1. [czytaj: a pe lub ej pi] skrót od: Associated Press - amerykańska agencja prasowa;
2. skrót od: Adobe Photoshop - program graficzny;
3. skrót od: Aeroklub Polski - stowarzyszenie zrzeszające ludzi uprawiających sport i rekreację polegającą na różnych formach latania w powietrzu
skrót
(1.1) = bibl. Apokalipsa świętego Jana
SJP.pl
Wiktionary
skrót od: apostoł; apost.
skrót
(1.1) = rel. apostoł
(1.2) = apelatyw
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) reg-pl|Poznań. przest. opryszek, oprych, zbój
Apach – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Grand Est, w departamencie Mozela.
Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 798 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 238 osób/km² (wśród 2335 gmin Lotaryngii Apach plasuje się na 441. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 1148.).
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: apacz] helikopter marki Apache
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) rzad. związany z Apaczami, dotyczący Apaczów
Wiktionary
Indianin należący do zespołu grup etnicznych Ameryki Północnej
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) etn. członek indiańskiego plemięemienia z Ameryki Północnej;
SJP.pl
Wiktionary
Indianie Ameryki Północnej dawniej prowadzący koczowniczy tryb życia, współcześnie rolnicy i hodowcy w rezerwatach Nowego Meksyku i Arizony
Apacze (N’de lub Dine’é – „ludzie”) – zespół grup etnicznych Indian Ameryki Północnej, spokrewnionych prawdopodobnie z Atabaskami, zamieszkujący głównie stan Nowy Meksyk.
Nazwa Apacze obejmuje wiele grup mówiących dialektami południowo-atabaskańskimi, spośród których najbardziej znanymi były Mescalero, Jicarilla, Chiricahua i tzw. Apacze-Kiowa (właściwie Naishadena, żyjący w ścisłych związkach z plemieniem Kiowa z kaddoańskiej grupy językowej, inaczej Apacze Preriowi). Najdalej wysuniętych na zachód określa się Western Apaczami (społeczności znane pod nazwą San Carlos, White Mountains i Tonto). W zachodnim Teksasie mieszkali Apacze Lipan, którzy po walkach z Meksykiem i z napierającymi na nich osadnikami amerykańskimi zostali wyparci do Nowego Meksyku.
SJP.pl
Wikipedia
Indianka należąca do zespołu grup etnicznych Ameryki Północnej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) etn. członkini indiańskiego plemięemienia z Ameryki Północnej;
SJP.pl
Wiktionary
w starożytnej Persji: monumentalna sala audiencyjna o stropie wspartym na kolumnach
SJP.pl
Wikipedia
z greki: idź precz, oddal się!
SJP.pl
dowód nie wprost, polegający na udowodnieniu, że fałszywe jest negowanie twierdzenia, które trzeba udowodnić; dowód apagogiczny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) reg-pl|Poznań. przest. opryszek, oprych, zbój
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
1. w monarchii: pensja dla członków rodu panującego
2. dawniej: zasiłek, środki na utrzymanie, zwykle niezbyt zasłużone i nadmierne
SJP.pl
Wikipedia
1. dochody, zwłaszcza za pracę wykonywaną nieregularnie (na zlecenie) lub w formie wolnego zawodu;
2. w historii: ziemia przyznawana dla członków dynastii niezasiadających na tronie, jako źródło utrzymania
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) urz. pieniądze przeznaczane na utrzymanie członków panującego rodu
(1.2) hist. fragment królewskich posiadłości, które panujący wydzielił dla młodszych członków rodu
(1.3) przen. książk. zyski wynikające z pełnienia wysokich funkcji
(1.4) przen. książk. pieniądze przeznaczane na czyjeś utrzymanie
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: apanaż
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z apanażem, apanażami, dotyczący apanażu
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
Apanowicz:
SJP.pl
Wikipedia
lek przeciwgorączkowy i przeciwbólowy; paracetamol, acetaminofen, acenol
Paracetamol, acetaminofen (łac. paracetamolum) – organiczny związek chemiczny, hydroksylowa pochodna acetanilidu, stosowany jako lek o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. W handlu znajduje się od 1955. W Polsce stał się popularny w latach 90. XX wieku, wypierając z rynku aminofenazon, powszechnie wówczas używany lek przeciwgorączkowy.
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: aparat (przyrząd)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od aparat
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: aparacik
SJP.pl
1. urządzenie do wykonywania określonych czynności lub funkcji;
2. system powiązanych ze sobą urzędów, organów funkcyjnych, działających w jakiejś sferze życia publicznego (np. aparat władzy);
3. całość metod i środków służących weryfikacji hipotez naukowych (np. aparat pojęciowy);
4. zespół narządów organizmu pełniący daną funkcję (np. aparat ruchowy)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. urządzenie o określonej funkcjonalności, np. telefoniczny, fotograficzny
(1.2) med. przyrząd do korekcji wad
(1.3) anat. grupa narządów organizmów żywych spełniających określone zadania
(1.4) instytucje, urzędy zajmujące się kontrolą lub kierowaniem pewną dziedziną życia państwowego, społecznego
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) pot. uczn. zabawny lub szokujący człowiek
(2.2) gwara więzienna cwaniak
Biblistyka:
Biologia:
Chemia:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pogardliwie o działaczu i urzędniku aparatu partyjnego, kiedyś zwłaszcza w odniesieniu do urzędników partii komunistycznej
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pejor. polit. członek aparatu partyjnego, urzędnik partyjny na kierowniczym stanowisku, zwłaszcza w partii komunistycznej
Aparatczyk (ros. аппара́тчик) – etatowy, zawodowy funkcjonariusz Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego lub aparatu rządowego Związku Radzieckiego (ros. аппарат, aparat), ktokolwiek, kto sprawował jakąkolwiek funkcję biurokratyczną lub polityczną, z wyjątkiem wyższych szczebli zarządzania zwanych nomenklaturą. James H. Billington zdefiniował to słowo jako człowieka niesnującego wielkich planów, lecz wykonującego mrówczą pracę. Termin ten jest często uważany za pejoratywny, mający negatywne konotacje do jakości, kompetencji i postawy tak opisywanej osoby.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: aparatczyk; aparatczykowski
SJP.pl
→ aparat
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) forma żeńska od: aparat; pot. uczn. kobieta zabawna lub szokująca
Aparatka (tyt. oryg. Braceface) – kanadyjsko-amerykańsko-chiński serial animowany dla nastolatków, nadawany w latach 2001–2004. Był produkowany dla studia Nelvana przez amerykańską aktorkę Alicię Silverstone, która również użyczyła głosu głównej bohaterce. W polskiej wersji językowej dubbinguje ją Małgorzata Kożuchowska.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pomieszczenie, w którym umieszczone są aparaty wylęgowe piskląt
SJP.pl
przymiotnik od: aparat
przymiotnik
(1.1) związany z aparatem
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) specjalista obsługujący dany rodzaj aparatów, maszyn lub procesów
SJP.pl
Wiktionary
ogół aparatów zestawionych razem dla wykonania pewnego zadania
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zespół aparatów, przyrządów, urządzeń stanowiących pewną całość
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: aparatura
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z aparaturą
SJP.pl
Wiktionary
dawniej:
1. pozór;
2. okazałość, blask
SJP.pl
wypowiedź "na stronie" postaci teatralnej, skierowana do pozornie nieistniejącej publiczności
Apart Sp. z o.o. – polskie przedsiębiorstwo jubilerskie z siedzibą w Suchym Lesie koło Poznania.
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: apartament
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od: apartament
SJP.pl
Wiktionary
wygodne, elegancko urządzone, luksusowe mieszkanie lub pokój w hotelu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) reprezentacyjne wnętrze pałacu, ambasady itp.;
(1.2) wielopokojowe mieszkanie o wysokim standardzie
(1.3) hotel. komfortowe pomieszczenie w hotelu, zawierające prócz przynajmniej jednej sypialni i łazienki także część dzienną, aneks kuchenny itp.; także: samodzielne mieszkanie wynajmowane na tych samych zasadach, co pokój w hotelu
Apartament – wielopokojowe mieszkanie w wysokim standardzie lub zespół pomieszczeń przeznaczonych dla potrzeb jednego użytkownika np. w hotelu. Nazwa pochodzi od francuskiego appartement oznaczającego większe mieszkanie, które z kolei wywodzi się z włoskiego appartare (oddzielić).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) nowoczesny budynek z drogimi ekskluzywnymi mieszkaniami
Apartamentowiec – budynek mieszkalny składający się z apartamentów, zaprojektowany zgodnie z wysokimi standardami, usytuowany najczęściej w prestiżowej lokalizacji oraz wykonany z materiałów wysokiej jakości.
Z zasady apartamentowiec ma jedno wyróżniające się przeszklone wejście, zamiast kilku klatek, jakie mają bloki. Na parterze znajduje się recepcja, obsługiwana przez portiera.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: apartament
SJP.pl
[czytaj: aparthejd] koncepcja "prawa do osobnego rozwoju", stanowiąca od roku 1948 podstawę rasistowskiej dyskryminacji ludności niebiałej; stworzona przez burskich nacjonalistów w Afryce Południowej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) polit. hist. ideologia głosząca konieczność osobnego rozwoju społeczności różnych ras i polityka segregacji rasowej połączona z ograniczeniem praw i dyskryminacją ludności niebiałej w RPA w latach 1948-1990;
(1.2) polit. (w szerszym rozumieniu) polityka segregacji rasowej połączona z dyskryminacją
Apartheid (z afr. apartheid) – ideologia głosząca konieczność osobnego rozwoju społeczności różnych ras, a także bazujący na tej teorii system polityczny panujący w Południowej Afryce do połowy lat 90 XX wieku, oparty na segregacji rasowej. System segregacji był oparty na przekonaniu o wyższości rasy białej i dyskryminował ludność czarną i kolorową. W 1968 został uznany przez Organizację Narodów Zjednoczonych za zbrodnię przeciwko ludzkości.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
hotel składający się z apartamentów
SJP.pl
przysłówek sposobu
(1.1) gw-pl|Poznań. osobno
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) gw-pl|Poznań. osobny
Wiktionary
deklarowanie nieprzynależenia do żadnej partii politycznej; bezpartyjność
SJP.pl
nienależący do żadnej partii politycznej; bezpartyjny
SJP.pl
wygląd zewnętrzny; prezencja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. wygląd zewnętrzny (powierzchowny)
(1.2) przest. ukazanie się, pokazanie się
SJP.pl
Wiktionary
rzadko: dotyczący wyglądu zewnętrznego
SJP.pl
punkt orbity okołogwiazdowej ciała niebieskiego najbardziej oddalony od gwiazdy obieganej
Apsyda – jeden z dwóch skrajnych punktów orbity eliptycznej. Apsydami są:
SJP.pl
Wikipedia
człowiek należący do świata przestępczego; opryszek, rzezimieszek
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. ktoś należący do przestępczego półświatka, w szczególności paryskiego
SJP.pl
Wiktionary
trójkątna lub kwadratowa chustka noszona na szyi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rodzaj chustki noszonej na szyi zarówno przez kobiety jak i mężczyzn, pierwotnie element stroju apasza (bandyty);
Apaszka – rodzaj kwadratowej chusty (najczęściej jedwabnej), składanej w trójkąt i zawiązywanej na szyi.
Pierwotnie element stroju apasza, czyli ulicznego chuligana, bandyty – stąd jej nazwa. W drugiej połowie XIX wieku noszona przez paryskich robotników. Później, w latach 20. XX wieku stała się popularna w sportowym stroju kobiecym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ apaszka
SJP.pl
łobuzerski; przymiotnik od: apasz (łobuz, włóczęga, huligan z fantazją)
SJP.pl
przymiotnik od: apasz
SJP.pl
iluzja sztuki, zwłaszcza teatru, mająca na celu wywołanie u widza prawdziwych uczuć za pomocą pozorowanych sytuacji
Apate (także Zdrada; gr. Ἀπάτη Apátē) – w mitologii greckiej uosobienie zdrady; córka Nyks; jedno z nieszczęść zawartych w puszce Pandory
Jej rzymską odpowiedniczką była Fraus.
SJP.pl
Wikipedia
zwolennik poglądu, według którego Bóg i religia nie mają znaczenia dla ludzkiego życia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) filoz. neol. zwolennik apateizmu, człowiek obojętny na kwestię istnienia lub nieistnienia Boga
SJP.pl
Wiktionary
zwolenniczka poglądu, według którego Bóg i religia nie mają znaczenia dla ludzkiego życia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zwolenniczka apateizmu
SJP.pl
Wiktionary
taki, według którego Bóg i religia nie mają znaczenia dla ludzkiego życia
przymiotnik
(1.1) filoz. neol. rzad. związany z apateizmem i/lub apateistami; obojętny na kwestie religijne
SJP.pl
Wiktionary
pogląd, według którego Bóg i religia nie mają znaczenia dla ludzkiego życia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) filoz. neol. założenie, że Bóg i religia nie mają znaczenia dla ludzkiego życia; apatyczny stosunek do kwestii istnienia bądź nieistnienia Boga;
Apateizm (ang. apatheism) – przekonanie, założenie lub zaakceptowanie poglądu, że Bóg i religia nie mają znaczenia dla ludzkiego życia.
Termin ten to neologizm, portmanteau powstałe z połączenia słów apatia i teizm, po raz pierwszy użyty w roku 2003 przez Jonathana Raucha w The Atlantic Monthly w artykule zatytułowanym Let It Be.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
polegający na stwarzaniu złudzenia, zwodniczy
SJP.pl
ideał stoickiej doskonałości: brak uczuć, niedoznawanie żadnych emocji
Apatheia (stgr. ἀπάθεια, apátheia, od a 'brak' i páthos 'doświadczenie) – w filozofii starożytnej stan lub postawa nieczułości, beznamiętności, niewzruszoności osiągany przez mędrca i któremu przypisywano wartość etyczną.
SJP.pl
Wikipedia
nieczułość na bodźce zewnętrzne, brak zaangażowania w cokolwiek, niezdolność do odczuwania i okazywania wzruszeń
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. stan obojętności i braku zainteresowania oraz braku aktywności;
(1.2) filoz. u stoików stan spokoju wewnętrznego
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
klub sportowy
Apator – polska grupa kapitałowa producentów oraz dystrybutorów urządzeń i systemów pomiarowych, a także dostawców nowoczesnych rozwiązań do automatyzacji pracy sieci elektroenergetycznej. Grupa działa w trzech segmentach biznesowych: energia elektryczna, woda i ciepło oraz gaz, dostarczając rozwiązania w zakresie opomiarowania wszystkich mediów użytkowych (liczniki energii elektrycznej, wodomierze, ciepłomierze, gazomierze), jak również zaawansowane technologicznie rozwiązania dla inteligentnych sieci elektroenergetycznych, wodnych i gazowych.
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj dużego zauropoda z rodziny diplodoków
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: apatriotyzm
SJP.pl
osoba nie posiadająca obywatelstwa żadnego państwa; bezpaństwowiec; apolita
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, która nie posiada żadnego obywatelstwa państwowego;
Apatryda (gr. άπατρις „pozbawiony ojczyzny”), bezpaństwowiec (ang. stateless person) – osoba, której żadne państwo nie uznaje za swojego obywatela, czyli osoba nieposiadająca żadnego obywatelstwa.
Konwencja o statusie bezpaństwowców z 1954 definiuje w art. 1 bezpaństwowca jako osobę, która nie jest uznawana za obywatela żadnego państwa w zakresie obowiązywania jego prawa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ apatyk
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób apatyczny
Wiktionary
czasownik
(1.1) obojętnieć
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|apatycznieć.
Wiktionary
obojętność na to, co się wokół dzieje, niewrażliwość na bodźce
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co apatyczne
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: apatia; zobojętniały, nieczuły na bodźce zewnętrzne, niezdolny do odczuwania i okazywania wzruszeń (np. apatyczne spojrzenie, apatyczny chłopak)
przymiotnik
(1.1) obojętny na otoczenie; niewrażliwy na to, co się wokół dzieje
(1.2) będący przejawem stanu niewrażliwości na otoczenie
SJP.pl
Wiktionary
osoba apatyczna
SJP.pl
minerał, fosforan wapnia zawierający fluor, chlor lub grupę wodorotlenową
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. minerał z gromady fosforanów;
Apatyt (gr. apatao = „oszukiwać, zwodzić, łudzić”, gdyż często bywa mylony z innymi minerałami jak beryl, nefelin, diopsyd, turmalin czy diaspor) – minerał z gromady fosforanów. Należy do minerałów szeroko rozpowszechnionych występujących we wszystkich typach skał.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: apatyt
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Rosji, w obwodzie murmańskim;
Apatyty (ros. Апатиты) – miasto w Rosji, w obwodzie murmańskim, nad jeziorem Imandra. Czwarte co do wielkości miasto za północnym kołem biegunowym. Liczy około 53,8 tys. mieszkańców (2021). Tworzy miejski okręg, do którego oprócz miasta wchodzi osiedle Drelich-warga i stacja Chibiny.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) białystok. warząchew, łyżka wazowa
Wiktionary
niezgodny z zasadami pedagogiki; niepedagogiczny, szkodliwy wychowawczo
SJP.pl
[czytaj: apejron] w greckiej filozofii przyrody: bezgraniczna, bezkształtna pramateria, będąca elementarnym tworzywem przyrody; apejron
SJP.pl
Wikipedia
bezgraniczna, bezkształtna pramateria, będąca elementarnym tworzywem przyrody - wg Anaksymandra z Miletu; apeiron
Apeiron (ἄπειρον) to greckie słowo oznaczające „(to, co jest) nieograniczone”, „bezgraniczne”, „nieskończone” lub „nieokreślone”, od ἀ- a-, „bez” i πεῖραρ peirar, „koniec, limit”, „granica”, (w jońskim dialekcie greki πέρας peras – „koniec, limit, granica”). Spokrewnione z perskim piramon, „granica, obwód, otoczenie”.
SJP.pl
Wikipedia
1. punkt na sferze niebieskiej określający kierunek ruchu Słońca lub innego obiektu względem wybranej grupy gwiazd;
2. koniec języka
Apeks Słońca (łac. apex „szczyt; szpic czapki kapłana Jowisza”) – punkt, w kierunku którego Słońce porusza się względem innych jasnych gwiazd w otoczeniu.
Słońce, jako jedna z wielu miliardów innych gwiazd Drogi Mlecznej, obiega środek Naszej Galaktyki – podobnie jak planety krążą wokół Słońca. W wyniku tego ruchu przemieszcza się ono w odniesieniu do ośrodka międzygwiazdowego oraz innych gwiazd. Astronomowie ustalili, że apeks Słońca znajduje się w gwiazdozbiorze Herkulesa i Słońce porusza się w jego stronę z prędkością ok. 22 km/s. Jest to ok. 8% jego całkowitej prędkości w ruchu wokół Centrum Galaktyki (prędkość tę ocenia się obecnie na ok. 220 do 270 km/s).
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: apeks
SJP.pl
1. zbiórka (w celu sprawdzenia obecności itp.);
2. odezwa, wezwanie;
3. karność psa myśliwskiego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wojsk. zbiórka wszystkich żołnierzy w jednostce
(1.2) eduk. zbiórka uczniów w szkole, harcerzy na obozie itp. w celu sprawdzenia obecności, odczytania rozkazów (poleceń)
(1.3) sygnał ogłaszający zbiórkę na apel (1.1)
(1.4) publiczne wezwanie skierowane do jakiegoś ogółu do podjęcia działań lub uczestniczenia w czymś
(1.5) publiczna wypowiedź skierowana do jakiejś osoby
(1.6) łow. karność psa myśliwskiego
(1.7) łow. sygnał do rozpoczęcia polowania
(1.8) utwór literacki, bezpośrednie wezwanie do adresata
Apel (fr. appel wezwanie, odwołanie) – bezpośrednie wezwanie, żądanie wysłuchania i odezwy – działania mającego na celu zastosowania się do treści niesionej słowami, kierowane przez autora ku czytelnikom lub ku słuchaczom apelu. Treść apelu często jest wyrazem uczuć mających łączyć nadawcę i jego odbiorców.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w prawie procesowym: środek odwoławczy, przysługujący od nieprawomocnego wyroku sądu I instancji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) praw. odwołanie się od decyzji sądu do wyższej instancji
(1.2) środ. praw. wyższa instancja sądownicza
(1.3) roln. region uprawy winorośli, gdzie wytwarza się wino określonego gatunku
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z apelacją (np. procedura apelacyjna, sąd apelacyjny)
przymiotnik
(1.1) związany z apelacją, dotyczący apelacji
(1.2) praw. związany z odwołaniami od wyroków
SJP.pl
Wiktionary
osoba lub instytucja wnosząca apelację
SJP.pl
→ apelant
SJP.pl
w językoznawstwie: rzeczownik będący nazwą całej klasy desygnatów, niebędący nazwą własną, np. "człowiek", "zwierzę", "roślina"; apelatyw, appellativum, rzeczownik pospolity
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zob. apelatyw.
Nazwa pospolita (imię pospolite, apelatyw od łac. appellativum) – nazwa mogąca się odnosić do dowolnego egzemplarza desygnatów danej klasy przedmiotów (np. stół, drzewo, pies, kobieta, człowiek), w odróżnieniu od nazw własnych (imion własnych), odnoszących się do jednostek.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w językoznawstwie: rzeczownik będący nazwą całej klasy desygnatów, niebędący nazwą własną, np. "człowiek", "zwierzę", "roślina"; apelatiwum, appellativum, rzeczownik pospolity
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. nazwa, która może się odnosić do dowolnego egzemplarza danej klasy przedmiotów, w odróżnieniu od nazwy własnej, która odnosi się do konkretnej jednostki
Nazwa pospolita (imię pospolite, apelatyw od łac. appellativum) – nazwa mogąca się odnosić do dowolnego egzemplarza desygnatów danej klasy przedmiotów (np. stół, drzewo, pies, kobieta, człowiek), w odróżnieniu od nazw własnych (imion własnych), odnoszących się do jednostek.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przekształcanie się nazwy własnej w rzeczownik pospolity; pospolicenie nazwy własnej
SJP.pl
1. mający charakter rzeczownika pospolitego, apelatywu;
2. mający charakter nawoływania, wezwania do czegoś
SJP.pl
Apeldoorn – miasto w prowincji Geldria (Gelderland), około 40 km na wschód od Amersfoort, w środkowej części Holandii.
Miasto jest regionalnym centrum. Najstarsze wzmianki o mieście, niegdyś zwanym Appoldro, pochodzą z VIII wieku. Miasto powstało jako osada na skrzyżowaniu dróg z Amersfoort do Deventer i drogi z Arnhem do Zwolle. Mapa z 1740 pokazuje miasto jako Apeldoorn.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od apel
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitgr. bóg i uosobienie wiatru wschodniego;
Apeliotes (gr. Ἀπηλιώτης Apēliṓtēs ‘związany ze Słońcem’, łac. Solanus ‘wiatr wschodni’) – w mitologii greckiej bóg i uosobienie wiatru wschodniego.
Uosabiał porywisty wiatr, wiejący ze wschodu (lub, według niektórych źródeł, z południowego wschodu). Przypuszczalnie uchodził za syna tytana Astrajosa i tytanidy Eos oraz za brata Boreasza, Eurosa, Notosa, Zefira, Kajkiasa, Lipsa, Skirona (personifikacji wiatrów), Fosforosa (Hesperosa; personifikacji planety Wenus), niektórych gwiazd (personifikacji gwiazd).
Wiktionary oraz Wikipedia
w starożytnej Sparcie: zgromadzenie ludowe spartiatów, które bez dyskusji przyjmowało lub odrzucało wnioski geruzji oraz wybierało gerontów i eforów; apella nie miała inicjatywy ustawodawczej
Apella (gr. Ἀπέλλα) – zgromadzenie ludowe w starożytnej Sparcie, uchwalające prawa, rozstrzygające najważniejsze kwestie państwowe i wybierające urzędników (gerontów i eforów), a od VI/V w. p.n.e. decydujące także o wypowiedzeniu wojny. Uczestniczyli w nim wszyscy pełnoprawni obywatele (homoioi – „równi”, czyli spartiaci), którzy ukończyli 20 lat. Zebrani nie mieli prawa dyskusji – w przeciwieństwie do Aten nie funkcjonowała zasada isegorii, a Spartanie jedynie przyjmowali lub odrzucali wnioski geruzji i eforów, bez możliwości wprowadzenia poprawek. Głosowano okrzykami, a w razie wątpliwości przez rozejście się.
SJP.pl
Wikipedia
Apelles (ur. ok. 370 p.n.e. w Kolofonie lub na Kos, zm. ok. 300 p.n.e. na Kos) – największy wedle opinii starożytnych malarz grecki, syn Pytheosa z Kolofonu.
Wikipedia
1. wzywać kogoś do czegoś, zwracać się z apelem;
2. w prawie: odwoływać się od wyroku, wnosić apelację
czasownik nieprzechodni
(1.1) książk. wzywać kogoś do czegoś, zwracać się z apelem
(1.2) praw. odwoływać się od wyroku, wnosić apelację
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zwracanie się z apelem
(1.2) praw. składanie apelacji od wyroku
Wiktionary
dotyczący apelu (w znaczeniu zbiórki), np. plac apelowy, przepisy apelowe
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z apelem, dotyczący apelu
SJP.pl
Wiktionary
przestarzałe: dodatek, uzupełnienie, załącznik do książki
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) dodatek, załącznik
SJP.pl
Wiktionary
1. Apenin Kalabryjski, góry w pd. części Płw. Apenińskiego;
2. nazwa wielu pasm, łańcuchów górskich i innych części Apenin
SJP.pl
przymiotnik od: Apeniny (łańcuch górski), Apenin (część Apeninów)
przymiotnik
(1.1) geogr. związany z Apeninami
SJP.pl
Wiktionary
łańcuch górski na Półwyspie Apenińskim
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. łańcuch górski we Włoszech;
Apeniny (wł. Appennini) – łańcuch górski we Włoszech, rozciągający się na długości 1350 km z północy na południe wzdłuż całego Półwyspu Apenińskiego i na szerokość od 40 do 200 km. Wyróżnia się Apeniny Północne (w tym Apenin Liguryjski, Toskański i Umbryjski), Środkowe i Południowe.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
niemożność trawienia wskutek braku wydzielania soków trawiennych
SJP.pl
1. w filozofii: samoświadomość, zdolność do postrzegania przez umysł swych własnych stanów;
2. w psychologii: zdolność postrzegania i rozumienia, prowadząca w konsekwencji do przyswajania nowych wiadomości
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) filoz. postrzeganie samego siebie, świadomość samego siebie, postrzeganie przez umysł jego własnych stanów;
Apercepcja – termin filozoficzny oznaczający postrzeganie samego siebie, świadomość samego siebie, postrzeganie przez umysł jego własnych stanów.
Leibniz wprowadzając to pojęcie odróżniał percepcję – przedstawianie sobie rzeczy – od apercepcji, która oznacza zdawanie sobie sprawy z tego przedstawiania. Krok dalej uczynił Kant, który odróżnił apercepcję empiryczną, czyli introspekcję od transcendentalnej jedności apercepcji, czyli warunku umożliwiającego samo doświadczanie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
związany z apercepcją (np. procesy apercepcyjne)
SJP.pl
w psychologii: postrzegać coś i rozumieć, a w konsekwencji przyswajać wiadomości dotyczące tego
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) psych. spostrzeganie ze zrozumieniem poprzez wiązanie treści nowych spostrzeżeń z zasobem posiadanych wyobrażeń, pojęć, sądów
Wiktionary
nieokresowy
przymiotnik
(1.1) fiz. niepowtarzający się okresowo
(1.2) występujący, pojawiający się w zmiennych odstępach czasu
SJP.pl
Wiktionary
czasopismo ukazujące się nieregularnie
Aperiodyk – czasopismo ukazujące się w nieregularnych odstępach czasu (w przeciwieństwie do periodyku). Szczególnym przykładem aperiodyku jest jednodniówka.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: aperiTIF] napój alkoholowy podawany przed posiłkami, mający na celu pobudzenie apetytu; apéritif
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kulin. napój alkoholowy podawany przed posiłkiem dla pobudzenia apetytu
(1.2) uczn. zob. jabol.
Aperitif (fr. apéritif, wł. aperitivo z łac. aperire – otwierać) – napój alkoholowy podawany przed posiłkiem dla pobudzenia apetytu, odprężenia gościa oraz zaspokojenia pragnienia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kulin. czerwony, wytrawny aperitif pochodzenia włoskiego o zawartości alkoholu 11%, składający się z wyciągu z goryczki, gorzkiej pomarańczy i rabarbaru;
Aperol – aperitif pochodzenia włoskiego o zawartości alkoholu 11%.
Napój ma jasnoczerwony kolor. Jego podstawowymi składnikami są goryczka, gorzka pomarańcza, rabarbar. Alkohol sprzedawali od 1919 r. bracia Barbieri. Obecnie trunek produkuje firma Campari Group.
Wiktionary oraz Wikipedia
niepowiązany z osobą lub osobami
SJP.pl
z włoskiego: jawny, otwarty, szczery
SJP.pl
przyrząd do pomiaru apertury numerycznej układów optycznych
SJP.pl
rozwartość układu optycznego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) opt. otwór ograniczający wiązkę światła;
Apertura – otwór ograniczający przestrzeń, przez którą przechodzą fale elektromagnetyczne. W przypadku instrumentu optycznego jest to efektywna średnica otworu (np. teleskopu, lunety), przez który wpada światło, soczewki lub lustra zapoczątkowującego dany układ optyczny, mierzona jako rozwartość układu, czyli kąt pomiędzy promieniami świetlnymi wpadającymi do układu z najbardziej odmiennych kierunków (kąt u na rysunku obok). Apertura wzrasta ze średnicą układu, a maleje z jego długością. Im większa apertura układu, tym czulszy instrument.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: apertura
SJP.pl
metoda konserwacji żywności
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) technologia i proces konserwowania żywności, polegająca na odpowiednim podgrzewaniu i schładzaniu w autoklawie;
Apertyzacja – metoda sterylizacji polegająca na utrwalaniu żywności w opakowaniach hermetycznie zamkniętych, przeprowadzana w urządzeniach zwanych autoklawami. Parametry sterylizacji konserw oprócz temperatury i czasu sterylizacji, obejmują również – ze względu na proces wymiany ciepła – czas podgrzania konserwy do temperatury sterylizacji oraz czas ochładzania konserwy po sterylizacji. Parametry sterylizacji konserw zapisuje się umownie według formuły:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: apertyzacja
SJP.pl
[czytaj: apetajzer] potrawa jedzona przed daniem głównym; starter, przystawka
SJP.pl
zdrobnienie od: apetyt
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od apetyt
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób apetyczny, zachęcający do jedzenia
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: apetycznie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: apetyczny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co apetyczne
SJP.pl
Wiktionary
1. wzbudzający apetyt, zachęcający do jedzenia; smaczny;
2. ładny
przymiotnik jakościowy
(1.1) zachęcający do jedzenia
(1.2) przen. atrakcyjny pod względem seksualnym
(1.3) o dziecku: mający ładne, gładkie ciało
SJP.pl
Wiktionary
1. chęć do jedzenia; łaknienie;
2. chęć posiadania czegoś, ochota na coś
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chęć jedzenia, łaknienie;
(1.2) przen. pragnienie, chęć na coś
Apetyt (łac. appetitus ‘pożądanie’), łaknienie – pragnienie spożycia (najczęściej określonego) pokarmu, zazwyczaj zawierającego konkretny składnik odżywczy, potrzebny w danej chwili organizmowi. Bardzo często, mylnie, utożsamiany z głodem, który jest fizjologiczną potrzebą przyjęcia pokarmu, nie zaś, jak apetyt – psychologiczną. Za regulację apetytu odpowiada układ limbiczny. Hormonem regulującym apetyt jest serotonina.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stopień wyższy od przymiotnika: apetytny
SJP.pl
regionalnie: apetyczny;
1. wzbudzający apetyt, zachęcający do jedzenia; smaczny;
2. ładny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) reg-pl|Górny Śląsk. zob. abfal.
Wiktionary
[czytaj: afelbałm] nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kulin. mus jabłkowy
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. pomarańcza
Wiktionary
[czytaj: ej-pi-DŻI albo a-pe-GIE] skrót angielskiego: Angiosperm Phylogeny Group - międzynarodowa grupa, która opracowała nowoczesny system klasyfikacji roślin okrytonasiennych, zwany systemem APG
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) seks. lęk przed utratą własnej seksualności;
Aphanisis – lęk przed utratą własnej seksualności. U mężczyzn przejawia się ono lękiem przed kastracją lub utratą członka, natomiast u kobiet przejawia się lękiem przed porzuceniem lub odrzuceniem.
Wiktionary oraz Wikipedia
→ aphelium [czytaj: afeliczny]
przymiotnik relacyjny
(1.1) astr. związany z aphelium, dotyczący aphelium
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: afelium] najbardziej oddalony od Słońca punkt orbity okołosłonecznej ciała niebieskiego; afelium
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) astr. punkt orbity okołosłonecznej planetaanety, planeta karłowataanety karłowatej, planetoidaanetoidy lub komety położony najdalej od Słońca;
Aphelium (polska nazwa – punkt odsłoneczny; zlatynizowany wyraz pochodzenia greckiego, od gr. apo – „od” i helios – „słońce”) – punkt na orbicie ciała niebieskiego krążącego wokół Słońca, znajdujący się w miejscu największego oddalenia (apocentrum) tego ciała od Słońca. Aphelium posiadają orbity okołosłoneczne ciał poruszających się po orbitach eliptycznych (nie kołowych), jak planety, planetoidy czy komety.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: afodos] w starożytnym teatrze greckim: zejście chóru ze sceny po zakończeniu dramatu; afodos
SJP.pl
[czytaj: api]
1. skrót od: Agencja Prasowo-Informacyjna;
2. skrót od: Application Programming Interface - interfejs programowania aplikacji
SJP.pl
dwuletnia roślina warzywna z rodziny baldaszkowatych, o pierzastych liściach zawierających olejki eteryczne i zgrubiałym, jadalnym korzeniu; seler
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. stolica Samoa;
Apia – stolica i jedyne miasto Samoa. Położone na północnym brzegu wyspy Upolu, jest także największym portem Samoa. Według danych z 2016 roku miasto liczy ponad 35 tys. mieszkańców. Na półwyspie Mulinuu znajduje się siedziba Rady Ustawodawczej, rozgłośnia radiowa i obserwatorium.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: aPIAĆ] potocznie: jeszcze raz, od początku, ponownie, znowu
przysłówek sposobu
(1.1) pot. znowu, znów, powtórnie, ponownie, jeszcze raz, od początku
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. psych. chorobliwy, nieuzasadniony lęk przed pszczołami
Wiktionary
związek chemiczny, przeciwutleniacz z grupy flawonoidów, występujący naturalnie w wielu roślinach, otrzymywany również syntetycznie
SJP.pl
mieszkaniec Apii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Apii
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Apii
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Apii
SJP.pl
Wiktionary
→ Apia
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do miasta Apia
SJP.pl
Wiktionary
spółgłoska apikalna - spółgłoska, podczas wymawiania której czubek języka styka się z przednią częścią podniebienia twardego
SJP.pl
związek chemiczny występujący w korzeniu pietruszki
Apiol – organiczny, aromatyczny związek chemiczny. Występuje naturalnie w nasionach pietruszki. Dawniej apiol, w formie olejku z nasion pietruszki był używany w medycynie do leczenia zaburzeń menstruacji a także do aborcji.
SJP.pl
Wikipedia
entomolog badający pszczoły
SJP.pl
dział entomologii zajmujący się badaniem pszczół
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ent. dział entomologii, nauka o pszczołach;
Apiologia (apis – pszczoła i logos – nauka; także: apidologia, melitologia) – nauka o pszczołach, dział entomologii.
Nauka zajmująca się badaniem wszystkich pszczół Apiformes, z uwzględnieniem taksonomii, biologii Apis, zwłaszcza w warunkach naturalnych, określana jest mianem melitologii.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
leczenie różnych schorzeń produktami pszczelimi (m.in. miodem, woskiem i mleczkiem pszczelim); apiterapia
SJP.pl
1. kosmetyk marki APIS;
2. apis mellifica - lek homeopatyczny
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
środek leczniczy w postaci produktu pszczelego
SJP.pl
leczenie różnych schorzeń produktami pszczelimi (m.in. miodem, woskiem i mleczkiem pszczelim); apioterapia
SJP.pl
Wikipedia
specjalistka w zakresie apitoksynoterapii (leczenie jadem pszczelim)
SJP.pl
dwuletnia roślina warzywna z rodziny baldaszkowatych, o pierzastych liściach zawierających olejki eteryczne i zgrubiałym, jadalnym korzeniu; seler
Selery (Apium L.) – rodzaj roślin z rodziny selerowatych (baldaszkowatych). Obejmuje 12 gatunków. Większość z nich rośnie w Ameryce Południowej i tylko selery zwyczajne A. graveolens są szeroko rozpowszechnione (rosną dziko w Europie, poza tym powszechnie są uprawiane, także w Polsce), a A. prostratum rośnie w Australii i Nowej Zelandii. Dawniej zaliczano tu także przedstawicieli rodzaju pęczyna Helosciadium i Cyclospermum, ale okazali się oni odlegle spokrewnieni i są wyodrębniani do osobnych rodzajów i nawet plemion w obrębie selerowatych.
SJP.pl
Wikipedia
potocznie: aplikacja na urządzenie mobilne
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. inform. aplikacja, najczęściej na tablet, smartfon czy inne urządzenie mobilne
SJP.pl
Wiktionary
skrót od: A Programming Language - jeden z języków programowania
SJP.pl
skrót
(1.1) = aplikant
Wiktionary
płaszczyzna zadrukowana w stu procentach jednym kolorem, bez punktów rastrowych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) poligr. jednolite tło, bez użycia rastru, będące podkładem pod tekst lub ilustracje
(1.2) poligr. blacha cynkowa służąca jako forma do druku wypukłego
(1.3) poligr. ilość farby użytej do druku
Apla – pojęcie z zakresu poligrafii, może oznaczać:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
układ optyczny, w którym usunięto prawie wszystkie aberracje
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) układ optyczny stosowany w obiektywach fotograficznych, urządzeniach oświetlających itd., korygujący większość wad optycznych;
Aplanat – obiektyw fotograficzny opracowany w 1866 roku w zakładach Carl August Steinheil & Söhne w Monachium, składał się z dwóch dubletów achromatycznych ustawionych symetrycznie wobec apertury. Jego projektantem był Hugo Adolf Steinheil.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ aplanat
SJP.pl
zarodnik niezdolny do ruchu
Aplanospora – nieruchliwy zarodnik wytwarzany m.in. przez niektóre grzyby lub glony. Charakteryzuje się cienką ścianą komórkową. Aplanospory są wytwarzane w aplanosporangiach i uwalniane po pęknięciu ścianki na wierzchołku.
SJP.pl
Wikipedia
niedokrwistość aplastyczna - choroba szpiku kostnego
SJP.pl
oznaka uznania, aprobaty, brawo
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) oznaki zadowolenia, uznania wyrażane często poprzez brawa czy okrzyki
Aplauz (ang. applause, łac. applaudere) – ekspresja zadowolenia lub przyznania racji, otrzymywana głównie poprzez klaskanie i wytwarzania hałasu przez grupę ludzi. Aplauz jest często oczekiwany od publiczności po występach takich, jak koncerty, sztuki czy przemówienia; może również pojawiać się w środku występu, np. po udanym żarcie powiedzianym przez komika, czy też po opisaniu ważnej kwestii przez polityka podczas przemowy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wznosić aplauz
SJP.pl
zahamowanie rozwoju jakiejś tkanki lub narządu; zanik
Aplazja – niewykształcenie się narządu, mimo że wykształcony jest zawiązek tego narządu. Termin może oznaczać również zanik funkcji wywołany chorobą – np. aplazja szpiku kostnego.
SJP.pl
Wikipedia
1. w ogrodnictwie: odkład, sadzonka powstała przez ukorzenienie bocznego pędu; ablegier;
2. przenośnie o nowym osobniku, potomku, latorośli;
3. żartobliwie: guz, siniak
SJP.pl
applet;
1. w informatyce: niewielki program, przeznaczony do wykonywania ściśle określonej funkcji;
2. potocznie: osadzona na stronie WWW aplikacja w języku Java
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) inform. niewielki program webowy działający po stronie klienta;
Aplet (z ang. applet, zdrobnienie od application) – niewielki (zwykle) program napisany w taki sposób, by:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. świecznik przyścienny z okresu empiru;
2. element dekoracyjny z odmiennego materiału przymocowany do zdobionego przedmiotu;
3. małe lustro przyścienne, oprawione w drewniane, złocone lub malowane ramki
Aplika (z franc. applique – nakładanie, od łac. applico – przytwierdzam) – element dekoracyjny nakładany na odmienną powierzchnię; określenie mające kilka specyficznych znaczeń.
Apliką jest każdy element dekoracyjny z odmiennego materiału przymocowany do zdobionego obiektu. Stosowany w złotnictwie, stolarstwie (np. zdobienie mebli aplikami z brązu, szylkretu itp.), ślusarstwie i hafciarstwie (koronkarstwie).
SJP.pl
Wikipedia
1. praktyka przygotowująca do zawodu prawniczego (np. aplikacja adwokacka); aplikantura;
2. użytkowy program komputerowy służący wykonywaniu określonych zadań;
3. ozdobny wzór naszywany na tło z innego materiału;
4. w środowisku biznesowym: podanie, zwłaszcza w sprawie zatrudnienia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) inform. konkretny ze względu na oferowaną użytkownikom funkcjonalność element oprogramowania użytkowego, które jest podkategorią oprogramowania;
(1.2) praktyka absolwenta studiów prawniczych, mająca na celu przygotować go do wykonywania poszczególnych zawodów prawniczych;
(1.3) zastosowanie
(1.4) przyszyta ozdoba tkaniny
(1.5) wniosek, podanie np. o pracę
(1.6) śrpol. przyłożenie się do czegoś
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z aplikacją (np. obowiązki aplikacyjne, ikona aplikacyjna)
przymiotnik
(1.1) praw. związany z aplikacją
(1.2) inform. związany z aplikacją komputerową
(1.3) związany z aplikacją, podaniem, wnioskiem lub z aplikowaniem, wnioskowaniem o coś
(1.4) związany z aplikowaniem, wdrażaniem czegoś
SJP.pl
Wiktionary
odnoszący się do aplikanta, właściwy aplikantom
SJP.pl
osoba odbywająca praktykę przygotowującą do zawodu prawniczego
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) praw. absolwent prawa odbywający praktykę przygotowującą do wykonywania któregoś z zawodów prawniczych
(1.2) pierwszy stopień służbowy w Służbie Celnej a następnie w Służbie Celno-Skarbowej
(1.3) osoba posiadająca stopień aplikanta (1.2)
Aplikacja prawnicza – proces szkolenia teoretycznego i praktycznego absolwenta studiów prawniczych mający na celu przygotowanie go do wykonywania określonego zawodu prawniczego, odbywający się w miejscach i w czasie określonym szczegółowymi przepisami i kończy się zdaniem stosownego egzaminu państwowego. Celem aplikacji jest przygotowanie aplikanta do należytego i samodzielnego wykonywania zawodu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ aplikant
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) praw. absolwentka prawa odbywająca praktykę przygotowującą do wykonywania któregoś z zawodów prawniczych
SJP.pl
Wiktionary
praktyka przygotowująca do zawodu prawniczego (np. aplikantura adwokacka); aplikacja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) praw. praktyka przygotowująca do zawodu prawniczego
Aplikacja prawnicza – proces szkolenia teoretycznego i praktycznego absolwenta studiów prawniczych mający na celu przygotowanie go do wykonywania określonego zawodu prawniczego, odbywający się w miejscach i w czasie określonym szczegółowymi przepisami i kończy się zdaniem stosownego egzaminu państwowego. Celem aplikacji jest przygotowanie aplikanta do należytego i samodzielnego wykonywania zawodu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przyrząd do aplikowania leku lub kosmetyku
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. farm. kosmet. przyrząd do podawania leku, kosmetyku lub innego środka
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: aplikator
SJP.pl
1. optymalny układ palców w grze na instrumencie muzycznym; palcowanie;
2. zapis tego układu za pomocą cyfr przy nutach
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) muz. zalecany układ palców podczas gry na instrumencie;
Aplikatura, palcowanie – w grze na instrumentach muzycznych optymalny ze względu na fizjologię ręki sposób układania palców. Także zapis kolejności użycia palców podczas gry. Podczas opracowywania aplikatury bierze się również pod uwagę dynamikę, artykulację i frazowanie utworu. Podstawy współczesnej aplikatury w zakresie gry fortepianowej stworzył na początku XIX wieku Muzio Clementi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. odbywać praktykę przygotowującą do zawodu prawniczego;
2. zdobić tkaninę, ubranie przez naszywanie na nim ozdobnego wzoru z innego materiału;
3. podawać, zalecać, przepisywać coś komuś, zwłaszcza jako środek leczniczy
czasownik przechodni niedokonany (dk. zaaplikować)
(1.1) med. kosmet. podawać lub zalecać podawanie, stosowanie leku lub kosmetyku
(1.2) ozdabiać naszywając aplikacje
(1.3) przen. przekazywać, stosować, narzucać coś
(1.4) praw. odbywać aplikację w celu praktycznego przygotowania do zawodu prawniczego
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|aplikować.
Wiktionary
taki, który ma naszyte wzory zdobnicze
SJP.pl
magmowa skała drobnoziarnista występująca w postaci żył
Aplit – głębinowa, najczęściej kwaśna skała magmowa, tworząca żyły, czasem gniazda, o składzie granitoidu, ale uboższa w minerały maficzne. Występuje w granitoidach oraz skałach ich osłony.
SJP.pl
Wikipedia
→ aplit
SJP.pl
przestarzałe: śmiałość, tupet
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. pomarańcza
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. pomarańcza
Wiktionary
punkt na orbicie ciała niebieskiego okrążającego dany obiekt, w którym jest ono najdalej od tego obiektu
Apsyda – jeden z dwóch skrajnych punktów orbity eliptycznej. Apsydami są:
SJP.pl
Wikipedia
punkt na orbicie wokół jakiegoś ciała niebieskiego, najbardziej od niego oddalony
Apsyda – jeden z dwóch skrajnych punktów orbity eliptycznej. Apsydami są:
SJP.pl
Wikipedia
układ optyczny, z którego została usunięta aberracja chromatyczna (dla trzech podstawowych barw światła) oraz sferyczna
Apochromat (z gr. apó – od, chrōma – barwa, chrōmatos – dopełniacz barwy, apochrōmatos – odbarwiony) – układ soczewek (np. obiektyw) złożony z co najmniej dwóch soczewek ze szkła optycznego różnych gatunków, o różnych współczynnikach załamania i różnych dyspersjach – zależnościach współczynnika załamania światła od długości fali. W tym jednej ze szkła niskodyspersyjnego.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
Apodema (ang. apodeme) – element anatomiczny ciała stawonogów.
Apodema to wpuklenie (inwaginacja) oskórka (kutykuli) służąca za punkt przyczepu mięśni, wzmocnienie ściany ciała, ochrona lub podpora dla narządów wewnętrznych.
Apodema zwykle tworzona jest przez macierz wielokomórkową, ale może być też tworem jednokomórkowym.
Wikipedia
stopień wyższy od przysłówka: apodyktycznie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: apodyktyczny; bardziej apodyktyczny
SJP.pl
niezłomność w przekonaniu o jedynej słuszności swojego zdania, czasem wręcz despotyczne narzucanie go innym
SJP.pl
1. taki, który narzuca swoją wolę innym i nie znosi sprzeciwu; bezwzględny, arbitralny, despotyczny, bardzo stanowczy (np. apodyktyczny szef);
2. taki, który jest wyrazem tych cech (np. apodyktyczne spojrzenie);
3. w logice: stwierdzający, wyrażający konieczność;
4. w logice: zdanie lub sąd apodyktyczny - zdanie, w którym występuje np. słowo "musi", stwierdzające konieczność istnienia jakiegoś stanu rzeczy
przymiotnik
(1.1) taki, który narzuca swoje zdanie i nie uznaje sprzeciwu wobec niego
(1.2) log. oczywisty, konieczny, definitywny, wypływający z przesłanek
SJP.pl
Wiktionary
sposób postępowania polegający na nieznoszeniu sprzeciwu i narzucaniu innym swojego zdania; apodyktyczność, arbitralność, arbitralizm
SJP.pl
białkowa część enzymu
Apoenzymy – białkowe części enzymu, które po połączeniu z odpowiednimi koenzymami lub grupami prostetycznymi tworzą holoenzymy. Z reguły dopiero holoenzym jest w pełni funkcjonalnym enzymem, bowiem koenzymy odgrywają kluczową rolę w mechanizmie reakcji enzymatycznej. Apoenzym decyduje o swoistości enzymu oraz często o rodzaju reakcji jaką enzym jest zdolny katalizować.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) filoz. teol. przyjmujący raczej czym Bóg nie jest, niż czym jest
Teologia apofatyczna (gr. apofatikos - "przeczący", nazywana też Teologią negatywną) – nurt teologii oparty na założeniu, że jakiekolwiek pozytywne poznanie natury Boga przekracza granice możliwości ludzkiego rozumu.
Swe początki teologia apofatyczna bierze z filozofii neoplatoników, z nauczania Klemensa Aleksandryjskiego, Pseudo–Dionizego Areopagity oraz z myśli autorów tworzących tzw. trójcę kapadocką: Bazylego Wielkiego, Grzegorza z Nyssy, Grzegorza z Nazjanzu.
Wiktionary oraz Wikipedia
zjawisko subiektywnego dostrzegania związków i ukrytych sensów w przypadkowych, niepowiązanych zjawiskach, zdarzeniach
Apofenia (gr. ἀποφαίνω – pojawiać się, podkreślać, sprawiać, że staje się) – doświadczenie odnajdywania związków i ukrytych sensów w przypadkowych oraz nic nieznaczących zjawiskach, faktach, zdarzeniach. Pojęcie to zostało po raz pierwszy użyte w 1958 roku przez Klausa Conrada w pracy o wstępnych etapach schizofrenii, który określił apofenię jako „nieumotywowane dostrzeganie związków”, któremu towarzyszy „specyficzne doświadczanie nienormalnej znaczeniowości”.
SJP.pl
Wikipedia
cząsteczka białka o średnicy dwunastu nanometrów
SJP.pl
roślina rodzima dla flory danego obszaru, występująca na siedliskach powstałych w wyniku działalności człowieka, np. perz, pokrzywa, podbiał pospolity
Apofit – gatunek roślin synantropijnych miejscowego pochodzenia, który występuje na siedliskach sztucznych (antropogenicznych) powstałych w wyniku działalności człowieka. Apofity stanowią część flory gatunków rodzimych. Niektórym roślinom łatwo przychodzi zajmowanie siedlisk sztucznych, stworzonych przez człowieka, gdyż naturalnie zajmowały w przyrodzie siedliska o zbliżonych własnościach. Tak np. podbiał pospolity Tussilago farfara rosnący na kamieniskach nadrzecznych bez trudu zajmuje stworzone w wyniku działalności człowieka nasypy kolejowe, wykopy placów budowy, pola uprawne, hałdy przemysłowe. Do apofitów należą również np. perz właściwy Elymus repens, trzcinnik piaskowy Calamagrostis epigejos. Niektóre apofity z kolei zajmują siedliska antropogeniczne odmienne od tych występujących w naturze, np. hałdy górnicze, wyrobiska, tereny silnie skażone.
SJP.pl
Wikipedia
boczne odgałęzienie większej intruzji magmowej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. zgrubienie na grzbietowej stronie łuski nasiennej szyszki sosnowej;
(1.2) mikol. trzonek zarodnionośny u podstawy zarodni;
(1.3) mikol. pierścieniowate zgrubienie na dolnej stronie osłonki otaczającej owocnik;
(1.4) geol. rozgałęzienie masy głębinowej wypełnione magmą;
(1.5) geol. rodzaj żyły skalnej;
Apofiza, apofyza (gr. apo ‘od’, ‘z dala’; physis ‘natura’, ‘wzrost’) – termin w naukach przyrodniczych stosowany do określenia różnych elementów odstających, odróżniających się od struktury podstawowej:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wymiana samogłosek w morfemach wyrazów, np. pienić - piana, plotą - pleść
Przegłos, inaczej metafonia, apofonia (ablaut – z niem.) – uwarunkowana fonologicznie wymiana samogłosek w temacie (np. w języku niemieckim i praindoeuropejskim), powstała na skutek historycznych procesów fonetycznych, jak również proces fonetyczny, w wyniku którego pojawia się przegłos, np. przegłos lechicki. Apofonia dzieli się na jakościową, gdzie następuje alternacja całego dźwięku (np. łac. tego i toga) i ilościową, gdzie zmienia się długość samogłoski: lēgit – lĕgit.
SJP.pl
Wikipedia
krótka, dowcipna anegdota lub zwięzłe, trafne powiedzenie zręcznie dostosowane do okoliczności
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) krótka anegdota lub powiedzenie, zręcznie dostosowane do okoliczności
Apoftegmat (gr. apóphthegma, ~matos – sentencja, wypowiedź) – krótki utwór literacki, wierszowany lub prozatorski, prezentujący dowcipną, błyskotliwą, trafną wypowiedź wybitnej postaci (np. władcy).
Apoftegmaty spisywane były już w starożytności. Ich zbiory tworzyli m.in. Valerius Maximus (Factorum et dictorum memorabiliorum libri IX) i Plutarch (Apoftegmaty królów i wodzów, Apoftegmaty lakońskie). Chociaż apoftegmaty pojawiały się również w średniowieczu, to jednak popularne stały się w okresie renesansu. Jednym z istotniejszych zbiorów stworzonych wtedy był zbiór Erazma z Rotterdamu pt. Apophtegmata.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: apoftegmat
SJP.pl
minerał, krzemian wapnia i potasu
Apofyllit – rzadki minerał z grupy krzemianów. Nazwę tego minerału (od gr. apophyllein = łuszczyć) wprowadził René-Just Haüy.
SJP.pl
Wikipedia
typ rozmnażania bezpłciowego u roślin, polegający na rozwoju zarodka i nasienia z komórki woreczka zalążkowego; rodzaj apomiksji
Apogamia – jeden z rodzajów rozmnażania bezpłciowego – apomiksji. Charakteryzuje się tym, że zarodek nie powstaje z jaja, lecz z synergidy, lub innej komórki woreczka zalążkowego. Liczba chromosomów w zarodku powstałym w wyniku apogamii jest taka sama, jak w komórkach woreczka zalążkowego, z których powstał. Może więc wynosić n chromosomów (jest to apomiksja haploidalna), gdy zaszła mejoza, lub 2 n chromosomów (apomiksja diploidalna), gdy nie doszło do mejozy w woreczku zalążkowym.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: apogamia
SJP.pl
1. punkt orbity Księżyca lub sztucznego satelity najbardziej odległy od Ziemi;
2. najwyższy stopień, szczytowy punkt (np. rozwoju)
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) astr. punkt na orbicie eliptycznej ciała niebieskiego okrążającego Ziemię, znajdujący się najdalej od Ziemi
(1.2) moment szczytowy jakiegoś procesu, moment osiągnięcia wartości maksymalnej
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj morskich ryb z rodziny apogonowatych
Apogon – rodzaj morskich ryb z rodziny apogonowatych (Apogonidae). Hodowane w akwariach morskich. W języku polskim nazwą apogon określany jest również jeden z gatunków tego rodzaju – Apogon imberbis.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach apogonowatych (rodzina ryb)
Apogonowate, kardynałkowate (Apogonidae) – rodzina małych, drapieżnych ryb okoniokształtnych (Perciformes). Niektóre gatunki spotykane są w hodowlach akwariowych. Nazywane również kardynałami lub kardynałkami (nie mylić z kardynałkiem chińskim z rodziny karpiowatych).
SJP.pl
Wikipedia
o cechach apogonowatych (rodzina ryb)
SJP.pl
przestarzałe:
1. kopia oryginału;
2. przyrząd do kopiowania rysunków
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. liter. odręczna kopia tekstu
SJP.pl
Wiktionary
1. koniec świata przepowiedziany w Biblii;
2. katastroficzna przepowiednia;
3. dzieło sztuki lub utwór przedstawiający groźną wizję przyszłości
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. bibl. dzień ostateczny
(1.2) pot. zniszczenie, zagłada świata
Apokalipsa (z gr. ἀποκάλυψις apokalypsis „odsłonięcie, zdjęcie zasłony, objawienie” od apokalýptein „odsłaniać, ujawniać”; apó „od” i kalýptein „zasłonić”) – w terminologii judaistycznej i chrześcijańskiej literatury religijnej to opis szczególnego rodzaju proroctwa, dotyczącego tego, co ma się wydarzyć w dniach ostatecznych, przekazywanego przez Boga wybranemu prorokowi. Badania historyczne wskazują, że zwyczaj pisania apokalips powstał wśród zhellenizowanych Żydów, a następnie rozpowszechnił się również wśród chrześcijan.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
1. dotyczący Apokalipsy św. Jana (np. apokaliptyczna liczba 666);
2. wieszczący zagładę, związany z przerażającymi wydarzeniami (np. apokaliptyczne wieści)
przymiotnik
(1.1) dotyczący apokalipsy, końca świata
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) piśmiennictwo o tematyce apokaliptycznej
Wiktionary
Apokarpia, wolnoowockowość, słupkowie apokarpiczne – rodzaj słupkowia u roślin, u których tworzone jest ono z więcej niż jednego owocolistka, przy czym każdy z owocolistków pozostaje wolny (nie zrośnięty z innymi). W trakcie rozwoju (ontogenezy) brzegi poszczególnych owocolistków zawijają się i zrastają tworząc szew brzuszny. W efekcie w kwiecie powstaje wiele jednoowocolistkowych słupków, tym samym też wiele zalążni. Po zapyleniu i zapłodnieniu zalążków z zalążni apokarpicznych rozwijają się owoce zbiorowe.
Wikipedia
[czytaj: apokatastas-is] teoria "wiecznego powrotu", w myśl której świat ma się odrodzić po pewnym okresie nieistnienia; apokatastaza
SJP.pl
teoria "wiecznego powrotu", w myśl której świat ma się odrodzić po pewnym okresie nieistnienia; apokatastasis
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. filoz. koncepcja końcowej i ostatecznej odnowy całego stworzenia poprzez przywrócenie mu pierwotnej doskonałości i bezgrzeszności;
Apokatastaza (od gr. apokatastasis czyli „ponowne włączenie, odnowienie” z Dz 3, 21) – końcowa i ostateczna odnowa całego stworzenia poprzez przywrócenie mu pierwotnej doskonałości i bezgrzeszności lub nawet przewyższenie tego pierwotnego stanu. Potocznie apokatastaza nazywana jest ideą pustego piekła.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zanik jednej lub kilku głosek na końcu wyrazu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fonet. skrócenie wyrazu w procesie zaniku głosek na jego końcu lub przez celowe ich opuszczenie;
(1.2) muz. maniera muzyczna podczas śpiewu polegająca na opuszczaniu lub ściszaniu ostatniej głoski lub sylaby słowa;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: apokopa
SJP.pl
1. tekst związany tematycznie z Nowym lub Starym Testamentem, lecz nieuznany przez Kościół chrześcijański za kanoniczny;
2. przenośnie o utworze przypisywanemu nieżyjącemu lub wymyślonemu twórcy, często w celu wprowadzenia odbiorcy w błąd i nadania utworowi wyższej rangi, wartości
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hist. pierwotnie teksty ukryte dotyczące religii, do których dostęp tylko posiadali nieliczni, posiadający określoną wiedzę
(1.2) rel. bibl. teksty religijne, okołobiblijne, spisane w czasach starożytnych, ale które nie wchodzą do kanonu Biblii danego Kościoła;
(1.3) przen. utwór rzekomo autentyczny, np. podrobione dzieło wielkiego pisarza lub recenzja nienieistniejącej książki
Apokryf (gr. ἀπόκρυφος, ápókryphos – ukryty, tajemny) – określenie używane obecnie głównie w kontekście religijnym wobec ksiąg o tematyce biblijnej, uważanych za nienatchnione i co za tym idzie niewchodzących w skład Kanonu Biblii.
W szerszym zakresie oznacza dzieło o niepewnej, podejrzanej autentyczności, np. przypisywany Plutarchowi traktat „O wychowaniu dzieci”.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
o cechach apokryfu i satyry
SJP.pl
SJP.pl
mający charakter apokryfu:
a) biblijnego (np. elementy apokryficzne w kazaniach);
b) literackiego (np. teksty apokryficzne w historii literatury)
przymiotnik
(1.1) liter. rel. mający charakter apokryfu
(1.2) przen. o wątpliwej autentyczności
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: apokryf; apokryficzny
przymiotnik
(1.1) mający charakter apokryfu
SJP.pl
Wiktionary
wydzielanie apokrynowe - rodzaj wydzielania zewnątrzkomórkowego polegające na oderwaniu szczytowej części komórki zawierającej wydzielaną substancję
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Apolinary – męskie imię pochodzenia greckiego, powstałe od imienia boga Apollina.
Formą żeńską imienia jest Apolinaria.
Apolinary imieniny obchodzi: 8 stycznia, 8 kwietnia, 23 lipca, 23 sierpnia, 2 września, 13 września i 5 października.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pogląd z filozofii chrześcijańskiej odnoszący się do boskiej natury Chrystusa
Apolinaryzm – jest poglądem odnoszącym się do natury Chrystusa. Nazwa pochodzi od głównego przedstawiciela tej doktryny, Apolinarego, będącego w latach około 360-392 biskupem Laodycei. Interpretując dogmat ogłoszony na Soborze Nicejskim (325), który wobec arianizmu głosił, że oprócz natury ludzkiej, Chrystus w całej pełni posiada boską naturę. Apolinary stwierdził, że aby boskość Chrystusa mogła się w nim w pełni przejawić, Jego natura ludzka musiała być niekompletna, np. nie posiadała duszy rozumnej. Apolinaryzm kwestionował zatem integralność ludzkiej natury Chrystusa, wyznając pogląd, że posiada On tylko jedną, zmieszaną i zmodyfikowaną, naturę, w myśl słynnej formuły Apolinarego z Laodycei:
SJP.pl
Wikipedia
apolliński;
1. dotyczący Apolla (mitologicznego greckiego boga), np. apolińskie atrybuty - łuk i lira;
2. niesamowicie piękny, harmonijny (np. apolińska budowa ciała);
3. apoliński pierwiastek - w filozofii Nietzschego: jeden z dwóch głównych pierwiastków kultury i natury człowieka, jasny, rozumowy, związany z ładem i porządkiem, przeciwstawny pierwiastkowi dionizyjskiemu
przymiotnik
(1.1) zob. apolliński.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest apolińskie; cecha tych, którzy są apolińscy
Wiktionary
białkowa część lipoproteiny, wiążąca lipidy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. białko wchodzące w skład lipoprotein;
Apolipoproteina – białkowa część lipoproteiny, która odpowiedzialna jest za wiązanie lipidów. W zależności od klasy lipoprotein mogą stanowić od 1% składu cząsteczki lipoproteiny (chylomikrony) po 45 – 55% w przypadku lipoprotein o dużej gęstości.Różnią się one między sobą budową cząsteczkową, składem aminokwasowym oraz właściwościami przeciwmiażdżycowymi, właściwościami immunologicznymi, ruchliwością elektroforetyczną oraz funkcjami klinicznymi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba nie posiadająca obywatelstwa żadnego państwa; bezpaństwowiec; apatryda
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób apolityczny
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest apolityczne; cecha tych, którzy są apolityczni
Apolityczność – odnosi się do dwóch podobnych pojęć.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nieangażujący się w politykę, stroniący od polityki (np. apolityczna postawa, apolityczna osoba)
przymiotnik relacyjny
(1.1) niezwiązany z polityką
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitgr. grecki bóg piękna i sztuki;
(1.2) rzad. imię|polski|m.
Apollo (gr. Ἀπόλλων Apóllōn, także jako Febus, gr. Φοῖβος Phoibos ‘Jaśniejący’, łac. Apollo) – w mitologii greckiej syn Zeusa i Leto, bliźniaczy brat Artemidy. Urodzony na wyspie Delos. Należał do dwunastu najważniejszych bogów Olimpu. Swoją siedzibę miał na szczycie góry Parnas w Delfach, skąd zsyłał natchnienie. Mury okalające dom Apollina okalały też miejsce słynnej wyroczni delfickiej.
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: apoliNE:R] nazwisko, m.in. Guillaume Apollinare (właściwie Wilhelm Apollinaris Kostrowicki; 1880-1918) - poeta francuski polskiego pochodzenia
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) daw. poetycki
Wiktionary
apoliński;
1. dotyczący Apolla (mitologicznego greckiego boga), np. apollińskie atrybuty - łuk i lira;
2. niesamowicie piękny, harmonijny (np. apollińska budowa ciała);
3. apolliński pierwiastek - w filozofii Nietzschego: jeden z dwóch głównych pierwiastków kultury i natury człowieka, jasny, rozumowy, związany z ładem i porządkiem, przeciwstawny pierwiastkowi dionizyjskiemu
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Apollem, dotyczący Apolla
przymiotnik dzierżawczy
(2.1) należący do Apolla, będący jego własnością
przymiotnik jakościowy
(3.1) taki jak u Apolla, charakterystyczny dla Apolla
(3.2) filoz. w filozofii nietzscheańskiej związany z nurtem harmonijnym, umiarkowanym, racjonalnym w sztuce greckiej
SJP.pl
Wiktionary
przenośne określenie mężczyzny o wybitnej urodzie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitgr. bóg sztuki i piękna;
(1.2) rzad. imię|polski|m., jedno z imion mitologicznych;
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(2.1) astr. planetoida o numerze katalogowym 1862;
Apollo (gr. Ἀπόλλων Apóllōn, także jako Febus, gr. Φοῖβος Phoibos ‘Jaśniejący’, łac. Apollo) – w mitologii greckiej syn Zeusa i Leto, bliźniaczy brat Artemidy. Urodzony na wyspie Delos. Należał do dwunastu najważniejszych bogów Olimpu. Swoją siedzibę miał na szczycie góry Parnas w Delfach, skąd zsyłał natchnienie. Mury okalające dom Apollina okalały też miejsce słynnej wyroczni delfickiej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mit. gr. bóg obrzędów oczyszczających, wróżbiarstwa i muzyki; od VI w. p.n.e. uważany za boga światła słonecznego; syn Zeusa i Leto, bliźniaczy brat Artemidy; Apollo
SJP.pl
Wikipedia
dawny rodzaj wielkich organów z cylindrem
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Apollona lub z nim związany
SJP.pl
Apollos (gr. Απολλως; skrót od Apollonius, gr. Απολλώνιος) – wczesny judeochrześcijanin, wymieniony parokrotnie w Nowym Testamencie. Był Judejczykiem, urodzonym w Aleksandrii.
Był prawdopodobnie uczniem Jana Chrzciciela – według relacji biblijnej znał tylko chrzest Janowy. Po raz pierwszy pojawia się w Dz 18,24-19,1 – gdy przybył do Efezu i zaczął nauczać w synagodze. Według Dziejów Apostolskich odznaczał się znajomością greckiej retoryki i wiedział już dużo o Jezusie. Zwrócił na siebie uwagę chrześcijan, a Pryscylla i Akwila, przyjaciele Pawła udzielili mu dalszych pouczeń o wierze chrześcijańskiej.
Wikipedia
opowieść dydaktyczna bliska bajce
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) liter. krótki utwór prozą lub wierszem o charakterze dydaktyczno-moralizatorskim, często alegoryczny;
Apolog (gr. apólogos = opowieść) – krótki, dydaktyczno-moralizatorski utwór pisany prozą lub wierszem, często alegoryczny. Bohaterami takich utworów są postacie o schematycznych cechach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. osoba broniąca określonej idei, postawy itp.; apologetyk;
2. pisarz chrześcijański z II i III wieku, którego twórczość miała na celu obronę religii chrześcijańskiej przed zarzutami niewiernych
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba broniąca określonej idei, postawy
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
1. broniący jakiejś idei, sprawy (np. apologetyczne artykuły);
2. dotyczący apologetyki (np. pisma apologetyczne)
SJP.pl
przemowa (wygłoszona lub napisana) zawierająca apologię
SJP.pl
1. twórczość chrześcijańskich autorów (zwłaszcza w pierwszych wiekach naszej ery) odpierających zarzuty stawiane ich religii;
2. dział teologii obejmujący uzasadnianie i obronę podstawowych prawd wiary
Apologetyka (łac. apologeticum, z gr. ἀπολογία) – dział teologii (teologia fundamentalna, której apologetyka jest wymiarem praktycznym) lub literatury zajmujący się obroną wiary przed zarzutami przeciwników oraz uzasadniający podstawowe prawdy wiary. Termin ten również dotyczyć może twórczości pisarskiej apologetów. Mianem tym określa się pisarzy wczesnochrześcijańskich z II i III w. działających w okresie po Ojcach Apostolskich. Zaliczani są do nich m.in. św. Justyn, Atenagoras z Aten, Arystydes z Aten, Teofil z Antiochii, Tertulian, Klemens Aleksandryjski, Meliton z Sardes, Tacjan Syryjczyk, Minucjusz Feliks, Apolinary z Hierapolis, Kwadrat Apologeta. Wymienieni pisarze chrześcijańscy próbowali dowodzić, iż wiara chrześcijańska mogłaby zagwarantować porządek w Cesarstwie Rzymskim.
SJP.pl
Wikipedia
bezkrytyczny i bezrefleksyjny stosunek do prawd religijnych
SJP.pl
obrona przed zarzutami i zarazem pochwała danej osoby, dzieła, instytucji; w użyciu codziennym: obrona, pochwała, usprawiedliwienie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) obrona rzeczy, sprawy lub osoby zawierająca ich usprawiedliwienie, a często także jawną lub ukrytą pochwałę; także utwór literacki mający formę mowy obrończej;
Apologia (gr. ἀπολογία = „obrona”, „mowa obrończa”) – gatunek literacki będący tekstem mówionym lub pisanym, poświęconym obronie jakiejś osoby, idei, sprawy lub dzieła, zawierającym jawną lub ukrytą ich pochwałę oraz odparcie zarzutów przeciwników. Apologia była gatunkiem częstym zwłaszcza w antycznej literaturze chrześcijańskiej. Znane są jednak również apologie żydowskie (np. Józef Flawiusz – Przeciw Apionowi). Apologia wywodzi się ze sztuki oratorskiej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ apologia
SJP.pl
występować z apologią; bronić kogoś lub czegoś przed oskarżeniami albo/i wychwalać kogoś lub coś
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) książk. występowanie w obronie kogoś lub czegoś, usprawiedliwianie kogoś lub czegoś, a zarazem głoszenie pochwał kogoś lub czegoś
Wiktionary
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Apolonia – imię żeńskie pochodzenia greckiego, oznaczające osobę należącą do boga Apolla. W starożytności mogło także pochodzić od nazwy miasta (dotyczy wyzwoleńców).
Zdrabniane jako Pola, Polka, Polonia, Polonka, Polunia, Polusia.
Męski odpowiednik to Apoloniusz.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Apolonii lub z nią związany
SJP.pl
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Apoloniusz – imię męskie pochodzenia greckiego. Wywodzi się od imienia greckiego boga Apollina. Nosili je między innymi grecki poeta żyjący w III wieku p.n.e. i matematyk Apoloniusz z Pergi. Istnieją liczni święci o tym imieniu (m.in. Ojcowie Kościoła Apoloniusz z Efezu i Apoloniusz senator). Jego żeńskim odpowiednikiem jest Apolonia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Apoloniusz z małżonką; Apoloniuszowie
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Apoloniusza lub z nim związany
SJP.pl
rozmnażanie bez procesu zapłodnienia, występujące u wielu roślin i niektórych zwierząt
Apomiksja, agamospermia (apo – bez, oddzielony, oddalony; miksja – fuzja, zlewanie) – typ rozmnażania, w którym do powstania zarodka i wytworzenia nasion dochodzi bez zapłodnienia. Zarodek powstaje wyłącznie z komórek osobnika matczynego. W przeszłości termin apomiksja oznaczał wszelkie formy rozmnażania bezpłciowego występujące u roślin. Aktualnie apomiksja jest synonimem agamospermii i dotyczy roślin wytwarzających nasiona (nagozalążkowe i okrytozalążkowe). Znane są zjawiska podobne do apomiksji u roślin niższych, jednak użycie samego terminu wobec tych organizmów jest dyskusyjne.
SJP.pl
Wikipedia
Wikipedia
substancja używana w leczeniu choroby Parkinsona oraz zaburzeń erekcji
Apomorfina (łac. apomorphinum) – agonista receptorów dopaminergicznych D1 i D2 z silniejszym wpływem na te drugie, posiadająca silne właściwości wymiotne, stosowana w diagnostyce i leczeniu choroby Parkinsona oraz w mniejszych dawkach w leczeniu zaburzeń erekcji.
SJP.pl
Wikipedia
nauka o wiązadłach
SJP.pl
błona utworzona z tkanki łącznej ścięgnistej, przymocowująca mięśnie do kości; powięź; rozcięgno
SJP.pl
zespół ścian komórkowych, wnętrz martwych komórek i przestworów międzykomórkowych w organizmie roślinnym
Apoplast – zespół ścian komórkowych, wnętrz martwych komórek i przestworów międzykomórkowych w organizmie roślinnym. Połączone ze sobą i wysycone wodą ściany komórkowe razem z wypełnionymi wodą wnętrzami martwych komórek przewodzących są głównymi drogami transportu wody w roślinie. W ścianach komórkowych ruch wody możliwy jest dzięki zjawisku imbibicji. Wypełnione powietrzem przestwory międzykomórkowe stanowią rezerwuary gazów i umożliwiają roślinie prowadzenie wymiany gazowej z otoczeniem.
SJP.pl
Wikipedia
uszkodzenie tkanki mózgowej spowodowane niedokrwieniem pewnego obszaru mózgu lub pęknięciem naczynia krwionośnego (wylew); udar mózgu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. med. udar mózgu
Udar mózgu, zdarzenie mózgowonaczyniowe, dawniej także apopleksja (gr. stgr. ἀποπληξία – paraliż; łac. apoplexia cerebri, insultus cerebri) – zespół objawów klinicznych związanych z nagłym wystąpieniem ogniskowego lub uogólnionego zaburzenia czynności mózgu, powstały w wyniku zaburzenia krążenia mózgowego i utrzymujący się ponad 24 godziny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta zagrożona apopleksją (udarem mózgu)
SJP.pl
będący wynikiem apopleksji, skłonny do apopleksji (np. atak apoplektyczny, osobnik apoplektyczny)
przymiotnik
(1.1) będący przejawem / następstwem apopleksji
(1.2) skłonny do apopleksji
SJP.pl
Wiktionary
osoba zagrożona apopleksją (udarem mózgu)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, która miała atak apopleksji lub jest zagrożona apopleksją
SJP.pl
Wiktionary
→ apoptoza
SJP.pl
genetycznie zaplanowana śmierć komórki
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biol. zaprogramowana śmierć komórki żywego organizmu;
Apoptoza (z starogr. ἀπό [apó, „od”] + πτῶσις [ptôsis, „padanie”]) – jeden z naturalnych procesów biologicznych zaprogramowanej i podlegającej kontroli destrukcji własnych komórek w organizmie wielokomórkowym. Ten mechanizm jest potrzebny i wpływa korzystnie na prawidłowy rozwój, homeostazę i zapobieganie nadmiernej, szkodliwej proliferacji komórek organizmu. Stale usuwane są zużyte, uszkodzone lub niepotrzebne komórki, a w ich miejsce powstają nowe.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od aport
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. pokrywa sedesu
Wiktionary
kwestia sporna dopuszczająca dwa przeciwne sobie rozstrzygnięcia
SJP.pl
SJP.pl
osoba zajmująca się aporetyką, wynajdywaniem i analizowaniem aporii
SJP.pl
wyszukiwanie i analiza aporii, zagadnień filozoficznych wciąż aktualnych, analizowanych wciąż przez kolejne pokolenia filozofów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) filoz. działanie polegające na wynajdywaniu i analizie aporii
SJP.pl
Wiktionary
trudność logiczna pozornie niedająca się przezwyciężyć (np. paradoksy starożytnych filozofów)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) filoz. trudność w rozumowaniu logicznym, niemożliwa do przezwyciężenia lub rozwiązania, zawierająca sprzeczne albo przeciwstawne rozwiązania;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wnikanie łagiewki pyłkowej do woreczka zalążkowego rośliny
SJP.pl
roślina z rodziny kaktusowatych, pochodząca z Meksyku
SJP.pl
komenda wydawana do psa w znaczeniu: "przynieś", "podaj"
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ekon. praw. wkład niepieniężny wnoszony do spółki handlowej na pokrycie kapitału zakładowego;
(1.2) rzekome, paranormalne zjawisko przenoszenia rzeczy przez duchy;
(1.3) gw-pl|Górny Śląsk, Śląsk Cieszyński, Zaolzie. wychodek, ubikacja
wykrzyknik
(2.1) kynol. łow. komenda dla psa, aby coś przyniósł;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdolność teleportacji obiektów do siebie
SJP.pl
pies myśliwski zbierający i przynoszący postrzeloną zwierzynę
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) pies myśliwski przynoszący myśliwemu upolowaną zwierzynę
Aporter – typ psa utworzony w XIX wieku w Wielkiej Brytanii, używany w myślistwie do aportu drobnej zwierzyny – ptaków (w Polsce głównie kaczek i bażantów) oraz królików i zajęcy. Aportery to psy stosunkowo duże i silne, o szacie chroniącej przed zimnem i przemakaniem, wytrwałe w poszukiwaniu zastrzelonej zwierzyny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
o psie: przynosić panu określoną rzecz
czasownik
(1.1) o psie: przynosić rzucony przedmiot
(1.2) łow. o psie: przynosić ustrzeloną zwierzynę
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|aportować.
Aport – komenda wydawana tresowanemu zwierzęciu, najczęściej psu, oznaczająca nakaz przyniesienia przez zwierzę rzuconej rzeczy (również nazywanej „aportem”), a także sama czynność przynoszenia przez zwierzę tej rzeczy.
W szczególności, podczas polowań z użyciem psów (w szczególności polowań na ptactwo albo drobną zwierzynę, jak lisy lub zające) wykorzystuje się psy aportujące do odszukiwania i przynoszenia zastrzelonej zdobyczy.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: aport
SJP.pl
punkt orbity satelity Księżyca najbardziej oddalony od niego
Apsyda – jeden z dwóch skrajnych punktów orbity eliptycznej. Apsydami są:
SJP.pl
Wikipedia
ubarwienie aposematyczne - jaskrawe, często kontrastowe ubarwienie ciała charakterystyczne dla organizmów dysponujących silną i skuteczną bronią (np. trucizną, żądłem), dobrze widoczne dla potencjalnych wrogów, będące dla nich sygnałem ostrzegawczym; ubarwienie ostrzegawcze
SJP.pl
[czytaj: aposjopeza] figura stylistyczna polegająca na przerwaniu wypowiedzi dla pobudzenia domyślności słuchacza; zamilknięcie, niedopowiedzenie, retycencja, apozjopeza, aposjopeza
SJP.pl
figura stylistyczna polegająca na przerwaniu wypowiedzi dla pobudzenia domyślności słuchacza; zamilknięcie, niedopowiedzenie, retycencja, apozjopeza, aposiopeza
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) liter. środek stylistyczny, który polega na nagłym przerwaniu wypowiedzi przed jej pełnym spodziewanym zakończeniem
Zamilknięcie, aposjopeza (gr. ἀποσιώπησις aposiṓpēsis), retycencja (łac. reticentia) – figura retoryczna polegająca na urwaniu wypowiedzi dla pobudzenia domyślności słuchacza (czytelnika). Przedstawiając niemożność dokończenia zdania pod wpływem silnych emocji służy spotęgowaniu wrażenia odbiorcy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Wikipedia
skrót od: apostoł; ap.
skrót
(1.1) = rel. apostoł
SJP.pl
Wiktionary
osoba, która odstąpiła od ważnych idei, zasad, zwłaszcza odstępca od wiary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, która porzuciła swoją religię albo jej przekonania i zasady
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ apostata
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta, która porzuciła swoją religię albo jej przekonania i zasady
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) oparty na odstępstwie od dogmatu
(1.2) związany z apostazją, dotyczący apostazji
SJP.pl
Wiktionary
rezygnacja wyznawcy z wiary, zakonnika z zakonu itp.
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. porzucenie jakiejś wiary religijnej;
(1.2) przen. porzucenie swoich idei, przekonań
Apostazja (gr. ἀποστασία „odstąpienie, odnowa, odpadnięcie, zdrada, odstępstwo”; z ἀπό (apo) „od”, στάσις (stasis) „postawa, pozycja”; połączenie tych słów oznacza „οdległość, oddalenie, zdystansowanie się od...”) – porzucenie wiary religijnej lub religii. W pierwotnym znaczeniu – całkowite porzucenie wiary chrześcijańskiej; termin został również adaptowany do ogólnych pojęć religioznawczych oraz wykorzystywany przez religie i wyznania niechrześcijańskie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest aposterioryczne; cecha tych, którzy są aposterioryczni
Wiktionary
dotyczący aposterioryzmu; nabyty przez doświadczenie, oparty na doświadczeniu lub uzasadniony za pomocą doświadczenia
przymiotnik
(1.1) filoz. taki, który opiera, bazuje się na doświadczeniu; jest udowodniony za pomocą doświadczenia
SJP.pl
Wiktionary
zwolennik aposterioryzmu
SJP.pl
SJP.pl
przymiotnik od: aposterioryzm
SJP.pl
w filozofii: pogląd epistemologiczny głoszący, że prawdziwe poznanie może nastąpić wyłącznie przez doświadczenie; empiryzm metodologiczny
Empiryzm (od stgr. ἐμπειρία empeiría – „doświadczenie”) – kierunek filozoficzny głoszący, że źródłem ludzkiego poznania są wyłącznie lub przede wszystkim bodźce zmysłowe docierające do naszego umysłu ze świata zewnętrznego, natomiast wszelkie idee, teorie itp. są w stosunku do nich (bodźców zmysłowych) wtórne. Empiryzm stoi w ostrej sprzeczności z racjonalizmem filozoficznym, który głosi, iż źródłem poznania są właśnie idee, zaś bodźce zmysłowe mają znaczenie drugorzędne.
SJP.pl
Wikipedia
dawna jednostka luminancji
Apostilb (także: blondel; z gr. stilbei – błyszczeć, lśnić) – jednostka luminacji źródła światła pochodząca od stilba, oznaczana asb.
Zależności między apostilb a stilb:
Druga nazwa jednostki (blondel) pochodzi od nazwiska francuskiego fizyka André Blondela (1863-1938).
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: apostij] poświadczenie dokumentu sporządzonego w jednym państwie (np. aktu notarialnego) umożliwiające legalne użycie go w innym państwie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ofic. urz. praw. klauzula na dokumencie urzędowym sporządzonym w jednym państwie i umożliwiająca posługiwanie się nim legalnie we wszystkich innych państwach będących aktualnie stroną konwencji haskiej z 1961 r. (tj. konwencji o zniesieniu wymogu legalizacji zagranicznych dokumentów urzędowych)
Apostille (z fr. apostille, wym. [apostij]), w spolszczeniu apostylla lub apostyl – poświadczenie dokumentu sporządzonego w jednym państwie (np. aktu notarialnego, tłumaczenia przysięgłego, dyplomu ukończenia studiów wyższych lub odpisu aktu stanu cywilnego) umożliwiające legalne użycie go w innym państwie. Poświadczenie to wydawane jest przez właściwy organ państwa, z którego dokument pochodzi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. godność, funkcja biskupa; biskupstwo;
2. krzewienie wiary chrześcijańskiej; apostolstwo;
3. przenośnie: misja krzewienia jakiejś idei
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rel. godność biskupia
(1.2) rel. działalność apostolska, krzewienie wiary
(1.3) rel. grupa chrześcijań uczestnicząca w ewangelizacji
(1.4) przen. upowszechnianie ideologii, nauki
SJP.pl
Wiktionary
1. dotyczący apostoła lub apostołów (np. duch apostolski, listy apostolskie);
2. dotyczący papieża jako następcy św. Piotra, pochodzący od papieża (np. błogosławieństwo apostolskie, nuncjusz apostolski)
przymiotnik
(1.1) dotyczący apostołów
(1.2) dotyczący papieża (jako następcy św. Piotra Apostoła)
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
1. działalność apostolska; apostołowanie; apostolat;
2. upowszechnianie, krzewienie jakiejś idei, nauki
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) rel. propagowanie wiary chrześcijańskiej;
(1.2) misja głoszenia jakiś idei lub poglądów
Apostolstwo (gr. apostolos = wysłannik) – w chrześcijaństwie przybliżanie przez ludzi wierzących innych osób do Boga i wiary.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. jeden z dwunastu uczniów Chrystusa;
2. propagator chrześcijaństwa;
3. przenośnie: krzewiciel jakiejś idei, nauki, jakichś poglądów itp.
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. każdy z dwunastu najbliższych uczniów Jezusa Chrystusa powołanych przez niego w celu głoszenia jego nauk;
(1.2) rel. ktoś, kto rozpowszechnia chrześcijaństwo
(1.3) przen. ktoś, kto rozpowszechnia jakieś idee, zasady, poglądy, nauki
(1.4) uczn. przen. nauczyciel
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(2.1) ornit. nazwa systematyczna|Struthidea cinerea|ref=tak., żyjący w Australii szarobrązowawy ptak z długim ogonem należący do rodziny skałowronów (Corcoracidae)
Apostoł (gr. apostolos – wysłannik) – nazwa używana w Nowym Testamencie najczęściej na określenie najbliższych uczniów Jezusa Chrystusa powołanych przez niego osobiście i wysłanych do głoszenia jego nauk. Samo pojęcie występuje też w Nowym Testamencie na określenie innych osób.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. zwolenniczka, krzewicielka jakiegoś poglądu; propagatorka;
2. dawniej: apostolstwo; apostołowanie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przen. kobieta propagująca jakieś idee
(1.2) daw. rel. głoszenie wiary chrześcijańskiej
SJP.pl
Wiktionary
1. krzewić wiarę chrześcijańską;
2. przenośnie: propagować jakieś idee, zasady
czasownik nieprzechodni niedokonany
(1.1) wypełniać obowiązki apostoła, głosić chrześcijaństwo
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) rel. głoszenie wiary chrześcijańskiej
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto na Ukrainie w obwodzie dniepropietrowskim;
Apostołowo (ukr. Апостолове) – miasto na Ukrainie w obwodzie dniepropietrowskim, siedziba władz rejonu apostołowskiego.
Wiktionary oraz Wikipedia
znak graficzny w kształcie przecinka umieszczany nad wierszem, używany m.in. do oddzielania końcówek fleksyjnych przy odmianie wyrazów obcych (np. hardware'u)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) znak podobny do przecinka stawiany w górnym indeksie;
Apostrof (gr. ἀπόστροφος apóstrophos) – znak pisarski w kształcie przecinka, umieszczany we frakcji górnej: ’ . W ortografii polskiej służy do oznaczenia, że litera (najczęściej samogłoska) występująca przed nim jest niewymawiana. Np. w przypadku nazwiska Morse [mɔːs] ostatnia litera e nie jest wymawiana; w celu jego odmiany należy użyć apostrofu: alfabet Morse’a. Służy też często jako oznaczenie zwarcia krtaniowego w transkrypcji różnych języków (np. arabskiego). Ponadto jest stosowany jako znak zamykający cudzysłów definicyjny lub zagnieżdżony.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. w literaturze: bezpośredni, podniosły zwrot do adresata (osoby, bóstwa, idei, wydarzenia, pojęcia lub przedmiotu), np.: Litwo, Ojczyzno moja!; metabaza;
2. dawniej:
a) ustne lub pisemne zwrócenie się do kogoś lub przeciwko komuś;
b) apostrof
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. figura retoryczna polegająca na bezpośrednim, a czasem nagłym, zwróceniu się do słuchaczy lub nawet do nieobecnych osób
(1.2) zwrócenie się do kogoś ustnie lub pisemnie
(1.3) daw. apostrof
Apostrofa (gr. ἀποστροφή apostrophḗ – "zwrot") – składniowa figura retoryczna, charakteryzująca się bezpośrednim zwrotem do osoby, bóstwa, idei, wydarzenia, pojęcia lub przedmiotu (dochodzi wówczas do personifikacji adresata wypowiedzi). Dominuje styl podniosły, czasami patetyczny. Apostrofa zazwyczaj jest skierowana do osób, przedmiotów, zjawisk itd., które nie pełnią roli tematu utworu. Dzięki temu można ją wyraźnie wyodrębnić z tekstu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
owocnik workowców i niektórych porostów; miseczka
Apotecjum, w l.mn. apotecja (łac. apothecium) – rodzaj askokarpu (owocnika) u workowców. Używana jest też polska nazwa miseczka. Apotecjum ma wygląd mniej lub bardziej wklęsłej miseczki o mięsistych ścianach i zbudowany jest z dwóch rodzajów strzępek:
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) stpol. med. farm. apteka
Wiktionary
1. promień okręgu wpisanego w wielokąt foremny
2. w ostrosłupie prawidłowym: wysokość ściany bocznej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) geom. promień okręgu wpisanego w wielokąt foremny
(1.2) geom. wysokość ściany bocznej ostrosłupa prawidłowego
Apotema – pojęcie geometryczne definiowane dwojako:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. wychwalanie, uwielbienie kogoś lub czegoś; adoracja, deifikacja, gloryfikacja;
2. ukazanie postaci, idei lub wydarzenia w sposób wyidealizowany;
3. patetyczny utwór pochwalny;
4. w starożytności: obrzęd oddawania czci boskiej cesarzom lub bohaterom; ubóstwianie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. otoczenie osoby bądź rzeczy szczególną czcią;
(1.2) szt. przedstawienie osoby, idei lub wydarzenia w sposób gloryfikujący
(1.3) szt. pełen patosu utwór pochwalny
(1.4) teatr. scena finalna w niektórych przedstawieniach dziewiętnastowiecznych
(1.5) staroż. rel. urzędowa deifikacja człowieka lub zwierzęcia
Apoteoza (stgr. ἀποθέωσις – ubóstwienie) – pochwała osób, rzeczy, wydarzeń, idei bądź wartości (np. apoteoza życia, bohaterstwa, religijna), osądzenie istoty ludzkiej jako idealnej, godnej dokonanych czynów (np. bohaterstwo Polaków).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wychwalać coś do granic uwielbienia, poddawać apoteozie, idealizować
czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) książk. nadawać bardzo szczególne znaczenie
(1.2) książk. uznawać za boga
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) książk. przypisywanie komuś lub czemuś znacznie lepszych cech niż w rzeczywistości
Wiktionary
półton diatoniczny (muzyka)
SJP.pl
→ apotropaizm; apotropeiczny
SJP.pl
w wierzeniach ludów prymitywnych: magia obronna zabezpieczająca przed złymi duchami, chorobami, klęskami
SJP.pl
Wikipedia
→ apotropaizm; apotropaiczny
przymiotnik
(1.1) rel. etn. taki, który ma rzekomo moc odpędzania złych mocy, duchów, diabłów
SJP.pl
Wiktionary
figura stylistyczna polegająca na przerwaniu wypowiedzi dla pobudzenia domyślności słuchacza; zamilknięcie, niedopowiedzenie, retycencja, aposjopeza, aposiopeza
SJP.pl
1. dopowiedzenie, przydawka rzeczownikowa;
2. w botanice: mechanizm wzrostu pierwotnej ściany komórkowej polegający na tym, że nowe łańcuchy celulozy wbudowywane są pomiędzy już istniejące; intususcepcja
SJP.pl
Wikipedia
związany z apozycją
SJP.pl
1. → Appalachy;
2. królak appalachijski - gatunek ssaka z rodziny zającowatych; orogeneza appalachijska
SJP.pl
łańcuch górski we wschodniej części Ameryki Północnej
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. system górski we wschodniej części Ameryki Północnej, w USA i Kanadzie;
Appalachy (ang. Appalachian Mountains, fr. Appalaches) – łańcuch górski we wschodniej części Ameryki Północnej, w USA i Kanadzie.
Rozciągają się od Niziny Zatokowej w kierunku północno-wschodnim do Nowej Fundlandii, na długości 2600 km (szerokość od 300 do 500 km). Najwyższym szczytem jest Mount Mitchell – 2037 m n.p.m.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) dotyczący Appalachów
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: apalusa] rasa koni gorącokrwistych wyhodowana w Ameryce Północnej przez Indian
Koń Appaloosa – rasa koni gorącokrwistych.
Ta rasa została wyhodowana w Ameryce Północnej przez Indian Nez Percé zamieszkujących w XVIII wieku północno-wschodnie obszary stanu Oregon, między innymi nad rzeką Palouse, od której wywodzi się nazwa rasy. Konie mają około 145-160 cm wysokości w kłębie. Appaloosa są maści tarantowatej we wszystkich jej wariantach.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: apasjonata] utwór Ludwiga van Beethovena
Sonata fortepianowa nr 23 f-moll op. 57 Ludwiga van Beethovena, znana jako "Appassionata" – obok sonat Waldsteinowskiej op. 53 i Les Adieux op. 81a najważniejsza sonata fortepianowa środkowego okresu twórczości tego kompozytora, a zarazem jedna z najsłynniejszych sonat w historii muzyki. Została skomponowana w latach 1803–05 (-06?) i dedykowana księciu Franzowi von Brunsvikowi. Pierwsze wydanie Sonaty miało miejsce w lutym 1807 r.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: apas-ionato] muzyczne określenie wykonawcze: namiętnie, z pasją; passionato
przysłówek
(1.1) choreogr. muz. z pasją, uczuciem
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: ePIZment] ustępstwa polityczne czynione wobec agresywnego państwa w imię pokoju
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) polit. polityka ustępstw wobec żądań agresywnego państwa, mająca na celu złagodzenie jego postawy, osiągnięcie ugody i utrzymanie pokoju;
Appeasement (ang.), zaspokajanie, uspokajanie, łagodzenie – polityka ustępstw prowadzona przez rząd Wielkiej Brytanii premiera Neville’a Chamberlaina, a później także rząd francuski premiera Édouarda Daladiera w latach 1935–1939 wobec państw Osi: III Rzeszy i faszystowskich Włoch. W znaczeniu szerszym – pejoratywny termin oznaczający ugodowe postawy polityczne wobec państw agresywnych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: apelatiwum] w językoznawstwie: rzeczownik będący nazwą całej klasy desygnatów, niebędący nazwą własną, np. "człowiek", "zwierzę", "roślina"; apelatyw, apelatiwum, rzeczownik pospolity
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) jęz. zob. apelatyw.
Nazwa pospolita (imię pospolite, apelatyw od łac. appellativum) – nazwa mogąca się odnosić do dowolnego egzemplarza desygnatów danej klasy przedmiotów (np. stół, drzewo, pies, kobieta, człowiek), w odróżnieniu od nazw własnych (imion własnych), odnoszących się do jednostek.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
określenie wykonawcze: ledwie, zaledwie
SJP.pl
operacyjne usunięcie wyrostka robaczkowego, w przypadku ostrego lub przewlekłego zapalenia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu wyrostka robaczkowego, zwykle z powodu jego ostrego zapalenia;
Appendektomia – chirurgiczne usunięcie wyrostka robaczkowego. Wskazaniem do operacji jest najczęściej rozpoznanie ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego, jak również ropnia okołowyrostkowego (po odpowiednim leczeniu nieoperacyjnym). Zabieg ten jest wykonywany w znieczuleniu ogólnym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. dodatek do książki; suplement, aneks;
2. w medycynie: wyrostek robaczkowy
SJP.pl
[czytaj: Apenceler] rasa niewielkich psów pasterskich pochodzących ze Szwajcarii
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: aploz] samochód typu Daihatsu Applause
Applause – pierwszy singiel amerykańskiej piosenkarki Lady Gagi pochodzący z jej trzeciego albumu studyjnego Artpop. Piosenka wydana została 12 sierpnia 2013 roku jako pierwszy singiel promujący najnowszą płytę artystki. Applause odniósł wielki sukces komercyjny, singiel zadebiutował na 4 pozycji Billboardu Hot 100. Utwór stał się numerem jeden m.in. w Grecji, Hiszpanii oraz na Węgrzech.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: aplet] aplet;
1. w informatyce: niewielki program, przeznaczony do wykonywania ściśle określonej funkcji;
2. potocznie: osadzona na stronie WWW aplikacja w języku Java
Aplet (z ang. applet, zdrobnienie od application) – niewielki (zwykle) program napisany w taki sposób, by:
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: aplTIni] owocowy koktajl alkoholowy z wódki, wermutu i napoju o smaku jabłka
Appletini (apple martini) – owocowy koktajl alkoholowy przyrządzany z wódki i soku jabłkowego lub likieru jabłkowego.
Koktajl powstaje po rozgnieceniu połówki jabłka moździerzem barmańskim, zmieszaniu z wódką i likierem jabłkowym wg określonej proporcji, po przecedzeniu i dodaniu kostek lodu.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) (neologizm) związany z amerykańską korporacją Apple zajmującą się projektowaniem i produkcją elektroniki użytkowej, oprogramowania i komputerów osobistych
Wiktionary
określenie artykulacyjne oznaczające ścisłe legato
SJP.pl
[czytaj: apodżiatura] nutka przejmująca akcent nuty głównej; przednutka długa
Przednutka długa (wł. appoggiatura) – ozdobnik, w którym przed głównym dźwiękiem dodawany jest dodatkowy o dowolny interwał (często sekundę) wyższy lub niższy od niego.
Przednutka długa skraca nutę ozdabianą o wartość rytmiczną, jaką sama posiada, oraz przejmuje akcent. Przednutka długa jest rzadko stosowana, wyszła z użycia na początku XIX wieku; była natomiast szeroko stosowana w muzyce barokowej.
SJP.pl
Wikipedia
w muzyce: rodzaj ozdobnika, drobna nutka, odbierająca nucie głównej, przed którą stoi, tę część wartości rytmicznej, jaką ma sama i przejmująca akcent nuty głównej; przednutka długa
SJP.pl
niezdolność wykonywania celowych czynności ruchowych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. upośledzenie zdolności do wykonywania wcześniej wyuczonych, celowych ruchów, które nie wynika z niedowładów, ataksji ani zaburzeń czucia, lecz z uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego, zwłaszcza w obrębie kory mózgowej
Apraksja – upośledzenie precyzyjnych, celowych ruchów przy braku niedowładu, objawów móżdżkowych i zaburzeń czucia. Zaburzenia apraktyczne są często wynikiem udarów, guzów, spotyka się je również w chorobie Alzheimera.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wzrost siły nabywczej pieniądza danego państwa, czemu zwykle towarzyszy wzrost jego wartości w stosunku do walut innych państw
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ekon. wzrost wartości dobra lub usługi, zwykle pieniądza w systemie płynnych kursów walut;
Aprecjacja – wzrost wartości towaru lub dobra.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) przym. od aprecjacja
SJP.pl
Wiktionary
1. zwiększać siłę nabywczą pieniądza danego państwa;
2. zyskiwać na wartości
SJP.pl
dawniej: niepokój, lęk, zmartwienie, rozpacz
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
środowiskowo:
1. ubiór zakładany po nartach lub jego część;
2. wieczorna zabawa, impreza, zwłaszcza po nartach
SJP.pl
środowiskowo: ciepłe obuwie noszone po jeździe na nartach
SJP.pl
substancja chemiczna, wykorzystywana jako środek wykończeniowy, posiadający właściwości antystatyczne i ochronne
SJP.pl
nasycać apreturą wyroby włókiennicze, skórę, papier lub drewno; apreturować
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) nasycanie tkanin, drewna, papierów lub skór apreturą
Apretura (nm. appretur, fr. appreter - wykańczać) – uszlachetnianie, wykańczanie materiału nadające mu nowych lub lepszych cech i właściwości podnoszących ich właściwości użytkowe. Apreturowanie stosuje się przede wszystkim w stosunku do tkanin i skór, ale też do papieru a nawet drewna. Podczas produkcji nowej odzieży cienka powłoka apretury polepsza wygląd wyrobu (intensyfikuje barwę), utrzymuje fason oraz zwiększa odporność na gniecenie się i zabrudzenia. Zwykle użytkowanie oraz kolejne prania lub czyszczenia powodują usunięcie fabrycznej apretury.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. substancja służąca do wykańczania wyrobów włókienniczych, drewna, papierów i skór
2. wykańczanie wyrobów włókienniczych, drewna, papierów lub skór przez nasycanie ich apreturą
Apretura (nm. appretur, fr. appreter - wykańczać) – uszlachetnianie, wykańczanie materiału nadające mu nowych lub lepszych cech i właściwości podnoszących ich właściwości użytkowe. Apreturowanie stosuje się przede wszystkim w stosunku do tkanin i skór, ale też do papieru a nawet drewna. Podczas produkcji nowej odzieży cienka powłoka apretury polepsza wygląd wyrobu (intensyfikuje barwę), utrzymuje fason oraz zwiększa odporność na gniecenie się i zabrudzenia. Zwykle użytkowanie oraz kolejne prania lub czyszczenia powodują usunięcie fabrycznej apretury.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pracownik, który dobiera apreturę
Wiktionary
nasycać apreturą wyroby włókiennicze, skórę, papier lub drewno; apretować
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zob. apretowanie.
Apretura (nm. appretur, fr. appreter - wykańczać) – uszlachetnianie, wykańczanie materiału nadające mu nowych lub lepszych cech i właściwości podnoszących ich właściwości użytkowe. Apreturowanie stosuje się przede wszystkim w stosunku do tkanin i skór, ale też do papieru a nawet drewna. Podczas produkcji nowej odzieży cienka powłoka apretury polepsza wygląd wyrobu (intensyfikuje barwę), utrzymuje fason oraz zwiększa odporność na gniecenie się i zabrudzenia. Zwykle użytkowanie oraz kolejne prania lub czyszczenia powodują usunięcie fabrycznej apretury.
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący apretury
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. bot. nazwa systematyczna|Prunus armeniaca|L.|ref=tak., morela zwyczajna
(1.2) reg-pl|Poznań. bot. morela
(1.3) reg-pl|Poznań. bot. brzoskwinia
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. morela
(1.2) gw-pl|Górny Śląsk. brzoskwinia
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest aprioryczne; cecha tych, którzy są aprioryczni
SJP.pl
Wiktionary
oparty na z góry przyjętych założeniach, zależny nie od doświadczenia, lecz od rozumu (np. sądy aprioryczne)
przymiotnik
(1.1) filoz. taki, który przyjęty z góry jako założenie niezależne od doświadczenia, a bazujące na sądzie rozumowym
SJP.pl
Wiktionary
zwolennik aprioryzmu
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
w filozofii: pogląd uznający poznanie ludzkie za częściowo lub całkowicie niezależne od doświadczenia; racjonalizm metodologiczny
Racjonalizm (łac. ratio „rozum”; rationalis „rozumny, rozsądny”) – ogólna nazwa różnych stanowisk, podkreślających znaczenie rozumu lub ewentualnie racjonalności. Najbardziej ogólne i istotne są racjonalizm filozoficzny i światopoglądowy.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: aprobata
SJP.pl
SJP.pl
zgoda na coś, uznanie czegoś za dobre, prawidłowe; akceptacja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) uznanie czegoś za dobre, słuszne, właściwe; akceptacja, zgoda, pochwała
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest aprobatywne; cecha tych, którzy są aprobatywni
Wiktionary
przyzwalający, wyrażający aprobatę (np. aprobatywny ton, aprobatywny stosunek do czegoś)
przymiotnik jakościowy
(1.1) książk. wyrażający zgodę, poparcie, aprobatę
SJP.pl
Wiktionary
uznawać (uznać) coś za słuszne, godne poparcia, wyrażać (wyrazić) aprobatę
czasownik przechodni niedokonany (dk. zaaprobować)
(1.1) uznawać coś za słuszne, godne poparcia, pozwalać, zgadzać się
SJP.pl
Wiktionary
dający się aprobować
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) wyrażanie zgody, akceptacji, aprobaty
Wiktionary
wyrażający aprobatę
SJP.pl
1. książkowo: ujęcie czegoś w sposób niezupełnie ścisły; przybliżenie;
2. w matematyce: zastąpienie wielkości matematycznych innymi, o przybliżonych własnościach, łatwiejszymi do badania i zastosowania
Aproksymacja (łac. approximare – przybliżać) – budowanie rozwiązań przybliżonych, zwłaszcza wtedy, gdy ścisłego rozwiązania nie da się przedstawić dokładnie w postaci analitycznej.
Przykład to zastąpienie pewnej funkcji f(x) inną, zazwyczaj prostszą \varphi (x), umożliwiającą efektywne rozwiązanie postawionego problemu. Przykłady takich sytuacji to:
SJP.pl
Wikipedia
→ aproksymacja; aproksymatywny
SJP.pl
→ aproksymacja; aproksymacyjny
SJP.pl
w matematyce: przybliżać wartość, zaokrąglać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) książk. ujmowanie czegoś w sposób przybliżony, niezupełnie ścisły
Wiktionary
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. figura stylistyczna polegająca na niespodziewanej podmianie słowa w znanym cytacie lub przysłowiu
(1.2) jęz. dowolne zaskakujące użycie środków językowych
Wiktionary
zwykle w liczbie mnogiej: aprosze - kręte rowy oblężnicze, umożliwiające atakującym dojście do obleganej twierdzy; przykopy
Aprosze, inaczej przykopy – wąskie, kręte rowy oblężnicze, umożliwiające atakującym skryte dojście do obleganej twierdzy, przy jak najmniejszych stratach w ludziach.
SJP.pl
Wikipedia
o rozpuszczalniku: niezdolny do oddawania lub przyłączania protonu (wodoru); aprotyczny
SJP.pl
o rozpuszczalniku: niezdolny do oddawania lub przyłączania protonu (wodoru); aprotonowy
SJP.pl
aprowizować; przestarzałe:
1. zajmować się aprowizacją (zaopatrywaniem ludzi w niezbędne artykuły, zwłaszcza w żywność, w jakimś trudnym czasie);
2. aprowidować się - zaopatrywać się w niezbędne artykuły, zwłaszcza w żywność
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zaopatrywanie w żywność i inne artykuły pierwszej potrzeby
Wiktionary
1. zaopatrywanie ludzi w niezbędne artykuły, zwłaszcza w żywność, w jakimś trudnym czasie;
2. artykuły spożywcze
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zaopatrzenie w artykuły pierwszej potrzeby
(1.2) określenie żywności
Aprowizacja – zaopatrywanie ludności w towary pierwszej potrzeby, m.in. w żywność, w tych miejscach, gdzie występuje ich brak lub niedobór.
Deficyt aprowizacyjny zmusza władze danego państwa lub terytorium m.in. do wykorzystania odgórnych mechanizmów ograniczenia popytu na określone dobra, zwłaszcza żywność. W takich sytuacjach stosuje się np. aprowizację reglamentowaną, czyli system kartkowy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z aprowizacją (np. trudności aprowizacyjne)
SJP.pl
osoba zajmująca się aprowizacją (zaopatrywaniem ludzi w niezbędne artykuły, zwłaszcza w żywność, w jakimś trudnym czasie)
SJP.pl
SJP.pl
aprowidować; przestarzałe:
1. zajmować się aprowizacją (zaopatrywaniem ludzi w niezbędne artykuły, zwłaszcza w żywność, w jakimś trudnym czasie);
2. aprowidować się - zaopatrywać się w niezbędne artykuły, zwłaszcza w żywność
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) organizowanie aprowizacji
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Poznań. morela
(1.2) gw-pl|Poznań. rzad. brzoskwinia
Wiktionary
dawniej: kwiecień
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. (dziś gw-pl|Górny Śląsk.) kwiecień
SJP.pl
Wiktionary
wykrzyknik
(1.1) gw-pl|Poznań. okrzyk po udanym żarcie primaaprilisowym
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) daw. kwietniowy
Wiktionary
skrót od:
1. American Physical Society – amerykańskie stowarzyszenie naukowe fizyków;
2. Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie – uczelnia pedagogiczna;
3. Awtomat Podwodnyj Specjalnyj - radziecki karabin automatyczny
skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) = wet. afrykański pomór świń
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hist. monet. w Abchazji;
Apsar (abch. аҧсар) – jednostka monetarna Abchazji. Obecnie emitowane są jedynie monety i banknoty pamiątkowe, faktyczną jednostką monetarną jest rubel rosyjski. Formalny kurs apsara – 1 apsar = 10 rubli rosyjskich.
Wiktionary oraz Wikipedia
w mitologii indyjskiej: półboska istota płci żeńskiej o niezwykłej urodzie; apsaras
Apsara (sanskryt: अप्सरा: trl. apsarāḥ, pāli: accharā) – w mitologii indyjskiej boginki wody, mgieł i chmur (nazwa ap-sara dosłownie znaczy "która wyszła z wody"). Mogły być istotami zarówno niebiańskimi (daiwika), jak i ziemskimi (laukika). W literaturze staroindyjskiej najbardziej znane apsary to m.in. Urwaśi, Menaka i Rambha.
SJP.pl
Wikipedia
w mitologii indyjskiej: półboska istota płci żeńskiej o niezwykłej urodzie; apsara
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mit. indyjska nimfa wodna pochodzenia niebiańskiego
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj żagla
Apsel, bezansztaksel – żagiel należący do grupy sztaksli o kształcie trójkątnym. Zawieszany jest między grotmasztem i bezanmasztem na (zwykle wypinanym) sztagu bezanmasztu. Zastosowanie go w zwykłym takielunku dwumasztowym wymaga na ogół zrzucenia grota i wypięcia bomu na stałe, lub tylko na czas zwrotu, tzn. apsel praktycznie uniemożliwia halsowanie przy pełnym ożaglowaniu. Pierwszy raz zastosowany na keczu sztakslowym Vamarie w 1933 roku.
SJP.pl
Wikipedia
a psik, psik;
1. wykrzyknik wyrażający kichnięcie;
2. wykrzyknik używany przy przepędzaniu kota
wykrzyknik
(1.1) …naśladujący dźwięk wydawany podczas kichania
(1.2) …służący do przeganiania kota
SJP.pl
Wiktionary
absyda;
1. kościelne pomieszczenie zamykające prezbiterium lub nawę
2. punkt minimalnej lub maksymalnej odległości ciał niebieskich względem siebie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) archit. pomieszczenie na rzucie półkola, półelipsy lub wieloboku, dostawione addytywnie do bryły kościoła i otwarte do jego wnętrza; ; Gloger|Absyda|absyda.
(1.2) astr. każdy z dwóch skrajnych punktów orbity eliptycznej;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ apsyda; absydalny, apsydowy, absydowy
SJP.pl
mała apsyda
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) archit. niewielka apsyda przylegająca do większej
Apsyda (lub absyda) – pomieszczenie na rzucie półkola, półelipsy lub wieloboku, dostawione do bryły budynku, często świątyni i otwarte do jej wnętrza. Zazwyczaj zamyka prezbiterium, czasem nawy boczne i ramiona transeptu lub westwerk. Apsyda jest zwykle mniejsza lub równa bryle części budynku, która jest przez nią zamknięta. Występowała już w architekturze rzymskiej, stąd przejęta przez chrześcijaństwo.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ apsyda; absydalny, apsydalny, absydowy
SJP.pl
skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) = adm. agencja pracy tymczasowej
(1.2) inform. skoordynowane i długotrwałe zagrożenie cybernetyczne ze strony wyspecjalizowanej grupy przestępczej, mającej na celu infiltrację sieci i systemów w sposób trudny do wykrycia i otrzymującej wsparcie od służb państwowych lub dużych organizacji
Apt – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, w departamencie Vaucluse. Leży nad rzeką Calavon i jest najważniejszym spośród miast znajdujących się w górach Luberon.
Według danych na rok 2006 gminę zamieszkiwało 11 229 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 252 osób/km² (wśród 963 gmin regionu Prowansja-Alpy-W. Lazurowe Apt plasuje się na 57. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 170.).
Wiktionary oraz Wikipedia
w biologii: cecha organizmu, która w określonych warunkach środowiska umożliwia temu organizmowi trwanie i reprodukcję
SJP.pl
komplet lekarstw i narzędzi potrzebnych do udzielenia choremu pierwszej pomocy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. od: apteka
(1.2) med. torba, skrzynka lub szafka z podręcznymi opatrunkami i lekarstwami;
Apteczka – pojemnik służący do przechowywania materiałów i środków przeznaczonych do udzielania pierwszej pomocy.Powinien być wyraźnie oznakowany, trwały i czysty (opakowanie apteczki może być wodoodporne).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ apteczka
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z apteczką, dotyczący apteczki
SJP.pl
Wiktionary
dotyczący apteki
przymiotnik
(1.1) związany z apteką
SJP.pl
Wiktionary
miejsce sprzedaży leków; czasem także ich wyrobu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. farm. miejsce, w którym sprzedaje się i przechowuje leki;
(1.2) przen. bardzo dokładne obliczenia
Apteka – placówka ochrony zdrowia publicznego zajmująca się wydawaniem leków i innych produktów medycznych (np. opatrunków, środków higienicznych). Apteki recepturowe zajmują się także przygotowywaniem leków recepturowych zgodnie z przepisaną przez lekarza receptą. Pacjenci mogą skorzystać w aptekach także z konsultacji medycznych w sprawie stosowania poszczególnych leków w przypadku konkretnych dolegliwości.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: pomocnik aptekarski; puer
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. od: aptekarka
Wiktionary
1. farmaceutka pracująca w aptece;
2. właścicielka apteki
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. farm. kobieta pracująca w aptece lub jej właścicielka
SJP.pl
Wiktionary
1. → aptekarz;
2. → aptekarstwo
przymiotnik
(1.1) dotyczący aptekarstwa, aptekarzy
SJP.pl
Wiktionary
zawód aptekarza; farmacja
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) profesja aptekarza
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) środki albo materiały aptekarskie
Wiktionary
1. farmaceuta będący pracownikiem apteki;
2. właściciel apteki
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. farm. osoba pracująca w aptece lub jej właściciel;
Farmaceuta – osoba specjalizująca się w farmacji. W szczególności jest to tytuł zawodowy przysługujący w Polsce osobie, która ukończyła studia w szkole wyższej na kierunku farmacja.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przestarzałe: aptekarz z żoną
SJP.pl
przestarzałe określenie na żonę aptekarza
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. żona aptekarza
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: córka aptekarza
SJP.pl
→ aptekarz (dawniej); aptekarski
SJP.pl
(r. męski) pogardliwie o aptekarzu
SJP.pl
automat do wydawania leków w określonych dawkach
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. med. farm. apteka
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. aptekarz
Wiktionary
pisarz rzymski, ok. 125-170
SJP.pl
Wikipedia
region we Włoszech
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. kraina historyczna i region administracyjny w południowych Włoszech;
Apulia (wł. Puglia) – region administracyjny w południowych Włoszech, o powierzchni 19348 km², z ok. 4 milionami mieszkańców i stolicą w Bari (362,5 tys. mieszkańców). Gęstość zaludnienia 208 osób na km². Graniczy z Molise, Kampanią i Basilicatą.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Apulii (regionu we Włoszech)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Apulii
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Apulii (regionu we Włoszech)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Apulii
SJP.pl
Wiktionary
→ Apulia; apulski
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Apulią, dotyczący Apulii
SJP.pl
Wiktionary
→ Apulia; apulijski
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Apulią
SJP.pl
Wiktionary
1. rzeka w Wenezueli;
2. stan w Wenezueli;
3. San Fernando de Apure, miasto w Wenezueli
Apure (hiszp. Estado Apure) – jest jednym z 23 stanów Wenezueli. Stolicą stanu Apure jest miasto San Fernando de Apure.
Stan Apure zajmuje powierzchnię 76 500 km² i liczy 459 025 mieszkańców (2011); dla porównania, w roku 1970, mieszkańców było 177,5 tys.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: apuRImak] rzeka w Peru
SJP.pl
Wikipedia