skrót od: Antonow (typ samolotu); An
forma ściągnięta
(1.1) stpol. i on
(1.2) stpol. a on, ale on
(1.3) stpol. jak on
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przedrostek
(1.1) a- w złożeniach przed samogłoską
Wiktionary
fraza rzeczownikowa, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w środkowym Iraku, w pobliżu rzeki Eufrat;
An-Nadżaf dawniej Nedżef – miasto w środkowym Iraku, w pobliżu rzeki Eufrat, 144 km na południe od Bagdadu, zamieszkany przez ok. 0,5 mln mieszkańców.
Meczet z grobem zmarłego w 661 roku kalifa Alego Ibn Abi Taliba, kuzyna i zięcia Mahometa, jest ośrodkiem kultu religijnego i celem pielgrzymek szyitów. Przez dłuższy czas miejsce pochówku Alego jego współwyznawcy utrzymywali w tajemnicy w obawie przed zbezczeszczeniem go przez Umajjadów. Grób odkryty został przypadkowo przez kalifa Haruna ar-Raszida, który zbudował w 791 roku pierwszy meczet nad grobem Alego i założył An-Nadżaf. Sam grobowiec Alego powstał w 977 roku. Dwukrotnie ulegał zniszczeniu, po raz pierwszy po pożarze w 1086 roku, następnie około roku 1500. W obu przypadkach był odbudowywany. W mieście leży też największy islamski cmentarz, liczący około dwóch milionów grobów.
Wiktionary oraz Wikipedia
napis na receptach - "po równo"
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. imię|polski|ż., forma imienia Anna
(1.2) gw-pl|Górny Śląsk. imię|polski|ż., forma imienia Joanna
Ana (arab. عانة) – miasto w Iraku, w Al-Anbar. W 2009 roku liczyło 17 025 mieszkańców.
Jest położone w zachodniej części kraju, nad Eufratem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
członek protestanckiej grupy wyznaniowej praktykującej chrzest osób dorosłych, a nie dzieci
SJP.pl
Wikipedia
członek protestanckiej grupy wyznaniowej praktykującej chrzest osób dorosłych, a nie dzieci
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
Wikipedia
rzeka w Azji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. hydron. rzeka w Rosji, w Jakucji, uchodząca w postaci estuarium do Zatoki Anabarskiej na Morzu Łaptiewów;
Anabar – rzeka w Rosji (Jakucja). Płynie na zachód od Leny. Uchodzi w postaci estuarium do Zatoki Anabarskiej na Morzu Łaptiewów.
Rzeka ma długość 939 km oraz powierzchnię dorzecza 81600. Rejon dorzecza rzeki Anabar obfituje w złoża diamentów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ Anabar (rzeka w Rosji)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Anabarem, dotyczący Anabaru
SJP.pl
Wiktionary
alkaloid z grupy nikotyny, występujący w liściach niektórych gatunków tytoniu
Anabazyna (neonikotyna) – organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów pirydynowych, jeden z głównych nikotynoidów występujący w tytoniu obok nikotyny i nornikotyny. Zbudowana jest z pierścienia pirydynowego połączonego bezpośrednio z pierścieniem piperydynowym. Jest związkiem chiralnym, z jednym asymetrycznym atomem węgla, który w związku pochodzenia naturalnego ma konfigurację S. Czysta anabazyna jest higroskopijną, bezbarwną cieczą, która ciemnieje na powietrzu. Występuje również w Nicotiana glauca w ilości około 1%. Z wodą miesza się w każdym stosunki dając roztwory o odczynie zasadowym. Anabazyna łatwo wchłania się przez skórę, a przy tym jest silnie trująca dla ludzi i zwierząt – LD50 p.o. dla szczura wynosi 105 mg/kg masy ciała.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Anabella — imię utworzone wtórnie na gruncie anglosaskim spopularyzowane w literaturze i mediach. Imię to pochodzi od złożenia dwóch innych: Anny, z hebrajskiego hannah – pełna łaski i Izabeli – hiszpańskiej wersji imienia Isabel - (Jezabel) pochodzącej od hebrajskiego Eliszebeth od którego pochodzi także Elżbieta. W Polsce imię to pojawiło się razem z wpływami francuskimi (Izabelle) - belle po francusku znaczy piękna.
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj glonu należącego do sinic, wchodzącego w skład planktonu, zwłaszcza występującego w wodach słodkich
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biol. nazwa systematyczna|Anabaena|ref=tak., słodkowodna sinica tworząca nitkowate kolonie;
Anabaena – rodzaj sinic nitkowatych z rodziny Nostocales. Występuje jako endofit na wilgotnej powierzchni gleby i mchów, w komorach powietrznych paproci Azolla jako symbiont, w planktonie oraz pod korą w bulwach korzeniowych sagowców. Sinice z tego rodzaju są zdolne do wiązania azotu atmosferycznego. W żyznych wodach tworzą zakwity.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z anabiozą (np. organizmy anabiotyczne, stan anabiotyczny)
SJP.pl
odwracalny stan pozornej śmierci u zwierząt niższych i roślin; u człowieka spowodowany przez sztuczną hibernację, stosowaną przy ciężkich operacjach chirurgicznych; życie utajone
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biol. odwracalny stan pozornej śmierci, krańcowego obniżenia aktywności życiowej organizmu;
Anabioza (gr. anabíosis ‘ożywianie’), życie utajone – odwracalny, przejściowy stan skrajnego obniżenia aktywności życiowej (tzw. pozornej śmierci) organizmu, będący odpowiedzią na niekorzystne warunki środowiska naturalnego (np. zbyt niska temperatura, niedostatek wody).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: środek anaboliczny
SJP.pl
proces zmian w przebiegu morfogenezy odpowiedzialny za pojawianie się u osobnika cech gatunkowych lub nieobecnych u przodków
Anabolia – rodzaj owada z rzędu chruścików (Insecta:Trichoptera) z rodziny Limnephilidae. Larwy budują domki z piasku i fragmentów roślin lub detrytusu. W Polsce najpospolitsza jest Anabolia laevis - żyje w rzekach i jeziorach. Rzadsza jest Anabolia furcata, zasiedlająca głównie wody płynące, oraz Anabolia nervosa - występująca w rzekach i jeziorach głównie zachodniej Polski. Larwy są bardzo trudne do rozróżnienia. W jeziorach i rzekach występują przy brzegu zadrzewionym, czasami masowo.Anabolia brevipennis zasiedla drobne, śródleśne zbiorniki, czasem spotykana w niewielkich, wolno płynących, śródleśnych strumieniach nizinnych. Larwy tego gatunku wyraźnie różnią się od trzech pozostałych.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
wspomagający, przyspieszający budowę i przekształcanie związków złożonych (np. leki anaboliczne)
SJP.pl
środek zwiększający syntezę białek w organizmie oraz wytwarzanie mukopolisacharydów, zatrzymujący również w organizmie jony wapnia, potasu, fosforanów i kreatyninę, stosowany nielegalnie jako środek dopingujący; środek anaboliczny, steryd anaboliczny
Steroidy anaboliczno-androgenne (SAA) – grupa steroidów pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, która ma silne działanie anaboliczne tzn. powodujące przyspieszenie dzielenia się komórek tworzących określone tkanki organizmu zwierząt i ludzi. Są to pochodne testosteronu lub 19-nortestosteronu.
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj przemian metabolicznych polegający na syntezie złożonych związków organicznych ze związków prostych, w wyniku których gromadzona jest energia, substancje zapasowe oraz tworzone składniki komórek
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fizj. część procesów metabolicznych w organizmie, które polegają na syntezie złożonych związków chemicznych z prostszych, z towarzyszącym zużyciem energii
Anabolizm (z gr. ἀναβολή od ἁνά 'w górę' i βάλλειν 'rzut') – grupa reakcji chemicznych, w wyniku których z prostych substratów powstają związki złożone, gromadzące energię. Jest to ta część metabolizmu, która związana jest ze wzrostem tkanek organizmu (forma metabolizmu komórkowego). Często procesy metaboliczne dzieli się na anaboliczne (wzrostowe) i kataboliczne (związane z rozkładem i zanikaniem materii organicznej).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) rel. związany z anachoretą, dotyczący anachorety lub anachoretyzmu
Wiktionary
człowiek prowadzący ascetyczne życie poświęcone modlitwom i kontemplacji; pustelnik
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. człowiek pędzący życie w odosobnieniu, w ascezie, oddający się modlitwie i rozmyślaniom
(1.2) przen. osoba żyjąca samotnie
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. kobieta żyjąca w odosobnieniu z powodów religijnych
SJP.pl
Wiktionary
w historii: życie na pustyni jako wyraz skrajnej ascezy (prowadzone np. przez mnichów w Egipcie i Syrii w pierwszych wiekach chrześcijaństwa)
Anachoretyzm (z stgr. ἀναχωρέω anachoreo – „oddalam się, odchodzę w górę” tzn. odchodzę z doliny Nilu na pustynię) – forma religijności znana w chrześcijaństwie, judaizmie, hinduizmie, buddyzmie oraz islamie. Anachoreta udaje się w odosobnienie, by pędzić ascetyczne życie w samotności, modląc się, umartwiając i kontemplując.
SJP.pl
Wikipedia
niezgodność z epoką, w której dana rzecz, osoba lub pojęcie występuje; przeżytek; niewspółczesność
SJP.pl
1. przestarzały, nie na czasie, będący przeżytkiem (np. anachroniczne poglądy);
2. błędny z powodu umieszczenia w czasie, w którym nie występował lub nie występuje (np. anachroniczne porównania)
przymiotnik
(1.1) niezgodny z duchem czasu lub obecnym stanem wiedzy
(1.2) błędny chronologicznie, przypisujący zjawiska, fakty i ludzi do niewłaściwych czasów i epok historycznych
SJP.pl
Wiktionary
1. to, co jest niezgodne z duchem czasu; przestarzała rzecz, przeżytek
2. błąd chronologiczny
3. element świata przedstawionego niedopasowany do opisywanego w utworze czasu historycznego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) coś niezgodnego z duchem czasów i stanem wiedzy, przestarzałego (np. pogląd, rzecz)
(1.2) błąd chronologiczny, polegający na umiejscawianiu w dziele przedmiotu, zjawiska, zachowania itp., które miało miejsce w innym czasie: po lub przed;
Anachronizm (stgr. ἀναχρονισμός anachronismós, czyli „niezgodny w czasie”) – sposób wysłowienia niedopasowany do opisywanego w utworze czasu historycznego. Jest to też pojawienie się w tekście przedmiotów, osób, nienależących do opisywanej przez autora epoki lub czasów. Anachronizm wprowadzony nieświadomie przez autora jest błędem, ale często bywa stosowany celowo jako chwyt literacki. Może pełnić wówczas rolę aluzji lub żartu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdobiona opaska na włosy w antycznej Grecji
SJP.pl
figura stylistyczna polegająca na rozpoczynaniu nowego wersu wyrazem, który znajdował się na końcu wersu poprzedniego; conduplicatio
Anadiploza (gr. ἀναδίπλωσις anadíplōsis), inaczej palilogia (gr. παλιλογία palilogía), podwojenie (łac. geminātiō, condūplicātiō) – figura retoryczna polegająca na rozpoczynaniu wersu lub zdania wyrazem z poprzedzającego wersu lub zdania lub też na dwukrotnym powtórzeniu słowa na początku lub w środku wypowiedzi.
SJP.pl
Wikipedia
anadromiczne ryby - ryby wpływające w górę rzeki w celu odbycia tarła
przymiotnik
(1.1) icht. taki, który odbywa wędrówkę w górę rzeki
SJP.pl
Wiktionary
1. miasto w Rosji;
2. rzeka w Rosji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej, stolica Czukockiego Okręgu Autonomicznego;
(1.2) geogr. rzeka na Czukotce;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ Anadyr (rzeka lub miasto w Rosji)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Anadyrem, dotyczący Anadyru (miasta lub rzeki)
SJP.pl
Wiktionary
organizm rozwijający się w środowisku czasowo lub trwale pozbawionym wolnego tlenu; beztlenowiec, anaerobiont, anoksybiont
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) biol. organizm, który nie potrzebuje tlenu do życia i może rozwijać się w środowisku beztlenowym
Anaerob (gr. an – przedrostek oznaczający przeczenie; aer – powietrze; bio – żyję), beztlenowiec, anaerobiont, anoksybiont – organizm rozwijający się w warunkach beztlenowych.
Wyróżnia się:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
dotyczący anaerobiczności
SJP.pl
organizm rozwijający się w środowisku czasowo lub trwale pozbawionym wolnego tlenu; beztlenowiec, anaerob, anoksybiont
Anaerob (gr. an – przedrostek oznaczający przeczenie; aer – powietrze; bio – żyję), beztlenowiec, anaerobiont, anoksybiont – organizm rozwijający się w warunkach beztlenowych.
Wyróżnia się:
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
anoksybioza; życie w środowisku pozbawionym tlenu
SJP.pl
związany z anaerobem
przymiotnik relacyjny
(1.1) niewymagający obecności tlenu
SJP.pl
Wiktionary
anafalis perłowy - roślina z rodziny astrowatych
SJP.pl
Wikipedia
jedna z faz podziału jądra komórkowego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biol. trzecia faza podziału komórkowego
Anafaza – trzecia faza podziału komórki występująca po metafazie, a przed telofazą. Występuje zarówno w mitozie jak i w mejozie, przy czym w tym drugim podziale występuje dwukrotnie i oznaczana jest mianem "anafaza I" (podczas mejozy I) i "anafaza II" (podczas mejozy II).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. grecka wyspa na Morzu Egejskim, w południowej części archipelagu Cyklad;
(1.2) geogr. adm. gmina w Grecji, w regionie Wyspy Egejskie Południowe, obejmująca wyspę Anafi (1.1) i kilka mniejszych w sąsiedztwie;
Anafi (gr. Ανάφη) – grecka wyspa na Morzu Egejskim, należy do archipelagu Cyklad. Populacja wyspy wynosi 273 mieszkańców natomiast powierzchnia 40,4 km². Anafi leży na wschód od innej wyspy Santorini.
Leży w administracji zdecentralizowanej Wyspy Egejskie, w regionie Wyspy Egejskie Południowe, w jednostce regionalnej Thira, w gminie Anafi.
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj ogólnoustrojowej, silnej reakcji alergicznej typu natychmiastowego, która następuje po ekspozycji na alergen; reakcja anafilaktyczna
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. rodzaj ogólnoustrojowej reakcji alergicznej typu natychmiastowego, która ma miejsce po ekspozycji na alergen;
Anafilaksja, wstrząs anafilaktyczny (łac. anaphylaxia, commotus anaphylaciticus; ang. anaphylaxis, anaphylactic shock) – rodzaj nagłej, ciężkiej reakcji alergicznej lub niealergicznej, która może być przyczyną zgonu (zob. wstrząs). Anafilaksja ma charakter reakcji ogólnoustrojowej. Jej objawy zazwyczaj obejmują równoczesne wystąpienie kilku objawów, m.in.: swędzącej wysypki, obrzęku górnych dróg oddechowych oraz znaczny spadek ciśnienia tętniczego krwi. Częstymi przyczynami wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego są: ukąszenia owadów, alergeny w pożywieniu i leki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) med. związany z anafilaksją, dotyczący anafilaksji
SJP.pl
Wiktionary
figura stylistyczna polegająca na rozpoczynaniu kolejnych wersów od tego samego wyrazu lub grupy wyrazów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. odwołanie się w wypowiedzi do czegoś, co wcześniej zostało już wspomniane
(1.2) liter. figura stylistyczna polegająca na powtórzeniu tego samego słowa lub zwrotu na początku kolejnych wersów, zdań lub fraz, co służy wzmocnieniu wyrazu emocjonalnego lub rytmicznego
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
wędrówka ujemnie naładowanych cząstek w kierunku elektrody dodatniej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fiz. elektr. zjawisko zachodzące w płynach pod wpływem pola elektrycznego, polegające na ruchu ujemnie naładowanych cząstek w kierunku anody
Elektroforeza – zjawisko elektrokinetyczne polegające na ruchu cząstek fazy rozproszonej w nieruchomej fazie rozpraszającej, pod wpływem pola elektrycznego. Ruch w kierunku anody nazywany jest anaforezą, a w kierunku katody – kataforezą.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. w utworze literackim, poezji: wykorzystujący anaforę jako środek stylistyczny;
2. zaimek anaforyczny - zaimek używany w celu nawiązania do zdania wcześniejszego, zastępuje powtórne użycie tego samego rzeczownika, zwykle ostatniego rzeczownika z poprzedniego zdania, np. "on" odnoszący się do kociego ogona w zdaniach: "Kot miał sterczący ogon. Był on rudy."
SJP.pl
brak chęci współżycia seksualnego
SJP.pl
środek obniżający pobudliwość i sprawność seksualną
Anafrodyzjak – substancja zmniejszająca pobudliwość seksualną. Anafrodyzjaki podaje się, między innymi, osobom popełniającym przestępstwa seksualne. Substancja ta obniża popęd płciowy lub nawet powoduje uwolnienie się od presji potrzeby seksualnej.
Nie istnieją anafrodyzjaki, które tłumiłyby libido bez powodowania istotniejszych skutków ubocznych w organizmie.
SJP.pl
Wikipedia
aktywna faza wzrostu włosa
SJP.pl
stopniowy rozwój ewolucyjny organizmów powodujący przekształcenie się jednego gatunku w inny; ewolucja filetyczna
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biol. ewolucyjny proces przekształcania się jednego gatunku w inny bez rozgałęzienia drzewa rodowego, czyli bez powstawania nowych, bocznych linii ewolucyjnych
Anageneza, transformacja filetyczna – ewolucyjna zmiana cech całej populacji danego gatunku doprowadzająca do tak istotnej różnicy w porównaniu z populacją wyjściową (początkową), że nowa populacja może być uznana za nowy gatunek biologiczny, a populacja początkowa – za gatunek wymarły. W transformacji anagenetycznej nie powstaje żadna grupa siostrzana dla nowego gatunku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ anagen
SJP.pl
1. gra świateł i cieni dająca wrażenie reliefu;
2. dwa wydrukowane obrazy jednego przedmiotu, dające wrażenie widzenia stereoskopowego przy oglądaniu przez odpowiednie okulary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jeden z typów rysunku lub fotografii stereoskopowej, dający złudzenie trójwymiaru podczas oglądania za pomocą specjalnych, najczęściej czerwono-niebieskich, okularów;
(1.2) szt. ryta, kuta lub odlewana płaskorzeźba, stanowiąca zwykle dekorację naczyń
(1.3) gra świateł i cieni dająca wrażenie reliefu
Anaglif – jeden z typów rysunku lub fotografii stereoskopowej, dający złudzenie trójwymiaru podczas oglądania za pomocą specjalnych, najczęściej czerwono-cyjanowych (turkusowych), okularów. Sporządzenie anaglifów polega na nałożeniu na siebie dwóch zdjęć, wykonanych z lekkim poziomym przesunięciem, odpowiadającym obrazom dla lewego i prawego oka. Zdjęcia takie można uzyskać używając szyny nakładanej na statyw lub specjalnych aparatów fotograficznych o dwóch obiektywach. Do połączenia dwóch zdjęć stosuje się specjalistyczne oprogramowanie komputerowe. Anaglify rysunków wykorzystywane są przy geometrii przestrzennej. Do zalet tego typu grafiki należy łatwa technika jej wykonania i niska cena okularów filtrujących. Wadami są zaś przebarwienia występujące przy oglądaniu (spowodowane przez kolorowe szkiełka) i nieodwzorowanie przestrzennych szczegółów – obiekty na anaglifach wprawdzie są posegregowane na plany, ale często sprawiają wrażenie jakby były wycięte z kartonu i ustawione w przestrzeni.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący anaglifu
SJP.pl
zabieg kompozycyjny, scena nagłego rozpoznania przez bohatera w nieznanej osobie kogoś bliskiego, stosowany w utworach literackich, np. Odyseja, Oresteja, Skąpiec
SJP.pl
Wikipedia
podnoszący na duchu, wzniosły
przymiotnik
(1.1) teol. chrzesc. podnoszący na duchu, wzniosły
SJP.pl
Wiktionary
wyraz (wyrażenie, zdanie) utworzony przez przestawienie liter lub sylab innego wyrazu (wyrażenia, zdania); anagramat
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. wyraz lub zespół wyrazów, powstały przez zmianę kolejności liter innego wyrazu lub zespołu wyrazów;
Anagram – nazwa wywodząca się od słów greckich: ana- (nad) oraz grámma (litera), oznacza wyraz, wyrażenie lub całe zdanie powstałe przez przestawienie liter bądź sylab innego wyrazu lub zdania, wykorzystujące wszystkie litery (głoski bądź sylaby) materiału wyjściowego. W czasopismach szaradziarskich pojawiają się zadania polegające na odgadnięciu wykreskowanego anagramu na podstawie wierszowanego komentarza, a także anagramy rysunkowe polegające na ułożeniu hasła z wszystkich liter właściwego określenia rysunku. Formami spokrewnionymi z anagramem są stenoanagram, egzoanagram i endoanagram.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: wyraz (wyrażenie, zdanie) utworzony przez przestawienie liter lub sylab innego wyrazu (wyrażenia, zdania); anagram
SJP.pl
program do wyszukiwania wyrazów z podanego zestawu liter
SJP.pl
związany z anagramatem (anagramem), polegający na przestawieniu liter (np. odczytane w sposób anagramatyczny); anagramowy
SJP.pl
przestawić, przestawiać litery lub sylaby w wyrazie w taki sposób, by powstał nowy wyraz
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) książk. przestawianie liter w wyrazie w celu utworzenia nowego słowa
Wiktionary
rzadko, potocznie: zagadka oparta na anagramie, polegająca na przestawieniu liter lub sylab wyrazów, wyrażeń, zdań
Anagramówka – rodzaj diagramowego zadania szaradziarskiego polegającego na wpisywaniu do diagramu wyrazów będących anagramami zdefiniowanych lub podanych wyrazów lub zwrotów.
SJP.pl
Wikipedia
związany z anagramem, polegający na przestawieniu liter (np. odczytane w sposób anagramowy, rebus anagramowy); anagramatyczny
SJP.pl
[czytaj: Anahajm] miasto w USA
Anaheim – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Kalifornia. Miasto zostało założone w 1857 przez imigrantów niemieckich. Prawa miejskie otrzymało w 1915 r.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mit. ormiańska bogini płodności, uzdrawiania, mądrości i wody, we wcześniejszych mitach również bogini wojny
Wiktionary
Anahita (آناهیتا, awest. Aredwi Sura Anahita "Wilgotna Jaśniejąca Nietykalna", npers. Nahid) – w dawnej religii irańskiej bogini, później jazata, słodkiej wody i płodności oraz porządku społecznego, zwana też Naną (Piastunką). Imię Anahita wzięła od mitycznej rzeki.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) hist. imię|polski|m.
Anaklet (łac. Anacleto, także Ankletus, Anankletus, Kletus; ur. w I wieku zm. ok. 91 w Rzymie) – męczennik i święty Kościoła katolickiego, 3. papież w okresie od ok. 79 do 91 roku.
Wiktionary oraz Wikipedia
niepoprawna konstrukcja składniowa
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. zdanie niepoprawne pod względem składniowym
Anakolut (gr. ἀνακόλουθον anakólouthon „pozbawiony związku, nielogiczny” od ἀν- an- „bez” i ἀκόλουθος akólouthos „następujący”) – błąd składniowy zniekształcający budowę zdania w taki sposób, że zanika związek logiczny między jego członami. Inaczej mówiąc, jest to wypowiedź zorganizowana składniowo tak, że jej poszczególne człony kłócą się z porządkiem logicznym zdania i są niepoprawne pod względem gramatycznym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: anakolut
SJP.pl
→ anakolut
SJP.pl
wąż z rodziny dusicieli
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) herp. ziemnowodny wąż zamieszkujący lasy tropikalne, największy dusiciel;
(1.2) uczn. penis
Eunectes (także jako Anakonda) – rodzaj węży z podrodziny boa (Boinae) w rodzinie dusicielowatych (Boidae), zamieszkujących bagna, mokradła i rzeki w gęstych lasach tropikalnych Ameryki Południowej. Węże ziemnowodne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: anakonda
przymiotnik
(1.1) związany z anakondą, dotyczący anakondy
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) rzad. związany z anakondą, dotyczący anakondy
Wiktionary
Anakreont (ok. 570-ok. 485 p.n.e.), poeta grecki
Anakreont z Teos, stgr. Ἀνακρέων Anakreon, łac. Anacreon (ur. ok. 570 p.n.e., zm. ok. 485 p.n.e.) – grecki poeta liryczny pochodzący z jońskiego miasta Teos.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Anakreonta lub z nim związany
SJP.pl
SJP.pl
utwór poetycki, nawiązujący do formy stworzonej przez Anakreonta, sławiący uroki życia, wino, śpiew, biesiadę
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) liter. wiersz o tematyce biesiadnej, wesołej lub rubasznej;
Anakreontyk – wierszowany utwór literacki o tematyce biesiadnej, wesołej lub rubasznej, sławiący uroki życia, opowiadający o miłości w sposób żartobliwy. Nazwa gatunku pochodzi od greckiego poety Anakreonta z Teos (VI w. p.n.e.), który ukształtował styl i miarę wierszową wiersza anakreontejskiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w muzyce inaczej przedtakt
Anakruza, przedtakt (gr. ανακρουσις) – nieakcentowana sylaba (jedna lub dwie), która znajduje się przed pierwszą zgłoską akcentowaną w danym wersie sylabotonicznym. Anakruza charakteryzuje się tym, że tych sylab nie wlicza się do danego rachunku stóp metrycznych. Termin anakruza został przyjęty w poezji na początku XIX w. z teorii muzyki.
SJP.pl
Wikipedia
Anaksagoras z Kladzomen (ok. 500 p.n.e. - ok. 428 p.n.e.), grecki filozof
Anaksagoras z Kladzomen (stgr. Ἀναξαγόρας; ur. ok. 500 p.n.e., zm. ok. 428 p.n.e.) – grecki filozof.
SJP.pl
Wikipedia
Anaksymander z Miletu (ok. 610-546 p.n.e.) - jeden z pierwszych jońskich filozofów przyrody
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Anaksymandra lub z nim związany
SJP.pl
Anaksymenes z Miletu (ok. 585 - 525 p.n.e.), filozof grecki
Anaksymenes z Miletu (gr. Άναξιμένης, ur. ok. 585 p.n.e., zm. ok. 525 p.n.e.) – presokratejski joński filozof przyrody, uczeń Anaksymandra, należący do szkoły milezyjskiej.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Anaksymenesa lub z nim związany
SJP.pl
wulgarnie: penetracja odbytu partnera seksualnego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) seks. pot. seksualny stosunek analny
SJP.pl
Wiktionary
minerał skałotwórczy, uwodniony glinokrzemian sodu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. pospolity minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy zeolitów;
Analcym – minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy zeolitów (oraz ze względu na wiele cech wspólnych także do grupy skaleniowców). Jest minerałem bardzo pospolitym, jego prawidłowe kryształy należą jednak do rzadkości.
Nazwa pochodzi od gr. analkis = słaby, bezsilny; nawiązuje do słabych możliwości naelektryzowania się tego minerału podczas pocierania.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zbiór fragmentów dzieł lub całych dzieł, przeznaczony do celów dydaktycznych lub naukowych; wypisy
Analekta, analecta (stgr. ἀνάλεκτα, análekta – rzeczy wybrane) – zbiór niewielkich dzieł lub fragmentów większych utworów, jednego lub kilku autorów, opatrzony przypisami źródłowymi, przeznaczony zwykle do celów naukowo-dydaktycznych.
SJP.pl
Wikipedia
zegar analemmatyczny - zegar słoneczny wskazujący godzinę cieniem rzucanym przez pręt znajdujący się w środku tarczy
SJP.pl
SJP.pl
lek pobudzający krótkotrwale ośrodkowy układ nerwowy i główny ośrodek oddechowy
Analeptyki (gr. analēptikós ‘przywracający siły’), analeptica, środki cucące – leki pobudzające ośrodkowy układ nerwowy, zwłaszcza ośrodek oddechowy i ośrodek naczynioruchowy (krążeniowy) oraz odruchy, a w większych dawkach również inne obszary. Obecnie są stosowane bardzo rzadko, zazwyczaj w celach pobudzenia oddychania (np. przy zatruciu). Mogą bowiem wywoływać pobudzenie psychoruchowe oraz drgawki. Częściej używa się ich w neurofarmakologii doświadczalnej.
SJP.pl
Wikipedia
1. dorosła osoba nieumiejąca czytać i pisać;
2. przenośnie: osoba niemająca zupełnie wiedzy w danej dziedzinie; ignorant
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) eduk. człowiek dorosły nieumiejący czytać ani pisać, czyli nieznający alfabetu
(1.2) przen. pot. pejor. ktoś zupełnie nieznający się na czymś
Analfabetyzm (gr. ἀναλφάβητος nieznający liter) – w rozumieniu popularnym brak umiejętności pisania i czytania oraz wykonywania czterech podstawowych działań matematycznych u osób dorosłych, tj. według kryteriów UNESCO – powyżej 15. roku życia. Osoby nieposiadające takich umiejętności nazywane są „analfabetami”.
Procesem zmniejszającym analfabetyzm poprzez nauczanie analfabetów posługiwania się pismem oraz drukiem jako środkami komunikacji jest alfabetyzacja.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta nie umiejąca czytać i pisać
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) eduk. osoba płci żeńskiej niepotrafiąca pisać i czytać
(1.2) przen. pot. pejor. / eufem. osoba płci żeńskiej zupełnie nieznająca się na czymś
SJP.pl
Wiktionary
1. brak umiejętności czytania i pisania u dorosłych osób;
2. przenośnie: zupełny brak wiedzy w jakiejś dziedzinie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) eduk. brak umiejętności czytania i / lub pisania;
Analfabetyzm (gr. ἀναλφάβητος nieznający liter) – w rozumieniu popularnym brak umiejętności pisania i czytania oraz wykonywania czterech podstawowych działań matematycznych u osób dorosłych, tj. według kryteriów UNESCO – powyżej 15. roku życia. Osoby nieposiadające takich umiejętności nazywane są „analfabetami”.
Procesem zmniejszającym analfabetyzm poprzez nauczanie analfabetów posługiwania się pismem oraz drukiem jako środkami komunikacji jest alfabetyzacja.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
środek przeciwbólowy, przeciwreumatyczny
SJP.pl
1. uśmierzający, łagodzący ból, pomocny w leczeniu bólu; przeciwbólowy;
2. niewrażliwy na ból
przymiotnik
(1.1) med. nieczuły na ból
(1.2) med. zmniejszający ból
SJP.pl
Wiktionary
lek znieczulający, przeciwbólowy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) farm. środek przeciwbólowy, lek przeciwbólowy;
Analgetyki, leki przeciwbólowe, środki przeciwbólowe – substancje chemiczne powodujące analgezję, czyli zniesienie czucia bólu. Należą do nich związki o różnej budowie oraz sile i mechanizmie działania. Zgodnie z drabiną analgetyczną dzielą się na leki opioidowe oraz nieopioidowe.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zniesienie czucia bólu z zachowaniem innych rodzajów czucia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. niewrażliwość na ból z zachowaniem innych rodzajów czucia;
Analgezja, znieczulenie – zjawisko zniesienia czucia bólu; również znieczulenie w hipnozie. Dotyczy bólu powstałego wskutek działania czynników fizycznych (na przykład uderzenia) lub chemicznych (na przykład oparzenia kwasem).
W celu zniesienia czucia bólu stosowane są:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
składnik próbki analitycznej podlegający oznaczaniu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. składnik próbki, który podlega oznaczaniu
Analit – składnik próbki badanej metodami analizy chemicznej, który podlega wykryciu lub oznaczeniu. Analit może być składnikiem roztworu, mieszaniny gazów albo ciała stałego. Przykładem mogą być odpowiednio jony chlorkowe oznaczane w roztworze soli kuchennej, tlen w powietrzu, czy żelazo w stali.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. kobieta bardzo dobrze radząca sobie z analizą różnych problemów;
2. kobieta dokonująca analiz w określonej dziedzinie wiedzy lub nauki
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rodzaj żeński od rzeczownika → analityk (specjalista zajmujący się analizą danych i prognozowaniem)
(1.2) rodzaj żeński od rzeczownika → analityk (chemik, naukowiec badający budowę chemiczną substancji)
SJP.pl
Wiktionary
związany z analizą i badaniami (np. aparatura analityczno-badawcza)
SJP.pl
SJP.pl
związany z analizą (np. analityczne myślenie, metody analityczne)
przymiotnik
(1.1) związany z analizą
(1.2) dający się rozłożyć na składowefakt.
SJP.pl
Wiktionary
1. osoba bardzo dobrze radząca sobie z analizą różnych problemów;
2. osoba dokonująca analiz w określonej dziedzinie wiedzy lub nauki
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) specjalista zajmujący się analizą danych i wysuwaniem prognoz w obrębie konkretnej dziedziny wiedzy
(1.2) naukowiec lub specjalista badający budowę chemiczną substancji
SJP.pl
Wiktionary
nauka o rozbiorze pojęć i myśli
SJP.pl
1. operacja myślowa polegająca na dokładnym rozważeniu problemu;
2. odpowiednie zestawienie i opracowanie danych przez porównanie i wyciągnięcie wniosków na temat istoty zjawiska, jego rozwoju w przyszłości itp.; także: dokument, raport itp. z tego opracowania;
3. określanie składu czegoś za pomocą metod laboratoryjnych; także: dokument z opisem takiego badania
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) badanie danych cech, części, elementów, struktury jakiegoś przedmiotu, pojęcia, zjawiska;
(1.2) określanie składu ilościowego, składników lub struktury badanego związku chemicznego;
Analiza (łac. analysis, od stgr. ἀνάλυσις z ἀνά „w górę” i λύω „rozwiązywać”) – rozkład na składniki (czynniki), zarówno w znaczeniu materialnym, jak i niematerialnym. Wyodrębnienie cech, właściwości, składników badanego przedmiotu lub zjawiska. Przeciwieństwem analizy jest synteza.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba analizująca coś
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. urządzenie, które wykonuje analizy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) ten, kto coś analizuje, bada, czegoś docieka
Pojęcia:
Przyrządy:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z analizatorem, dotyczący analizatora, właściwy analizatorowi (temu kto analizuje)
Wiktionary
osiąganie satysfakcji seksualnej przez stymulację odbytu; seks analny
SJP.pl
1. dokonywać operacji myślowej polegającej na dokładnym rozważeniu problemu, wyodrębnieniu pewnych jego cech;
2. odpowiednio zestawiać i opracowywać dane, przez porównywanie i wyciąganie wniosków na temat istoty zjawiska, jego rozwoju w przyszłości itp.;
3. określać skład czegoś za pomocą metod laboratoryjnych
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) przeprowadzać proces analizy
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|analizować.
Wiktionary
związany z odbytem i pochwą (np. wibrator analno-pochwowy)
SJP.pl
→ analny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co analne
SJP.pl
Wiktionary
związany z odbytem (np. seks analny); odbytowy, odbytniczy
przymiotnik
(1.1) książk. odbytniczy, odbytowy
SJP.pl
Wiktionary
specjalista od maszyn analogowych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rzecz lub pojęcie będące odpowiednikiem innego
(1.2) chem. pierwiastek z szeregu pierwiastków o analogicznej budowie elektronowej
(1.3) chem. związek chemiczny o takiej samej budowie ale o zastąpiąnym co najmniej jednym atomie w stosunku do związku wyjściowego;
(1.4) pot. płyta analogowa
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w logice: część składowa pojęcia analogii
SJP.pl
1. podobieństwo, zgodność pod pewnym względem;
2. przedmiot, pojęcie, zjawisko pełniące taką samą funkcję lub podobne do innego; odpowiednik
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) podobieństwo danych rzeczy, sytuacji, zjawisk pod jakichś względem;
Analogia (gr. ἀναλογία – odpowiedniość, podobieństwo) – oznacza orzekanie o pewnych cechach (właściwościach) jednego przedmiotu (rzeczy, osoby, zjawiska, pojęcia itp.) na zasadzie jego podobieństwa do innego przedmiotu (którego odpowiednie cechy są określone i znane) lub równoległości występujących pomiędzy nimi innych cech. Do analogii zwykło się sięgać w filozofii, prawie, teologii, polityce, retoryce, matematyce, fizyce, biologii (np. narządy analogiczne), statystyce itp.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) w sposób analogiczny
Wiktionary
znaczne podobieństwo dwóch rzeczy, ich właściwości, cech itp.; także: sytuacja, zjawisko, rzecz zbieżne z czymś lub bardzo do czegoś podobne; analogia
SJP.pl
bardzo podobny do czegoś, mający zbieżne cechy z czymś (np. analogiczne poglądy, analogiczne zachowania); zbieżny, tożsamy, podobny, odpowiedni
przymiotnik
(1.1) podobny do czegoś
SJP.pl
Wiktionary
wnioskowanie na podstawie podobieństw
SJP.pl
przypadek, przedmiot podobny, zbieżny, odpowiadający innemu; odpowiednik; analog
SJP.pl
1. cecha czegoś wykorzystującego technikę analogową;
2. żartobliwie: cecha kogoś lub czegoś niezdominowanego przez technikę cyfrową
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest analogowe
SJP.pl
Wiktionary
działający w oparciu o technikę analogową (służącą wytwarzaniu, przesyłaniu i przetwarzaniu sygnałów ciągłych, a nie "skokowych", jak np. w technice cyfrowej), np. urządzenia analogowe, telefon analogowy
przymiotnik
(1.1) techn. wykorzystujący technikę analogową
SJP.pl
Wiktionary
figura retoryczna polegająca na rozbicie naturalnego toku wypowiedzi i umieszczeniu z dala od siebie wyrazów, które powinny stać blisko siebie
SJP.pl
→ anamneza
SJP.pl
→ anamneza
SJP.pl
1. wywiad lekarski
2. w filozofii sposób poznania przez przypominanie, niezależny od empirycznego doświadczenia
3. modlitwa mszalna następująca bezpośrednio po Przeistoczeniu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. wywiad lekarski na temat m.in. historii choroby,
(1.2) rel. modlitwa, część liturgii eucharystycznej,
(1.3) filoz. sposób poznania przez przypominanie, niezależny od doświadczenia zmysłowego,
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
u grzybów: bezpłciowa postać rozwojowa (morfa)
Anamorfa – bezpłciowa postać rozwojowa (morfa) u grzybów. U wielu grzybów należących do workowców występują dwie postacie rozwojowe; anamorfa rozmnażająca się bezpłciowo i teleomorfa rozmnażająca się płciowo. U podstawczaków zdarza się to bardzo rzadko.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: anamorfoza
SJP.pl
SJP.pl
1. liniowe zwężenie lub rozszerzenie obrazu w jednym kierunku, stosowane w technice filmu panoramicznego
2. takie odwracalne przekształcenie płaszczyzny, które zamienia dany nomogram w nomogram równoważny zbudowany z samych linii prostych
Anamorfoza (gr. anamórphōsis – przekształcenie) – celowa deformacja obrazu, która może pokazać obraz niezdeformowany poprzez np. odbicie jej w zwierciadle wypukłym, ściśnięcie lub rozciągnięcie obrazu zdeformowanego. Anamorfoza w malarstwie może ukazać oryginał, jeśli na płótno malarskie spojrzy się pod odpowiednim kątem.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: anamorfoza
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
1. tropikalna bylina uprawna z rodziny ananasowatych;
2. w przenośni: łobuz, nicpoń
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Ananas|Mill.|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny bromeliowatych;
(1.2) bot. roślina z rodzaju ananasów (1.1)
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy
(2.1) kulin. owocostan rośliny z rodzaju ananasów (1.1)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(3.1) pot. o niegrzecznym dziecku
Ananas (Ananas Mill.) – rodzaj roślin zielnych z rodziny bromeliowatych (Bromeliaceae). Obejmuje w zależności od ujęcia jeden do ok. 7 gatunków. Rośliny te w stanie naturalnym rosną w Ameryce Południowej. Już w okresie przedkolumbijskim rozpowszechniona w uprawie została beznasienna odmiana ananasa jadalnego o soczystym owocostanie. Nazwa rodzajowa utworzona została od nazwy tych roślin w językach tupi (nana).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
szklarnia służąca do hodowli ananasów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ogrod. budynek przeznaczony do hodowli ananasów
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: ananas
SJP.pl
mały ananas
SJP.pl
rodzina roślin jednoliściennych licząca około 2000 gatunków, głównie z wilgotnych lasów Ameryki Południowej i Północnej; bromeliowate, zapylcowate
Bromeliowate, ananasowate, zapylcowate (Bromeliaceae Juss.) – rodzina roślin jednoliściennych. Należy tu około 1,7 tys. gatunków skupionych w 55–57 rodzajów. Niemal wszystkie, z jednym tylko wyjątkiem (Pitcairnia feliciana – endemit wyżyny Futa Dżalon w Gwinei w zachodniej Afryce), występują w Ameryce Południowej i Północnej, głównie w strefie tropikalnej. Najdalej na północy bromeliowate sięgają do Wirginii i Teksasu, najdalej na południu rosną w środkowej Argentynie i Chile.
SJP.pl
Wikipedia
1. o cechach podobnych do ananasa;
2. o cechach ananasowatych (rodzina roślin)
przymiotnik
(1.1) bot. przypominający owoc ananasa
(1.2) bot. o cechach roślin z rodziny ananasowatych
SJP.pl
Wiktionary
przedstawiciel rzędu roślin jednoliściennych; bromeliowiec, zapylcowiec
SJP.pl
1. odmiana gruszki
2. wódka ananasowa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) spoż. nalewka na ananasie
(1.2) ogrod. odmiana gruszy
SJP.pl
Wiktionary
zrobiony z ananasów i cytryn, mający smak zarówno ananasowy, jak i cytrynowy itp. (np. sok ananasowo-cytrynowy)
SJP.pl
zrobiony z ananasów i kokosów, mający smak zarówno ananasowy, jak i kokosowy (np. ciasto ananasowo-kokosowe)
SJP.pl
o smaku ananasa
przymiotnik
(1.1) dotyczący ananasów, związany z ananasami
(1.2) przyrządzony z ananasów, z dodatkiem ananasów
SJP.pl
Wiktionary
w hinduizmie: stan szczęścia, rozkoszy
SJP.pl
Wikipedia
organiczny związek chemiczny występujący w organizmach żywych, neuroprzekaźnik wydzielający się podczas snu i relaksu
Anandamid (AEA) – organiczny związek chemiczny z grupy psychoaktywnych kannabinoidów występujący w organizmach żywych. Wchodzi w skład układu endokannabinoidowego. Jest neuroprzekaźnikiem wydzielającym się podczas snu i relaksu. Działa zarówno ośrodkowo jak i obwodowo. Anandamid jest alkaloidem kakaowca.
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Ananiasz – imię męskie pochodzenia biblijnego. Grecka forma hebrajskiego Hananiah – „Jahwe jest łaskawy”. Jednym z patronów tego imienia jest św. Ananiasz z Damaszku.
Ananiasz imieniny obchodzi 25 stycznia, 1 grudnia i 16 grudnia.
Ananiasz w innych językach:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Ananiasz z małżonką; Ananiaszowie
SJP.pl
Ananiasz z małżonką; Ananiaszostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Ananiasza lub z nim związany
SJP.pl
pseudonim utworzony z liter nazwiska autora
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rodzaj pseudonimu; nazwisko autora zapisane w szyku odwróconym;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: ananim
SJP.pl
kultura ananińska - kultura schyłku epoki brązu i wczesnej epoki żelaza, przypisywana przodkom ludów ugrofińskich dorzecza Wołgi; stworzyła silny ośrodek metalurgiczny
SJP.pl
1. związany z wewnętrznym przymusem;
2. zespół anankastyczny - zespół natręctw
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) psych. osoba charakteryzująca się osobowością anankastyczną, mająca bardzo uporządkowane życie i maniakalnie dążąca do perfekcji kosztem relacji z innymi
Wiktionary
natręctwo w postaci przymusu zastanawiania się nad zagadnieniami nonsensownymi; występuje głównie w schizofrenii
Anankazm – rodzaj obsesji polegający na przymusie zastanawiania się nad niemającymi sensu zagadnieniami lub problemami niemożliwymi do rozwiązania. Termin wprowadził do psychiatrii Karl Jaspers.
SJP.pl
Wikipedia
przenośnie: przeznaczenie, fatum
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. bogini i uosobienie konieczności, bezwzględnego przymusu, nieuchronności i siły zniewalającej do podporządkowania się wyrokowi przeznaczenia, utożsamiana z rzymską Necessitas;
(1.2) astr. jeden z księżyców Jowisza;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mit. bóg-pająk z legend Afryki Zachodniej;
Anansi (Pan Pająk) – postać mitologiczna z legend Afryki Zachodniej, bóg trickster – wielki oszust.
Pierwotnie uważany był za stwórcę świata, później – dawcę kultury. Wyczyny Anansiego są tematem ludowych opowiadań, które występują również w Indiach Zachodnich.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jedna z asan; pozycja leżąca na boku, w której zewnętrzna noga jest uniesiona do góry, a dłoń zewnętrznej ręki chwyta paluch uniesionej stopy
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w Rosji, w Kraju Krasnodarskim, port nad Morzem Czarnym;
Anapa (ros. Анапа) – miasto w Rosji, w Kraju Krasnodarskim, port nad Morzem Czarnym. Około 94 tys. mieszkańców (2021). Jest uzdrowiskiem morskim (wody mineralne, kąpiele błotne). Są tam tereny upraw winnej latorośli.
W mieście rozwinął się przemysł spożywczy i materiałów budowlanych.
Wiktionary oraz Wikipedia
wierszowa stopa złożona z trzech sylab: dwóch krótkich i długiej w metryce antycznej, bądź z dwóch nieakcentowanych i akcentowanej w wierszu sylabotonicznym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) liter. w wierszach stopa metryczna złożona z dwóch sylab krótkich i jednej długiej;
Anapest (gr. anápaiston – odwrócony; dosł. odbity (daktyl),) w metryce iloczasowej to stopa metryczna składająca się z trzech sylab: dwóch krótkich i jednej długiej.
W wierszach polskich odpowiednikiem anapestu jest sekwencja składająca się z dwóch sylab nieakcentowanych i jednej akcentowanej. W polszczyźnie niemalże nie ma wyrazów będących naturalnymi anapestami (jednym z kilku wyjątków jest arcymistrz), bardzo nieliczne są też zestroje akcentowe o anapestycznym układzie sylab (np. i do dna), więc stopę tę tworzy się dzięki odpowiedniemu łączeniu wyrazów w szyku zdania, jak w pierwszym wersie wiersza Leśmiana Zielona godzina (I):
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ anapest
SJP.pl
stan rozrostu komórek występujący w nowotworach złośliwych
Anaplazja – brak zróżnicowania lub zatrzymanie różnicowania lub proces odróżnicowania się komórek, powstawanie z komórek zróżnicowanych nowych pokoleń komórek o coraz to mniejszym stopniu zróżnicowania albo też zatrzymanie różnicowania (dojrzewania) komórki wraz z zachowaną zdolnością do mnożenia się. Charakterystyczna cecha nowotworów złośliwych. Obecnie uważa się, że w procesie nowotworzenia nie dochodzi do odróżnicowania, a raczej do zablokowania różnicowania.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. choroba wywołana przez bakterie Anaplasma przenoszone przez kleszcze z rodzaju Ixodes, które namnażają się w granulocytach
Anaplazmoza (łac. anaplasmosis), ludzka anaplazmoza granulocytarna (ang. human granulocytic anaplasmosis, HGA), dawniej określana jako ludzka granulocytarna ehrlichioza (ang. human granulocytic ehrlichiosis, HGE), odkleszczowa choroba zakaźna wywoływana przez bakterie Gram-ujemne Anaplasma phagocytophilum.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) brak koordynacji pomiędzy częściami zdania złożonego; odmiana anakolutu
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Anapą, dotyczący Anapy
Wiktionary
przedstawiciel podgromady zauropsydów
SJP.pl
przedstawiciel podgromady zauropsydów
Anapsydy (Anapsida) – podgromada zauropsydów o prymitywnej budowie, siostrzana do kladu Eureptilia, obejmującego diapsydy oraz rodziny Captorhinidae i Protorothyrididae. Ich nazwa nawiązuje do braku otworów skroniowych w czaszce, który uważano za charakterystyczną cechę członków tej grupy; związany z tym swoisty układ mięśni w czaszce ogranicza sprawność ruchów żuchwy. Obecnie wiadomo, że część anapsydów miała otwory skroniowe (m.in. Acleistorhinus czy Candelaria; być może także Mesosaurus, choć obecność otworów skroniowych w jego wypadku jest kwestionowana). Obecność dolnego otworu skroniowego u bazalnych przedstawicieli grupy, takich jak mezozaury czy przedstawiciele Lanthanosuchoidea, sugeruje nawet, że anapsydy mogły wyewoluować z owodniowców mających dolny otwór skroniowy.
SJP.pl
Wikipedia
pogardliwie: anarchista
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. środ. polit. anarchista
SJP.pl
Wiktionary
1. sytuacja, w której władze państwowe utraciły kontrolę nad sytuacją w kraju; bezrząd, bezprawie;
2. potocznie: nieprzestrzeganie lub brak obowiązujących zasad; bezład, samowola, chaos;
3. ustrój polityczno-społeczny bez władz państwowych, w którym nie obowiązują przepisy prawa;
4. środowiskowo: duże A wpisane w okrąg; znak anarchistów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) forma struktury społeczno-politycznej, w której nie ma żadnej ukonstytuowanej władzy;
(1.2) pot. chaos organizacyjny w instytucji, organizacji lub społeczności
Anarchia (stgr. ἀναρχία – „bez władcy”) – forma struktury społeczno-politycznej, w której nie ma żadnej ukonstytuowanej władzy, ani nie obowiązują żadne normy prawne.
W rozumieniu politycznym (w anarchizmie) to taka struktura, w której państwo zostaje zastąpione przez nieprzymusową i niescentralizowaną organizację społeczeństwa (np. federację autonomicznych miejscowości).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stan chaosu i nieporządku w państwie; anarchia
SJP.pl
związany z anarchią, wynikający z anarchii, właściwy anarchii (np. anarchiczne zachowanie, anarchiczny charakter)
przymiotnik
(1.1) związany z anarchią
SJP.pl
Wiktionary
1. osoba będąca zwolennikiem anarchizmu (ideologii i ruchu);
2. potocznie: zwolennik braku dyscypliny, anarchii w życiu publicznym
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zwolennik anarchizmu
(1.2) zwolennik kompletnego rozprężenia (anarchii) w życiu publicznym
Anarchizm – doktryna polityczna i ruch społeczny, które cechują się niechęcią wobec władzy oraz odrzuceniem własności prywatnej i wszelkich przymusowych form hierarchii. Anarchizm wzywa do zniesienia państwa, które uważa za niepotrzebne i szkodliwe.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zwolenniczka anarchizmu
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: anarchista
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z anarchistą, dotyczący anarchisty, właściwy anarchiście
SJP.pl
Wiktionary
związany z anarchizmem, właściwy anarchizmowi (np. anarchistyczna polityka, anarchistyczni działacze)
przymiotnik
(1.1) związany z anarchizmem
SJP.pl
Wiktionary
doprowadzanie do anarchii
SJP.pl
1. ideologia i ruch społeczny głoszące zbędność państwa i wszelkich jego organów, uznające nieograniczoną wolność jednostki za wartość nadrzędną, postulujące oparcie życia społecznego na związkach wolnych gmin;
2. potocznie: propagowanie chaosu i braku dyscypliny w życiu publicznym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ruch społeczny i ideologia głosząca likwidację państwa oraz postulująca nieograniczoną wolność za nadrzędną wartość;
Anarchizm – doktryna polityczna i ruch społeczny, które cechują się niechęcią wobec władzy oraz odrzuceniem własności prywatnej i wszelkich przymusowych form hierarchii. Anarchizm wzywa do zniesienia państwa, które uważa za niepotrzebne i szkodliwe.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
doprowadzać do zamętu, chaosu, wywoływać anarchię
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) polit. sympatyzowanie z anarchizmem
(1.2) wprowadzanie anarchii, chaosu, zamętu
Wiktionary
przedrostek
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z anarchizmem
Wiktionary
→ anarchoindywidualizm, np. pogląd anarchoindywidualistyczny
przymiotnik
(1.1) związany z anarchoindywidualizmem, właściwy anarchoindywidualizmowi
SJP.pl
Wiktionary
kierunek anarchizmu negujący wszelką władzę państwową, funkcjonowanie instytucji społecznych i prawnych, postulujący niezbędność zachowania w ustroju bezpaństwowym drobnej własności prywatnej równych właścicieli zrzeszonych w wolne gminy; anarchizm indywidualistyczny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) socjol. polit. skrajna forma indywidualizmu, doktryna społeczno-polityczna występująca przeciwko państwu, społeczeństwu, narodowi i rodzinie jako źródłom przymusu i zniewolenia jednostki;
Anarchizm indywidualistyczny – nurt polityczny powstały w XIX wieku. Podstawowym postulatem anarchoindywidualizmu jest sprzeciw wobec poddawania nieinwazyjnej jednostki zewnętrznej woli. Do takiej inwazji zaliczali anarchiści indywidualistyczni stosowanie przemocy zaczepnej oraz naruszanie czyjejś słusznie nabytej własności. Nie zawsze jednak agresja była precyzyjnie definiowana, czasem uważano, że ścisła definicja agresji (dokładnie: definicji odróżniającej ją od wolności) nie jest pożądana i proponowano pewien rodzaj definicji niepełnej, otwartej na zmiany następujące wraz z rozwojem społeczeństwa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zwolennik ideologii głoszącej, że należy zlikwidować system państwowy i zastąpić go systemem, w którym istnieje wyłącznie własność prywatna i wolny rynek
SJP.pl
ideologia głosząca, że należy zlikwidować system państwowy i zastąpić go systemem, w którym istnieje wyłącznie własność prywatna i wolny rynek; akap, ankap
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) polit. teoretyczny ustrój polityczny oparty na braku państwa, wymianie własności prywatnej i wolnym rynku
(1.2) polit. ideologia propagująca anarchokapitalizm (1.1)
Anarchokapitalizm (znany również jako „akap” lub „ankap”) – libertariański i indywidualistyczny system polityczny, który opowiada się za eliminacją monopolu usług państwa na rzecz prywatnych agencji ochrony na wolnym rynku. Twórcą tego terminu jest amerykański ekonomista, historyk i teoretyk polityczny Murray Rothbard. W społeczeństwie anarchokapitalistycznym egzekwowanie prawa, sądy i wszystkie inne usługi bezpieczeństwa byłyby zapewniane przez prywatne podmioty gospodarcze, takie jak prywatne agencje ochrony. Pomimo swojej nazwy, anarchokapitalizm przeważnie nie jest uznawany za formę anarchizmu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ anarchokolektywizm, np. pogląd anarchokolektywistyczny
SJP.pl
kierunek anarchizmu postulujący stworzenie w drodze rewolucji ustroju bezpaństwowego oraz likwidację własności prywatnej i oddanie jej do dyspozycji swobodnie stworzonych kolektywów (wspólnot produkcyjnych); anarchizm kolektywistyczny
Anarchizm kolektywistyczny (anarchokolektywizm) – anarchistyczna doktryna polityczna i ekonomiczna, której twórcą był Michaił Bakunin i która zastąpiła mutualizm Proudhona jako czołowy nurt w dziewiętnastowiecznym ruchu anarchistycznym.
SJP.pl
Wikipedia
→ anarchokomunizm, np. manifest anarchokomunistyczny, doktryna anarchokomunistyczna
SJP.pl
ideologia głosząca absolutną wolność jednostki, nieuznająca przy tym własności prywatnej, a jedynie wspólną; połączenie anarchizmu z komunizmem; komunizm anarchistyczny
Anarchizm komunistyczny, anarchokomunizm, komunizm wolnościowy – jeden z nurtów anarchizmu i komunizmu; doktryna polityczna zakładająca, że po likwidacji kapitalizmu i państwa ludzie powinni połączyć się w komunistyczne wspólnoty, kooperujące ze sobą na zasadach federacji, równocześnie nie pozbawiające jednostek wolności osobistej i działające na zasadach demokracji bezpośredniej.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) polit. nurt anarchizmu całkowicie odrzucający używanie przemocy, niezależnie od jej formy i celów
Chrześcijański anarchizm – ruch w teologii politycznej, który twierdzi, że anarchizm jest nieodłącznym elementem chrześcijaństwa i Ewangelii.
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
1. ideologia głosząca konieczność tworzenia syndykatów robotniczych związków zawodowych, a negująca potrzebę istnienia państwa robotniczego i rządzącej nim partii komunistycznej; połączenie syndykalizmu i anarchizmu;
2. pogląd przypisywany w Polsce opozycji lat 80. przez władze komunistyczne, głoszący nadrzędność związków zawodowych nad partią komunistyczną
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) polit. ideologia społeczno-polityczna łącząca anarchizm z syndykalizmem; kierunek anarchizmu głoszący, że związki zawodowe (syndykaty) są podstawowym narzędziem walki klasowej oraz przyszłą podstawą organizacji społeczeństwa, opartego na dobrowolnej federacji wolnych zrzeszeń pracowniczych;
Anarchizm syndykalistyczny (anarchosyndykalizm) – doktryna polityczna i ekonomiczna powstała pod koniec XIX w. z inicjatywy Fernanda Pelloutiera i Georges’a Sorela, będąca syntezą anarchizmu, wolnościowego socjalizmu i komunizmu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zaburzenie artykulacji wywołane przez porażenie mięśni języka i jamy ustnej
Anartria – zaburzenie mowy polegające na niemożności tworzenia artykułowanych dźwięków. Przy bardzo dużym nasileniu praktycznie uniemożliwia mówienie. Jej przyczyną jest najczęściej uszkodzenie aparatu wykonawczego mowy (mięśnie języka, podniebienia miękkiego, krtani, warg) lub nerwów zaopatrujących te mięśnie (nerwy czaszkowe: nerw błędny, nerw podjęzykowy, nerw twarzowy) bądź też uszkodzeniem jąder powyższych nerwów znajdujących się w OUN.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: anastas-is] w ikonografii: scena zejścia Jezusa do otchłani, występująca w sztuce bizantyjskiej w II-XIII wieku i europejskiej od X wieku; Anastasis
SJP.pl
Wikipedia
określenie druku otrzymanego metodą chemiczną bez nowego składu
SJP.pl
gatunek rośliny rocznej z rodziny kapustowatych (krzyżowych); zmartwychwstanka, róża jerychońska, ręka Maryi
SJP.pl
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Anastazja – żeński odpowiednik imienia Anastazy. Oznacza „zmartwychwstała, wskrzeszona”.
Wśród imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom, Anastazja w 2017 roku zajmowała 41. miejsce w grupie imion żeńskich. W roku 2022 imię Anastazja nosiło w Polsce 22 020 kobiet, co oznacza 128. pozycję na liście najczęściej występujących w kraju imion.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Anastazy – imię męskie pochodzenia greckiego. Wywodzi się od słowa oznaczającego „wskrzeszenie”, „zmartwychwstanie”. Jego żeńskim odpowiednikiem jest Anastazja.
Anastazy imieniny obchodzi 11 stycznia, 22 stycznia, 21 kwietnia, 27 kwietnia, 20 maja, 30 maja, 11 czerwca, 14 czerwca, 17 sierpnia, 21 sierpnia, 16 października, 5 grudnia, 19 grudnia i 21 grudnia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Anastomoza (zespolenie, z gr. ἀναστόμωσις) – połączenie (naturalne lub wykonane sztucznie) między dwoma ciągłymi elementami, najczęściej w formie naczyń lub włókien, których komunikacja zostaje zachowana. Pojęcie jest używane najczęściej do określenia relacji zachodzących w naukach medycznych (anatomii i chirurgii), biologii (mykologii czy biologii ewolucyjnej) oraz geografii (geologii i hydrologii).
Wikipedia
powtórzenie wyrazów w szyku odwróconym
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) liter. figura stylistyczna, która polega na odwróceniu zwykłej kolejności wyrazów w zdaniu lub wersie (w celu nadania wypowiedzi tonu bardziej poetyckiego albo dramatycznego)
Anastrofa (gr. ἀναστροφή anastrophḗ „odwrócenie”), epanastrofa (gr. ἐπαναστροφή epanastrophḗ) – figura retoryczna polegająca na powtórzeniu wyrazów w odwróconym porządku. Np. zamiast „Witam was, lordowie”, „was witam, lordowie”. Często używana przez mistrza Yodę w filmie Gwiezdne wojny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
obiektyw nie wykazujący astygmatyzmu, jak również i innych wad optycznych dzięki zastosowaniu odpowiednich soczewek
Anastygmat – obiektyw fotograficzny ze skorygowaną aberracją sferyczną, komą i astygmatyzmem.
Pierwszym obiektywem tego typu był powstały około 1866 r. koncentryczny obiektyw Rossa. Bardziej znanym, jaśniejszym i udanym rozwiązaniem były zaprojektowane w latach 1890–1893, przez Paula Rudolpha z zakładów Zeissa, obiektywy serii początkowo znanej jako Anastigmaty (później przemianowane na Protary). Praktycznie wszystkie współczesne obiektywy fotograficzne są anastygmatami.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
przywrócenie określonemu zabytkowi lub zespołowi architektonicznemu właściwych mu cech i walorów kompozycyjnych; rekompozycja
SJP.pl
Wikipedia
bogini w mitologii kananejskiej
SJP.pl
Wikipedia
skrót od: anatomia, anatomiczny (czytany jako cały, odmienny wyraz)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zool. nazwa systematyczna|Anathana|ref=tak., rodzaj ssaka z rodziny tupajowatych
Wiktionary
minerał, odmiana dwutlenku tytanu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. odmiana polimorficzna dwutlenku tytanu;
Anataz (Oktaedryt) – minerał, odmiana polimorficzna dwutlenku tytanu. Według ustaleń Louisa Nicolasa Vauquelina jego właściwości są analogiczne do rutylu. Pierwszy raz o tym minerale pisano w roku 1738. Nazwa wywodzi się z greckiego słowa anatasis, oznaczającego wydłużenie (rozciągnięcie), co nawiązuje do pokroju minerału.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
proces zachodzący w głębi skorupy ziemskiej prowadzący do nagromadzenia wtórnej magmy; palingeneza
Anateksis – proces zachodzący w głębi skorupy ziemskiej, polegający na stopniowym upłynnianiu składników dużych kompleksów skał wskutek wzrostu temperatury. Poszczególne składniki skały wytapiane są według kolejności określanej ich temperaturą topnienia. Produkty anateksis mogą zostać w skale macierzystej lub pod wpływem ciśnienia wyciskane są pomiędzy składniki nieupłynnione i gromadzą się w zdolnej do tworzenia intruzji masie wtórnej magmy.
SJP.pl
Wikipedia
1. klątwa kościelna; ekskomunika;
2. przenośnie: surowa krytyka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kośc. klątwa kościelna, wyklęcie, wykluczenie ze społeczności; potępienie poglądów heretyckich;
(1.2) daw. kośc. osoba, przedmiot lub nauka dotknięta klątwą kościelną
(1.3) przen. nagana, potępienie
Ekskomunika (z łac. excommunicatio – poza wspólnotą, wyłączenie ze wspólnoty, pot. klątwa, wyklęcie i anatema) – w chrześcijaństwie najwyższa kara kościelna, polegająca na wykluczeniu z życia Kościoła.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) żart. lęk przed byciem obserwowanym przez kaczkę
The Far Side – seria jednopanelowych komiksów publikowanych między 1980 a 1995 przez Gary’ego Larsona. Ich surrealistyczny humor opierał się często na niezręczności sytuacji społecznych, niespotykanych zbiegach okoliczności i nieuniknionych wypadkach, absurdalnej antropomorfizacji otoczenia, czy zaskakujących błędach rozumowania. Unikatowy styl łączący delikatny, dziecięcy styl rysowania z ponurymi i groteskowymi tematami zyskał znaczne uznanie wśród krytyków, i stał się inspiracją dla wielu późniejszych prac, w tym internetowych komiksów Doctor Fun oraz The Perry Bible Fellowship.
Wiktionary oraz Wikipedia
zasada buddyjska, zgodnie z którą dusza jest nietrwała i śmiertelna; przeciwstawna zasadzie reinkarnacji; anatta
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) buddyjska doktryna (godzona na różne sposoby z reinkarnacją), zgodnie z którą nie istnieje trwała dusza (atman), ani w ogóle nic trwałego;
Anatman (skr. nie-ja, w języku pali anatta) – podstawowa doktryna buddyjska, według której nie istnieje nic takiego jak atman (dusza).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zasada pobierania odsetek od odsetek; procent składany
Anatocyzm (z gr. ανατοκισμός, trb. anatokismós, procent składany, kapitalizacja odsetek) – naliczanie odsetek od zaległych odsetek.
Prawo rzymskie nazywało je usurae usurarum. Były one zakazane.
W polskim prawie obowiązuje zakaz anatocyzmu. Jego celem jest ochrona dłużnika przed nadmiernymi obciążeniami z tytułu odsetek.
SJP.pl
Wikipedia
fragmenty bakterii lub całe bakterie, które pozbawiono zdolności chorobotwórczych, mogące stymulować układ odpornościowy organizmu do produkcji przeciwciał
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Anatol, Anatoliusz (gr. ἀνατολικός – pochodzący ze Wschodu; analogiczne pochodzenie ma nazwa Anatolii, krainy w Azji Mniejszej) – męskie imię pochodzenia greckiego.
Żeńskie odpowiedniki tego imienia: Anatolia, Anatola.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
Anatolia, Anatola – imię żeńskie pochodzenia greckiego, oznaczające "pochodząca ze wschodu, wschodnia".
Męskim odpowiednikiem jest Anatol.
Anatolia i Anatola imieniny obchodzą:
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: Anatol (imię męskie)
SJP.pl
kraina w Turcji pokrywająca się z półwyspem Azja Mniejsza
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. kraina historyczna i region współczesnej Turcji obejmujący półwysep Azji Mniejszej;
(1.2) rzad. imię|polski|ż.;
Anatolia (tur. Anadolu) – kraina historyczna w Turcji. Obejmuje cały półwysep Azji Mniejszej oraz część terenów na wschód od niego. Jej powierzchnia stanowi w zaokrągleniu 2/3 powierzchni całego państwa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rasa psów z grupy molosów wyhodowana w Turcji; anatolijski pies pasterski
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) kynol. rasa psów z grupy molosów;
Anatolijski pies pasterski (oryginalna nazwa anadolu çoban köpeği) – rasa psa zaliczana do grupy molosów w typie górskim, wyhodowana w Anatolii (Turcja) jako pies pasterski do pilnowania owiec. W języku polskim używane są jeszcze nazwy owczarek anatolijski i anatolijski pies pasterski. Nie podlega próbom pracy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rosyjskie imię męskie
SJP.pl
mieszkaniec Anatolii (krainy w Turcji)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Anatolii
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Anatolii (krainy w Turcji)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Anatolii
SJP.pl
Wiktionary
→ Anatolia (kraina w Turcji)
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Anatolii, związany z Anatolią
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik dzierżawczy - należący do Anatoli lub z nią związany
SJP.pl
Anatol z małżonką; Anatolowie
SJP.pl
Anatol z małżonką; Anatolostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Anatola lub z nim związany
SJP.pl
1. → Anatolia (kraina historyczna w Turcji);
2. alaktaga anatolska - gatunek gryzonia z rodziny skoczkowatych
przymiotnik relacyjny
(1.1) daw. związany z Anatolią, dotyczący Anatolii
SJP.pl
Wiktionary
specjalista w dziedzinie anatomii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) uczony lub lekarz zajmujący się anatomią
Anatomia (z gr. anatomē „sekcja (zwłok), krajanie” od anatémnein „pociąć”) – dział biologii, nauka zajmująca się badaniem budowy organizmów. Przedmiotem zainteresowania różnych działów anatomii jest badanie położenia, kształtu, składu oraz ewolucji narządów, tkanek i komórek.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. dział biologii zajmujący się badaniem budowy i kształtu ciała żywych organizmów;
2. budowa ciała organizmów żywych;
3. przenośnie: dokładny opis i analiza czegoś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biol. budowa organizmów żywych
(1.2) biol. nauka o anatomii (1.1);
(1.3) książk. przen. szczegóły działania lub funkcjonowania czegoś
(1.4) pot. lekcja, zajęcia z anatomii (1.2)
Anatomia (z gr. anatomē „sekcja (zwłok), krajanie” od anatémnein „pociąć”) – dział biologii, nauka zajmująca się badaniem budowy organizmów. Przedmiotem zainteresowania różnych działów anatomii jest badanie położenia, kształtu, składu oraz ewolucji narządów, tkanek i komórek.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek sposobu
(1.1) zgodnie z anatomią
Wiktionary
dotyczący anatomii i morfologii (np. cechy anatomiczno-morfologiczne)
SJP.pl
1. związany z anatomią, nauką o budowie organizmów żywych;
2. związany z budową organizmu żywego, nawiązujący do jego budowy
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z anatomią, dotyczący anatomii
przymiotnik jakościowy
(2.1) przystosowany do budowy ciała ludzkiego
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. anatom
Wiktionary
przeprowadzać analizę budowy ciała
SJP.pl
specjalista, naukowiec zajmujący się badaniem zmian w budowie tkanek i narządów wywołanych chorobą; patomorfolog
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. specjalista badający patologie w narządach, tkankach i komórkach
SJP.pl
Wiktionary
dział anatomii zajmujący się badaniem zmian w budowie tkanek i narządów wywołanych chorobą; anatomia patologiczna, patomorfologia
SJP.pl
przymiotnik od: anatomopatologia; charakterystyczny dla anatomopatologii, działu anatomii zajmującego się badaniem zmian w budowie tkanek i narządów wywołanych chorobą (np. badania anatomopatologiczne), związany z tym działem; patomorfologiczny
przymiotnik relacyjny
(1.1) med. związany z anatomią patologiczną, dotyczący anatomii patologicznej
SJP.pl
Wiktionary
zasada buddyjska, zgodnie z którą dusza jest nietrwała i śmiertelna; przeciwstawna zasadzie reinkarnacji; anatman
Anatman (skr. nie-ja, w języku pali anatta) – podstawowa doktryna buddyjska, według której nie istnieje nic takiego jak atman (dusza).
SJP.pl
Wikipedia
skrót od: African National Congress (Afrykański Kongres Narodowy) - centrolewicowa partia polityczna rządząca RPA od 1994 roku
SJP.pl
w metryce antycznej: ostatnia sylaba wersu o nieustalonej postaci iloczasowej
Anceps (z łac. syllaba anceps) – w greckiej i rzymskiej poezji opartej na iloczasie sylaba obojętna dla metrum pod względem długości.
Wyróżnia się dwa typy ancepsów:
SJP.pl
Wikipedia
bardzo stary, właściwy przodkom
przymiotnik
(1.1) dotyczący przodków
SJP.pl
Wiktionary
krzyż egipski, talizman powszechny w starożytnym Egipcie; ankh
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) staroż. rel. egipski hieroglif symbolizujący życie;
Anch, ankh, krzyż egipski (łac. crux ansata) – w mitologii egipskiej hieroglif oznaczający życie. Anch w starożytnym Egipcie. Był symbolem życia i dlatego miał zapewniać dostatnie oraz wieczne życie. Był znakiem-amuletem ochraniającym zarówno w życiu doczesnym, jak i życiu pozagrobowym. Współcześnie nadaje mu się mistyczne oraz magiczne znaczenie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj roślinożernego dinozaura z podrzędu zauropodomorfów
Anchizaur (Anchisaurus) – roślinożerny zauropodomorf z rodziny anchizaurów (Anchisauridae).
SJP.pl
Wikipedia
klad dinozaurów z podrzędu zauropodomorfów
Anchizaury (Anchisauria) – klad dinozaurów z grupy zauropodomorfów. Zdefiniowany przez Petera Galtona i Paula Upchurcha (2004) jako klad obejmujący rodzaje Anchisaurus i Melanorosaurus, ich ostatniego wspólnego przodka oraz wszystkich jego potomków; autorzy zaliczyli do Anchisauria rodzinę Anchisauridae z rodzajami Anchisaurus i Ammosaurus, oraz rodzinę Melanorosauridae z rodzajami Riojasaurus, Melanorosaurus, Camelotia i Lessemsaurus. Inne analizy kladystyczne sugerują, że melanorozaur nie był blisko spokrewniony z innymi rodzajami zaliczonymi przez Galtona i Upchurcha do rodziny Melanorosauridae, być może z wyjątkiem rodzaju Camelotia. Z analiz kladystycznych wynika też, że melanorozaur był bliżej spokrewniony z zauropodami niż z anchizaurem; oznacza to, że zgodnie z definicją filogenetyczną Anchisauria, aby były one taksonem monofiletycznym, muszą obejmować także zauropody. Pierwotnie Yates i Kitching (2003) zaliczyli anchizaura i melanorozaura do zauropodów. Jednak według późniejszej analizy kladystycznej Yatesa (2007) większość zauropodomorfów tradycyjnie zaliczanych do prozauropodów - nie tylko Anchisaurus i Melanorosaurus, ale i takie rodzaje jak Riojasaurus czy Massospondylus - była bliżej spokrewniona z zauropodami niż z plateozaurem; w związku z tym stosowanie definicji filogenetycznej zauropodów zaproponowanej przez Wilsona i Sereno (1998) (tj. klad obejmujący rodzaj Saltasaurus i wszystkie zauropodomorfy bliżej spokrewnione z nim niż z rodzajem Plateosaurus) doprowadziłoby do zaliczenia do zauropodów szeregu rodzajów tradycyjnie wyłączanych z tej grupy. Aby tego uniknąć, Yates zaproponował nową definicję filogenetyczną zauropodów (najszerszy klad obejmujący Saltasaurus loricatus, ale nie obejmujący Melanorosaurus readi), wyłączając tym samym anchizaura i melanorozaura z zauropodów; na określenie kladu obejmującego m.in. anchizaura, melanorozaura i zauropody Yates wykorzystał zaproponowaną przez Galtona i Upchurcha nazwę Anchisauria. Tak definiowane Anchisauria żyły od późnego triasu do późnej kredy; znane ze wszystkich kontynentów włącznie z Antarktydą. Z analizy kladystycznej przeprowadzonej przez Upchurcha, Barretta i Galtona (2007) wynika z kolei, że o ile melanorozaur był bliżej spokrewniony z zauropodami niż z plateozaurem, o tyle anchizaur był bliżej spokrewniony z plateozaurem niż z zauropodami; tym samym według autorów do Anchisauria sensu Galton i Upchurch, 2004 należą wszystkie zauropodomorfy poza bazalnymi rodzajami Saturnalia, Thecodontosaurus, Mussaurus i Efraasia.
SJP.pl
Wikipedia
mityczny król Dardanos, syn Kapysa i Temiste
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: anszuA lub ąszuA] konserwa z solonych sardeli, zwykle ostro przyprawiona; anchovy, anchovies
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) kulin. określenie przetworów z solonych sardeli europejskiej, zwykle intensywnych, ostrych w smaku, w postaci fileta, koreczka lub pasty, niekiedy podfermentowanych;
Anchois (z hiszp. anchoa, ang. anchovy, wym. pol. ãszuạ) – francuskie określenie przetworów z sardeli europejskiej – niedużej, bardzo tłustej ryby o ostrym zapachu i smaku.
W różnych krajach jest różnie podawana: świeża, surowa, wędzona, suszona i solona, w postaci przetworów: filetów, koreczków lub pasty, często konserwowana z dodatkami. Spożywana bezpośrednio lub dodawana do farszów mięsnych, rybnych, past, oliwek, pizzy i sałatek. W Hiszpanii dodawana do oliwek.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: ANkeridż] miasto w Stanach Zjednoczonych
Anchorage (oficjalnie Municipality of Anchorage) – skonsolidowane miasto-okręg (ang. consolidated city-borough) w Stanach Zjednoczonych położony w stanie Alaska nad Zatoką Cooka (Ocean Spokojny). Obecny status miasto uzyskało w 1975 roku. Miasto zamieszkuje 279 671 osób (2007), czyli ponad 40% wszystkich mieszkańców Alaski. W roku 2023 liczba mieszkańców wzrosła do 286 075 osób, a gęstość zaludnienia do 56,3 osoby/km².
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: änczewi] rybka, sardela, zwłaszcza w konserwach, ostro przyprawiona
Anchovy – miasto na Jamajce wchodzące w skład regionu Saint James. Według spisu ludności z 1991 roku miasto zamieszkiwało 3 633 osoby. Według szacowanych danych na rok 2010 w miejscowości mieszka 4 269 osób.
W mieście znajduje się stacja kolejowa.
SJP.pl
Wikipedia
naturalny barwnik czerwony występujący w korzeniach alkanny i farbownika; alkanina
Alkanina, anchusina – organiczny związek chemiczny, naturalny, czerwony barwnik, otrzymywany z korzeni alkanny barwierskiej (Alkanna tinctoria) oraz farbownika lekarskiego (Anchusa officinalis). Pochodna naftochinonu. Alkaniny używano jako barwnika zaprawowego, natomiast obecnie wykorzystuje się ją w przemyśle kosmetycznym, w mikroskopii oraz w analizie chemicznej.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: ankora] określenie wykonawcze: jeszcze; często występuje w powiązaniu z innymi określeniami
SJP.pl
gwarowo: ubranie męskie, garnitur męski
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) reg-pl|Górny Śląsk. gw-pl|Śląsk Cieszyński. gw-pl|Bukowina. garnitur
(1.2) gw-pl|Górny Śląsk. ubranie (komplet)
(1.3) uczn. wyjściowe, odświętne ubranie
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) sącz. urwis, ktoś uciążliwy
(1.2) sącz. ancykryst
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rel. antychryst, diabeł
(1.2) gw-pl|Górny Śląsk. rel. bezbożnik, niewierzący
Wiktionary
przedstawiciel podrzędu wymarłych ssaków nieparzystokopytnych
SJP.pl
podrząd wymarłych ssaków nieparzystokopytnych
Ancylopody (Ancylopoda) – podrząd wymarłych ssaków nieparzystokopytnych.
Ancylopody występowały od wczesnego eocenu po plejstocen półkuli północnej, a jeden rodzaj — w miocenie na kontynencie afrykańskim. Odkryto formy ancylopodów, u których zamiast kopyt występowały pazury.
SJP.pl
Wikipedia
pasożytnicza choroba człowieka i zwierząt wywoływana przez nicienie tęgoryjce, objawiająca się m.in. niedokrwistością; ankylostomiaza; anemia górników
Ankylostomatoza (ang. ancylostomiasis) – choroba pasożytnicza układu pokarmowego, która jest wywołana przez nicienie z rodzaju Ancylostoma. Choroba ta występuje głównie w klimacie ciepłym oraz wilgotnym. U człowieka pasożytuje w jelicie cienkim tęgoryjec dwunastniczy, którego larwy znajdują się w ziemi. Ankylostomatoza występuje także u zwierząt. Do zarażenia dochodzi głównie poprzez skórę.
SJP.pl
Wikipedia
choroba wywołana przez tęgoryjca dwunastniczego; ancylostomoza, "choroba górnicza"
SJP.pl
łobuz, urwis, rozrabiaka; ancymonek
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) urwis udający niewiniątko
SJP.pl
Wiktionary
łobuz, urwis, rozrabiaka, ancymon
SJP.pl
skrót od: andante
SJP.pl
imię żeńskie
Andrzeja, Ondrzeja, Anda – polskie imię żeńskie pochodzące od imienia męskiego Andrzej. Dzisiaj raczej rzadko spotykane (według materiałów Instytutu Języka Polskiego PAN w roku 1998 imię to nosiło 78 mieszkanek Polski). Imię było bardziej popularne w średniowieczu.
SJP.pl
Wikipedia
gladiator rzymski walczący na ślepo w hełmie zakrywającym oczy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. rzymski gladiator walczący w hełmie zakrywającym oczy;
Andabata (andabates) (od gr. ἀναβάτης anabatès) – konny gladiator walczący ślepo w hełmie pozbawionym otworów na oczy.
Ta kategoria gladiatorów popularna była za czasów Cycerona.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) daw. lub rzad. związany z Andaluzją
Wiktionary
1. kraina historyczna w Hiszpanii;
2. region autonomiczny w Hiszpanii
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. kraina w południowej Hiszpanii
(1.2) geogr. adm. wspólnota autonomiczna położona w południowej Hiszpanii;
Andaluzja (hiszp. Andalucía, z arab. Al-Andalus, pierwotna nazwa nawiązywała do Wandalów) – najludniejsza i druga pod względem powierzchni wspólnota autonomiczna położona w południowej Hiszpanii, obejmuje większą część regionu historycznego o tej samej nazwie oraz pasmo górskie na północy Sierra Morena. Graniczy na północy z Estremadurą i Kastylią-La Manchą, na wschodzie Murcją, a na zachodzie z Portugalią.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Andaluzji
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Andaluzji
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Andaluzji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Andaluzji
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Andaluzją, wywodzący się z Andaluzji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. dialekt andaluzyjski języka hiszpańskiego
SJP.pl
Wiktionary
minerał, odmiana polimorficzna krzemianu glinu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. rzadki minerał należący do grupy krzemianów;
Andaluzyt – rzadki minerał należący do grupy krzemianów. Jego nazwa pochodzi od Andaluzji (Hiszpania), gdzie po raz pierwszy minerał ten znaleziono (Delamétherie 1798 r.).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z andaluzytem
SJP.pl
część nazw wielu wysp w archipelagu Andamany, m.in. Andaman Środkowy, Mały Andaman
SJP.pl
mieszkaniec Andamanów
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) etn. rdzenny mieszkaniec Andamanów;
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Andamanów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) etn. rdzenna mieszkanka wysp Andamanów;
SJP.pl
Wiktionary
→ Andamany
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Andamanami, dotyczący Andamanów
SJP.pl
Wiktionary
archipelag leżący na Oceanie Indyjskim pomiędzy Zatoką Bengalską a Morzem Andamańskim
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. archipelag leżący na Oceanie Indyjskim pomiędzy Zatoką Bengalską a Morzem Andamańskim;
Andamany – archipelag leżący na Oceanie Indyjskim pomiędzy Zatoką Bengalską a Morzem Andamańskim. Wchodzi w skład indyjskiego terytorium związkowego Andamany i Nikobary.
Archipelag, długości 352 km i szerokości do 51 km, składa się z 576 wysp, z których 26 jest zamieszkanych. Od Nikobarów oddziela je Kanał Dziesiątego Stopnia. Andamany zajmują powierzchnię 6408 km² i zamieszkuje je 314 239 mieszkańców (2001). Stolicą i głównym ośrodkiem jest Port Blair.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
określenie wykonawcze: umiarkowanie
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) muz. umiarkowanie wolno wykonana część utworu, szybsza niż adadżio
(1.2) muz. utwór wykonany w umiarkowanie wolnym tempie
przymiotnik
(2.1) muz. umiarkowanie wolny
przysłówek
(3.1) muz. umiarkowanie wolno
Tempo (agogika) – jeden z elementów dzieła muzycznego, oznaczający, jak szybko utwór ma być wykonany.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
określenie wykonawcze: nieco szybciej niż andante
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) muz. część utworu nieco szybsza niż andante
(1.2) muz. utwór wykonany nieco szybciej niż andante
przymiotnik
(2.1) muz. nieco szybszy niż andante
przysłówek
(3.1) muz. nieco szybciej niż andante
Tempo (agogika) – jeden z elementów dzieła muzycznego, oznaczający, jak szybko utwór ma być wykonany.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
członek dynastii wywodzącej się od hrabiów i książąt andegaweńskich
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. monarcha wywodzący się z dynastii andegaweńskiej
SJP.pl
Wiktionary
mieszkaniec Andegawenii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Andegawenii
SJP.pl
Wiktionary
dynastia wywodząca się od hrabiów i książąt andegaweńskich; Andegawenowie
Andegawenowie (fr. d’Anjou) – nazwą tą określa się kilka rodów rządzących w Hrabstwie Andegawenii (fr. Anjou), krainie w zachodniej Francji. Pierwsi Andegawenowie byli hrabiami Andegawenii od czasów karolińskich, zwie się ich także Ingelgerami od protoplasty rodu – Ingelgera. Druga dynastia andegaweńska była spokrewniona z pierwszą, ale zwana jest także od pewnego momentu Plantagenetami. Pozostałe rody andegaweńskie były młodszymi liniami królewskiego rodu Francji – Kapetyngów.
SJP.pl
Wikipedia
kraina historyczna we Francji
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. kraina historyczna w zachodniej Francji, w dorzeczu dolnej Loary;
Andegawenia (fr. Anjou, łac. Andegavia) – kraina historyczna w zachodniej Francji, w dorzeczu dolnej Loary.
W okresie rzymskim była zamieszkiwana przez galijskie plemiona Andekawów. W X wieku była hrabstwem francuskim. W 1154 przeszła w posiadanie Plantagenetów. W 1205 została odzyskana dla Francji przez Filipa II Augusta. Od 1360 znajdowała się jako księstwo w rękach dynastii Andegawenów neapolitańskich. W 1487 została ostatecznie włączona do Francji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkanka Andegawenii
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Andegawenii
SJP.pl
Wiktionary
dynastia wywodząca się od hrabiów i książąt andegaweńskich; Andegaweni
Andegawenowie (fr. d’Anjou) – nazwą tą określa się kilka rodów rządzących w Hrabstwie Andegawenii (fr. Anjou), krainie w zachodniej Francji. Pierwsi Andegawenowie byli hrabiami Andegawenii od czasów karolińskich, zwie się ich także Ingelgerami od protoplasty rodu – Ingelgera. Druga dynastia andegaweńska była spokrewniona z pierwszą, ale zwana jest także od pewnego momentu Plantagenetami. Pozostałe rody andegaweńskie były młodszymi liniami królewskiego rodu Francji – Kapetyngów.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Andegawenia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Andegawenią, dotyczący Andegawenii
(1.2) związany z Andegawenami (dynastią)
SJP.pl
Wiktionary
miasto w Belgii
Anderlecht – miasto i gmina w Belgii, jedna z 19 w dwujęzycznym Regionie Stołecznym Brukseli, w Okręgu Stołecznym Brukseli, połączona z resztą Brukseli 5. linią metra.
W miejscowości jest kilka historycznie i architektonicznie wyodrębnionych dzielnic, jedną z najciekawszych jest dzielnica zwana La Roue (Het Rad). Inne dzielnice w mieście: Veeweyde (Veeweide), Cureghem (Kuregem), Scheut, Neerpede. Do miasta należy również wieś Moortebeek.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
Piąte pod względem popularności duńskie nazwisko:
SJP.pl
Wikipedia
taki jak u Andersena, charakterystyczny dla Andersena
SJP.pl
nazwisko
Miejscowości w USA:
SJP.pl
Wikipedia
potocznie: żołnierz Armii Polskiej utworzonej w ZSRR pod dowództwem generała Władysława Andersa
SJP.pl
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
roślinożerny dinozaur z infrarzędu zauropodów
Andezaur (Andesaurus delgadoi) jaszczur andyjski – roślinożerny, czworonożny zauropod z rodziny andezaurów (Andesauridae), spokrewniony z saltazaurem.
Żył w epoce kredy (ok. 110-95 mln lat temu) na terenach Ameryki Południowej. Długość ciała ok. 15-18 m, masa 7-10 t. Jego szczątki znaleziono w Argentynie (w prowincji Neuquén).
SJP.pl
Wikipedia
minerał z grupy plagioklazów, glinokrzemian sodu i wapnia
Andezyn – minerał z gromady krzemianów zaliczany do plagioklazów. Należy do grupy minerałów pospolitych.
Nazwa pochodzi od Andów, gdzie pospolicie występuje.
SJP.pl
Wikipedia
drobnoziarnista wulkaniczna skała wylewna
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geol. obojętna skała magmowa wylewna lub subwulkaniczna;
Andezyt – obojętna skała wulkaniczna lub subwulkaniczna o strukturze porfirowej.
W skład andezytu wchodzą: plagioklazy, biotyt, pirokseny i amfibole. Andezyt ma barwę szarą, brunatną, zieloną lub czarną. Andezyty pienińskie mają barwy białe do jasnoszarych, z czarnymi kryształkami amfiboli.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z andezytem
przymiotnik relacyjny
(1.1) miner. związany z andezytem, dotyczący andezytu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto we wschodnim Uzbekistanie, w Kotlinie Fergańskiej, przy granicy z Kirgistanem, siedziba administracyjna wilajetu;
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Andiżanem, dotyczący Andiżanu
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w obwodzie wołogodzkim Rosji, uchodząca do jeziora Onega
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Andomą, dotyczący Andomy
Wiktionary
andoniedźwiedź okularowy - gatunek niedźwiedzia; niedźwiedź andyjski, niedźwiedź okularowy
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Tremarctos|Gervais|ref=tak., rodzaj drapieżnych ssaków z rodziny niedźwiedziowatych występujących w Ameryce Południowej;
(1.2) zool. niedźwiedź z rodzaju andoniedźwiedzi (1.1)
Andoniedźwiedź (Tremarctos) – rodzaj ssaków z rodziny niedźwiedziowatych (Ursidae).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię męskie
Andronik – imię męskie pochodzenia greckiego. Pochodzi od starogreckiego imienia Andronikos (gr. Ανδρόνικος) wywodzącego się od słów andros (człowiek) i nike (zwycięstwo), które w złożeniu znaczą „zwycięzca”.
Andronik imieniny obchodzi 30 maja i 11 października.
Andronik w innych językach:
SJP.pl
Wikipedia
państwo w Europie i stolica tegoż państwa
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. polit. niewielkie państwo w Europie między Francją a Hiszpanią;
(1.2) geogr. stolica państwa Andora (1.1);
(1.3) geogr. miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Liguria, w prowincji Savona;
Andora, Księstwo Andory (kat. Principat d’Andorra [prinsiˈpat dənˈdorə]), nazwa historyczna (tradycyjna): Doliny Andory (kat. Les Valls d’Andorra) – małe państwo w południowo-zachodniej Europie, bez dostępu do morza. Leży w Pirenejach, granicząc od północy z Francją, a od południa z Hiszpanią.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Andory (miasta)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) obywatel Andory
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Andory (miasta)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) obywatelka Andory
SJP.pl
Wiktionary
→ Andora
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do Andory (państwa)
(1.2) odnoszący się do Andory (miasta)
SJP.pl
Wiktionary
minerał, siarczek ołowiu, srebra i antymonu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. minerał z grupy siarczków, zawiera antymon, ołów, srebro i siarkę;
Andoryt – minerał klasy siarczków.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj ptaków z podrodziny tukanów
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) ornit. nazwa systematyczna|Andigena|Gould|ref=tak., ptak z podrodziny tukanów występujący w Ameryce Południowej
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj gryzoni z rodziny chomikowatych
Andowiak (Thomasomys) – rodzaj ssaków z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).
SJP.pl
Wikipedia
minerał, krzemian wapnia i żelaza, z grupy granatów; jego odmiany barwne to m.in. demantoid (zielona) i melanit (brunatnoczarna)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geol. miner. minerał z gromady krzemianów, odmiana granatu;
Andradyt – minerał z gromady krzemianów, odmiana granatu. Należy do grupy minerałów stosunkowo rzadkich.
Nazwę nadał mu w 1868 r. James Dwight Dana, na cześć brazylijskiego mineraloga Joségo Bonifáciego de Andrady, który po raz pierwszy opisał ten kamień w 1800 r. Okaz o wartości jubilerskiej został znaleziony po raz pierwszy w 1978 r.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba zajmująca się andragogiką
Andragog – osoba, która planuje, organizuje i prowadzi działalność dydaktyczno-wychowawczą lub terapeutyczną dorosłych w różnych placówkach i instytucjach.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z andragogiką, dotyczący andragogiki
SJP.pl
Wiktionary
pedagogika osób dorosłych; w szerszym znaczeniu: dział pedagogiki zajmujący się młodzieżą pracującą i ludźmi dorosłymi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) eduk. dział pedagogiki zajmujący się kształceniem dorosłych;
Andragogika (gr. ανηρ, ανδρος – mężczyzna + αγω – prowadzę) – subdyscyplina pedagogiki zajmująca się kształceniem dorosłych. Jest to także nazwa przedmiotu na studiach pedagogicznych, opracowanego przez Radę Główną Nauki i Szkolnictwa oraz Ministerstwo Edukacji Narodowej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
roślina z rodziny wilczomleczowatych, pochodząca z krain śródziemnomorskich i z Bliskiego Wschodu
SJP.pl
[czytaj: ądRE] francuskie imię męskie
Osoby:
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż. w kilku językach;
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(2.1) imię|polski|m.
Andrea – żeńska forma łacińskiego imienia Andreas, które w języku polskim rozwinęło się w imię Andrzej. Polskim odpowiednikiem tego imienia jest Andrzeja (a także Ondrzeja).
Z greckiego Andréas - męski, taki jak mężczyzna. O ile podstawą męskiego imienia Andrzej jest grecki wyraz "aner", który może być tłumaczony jako "męski", "przynależny mężczyźnie" (ang.: "manly") to tę formę imienia niektóre angielkojęzyczne źródła próbują tłumaczyć jako "żeński", "przynależny kobiecie" (ang.: "womenly"). Jest to "tłumaczenie" niemające wiele wspólnego z rzeczywistością i wynikające raczej ze zbieżności angielskich wyrazów: "man" (człowiek, mężczyzna) z "woman" (kobieta) niż z oryginalnym źródłosłowem tego imienia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
obce imię męskie
Andreas – bohater mikropowieści Ireneusza Iredyńskiego Manipulacja; postać niezwykle ważna dla rozwoju akcji utworu.
Jest to młody Szwajcar polskiego pochodzenia. To jedyna osoba, z którą Stefan Pękała miał możliwość nawiązać bliższy kontakt w Zurychu, posługując się językiem polskim.
Andreas należy do organizacji anarchistyczno-terrorystycznej. Posługując się manipulacją, wplątuje Stefana w kryminalną aferę.
SJP.pl
Wikipedia
obce imię męskie
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
wieś w województwie łódzkim, w powiecie łódzkim wschodnim
Andrespol – wieś w Polsce, położona w województwie łódzkim, w powiecie łódzkim wschodnim, siedziba gminy Andrespol.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Andrespola
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Andrespola
Wiktionary
przymiotnik od: Andrespol (wieś w województwie łódzkim)
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Andrespola
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: endrju] obce imię męskie
Miejscowości w USA:
Hrabstwa w USA:
Inne:
SJP.pl
Wikipedia
Wikipedia
obce imię męskie
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
ukraińskie imię męskie
SJP.pl
Michał Elwiro (1836-93), polski rysownik, ilustrator i malarz
SJP.pl
Wikipedia
przedrostek
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z człowiekiem, zwłaszcza z mężczyzną lub z cechami męskimi
Wiktionary
ocenianie świata z męskiego punktu widzenia, zdominowanie kultury i życia codziennego przez mężczyzn
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) stawianie pierwiastka męskiego w centrum uwagi;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w biologii: zjawisko występowania u pewnych gatunków roślin osobników z kwiatami męskimi, zawierającymi tylko pręciki, obok osobników z kwiatami obupłciowymi, zawierającymi zarówno pręciki, jak i słupki; androdioecja
SJP.pl
w biologii: zjawisko występowania u pewnych gatunków roślin osobników z kwiatami męskimi, zawierającymi tylko pręciki, obok osobników z kwiatami obupłciowymi, zawierającymi zarówno pręciki, jak i słupki; androdiecja
SJP.pl
człowiek, zwykle członek pierwotnego plemienia, jedzący ludzkie mięso; kanibal, ludożerca, ludojad, antropofag
SJP.pl
chorobliwy lęk przed mężczyznami, wstręt do mężczyzn odczuwany przez kobiety; mizoandryzm, mizoandria, mizandria
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. irracjonalny, chorobliwy lęk przed mężczyznami
Androfobia – stan anormalnego, irracjonalnego i długotrwałego lęku przed mężczyznami.
Zaburzenie może mieć źródło w traumatycznym wydarzeniu z przeszłości. Może powstać wskutek obserwacji rodzica cierpiącego na androfobię lub za sprawą kilku powiązanych ze sobą czynników.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: androfobia
SJP.pl
męski hormon płciowy, od którego zależą rozwój i czynności narządów rozrodczych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fizj. hormon płciowy o działaniu maskulinizującym, fizjologicznie występujący u mężczyzn i w małych stężeniach u kobiet;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rozwój nowej rośliny z męskiego gametofitu
SJP.pl
Wikipedia
→ androgen; androgenny, androgenowy
SJP.pl
→ androgen; androgeniczny, androgenowy
SJP.pl
→ androgen; androgeniczny, androgenny
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z androgenem, dotyczący androgenu
SJP.pl
Wiktionary
androgynia;
1. w biologii:
a) upodobnienie się u ludzi i zwierząt zewnętrznych męskich narządów płciowych do żeńskich; obojnactwo rzekome męskie;
b) występowanie kwiatów męskich i żeńskich na jednej roślinie;
2. dwupłciowość (połączenie cech męskich i żeńskich) będąca atrybutem bóstw w wielu religiach i mitologiach; androgynizm
Androginia, androgynia – połączenie cech męskich i żeńskich:
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest androginiczne; cecha tych, którzy są androginiczni
SJP.pl
Wiktionary
posiadający równocześnie cechy męskie i kobiece (np. bóstwa androginiczne); androgyniczny
SJP.pl
Androginia, androgynia – połączenie cech męskich i żeńskich:
Wikipedia
zjawisko dwupłciowości postaci boskich i ludzkich występujące w wielu religiach; hermafrodytyzm, obojnactwo, androginia
SJP.pl
zjawisko dwupłciowości postaci boskich i ludzkich występujące w wielu religiach; hermafrodytyzm, obojnactwo, androginia
SJP.pl
występująca w wielu starożytnych mitologiach postać dwupłciowego bóstwa, protoplasty rodzaju ludzkiego
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub żeński
(1.1) seks. osoba o cechach płciowych mężczyzny i kobiety
(1.2) mit. postać dwupłciowego bóstwa, protoplasty rodzaju ludzkiego
Androgyne – postać dwupłciowego bóstwa, protoplasty rodzaju ludzkiego, występująca w wielu starożytnych mitologiach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
androginia;
1. w biologii:
a) upodobnienie się u ludzi i zwierząt zewnętrznych męskich narządów płciowych do żeńskich; obojnactwo rzekome męskie;
b) występowanie kwiatów męskich i żeńskich na jednej roślinie;
2. dwupłciowość (połączenie cech męskich i żeńskich) będąca atrybutem bóstw w wielu religiach i mitologiach; androgynizm
Androgynia (z gr. andros „mężczyzna”, gyne „kobieta”) – występowanie u danej osoby cech psychicznych charakterystycznych zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn.
SJP.pl
Wikipedia
posiadający równocześnie cechy męskie i kobiece (np. bóstwa androgyniczne); androginiczny
przymiotnik
(1.1) biol. psych. posiadający cechy zarówno męskie, jak i żeńskie
SJP.pl
Wiktionary
dwupłciowość (połączenie cech męskich i żeńskich) będąca atrybutem bóstw w wielu religiach i mitologiach; androgynia
Androginia, androgynia – połączenie cech męskich i żeńskich:
SJP.pl
Wikipedia
maszyna o ludzkiej postaci, mogąca wykonywać pewne czynności charakterystyczne dla człowieka
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) robot mający postać człowieka;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. przypominający człowieka, o wyglądzie przypominającym ludzki, np. robot androidalny;
2. przypominający mężczyznę, o męskich cechach, np. androidalna sylwetka kobiety, androidalny typ otyłości
SJP.pl
→ android
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) inform. związany z systemem operacyjnym Android, dotyczący tego systemu operacyjnego, z zainstalowanym systemem operacyjnym Android
Wiktionary
przedstawienie postaci zwierzęcej z ludzką głową
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) szt. przedstawienie postaci zwierzęcej z ludzką głową
Androkefalizm (gr. anḗr, andrós ‘mężczyzna’, ‘człowiek’, kephalḗ ‘głowa’) – przedstawienie postaci zwierzęcej z głową ludzką.
Występował w sztuce starożytnego Egiptu (sfinks), asyryjskiej i perskiej (np. Lamassu), starożytnej Grecji (harpia), Indii i Chin, a także w sztuce koptyjskiej i średniowiecznej Europy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
specjalista w dziedzinie andrologii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. lekarz, specjalista andrologii
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) med. lekarka, specjalistka andrologii
Andrologia – dziedzina urologii, endokrynologii zajmująca się fizjologią, fizjopatologią oraz badaniem, diagnozowaniem i leczeniem męskiego układu płciowego ze schorzeń (np. zapalenia, zaburzenia funkcji, ograniczona płodność, nowotwory), wad patologicznych w aspekcie endokrynologicznym, naczyniowym, operacyjnym, a także psychologicznym. W szczególności andrologia skupia się na zaburzeniach rozrodczych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dział medycyny zajmujący się badaniem budowy męskich narządów płciowych oraz chorób ich dotykających
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. specjalność medyczna zajmująca się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem chorób męskiego układu płciowego;
Andrologia – dziedzina urologii, endokrynologii zajmująca się fizjologią, fizjopatologią oraz badaniem, diagnozowaniem i leczeniem męskiego układu płciowego ze schorzeń (np. zapalenia, zaburzenia funkcji, ograniczona płodność, nowotwory), wad patologicznych w aspekcie endokrynologicznym, naczyniowym, operacyjnym, a także psychologicznym. W szczególności andrologia skupia się na zaburzeniach rozrodczych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z andrologią (np. badanie andrologiczne)
SJP.pl
w mitologii greckiej: córka króla Teb w Troadzie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. postać z mitów i literatury starogreckiej, córka króla Eetiona, żona Hektora, matka Astyanaksa; archetyp matki i żony cierpiącej jako ofiara wojny;
Andromacha (gr. Ἀνδρομάχη Andromáchē „mężna w boju”) – w mitologii greckiej córka Eetiona, króla Tebe w Cylicji, żona Hektora. Miała z nim syna Astyanaksa. Po upadku Troi stała się niewolnicą syna Achillesa – Neoptolemosa. Urodziła mu trzech synów: Pergamosa, Pielosa i Molossosa. Wzbudziło to zazdrość żony Neoptolemosa, Hermiony, która zgładziła Molossosa i pozbyła się Andromachy. Historia ta stała się tematem tragedii Eurypidesa Andromacha.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
trująca krzewinka z rodziny wrzosowatych o skórzastych, zimotrwałych liściach, dzbaneczkowatych, bladoróżowych kwiatach i drobnych, różowych owocach; modrzewnica
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. królewna etiopska, córka Cefeusza i Kasjopei oraz żona Perseusza, po śmierci przeniesiona na firmament jako gwiazdozbiór Andromedy (1.3);
(1.2) imię|polski|ż.;
(1.3) astr. gwiazdozbiór nieba północnego, w Polsce widoczny latem, jesienią i zimą;
(1.4) astr. zob. Galaktyka Andromedy, Wielka Mgławica Andromedy, Wielka Mgławica w Andromedzie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) sf. przedstawiciel rzekomej cywilizacji pozaziemskiej pochodzącej z Andromedy
Wiktionary
występujące u kobiet niezadowolenie z posiadanej płci, upodabnianie się do osoby płci męskiej przez strój, uczesanie, sposób bycia, jednak bez chirurgicznej zmiany narządów płciowych
SJP.pl
nazwisko
Andronik – imię męskie pochodzenia greckiego. Pochodzi od starogreckiego imienia Andronikos (gr. Ανδρόνικος) wywodzącego się od słów andros (człowiek) i nike (zwycięstwo), które w złożeniu znaczą „zwycięzca”.
Andronik imieniny obchodzi 30 maja i 11 października.
Andronik w innych językach:
SJP.pl
Wikipedia
kultura andronowska - kultura archeologiczna epoki brązu
Andronowski (Syrokomla XV) – polski herb szlachecki, odmiana herbu Syrokomla.
SJP.pl
Wikipedia
przestarzale: słowa nieprawdziwe, niewiarygodne albo pozbawione sensu; głupstwa, brednie, banialuki
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) przest. brednie; Gloger.;
Androny – w jęz. polskim: brednie, głupstwa, opowieści wyssane z palca, bzdury. Używane także jako idiom: pleść androny – opowiadać głupstwa. Pochodzenie tego rzeczownika nie jest pewne.
W starożytnej Grecji andronitis (także ksenon, ksenones lub oikos) było pomieszczeniem dla mężczyzn, bogato udekorowanym i umeblowanym, gdzie spożywano posiłki i przyjmowano gości. Wchodziło się do niego z dziedzińca, lecz położone było zwykle w izolowanej części domu blisko drzwi wychodzących na ulicę. Pomieszczenie to było przeciwieństwem bardzo prostego pomieszczenia dla kobiet – gynaikonitis, gynaikon.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
okres w życiu mężczyzny wywołany wygasaniem czynności hormonalnej jąder; występuje zwykle między 50 a 60 rokiem życia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fizj. proces biologiczny u mężczyzn, analogiczny do menopauzy u kobiet, związany z obniżeniem poziomu testosteronu, co może prowadzić do zmian fizycznych, emocjonalnych i seksualnych
Andropauza (gr. andros „mężczyzna, człowiek”; gr. pausis, łac. pausa „przerwa”) – okres w życiu mężczyzny (najczęściej po 50. roku życia), zapowiadający zbliżające się wejście w okres starości z początkiem wystąpienia szeregu dolegliwości w różnych sferach funkcjonowania jednostki, zarówno somatycznej, psychologicznej, jak i seksualnej o podłożu wielonarządowych zmian w organizmie, w tym zmian hormonalnych, wywołanych starzeniem się.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
hormon steroidowy powstający w korze nadnerczy i/lub gonadach; najważniejszy prekursor testosteronu i estronu
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biochem. męski hormon płciowy
Androsteron, ADT – organiczny związek chemiczny, męski hormon płciowy należący do androgenów. Jest to produkt przemiany testosteronu, o podobnym, lecz słabszym działaniu fizjologicznym.
Androsteron był pierwszym męskim hormonem płciowym wyodrębnionym w stanie czystym i scharakteryzowanym. Dokonał tego w 1931 r. Adolf Butenandt, uzyskując 1,4 mg czystego związku z 200 l moczu mężczyzn.
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
zdrobnienie od: andrut
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od andrut
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
1. żartobliwie: łobuz, psotnik, urwis; łobuziak, nicpoń, ananas;
2. przestarzale: ulicznik; gawrosz
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. dziś gw-pl|Kraków, Warszawa. łobuziak, psotnik, ulicznik
(1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przybłęda, włóczęga
SJP.pl
Wiktionary
łobuziak, ulicznik, andrus
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
mający cechy andrusa
przymiotnik
(1.1) majacy cechy andrusa
SJP.pl
Wiktionary
→ andrus
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) polski herb szlachecki, odmiana herbu Mogiła;
Osoby o nazwisku Andruszkiewicz:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. Andruszowo
Andruszowo (ros. Андрусово, Andrusowo) – wieś (ros. деревня, trb. dieriewnia) w zachodniej Rosji, w obwodzie smoleńskim, w rejonie monastyrszczinskim.
W 1667 w Andruszowie zawarto rozejm andruszowski, kończący wojnę polsko-rosyjską (1654–1667).
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto na Ukrainie w obwodzie żytomierskim, siedziba władz rejonu andruszowskiego;
Andruszówka (ukr. Андрушівка) – miasto na Ukrainie w obwodzie żytomierskim, siedziba władz rejonu andruszowskiego.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. wieś w Rosji, w obwodzie smoleńskim, znana z podpisanego w niej w 1667 roku rozejmu;
Andruszowo (ros. Андрусово, Andrusowo) – wieś (ros. деревня, trb. dieriewnia) w zachodniej Rosji, w obwodzie smoleńskim, w rejonie monastyrszczinskim.
W 1667 w Andruszowie zawarto rozejm andruszowski, kończący wojnę polsko-rosyjską (1654–1667).
Wiktionary oraz Wikipedia
rozejm andruszowski - rozejm zawarty 30 stycznia 1667 roku w Andruszowie (obecnie wieś w obwodzie smoleńskim w Federacji Rosyjskiej) pomiędzy Rzeczpospolitą a Rosją na 13 i pół roku
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Andruszowem, dotyczący Andruszowa (hist. Andruszów, współcz. Andruszowo)
SJP.pl
Wiktionary
wafel, delikatne ciasto w formie bardzo cienkiego płata; służy do sporządzania tzw. przekładańców; zwijany w rurki służy do napełniania masą cukierniczą lub bitą śmietaną
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kulin. zob. wafel.
(1.2) kulin. wafle przekładane masą, zwykle śmietankową lub kakaową
Wafel – rodzaj pieczywa cukierniczego trwałego, wyrób ciastkarski w postaci cienkiego, łamliwego płata – zależnie od przeznaczenia, w formie blatu, rożka, rurki itp. Andruty są to cienkie wafle o kratkowanej fakturze, wypiekane w specjalnych formach. Oblaty to cienkie, okrągłe wafle z wody, mąki pszennej i oleju, wypiekane w specjalnych formach. W szerszym znaczeniu, definicja wafli obejmuje gofry.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ andrut
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z andrutem, dotyczący andruta
SJP.pl
Wiktionary
miasto w Polsce
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Polsce;
Andrychów (dawniej też Jędr(z)ychów, łac. Andrichovia) – miasto w południowej Polsce, w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim, nad rzeką Wieprzówką, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Andrychów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Andrychowa
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Andrychowa
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Andrychowa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Andrychowa
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od miasta: Andrychów
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Andrychowem, dotyczący Andrychowa
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Andrzej – imię męskie pochodzenia greckiego. Pochodzi od greckiego imienia Andréas, którego rdzeń andr- nawiązuje do znaczenia: „człowiek, mężczyzna, taki jak mężczyzna” (inne źródło tłumaczy go jako „dzielny, mężny”). To greckie imię Andréas nosił jeden z apostołów, brat Szymona Piotra. Imię występuje także w Biblii. W języku polskim przybrał formę Andrzej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Andrzeja, Ondrzeja, Anda – polskie imię żeńskie pochodzące od imienia męskiego Andrzej. Dzisiaj raczej rzadko spotykane (według materiałów Instytutu Języka Polskiego PAN w roku 1998 imię to nosiło 78 mieszkanek Polski). Imię było bardziej popularne w średniowieczu.
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
1. wieczór 29 listopada poprzedzający dzień św. Andrzeja, kiedy tradycyjnie urządza się zabawy;
2. wieczorna zabawa w wigilię św. Andrzeja (29 listopada), połączona z wykonywaniem wróżb
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) zdrobn. Andrzej
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Andrzejewa
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Andrzejewa
Wiktionary
nazwisko
Andrzejewicz (Andrejewicz), polski herb szlachecki, odmiana herbu Giejsz.
SJP.pl
Wikipedia
1. nazwa kilku wsi w Polsce;
2. miasteczko na Litwie
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Andrzejewa
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. wieczór 29 listopada poprzedzający dzień św. Andrzeja, kiedy tradycyjnie urządza się zabawy;
2. wieczorna zabawa w wigilię św. Andrzeja (29 listopada), połączona z wykonywaniem wróżb
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) wieczór 29 listopada, w wigilię dnia św. Andrzeja
(1.2) etn. ezot. tradycyjna zabawa połączona z wróżbami odbywająca się w wieczór andrzejkowy, w której dawniej brały udział tylko panny;
Andrzejki – wieczór wróżb odprawianych w nocy z 29 na 30 listopada, w wigilię świętego Andrzeja, patrona Szkocji, Grecji i Rosji. Pierwsza polska wzmianka literacka o nim pojawiła się w 1557 roku za sprawą Marcina Bielskiego.
Dzień ten przypada na końcu lub na początku roku liturgicznego. Andrzejki są specjalną okazją do zorganizowania ostatnich hucznych zabaw przed rozpoczynającym się adwentem.
W Szkocji obchodzony 30 listopada dzień świętego Andrzeja jest świętem narodowym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: uczestniczyć w andrzejkach
SJP.pl
Andrzejek z małżonką
SJP.pl
dotyczący andrzejek (wieczoru w przeddzień imienin Andrzeja)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z andrzejkami, dotyczący andrzejek
SJP.pl
Wiktionary
Andrzej z małżonką; Andrzejowie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) rzad. Andrzej z żoną
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Andrzejowa
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Andrzejowa
Wiktionary
Andrzej z małżonką; Andrzejostwo
SJP.pl
wieś w Polsce
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Andrzejowa
Andrzejowski (Prus I odmiana Andrzejowski, Andrzejewski) – polski herb szlachecki, odmiana herbu Prus.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Andrzeja lub z nim związany
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) przest. gwara. należący do Andrzeja
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
góry w Ameryce Południowej
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. góry w Ameryce Południowej;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ Andy
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Andami, dotyczący Andów
SJP.pl
Wiktionary
osoba uprawiająca wspinaczkę wysokogórską w Andach
SJP.pl
SJP.pl
uprawianie wspinaczki wysokogórskiej w Andach
SJP.pl
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Angelika – imię żeńskie pochodzenia łacińskiego, w języku łacińskim oznacza „anielica”, „posłanka”.
W ostatnich czasach zapis imienia Angelika bywa spolszczany i występuje w formie Andżelika lub nawet Andrzelika. Ta ostatnia pisownia jest niepoprawna i ma negatywną opinię Rady Języka Polskiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
Angelina – forma pochodna imion Aniela, Angela.
W Polsce do lat 20. XX wieku imię Angelina nadano 8 razy. Imię zyskało popularność od lat 80. XX wieku pod wpływem filmu i telewizji. W 1994 zarejestrowano 1581 kobiet o tym imieniu. W styczniu 2025 r. w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, wykazano 4508 kobiet o imieniu Angelina nadanym jako imię pierwsze, 404 zarejestrowane jako Andżelina a także 88 zapisywanych jako Andrzelina.
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od imienia żeńskiego Anna
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) zdrobn. poufała forma imienia Anna
Andzia (oryg. Antje, 2001) – polsko-niemiecki serial animowany, emitowany od 3 września 2008 roku w Wieczorynce. Zawiera 26 odcinków. Od 1 lipca 2015 emitowany w paśmie Bajkowa TVS na antenie TVS, a od 6 lipca 2015 także na kanale Stopklatka TV.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Andzi lub z nią związany
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Anety lub z nią związany
Anecin – osiedle w północno-wschodniej części Warszawy, w dzielnicy Białołęka.
Osiedle położone jest na terenie, którego centrum stanowi skrzyżowanie ulicy Modlińskiej i Mehoffera (większa część leży po zachodzie Modlińskiej). Miejski System Informacji nie uwzględnia jednak istnienia tego osiedla i jego teren rozdzielony jest osiami ww. ulic na 4 części i włączony w teren osiedli: Nowodwory, Tarchomin, Dąbrówka Szlachecka i Henryków. Natomiast podział na osiedla (i Rady Osiedli) według Urzędu Dzielnicy Białołęka uwzględnia istnienie tego osiedla jednak identyfikuje pod tą nazwą jedynie tereny Anecina leżące na zachód od ul. Modlińskiej. Na terenie osiedla znajduje się m.in. placówka Domu Opieki Społecznej oraz Sala Królestwa dwóch zborów Świadków Jehowy (Warszawa–Tarchomin i Warszawa–Nowodwory).
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Anety lub z nią związany
SJP.pl
zdrobnienie od: Anka
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) zdrobn. poufała forma imienia Anna
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
mający postać anegdoty, polegający na anegdocie
SJP.pl
skłonność do opowiadania anegdot
SJP.pl
1. amator anegdot;
2. człowiek lubiacy opowiadać anegdoty
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba umiejąca opowiadać anegdoty
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba opowiadająca anegdoty
Wiktionary
1. krótkie, zabawne opowiadanie o wydarzeniu z czyjegoś życia
2. gatunek prozy narracyjnej w literaturze pisanej, a także ustnej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) krótkie, zabawne opowiadanie o prawdziwym wydarzeniu z czyjegoś życia
(1.2) liter. gatunek prozy narracyjnej w literaturze pisanej, a także ustnej
Anegdota (gr. τὸ ἀνέκδοτоν, to anekdoton „nieopublikowane” od ἀν-, an- „nie-” i ἔκδοτος, ékdotos „opublikowane”, z ἐκ-, ek- „na zewnątrz” i δίδωμι, dídōmi „daję”) – krótka forma literacka, zawierająca prawdziwe lub zmyślone opowiadanie o zdarzeniu z życia znanej postaci, żyjącej albo historycznej, lub z życia określonego środowiska czy grupy społecznej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: anegdotka
SJP.pl
zdrobnienie od: anegdota
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. od: anegdota
SJP.pl
Wiktionary
1. krótkie, zabawne opowiadanie o wydarzeniu z czyjegoś życia
2. gatunek prozy narracyjnej w literaturze pisanej, a także ustnej
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób anegdotyczny
Wiktionary
SJP.pl
→ anegdota
przymiotnik jakościowy
(1.1) posiadający cechy anegdoty
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) szt. pojmowanie dzieła od strony anegnotycznej
Wiktionary
Anejakulacja – zaburzenie czynności płciowych polegające na braku wytrysku nasienia u osobników płci męskiej.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. anegdota
Wiktionary
1. dodatek, uzupełnienie, załącznik, który stanowi integralną część dzieła lub pisma;
2. wydzielona część pomieszczenia, wnęka lub małe pomieszczenie przylegające do większego; przybudówka
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) dodatek do publikacji
(1.2) przylegające do pomieszczenia lub wydzielone z niego mniejsze pomieszczenie
(1.3) bud. część budynku przylegająca do głównej jego części
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zrobniale: aneks
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od aneks
SJP.pl
Wiktionary
przyłączenie siłą przez państwo części lub całości innego państwa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) polit. zagarnięcie, włączenie siłą do swojego państwa terytorium innego państwa lub jego części;
Aneksja (łac. annexio – przyłączenie) – zagarnięcie, przyłączenie przez jedno państwo aktem jednostronnym całości lub części terytorium innego państwa, bez zgody tego państwa, najczęściej przy użyciu siły lub w wyniku wygranej wojny. Współcześnie zakazana przez prawo międzynarodowe.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
związany z aneksją, wynikający z aneksji (np. polityka aneksjonistyczna, tendencje aneksjonistyczne)
przymiotnik relacyjny
(1.1) polit. związany z aneksjonizmem, aneksjonistami, siłowym powiększaniem obszaru państwa kosztem terytoriów ościennych
SJP.pl
Wiktionary
polityka powiększania swojego państwa przez zagarnianie siłą obcych terytoriów; polityka zaborów
SJP.pl
dołączać, dołączyć aneks (załącznik, dodatek) do jakiegoś dokumentu
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) sporządzanie aneksu do jakiegoś dokumentu
Wiktionary
→ aneks
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z aneksem, dotyczący aneksu
SJP.pl
Wiktionary
zaborczy
przymiotnik
(1.1) polit. związany z aneksją, zaborem ziem innego państwa
SJP.pl
Wiktionary
białko odwracalnie wiążące jony wapniowe oraz fosfolipidy błony plazmatycznej
SJP.pl
1. dokonywać (dokonać) aneksji, przyłączać (przyłączyć) siłą obce terytoria do własnego państwa;
2. książkowo: zajmować (zająć) coś, zabierać (zabrać) zwykle bez zgody dotychczasowych użytkowników, np. anektować dom
czasownik przechodni dwuaspektowy
(1.1) polit. zagarniać terytorium innego państwa; dokonywać aneksji
(1.2) książk. zajmować coś, często bez zgody właściciela lub dotychczasowych użytkowników; zagarniać dla siebie
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) polit. dokonywanie aneksji terytorium innego państwa
(1.2) samowolne zajmowanie czegoś, zwykle pomieszczeń, lokali, budynków
Wiktionary
obszar niezamieszkany na stałe przez człowieka i niewykorzystany gospodarczo
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) geogr. obszar nie zamieszkany na stałe i nie wykorzystywany gospodarczo przez człowieka
Anekumena (z stgr. ἀν- an- „nie, bez” + οἰκουμένη oikoumene „świat zaludniony”) – obszar na kuli ziemskiej trwale i całkowicie niezamieszkany przez człowieka i niewykorzystywany gospodarczo, w przeciwieństwie do ekumeny, czyli terenów stale zamieszkanych i subekumeny – terenów zamieszkanych czasowo.
Do anekumeny można zaliczyć np. obszary pustynne, obszary polarne oraz szczytowe partie wysokich pasm górskich.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
chorobowy niedobór czerwonych krwinek i hemoglobiny; niedokrwistość
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zob. niedokrwistość.;
(1.2) uczn. ktoś powolny
Niedokrwistość, anemia (łac. anaemia) – zaburzenie spowodowane przez:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta, dziewczyna chora na anemię
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób anemiczny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: anemicznie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest anemiczne; cecha tych, którzy są anemiczni
SJP.pl
Wiktionary
1. związany z anemią, cierpiący na anemię (np. anemiczne dziecko);
2. przenośnie: słaby i niepozorny (np. W kącie ogrodu rosły anemiczne krzaczki.)
przymiotnik relacyjny
(1.1) med. dotyczący anemii, właściwy anemii
przymiotnik jakościowy
(2.1) przen. niemrawy, słaby, działający powoli, niezdecydowanie
SJP.pl
Wiktionary
osoba chora na anemię
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. człowiek chorujący na anemię
(1.2) pot. uczn. człowiek słaby fizycznie
(1.3) uczn. ktoś powolny
SJP.pl
Wiktionary
1. pojawienie się niedokrwistości;
2. zmniejszenie dopływu krwi do tkanki, niedokrwienie
SJP.pl
przedrostek
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z wiatrem
Wiktionary
rozprzestrzenianie nasion, roślin i owoców za pomocą wiatru; wiatrosiewność
Anemochoria (wiatrosiewność) – jeden ze sposobów rozprzestrzeniania zarodników grzybów oraz zarodników, nasion i owoców u roślin, polegający na roznoszeniu ich przez ruchy powietrza. Wiatrosiewność jest bardzo rozpowszechnionym sposobem rozsiewania, szczególnie wśród roślin rosnących w górach, na stepach, pustyniach, na sawannie i na wyspach. Umożliwia rozprzestrzenianie się grzybów i roślin na duże odległości, nawet setek kilometrów. Odległość na jaką przenoszone są zarodniki i nasiona zależy m.in. od ich ciężaru i stopnia przystosowania do wiatrosiewności.
SJP.pl
Wikipedia
kwiat zapylany za pośrednictwem wiatru
SJP.pl
zapylanie roślin przez wiatr; wiatropylność
Anemogamia, wiatropylność – zapylenie kwiatów poprzez wiatr przenoszący pyłki. Przykładami roślin zapylanych w ten sposób jest wiele drzew, np. leszczyna, topola, sosny, a także na przykład trawy. U traw pręciki na długich nitkach pręcikowych wystają na zewnątrz kłosa. U wielu roślin wiatropylnych, w tym u większości drzew, kwiaty rozwijają się wcześniej niż liście (proanthia), co zwiększa szanse na zapylenie.
SJP.pl
Wikipedia
podatny na zapylanie przez wiatr
SJP.pl
przyrząd do mierzenia kierunku i prędkości wiatru z urządzeniem samopiszącym
Anemograf – elektryczny przyrząd samopiszący służący do ciągłego pomiaru oraz zapisu kierunku i prędkości wiatru.
Jest połączeniem anemometru i samopisu.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) meteorol. nauka o wiatrach
Wiktionary
1. przyrząd do pomiaru prędkości ruchu gazów i cieczy;
2. przyrząd do pomiaru siły i kierunku wiatru; wiatromierz
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. meteorol. przyrząd do pomiaru prędkości gazów
Anemometr – przyrząd służący do mierzenia prędkości ruchu gazów i cieczy. Niektóre anemometry wskazują również kierunek ruchu. Anemometr mierzący prędkość wiatru to wiatromierz.
Anemometr, który rejestruje graficznie prędkość lub kierunek wiatru, nazywa się anemografem. Obecnie anemografy są coraz częściej wspierane przez komputerowy zapis danych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) meteorol. pomiar kierunku i prędkości wiatru
Wiktionary
SJP.pl
roślina zielna o białych lub żółtych kwiatach; zawilec
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Anemone|L.|ref=tak., zawilec;
(1.2) bot. roślina z rodzaju anemonów (1.1)
(1.3) pot. kwiat rośliny z rodzaju anemonów (1.1)
(1.4) zool. nazwa systematyczna|Actiniaria|ref=tak., ukwiał;
Zawilec (Anemone L.) – rodzaj roślin z rodziny jaskrowatych. Jego klasyfikacja jest problematyczna i w zależności od ujęcia obejmuje ok. 64 gatunki lub ok. 150 gatunków. Niezależnie od ujęcia systematycznego rodzaj jest szeroko rozprzestrzeniony niemal na całym świecie, głównie w strefie klimatu chłodnego i arktycznego półkuli północnej, w strefie międzyzwrotnikowej na obszarach górskich. Rośliny te zasiedlają różne siedliska – lasy, zarośla, łąki górskie i suche murawy. W wąskim ujęciu systematycznym rodzaj ten nie ma przedstawicieli we florze Polski (poza uprawianym zawilcem wieńcowym). W szerszym, tradycyjnym, obejmuje cztery gatunki dziko rosnące w Polsce: zawilec gajowy A. nemorosa, narcyzowy A. narcissiflora, wielkokwiatowy A. sylvestris i żółty A. ranunculoides.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
trująca substancja występująca w anemonach i jaskrach
Anemonina – organiczny związek chemiczny z grupy laktonów. Została wyizolowana z jaskra ostrego. Występuje w sasance zwyczajnej (Anemone pulsatilla) i innych jaskrowatych. Ma właściwości drażniące.
SJP.pl
Wikipedia
związany z anemonem
SJP.pl
zespół drobnych organizmów roślinnych i zwierzęcych unoszących się biernie w powietrzu; aeroplankton
Aeroplankton, anemoplankton, plankton powietrzny, plankton eoliczny (gr. aer „powietrze”, planktós „błąkający się”) – ogół organizmów unoszonych ruchami powietrza w atmosferze. Do organizmów takich zaliczane są bakterie, zarodniki grzybów, drobne pajęczaki, owady i inne drobinki organiczne.
SJP.pl
Wikipedia
przyrząd służący do określania kierunku wiatru, używany w nawigacji; wiatrowskaz
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) meteorol. przyrząd wskazujący kierunek wiatru
Wiatrowskaz, anemoskop – proste mechaniczne urządzenie do wskazywania kierunku wiatru:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: anemoskop
SJP.pl
Anemostat – element nawiewny (nawiewnik) lub wywiewny (wywiewnik) do montowania w suficie, jest to zakończenie sieci wentylacyjnej mechanicznej, umożliwiające kształtowanie strugi powietrza nawiewanego w pożądany sposób.
W zależności od kierunku przepływu powietrza rozróżniamy:
Wikipedia
wada wrodzona, polegająca na niewykształceniu się mózgu u płodu; bezmózgowie
Bezmózgowie (łac. anencephalia) – letalna (śmiertelna) wada wrodzona o charakterze malformacji, polegająca na braku lub na szczątkowym rozwoju mózgowia, zwykle przebiegającym łącznie z bezczaszkowiem (acrania) czyli niewykształceniem struktur mózgoczaszki. Należy do tzw. dysrafii.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: anencefalia
SJP.pl
dzieło sztuki bez tytułu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) książk. dzieło nieposiadające tytułu
SJP.pl
Wiktionary
(medycyna)
1. utrata albo znaczne osłabienie zdolności odpornościowej organizmu, który staje się niezdolny do obrony przed czynnikami chorobotwórczymi;
2. w psychiatrii: brak inicjatywy, energii życiowej występujący w depresjach psychicznych, nerwicach
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: anergia
SJP.pl
czujnik ciśnieniomierza, np. barometru, w postaci puszki próżniowej, odkształcającej się pod wpływem ciśnienia atmosferycznego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. sprężynowy barometr próżniowy do pomiaru ciśnienia atmosferycznego
Aneroid – barometr metalowy. Przyrząd wykorzystywany do pomiaru ciśnienia atmosferycznego, zastępujący barometr rtęciowy.
Zasadniczą częścią aneroidów jest hermetycznie zamknięta, lekko pofałdowana, metalowa puszka membranowa (w kształcie walca), w której panuje obniżone ciśnienie (tzw. puszka Vidiego). Ciśnienie atmosferyczne próbując zgnieść metalową puszkę, zbliża do siebie jego podstawy (wykonane z elastycznego materiału). Dlatego obie podstawy są przytrzymywane za pomocą umieszczonej na zewnątrz puszki sprężyny równoważącej ciśnienie atmosferyczne. Odkształcenia sprężyny – spowodowane zmiennością ciśnienia atmosferycznego – są przenoszone za pomocą układu dźwigni mechanicznych na wskazówkę.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z aneroidem
SJP.pl
→ anestetyk; anestezjolożka
SJP.pl
dotyczący anestezji, powodujący anestezję (np. środki anestetyczne)
SJP.pl
środek znieczulający
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) farm. med. środek do znieczulenia ogólnego lub miejscowego;
Anestetyki, środki znieczulające – leki do znieczulenia ogólnego lub miejscowego. Ich działanie polega na odwracalnym hamowaniu przewodnictwa nerwowego, a w przypadku znieczulenia ogólnego także zmniejszaniu aktywności siatkowo-korowej. Stosowane są wziewnie lub dożylnie podczas operacji, w celu zniesienia bólu, świadomości, odruchów, a także wywołania niepamięci.
Dziedzina medycyny zajmująca się anestetykami to anestezjologia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dział medycyny zajmujący się metodami znieczulenia i reanimacji, opieką nad chorym przed, w trakcie i po operacji; anestezjologia
SJP.pl
specjalista w dziedzinie anestetyki; anestezjolog
SJP.pl
znieczulenie; utrata czucia w całym ciele lub jego części spowodowana podaniem narkozy lub środków znieczulających
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. znieczulenie
Znieczulenie, anestezja (gr. αν- an- “bez” + αἲσθησις aisthesis “zmysłu”) – zjawisko przerwania przewodzenia impulsów nerwowych aferentnych z komórek receptorowych oraz eferentnych do komórek efektorowych pozwalający na bezpieczne i bezbolesne przeprowadzenie pacjenta przez czas operacji lub innego, potencjalnie bolesnego lub nieprzyjemnego zabiegu medycznego. W przeciwieństwie do analgezji blokuje przewodzenie wszystkich impulsów w obie strony.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
lekarz specjalizujący się w podawaniu znieczulenia; anestetysta
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. lekarz specjalizujący się w anestezjologii;
(1.2) med. pot. lekarz wykonujący i kontrolujący znieczulenie
Anestezjolog – lekarz posiadający specjalizację z anestezjologii i intensywnej terapii. Do obowiązków lekarza anestezjologa należą: znieczulanie pacjentów wymagających operacji, leczenie pacjentów oddziału intensywnej terapii, leczenie bólu ostrego i przewlekłego oraz resuscytacja.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dział medycyny zajmujący się metodami znieczulania i reanimacji, opieką nad chorym w czasie i po operacji; anestetyka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. dział medycyny zajmujący się przygotowaniem chorego do operacji, przeprowadzaniem i kontrolą znieczulenia;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) med. związany z anestezjologią lub anestezjologami
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
1. znieczulający;
2. pozbawiony czucia, znieczulony
SJP.pl
syntetyczny środek znieczulający o działaniu miejscowym, stosowany tylko zewnętrznie w formie maści, olejków; benzokaina
Benzokaina, anestezyna (łac. Benzocainum, Anaesthesinum) – organiczny związek chemiczny, ester kwasu p-aminobenzoesowego (PABA) i etanolu stosowany jako środek znieczulający o działaniu miejscowym.
SJP.pl
Wikipedia
brak aktywności płciowej u samic ssaków między okresami rui
SJP.pl
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Aneta, Anetta – forma pochodna imienia Anna, powstała jako przeniesienie francuskiego zdrobnienia tego imienia, Anette, do języka polskiego. Pochodzi z języka hebrajskiego. Imię dotarło do Polski w XIX w., wcześniej używano tylko imienia Anna.
Aneta imieniny obchodzi: 13 czerwca, 16 czerwca, 17 lipca i 26 lipca.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: Aneta (imię żeńskie)
SJP.pl
Pico de Aneto; najwyższy szczyt Pirenejów w Hiszpanii (3404 m)
Pico de Aneto lub po prostu Aneto (kat. Pic d’Aneto) – najwyższy szczyt Pirenejów w masywie Maladeta o wysokości 3404 m n.p.m. Znajduje się w Hiszpanii, w prowincji Huesca na północy Aragonii. Ze względu na położenie szczytu jego francuska nazwa – Néthou – wyszła z użycia.
SJP.pl
Wikipedia
eter nienasycony, biała, krystaliczna substancja o zapachu anyżu, otrzymywana z olejków eterycznych; stosowany do aromatyzowania produktów spożywczych, preparatów kosmetycznych, środków leczniczych i napojów alkoholowych
Anetol, p-metoksypropenylobenzen – organiczny związek chemiczny zbudowany z reszty anizolu podstawionego w pozycji para grupą propylenową; zawiera szkielet styrenu (Ph−CH=CH
2). Występuje naturalnie w niektórych roślinach, otrzymywany z olejków eterycznych anyżu i kopru.
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.
SJP.pl
Wiktionary
organizm lub komórka o nieprawidłowej liczbie chromosomów
SJP.pl
Wikipedia
występowanie zmiany liczby chromosomów (brak jednego lub pojawienie się dodatkowego)
SJP.pl
Wikipedia
o komórce: mający zmienioną liczbę chromosomów
SJP.pl
brak albo nadmiar jednego lub kilku chromosomów w stosunku do liczby podstawowej dla danego gatunku
SJP.pl
Wikipedia
przedstawiciel rzędu roślin nasiennych z gromady pranagozalążkowych
SJP.pl
przedstawiciel rzędu roślin z podgromady pranagozalążkowych
SJP.pl
rząd roślin nasiennych z gromady pranagozalążkowych; Aneurophytales
SJP.pl
tiamina
SJP.pl
Wikipedia
chorobowe uwypuklenie ściany tętnicy, mające często postać tętniącego guza wypełnionego krwią lub skrzepliną; anewryzm; tętniak
SJP.pl
Wikipedia
tętniak, miejscowe rozszerzenie tętnicy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. przest. zob. tętniak.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
krasnorost dostarczający agaru, występuje w przybrzeżnej strefie Morza Białego i koło Sachalinu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Ahnfeltia|ref=tak., rodzaj krasnorostów rzędu nazwa systematyczna|Gigartinales|ref=tak., mających rozgałęzioną plechaechę przyczepioną do podłoża, występujących na piaszczystym dnie chłodnych mórz północnych; gatunkiem typowym jest anfelcja złożona;
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
skrót od: angielski
skrót
(1.1) = angielski
Język angielski, angielszczyzna (ang. English language /'ɪŋglɪʃ 'læŋgwɪʤ/, English) – język z grupy zachodniej rodziny języków germańskich, powszechnie używany w Wielkiej Brytanii, jej terytoriach zależnych oraz w wielu byłych koloniach i dominiach, m.in. Stanach Zjednoczonych, Irlandii, Kanadzie, RPA, Australii i Nowej Zelandii. Pełni funkcję języka oficjalnego bądź półoficjalnego w ponad 60 państwach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
skrót od: anglo-amerykański; ang.-amer.
SJP.pl
skrót od: anglo-amerykański; ang.-am.
SJP.pl
rzeka w Azji
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w azjatyckiej części Rosji, prawy dopływ Jeniseju, wypływa z jeziora Bajkał;
Angara (ros. Ангара) – rzeka w azjatyckiej części Rosji, prawy dopływ Jeniseju. Jej długość wynosi 1779 km, a powierzchnia dorzecza 1040 tys. km². Wypływa z jeziora Bajkał, przepływa przez południową część Wyżyny Środkowosyberyjskiej. W środkowym i dolnym biegu tworzy liczne progi. Angara jest jedyną rzeką, która wypływa z Bajkału.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rekwizycja obcych statków dla celów publicznych - stosowano ją w czasie wojny
Angaria (łac.; gr.: ἀγγαρεία, angareía) była rodzajem systemu pocztowego zaadaptowana przez Rzymian od starożytnych Persów. Według Ksenofonta system perski został ustanowiony przez Cyrusa Wielkiego. Kurierzy konni zostali rozmieszczeni na niektórych etapach wzdłuż głównych dróg imperium, aby przesyłać królewskie depesze nocą i dniem przy każdej pogodzie. System rzymski wziął swoją nazwę od greckiej formy babilońskiego słowa przyjętego w języku perskim na określenie konnych kurierów. W systemie rzymskim zaopatrzenie w konie i ich utrzymanie było obowiązkiem prowincjonalnej ludności. Z wypełnienia takiego obowiązku jedynie cesarz mógł udzielić zwolnienia.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w Rosji w obwodzie irkuckim, nad Angarą;
Angarsk (ros. Ангaрск) – miasto w Rosji w obwodzie irkuckim, nad Angarą, położone w odległości 5150 km na wschód odMoskwy.
Wiktionary oraz Wikipedia
→ Angara (dopływ Jeniseju)
przymiotnik
(1.1) związany z Angarą (rzeką w Rosji)
(1.2) związany z Angarskiem (miastem w Rosji)
SJP.pl
Wiktionary
umowa o pracę; zatrudnienie
Angaż (fr. engager – zobowiązywać się do czegoś) – określenie dla umowy o pracę, zwłaszcza aktorów.
SJP.pl
Wikipedia
długi mankiet z koronek, modny od połowy XVII wieku
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. rodzaj mankietu przy kobiecej sukni
Angażanty (fr. engageantes) – dwu- lub trójwarstwowe mankiety, wykonane z muślinu, gazy lub koronki, występujące we francuskiej modzie kobiecej pod koniec XVII i w ciągu XVIII wieku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. zatrudniać kogoś;
2. zajmować kogoś czymś, nakłaniać do czegoś, wciągać go w to;
3. poświęcać na coś czas, siły, pieniądze;
4. angażować się:
a) włączać się w coś, zajmować się czymś z zapałem;
b) zatrudniać się gdzieś
czasownik przechodni niedokonany (dk. zaangażować)
(1.1) włączać do uczestnictwa
(1.2) przyjmować do pracy
(1.3) zajmować czymś, wymuszać uwagę
czasownik zwrotny niedokonany angażować się (dk. zaangażować się)
(2.1) włączać się w coś
(2.2) przyjmować pracę
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|angażować.
Wiktionary
[czytaj: Andżel] obce imię męskie
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. imię|polski|ż. Aniela
Angela – imię pochodzi od łacińskiego imienia Angel, które powstało od greckiego słowa ángelos "posłaniec". Imię to też zostało przyswojone w postaci Aniela, od niego powstały też imiona Angelika i Angelina. Jest żeńskim odpowiednikiem imienia Anioł (Angel). W ostatnich czasach zapis imienia Angela bywa spolszczany i występuje w formie Andżela lub nawet Andrzela (część osób błędnie wywodzi jej źródłosłów od imienia męskiego Andrzej). Ta druga wersja jest niepoprawna.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. pełen duchowego piękna;
2. nawiązujący do aniołów
SJP.pl
1. gatunek rośliny z rodziny selerowatych; litwor, dzięgiel litwor, arcydzięgiel litwor, dzięgiel lekarski;
2. odmiana lutni o siedemnastu strunach
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Angelika – imię żeńskie pochodzenia łacińskiego, w języku łacińskim oznacza „anielica”, „posłanka”.
W ostatnich czasach zapis imienia Angelika bywa spolszczany i występuje w formie Andżelika lub nawet Andrzelika. Ta ostatnia pisownia jest niepoprawna i ma negatywną opinię Rady Języka Polskiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
Angelina – forma pochodna imion Aniela, Angela.
W Polsce do lat 20. XX wieku imię Angelina nadano 8 razy. Imię zyskało popularność od lat 80. XX wieku pod wpływem filmu i telewizji. W 1994 zarejestrowano 1581 kobiet o tym imieniu. W styczniu 2025 r. w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, wykazano 4508 kobiet o imieniu Angelina nadanym jako imię pierwsze, 404 zarejestrowane jako Andżelina a także 88 zapisywanych jako Andrzelina.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Angeliny lub z nią związany
SJP.pl
1. pragnienie niepokalanej czystości;
2. postawa, która przejawia się w braku akceptacji przykrej rzeczywistości
SJP.pl
specjalista w dziedzinie angelologii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) teol. rel. teolog lub religioznawca zajmujący się angeologią
SJP.pl
Wiktionary
1. dział teologii obejmujący naukę o aniołach;
2. dział demonologii dotyczący dobrych duchów;
3. ironicznie: pogrążanie się w marzeniach
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) teol. w teologii chrześcijańskiej: nauka o aniołach;
(1.2) rel. w religioznawstwie: nauka o duchach dobrych, dział demonologii
(1.3) rel. ogół wierzeń, także ludowych, dotyczących aniołów i ich wpływu na rzeczywistość
(1.4) żart. rub. bujanie w obłokach
Angelologia a. Angeologia (gr. αγγελος angelos – posłaniec, anioł oraz λόγος logos – słowo, nauka).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: angelologia
przymiotnik relacyjny
(1.1) rel. teol. związany z angelologią, dotyczący angelologii
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rel. anioł
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) teol. rel. teolog lub religioznawca zajmujący się angeologią
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) teol. w teologii chrześcijańskiej: nauka o aniołach;
(1.2) rel. w religioznawstwie: nauka o duchach dobrych, dział demonologii
(1.3) rel. ogół wierzeń, także ludowych, dotyczących aniołów i ich wpływu na rzeczywistość
(1.4) żart. rub. bujanie w obłokach
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) rel. teol. związany z angeologią, dotyczący angeologii
Wiktionary
[czytaj: ążER] miasto we Francji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w zachodniej Francji leżące w Kraju Loary;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Angers, dotyczący Angers
Wiktionary
koń rasy angielskiej; anglik, anglez
SJP.pl
1. klacz z rasy koni angielskich pełnej krwi;
2. rodzaj bułki;
3. szklaneczka do wódki;
4. potocznie: partia angielska (rozpoczęcie partii szachów ruchem
1. c4)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta narodowości angielskiej
Bułka paryska (francuska) – rodzaj pieczywa, długa, bułka pszenna o długości około 30 cm, kształtem i wielkością zbliżona do bochenka chleba. W skład produktu tego typu wchodzą: mąka pszenna, mleko i woda, olej, drożdże piekarnicze, niewielkie ilości soli i cukru. Na skalę przemysłową zamiennikiem mleka bywa serwatka w proszku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. klacz z rasy koni angielskich pełnej krwi;
2. rodzaj bułki;
3. szklaneczka do wódki;
4. potocznie: partia angielska (rozpoczęcie partii szachów ruchem
1. c4)
SJP.pl
związany z Anglią
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do Anglii; związany z Anglią, z Anglikami
(1.2) stpol. anielski
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. język używany w Wielkiej Brytanii i wielu innych krajach;
(2.2) pot. jeden z przedmiotów szkolnych
Język angielski, angielszczyzna (ang. English language /'ɪŋglɪʃ 'læŋgwɪʤ/, English) – język z grupy zachodniej rodziny języków germańskich, powszechnie używany w Wielkiej Brytanii, jej terytoriach zależnych oraz w wielu byłych koloniach i dominiach, m.in. Stanach Zjednoczonych, Irlandii, Kanadzie, RPA, Australii i Nowej Zelandii. Pełni funkcję języka oficjalnego bądź półoficjalnego w ponad 60 państwach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący Anglii i Polski
SJP.pl
anglojęzyczny;
1. posługujący się językiem angielskim;
2. napisany w języku angielskim;
3. o jakimś terenie: zamieszkany przez ludność posługującą się językiem angielskim
przymiotnik
(1.1) zob. anglojęzyczny.
SJP.pl
Wiktionary
zespół cech charakterystycznych dla Anglii
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest angielskie; cecha tych, którzy są angielscy
SJP.pl
Wiktionary
poddawać wpływom angielskim, nadawać cechy angielskie; anglicyzować, anglizować, zangielszczać
SJP.pl
język angielski
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. język angielski
Język angielski, angielszczyzna (ang. English language /'ɪŋglɪʃ 'læŋgwɪʤ/, English) – język z grupy zachodniej rodziny języków germańskich, powszechnie używany w Wielkiej Brytanii, jej terytoriach zależnych oraz w wielu byłych koloniach i dominiach, m.in. Stanach Zjednoczonych, Irlandii, Kanadzie, RPA, Australii i Nowej Zelandii. Pełni funkcję języka oficjalnego bądź półoficjalnego w ponad 60 państwach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
ostre zapalenie migdałków podniebiennych i błony śluzowej gardła wywołane przez paciorkowca ropnego (Streptococcus pyogenes)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. ostre zapalenie migdałków podniebiennych i błony śluzowej gardła;
(1.2) med. bolesność, bolesny ucisk o różnej etiologii i umiejscowieniu
Angina (łac. angina, zapalenie gardła) – w najczęstszym rozumieniu ostre zapalenie migdałków podniebiennych i błony śluzowej gardła, wywołane przez bakterie paciorkowce β-hemolizujące z grupy A. Jest chorobą zakaźną przenoszoną drogą kropelkową.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. gatunek rośliny z rodziny bodziszkowatych; anginowiec, pelargonia pachnąca, ruzyndla, geranium, gerania;
2. zdrobnienie od: angina (choroba)
SJP.pl
Wikipedia
gatunek rośliny z rodziny bodziszkowatych; anginka, pelargonia pachnąca, ruzyndla, geranium, gerania
SJP.pl
→ angina
przymiotnik
(1.1) med. związany z anginą, spowodowany anginą
SJP.pl
Wiktionary
przedrostek
(1.1) med. pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z układem naczyniowym
Wiktionary
specjalista w dziedzinie angiochirurgii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. zob. chirurg naczyniowy.
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) med. lekarka - specjalistka w zakresie angiochirurgii
SJP.pl
Wiktionary
Chirurgia naczyniowa, angiochirurgia – dział chirurgii zajmujący się zabiegami operacyjnymi naczyń krwionośnych (tętnic i żył) oraz limfatycznych. Zakres tej specjalizacji obejmuje leczenie operacyjne, wewnątrznaczyniowe i zachowawcze układu naczyniowego, w tym: trombektomię, skleroterapię żył, pomostowanie tętnic, udrożnianie tętnic, sympatektomię, angioplastykę, implantację stentów, embolizację naczyń, leczenie trombolityczne, leczenie stopy cukrzycowej, leczenie obrzęku chłonnego, amputacje u chorych z niedokrwieniem kończyn dolnych, wytwarzanie dostępu naczyniowego dla celów hemodializy.
Wikipedia
przymiotnik od: angiochirurgia
SJP.pl
przymiotnik od: angioencefalografia
SJP.pl
tworzenie się naczyń włosowatych w czasie rozwoju embrionalnego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fizj. proces powstawania nowych naczyń włosowatych w czasie życia osobniczego po urodzeniu
Angiogeneza (gr. angeion = naczynie + genesis = pochodzenie, powstawanie) – proces tworzenia się naczyń włosowatych.
Zachodzi w rozwoju embrionalnym, może także występować w życiu pozapłodowym (zarówno jako proces fizjologiczny, jak i patologiczny).
Angiogenezę można zaobserwować podczas:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
urządzenie do badań obrazowych z wykorzystaniem promieni rentgenowskich i kontrastu
SJP.pl
metoda badania naczyń krwionośnych polegająca na uwidocznieniu ich na obrazie rentgenowskim poprzez wprowadzenie do ich światła środka kontrastującego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. rentgenografia fragmentu układu krwionośnego;
Angiografia lub arteriografia (gr. angeion – naczynie i graphein – zapisać) jest techniką obrazowania medycznego wykorzystywaną do wizualizacji wnętrza naczyń krwionośnych oraz organów ciała, zwracającą szczególną uwagę na tętnice, żyły oraz komory serca. Standardową metodą przeprowadzania badania angiograficznego jest wstrzyknięcie nieprzepuszczalnego dla promieni rentgenowskich środka kontrastowego, a następnie przeprowadzenia obrazowania przy użyciu technik opartych na promieniowaniu rentgenowskim takich jak fluoroskopia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
zdjęcie rentgenowskie układu wieńcowego
SJP.pl
przymiotnik od: angiokardiografia, np. badanie angiokardiograficzne
SJP.pl
specjalista w dziedzinie angiologii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. lekarz specjalista zajmujący się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem chorób układu naczyniowego i limfatycznego
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) med. lekarka specjalistka angiologii
SJP.pl
Wiktionary
dział medycyny zajmujący się schorzeniami układu naczyniowego: krwionośnego i limfatycznego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. nauka o naczyniach krwionośnych;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) med. związany z angiologią
SJP.pl
Wiktionary
nerwica polegająca na rozstroju czynności układu współczulnego; neuroza naczyniowa
SJP.pl
zabieg leczniczy mający na celu udrożnienie i poszerzenie naczynia krwionośnego; balonikowanie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. chirurgiczny zabieg leczniczy polegający na poszerzeniu naczyń krwionośnych;
Angioplastyka – zabieg przezskórny polegający na poszerzeniu naczyń krwionośnych, które zostały zwężone lub zamknięte w wyniku choroby (najczęściej miażdżycy). Wykonuje się angioplastykę tętnic wieńcowych, szyjnych, kończyn, narządów wewnętrznych, czasami również naczyń żylnych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj diagnostycznego badania obrazowego, polegającego na dożylnym wstrzyknięciu radiofarmaceutyku oraz analizie jego przepływu w określonych obszarach
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zwężenie naczyń krwionośnych w wyniku zakrzepu lub zapalenia
Wiktionary
hormon tkankowy występujący w osoczu krwi, powodujący uogólniony skurcz naczyń i podwyższenie ciśnienia krwi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. fizj. hormon peptydowy, który odgrywa kluczową rolę w regulacji ciśnienia krwi i gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu
Angiotensyna – hormon peptydowy wchodzący w skład układu hormonalnego RAA, którego zadaniem jest kontrola stężenia jonów sodowych i potasowych w organizmie. Angiotensyny stymulują wydzielanie mineralokortykosteroidu aldosteronu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
białko wydzielane przez wątrobę; hipertensynogen
Angiotensynogen – białko wydzielane przez wątrobę, będące prohormonem angiotensyny. Jego biosynteza odbywa się głównie w hepatocytach (w wątrobie), ale także w adipocytach, mózgu, sercu, ścianach naczyń krwionośnych, nerkach i nadnerczach. Kortykosteroidy, estrogeny oraz hormony tarczycy zwiększają jego produkcję w wątrobie. Każdy z narządów produkujących angiotensynogen ma ponadto własny mechanizm regulujący wydzielanie.
SJP.pl
Wikipedia
badanie krwi i naczyń limfatycznych ciała ludzkiego
SJP.pl
Angiotensyna – hormon peptydowy wchodzący w skład układu hormonalnego RAA, którego zadaniem jest kontrola stężenia jonów sodowych i potasowych w organizmie. Angiotensyny stymulują wydzielanie mineralokortykosteroidu aldosteronu.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) muz. tradycyjny indonezyjski instrument muzyczny, złożony z pewnej liczby bambusowych rurek przytwierdzonych do bambusowej ramy;
Angklung – tradycyjny instrument indonezyjski, idiofon bambusowy, używany w obrzędach rytualnych ku czci bogini ryżu i płodności Dewi Sri, związanych z sadzeniem ryżu i żniwami, a także podczas uroczystości związanych z obrzezaniem. Popularny instrument do nauki muzyki w szkołach indonezyjskich.
W 2010 roku angklung został wpisany na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.
Wiktionary oraz Wikipedia
ruiny stolicy państwa Khmerów
Angkor – współczesna nazwa stosowana do państwa Khmerów istniejącego w okresie od 802 do 1432 roku, nazywanego również Imperium Angkoru lub Imperium Khmerskim. Nazwa Angkor pochodzi od sanskryckiego słowa nagara – miasto (nagara>nokor>angkor).
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. etn. członek plemięemienia germańskiego zamieszkującego od V do VI wieku Brytanię;
Wiktionary
[czytaj: anglEZ] taniec w takcie parzystym, pochodzący z Anglii; muzyka do tego tańca; anglez
SJP.pl
typ spychacza z ukośnie ustawionym pługiem
SJP.pl
nizinna mleczna rasa bydła, wyhodowana na półwyspie Angeln w Niemczech
SJP.pl
dawniej: długi surdut; również długi pukiel włosów
Anglez - (ang. anglaise angielczyk) to nazwa tańców w takcie parzystym lub czasem trójdzielnym powstałych około XVII-XIX w., rodzaj kontredansa.
SJP.pl
Wikipedia
1. unosić się rytmicznie w siodle podczas jazdy kłusem w celu złagodzenia wstrząsów
2. przycinać ogon i grzywę konia na sposób angielski; anglizować
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) jeźdz. rytmiczne unoszenie się w siodle podczas jazdy kłusem, aby złagodzić wstrząsy
(1.2) sposób krótkiego przycinania koniowi ogona i grzywy
Anglezowanie – rytmiczne unoszenie się jeźdźca z siodła podczas jazdy kłusem na koniu, w takt jego ruchu, w celu zamortyzowania wstrząsów i odciążenia grzbietu końskiego.
Wiktionary oraz Wikipedia
minerał krystaliczny, siarczan ołowiu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geol. miner. minerał krystaliczny z grupy siarczanów, kruchy i przezroczysty; siarczan ołowiu wzór chemiczny|PbSO4.
Anglezyt – rzadki minerał z grupy siarczanów, barytu. Po raz pierwszy znaleziony w kopalni miedzi na wyspie Anglesey, położonej u wybrzeży Walii, stąd nazwa. Wcześniej był znany jako efekt rozkładu galeny. Przeobraża się w cerusyt.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z anglezytem
SJP.pl
1. część Wielkiej Brytanii;
2. Nowa Anglia, rejon historyczno-geograficzny w północno-wschodniej części Stanów Zjednoczonych
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. kraina geograficzno-historyczna w Wielkiej Brytanii
(1.2) pot. geogr. polit. Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej;
Anglia (ang. England) – część składowa Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. W przeszłości była niezależnym królestwem. Ma granice lądowe z Walią na zachodzie i Szkocją na północy. Kraj jest oblewany przez Morze Celtyckie i Morze Irlandzkie. Od kontynentalnej części Europy oddzielony jest kanałem La Manche i Morzem Północnym. Stolicą Anglii jest Londyn. Panuje w niej król brytyjski Karol III. Populacja kraju to ponad 56 milionów osób (2019), większość z nich mieszka w stolicy i innych aglomeracjach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: angielski
SJP.pl
poddawanie wpływom angielskim, nadawanie czemuś cech typowo angielskich
SJP.pl
wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa wzorowane na języku angielskim albo z niego przejęte
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. wyraz, zwrot, forma gramatyczna zapożyczona do jakiegoś języka z języka angielskiego;
Anglicyzm – element językowy zapożyczony z języka angielskiego lub na nim wzorowany.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
poddawać wpływom angielskim, nadawać cechy angielskie; angielszczyć, anglizować, zangielszczać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) stosowanie anglicyzmów
(1.2) uleganie wpływom języka i kultury angielskiej
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hist. członkini plemięemienia germańskiego zamieszkującego od V do VI wieku Brytanię;
Wiktionary
1. angielski koń pełnej krwi;
2. w gwarze uczniowskiej: lekcja języka angielskiego;
3. potocznie: samochód z kierownicą po prawej stronie, przystosowany do ruchu lewostronnego
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mężczyzna narodowości angielskiej
(1.2) pot. Brytyjczyk
Anglicy (ang. English people) – naród germański zamieszkujący głównie Wielką Brytanię, zwłaszcza Anglię (ok. 45 mln), posługujący się językiem angielskim z grupy języków germańskich. Poza Zjednoczonym Królestwem mieszkają głównie w Republice Południowej Afryki, Związku Australijskim, Kanadzie i Stanach Zjednoczonych. Anglicy wyznają głównie anglikanizm.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wyznawca anglikanizmu
Anglikanizm – jedna z gałęzi chrześcijaństwa, która powstała w okresie reformacji w Anglii w XVI wieku. Anglikanizm uznawany jest za drogę pośrednią pomiędzy tradycją protestancką a katolicką.
SJP.pl
Wikipedia
wyznawca anglikanizmu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. wyznawca anglikanizmu
SJP.pl
Wiktionary
wyznanie chrześcijańskie uznające króla za głowę Kościoła, rozpowszechnione w Anglii; konformizm
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rel. gałąź chrześcijaństwa łącząca tradycję protestancką z katolicką, powstała w Anglii w XVI w., uznająca króla za zwierzchnika Kościoła;
Anglikanizm – jedna z gałęzi chrześcijaństwa, która powstała w okresie reformacji w Anglii w XVI wieku. Anglikanizm uznawany jest za drogę pośrednią pomiędzy tradycją protestancką a katolicką.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wyznawczyni anglikanizmu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. wyznawczyni anglikanizmu
SJP.pl
Wiktionary
związany z anglikanizmem (np. wyznanie anglikańskie, liturgia anglikańska)
przymiotnik
(1.1) rel. związany z anglikanizmem
SJP.pl
Wiktionary
znawca anglistyki
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zaw. jęz. znawca języka, literatury i kultury angielskiej
(1.2) pot. eduk. nauczyciel języka angielskiego
SJP.pl
Wiktionary
→ anglista
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. eduk. jęz. znawczyni języka, literatury i kultury angielskiej
(1.2) eduk. nauczycielka języka angielskiego
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z anglistyką, dotyczący anglistyki
SJP.pl
Wiktionary
nauka o języku angielskim, literaturze angielskiej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauka o języku i literaturze angielskiej
(1.2) wydział lub kierunek uniwersytecki obejmujący studia w zakresie anglistyki (1.1)
Filologia angielska (ang. English studies), in. anglistyka (niem. Anglistik, z fr. anglistique) – filologia języka angielskiego; nauka o języku, literaturze i kulturze krajów angielskiego obszaru językowego; kierunek studiów uniwersyteckich.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. poddawać wpływom angielskim, nadawać cechy angielskie; angielszczyć, anglicyzować, zangielszczać;
2. przycinać ogon i grzywę konia na sposób angielski; anglezować
czasownik
(1.1) nadawanie komuś lub czemuś cech angielskich
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|anglizować.
Wiktionary
temat słowotwórczy
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z Anglią lub językiem angielskim
Wiktionary
koń wyhodowany z krzyżówki konia angielskiego z koniem czystej krwi arabskiej
Koń angloarabski (Angloarab) – jedna z ras koni gorącokrwistych, pochodząca od konia angielskiego skrzyżowanego z koniem arabskim. W przypadkach idealnych zachowują pozytywne cechy obu ras. Cechuje je gorący temperament i inteligencja. Konie tej rasy odnoszą ogromne sukcesy w sporcie jeździeckim, ale sprawdzają się także w jeździe rekreacyjnej.
Symboliczne oznaczenie rasy: „xxoo” („xx” – pełna krew angielska, „oo” – czysta krew arabska).
SJP.pl
Wikipedia
sympatyk tego, co angielskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) książk. miłośnik albo wielbiciel Anglii, Anglików lub angielskości
SJP.pl
Wiktionary
sympatia dla wszystkiego, co angielskie; anglofilizm, anglofilstwo
SJP.pl
sympatia dla wszystkiego, co angielskie; anglofilstwo, anglofilia
SJP.pl
sympatyczka tego, co angielskie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. miłośniczka albo wielbicielka Anglii, Anglików lub angielskości
SJP.pl
Wiktionary
→ anglofilstwo, → anglofilizm
przymiotnik
(1.1) związany z anglofilami lub anglofilią, dotyczący anglofilów lub anglofilii
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) z nastawieniem anglofilskim, w duchu anglofilstwa
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co anglofilskie
Wiktionary
sympatia dla wszystkiego, co angielskie; anglofilizm, anglofilia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zamiłowanie i sprzyjanie Anglii, Anglikom lub wszelkim przejawom angielskości
SJP.pl
Wiktionary
ktoś mający wrogi stosunek do wszystkiego, co angielskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba niechętna do wszystkiego co angielskie
SJP.pl
Wiktionary
niechętny lub wrogi stosunek do wszystkiego, co angielskie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) niechęć do Anglików i wszystkiego co angielskie
SJP.pl
Wiktionary
kobieta mająca wrogi stosunek do wszystkiego, co angielskie
SJP.pl
człowiek, którego językiem ojczystym jest angielski
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) książk. osoba mówiąca po angielsku
SJP.pl
Wiktionary
→ anglofon
SJP.pl
angielskojęzyczny;
1. posługujący się językiem angielskim;
2. napisany w języku angielskim;
3. o jakimś terenie: zamieszkany przez ludność posługującą się językiem angielskim
przymiotnik
(1.1) posługujący się językiem angielskim
(1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem angielskim
(1.3) spisany, stworzony w języku angielskim
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
prokatolicki prąd w Kościele anglikańskim
Anglokatolicyzm – prąd wewnątrz Kościoła anglikańskiego, zainicjowany przez L. Andrewsa. Skłania się on ku zmienianiu stosunków z Kościołem katolickim poprzez ponowne przyjęcie:
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
wyznawca anglokatolicyzmu
SJP.pl
wielbiciel wszystkiego, co angielskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) miłośnik i naśladowca wszystkiego, co angielskie
SJP.pl
Wiktionary
przesadna sympatia do wszystkiego, co angielskie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nadmierna i bezkrytyczna sympatia do osób, przedmiotów, zjawisk związanych z Anglią;
Anglomania (anglomanie) – objawiająca się w bezgranicznym uwielbieniu wszystkiego co angielskie, zwłaszcza angielskiego ustroju. Była to częsta postawa wśród francuskich les philosophes XVIII wieku. Prym wśród anglomaniaków wiódł Voltaire. Louis de Jaucourt – dobrze znający anglików członek Royal Society był bardziej sceptyczny i nieraz krytykował tą niepatriotyczną postawę.Zjawiskiem tym zajmują się francuscy historycy Claude Bruneteau i Bernard Cottret.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ angloman
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) miłośniczka i naśladowniczka wszystkiego, co angielskie
SJP.pl
Wiktionary
koza anglonubijska - brytyjska rasa kóz domowych
SJP.pl
dawniej: anglosaski
SJP.pl
1. potomek germańskich plemion Anglów, Sasów i Jutów, które w VI wieku podbiły południową część Wielkiej Brytanii;
2. Brytyjczyk lub Amerykanin brytyjskiego pochodzenia;
3. przedstawiciel kultury i tradycji brytyjskiej, przeciwstawianej zwykle kontynentalnej tradycji europejskiej
Anglosasi (łac. Anglosaxones, ang. Anglo-Saxons) – w historiografii plemiona wywodzące się z terenu obecnych Niemiec i Skandynawii, takie jak Anglowie, Sasi i Jutowie, które (począwszy od V wieku) zasiedliły większą część Wysp Brytyjskich. Anglosasami nazywa się także społeczeństwa wywodzące się od tych plemion. Współczesny język angielski pochodzi od języków, którymi te plemiona posługiwały się 1500 lat temu.
SJP.pl
Wikipedia
1. germańskie plemiona Anglów, Sasów i Jutów, które w VI wieku podbiły południową część Wielkiej Brytanii;
2. Anglicy i inne narody angielskiego pochodzenia, zwłaszcza Amerykanie
Anglosasi (łac. Anglosaxones, ang. Anglo-Saxons) – w historiografii plemiona wywodzące się z terenu obecnych Niemiec i Skandynawii, takie jak Anglowie, Sasi i Jutowie, które (począwszy od V wieku) zasiedliły większą część Wysp Brytyjskich. Anglosasami nazywa się także społeczeństwa wywodzące się od tych plemion. Współczesny język angielski pochodzi od języków, którymi te plemiona posługiwały się 1500 lat temu.
SJP.pl
Wikipedia
dotyczący Anglosasów, charakterystyczny dla Anglasosasów
SJP.pl
dotyczący Anglosasów, charakterystyczny dla Anglasosasów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. poprzednik nowoczesnego języka angielskiego;
przymiotnik
(2.1) związany z językiem anglosaskim (1.1)
(2.2) związany z krajami, gdzie mówi się po angielsku (zazwyczaj dotyczy Wielkiej Brytanii, USA, Kanady i Australii)
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest anglosaskie; cecha tych, którzy są anglosascy
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) poznań. daw. kopnięcie piłki przednią, zewnętrzną częścią stopy
Wiktionary
Anglowie (łac. Angli) – lud pochodzenia germańskiego, który w V wieku n.e. najechał wraz z Sasami i Jutami Brytanię.
Od nich nazwę wzięła Anglia. Po raz pierwszy wspomina o nich Tacyt (II wiek n.e.), mówiąc jako o wyznawcach bogini Nerthus. Według Bedy Czcigodnego pochodzili z prowincji Angeln w Szlezwiku. W wiekach od V do VI zamieszkiwali obszar Nortumbrii, Mercji i wschodnią oraz środkową Anglię.
Wikipedia
polewa ze szlachetnej glinki używana w garncarstwie
Angoba (fr. engobe), polewa, pobiałka, engoba – delikatna powłoka z białej lub barwionej glinki nakładana na wyrób przed wypaleniem dla uzyskania powierzchni matowej lub lśniącej.
Uszlachetniona, płynna glinka, którą cienkowarstwowo pokrywa się powierzchnię (czerep) ceramicznego naczynia z gorszego surowca (np. z gliny zanieczyszczonej, gruboziarnistej). Wygładza jego powierzchnię, zmniejsza przesączalność i nadaje jasny koloryt. Zasadniczo nakładane dla ozdoby, angoby najczęściej są żółte, czerwonawe i matowe białe (nazywane pobiałką). Bywają dodatkowo zdobione polichromią lub ryciem (sgraffito), także techniką barbotine lub szkliwione. Angobowanie, znane od czasów przedhistorycznych, występuje we wszystkich kręgach kulturowych.
SJP.pl
Wikipedia
nakładać angobę na powierzchnię wyrobów ceramicznych
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) szt. pokrywanie naczynia warstwą angoby
Wiktionary
wada wysławiania się, polegająca na przerywaniu mowy samogłoskami lub dźwiękami nosowymi
SJP.pl
[czytaj: angłAS] stałe uczucie lęku związane z odpowiedzialnością za własne decyzje
Angoisse – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Nowa Akwitania, w departamencie Dordogne.
Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 559 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 24 osób/km² (wśród 2290 gmin Akwitanii Angoisse plasuje się na 670. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 421.).
SJP.pl
Wikipedia
lekceważąco o Angliku; Angol
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) lekcew. Anglik
Angol (tytuł oryg. The Limey) – amerykański film kryminalny z 1999 roku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
lekceważąco o Angliku; Angol
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. polit. państwo w Afryce;
Angola, Republika Angoli (port. República de Angola) – państwo w południowo-zachodniej Afryce nad Oceanem Atlantyckim, członek Unii Afrykańskiej. Sąsiaduje z Demokratyczną Republiką Konga, Namibią, Kongiem oraz Zambią. W przeszłości była kolonią portugalską. Posiada znaczne zasoby surowców naturalnych, w tym ropy naftowej i diamentów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. → Angola; angolski, angolijski;
2. talapoin angolański - gatunek ssaka naczelnego z podrodziny koczkodanów
SJP.pl
obywatel Angoli; Angolijczyk
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) obywatel Angoli
SJP.pl
Wiktionary
obywatel Angoli; Angolczyk
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) obywatel Angoli
SJP.pl
Wiktionary
obywatelka Angoli; Angolka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) obywatelka Angoli
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Angola; angolski
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do Angoli (państwa w Afryce)
SJP.pl
Wiktionary
lekceważąco: Angielka; Angolka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) obywatelka Angoli
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Angola; angolijski
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do Angoli (państwa w Afryce)
SJP.pl
Wiktionary
wełna ze zwierząt angorskich
SJP.pl
wełna ze zwierząt angorskich
SJP.pl
Wikipedia
związany z angorą
SJP.pl
1. odnoszący się do angory (rasy zwierząt), zrobiony z sierści tych zwierząt (np. królik angorski, wełna angorska);
2. przymiotnik od: Angora
przymiotnik relacyjny
(1.1) dosł. hist. związany z Angorą, dotyczący Angory (współcz. Ankara)
(1.2) związany z angorą, dotyczący angory
SJP.pl
Wiktionary
cecha dziedziczna uzyskiwana przez dobór hodowlany, wyrażająca się wzmożeniem wzrostu owłosienia niektórych zwierząt
SJP.pl
[czytaj: angosczamente] określenie wykonawcze: lękliwie, niespokojnie
SJP.pl
gorzka i aromatyczna kora południowo-amerykańskiego drzewa, używana dawniej jako lek przeciwszkorbutowy; dziś stosowana głównie do wyrobu gorzkich wódek o tejże nazwie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) spoż. gorzka, aromatyczna wódka o ciemnoczerwonej lub pomarańczowej barwie produkowana w Trynidadzie i Tobago, używana również jako dodatek do drinków i przyprawa do potraw;
(1.2) bot. farm. kora z rośliny nazwa systematyczna|Angostura trifoliata|ref=tak. wykorzystywana jako lek przy tropikalnych zaburzeniach żołądkowych i szkorbucie
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. kraina historyczna w Niemczech, środkowa część wczesnośredniowiecznego księstwa Saksonii, położona między Ostfalią a Westfalią;
Wiktionary oraz Wikipedia
przestarzałe: kupiec zajmujący się handlem hurtowym; hurtownik
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Poznań. agrest
(1.2) gw-pl|Górny Śląsk. agrest
Wiktionary
stan umysłu wynikający z braku sensu lub celu życia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) filoz. stan umysłu świadomego bezcelowości i bezsensu życia
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
jednostka długości, 10^(-10) metra
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fiz. jednostka długości równa jednej dziesięciomiliardowej części metra;
Angstrem (Å) – jednostka długości równa 10−10 m. Angstrem nie jest w Polsce legalną jednostką miar; nie jest jednostką układu SI.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Anguilli
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Anguilli
Wiktionary
terytorium zależne Wielkiej Brytanii w Ameryce Środkowej
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. polit. terytorium zależne Wielkiej Brytanii na Morzu Karaibskim;
Anguilla [æŋˈɡwɪlə] – terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii na Morzu Karaibskim w archipelagu Wysp Nawietrznych (Małe Antyle). Składa się z wysp Anguilla (88 km²), Sombero (5 km²) oraz kilku mniejszych. Najbliższym obcym terytorium jest oddalona o około 7 km na południe wyspa Sint Maarten/Saint-Martin należąca po części do Francji i Holandii.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ Anguilla
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Anguillą, dotyczący Anguilli
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj ogórka, ogórek antylski
SJP.pl
szkocka rasa bydła domowego hodowana dla mięsa
Angus (gael. Aonghas) – jednostka administracyjna (council area) oraz historyczne hrabstwo w Szkocji. Zajmuje powierzchnię 2182 km², a zamieszkana jest przez 116 200 osób (2011). Ośrodkiem administracyjnym jest miasto Forfar.
SJP.pl
Wikipedia
zachodnioafrykańska małpa z rodziny lorisowatych
Angwantibo (Arctocebus) – rodzaj ssaków naczelnych z podrodziny Perodicticinae w obrębie rodziny lorisowatych (Lorisidae).
SJP.pl
Wikipedia
→ Anhalt
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Anhaltem, dotyczący Anhaltu (krainy w Niemczech)
SJP.pl
Wiktionary
kraina historyczna w środkowej części Niemiec
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) hist. geogr. kraina historyczna w środkowej części Niemiec, część dzisiejszego kraju związkowego Saksonia-Anhalt;
Anhalt – kraina historyczna w środkowej części Niemiec, część dzisiejszego kraju związkowego Saksonia-Anhalt. Obejmuje ziemie po obu stronach środkowej Łaby oraz wschodnie pogórza gór Harz. Głównym miastem jest Dessau-Roßlau (d. Dessau). Od czasów średniowiecza do 1918 r. pod władzą przedstawicieli dynastii askańskiej – potomków Albrechta Niedźwiedzia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
niezdolność odczuwania przyjemności i radości
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. psych. niezdolność do przeżywania przyjemnych uczuć;
Anhedonia (fr. anhédonie) – brak lub utrata zdolności odczuwania przyjemności (zarówno zmysłowej, cielesnej, jak i emocjonalnej, intelektualnej czy duchowej) i radości. W tym drugim przypadku chodzić może o bardzo zróżnicowane sytuacje takie jak radość wynikająca ze spotkania z bliskimi, wykonywania ulubionych do tej pory czynności czy ogólną radość życia. Jest jednym z kluczowych objawów pomocnych przy diagnozowaniu depresji. Występuje również (jako objaw negatywny) w przypadku schizofrenii oraz niektórych innych zaburzeń psychicznych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
taki jak Anhelli (tytułowy bohater poematu Juliusza Słowackiego), odznaczający się najwyższymi wartościami moralnymi; anhelliczny
SJP.pl
zespół cech właściwych Anhellemu (bohaterowi poematu Juliusza Słowackiego): łagodne usposobienie, spolegliwość, altruizm, gotowość do poświęceń itp.; anhellizm
SJP.pl
poemat Juliusza Słowackiego
Anhelli – poemat Juliusza Słowackiego będący pesymistyczną prognozą przyszłości polskiej emigracji i jej walki o niepodległość Polski. Utwór uznaje się za poetycką replikę na Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego Adama Mickiewicza, do których nawiązuje stylizacją na prozę biblijną.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest anhelliczne
Wiktionary
taki jak Anhelli (tytułowy bohater poematu Juliusza Słowackiego), odznaczający się najwyższymi wartościami moralnymi; anheliczny
SJP.pl
zespół cech właściwych Anhellemu (bohaterowi poematu Juliusza Słowackiego): łagodne usposobienie, spolegliwość, altruizm, gotowość do poświęceń itp.; anhelizm
SJP.pl
prowincja w Chinach; Anhui
SJP.pl
Wikipedia
prowincja w Chinach; Anhuej
SJP.pl
Wikipedia
enzym zawierający jon cynku skoordynowany z grupami imidazolowymi trzech reszt histydyny
SJP.pl
obniżenie aktywności życiowej organizmu wywołane brakiem odpowiedniej ilości wody
Anabioza (gr. anabíosis ‘ożywianie’), życie utajone – odwracalny, przejściowy stan skrajnego obniżenia aktywności życiowej (tzw. pozornej śmierci) organizmu, będący odpowiedzią na niekorzystne warunki środowiska naturalnego (np. zbyt niska temperatura, niedostatek wody).
SJP.pl
Wikipedia
nadchloran magnezu
Nadchloran magnezu, Mg(ClO4)2 (nazwy handlowe: Anhydron, Dehydryt) – nieorganiczny związek chemiczny, sól magnezowa kwasu nadchlorowego. Występuje w postaci kilku hydratów, z których stabilny jest heksahydrat tworzący białe romboedryczne kryształy o współczynniku załamania równym 1,482.
Stosowany jest głównie jako środek suszący.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: anhydron
SJP.pl
brak lub ograniczenie zdolności pocenia się
Anhydroza (łac. anhidrosis) – znacznie zmniejszone lub całkowicie zanikłe wydzielanie potu. Przeciwnym objawem jest hyperhidrosis. Łagodniejsza forma jest określana jako hypohidrosis.
Anhidrosis jest zwykle ograniczona i symptomatyczna (wskazuje na występowanie choroby). Gruczoły potowe posiadają unerwienie sympatyczne. Możliwe przyczyny anhydrozy to:
SJP.pl
Wikipedia
minerał, bezwodny siarczan wapnia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. minerał, siarczan wapnia (wzór chemiczny|CaSO4.);
(1.2) geol. monomineralna skała osadowa, zbudowana niemal wyłącznie z anhydrytu (1.1)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z anhydrytem, dotyczący anhydrytu
SJP.pl
spójnik lub partykuła
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. stanowisko archeologiczne i ruiny w miejscu dawnego ormiańskiego miasta na wschodzie obecnej Turcji przy granicy z Armenią;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związek frazeologiczny
(1.1) zupełnie nic, zupełnie nie
Wiktionary
zdrobnienie od: Anna (imię żeńskie)
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż. zdrobn. Anna
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Aniany lub z nią związany
SJP.pl
1. nawet by nie
2. ani by nie
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Anicety lub z nią związany
SJP.pl
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Anicet – imię męskie pochodzące od Anicetus, zlatynizowanej formy greckiego imienia Aniketos. Wywodzi się ono od słowa oznaczającego „niezwyciężony, niepokonany”. Nosił je jeden z wczesnych papieży, św. Anicet.
Anicet imieniny obchodzi 23 stycznia, 17 kwietnia i 12 sierpnia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
Aniceta – żeński odpowiednik imienia Anicet, które z kolei jest zlatynizowaną formą greckiego imienia Aniketos (Ἀνίκητος) oznaczającego „niepokonany”. Jego patronem jest m.in. jeden z wczesnych papieży, św. Anicet.
W innych językach:
SJP.pl
Wikipedia
Anicet z małżonką; Anicetowie
SJP.pl
Anicet z małżonką; Anicetostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Aniceta lub z nim związany
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Anity lub z nią związany
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) farm. organiczny związek chemiczny, antybiotyk stosowany w leczeniu grzybic;
Anidulafungina (łac. anidulafunginum) – organiczny związek chemiczny, antybiotyk przeciwgrzybiczy z nowej grupy echinokandyn, stosowany w leczeniu grzybic układowych.
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Aniela – imię żeńskie, które jest spolszczoną formą łacińskiego imienia Angela, pochodzącego od greckiego słowa ángelos „posłaniec”. Imię trafiło do Polski z Włoch prawdopodobnie w XVIII wieku. W świecie chrześcijańskim upowszechniło się jako nawiązanie do aniołów i Anioła Stróża. Jest żeńskim odpowiednikiem imienia Anioł (Angel).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zdrobn. od: anioł
Wiktionary
zdrobnienie od: Aniela (imię żeńskie)
SJP.pl
stawać się podobnym do anioła; szlachetnieć; łagodnieć
SJP.pl
nazwisko, np. Mordechaj Anielewicz (pseudonimy: Marian, Malachi) (1919-43), żydowski działacz konspiracyjny podczas II wojny światowej
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) związany z aniołami
(1.2) na wzór anioła
Anieli – polski synth popowy zespół muzyczny, działający od 2020 roku. Tworzą go wokalistka Joanna Prykowska i multiinstrumentalista Paweł Krawczyk. W 2022 duet wydał swój debiutancki album studyjny, Blask.
Wiktionary oraz Wikipedia
o kobiecie łagodnej, dobrej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. wyimaginowana żeńska forma anioła
(1.2) przen. kobieta o cechach anioła
SJP.pl
Wiktionary
podobny do anielicy
przymiotnik
(1.1) mający cechy anielicy
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik dzierżawczy - należący do Anieli lub z nią związany
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Anieli lub z nią związany
Anieliny – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim, w gminie Sadki.
Anieliny znajdują się w odległości 8,2 km od Sadek (siedziba gminy).Okupację niemiecką Anielin zakończyło 27 stycznia 1945 roku zajęcie miejscowości przez wojska 47 Armii 1 Frontu Białoruskiego Armii Czerwonej.W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: Aniela (imię żeńskie)
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) poufała forma żeńskiego imienia Aniela
Anielka – powieść Bolesława Prusa. Powieść ta po raz pierwszy ukazała się w odcinkach w „Kurierze Warszawskim” (17 IV - 8 VII 1880) pod tytułem Chybiona powieść. Wydanie książkowe w trochę zmienionej wersji ukazało się w 1885 roku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. odnoszący się do anioła;
2. przenośnie: doskonały, dobry, łagodny
przymiotnik
(1.1) rel. związany z aniołami
(1.2) przen. na wzór anioła
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) odprzym. → anielski
Wiktionary
→ anielski
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzymiotnikowy od|anielski.
SJP.pl
Wiktionary
1. wielka dobroć, nieskazitelność (typowa aniołom)
2. ogół aniołów
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) bycie jak anioł, dobrym i pięknym
(1.2) rub. grupa aniołów
SJP.pl
Wiktionary
1. w fizyce: unicestwianie się cząstek i antycząstek przy spotkaniu;
2. całkowite zniszczenie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zniszczenie, unicestwienie
(1.2) fiz. proces w którym cząstki i anty-cząstki, podlegają unicestwieniu;
Anihilacja (z łac. annihilatio – unicestwienie, od nihil – nic) – proces prowadzący do całkowitej destrukcji materii posiadającej masę. W fizyce anihilacją nazywa się oddziaływanie cząstki z odpowiadającą jej antycząstką, podczas którego cząstka i antycząstka zostają zamienione na fotony (zasada zachowania pędu nie dopuszcza możliwości powstania jednego fotonu – zawsze powstają co najmniej dwa) o sumarycznej energii równoważnej masom cząstki i antycząstki, zgodnie ze wzorem Einsteina: E=mc² (zobacz: Szczególna teoria względności).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z anihilacją
SJP.pl
1. w kwantowej teorii pola: operator usuwający stan kwantowy;
2. w literaturze fantastycznej, grach komputerowych: broń unicestwiająca
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) mat. istniejący dla wybranego elementu x zbiór elementów pewnego pierścienia, które dają zero w wyniku przemnożenia przez element x
(1.2) sf. futurystyczna broń zdolna do unicestwiania celów
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
unicestwiać, poddawać całkowitej destrukcji
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) fiz. uleganie procesowi anihilacji
Wiktionary
imię żeńskie
Anika – imię żeńskie, jedna ze zdrobniałych form imienia Anna m.in. w jęz. duńskim i holenderskim.
Anika imieniny obchodzi razem z Anną, m.in. 26 lipca.
SJP.pl
Wikipedia
unikający wyobrażeń istot żywych z przyczyn religijnych; aikoniczny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) szt. powstrzymywanie się od tworzenia sztuki figuratywnej – ludzi i zwierząt
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) proces zmiany właściwości materiału poprzez podgrzanie;
Anilacja – proces zmiany właściwości materiału poprzez podgrzanie. Anilację stosuje się w:
Wiktionary oraz Wikipedia
sztuczne włókno wełnopodobne; także włóczka lub materiał z tego włókna
Anilana – polska nazwa włókien akrylowych; syntetyczne włókno wełnopodobne z poliakrylonitrylu (90%); używane, często w połączeniu z wełną, do wyrobu dzianin i tkanin.
SJP.pl
Wikipedia
związany z anilaną
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z anilaną, dotyczący anilany
(1.2) wykonany z anilany
SJP.pl
Wiktionary
oleista ciecz służąca do wyrobu barwników syntetycznych, leków i innych związków; fenyloamina; aminobenzen
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. oleista ciecz trująca;
Anilina – organiczny związek chemiczny, najprostsza amina aromatyczna.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z aniliną
SJP.pl
w teorii Karla Gustawa Junga: autonomiczny archetyp zawarty w zbiorowej nieświadomości człowieka, symbolizujący żeńską część jego natury, odziedziczone zbiorowe wyobrażenie kobiety
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. u Carla Gustava Junga: archetyp kobiecości;
Anima i animus – archetypy psychiki w psychologii analitycznej Carla Gustava Junga. Element, który jest przeciwieństwem i dopełnieniem persony.Harmonijny rozwój osobowości wymaga obecności obydwu tych pierwiastków i równowagi między nimi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. metoda robienia filmów (np. rysunkowych, kukiełkowych) polegająca na wykonywaniu serii zdjęć w różnych fazach ruchu; film zrobiony tą metodą,
2. poruszanie lalkami w teatrze lalkowym,
3. tworzenie ruchomych obrazów komputerowych;
4. obraz powstały w ten sposób
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rodzaj filmu, tworzonego techniką zdjęć poklatkowych, rejestrującego na pojedynczych klatkach filmu kolejne fazy ruchu;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z animacją
SJP.pl
dawniej: nagana, wyrzut, przestroga; protest
SJP.pl
artysta przedstawiający zwierzęta w sztuce (np. w rzeźbie, malarstwie, fotografii)
Animalistyka – przedstawienie zwierząt (pasące się bydło, konie, ptactwo domowe) lub scen ze zwierzętami (zwierzyna osaczana przez psy, walki zwierząt i tym podobne), głównie w malarstwie, grafice, rzeźbie i fotografii. Artystę specjalizującego się w tej tematyce nazywa się animalistą.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
odnoszący się do zwierząt jako tematu sztuki, przedstawiający zwierzęta (np. animalistyczny obraz, animalistyczna rzeźba)
przymiotnik
(1.1) związany z animalizmem, dotyczący animalizmu
SJP.pl
Wiktionary
przedstawianie zwierząt w sztuce (np. w rzeźbie, malarstwie, fotografii)
Animalistyka – przedstawienie zwierząt (pasące się bydło, konie, ptactwo domowe) lub scen ze zwierzętami (zwierzyna osaczana przez psy, walki zwierząt i tym podobne), głównie w malarstwie, grafice, rzeźbie i fotografii. Artystę specjalizującego się w tej tematyce nazywa się animalistą.
SJP.pl
Wikipedia
przenośnia polegająca na przypisywaniu cech istot żywych przedmiotom, zjawiskom natury oraz pojęciom abstrakcyjnym, np. nadzieja umarła, komórka mi zdycha, gryzło go sumienie; ożywienie, animizacja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) liter. jęz. rodzaj metafory; nadawanie cech zwierzęcych rzeczom (w celu ich dynamizacji) lub ludziom (dla zdeprecjonowania wartości ludzkich, podkreślenia elementów biologicznych)
Animalizacja, inaczej uzwierzęcenie – środek stylistyczny używany w celu nadania rzeczom lub osobom cech zwierzęcych. Przykład: „Moja teściowa szczeka”.
Środek ten służy deprecjacji, może także pełnić funkcję inwektywy, natomiast animizacja lub personifikacja często służą sublimacji podmiotu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. ogół cech właściwych zwierzętom; zwierzęcość;
2. kult zwierząt (zarówno konkretnych osobników, jak i całych gatunków) wyrastający z przekonania, że są one wcieleniami lub wysłannikami bogów, stanowiący element religii wielu ludów, np. Indii, starożytnego Egiptu; zoolatria
Animalizm (łac. animal „zwierzę”), inaczej zoolatria (gr. zoo „zwierzę” + lateria „służba”) – zespół wierzeń występujący w religiach pierwotnych, głównie Egiptu i Indii, którego przedmiotem jest kult zwierząt. Wynika on z idei, że pewni bogowie wcielają się w zwierzęta, a jej konsekwencją jest zoomorfizm, czyli praktyka przedstawiania tych bogów w postaci zwierząt lub z cechami zwierzęcymi. W starożytnym Egipcie wyobrażano sobie bogów pod postacią krokodyla, ibisa, kota, byka lub szakala.
SJP.pl
Wikipedia
1. nadawać przedmiotom nieożywionym, zjawiskom przyrody lub pojęciom abstrakcyjnym cechy istot żywych; animizować;
2. posługiwać się motywami zwierzęcymi w sztukach plastycznych, fotografice itp.
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) doszukiwanie się w czymś cech właściwych zwierzętom
(1.2) szt. stosowanie motywów zwierzęcych
Wiktionary
→ animalny
SJP.pl
właściwy zwierzętom, zwierzęcy, szczególnie w odniesieniu do cech człowieka (np. animalne instynkty, animalna strona czyjejś natury)
przymiotnik
(1.1) książk. właściwy zwierzętom, taki jak zwierzęta
SJP.pl
Wiktionary
terapeuta leczący z pomocą zwierząt; zooterapeuta
SJP.pl
dotyczący terapii z udziałem zwierząt; zooterapeutyczny
SJP.pl
forma terapii z udziałem zwierząt; zooterapia
Zooterapia (animaloterapia) – terapia z udziałem zwierząt.
Zasadniczo dzielona jest (według terminologii anglosaskiej) na:
SJP.pl
Wikipedia
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) pot. ogólnopolskie towarzystwo walczące o lepsze traktowanie zwierząt, OTOZ Animals
(1.2) pot. spolszczona nazwa brytyjskiego zespołu muzycznego The Animals
Wiktionary
określenie wykonawcze: ożywiając
SJP.pl
określenie wykonawcze: dość żywo, z ożywieniem
Tempo (agogika) – jeden z elementów dzieła muzycznego, oznaczający, jak szybko utwór ma być wykonany.
SJP.pl
Wikipedia
1. osoba pobudzająca do działania, do działalności w czymś, zachęcająca do czegoś, wzbudzająca zainteresowanie środowiska jakąś dziedziną;
2. osoba poruszająca kukiełkami w teatrzyku lalkowym;
3. osoba rysująca lub wykonująca zdjęcia do filmu rysunkowego
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) film. osoba, która wykonuje rysunki do filmu rysunkowego
(1.2) człowiek zachęcający do jakiegoś działania, pobudzający działania, aktywny w danej dziedzinie i wzbudzający nią zainteresowanie środowiska
(1.3) teatr. osoba, która porusza kukiełkami w teatrze kukiełkowym
(1.4) rel. w chrześcijaństwie leader mniejszej grupy wiernych, np. w którymś z ruchów czy duszpasterstw
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. kobieta poruszająca kukiełkami w teatrzyku lalkowym;
2. kobieta inicjująca jakieś działania, zachęcająca do czegoś, wzbudzająca zainteresowanie środowiska jakąś dziedziną;
3. kobieta rysująca lub wykonująca zdjęcia do filmu rysunkowego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) film. kobieta wykonująca rysunki do filmu rysunkowego
(1.2) kobieta zachęcająca do jakiegoś działania, pobudzająca działania, aktywna w danej dziedzinie i wzbudzająca nią zainteresowanie środowiska
(1.3) teatr. kobieta, która porusza kukiełkami w teatrze kukiełkowym
(1.4) rel. w chrześcijaństwie liderka mniejszej grupy wiernych, np. w którymś z ruchów czy duszpasterstw
SJP.pl
Wiktionary
→ animator
SJP.pl
Animatronika – dziedzina efektów specjalnych w filmie i telewizji, zajmująca się tworzeniem i ożywianiem fikcyjnych postaci za pomocą mechanicznych lub elektronicznych systemów, które są animowane bezpośrednio przed kamerą podczas realizacji zdjęć. Pojęcie ukuł w 1961 roku Walt Disney na określenie zaprojektowanej przez jego spółkę, dziewięciocalowej figurki, która przykuła uwagę szerszej publiczności. Animatronika odtąd – dzięki postępom w dziedzinie robotyki oraz programowania – stała się jedną z podstawowych metod ożywiania nieistniejących realnie postaci w dziedzinie kinematografii.
Wikipedia
Wikipedia
1. japoński film animowany oparty najczęściej na mandze lub visual novel;
2. związany z anime (filmem)
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) film. japoński film animowany;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
postać animowana, bohater filmu animowanego
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy
(1.1) postać z filmu animowanego, kreskówki
SJP.pl
Wiktionary
Centrala Importowo-Eksportowa Artykułów i Przetworów Pochodzenia Zwierzęcego; Animex
Animex Foods – działające na polskim rynku przedsiębiorstwo specjalizujące się w produkcji mięsa wieprzowego, drobiowego i przetworów mięsnych. Od lat przedsiębiorstwo zajmuje się produkcją na rynek krajowy oraz eksportem mięsa i jego przetworów na rynki zagraniczne.
Animex posiada 12 zakładów produkcyjnych w Polsce (zakłady mięsne: Ełk, Suwałki, Iława, Morliny, Starachowice, Szczecin, Opole, Kutno K1, Kutno K2, Kutno K4, Daszyna K3; zakład pierzarski: Kraków).
SJP.pl
Wikipedia
zwolennik animizmu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. osoba wierząca w istnienie świata materialnego i duchowego, współistnienie duszy z ciałem, przypisująca duszę wszystkim ludziom, roślinom, zwierzętom, minerałom i żywiołom
SJP.pl
Wiktionary
→ animista
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób właściwy animizmowi
Wiktionary
dotyczący animizmu lub animistów (np. wierzenia animistyczne, rytuały animistyczne)
przymiotnik
(1.1) związany z animizmem, właściwy animizmowi
SJP.pl
Wiktionary
przenośnia polegająca na przypisywaniu cech istot żywych przedmiotom, zjawiskom natury oraz pojęciom abstrakcyjnym, np. nadzieja umarła, komórka mi zdycha, gryzło go sumienie; ożywienie, animalizacja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) liter. jęz. rodzaj metafory; nadawanie rzeczom, zjawiskom lub pojęciom cech istot żywych
Animizacja (łac. anima - dusza), inaczej ożywienie – literacki środek stylistyczny, polegający na nadaniu przedmiotom nieożywionym lub pojęciom abstrakcyjnym, cech istot żywych, np. „Morze ryczy”, „Chmura goni chmurę”, „Proch przyjął proch". Szczególnym przypadkiem animizacji jest antropomorfizacja w odniesieniu do przedmiotów nieożywionych, gdy przypisuje się im cechy ludzkie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z animizacją
SJP.pl
1. występujący najczęściej w pierwotnych wierzeniach pogląd, że zwierzęta, przedmioty i żywioły posiadają duszę;
2. traktowanie przedmiotów, zwierząt, roślin jako istoty czujące, rozumne, obdarzone wolną wolą
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rel. zespół wierzeń zakładający istnienie świata materialnego i duchowego, współistnienie duszy z ciałem, przypisujący duszę wszystkim ludziom, roślinom, zwierzętom, minerałom i żywiołom;
(1.2) psych. przekonanie, że przedmioty i zwierzęta zachowują się i odczuwają jak ludzie;
Animizm (łac. anima „oddech, dusza, życie”) – pogląd, zgodnie z którym istoty nie-ludzkie takie jak zwierzęta (niebędące ludźmi), rośliny czy przedmioty nieożywione, posiadają duszę.
Pojęcie animizmu w antropologii religii stosowane jest na określenie systemu wierzeń niektórych rdzennych ludów plemiennych, zwłaszcza z okresu poprzedzającego rozwój zorganizowanych systemów religijnych. Mimo że każda kultura posiada własną mitologię i rytuały, „animizm” ma opisywać najpowszechniejsze, podstawowe wątki „duchowej” czy „nadprzyrodzonej” perspektywy ludów tubylczych. Perspektywa animistyczna jest tak fundamentalna, codzienna i uważana za pewnik, że większość społeczeństw animistycznych nie posiada nawet w swoich językach słowa oznaczającego „animizm” (ani nawet „religia”); termin jest konstruktem antropologicznym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nadawać przedmiotom nieożywionym, zjawiskom przyrody lub pojęciom abstrakcyjnym cechy istot żywych; animalizować
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) liter. przypisywanie cech istoty żywej przedmiotom nieożywionym, zjawiskom przyrody i pojęciom abstrakcyjnym
Wiktionary
postać animowana, bohaterka filmu animowanego
SJP.pl
1. pobudzać, pobudzić do działania, do działalności w czymś, zachęcać, zachęcić do czegoś, ożywiać, ożywić;
2. poruszać, poruszyć kukiełkami w teatrzyku lalkowym;
3. rysować, narysować lub wykonywać, wykonać zdjęcia do filmu rysunkowego;
4. tworzyć, stworzyć ruchome obrazy za pomocą komputera
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|animować.
Wiktionary
ruchomy, przedstawiony w ruchu
forma czasownika.
(1.1) ims. przymiotnikowy bierny od: animować
przymiotnik
(2.1) wykonany z poklatkowych rysunków
SJP.pl
Wiktionary
(zwykle w liczbie mnogiej) niechęć, uraza, antypatia; animozje
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) niechęć lub niesnaska wywołana urazą
SJP.pl
Wiktionary
(zwykle w liczbie mnogiej) niechęć, uraza, antypatia; animozje
SJP.pl
w teorii Karla Gustawa Junga: autonomiczny archetyp zawarty w zbiorowej nieświadomości człowieka, symbolizujący męską część jego natury, odziedziczone zbiorowe wyobrażenie mężczyzny
Anima i animus – archetypy psychiki w psychologii analitycznej Carla Gustava Junga. Element, który jest przeciwieństwem i dopełnieniem persony.Harmonijny rozwój osobowości wymaga obecności obydwu tych pierwiastków i równowagi między nimi.
SJP.pl
Wikipedia
odwaga wraz z zapałem
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) książk. zapał, werwa, odwaga
SJP.pl
Wiktionary
dzielnica Warszawy
Anin – osiedle i obszar MSI w dzielnicy Wawer w Warszawie.
SJP.pl
Wikipedia
dawne Anninskoje (wieś w Rosji); Annińsk
SJP.pl
1. przymiotnik od: Anin (osiedle Warszawy);
2. przymiotnik od: Anińsk (dawne Anninskoje); anniński
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Ani lub z nią związany
SJP.pl
jon o ładunku ujemnym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fiz. chem. ujemnie naładowany jon;
Anion – jon o ładunku ujemnym. Anion to każde indywiduum chemiczne, w którym występuje nadmiar elektronów w stosunku do protonów. Podczas elektrolizy anion podąża do elektrody dodatniej, zwanej anodą. Przeciwieństwem anionu jest jon dodatni, czyli kation.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związek chemiczny o charakterze zasady, rodzaj jonitu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. materiał jonowymienny, zawierający dodatnio naładowane grupy funkcyjne, które przyciągają i wymieniają aniony z roztworu
Jonit – substancja służąca do przeprowadzania selektywnego procesu wymiany jonowej, stosowana w kolumnach jonitowych i filtrach jonitowych. Przepuszczenie przez warstwę jonitu ciekłej lub gazowej mieszaniny lub roztworu powoduje albo wzbogacenie jej o określony jon albo przeciwnie pozbycie się z niej określonego jonu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący anionu
przymiotnik relacyjny
(1.1) chem. związany z anionami, dotyczący anionów
SJP.pl
Wiktionary
1. osoba nadprzyrodzona pośrednicząca pomiędzy Bogiem a ludźmi, uosabiająca dobroć i doskonałość;
2. przenośnie: osoba bardzo dobra, szlachetna, łagodna;
3. obrońca, opiekun
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rel. anioł
Anioł – byt duchowy w wielu religiach, który służy i na różne sposoby wypełnia zamysły Boga.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. osoba nadprzyrodzona pośrednicząca pomiędzy Bogiem a ludźmi, uosabiająca dobroć i doskonałość;
2. przenośnie: osoba bardzo dobra, szlachetna, łagodna;
3. obrońca, opiekun
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: aniołek
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) zdrobn. od: anioł
(1.2) pieszcz. o dziecku
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: anioł
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) zdrobn. od: anioł
(1.2) mała figurka, rzeźba z wyobrażeniem anioła
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) pieszczotliwie o dziecku, szczególnie małym lub grzecznym
(2.2) środ. uczn. osoba z kręconymi włosami
(2.3) środ. uczn. policjant
(2.4) eufem. zmarłe dziecko (lub jego dusza)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
podobny do aniołka
przymiotnik
(1.1) mający cechy aniołka
SJP.pl
Wiktionary
→ aniołek
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z aniołkiem, dotyczący aniołka
SJP.pl
Wiktionary
monotypowa rodzina morskich ryb chrzęstnoszkieletowych; raszplowate, skwatowate
Raszplowate, skwatowate, aniołowate (Squatinidae) – rodzina morskich ryb chrzęstnoszkieletowych z rzędu raszplokształtych (Squatiniformes).
SJP.pl
Wikipedia
wieś w województwie warmińsko-mazurskim
Aniołowo (niem. Rapendorf) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Pasłęk. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.
Aniołowo jest jedyną wioską o tej nazwie w Polsce. Wieś położona jest w odległości 3 km od drogi krajowej numer 7 Warszawa – Gdańsk i linii kolejowej. Wieś tematyczna, w której w okresie wakacyjnym odbywa się Międzynarodowy Zlot Miłośników Aniołów. We wsi działa klub sportowy Pogrom Aniołowo, teatr ognia i klub motocyklowy.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) związany z aniołami
(1.2) na wzór anioła
Wiktionary
rzeczownik
(1.1) likier anyżkowy
Anisette – likier pochodzenia francuskiego o zawartości alkoholu 25-40%. Jest produkowany z likierów korzennych na bazie anyżu, oliwki anyżowej z dodatkiem aromatu kopru, goździków, bądź kolendry. Alkohol jest często używany z barach jako składnik koktajli.
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Anita – imię żeńskie, które powstało z hiszpańskiej zdrobniałej formy imienia Anna (hiszp. Ana). Istnieje też teza, że Anita jest skróconą formą Juanity – hiszpańskiego odpowiednika Joanny.
Ponadto, Anita jest krótką formą Anahity, bogini wody, płodności i porządku społecznego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: Anita (imię żeńskie)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. poufała forma żeńskiego imienia Anita
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w azjatyckiej części Rosji, w Jakucji; prawy dopływ Kołymy, powstająca z połączenia Małego i Wielkiego Aniuja;
Nazwa ta dotyczy kilku rzek:
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z rzeką Aniuj
Wiktionary
zdrobnienie od: Anna (imię żeńskie)
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Anusi lub z nią związany
SJP.pl
doroczne wspomnienie zmarłych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. rocznica
(1.2) daw. kośc. nabożeństwo w rocznicę śmierci
SJP.pl
Wiktionary
rzeka w Austrii
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w Austrii, prawy dopływ Dunaju;
Aniza (niem. Enns) – rzeka w Austrii, prawy dopływ Dunaju o długości 254 km i powierzchni zlewni ponad 6 000 km².
Rzeka wypływa ze źródeł w grupie górskiej Radstädter Tauern w Niskich Taurach, płynie przez Alpy Wschodnie i Północne Przedgórze Alp. W górnym biegu Aniza oddziela Alpy Salzburskie od Niskich Taurów, a w dolnym tworzy głęboki (do 1 500 m) i malowniczy przełom Gesäuse przez Alpy Ennstalskie. Do Dunaju rzeka uchodzi koło miejscowości Mauthausen i Enns.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przyimek lub spójnik przyłączający wyrażenie określające podstawę porównania; niż, niźli, niżeli
spójnik
(1.1) książk. niż, niźli
SJP.pl
Wiktionary
spójnik "aniżeli" wraz z cząstką trybu przypuszczającego
SJP.pl
patologiczne zjawisko występowania we krwi erytrocytów o nierównych wielkościach, występuje w niedokrwistościach
Anizocytoza – występowanie we krwi erytrocytów, których średnica znacznie odbiega od normy, wynoszącej 6,7–7,7 μm. W przypadku niedokrwistości wywołanej niedoborem żelaza lub niedokrwistości hemolitycznej mikrosferocytowej obserwuje się pojawienie mikrocytów (tj. erytrocytów o zmniejszonym rozmiarze), natomiast w niedokrwistości Addisona-Biermera (niedokrwistości złośliwej) – tzw. makrocytów (tj. erytrocytów o zwiększonym rozmiarze).
SJP.pl
Wikipedia
występowanie różnych liści u roślin tego samego gatunku
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biol. jedna z dwóch gamet w procesie rozmnażania płciowego, która różni się morfologicznie od drugiej komórki rozrodczej
Wiktionary
rozmnażanie się organizmów przy udziale komórek męskich i żeńskich, zróżnicowanych pod względem morfologicznym i fizjologicznym; heterogamia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biol. rozmnażanie się organizmów za pośrednictwem komórek płciowych, które różnią się wielkością i/lub budową
Anizogamia, heterogamia – typ rozmnażania płciowego polegający na łączeniu się gamet zróżnicowanych wielkością (z powodu różnej ilości zgromadzonych w nich materiałów zapasowych), kształtem lub zdolnością ruchu (np. obecnością wici). Komórka żeńska (makrogameta) jest zwykle większa niż męska (mikrogameta). Anizogamia jest jedną z dwóch rodzajów gametogamii lub gametangiogamii. Jej przeciwieństwem jest izogamia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nierówność szerokości źrenic obu oczu będąca objawem choroby oczu lub uszkodzenia mózgu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. różna szerokość źrenic u tej samej osoby;
Anizokoria – objaw polegający na różnej średnicy źrenic, będący wynikiem zaburzenia odruchu źrenicznego po jednej ze stron. Najczęstszą przyczyną jest nierównomierne pobudzenie nerwów współczulnych unerwiających mięśnie rozwierające źrenice.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
organiczny związek chemiczny z grupy eterów, używany w przemyśle perfumeryjnym jako rozpuszczalnik
Anizol – organiczny związek chemiczny z grupy eterów. Jest to eter mieszany alifatyczno-aromatyczny i zarazem najprostszy eter aromatyczny.
Anizol jest cieczą o przyjemnym zapachu i o temperaturze wrzenia 154 °C, jest rozpuszczalny w alkoholu etylowym i eterze dietylowym, natomiast jest nierozpuszczalny w wodzie. Ma zastosowanie w przemyśle perfumeryjnym jako rozpuszczalnik oraz jako półprodukt do syntezy organicznej w produkcji związków zapachowych.
SJP.pl
Wikipedia
Różnozarodnikowość, heterosporia – wytwarzanie przez sporofit części roślin dwóch rodzajów zarodników (spor): męskich mikrospor (powstających w mikrosporangiach w wyniku mejozy mikrosporocytów) i żeńskich makrospor (powstających w makrosporangiach w wyniku mejozy makrosporocytów). Z mikrospor męskich rozwijają się gametofity męskie, z makrospor – gametofity żeńskie. Jeżeli spory zróżnicowane są nie tylko płcią, ale także wielkością – zjawisko takie określane jest jako anizosporia.
Wikipedia
cecha charakterystyczna niektórych ciał, głównie krystalicznych, polegająca na tym, że wykazują one różne właściwości fizyczne w zależności od kierunku, w którym się je bada (np. rozchodzenie się dźwięku)
Anizotropia (an- ‘nie’; gr. isos ‘równy, jednakowy’; gr. trópos ‘zwrot, obrót’) – zależność od kierunku, brak izotropii.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest anizotropowe
Wiktionary
odnoszący się do anizotropii, wykazujący anizotropię - zależność niektórych właściwości ciała krystalicznego od kierunku, w którym się tę właściwość bada
przymiotnik
(1.1) fiz. wykazujący różne właściwości zależnie od kierunku
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geol. pierwszy, starszy wiek środkowego triasu, trwający 245,9 – 237 milionów lat temu;
Wiktionary oraz Wikipedia
miasto w Chinach; Anyang
Anyang (chiń. 安阳; pinyin Ānyáng) – miasto o statusie prefektury miejskiej we wschodnich Chinach, w prowincji Henan, na północny wschód od miasta Zhengzhou. W 2010 roku liczba mieszkańców miasta wynosiła 817 193. Prefektura miejska w 1999 roku liczyła 5 125 135 mieszkańców. Ośrodek hutnictwa żelaza, przemysłu włókienniczego i spożywczego. Siedziba rzymskokatolickiej diecezji Jixian.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) stpol. anioł
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) stpol. anioł
Wiktionary
zdrobnienie od: Anna (imię żeńskie)
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż., poufała forma imienia Anna
(1.2) pejor. zgrub. od imienia Anna
Anna, Hanna (hebr. חַנָּה hannāh – „łaska”) – imię żeńskie pochodzenia hebrajskiego, które tłumaczy się jako „pełna wdzięku, łaski”. W Polsce imię Anna notowane jest od 1229 roku, zaś w formie Hanna – od 1311 roku, ze staropolskimi zdrobnieniami: Annusza, Hannula, Hannusza, Anica, Anka, Anuchna, Anula, Anulka, Anusza, Hanc(z)ka, Hania, Haniła(?), Hanka, Hanszka, Hanuchna, Hanula, Hanulka, Hanusza, Hanuszka, Hańka, Janka, Nuchna, Nutka. Nagłosowe h- można wyjaśnić jako przydech przed samogłoską znajdującą się na początku imienia lub jako wyraz wpływów niemieckich. Forma Hanna, jakkolwiek stała się imieniem nadawanym samodzielnie, w dalszym ciągu wraz z pochodnymi formami – również w czasach współczesnych – występuje jako spieszczenie imienia Anna. Inne formy pochodne: Anita, Aneta, Anika.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Ankajos albo Wielki Ankajos (gr. Ἀγκαῖος Ankajos) – król Tegei w Arkadii; jeden z Argonautów. Postać z mitologii greckiej.
Ankajos był synem Posejdona lub Likurga, władcy Tegei. Jego matką była Kleofyle (lub Euronyme). Wziął udział w wyprawie Argonautów, występuje zarówno na liście Apolloniusza Rodyjskiego, jak i Apollodora. Po śmierci Tifysa, sternika „Argo”, zgłosił się wraz z Erginosem, Naupliosem i Eufemosem, by poprowadzić okręt. Ostatecznie to on został wybrany nowym sternikiem i dobrze wywiązał się z powierzonego mu zadania.
Wikipedia
zwolennik akapu; akapowiec, anarchokapitalista, akap
SJP.pl
(dawniej Angora) stolica Turcji
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto, stolica Turcji;
(1.2) astr. planetoida o numerze katalogowym 1457;
Ankara (wcześniej Angora, łac. Ancyra, gr. Ἄγκυρα, ‘kotwica’) – miasto w środkowej Turcji, będące jej stolicą od 1923 roku. Jest po Stambule drugim co do wielkości miastem Turcji. Położone na wysokości 938 m n.p.m.
Leżąca w środkowej Anatolii Ankara jest ważnym ośrodkiem handlowym i przemysłowym, siedzibą rządu państwa oraz wszystkich ambasad. W przeszłości znana była z hodowli kóz angora, kotów angora oraz białych królików angora, gruszek, miodu i winogron.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Ankary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Ankary
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Ankary, stolicy Turcji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Ankary
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Ankara
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do miasta Ankara
SJP.pl
Wiktionary
historyczna miara objętości równa 34-39 litrom, znana od XIV wieku w północnych Niemczech, Skandynawii i Rosji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk. bud. kotwa
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
minerał, węglan wapnia, żelaza, magnezu i manganu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. minerał, węglan wapnia i żelaza;
Ankeryt – pospolity minerał z grupy węglanów.
Nazwa minerału pochodzi od nazwiska austriackiego mineraloga Matthiasa Josepha Ankera żyjącego na przełomie XVIII-XIX wieku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: ank] egipski krzyż, talizman powszechny w starożytnym Egipcie; anch
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zob. anch.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. przestarzałe:
a) wychwyt;
b) wiązanie drewniane albo stalowe wzmacniające budowlę; kotew;
2. zegarek o specjalnym mechanizmie regulującym równomierność ruchu;
3. dawne, ozdobne opasanie kobiece z bogatą klamrą
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przest. wychwyt, element mocujący mechanizmu zegarów i regulujący ich miarowy chód
(1.2) bud. zob. kotew.
Kotew (spotyka się też określenia ankier, ankra, kotwa, kołek, dybel lub łącznik) – element konstrukcji stosowany do mocowania (kotwienia) monolitycznego podłoża, rzadziej do mocowania podłoża z otworami takiego jak cegły kratówki lub pustaki stropowe, stopy słupa z fundamentem, wsporników lub belek do słupów lub ścian, płyt okładzinowych itp.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. kwestionariusz zawierający pytania na określony temat;
2. zbieranie opinii na określony temat
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) stat. zbieranie danych na jakiś temat za pomocą formularza
(1.2) daw. urz. komisja śledcza, rzeczoznawcy
(1.3) daw. urz. sprawozdanie
Ankieta – metoda badawcza używana w naukach społecznych, polegająca na gromadzeniu informacji poprzez samodzielne wypełnienie kwestionariusza ankiety w obecności ankietera lub bez niego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba prowadząca wywiad kwestionariuszowy z respondentem
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, która zbiera informacje za pomocą ankiety
Ankieter – w ankietowych badaniach ilościowych osoba prowadząca wywiad kwestionariuszowy z respondentem.Zadaniem ankietera jest:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta zbierająca informacje i opinie o czymś poprzez zadawanie pytań
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta, która zbiera informacje za pomocą ankiety
SJP.pl
Wiktionary
→ ankieter
SJP.pl
zdrobnienie od: ankieta
SJP.pl
pryzmiotnik od: ankietka
SJP.pl
żartobliwie: przesadna skłonność do stosowania ankiet
SJP.pl
pozyskiwać opinie za pomocą ankiety; stawiać pytania i notować odpowiedzi
czasownik przechodni niedokonany (dk. zankietować)
(1.1) przeprowadzać ankietę
SJP.pl
Wiktionary
ta, do której jest skierowana ankieta; respondentka
SJP.pl
przeprowadzanie badań za pomocą ankiety; ankietyzacja
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) kierowanie do jakiejś grupy ankiet
(1.2) zadawanie komuś pytań według kwestionariusza ankietowego
SJP.pl
Wiktionary
osoba, do której skierowana jest ankieta; respondent
forma czasownika.
(1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od czasownika: ankietować
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) osoba, do której skierowana jest ankieta, uczestnik ankiety
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest ankietowe
Wiktionary
związany z ankietą (np. pytania ankietowe, badanie ankietowe)
przymiotnik
(1.1) związany z ankietą, dotyczący ankiety; mający formę ankiety
SJP.pl
Wiktionary
przeprowadzanie badań za pomocą ankiety; ankietowanie
SJP.pl
związany z ankietyzacją
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zob. ankietowanie.
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
zesztywnienie stawu w wyniku urazów; ankyloza
Ankyloza (gr. agkýlos ‘zakrzywiony’, ‘wygięty’) – włókniste zesztywnienie skutkujące unieruchomieniem stawu powstałe najczęściej w wyniku reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), urazu, zabiegu operacyjnego lub niektórych chorób kości i stawów.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) kulin. półprodukt, słodka pasta z fasoli azuki stosowana w kuchni japońskiej i chińskiej jako składnik deserów i wypieków cukierniczych;
Anko (jap. 餡こ, 餡子 anko; także: an 餡) − japońska słodka pasta wytworzona z jadalnych nasion roślin strączkowych. Najczęściej z czerwonej fasoli adzuki (azuki, Vigna angularis), rzadziej z fasoli zwykłej (ingen, Phaseolus vulgaris) i cukru.
Anko jest używana jako nadzienie lub część wielu japońskich (np. wagashi) i chińskich słodyczy.
Wiktionary oraz Wikipedia
miasto we Włoszech
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto i gmina w środkowych Włoszech, położone nad Adriatykiem;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Ankony (miasta we Włoszech)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Ankony
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do Ankony, związany z Ankoną, pochodzący z Ankony
Wiktionary
mieszkanka Ankony (miasta we Włoszech)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Ankony
SJP.pl
Wiktionary
→ Ankona
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do Ankony, związany z Ankoną, pochodzący z Ankony
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
1. klamra spinająca mury
2. dawniej: klamra u pasa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bud. zob. ankier.
(1.2) daw. klamra u pasa
Kotew (spotyka się też określenia ankier, ankra, kotwa, kołek, dybel lub łącznik) – element konstrukcji stosowany do mocowania (kotwienia) monolitycznego podłoża, rzadziej do mocowania podłoża z otworami takiego jak cegły kratówki lub pustaki stropowe, stopy słupa z fundamentem, wsporników lub belek do słupów lub ścian, płyt okładzinowych itp.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
spajać, umacniać mury za pomocą przeznaczonych do tego klamer
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) bud. zespalanie murów lub belek klamrami
Wiktionary
związany z ankrem
SJP.pl
lek anksjolityczny - lek zmniejszający lęk i niepokój
SJP.pl
lek psychotropowy o działaniu przeciwlękowym, zmniejszający niepokój, napięcie emocjonalne; lek przeciwlękowy, lek ataraktyczny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) farm. substancja psychotropowa stosowana przeciw lękom
Leki przeciwlękowe, leki anksjolityczne, anksjolityki (ATC N 05B) – grupa leków psychotropowych o zróżnicowanej budowie chemicznej, które przez działanie na przekaźnictwo impulsów nerwowych w ośrodkowym układzie nerwowym powodują działanie zmniejszające lęk, niepokój, napięcie emocjonalne i objawy somatyczne towarzyszące tym stanom. Większość leków z tej grupy dodatkowo ma też działanie uspokajające i nasenne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
przyrząd używany przy powożeniu słoniem, podobny kształtem do małego bosaka marynarskiego
Ankus (hind. mahut, bir. uzi) – oścień, bodziec, przyrząd którego używa kornak przy powożeniu słoniem. Przypomina on kształtem nadziak lub mały bosak marynarski. Wykonany w całości z metalu lub o żelaznym żeleźcu, a drewnianym trzonku długości 45–80 cm.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
Ankwicz – polski herb szlachecki, nadany w zaborze austriackim.
SJP.pl
Wikipedia
zaburzenie rozwojowe w jamie ustnej
SJP.pl
pasożytnicza choroba człowieka i zwierząt wywoływana przez nicienie tęgoryjce, objawiająca się m.in. niedokrwistością; ancylostomatoza; anemia górników
SJP.pl
zesztywnienie stawu w wyniku urazów; ankiloza
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zrośnięcie się kości w wyniku choroby, urazu lub zabiegu operacyjnego, skutkujące zesztywnieniem stawu lub unieruchomieniem zęba;
Ankyloza (gr. agkýlos ‘zakrzywiony’, ‘wygięty’) – włókniste zesztywnienie skutkujące unieruchomieniem stawu powstałe najczęściej w wyniku reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), urazu, zabiegu operacyjnego lub niektórych chorób kości i stawów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pancerny dinozaur z okresu kredy
Ankylozaur (Ankylosaurus) – rodzaj dinozaura pancernego. Obejmuje jeden gatunek – A. magniventris. Skamieniałe szczątki odnajdywano w formacjach geologicznych datowanych na koniec okresu kredowego, położonych na zachodzie Ameryki Północnej.
SJP.pl
Wikipedia
pancerny dinozaur z okresu kredy
Ankylozaury (Ankylosauria – „sztywne jaszczury”) – grupa roślinożernych dinozaurów ptasiomiednicznych z podrzędu tyreoforów. Żyły od późnej jury do końca kredy niemal na całym świecie. Charakteryzował je potężny pancerz kostny na grzbiecie (u niektórych gatunków zaopatrzony dodatkowo w kolce), który stanowił ochronę przed drapieżnikami (dlatego ankylozaury określa się mianem „dinozaurów pancernych”).
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) ofic. urz. imię|polski|ż.;
(1.2) astr. planetoida o numerze katalogowym 265;
Anna, Hanna (hebr. חַנָּה hannāh – „łaska”) – imię żeńskie pochodzenia hebrajskiego, które tłumaczy się jako „pełna wdzięku, łaski”. W Polsce imię Anna notowane jest od 1229 roku, zaś w formie Hanna – od 1311 roku, ze staropolskimi zdrobnieniami: Annusza, Hannula, Hannusza, Anica, Anka, Anuchna, Anula, Anulka, Anusza, Hanc(z)ka, Hania, Haniła(?), Hanka, Hanszka, Hanuchna, Hanula, Hanulka, Hanusza, Hanuszka, Hańka, Janka, Nuchna, Nutka. Nagłosowe h- można wyjaśnić jako przydech przed samogłoską znajdującą się na początku imienia lub jako wyraz wpływów niemieckich. Forma Hanna, jakkolwiek stała się imieniem nadawanym samodzielnie, w dalszym ciągu wraz z pochodnymi formami – również w czasach współczesnych – występuje jako spieszczenie imienia Anna. Inne formy pochodne: Anita, Aneta, Anika.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
minerał, uwodniony arsenian niklu; kwiat niklowy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. bardzo rzadki minerał z gromady arsenianów;
Annabergit (kwiat niklowy) – bardzo rzadki minerał z gromady arsenianów. Jego nazwa pochodzi od kopalni kruszców Annaberg znajdującej się w Saksonii.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
autor annałów
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. piszący annały
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
→ annalista; annalistyczny
SJP.pl
SJP.pl
1. dział historii obejmujący badanie dawnych roczników i kronik;
2. ogół roczników i kronik, zwykle zawężony do określonego narodu i okresu historycznego
Annalistyka (łac. annus „rok”) – nauka zajmująca się badaniem oraz porównywaniem roczników i kronik.
SJP.pl
Wikipedia
dawny protektorat Wietnamu
Annam (chiń. 安南; pinyin Ānnán; dosł. „Uspokojone Południe”; wiet. An Nam) − historyczna nazwa związana z Wietnamem.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) rzad. imię|polski|ż.
Wiktionary
→ Annamita
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Annamem, dotyczący Annamu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) hist. jęz. zob. wietnamski.
SJP.pl
Wiktionary
przedstawiciel ludności zamieszkującej dawny Annam
SJP.pl
przedstawicielka ludności zamieszkującej dawny Annam
SJP.pl
1. → Annam;
2. kiściec annamski - gatunek dużego ptaka z rodziny kurowatych
przymiotnik relacyjny
(1.1) hist. związany z Annamem, dotyczący Annamu
SJP.pl
Wiktionary
Wikipedia
[czytaj: enapolis] miasto w USA
rzeczownik, nazwa własna
(1.1) geogr. stolica stanu Maryland w St. Zj.;
(1.2) toponim, nazwa kilku miejscowości w krajach anglojęzycznych
Annapolis – miasto w Stanach Zjednoczonych, stolica stanu Maryland, siedziba hrabstwa Anne Arundel, port nad zatoką Chesapeake.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
jedna z najwyższych gór świata w Nepalu w paśmie Himalajów; pierwszy ośmiotysięcznik zdobyty przez człowieka
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. położony w Himalajach dziesiąty pod względem wysokości szczyt na Ziemi;
(1.2) rel. imię hinduistycznej bogini
Annapurna (sanskryt: अन्नपूर्णा – Annapūrṇā) – ośmiotysięcznik, dziesiąty co do wysokości szczyt Ziemi (8091 m n.p.m.). Po obu stronach głębokiego przełomu rzeki Kali Gandaki w centralnym Nepalu wypiętrzają się potężne masywy górskie; kulminację jednego z nich stanowi Dhaulagiri, a w odległości 33 km od tego szczytu po wschodniej stronie Kali Gandaki wznosi się drugi olbrzym – Annapurna. Indyjska Służba Topograficzna nazwała ją Szczytem XXXIX. Annapurna położona jest na północny zachód od Katmandu. Obszar chroniony dookoła Annapurny (ACAP) jest znanym regionem trekkingowym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
arcykapłan żydowski w Jerozolimie w 6-15 r. n.e.
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) bibl. imię|polski|m.
Annasz (hebr. Hananja) – imię męskie pochodzenia biblijnego. Wywodzi się od hebrajskiego słowa oznaczającego Jahwe się zlitował. Pojawia się w polskich tłumaczeniach także w wersjach Ananos i Ananus.
Imię to nosiło dwóch arcykapłanów żydowskich:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Annasza lub z nim związany
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) stpol. opłata pobierana raz w roku od nowo mianowanych dostojników kościoła
Wiktionary
surowy wyciąg z nasion arnoty właściwej, pomarańczowoczerwony barwnik terpenowy; biksyna
Annato (E160b, CAS 1393-63-1) – pomarańczowoczerwony barwnik terpenowy, będący mieszaniną karotenoidów, otrzymywany naturalnie z nasion drzewa tropikalnego arnoty właściwej. Jest to nazwa surowego wyciągu, którego ekstraktami są biksyna (rozpuszczalna w tłuszczach) oraz norbiksyna (rozpuszczalna w wodzie).
Dopuszczalne dzienne spożycie wynosi 2,5 mg/kg ciała.
SJP.pl
Wikipedia
opłaty z beneficjum kościelnego, składane dawniej papieżowi na utrzymanie misjonarzy
SJP.pl
Wikipedia
chronologiczny zapis najważniejszych wydarzeń historycznych; kronika, rocznik
Annały (łac. annales) – inaczej roczniki, najwcześniejsza forma piśmiennictwa historiograficznego pod postacią mniej lub bardziej rozbudowanych zapisków rejestrujących w porządku chronologicznym najważniejsze dla danej społeczności czy kraju wydarzenia.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) dzieło historiograficzne będące chronologicznym zapisem ważnych dla danego dzieła wydarzeń;
(1.2) przen. historia, pamięć społeczna
Annały (łac. annales) – inaczej roczniki, najwcześniejsza forma piśmiennictwa historiograficznego pod postacią mniej lub bardziej rozbudowanych zapisków rejestrujących w porządku chronologicznym najważniejsze dla danej społeczności czy kraju wydarzenia.
Wiktionary oraz Wikipedia
obce imię żeńskie
Estonia:
Inne:
Zobacz też:
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: anmaRI] obce imię żeńskie
SJP.pl
[czytaj: Anet] obce imię żeńskie
Annette (dawniej Palo Prieto) – obszar niemunicypalny w Kern County, w Kalifornii (Stany Zjednoczone), na wysokości 670 m.
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
Annie, właśc. Anne Lilia Berge Strand (ur. 21 listopada 1977 w Trondheim) – norweska piosenkarka pop i didżejka z Bergen.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przen. kiepski, lichy (o pracowniku)
Wiktionary
imię żeńskie
SJP.pl
dawne Anninskoje (wieś w Rosji); Anińsk
SJP.pl
przymiotnik od: Annińsk (dawne Anninskoje); aniński
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rel. anioł
Wiktionary
anno = w roku
SJP.pl
figura stylistyczna polegająca na zestawieniu podobnie brzmiących wyrazów o innym znaczeniu; paronomazja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. liter. zob. paronomazja.
Annominacja – figura retoryczna polegająca na zestawieniu wyrazów o podobnym brzmieniu, lecz różnych znaczeniach. Wykorzystywana jako rodzaj aluzji wskazującej cechę obiektu poprzez użycie wyrazu o podobnym znaczeniu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: annominacja
SJP.pl
1. miasto w Polsce;
2. nazwa wielu wsi w Polsce;
3. wieś na Białorusi;
4. miejscowość na Ukrainie;
5. osiedle w Warszawie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. toponim, nazwa kilkunastu miejscowości w Polsce;
Annopol – miasto w Polsce, w województwie lubelskim, w powiecie kraśnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Annopol, w pobliżu Wisły, na skraju Małopolskiego Przełomu Wisły.
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. tarnobrzeskiego.
Annopol leży w dawnej ziemi lubelskiej na obszarze historycznej Małopolski.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Annopola
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Annopola
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Annopola
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Annopola
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Annopol, Annopol Duży, Annopol Mały, Annopole
SJP.pl
→ Annopol
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Annopola, związany z Annopolem
SJP.pl
Wiktionary
nazwa dwóch wsi w Polsce
SJP.pl
Wikipedia
1. coroczna opłata wnoszone w stałych terminach, przeznaczone na utworzenie kapitału lub spłatę długu;
2. renta dożywotnia i wieczysta
Annuita (ang. annuity) – forma spłaty kredytu, pożyczki lub leasingu, polegająca na tym, że klient spłaca swe zobowiązanie w równych płatnościach w każdym okresie spłaty raty.
Gdy oprocentowanie kredytu jest stałe przez cały okres umowy kredytowej, wysokość rat w trakcie trwania okresu kredytowania wyznaczana jest według wzoru:
SJP.pl
Wikipedia
o płatnościach: stałe na przestrzeni danego okresu, np. raty annuitetowe
przymiotnik
(1.1) ekon. o płatnościach, zwłaszcza ratach kredytu: równy, w równej wysokości na przestrzeni danego okresu (przy danej stopie procentowej)
SJP.pl
Wiktionary
potocznie:
1. partykuła wzmacniająca, potwierdzająca czyjeś przypuszczenia lub akceptująca czyjeś stanowisko, często wraz z następującym po niej "tak", np.: Ano (tak) - przyznał ze śmiechem.; no tak, tak jest, właśnie (tak), nie inaczej;
2. partykuła wprowadzająca nawiązujące do kontekstu zhierarchizowane wyliczenie cech, czynności itp., np.: Ano wrócił, umył się i poszedł spać.; a więc, zatem, otóż;
3. partykuła wykrzyknikowa, np.: Ano, da Bóg, będzie jeszcze z ciebie pociecha; ha!, cóż!
partykuła wzmacniająca
(1.1) partykuła potwierdzająca lub akceptująca czyjeś stanowisko lub przypuszczenie
partykuła nawiązująca
(2.1) partykuła wprowadzająca dłuższą wypowiedź, na przykład listę jakichś elementów
wykrzyknik
(3.1) wykrzyknik o funkcji ekspresywnej, podkreślającej wyrażane uczucia
partykuła twierdząca
(4.1) sącz. tak
Ano – debiutancki album zespołu BiFF. Nagrany przy współpracy z Marcinem Borsem w studiu Fonoplastykon. Został wydany w 2009 roku przez wytwórnie Galapagos Music. Na krążku znajduje się 14 utworów w stylu pop rocka. Autorami muzyki tekstów są Brachaczek i Fochmann, z wyjątkiem utworu Adela, którego tekst napisała Dorota Masłowska.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
najmniejszy i mało znany gatunek bawołu występujący w górskich lasach wyspy Celebes; gatunek zagrożony
SJP.pl
partykuła
(1.1) stpol. otóż
Wiktionary
elektroda o potencjale dodatnim
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fiz. chem. elektr. elektroda przez którą ładunek ujemny opuszcza układ elektryczny lub, alternatywnie, przez którą do układu dostaje się ładunek dodatni;
Anoda (gr. ana „w górę”, hodós „ścieżka”) – elektroda, przez którą prąd elektryczny wpływa do urządzenia (co może polegać na dopływie ładunku dodatniego lub wypływie ładunku ujemnego). W odbiornikach prądu elektrycznego (np. lampach elektronowych) anoda jest elektrodą dodatnią, natomiast w źródłach prądu (np. ogniwach galwanicznych) – ujemną. Anoda występuje zawsze w parze z elektrodą, przez którą prąd wypływa z urządzenia, czyli katodą.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Anodoncja (agenezja zębów, łac. anodontia, anodontia congenita, ang. tooth agenesis) – wada wrodzona polegająca na całkowitym braku zębów i ich zawiązków. Ma charakter malformacji i jest najrzadszą wadą powodującą zmniejszenie liczby zębów. Spowodowana jest uogólnionymi zmianami w tkankach pochodzenia ektodermalnego.
Wikipedia
dokonywać anodyzacji; anodyzować
czasownik przechodni niedokonany (dk. zanodować)
(1.1) met. poddawać metal procesowi elektrochemicznego utleniania powierzchni metalu w celu poprawienia jego walorów
czasownik zwrotny niedokonany anodować się (dk. zanodować się)
(2.1) met. być anodowanym
SJP.pl
Wiktionary
dokonywać anodyzacji; anodyzować
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) chem. proces elektrolitycznego pokrywania przedmiotów metalowych ochronną warstewką tlenku metalu;
Anodowanie (eloksacja, od „elektrolityczna oksydacja”) – powierzchniowa obróbka metali polegająca na elektrolitycznym wytworzeniu warstwy tlenku. Anodowanie stosuje się głównie w stosunku do aluminium i jego stopów, ale może być także stosowane do niektórych odmian stali, tytanu i stopów magnezu. W przypadku anodowania aluminium można spotkać się z terminem eloksalacja (od „elektrolityczna oksydacja aluminium”). Dodatki stopowe w stopach glinu pogarszają wygląd anodowanego przedmiotu, a przy ich dużej ilości mogą całkiem uniemożliwić przeprowadzenie procesu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: anoda
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z anodą, dotyczący anody
SJP.pl
Wiktionary
preparat służący do leczenia stanów zapalnych
Anodyna (z gr. αν + οδυνη; anódynos – "uśmierzający ból") – środek zmniejszający lub uśmierzający ból. Nazwa ta obejmuje przede wszystkim środki narkotyczne: opium i jego pochodne, belladonna, lulek itp., prócz tego środki odurzające, znieczulające ogólnie: eter i chloroform.
SJP.pl
Wikipedia
elektrolityczne wytwarzanie na powierzchni przedmiotów aluminiowych cienkiej powłoki tlenku aluminium, głównie w celu ochrony przed korozją; eloksalacja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zob. anodowanie.
Anodowanie (eloksacja, od „elektrolityczna oksydacja”) – powierzchniowa obróbka metali polegająca na elektrolitycznym wytworzeniu warstwy tlenku. Anodowanie stosuje się głównie w stosunku do aluminium i jego stopów, ale może być także stosowane do niektórych odmian stali, tytanu i stopów magnezu. W przypadku anodowania aluminium można spotkać się z terminem eloksalacja (od „elektrolityczna oksydacja aluminium”). Dodatki stopowe w stopach glinu pogarszają wygląd anodowanego przedmiotu, a przy ich dużej ilości mogą całkiem uniemożliwić przeprowadzenie procesu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dokonywać anodyzacji; anodować
czasownik przechodni niedokonany (dk. zanodyzować)
(1.1) met. poddawać metal procesowi elektrochemicznego utleniania powierzchni metalu w celu poprawienia jego walorów
czasownik zwrotny niedokonany anodyzować się (dk. zanodyzować się)
(2.1) met. być anodyzowanym
SJP.pl
Wiktionary
dokonywać anodyzacji; anodować
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) techn. elektrolityczne wytwarzanie na powierzchni aluminium (lub jego stopów) warstwy tlenku glinu
Anodowanie (eloksacja, od „elektrolityczna oksydacja”) – powierzchniowa obróbka metali polegająca na elektrolitycznym wytworzeniu warstwy tlenku. Anodowanie stosuje się głównie w stosunku do aluminium i jego stopów, ale może być także stosowane do niektórych odmian stali, tytanu i stopów magnezu. W przypadku anodowania aluminium można spotkać się z terminem eloksalacja (od „elektrolityczna oksydacja aluminium”). Dodatki stopowe w stopach glinu pogarszają wygląd anodowanego przedmiotu, a przy ich dużej ilości mogą całkiem uniemożliwić przeprowadzenie procesu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przedświadomy lub podświadomy
SJP.pl
nazwa własna miejsca lub obszaru niezamieszkałego
SJP.pl
niedobór tlenu we krwi
Anoksemia – niedobór tlenu we krwi w stosunku do zapotrzebowania.
Niektóre z możliwych przyczyn anoksemii:
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
niedostatek tlenu w tkankach w wyniku zaburzeń krążenia krwi lub jej niedotlenienia
Anoksja – ogólnie: zjawisko niedoboru tlenu. Wyróżnia się:
SJP.pl
Wikipedia
organizm rozwijający się w środowisku czasowo lub trwale pozbawionym wolnego tlenu; beztlenowiec, anaerob, anaerobiont
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biol. organizm żyjący w środowisku pozbawionym tlenu
Anaerob (gr. an – przedrostek oznaczający przeczenie; aer – powietrze; bio – żyję), beztlenowiec, anaerobiont, anoksybiont – organizm rozwijający się w warunkach beztlenowych.
Wyróżnia się:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
anaerobioza; życie w środowisku pozbawionym tlenu
Anabioza (gr. anabíosis ‘ożywianie’), życie utajone – odwracalny, przejściowy stan skrajnego obniżenia aktywności życiowej (tzw. pozornej śmierci) organizmu, będący odpowiedzią na niekorzystne warunki środowiska naturalnego (np. zbyt niska temperatura, niedostatek wody).
SJP.pl
Wikipedia
jaszczurka nadrzewna z Ameryki Północnej
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) herp. nieduża nadrzewna jaszczurka występująca w Ameryce
Anolidae – monotypowa rodzina jaszczurek zaliczana do infrarzędu Iguania w obrębie rzędu łuskonośnych (Squamata).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
część elektrolitu w bezpośrednim sąsiedztwie anody; ciecz anodowa
Anolit – roztwór anodowy, część elektrolitu w bezpośrednim sąsiedztwie anody. Jeśli ogniwo wyposażone jest w membranę jonoprzepuszczalną, anolit jest częścią elektrolitu znajdującą się po tej samej stronie przepony co anoda. Przykładowo, w kulometrycznym oznaczaniu wody metodą Karla Fischera z diafragmą, anoda zanurzona jest w anolicie, a katoda w katolicie. Z kolei ustalenie składu anolitu po elektrolizie może być podstawą do opracowywania nowych technik elektrochemicznych.
SJP.pl
Wikipedia
odchylenie od normy; nieprawidłowość
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) incydent nieprawidłowości, odchylenie od normy
Anomalia (gr. nieprawidłowość, nierówność) – odchylenie od normy.
Pojęcie jest używane w wielu dziedzinach:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ anomalny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest anomalne; cecha tych, którzy są anomalni
SJP.pl
Wiktionary
nieprawidłowy, anormalny
przymiotnik
(1.1) stanowiący anomalię, wyłamujący się od reguły
SJP.pl
Wiktionary
węglowodan wyróżniający się położeniem przestrzennym grupy hydroksylowej przy atomie węgla
Anomery – stereoizomeryczne węglowodany, które w projekcji Hawortha różnią się położeniem przestrzennym grupy hydroksylowej przy hemiacetalowym atomie węgla, np. α-D-glukoza i β-D-glukoza. W przypadku anomerów α szeregu konfiguracyjnego D grupa -OH jest skierowana pod płaszczyznę rysunku (pierścienia), w przypadku anomerów β – nad płaszczyznę rysunku. Formy α i β mają taką samą konfigurację wszystkich centrów asymetrii poza hemiacetalowym (anomerycznym) atomem węgla.
SJP.pl
Wikipedia
→ anomery
SJP.pl
stan społeczeństwa wynikający z rozpadu powszechnie przyjętych norm postępowania
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) socjol. załamanie się norm społecznych, pojawienie się poczucia niepewności i bezcelowości w społeczeństwie wskutek nagłych przemian społecznych;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ anomia, np. anomiczne społeczeństwo
SJP.pl
człowiek bezimienny, nieujawniający nazwiska
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) list niezawierający podpisu lub informacji o nadawcy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) autor nieznany z nazwiska;
Anonim (gr. anonymos – „bezimienny”) – termin oznaczający nieznanego autora dzieła, jak również samo niepodpisane dzieło. W ujęciu bibliologicznym za anonim uważa się całkowity brak podpisu, który uniemożliwia rozpoznanie autora nawet poprzez porównanie do autorstwa innych dzieł. Nie jest nim więc osoba, która ukrywa się pod pseudonimem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) daw. anonimowy
Wiktionary
ogłaszanie swoich utworów bez podawania nazwiska lub pod pseudonimem
SJP.pl
działanie mające na celu ukrycie tożsamości i uniemożliwienie identyfikacji podmiotu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) inform. proces uniemożliwiający odkrycie tożsamości użytkownika sieci komputerowej
Anonimizacja danych – czynność polegająca na przekształceniu danych osobowych w sposób uniemożliwiający przyporządkowanie poszczególnych informacji do określonej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej albo, jeżeli przyporządkowanie takie wymagałoby niewspółmiernych kosztów, czasu lub działań (art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o wymianie informacji z organami ścigania państw członkowskich Unii Europejskiej, państw trzecich, agencjami Unii Europejskiej oraz organizacjami międzynarodowymi (Dz.U. z 2023 r. poz. 783).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
program przekształcający informacje o czyichś danych osobowych w celu ukrycia tożsamości danej osoby i uniemożliwienia jej identyfikacji
SJP.pl
w informatyce: oprogramowanie ukrywające tożsamość użytkownika sieci; anonymizer
SJP.pl
przekształcać informacje w celu ukrycia tożsamości i uniemożliwienia identyfikacji danej osoby
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) czynienie czegoś anonimowym, pozbawionym danych osobowych
Wiktionary
→ anonim
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób anonimowy, nie podając imienia, nazwiska
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, kto jest anonimowy;
Anonimowość (gr. ἀνωνυμία ‘bezimienność’ z ἀνώνυμος ‘bezimienny’) – niemożność identyfikacji tożsamości jednostki pośród innych członków danej społeczności, wprost w odniesieniu do osoby albo do pochodzącego od niej przedmiotu (utworu). O anonimowości można mówić w różnych aspektach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. o człowieku: nieujawniający swego autorstwa, nieznany z nazwiska (np. anonimowy darczyńca, anonimowy malarz);
2. o tekście lub dziele sztuki: niepodpisany (np. anonimowy list, anonimowe obrazy)
przymiotnik
(1.1) o nieujawnionym nazwisku
(1.2) nieznanego autorstwa
(1.3) z udziałem nieznanych osób
(1.4) taki, który się nie wyróżnia
SJP.pl
Wiktionary
ogłoszenie zamieszczone w prasie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) podanie do publicznej wiadomości, w szczególności poprzez ogłoszenie w prasie
(1.2) przedstawienie wchodzącej osoby z nazwiska
(1.3) teatr. zawiadomienie ze sceny o zmianie widowiska lub o zastępstwie w roli
(1.4) łow. komunikowanie myśliwemu przez psa, że znalazł zwierzynę w niedostępnym terenie
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) łow. pies myśliwski zawiadamiający myśliwego o zwierzynie po jej znalezieniu i prowadzący go do niej
Wiktionary
1. zapowiadać czyjeś przybycie, wejście;
2. ogłaszać coś, powiadamiać o ważnym wydarzeniu
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) podawanie nazwiska, funkcji, tytułu osoby wchodzącej
(1.2) ogłaszanie czegoś, co za chwilę ma nastąpić
Wiktionary
związany z anonsem
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z anonsem, dotyczący anonsu
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: anonimajzer] w informatyce: oprogramowanie ukrywające tożsamość użytkownika sieci; anonimizer
Anonymizer, Inc. – amerykańskie przedsiębiorstwo z siedzibą w San Diego w Kalifornii zajmujące się ochroną prywatności w Internecie. Zostało założone w 1996 r. przez Lance’a Cottrella, eksperta w dziedzinie kryptografii i bezpieczeństwa komputerowego i autora anonimowego remailera Mixmaster. Anonymizer pierwotnie nosił nazwę Infonex Internet.Nazwę zmieniono na Anonymizer w 1997 r., kiedy firma nabyła internetowy serwer proxy zapewniający prywatność o tej samej nazwie. Anonymizer jest jedną z pierwszych firm zajmujących się ochroną prywatności w Internecie.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od anorak
Wiktionary
początkowo: skafander Eskimosów, dziś także: ciepły, nieprzemakalny skafander z kapturem wzorowany na eskimoskim
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) etn. eskimoski skafander wkładany przez głowę, wykonany z futra, płótna lub skóry;
(1.2) ciepła nieprzemakalna kurtka z kapturem uszyta na wzór anoraka (1.1)
Anorak (kalaallisut: annoraaq) – nieprzemakalna kurtka z kapturem i ściągaczem noszona przez Inuitów i polarników. Tradycyjnie anorak nie był rozpinany z przodu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wrodzony lub pooperacyjny brak obu jąder w mosznie
Anorchizm (anorchia) – zaburzenie rozwoju płci, w którym osoba o kariotypie XY, który zazwyczaj odpowiada płci męskiej, rodzi się bez jąder.
SJP.pl
Wikipedia
wrodzony brak jednego lub obu jąder w mosznie
Anorchizm (anorchia) – zaburzenie rozwoju płci, w którym osoba o kariotypie XY, który zazwyczaj odpowiada płci męskiej, rodzi się bez jąder.
SJP.pl
Wikipedia
brak łaknienia towarzyszący najczęściej chorobom przewodu pokarmowego, zatruciom, jak również chorobom o podłożu psychicznym, prowadzący do wyniszczenia organizmu, a w skrajnych przypadkach do śmierci; jadłowstręt
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. choroba polegająca na celowej utracie wagi wywołanej i podtrzymywanej przez chorego, połączonej z zaburzonym postrzeganiem własnego ciała i psychicznym wstrętem do jedzenia;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z anoreksją, właściwy anoreksji, będący objawem anoreksji (np. anoreksyjny brak łaknienia, anoreksyjna postać); anorektyczny (częściej)
SJP.pl
kobieta, dziewczyna cierpiąca na anoreksję
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. kobieta cierpiąca na anoreksję
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób charakteryzujący się anoreksją, w sposób właściwy anorektykom
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest anorektyczne; cecha tych, którzy są anorektyczni
Wiktionary
związany z anoreksją, właściwy anoreksji, będący objawem anoreksji (np. anorektyczny brak łaknienia, anorektyczna postać); anoreksyjny (rzadziej)
przymiotnik
(1.1) związany z anoreksji; taki, jak w anoreksji
SJP.pl
Wiktionary
mężczyzna cierpiący na jadłowstręt; manorektyk
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. człowiek cierpiący na anoreksję
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zaburzenie występujące głównie u kobiet polegające na niezdolności do przeżywania orgazmu; oziębłość płciowa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. psych. zaburzenie seksualne polegające na braku odczuwania orgazmu;
Anorgazmia – dysfunkcja seksualna definiowana jako zaburzenia w występowaniu orgazmu, którego w czasie stosunku nie udaje się osiągnąć w ogóle, pomimo występowania typowych objawów podniecenia seksualnego.
Zaburzenie dzieli się na anorgazmie pierwotną (u kobiety lub mężczyzny nigdy nie występował orgazm), wtórną (u kobiety lub mężczyzny w przeszłości występował orgazm) oraz sytuacyjną, pojawiającą się w określonych momentach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) w sposób anormalny
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co anormalne; cecha tych, którzy są anormalni
SJP.pl
Wiktionary
wykraczający poza normy; nienormalny
przymiotnik
(1.1) odbiegający od normy, niezgodny z normą
SJP.pl
Wiktionary
Nienormatywność – zjawisko polegające na przekraczaniu normy.
Pojęcie nienormatywności stosowane jest m.in. w naukach społecznych, przede wszystkim w psychologii i socjologii, na określenie zachowań wykraczających poza normę społeczną. Zachowanie nienormatywne może mieć charakter stały lub epizodyczny. W przypadku trwałych zachowań nienormatywnych można mówić o kształtowaniu się tożsamości nienormatywnej.
SJP.pl
Wikipedia
określenie okresu w historii Ziemi pozbawionego ruchów górotwórczych
SJP.pl
magmowa skała głębinowa składająca się z bogatego w wapń plagioklazu
Anortozyt (plagioklazyt) – leukokratyczna skała magmowa (plutoniczna) grubokrystaliczna lub średniokrystaliczna, o barwie czarnej, szarej, brązowej lub zielonoszarej, składająca się w przewadze plagioklazów. Stanowią one ponad 90% objętości anortozytu. W niewielkich ilościach mogą występować pirokseny. Zawartość anortytu w plagioklazie może wynosić od 20 do 100%. Anortozyty zbudowane z labradoru noszą nazwę labradorytów. Szacuje się, że ziemskie anortozyty powstały na głębokości 15–20 km.
SJP.pl
Wikipedia
minerał z grupy skaleni, glinokrzemian wapnia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. bardzo rzadki minerał z gromady krzemianów zaliczany do grupy plagioklazów;
Anortyt – minerał z gromady krzemianów zaliczany do grupy plagioklazów; bardzo rzadki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z anortytem
SJP.pl
metoda badania diagnostycznego polegająca na wziernikowaniu kanału odbytu i końcowego odcinka odbytnicy za pomocą wziernika - anoskopu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. badanie wziernikowe przez odbyt, oceniające kanał odbytu i końcową część odbytnicy
Rektoskopia (anoskopia, proktoskopia) należy do badań wziernikowych (endoskopowych) końcowego odcinka przewodu pokarmowego wykonywanych sztywnymi wziernikami.
Zależnie od zakresu wziernikowania dolnego odcinka przewodu pokarmowego i zastosowanego sprzętu rozróżnia się następujące badania endoskopowe:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
całkowity brak zmysłu węchu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. utrata węchu, niezdolność wyczuwania zapachów;
Anosmia (gr. ἀν- an- „nie, bez”; ὀσμή osme „zapach”), ślepota zapachowa – nabyty lub rzadziej wrodzony całkowity brak funkcji węchu. Zmniejszona zdolność do wyczuwania zapachów to hiposmia. Do najczęstszych przyczyn nabytej anosmii zalicza się wirusowe zakażenia górnych dróg oddechowych (około 18–45% przypadków), choroby nosa i zatok (7–56%) oraz następstwa urazu głowy (8–20%). Niektóre z rzadszych przyczyn to choroba Parkinsona lub Alzheimera, stwardnienie rozsiane, cukrzyca. Wrodzona anosmia stanowi tylko około 4% przypadków tego zaburzenia, jedna z chorób, której objawem jest anosmia to zespół Kallmanna. Gdy z jednostronnym brakiem węchu współistnieje też jednostronny zanik nerwu wzrokowego i przeciwstronny obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, można rozpoznać zespół Fostera Kennedy′ego, rzadki objaw guza wewnątrzczaszkowego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. patologia występująca u osób, które nie są świadome swych własnych problemów kognitywnych;
Anosognozja (gr. ἀ- a- – przedrostek przeczący, νόσος nosos – choroba; γνῶσις gnosis – wiedza) lub anozognozja – zaburzenia neurologiczne, polegające na niezdolności zdania sobie sprawy z własnej choroby. Schorzenie to występuje najczęściej przy paraliżu lewostronnym (prawej półkuli mózgu). Objawy anosognozji podobne są do psychologicznych mechanizmów zaprzeczania chorobie (brak zainteresowania swoją ogólną sytuacją; emocjonalna i uczuciowa obojętność wobec sytuacji), w rzeczywistości mają jednak podłoże neurologiczne związane z uszkodzeniem prawej części kory mózgowej znanej jako kora somatosensoryczna.
Wiktionary oraz Wikipedia
oznaczenie słów lub innych fragmentów w tekście etykietami, które dzielą na kategorie lub wnoszą dodatkowe informacje
SJP.pl
osoba oznaczająca słowa lub inne fragmenty w tekście etykietami, które dzielą na kategorie lub wnoszą dodatkowe informacje
SJP.pl
proste uwarstwienie termiczne, w którym temperatura wody obniża się wraz z głębokością, gdy temperatura powietrza jest wyższa niż 4 stopnie Celsjusza; stratyfikacja termiczna prosta
SJP.pl
oznaczać słowa lub inne fragmenty w tekście etykietami, które dzielą na kategorie lub wnoszą dodatkowe informacje
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) poddany anotacji
Wiktionary
[czytaj: aNUJ] nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
brak świadomości zaburzeń chorobowych lub niezdolność do uświadomienia sobie jakichś cech albo zaprzeczanie ich istnieniu
Anosognozja (gr. ἀ- a- – przedrostek przeczący, νόσος nosos – choroba; γνῶσις gnosis – wiedza) lub anozognozja – zaburzenia neurologiczne, polegające na niezdolności zdania sobie sprawy z własnej choroby. Schorzenie to występuje najczęściej przy paraliżu lewostronnym (prawej półkuli mózgu). Objawy anosognozji podobne są do psychologicznych mechanizmów zaprzeczania chorobie (brak zainteresowania swoją ogólną sytuacją; emocjonalna i uczuciowa obojętność wobec sytuacji), w rzeczywistości mają jednak podłoże neurologiczne związane z uszkodzeniem prawej części kory mózgowej znanej jako kora somatosensoryczna.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: a-en-ER] skrót od: Agencja Nieruchomości Rolnych
SJP.pl
przestarzałe: niechęć, uraza, pretensja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) niechęć do kogoś, pretensja
SJP.pl
Wiktionary
ensemble;
1. scena zespołowa w utworze dramatycznym, operze, lub operetce;
2. trupa teatralna, zespół artystyczny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) teatr. scena zbiorowa w sztuce scenicznej
(1.2) przest. grupa muzyczna bądź aktorska
(1.3) daw. szt. harmonijna całość
Ansambl (z fr. ensemble – razem, zespół) – utwór dla kilku instrumentalistów lub kilku śpiewaków solistów, a także zespół śpiewaków solistów o różnych barwach głosu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z ansamblem (ensemblem); ensemblowy
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Ansbachem, dotyczący Ansbachu, pochodzący z Ansbachu (miasta w Niemczech)
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) hist. przyłączenie Austrii do III Rzeszy;
Anschluss (także anszlus, z niem. Anschluss, Anschluß – ’przyłączenie’) – aneksja terytorium państwowego Federalnego Państwa Austriackiego przez Rzeszę Niemiecką, dokonana 12 marca 1938 z pogwałceniem traktatu wersalskiego (1919).
Wiktionary oraz Wikipedia
miasto w Chinach; Anszan
Anshan (chiń. 鞍山; pinyin Ānshān) – miasto o statusie prefektury miejskiej w północno-wschodnich Chinach, w prowincji Liaoning, przy linii kolejowej Changchun-Dalian. W 2010 roku liczba mieszkańców miasta wynosiła 1 192 903. Prefektura miejska w 1999 roku liczyła 3 402 643 mieszkańców. Wielki ośrodek hutnictwa żelaza, przemysłu maszynowego, metalowego i chemicznego; w pobliżu Anshan wydobywa się rudę żelaza oraz magnezu.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: ans-i] (skrót od: American National Standards Institute) Amerykański Narodowy Instytut Normalizacyjny, amerykańska organizacja zajmująca się opracowywaniem i rozpowszechnianiem norm technicznych; także oznaczenie norm akceptowanych przez tę organizację
Ansi – wieś w Estonii, w prowincji Saare, w gminie Lääne-Saare. W 2004 roku wieś zamieszkiwały 42 osoby.
SJP.pl
Wikipedia
miasto w Chinach; Anshan
Anszan – kraina i miasto (zidentyfikowane w 1972 r. jako Tell-i Maljan niedaleko Szirazu) w starożytnym Iranie, przez tysiąclecia część Elamu - tzw. górny Elam, teren wyżynny w odróżnieniu od dolnego, obejmującego nizinną Suzjanę. Anszan był słabiej rozwiniętą częścią Elamu, ze względu na gorsze niż w Suzjanie warunki uprawy roli. Cywilizacja miejska zagościła tu na stałe dopiero pod panowaniem Persów, którzy na pewno zamieszkiwali Anszan w VII wieku p.n.e., choć trudno oszacować, kiedy dokładnie pojawili się na tych terenach. Początkowo królowie perscy (m.in. także Cyrus II Wielki) nosili, oprócz innych, także tytuł króla Anszanu, jednak został on zarzucony, kiedy ich państwo rozrosło się i stało imperium. Nazwa krainy Anszan została wtedy zastąpiona toponimem Parsa - po grecku Persis (czyli Persyda), później Fars.
SJP.pl
Wikipedia
włączenie w 1938 roku terytorium Austrii do III Rzeszy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hist. pot. zob. Anschluss.
Anschluss (także anszlus, z niem. Anschluss, Anschluß – ’przyłączenie’) – aneksja terytorium państwowego Federalnego Państwa Austriackiego przez Rzeszę Niemiecką, dokonana 12 marca 1938 z pogwałceniem traktatu wersalskiego (1919).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z anszlusem, dotyczący anszlusu
Wiktionary
żartobliwie: zakład, lokal; instytucja
SJP.pl
1. dekoracyjne zakończenie tworzących przedsionek bocznych ścian świątyni
2. gatunek tapira
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) archit. pilaster kończący ścianę, uformowany i zdobiony zgodnie z porządkiem architektonicznym danej epoki;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. sztaba wzmacniająca zamknięcie bramy lub drzwi;
2. metalowy uchwyt na bramach, drzwiach lub skrzyniach, służący także za kołatkę
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) sztaba z metalu zamykająca bramę lub drzwi
(1.2) daw. ozdobny uchwyt na skrzyniach lub jako kołatka na drzwiach i bramach;
Antaba lub hantaba (z niem. die Handhabe – rękojeść) – stały lub ruchomy uchwyt z metalu umieszczany np. na skrzyni, kufrze, drzwiach, bramie.
Ruchomy uchwyt składa się z dwóch części. Antaba umieszczona na drzwiach lub bramach (furtach), najczęściej w postaci lwiej głowy z ruchomą obręczą, służyła często za kołatkę. Antaba występowała głównie w sztuce romańskiej i gotyckiej. Współcześnie używana jest jako element dekoracyjny. Stara polska nazwa antaby to dzierżak.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: antaba
SJP.pl
związek organiczny zaburzający metabolizm alkoholu etylowego w organizmie, stosowany w leczeniu alkoholizmu; anticol; esperal; disulfiram
Disulfiram – organiczny związek chemiczny, lek stosowany w leczeniu alkoholizmu, którego działanie polega na wpływie na metabolizm alkoholu etylowego.
SJP.pl
Wikipedia
osoba niezgadzająca się z kimś, występująca przeciw komuś, zwłaszcza przeciwnik w sporze
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przeciwnik;
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) farm. substancja obca (zwykle lek) blokująca działanie innej substancji lub pracę receptora;
(2.2) anat. mięsień działający w kierunku przeciwnym w stosunku do innego mięśnia
(2.3) anat. ząb położony naprzeciwko zęba drugiej szczęki
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przeciwniczka w sporze, dyskusji
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek sposobu
(1.1) wrogo, przeciwnie
Wiktionary
SJP.pl
związany z antagonizmami, oparty na antagonizmach, przeciwstawny, sprzeczny (np. antagonistyczne siły, antagonistyczne partie polityczne)
przymiotnik
(1.1) książk. przeciwstawiający się komuś, czemuś, wzajemnie sobie niechętny, wrogi, zwalczający siebie nawzajem
(1.2) mający przeciwne działanie
SJP.pl
Wiktionary
doprowadzanie osób lub grup do wzajemnej wrogości
SJP.pl
1. wzajemna niechęć lub wrogość spowodowane sprzecznością interesów lub różnicą poglądów;
2. przeciwstawne działanie dwóch elementów (np. dwóch mięśni) lub dwóch układów organizmu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wzajemna wrogość, sprzeczność, przeciwstawność sił, zasad, osób
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
doprowadzać osoby lub grupy osób do wzajemnej wrogości; konfliktować, skłócać, poróżniać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) wywoływanie między kimś wrogości
Wiktionary
taki, który wprowadza wzajemną wrogość, skłócający ludzi lub środowiska
SJP.pl
[czytaj: antakja] miasto w Turcji; Antiochia
Antiochia (tur. Antakya lub Hatay; hist. Antiochia Syryjska, Antiochia koło Dafne, Wielka Antiochia, Teopolis; arab. أنطاكية, trl. Anṭākiya, trb. Antakija, gr. Ἀντιόχεια, trl. Antiocheia) – miasto położone w Turcji nad rzeką Orontes (Asi), 22 km od brzegu Morza Śródziemnego, u podnóża góry Silpius (ar. Habib an-Nadżar). W starożytności jedno z najważniejszych centrów kulturalnych, handlowych, politycznych i religijnych basenu śródziemnomorskiego.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: ontol] nazwisko
SJP.pl
[czytaj: antalja] miasto w Turcji
Antalya (gr. Αττάλεια – Attália, łac. Attalea) – miasto w południowo-zachodniej Turcji, nad zatoką Antalya na Morzu Śródziemnym, w starożytnej krainie Pamfilia, u południowych podnóży gór Taurus, ośrodek administracyjny prowincji Antalya. Kurort wypoczynkowy Riwiery Tureckiej.
SJP.pl
Wikipedia
stolica Madagaskaru
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. stolica Madagaskaru;
Antananarywa (Antananarivo, potocznie Tana) – stolica Madagaskaru i prowincji Antananarywa. Położona jest w środkowej części wyspy, nad rzeką Ikopa, na wysokości ok. 1400 m n.p.m. Antananarywa jest największym miastem na wyspie, stanowiącym centrum administracyjne, gospodarcze, naukowe i komunikacyjne kraju. Rozwinął się tu przemysł spożywczy, tytoniowy i włókienniczy. Znajdują się tu wyższe uczelnie University of Madagascar oraz Collège Rural d'Ambatobe.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Antananarywy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Antananarywy
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Antananarywy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Antananarywy
SJP.pl
Wiktionary
→ Antananarywa (stolica Madagaskaru)
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do miasta Antananarywa
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj ryb z rodziny nototeniowatych; kłykacz
Dissostichus – rodzaj ryb z rodziny nototeniowatych (Nototheniidae).
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(1.1) astr. najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Skorpiona;
Antares (Alfa Scorpii, α Sco) – najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Skorpiona. Jest oddalona od Słońca o około 550 lat świetlnych.
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj zauropoda z grupy tytanozaurów
Antarktozaur (Antarctosaurus) – rodzaj zauropoda z grupy tytanozaurów.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) geogr. związany z Antarktyką
SJP.pl
Wiktionary
kontynent w rejonie Antarktyki na półkuli południowej
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. kontynent, na którym znajduje się biegun południowy;
Antarktyda – kontynent położony najdalej na południe Ziemi, na którym znajduje się geograficzny biegun południowy. Jest położony w rejonie Antarktyki na półkuli południowej, niemal w całości na południe od koła podbiegunowego i otoczony przez Ocean Południowy. Ma powierzchnię 14,2 mln km², jest piątym co do wielkości kontynentem po Azji, Afryce, Ameryce Północnej i Ameryce Południowej, prawie dwa razy większym od Australii. Około 98% Antarktydy pokrywa polarna czapa lodowa o średniej grubości 1,9 km, która rozciąga się do wszystkich, prócz wysuniętych najbardziej na północ krańców Półwyspu Antarktycznego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) geogr. rzad. związany z Antarktydą
SJP.pl
Wiktionary
obszar na półkuli południowej, który obejmuje Antarktydę wraz z lądolodami oraz otaczającymi ją wodami i wyspami
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rejon globu ziemskiego od bieguna południowego do 60° szerokości geograficznej południowej, obejmujący Antarktydę, jej lądolód oraz otaczające je wody;
Antarktyka – część świata znajdująca się na półkuli południowej, która obejmuje Antarktydę oraz otaczający ją Ocean Południowy i położone na nim wyspy. Międzynarodowo uznawaną granicą Antarktyki jest równoleżnik 60°S.
Status prawny Antarktyki i dozwoloną w tej części świata działalność określa Układ Antarktyczny i powiązane umowy, stanowiące międzynarodowe porozumienia (wśród sygnatariuszy jest także Polska). Naturalną granicę Antarktyki wyznacza strefa konwergencji antarktycznej, w której chłodne wody powierzchniowe znajdujące się wokół Antarktydy stykają się z cieplejszymi wodami subantarktycznymi i zanurzają się w nich.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
Miejscowości w Portugalii:
SJP.pl
Wikipedia
lek syntetyczny stosowany głównie przeciwuczuleniowo i w chorobie komunikacyjnej; fenazolina; antistina
Antazolina (łac. antazolinum) – organiczny związek chemiczny, pochodna etylenodiaminy, należąca do grupy antagonistów receptora H1 I generacji.
Wskazaniami do podania antazoliny są:
SJP.pl
Wikipedia
dawna miara objętości płynów - około ćwierć dużej beczki; także beczka o takiej objętości
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) beczka używana do przechowywania wina i innych trunków;
(1.2) zawartość antała (1.1)
Antał, inaczej nazywany ćwierćbeczką – dawna jednostka objętości stosowana na ziemiach polskich przed 1764 rokiem. 1 Antał odpowiadał 18 garncom. Połowę antału stanowił antałek (zwany też achtelem) - 9 garnców. Antał stanowił element systemu beczkowego, stosowanego na dawnych ziemiach polskich do mierzenia objętości płynów dla celów handlowych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. beczułka o pojemności połowy lub trzeciej części antała;
2. pół antała
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) mała beczułka używana do przechowywania wina i innych trunków o objętości dwóch wiader lub połowy antała
(1.2) zawartość antałka (1.1)
(1.4) pot. grubas
(1.5) daw. przen. żart. głowa
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: antałek
SJP.pl
osiedle i wzgórze w Zakopanem
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: antał
SJP.pl
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
1. (wyraz zwykle używany w liczbie mnogiej) fakt poprzedzający stan obecny; antecedens;
2. erozyjne działanie rzeki, przecinającej grzbiet górski w czasie jego wypiętrzania
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) książk. inaczej: antecedencje
(1.2) liter. inaczej: antecedencje
Antecendencja (łac. antecedentia – wyprzedzenie) – zjawisko przecięcia grzbietu górskiego przez rzekę do niego prostopadłą w trakcie jego wypiętrzania. Wskutek antecedencji rzeka nie zmienia swego koryta i tworzy przełomy w których jej bieg przypomina bieg rzeki nizinnej.
Przykładem przełomu antecedentnego w Polsce jest przełom Nysy Kłodzkiej przez Góry Bardzkie. Podobne zjawisko występuje przy przejściu Cangpo przez Himalaje.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) książk. zdarzenia, okoliczności poprzedzające jakiś fakt, konieczny do jego zrozumienia
(1.2) liter. w utworach dramatycznych i narracyjnych: wydarzenia poprzedzające właściwą akcję, bez których jej przebieg jest niezrozumiały; zawarte są w prologu lub też w wypowiedziach narratora czy postaci
Wiktionary
1. fakt poprzedzający stan obecny; antecedencja;
2. w logice: część zdania warunkowego rozpoczynająca się od "jeżeli"; poprzednik
SJP.pl
1. poprzedzający stan obecny; uprzedni;
2. antecedentny przełom rzeczny - przełom rzeczny powstały w wyniku powolnego wypiętrzenia się otoczenia spowodowanego ruchami górotwórczymi
SJP.pl
przestarzale o antenacie (przodku jakiejś rodziny)
SJP.pl
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
wpisywać (wpisać) na dokumencie datę wcześniejszą od faktycznej; antydatować (częściej)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przest. podpisywanie czegoś z wcześniejszą datą niż faktyczna data powstania dokumentu
Wiktionary
element dekoracyjny, najczęściej w kształcie palmety, umieszczony wzdłuż okapu dachu, maskujący od frontu rząd dachówek
Antefiks – element dekoracyjny, charakterystyczny dla antycznej architektury greckiej i rzymskiej, w postaci płytki z kamienia lub częściej z terakoty, ozdobiony płaskorzeźbą w kształcie palmety, głowy ludzkiej lub zwierzęcej itp. Płytkę ustawiano na gzymsie, wzdłuż okapu, w celu zasłonięcia widoku na pokrycie dachu, zamiast simy.
SJP.pl
Wikipedia
w języku potocznym: ulicznik
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m. zdrobn. od: Antoni
Antek – nowela Bolesława Prusa z roku 1880. Podejmuje tematykę trudnego życia na wsi w XIX wieku, a co za tym idzie niełatwego losu dzieci. Jako główne problemy XIX-wiecznej wsi zostały ukazane zacofanie ludności, wykorzystywanie dzieci do ciężkich prac oraz brak możliwości kształcenia i rozwijania talentów przez dzieci i młodzież.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rozległe wypiętrzenie skorupy ziemskiej
W geologii antekliza to wypukła struktura tektoniczna o regionalnych rozmiarach w obrębie platformy kontynentalnej, obejmująca zarówno jej fundament jak i pokrywę osadową.
SJP.pl
Wikipedia
starożytny ornament ze stylizowanych liści, wici i kwiatów; anthemion
Antemion, anthemion (gr. anthémion - "kwiatek") – starożytny pasowy ornament składający się z zestawionych naprzemiennie motywów palmety i lotosu lub dwóch typów palmety (formy otwartej i zamkniętej). Występuje powszechnie w greckiej i rzymskiej dekoracji architektonicznej i malarstwie wazowym. Przejęty przez sztukę nowożytną, szczególnie popularny w klasycyzmie.
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
Prokopiusz Antemiusz, Procopius Anthemius (ok. 415, zm. 11 lipca 472 w Rzymie) – cesarz zachodniorzymski od 12 kwietnia 467 do 11 lipca 472 roku n.e. Jego żoną była Eufemia – jedyna córka cesarza Marcjana.
SJP.pl
Wikipedia
urządzenie stanowiące element każdego nadajnika lub odbiornika, wysyłające albo odbierające fale radiowe
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) urządzenie służące do zamiany fal elektromagnetycznych na sygnał elektryczny i odwrotnie;
(1.2) pot. uczn. więz. ucho (zazwyczaj w lm.)
Antena – urządzenie zamieniające fale elektromagnetyczne na sygnał elektryczny i odwrotnie.
Jest niezbędnym elementem składowym każdego systemu radiokomunikacji. W XX wieku najbardziej rozpowszechnione były anteny odbiorników radiowych i telewizyjnych, natomiast w wieku XXI antena częściej kojarzona jest z elementem wyposażenia radia samochodowego, bezprzewodowych sieci komputerowych lub z odbiorem sygnałów TV z satelitów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: antenat
SJP.pl
przodek jakiejś rodziny; antecesor (przestarzałe)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) podn. przodek, zarówno ze strony ojca, jak i matki; dziad, pradziad
Wstępny lub antenat (l.mn. antenaci), ascendent (l.mn. ascendenci) – pojęcie używane w prawie i genealogii, oznaczające każdego przodka danej osoby: rodziców (ojca, matkę), dziadków (dziadka, babcię), pradziadków (pradziadka, prababcię), prapradziadków itd. Stosunek faktyczny pomiędzy daną osobą a jej wstępnym polega na tym, że ta pierwsza pochodzi od tego drugiego. Osoby te są spokrewnione ze sobą w linii prostej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ antenat
SJP.pl
mała antena; zdrobnienie od: antena
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mała antena
SJP.pl
Wiktionary
przypominający antenkę
SJP.pl
→ antenka
SJP.pl
Ukwap (Antennaria Gaertn.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje 45 gatunków. Występuje naturalnie na półkuli północnej na obszarach o klimacie umiarkowanym lub podzwrotnikowym (lecz nie w Afryce). W Europie występuje 6 gatunków, z czego do flory Polski należą dwa gatunki – ukwap dwupienny (A. dioica) i ukwap karpacki (A. carpatica).
Wikipedia
w mitologii greckiej: Trojańczyk i doradca Priama
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Antenora lub z nim związany
SJP.pl
przypominający antenę
SJP.pl
1. przymiotnik od: antena; odnoszący się do anteny;
2. odnoszący się do programów radiowych lub telewizyjnych
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z anteną, dotyczący anteny
SJP.pl
Wiktionary
urządzenie stanowiące element każdego nadajnika lub odbiornika, wysyłające albo odbierające fale radiowe
SJP.pl
w średniowieczu: zasłona górnej części ołtarza; antependium; frontale
Antepedium (również antependium, frontale) – bogato zdobione zakrycie lub zasłona zakrywająca podstawę (stipes) stałego ołtarza chrześcijańskiego.
SJP.pl
Wikipedia
w średniowieczu: zasłona górnej części ołtarza; antepedium; frontale
Antepedium (również antependium, frontale) – bogato zdobione zakrycie lub zasłona zakrywająca podstawę (stipes) stałego ołtarza chrześcijańskiego.
SJP.pl
Wikipedia
pozycja wyrażenia poprzedzającego dane wyrażenie
SJP.pl
męskie gametangium, miejsce wytwarzania plemników; anterydium, plemnia
SJP.pl
wypadki poprzedzające jakieś zdarzenie; antecedencje
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitgr. bóg i uosobienie miłości odwzajemnionej lub miłości nieodwzajemnionej i zemsty za miłość odrzuconą;
(1.2) rzad. imię|polski|m.;
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(2.1) astr. planetoida o numerze katalogowym 1943;
Wiktionary oraz Wikipedia
plemnik plechowców
SJP.pl
męskie gametangium, miejsce wytwarzania plemników; plemnia, anteridium
Plemnia, anterydium – haploidalny organ rozmnażania (gametangium), w którym wytwarzane są plemniki. Występuje w wielu grupach systematycznych roślin (zielenice, mszaki, paprotniki), grzybów i glonów nie zaliczanych do roślin. Plemnia może być jednokomórkowa lub wielokomórkowa.
SJP.pl
Wikipedia
w mitologii greckiej: syn Posejdona i Gai
Antajos lub Anteusz (gr. Ἀνταῖος, Antaîos) – w mitologii greckiej syn Posejdona i Gai, gigant żyjący w Libii.
Dotknięcie ziemi, jego matki, przywracało mu siły. Herakles zetknął się z nim szukając cudownych jabłek Hesperyd – była to jego jedenasta praca. Anteusz każdego wyzywał do zapasów. Gdy Herakles zorientował się, skąd biorą się siły przeciwnika, udusił go trzymając nad ziemią.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Anteusza lub z nim związany
SJP.pl
nieliturgiczny utwór chóralny; rodzaj motetu lub kantaty
Anthem (ang. hymn) – anglikański nieliturgiczny utwór chóralny z tekstem angielskim. Odpowiednik motetu w muzyce katolickiej i protestanckiej, a po wprowadzeniu basso continuo i stylu concertato – kantaty. Teksty anthemów ograniczały się, w przeciwieństwie do kontynentalnych kantat, do psalmów.
SJP.pl
Wikipedia
starożytny ornament ze stylizowanych liści, wici i kwiatów; antemion
Antemion, anthemion (gr. anthémion - "kwiatek") – starożytny pasowy ornament składający się z zestawionych naprzemiennie motywów palmety i lotosu lub dwóch typów palmety (formy otwartej i zamkniętej). Występuje powszechnie w greckiej i rzymskiej dekoracji architektonicznej i malarstwie wazowym. Przejęty przez sztukę nowożytną, szczególnie popularny w klasycyzmie.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: ANtony] obce imię męskie
Miejscowości w USA:
Gminy w USA:
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) spoż. tradycyjny grecki ser, rodzaj koziego lub owczego twarogu z dodatkiem serwatki i mleka, wytwarzany w dwóch rodzajach: świeżej i lekko dojrzewającej
Wiktionary
[czytaj: anti-ejdżing] o kosmetykach, zabiegach itp.: spowalniający proces starzenia; anti-agingowy
SJP.pl
[czytaj: anti-ejdżingowy] o kosmetykach, zabiegach itp.: spowalniający proces starzenia; anti-aging
SJP.pl
[czytaj: antikol] związek organiczny zaburzający metabolizm alkoholu etylowego w organizmie, stosowany w leczeniu alkoholizmu; esperal; antabus; disulfiram
Disulfiram – organiczny związek chemiczny, lek stosowany w leczeniu alkoholizmu, którego działanie polega na wpływie na metabolizm alkoholu etylowego.
SJP.pl
Wikipedia
odtrutka; antydotum;
1. substancja likwidująca lub antagonizująca działanie trucizny na organizm; antydot;
2. w przenośni: środek mogący zaradzić czemuś
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przen. środek zaradczy
(1.2) zob. odtrutka.
Odtrutka, antidotum – substancja mająca zdolność neutralizacji lub zmniejszenia toksyczności trucizny. Jej działanie najczęściej polega na tworzeniu z trucizną niewchłanialnego lub mniej toksycznego związku chemicznego. Wyróżnia się odtrutki swoiste (skierowane przeciw konkretnej truciźnie) i nieswoiste (ogólne, na przykład mleko lub węgiel aktywny przy zatruciach doustnych).
W dawnej medycynie uważano, że może istnieć uniwersalna odtrutka. Zdolność taką przypisywano teriakowi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) społ. polit. międzynarodowy, nieformalny antyfaszystowski ruch społeczny luźnych, niepowiązanych grup młodzieżowych, stanowiący siłowe ramię organizacji lewicowych i prospołecznych;
Antifa (od niem. Antifaschismus „antyfaszyzm” i ang. Anti-Fascist Action, AFA „Akcja Antyfaszystowska”) – zbiorcze określenie ogółu osób deklarujących się jako antyfaszyści i czynnie sprzeciwiających się tendencjom skrajnie prawicowym (utożsamianymi przez Antifę z faszyzmem). Antifa jest ruchem nieformalnym, pozbawionym jakiegokolwiek kierownictwa czy wewnętrznej hierarchii. Określana również jako subkultura. Choć z Antifą nie jest związana żadna ideologia polityczna, wyróżniają się wśród nich socjaliści, anarchiści, socjaldemokraci i liberałowie.
Wiktionary oraz Wikipedia
członek Antify - nieformalnego ruchu antyfaszystowskiego, uważanego również za subkulturę
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. wyspa położona na Karaibach, w archipelagu Małych Antyli, należąca do Wysp Nawietrznych;
Antigua – wyspa położona na Karaibach, w archipelagu Małych Antyli, należąca do Wysp Nawietrznych. Wchodzi w skład państwa Antigua i Barbuda. Zajmuje powierzchnię 280 km². Na wyspie położona jest stolica kraju, Saint John’s.
Wiktionary oraz Wikipedia
obywatel Antigui i Barbudy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Antigui
(1.2) obywatel Antigui i Barbudy
SJP.pl
Wiktionary
obywatelka Antigui i Barbudy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Antigui, wyspy na Karaibach
(1.2) obywatelka Antigui i Barbudy
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od:
1. Antigua (wyspa na Morzu Karaibskim lub miasto w Gwatemali);
2. Antigua i Barbuda (państwo)
przymiotnik
(1.1) związany z Antiguą (wyspą na Karaibach)
(1.2) związany z Antiguą i Barbudą (państwem na Karaibach)
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Antiguą i Barbudą, dotyczący Antigui i Barbudy
Wiktionary
1. warstwa substancji zapobiegająca odblaskowi na materiale fotograficznym;
2. film lub płyta pokryte taką substancją
Antihalo – warstwa przeciwodblaskowa (antyreflekcyjna) na błonie fotograficznej zapobiegająca powstaniu odblasków działających szkodliwie na obraz (halo świetlne) i polepsza ostrość szczególnie jasnych partii obrazu na błonie. Zwykle jest to szare lub niebieskawe zabarwienie podłoża błony (np. Fomapan 100 w wersji średnioformatowej) lub podlew z przeciwnej strony (np. Efke R50, Shanghai GP3). Zazwyczaj stosuje się podlew przeciwnej strony, który spełnia jednocześnie rolę warstwy przeciwskrętnej. Barwnik jest zmywany podczas wstępnego namaczania błony lub wywoływania, w rzadkich przypadkach w utrwalaczu. Błony odwracalne mają antyrefleksyjną warstwę z metalicznego srebra – dużo bardziej skuteczną, zmywaną podczas odbielania.
SJP.pl
Wikipedia
związek organiczny zaburzający metabolizm alkoholu etylowego w organizmie, stosowany w leczeniu alkoholizmu; antabus; esperal; disulfiram
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) hist. imię|polski|m.;
Antioch (gr. Ἀντίοχος Antíokhos) – imię męskie znane przede wszystkim jako imię królów z dynastii Seleucydów, władającej na obszarach Bliskiego i Środkowego Wschodu w okresie hellenistycznym. Imię Antioch nosili także władcy Kommageny, święci oraz inne postacie historyczne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Antiochii
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Antiochii
Wiktionary
→ Antiochia; antiochijski
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do Antiochii, związany z Antiochią
SJP.pl
Wiktionary
1. historyczna nazwa położonego obecnie w Turcji miasta Antakya;
2. sławna stolica greckiego imperium Seleukidów (300-64 p.n.e.) i rzymskiej prowincji Syria, założona na cześć króla Antiocha Sotera nad rzeką Orontes
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. współczesne miasto w południowej Turcji, nad Morzem Śródziemnym;
(1.2) hist. geogr. starożytne miasto w południowej Turcji, nad Morzem Śródziemnym;
(1.3) geogr. toponim, nazwa szeregu miast na świecie;
Antiochia (tur. Antakya lub Hatay; hist. Antiochia Syryjska, Antiochia koło Dafne, Wielka Antiochia, Teopolis; arab. أنطاكية, trl. Anṭākiya, trb. Antakija, gr. Ἀντιόχεια, trl. Antiocheia) – miasto położone w Turcji nad rzeką Orontes (Asi), 22 km od brzegu Morza Śródziemnego, u podnóża góry Silpius (ar. Habib an-Nadżar). W starożytności jedno z najważniejszych centrów kulturalnych, handlowych, politycznych i religijnych basenu śródziemnomorskiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Antiochii (księstwa)
SJP.pl
mieszkanka Antiochii (księstwa)
SJP.pl
przymiotnik od: Antiochia; antiocheński
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do Antiochii, związany z Antiochią
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) przest. gwara. taki, który należy do Antiocha, będący jego własnością
Wiktionary
Wikipedia
zakąska, przystawka
SJP.pl
rodzaj szkła redukującego promieniowanie podczerwone, stosowanego w celu uniknięcia nadmiernego nagrzania i nasłonecznienia pomieszczenia
SJP.pl
lek syntetyczny stosowany głównie przeciwuczuleniowo i w chorobie komunikacyjnej; fenazolina; antazolina
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
→ antek; łobuzerski, andrusowski, ulicznikowski
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Antka lub z nim związany
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. rzadki minerał z grupy siarczanów, Cu3(OH)4SO4;
Antleryt – bardzo rzadki minerał z grupy siarczanów.
Nazwany w 1889 roku przez Williama F. Hillebranda od miejsca występowania - kopalnia Antler w hrabstwie Mohave w Arizonie.
Wiktionary oraz Wikipedia
barwnik występujący w soku komórkowym roślin; antocyjanina
SJP.pl
Wikipedia
barwnik występujący w soku komórkowym roślin; antocyjan
SJP.pl
Wikipedia
barwnik występujący w soku komórkowym roślin; antocyjan
SJP.pl
Wikipedia
związany z antocyjanem
SJP.pl
barwnik występujący w soku komórkowym roślin; antocyjanina
SJP.pl
Wikipedia
Antofalla – stratowulkan, drugi pod względem wysokości czynny wulkan na Ziemi w północno-zachodniej Argentynie w Andach Środkowych na płaskowyżu Puna de Atacama. Wysokość 6450 m n.p.m. Szczyt pokrywają wieczne śniegi.
Wikipedia
minerał z grupy amfiboli, krzemian magnezu i żelaza
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geol. miner. minerał z grupy krzemianów;
Antofyllit (anthophyllit, antofyllin) – minerał z grupy krzemianów (amfiboli).
Nazwa pochodzi od łac. Anthophyllum = goździk (goździkowiec korzenny), używany jako przyprawa kuchenna, nawiązując do barwy tego minerału. Minerał rzadki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: antuAN]
1. nazwisko, m.in. André Antoine (1843-1902) - francuski aktor i reżyser;
2. francuskie imię męskie
Osoby:
Miejscowości w USA:
Gminy w USA:
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Antolki
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Antolki
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Antolki
Wiktionary
publikacja zawierająca wybór utworów literackich różnych autorów, dokonany według wyraźnej myśli przewodniej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) liter. wybór (całości lub fragmentów) utworów literackich powiązanych wspólną cechą, np. ten sam autor, gatunek, krąg kulturowy;
Antologia (gr. ἀνθολογία) – pojedyncza publikacja albo seria wydawnicza wydana drukiem lub cykl audycji radiowych bądź kolekcja nagrań płytowych itp. będąca wyborem dzieł lub ich fragmentów, kilku autorów, powiązanych określoną tematyką, dokonana według określonych zasad, opatrzona tytułem. Dla publikacji dzieł jednego autora stosuje się termin zbiór opowiadań.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) związany z antologią, stanowiący antologię
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) związany z antologią, stanowiący antologię
Wiktionary
SJP.pl
obce imię męskie
Anton (2001) – czesko-niemiecko-węgierski serial animowany dla dzieci w wieku 3–6 lat, którego bohaterem jest siedmioletni chłopiec imieniem Anton.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
[czytaj: antoNESku] nazwisko
SJP.pl
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Antonia – imię noszone przez przedstawicielki rzymskiego rodu Antoniuszy (Antonii)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
członek zgromadzenia, którego patronem jest św. Antoni, opartego na regule św. Franciszka z Asyżu
SJP.pl
członkini katolickiego zakonu żeńskiego: Zgromadzenie Sióstr Antonianek od Chrystusa Króla III Zakonu Regularnego św. Franciszka z Asyżu
SJP.pl
członkini katolickiego zakonu żeńskiego: Zgromadzenie Sióstr Antonianek od Chrystusa Króla III Zakonu Regularnego św. Franciszka z Asyżu
Zgromadzenie Sióstr Antonianek od Chrystusa Króla III Zakonu Regularnego św. Franciszka z Asyżu (Antonianki) (łac. Congregatio Sororum Antoniarum a Christo Rege III Ordinis Reg. S. Francisci Assisien) – żeńskie katolickie zgromadzenie zakonne założone w 1936 przez bł. Anastazego Pankiewicza w Łodzi.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. święty Antoni (także. figurka świętego)
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.
Wiktionary
nazwisko
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) polski herb szlachecki używany przez ormiański ród Bołoz Antoniewiczów;
Antoniewicz (lm. Antoniewiczowie, Antoniewicze) – polskie nazwisko patronimiczne pochodzące od imienia Antoni, noszone m.in. przez następujące rodziny:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. święty Antoni (także. figurka świętego)
SJP.pl
Wiktionary
jeden z pary wyrazów mających znaczenie przeciwstawne
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. wyraz o znaczeniu przeciwnym do danego
Antonim (z gr. anti „naprzeciw”, onoma „imię, wyraz, tytuł”) – termin oznaczający przeciwieństwo, odwrotność znaczeniową wyrazu; antonimy to określenia przeciwstawne. Dyscyplina zajmująca się m.in. antonimami to leksykologia.
Przykłady antonimów:
Termin „antonim” również ma swój antonim – jest nim „synonim”.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przeciwstawność znaczeń wyrazów (np. ciepły - zimny)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. przeciwstawność znaczeń
SJP.pl
Wiktionary
przeciwstawność znaczeń
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest antonimiczne
SJP.pl
Wiktionary
→ antonim
przymiotnik relacyjny
(1.1) jęz. o przeciwstawnym znaczeniu
SJP.pl
Wiktionary
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(2.1) geogr. toponim, nazwa kilkudziesięciu miejscowości w Polsce
forma rzeczownika|rodzaj=żeński.
(3.1) D. lm. od: Antonina
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
(1.2) geogr. toponim, nazwa kilku wsi w Polsce
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lp. od: Antonin
Antonina – imię żeńskie; żeński odpowiednik imienia Antonin; uformowany przy użyciu przyrostka -inus, -ina, oznaczającego przynależność lub pochodzenie, przydomek od nazwy rodowej rodu Antoniuszów. W Polsce Antonina pojawiła się później niż obecna od średniowiecza Antonia; notowana jest co najmniej od 1637 roku. Wśród imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom, Antonina w 2017 r. zajmowała 15. miejsce w grupie imion żeńskich. W całej populacji Polek Antonina zajmowała w 2017 r. 90. miejsce (43 462 nadań).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Antoniny lub z nią związany
SJP.pl
członkini katolickiego zakonu żeńskiego: Zgromadzenie Sióstr Opieki Społecznej św. Antoniego
Antoninka – potok, płynący na Mazowszu o długości około 8 km i powierzchni zlewni 42 km². Bierze swoje źródła na skraju Lasów Pilawskich na południowy zachód od Zabieżek. Płynie przez Kąty, Antoninek, Starą Wieś, by w okolicach Kołbieli ujść do Świdra.
SJP.pl
Wikipedia
członkini katolickiego zakonu żeńskiego: Zgromadzenie Sióstr Opieki Społecznej św. Antoniego
Antoninki, Zgromadzenie Sióstr Opieki Społecznej św. Antoniego należy do rodziny franciszkańskiej. Jest oparte na regule Trzeciego Zakonu Regularnego św. Franciszka z Asyżu i agregowane do Pierwszego Zakonu Braci Mniejszych. Od roku 1991 Zgromadzenie jest Instytutem Życia Konsekrowanego na prawie papieskim.Formacja zakonna obejmuje roczny postulat, dwuletni nowicjat i juniorat trwający pięć lat.
SJP.pl
Wikipedia
Antonin z małżonką; Antoninowie
SJP.pl
Antonin z małżonką; Antoninostwo
Antoninowie – dynastia panująca w latach 96–192 w cesarstwie rzymskim.
Obejmowali rządy w wyniku dokonania prawnej procedury adopcji (łac. adoptio) przez swego poprzednika. Na okres rządów tej dynastii przypada szczyt potęgi rzymskiego imperium, które objęło swym zasięgiem tak odległe terytoria jak Dacja (dzis. Rumunia), Mezopotamia i Armenia.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Antonina lub z nim związany
SJP.pl
włoskie imię męskie
Stany Zjednoczone:
Zobacz też:
SJP.pl
Wikipedia
Michelangelo Antonioni, OMRI (ur. 29 września 1912 w Ferrarze, zm. 30 lipca 2007 w Rzymie) – włoski reżyser filmowy, scenarzysta, montażysta i autor.
Początkowo niedoceniany, głównie za sprawą niewielkiego zainteresowania ze strony publiczności oraz nieprzychylnej krytyki, która zarzucała Antonioniemu odejście od zasad neorealizmu, z czasem zyskał rangę mistrza filmu psychologicznego. Dziś uznawany jest za jednego z najwybitniejszych twórców kina autorskiego w historii.
Wikipedia
Antoni z małżonką; Antoniowie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) przest. żona Antoniego
forma rzeczownika.
(2.1) D. lp. od: Antoniów
forma przymiotnika.
(3.1) ż. lp. od: Antoniowy
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Antoniowa
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Antoniowa
Wiktionary
Antoni z małżonką; Antoniostwo
SJP.pl
nazwa kilkunastu wsi w Polsce
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Antoniowa
Wiktionary
przymiotnik dzierżawczy - należący do Antoniego lub z nim związany
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) przest. gwara. taki, który należy do Antoniego
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
Antoniuk — osiedle w północnej części Białegostoku. W jego skład wchodzą osiedla mieszkaniowe: Przyjaźń (w XX w. istniało jako oddzielne osiedle) i Sady Antoniukowskie, niebędące jednostkami administracyjnymi.
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) zdrobn. Antoniusz
Wiktionary
przymiotnik dzierżawczy - należący do Antoniusza lub z nim związany
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) przest. gwara. taki, który należy do Antoniusza
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. zastąpienie nazwy własnej osoby lub przedmiotu inną nazwą;
Antonomazja (gr. ἀντονομασία antonomasía, łac. prōnōminātiō) – odmiana metonimii, zastąpienie nazwy własnej osoby lub przedmiotu inną nazwą (najczęściej epitetem).
Wiktionary oraz Wikipedia
samolot transportowy lub pasażerski typu Antonow
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
Osoby o nazwisku Antonowicz:
SJP.pl
Wikipedia
odmiana jabłoni; odmiana jabłek
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. wieś na Ukrainie w rejonie włodzimierzeckim obwodu rówieńskiego, siedziba gminy w II RP;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wieś w województwie warmińsko-mazurskim
SJP.pl
Wikipedia
antybolszewicki ruch chłopski 1920-21 w guberni tambowskiej (od nazwiska przywódcy, eserowca A. Antonowa)
Powstanie tambowskie (również antonowszczyzna, ros. Тамбовское восстание) – rosyjskie powstanie chłopskie przeciwko bolszewikom, które miało miejsce w latach 1920–1921 w guberni tambowskiej.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. wieś na Ukrainie w rejonie rówieńskim obwodu rówieńskiego;
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m., zdrobn. od: Antoni
forma rzeczownika.
(2.1) D. lm. od Antosia
Antos – polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku ogółem w Polsce mieszkały 2293 osoby o tym nazwisku.
Nazwisko Antos (Antosz) wywodzi się od imienia Antoni, notowanego w Polsce od XIII wieku; pochodzącego od łacińskiego Antonius (Antoninowie) – znanego rodu rzymskiego i dynastii w cesarstwie rzymskim panującej w latach 96–192.Jest notowane w Polsce od XIII wieku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: Antonina (imię żeńskie); Tosia, Tośka
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż., zdrobn. od: Antonina
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lp. od: Antoś
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) rzad. taki, który należy do Antosia
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
Antoszewski:
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
skrót od: antropologia, antropologiczny
skrót
(1.1) = nauk. eduk. antropologia
(1.2) = nauk. eduk. antropologiczny
(1.4) = bot. antropofit
SJP.pl
Wiktionary
bezbarwny węglowodór ze smoły węglowej, używany do wytwarzania barwników
Antracen – organiczny związek chemiczny, policykliczny węglowodór aromatyczny o trzech skondensowanych pierścieniach benzenowych. Jest głównym składnikiem tzw. oleju antracenowego (jedna z frakcji smoły węglowej).
SJP.pl
Wikipedia
związany z antracenem
przymiotnik relacyjny
(1.1) chem. związany z antracenem; zawierający antracen
SJP.pl
Wiktionary
Antrachinon – organiczny związek chemiczny z grupy chinonów, pochodna antracenu zawierająca dwie grupy karbonylowe w położeniach 9 i 10. Jest to żółta substancja nierozpuszczalna w wodzie, rozpuszczalna w benzenie. Tworzy krystaliczne igły. Służy jako półprodukt do produkcji wielu barwników, w tym m.in. alizaryny. Występuje w korze rośliny kruszyny pospolitej (Frangula alnus) oraz ożanki czosnkowej (Teucrium scordium).
Wikipedia
związany z antrachinonem
SJP.pl
najbardziej przeobrażona postać węgla kamiennego, zawiera ponad 90% pierwiastka węgla; twardy węgiel
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geol. odmiana węgla kamiennego;
(1.2) szaro-czarny kolor antracytu (1.1)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zbudowany z antracytu
przymiotnik
(1.1) geol. dotyczący antracytu, związany z antracytem
(1.2) szaro-czarny kolor
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od antrakt
Wiktionary
choroba roślin powodowana głównie przez grzyby
Antraknoza lub zgorzel – grupa grzybowych chorób roślin, podczas których w tkankach roślin występują zgorzele. Są to choroby infekcyjne wywoływane przez grzyby. Porażają one głównie liście, łodygi i owoce, powodując powstawanie na nich drobnych plamistości i brunatnych, zapadniętych plam ze zdeformowaną powierzchnią. Silnie porażone liście przedwcześnie opadają. W niektórych przypadkach antraknoza obejmuje również podstawę łodygi i korzeń (antraknoza ziemniaka i pomidora).
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. dziedzina archeobotaniki zajmująca się badaniem węgli drzewnych, środowisk roślin drzewiastych i sposobów ich użytkowania przez człowieka
Antrakologia – to dyscyplina archeobotaniki, zajmuje się analizą roślin drzewiastych i sposobów ich użytkowania przez człowieka, na podstawie szczątków roślinnych ze stanowisk archeologicznych.
Analizie poddawane są elementy drewna np. węgiel drzewny. Wydzieliła się wskutek badań węgli drzewnych z wykopalisk archeologicznych w XIX w. Rozwój nastąpił w latach 30.–40. XX w. wskutek opracowania nowych technik obserwacji mikroskopowych A.C. Westerna.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) nauk. dotyczący antrakologii
Wiktionary
przedstawiciel rzędu wymarłych płazów pierwotnych
SJP.pl
rząd wymarłych płazów pierwotnych
Antrakozaury (Anthracosauria) – tradycyjnie wyróżniany rząd wymarłych płazów pierwotnych, należących do parafiletycznej grupy labiryntodontów.
Antrakozaury jako pierwszy wyróżnił w 1929 r. David Watson, nadając im wówczas łacińską nazwę Anthracosauroideae. Watson zaliczył antrakozaury do większej grupy Embolomeri, obejmującej niewielką liczbę rodzajów mięsożernych czworonogów żyjących w karbonie i wczesnym permie, generalnie cechujących się stosunkowo dużymi rozmiarami, długim, węgorzowatym ciałem i małymi kończynami, silnie związanych ze środowiskiem wodnym; Watson zaliczył do Anthracosauroideae wszystkich przedstawicieli Embolomeri poza rodziną Loxommatidae (młodszy synonim Baphetidae, później uznane za bliżej niespokrewnione z Embolomeri i wykluczone z tej grupy). Nazwy Anthracosauria na określenie grupy jako pierwszy użył w 1934 r. Gunnar Säve-Söderbergh, zaliczając do niej wówczas taksony wcześniej zaliczane do Embolomeri.
SJP.pl
Wikipedia
ostra, zwykle śmiertelna choroba zakaźna zwierząt wywoływana przez bakterię - laseczkę wąglika, przenoszona na ludzi, objawiająca się m.in. czarnymi strupami w miejscu zakażenia, bólami głowy i gorączką; wąglik, czarna krosta, karbunkuł (dawniej)
Wąglik (łac. anthrax) – choroba zakaźna, zaraźliwa, wywoływana przez Gram-dodatnią bakterię nazywaną laseczką wąglika (Bacillus anthracis). Znany już od czasów starożytnych, występuje na całym świecie. Wąglik występuje najczęściej u bydła, koni, owiec i kóz. Świnie rzadko chorują. Psy cechuje znaczna odporność. Ptaki są niewrażliwe na zakażenia naturalne.
SJP.pl
Wikipedia
przerwa między częściami przedstawienia teatralnego, opery, koncertu itp.
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) teatr. przerwa między aktami, w trakcie spektaklu
(1.2) przerwa podczas wykonywania jakiejś czynności
Antrakt (z fr. entr'acte) – przerwa między aktami przedstawienia teatralnego, opery, częściami koncertu muzycznego; także epizod instrumentalny wykonywany między aktami opery czy baletu (muzyka antraktowa).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest antraktowe
Wiktionary
związany z antraktem
przymiotnik relacyjny
(1.1) teatr. związany z antraktem; odbywający się podczas antraktu
SJP.pl
Wiktionary
związany z antranoidem
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. przedpokój
Wiktionary
w gwarze poznańskiej: przedpokój, ganek
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) reg-pl|Poznań. ganek, przedpokój, korytarz
SJP.pl
Wiktionary
dawniej właściciel teatru lub cyrku, pełniący funkcję dyrektora
SJP.pl
dawniej: właścicielka teatru lub cyrku, pełniąca również funkcję dyrektora
SJP.pl
dawne przedsiębiorstwo teatralne lub cyrkowe; entrepryza
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. prywatne przedsiębiorstwo teatralne lub cyrkowe
(1.2) daw. przedsięwzięcie
SJP.pl
Wiktionary
niska kondygnacja pomiędzy parterem a pierwszym piętrem; półpiętro; mezanin; mezzanino
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) archit. pomieszczenie wydzielone z przestrzeni parteru lub piętra budynku, nie stanowiące osobnej kondygnacji;
Antresola (fr. entresol „międzypiętro”), półpiętro – pomieszczenie (mieszkalne, biurowe, magazynowe itp.) jedno- lub kilkupokojowe, wydzielone z przestrzeni parteru, piętra budynku mieszkalnego lub hali przemysłowej. Nie stanowi osobnej kondygnacji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik
(1.1) daw. zabawiać rozmową
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|antretenować.
Wiktionary
skrót
(1.1) = nauk. eduk. antropologia
(1.2) = nauk. eduk. antropologiczny
Wiktionary
przedrostek
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z człowiekiem
Wiktionary
obecna epoka geologiczna zdominowana działalnością człowieka
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) neol. geol. epoka geologiczna zdominowana przez wpływ człowieka;
Antropocen – proponowana epoka geologiczna, charakteryzująca się znacznym wpływem człowieka na ekosystem i geologiczny system planety Ziemia. Wpływ ten będzie widoczny w przyszłości w śladach kopalnych. Antropocen nie jest oficjalnie uznany za epokę geologiczną, jednak jest postulowany przez wiele środowisk naukowych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący antropocentryzmu, właściwy antropocentryzmowi (np. antropocentryczny światopogląd, antropocentryczny punkt widzenia)
przymiotnik jakościowy
(1.1) skupiony na człowieku, stawiający człowieka na najważniejszym miejscu
SJP.pl
Wiktionary
pogląd stawiający w centrum zainteresowań i badań człowieka, głoszący go miarą wszystkiego, występujący w różnych epokach jako część rozmaitych filozofii, charakterystyczny dla różnych odmian humanizmu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) filoz. przekonanie, wedle którego człowiek to ośrodek świata, a wszystko w przyrodzie dzieje się ze względu na niego
(1.2) interpretacja świata wyłącznie z punktu widzenia doświadczenia człowieka
Antropocentryzm (z gr. anthropos – człowiek i gr. kentron – środek koła) – pogląd filozoficzny i religijny, według którego człowiek stanowi centrum i cel Wszechświata. Prekursorami antropocentryzmu poznawczego byli sofiści, od których pochodzi określenie – „człowiek jest miarą wszechrzeczy”.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
celowe lub przypadkowe rozsiewanie diaspor (głównie nasion i owoców) przez człowieka
SJP.pl
Wikipedia
człowiek, zwykle członek pierwotnego plemienia, jedzący ludzkie mięso; kanibal, ludożerca, ludojad, androfag
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) książk. człowiek zjadający innych ludzi
SJP.pl
Wiktionary
zwyczaj rytualnego zjadania mięsa ludzkiego przez innych ludzi, do niedawna spotykany u niektórych ludów Afryki, Indonezji, Oceanii i wysp Morza Karaibskiego; kanibalizm
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. ludzki kanibalizm, ludożerstwo
Kanibalizm – praktyka zjadania osobników własnego gatunku, dość rozpowszechniona w naturze. Występuje w wielu grupach zwierząt, m.in. u owadów, pajęczaków, ryb, płazów i ptaków, bardzo rzadko u ssaków. Może się nasilić ze względu na zbytnie zagęszczenie populacji lub w następstwie głodu. Do najbardziej znanych zwierząt praktykujących kanibalizm należą modliszki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
takson roślin obcego pochodzenia na danym terenie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. ekol. gatunek roślin obcy florze naturalnej określonego terenu,
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zwierzę lub osoba charakteryzująca się antropofobią — awersją lub lękiem przed ludźmi i stronieniem od nich
Wiktionary
chorobliwy lęk przed ludźmi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. psych. (u ludzi i zwierząt) niechęć lub chorobliwy lęk przed ludźmi;
Antropofobia – zaburzenie lękowe z grupy fobii oznaczające lęk przed ludźmi. W odróżnieniu od fobii społecznej, antropofobia oznacza lęk przed ludźmi w ogóle, natomiast fobia społeczna lęk przed relacjami interpersonalnymi i odrzuceniem oraz ośmieszeniem. W klasyfikacji ICD-10 antropofobia traktowana jest jako szczególny przypadek fobii społecznej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z antropogenezą (np. badania antropogenetyczne, hipotezy antropogenetyczne)
SJP.pl
powstanie i rozwój gatunku ludzkiego we wczesnych stadiach
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) antrop. pochodzenie człowieka jako gatunku, historia jego rozwoju;
Antropogeneza (gr. ánthrōpos – człowiek, génesis – pochodzenie) – filogeneza człowieka, czyli pochodzenie, droga rozwojowa i procesy biologiczne, które doprowadziły do powstania anatomicznie nowoczesnego człowieka rozumnego (Homo sapiens), wyjaśniane na gruncie teorii ewolucji w oparciu o osiągnięcia antropologii, filogenetyki molekularnej i antropolingwistyki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) zachodzący lub powstały w wyniku działalności gospodarczej człowieka
Wiktionary
osoba wyspecjalizowana w zakresie antropogeografii
SJP.pl
Geografia społeczno-ekonomiczna (także: antropogeografia, geografia człowieka) – nauka geograficzna badająca różne aspekty działalności człowieka, w tym także konsekwencje społeczne i gospodarcze dla tej aktywności w przestrzeni geograficznej. Jeden z czterech głównych działów geografii (obok geografii fizycznej, geografii regionalnej, geografii technicznej i geografii stosowanej).
Wikipedia
przymiotnik od: antropogeografia
przymiotnik relacyjny
(1.1) geogr. antrop. związany z antropogeografią, dotyczący antropogeografii
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: antropografia
SJP.pl
1. małpa najbardziej pokrewna człowiekowi; małpa człekokształtna;
2. w fantastyce: istota mająca cechy człowieka
Małpokształtne, małpy właściwe (Simiiformes) – infrarząd ssaków naczelnych z podrzędu wyższych naczelnych obejmujący małpy szerokonose i małpy wąskonose.
SJP.pl
Wikipedia
mający cechy podobne do ludzkich (np. sarkofag antropoidalny, stwór antropoidalny)
przymiotnik
(1.1) podobny do człowieka; mający kształt człowieka
SJP.pl
Wiktionary
1. małpa najbardziej pokrewna człowiekowi; małpa człekokształtna;
2. w fantastyce: istota mająca cechy człowieka
Małpokształtne, małpy właściwe (Simiiformes) – infrarząd ssaków naczelnych z podrzędu wyższych naczelnych obejmujący małpy szerokonose i małpy wąskonose.
SJP.pl
Wikipedia
skrót od: antropologia, antropologiczny (czytany jako cały, odmienny wyraz)
skrót
(1.1) = nauk. eduk. antropologia
(1.2) = nauk. eduk. antropologiczny
SJP.pl
Wiktionary
oddawanie czci boskiej ludziom
Antropolatria – odmiana deifikacji, uprawienie kultu i oddawanie czci wobec ludzi.
Odmianą antropolatrii jest apoteoza odnosząca się do założycieli albo przywódców religijnych lub innych wybitnych osobistości czy autorytetów.
SJP.pl
Wikipedia
skamielina ciała ludzkiego lub jego części znajdowana w wykopaliskach archeologicznych
SJP.pl
specjalista w dziedzinie antropologii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) antrop. biol. badacz rozwoju i zróżnicowania jednostek ludzkich, gatunku ludzkiego oraz ludzkich społeczności;
Antropologia (gr. ἄνθρωπος anthropos „człowiek”, λόγος logos „nauka”) – interdyscyplinarna dziedzina nauki na pograniczu nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych. Zajmuje się badaniem człowieka jako jednostki w społeczeństwie w kontekście historycznej zmienności, biorąc pod uwagę warunki socjalno-ekonomiczne oraz kulturowe; poszukuje zrozumienia roli kultury i struktur władzy w życiu człowieka. Ma dwa podstawowe nurty:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wiedza o człowieku (często jako dział jakiejś nauki, np. antropologia biblijna, antropologia biologiczna lub zespół pewnych nauk, np. antropologia kulturowa)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. nauka o człowieku;
Antropologia (gr. ἄνθρωπος anthropos „człowiek”, λόγος logos „nauka”) – interdyscyplinarna dziedzina nauki na pograniczu nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych. Zajmuje się badaniem człowieka jako jednostki w społeczeństwie w kontekście historycznej zmienności, biorąc pod uwagę warunki socjalno-ekonomiczne oraz kulturowe; poszukuje zrozumienia roli kultury i struktur władzy w życiu człowieka. Ma dwa podstawowe nurty:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
antropologiczny i archeologiczny
SJP.pl
dotyczący antropologii (np. badania antropologiczne, typy antropologiczne)
przymiotnik
(1.1) związany z antropologią, dotyczący antropologii
SJP.pl
Wiktionary
pogląd filozoficzny według którego właściwym przedmiotem filozofii jest człowiek pojmowany jako "najwyższy wytwór" przyrody
SJP.pl
SJP.pl
przyrząd służący do pomiarów ciała ludzkiego
Antropometr – przyrząd wykorzystywany do pomiarów ciała człowieka. Może być użyty do pomiaru wysokości ciała, długości tułowia oraz długości kończyn górnych i dolnych.
Wykonany jest z rury o długości około 2 metrów. Z jednej strony jest ona spłaszczona i zaopatrzona w podziałkę milimetrową. Po rurze poruszany jest suwak z iglicą, za pomocą którego ustawia się mierzoną wysokości. W okienku suwaka jest odczytywany wynik pomiaru.
SJP.pl
Wikipedia
dział antropologii (nauki o powstaniu gatunku ludzkiego, jego rozwoju i zróżnicowaniu) zajmujący się pomiarami szkieletu i ciała ludzkiego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. dziedzina nauki zajmująca się pomiarami ciała ludzkiego
Antropometria – metoda badawcza stosowana w antropologii fizycznej, polegająca na pomiarach porównawczych części ciała ludzkiego np.: długości kości (osteometria), objętości i proporcji czaszki (kraniometria), głowy (kefalometria), proporcji ciała (karpometria), masa ciała, rozstawu oczu, określenie pigmentacji oczu, włosów i skóry itp. Do pomiarów wykorzystywane są przyrządy antropometryczne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z antropometrią (np. pomiary antropometryczne)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z antropometrią, dotyczący antropometrii
SJP.pl
Wiktionary
1. książkowo: dotyczący antropomorfizmu - przypisywania cech ludzkich przyrodzie żywej i martwej (zjawiskom przyrody, zwierzętom, roślinom i przedmiotom), np. cechy antropomorficzne;
2. w religii: dotyczący antropomorfizmu - wyobrażenia bóstwa na podobieństwo człowieka, przypisywania mu cech właściwych człowiekowi, np. bóstwo antropomorficzne
przymiotnik
(1.1) przypominający wyglądem człowieka
SJP.pl
Wiktionary
książkowo: ten, który uległ antropomorfizmowi, któremu przypisywano cechy ludzkie
SJP.pl
w literaturze: odmiana animizacji, przenośnia polegająca na przypisywaniu cech ludzkich przedmiotom, zjawiskom natury, roślinom i zwierzętom oraz pojęciom abstrakcyjnym, np. gwiazdy mówią mi..., nawet niebo płacze; antropomorfizm, uczłowieczenie; porównaj: animizacja (ożywienie), personifikacja (uosobienie)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) liter. jęz. rodzaj metafory; nadawanie rzeczom, zjawiskom lub pojęciom cech ludzkich
Antropomorfizacja (gr. άνθρωπος anthrōpos – „człowiek”, μορφή morphē – „kształt, forma”) lub uczłowieczenie – zabieg językowy polegający na nadawaniu niebędącym ludźmi przedmiotom, pojęciom, zjawiskom, zwierzętom itp. cech ludzkich i ludzkich motywów postępowania. Konkretne zastosowanie antropomorfizacji nazywa się antropomorfizmem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z antropomorfizacją (rodzajem przenośni), np. przenośnia antropomorfizacyjna
SJP.pl
1. książkowo: przypisywanie cech ludzkich przyrodzie żywej i martwej (zjawiskom przyrody, zwierzętom, roślinom i przedmiotom), np. gwiazdy mówią mi..., nawet niebo płacze; antropomorfizacja, uczłowieczenie;
2. w religii: wyobrażenie bóstwa na podobieństwo człowieka, przypisywanie mu cech właściwych człowiekowi
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) nadawanie cech ludzkich innym (niebędącymi ludźmi) istotom i zjawiskom;
Antropomorfizacja (gr. άνθρωπος anthrōpos – „człowiek”, μορφή morphē – „kształt, forma”) lub uczłowieczenie – zabieg językowy polegający na nadawaniu niebędącym ludźmi przedmiotom, pojęciom, zjawiskom, zwierzętom itp. cech ludzkich i ludzkich motywów postępowania. Konkretne zastosowanie antropomorfizacji nazywa się antropomorfizmem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przypisywać przedmiotom, zjawiskom natury, roślinom i zwierzętom oraz pojęciom abstrakcyjnym cechy fizyczne, psychiczne lub zachowania właściwe człowiekowi
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przypisywanie cech ludzkich zjawiskom przyrody, zwierzętom i przedmiotom
Wiktionary
w językoznawstwie: nazwa własna osoby, np. imię, nazwisko, pseudonim
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. osobowa nazwa własna
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. nauka o antroponimach, dział onomastyki;
(1.2) jęz. nazewnictwo osobowe, będące przedmiotem badań antroponimii (1.1)
Antroponimia, antroponomastyka – dział onomastyki zajmujący się badaniem nazewnictwa osobowego (zwanego antroponimią), nazw własnych przypisywanych istotom żywym (imion, przezwisk, nazwisk itd.).
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest antroponimiczne
Wiktionary
przymiotnik od: antroponimia
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. nauka o antroponimach
Antroponimia, antroponomastyka – dział onomastyki zajmujący się badaniem nazewnictwa osobowego (zwanego antroponimią), nazw własnych przypisywanych istotom żywym (imion, przezwisk, nazwisk itd.).
Wiktionary oraz Wikipedia
Antropopatyzm (z gr. anthropopathes, „mający ludzkie uczucia”, od anthropos – człowiek i pathos – doznawanie) – forma antropomorfizmu. Polega na przypisywaniu zwierzętom, roślinom lub przedmiotom nieożywionym uczuciowości ludzkiej. W innym znaczeniu jest to przypisywanie uczuć ludzkich bóstwu.
Wikipedia
wpływ człowieka na środowisko naturalne i zmiany w ekosystemie
Antropopresja – ogół działań człowieka (zarówno planowych i przypadkowych) mających wpływ na środowisko przyrodnicze.
Czynniki antropopresji, czyli czynniki antropogeniczne – czynniki związane z każdą formą pośredniego lub bezpośredniego wpływu człowieka na środowisko i bytujące w nim rośliny i zwierzęta. Na terenach użytkowanych rolniczo jest to całokształt działalności związanej z produkcją roślinną i zwierzęcą. Działalność rolnicza, podporządkowana nadrzędnemu celowi, tj. maksymalizacji produkcji, często prowadzi do degradacji środowiska (np. w wyniku nadmiernej chemizacji). W rezultacie działalności pozarolniczej również zachodzą niekorzystne zmiany, np. zmniejszanie powierzchni użytków rolnych na korzyść gospodarki komunalnej i zabudowy przemysłowej, skażenie atmosfery, wody i gleby przez przemysł, zachwianie stosunków wodnych w glebie wskutek pogłębiania rzek lub wadliwej melioracji. Na terenach użytkowanych rolniczo jest to całokształt działalności związanej z produkcją roślinną i zwierzęcą, a na terenach uprzemysłowionych - z przemysłem.
SJP.pl
Wikipedia
kopalna forma pingwina z miocenu
SJP.pl
część biosfery, obszar kuli ziemskiej zamieszkiwany przez człowieka
Antroposfera – sfera kuli ziemskiej (obręb biosfery), w której działa człowiek. Jest to zazwyczaj obszar poddany silnej antropopresji, ulega on poszerzeniu wraz z rozwojem cywilizacji. Antroposfera obejmuje m.in. obszary zurbanizowane. Aktualnie w badaniach naukowych badany jest wpływ przekształceń środowiska przyrodniczego dokonywanych przez człowieka również na tę sferę.
SJP.pl
Wikipedia
dział antropologii, ściślej jedna z metod opisu cech jakościowych człowieka, przy użyciu schematycznych rysunków (np. profile nosa) lub skal wzorcowych, np. barwy włosów lub oczu
SJP.pl
SJP.pl
nauka zajmująca się badaniem warunków pracy
SJP.pl
nauka zajmująca się badaniem warunków pracy
SJP.pl
osoba wyspecjalizowana w zakresie antropozofii
SJP.pl
odmiana teozofii, głosząca możliwość poznania świata pozamaterialnego za pomocą jasnowidztwa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) filoz. doktryna duchowo-filozoficzna zakładająca, że poprzez wewnętrzny rozwój człowiek może intuicyjnie i duchowo poznać wyższe rzeczywistości oraz zrozumieć sens istnienia
Antropozofia (mądrość o człowieku, od gr. ánthropos – „człowiek”, sophía – „mądrość, wiedza”) – szkoła duchowa (inicjacyjna), światopogląd ezoteryczny i całościowa propozycja przebudowy cywilizacji materialistycznej, zapoczątkowana i inspirowana w pierwszych dwóch dekadach XX w. przez austriackiego filozofa, wizjonera i gnostyka Rudolfa Steinera (1861–1925). Centralną rolę w antropozofii odgrywa bezpośrednie poznanie świata duchowego wsparte na indywidualnym doświadczeniu, praktyce duchowej (głównie medytacyjnej) i na związanej z tą praktyką całościowej przemianie człowieka. W tym sensie antropozofia jest współczesną formą chrześcijańskiej gnozy (ma swoje analogie zarówno w antycznej mistyce filozoficznej, np. neoplatońskiej, jak i inicjacyjnych szkołach orientalnych, np. buddyjskich). Aby podkreślić różnice między tradycyjną mistyką a antropozofią Steiner nazywał tę ostatnią „nauką duchową” (Geisteswissenschaft), rozumiejąc ją jako próbę obiektywnego badania rzeczywistości duchowej bez jednostronności zarówno mistyki, jak i nowożytnej nauki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest antropozoficzne; cecha tych, którzy są antropozoficzni
Wiktionary
związany z antropozofią (np. antropozoficzne spojrzenie na świat, antropozoficzne ćwiczenia duchowe)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z antropozofią, dotyczący antropozofii
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: antropozoik
SJP.pl
okres w dziejach Ziemi, w którym pojawił się człowiek; czwartorzęd
SJP.pl
Choroby odzwierzęce, zoonozy, antropozoonozy – zakaźne lub pasożytnicze choroby zwierząt, bądź przez zwierzęta tylko roznoszone, przenoszące się na człowieka poprzez kontakt bezpośredni lub surowce pochodzenia zwierzęcego, rzadziej drogą powietrzną (np. toksoplazmoza, bruceloza, wścieklizna, ptasia grypa i inne).
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) stpol. górn. pomocnik kopacza
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. przedpokój
Wiktionary
mięso cielęce lub wołowe z kością z przedniej górnej części tuszy; także: kotlet z tego mięsa
Antrykot (fr. entrecôte, międzyżebrze) – mięso otrzymywane z tuszy wołowej (z tzw. górnicy) lub cielęcej (z tzw. górki) (część przednia ćwierćtuszy).
Antrykot oddzielony jest od rozbratla pomiędzy szóstym i siódmym kręgiem piersiowym i przyległymi do nich żebrami. Długi mięsień wzdłuż kręgosłupa przyrastający do kręgów piersiowych, a od dołu do żeber, z warstwą tłuszczu i powięzi; również kotlet z takiego mięsa.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mączka ceglana
(1.2) slang. sport. nawierzchnia pokryta mączką ceglaną
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) pokryty mączką ceglaną (antuką)
Wiktionary
otoczenie, środowisko; entourage
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) książk. otoczenie, środowisko
SJP.pl
Wiktionary
roślina z rodziny obrazkowatych; kitnia
Anturium, kitnia (Anthurium Schott) – rodzaj roślin zielnych z rodziny obrazkowatych, obejmujący około 850 opisanych gatunków neotropikalnych (łączną ich liczbę szacuje się na około tysiąc). Rodzaj ten jest w obrębie rodziny obrazkowatych najbogatszym w gatunki i najbardziej zróżnicowanym morfologicznie. Wiele kultywarów tego rodzaju uprawianych jest na całym świecie, w tym w Polsce, przemysłowo na kwiaty cięte lub jako rośliny pokojowe.
SJP.pl
Wikipedia
miasto w Belgii
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Belgii;
(1.2) geogr. adm. prowincja w Belgii, we Flandrii;
Antwerpia (niderl. Antwerpen, wym. [ˈɑntˌʋɛrpə(n)]; fr. Anvers, wym. [ɑ̃vɛʁs]; hist. Antorf, Antorff) – miasto w północnej Belgii, w Regionie Flamandzkim, siedziba administracyjna prowincji Antwerpia oraz okręgu Antwerpia, położone nad Skaldą. Jest drugim co do wielkości ośrodkiem miejskim w Belgii, po Regionie Stołecznym Brukseli. Pod względem liczby mieszkańców jest największym miastem w kraju, a pod względem powierzchni największym we Flandrii.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Antwerpii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Antwerpii
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Antwerpii
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Antwerpii
SJP.pl
Wiktionary
→ Antwerpia; antwerpski
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Antwerpii, związany z Antwerpią, pochodzący z Antwerpii
SJP.pl
Wiktionary
→ Antwerpia; antwerpijski
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Antwerpii, związany z Antwerpią, pochodzący z Antwerpii
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: być anty - być przeciw (czemuś)
Anty – pierwsze wydawnictwo zespołu Nagły Atak Spawacza. Singel został sprzedany w nakładzie dziesięciu tysięcy sztuk w czasach, gdy polski rap nie był popularny. Tak ogromny sukces zawdzięcza nagraniu Anty, w którym Spawacze wraz ze Slums Attack zaatakowali Liroya. W obu nagraniach głównie słychać Faziego, udział w demie Kaczmiego i Dzwona jest symboliczny w drugim nagraniu Narkotyki.
SJP.pl
Wikipedia
przedrostek
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych mający znaczenie: przeciwdziałający, występujący przeciw, przeciwny
(1.2) pierwszy człon wyrazów złożonych mający znaczenie: przeciwległy, skierowany w przeciwną stronę
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) nastawiony wrogo wobec społeczności LGBT
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) klasyfikacja uporządkowana według negatywnego kryterium
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Abchazji i Abchazom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyabchaskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który się sprzeciwia abolicjonizmowi
(1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec abolicjonizmu
Wiktionary
stanowisko przeciwstawiające się aborcji, jako powszechnemu prawu
SJP.pl
osoba przeciwstawiająca się aborcji, jako powszechnemu prawu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przeciwnik dopuszczalności aborcji
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta sprzeciwiająca się prawu reprodukcyjnemu do przerywania ciąży
Wiktionary
będący przeciwny aborcji, zakazujący aborcji
przymiotnik
(1.1) wymierzony przeciwko legalności aborcji, zakazujący aborcji
SJP.pl
Wiktionary
zmniejszający przyczepność (adhezję), np. środek antyadhezyjny
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Afganistanowi i Afgańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyafgańskiej (1.1)
Wiktionary
niechętny lub wrogi Afryce, Afrykanom
SJP.pl
[czytaj: antyejtsowy lub antyejcsowy] zwalczający AIDS; przeciwaidsowy
SJP.pl
wykorzystywany do tłumienia dźwięków; przeciwakustyczny, przeciwdźwiękowy, przeciwhałasowy, antyhałasowy
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Albanii i Albańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyalbańskiej (1.1)
Wiktionary
zapobiegający alergii; przeciwalergiczny, antyuczuleniowy, przeciwuczuleniowy
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi aliantom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyalianckiej (1.1)
Wiktionary
w grafice komputerowej: redukcja zniekształceń wizualnych poprzez wygładzanie krawędzi obiektów
Antyaliasing (ang. anti-aliasing) – zespół technik służących zmniejszeniu liczby błędów zniekształceniowych (aliasing, schodkowanie obrazu), powstających przy reprezentacji obrazu (lub innego sygnału) o wysokiej rozdzielczości w rozdzielczości mniejszej.
W grafice komputerowej rezultatem antyaliasingu jest tworzenie wrażenia wygładzenia krawędzi obiektów wyświetlanych na ekranie komputera, który jest ekranem rastrowym.
SJP.pl
Wikipedia
osoba występująca przeciwko alkoholizmowi
SJP.pl
postawa niechęci wobec alkoholu
SJP.pl
skierowany przeciw alkoholizmowi; przeciwalkoholowy
przymiotnik
(1.1) przeznaczony do walki z alkoholizmem, leczący alkoholików
SJP.pl
Wiktionary
wrogie nastawienie wobec narodu lub państwa amerykańskiego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) niechęć lub pogarda do Stanów Zjednoczonych
Antyamerykanizm – stały, niezmienny, krytyczny stosunek do społecznych, ekonomicznych i politycznych instytucji, tradycji i wartości reprezentowanych przez Stany Zjednoczone.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
niechętny lub wrogi Ameryce, Amerykanom
przymiotnik jakościowy
(1.1) wymierzony przeciwko Ameryce (jako części świata) i Amerykanom, niechętny wobec Ameryki i Amerykanów
(1.2) wymierzony przeciwko Stanom Zjednoczonym Ameryki i jej obywatelom, niechętny wobec Stanów Zjednoczonych Ameryki i jej obywateli
SJP.pl
Wiktionary
brak silnej reakcji alergicznej organizmu po wprowadzeniu do ustroju substancji, na którą organizm jest uczulony
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Andorze i Andorczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyandorskiej (1.1)
Wiktionary
środek zmniejszający lub znoszący popęd płciowy i potencję mężczyzny przez blokadę receptorów testosteronu
SJP.pl
hamujący wydzielanie androgenów; antyandrogenowy
SJP.pl
hamujący wydzielanie androgenów; antyandrogenny
SJP.pl
niechętny lub wrogi Anglii
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Anglii i Anglikom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyangielskiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Angoli i Angolczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyangolskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Anguilli i Anguilczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyanguilskiej (1.1)
Wiktionary
punkt na sferze niebieskiej przeciwległy do apeksu
SJP.pl
niechętny lub wrogi Arabii Saudyjskiej, Arabom
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko Arabom, niechętny wobec Arabów
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Argentynie i Argentyńczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyargentyńskiej (1.1)
Wiktionary
przeciwstawiający się arianizmowi, doktrynie arian
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Armenii i Ormianom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyarmeńskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Arubie i Arubańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyarubańskiej (1.1)
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) filoz. opowiadanie się w dyskursie filozoficznym przeciwko poglądom Arystotelesa
Wiktionary
SJP.pl
stosowany przeciwko arytmii
SJP.pl
pasmo górskie w północno-zachodniej Afryce, na terenie Maroka, należące do Atlasu
Antyatlas – zrębowe pasmo górskie w Afryce Północnej. Stanowi południowo-zachodnią część Atlasu. Rozpościera się na długości ok. 600 km, w całości na terytorium Maroka. Najwyższy szczyt Imkut - 2531 m n.p.m.
SJP.pl
Wikipedia
atom o ujemnie naładowanym jądrze, zbudowanym z antyprotonów i antyneutronów z powłoką zbudowaną z pozytonów (antyelektronów)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fiz. atom zbudowany z antycząstek;
Antyatom – atom antymaterii, składa się z antycząstek. Jego jądro atomowe składa się z antyprotonów i antyneutronów jest naładowane ujemnie. Natomiast wokoło jądra krążą dodatnie antyelektrony.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zabezpieczający przed bronią atomową; przeciwatomowy, antynuklearny, przeciwjądrowy
SJP.pl
niechętny lub wrogi Australii, Australijczykom
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Australii i Australijczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyaustralijskiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
niechętny lub wrogi Austrii, Austriakom
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Austrii i Austriakom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyaustriackiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
zwalczający autorytaryzm, występujący przeciw autorytaryzmowi, np. wystąpienia antyautorytarne
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Azerbejdżanowi i Azerom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyazerbejdżańskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Azerbejdżanowi i Azerom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyazerskiej (1.1)
Wiktionary
niechętny lub wrogi Azji, Azjatom
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Azjatom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyazjatyckiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bahamom i Bahamczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antybahamskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bahrajnowi i Bahrajńczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antybahrajńskiej (1.1)
Wiktionary
antyczna trzysylabowa stopa wierszowa; antybakchej, palimbakch, palimbakchej
SJP.pl
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób antybakteryjny
Wiktionary
chroniący przed bakteriami, zwalczający bakterie; przeciwbakteryjny
przymiotnik
(1.1) farm. med. kosmet. chroniący przed bakteriami, zapobiegający namnażaniu się bakterii
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bangladeszowi i Banglijczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antybangladeskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bangladeszowi i Banglijczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antybanglijskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Barbados i Barbadosyjczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antybarbadyjskiej (1.1)
Wiktionary
cząstka antymaterii przeciwna do barionu
SJP.pl
niechętny lub wrogi Baskonii, Baskom
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Krajowi Basków i Baskom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antybaskijskiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
część balisty poprzeczna względem bazy, zapobiegająca przewracaniu się machiny ku przodowi
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Belgii i Belgom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antybelgijskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Belize i Belizeńczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antybelizeńskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) pot. mający na celu uniknięcie płacenia podatku od zysków kapitałowych, zwanego potocznie podatkiem Belki (zwykle o lokatach)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Beninowi i Benińczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antybenińskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bermudom i Bermudczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antybermudzkiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bhutanowi i Bhutańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antybhutańskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Białorusi i Białorusinom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antybiałoruskiej (1.1)
Wiktionary
opis wrażliwości lub oporności poszczególnych typów bakterii na działanie antybiotyków, sulfonamidów lub innych środków chemioterapeutycznych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. test określający wpływ antybiotyków na bakterie;
Antybiogram – profil wrażliwości danego mikroorganizmu na działanie środków przeciwdrobnoustrojowych (np. danej bakterii chorobotwórczej na antybiotyki). Taka podatność różni się w zależności od szpitala, regionu i kraju. Antybiogramy pomagają decydować, które antybiotyki zastosować w leczeniu podejrzanych infekcji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. → antybiotyk; antybiotykowy;
2. → antybioza
przymiotnik relacyjny
(1.1) biochem. farm. związany z antybiotykami
przymiotnik
(2.1) biochem. farm. mający działanie takie jak antybiotyk, potrafiący niszczyć, hamować namnażanie bakterii
SJP.pl
Wiktionary
naturalny, wytwarzany przez drobnoustroje związek chemiczny, stosowany w lecznictwie jako lek przeciw chorobom infekcyjnym wywoływanym przez drobnoustroje (bakterie, pierwotniaki)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) farm. naturalny lub sztuczny lek unieszkodliwiający drobnoustroje;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wynik badania laboratoryjnego podający stopień wrażliwości na działanie antybiotyków, sulfonamidów itp. dla pobranej próbki; antybiogram
SJP.pl
Oporność na antybiotyki – cecha części szczepów bakteryjnych, która umożliwia im przeciwstawianie się wpływowi antybiotyku. W zależności od pochodzenia, dzieli się ją na pierwotną (naturalna struktura bakterii uniemożliwiająca działanie leku) lub nabytą – na skutek nabycia genów oporności od innych bakterii lub spontanicznych mutacji. Częsta oporność wśród bakterii wiąże się z nieracjonalną antybiotykoterapią oraz zbyt dużym zużyciem tych leków w przemyśle spożywczym.
Wikipedia
leczenie antybiotykami
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. terapia antybiotykiem
Antybiotykoterapia – termin medyczny, określający stosowanie antybiotyków w procesie leczniczym.
Wprowadzenie antybiotyków do terapii zostało zapoczątkowane w 1928, gdy Alexander Fleming odkrył penicylinę. Do leczenia została ona jednak dopiero wprowadzona w I połowie lat czterdziestych XX wieku. W 1943 opublikowano pierwsze badania kliniczne z zastosowaniem penicyliny w leczeniu zakażeń. Kolejnym krokiem milowym rozwoju antybiotykoterapii było odkrycie pleśni Cephalosporium acremonium w 1945, który jest prekursorem cefalosporyn. Pleśń ta została odkryta przez Giuseppe Brotzu, który zauważył, że nie występują zachorowania na infekcje przewodu pokarmowego, pomimo że ścieki z Cagliari (Sardynia) są zrzucane bezpośrednio do morza.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
o drobnoustrojach: wrażliwość na działanie antybiotyku
SJP.pl
o drobnoustrojach: wrażliwy na działanie antybiotyku
SJP.pl
→ antybiotyk; antybiotyczny
przymiotnik
(1.1) med. farm. związany z antybiotykami
SJP.pl
Wiktionary
zahamowanie rozwoju jednych organizmów żywych przez inne, rozwijające się w tym samym środowisku
Antybioza – szczególny rodzaj antagonizmu, powszechny wśród mikroorganizmów, polegający na wydzielaniu przez nie toksycznych związków chemicznych, które hamują rozwój innych mikroorganizmów lub działają na nie zabójczo. Przykładem tego typu zjawiska jest produkcja antybiotyków przez niektóre grzyby.
Odpowiednikiem antybiozy u roślin jest allelopatia.
SJP.pl
Wikipedia
→ antybodziec; przeciwbodźcowy
SJP.pl
przeciwbodziec;
1. bodziec przeciwdziałający innemu bodźcowi;
2. czynnik o działaniu hamującym, powstrzymującym
SJP.pl
1. postać literacka, filmowa lub teatralna mająca cechy negatywne, będące przeciwieństwem typowych cech bohatera;
2. osoba, która swoim działaniem lub wyglądem wzbudziła negatywne zainteresowanie, np. antybohater meczu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) liter. film. fikcyjna postać posiadająca cechy negatywne, będące zaprzeczeniem cech bohatera
(1.2) liter. film. postać nieposiadająca żadnych cech heroicznych, niewyróżniająca się niczym;
Antybohater – pierwszoplanowa postać literacka lub filmowa, niemająca cech bohatera lub mająca je w niewielkim stopniu. Antybohater może mieć cechy negatywne, będące zaprzeczeniem cech heroicznych bądź może być tych ostatnich pozbawiony albo posiadać je w bardzo ograniczonym stopniu (może być fajtłapą, tchórzem, nieudacznikiem, leniem). Antybohater dokonuje czasem czynów heroicznych, jednak sposób, w jaki to robi bądź jego intencje niekoniecznie są heroiczne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Boliwii i Boliwijczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyboliwijskiej (1.1)
Wiktionary
skierowany przeciwko bolszewikom, bolszewizmowi
przymiotnik jakościowy
(1.1) hist. polit. nastawiony na walkę z bolszewikami, zwalczający bolszewików
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. polit. przeciwnik bolszewizmu, bolszewików
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bośni i Bośniakom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antybośniackiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Botswanie i Botswańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antybotswańskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Brazylii i Brazylijczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antybrazylijskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) polit. taki, który sprzeciwia się opuszczeniu Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię
(1.2) polit. taki, który świadczy o lub jest wyrazem sprzeciwu wobec opuszczenia Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię
Wiktionary
broń służąca do zwalczania innej broni
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wojsk. broń używana do zwalczania innej broni
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Brunei i Brunejczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antybrunejskiej (1.1)
Wiktionary
niechętny lub wrogi Wielkiej Brytanii, Brytyjczykom
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Wielkiej Brytanii i Brytyjczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antybrytyjskiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Burundi i Burundyjczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyburundyjskiej (1.1)
Wiktionary
zwijana butelka wielokrotnego użytku
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bułgarii i Bułgarom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antybułgarskiej (1.1)
Wiktionary
skierowany przeciwko carowi
przymiotnik jakościowy
(1.1) hist. polit. występujący przeciwko carowi, sprzeciwiający się rządom cara
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Cejlończykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antycejlońskiej (1.1)
Wiktionary
przeciwdziałający powstawaniu cellulitu, likwidujący cellulit; antycellulitowy, przeciwcellulitowy
przymiotnik jakościowy
(1.1) kosmet. zapobiegający lub redukujący cellulitis
SJP.pl
Wiktionary
przeciwdziałający powstawaniu cellulitu, likwidujący cellulit; antycellulitisowy, przeciwcellulitowy
przymiotnik jakościowy
(1.1) kosmet. zapobiegający lub redukujący cellulit
SJP.pl
Wiktionary
punkt leżący po przeciwnej stronie Ziemi niż epicentrum
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) geol. punkt na powierzchni skorupy ziemskiej położony symetrycznie względem epicentrum na przeciwnej półkuli
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko, wrogi cerkwi prawosławnej jako organizacji
Wiktionary
wrogi cesarzowi, krytyczny wobec cesarza
SJP.pl
cesarz będący antagonistą panującego lub legalnie powołanego cesarza, uznany i koronowany przez opozycję
Antycesarz – kontrkandydat do władzy wobec legalnie panującego cesarza, często sprawujący władzę na części terytorium państwa.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który się sprzeciwia politycznej chadecji
(1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec chadecji
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Chile i Chilijczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antychilijskiej (1.1)
Wiktionary
niechętny lub wrogi Chinom, Chińczykom
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Chinom i Chińczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antychińskiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
związek chemiczny, tiosiarczan sodowy mający zdolność wiązania chloru, stosowany w fotografii jako składnik utrwalacza
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. tiosiarczan sodu
SJP.pl
Wiktionary
zapobiegający nadmiarowi cholesterolu w tkankach; przeciwcholesterolowy
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) biochem. blokujący działanie acetylocholiny lub wykazujący działanie do niej przeciwne
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Chorwacji i Chorwatom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antychorwackiej (1.1)
Wiktionary
1. przenośnie o przeciwniku religii chrześcijańskiej będącym winnym nieszczęść na świecie;
2. przenośnie o osobie potępianej przez otoczenie za swą postawę sprzeczną z nauką Kościoła;
3. przenośnie: człowiek zły, nieuczciwy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) war. bibl. rel. antychryst
Antychryst (gr. antichristos) – przeciwnik, oponent Chrystusa (anti – przeciw, zamiast; christos – pomazaniec); duch będący zaprzeczeniem Chrystusa, jego antytezą. Szatan; anioł upadły, zły duch, czart, władca, który rządzi w powietrzu (Biblia: List do Efezjan, 2,2), kusiciel, książę ciemności, w wierzeniach judeo-chrześcijańskich główny duch zła we wszechświecie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) dotyczący antychrysta, związany z antychrystem
SJP.pl
Wiktionary
występujący, skierowany przeciwko chrześcijaństwu, chrześcijanom
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko chrześcijaństwu
SJP.pl
Wiktionary
skierowany, wymierzony przeciwko chłopom
SJP.pl
białko osocza wytwarzane przez limfocyty, broniące organizm przed atakującymi drobnoustrojami chorobotwórczymi; przeciwciało
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zob. przeciwciało.
Przeciwciało, antyciało (określenie bliskoznaczne: immunoglobulina) – rodzaj białka wydzielanego przez komórki plazmatyczne (czyli pobudzone limfocyty B) w przebiegu odpowiedzi odpornościowej typu humoralnego. Charakteryzuje się ono zdolnością do swoistego wiązania antygenów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przeciwstawny, przeciwny ciemnogrodzkiemu; światowy, światły
przymiotnik
(1.1) przeciwny mentalnemu zacofaniu
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: antykowidowiec] osoba przekonana, że epidemia choroby COVID-19 nie istnieje i została wymyślona w ramach międzynarodowego spisku
SJP.pl
[czytaj: antykowidowy] przeciwdziałający rozprzestrzenianiu się koronawirusa wywołującego chorobę COVID-19
SJP.pl
Antycyganizm – uprzedzenie w stosunku do Romów, niekiedy także do innych narodów, zaliczanych do zbiorczej kategorii Cyganów, wiążące się z okazywaniem wobec nich postaw i zachowań antyspołecznych.
Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Cyganom, Romom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antycygańskiej (1.1)
Wiktionary
układ wiatrów wiejących wokół ośrodka wysokiego ciśnienia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) meteorol. wyż (atmosferyczny);
Antycyklon – rodzaj cyrkulacji atmosferycznej typowej dla wyżów barycznych. Pojęcie antycyklonu często bywa traktowane jako synonim wyżu.
Cyrkulacja powietrza w obrębie antycyklonu ma kierunek przeciwny do kierunku ruchu obrotowego Ziemi, co oznacza, że na półkuli północnej ma kierunek zgodny z kierunkiem ruchu wskazówek zegara, zaś na półkuli południowej ma kierunek przeciwny. Wynika to z działania efektu Coriolisa. Kierunek wiatru jest przeciwny niż w przypadku cyklonu, związanego z niżem barycznym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ antycyklon; antycyklonowy
przymiotnik
(1.1) meteorol. związany z antycyklonem
SJP.pl
Wiktionary
→ antycyklon; antycyklonalny
przymiotnik
(1.1) meteorol. związany z antycyklonem
SJP.pl
Wiktionary
1. przewidywanie tego, co może nastąpić;
2. zapowiedź przyszłych wydarzeń;
3. w muzyce: wprowadzenie do akordu dźwięków akordu kolejnego; wyprzedzenie;
4. w językoznawstwie: dostosowanie wymowy głoski do wymowy następującej po niej głoski (np. ubezdźwięcznienie głoski "w" do "f" pod wpływem "k" w wyrazie "ławka"); upodobnienie wsteczne;
5. w literaturze: niezgodna z porządkiem logicznym lub czasowym kolejność pojawiania się elementów w wypowiedzi; prolepsis
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przewidywanie, zakładanie czegoś jeszcze nieistniejącego
(1.2) wyprzedzanie, przedwczesne występowanie czegoś, realizacja części jakiegoś większego procesu przed jego rozpoczęciem
(1.3) pogląd jeszcze nieudowodniony, ale słuszny i znajdujący później swoje potwierdzenie
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
1. przewidywać, przypuszczać, przedwcześnie wykonywać
2. w filozofii: przyjmować jakiś pogląd z góry, nie licząc się z doświadczeniem
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) książk. kierując się wiedzą lub przeczuciem, domyślać się, co się wydarzy lub jaki coś będzie miało przebieg
(1.2) książk. być zapowiedzią czegoś, co nastąpi lub zaistnieje w przyszłości
(1.3) książk. przyjmować jakiś pogląd bez dowodzenia jako słuszny
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przewidywanie tego, co ma nastąpić i podejmowanie zawczasu działań, wyprzedzanie biegu wypadków
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Cyprowi i Cypryjczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antycypryjskiej (1.1)
Wiktionary
zaprzeczenie cywilizacji; stan rozwoju państwa cechujący się brakiem istotnych cech właściwych cywilizacji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przeciwieństwo cywilizacji, stan rozwoju państwowości niewykazujący oznak nowoczesnej cywilizacji
SJP.pl
Wiktionary
przeciwstawiający się cywilizacji, wrogo nastawiony do cywilizacji
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Czadowi i Czadyjczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyczadyjskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Czarnogórze i Czarnogórzanom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyczarnogórskiej (1.1)
Wiktionary
cząsteczka antymaterii
Antymateria – układ antycząstek. Antycząstki to cząstki elementarne podobne do występujących w „zwykłej” materii (koinomaterii), ale o przeciwnym znaku ładunku elektrycznego oraz wszystkich addytywnych liczb kwantowych (np. izospinu, dziwności, liczby barionowej itp).
SJP.pl
Wikipedia
cząstka elementarna o właściwościach przeciwnych do danej cząstki (pary antycząstek to np. pozyton i negaton, proton i antyproton)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fiz. cząstka antymaterii;
Antymateria – układ antycząstek. Antycząstki to cząstki elementarne podobne do występujących w „zwykłej” materii (koinomaterii), ale o przeciwnym znaku ładunku elektrycznego oraz wszystkich addytywnych liczb kwantowych (np. izospinu, dziwności, liczby barionowej itp).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Czechosłowacji i Czechosłowakom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyczechosłowackiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi państwu czeskiemu lub Czechom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyczeskiej (1.1)
Wiktionary
1. wszystko co odnosi się do epoki starożytnej; starożytność;
2. staroświeckość; zabytkowość
SJP.pl
1. właściwy światu starożytnej Grecji i Rzymu (np. antyczne pojęcie piękna);
2. dotyczący antyku jako okresu historycznego, tyle co: starożytny (np. okres antyczny);
3. potocznie o czymś przestarzałym i niemodnym (np. antyczne ubranie)
przymiotnik
(1.1) hist. odnoszący się do starożytnej Grecji i Rzymu
(1.2) pochodzący z dawnych czasów
SJP.pl
Wiktionary
stopa wierszowa złożona z dwóch sylab krótkich i jednej długiej; daktyl odwrócony
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wiersz złożony z dwóch sylab długich oraz jednej krótkiej (w starożytnej liryce)
SJP.pl
Wiktionary
sprzeciwiający się teorii darwinizmu
SJP.pl
wpisywać (wpisać) na dokumencie datę wcześniejszą od faktycznej; antedatować (rzadko)
czasownik przechodni dwuaspektowy
(1.1) wpisywać gdzieś datę wcześniejszą niż rzeczywista, zwykle w celu oszustwa
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) podpisywanie czegoś z wcześniejszą datą niż faktyczna data powstania dokumentu
Wiktionary
przeciwnik demokracji
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest antydemokratyczne; cecha tych, którzy są antydemokratyczni
Wiktionary
zwalczający demokrację, występujący przeciwko demokracji (np. wystąpienia antydemokratyczne, antydemokratyczne ograniczenia reżimowe)
przymiotnik
(1.1) polit. sprzeciwiający się demokracji; naruszający jej zasady
SJP.pl
Wiktionary
1. wrogi, krytyczny stosunek do demokracji;
2. cecha czegoś sprzecznego z zasadami demokracji
Antydemokratyzm – światopogląd, odrzucający ideę demokracji, opierający się na przeświadczeniu, że w zróżnicowanym społeczeństwie, w którym największą część stanowią osoby niewykształcone i niezamożne, demokracja jest de facto dyktaturą ciemniaków. Przeciwnicy demokracji często uznają za lepsze rządy monarchistyczne lub autorytarne.
SJP.pl
Wikipedia
lek przeciwdepresyjny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) farm. lek przeciwdziałający objawom depresji;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest antydepresyjne
Wiktionary
stosowany przeciwko depresji, leczący depresję; przeciwdepresyjny, psychodepresyjny
przymiotnik jakościowy
(1.1) med. zwalczający objawy depresji
SJP.pl
Wiktionary
drzewo owocowe z rodziny liściokwiatowatych, występujące w tropikalnych obszarach Azji, Chinach i Australii
SJP.pl
zwalczający despotyzm, występujący przeciwko despotyzmowi
SJP.pl
Środki przeciwstukowe lub antydetonatory – chemiczne dodatki do paliw stosowanych w silnikach iskrowych, które zapobiegają zjawisku spalania stukowego i, co za tym idzie, zwiększają maksymalny stopień sprężania, który można stosować w tych silnikach. Środki przeciwstukowe w sztuczny sposób podnoszą liczbę oktanową benzyny oraz metanową LPG.
Wikipedia
antyjądro ciężkiego wodoru
SJP.pl
żartobliwie: dialog pozbawiony cech dialogu, przeciwieństwo dialogu
SJP.pl
hamujący wytwarzanie moczu
przymiotnik
(1.1) med. hamujący diurezę, nadmierne wydzielanie moczu
SJP.pl
Wiktionary
hormon powodujący zmniejszenie wydalania wody z organizmu przez nerki
Hormon antydiuretyczny, wazopresyna, adiuretyna, ADH (ang. antidiuretic hormone), AVP (ang. arginine vasopressin) – organiczny związek chemiczny z grupy oligopeptydów, pełniący u ssaków (także u człowieka) funkcję hormonu.
SJP.pl
Wikipedia
nieuznający dogmatów
SJP.pl
krytyczny stosunek do dogmatów, zwalczanie dogmatyzmu
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi państwu Dominika
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antydominickiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Dominikanie
(1.2) taki, który jest przeciwny lub wrogi zakonowi dominikanów
(1.3) taki, który jest przejawem postawy antydominikańskiej (1.1-2)
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co antydominikańskie
Wiktionary
ogólna nazwa działań, które mają zapobiegać lub zwalczać stosowanie środków dopingowych przez sportowców; kontrola antydopingowa
SJP.pl
zwalczający doping, przeciwdziałający dopingowi (w znaczeniu niedozwolonego wspomagania organizmu), np. komisja antydopingowa, kontrola antydopingowa
przymiotnik
(1.1) przeznaczony do walki z dopingiem u sportowców, do wykrywania niedozwolonych środków dopingujących
SJP.pl
Wiktionary
substancja likwidująca lub antagonizująca działanie trucizny na organizm; antidotum, odtrutka
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przest. antidotum
SJP.pl
Wiktionary
odtrutka; antidotum;
1. substancja likwidująca lub antagonizująca działanie trucizny na organizm; antydot;
2. w przenośni: środek mogący zaradzić czemuś
SJP.pl
współczesna odmiana dramatu (utworu scenicznego), niezachowująca tradycyjnej formy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) liter. teatr. współczesna odmiana dramatu, w której brak tradycyjnych konwencji
Teatr absurdu – nowatorski nurt w dramacie współczesnym, zapoczątkowany w latach 80. XIX wieku we Francji, mający swój renesans w latach 1950-1965, potem odżywający i przekształcany w kolejnych pokoleniach pisarzy. Charakterystyczną cechą teatru absurdu jest widzenie świata polegające na godzeniu sprzeczności. W teatrze absurdu zostają odwrócone tradycyjne role przypisane tragizmowi i komizmowi – tragizm staje się nośnikiem treści komicznych, a komizm – tragicznych. Równocześnie zostaje zakwestionowane jedno ontologiczne rozstrzygnięcie świata. Głównymi tematami w dramacie absurdu jest niepewność prawdziwości wszystkiego, co otacza współczesnego człowieka; to tragiczny bohater komicznej gry pozorów istnienia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zapobiegający drgawkom, leczący drgawki; przeciwdrgawkowy
SJP.pl
skierowany przeciwko dronom
SJP.pl
[czytaj: antydampingowy] przeciwdziałający sprzedaży towarów po cenach niższych od kosztów produkcji
przymiotnik
(1.1) ekon. zapobiegający, przeciwdziałający dumpingowi, niszczeniu konkurencji przez zaniżanie cen
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Danii i Duńczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyduńskiej (1.1)
Wiktionary
zwalczający dynastię, występujący przeciwko dynastii
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko dynastii, działający na szkodę dynastii
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Dżibuti i Dżibutyjczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antydżibutyjskiej (1.1)
Wiktionary
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Egiptowi i Egipcjanom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyegipskiej (1.1)
Wiktionary
niesprzyjający zachowaniu równowagi w przyrodzie
SJP.pl
przeciwdziałający eksportowi, mający za zadanie zmniejszenie eksportu
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Ekwadorowi i Ekwadorczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyekwadorskiej (1.1)
Wiktionary
krótko trwająca cząstka elementarna, elektron o ładunku elektrycznym dodatnim; pozytron; pozyton
Pozyton, antyelektron (nazywany też pozytronem wskutek kalkowania ang. nazwy positron) – elementarna cząstka antymaterii oznaczana symbolem e+, będąca antycząstką elektronu. Należy do grupy leptonów.
Jej ładunek elektryczny jest równy +1 (jednostce ładunku elementarnego), masa jest równa masie elektronu. Spin pozytonu jest połówkowy.
SJP.pl
Wikipedia
przeciwdziałający elektryzowaniu się materiałów; antystatyczny
przymiotnik
(1.1) fiz. zapobiegający odkładaniu się elektryczności statycznej, zapobiegający elektryzowaniu się
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który się sprzeciwia jakiejś emancypacji
(1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec emancypacji
Wiktionary
przeciwdziałający emigracji - wyjeżdżaniu obywateli poza granice państwa
SJP.pl
występujący, skierowany przeciwko emigracji, emigrantom
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi emigrantom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyemigranckiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Zjednoczonym Emiratom Arabskim
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyemirackiej (1.1)
Wiktionary
pogląd głoszący, że źródłem poznania jest rozum, a nie doświadczenie zmysłowe
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi NRD
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyenerdowskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Erytrei i Erytrejczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyerytrejskiej (1.1)
Wiktionary
preferujący brzydotę, przeciwstawiający się estetyzmowi
SJP.pl
estetyka sprzeczna z podstawowymi wartościami w tej dziedzinie, np. harmonią; charakterystyczna dla twórczości wielu grup awangardowych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) szt. liter. pogląd sprzeciwiający się estetyzmowi
SJP.pl
Wiktionary
wprowadzenie do utworu brzydkich elementów w celu wywołania szoku estetycznego
Turpizm (łac. turpis „brzydki”) – zabieg literacki polegający na wprowadzeniu do utworu elementów brzydoty w celu wywołania szoku estetycznego. Tendencja występująca w niektórych kierunkach poetyckich 2. połowy XX wieku, której cechą jest antyestetyzm i swoisty kult brzydoty.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Estonii i Estończykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyestońskiej (1.1)
Wiktionary
hamujący wydzielanie estrogenów; antyestrogenowy
SJP.pl
hamujący wydzielanie estrogenów; antyestrogenny
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Etiopii i Etiopczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyetiopskiej (1.1)
Wiktionary
1. występujący, skierowany przeciwko Unii Europejskiej, sprzeczny z interesem Unii Europejskiej; antyunijny;
2. wrogo nastawiony do Europy
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Europie i Europejczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyeuropejskiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
1. postawa kogoś przeciwnego Unii Europejskiej;
2. postawa kogoś wrogo nastawionego do Europy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co jest skierowane przeciwko Europie, sprzeczne z wartościami europejskimi
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) przeciwny ewangelii
Wiktionary
sprzeciwianie się ewangelii, zjawisko odwrotne do ewangelizacji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przeciwieństwo ewangelizacji, działalność mająca na celu wykorzenienie zasad wiary
SJP.pl
Wiktionary
osoba publicznie okazująca swoją niechęć wobec kogoś lub czegoś, często w sposób napastliwy
SJP.pl
kobieta publicznie okazująca swoją niechęć wobec kogoś lub czegoś, często w sposób napastliwy
SJP.pl
przeciwnik ideologii faszyzmu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) polit. przeciwnik faszyzmu
SJP.pl
Wiktionary
przeciwniczka ideologii faszyzmu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) polit. przeciwniczka faszyzmu
SJP.pl
Wiktionary
zwalczający faszyzm, przeciwny faszyzmowi (np. działacze antyfaszystowscy, ruch antyfaszystowski)
przymiotnik
(1.1) nastawiony na walkę z faszyzmem, zwalczający faszystów
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) polit. postawa przejawiająca się otwartym sprzeciwem wobec faszyzmu;
Antyfaszyzm – ruch polityczny przeciwny ideologii faszystowskiej. Powstał z inspiracji środowisk lewicowych w latach 20. XX wieku, jako odpowiedź na formowanie się ruchu faszystowskiego we Włoszech (m.in. organizacja Śmiałkowie Ludu). Z czasem ruch antyfaszystowski stawał się reakcją na rosnącą popularność faszyzmu w innych krajach. W latach 30. powstał w Niemczech Front Żelazny, a następnie odrębna organizacja Akcja antyfaszystowska. Z kolei w Hiszpanii idee sprzeciwu wobec faszyzmu reprezentowali ochotnicy z Brygad Międzynarodowych. W II Rzeczypospolitej natomiast ruch antyfaszystowski skupiony był przede wszystkim wokół Polskiej Partii Socjalistycznej (m.in. Akcja Socjalistyczna) czy Bundu. Walkę o usunięcie z życia publicznego praktyk faszyzmu, ogłosili w Grecji, w latach 1946–1949, partyzanci Demokratycznej Armii Grecji.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. figura stylistyczna, przeciwieństwo hiperboli; zastąpienie określenia jego zaprzeczonym przeciwstawieniem; litotes, litota, meiosis;
2. warstwa wewnątrz stopu
SJP.pl
1. przeciwnik federalizmu;
2. członek grupy politycznej w USA z końca XVIII wieku, przeciwnej ratyfikacji Konstytucji Stanów Zjednoczonych z 1787 roku
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) polit. przeciwnik federalizmu
(1.2) hist. polit. członek ruchu politycznego w Stanach Zjednoczonych sprzeciwiającego się ratyfikacji konstytucji z 1789 r.
SJP.pl
Wiktionary
1. przeciwniczka federalizmu;
2. członkini grupy politycznej w USA z końca XVIII wieku, przeciwnej ratyfikacji Konstytucji Stanów Zjednoczonych z 1787 roku
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) polit. koncepcja ustrojowa polegająca na sprzeciwie wobec tworzenia państwa złożonego lub federalnego
(1.2) polit. ruch społeczno-polityczny opowiadający się przeciwko ustrojowi federalnemu
Wiktionary
mężczyzna niechętny feminizmowi lub ogólniej mężczyzna niechętny wobec kobiet i ich równouprawnienia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) polit. przeciwnik feminizmu
(1.2) mężczyzna wrogo nastawiony do kobiet
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta sprzeciwiająca się ideom i ruchowi feministycznemu
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób antyfeministyczny
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest antyfeministyczne; cecha tych, którzy są antyfeministyczni
Wiktionary
mający niechętny lub wrogi stosunek do kobiet, zwalczający równouprawnienie kobiet
przymiotnik
(1.1) taki, który opiera się na antyfeminizmie
SJP.pl
Wiktionary
postawa niechęci wobec idei feminizmu i nieuznawanie równouprawnienia kobiet
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) polit. stanowisko sprzeciwiające się ideom i ruchowi feministycznemu
(1.2) pot. wrogi stosunek do kobiet i/lub nieakceptowanie ich równości wobec prawa
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
Antyferroelektryk – dielektryk niewykazujący spontanicznej polaryzacji przy braku zewnętrznego pola elektrycznego, ale posiadający wewnętrzne uporządkowanie elektrycznych momentów dipolowych: wypadkowe momenty sąsiednich komórek elementarnych są ułożone przeciwrównolegle.
Wikipedia
Antyferromagnetyzm – właściwość magnetyczna materiału; zjawisko polegające na antyrównoległym uporządkowaniu elementarnych momentów magnetycznych w podsieciach sieci krystalicznej. Typowym przykładem pierwiastka o silnych właściwościach magnetycznych jest mangan. Antyferromagnetyzm występuje np. w CuO (znajdujących się w większości badanych nadprzewodników wysokotemperaturowych), CuMnAs oraz w MnTe.
Wikipedia
Antyferromagnetyzm – właściwość magnetyczna materiału; zjawisko polegające na antyrównoległym uporządkowaniu elementarnych momentów magnetycznych w podsieciach sieci krystalicznej. Typowym przykładem pierwiastka o silnych właściwościach magnetycznych jest mangan. Antyferromagnetyzm występuje np. w CuO (znajdujących się w większości badanych nadprzewodników wysokotemperaturowych), CuMnAs oraz w MnTe.
Wikipedia
u zwierząt: substancja wydzielana przez plemniki, ułatwiająca zapłodnienie
Antyfertylizyna (anty + gr. fertós ‘znośny’, lýsis ‘rozwiązanie’) – wydzielina występująca na powierzchni główki plemnika, która reaguje ze znajdującą się na powierzchni komórki jajowej, swoiście dopasowaną przestrzennie fertylizyną, w wyniku czego możliwe jest zapłodnienie plemnikami wyłącznie własnego gatunku.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
zwalczający feudalizm, występujący przeciwko feudalizmowi i feudałom
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko feudalizmowi i ukształtowanym przez niego stosunkom społecznym
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Fidżi i Fidżyjczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyfidżyjskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Filipinom i Filipińczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyfilipińskiej (1.1)
Wiktionary
film przeciwstawiający się tradycyjnym schematom i konwencjom sztuki filmowej
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Finlandii i Finom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyfińskiej (1.1)
Wiktionary
środek ochrony słuchu, zwykle w postaci zatyczek do uszu lub słuchawek ochronnych
SJP.pl
Wikipedia
krótkie modlitwy śpiewane lub recytowane przez dwa chóry kolejno po jednym wersie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) muz. w Liturgii godzin werset odmawiany przed i po psalmie czy kantyku;
(1.2) muz. w Komplecie krótka pieśń maryjna śpiewana lub odmawiana na końcu godziny kanonicznej;
(1.3) muz. w liturgii mszy świętej jeden z wersetów śpiewanych lub odmawianych na wejście, na ofiarowanie i na komunię;
Antyfona (gr. „przeciwgłos”, „naprzemienna odpowiedź”) – w liturgii chrześcijańskiej werset rozpoczynający i kończący modlitwę – najczęściej psalm lub kantyk (pieśń), często zaczerpnięty z Psalmów lub innych ksiąg Pisma Świętego.
W chorale gregoriańskim antyfony to różne typy śpiewów, np. antyfony psalmowe czy antyfony mszalne. Wywodzą się one na ogół z praktyki wykonywania tekstów liturgicznych przez dwa chóry, recytujące lub śpiewające na przemian (śpiew antyfonalny). Zostały przejęte przez Kościół zachodni w IV w. z obrządku syryjskiego (śpiew ambrozjański).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ antyfona
przymiotnik
(1.1) rel. wykonywany jako antyfona na początku i na końcu psalmu lub kantyku
SJP.pl
Wiktionary
księga zawierająca zbiór śpiewów liturgicznych, głównie antyfon
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rel. księga liturgiczna zawierająca antyfony
Antyfonarz (z łac.średn. antiphonarium) – księga liturgiczna Kościoła rzymskokatolickiego zawierająca zbiór antyfon (najstarszych śpiewów liturgicznych); w czasach późniejszych w skład antyfonarza weszły również śpiewy używane w liturgii poza mszą świętą.W antyfonarz wchodziły pieśni śpiewane w niedziele i inne święta.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
dawniej: antyfonarz - księga zawierająca zbiór śpiewów liturgicznych, głównie antyfon
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. rel. księga liturgiczna zawierająca antyfony
SJP.pl
Wiktionary
niechętny lub wrogi Francuzom, Francji
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Francji i Francuzom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyfrancuskiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który się sprzeciwia frankizmowi
(1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec frankizmu
Wiktionary
figura retoryczna polegająca na ironicznym użyciu wyrazu, zmieniającym jego sens na przeciwny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) liter. jęz. środek stylistyczny, polegający na ironicznej zmianie znaczenia wyrazu na przeciwny (np. ale jesteś mądry = jesteś głupi) bądź też na użyciu zaprzeczonego antonimu zamiast nazwania wprost jakiejś cechy (np. niepiękny = brzydki)
Ironia (grec. εἰρωνεία eironeía, dosłownie „przestawienie, pozorowanie“) – sposób wypowiadania się, oparty na zamierzonej niezgodności, najczęściej przeciwieństwie, dwóch poziomów wypowiedzi: dosłownego i ukrytego, np. w zdaniu Jaka piękna pogoda wypowiedzianym w trakcie ulewy. W klasycznej retoryce ironia stanowi jeden z tropów, jest zaliczana także do podstawowych kategorii w estetyce.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zapobiegający tarciu, powodujący zmniejszenie tarcia; przeciwcierny
SJP.pl
gra przecząca zasadom dobrego futbolu
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko przemysłowi futrzarskiemu, wrogi produkcji i noszeniu naturalnych futer przez ludzi
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Gabonowi i Gabończykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antygabońskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Gambii i Gambijczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antygambijskiej (1.1)
Wiktionary
przeznaczony do walki z gangami
SJP.pl
mechanizm zapobiegający nadmiernemu zużyciu sprzęgła
SJP.pl
skierowany przeciwko gejom, nastawiony przeciw homoseksualizmowi
przymiotnik relacyjny
(1.1) przeciwny gejom, zwalczający gejów
SJP.pl
Wiktionary
wielocząsteczkowa substancja wywołująca powstanie (wytwarzanie) przeciwciał
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. substancja, której pojawienie się w organizmie powoduje jego reakcję odpornościową;
Antygen (źródłosłów niejasny: stgr. ἀντί anti, przeciw, γένος genos, ród, rodzaj; przytaczane także ang. antigen = antibody generator, generator przeciwciał) – substancja, która wykazuje antygenowość (właściwość wiązania się ze swoistymi przeciwciałami) oraz immunogenność (właściwość wywołania przeciw sobie odpowiedzi odpornościowej), przy czym znane są antygeny, tzw. hapteny, które stają się immunogenne dopiero po związaniu się z nośnikiem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ antygen
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z antygenem, dotyczący antygenów
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Ghanie i Ghańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyghańskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Gibraltarowi i Gibraltarczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antygibraltarskiej (1.1)
Wiktionary
członek ruchu antyglobalistycznego; alterglobalista
SJP.pl
SJP.pl
przeciwny globalizacji, mający na celu jej zahamowanie; alterglobalistyczny
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który się sprzeciwia globalizmowi
(1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec globalizmu
SJP.pl
Wiktionary
ideologia przeciwna globalizacji, mająca na celu jej zahamowanie
SJP.pl
ruch społeczno-polityczny sprzeciwiający się korzyściom płynącym z procesów globalizacji; alterglobalizm
Ruch alterglobalistyczny – ruch społeczno-polityczny aktywny w większości państw świata, różnorodny ideowo i niejednolity organizacyjnie. Za cel stawia sobie radykalną zmianę obecnych stosunków ekonomicznych, ekologicznych i społecznych, m.in. poprzez budowanie globalnego społeczeństwa obywatelskiego.
SJP.pl
Wikipedia
mit. gr. córka Edypa i Jokasty
SJP.pl
Wikipedia
minerał barwy zielonej, odmiana serpentynu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. minerał z gromady krzemianów zaliczany do grupy serpentynów;
Antygoryt – minerał z gromady krzemianów zaliczany do grupy serpentynów. Należy do minerałów pospolitych i szeroko rozpowszechnionych.
Nazwa wywodzi się od Antigoro (nazwa doliny we włoskim Piemoncie) – miejsca pozyskiwania czystego antygorytu. Znane w gemmologii odmiany: bowenit i williamsyt.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
opozycyjne zestawienie stopniowania wzmacniającego i osłabiającego cechy, np. "Atak wroga był coraz silniejszy, gwałtowniejszy, a garstka obrońców malała, słabła."; antyklimaks
Antygradacja (antyklimaks, gradacja opadająca) – figura retoryczna, odmiana gradacji, w której składniki uszeregowane są w taki sposób, że ich wartość znaczeniowa lub emocjonalna stopniowo maleje. Termin odnosi się także do nieoczekiwanego obniżenia tonu, przejścia od podniosłości do trywialności, pospolitości.
Inaczej gradacja w języku wysokim, nagle przełamana językiem niskim, prostym, nierzadko wulgaryzmem.
SJP.pl
Wikipedia
1. preparat do pokrywania powierzchni obiektów umożliwiający łatwe usunięcie z nich napisów i rysunków;
2. umożliwiający łatwe usunięcie napisów i rysunków z powierzchni obiektów; antygraffitowy
SJP.pl
umożliwiający łatwe usunięcie napisów i rysunków z powierzchni obiektów; antygraffiti
SJP.pl
przeciwdziałający grawitacji
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Grecji i Grekom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antygreckiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Grenadzie i Grenadyjczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antygrenadyjskiej (1.1)
Wiktionary
zabezpieczający przed uderzeniem pioruna
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Gruzji i Gruzinom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antygruzińskiej (1.1)
Wiktionary
zwalczający grypę, zapobiegający grypie; przeciwgrypowy
przymiotnik
(1.1) zob. przeciwgrypowy.
SJP.pl
Wiktionary
zapobiegający grzybicy; przeciwgrzybiczny, przeciwgrzybiczy
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Guamowi i Guamczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyguamskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Gujanie i Gujańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antygujańskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Gwatemali i Gwatemalczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antygwatemalskiej (1.1)
Wiktionary
potocznie: damska odzież mająca na celu odstraszenie potencjalnego gwałciciela
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Gwinei i Gwinejczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antygwinejskiej (1.1)
Wiktionary
skierowany przeciwko Habsburgom
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Haiti i Haitańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyhaitańskiej (1.1)
Wiktionary
osoba zabezpieczająca sieci, systemy komputerowe itp. przed włamaniem
SJP.pl
zabezpieczający przed atakami hakerów
SJP.pl
przeciwhałasowy;
1. zmniejszający, likwidujący hałas; przeciwakustyczny, antyakustyczny, przeciwdźwiękowy;
2. mający na celu walkę z hałasem
SJP.pl
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Indiom i Hindusom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyhinduskiej (1.1)
Wiktionary
potocznie: lek antyhistaminowy
Antagonisty receptora H1, leki przeciwhistaminowe H1, antyhistaminiki H1 – substancje odwracające działanie histaminy na jej receptor H1. Jest to podstawowa grupa leków stosowana w atopii. W rzeczywistości nie są one antagonistami, lecz odwrotnymi agonistami receptora H1.
SJP.pl
Wikipedia
zapobiegający przedostawaniu się histaminy z krwi do tkanek; przeciwhistaminowy
przymiotnik
(1.1) med. zob. przeciwhistaminowy.
SJP.pl
Wiktionary
niechętny lub wrogi Hiszpanii, Hiszpanom
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Hiszpanii i Hiszpanom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyhiszpańskiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
przeciwnik polityki Adolfa Hitlera
SJP.pl
przeciwny hitleryzmowi, zwalczający hitleryzm (np. koalicja antyhitlerowska)
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi hitleryzmowi i hitlerowcom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyhitlerowskiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
wrogie nastawienie do hitleryzmu, zwalczanie hitleryzmu
SJP.pl
niechętny lub wrogi Holandii, Holendrom
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Holandii i Holendrom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyholenderskiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Hondurasowi i Honduranom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyhonduraskiej (1.1)
Wiktionary
substancja blokująca lub znosząca działanie hormonów
SJP.pl
wrogi prądom humanistycznym
SJP.pl
sprzeczny z zasadami humanitaryzmu; nieludzki, okrutny
przymiotnik
(1.1) przeciwny, wrogi zasadom humanitarnym
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko imigracji lub imigrantom
Wiktionary
występujący, skierowany przeciwko imigracji, imigrantom
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko imigrantom, wrogi imigrantom
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
walczący z imperializmem, wrogi imperializmowi
przymiotnik
(1.1) nastawiony na walkę z imperializmem, zwalczający imperialistów
SJP.pl
Wiktionary
kierunek w polityce przeciwstawiający się imperializmowi
Antyimperializm – idea sprzeciwiająca się imperializmowi, kolonializmowi, imperiom kolonialnym i ich dążeniom do hegemonii oraz ich ekspansji terytorialnej poza swoje ustalone granice. Do idei antyimperializmu odwoływały się głównie ruchy nacjonalistyczne oraz komunistyczne.
SJP.pl
Wikipedia
1. zabezpieczający przed implozją;
2. zabezpieczony przed implozją
SJP.pl
Antyimport – polityka handlu zagranicznego polegająca na ograniczaniu przywozu z zagranicy towarów, które na większą skalę mogą być wytwarzane w kraju, nazywana również polityką ograniczonej autarkii.
Do końca lat 80. XX wieku polityka antyimportowa stosowana była także w krajach o gospodarce centralnie sterowanej, w tym w Polsce.
Wikipedia
przeciwdziałający importowi, zwłaszcza przewyższającemu eksport (np. antyimportowe regulacje rządu)
przymiotnik
(1.1) mający na celu zmniejszanie lub zlikwidowanie importu, przeciwdziałający importowi
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Indianom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyindiańskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Indonezji i Indonezyjczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyindonezyjskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Indiom i Hindusom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyindyjskiej (1.1)
Wiktionary
sprzeciwianie się poczuciu niezależności i odrębności osobistej
SJP.pl
przeciwdziałający, zapobiegający inflacji; przeciwinflacyjny
przymiotnik
(1.1) mający na celu zmniejszenie lub przeciwdziałanie inflacji
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
Antyintelektualizm – termin oznaczający sprzeciw wobec intelektualizmu albo postawę wrogą wobec intelektualistów i ich roli w społeczeństwie. Antyintelektualista jest więc przeciwieństwem tak zwanych „jajogłowych” rozumianych jako naukowcy, historycy i filozofowie oraz racjonaliści i empirycy. Według Hofstadtera można wyróżnić trzy typy antyintelektualizmu: antyracjonalizm religijny, populistyczny antyelitaryzm i bezrefleksyjny instrumentalizm.
Wikipedia
wyrażający sprzeciw wobec wartości poznania intelektualnego; występujący przeciwko intelektualistom
SJP.pl
występujący przeciwko inteligencji; przeciwny inteligencji
przymiotnik
(1.1) nastawiony wrogo do inteligencji jako warstwy społecznej
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
1. ograniczający korzystanie z internetu;
2. niechętny do korzystania z internetu
SJP.pl
niechętny lub wrogi Irakowi, Irakijczykom
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Irakowi i Irakijczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyirackiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
przeciwstawiający się Iranowi lub Irańczykom
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Iranowi i Irańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyirańskiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Irlandii i Irlandczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyirlandzkiej (1.1)
Wiktionary
specyficzna forma wypowiedzi, pozorna ironia wykazująca w rzeczywistości bezsensowność lub szkodliwość czegoś
SJP.pl
Islamofobia – antyspołeczne uprzedzenie i dyskryminacja w stosunku do islamu i muzułmanów. Pojęcie odnosi się do wszelkich przejawów dyskryminacji i rozpowszechniania nienawiści.
Określenie "islamofobia" pochodzi od słów: nazwy islam i greckiego słowa phóbos (gr.φόβος) – strach. Termin ten używany był już w latach 20. XX wieku.
Wikipedia
występujący, skierowany przeciwko islamowi
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Islandii i Islandczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyislandzkiej (1.1)
Wiktionary
niechęć lub wrogość wobec Izraela
SJP.pl
niechętny lub wrogi Izraelowi, Izraelczykom
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko Izraelowi, niechętny wobec Izraela
SJP.pl
Wiktionary
w fizyce: jądro zbudowane z antyprotonów i antyneutronów
SJP.pl
skierowany przeciw wytwarzaniu i stosowaniu broni jądrowej; antyatomowy, przeciwatomowy, przeciwjądrowy, antynuklearny
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) przeciwny jakobinom, zwalczający jakobinów
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Jamajce i Jamajczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyjamajskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Japonii i Japończykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyjapońskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Jemenowi i Jemeńczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyjemeńskiej (1.1)
Wiktionary
występujący, skierowany przeciwko jezuitom
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Jordanii i Jordańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyjordańskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko judaizmowi
Wiktionary
wrogie nastawienie wobec Żydów, mające źródło w błędnej interpretacji Nowego Testamentu
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Jugosławii i Jugosłowianom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyjugosłowiańskiej (1.1)
Wiktionary
1. świat starożytnej Grecji i Rzymu;
2. okres historyczny od początku czasów historycznych do przełomu IV i V wieku naszej ery (przyjmuje się rok 476 jako jego kres); starożytność;
3. stary, zabytkowy przedmiot
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) hist. świat starożytnej kultury grecko-łacińskiej;
(1.2) pot. przedmiot stary, zabytkowy
(1.3) przen. człowiek staroświecki, dawnej daty
(1.4) łódź. stary człowiek
(1.5) uczn. rodzic
(1.6) uczn. nauczyciel (zwłaszcza starej daty)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w językoznawstwie: intonacja rosnąca
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kambodży i Kambodżanom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antykambodżańskiej (1.1)
Wiktionary
komnata poprzedzająca sypialnię lub pokój paradny, pełniąca funkcję poczekalni dla dworzan i służby w pałacach królewskich i magnackich
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) archit. rodzaj formalnego przedpokoju, poczekalni poprzedzającego reprezentacyjne wnętrze, salon
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kamerunowi i Kameruńczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antykameruńskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kanadzie i Kanadyjczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antykanadyjskiej (1.1)
Wiktionary
kandydat strony przeciwnej rywalizujący w ubieganiu się o to samo stanowisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przeciwnik kapitalizmu
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fż. od: antykapitalista
Wiktionary
zwalczający kapitalizm, wrogi kapitalizmowi
przymiotnik
(1.1) wrogi wobec kapitalizmu
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Katalonii i Katalończykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antykatalońskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) rzad. med. przeciwdziałający katarowi lub go łagodzący
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Katarowi i Katarczykom
(1.2) taki, który jest przeciwny lub wrogi katarom
(1.3) taki, który jest przejawem postawy antykatarskiej (1.1-2)
Wiktionary
anoda w lampie rentgenowskiej
Elektroda – końcowy element niektórych układów lub urządzeń elektrycznych, przewodnik elektryczny wysyłający ładunek elektryczny lub przyjmujący go z otoczenia, albo kształtujący pole elektrostatyczne w swoim otoczeniu.
Istnieją trzy rodzaje elektrod. Pierwsze dwa rodzaje to anoda i katoda. W obwodach prądu stałego anoda to elektroda, która przyjmuje ładunek ujemny lub wysyła dodatni, zaś katoda to elektroda wysyłająca ładunek ujemny lub przyjmująca dodatni. W lampie rentgenowskiej elektroda w którą uderzają rozpędzone elektrony jest nazywana antykatodą, może ona być anodą lampy albo lampa zawiera dodatkową elektrodę będącą anodą. Ładunkami elektrycznymi przepływającymi między anodą i katodą mogą być swobodne elektrony lub jony.
SJP.pl
Wikipedia
przeciwny katolicyzmowi, zwalczający katolicyzm (np. antykatolickie wystąpienia, antykatolickie wydawnictwo)
przymiotnik
(1.1) wrogi katolicyzmowi, skierowany przeciwko katolicyzmowi
SJP.pl
Wiktionary
postawa niechęci wobec katolicyzmu
Antykatolicyzm – ogólne pojęcie obejmujące wrogość lub uprzedzenia skierowane przeciwko chrześcijaństwu katolickiemu, a szczególnie przeciwko Kościołowi katolickiemu, jego duchowieństwu i jego zwolennikom. Termin odnosi się również do prześladowań religijnych katolików.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
kawiarnia, w której płaci się wyłącznie za spędzany w niej czas
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kazachstanowi i Kazachom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antykazachskiej (1.1)
Wiktionary
przeciwdziałający porwaniom
SJP.pl
nurt w kinematografii, będący zaprzeczeniem kina tradycyjnego
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) kierunek w kinematografii stanowiący zaprzeczenie kina tradycyjnego
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kirgistanowi i Kirgizom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antykirgiskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kiribati i Kiribatyjczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antykiribackiej (1.1)
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) szt. naśladowanie stylu dzieł antycznych
Wiktionary
postawa niechęci wobec kleru, występowanie przeciwko odgrywaniu przez duchowieństwo znaczącej roli w życiu społecznym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ideologia społeczno-polityczna przeciwstawiająca się klerykalizmowi, krytyczna wobec autorytetu lub władzy kleru i duchowieństwa w przestrzeni publicznej (poza miejscami kultu);
Antyklerykalizm (od „anty” i gr. klerikos, „mający władzę religijną”) – ideologia społeczno-polityczna i postawa życiowa wyrażająca się w niechętnym lub wrogim stosunku do udziału kleru w życiu społecznym i politycznym. Antyklerykalizm często mylnie utożsamiany jest z ateizmem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest antyklerykalne; cecha tych, którzy są antyklerykalni
SJP.pl
Wiktionary
zwalczający kler, występujący przeciwko klerowi
przymiotnik
(1.1) polit. przeciwstawiający się władzy kleru i jego udziałowi w życiu społeczno-politycznym
SJP.pl
Wiktionary
ktoś przeciwny klerowi; zwolennik antyklerykalizmu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przeciwnik klerykalizmu, zwolennik antyklerykalizmu
Antyklerykalizm (od „anty” i gr. klerikos, „mający władzę religijną”) – ideologia społeczno-polityczna i postawa życiowa wyrażająca się w niechętnym lub wrogim stosunku do udziału kleru w życiu społecznym i politycznym. Antyklerykalizm często mylnie utożsamiany jest z ateizmem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przeciwniczka klerykalizmu
SJP.pl
Wiktionary
opozycyjne zestawienie stopniowania wzmacniającego i osłabiającego cechy, np. "Atak wroga był coraz silniejszy, gwałtowniejszy, a garstka obrońców malała, słabła."; antygradacja
Antygradacja (antyklimaks, gradacja opadająca) – figura retoryczna, odmiana gradacji, w której składniki uszeregowane są w taki sposób, że ich wartość znaczeniowa lub emocjonalna stopniowo maleje. Termin odnosi się także do nieoczekiwanego obniżenia tonu, przejścia od podniosłości do trywialności, pospolitości.
Inaczej gradacja w języku wysokim, nagle przełamana językiem niskim, prostym, nierzadko wulgaryzmem.
SJP.pl
Wikipedia
wypukły fałd skalny, którego część centralna zbudowana jest ze skał starszych niż boczne skrzydła; siodło
Antyklina, siodło (gr. anti – przeciw i klinein – nachylać) – w geologii wypukły fałd, którego wnętrze zbudowane jest ze skał starszych, na zewnątrz zaś (na tzw. skrzydłach) występują skały coraz młodsze. Proste normalne w stosunku do płaszczyzn odpowiadających poszczególnym warstwom skalnym tworzą w antyklinie wiązkę rozbieżną.
Zamknięciem antykliny jest peryklina.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: antyklina
SJP.pl
rozległy zespół fałdów wypiętrzony względem otoczenia
Antyklinorium − rozległy zespół fałdów, których obwiednia, przynajmniej górna, jest wypukła ku górze, przeciwieństwo synklinorium.
W Polsce uważa się za antyklinorium m.in. cały element wypukły biegnący przez obszar kraju z północnego zachodu na południowy wschód − antyklinorium środkowopolskie, lub tylko jego południowy odcinek − antyklinorium świętokrzyskie i antyklinorium dolnego Sanu.
SJP.pl
Wikipedia
substancja hamująca proces krzepnięcia krwi, w medycynie używana jako lek; lek przeciwzakrzepowy; lek przeciwkrzepliwy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. środek zmniejszający krzepliwość krwi;
Leki przeciwzakrzepowe, antykoagulanty, leki hamujące krzepnięcie krwi – grupa leków spowalniających, utrudniających lub uniemożliwiających krzepnięcie krwi. Stosuje się je w profilaktyce zakrzepic różnego pochodzenia oraz w leczeniu istniejących zakrzepów w żyłach o powolnym przepływie krwi. Leki te są mało skuteczne w leczeniu i profilaktyce zakrzepów w tętnicach, które zwykle składają się głównie z czopów płytek krwi z niewielką zawartością fibryny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest antykobiece; cecha tych, którzy są antykobiecy
Wiktionary
wrogi wobec kobiet, skierowany przeciw kobietom
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko kobietom, wrogi wobec nich
SJP.pl
Wiktionary
trzy nukleotydy w tRNA parujące z mRNA w czasie translacji
Antykodon – sekwencja trzech kolejnych nukleotydów, występujących w pozycji 34–36, w cząsteczce tRNA, których zasady są komplementarne do zasad kodonu danego aminokwasu na mRNA. Bierze udział w translacji, zachodzącej na rybosomach, podczas której przyłącza się do komplementarnej trójki zasad w mRNA (zgodnie z kodem genetycznym) wraz ze znajdującym się na przeciwnym końcu cząsteczki tRNA aminokwasem.
SJP.pl
Wikipedia
pogląd etyczny zakładający nieistnienie obiektywnych wartości etycznych i moralnych, uznający je za wynikające z jednostkowego bądź zbiorowego przeświadczenia; akognitywizm, nonkognitywizm
SJP.pl
Koincydencja (fr. coincident, od śred. łac. im. czas. coincidere, od co-, „razem, współ-” i incidere, „upadać na”, od in- i cadere, „upadać”, być może spokr. z sanskr. śad-, „spaść”) – przypadek, zbieg okoliczności, zbieżność kilku zdarzeń, często nieoczekiwana i bez dostrzegalnej przyczyny. M.in. z powodu swej niepowtarzalności i bezprzyczynowości koincydencje najczęściej nie są w zainteresowaniu badań naukowych, a jako intuicyjnie nieoczekiwane bywają źródłem błędów poznawczych prowadzących do twierdzeń z zakresu okultyzmu, zjawisk nadprzyrodzonych czy paranormalnych. W ogólności w przypadku braku bardziej wyszukanych metod wyjaśniania zdarzeń mogą służyć jako łącze do ludowej psychologii i filozofii.
Wikipedia
zapobiegający kolizji pojazdów; przeciwkolizyjny
przymiotnik
(1.1) techn. mający zmniejszyć prawdopodobieństwo zajścia kolizji (zwłaszcza między pojazdami)
SJP.pl
Wiktionary
zapobiegający lub przeciwdziałający kolce; przeciwkolkowy
SJP.pl
ideologia i ruch mający na celu zniesienie kolonializmu
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest antykolonialne; cecha tych, którzy są antykolonialni
Wiktionary
przeciwny kolonializmowi, dążący do jego likwidacji (np. ruch antykolonialny, wystąpienia antykolonialne)
przymiotnik
(1.1) przeciwny kolonializmowi
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kolumbii i Kolumbijczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antykolumbijskiej (1.1)
Wiktionary
żartobliwie: przesadny kult antyku (kultury i sztuki starożytnej)
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) hist. wrogi Kominternowi, zwalczający Komintern
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Komorom i Komoryjczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antykomoryjskiej (1.1)
Wiktionary
SJP.pl
osoba przeciwna komunizmowi, zwalczająca komunizm
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) polit. przeciwnik komunizmu, osoba zwalczająca komunizm
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) polit. przeciwniczka komunizmu, kobieta zwalczająca komunizm
SJP.pl
Wiktionary
zwalczający komunizm, występujący przeciwko komunizmowi
przymiotnik
(1.1) polit. skierowany przeciwko komunizmowi, wrogo do niego nastawiony, związany z antykomunizmem
SJP.pl
Wiktionary
ideologia i ruch przeciwny komunizmowi, zwalczający komunizm
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) polit. wroga postawa wobec komunizmu
Antykomunizm – zbiorcza nazwa ideologii oraz polityk nastawionych lub skupiających się na krytyce i zwalczaniu myśli komunistycznej, zarówno na płaszczyźnie intelektualnej, jak i praktycznej, dążąc w ten sposób do zapobiegnięcia skutkom wprowadzenia jej w życie. Postawa ta wynika z różnic między założeniami komunizmu, a dążeniami innych ruchów politycznych lub religijnych jak nacjonalizm, liberalizm, faszyzm czy chrześcijaństwo. Z tego powodu antykomunizm sam w sobie nie jest jednolitą ideologią, lecz dzieli się na odmiany, które różnią się co do tego jak definiują komunizm, które konkretne postulaty odrzucają oraz jakie wyciągają wnioski ze swojej krytyki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
operator w fizyce kwantowej
Komutator – wskaźnik stopnia nieprzemienności pewnego działania dwuargumentowego. Definicje w teorii grup oraz teorii pierścieni różnią się między sobą.
SJP.pl
Wikipedia
zapobieganie zajściu w ciążę; także: środki i metody temu służące
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. seks. działania zapobiegające zapłodnieniu
Antykoncepcja, zwana również kontrolą narodzin lub kontrolą płodności – zbiór metod lub środków służących zapobieganiu ciąży. Planowanie, udostępnianie i stosowanie antykoncepcji nazywane jest planowaniem rodziny. Bezpieczny seks, w tym stosowanie męskich lub żeńskich prezerwatyw, może również uchronić przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Antykoncepcja stosowana jest już od czasów starożytnych, jednak skuteczne i bezpieczne metody stały się dostępne dopiero w XX wieku. W niektórych kulturach dostęp do antykoncepcji jest celowo ograniczany, ponieważ uznawana jest ona za moralnie lub politycznie niepożądaną.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zapobiegający zajściu w ciążę; przeciwciążowy
przymiotnik
(1.1) med. farm. zapobiegający zajściu w ciążę
SJP.pl
Wiktionary
osoba sprzeciwiająca się postawie społecznej nakazującej bezkrytyczne akceptowanie ogólnie przyjętych norm i wzorów postępowania
SJP.pl
postawa społeczna nakazująca kwestionowanie ogólnie przyjętych norm i wzorów postępowania, radykalna forma nonkonformizmu
Antykonformizm – postawa społeczna, charakteryzująca się bezkrytycznym odrzucaniem ogólnie przyjętych reguł i wzorów postępowania. Stoi w opozycji do konformizmu i jest bezrefleksyjną formą nonkonformizmu. Antykonformizm może być rozumiany jako specyficzna forma konformizmu – dana osoba również jest pod wpływem grupy i nacisku grupy, nie jest niezależna. Niezależność rozumiana jest jako nonkonformizm.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który sprzeciwia się politycznemu konserwatyzmowi
(1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec konserwatyzmu
Wiktionary
wymierzony przeciw konstytucji, dążący do obalenia konstytucji; przeciwkonstytucyjny
SJP.pl
niesprzyjający konsumentom
SJP.pl
sprzeciwiający się spożywaniu lub użytkowaniu czegoś
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do antykonsumpcjonizmu, związany z antykonsumpcjonizmem
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) przeciwny kopernikanizmowi
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Korei i Koreańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antykoreańskiej (1.1)
Wiktionary
Antykorodal (anticorodal) – antykorozyjny stop glinu z dodatkami krzemu, magnezu, manganu lub tytanu. Przykładowy skład chemiczny (97% Al, 1% Mg, 1% Mn, 1% Si); Posiada dużą odporność na korozję w stanie po utwardzeniu wydzieleniowym. Daje się polerować. Stosowany w przemyśle lotniczym, okrętowym i samochodowym.
Wikipedia
występujący przeciwko KOR (Komitetowi Obrony Robotników)
SJP.pl
→ antykorozyjny; przeciwkorozyjność
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest antykorozyjne
SJP.pl
Wiktionary
chroniący przed niszczeniem metali lub ich stopów pod wpływem otaczającego środowiska; przeciwkorozyjny, przeciwerozyjny, przeciwrdzewny
przymiotnik
(1.1) techn. mot. zapobiegający korozji, zabezpieczający przed korozją
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) przeciwny lub wrogi działalności korporacji
(1.2) zaliczający korporacje
Wiktionary
działania mające na celu zwalczanie korupcji
SJP.pl
przeciwny korupcji, zwalczający korupcję (np. przepisy antykorupcyjne, procedury antykorupcyjne)
przymiotnik
(1.1) mający na celu przeciwdziałanie i zwalczanie korupcji
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
występujący, skierowany przeciw Kościołowi; antyklerykalny
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko Kościołowi, niechętny wobec Kościoła
SJP.pl
Wiktionary
coś, co przeznaczeniem i funkcją przypomina Kościół, lecz w istocie jest jego przeciwieństwem
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kostaryce lub Kostarykanom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antykostarykańskiej (1.1)
Wiktionary
zwalczający, piętnujący prostactwo, ciasnotę umysłową i małostkowość; przeciwkołtuński, antymieszczański
SJP.pl
zapobiegający kradzieży, chroniący przed kradzieżą; przeciwkradzieżowy
SJP.pl
skierowany przeciwko interesom państwa; przeciwpaństwowy, antypaństwowy, antyrządowy, przeciwrządowy
SJP.pl
przeciwstawiający się władzy rosyjskiej
SJP.pl
kontrkandydat do władzy wobec aktualnego króla
Antykról – kontrkandydat do władzy wobec legalnie panującego króla.
SJP.pl
Wikipedia
przyjmowanie poglądu bez dowodu, na zasadzie ślepej wiary; dogmatyzm
SJP.pl
przeciwdziałający kryzysowi, służący wyjściu z kryzysu; przeciwkryzysowy
przymiotnik
(1.1) mający zapobiec kryzysowi, mający zlikwidować kryzys (np. gospodarczy, finansowy)
SJP.pl
Wiktionary
niemożliwy do skopiowania za pomocą skanera lub kserokopiarki
SJP.pl
niechętny lub wrogi Kubie
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kubie i Kubańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antykubańskiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
kontrkultura;
1. grupa społeczna odrzucająca normy i zachowania kultury oficjalnej, propagująca nowe wartości;
2. kultura tej grupy społecznej
SJP.pl
1. przeciwstawiający się jakiejś kulturze, wrogo nastawiony do jakiejś kultury;
2. → antykultura
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kurdom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antykurdyjskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kuwejtowi i Kuwejtczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antykuwejckiej (1.1)
Wiktionary
znajdujący się w powszechnym użyciu rodzaj czcionki drukarskiej o kroju nawiązującym do pisma rzymskiego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) druk. krój pisma drukarskiego o pionowym rysunku liter i zaokrąglonych brzegach;
(1.2) druk. pismo drukowane niepochylone (w przeciwieństwie do kursywy)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od antykwariat
Wiktionary
→ antykwariat, np. rynek antykwariacki
SJP.pl
1. sklep sprzedający stare pisma, książki, druki itp., niedostępne już w księgarniach;
2. sklep sprzedający antyki i wyroby rzemiosła artystycznego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) sklep z antykami;
(1.2) sklep z używanymi książkami;
(1.3) uczn. szkoła
Antykwariat (od łac. antiquarius – zajmujący się starożytnością) – przedsiębiorstwo zajmujące się handlem starymi przedmiotami, mającymi wartość historyczną, estetyczną lub materialną; sklep oferujący antyki bądź książki (głównie używane).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba prowadząca antykwariat - sklep sprzedający stare pisma, książki, druki itp., niedostępne już w księgarniach lub sklep sprzedający antyki i wyroby rzemiosła artystycznego
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba handlująca antykami, dziełami sztuki, starodrukami, monetami, także używanymi książkami;
(1.2) przest. kolekcjoner, znawca, badacz starożytności
Antykwariusz ( z łac. antiquarius) – osoba zajmująca się skupowaniem i sprzedażą antyków, między innymi dzieł sztuki (mebli, rzeźb, obrazów), monet, rękopisów i starodruków, książek itp. Miejscem jego działalności jest antykwariat.
Drwinę z ówczesnej popularności kolekcjonerów antycznych obiektów zawarł oświeceniowy encyklopedysta Denis Diderot w dedykowanej inskrypcji nagrobka poświęconego hrabiemu de Caylus, który pośmiertnie pragnął spocząć w starożytnej etruskiej urnie:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
SJP.pl
antycząstka kwarka
Antykwark – antycząstka kwarka.
SJP.pl
Wikipedia
przestarzale: antykwariat - sklep z antykami i używanymi książkami
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. antykwariat
Antykwariat (od łac. antiquarius – zajmujący się starożytnością) – przedsiębiorstwo zajmujące się handlem starymi przedmiotami, mającymi wartość historyczną, estetyczną lub materialną; sklep oferujący antyki bądź książki (głównie używane).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przestarzale: dotyczący antyków i dzieł sztuki sprzedawanych w antykwariatach; antykwaryczny
SJP.pl
działalność antykwariusza polegająca na zbieraniu antyków
SJP.pl
dotyczący antyków i dzieł sztuki sprzedawanych w antykwariatach; antykwarski
przymiotnik
(1.1) dotyczący antykwariatu i przedmiotów w nim sprzedawanych
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: antykwariusz
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. antykwariusz
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: antykwa
SJP.pl
rodzaj ptaków śpiewających
SJP.pl
część wersu w wierszowanym dialogu utworu dramatycznego, będąca wypowiedzią jednej z osób
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Laosowi i Laotańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antylaotańskiej (1.1)
Wiktionary
mieszkaniec Antyli, Antyli Holenderskich
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Antyli
(1.2) mieszkaniec Antyli Holenderskich
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj ptaków śpiewających
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. grupa wysp karaibskich łukowato rozciągających się od Cieśniny Jukatańskiej do wybrzeży Wenezueli;
Antyle (hiszp. Antillas, ang. i fr. Antilles, niderl. Antillen) – grupa wysp położona w basenie Morza Karaibskiego, rozciągająca się łukowato na długości 4,5 tys. km od Cieśniny Jukatańskiej aż do wybrzeży Wenezueli. Większość wysp górzysta, klimat wilgotny, równikowy i podrównikowy. Plantacje trzciny cukrowej, kakao, kawy, bawełny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Lechistanowi i Lechitom (Lachom)
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antylechickiej (1.1)
Wiktionary
nauka przynosząca zamiast pożytku szkodę
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Lesotho i Lesotyjczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antylesotyjskiej (1.1)
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest antylewicowe; cecha tych, którzy są antylewicowi
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który sprzeciwia się politycznej lewicy
(1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec lewicy
Wiktionary
pasmo górskie na granicy Libanu i Syrii
Antyliban – pasmo górskie na Bliskim Wschodzie, na granicy Izraela, Syrii i Libanu, ciągnące się na długość ok. 150 km. Najwyższy szczyt: Hermon (2814 m n.p.m.).
Zbudowane głównie z trzeciorzędowych wapieni i skał wulkanicznych. Na terenie Antylibanu występują zjawiska krasowe. Stoki wykazują wyraźną asymetrię: ku zachodowi stromo opada do doliny Bekaa, natomiast ku wschodowi pasmo górskie obniża się łagodnie, terasowo. Obszary odznaczające się większą sumą opadów porastają wieczne zielone lasy dębowe i roślinność krzewiasta typu makkia. Z kolei bardziej suche stoki wschodnie porasta roślinność typowo półpustynna.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
wroga postawa wobec liberalizmu
SJP.pl
zwalczający liberalizm, występujący przeciwko liberalizmowi
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który sprzeciwia się politycznemu liberalizmowi
(1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec liberalizmu
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Liberii i Liberyjczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyliberyjskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Libii i Libijczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antylibijskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Liechtensteinowi
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antylichtensztajńskiej (1.1)
Wiktionary
przekształcenie antyliniowe - rodzaj przekształcenia między zespolonymi przestrzeniami liniowymi
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Litwie i Litwinom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antylitewskiej (1.1)
Wiktionary
mieszkanka Antyli, Antyli Holenderskich
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Antyli
(1.2) mieszkanka Antyli Holenderskich
SJP.pl
Wiktionary
liczba logarytmowana
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przest. mat. liczba y=a^x, której logarytm przy podstawie a (typowo logarytm dziesiętny) jest równy danej liczbie x
Antylogarytm liczby – liczba, której logarytm jest równy danej liczbie. Formalnie: niech \log _{a}b=c, gdzie a,b>0\land a\neq 1. Antylogarytmem liczby c jest b=a^{c}. Innymi słowy antylogarytm to funkcja odwrotna do logarytmicznej – synonim funkcji wykładniczej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w językoznawstwie: przenośne zestawienie pojęć o przeciwstawnym, wykluczającym się wzajemnie znaczeniu, np. spieszyć się powoli, sucha woda; oksymoron, epitet sprzeczny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. zestawienie przeciwieństw
Oksymoron (z gr. ὀξύμωρος, czyt. oksýmōros, od oksýs „ostry” i mōros „tępy”), antylogia, epitet sprzeczny – figura retoryczna, którą tworzy się przez zestawienie wyrazów o przeciwstawnych znaczeniach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Antylogizm – układ trzech zdań, takich że z każdej pary zdań tej trójki wynika zdanie sprzeczne z pozostałym. Antylogizm można otrzymać z sylogizmu zastępując konkluzję zdaniem z nią sprzecznym.
Na przykład:
Wikipedia
ssak rodziny krętorogich, zamieszkujący rejony Afryki
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zool. pot. nienaukowa nazwa dla grupy kilkunastu zwierząt z rodziny wołowatych i widłorogich zamieszkujący sawanny i stepy
(1.2) zool. nazwa systematyczna|Antilope|ref=tak., monotypowy rodzaj zwierząt z rodziny wołowatych
(1.3) zool. zwierzę z rodzaju antylopa (1.2) i jedynego gatunku antylopa indyjska
(1.4) zool. zwierzę z rodzaju antylopy (nazwa systematyczna|Antilopinae|ref=tak.)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: antylopa
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z antylopą
przymiotnik jakościowy
(2.1) taki jak u antylopy, mający cechy antylopy
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: antylopa
Antylopka karłowata (Neotragus pygmaeus) – gatunek antylopy z rodziny wołowatych, najmniejsza antylopa świata. Dożywa 10 lat.
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj ssaków z podrodziny antylop
Antylopowce (Hippotragini) – plemię ssaków z podrodziny antylop (Antilopinae) w obrębie rodziny wołowatych (Bovidae).
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj ssaków z podrodziny antylop
Antylopowiec (Hippotragus) – rodzaj ssaków z podrodziny antylop (Antilopinae) w obrębie rodziny wołowatych (Bovidae).
SJP.pl
Wikipedia
podrodzina ssaków wołowatych z rzędu parzystokopytnych
Antylopy (Antilopinae) – podrodzina ssaków z rodziny wołowatych (Bovidae).
SJP.pl
Wikipedia
→ Antyle, → Antyle Holenderskie
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z archipelagiem Antyli, dotyczący archipelagu Antyli
(1.2) związany z Antylami Holenderskimi, dotyczący Antyli Holenderskich
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. język antylski;
SJP.pl
Wiktionary
wrogi lub niechętny ludowi
przymiotnik
(1.1) przeciwny lub wrogi ludowi; działający na szkodę ludu
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Luksemburgowi i Luksemburczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyluksemburskiej (1.1)
Wiktionary
w krajach postkomunistycznych: przeciwdziałanie kontroli w zakresie współpracy z tajnymi służbami totalitarnego państwa
SJP.pl
przeciwny lustracji (np. antylustracyjny artykuł, antylustracyjna propaganda)
przymiotnik
(1.1) przeciwstawiający się lustracji
SJP.pl
Wiktionary
osoba przeciwna przeprowadzaniu lustracji
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Macedonii i Macedończykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antymacedońskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Madagaskarowi i Madagaskarczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antymadagaskarskiej (1.1)
Wiktionary
zwalczający mafię, właściwy do walki z mafią (np. antymafijne oddziały policji, antymafijny telefon zaufania)
przymiotnik
(1.1) zwalczający mafię, prowadzący walkę z mafią
SJP.pl
Wiktionary
nieulegający działaniu magnesu
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Malezji i Malajom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antymalajskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Malediwom i Malediwczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antymalediwskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Malezji i Malajom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antymalezyjskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Malcie i Maltańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antymaltańskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Maorysom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antymaoryskiej (1.1)
Wiktionary
SJP.pl
sprzeczny ze światopoglądem marksizmu
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który sprzeciwia się marksizmowi
(1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec marksizmu
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Maroku i Marokańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antymarokańskiej (1.1)
Wiktionary
osoba, która uważa, że choroba COVID-19 nie jest groźna, a wymóg noszenia maseczki niepotrzebny i szkodliwy, dlatego odmawia jej zakładania
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przeciwnik obostrzeń związanych z epidemią koronawirusa, szczególnie noszenia maseczek w miejscach publicznych
SJP.pl
Wiktionary
przeciwstawiający się wymogowi noszenia maseczki ochronnej
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) wróg mężczyzn
Wiktionary
niechętny lub wrogi masonom, masonerii
SJP.pl
substancja zbudowana z antycząstek, niewystępująca w warunkach naturalnych na Ziemi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fiz. materia, która składa się z antycząstek, a w kontakcie ze zwykłą materią ulega anihilacji;
Antymateria – układ antycząstek. Antycząstki to cząstki elementarne podobne do występujących w „zwykłej” materii (koinomaterii), ale o przeciwnym znaku ładunku elektrycznego oraz wszystkich addytywnych liczb kwantowych (np. izospinu, dziwności, liczby barionowej itp).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Mauritiusowi i Maurytyjczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antymauritiuskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Meksykowi i Meksykanom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antymeksykańskiej (1.1)
Wiktionary
u zwierząt z symetrią dwuboczną: jedna z dwóch lustrzanych, równowartościowych części, między którymi przechodzi prostopadła do osi głównej ciała płaszczyzna symetrii
SJP.pl
powtórzenie tych samych składników wyrażenia w innym porządku i w zmienionych związkach gramatycznych, tworzące w rezultacie konstrukcję o dwóch członach zróżnicowanych znaczeniowo, choć wypełnionych jednakowymi słowami; antymetateza
Antymetabola (gr. ἀντιμεταβολή antimetabolḗ) lub antymetateza (gr. ἀντιμετάθεσις antimetáthesis), lub antymetalepsja (gr. ἀντιμετάληψις antimetálēpsis), commutatio (łac. commūtātiō) – figura retoryczna polegająca na powtórzeniu członu wypowiedzi w odwrotnym szyku, np. Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie; Nie po to się żyje, aby jeść, lecz po to się je, aby żyć, Siłę argumentu zawsze można zastąpić argumentem siły.
SJP.pl
Wikipedia
1. przeciwdziałający metabolizmowi;
2. dotyczący antymetaboli
SJP.pl
związek chemiczny zastępujący właściwe metabolity w procesach biochemicznych, stosowany jako środek owadobójczy i chwastobójczy
Antymetabolit – związek chemiczny zaburzający przebieg określonego szlaku metabolicznego wewnątrz komórki poprzez wyparcie naturalnie występującego metabolitu. Zwykle cechuje się dużym podobieństwem strukturalnym, umożliwiającym zajęcie identycznego miejsca aktywnego w enzymie docelowym. W przeciwieństwie do typowego substratu katalizowana reakcja nie przebiega poprawnie, w następstwie trwale unieczynniając białko enzymatyczne lub wytwarzając produkt o nieprawidłowej budowie. Wywierany efekt jest w znacznym stopniu nieswoisty, przez co zostaje zakłócone funkcjonowanie wszystkich komórek przeprowadzających daną reakcję.
SJP.pl
Wikipedia
powtórzenie tych samych składników wyrażenia w innym porządku i w zmienionych związkach gramatycznych, tworzące w rezultacie konstrukcję o dwóch członach zróżnicowanych znaczeniowo, choć wypełnionych jednakowymi słowami; antymetabola
Antymetabola (gr. ἀντιμεταβολή antimetabolḗ) lub antymetateza (gr. ἀντιμετάθεσις antimetáthesis), lub antymetalepsja (gr. ἀντιμετάληψις antimetálēpsis), commutatio (łac. commūtātiō) – figura retoryczna polegająca na powtórzeniu członu wypowiedzi w odwrotnym szyku, np. Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie; Nie po to się żyje, aby jeść, lecz po to się je, aby żyć, Siłę argumentu zawsze można zastąpić argumentem siły.
SJP.pl
Wikipedia
przeciwdziałający miażdżycy
SJP.pl
1. zwalczający, piętnujący prostactwo, ciasnotę umysłową i małostkowość; antykołtuński, przeciwkołtuński;
2. wymierzony przeciwko zamożnym mieszkańcom miast
SJP.pl
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Mikronezji i Mikronezyjczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antymikronezyjskiej (1.1)
Wiktionary
osoba postulująca zaprzestanie zbrojeń i zlikwidowanie stałej armii
SJP.pl
występujący przeciwko militaryzmowi
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko militaryzmowi, przeciwny militaryzmowi; związany z antymilitaryzmem
SJP.pl
Wiktionary
Antymilitaryzm, ruch antywojenny – doktryna zwykle znajdowana wśród ruchów lewicowych. Opiera się na krytycznej ocenie polityki imperializmu i państw narodowych. Kojarzona z ruchami komunistycznymi, będących częścią I i II Międzynarodówki, nie jest jednak domeną tylko tych ruchów.
Wikipedia
hamujący podział komórek na drodze mitozy
przymiotnik
(1.1) biol. hamujący mitozę
SJP.pl
Wiktionary
lek hamujący podział komórek, używany głównie w leczeniu chorób nowotworowych; cytostatyk, lek antymitotyczny, lek cytostatyczny, lek onkostatyczny
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi państwu Myanmar i Myanmarczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antymjanmarskiej (1.1)
Wiktionary
chroniący przed molami, stosowany przeciwko molom; przeciwmolowy
SJP.pl
pierwiastek chemiczny o symbolu Sb, kruchy metal, składnik czcionek i stopów używanych do produkcji łożysk
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Sb i liczbie atomowej 51;
Antymon (Sb, łac. stibium) – pierwiastek chemiczny z grupy metaloidów.
Występuje w czterech odmianach alotropowych: żółtej, srebrzystobiałej (antymon metaliczny), czarnej i wybuchowej. Znany od starożytności.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Monako i Monakijczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antymonakijskiej (1.1)
Wiktionary
występujący przeciwko monarchii, zwalczający monarchię
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który sprzeciwia się politycznemu monarchizmowi
(1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec monarchizmu
SJP.pl
Wiktionary
związek antymonu; np. dyskrazyt
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Mongolii i Mongołom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antymongolskiej (1.1)
Wiktionary
sól kwasu antymonowego
SJP.pl
minerał, siarczek antymonu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. pospolity minerał z grupy siarczków, siarczek antymonu;
Antymonit – pospolity minerał z grupy siarczków.
Nazwa pochodzi z gr. anthemon – kwiat; i z późnogrec. antimonion – wykwit, nawiązując do tworzonych przez niego przypominających kwiaty szczotek krystalicznych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
skierowany do zwalczania praktyk monopolistycznych, występujący przeciwko takim praktykom (np. przepisy antymonopolistyczne, działania antymonopolistyczne); antymonopolowy
przymiotnik
(1.1) zob. antymonopolowy.
SJP.pl
Wiktionary
skierowany do zwalczania praktyk monopolistycznych, występujący przeciwko takim praktykom (np. urząd antymonopolowy, działania antymonopolowe); antymonopolistyczny
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko istniejącym monopolom, mający nie dopuścić do skupienia większości rynku w jednym ręku
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) techn. met. nanoszenie na powierzchnię metali warstwy antymonu
Wiktionary
bezbarwny, silnie trujący gaz o nieprzyjemnym zapachu; podczas ogrzewania rozkłada się wybuchowo na antymon i wodór; stybina
Antymonowodór, SbH
3 – nieorganiczny związek chemiczny antymonu i wodoru. Bezbarwny, toksyczny gaz o nieprzyjemnym zapachu. Ogrzewany rozkłada się na pierwiastki składowe:
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: antymon
przymiotnik
(1.1) chem. dotyczący antymonu, zawierający antymon
SJP.pl
Wiktionary
nieorganiczny rodnik złożony z antymonu i tlenu
SJP.pl
zniechęcający do działania
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko Mozambikowi, niechętny wobec Mozambiku
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Mozambikowi i Mozambijczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antymozambijskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Mołdawii i Mołdawianom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antymołdawskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Murzynom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antymurzyńskiej (1.1)
Wiktionary
przeciwstawiający się muzułmanom
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko islamowi
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj wyróżnienia dla najsłabszych wytworów sztuki, np. Złota Malina dla najgorszego filmu
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Namibii i Namibijczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antynamibijskiej (1.1)
Wiktionary
zapobiegający napadom rabunkowym lub padaczkowym; przeciwnapadowy
SJP.pl
przeciwdziałający handlowi i rozprzestrzenianiu się narkotyków
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko spożyciu, wytwarzaniu i obrotowi narkotykami
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest antynarodowe; cecha tych, którzy są antynarodowi
Wiktionary
sprzeczny z interesami narodu, wrogi narodowi
przymiotnik
(1.1) wrogi narodowi; działający na szkodę na narodu
SJP.pl
Wiktionary
zwolennik antynatalizmu (stanowiska filozoficznego przypisującego negatywną wartość ludzkiej prokreacji)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) filoz. zwolennik antynatalizmu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) filoz. zwolenniczka antynatalizmu
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób antynatalistyczny
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) filoz. dotyczący antynatalizmu, właściwy antynatalizmowi
(1.2) polit. socjol. związany z dążeniem do zmniejszenia tempa przyrostu naturalnego
Wiktionary
stanowisko filozoficzne przypisujące negatywną wartość ludzkiej prokreacji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) filoz. stanowisko przypisujące negatywną wartość ludzkiej prokreacji;
Antynatalizm – stanowisko etyczne przypisujące negatywną wartość ludzkiej prokreacji. Antynataliści argumentują, że ludzie powinni zrezygnować z prokreacji, ponieważ jest ona moralnie zła. Niektórzy antynataliści uznają za moralnie złe także powstawanie innych czujących istot. Do antynatalizmu prowadzić mogą różne etyczne podstawy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciw rodzeniu się dzieci
Wiktionary
przeciwny organizacji NATO
SJP.pl
zwalczający naturalizm, występujący przeciwko naturalizmowi
SJP.pl
kierunek przeciwstawiający się naturalizmowi, reprezentowanemu poprzez myśl pozytywistyczną
Antynaturalizm – kierunek w metodologii nauki przeciwstawiający się charakterystycznemu dla pozytywizmu naturalizmowi.
Antynaturalizm głosi postulat odmienności metod badań w naukach społecznych i humanistycznych od metod stosowanych na gruncie nauk przyrodniczych, które zostały przejęte od nauk ścisłych.
Reprezentanci tego kierunku to (m.in.) Wilhelm Dilthey, Wilhelm Windelband, Heinrich Rickert, Max Weber czy Clifford Geertz.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
sprzeczny z nauką
przymiotnik
(1.1) sprzeczny ze stanowiskiem nauki
(1.2) odrzucający metodę naukową
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Nauru i Nauruańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antynaurańskiej (1.1)
Wiktionary
SJP.pl
zwalczający nazizm, przeciwny nazizmowi
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi nazizmowi i nazistom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antynazistowskiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
Antyfaszyzm – ruch polityczny przeciwny ideologii faszystowskiej. Powstał z inspiracji środowisk lewicowych w latach 20. XX wieku, jako odpowiedź na formowanie się ruchu faszystowskiego we Włoszech (m.in. organizacja Śmiałkowie Ludu). Z czasem ruch antyfaszystowski stawał się reakcją na rosnącą popularność faszyzmu w innych krajach. W latach 30. powstał w Niemczech Front Żelazny, a następnie odrębna organizacja Akcja antyfaszystowska. Z kolei w Hiszpanii idee sprzeciwu wobec faszyzmu reprezentowali ochotnicy z Brygad Międzynarodowych. W II Rzeczypospolitej natomiast ruch antyfaszystowski skupiony był przede wszystkim wokół Polskiej Partii Socjalistycznej (m.in. Akcja Socjalistyczna) czy Bundu. Walkę o usunięcie z życia publicznego praktyk faszyzmu, ogłosili w Grecji, w latach 1946–1949, partyzanci Demokratycznej Armii Grecji.
Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Nepalowi i Nepalczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antynepalskiej (1.1)
Wiktionary
anilinowy związek farmaceutyczny, stosowany jako lek (proszek) przeciwbólowy
SJP.pl
cząstka mająca wszystkie właściwości takie jak neutrino, z wyjątkiem liczby leptonowej
Neutrino (ν) – cząstka elementarna należąca do leptonów. Jest posiadającym masę spoczynkową fermionem o spinie równym ½ i zerowym ładunku elektrycznym. Neutrina są cząstkami podstawowymi w modelu standardowym. Powstają w reakcjach rozpadu β+
, rozpadu mionu, rozpadu pionu i rozpadu taonu, na przykład neutrino elektronowe (νe) podczas rozpadu 116C:
SJP.pl
Wikipedia
antycząstka neutronu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fiz. cząstka elementarna będąca antycząstką neutronu;
Antyneutron – antycząstka neutronu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przeciwny Niemcom; przeciwniemiecki
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Niemcom
(1.2) taki, który jest przejawem wrogości wobec Niemców
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko niewolnictwu, działający przeciw niewolnictwu
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Nigrowi i Nigerczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antynigerskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Nigerii i Nigeryjczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antynigeryjskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Nikaragui i Nikaraguańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antynikaraguańskiej (1.1)
Wiktionary
pomagający w walce z nałogiem palenia papierosów ze względu na szkodliwość nikotyny; przeciwnikotynowy, przeciwtytoniowy, antytytoniowy
przymiotnik
(1.1) zwalczający palenie tytoniu, przeznaczony do walki z nałogiem tytoniowym
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Niue i Niueńczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyniuańskiej (1.1)
Wiktionary
1. sprzeczność;
2. w logice: rozumowanie pozornie uzasadniające parę zdań sprzecznych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) log. filoz. sprzeczność, wykluczenie się dwóch twierdzeń, mimo że osobno zdają się być prawdziwe;
Antynomia (gr. antinomia – sprzeczność praw) – logiczna sprzeczność, paradoks, zdanie logiczne bądź rozumowanie dedukcyjne, które prowadzi do sprzeczności.
Termin używany w logice, epistemologii.
Przykład: antynomia klas samozwrotnych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
sprzeczny, przeciwstawny; antynomijny
przymiotnik
(1.1) wewnętrznie sprzeczny, przeciwstawny
SJP.pl
Wiktionary
sprzeczny, przeciwstawny; antynomiczny
przymiotnik
(1.1) zob. antynomiczny.
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) filozofia mówiąca, że wierzący nie potrzebuje praw jeśli kieruje się chrześcijańską miłością
Antynomizm (gr. αντι 'przeciwko' i νομος 'reguła, zasada, prawo') to pojęcie filozoficzne oznaczające wewnętrzną sprzeczność.
W teologii antynomizm naucza, że Dekalog nie powinien być normą dla chrześcijan, gdyż skoro jedynym motywem postępowania chrześcijanina ma być miłość do Chrystusa, wobec tego prawo jest niepotrzebne.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Norwegii i Norwegom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antynorweskiej (1.1)
Wiktionary
SJP.pl
zapobiegający nowotworom, stosowany przeciw nowotworom; przeciwnowotworowy
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Nowej Zelandii i Nowozelandczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antynowozelandzkiej (1.1)
Wiktionary
rzadko: przeciwdziałający nudzie
SJP.pl
przeciwny produkcji i rozprzestrzenianiu broni nuklearnej (np. demonstracje antynuklearne, konwencja antynuklearna)
przymiotnik
(1.1) polit. skierowany przeciwko wykorzystaniu energii jądrowej
(1.2) polit. skierowany przeciwko wykorzystaniu, badaniu czy rozmieszczaniu broni jądrowej
SJP.pl
Wiktionary
niechętny lub wrogi obywatelom
SJP.pl
zapobiegający powstawaniu odblasków; antyrefleksowy
SJP.pl
zapobiegający odleżynom, leczący odleżyny; przeciwodleżynowy
SJP.pl
przeciwdziałający odorowi, smrodowi
SJP.pl
przeciwdziałający odprężeniu psychicznemu, relaksacji
SJP.pl
eliminujący powstawanie odprysków; przeciwodpryskowy
SJP.pl
służący do niszczenia okrętów wojskowych; przeciwokrętowy
SJP.pl
SJP.pl
przeciwdziałający utlenianiu się pierwiastków i związków chemicznych
przymiotnik
(1.1) taki, który przeciwdziała utlenianiu się pierwiastków i związków
SJP.pl
Wiktionary
związek chemiczny łatwo ulegający utlenianiu i chroniący inne substancje przed utlenianiem; antyutleniacz, przeciwutleniacz
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zob. przeciwutleniacz.
Przeciwutleniacze (antyoksydanty, antyutleniacze) – grupa związków chemicznych, które same występując w małych stężeniach (w porównaniu z substancją podlegającą utlenianiu), wstrzymują lub opóźniają proces utleniania danej substancji. Każdy przeciwutleniacz może występować w roli prooksydanta.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Omanowi i Omańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyomańskiej (1.1)
Wiktionary
gen działający hamująco na procesy namnażania komórek przez organizmy, uniemożliwiający powstawanie niektórych nowotworów; gen supresorowy
Antyonkogen, inaczej gen supresorowy – gen działający hamująco na procesy proliferacji komórkowej (geny bramkowe) bądź stabilizująco na procesy utrzymujące stabilność genetyczną komórki (geny opiekuńcze).
Czasem geny tej grupy są określane jako recesywne onkogeny, gdyż ich rola w procesie karcynogenezy ujawni się dopiero po inaktywacji obu alleli danego antyonkogenu.
SJP.pl
Wikipedia
niechętny lub wrogi Ormianom
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Ormianom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyormiańskiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Osetii i Osetyjczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyosetyjskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Imperium Osmańskiemu i Osmańczykom
(1.2) taki, który jest przeciwny dynastii Osmanów
(1.3) taki, który jest przejawem postawy antyosmańskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Pakistanowi i Pakistańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antypakistańskiej (1.1)
Wiktionary
przeciwnik palenia papierosów
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Palau i Palauańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antypalauskiej (1.1)
Wiktionary
przeciwstawiający się Palestynie lub Palestyńczykom
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Palestynie i Palestyńczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antypalestyńskiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Panamie i Panamczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antypanamskiej (1.1)
Wiktionary
zapobiegający lub przeciwdziałający panice
SJP.pl
osoba występująca przeciw panującemu systemowi władzy lub interesom państwa; antysystemowiec
SJP.pl
SJP.pl
skierowany przeciwko interesom państwa; przeciwpaństwowy, antykrajowy, antyrządowy, przeciwrządowy
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który sprzeciwia się instytucji państwa i państwowości
(1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec państwa i państwowości
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. kośc. zob. antypapież.
Wiktionary
pomagający w walce z nałogiem palenia papierosów; antynikotynowy, przeciwnikotynowy, przeciwtytoniowy, antytytoniowy
SJP.pl
skierowany przeciwko papieżowi; przeciwpapieski
przymiotnik
(1.1) rel. skierowany przeciwko papiestwu lub papieżowi i ich polityce, poglądom, nauczaniu itp.
SJP.pl
Wiktionary
papież wybrany przez grono skupione wokół biskupów nieuznających tego, który został już wybrany
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) kośc. osoba powołana na tron papieski nieprawnie, za pontyfikatu legalnego papieża lub w czasie, gdy urząd papieski był nieobsadzony;
Antypapież (łac. antipapa) – osoba powołana przez grupę duchowieństwa na tron papieski nieprawnie, za pontyfikatu legalnego papieża lub w czasie, gdy urząd papieski był nieobsadzony (sede vacante).
Antypapieże wybierani byli najczęściej wskutek sporów teologicznych (np. Hipolita powołano w czasie sporów wokół sabelianizmu) lub politycznych (np. Paschalis obsadził tron papieski dzięki przekupieniu niezwykle wpływowego wówczas arcybiskupa Rawenny). Gdy zaczęło kształtować się Państwo Kościelne i rosło jego znaczenie polityczne, coraz częściej spory wokół powołania papieża były odbiciem walki o wpływy różnych stronnictw czy rodów. Pomimo wprowadzenia w 1059 roku zasady powoływania papieży przez kolegium kardynalskie, sytuacja nie uległa zmianie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przeciwnik papieża
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Papui-Nowej Gwinei
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antypapuańskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Paragwajowi i Paragwajczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyparagwajskiej (1.1)
Wiktionary
wroga postawa wobec parlamentaryzmu
SJP.pl
występujący, skierowany przeciwko partii (organizacji politycznej)
SJP.pl
występujący przeciwko partyzantce, partyzantom; przeciwpartyzancki
SJP.pl
Antypas – imię męskie pochodzenia greckiego, stanowiące skróconą formę imienia Antypater, oznaczającego „podobny do ojca”. Patronem tego imienia jest św. Antypas, zm. w Azji Mniejszej.
W innych językach:
Wikipedia
prąd powietrzny płynący w wysokich warstwach atmosfery w strefie zwrotnikowej, ponad pasatem, w przeciwnym do niego kierunku
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) meteorol. geogr. ciepły, stały wiatr, wiejący w strefie równikowej na wysokości 2000-3000 metrów;
Antypasat – umiarkowanie ciepły, stały prąd powietrza o kierunku zachodnim, wiejący w strefie równikowej na wysokości 2000-3000 metrów, transportujący gorące powietrze od równika w kierunku zwrotników, gdzie na skutek obrotowego ruchu Ziemi zmienia kierunek na wschodni i spływa w dół, po czym jako pasat wraca w kierunku równika.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z wiatrem strefy międzyzwrotnikowej - antypasatem
SJP.pl
dawniej: przekąska podawana przed daniem głównym; przystawka
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. napój lub potrawa podawane przed daniem głównym dla zaostrzenia apetytu
SJP.pl
Wiktionary
Wikipedia
1. uczucie wstrętu, niechęci, odrazy do kogoś lub czegoś;
2. osoba, do której się czuje niechęć
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) niechęć do kogoś
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) sprzeciwiający się patriotyzmowi
Wiktionary
Antypatriotyzm – postawa etyczna lub polityczna odrzucająca patriotyzm.
Wikipedia
stopień wyższy od przymiotnika: antypatyczny; bardziej antypatyczny
SJP.pl
cecha osoby wywołującej u innych uczucie niechęci, wstrętu, odrazy; niesympatyczność, nieprzyjemność
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co antypatyczne
SJP.pl
Wiktionary
budzący uczucie wstrętu, odrazy, niechęci, np. antypatyczna osoba, antypatyczny wygląd; odpychający, niesympatyczny, nieprzyjemny
przymiotnik
(1.1) budzący odrazę, niechęć
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: antypatia
SJP.pl
Antypedagogika – nurt we współczesnej pedagogice negujący formę wychowania opierającą się na zasadzie „sterowania” życiem dziecka.
Wikipedia
skierowany przeciwko zasadom i siłom partyjnym PRL-u
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko zasadom ustrojowym PRL-u oraz ówczesnej władzy
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Persji i Persom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyperskiej (1.1)
Wiktionary
hamujący wydzielanie potu
SJP.pl
kosmetyk hamujący wydzielanie potu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) farm. kosmet. środek zapobiegający nadmiernemu poceniu;
Antyperspirant (łac. perspirare – „przewiewać, oddychać przez coś”) – kosmetyk mający na celu zmniejszanie wydzielania potu i w ten sposób zwalczanie nieprzyjemnego zapachu ciała poprzez naniesienie go bezpośrednio na pocące się części ciała. Działanie antyperspirantów opiera się na zawartości soli glinu. Dostępne na rynku preparaty różnią się ich stężeniem i w związku z tym skutecznością i częstotliwością stosowania.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Peru i Peruwiańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyperuwiańskiej (1.1)
Wiktionary
Antyperystaltyka – aktywność motoryczna w przewodzie pokarmowym, która powoduje wsteczne (odwrotnie niż w perystaltyce) przesuwanie pokarmu ku jamie ustnej (np. podczas wymiotów). Fizjologiczna antyperystaltyka dwunastnicy ułatwia mieszanie się treści pokarmowej.
Wikipedia
płynny preparat chemiczny stosowany przeciw chwastom
SJP.pl
odpowiednik pierwiastka chemicznego złożony z antymaterii
Antypierwiastek – pierwiastek składający się z antyatomów (atomów antymaterii). Obecnie jedynym uzyskanym na znaczącą skalę antypierwiastkiem jest antywodór. Antyhel-3 uzyskany został już w latach 1970. na terenie ZSRR, zaś 24 kwietnia 2011 r. w wielkim zderzaczu hadronów po raz pierwszy zaobserwowano antyhel-4.
SJP.pl
Wikipedia
skierowany przeciwko piratom (komputerowym)
przymiotnik
(1.1) przeciwdziałający piractwu – nielegalnemu kopiowaniu i rozpowszechnianiu nagrań muzycznych, filmów itp.; zwalczający piracką działalność
SJP.pl
Wiktionary
substancja zmniejszająca palność (np. gumy); opóźniacz palenia
SJP.pl
syntetyczny środek przeciwbólowy, przeciwgorączkowy i przeciwzapalny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. farm. organiczny związek chemiczny stosowany jako syntetyczny środek o właściwościach przeciwbólowych, przeciwgorączkowych i przeciwzapalnych, zaliczany do grupy pirazolonów;
Fenazon, antypiryna (łac. Phenazonum) – organiczny związek chemiczny z grupy pirazolonów, stosowany jako syntetyczny środek o działaniu przeciwbólowym, przeciwgorączkowym, przeciwzapalnym. Do lecznictwa został wprowadzony przez niemieckiego farmakologa Wilhelma Filehnego. Znakowany jodem 131 był używany w medycynie nuklearnej do oznaczania przestrzeni wody ustrojowej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przeciwny Prawu i Sprawiedliwości, niepopierający Prawa i Sprawiedliwości
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który się sprzeciwia PiS-owi
(1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec PiS-u
SJP.pl
Wiktionary
1. krzew rosnący w Europie i zachodniej Azji, uprawiany jako roślina ozdobna, żywopłotowa a także do wyrobu lasek i fajek; wiśnia wonna,
2. przedmiot zrobiony z drewna tego krzewu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. wiśnia wonna, nazwa systematyczna|Cerasus mahaleb|L.|ref=tak.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: antypka
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) pot. taki, który się sprzeciwia Platformie Obywatelskiej
(1.2) pot. taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec Platformy Obywatelskiej
Wiktionary
białkowy inhibitor plazminy, znajdujący się m.in. w osoczu
SJP.pl
pocisk przeznaczony do zwalczania pocisków nieprzyjaciela; przeciwpocisk, antyrakieta, przeciwrakieta
SJP.pl
1. mieszkaniec antypodów (przeciwległych krańców Ziemi)
2. przenośnie o człowieku o skrajnie odmiennych poglądach w stosunku do porównywanej osoby
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec przeciwległych obszarów na kuli ziemskiej
(1.2) przen. człowiek o krańcowo różnym sposobie myślenia i odmiennych cechach charakteru w stosunku do innej porównywanej osoby
SJP.pl
Wiktionary
dotyczący antypodów; znajdujący się po przeciwnej stronie kuli ziemskiej
SJP.pl
1. przeciwległe krańce Ziemi;
2. przenośnie o skrajnie odmiennych poglądach, postawach, kierunkach politycznych, artystycznych itp.;
3. komórki powstające w woreczku zalążkowym u roślin okrytonasiennych na biegunie przeciwnym do bieguna zawierającego komórkę jajową i synergidy
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) geogr. obszar położony po przeciwnej stronie kuli ziemskiej;
Antypody (gr. αντίποδες (antipodes) – „naprzeciw stopy”) – punkt na powierzchni Ziemi, który w stosunku do określonego punktu jest położony dokładnie po drugiej stronie planety, tj. na drugim końcu jej średnicy. Potocznie termin ten używany jest w szerszym znaczeniu i używany jest w stosunku do wszystkich obszarów na półkuli południowej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest antypodyczne; cecha tych, którzy są antypodyczni
Wiktionary
1. skrajnie odmienny, krańcowo różny, np. antypodyczne tendencje w sztuce;
2. znajdujący się po przeciwnej stronie kuli ziemskiej
SJP.pl
SJP.pl
poetyka nowej literatury postulująca odrzucenie poetyki tradycyjnej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) liter. poetyka stanowiąca zaprzeczenie tradycyjnej poetyki
SJP.pl
Wiktionary
pragnący wojny
przymiotnik
(1.1) stanowiący zagrożenie dla pokoju, zmierzający do zachwiania pokoju
SJP.pl
Wiktionary
skierowany przeciwko policji, policjantom
SJP.pl
przeciwnik władz państwowych, zwłaszcza rządu
SJP.pl
wrogość wobec narodu lub państwa polskiego; polonofobia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) niechętny stosunek do Polaków i polszczyzny
Antypolonizm (także: polonofobia) – termin określający zbiorowo wszelkie uprzedzenia, dyskryminację, niechęć i postawy wrogości wobec Polaków. Historycznym odpowiednikiem antypolonizmu jest polakożerstwo, określenie używane w XIX w. wobec antypolskiej polityki Ottona von Bismarcka.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
niechętny lub wrogi Polakom, Polsce
przymiotnik
(1.1) wymierzony przeciwko Polakom, dyskryminujący Polaków
Antypolonizm (także: polonofobia) – termin określający zbiorowo wszelkie uprzedzenia, dyskryminację, niechęć i postawy wrogości wobec Polaków. Historycznym odpowiednikiem antypolonizmu jest polakożerstwo, określenie używane w XIX w. wobec antypolskiej polityki Ottona von Bismarcka.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) na sposób antypolski
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest antypolskie; cecha tych, którzy są antypolscy
SJP.pl
Wiktionary
Antyport – forma transportu aktywnego wtórnego przez błony biologiczne. W antyporcie przemieszczenie jednej substancji (jonu lub cząsteczki, np. metabolitu) do wnętrza określonego przedziału zachodzi równocześnie z usuwaniem drugiej substancji z tego przedziału.
Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Portoryku lub Portorykańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyportorykańskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Portugalii i Portugalczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyportugalskiej (1.1)
Wiktionary
SJP.pl
chroniący przed poślizgiem; przeciwpoślizgowy, przeciwślizgowy
przymiotnik
(1.1) przeciwdziałający ślizganiu, zabezpieczający przed poślizgiem
SJP.pl
Wiktionary
odmiana powieści zrywająca z tradycyjnymi regułami tego gatunku, zwłaszcza z ciągłością czasową fabuły; nouveau roman, nowa powieść
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) liter. rodzaj powieści, który zrywa z tradycyjnymi regułami tego gatunku
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przeciwny zbrojnemu wystąpieniu w imię wolności
SJP.pl
zespół doktryn filozoficznych odrzucających pozytywistyczne zasady uprawiania nauk
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Korei Północnej
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antypółnocnokoreańskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi RPA
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antypołudniowoafrykańskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który się sprzeciwia politycznej prawicy
(1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec prawicy
Wiktionary
występujący przeciwko prezydentowi; przeciwny prezydentowi
SJP.pl
nieprzyjaźnie nastawiony do klasy społecznej złożonej z robotników
SJP.pl
przeczący oficjalnej propagandzie
SJP.pl
substancja hamująca aktywność proteaz; inhibitor proteazy
SJP.pl
skierowany, wymierzony przeciwko polityce ochrony produkcji i handlu krajowego
SJP.pl
antycząstka protonu, cząstka elementarna przeciwstawna do protonu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fiz. cząstka elementarna będąca antycząstką protonu;
Antyproton – cząstka elementarna będąca antycząstką protonu — różniąca się od niego głównie odwrotnym ładunkiem elektrycznym, momentem magnetycznym, i liczbą barionową — lecz mająca tę samą masę i czas życia.
Antyproton według Modelu Standardowego jest cząstką złożoną, zaliczaną do hadronów, a ściślej barionów, i jest zbudowana z trzech antykwarków: dwóch antykwarków górnych "{\bar {u}}" i jednego antykwarka dolnego "{\bar {d}}" (układ '{\bar {u}}{\bar {u}}{\bar {d}}) związanych silnym oddziaływaniem przenoszonym przez gluony.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pochodna kumaryny, związek powstający w zgniłej koniczynie; melitoksyna, dikumarol, antywitamina K
SJP.pl
proza przeciwstawiająca się tradycyjnym schematom i konwencjom
SJP.pl
przeciwstawiający się przemocy
przymiotnik
(1.1) neol. polit. mający na celu ukrócenie przemocy w rodzinie, mający nieść pomoc ofiarom przemocy
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
przeciwdziałający powstawaniu przepięć; przeciwprzepięciowy
SJP.pl
zły przykład
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ruch społeczny i intelektualny skierowany przeciwko psychiatrii, jej założeniom i metodom
Antypsychiatria – ruch społeczny i intelektualny oparty na poglądzie, że leczenie psychiatryczne jest częściej szkodliwe niż pomocne pacjentom. Wśród zastrzeżeń do psychiatrii wymieniane są m.in. stosowanie technik o małej skuteczności a dużej szkodliwości. Częściej jednak aktywiści skupiają się na filozoficznych i etycznych obawach dotyczących zarówno natury psychiatrii, jak i jej praktyk.
Wiktionary oraz Wikipedia
przeciwstawny psychologizmowi
SJP.pl
kierunek w filozofii, naukach społecznych i literaturze przeciwstawiający się psychologizmowi
Antypsychologizm (z gr. anti – przeciw, psyche – dusza, logos – nauka) – stanowisko opozycyjne wobec psychologizmu, zapoczątkowane z końcem XIX wieku, a upowszechnione w XX wieku.
SJP.pl
Wikipedia
1. kolce przeciwko ptakom, montowane na parapetach, gzymsach itp.;
2. sztuczny ptak drapieżny na szybach, ekranach itp., odstraszający inne ptaki
SJP.pl
niechętny, wrogi Władimirowi Putinowi
SJP.pl
zmniejszający agregację płytek krwi i przeciwdziałający powstawaniu zakrzepów; przeciwpłytkowy
SJP.pl
radar ustawiony na zakłócanie pracy innego radaru
Antyradar – urządzenie służące do informowania kierowcy o tym, że na jego drodze znajduje się radar lub fotoradar.
Urządzenie to posiada wbudowany wykrywacz fal wysyłanych przez radary oraz fotoradary w pasmach: X, K, Ka, Ku, SWKa. Nowoczesne antyradary informują również o pomiarze dokonywanym z fotoradarów ukrytych w samochodach znajdujących się przed samochodem wyposażonym w antyradar (lub przy bardziej zaawansowanych urządzeniach nawet za samochodem).
SJP.pl
Wikipedia
zakłócający działanie radaru, niszczący radar albo ostrzegający o obecności radaru; przeciwradarowy
SJP.pl
rozgłośnia radiowa
Antyradio – polska komercyjna rozgłośnia radiowa o ponadregionalnym zasięgu, należąca do spółki radiowej Eurozet.
Radio rozpoczęło działalność w 2005 roku. Początkowo funkcjonowało jako sieć stacji lokalnych, obejmując zasięgiem wyłącznie największe aglomeracje. Od lutego 2015 – za sprawą ponadregionalnej koncesji – emituje program w 17 miastach Polski.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi ZSRR
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyradzieckiej (1.1)
Wiktionary
SJP.pl
rakieta służąca do zestrzeliwania innych rakiet; przeciwrakieta, przeciwpocisk, antypocisk
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wojsk. rakieta przystosowana do zwalczania innych rakiet, głównie rakiet balistycznych
Rakietowy pocisk antybalistyczny – pocisk o napędzie rakietowym służący przede wszystkim do zwalczania innych pocisków rakietowych we wszystkich fazach ich lotu (Boost Phase, Midcourse Phase, Terminal Phase: upper tier i lower tier) np. pocisków balistycznych, manewrujących, niektóre (fazy terminalnej) mają możliwości też przeciwlotnicze mogąc zestrzeliwać: myśliwce, uzbrojone jak i nie bezpilotowe aparaty latające oraz śmigłowce (np. Patriot PAC-3), a nawet (każdej fazy) satelity na orbicie okołoziemskiej (np. Kinetic Energy Interceptor, Ground Based Interceptor czy Standard Missile 3 Block IA). Obecnie nowoczesne pociski antyrakietowe w większości są wyposażone w Głowica bojowa technologii hit-to-kill np. min.: GBI, KEI, SM-3, Patriot PAC-3, THAAD, PAD, AAD ale są też nowoczesne pociski z głowicą wybuchową np. Arrow 2, AMRAAM czy SM-6 ERAM. Pociski przeciwbalistyczne starego typu są uzbrojone w głowicę odłamkową np. MIM-104 Patriot oraz atomową: XLIM-49 Nike-Zeus, Sprint i Spartan czy A-350. Obecnie rzadko używa się głowic jądrowych do niszczenia innych głowic np. 53T6, 51T6 służące do ochrony w fazie terminalnej Moskwy, jest to spowodowane tworzeniem się szkodliwego dla zdrowia i środowiska promieniowania jądrowego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zwalczający rakiety, chroniący przed rakietami nieprzyjaciela; przeciwrakietowy
SJP.pl
SJP.pl
przeciwdziałający rozwojowi raka; przeciwrakowy
SJP.pl
oprawa rysunku, zdjęcia itp. składająca się z szyby i tekturowej podkładki połączonych zaciskami
Antyrama (gr. anti – przeciw, odwrotny) – rodzaj oprawy służący do umieszczania w niej płaskich obrazków, zdjęć itp. Nazwa odnosi się do wyglądu, przypominającego pozostałość po usunięciu ramy z obrazu. Antyrama usztywnia dzieło, chroni je przed zniszczeniem i nadaje schludny, estetyczny wygląd. Umożliwia również zawieszenie na ścianie.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
przeciwny rasizmowi, zwalczający rasizm
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko rasizmowi
SJP.pl
Wiktionary
postawa lub pogląd przeciwstawiający się rasizmowi
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ruch społeczny, postawa lub pogląd sprzeciwiający się rasizmowi
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
kierunek w literaturze i sztuce przeciwstawiający się realizmowi
Antyrealizm - przeciwieństwo realizmu epistemologicznego. Przekonanie, że świat zewnętrzny niezależny od podmiotu poznającego nie istnieje, a przynajmniej jest zupełnie inny niż podmiotowi poznającemu się wydaje.
SJP.pl
Wikipedia
przeciwdziałający recesji
przymiotnik
(1.1) polit. ekon. mający zlikwidować albo złagodzić skutki recesji
SJP.pl
Wiktionary
specjalna, cienka powłoka na soczewkach (szkłach) okularowych, redukująca powstające na nich odblaski i odbicia; powłoka antyrefleksyjna
SJP.pl
przeciwdziałający powstawaniu refleksów; antyodblaskowy
SJP.pl
redukujący odblaski, odbicia
SJP.pl
osoba hamująca reformy, przeciwnik reform
SJP.pl
przeciwny wprowadzeniu reform
SJP.pl
SJP.pl
sprzeciwiający się wprowadzaniu reform ustrojowych, społecznych i gospodarczych
SJP.pl
najgorszy wynik
SJP.pl
to, co godzi w podstawowe wartości religijne
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. to, co jest wrogie religii
Antyreligia – 1. w religioznawstwie: pojęcie bliskoznaczne terminowi "pseudoreligia" – przedrostek "anty-" (z gr. "przeciw") wskazuje występowanie cech, które stoją w jawnej opozycji do religii, w zasadzie wykluczając spełnianie jej kryteriów; 2. postawa społeczna polegająca na sprzeciwie wobec wszelkiej religii.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek sposobu
(1.1) wyrażając wrogość wobec religii
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) postawa, ideologia, polityka itp. wrogie względem religii
Wiktionary
skierowany przeciwko religii
przymiotnik jakościowy
(1.1) skierowany przeciwko religii, niechętny wobec religii
SJP.pl
Wiktionary
występujący przeciw rządom republikańskim, zwalczający republikę
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który się sprzeciwia politycznemu republikanizmowi
(1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec republikanizmu
SJP.pl
Wiktionary
stosowany przeciw reumatyzmowi, leczący reumatyzm; przeciwreumatyczny, przeciwgośćcowy
przymiotnik
(1.1) zob. przeciwreumatyczny.
SJP.pl
Wiktionary
przeciwny rewolucji (np. działania antyrewolucyjne, wiersz antyrewolucyjny)
przymiotnik
(1.1) polit. wrogi rewolucji; występujący przeciwko rewolucji
SJP.pl
Wiktionary
przeciwny reżimowi, zwalczający reżim (np. front antyreżimowy); antyreżymowy
przymiotnik
(1.1) wrogi, nieprzyjazny rządowi (reżimowi), walczący przeciw rządowi
SJP.pl
Wiktionary
przeciwny reżymowi, zwalczający reżym (np. front antyreżymowy); antyreżimowy
przymiotnik
(1.1) zob. antyreżimowy.
SJP.pl
Wiktionary
skierowany przeciwko robotnikom
SJP.pl
zachowanie antyrodzinne
SJP.pl
skierowany przeciwko rodzinie i jej interesom
przymiotnik
(1.1) wymierzony przeciwko rodzinie, skierowany przeciwko interesom rodziny
SJP.pl
Wiktionary
przeciwnik rojalizmu
SJP.pl
SJP.pl
przeciwstawiający się rządom monarchicznym, występujący przeciwko rojalistom i rojalizmowi
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który się sprzeciwia rojalizmowi
(1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec rojalizmu
SJP.pl
Wiktionary
zwalczający romantyzm, przeciwstawiający się romantyzmowi
SJP.pl
przeciwnik romantyzmu
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Romom, Cyganom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyromskiej (1.1)
Wiktionary
hydrazyd kwasu maleinowego; regulator wzrostu roślin, stosowany w przechowalnictwie warzyw i do hamowania wzrostu drzew
Hydrazyd maleinowy – organiczny związek chemiczny, hydrazyd kwasu maleinowego, regulator wzrostu roślin. Stosowany jako inhibitor wzrostu drzew oraz do przechowywania warzyw, na przykład ziemniaków lub cebuli.
Występuje w dwóch formach tautomerycznych, laktamowej i laktimowej.
SJP.pl
Wikipedia
przeciwny Rosji
przymiotnik
(1.1) wymierzony przeciwko Rosji i Rosjanom
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co antyrosyjskie; cecha tego, kto antyrosyjski
SJP.pl
Wiktionary
przeciwstawiający się równości społecznej
SJP.pl
przeciwdziałający rozwojowi
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Rumunii i Rumunom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyrumuńskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Rusi i Rusinom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyrusińskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Rusi i Rusinom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyruskiej (1.1)
Wiktionary
przeciwnik gospodarki opartej na zasadach wolnego rynku
SJP.pl
ograniczający swobodę handlową
SJP.pl
nowy rząd, będący w opozycji do dawnego
SJP.pl
osoba negatywnie nastawiona do rządu - naczelnego organu wykonawczego w państwie
SJP.pl
negatywne nastawienie do rządu (rady ministrów)
SJP.pl
nastawiony negatywnie do rządu, przeciwny rządowi; przeciwrządowy, opozycyjny
przymiotnik
(1.1) polit. skierowany przeciwko rządowi
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Salwadorowi i Salwadorczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antysalwadorskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Samoa i Samoańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antysamoańskiej (1.1)
Wiktionary
skierowany przeciwko samorządom i samorządności
SJP.pl
niezgodny z przepisami sanitarnymi; niehigieniczny
przymiotnik
(1.1) sprzeczny z wymogami sanitarnymi
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Arabii Saudyjskiej i Saudyjczykom
(1.2) taki, który jest przeciwny lub wrogi dynastii Saudów
(1.3) taki, który jest przejawem postawy antysaudyjskiej (1.1-2)
Wiktionary
zapobiegający ścieraniu się; przeciwścierny
SJP.pl
ogół poglądów sprzeciwiających się seksualności, zaspokajaniu popędu płciowego
Antyseksualizm − termin odnoszący się do poglądów sprzeciwiających się seksualności.
SJP.pl
Wikipedia
cechujący się niechęcią, wrogością wobec Żydów, skierowany przeciw narodowi żydowskiemu; antyżydowski
przymiotnik
(1.1) wymierzony przeciwko Żydom, dyskryminujący Żydów
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
osoba wrogo nastawiona wobec narodu żydowskiego; judeosceptyk, judeofob, judofob, żydofob
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba uprzedzona do Żydów, cechująca się niechęcią bądź nienawiścią do tego narodu; osoba, którą cechuje antysemityzm
Antysemityzm – postawa niechęci, wrogości wobec Żydów i osób pochodzenia żydowskiego wynikająca z różnego rodzaju uprzedzeń; prześladowania i dyskryminacja Żydów jako grupy wyznaniowej, etnicznej lub rasowej oraz poglądy uzasadniające takie działania. Zwana także żydożerstwem, jest przeciwieństwem filosemityzmu. Ekstremalny antysemityzm głosiła ideologia niemieckiego nazizmu, doprowadzając do próby wyniszczenia narodu żydowskiego w okupowanej Europie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta wrogo nastawiona wobec narodu żydowskiego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta uprzedzona do Żydów, cechująca się niechęcią bądź nienawiścią do tego narodu; kobieta, którą cechuje antysemityzm
SJP.pl
Wiktionary
nienawiść, uprzedzenie i wrogość wobec narodu żydowskiego, związane z nietolerancją i rasizmem; judeosceptycyzm, judofobia, judeofobia, żydofobia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) nienawiść, uprzedzenie i wrogość wobec narodu żydowskiego, związana z nietolerancją i rasizmem;
Antysemityzm – postawa niechęci, wrogości wobec Żydów i osób pochodzenia żydowskiego wynikająca z różnego rodzaju uprzedzeń; prześladowania i dyskryminacja Żydów jako grupy wyznaniowej, etnicznej lub rasowej oraz poglądy uzasadniające takie działania. Zwana także żydożerstwem, jest przeciwieństwem filosemityzmu. Ekstremalny antysemityzm głosiła ideologia niemieckiego nazizmu, doprowadzając do próby wyniszczenia narodu żydowskiego w okupowanej Europie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Senegalowi i Senegalczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antysenegalskiej (1.1)
Wiktionary
antysensowny RNA - odcinek RNA powstały w wyniku wykorzystania nici sensownej jako matrycy w procesie transkrypcji
SJP.pl
rzadko: postępowanie zapewniające wykluczenie dostępu drobnoustrojów chorobotwórczych do jakiegoś środowiska; antyseptyka
SJP.pl
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób antyseptyczny; odkażająco, bakteriobójczo, antybakteryjnie
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mikrobiol. zdolność przeciwdziałania rozwojowi drobnoustrojów
SJP.pl
Wiktionary
niszczący drobnoustroje, zapobiegający zakażeniom; odkażający
przymiotnik
(1.1) med. zapobiegający rozwojowi drobnoustrojów, bakterii wywołujących choroby
Antyseptyka (gr. anti – przeciw sepsis – gniciu, dosłownie: zapobieganie gniciu) – postępowanie odkażające, mające na celu niszczenie drobnoustrojów na skórze, błonach śluzowych, w zakażonych ranach.
W przeciwieństwie do dezynfekcji, antyseptyka nie dotyczy odkażania przedmiotów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
środek do niszczenia drobnoustrojów; dezynfektyk, środek dezynfekcyjny (odkażający)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. środek służący do niszczenia drobnoustrojów
Antyseptyka (gr. anti – przeciw sepsis – gniciu, dosłownie: zapobieganie gniciu) – postępowanie odkażające, mające na celu niszczenie drobnoustrojów na skórze, błonach śluzowych, w zakażonych ranach.
W przeciwieństwie do dezynfekcji, antyseptyka nie dotyczy odkażania przedmiotów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w medycynie: postępowanie mające na celu zniszczenie drobnoustrojów na narzędziach chirurgicznych, w salach operacyjnych, w ranach itp. w celu uniknięcia zakażeń
Antyseptyka (gr. anti – przeciw sepsis – gniciu, dosłownie: zapobieganie gniciu) – postępowanie odkażające, mające na celu niszczenie drobnoustrojów na skórze, błonach śluzowych, w zakażonych ranach.
W przeciwieństwie do dezynfekcji, antyseptyka nie dotyczy odkażania przedmiotów.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Serbii i Serbom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyserbskiej (1.1)
Wiktionary
surowica ze swoistymi przeciwciałami skierowanymi przeciw określonemu antygenowi; surowica odpornościowa
Surowica odpornościowa, antyserum (ang. antiserum) – surowica o dużej zawartości swoistych przeciwciał, otrzymana w wyniku naturalnego lub sztucznego uodpornienia określonym antygenem (np. wirusy, bakterie, toksyny, jady). Ponieważ jest to preparat zawierający gotowe przeciwciała natychmiast niszczące wrogie dla ustroju antygeny, wstrzykuje się go do organizmu w razie ciężkiego przebiegu danej choroby.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Singapurowi i Singapurczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antysingapurskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Skandynawii i Skandynawom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyskandynawskiej (1.1)
Wiktionary
SJP.pl
zapobiegający sklerozie; przeciwsklerotyczny
SJP.pl
związany z przeciwdziałaniem smogowi; przeciwsmogowy
SJP.pl
przeciwny socjalizmowi, zwalczający socjalizm
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi socjalizmowi i socjalistom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antysocjalistycznej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
wrogie nastawienie do socjalizmu, zwalczanie socjalizmu
SJP.pl
nieprzychylny ludziom, społeczeństwu
SJP.pl
skierowany przeciwko "Solidarności" (związkowi zawodowemu i w latach 80. XX wieku szerzej: ruchowi społecznemu), zwalczający "Solidarność" (np. antysolidarnościowe działania rządu, antysolidarnościowa postawa)
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko Solidarności
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Sowietom albo Związkowi Radzieckiemu
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antysowieckiej (1.1)
Wiktionary
przeciwdziałający wydobywaniu się spalin
SJP.pl
zapobiegający spamowaniu, likwidujący spam (np. filtr antyspamowy)
SJP.pl
stopa wierszowa złożona z sylaby krótkiej, dwóch długich i znowu krótkiej
SJP.pl
przeciwdziałający spazmom, łagodzący spazmy; przeciwspastyczny, przeciwkurczowy, przeciwskurczowy
SJP.pl
działający łagodząco na układ nerwowy, przeciwdziałający kurczom, drgawkom, konwulsjom; przeciwspazmatyczny
SJP.pl
sprzeczny z interesami społeczeństwa
przymiotnik
(1.1) wrogi społeczeństwu; działający na szkodę społeczeństwa
SJP.pl
Wiktionary
występujący, skierowany przeciwko stalinizmowi
przymiotnik jakościowy
(1.1) hist. polit. nastawiony na walkę ze stalinizmem, zwalczający stalinizm
SJP.pl
Wiktionary
urządzenie neutralizujące nagromadzony na jakiejś powierzchni ładunek elektryczny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co antystatyczne
Wiktionary
zapobiegający elektryzowaniu się czegoś; antyelektrostatyczny
przymiotnik
(1.1) fiz. zob. antyelektrostatyczny.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) substancja zmniejszająca (lub całkowicie neutralizująca) nagromadzony na jakiejś powierzchni ładunek elektryczny
Antystatyk – substancja zmniejszające lub całkowicie eliminujące elektryzowanie się ciał nie przewodzących prądu elektrycznego, szczególnie tworzyw sztucznych. Stosuje się je jako dodatki do materiału oraz jako środki nanoszone na powierzchnię.
Antystatyki zewnętrzne stosuje się głównie w tekstyliach, na które mogą być nanoszone w trakcie produkcji, prania, konserwacji oraz użytkowania.
Antystatyki wewnętrzne stosowane są jako dodatki do tworzyw sztucznych.
Wiktionary oraz Wikipedia
nadanie materiałom właściwości antystatycznych
SJP.pl
sprawiać, aby jakiś materiał nie elektryzował się
SJP.pl
Antystenes z Aten - filozof grecki, twórca cynizmu
Antystenes z Aten (gr. Ἀντισθένης Ἀθηναῖος Antisthenes Athenaios, ur. ok. 445 p.n.e., zm. ok. 365 p.n.e.) – filozof grecki, twórca cynizmu. Jego najbardziej znanym uczniem był Diogenes z Synopy.
Początkowo był uczniem Gorgiasza i obracał się wśród sofistów, lecz w późnym wieku dołączył do uczniów Sokratesa – należał do grupy tzw. sokratyków mniejszych.
SJP.pl
Wikipedia
(ASO) przeciwciało, które wytwarza się w organizmie po kontakcie z toksyną produkowaną przez paciorkowca
SJP.pl
SJP.pl
przeciwdziałający stresowi, łagodzący stres; przeciwstresowy, odprężający, relaksowy, relaksujący
SJP.pl
strofa konstrukcją odpowiadająca strofie poprzedzającej ją
SJP.pl
przymiotnik od: antystrofa
SJP.pl
sposób wyrażania myśli unikający wszelkiej literackości, nieliczący się z regułami i wzorcami stylistycznymi, a niekiedy z wymaganiami składni i interpunkcji
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Suazi i Suazyjczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antysuazyjskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Sudanowi i Sudańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antysudańskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Surinamowi i Surinamczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antysurinamskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Svalbardowi i Swalbardczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antysvalbardzkiej (1.1)
Wiktionary
świadectwo zadające kłam bronionym wartościom
SJP.pl
osoba wyrażająca sprzeciw wobec ideologii i praktyki syjonizmu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) polit. przeciwnik syjonizmu
SJP.pl
Wiktionary
skierowany przeciwko syjonizmowi i syjonistom
przymiotnik
(1.1) wrogi w stosunku do syjonizmu; przeciwny założeniom syjonizmu
SJP.pl
Wiktionary
Antysyjonizm – postawa sprzeciwu wobec ideologii i praktyki syjonizmu, często wyrażająca się w sprzeciwie wobec samego istnienia Państwa Izrael.
Ten punkt widzenia charakteryzuje różne grupy o zróżnicowanych motywach, zarówno środowiska lewicowe (marksiści, anarchiści), pojedyncze organizacje żydowskie i większość organizacji palestyńskich, a także środowiska antysemickie, grupy arabskich nacjonalistów i fundamentalistów islamskich.
Wikipedia
sylwester w atmosferze ciszy i skupienia, organizowany zwykle przez środowiska zakonne
SJP.pl
przekształcenie towarzyszące przekształceniu symetrycznemu figury (np. zmieniające znak plus na minus)
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Syrii i Syryjczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antysyryjskiej (1.1)
Wiktionary
potocznie: ogół osób o poglądach antysystemowych
SJP.pl
osoba występująca przeciw panującemu systemowi władzy lub interesom państwa; antypaństwowiec
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co antysystemowe
SJP.pl
Wiktionary
przeciwstawiający się jakiemuś systemowi, np. politycznemu
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) polit. przeciwny szachowi, zwalczający szacha
Wiktionary
rzadko: niewielki pokój przed salą lub salonem; przedpokój
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) archit. rodzaj formalnego przedpokoju, poczekalni poprzedzającego reprezentacyjne wnętrze, salon
SJP.pl
Wiktionary
przestarzałe: długo wyczekiwać w przedpokojach, poczekalniach na audiencję, posłuchanie, rozmowę z osobami ustosunkowanymi, wpływowymi
czasownik niedokonany
(1.1) przest. żart. wyczekiwać w przedpokojach lub w poczekalniach na posłuchanie u kogoś ważnego lub wpływowego
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przest. żart. wyczekiwanie w przedpokojach lub w poczekalniach na posłuchanie u kogoś ważnego lub wpływowego
Wiktionary
przestarzałe: osoba wyczekująca w przedpokojach w celu dotarcia do wpływowych osób
SJP.pl
urządzenie oduczające psa częstego szczekania przy pomocy ultradźwięków
SJP.pl
zapobiegający szczekaniu psa
SJP.pl
lekceważąco: przeciwnik szczepień; antyszczepionkowiec
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) pot. pogard. przeciwnik szczepień ochronnych
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: przeciwnik szczepień; antyszczep
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zagorzały przeciwnik szczepień ochronnych;
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) skierowany przeciwko obowiązkowi szczepień
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Szkocji i Szkotom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyszkockiej (1.1)
Wiktionary
niechętny lub wrogi szlachcie
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) zwalczający szpiegów, utrudniający lub uniemożliwiający szpiegowanie
Wiktionary
sztuka pozbawiona typowych cech tradycyjnie jej przypisywanych, pozbawiona klasycznych walorów artystycznych
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Szwajcarii i Szwajcarom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyszwajcarskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Szwecji i Szwedom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyszwedzkiej (1.1)
Wiktionary
niechętny lub wrogi Słowacji
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Słowacji i Słowakom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antysłowackiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Słowenii i Słoweńcom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antysłoweńskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi słowiańszczyźnie i Słowianom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antysłowiańskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tadżykistanowi i Tadżykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antytadżyckiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tajlandii i Tajom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antytajlandzkiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tajlandii i Tajom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antytajskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tajwanowi i Tajwańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antytajwańskiej (1.1)
Wiktionary
brak uzdolnienia w jakimś kierunku
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tanzanii i Tanzańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antytanzańskiej (1.1)
Wiktionary
antycząstka, przeciwieństwo taonu
Antytaon (T+) – antycząstka, przeciwieństwo cząstki Taon. Należy do leptonów.
SJP.pl
Wikipedia
sztuka teatralna zrywająca z tradycyjnymi konwencjami zarówno w zakresie twórczości dramatycznej, jak i inscenizacji
SJP.pl
niechętny do korzystania z najnowszych osiągnięć techniki
SJP.pl
osoba wrogo nastawiona do religii teistycznych, opowiadająca się przeciwko teizmowi
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, która sprzeciwia się wierze w Boga lub bogów; w szerszym znaczeniu: także. osoba przejawiająca postawę przeciwną wobec religii teistycznych
Antyteizm – postawa polegająca na negatywnym nastawieniu wobec instytucjonalnych religii teistycznych; w wąskim znaczeniu, negatywne nastawienie wobec wiary w boga lub bogów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta wrogo nastawiona do religii teistycznych, opowiadająca się przeciwko teizmowi
SJP.pl
wrogie nastawienie do religii teistycznych, opowiadanie się przeciwko teizmowi
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) aktywna pozycja przeciwko teizmowi, niechęć lub walka przeciwko religiom teistycznym;
Antyteizm – postawa polegająca na negatywnym nastawieniu wobec instytucjonalnych religii teistycznych; w wąskim znaczeniu, negatywne nastawienie wobec wiary w boga lub bogów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: policyjna jednostka antyterrorystyczna
SJP.pl
funkcjonariusz jednostek wyspecjalizowanych w walce z terrorystami i uzbrojonymi gangsterami
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) krym. osoba specjalnie wyszkolona i wyposażona do zwalczania terroryzmu
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
nastawiony na zwalczanie terroryzmu, związany ze zwalczaniem terrorystów (np. oddział antyterrorystyczny, akcja antyterrorystyczna)
przymiotnik relacyjny
(1.1) zwalczający terroryzm, prowadzący walkę z terrorystami
SJP.pl
Wiktionary
działania mające na celu zapobiegnięcie wystąpienia zamachu terrorystycznego i minimalizację jego skutków
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
tyle co: przeciwstawny (np. antytetyczne zdania, antytetyczne elementy dzieła sztuki)
przymiotnik relacyjny
(1.1) przeciwstawnie różny
SJP.pl
Wiktionary
1. twierdzenie przeciwne do tezy,
2. kontrast, przeciwieństwo,
3. w literaturze zabieg stylistyczny, polegający na zestawieniu dwóch przeciwnych znaczeniowo segmentów wypowiedzi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) twierdzenie sprzeczne do innego sądu; coś przeciwnego
(1.2) filoz. wg Kanta jeden z dwóch sprzecznych, równorzędnych sądów odnoszących się do tego samego metafizycznego zagadnienia
(1.3) filoz. wg Hegla drugie stadium dialektycznego rozwoju rzeczywistości przez triady
(1.4) liter. środek stylistyczny polegający na zestawieniu obok siebie w utworze dwóch przeciwstawnych znaczeniowo wyrażeń w jedną całość treściową, celem wywołania silniejszej ekspresji
Antyteza (gr. ἀντίθεσις antíthesis – „przeciwstawienie”, inna nazwa: contrapositum) – figura retoryczna polegająca na zestawieniu dwóch elementów znaczeniowo przeciwstawnych w jedną całość treściową dla uzyskania wyższej ekspresji (np. „jest czas rodzenia i czas umierania”). Często mylona z oksymoronem.
Utwory literackie okresu baroku cechowały się nagromadzeniem antytez, co miało służyć podkreśleniu paradoksu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Timorowi i Timorczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antytimorskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Togo i Togijczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antytogijskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tokelau i Tokelauańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antytokelauańskiej (1.1)
Wiktionary
neutralizujący działanie toksyn; przeciwjadowy
przymiotnik
(1.1) biochem. med. wet. neutralizujący biologiczną aktywność toksyn chorobotwórczych
SJP.pl
Wiktionary
neutralizowanie działania toksyn; odtruwanie, detoksykacja
SJP.pl
substancja neutralizująca działanie toksyn, wytwarzana w organizmie po wpływem antygenów; przeciwjad
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biol. med. biologiczna substancja, zazwyczaj przeciwciało, która neutralizuje działanie toksyn
Antytoksyna (pot. surowica) – preparat leczniczy zawierający swoiste przeciwciała skierowane przeciwko egzotoksynom wytwarzanym przez niektóre drobnoustroje (np. laseczkę tężca czy maczugowca błonicy) lub zawartym w jadach węży.
Po raz pierwszy, w roku 1890, Emil Adolf von Behring i Shibasaburō Kitasato wykazali, że antytoksyna błonicza neutralizuje działanie egzotoksyny i że to działanie daje się przenosić na osobniki, które wcześniej nie uzyskały takiej odporności. Za to odkrycie Behring otrzymał w roku 1901 Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
chroniący przed uderzeniem torpedy; przeciwtorpedowy
SJP.pl
wrogo nastawiony do totalitaryzmu, zwalczający totalitaryzm
przymiotnik
(1.1) nastawiony na walkę z totalitaryzmem, potępiający totalitaryzm
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) polit. poglądy i postawa przeciwna totalitaryzmowi
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) książk. przeciwnik tradycji, osoba sprzeciwiająca się tradycjonalizmowi
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. przeciwniczka tradycji, kobieta sprzeciwiająca się tradycjonalizmowi
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) książk. przeciwny tradycjonalizmowi
SJP.pl
Wiktionary
postawa przeciwna tradycjonalizmowi, przeciwstawianie się tradycji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) książk. postawa przeciwna tradycjonalizmowi, sprzeciw wobec tradycji
SJP.pl
Wiktionary
skierowany, występujący przeciwko trenerowi
SJP.pl
białko osocza zapobiegające zlepianiu się krwi i tworzeniu niebezpiecznych dla życia zakrzepów
Antytrombina, antytrombina III (ATIII) – główny inhibitor trombiny, czynnika Xa oraz czynnika IXa, występujący naturalnie w osoczu krwi. Wspólnie z heparyną (która wzmacnia jego działanie) odpowiada za hamowanie krzepnięcia krwi (poprzez uniemożliwienie przekształcania fibrynogenu w fibrynę). Jego niedobór bywa przyczyną zakrzepicy wewnątrznaczyniowej.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Trynidadowi i Tobago i Trynidadczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antytrynidadzkiej (1.1)
Wiktionary
osoba odrzucająca dogmat Trójcy Świętej, zwolennik antytrynitaryzmu; antytrynitarz
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. wyznawca antytrynitaryzmu
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
przeciwny dogmatowi Trójcy Świętej
przymiotnik jakościowy
(1.1) teol. taki, którego cechuje antytrynitaryzm
przymiotnik relacyjny
(2.1) związany z antytrynitaryzmem, dotyczący antytrynitaryzmu
SJP.pl
Wiktionary
→ antytrynitaryzm, → antytrynitarz
przymiotnik
(1.1) rel. związany z antytrynitarzami, antytrynitaryzmem lub odrzuceniem dogmatu o Trójcy Świętej
SJP.pl
Wiktionary
doktryna religijna odrzucająca dogmat Trójcy Świętej, polegająca najczęściej na uznawaniu Ducha Świętego za część Boga Ojca
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) teol. doktryna odrzucająca istnienie Trójcy Świętej
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba odrzucająca dogmat Trójcy Świętej, zwolennik antytrynitaryzmu; antytrynitariusz
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. wyznawca antytrynitaryzmu
SJP.pl
Wiktionary
osoba odrzucająca dogmat Trójcy Świętej, zwolennik antytrynitaryzmu; antytrynitariusz
SJP.pl
Wikipedia
inhibitor osocza
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tunezji i Tunezyjczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antytunezyjskiej (1.1)
Wiktionary
niechętny lub wrogi Turcji, Turkom
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Turcji i Turkom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antytureckiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Turkmenii i Turkmenom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyturkmeńskiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tybetowi i Tybetańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antytybetańskiej (1.1)
Wiktionary
zwalczający nałóg palenia tytoniu; przeciwtytoniowy, antynikotynowy, przeciwnikotynowy
przymiotnik
(1.1) zwalczający palenie tytoniu, przeznaczony do walki z nałogiem tytoniowym
SJP.pl
Wiktionary
zapobiegający uczuleniu, leczący uczulenie; przeciwuczuleniowy, przeciwalergiczny, antyalergiczny
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Ugandzie i Ugandyjczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyugandyjskiej (1.1)
Wiktionary
niechętny, wrogi Ukrainie, Ukraińcom
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Ukrainie i Ukraińcom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyukraińskiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
występujący, skierowany przeciwko Unii Europejskiej, sprzeczny z interesem Unii Europejskiej; antyeuropejski
SJP.pl
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Urugwajowi i Urugwajczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyurugwajskiej (1.1)
Wiktionary
przeciwstawiający się panującemu ustrojowi politycznemu
SJP.pl
substancja hamująca utlenianie, dodawana do rozmaitych wyrobów, np. w celu przedłużenia ich przydatności do spożycia; przeciwutleniacz, antyoksydant
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zob. przeciwutleniacz.
Przeciwutleniacze (antyoksydanty, antyutleniacze) – grupa związków chemicznych, które same występując w małych stężeniach (w porównaniu z substancją podlegającą utlenianiu), wstrzymują lub opóźniają proces utleniania danej substancji. Każdy przeciwutleniacz może występować w roli prooksydanta.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zapobiegający utlenianiu związków chemicznych; przeciwutleniający
SJP.pl
utopia negatywna, ukazująca, zazwyczaj w formie powieściowej, społeczeństwo przyszłości, nad którym rządy sprawuje dyktatorska władza
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wizja społeczeństwa albo przyszłości przeciwna do utopii, to jest czarna, pesymistyczna, przedstawiająca często także regres ludzkości
(1.2) utwór fabularny przedstawiający antyutopię (1.1)
Dystopia (st.gr. δυς – zły; τόπος – miejsce) – utwór fabularny z dziedziny literatury fantastycznonaukowej, przedstawiający czarną wizję przyszłości, wewnętrznie spójną i wynikającą z krytycznej obserwacji otaczającej autora sytuacji społecznej. Dystopia przyjmuje pesymistyczny osąd zastanego świata, fantastyczna wizja jest zazwyczaj jego hiperboliczną konstatacją, negującą możliwość odmiany zastanego stanu rzeczy w przyszłości.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
odnoszący się do antyutopii; przeciwstawiający się utopii
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Uzbekistanowi i Uzbekom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyuzbeckiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Vanuatu
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyvanuackiej (1.1)
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Walii i Walijczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antywalijskiej (1.1)
Wiktionary
1. w filozofii: wartość przeciwstawna wobec danej wartości;
2. przenośnie: coś mylnie brane za wartość, wartość pozorna
Antywartość - przeciwieństwo wartości: suma win lub krzywd wynikających z czyjejś decyzji, postępowania lub cechy charakteru.
SJP.pl
Wikipedia
niechętny lub wrogi Watykanowi
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Watykanowi i Watykańczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antywatykańskiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
niechętny lub wrogi Węgrom
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Węgrom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antywęgierskiej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Wenezueli i Wenezuelczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antywenezuelskiej (1.1)
Wiktionary
środek przeciwpasożytniczy; adipinian piperazyny
SJP.pl
[czytaj: antyłestern] gatunek filmu fabularnego, odmiana westernu odrzucająca tradycyjne schematy fabularne typowe dla klasycznych westernów
Rewizjonistyczny western (ang. Revisionist Western), antywestern – nurt w westernie literackim i filmowym, który podawał w wątpliwość wartości przypisywane klasycznemu westernowi, a więc wyraźny podział na dobro i zło, konflikt cywilizacji z naturą oraz obecność honorowo postępujących rewolwerowców.
SJP.pl
Wikipedia
orbital antywiążący - orbital molekularny mający energię wyższą od orbitalu atomowego
SJP.pl
zapobiegający wibracji, chroniący przed wibracją
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Wietnamowi i Wietnamczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antywietnamskiej (1.1)
Wiktionary
potocznie:
1. w informatyce: program wykrywający i usuwający wirusy komputerowe;
2. lek zwalczający wirusy
Program antywirusowy – program komputerowy, którego zadaniem jest wykrywanie, zwalczanie, usuwanie i odizolowanie wirusów komputerowych. Współcześnie najczęściej jest to element pakietu programów chroniących komputer także przed wieloma innymi zagrożeniami.
SJP.pl
Wikipedia
1. w medycynie: zwalczający wirusy; przeciwwirusowy;
2. w informatyce: wykrywający i usuwający wirusy komputerowe
przymiotnik
(1.1) inform. służący do wykrywania i pozbywania się szkodliwego oprogramowania
(1.2) med. zwalczający wirusy
SJP.pl
Wiktionary
związek chemiczny podobny do witaminy pod względem składu i struktury, nie spełniający jej funkcji, blokujący jej biologiczne wykorzystanie przez organizm
Antywitamina – antymetabolit, który poprzez podobieństwo strukturalne do określonej witaminy blokuje jej szlak metaboliczny (np. poprzez łączenie się z koenzymami), nie oddziałując bezpośrednio na nią samą. Związki te są stosowane w medycynie (np. jako środki przeciwbakteryjne czy leki przeciwnowotworowe) oraz w badaniach nad metabolizmem witamin.
Przykłady antywitamin:
SJP.pl
Wikipedia
pierwiastek antymaterii będący odpowiednikiem wodoru; atom, cząsteczka tegoż pierwiastka
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fiz. odpowiednik zwykłego wodoru w antymaterii, składający się z antyprotonu i pozytonu (czyli antyelektronu)
Antywodór – pierwiastek antymaterii (antypierwiastek), odpowiednik wodoru w materii. Atom antywodoru składa się z pozytonu (antyelektronu) i antyprotonu, analogicznie do atomu wodoru, składającego się z elektronu i protonu. Symbolem używanym na oznaczenie antywodoru jest H.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
skierowany przeciw wojnie; pacyfistyczny
przymiotnik
(1.1) potępiający wojnę, skierowany przeciwko wojnie
SJP.pl
Wiktionary
wrogi Wschodowi, krytyczny wobec Wschodu
SJP.pl
przeciwwstrząsowy;
1. zabezpieczający przed wstrząsami;
2. odporny na negatywne skutki wstrząsów;
3. używany w celu wyprowadzenia pacjenta z szoku
SJP.pl
sprzeczny z celami wychowawczymi
SJP.pl
przeciwdziałający wynalazczości
SJP.pl
chroniący przed wyważeniem drzwi; przeciwwyważeniowy
SJP.pl
przeciwieństwo tradycyjnych wzorców, norm, wartości
Antywzorzec (ang. anti-pattern) – przypadek powtarzających się, odkrywanych na nowo złych rozwiązań problemów. Badanie antywzorców zajmuje się ich rozpoznawaniem i porządkowaniem, tak aby można ich było uniknąć w przyszłości, a także aby można było je łatwo wykryć w wadliwie działających systemach.
SJP.pl
Wikipedia
chroniący przed włamaniem; przeciwwłamaniowy
przymiotnik
(1.1) zapobiegający włamaniu, chroniący przed włamaniem
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Włochom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antywłoskiej (1.1)
Wiktionary
wrogi lub niechętny wobec krajów Europy Zachodniej i Ameryki Północnej
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Zambii i Zambijczykom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyzambijskiej (1.1)
Wiktionary
zwalczający zapalenie lub zapobiegający jego powstawaniu; przeciwzapalny
SJP.pl
dodatek do sypkich substancji zapobiegający ich zbrylaniu
SJP.pl
negatywny dla zdrowia
SJP.pl
zabezpieczający przewody prądu elektrycznego przed zwarciem; przeciwzwarciowy
SJP.pl
przeciwnik związków zawodowych, kwestionujący ich pozytywną rolę
SJP.pl
cechujący się niechęcią, wrogością wobec Żydów, skierowany przeciw narodowi żydowskiemu; antysemicki
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko Żydom, działający na szkodę Żydów
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
termin w kilku dziedzinach matematyki na określenie obiektów o własnościach związanych z pewnymi praporządkami
Antyłańcuch to termin w kilku dziedzinach matematyki na określenie obiektów o własnościach związanych z pewnymi praporządkami.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Łotwie i Łotyszom
(1.2) taki, który jest przejawem postawy antyłotewskiej (1.1)
Wiktionary
w mitologii egipskiej: bóg zmarłych przedstawiany zwykle jako człowiek z głową szakala
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitegip. bóg zmarłych, nekropolii i balsamistów;
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(2.1) astr. planetoida o numerze katalogowym 1912;
Anubis (gr. ’Άνουβις) – w egipskiej mitologii bóg o głowie szakala, ściśle łączony z mumifikacją i życiem pozagrobowym. W języku Starożytnego Egiptu był znany jako Inpw. Najstarsza znana wzmianka o nim pochodzi z tekstów piramid z okresu Starego Państwa, gdzie łączony jest z pogrzebem faraona. W tej epoce był najważniejszym bogiem związanym ze śmiercią, lecz w Średnim Państwie zastąpił go Ozyrys.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: Anna (imię żeńskie)
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) zdrobn. imię|polski|ż. poufała forma imienia Anna
SJP.pl
Wiktionary
uznanie czegoś za nieważne; unieważnienie, anulowanie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odwołanie zamówienia lub rezerwacji
SJP.pl
Wiktionary
→ anulacja
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
zdrobnienie od: Anna (imię żeńskie)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) poufała forma żeńskiego imienia Anna
SJP.pl
Wiktionary
uznać (uznawać) coś za nieważne, unieważniać (unieważnić)
czasownik przechodni dwuaspektowy
(1.1) stwierdzać brak ważności, aktualności czegoś, unieważniać coś
(1.2) inform. unieważnić czynność w programie komputerowym
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) unieważnianie, odwoływanie czegoś
Wiktionary
szereg komórek ułożonych w zarodni paprotkowców pierścieniowo, rozrywający zarodnię przy dojrzewaniu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) archit. pierścień pomiędzy trzonem kolumny a kapitelem;
Anulus (łac. pierścień, l.mn. anuli) – pierścień kamienny lub kilka pierścieni, zdobiących górną część trzonu kolumny, znajdował się pod kapitelem. Stosowany w starożytnych porządkach architektonicznych oraz innych, późniejszych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mit. bóstwo z mitologii sumeryjskiej z grupy tzw. „wielkich bogów” powiązanych ze stwarzaniem świata oraz wyznaczaniem losów ludzi i innych bogów;
(1.2) ezot. sf. przedstawiciel rzekomej cywilizacji pozaziemskiej, która stworzyła pierwszą cywilizację ziemską
Anun(n)a, Anun(n)aki (sum. Anun(n)a, akad. Anunnakū, Anunnaki) – określenie grupy „wielkich bogów” występujących w wierzeniach ludów Mezopotamii. Sumeryjscy Anunna powiązani byli ze stwarzaniem świata i wyznaczaniem losów ludzi i bogów. Akadyjscy Anunnaki posiadali więcej cech chtonicznych i występowali w roli sędziów świata podziemnego.
Wiktionary oraz Wikipedia
niewytwarzanie się moczu na skutek schorzenia nerek lub niemożność wydalania go; bezmocz
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zob. bezmocz.
Bezmocz (łac. anuria) – dobowa ilość moczu mniejsza od 100 ml.
Bezmocz jest niebezpiecznym dla zdrowia i życia stanem patologicznym, spowodowanym np. przez uszkodzenie lub chorobę nerki, ucisk, zatkanie kanalików nerkowych czy zaburzenie krążenia nerkowego krwi. Bezmocz, zależnie od stanu, może być leczony farmakologicznie lub, w skrajnych przypadkach, może wymagać dializy zewnątrzustrojowej lub przeszczepu nerki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w medycynie: odbyt
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) zdrobn. poufała forma imienia Anna
Odbyt (łac. anus) – w anatomii końcowy otwór przewodu pokarmowego. Odbyt zamykany jest przez wieniec silnych, okrężnych mięśni tworzących zwieracz odbytu (rozróżnia się zwieracz wewnętrzny odbytu i zwieracz zewnętrzny odbytu). Podstawową funkcją odbytu jest opróżnianie przewodu pokarmowego z kału w procesie defekacji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: Anna (imię żeńskie)
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż. zdrobn. Anna
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. oblewanie nowego mieszkania
Wiktionary
drużyna sportowa z Włocławka
Szwajcaria:
Osoby:
Inne:
Zobacz też:
SJP.pl
Wikipedia
miasto w Chinach; Anjang
SJP.pl
Wikipedia
anyżek;
1. roślina zielna o białych kwiatach, ceniona ze względu na owoce; biedrzeniec anyżu;
2. wysuszone owoce tej rośliny, przyprawa korzenna o słodkawo-piekącym smaku;
3. olej z nasion tej rośliny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Pimpinella anisum|L.|ref=tak., jednoroczna roślina zielna pochodząca z wschodnich obszarów basenu Morza Śródziemnego;
(1.2) kulin. przyprawa uzyskiwana z anyżu (1.1)
(1.3) uczn. język angielski
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. roślina zielna o białych kwiatach, ceniona ze względu na owoce; anyż, biedrzeniec anyżu;
2. wysuszone owoce tej rośliny, przyprawa korzenna o słodkawo-piekącym smaku; anyż;
3. olej z nasion tej rośliny; anyż;
4. ciastko lub cukierek z dodatkiem anyżu (przyprawy)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. jednoroczna roślina zielna pochodząca z wschodnich obszarów basenu Morza Śródziemnego;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mający smak, zapach anyżku; zrobiony z anyżku, zawierający anyżek (np. cukierki anyżkowe); anyżowy
SJP.pl
wódka zaprawiana anyżkiem
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) spoż. likier o zapachu i smaku anyżku;
Anyżówka - słodki likier o wyraźnym zapachu i smaku anyżku, zazwyczaj bezbarwny. W oryginalnej formie produkowany najczęściej we Francji lub Stanach Zjednoczonych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mający smak, zapach anyżu; zrobiony z anyżu, zawierający anyż (np. ciasto anyżowe); anyżkowy
przymiotnik
(1.1) bot. spoż. dotyczący anyżu, zrobiony z anyżu
SJP.pl
Wiktionary
1. korzeń arcydzięgla litworu, zawierający olejki eteryczne;
2. usmażone w cukrze części zielone arcydzięgla litworu, wykorzystywane przy dekorowaniu wyrobów cukierniczych
SJP.pl
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
Anzelma (znane też w formie Selma) – żeński odpowiednik imienia Anzelm. W niektórych krajach jako zdrobnienie od tego imienia funkcjonuje forma Selma.
Anzelma imieniny obchodzi 21 kwietnia
Znane osoby o imieniu Anzelma:
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Anzelmy lub z nią związany
SJP.pl
Anzelm z małżonką; Anzelmowie
SJP.pl
Anzelm z małżonką; Anzelmostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Anzelma lub z nim związany
SJP.pl
fraza rzeczownikowa, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w azjatyckiej części Rosji, w obwodzie kemerowskim;
Wiktionary
[czytaj: anzus] (skrót od angielskich nazw państw założycielskich: Australia, New Zealand, United States) sojusz polityczno-wojskowy pomiędzy Australią, Nową Zelandią i Stanami Zjednoczonymi; Pakt Bezpieczeństwa Pacyfiku
SJP.pl