morzem Czarnym, ośrodek prowincji Trabzon, historyczna stolica i główne miasto Pontu. Miasto liczy ponad 240 tys. mieszkańców, natomiast aglomeracja przekracza 400 tys.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trabzoński

przymiotnik od: Trabzon (miasto we wschodniej Turcji)


Źródła:

SJP.pl

Trącać

1. lekko uderzać;
2. trącać się:
a) lekko uderzać się nawzajem;
b) stukać się z kimś kieliszkiem, szklanką


czasownik przechodni niedokonany (dk. trącić)

 (1.1) szturchać, lekko uderzać

czasownik zwrotny niedokonany trącać się (dk. trącić się)

 (2.1) lekko uderzać siebie nawzajem

 (2.2) pot. stukać kieliszkiem o kieliszek współbiesiadnika podczas picia alkoholu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Trącanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|trącać.


Źródła:

Wiktionary

Tracenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|trącić.


Źródła:

Wiktionary

Trach

słowo mające naśladować dźwięk powstający przy łamaniu się czegoś


wykrzyknik

 (1.1) pot. naśladuje dźwięk powstający przy pękaniu lub łamaniu się


Trach – herb szlachecki.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Trachea

w anatomii, z łaciny: tchawica


Źródła:

SJP.pl

Tracheida

(zwykle w liczbie mnogiej - tracheidy) martwa komórka przewodząca wodę i soki w roślinach; cewka


Cewka (tracheida) – martwa komórka tkanki przewodzącej drewna. Cewki dominują w drewnie nagonasiennych i w najstarszych rodzinach okrytonasiennych (u magnoliowców).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trachej

(zwykle w liczbie mnogiej) element drewna (tkanki roślinnej) przewodzący wodę i sole mineralne; tracheja, naczynie


Naczynie (trachej) – element drewna składający się z ułożonych w szereg martwych komórek – tzw. członów naczyń.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Tracheja

(zwykle w liczbie mnogiej) element drewna (tkanki roślinnej) przewodzący wodę i sole mineralne; trachej, naczynie


Źródła:

SJP.pl

Tracheo-

przedrostek

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z tchawicą


Źródła:

Wiktionary

Tracheole

Tracheola (łac. tracheola, l.mn. tracheolae) – najcieńsze, końcowe odgałęzienie tchawki, bez oskórka, mające błoniaste pozbawione tenidiów ściany. Wnika pomiędzy komórki, rzadziej do ich wnętrza. Kończy się komórkami oddechowymi (gwiaździstymi). Tracheole mają średnicę poniżej 1 μm, tak niewielką, że niemożliwa jest ich wentylacja, są więc wypełnione płynem, w którym rozpuszczają się gazy.


Źródła:

Wikipedia

Tracheostomia

1. operacyjne nacięcie tchawicy w celu wprowadzenia rurki, powodującej udrożnienie górnych dróg oddechowych; tracheotomia;
2. otwór w tchawicy po zabiegu tracheostomii


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zabieg chirurgiczny polegający na połączeniu tchawicy ze światłem zewnętrznym;


Tracheotomia – otolaryngologiczny zabieg otwarcia przedniej ściany tchawicy i wprowadzenie rurki do światła dróg oddechowych i tą drogą prowadzenie wentylacji płuc. W wyniku tracheotomii zapewnia się dopływ powietrza do płuc, z pominięciem nosa, gardła i krtani.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Tracheotomia

operacyjne nacięcie tchawicy w celu wprowadzenia rurki, powodującej udrożnienie górnych dróg oddechowych; tracheostomia


Tracheotomia – otolaryngologiczny zabieg otwarcia przedniej ściany tchawicy i wprowadzenie rurki do światła dróg oddechowych i tą drogą prowadzenie wentylacji płuc. W wyniku tracheotomii zapewnia się dopływ powietrza do płuc, z pominięciem nosa, gardła i krtani.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trachit

magmowa skała wylewna


Trachit, trachyt – obojętna skała wylewna, leżąca w grupie skał nasyconych krzemionką, w klasie sjenitu i trachitu.

Na diagramie klasyfikacyjnym QAPF trachit zajmuje pole 7.

W klasyfikacji TAS trachit wraz z alkaliczno-skaleniowym trachitem zajmuje pole T (trachity alkaliczne i trachity).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trachoma

wirusowe zapalenie spojówek; jaglica


Trachoma – rodzaj roślin z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Obejmuje 16 gatunków występujących w Azji Południowo-Wschodniej, Australii i Oceanii w takich krajach i regionach jak: Asam, Borneo, Wyspy Cooka, Fidżi, Jawa, Malezja Zachodnia, Moluki, Mariany, Mjanma, Nowa Kaledonia, Nowa Gwinea, Niue, Filipiny, Queensland, Wyspy Towarzystwa, Wyspy Salomona, Celebes, Sumatra, Tajlandia, Tybet, Îles Australes, Vanuatu, Wietnam.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trachonicki

Trachonia


Patrz:Trachonia

Źródła:

SJP.pl

Trachykarpus

azjatyckie drzewo z rodziny arekowatych; palma chińska


Źródła:

SJP.pl

Tracić

1. stawać się pozbawionym czegoś;
2. ponosić stratę materialną;
3. marnować, trwonić coś;
4. wydawać się gorszym;
5. wykonywać wyrok śmierci;
6. tracić się:
a) stawać się niewidocznym;
b) pot. nie wiedzieć, co robić


czasownik przechodni dokonany (ndk. trącać)

 (1.1) zob. trącać.

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (2.1) wydzielać lekki zapach, raczej nieprzyjemny

czasownik zwrotny dokonany trącić się (ndk. trącać się)

 (3.1) zob. trącać się.

 (3.2) pot. zob. trącać się.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Tracja

kraina historyczna na Półwyspie Bałkańskim


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. starożytna kraina położona między dolnym Dunajem, Morzem Czarnym, Morzem Egejskim i rzeką Strymon, obecnie podzielona między Grecję, Turcję i Bułgarię;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Track

indywidualna ścieżka dźwiękowa, składowa miksu



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trackball

[czytaj: trakbol] w informatyce: urządzenie służące do sterowania kursorem na ekranie, umieszczane w niektórych klawiaturach komputerowych; odwrócona mysz, manipulator kulkowy, kula, kulka, kot


Trackball, manipulator kulowy – urządzenie wskazujące do komputera lub innego urządzenia (na przykład telefonu), służące do interakcji użytkownika z interfejsem graficznym. Bywa nazywane żartobliwie kotem (dla odróżnienia od myszy, z którą jest funkcjonalnie identyczny).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Tracker

[czytaj: traker] w informatyce:
1. program muzyczny z edytorem, w którym nuty zapisane są na ścieżce;
2. serwer przekazujący informacje (adresy IP) o innych użytkownikach pobierających dany plik w sieci BitTorrent



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Tracki

przymiotnik od: Tracja


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Tracją, dotyczący Tracji

 (1.2) hist. związany z Trakami, dotyczący Traków

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język tracki;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Tracking

[czytaj: traking]
1. w typografii: składanie tekstu;
2. śledzenie przesyłek


Tracking, gęstość składu – równomierne odsuwanie lub przybliżanie do siebie znaków w tekście, możliwość regulowania odległości pomiędzy znakami globalnie w skali całego tekstu lub w jego wybranym fragmencie, funkcja dostępna w programach do składu i łamania publikacji, procesorach tekstu oraz innych programach pracujących z tekstem w trybie graficznym.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trackingowy

tracking [czytaj: trakingowy]


Źródła:

SJP.pl

Trackpoint

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) inform. miniaturowy dżojstik umieszczony w środkowej części klawiatury, zastępujący touchpad;


Punkt dotykowy, manipulator punktowy (ang. trackpoint) – manipulator, jedno z urządzeń wejściowych komputera; służy do interakcji użytkownika z systemem operacyjnym i programami.

Nazywany w zależności od producenta: trackpoint (IBM, a później Lenovo), trackstick (Dell), pointstick (Hewlett-Packard Compaq), touchstick (Fujitsu Siemens Computers), finetrack (Acer), NX point (NEC), vectorpad (Atari) lub accupoint (Toshiba).


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Tracy

[czytaj: trejs-i] nazwisko, m.in. Spencer Tracy (1900-1967) - amerykański aktor filmowy


Miejscowości w USA:

Inne:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Tracz

robotnik zajmujący się piłowaniem kłód drzewa za pomocą ręcznej piły


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. ptak z rodziny kaczkowatych, rodzaju nazwa systematyczna|Mergus|ref=tak.

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) robotnik pracujący na traku


Ptaki


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Traczewski

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Traczka

1. gwarowo: żona tracza;
2. kobieta, która trze len;
3. zajęcie tracza; tarcie drzewa;
4. maszyna do przecinania kłód drzewnych na tarcicę; trak


Źródła:

SJP.pl

Tracznica

maszyna do przecierania kłód drzewnych na tarcicę i elementy drewniane; gater; trak


Źródła:

SJP.pl

Traczny

wykonywany z użyciem traku; odnoszący się do traku


Źródła:

SJP.pl

Traczyk

traczyk lodowy - ptak z rodziny alk, o czarno-białym ubarwieniu, występujący na Grenlandii i sąsiadujących z nią od zachodu wyspach; alczyk


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Alle alle|ref=tak., mały morski ptak z rodziny alk

 (1.2) zdrobn. od: tracz


Osoby o tym nazwisku:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Traczykowski

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Traczynka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Tracji


Źródła:

Wiktionary

Traczyński

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Trąd

przewlekła, bakteryjna choroba zakaźna spowodowana przez prątki, powodująca zmiany w nerwach obwodowych oraz ubytki skórne z następczą, poważną utratą tkanek (palców, nosów, policzków); lepra; choroba Hansena


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. choroba zakaźna skóry i układu nerwowego;

 (1.2) przest. ent. pszcz. truteń

 (1.3) przest. przen. pejor. truteń


Trąd, lepra, choroba Hansena (HD) – przewlekła choroba zakaźna występująca u ludzi i zwierząt, wywołana przez prątki Mycobacterium leprae, bakterię odkrytą w 1873 roku przez norweskiego naukowca Armauera Hansena oraz Mycobacterium lepromatosis odkrytą w 2008 roku. Występuje w dwóch postaciach: lepromatycznej (lepra lepromatosa tuberosa) i tuberkuloidowej (lepra tuberculoides). Odmiana lepromatyczna jest zaraźliwa, a jej objawy to guzowate krosty podobne do występujących w innych infekcjach i alergiach. Postać tuberkuloidowa jest mniej zaraźliwa, ale groźniejsza dla samego zarażonego: początkowo pojawiają się plamy na skórze, stopniowo utrata czucia, szczególnie w palcach nóg i rąk, nieleczona prowadzi do zwyrodnień i utraty tkanki.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Trademark

[czytaj: trejdmark] zastrzeżony znak firmowy; marka, trade mark


Znak towarowy (ang. trademark) – każde oznaczenie, które nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorcy od towarów innego przedsiębiorcy i jest możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trader

[czytaj: trejder] osoba zawierająca krótkoterminowe transakcje instrumentami finansowymi, np. akcjami, kontraktami terminowymi


Trader – osoba, która zawiera krótkoterminowe transakcje instrumentami finansowymi, takimi jak np. krypowaluty, akcje, obligacje, kontrakty terminowe, kontrakty CFD czy opcje w celu osiągnięcia zysku w wyniku zmiany ich kursu. Krótki horyzont inwestycyjny jest czynnikiem, który odróżnia go od inwestora.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Traderka

trader [czytaj: trejderka]


Źródła:

SJP.pl

Traderski

trader [czytaj: trejderski]


Źródła:

SJP.pl

Tradeskancja

rodzaj roślin z rodziny komelinowatych, pochodzący z Ameryki, obejmujący około 70 gatunków występujących od południowej Kanady do północnej Argentyny, uprawianych w doniczkach jako kwiat ozdobny; trzykrotka


Źródła:

SJP.pl

Trading

[czytaj: trejding] zawieranie krótkoterminowych transakcji instrumentami finansowymi, np. akcjami, kontraktami terminowymi


Źródła:

SJP.pl

Tradingowy

trading [czytaj: trejdingowy]


Źródła:

SJP.pl

Tradolce

określenie wykonawcze: bardzo słodko


Źródła:

SJP.pl

Tradować

dawniej: zajmować mienie dłużnika


Źródła:

SJP.pl

Trądowy

trąd


przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. związany z trądem, dotyczący trądu


Patrz:trąd

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Trads

potocznie: wyznawca religii rzymskokatolickiej, kultywujący tradycje sprzed soboru watykańskiego II


Źródła:

SJP.pl

Traducjanizm

pogląd św. Augustyna, zakładający przechodzenie duszy z rodziców na ich dzieci


Źródła:

SJP.pl

Traduktor

dawniej: tłumacz


Źródła:

SJP.pl

Tradycja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przekazywanie z pokolenia na pokolenie zasad, obyczajów, poglądów;

 (1.2) rel. pisma teologów pierwszych wieków chrześcijaństwa oraz postanowienia papieży lub patriarchów i soborów, uznane za drugie obok Biblii źródło objawienia


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Tradycjonalista

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zwolennik tradycjonalizmu, człowiek przywiązany do tradycji


Źródła:

Wiktionary

Tradycjonalistka

tradycjonalista


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fż. od tradycjonalista


Patrz:tradycjonalista

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Tradycjonalistycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób tradycjonalistyczny


Źródła:

Wiktionary

Tradycjonalistyczny

tradycjonalizm, tradycjonalność


przymiotnik

 (1.1) właściwy tradycjonalizmowi, zgodny z tradycjonalizmem


Patrz:tradycjonalizm, tradycjonalność

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Tradycjonalizm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przywiązanie do tradycji


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Tradycjonalność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przywiązanie do tradycji


Źródła:

Wiktionary

Tradycjonalny

tradycyjny;
1. związany z tradycją;
2. znany bądź wykorzystywany od dawna;
3. strzegący tradycji, obyczajów


Źródła:

SJP.pl

Tradycyjnie

przysłówek

 (1.1) zgodnie z tradycją

 (1.2) pot. zgodnie z przyzwyczajeniami, tak, jak zazwyczaj


Źródła:

Wiktionary

Tradycyjniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: tradycyjny; bardziej tradycyjny


Źródła:

SJP.pl

Tradycyjność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co tradycyjne; cecha tych, którzy są tradycyjni


Źródła:

Wiktionary

Tradycyjny

tradycjonalny;
1. związany z tradycją;
2. znany bądź wykorzystywany od dawna;
3. strzegący tradycji, obyczajów


przymiotnik

 (1.1) wywodzący się z tradycji; stanowiący element tradycji, zwyczaju; wykonany w sposób nakazany tradycją


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Tradytor

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) archit. wojsk. stały element fortyfikacji przeznaczony do prowadzenia ognia bocznego;


Tradytor – stały element fortyfikacji przeznaczony do prowadzenia ognia bocznego. W twierdzy bastionowej był to schron bojowy dla dział do ostrzału rowu twierdzy, w forcie do ostrzału międzypól, przedpola lub dzieła pośredniego.

Występuje w postaci skazamatowanych baterii artyleryjskich lub stanowisk karabinów maszynowych. Tradytor jest tak umiejscowiony, aby był całkowicie niewidoczny od strony atakującego (od przedpola). Równia ogniowa jest tak poprowadzona, aby kryć ogniem przedpole sąsiedniego obiektu lub obiektów oraz międzypole, a tym samym zabezpieczać wzajemnie sąsiednie obiekty grupy. Tradytory sąsiadujące ze sobą tworzą system ognia krzyżowego na międzypolu. Były one również zwane milczącymi bateriami, gdyż ze względu na bardzo ograniczony kąt ostrzału otwierały ogień dopiero w momencie, gdy nieprzyjaciel znalazł się bezpośrednio przy osłanianych obiektach.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Trądzik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. schorzenie skóry wywołane przez łojotok



Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Trądzikowy

przymiotnik

 (1.1) o skórze, cerze: mający trądzik lub skłonność do trądziku


Źródła:

Wiktionary

Traf

przypadek, zbieg okoliczności


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przypadek, losowe wydarzenie

forma czasownika.

 (2.1) 2. os. rozk. od: trafić


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Trafak

środowiskowo: kawałek rudy trafiający się wśród ilastej skały płonnej


Źródła:

SJP.pl

Trafalgar

przylądek na Półwyspie Iberyjskim



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trafalgarski

przymiotnik od: Trafalgar (przylądek w Hiszpanii)


Źródła:

SJP.pl

Trafaret

szablon malarski do powielania rysunku


Źródła:

SJP.pl

Trafiać

czasownik niedokonany (dk. trafić)

 (1.1) niedokonany od|trafić.


Źródła:

Wiktionary

Trafialność

trafialny


Patrz:trafialny

Źródła:

SJP.pl

Trafianie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dosięganie celu


Źródła:

Wiktionary

Trafić

1. oddać celny rzut, strzał itp.
2. osiągnąć cel podróży
3. znaleźć się w jakimś miejscu
4. znaleźć się gdzieś w danym momencie
5. spotkać kogoś, zauważyć coś
6. trafić się:
a) zdarzyć się
b) pojawić się (ktoś)
c) wystąpić nieoczekiwanie


czasownik przechodni dokonany (ndk. trafiać)

 (1.1) o człowieku: uderzyć czymś w jakiś cel

 (1.2) o pocisku, nożu, ręce, piłce, itp.: uderzyć w cel

 (1.3) znaleźć drogę i dotrzeć gdzieś

 (1.4) znaleźć się gdzieś (raczej niecałkowicie to kontrolując)

 (1.5) pot. przypadkiem spotkać kogoś lub coś

 (1.6) pot. przypadkiem zjawić się w jakimś szczególnym momencie

 (1.7) pot. przypadkiem dostać

 (1.8) pot. przypadkiem wybrać

 (1.9) pot. przekonać kogoś

 (1.10) trafiony pot. trafny

 (1.11) trafiony pot. pijany

czasownik zwrotny dokonany trafić się (ndk. trafiać się)

 (2.1) pot. zdarzyć się niespodziewanie

 (2.2) pot. niespodziewanie zjawić się


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Trafienie

1. oddać celny rzut, strzał itp.
2. osiągnąć cel podróży
3. znaleźć się w jakimś miejscu
4. znaleźć się gdzieś w danym momencie
5. spotkać kogoś, zauważyć coś
6. trafić się:
a) zdarzyć się
b) pojawić się (ktoś)
c) wystąpić nieoczekiwanie


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) efekt celnego rzutu, ciosu lub strzału

 (1.2) dobre wytypowanie numerów w grze liczbowej


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Trafik

ruch telekomunikacyjny, wyrażający się np. liczbą połączeń dokonanych w centrali telefonicznej


Źródła:

SJP.pl

Trafika

dawniej: sklep z wyrobami tytoniowymi


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. sklep z wyrobami tytoniowymi;

 (1.2) hand. gazetka sklepowa lub wkładka prasowa z reklamami


Trafika (z niem. Trafik, wł. traffico – ruch, handel) – sklep zajmujący się handlem wyrobami tytoniowymi (papierosami, cygarami, melasą, tabaką) oraz akcesoriami służącymi do konsumpcji tych wyrobów, takimi jak fajki, fajki wodne i inne.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Trafikant

przestarzałe: właściciel sklepiku z wyrobami tytoniowymi


Źródła:

SJP.pl

Trafikantka

trafikant


Patrz:trafikant

Źródła:

SJP.pl

Trafiony

1. oddać celny rzut, strzał itp.
2. osiągnąć cel podróży
3. znaleźć się w jakimś miejscu
4. znaleźć się gdzieś w danym momencie
5. spotkać kogoś, zauważyć coś
6. trafić się:
a) zdarzyć się
b) pojawić się (ktoś)
c) wystąpić nieoczekiwanie


Źródła:

SJP.pl

Trafnie

przysłówek

 (1.1) od: trafny


Źródła:

Wiktionary

Trafniej

stopień wyższy od przysłówka: trafnie


Źródła:

SJP.pl

Trafniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: trafny


Źródła:

SJP.pl

Trafność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co trafne, odpowiadające rzeczywistości

 (1.2) cecha tego, co trafne, trafiające w cel, celne


Trafność (ang. validity) nie ma jednej wspólnej definicji, ale zazwyczaj odnosi się do zakresu, w którym wyjaśnienie rzeczywiście odzwierciedla zjawisko, do którego się odwołuje (jest to definicja Rucha). Według Messicka, ocena trafności to stwierdzenie, w jakim stopniu teoria i dowody empiryczne uzasadniają stosowność testu w danym obszarze.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Trafny

1. taki, który nie chybił, celny;
2. właściwy, odpowiedni, słuszny


przymiotnik

 (1.1) o najlepszym efekcie lub dopasowaniu, najbardziej oddający rzeczywistość

 (1.2) docierający do celu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Trafo

potocznie: transformator


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) techn. pot. transformator, szczególnie jeśli duży – wysokiego napięcia lub dużej częstotliwości


Transformator (z łac. transformare – przekształcać) – urządzenie elektryczne służące do przenoszenia energii elektrycznej prądu przemiennego drogą indukcji z jednego obwodu elektrycznego do drugiego, z zachowaniem pierwotnej częstotliwości. Zwykle zmieniane jest równocześnie napięcie elektryczne (wyjątek stanowi transformator separacyjny, w którym napięcie nie ulega zmianie).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Trafostacja

miejsce, w którym znajdują się transformatory elektryczne dużej mocy służące do zasilania linii tramwajowej, kolejowej, osiedla itp.


Stacja transformatorowa (stacja trafo, trafostacja) – stacja elektroenergetyczna, w której następuje zmiana parametrów prądu elektrycznego przy różnych poziomach napięć. Są wyposażone w transformatory obniżające napięcie, podwyższające napięcie oraz stabilizujące napięcie elektryczne. Nie następuje tutaj przemiana na prąd stały.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trafunek

dawniej: traf


Źródła:

SJP.pl

Tragać

przenosić ciężkie przedmioty (np. bagaże)


Źródła:

SJP.pl

Tragakant

naturalna żywica niektórych roślin motylkowatych, stosowana w kosmetyce; tragant, tragakanta


Źródła:

SJP.pl

Tragakanta

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żywica traganka gumodajnego;


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Traganek

roślina zielna lub krzew


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Astragalus|L.|ref=tak., roślina wieloletnia o motylkowych kwiatach z rodziny bobowatych;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Tragant

naturalna żywica niektórych roślin motylkowatych, stosowana w kosmetyce; tragakant, tragakanta


Źródła:

SJP.pl

Tragarka

kobieta zajmująca się przenoszeniem ciężkich przedmiotów


Źródła:

SJP.pl

Tragarski

tragarz


Patrz:tragarz

Źródła:

SJP.pl

Tragarz

1. osoba zajmująca się przenoszeniem ciężkich przedmiotów;
2. w budownictwie drewnianym, zwłaszcza na Podhalu: gruba, zwykle zdobiona belka stropowa biegnąca wzdłuż całego pułapu dla podtrzymania go; sosrąb, sosręb, siestrzan, siostrzan


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba, której profesją jest noszenie lub ręczne przewożenie, np. towarów, ciężkiego ekwipunku, lektyki

 (1.2) turyst. uczestnik wyprawy wysokogórskiej lub podróżniczej wynajęty do noszenia ekwipunku

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) reg. bud. gruba belka stropowa biegnąca wzdłuż całej powały


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Tragedia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) liter. teatr. dramatyczny utwór literacki przedstawiający konflikt między dążeniami bohatera a siłami wyższymi;

 (1.2) ogromne nieszczęście budzące rozpacz

 (1.3) zła sytuacja dotycząca czegoś


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Tragediopisarka

tragediopisarz


Patrz:tragediopisarz

Źródła:

SJP.pl

Tragediopisarski

dotyczący tragediopisarza, tragediopisarstwa


Źródła:

SJP.pl

Tragediopisarstwo

sztuka pisania tragedii


Źródła:

SJP.pl

Tragediopisarz

osoba pisząca tragedie; tragik


Źródła:

SJP.pl

Tragediowość

zespół cech typowych dla tragedii


Źródła:

SJP.pl

Tragediowy

przymiotnik odrzeczownikowy

 (1.1) dotyczący tragedii jako sztuki


Źródła:

Wiktionary

Tragelaphos

[czytaj: tragelafos] w literaturze: dzieło literackie charakteryzujące się niejednorodną budową, łączące różnorodne elementy, cechy wielu gatunków


Źródła:

SJP.pl

Tragi

dawniej: nosze


Źródła:

SJP.pl

Tragiczka

aktorka występująca w tragedii


Źródła:

SJP.pl

Tragicznie

przysłówek

 (1.1) w sposób tragiczny


Źródła:

Wiktionary

Tragiczniej

stopień wyższy od przysłówka: tragicznie


Źródła:

SJP.pl

Tragiczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: tragiczny


Źródła:

SJP.pl

Tragiczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest tragiczne


Źródła:

Wiktionary

Tragiczny

1. dotyczący tragedii, grywający w tragediach, piszący tragedie;
2. budzący strach, uczucie grozy, wstrząsający


przymiotnik

 (1.1) pełen smutku, nieszczęścia lub rozpaczy

 (1.2) liter. teatr. dotyczący tragedii (utworu)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Tragifarsa

Tragifarsa – utwór dramatyczny łączący elementy tragiczne z farsowymi.

Ich autorami byli m.in. pisarz hiszpański Ramón María del Valle-Inclán (Dziwadła i makabrydy), rumuński – Eugène Ionesco (Krzesła), oraz pisarze polscy: Gabriela Zapolska (Moralność pani Dulskiej – tragifarsa kołtuńska, 1906) i Witold Gombrowicz (Iwona, księżniczka Burgunda, 1938).


Źródła:

Wikipedia

Tragik

1. aktor występujący w tragedii;
2. osoba pisząca tragedie; tragediopisarz


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) teatr. aktor grający role tragiczne

 (1.2) liter. teatr. osoba pisząca tragedie


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Tragika

rzadko:
1. tragizm, tragiczność;
2. ogół utworów tragicznych


Źródła:

SJP.pl

Tragikomedia

1. utwór dramatyczny lub film łączący cechy tragedii i komedii;
2. sytuacja lub wydarzenie tragiczne a jednocześnie zabawne


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) teatr. utwór teatralny lub filmowy mający cechy tragedii i komedii;

 (1.2) przen. sytuacja, w której współwystępują elementy tragiczne, smutne i komiczne, zabawne


Tragikomedia – utwór łączący treści tragiczne i komediowe. Nazwa wprowadzona została przez rzymskiego komediopisarza Plauta. Do tego gatunku mieszanego nawiązywał także Eurypides; Arystoteles natomiast teoretyzował na jego temat.

Tragikomedia została rozpowszechniona w epoce renesansu we Włoszech, a rozwijała się w baroku (np. Mizantrop Moliera, napisany pod koniec XVII wieku) i romantyzmie (H. von Kleist, G. Büchner). Charakteryzowała się rozluźnieniem zasady trójjedności, skomplikowaną fabułą i intencją wywołania u odbiorcy innych emocji niż po lekturze utworu tragicznego.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Tragikomediowość

zespół cech typowych dla tragikomedii; tragikomiczność


Źródła:

SJP.pl

Tragikomediowy

tragikomiczny;
1. tragikomedia;
2. potocznie: jednocześnie smutny i zabawny


Źródła:

SJP.pl

Tragikomiczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: tragikomiczny


Źródła:

SJP.pl

Tragikomiczność

1. zespół cech typowych dla tragikomedii; tragikomediowość;
2. cecha sytuacji tragicznej, a jednocześnie zabawnej


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest tragikomiczne; cecha tych, którzy są tragikomiczni


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Tragikomiczny

tragikomediowy;
1. tragikomedia;
2. jednocześnie smutny i zabawny


Źródła:

SJP.pl

Tragizm

1. cecha sytuacji lub zdarzenia, które prowadzą do nieuchronnej klęski;
2. splot nieszczęśliwych okoliczności stwarzających sytuację bez wyjścia; dramatyzm


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) konflikt równorzędnych wartości moralnych


Tragizm – kategoria estetyczna, oznaczająca konflikt równorzędnych wartości moralnych, w wyniku którego jednostka, działająca świadomie w imię wielkiego i szlachetnego celu, jest skazana na klęskę.Starcie równorzędnych racji moralnych (konflikt tragiczny) powoduje nieuchronną klęskę jednostki szlachetnej (zasadnicza cecha dramatu antycznego i klasycznego).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Tragizować

czasownik

 (1.1) robić z czegoś tragedię, zachowywać się jakby coś było tragedią, rzeczą tragiczną; rozpaczać


Źródła:

Wiktionary

Tragizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|tragizować.


Źródła:

Wiktionary

Tragocz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. taczka


Źródła:

Wiktionary

Tragopan

rodzaj ptaków z podrodziny bażantów


Tragopan – rodzaj ptaków z podrodziny bażantów (Phasianinae) w rodzinie kurowatych (Phasianidae).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Tragus

1. przekłucie w wypustce u wejścia kanału słuchowego;
2. kolczyk noszony w tym miejscu


Źródła:

SJP.pl

Trailer

[czytaj: trejler]
1. fragmenty filmu, programu, gry komputerowej itp. emitowane jako zapowiedź; teaser, zwiastun;
2. przyczepa lub naczepa samochodowa


Trailer (wym. trejler) może oznaczać:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trainspotting

[czytaj: trejnspoting] hobby polegające na obserwowaniu i fotografowaniu pociągów



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trajan

cesarz rzymski (53-117)


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) hist. imię|polski|m.


Trajan, Marek Ulpiusz Trajan (Marcus Ulpius Traianus; ur. 18 września 53 w Italice, zm. 9 sierpnia 117 w Selinusie) – cesarz rzymski od 27 stycznia 98 do swojej śmierci. Drugi z tzw. pięciu dobrych cesarzy.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Trajanowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Trajana lub z nim związany


przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Trajana


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Trajdać

potocznie: trajdać się - jechać gdzieś powoli, znosząc niewygody; tłuc się, wlec się


Źródła:

SJP.pl

Trajektoria

krzywa, którą zakreśla w przestrzeni poruszający się obiekt


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. linia lotu obiektu w przestrzeni

 (1.2) książk. przen. przebieg danego procesu


Tor ruchu, trajektoria – krzywa zakreślana w przestrzeni przez wybrany punkt poruszającego się ciała.

W inercjalnym układzie odniesienia, jeżeli na poruszający punkt materialny działa niezrównoważona siła, której kierunek nie jest styczny do toru ruchu, wówczas tor ruchu jest krzywoliniowy.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Trajektoryjny

trajektoria


Patrz:trajektoria

Źródła:

SJP.pl

Trajka

pojazd trzykołowy, którego podstawę stanowi motocykl


Trajka (ang. trike), traja, trójkołowiec, trzykołowiec – pojazd silnikowy na trzech kołach.

Trajka bywa połączeniem motocykla z samochodem. Przód pochodzi z motocykla, a tył z samochodu. Do budowy trajek wykorzystywane bywają zawieszenia i silniki pochodzące z VW Garbusa, ale też np. z Zaporożca czy Fiata 126, czyli generalnie samochodów z silnikiem usytuowanym z tyłu pojazdu.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trajkot

potocznie:
1. szybkie, głośnie mówienie; paplanina;
2. odgłos, zwykle maszyny; terkot, stukot, grzechot


Źródła:

SJP.pl

Trajkotanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|trajkotać.


Źródła:

Wiktionary

Trajkotka

1. potocznie: kobieta mówiąca dużo i szybko, często bez sensu; klekotka, pleciuch, plociuch, pleciuga;
2. trajkotka czerwona - gatunek owada prostoskrzydłego z rodziny szarańczowatych, występujący na suchych terenach trawiastych w Europie i Azji


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. szybko mówiąca, gadatliwa kobieta

 (1.2) ornit. zob. cyranka.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Trajkotliwy

trajkoczący, wydający trajkot


Źródła:

SJP.pl

Trajler

trejler;
1. samochód przebudowany na wędrowny domek campingowy; karawaning, karawan, caravaning, caravan;
2. statek dostosowany do przewozu kontenerów; trejlerowiec, kontenerowiec


Źródła:

SJP.pl

Trajluś

żartobliwie o trolejbusie; trajtek


Źródła:

SJP.pl

Trajsel

trójkątny żagiel podnoszony w czasie sztormu, umocowany jedynie do masztu; grot sztormowy


Trajsel – jeden z żagli sztormowych stosowanych na jachtach. Służy do zastępowania grota podczas bardzo silnego wiatru.

Jest to trójkątny żagiel przymasztowy (przylegający jedną ze swoich krawędzi do kolumny masztu), o powierzchni ok. 1/3 grota. Jego róg fałowy może sięgać co najwyżej do połowy wysokości masztu. Dolny lik (krawędź) trajsla jest wolny (nie zamocowany do żadnego drzewca i nie wisi na żadnej linie), jest krótszy niż długość bomu (o ok. 1/3 do 1/2), i biegnie od rogu szotowego w stronę masztu lekko pod górę (stąd inna nazwa trajsla to "skośnik").


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trajtek

żartobliwie o trolejbusie; trajluś


Trolejbus – drogowy pojazd silnikowy (zazwyczaj pasażerski, niekiedy towarowy) z napędem elektrycznym, pobierający prąd elektryczny z zewnętrznego źródła zasilania (podstacji trakcyjnych) przez dwuprzewodową sieć trakcyjną za pośrednictwem pałąkowego odbieraka prądu. W odróżnieniu od tramwajów trolejbusy mają możliwość ominięcia przeszkody w ruchu drogowym.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trak

maszyna do przecierania kłód drzewnych na tarcicę i elementy drewniane; gater; tracznica


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. mieszkaniec Tracji


Pilarka ramowa (trak ramowy, gater) – maszyna stosowana w tartakach w celu przecierania drewna okrągłego na tarcicę obrzynaną oraz nieobrzynaną. Przecieranie odbywa się za pomocą jednej lub wielu pił rozpiętych na ramie poruszającej się ruchem posuwisto-zwrotnym. W zależności od kierunku ruchu piły rozróżnia się pilarki ramowe pionowe i poziome.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Trakcik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od trakt


Źródła:

Wiktionary

Trakcja

1. trasa lub sieć tras przystosowana do ruchu pojazdów szynowych; też: szyny, kable i urządzenia zainstalowane na takiej trasie;
2. napęd pojazdów szynowych zależny od rodzaju silnika napędowego;
3. w kolejnictwie: dział dotyczący napędów kolejowych


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kolej. trasa lub sieć tras przystosowana do ruchu pojazdów szynowych

 (1.3) kolej. napęd pojazdów szynowych zależny od rodzaju zainstalowanego silnika

 (1.4) kolej. dział kolejnictwa zajmujący się zastosowaniem napędów do celów przewozowych



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Trakcyjny

dotyczący trakcji


przymiotnik relacyjny

 (1.1) kolej. związany z trakcją, dotyczący trakcji


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Traken

niemiecka rasa konia; koń trakeński


Koń trakeński – rasa konia pochodzenia staropruskiego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trakeński

koń trakeński - rasa koni pochodzenia staropruskiego; traken


Źródła:

SJP.pl

Trakowie

zespół plemion indoeuropejskich zamieszkujących wschodnią część Półwyspu Bałkańskiego


Trakowie (stgr. Θρᾷκες; łac. Thraci) – lud indoeuropejski w starożytności zamieszkujący wschodnią część Półwyspu Bałkańskiego: obszar ograniczony od zachodu rzekami Wielka Morawa i Wardar, od wschodu Morzem Czarnym, od północy Dunajem, na południu natomiast Morzem Egejskim. Bezpośrednio od strony zachodniej z Trakami sąsiadowały plemiona Dardanów, które nie były pochodzenia trackiego. Obecność Traków na tych ziemiach sięga co najmniej XIII wieku p.n.e., a ich kultura rozwijała się przez ponad tysiąc lat, pozostawiając po sobie dziedzictwo archeologiczne.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trakowy

trak


Patrz:trak

Źródła:

SJP.pl

Trakt

1. droga, szlak;
2. w architekturze: szereg pomieszczeń w budynku umieszczonych na jednej linii;
3. dawniej: bieg, tok czegoś;
4. w trakcie czegoś - w ciągu, w czasie trwania czegoś


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) książk. droga, szlak




Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Traktacik

zdrobnienie od: traktat


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od traktat


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Traktament

dawniej:
1. poczęstunek, uczta, biesiada;
2. płaca żołnierska, wikt żołnierski; żołd;
3. sposób postępowania z kimś, traktowania kogoś


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. biesiada, uczta, poczęstunek

 (1.2) daw. postępowanie, traktowanie kogoś

 (1.3) daw. płaca, żołd


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Traktarianizm

Anglokatolicyzm – prąd wewnątrz Kościoła anglikańskiego, zainicjowany przez L. Andrewsa. Skłania się on ku zmienianiu stosunków z Kościołem katolickim poprzez ponowne przyjęcie:


Źródła:

Wikipedia

Traktat

1. formalnie i uroczyście zawierana umowa międzynarodowa, głównie regulująca stosunki polityczne lub ekonomiczne między państwami;
2. rozprawa naukowa


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) polit. praw. ważna umowa międzynarodowa uroczyście zawierana na piśmie między państwami i regulująca najistotniejsze kwestie polityczne, wojskowe, handlowe itp.

 (1.2) tekst naukowy w formie rozbudowanej rozprawy, zazwyczaj bardzo obszernej;



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Traktatowy

przymiotnik od: traktat


przymiotnik relacyjny

 (1.1) praw. związany z traktatem, zawieraniem traktatu, dotyczący traktatu lub jego postanowień


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Traktiernia

dawniej: podrzędna restauracja, jadłodajnia; garkuchnia


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. restauracja niższej klasy


Karczma (również austeria, oberża, zajazd, gospoda, gościniec) – budynek służący jako miejsce spotkań i wyszynku oraz czasami jako dom zajezdny przeznaczony dla podróżnych.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Traktor

1. pojazd mechaniczny o dużej sile pociągowej, napędzany silnikiem spalinowym; ciągnik;
2. potocznie o butach na grubej, gumowej podeszwie mającej głębokie wręby


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) roln. pojazd przeznaczony do przemieszczania pojazdów, maszyn i urządzeń pozbawionych własnego silnika, do napędzania takich maszyn i urządzeń;


Ciągnik (traktor) – pojazd mechaniczny przystosowany do holowania pojazdów bądź urządzeń nieposiadających własnego napędu (np. maszyn rolniczych, przyczep, naczep, dział) oraz do zawieszania na nim osprzętu do robót ziemnych (np. spycharkowego, zrywarkowego, ładowarkowego, koparkowego, chwytakowego, hakowego).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Traktorek

zdrobnienie od: traktor


Źródła:

SJP.pl

Traktorowy

przymiotnik od: traktor


Źródła:

SJP.pl

Traktorzysta

kierowca prowadzący traktor


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) kierowca traktora, ciągnika rolniczego


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Traktorzystka

traktorzysta


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta kierująca traktorem, ciągnikiem rolniczym


Patrz:traktorzysta

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Traktować

czasownik niedokonany

 (1.1) odnosić się do kogoś lub czegoś w określony sposób

 (1.2) omawiać coś

 (1.3) działać czymś na kogoś lub coś

 (1.4) daw. częstować, raczyć

czasownik zwrotny traktować się

 (2.1) odnosić się do siebie w określony sposób

 (2.2) daw. częstować się, raczyć się


Źródła:

Wiktionary

Traktowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|traktować.


Źródła:

Wiktionary

Traktowy

przymiotnik od: trakt


Źródła:

SJP.pl

Traktrysa

krzywa, której odcinek stycznej od punktu styczności do określonej prostej ma stałą długość


Traktrysa, traktoria, wleczona – krzywa płaska, wzdłuż której porusza się mały obiekt wleczony przez ciągnącego po poziomej płaszczyźnie, przy pomocy nici o stałej długości. Ciągnący porusza się po linii prostej.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Traktura

mechanizm w instrumentach organowych przekładający ruch klawisza na wentyl otwierający dopływ powietrza do piszczałek


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. mechanizm w organach przenoszący ruch klawiszy na wentyle otwierające dopływ powietrza do piszczałek;


Traktura (także traktura właściwa) – w organach i pozytywach, mechanizm przenoszący ruch klawisza i pozostałych urządzeń sterujących na znajdujące się w wiatrownicy wentyle otwierające dopływ powietrza do piszczałek.

Zadaniami traktury są przekazywanie sygnału na odległość oraz wykonywanie pracy. Polecenia wydawane przez organistę za pośrednictwem elementów sterujących – klawiszy i przycisków, są przekazywane przez trakturę do odległych elementów wykonawczych w wiatrownicy – wentyli. Praca wykonywana przez trakturę zmniejsza wysiłek potrzebny do przezwyciężenia tarcia wewnątrz i między urządzeniami mechanicznymi wiatrownicy.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Tralala

[czytaj: tralaLA]
1. wykrzyknienie wyrażające radość i podniecenie, rytmizujące tekst poetycki;
2. potocznie: szum, rozgłos


Źródła:

SJP.pl

Tralewo

Miejscowości w Polsce

Źródła:

Wikipedia

Tralka

mała ozdobna kolumienka, element balustrady; balas; balaska


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) archit. pionowy element balustrady, który podtrzymuje poręcz, w formie profilowanego słupka z kamienia lub drewna

 (1.2) szt. profilowana nóżka, np. kielicha lub świecznika


Balas (także balasek, balaska, tralka) – pionowy element balustrady schodów, balkonu, tarasu lub ustawiane nad gzymsem głównym, złożony na ogół z jednej lub dwóch kolumienek o gruszkowato wybrzuszonym trzonie, zwanych też lalkami, wsparty na bazie, zwieńczony zazwyczaj plintą, podpierający poręcz.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Tralkować

rzadko: układać tralki w celu podtrzymania parapetu balustrady


Źródła:

SJP.pl

Tralkowanie

rzadko: układać tralki w celu podtrzymania parapetu balustrady


Źródła:

SJP.pl

Tralkowy

przymiotnik od: tralka


Źródła:

SJP.pl

Tram

1. belka w wiązaniu dachowym;
2. przyrząd do ćwiczeń gimnastycznych


rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) etn. bud. daw. szeroka belka umieszczana w poprzek pod innymi belkami pułapu dla jego podtrzymania, przebiegająca przez środek izby; Gloger.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Trama

przędza jedwabna używana jako osnowa tkanin



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Tramadol

rodzaj opioidowego leku przeciwbólowego


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny stosowany jako przeciwbólowy syntetyczny lek opioidowy;


Tramadol – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny stosowany jako przeciwbólowy syntetyczny lek opioidowy.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Trambambula

piłkarzyki;
1. gra zręcznościowa rozgrywana przy użyciu figurek piłkarzy przymocowanych do rurek poruszanych rękoma, na stole przypominającym miniaturowe boisko do piłki nożnej, polegająca na zdobyciu ustalonej liczby bramek;
2. stół do tej gry


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) łódź. piłkarzyki

 (1.2) łódź. stół do piłkarzyków


Piłkarzyki, futbol stołowy, piłka stołowa, trambambula (ang. Table football, niem. Tischfußball) – gra 2- lub 4-osobowa, imitująca prawdziwy mecz piłki nożnej.

Jest bardzo popularna w barach, szkołach. Występuje w wersji rekreacyjnej, jak i automatowej (przed rozpoczęciem gry trzeba włożyć monetę). Realizowana może być również jako sport.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Trambimba

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Poznań. tramwaj


Źródła:

Wiktionary

Tramblampolka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. choreogr. taniec wirowy, polka zbliżona do mazura

 (1.2) daw. muz. muzyka do tramblantki (1.1)


Źródła:

Wiktionary

Tramblanka

dawniej: odmiana polki podobna do mazura; tramblantka, polka mazurka


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. choreogr. taniec wirowy, polka zbliżona do mazura

 (1.2) daw. muz. muzyka do tramblanki (1.1)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Tramblantka

dawniej: odmiana polki podobna do mazura; tramblanka, polka mazurka


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) choreogr. taniec wirowy, polka zbliżona do mazura

 (1.2) muz. muzyka do tramblantki (1.1)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Trambówka

specjalne narzędzie do ubijania, wyrównywania drogi, bruku


Źródła:

SJP.pl

Trambuspas

pas ruchu dla tramwajów i autobusów


Źródła:

SJP.pl

Tramik

zdrobnienie od: tram


Źródła:

SJP.pl

Tramontana

zimny wiatr wiejący u północnych wybrzeży Korsyki


Tramontana (z łac. transmontanus = 'mieszkający za górami’).

Jest to chłodny wiatr północny lub północno-wschodni, wiejący na zachodnim wybrzeżu Włoch i Korsyki. Powstaje w sytuacji, gdy nad Morzem Adriatyckim panuje niskie ciśnienie, a nad zachodnią częścią Morza Śródziemnego lub w Alpach – wysokie.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Tramp

człowiek lubiący się włóczyć; wagabunda, obieżyświat, włóczęga, włóczykij


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wędrowiec, włóczykij, obieżyświat

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) mors. statek towarowy odbywający nieregularne rejsy do różnych portów


Tramp, inaczej włóczęga, wędrowiec, pojęcie stosowane również jako, m.in.:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Tramparty

impreza w wynajętym tramwaju


Źródła:

SJP.pl

Trąmpczyński

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Trampek

płócienny but sportowy na gumowej podeszwie


rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) obuw. rodzaj buta sportowego; sznurowany, płócienny, na gumowej podeszwie

 (1.2) środ. mot. trabant


Trampki – rodzaj sportowego, sznurowanego obuwia tekstylnego, na podeszwie z gumy. W odróżnieniu od pokrewnych im tenisówek, trampki posiadają cholewki do kostek oraz gumowane noski.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Tramping

1. wędrówka turystyczna;
2. żegluga odbywająca się bez rozkładu rejsów


Tramping (lub trempink) – ruch społeczny w Czechosłowacji, inspirowany Ligą Leśnej Mądrości, woodcraftem, skautingem oraz amerykańskim Dzikim Zachodem. Nazwa pochodzi od nowozelandzkiego odpowiednika angielskiego słowa hiking.

Czeska opinia błędnie kreuje pogląd, że trampowanie nie ma swojego odpowiednika w żadnym innym państwie poza Czechami i Słowacją. Niemniej jednak należy zauważyć, że czeski tramping miał zawsze swoją dość wyjątkową i często wyraźną specyfikę.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trampingowiec

osoba uprawiająca tramping


Źródła:

SJP.pl

Trampka

dawniej: lekki but sportowy z płótna i gumy; trampek


Źródła:

SJP.pl

Trampkarka

trampkarz


Patrz:trampkarz

Źródła:

SJP.pl

Trampkarski

trampkarz


Patrz:trampkarz

Źródła:

SJP.pl

Trampkarz

młody piłkarz, młodzik


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sport. młody piłkarz do piętnastego roku życia;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Trampki

rodzaj obuwia


Trampki – rodzaj sportowego, sznurowanego obuwia tekstylnego, na podeszwie z gumy. W odróżnieniu od pokrewnych im tenisówek, trampki posiadają cholewki do kostek oraz gumowane noski.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trampkokorek

but piłkarski z gumowymi kołkami w podeszwie, zabezpieczającymi przed ślizganiem się po boisku; korkotrampek


Źródła:

SJP.pl

Trampkowy

przymiotnik od: trampka, trampek


Źródła:

SJP.pl

Trampolina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sport. sprężysta deska umożliwiająca wysokie wybicie się w górę przy skokach do wody

 (1.2) sport. pochyło ustawiona deska z podpórką, służąca do odbijania się przy skokach gimnastycznych

 (1.3) sport. przyrząd gimnastyczny w postaci sprężystej siatki rozpiętej na dużej ramie, służący do wykonywania ewolucji akrobatycznych w powietrzu;

 (1.4) wieża służąca skoczkom spadochronowym do wykonywania skoków

 (1.5) inform. kod umożliwiający funkcji zagnieżdżonej dostęp do lokalnych zmiennych bieżącej funkcji;



Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Trampolinowy

trampolina


Patrz:trampolina

Źródła:

SJP.pl

Trampowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z trampem, dotyczący trampa (tylko w znaczeniu: „wędrowiec, włóczykij, obieżyświat”)


Źródła:

Wiktionary

Trampowy

przymiotnik od: tramp


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z trampem, dotyczący trampa (tylko w znaczeniu: „statek towarowy odbywający nieregularne rejsy do różnych portów”)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Tramwaik

zdrobnienie od: tramwaj


Źródła:

SJP.pl

Tramwaj

pojazd szynowy służący do transportu miejskiego


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pojazd szynowy dostosowany do ruchu drogowego, przeznaczony do przewozu pasażerów;


Tramwaj (z ang. tramway – linia tramwajowa, tram – tramwaj) – pasażerski pojazd drogowy o miejscach siedzących dla więcej niż dziewięciu osób (łącznie z motorniczym) i długości nie większej niż 65 metrów, podłączony do przewodów elektrycznych lub napędzany silnikiem spalinowym oraz poruszający się po szynach.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Tramwajarka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta prowadząca tramwaj


Źródła:

Wiktionary

Tramwajarski

przymiotnik od: tramwajarz


Źródła:

SJP.pl

Tramwajarz

maszynista tramwaju; motorniczy


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pracownik przedsiębiorstwa tramwajowego

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) pot. ent. kowal bezskrzydły


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Tramwajka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kraków. tramwaj


Źródła:

Wiktionary

Tramwajowy

przymiotnik od: tramwaj


przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do tramwaju, związany z tramwajem


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Tran

tłuszcz otrzymywany z ryb i ssaków morskich


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. zool. płynny tłuszcz pozyskiwany z tkanki tłuszczowej zwierząt morskich;


Tran – ciekły tłuszcz otrzymywany z wątroby ryb z rodziny dorszowatych (głównie dorsza atlantyckiego) oraz tkanki tłuszczowej niektórych ssaków morskich (np. wielorybów lub fok). Zawiera duże ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych (głównie oleinowego, oleopalmitynowyego i gadoleinowego) oraz witamin (głównie A i D). Jest to oleista ciecz o jasnożółtej barwie. Ma rybny smak i zapach. W kontakcie z tlenem jełczeje, co powoduje rozpad zawartych w nim witamin.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Trance

[czytaj: trans] gatunek muzyki elektronicznej, odmiana techno


Trance – gatunek elektronicznej muzyki tanecznej (klubowej) rozwinięty w latach 90. XX wieku w Niemczech. Czasami bywa traktowany w całości jako podgatunek muzyki dance.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trance'owy

[czytaj: transowy] przymiotnik od: trance (styl muzyczny); transowy


Źródła:

SJP.pl

Traneksamowy

kwas traneksamowy - organiczny związek chemiczny stosowany jako środek przeciwkrwotoczny


Źródła:

SJP.pl

Trangiel

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. napiwek


Źródła:

Wiktionary

Traniarnia

pomieszczenie z odpowiednimi urządzeniami, w którym wytapia się tran; tranownia


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) miejsce wytapiania tranu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Tranik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od tran


Źródła:

Wiktionary

Tranking

system połączeń radiotelefonicznych


Źródła:

SJP.pl

Trankwice

Trankwice (niem. Trankwitz) – osada w Polsce w województwie pomorskim, w powiecie sztumskim, w gminie Stary Targ. Wieś wchodzi w skład sołectwa Bukowo.


Źródła:

Wikipedia

Trankwilizacja

uspokajanie, wyciszanie chorego przy pomocy trankwilizatora


Źródła:

SJP.pl

Trankwilizator

uspokajający środek leczniczy, działający na ośrodkowy układ nerwowy, stosowany w leczeniu nerwic, psychoz i stanów lękowych; trankwilizer, lek kojący



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Trankwilizer

uspokajający środek leczniczy działający na ośrodkowy układ nerwowy, stosowany w leczeniu nerwic, psychoz i stanów lękowych; trankwilizator, lek kojący


Źródła:

SJP.pl

Tranownia

pomieszczenie z odpowiednimi urządzeniami, w którym wytapia się tran; traniarnia


Źródła:

SJP.pl

Tranowy

przymiotnik od: tran


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z tranem, dotyczący tranu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Tranquillo

[czytaj: trankijo] określenie wykonawcze: spokojnie, z umiarem


Źródła:

SJP.pl

Trans

1. stan o obniżonej świadomości i braku kontaktu ze światem zewnętrznym; może być wywołany przez hipnozę;
2. stan ekstazy, podniecenia, oszołomienia; zapał, uniesienie;
3. środowiskowo: transparent


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stan obniżonej świadomości;

 (1.2) przen. pełne poświęcenie się danej czynności powodujące brak kontaktu z otoczeniem

 (1.3) środ. kib. transparent

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) środ. pot. osoba transpłciowa, nie identyfikująca się z płcią nadaną przy urodzeniu

przymiotnik

 (3.1) chem. izomer z podstawnikami po przeciwnej stronie płaszczyzny

 (3.2) środ. pot. transpłciowy


Trans – jeden z rodzajów odmiennych stanów świadomości.Stan umysłu charakteryzujący się zmienioną świadomością, co oznacza również zmienioną wrażliwość na bodźce. Trans może wywoływać stan obniżonej lub podwyższonej świadomości. Osoby pogrążone w transie mogą wykonywać określone czynności podświadomie, w sposób niekontrolowany przez świadomość.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Transakcentacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. sztuczne przeniesienie akcentu w wyrazie, np. w celu uzyskania rytmu piosenki lub wiersza;


Transakcentacja (niem. Akzentverschiebung, ang. displaced accent) – w literaturze zabieg polegający na przeniesieniu akcentu z sylaby prawidłowo akcentowanej na inną, zwykle z nią zrymowaną, mający na celu zwrócenie uwagi odbiorcy na dany wyraz lub sformułowanie. Ten typ przesunięcia akcentowego polega na zastąpieniu akcentowania wyrazowego sztucznym akcentowaniem przewidzianym przez wzorzec rytmiczny w tekstach wierszowanych (poetyckich). Poeta i odtwórca wiersza poddaje się rytmizacji silnej wiersza i łamie zasady akcentowania, aby nadać wierszom wygląd pełnej regularności, co wiąże się zazwyczaj z podkreśleniem niecodzienności tego efektu. Ten sposób podkreślania w tekście ważnych informacji szczególną popularność zdobył w XIX wieku.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Transakcja

1. operacja handlowa kupna lub sprzedaży;
2. umowa handlowa dotycząca kupna lub sprzedaży;
3. zawarcie takiej umowy; układ;
4. w informatyce: zbiór operacji na bazie danych, które mogą zostać sfinalizowane wyłącznie w przypadku zrealizowania wszystkich operacji tego zbioru


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hand. operacja handlowa związana z kupnem lub sprzedażą towarów bądź usług

 (1.2) inform. grupa operacji, które razem wszystkie są wycofywane, np. jeśli choć jedna z nich zakończy się błędem



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Transakcyjny

transakcja


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z transakcją, dotyczący transakcji


Patrz:transakcja

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Transaktynowiec

pierwiastek promieniotwórczy o liczbie atomowej większej niż 102


Źródła:

SJP.pl

Transalpejski

położony na północ od Alp


przymiotnik relacyjny

 (1.1) przebiegający przez Alpy

 (1.2) zaalpejski


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Transaminacja

odwracalne przeniesienie grup aminowych z aminokwasu na ketokwas


Transaminacja – reakcja chemiczna przeniesienia grupy aminowej z aminokwasu na jeden z 3 ketokwasów, w wyniku czego powstaje nowy aminokwas i nowy ketokwas. Proces ten katalizowany jest przez transaminazy (aminotransferazy).

Ketokwasy te, to:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Transaminaza

enzym biorący udział w przemianie aminokwasów; aminotransferaza


Aminotransferazy, transaminazy – enzymy zaliczane do grupy transferaz, uczestniczące w metabolizmie aminokwasów u zwierząt. Katalizują transaminację grup α-aminowych z α-aminokwasów na α-ketokwasy (α-ketoglutaran), umożliwiając tym samym syntetyzowanie aminokwasów z ketokwasów karboksylowych. Biorą również udział w usuwaniu nadmiaru azotu z organizmu.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Transanatolijski

przymiotnik

 (1.1) przebiegający przez Anatolię, kursujący przez Anatolię


Źródła:

Wiktionary

Transarktyczny

przebiegający poprzez obszar Arktyki


Źródła:

SJP.pl

Transatlantycki

1. położony po drugiej stronie Oceanu Atlantyckiego;
2. odbywający się poprzez Atlantyk


przymiotnik relacyjny

 (1.1) odbywający kursy przez Atlantyk, przechodzący przez Atlantyk

 (1.2) znajdujący się za Atlantykiem


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Transatlantyckość

transatlantycki


Patrz:transatlantycki

Źródła:

SJP.pl

Transatlantyk

statek pasażerski pływający przez Ocean Atlantycki


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mar. duży transatlantycki statek pasażerski;


Transatlantyk – statek pasażerski kursujący na ustalonych liniach żeglugowych, liniowiec. Nazwa pochodzi od statków obsługujących połączenia pomiędzy USA i Europą, przemierzających Ocean Atlantycki. Największe liniowe statki pasażerskie walczyły o Błękitną Wstęgę Atlantyku, a jej zdobycie oznaczało wzrost prestiżu i liczby pasażerów szukających jak najszybszych połączeń w żegludze z Europy do Stanów Zjednoczonych i Kanady.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Transawangarda

ekspresjonistyczne malarstwo w latach 70. i 80. XX wieku, odrzucające eksperymentatorskie postawy w sztuce i korzystające z tradycji kulturowej; malarstwo pozaawangardowe


Transawangarda (wł. la transavanguardia) – włoska odmiana tendencji ekspresjonistycznych w sztuce współczesnej schyłku lat 70. i 80., pojawiających się niemal równocześnie w wielu krajach. W szerszym znaczeniu ogół tych ruchów, bardzo zresztą niejednorodny, a często wręcz sprzecznych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Transbłonowy

przebijający całą grubość błony biologicznej


Źródła:

SJP.pl

Transcendencja

1. w filozofii: istnienie czegoś poza rzeczywistością, granicą ludzkiego poznania;
2. w teologii: byt niemożliwy do poznania ludzkimi zmysłami


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) filoz. istnienie poza czymś, w szczególności istnienie przedmiotu poznania poza umysłem poznającym

 (1.2) teol. istnienie Boga i świata duchowego poza światem uznanym za stworzony;



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Transcendent

w filozofii: coś wykraczającego poza granice ludzkiego poznania


Źródła:

SJP.pl

Transcendentalia

powszechne właściwości tego, co realnie istnieje, podstawowe struktury poznawcze dotyczące sposobu istnienia bytów


Transcendentalia (rzadziej w liczbie pojedynczej jako transcendentale) – ujęcia bytu wyprzedzające jego ujęcia kategorialne, w odróżnieniu od uniwersaliów odnoszące się do każdego bytu ze względu na to, że byt ten istnieje, nie ze względu na jego jakościową charakterystykę. Najczęstszym takim ujęciem jest sam byt (ens), inne to np. przedmiot (res), jedność (unum), substancja (aliquid). Za transcendentalia uznaje się też prawdę (verum), dobro (bonum) i piękno (pulchrum), w myśl panującego w klasycznej metafizyce chrześcijańskiej poglądu, że każdy byt jest niesprzeczny, poznawalny i umiejscowiony w strukturze rzeczywistości. Uznanie prawdy, dobra i piękna za transcendentalia ma źródło w chrześcijańskiej koncepcji rzeczywistości jako dzieła Boga. Koncepcję transcendentaliów rozwinął w pełni Tomasz z Akwinu.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Transcendentalistka

transcendentalista


Patrz:transcendentalista

Źródła:

SJP.pl

Transcendentalistyczny

transcendentalizm


Patrz:transcendentalizm

Źródła:

SJP.pl

Transcendentalizm

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filoz. nurt filozofii amerykańskiej głoszący ideę równości, niezależności oraz samodzielności i podkreślający autonomiczność każdego człowieka w dochodzeniu do prawd moralnych, duchowych oraz społecznych;


Transcendentalizm – nurt filozofii amerykańskiej zapoczątkowany między innymi przez R.W. Emersona i H.D. Thoreau. Głosi ideę równości, niezależności oraz samodzielności. Podkreśla autonomiczność każdego człowieka w dochodzeniu do prawd moralnych, duchowych oraz społecznych. Za pierwszy tekst traktujący o transcendentalizmie uważany jest Nature Emersona. Jego samego uważa się za prekursora ruchu.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Transcendentalność

Źródła:

Wikipedia

Transcendentalny

w filozofii: będący warunkiem poznania, odnoszący się do apriorycznych form poznania


przymiotnik

 (1.1) filoz. taki, który dotyczy apriorycznych form poznania (wykracza poza granice umysłu i odnosi się do przedmiotu poznania)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Transcendentność

Źródła:

Wikipedia

Transcendentny

1. wykraczający poza zasięg doświadczenia i poznania ludzkiego;
2. zewnętrzny wobec czegoś


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Transdermalny

przezskórny


Źródła:

SJP.pl

Transducyna

Transducyna – białko przekaźnikowe błon cytoplazmatycznych komórek pręcikowych siatkówki oka. Jest to białko G wiążące GTP, które pośredniczy w sprzęganiu sygnału między rodopsyną a fosfodiesterazą cGMP, związaną z błoną zewnętrzną segmentów pręcików.


Źródła:

Wikipedia

Transdukcja

przenoszenie materiału genetycznego z jednej komórki bakteryjnej (dawcy) do drugiej (biorcy) za pośrednictwem wirusów bakteryjnych (bakteriofagów)


Transdukcja – proces wprowadzenia nowego genu do komórki przez bakteriofagi. Zjawisko to zostało odkryte w roku 1952 przez J. Lederberga i N. Zindera w procesie infekcji komórek bakteryjnych bakteriofagami.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Transdukcyjny

transdukcja


Patrz:transdukcja

Źródła:

SJP.pl

Transduktor

przyrząd mający zastosowanie w technice pomiarowej oraz w układach automatycznych


Wzmacniacz magnetyczny – układ elektryczny wykorzystujący do wzmacniania zmniejszenie impedancji (indukcyjności) uzwojenia przez podmagnesowanie rdzenia z ferromagnetyka.Dla rdzenia nienasyconego impedancja jest duża, a dla nasyconego – mała.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Transduktorowy

przymiotnik od: transduktor


Źródła:

SJP.pl

Transdyscyplinarność

transdyscyplinarny


Patrz:transdyscyplinarny

Źródła:

SJP.pl

Transenna

Transenna – płyta zamykająca okno, wykonana z cienko oszlifowanego, lub ażurowego marmuru, kamienia, alabastru, drewna.


Źródła:

Wikipedia

Transept

nawa poprzeczna przecinająca nawę główną


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) archit. nawa poprzeczna w kościele, oddzielająca prezbiterium od reszty budynku;


Transept, nawa poprzeczna, część kościoła, nawa prostopadła do osi kościoła, położona pomiędzy prezbiterium a resztą jego budynku. Transept może być jedno- lub wielonawowy.

W romańskich bazylikach dwuchórowych występują dwa transepty – wschodni (przy prezbiterium) i zachodni (związany z westwerkiem). Natomiast w gotyckich katedrach angielskich również mogą być dwa transepty (obydwa od wschodu). W dachu nad skrzyżowaniem transeptu i nawy głównej może występować niewielka wieża (tzw. sygnaturka).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Transeptowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z transeptem, dotyczący transeptu


Źródła:

Wiktionary

Transeufratea

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. starożytny kraj na Bliskim Wschodzie, zależny od Babilonii


Źródła:

Wiktionary

Transeufratejski

przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do Transeufratei, związany z Transeufrateą


Źródła:

Wiktionary

Transeuropejski

przymiotnik

 (1.1) wiodący przez znaczącą część Europy bądź kursujący przez nią


Źródła:

Wiktionary

Transfekcja

w biologii: zainfekowanie komórki genem pochodzącym z wirusa lub bakteriofaga


Transfekcja − proces wprowadzenia obcego DNA lub RNA do komórki eukariotycznej. W przypadku komórki prokariotycznej obowiązuje termin transformacja (jeśli materiał pochodzi z otoczenia) lub transdukcja (jeśli jest przenoszony za pośrednictwem bakteriofaga).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Transfer

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ekon. hand. przekazanie środków

 (1.2) sport. przejście zawodnika do innego klubu

 (1.3) inform. przesłanie danych

 (1.4) psych. przeniesienie zdobytych doświadczeń lub umiejętności i użycie ich w odmiennej sytuacji;

 (1.5) praw. przekazanie praw do dokumentu imiennego



Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Transferaza

enzym katalizujący reakcję przenoszenia grup chemicznych z cząsteczki jednego związku (donora) na cząsteczkę innego związku (akceptor)


Transferazy (EC 2) – klasa enzymów katalizujących reakcję przeniesienia grupy chemicznej (np. tiolowej (-SH), aminowej (-NH2), metylowej (-CH3) czy fosforanowej (-OPO3H2)) lub atomu z jednej cząsteczki (donora) na drugą (akceptora), co można zobrazować: AB + C → A + BC.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Transferkar

wagon samowyładowczy z własnym napędem, służący do przewożenia materiałów sypkich; stosowany głównie w hutach


Źródła:

SJP.pl

Transferowalny

dający się transferować


Źródła:

SJP.pl

Transferowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|transferować.


Źródła:

Wiktionary

Transferowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest transferowe; cecha tych, którzy są transferowi


Źródła:

Wiktionary

Transferowy

transfer


przymiotnik relacyjny

 (1.1) ekon. związany z transferem, transferowaniem, dotyczący przekazu pieniędzy, usług, wiedzy

 (1.2) sport. związany z transferem, transferami

 (1.3) związany z transferem (przenoszeniem, przesyłaniem czegoś z miejsca na miejsce)


Patrz:transfer

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Transferyna

białko osocza krwi (glikoproteina) odpowiedzialne za transport żelaza; syderofilina


Transferryna (od łac. trans, przez, i ferrum, żelazo), transferyna – białko (glikoproteina) regulujące stężenie jonów żelaza w osoczu krwi i transportujące je do tkanek.Ludzkim genem kodującym cząsteczkę transferryny jest gen TF.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Transfiguracja

przemiana postaci lub stanu ducha; przeobrażenie, przeistoczenie



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Transfluencja

transfluencja lodowca – przelewanie się lodowca z jednej doliny do drugiej przez przełęcz lub płaski grzbiet


Źródła:

SJP.pl

Transflutryna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. środek owadobójczy


Transflutryna – szybko działający środek owadobójczy o wzorze sumarycznym C15H12Cl2F4O2.

Transflutrynę stosuje się wewnątrz pomieszczeń przeciw muchom, komarom i karaczanom. Jest substancją stosunkowo lotną (t. topn. 32 °C, t. wrz. 135 °C), działającą kontaktowo i przez inhalację.



Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Transfob

osoba przejawiająca niechęć lub agresję wobec osób transpłciowych


Źródła:

SJP.pl

Transfobia

silna niechęć do osób transseksualnych, połączona z ich dyskryminacją


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) psych. społ. dyskryminacja objawiająca się niechęcią lub agresją wobec osób transpłciowych;


Transfobia, rzadziej transuprzedzenie – negatywne uczucia i postawy, w tym działania, wobec transpłciowości. Transfobia może obejmować strach, niechęć, nienawiść, przemoc, gniew lub dyskomfort odczuwany, lub wyrażany wobec osób, które nie dostosowują się do społecznych norm dotyczących płci społeczno-kulturowej. Jest ona często wyrażana równolegle z poglądami homofobicznymi i z tego powodu jest często uważana za aspekt homofobii. Transfobia stanowi formę uprzedzenia i dyskryminacji, podobną do rasizmu i seksizmu.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Transfobiczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co transfobiczne; cecha tych, którzy są transfobiczni


Źródła:

Wiktionary

Transfobiczny

związany z silną niechęcią do osób transseksualnych


Źródła:

SJP.pl

Transfobka

transfob


Patrz:transfob

Źródła:

SJP.pl

Transfokacja

dynamiczny efekt w fotografii, sprawiający wrażenie ruchu przedmiotów statycznych, uzyskany za pomocą zmiany ogniskowej (zoom) podczas naświetlania błony


Transfokacja – zabieg w fotografii oparty na zmianie ogniskowej (zoomu) podczas naświetlania błony fotograficznej. Polega na zmianie kąta widzenia w obiektywie, co powoduje wrażenie „spłaszczenia perspektywy” i mniejszej głębi ostrości. W rzeczywistości podczas jazdy kamery, czyli jej ruchu na wózku lub kranie, głębia ostrości ani perspektywa nie ulega zmianie, lecz zmienia się tło i elementy otoczenia.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Transfokator

urządzenie w kamerze albo aparacie fotograficznym zmieniające rozmiar obrazu poprzez zmianę ogniskowej obiektywu; zoom, obiektyw zmiennoogniskowy


Transfokator (ang. focal – ogniskowy, od focus – ognisko planimetryczne, optyczne, akustyczne itd.; łac. trans – za, poza; łac. focus – ognisko) – szczególny rodzaj obiektywu zmiennoogniskowego posiadający właściwość parafokalności, tj. taki w którym ognisko nie przesuwa się podczas zmiany długości ogniskowej obiektywu. Transfokator jest nieodzowny w kamerach filmowych np. w celu zrobienia ujęcia, w którym występuje płynne zbliżenie z planu dalszego do bliższego. W aparatach fotograficznych transfokator nie jest wymagany, ponieważ w większości wypadków przed wykonaniem zdjęcia następuje ponowne ustawienie ostrości.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Transformacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przemiana, przekształcanie czegoś

 (1.2) jęz. przebudowa konstrukcji składniowej bez zmiany jej treści


transformacja – inaczej: przemiana, przeobrażenie, przekształcenie