1. tutaj;
a) zaimek przysłowny odnoszący się do miejsca bliskiego, zwykle wskazanego w jakiś sposób przez rozmówcę;
b) zaimek przysłowny odnoszący się do miejsca postrzeganego jako bliskie;
c) zaimek przysłowny odnoszący się do wiadomej, konkretnej sytuacji;
2. partykuła wyrażająca różne negatywne stany emocjonalne (np. I bądź tu mądry!);
3. partykuła używana przy przedstawianiu się, np. podczas rozmowy telefonicznej (np. Hej, tu Ela.);
4. wykrzyknik naśladujący odgłos instrumentu, klaksonu samochodowego
skrót
(1.1) = lotn. tupolew;
Osoby:
Inne:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przestarzałe: toaleta
SJP.pl
1. archipelag na Oceanie Spokojnym;
2. lud polinezyjski
SJP.pl
Wikipedia
tytuł (w znaczeniu pan) używany przez Malajów jako wyraz szacunku
Tuan – postać z mitologii celtyckiej.
Tuan wielokrotnie zmieniał swą postać. Wpierw przez trzysta lat żył w ciele człowieka. Kolejne trzysta lat spędził jako byk leśny. Kolejne dwieście lat był dzikim kozłem. Na kolejne trzysta lat Tuan został ptakiem. Następne sto lat spędził w ciele łososia. Ryba została złowiona przez rybaka. Jego mięsem pożywiła się królowa, żona Muíredacha Muindberga. Dzięki temu Tuan ponownie urodził się jako syn królowej. Ponownie stał się człowiekiem. Jego cykl reinkarnacji zamknął swą pętlę.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w Rosji, w Kraju Krasnodarskim, port nad Morzem Czarnym;
Tuapse (ros. Туапсе, adygejski ТӀуапсэ, gruz. ტუაფსე) – miasto w Rosji, w Kraju Krasnodarskim, port nad Morzem Czarnym. Liczy około 60 tys. mieszkańców (2021).
W mieście od 1929 znajdowała się jedna z największych w Rosji rafineria ropy naftowej należąca do koncernu Rosnieft, która przerabiała 12 mln ton ropy rocznie. W mieście rozwinął się przemysł maszynowy oraz spożywczy.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Tuapse, dotyczący Tuapse
Wiktionary
członek koczowniczego ludu w środkowej Saharze
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) etn. nomada, członek ludu berberyjskiego zamieszkującego obszary Sahary, głównie w Algierii, Libii, Mali, Nigrze i Burkina Faso
Nazwa Tuareg odnosi się do:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
koczowniczy lud w środkowej Saharze
Tuaregowie – lud berberyjski zamieszkujący obszary Sahary, głównie w Algierii, Libii, Mali, Nigrze i Burkina Faso. Sami mówią o sobie kel tamasheq. Tradycyjnie są nomadami, podróżują po pustyni i jej obrzeżach, zajmują się hodowlą bydła i kóz, wytwarzaniem biżuterii i obsługą ruchu turystycznego. W 2012 r. podjęli próbę utworzenia suwerennego państwa Azawad na terenie północnego Mali.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Tuareg (członek plemienia afrykańskiego)
przymiotnik
(1.1) dotyczący Tuaregów, związany z Tuaregami
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. język tamaszek
SJP.pl
Wiktionary
członkini koczowniczego ludu w środkowej Saharze
SJP.pl
gad z rzędu ryjogłowych, podobny do jaszczurki, zamieszkuje skaliste wybrzeża Nowej Zelandii i kilku wysp w Cieśninie Cooka; hatteria; łupkoząb
Hatteria, tuatara, łupkoząb (Sphenodon) – rodzaj gadów z rodziny hatteriowatych (Sphenodontidae) występujących endemicznie na Nowej Zelandii.Mimo że wyglądem najbardziej przypominają jaszczurkę, w rzeczywistości reprezentują odrębną linię ewolucyjną lepidozaurów – sfenodonty. Hatterie są jedynymi współczesnymi przedstawicielami tej grupy. Ich najbliżsi krewni to łuskonośne (jaszczurki, amfisbeny i węże). Z tego powodu hatterie wzbudzają zainteresowanie naukowców badających ewolucję jaszczurek i węży oraz rekonstruujących wygląd i zwyczaje najwcześniejszych diapsydów.
SJP.pl
Wikipedia
przestarzale: duża, gumowa misa, naczynie służące do mycia się
SJP.pl
1. instrument muzyczny z grupy aerofonów ustnikowych; długa, metalowa rura o przekroju konicznym, zwinięta w owalną pętlę,
2. opakowanie maści, kremu, farby w postaci rurki z nakrętką,
3. rura w kształcie stożka służąca do wzmocnienia głosu
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w Rosji, w Kraju Krasnojarskim, prawy dopływ Jeniseju;
Tuba (wł. tubo, skrót: tb.) – instrument dęty blaszany z grupy aerofonów ustnikowych.
Największy i o najniższym stroju spośród tej rodziny instrumentów. Standardowa skala instrumentu (zakres dźwięków muzycznych) od D1 do d1. Doświadczony instrumentalista potrafi uzyskać dźwięki od A2 do a1.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Tubądzin – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie sieradzkim, w gminie Wróblew.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.
Wikipedia
instrument muzyczny z grupy idiofonów uderzanych, rodzaj dzwonków, w których płytki zastąpione są metalowymi rurami
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: tubalnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: tubalny
SJP.pl
cecha głosu odznaczającego się donośnym i niskim brzmieniem
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest tubalne
SJP.pl
Wiktionary
odznaczający się donośnym i niskim brzmieniem; gromki, grzmiący
przymiotnik
(1.1) brzmiący jak przez tubę, charakteryzujący się niskim i donośnym brzmieniem
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: tjub] londyńska kolej podziemna; metro, underground
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. gruźlica
Wiktionary
tworzenie się bruzd, gruzełków, zwłaszcza w chorych częściach ciała, np. w pęcherzu, sercu
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) przest. związany z tuberkulozą (współcz. gruźlica)
Wiktionary
wykwit skórny będący następstwem krwiopochodnego wysiewu prątków gruźlicy do skóry
SJP.pl
mieszanina białek i polisacharydów, otrzymywana z hodowli prątków gruźlicy
Tuberkulina - (ATC: V04 CF01) białko uzyskiwane z hodowli prątka gruźlicy służące do wykonywania próby tuberkulinowej, po raz pierwszy uzyskana przez Roberta Kocha w 1890 roku.
Nazwę tuberkulina zaproponował Odo Feliks Kazimierz Bujwid i służyła ona początkowo do określania nieoczyszczonej tuberkuliny tzw. starej tuberkuliny.
SJP.pl
Wikipedia
w medycynie:
1. związany z gruźlicą;
2. odczyn tuberkulinowy - odczyn występujący po wprowadzeniu do organizmu pacjenta tuberkuliny (mieszaniny białek i polisacharydów, otrzymywanej z hodowli prątków gruźlicy);
3. próba tuberkulinowa - wprowadzenie do organizmu pacjenta tuberkuliny, wykonywane głównie w celu sprawdzenia stanu odporności przeciw gruźlicy
SJP.pl
przestarzale: gruźlica
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. med. gruźlica
Gruźlica (łac. tuberculosis, TB – tubercule bacillus) – powszechna i potencjalnie śmiertelna choroba zakaźna, wywoływana przez prątka gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis). Gruźlica dotyczy najczęściej płuc (gruźlica płucna), ale może również atakować ośrodkowy układ nerwowy, układ limfatyczny, naczynia krwionośne, układ kostno-stawowy, moczowo-płciowy oraz skórę. Inne mykobakterie takie jak Mycobacterium bovis, Mycobacterium africanum, Mycobacterium canetti czy Mycobacterium microti wywołują choroby zwane mykobakteriozami i z reguły nie infekują zdrowych osób dorosłych, natomiast są często spotykane u osób z upośledzeniem odporności, np. w przebiegu AIDS.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: prątek gruźlicy
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. suchotnica
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. suchotnik
Wiktionary
roślina o pięknych pachnących kwiatach
Tuberoza (Polianthes L.) – wyodrębniany w historycznych ujęciach taksonomicznych rodzaj roślin z rodziny agawowatych, do którego zaliczano 13 gatunków roślin występujących głównie w Meksyku. Na początku XXI wieku, na podstawie wyników badań filogenetycznych, został on uznany za synonim rodzaju agawa.
SJP.pl
Wikipedia
mający kształt tuby
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
bezkręgowiec z gromady skąposzczetów; rurecznik
SJP.pl
bezkręgowiec z gromady skąposzczetów; rurecznik
SJP.pl
żeliwny pierścień będący konstrukcją tuneli lub szybów
Tubing (z ang. tube – rura) – rodzaj cylindrycznej obudowy tunelu lub kanału wykonanej z metalu lub żelbetu. Połączone tubingi tworzą pierścień, stanowiący ścianę kanału. Najczęściej wykorzystywane są do budowy szybów wentylacyjnych, szybów kopalnianych czy tuneli metra (w tej technologii powstało częściowo metro w Warszawie).
SJP.pl
Wikipedia
osoba grająca na tubie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) muz. muzyk, który gra na tubie
SJP.pl
Wiktionary
kobieta grająca na tubie
SJP.pl
1. podłużne opakowanie, z którego zawartość wydobywa się ściskając je;
2. zdrobniale o tubie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. od tuba
(1.2) mała tuba
(1.3) zawartość tubki (1.2)
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. góra w Afryce, najwyższy szczyt Maroka i Atlasu Wysokiego;
Tubkal, Dżabal Tubkal (arab. جبل توبقال, توبقال, tamazight ⵜⵓⴳⴳ ⴽⴰⵍ) – najwyższy szczyt Maroka i gór Atlas (Atlas Wysoki) – 4167 m n.p.m. Jest jednocześnie najwyższym szczytem Afryki Północnej. Położony jest 63 km na południe od Marrakeszu, w Parku Narodowym Tubkalu.
Wiktionary oraz Wikipedia
dawny instrument smyczkowy z jedną struną, wydający dźwięk przypominający brzmienie trąbki
Tubmaryna – dawny europejski jedno- lub dwustrunowy instrument muzyczny z grupy chordofonów smyczkowych.
SJP.pl
Wikipedia
alkaloid wyodrębniony z kurary, mający działanie porażające mięśnie prążkowane
Tubokuraryna – organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów wyodrębniony z kurary. Ma działanie porażające mięśnie prążkowane. Jest antagonistą receptora nikotynowego na płytce motorycznej mięśni poprzecznie prążkowanych. W chirurgii była stosowana jako lek zwiotczający w postaci chlorku D-tubokuraryny w celu uzyskania zwiotczenia mięśni szkieletowych.
SJP.pl
Wikipedia
piwo marki Tuborg
Tuborg – duńska firma piwowarska założona w 1873 roku w Hellerup w północnej części Kopenhagi przez Carla Frederika Tietgena i Philipa W. Heymana. Początkowo browar warzył piwa typu bawarskiego (monachijski lager), a jego pierwszą marką był Rød Tuborg (Czerwony Tuborg). Pięć lat później browar wypuścił swoje najbardziej znane piwo Grøn Tuborg Pilsner (Zielony Pilzner). Było to pierwsze piwo dolnej fermentacji w stylu pilzneńskim w Danii.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: tuba (zwykle w znaczeniu: rura w kształcie stożka służąca do wzmocnienia głosu), np. gramofon tubowy
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z tubą, dotyczący tuby (zwykle w znaczeniu: „lejkowato rozszerzająca się rura służąca do wzmacniania dźwięku”)
SJP.pl
Wiktionary
element przyrządu optycznego (np. mikroskopu, lunety), tuleja, w której znajdują się soczewki
Tubus – obudowa urządzeń optycznych lub ich części składowych, wykonana w kształcie tulei, służąca do współosiowego osadzania elementów optycznych – soczewek lub układów optycznych.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest tubylcze; cecha tych, którzy są tubylczy
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z tubylcami, dotyczący tubylców
Wiktionary
rdzenna mieszkanka danego obszaru; aborygenka, autochtonka, tuziemka, tubylka
SJP.pl
1. rdzenny mieszkaniec danego obszaru; autochton, aborygen, tuziemiec;
2. stały mieszkaniec jakiegoś terenu, np. miasta lub wsi
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba pochodząca z lokalnej populacji, rdzennej ludności jakiegoś kraju
Autochton (stgr. αὐτόχθων autochthon – „z tej ziemi”, „tuziemiec, tubylec”, od autós „sam” i chthōn „ziemia”) – człowiek należący do rdzennej ludności danego obszaru.
W odróżnieniu od ludności autochtonicznej mówi się o ludności napływowej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
rdzenna mieszkanka danego obszaru; aborygenka, autochtonka, tuziemka, tubylczyni
SJP.pl
1. miasto w Polsce;
2. wieś w Polsce
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w województwie kujawsko-pomorskim;
Tuchola (niem. Tuchel, kaszub. Tëchòlô, Tuchòlô) – miasto w województwie kujawsko-pomorskim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Tuchola i powiatu tucholskiego.
Według danych GUS z 31 grudnia 2023 roku Tuchola liczyła 12 969 mieszkańców.
Tuchola uzyskała prawa miejskie w 1346 roku.
Miasto jest siedzibą Tucholskiego Parku Krajobrazowego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Tucholi
SJP.pl
mieszkanka Tucholi
SJP.pl
przymiotnik od: Tuchola
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Tucholi, związany z Tucholą, pochodzący z Tucholi
Tucholski to nazwisko rezydencyjne kogoś z Tucholi w województwie kujawsko-pomorskim.Osoby o nazwisku Tucholski / Tucholska:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wieś w Polsce
Tuchomie (kaszub. Tëchómie, niem. Groß Tuchen; tuż po wojnie Tuchomyśl) – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie bytowskim, w gminie Tuchomie, przy drodze krajowej nr 20 Stargard – Szczecinek – Gdynia i na trasie nieistniejącej już linii kolejowej (Lębork) – Bytów – Miastko. Miejscowość jest placówką Ochotniczej Straży Pożarnej i siedzibą gminy Tuchomie. Dawniej dzieliło się na Tuchomie Królewskie (kaszb. Królewsczé Tëchòmié lub też Kr. Tëchòmie, Królewsczi Tëchòm, niem. Königlich Groß Tuchen) i Tuchomie Szlacheckie (kaszb. Szlachecczé Tëchòmié lub też Szl. Tëchòmie, Szlachecczi Tëchòm, niem. Adelig Groß Tuchen).
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Tuchomie
SJP.pl
miasto w Polsce
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Polsce w województwie małopolskim;
Tuchów – miasto na południu Polski w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Tuchów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec miasta: Tuchów
SJP.pl
mieszkanka miasta: Tuchów
SJP.pl
przymiotnik od: Tuchów
SJP.pl
Tucjoryzm (z łac. tutior – bezpieczniejszy) – w teologii moralnej system moralny mówiący, że w razie wątpliwości co do zastosowania norm moralnych w konkretnej sytuacji wolno iść jedynie za opinią zgodną z ogólnym prawem, nawet gdyby jego nieobowiązywanie było bardzo prawdopodobne.
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
[czytaj: tu:son] miasto w Stanach Zjednoczonych
Tucson (ˈtuːsɒn) – miasto w hrabstwie Pima, w stanie Arizona w Stanach Zjednoczonych.
Liczba mieszkańców: 525,5 tys., obszar metropolitalny 1 023 320 (dane z lipca 2008). Jest drugim co do wielkości miastem w stanie, po Phoenix.
SJP.pl
Wikipedia
→ Tucson [czytaj: tusoński]
SJP.pl
historyk grecki, Ateńczyk; rzecznik polityki Peryklesa
Tukidydes z Aten (gr. Θουκυδίδης ὁ Ἀθηναῖος Thukydides ho Athenaios; ur. między 471 a 460 p.n.e., zm. między 404 a 393 p.n.e.) – grecki historyk, autor monografii Wojna peloponeska.
SJP.pl
Wikipedia
intensywne żywienie świń i drobiu przy jednoczesnym ograniczeniu ruchu, mające na celu zwiększenie ich masy (ilości mięsa i tłuszczu)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bardzo intensywne karmienie zwierzęcia przeznaczonego na ubój, zwykle dotyczy trzody chlewnej;
Tucz (opas, opasanie) – bardzo intensywne karmienie zwierzęcia przeznaczonego na ubój. Celem tuczu jest przekształcenie podawanych zwierzęciu pasz na mięso i tłuszcz. Tucz różni się w zależności od gatunku zwierzęcia.
Słowem tucz określa się trzodę chlewną, a słowem opas bydło i inne przeżuwacze oraz konie. Określenie opas oznacza też utuczone już bydło, np. opasy na sprzedaż. Utuczone świnie określa się natomiast mianem tuczników.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pomieszczenie lub budynek, w którym tuczy się zwierzęta przeznaczone do uboju
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) roln. zool. intensywne karmienie zwierzęcia przeznaczonego na ubój;
Tucz (opas, opasanie) – bardzo intensywne karmienie zwierzęcia przeznaczonego na ubój. Celem tuczu jest przekształcenie podawanych zwierzęciu pasz na mięso i tłuszcz. Tucz różni się w zależności od gatunku zwierzęcia.
Słowem tucz określa się trzodę chlewną, a słowem opas bydło i inne przeżuwacze oraz konie. Określenie opas oznacza też utuczone już bydło, np. opasy na sprzedaż. Utuczone świnie określa się natomiast mianem tuczników.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: Tuczna, Tuczno
SJP.pl
przymiotnik od: Tuczępy
SJP.pl
wieś w Polsce
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: mała chmura zapowiadająca burzę
SJP.pl
o zwierzętach: specjalnie tuczony na zabicie
Tuczna – wieś w Polsce, położona w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Tuczna.
Wieś ekonomii brzeskiej w drugiej połowie XVII wieku. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.
Wieś jest sołectwem, siedzibą gminy Tuczna. Jest także siedzibą rzymskokatolickiej Parafii św. Anny. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 1005 mieszkańców.
SJP.pl
Wikipedia
mieszkaniec Tuczna (miasta w Polsce)
SJP.pl
mieszkanka Tuczna (miasta w Polsce)
SJP.pl
świnia hodowlana w okresie tuczu
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) zootechn. zwierzę, zwykle świnia, obficie karmione i przeznaczone na ubój;
Tucznik – świnia intensywnie karmiona i przeznaczona na ubój. Tucznikiem może być zarówno samiec jak i samica, jednak w przypadku samców wiąże się to prawie zawsze z kastracją. Samiec wykastrowany dużo szybciej przybiera na wadze, poza tym jego mięso ma lepszy smak. Aby mięso tucznika było smaczne, ubój musi nastąpić co najmniej miesiąc po kastracji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. miasto w Polsce;
2. nazwa kilku wsi w Polsce;
3. nazwa wielu jezior w Polsce
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Polsce;
(1.2) geogr. nazwa trzech wsi w Polsce;
(1.3) geogr. nazwa dziesięciu jezior w Polsce
Tuczno (niem. Tütz) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie wałeckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Tuczno.
Według danych z 31 grudnia 2021 r. miasto miało 1824 mieszkańców. Natomiast według danych z 1 stycznia 2014 powierzchnia miasta wynosiła 9,21 km².
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
o zwierzętach: specjalnie tuczony na zabicie
przymiotnik
(1.1) o zwierzęciu hodowlanym: obficie tuczony z przeznaczeniem na ubój
SJP.pl
Wiktionary
1. karmić intensywnie hodowane zwierzęta w celu szybkiego przyrostu ich masy;
2. żartobliwie: karmić kogoś do syta, obficie;
3. o pokarmach: powodować tycie;
4. tuczyć się (o zwierzętach lub żartobliwie o ludziach): przybierać na wadze
czasownik
(1.1) zootechn. karmić intensywnie zwierzęta w celu uzyskania przyrostu mięsa i tłuszczu
(1.2) o pokarmie: powodować tycie
(1.3) pot. żart. karmić zbyt obficie, powodując nadmierne przybieranie na wadze
SJP.pl
Wiktionary
→ Tuczno
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
władca z dynastii Tudorów
Tudorowie, dynastia Tudorów – dynastia rządząca w Anglii (wraz z Walią) w latach 1485–1603.
Protoplastami tej dynastii byli Owen Tudor (Walijczyk – jego właściwe imię brzmiało: Owain ap Maredudd ap Tudur) – potomek Ednyfeda Fychana, oraz Katarzyna de Valois (córka króla Francji – Karola VI Szalonego), królowa Anglii – wdowa po Henryku V. Po śmierci Henryka V zawarli oni sekretne małżeństwo i mieli trzech synów – Edmunda, Jaspera i Owena oraz córki (źródła różnią się co do ich liczby).
SJP.pl
Wikipedia
dynastia angielska; Tudorzy
Tudorowie, dynastia Tudorów – dynastia rządząca w Anglii (wraz z Walią) w latach 1485–1603.
Protoplastami tej dynastii byli Owen Tudor (Walijczyk – jego właściwe imię brzmiało: Owain ap Maredudd ap Tudur) – potomek Ednyfeda Fychana, oraz Katarzyna de Valois (córka króla Francji – Karola VI Szalonego), królowa Anglii – wdowa po Henryku V. Po śmierci Henryka V zawarli oni sekretne małżeństwo i mieli trzech synów – Edmunda, Jaspera i Owena oraz córki (źródła różnią się co do ich liczby).
SJP.pl
Wikipedia
zaimek
(1.1) poznań. tu
Wiktionary
spójnik, który w zdaniach współrzędnie złożonych znaczy tyle co: a także, i, oraz
spójnik
(1.1) książk. …łączący słowa i zdania równorzędne, wskazując je jako występujące równocześnie
SJP.pl
Wiktionary
skrótowiec
(1.1) = Traktat o Unii Europejskiej
Wiktionary
skała wulkaniczna
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geol. rodzaj skały osadowej, składającej się z materiału piroklastycznego;
Tuf, tuf wulkaniczny – rodzaj lekkiej, zwięzłej, zazwyczaj porowatej skały osadowej należącej do skał piroklastycznych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
skała osadowa podobna budową i pochodzeniem do tufu
Tufit – skała osadowa zbliżona do tufu, składająca się z materiału piroklastycznego ze znaczną domieszką materiału osadowego (m.in. piasku, iłu, szczątków organicznych, popiołów wulkanicznych), osadzonych zazwyczaj w środowisku wodnym.
Skała o strukturze drobnoziarnistej i przeważnie warstwowej.
W Polsce występuje w utworach trzeciorzędowych i paleozoicznych w Górach Świętokrzyskich, Karpatach i Sudetach.
SJP.pl
Wikipedia
tuf zmieniony przez metamorfizm
SJP.pl
kruszywo pochodzenia naturalnego otrzymywane przez rozdrobnienie tufów o strukturze drobnoporowatej
SJP.pl
przymiotnik od: tuf, np. wulkan tufowy
przymiotnik
(1.1) uformowany z tufu
SJP.pl
Wiktionary
metoda wytwarzania przędzin pętelkowych przez wszywanie pętelek w podkład (np. tkaninę) podklejany następnie warstwą żywicy syntetycznej
SJP.pl
pasmo zarośli lub lasów topolowo-wierzbowych, rosnących wzdłuż rzek na Pogórzu Kazaskim
Tugaj – typ lasu łęgowego (galeriowego) występujący w Azji Środkowej. Podstawowy ekosystem w ekoregionie tugajów środkowoazjatyckich (PA1311 w regionalizacji WWF, 818 w regionalizacji One Earth).
SJP.pl
Wikipedia
symbol sułtana osmańskiego w formie ozdobnego monogramu
Tugra, tughra (osm. طغراء tuğra) – w kulturze islamu monogramowy znak panującego monarchy (sułtana, chana), pełniący w kręgu wpływów państwa osmańskiego rolę herbu, emblematu władców tureckich, a następnie godła państwowego.
Oprócz imienia władcy tugra zawierała, także imię jego ojca, a niekiedy jego dziadów, tytuł chan z dodatkiem formuły el-muzzafer-da'ima (zawsze zwycięski). Będąc monogramem przywódcy świeckiego, a zarazem religijnego, tugra tworzyła teozoficzny obraz wszechświata, na którego szczycie znajduje się Bóg (laudacja: Bóg hojny, wielkoduszny), a niżej jego ziemski namiestnik – sułtan, którego znak rozciągał się ponad tekstami dotyczącymi spraw ziemskich.
SJP.pl
Wikipedia
waluta Mongolii; 1 tugrik = 100 mongów
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) monet. waluta Mongolii;
Tugrik (a także Tögrög, mong. төгрөг) (MNT, ₮) – waluta używana w Mongolii. Jeden tugrik równa się 100 möngöm. Istnieją monety o wartości jednego tugrika, a poza tym banknoty o wartości 1, 5, 10, 20, 50, 100, 500, 1000, 5000, 10 000, 20 000 tugrików. W obiegu funkcjonują banknoty od 10 tugrików wzwyż. Międzynarodowy symbol tugrika to MNT. Nazwa pochodzi od słowa dughurik, oznaczającego koło.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
ryba łososiowata rzek syberyjskich
Tugun (Coregonus tugun) – gatunek małej ryby łososiowatej z podrodziny siejowatych (Coregoninae), nazywany też „śledziem soswińskim”. Osiąga przeciętnie 11 cm, maksymalnie do 20 cm długości całkowitej.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. hydrol. rzeka na Dalekim Wschodzie Rosji, uchodząca do Zatoki Tugurskiej Morza Ochockiego
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Tugurem, dotyczący Tuguru
Wiktionary
dawniej: Korczowa
Korczowa, Karczowa, dawniej Tuhanowicze (biał. Карчова, Тугановічы) – agromiasteczko na Białorusi w rejonie baranowickim obwodu brzeskiego położona nad rzeką Serwecz przy odnodze drogi z Baranowicz i Horodyszczy do Cyryna i Korelicz. Tuhanowicze stanowiły kiedyś oddzielny majątek, obecnie jest to część wsi Korczowa.
SJP.pl
Wikipedia
Tuilerie (Les Tuileries) – dzielnica znajdująca się w sercu Paryża, między Luwrem, placem Zgody (place de la Concorde) i Sekwaną. Do czasów Komuny Paryskiej stał tam zniszczony w maju 1871 ogromny pałac renesansowo-barokowy, paryska rezydencja walezyjskich i burbońskich królów i napoleońskich cesarzy Francji.
Wikipedia
wykrzyknik
(1.1) daw. wojsk. komenda nakazująca przygotowanie broni do strzału
forma rzeczownika.
(2.1) D. lm. od tuja
Tuj (ros. Туй, Большой Туй) – rzeka w azjatyckiej części Rosji, prawy dopływ Irtysza. Przepływa przez Syberię Zachodnią. Źródła na Bagnach Wasiugańskich.
Długość – 507 km, powierzchnia zlewni – 8490 km².
Dopływy: Ukratus, Kir-Tau, Aju, Sik, Miss.
Wiktionary oraz Wikipedia
drzewo iglaste z rodziny cyprysowatych; żywotnik
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Thuja|ref=tak., zob. żywotnik.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
roślina jednoroczna o wielobarwnych kwiatach, pochodząca z Ameryki Południowej
Tujałka (Salpiglossis) – rodzaj roślin z rodziny psiankowatych. Obejmuje dwa gatunki występujące w południowych Andach od Chile i Argentyny po południowe Peru. Rośliny te rosną w naturze na pustyniach i suchych, skalistych zboczach górskich. Jeden gatunek – tujałka zmienna S. sinuata jest uprawiany jako roślina ozdobna. Roślina bardzo zmienna pod względem barwy kwiatów, wyhodowano liczne jej odmiany ozdobne.
SJP.pl
Wikipedia
tujnik maleńki - gatunek mchu z rodziny tujowcowatych
SJP.pl
organiczny związek chemiczny występujący m.in. w piołunówce oraz olejku eterycznym piołunu, szałwii lekarskiej i wrotyczu pospolitego
Tujon – organiczny związek chemiczny, związek terpenowy, występujący w olejku eterycznym m.in. piołunu (Artemisia absinthium), bylicy pospolitej (Artemisia vulgaris), wrotyczu pospolitego (Tanacetum vulgare), szałwii lekarskiej (Salvia officinalis), żywotnika zachodniego (Thuja occidentalis), a także w napoju alkoholowym z domieszką wyciągu z piołunu – absyncie i gorzkiej ziołowej wódce zwanej piołunówką.
SJP.pl
Wikipedia
drzewo iglaste z rodziny cyprysowatych; żywotnikowiec japoński
SJP.pl
rodzina roślin należąca do prątników (mchów właściwych)
SJP.pl
1. rodzaj mchu z rzędu rokietowców;
2. misecznik tujowiec - pospolity pluskwiak, szkodnik tuj
SJP.pl
→ tuja
przymiotnik
(1.1) składający się z tui
(1.2) wykonany z drewna lub innej części tui
(1.3) będący częścią tui
SJP.pl
Wiktionary
zbyt częste sadzenie tuj zamiast innych roślin
SJP.pl
regionalnie: tłuszcz
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) tłuszcz, tucz
(1.2) poznań. szpik kostny
SJP.pl
Wiktionary
zmotoryzowana wersja rikszy, używana jako taksówka w niektórych krajach azjatyckich; autoriksza
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) riksza motocyklowa pełniąca w niektórych krajach rolę taksówki
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj sieci rybackiej / łowić w tukę - sposób połowów wykonywanych przez dwie łodzie/kutry
Tuka – wieś w Estonii, w prowincji Lääne, w gminie Martna.
SJP.pl
Wikipedia
ptak, pieprzojad
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(1.1) astr. jeden z gwiazdozbiorów nieba południowego;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj ptaków z podrodziny tukanów
SJP.pl
rodzina ptaków z rzędu dzięciołowych
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Ramphastidae|Vigors|ref=tak., rodzina ptaków z rzędu dzięciołowych;
Tukanowate (Ramphastidae) – rodzina ptaków z rzędu dzięciołowych (Piciformes).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
o cechach tukanowatych (rodzina ptaków)
SJP.pl
zaimek
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. tutaj
Wiktionary
starożytny historyk grecki
Tukidydes z Aten (gr. Θουκυδίδης ὁ Ἀθηναῖος Thukydides ho Athenaios; ur. między 471 a 460 p.n.e., zm. między 404 a 393 p.n.e.) – grecki historyk, autor monografii Wojna peloponeska.
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj południowoamerykańskiego gryzonia z rodziny tukotukowatych
Tukotukowate, tukotuki (Ctenomyidae) – rodzina ssaków z podrzędu jeżozwierzowców (Hystricomorpha) w obrębie rzędu gryzoni (Rodentia).
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj południowoamerykańskiego gryzonia z rodziny tukotukowatych
Tukotuko (Ctenomys) – rodzaj ssaków z rodziny tukotukowatych (Ctenomyidae).
SJP.pl
Wikipedia
rodzina gryzoni; tukotuki
Tukotukowate, tukotuki (Ctenomyidae) – rodzina ssaków z podrzędu jeżozwierzowców (Hystricomorpha) w obrębie rzędu gryzoni (Rodentia).
SJP.pl
Wikipedia
mocne włókna palmy pozyskiwane przez Indian do wyrobu sznurków, nici itp.
Tukums (dawniej niem. Tuckum, pol. Tukum) – miasto w północno-zachodniej części Łotwy, na Wysoczyźnie Kurlandzkiej, na północ od drogi łączącej Rygę i Windawę, siedziba administracyjna novadsu Tukums. W 2016 roku liczyło 18 334 mieszkańców.
SJP.pl
Wikipedia
pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 69 i symbolu Tm
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Tm i liczbie atomowej 69;
forma czasownika.
(2.1) rozk. 2 os. lp. zob. tulić.
Tul (Tm, łac. thulium) – pierwiastek chemiczny z grupy lantanowców w układzie okresowym, należący do tzw. metali ziem rzadkich. Tul jest najrzadszym lantanowcem występującym na Ziemi (promet jest rzadszym, ale nie występuje naturalnie na Ziemi). Jest łatwym w obróbce srebrzysto-szarym metalem. Pomimo jego wysokiej ceny, tul jest używany jako źródło promieniowania w przenośnych aparatach Roentgena i w laserach opartych na ciele stałym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
członek TUL-u (Towarzystwa Uniwersytetu Ludowego); tulowiec
SJP.pl
ostra choroba zakaźna niektórych gryzoni, mogąca przenosić się na człowieka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. wet. ostra bakteryjna choroba zakaźna;
Tularemia (łac. tularaemia) – ostra bakteryjna choroba zakaźna. Czynnikiem etiologicznym jest pleomorficzna, Gram-ujemna pałeczka Francisella tularensis. Cechą charakterystyczną jest obrzęk zmienionych węzłów chłonnych, może również wystąpić posocznica. Występuje u zwierząt i człowieka.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Rumunii, w Dobrudży;
(1.2) geogr. okręg we wschodniej Rumunii;
Tulcza (rum.: Tulcea, bułg., ros., i ukr.: Тулча, Tułcza; tur.: Hora-Tepé lub Tolçu) – miasto okręgowe w Dobrudży (Rumunia); śródlądowy port morski w delcie Dunaju.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Tulczą, dotyczący Tulczy
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) dotyczący Tulec
Wiktionary
1. rurka rozszerzona na jednym końcu, zrobiona z papieru, kartonu, blachy itp.; tutka
2. element konstrukcyjny niektórych maszyn, np. silników tłokowych, w postaci krótkiego odcinka rury, zwykle walcowej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. element mechanizmów i maszyn w kształcie wydłużonego pierścienia lub wydrążonego walca
(1.2) poznań. niezdara
Tuleja – w budowie maszyn element mechanizmów i maszyn posiadający różne zastosowanie (np. cylinder). Tuleja ma kształt wydłużonego pierścienia lub wydrążonego walca.
Spotyka się tuleje wykonane z niemal każdego materiału stosowanego w budowie maszyn w zależności od przeznaczenia tulei.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mała tuleja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. od: tuleja
SJP.pl
Wiktionary
przypominający kształtem tulejkę, podobny do tulejki; lejkowaty
SJP.pl
rodzaj roślin zielnych z rodziny obrazkowatych; żmijownik
SJP.pl
Wikipedia
Tulewo – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie wyszkowskim, w gminie Wyszków. Ma status sołectwa.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego.
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Wojciecha w Wyszkowie.
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Tulibowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie lipnowskim, w gminie Dobrzyń nad Wisłą.
Miejscowość leży nad rzeką Wisła. Znajduje się w niej dwór z I połowy XX wieku, wozownia oraz murowany spichlerz.
Wikipedia
1. obejmując, przyciskać do ciała; przytulać;
2. przykładać do czegoś;
3. zwijać, kulić, chować;
4. tulić się - przyciskać się do czegoś; przytulać się
czasownik niedokonany
(1.1) pieszczotliwie przyciskać do siebie
czasownik zwrotny tulić się
(2.1) pieszczotliwie przyciskać się do kogoś
SJP.pl
Wiktionary
Tulice (niem. Tillendorf) – wieś w Polsce w województwie pomorskim, w powiecie sztumskim, w gminie Stary Targ. Wieś jest siedzibą sołectwa Tulice, w którego skład wchodzą Olszak i będące częścią Tulic Tulice Małe. We wsi znajduje się jezioro i leśniczówka.
Wikipedia
roślina z rodziny liliowatych
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Tulipa|L.|ref=tak., posiadająca wiele odmian roślina cebulowa z rodziny liliowatych, z pojedynczymi dużymi kwiatami;
(1.2) pot. szklana butelka z rozbitym denkiem służąca jako improwizowane narzędzie do walki
(1.3) środ. fot. typ osłony obiektywu przypominający kształtem kwiat tulipana (1.1)
(1.4) chem. przyrząd szklany łączący tygle do sączenia z kolbami ssawkowymi
Tulipan (Tulipa L.) – rodzaj roślin cebulowych należący do rodziny liliowatych. Zalicza się do niego ok. 120 gatunków i co najmniej 15 tysięcy kultywarów (odmian uprawnych). Odmiany uprawne są mieszańcami lub powstały na drodze mutacji. Naturalny obszar występowania tulipana to Europa Południowa, północna Afryka, Azja od Turcji, przez Iran, góry Pamir i Hindukusz, stepy Kazachstanu, po północno-wschodnie Chiny i Japonię.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mały tulipan
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od: tulipan
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od tulipan
Wiktionary
niebywała moda na hodowlę tulipanów w XVII-wiecznej Holandii; tulipomania
Tulipomania (tulipanomania, tulipanowa gorączka; niderl. tulpenmanie) – zjawisko ekonomiczne zaistniałe w XVII-wiecznej Holandii (szczególnie w latach 1636–1637), wiążące się z ogromnym wzrostem popytu i cen cebulek tulipanów na tamtejszym rynku. Uważa się, iż była to pierwsza odnotowana bańka spekulacyjna w historii.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) składający się z tulipanowca
(1.2) wykonany z drewna lub innej części tulipanowca
(1.3) będący częścią tulipanowca
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy
(1.1) syst. dendr. nazwa systematyczna|Liriodendron|L.|ref=tak., rodzaj roślin drzewiastych z rodziny magnoliowatych;
(1.2) bot. drzewo z rodzaju tulipanowiec (1.1)
Tulipanowiec (Liriodendron L., z gr. λείριον leirion – „lilia”, δένδρον dendron – „drzewo”) – rodzaj drzew z rodziny magnoliowatych (Magnoliaceae). Obejmuje dwa gatunki współczesne, z których tulipanowiec amerykański L. tulipifera występuje we wschodniej części Ameryki Północnej (od Vermont i Ontario po Florydę i Luizjanę), a tulipanowiec chiński L. chinense w środkowych i południowych Chinach oraz w północnym Wietnamie. Mimo rozdzielenia geograficznego obu gatunków od co najmniej 10 milionów lat, są zdolne do krzyżowania się choć mieszaniec L. ×sinoamericanum jest sterylny.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: tulipan
przymiotnik
(1.1) związany z tulipanem, dotyczący tulipana
(1.2) o kształcie podobnym do kwiatu tulipana
SJP.pl
Wiktionary
niebywała moda na hodowlę tulipanów w XVII-wiecznej Holandii; tulipanomania
Tulipomania (tulipanomania, tulipanowa gorączka; niderl. tulpenmanie) – zjawisko ekonomiczne zaistniałe w XVII-wiecznej Holandii (szczególnie w latach 1636–1637), wiążące się z ogromnym wzrostem popytu i cen cebulek tulipanów na tamtejszym rynku. Uważa się, iż była to pierwsza odnotowana bańka spekulacyjna w historii.
SJP.pl
Wikipedia
miasto w Polsce
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Polsce w województwie wielkopolskim;
Tuliszków – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie tureckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Tuliszków.
Przed II wojną światową Tuliszków do 1 kwietnia 1938 roku administracyjnie należał do województwa łódzkiego. Po tej dacie przeszedł do województwa poznańskiego. Natomiast od 1 kwietnia 1939 roku należał do powiatu tureckiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Tuliszkowa (miasta w Polsce)
SJP.pl
mieszkanka Tuliszkowa (miasta w Polsce)
SJP.pl
przymiotnik od: Tuliszków
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Tuliszkowem, dotyczący Tuliszkowa
SJP.pl
Wiktionary
imię męskie pochodzenia łacińskiego
Tuliusz – imię męskie pochodzenia łacińskiego, wywodzące się od rzymskiej nazwy rodowej prawdopodobnie pochodzenia etruskiego. Patronem tego imienia jest św. Tuliusz, zm. w Afryce w II wieku.
Tuliusz imieniny obchodzi 19 lutego.
Znani imiennicy:
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. rodzaj roślin (nazwa systematyczna|Roridula|ref=tak.) z rodziny tuliłezkowatych;
Tuliłezka (Roridula) – rodzaj roślin z monotypowej rodziny tuliłezkowatych (Roridulaceae Martinov, Tekhno-Bot. Slovar: 549. 3 Aug 1820). Rodzaj obejmuje dwa gatunki występujące w naturze wyłącznie w Afryce południowej w Kraju Przylądkowym.
Wiktionary oraz Wikipedia
Tuliłów – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Międzyrzec Podlaski.
W latach 1931–1972 znajdował się w granicach Międzyrzeca Podlaskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.
Wieś jest sołectwem w gminie Międzyrzec Podlaski. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 395 mieszkańców.
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
miasto i gmina we Francji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto i gmina we Francji, w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, w departamencie Var;
Tulon (fr. Toulon, wymowa; oksyt. Tolon) – miasto i gmina w południowo-wschodniej Francji, w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, w departamencie Var, położone nad Morzem Śródziemnym. Znajduje się ok. 40 km na wschód od Marsylii.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Tulonu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Tulonu
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Tulonu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Tulonu
Tulonka (biał. Тулёнка, Tulonka; ros. Тулёнка, Tulonka) – wieś na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie stołpeckim, w sielsowiecie Szaszki, nad Sułą i przy drodze republikańskiej R54.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: Tulon
przymiotnik
(1.1) dotyczący Tulonu
SJP.pl
Wiktionary
członek TUL-u (Towarzystwa Uniwersytetu Ludowego); TUL-owiec
SJP.pl
dotyczący TUL-u; TUL-owski
SJP.pl
przymiotnik od: tul (pierwiastek chemiczny), np. laser tulowy
przymiotnik
(1.1) dotyczący tulu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. tulipan
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. tulipan
Тulpa – pojęcie oznaczające samoświadomego wyimaginowanego przyjaciela. Czasami błędnie używane jako synonim „magicznej emanacji”, „zjawy” lub określania innych zjawisk paranormalnych.W mistycyzmie oznacza byt lub obiekt stworzony przez sferę duchową lub mentalną. Pojęcie to pochodzi od tybetańskiego „སྤྲུལ་པ,” /*sprul.pa/ oznaczającego „budować”.
Wiktionary oraz Wikipedia
miasto w USA
Tulsa – miasto w centralnej części Stanów Zjednoczonych, w stanie Oklahoma, siedziba administracyjna hrabstwa Tulsa. Według danych z 2021 roku liczy 410,7 tys. mieszkańców, oraz ponad 1 mln w obszarze metropolitalnym, co sprawia, że jest drugim co do wielkości miastem w stanie, po Oklahoma City.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Tuła
przymiotnik
(1.1) dotyczący Tuły
SJP.pl
Wiktionary
pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 69 i symbolu Tm
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj skoku w łyżwiarstwie figurowym, odmiana rittbergera; toeloop, toe-loop
Skoki łyżwiarskie – jeden z elementów łyżwiarstwa figurowego w konkurencjach jazdy indywidualnej kobiet i mężczyzn oraz parach sportowych. Różnice między poszczególnymi rodzajami skoków są identyfikowane na podstawie krawędzi startowej, kierunku ruchu i liczby prawidłowo wykonanych obrotów tj. od jednego do czterech obrotów wokół własnej osi (zwykle przez lewe ramię). Ich nazwy zazwyczaj pochodzą od nazwisk osób, które je wymyśliły.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Tuluza (miasto we Francji)
przymiotnik
(1.1) dotyczący Tuluzy
SJP.pl
Wiktionary
miasto we Francji
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w południowej Francji, położone nad Garonną;
Tuluza (fr. Toulouse, wymowa; oksyt. Tolosa) – miasto w południowej Francji, stolica regionu Oksytania i departamentu Górna Garonna. Jest czwartym co do wielkości miastem w kraju, po Paryżu, Marsylii i Lyonie. Miasto w granicach administracyjnych gminy liczy 509 200 mieszkańców, natomiast jednostka miejska Tuluza liczy 1 047 829 mieszkańców.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Tuluzy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Tuluzy
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Tuluzy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Tuluzy
SJP.pl
Wiktionary
przestarzale:
1. kościół katedralny; katedra;
2. kolegiata
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie łódzkim, w gminie Góra Świętej Małgorzaty;
Tum (od niemieckiego Dom) – średniowieczna nazwa katedry lub kolegiaty, obecnie w zasadzie nie używana, choć niemieckie słowo Dom należałoby właśnie tak tłumaczyć, a nie jako katedrę.
Nie wszyscy etymolodzy zgadzają się z powyższym wywodem, kolegiaty bowiem budowano też później, lecz nazwa rzadko której lokalizacji nawiązuje do słowa tum. W językach germańskich słowo dom oryginalnie pochodziło z satem – od znaczenia plac do siedzenia w hochdeutsch, zapisane jako tuom. Nie ma więc potrzeby wywodzenia słowa tum od dom, skoro niemieckie Dom miało formę tuom i wcale nie oznaczało katedry czy kolegiaty. Doom czy dōm znaczy także sąd, a wiadomo, że na tumach odbywały się sejmy, w których zasądzano wyroki, a także dumano, czyli radzono.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zwierzę łasicowate; kuna leśna
Kuna leśna, tumak (Martes martes) – gatunek niewielkiego ssaka drapieżnego z rodziny łasicowatych.
SJP.pl
Wikipedia
zwierzę łasicowate; kuna leśna
SJP.pl
kłąb czegoś sypkiego i unoszącego się w powietrzu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kłąb czegoś sypkiego lub lotnego unoszący się w powietrzu
(1.2) obłok gęstej mgły lub oparów
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) pot. człowiek niezbyt rozgarnięty, wolno myślący
Tuman (kor. 두만강, Tuman-gang; chiń. upr. 图们江; pinyin Túmén Jiāng; ros. Туманная, Tumannaja) – rzeka we wschodniej Azji, wyznaczająca wschodnią część granicy Korei Północnej najpierw z Chinami, a następnie, od trójstyku granic Korei, Chin i Rosji, z Rosją.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: celowo wprowadzać w błąd, zwodzić kogoś; oszukiwać, manić, mamić
SJP.pl
potocznie: kobieta tępa, ciężko myśląca, nierozgarnięta; idiotka, głupolka
SJP.pl
matołkowaty, matołowaty, przygłupi; potocznie:
1. niezbyt mądry, mało bystry, nierozgarnięty;
2. świadczący o ograniczoności umysłowej, np. tumanowate społeczeństwo
SJP.pl
1. środowiskowo: postument w kształcie prostopadłościanu lub walca, używany w cyrku przy tresurze zwierząt
2. rodzaj podpory stropu wyrobiska w kopalni
3. średniowieczny, kamienny grobowiec
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) szt. archit. grobowiec w formie kamiennej skrzyni lub trumny przykrytej płytą, zazwyczaj z rzeźbionym wizerunkiem zmarłego;
(1.2) daw. szt. archit. trumna, sarkofag, grobowiec, mauzoleum przeznaczone na zwłoki świętego
(1.3) górn. rodzaj podpory stropu wyrobiska
(1.4) środ. postument w kształcie walca lub prostopadłościanu, używany w cyrku przy tresurze zwierząt
(1.5) daw. urb. słupek oddzielający ulicę od chodnika
Tumba (gr. tymbos – grób, nagrobek) – główna część gotyckich lub renesansowych grobowców w kształcie kamiennej (w późniejszym okresie również brązowej) skrzyni ozdobionej płaskorzeźbami. Na zamykającej, poziomej płycie umieszczano rzeźbę przedstawiającą postać zmarłego. Termin używany także dla określenia płyty kamiennej umieszczonej w posadzce kościoła z inskrypcją, zdobioną płaskim reliefem, poświęconą zmarłemu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
staropolski statek rzeczny do przewożenia towarów; dubas
SJP.pl
→ tumba
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
potocznie: osoba wykazująca brak jakiegokolwiek zaangażowania, prowadząca bierny tryb życia
SJP.pl
SJP.pl
potocznie: brak zaangażowania, lekceważenie obowiązków
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pot. żart. postawa charakteryzująca się obojętnością, biernością, brakiem zaangażowania, lekceważeniem czegoś
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
urim i tummim: święte przedmioty ukryte w pektorale arcykapłana, mające zastępować pogańskie wyrocznie
SJP.pl
obrzmienie o kształcie przeważnie kulistym, będące tworem patologicznym uciskającym sąsiednie tkanki; guz nowotworowy
SJP.pl
zabieg chirurgiczny polegający na wyłuszczeniu łagodnego guzka nowotworowego z piersi
Tumorektomia (ang. tumorectomy) – zabieg chirurgiczny, polegający na usunięciu większości lub całości pierwotnego guza nowotworowego, z minimalnym usunięciem otaczającej, zdrowej tkanki.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: tumor
SJP.pl
1. → Tum (wieś w Polsce);
2. → tum (katedra lub kolegiata)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z tumem, dotyczący tumu
SJP.pl
Wiktionary
zgiełk, wrzawa, zamieszanie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) sytuacja zamętu
(1.2) gwar zmieszanych głosów
(1.3) hist. zamieszki na tle wyznaniowym, głównie w okresie I Rzeczpospolitej;
Tumult (łac. tumultus – zgiełk) – nazwa zaburzeń, zamieszek w czasach I Rzeczypospolitej. Najczęściej były to starcia na tle wyznaniowym połączone z bezczeszczeniem przedmiotów kultu.
Do najbardziej znanych należą:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. osoba wywołująca tumult
Wiktionary
określenie wykonawcze: bardzo głośno, hałaśliwie
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) daw. związany z tumultem, dotyczący tumultu
Wiktionary
kopiec o stożkowatej formie, naturalny lub usypany sztucznie, kryjący grób; kurhan
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) archeol. kopiec ziemny usypany nad grobowcem
Kurhan, in. tumulus (łac. tumulus) – rodzaj mogiły w formie kopca, o kształcie stożkowatym lub zbliżonym do półkulistego, z elementami drewnianymi, drewniano-kamiennymi lub kamiennymi, w którym znajduje się komora grobowa z pochówkiem szkieletowym lub ciałopalnym. Pomieszczenia grobowe, nieraz bardzo rozbudowane, mają zwykle konstrukcję kamienną bądź drewnianą, czasem są kute w litej skale.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Tumusin – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie poddębickim, w gminie Poddębice.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.
Wikipedia
roślina zielna z rodziny akantusowatych (akantowatych); thunbergia
Tunbergia (Thunbergia Retz.) – rodzaj roślin z rodziny akantowatych (Acanthaceae). Należy do niego ok. 90 gatunków występujących w Afryce Południowej, południowej Azji i na Madagaskarze. Gatunkiem typowym jest Thunbergia capensis Retz.. Nazwę nadano dla uczczenia szwedzkiego botanika Carla Petera Thunberga.
SJP.pl
Wikipedia
duża drapieżna ryba
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) icht. duża, żyjąca w ławicach, ryba drapieżna, ważna w rybołówstwie;
(1.2) spoż. kulin. mięso z tuńczyka (1.1)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. statek przeznaczony do połowu tuńczyków;
2. przedstawiciel podrzędu ryb promieniopłetwych
Makrelowce (Scombroidei), tuńczykowce (Thunnoidei) – podrząd ryb okoniokształtnych (Perciformes) obejmujący gatunki pelagiczne strefy umiarkowanej i tropikalnej, charakteryzujące się ciałem wrzecionowatego kształtu z cienkim, ale mocnym trzonem ogonowym, zakończonym półksiężycowatą płetwą ogonową. Po obu bokach ogona zwykle obecna jest stępka. Na trzonie ogonowym często występują dodatkowe płetewki. Kości górnoszczękowe są zrośnięte ze sobą i połączone z międzyszczękowymi. W stanie kopalnym makrelowce są znane z pokładów eocenu. Mają bardzo duże znaczenie gospodarcze i użytkowe.
SJP.pl
Wikipedia
1. statek przeznaczony do połowu tuńczyków;
2. przedstawiciel podrzędu ryb promieniopłetwych
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z tuńczykiem, dotyczący tuńczyków
Wiktionary
bezleśny obszar podbiegunowy, pokryty roślinnością karłowatą, mchami, porostami itp.
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) geogr. bezleśne zbiorowisko roślinności w zimnym klimacie strefy arktycznej i subarktycznej;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: tundra
SJP.pl
rodzaj ryb okoniokształtnych z rodziny makrelowatych
SJP.pl
1. ograniczony z góry odcinek drogi, przejścia, przelotu;
2. środowiskowo:
a) kolczyk tworzący okrągły, szeroki otwór w małżowinie usznej;
b) otwór powstały na skutek założenia takiego kolczyka
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bud. budowla ziemna umożliwiająca poprowadzenie drogi lub torów kolejowych pod ziemią, górą, wodą itp.;
(1.2) inform. połączenie się ze zdalnym komputerem przez połączenie się z pośrednim komputerem, z którego dopiero następuje docelowe połączenie;
(1.3) okolony czymś, słabo oświetlony fragment przestrzeni przypominający podziemne przejście
(1.4) ogrod. foliowa szklarnia o lekkiej konstrukcji;
(1.5) kolczyk z wielką dziurą;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: tunel
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od tunel
SJP.pl
Wiktionary
w informatyce: zastawiać połączenia pomiędzy dwoma hostami w taki sposób, by sprawiały wrażenie połączonych bezpośrednio
SJP.pl
w informatyce: zastawiać połączenia pomiędzy dwoma hostami w taki sposób, by sprawiały wrażenie połączonych bezpośrednio
SJP.pl
Wikipedia
[czyta: tjuner]
1. część składowa radioodbiornika, telewizora itp., służąca do wydzielenia sygnału właściwego ze wszystkich docierających do jego wejścia sygnałów;
2. odbiornik sygnałów radiowych współpracujący ze wzmacniaczem
Tuner – układ elektroniczny, który ze złożonego sygnału wejściowego wybiera ten, na podstawie którego konstruowany jest dźwięk lub obraz w odbiorniku radiofonicznym (tuner radiowy), odbiorniku telewizyjnym (tuner telewizyjny), bądź satelitarnym (tuner satelitarny).
Często poprzez słowo tuner rozumie się kartę telewizyjną albo inne urządzenie, które potrafi przekształcać sygnał analogowy (S-Video, Composite) na sygnał cyfrowy, zrozumiały dla komputera i jego podzespołów.
SJP.pl
Wikipedia
→ tuner [czytaj: tjunerowy]
SJP.pl
mieszkaniec Tunisu; tunisyjczyk
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Tunisu
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Tunisu; tunisyjka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Tunisu
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Tunis; tuniski
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do miasta Tunis
SJP.pl
Wiktionary
państwo w Afryce ze stolicą w Tunisie; Republika Tunezyjska
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. polit. państwo w Afryce;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
obywatel Tunezji
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) obywatel Tunezji
SJP.pl
Wiktionary
obywatelka Tunezji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) obywatelka Tunezji
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Tunezja
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do państwa Tunezja
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. icht. tuńczyk
Wiktionary
gatunek drzewa; aleuryt; tungowiec
SJP.pl
pchła piaskowa
SJP.pl
gatunek drzewa; aleuryt; tung
Tung molukański, nazywany także tungowcem molukańskim, dwuguzem trzyłatowym, kroplanem trzyłatowym (Aleurites moluccanus) – gatunek drzewa z rodziny wilczomleczowatych (Euphorbiaceae). Prawdopodobnie pochodzi z Malezji. Jest obecnie uprawiany w licznych krajach tropikalnych i subtropikalnych. Olej kukui zawiera dużą ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych (przede wszystkim kwas linolowy).
SJP.pl
Wikipedia
1. przymiotnik od: tung, tunga;
2. olej tungowy - olej otrzymywany z drzewa tungowego rosnącego w Chinach
SJP.pl
stop wolframu odznaczający się dużą rozszerzalnością cieplną, używany dawniej w elektrycznych wyłącznikach cieplnych
SJP.pl
dawniej używana w Polsce nazwa pierwiastka chemicznego wolframu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. chem. wolfram
Wolfram (W, łac. wolframium) – pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych w układzie okresowym. Nazwa pochodzi od wolframitu, minerału, z którego wolfram został wyodrębniony po raz pierwszy. Dawna nazwa polska tungsten pochodzi od szwedzkich słów tung – ‘ciężki’ i sten – ‘kamień’; nazwa o takiej etymologii używana jest współcześnie w języku angielskim, francuskim i kilku innych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący Tunguzów
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Tunguzami, dotyczący Tunguzów
(1.2) jęz. związany z językami tunguskimi
(1.3) geogr. związany z rzekami: Podkamienną Tunguzką albo Dolną Tunguzką
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) przest. jęz. język tunguski - współcześnie język ewenkijski;
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: Ewenk (członek ludu mieszkającego w Eurazji)
SJP.pl
dawniej: Ewenkowie (lud mieszkający w Eurazji)
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: Ewenka (członkini ludu mieszkającego w Eurazji)
SJP.pl
strój subdiakona podczas mszy odprawianej z asystą lub strój biskupa odprawiającego mszę pontyfikalną; tunicella
Tunika, tunicella – szata liturgiczna używana przez subdiakona oraz biskupa, nakładana podczas sprawowania uroczystej mszy w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego.
Tunicella występowała jako element stroju liturgicznego w VI w., u schyłku którego wyszła z użycia. Przywrócono ją w IX w. Była podobna do dalmatyki, jednak mniej zdobiona. Ponadto w średniowieczu różniła się od niej węższymi rękawami o odmiennym kroju, ale z czasem ta różnica zanikła. Główną różnicą między tunicellą okresu średniowiecznego a dalmatyką tegoż okresu jest brak rozcięcia po bokach szaty, ponadto ówczesne tuniki były krótsze od dalmatyk.
SJP.pl
Wikipedia
strój subdiakona podczas mszy odprawianej z asystą lub strój biskupa odprawiającego mszę pontyfikalną; tunicela
SJP.pl
zdrobnienie od: tunika
SJP.pl
1. spodnia szata z lnu lub wełny noszona w starożytnym Rzymie przez kobiety i mężczyzn;
2. strój rycerza, zakładany na zbroję;
3. część stroju
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hist. staroż. spodnia, lekka szata wełniana, zwykle z krótkim rękawem lub bez, noszona przez mężczyzn i kobiety w starożytnym Rzymie;
(1.2) hist. krótka spódniczka noszona dawniej na wąskiej sukni
(1.3) książk. długa, raczej luźna bluzka przypominająca sukienkę, noszona do spodni, getrów lub wąskiej spódnicy
(1.4) szata używana niegdyś przez subdiakona oraz biskupa podczas sprawowania liturgii w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego;
(1.5) zool. osłona ciała niektórych zwierząt morskich, np. osłonic, w formie galaretowatej lub stwardniałej wydzieliny nabłonka
Tunika (łac.):
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ tunika
SJP.pl
[czytaj: tiuning lub tuning] ogół zabiegów polegających na zmianie wyglądu lub parametrów samochodu w celu dostosowania go do gustu właściciela; rasowanie, tuningowanie
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: tjuningować] modyfikować coś (np. komputer, pojazd) w sposób poprawiający wydajność lub odpowiadający czyimś szczególnym potrzebom; rasować
SJP.pl
[czytaj: tjuningowiec] osoba zajmująca się tuningiem; tuner
SJP.pl
→ tuning [czytaj: tjuningowy]
SJP.pl
stolica Tunezji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. stolica Tunezji;
Tunis (arab. تونس; [Tūnis]) – stolica Tunezji, położona w odległości ok. 10 km od Zatoki Tuniskiej na Morzu Śródziemnym, nad zachodnim brzegiem Jeziora Tuniskiego.
Miasto znajduje się ok. 17 km na południowy zachód od dawnej Kartaginy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: Tunis; tunetański
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do miasta Tunis, dotyczący Tunisu, związany z Tunisem, pochodzący z Tunisu
SJP.pl
Wiktionary
mieszkaniec Tunisu; tunetańczyk
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Tunisu
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Tunisu; tunetanka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Tunisu
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj dinozaura z rodziny stegozaurów
Tuojiangosaurus – rodzaj dinozaura z rodziny stegozaurów (Stegosauridae), żyjący w późnej jurze na terenie obecnych Chin. Jest obecnie największym znanym azjatyckim przedstawicielem tej grupy dinozaurów. Tuodziangozaur został opisany w 1977 roku przez chińskich naukowców (Donga, Li, Zhou i Zhanga) dokładnie sto lat po rodzaju Stegosaurus.
Tuojiangosaurus znaczy "jaszczur znad rzeki Tuo Jiang", płynącej przez prowincję Syczuan, w której znaleziono szczątki.
SJP.pl
Wikipedia
zwykle w wyrażeniu "tup, tup" - wykrzyknik naśladujący dźwięki powstające podczas chodzenia, zwłaszcza głośnego; tupu, tupu; tupu-tupu
wykrzyknik
(1.1) dźwięk. wyraz naśladujący dźwięki powstające podczas głośnego chodzenia, tupania
forma czasownika.
(2.1) 2. os. rozk. od tupać
SJP.pl
Wiktionary
1. z dużą siłą uderzać stopami, zwykle obutymi, o podłoże;
2. stąpając, powodować powstawanie głośnych odgłosów
czasownik
(1.1) mocno uderzać stopami, zwykle obutymi, o ziemię lub podłogę; stąpać głośno
SJP.pl
Wiktionary
nazwa kilku wsi w Polsce
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. toponim, nazwa kilku wsi w Polsce;
6 miejscowości w Polsce:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
ssak nadrzewny z rodziny tupajowatych; tupaja, wiewiórecznik pospolity
SJP.pl
ssak nadrzewny z rodziny tupajowatych; tupaj, wiewiórecznik pospolity
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zool. nazwa systematyczna|Tupaia|ref=tak., rodzaj ssaka z rodziny tupajowatych;
Tupaja, nadrzewnica (Tupaia) – rodzaj ssaków z rodziny tupajowatych (Tupaiidae).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
ssak nadrzewny z rodziny tupajowatych; tupaj, wiewiórecznik pospolity
Wiewióreczniki, tupaje, ryjówki nadrzewne (Scandentia) – rząd ssaków łożyskowych z nadrzędu euarchontów (Euarchonta), blisko spokrewnionych z latawcami i naczelnymi. Dawniej były zaliczane do owadożernych (Insectivora), a czasem do naczelnych (Primates), z uwagi na stosunkowo duży mózg. Wiewióreczniki z wyglądu przypominają wiewiórki, ale nie są z nimi blisko spokrewnione.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach tupajowatych (rodzina ssaków)
Tupajowate, wiewiórecznikowate (Tupaiidae) – rodzina ssaków łożyskowych z rzędu wiewióreczników (Scandentia).
SJP.pl
Wikipedia
o cechach tupajowatych (rodzina ssaków)
SJP.pl
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
Tupamaros;
1. peruwiański ruch rewolucyjny; Ruch Rewolucyjny im. Tupaca Amaru;
2. lewicowa partyzantka miejska w Urugwaju; Ruch Wyzwolenia Narodowego-Tupamaros
Tupamaros – lewicowe organizacje rewolucyjne działające w krajach Ameryki Południowej, nazwane od inkaskiego bohatera Tupaca Amaru II
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|tupać.
Wiktionary
polski taniec ludowy
SJP.pl
kobieta zuchwała, pewna siebie, bezczelna, arogancka, wyrachowana
SJP.pl
mający duży tupet, pewny siebie, zuchwały
SJP.pl
ktoś zuchwały, arogancki, bezczelny
SJP.pl
zdrobnienie od: tupet (pewność siebie, śmiałość)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od tupet (pewność siebie)
(1.2) zdrobn. od tupet (peruka)
SJP.pl
Wiktionary
1. zbytnia śmiałość, pewność siebie; arogancja, zuchwalstwo, buta, pycha, bezczelność;
2. peruka nakrywająca wierzch głowy nad czołem
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zbytnia pewność siebie, granicząca z bezczelnością, zuchwałość
(1.2) półperuka noszona przez mężczyzn dla zakrycia łysiny nad czołem
SJP.pl
Wiktionary
język ludów indiańskich zamieszkujących dorzecze Amazonki
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
wieś w Polsce
Tuplice – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie żarskim, siedziba gminy Tuplice.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Tuplice
SJP.pl
uderzyć mocno nogą w podłogę
SJP.pl
zdrobnienie od: tupot
SJP.pl
samolot typu Tupolew
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) lotn. samolot marki Tupolew
Tupolew (PSC Tupolev, wcześniej Tupolev OKB, Biuro Projektowe Tupolewa) – rosyjski koncern lotniczy powstały 22 października 1922 roku.
Nazwa pochodzi od nazwiska rosyjskiego projektanta samolotów - Andrieja Nikołajewicza Tupolewa. Przez ponad 90 lat istnienia w firmie opracowano ponad 300 projektów różnych aparatów latających i małych łodzi, 50 z nich weszło do seryjnej produkcji. W sumie wyprodukowano ponad 18 tysięcy samolotów konstrukcji Tupolewa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) publ. polityczna praktyka naginania przepisów w istotnych procedurach bezpieczeństwa państwowego
Wiktionary
hałaśliwy odgłos tupania, kroków
SJP.pl
1. potocznie: chodzić, dreptać koło czegoś; zabiegać; krzątać się;
2. uderzać z hałasem stopami o ziemię
SJP.pl
pieszczotliwie o jeżu
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) żart. o człowieku lub zwierzęciu, który tupie lub tupta (maszeruje drobnymi kroczkami); często o jeżu
SJP.pl
Wiktionary
zwykle w wyrażeniu "tupu, tupu" - wykrzyknik naśladujący dźwięki powstające podczas chodzenia, zwłaszcza głośnego; tupu-tupu; tup, tup
wykrzyknik
(1.1) dźwięk. …naśladujący dźwięki powstające podczas głośnego chodzenia, tupania
SJP.pl
Wiktionary
wykrzyknik naśladujący dźwięki powstające podczas chodzenia, zwłaszcza głośnego; tupu, tupu; tup, tup
SJP.pl
wymarły w XVII w., potężny ssak z rodziny krętorogich, przodek bydła domowego
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(1.1) żegl. typ statków, tzw. pchaczy, budowanych w Polsce;
(1.2) mot. wojsk. marka pojazdów opancerzonych produkowanych w Polsce;
(1.3) mot. marka prototypu polsko-czechosłowackiej ciężarówki;
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(2.1) geogr. nazwa szeregu wsi i gromad w Polsce, w Rosji i na Ukrainie;
(2.2) geogr. hydrol. ciek wodny w Polsce, prawy dopływ Biebrzy
Tur leśny, tur (Bos primigenius) – wymarły gatunek ssaka z rodziny wołowatych (Bovidae), przodek niektórych ras bydła domowego (Bos taurus). Z opisów w starych kronikach i zachowanych drzeworytów wynika, że tur był bardzo podobny do dużych ras bydła. Odkryty materiał wykopaliskowy jest niewielki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
członek TUR-u (Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego); turowiec
SJP.pl
→ TUR; turowski
SJP.pl
skrót od: turecki; turec.
skrót
(1.1) = turecki
Język turecki (tur. Türkçe, IPA: [ˈtyɾct͡ʃɛ], Türk dili) – język należący do grupy oguzyjskiej języków tureckich, ojczysty dla ponad 83 mln ludzi na całym świecie, co czyni go najpowszechniejszym ze swojej rodziny językowej. Turecki używany jest przede wszystkim w Turcji i na Cyprze Północnym, mniejsze skupiska mówiących znajdują się w Iraku, Grecji, Bułgarii, Macedonii Północnej, Kosowie, Albanii i w innych częściach Europy Wschodniej. Turecki jest używany także przez wielu imigrantów w Europie Zachodniej, zwłaszcza w Niemczech. Turecki dzieli się na wiele dialektów; za podstawę języka literackiego i standard uważany jest turecki stambulski.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
skrót od: turecko-osmański
SJP.pl
1. jedna z kolejno powtarzających się czynności;
2. jedna z grup wykonujących jakąś czynność
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hydrol. rzeka w Rosji, lewy dopływ Tobołu; przepływająca przez obwód swierdłowskiego i tiumeński na zachodniej Syberii;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Turacyna – unikatowy czerwony barwnik organiczny z rodzaju porfiryn występujący naturalnie wyłącznie w piórach niektórych przedstawicieli ptaków z rodziny turakowatych. Ten zawierający miedź związek jest odpowiedzialny za czerwonofioletowy kolor upierzenia turaków. Pod wpływem wilgoci zmienia kolor na granatowy. Inne gatunki ptaków podobne barwy zawdzięczają głównie pochodzącym z roślin karotenoidom.
Wikipedia
ptak afrykański; szyszak; chełmiak; bananojad
SJP.pl
Wikipedia
o cechach turakowatych (rodzina ptaków)
Turakowate (Musophagidae) – rodzina ptaków z rzędu turakowych (Musophagiformes). Występują wyłącznie w Afryce Subsaharyjskiej. Żyją w lasach i na sawannach. Nie są dobrymi lotnikami, za to dobrze biegają i wspinają się po drzewach. Są łatwo rozpoznawalne dzięki charakterystycznym czubom na głowie.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach turakowatych (rodzina ptaków)
SJP.pl
o cechach turakowych (rząd ptaków)
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Musophagiformes|Seebohm|ref=tak., rząd ptaków z infragromady ptaków neognatycznych, obejmuje gatunki występujące wyłącznie w Afryce subsaharyjskiej;
Turakowe (Musophagiformes) – rząd ptaków z podgromady ptaków nowoczesnych Neornithes. Występują wyłącznie w Afryce Subsaharyjskiej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Turakowerdyna – zielony barwnik organiczny występujący naturalnie w piórach niektórych gatunków ptaków z rodziny turakowatych. Jest jednym z bardzo nielicznych zielonych barwników występujących w ptasich piórach – barwnik o bardzo podobnych właściwościach (możliwe, że identyczny z turakowerdyną) odkryto również u niektórych kuraków i długoszponów. Pióra większości innych gatunków przybierają kolor zielony dzięki załamywaniu się światła na strukturze piór.
Wikipedia
o cechach turakowych (rząd ptaków)
SJP.pl
region w Azji Środkowej, w którym żyli Kadżarowie
Miejscowości:
Seria węgierskich czołgów z okresu II wojny światowej:
SJP.pl
Wikipedia
członek ludu ugrofińskiego lub uralo-ałtajskiego
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
wieś w Polsce
Turawa (dodatkowa nazwa w j. niem. Turawa) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, powiecie opolskim, w gminie Turawa, na Śląsku Opolskim, na północ od Opola, nad Małą Panwią i Jeziorem Turawskim. Siedziba gminy oraz nadleśnictwa.
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Turawa. W latach 1975–1998 wieś położona była w ówczesnym woj. opolskim.
SJP.pl
Wikipedia
mieszkaniec Turawy (wsi w Polsce)
SJP.pl
mieszkanka Turawy (wsi w Polsce)
SJP.pl
→ Turawa
SJP.pl
strapienie, frasunek, kłopot
SJP.pl
najwyższy szczyt Gorców w Beskidach Zachodnich
Turbacz – najwyższy szczyt Gorców, znajdujący się w centralnym punkcie pasma i tworzący potężny rozróg. Według większości źródeł ma wysokość 1310 m n.p.m. Zbudowany jest z fliszu karpackiego.
SJP.pl
Wikipedia
1. męskie nakrycie głowy noszone w Indiach, Iranie krajach Półwyspu Arabskiego;
2. długi pas materiału zawijany ręcznie na głowie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) męskie nakrycie głowy w postaci zwoju noszone w krajach orientalnych;
(1.2) kobiece nakrycie głowy stylizowane na męski turban (1.1)
Turban (z języka perskiego: دلبنت dulband) – męskie nakrycie głowy używane często w Indiach, krajach Półwyspu Arabskiego, w Iranie i Afganistanie, oraz w muzułmańskich krajach Afryki m.in. w Sudanie. W poszczególnych krajach nazywany jest lokalnymi nazwami: po arabsku عمامة; ‘imamah, turecku tülbent, w hindi pagri. Turbany nosili również m.in. przedkolumbijscy Majowie. Turban jest zwijany ręcznie z tkaniny bawełnianej o długości do 4 m. Sposobu wiązania turbanu muzułmanie uczą się przede wszystkim od starszych (np. ojców). Nie ma jednej metody. Stąd różny ich wygląd w poszczególnych krajach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: turban
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od turban
SJP.pl
Wiktionary
→ turban
SJP.pl
przyrząd do określania mętności płynu
SJP.pl
metoda optycznej analizy instrumentalnej, wykorzystująca zmiany zmętnienia roztworu powodowane wydzieleniem się oznaczanego składnika w postaci osadu albo emulsji; analiza turbidymetryczna
Turbidymetria – metoda spektrofotometryczna w chemii analitycznej; służy do pomiaru mętności zawiesin. Istota metody jest analogiczna, jak w przypadku innych metod spektrofotometrycznych i opiera się na pomiarze relacji pomiędzy ilością światła emitowanego przez źródło, a ilością światła docierającą do detektora spektrofotometru, po przejściu przez komórkę (kuwetę) z badaną próbką. Relacja ta zależy głównie od stężenia cząstek zawiesiny, na których zachodzi dyspersja światła.
SJP.pl
Wikipedia
analiza turbidymetryczna - metoda optycznej analizy instrumentalnej, wykorzystująca zmiany zmętnienia roztworu powodowane wydzieleniem się oznaczanego składnika w postaci osadu albo emulsji; turbidymetria
SJP.pl
typ silnika
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. silnik zmieniający energię kinetyczną cieczy lub gazu na ruch obrotowy;
Turbina (z łac. turbo, burza, trąba powietrzna) – silnik przepływowy wykorzystujący energię przepływającego płynu do wytwarzania energii mechanicznej. Elementem wirnika oddziałującym z płynem są specjalnie ukształtowane łopatki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mały silnik napędzany powietrzem sprężonym na zasadzie turbiny
SJP.pl
pomieszczenie w zakładzie energetycznym mieszczące turbiny
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z turbiną, dotyczący turbiny; działający na zasadzie turbiny
(1.2) mający turbinę, napędzany turbiną
Wiktionary
błyszczący żółty i krystaliczny proszek powstający przez ogrzewanie rtęci z kwasem siarkowym
SJP.pl
potocznie:
1. wyposażony w turbosprężarkę;
2. mający zwiększoną moc
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) pot. mot. turbosprężarka
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
temat słowotwórczy
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z ruchem wirowym lub z turbiną
Wiktionary
[czytaj: turbodizel]
1. silnik Diesla wyposażony w turbosprężarkę;
2. potocznie: samochód z silnikiem Diesla wyposażonym w turbosprężarkę
SJP.pl
Wikipedia
1. dmuchawa odśrodkowa wielostopniowa;
2. dmuchawa wirnikowa napędzana turbiną
SJP.pl
zwiększyć moc silnika spalinowego turbosprężarką
SJP.pl
zwiększyć moc silnika spalinowego turbosprężarką
Turbosprężarka – maszyna wirnikowa składająca się z turbiny i sprężarki osadzonych na wspólnym wale. Służy do doładowania silnika spalinowego albo kotła parowego. Turbina jest zasilana spalinami z silnika, a sprężone powietrze przez sprężarkę zasila silnik. Turbosprężarka zwiększa sprawność i moc silnika przez wtłoczenie dodatkowego powietrza do komory spalania. Ta poprawa osiągów względem silnika wolnossącego wynika z tego, że sprężarka jest w stanie podać więcej powietrza (co umożliwia podanie większej ilości paliwa) do komory spalania niż jest to w stanie zrobić ciśnienie atmosferyczne.
SJP.pl
Wikipedia
o silniku: doładowany turbosprężarką
SJP.pl
doładowywanie silnika spalinowego za pomocą turbosprzężarki
SJP.pl
Turbogenerator – generator synchroniczny prądu elektrycznego przeznaczony do pracy z turbiną parową lub gazową. Wykorzystywany w elektrowniach jako przetwornik energii. Razem z turbiną nazywany turbozespołem.
Maszyny z biegunami utajonymi to maszyny pracujące z dużymi prędkościami obrotowymi, najczęściej jako generatory napędzane turbinami parowymi, stąd ich nazwa turbogeneratory. Ich prędkość wynosi zazwyczaj 3000 obr./min (1500 obr./min - duże jednostki czterobiegunowe), aby więc uzyskać częstotliwość napięcia 50 Hz należy zastosować uzwojenie dwubiegunowe.
Wikipedia
współczesna forma kapitalizmu, opisana w 1999 roku przez amerykańskiego ekonomistę Edwarda Luttwaka
Turbokapitalizm (kapitalizm z turbodoładowaniem) – termin wprowadzony przez amerykańskiego ekonomistę Edwarda Luttwaka i opisany w książce Turbokapitalizm: zwycięzcy i przegrani światowej gospodarki (1999) oraz w innych licznych artykułach tego autora.
SJP.pl
Wikipedia
teoria spiskowa, według której Polska tworzyła mocarstwowe państwo zwane Imperium Lechitów przed swoim chrztem; turbosłowianizm
SJP.pl
Turbopompa – maszyna przepływowa składające się z zazwyczaj z pompy wirowej (odśrodkowej lub o przepływie osiowym) o dużej wydajności, osadzonej na jednym wale z turbiną lub silnikiem turbinowym. Turbopompy znajdują zastosowanie w sytuacjach gdzie zachodzi potrzeba przepompowania dużej ilości cieczy w krótkim czasie, np. pompy tłoczące paliwo w silnikach rakietowych lub wodę w wozach strażackich.
Wikipedia
rodzaj silnika odrzutowego, zawierającego turbinę do sprężania powietrza w celu spalania paliwa
SJP.pl
silnik turboodrzutowy
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) środ. kolej. lokomotywa elektryczna serii EU07A
Wiktionary
Turbosprężarka – maszyna wirnikowa składająca się z turbiny i sprężarki osadzonych na wspólnym wale. Służy do doładowania silnika spalinowego albo kotła parowego. Turbina jest zasilana spalinami z silnika, a sprężone powietrze przez sprężarkę zasila silnik. Turbosprężarka zwiększa sprawność i moc silnika przez wtłoczenie dodatkowego powietrza do komory spalania. Ta poprawa osiągów względem silnika wolnossącego wynika z tego, że sprężarka jest w stanie podać więcej powietrza (co umożliwia podanie większej ilości paliwa) do komory spalania niż jest to w stanie zrobić ciśnienie atmosferyczne.
Wikipedia
teoria spiskowa, według której Polska tworzyła mocarstwowe państwo zwane Imperium Lechitów przed swoim chrztem; turbolechityzm
SJP.pl
drapieżna ryba z rodziny skarpiowatych, z rzędu płastug; skarp
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) icht. nazwa systematyczna|Scophthalmus maximus|ref=tak., gatunek ryby z rodziny nagładowatych
(1.2) icht. ryba z gatunku turbot (1.1)
(1.3) spoż. mięso z turbota (1.2)
(1.4) kulin. potrawa z turbota (1.3)
Skarp, turbot (Scophthalmus maximus) – gatunek ryby flądrokształtnej z rodziny nagładowatych (Scophthalmidae).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzina morskich ryb z rzędu flądrokształtnych; skarpiowate
Skarpiowate, turbotowate (Bothidae) – rodzina morskich ryb flądrokształtnych. Niektóre gatunki z tej rodziny mają znaczenie gospodarcze.
SJP.pl
Wikipedia
1. sprawiać komuś kłopot;
2. troszczyć się
SJP.pl
SJP.pl
urządzenie służące do wiercenia obrotowego, złożone z turbiny hydraulicznej i sprzęgniętego z nią bezpośrednio świdra
Turbowiert – urządzenie napędzające sprzężony z nim świder wiertniczy, stosowane w trakcie wierceń obrotowych. Wykorzystuje przepływ tłoczonej do otworu wiertniczego płuczki wiertniczej. Płuczka wprawia w ruch obrotowy turbinę hydrauliczną, a ta z kolei przekazuje moment obrotowy na narzędzie wiercące.
SJP.pl
Wikipedia
Turbogenerator – generator synchroniczny prądu elektrycznego przeznaczony do pracy z turbiną parową lub gazową. Wykorzystywany w elektrowniach jako przetwornik energii. Razem z turbiną nazywany turbozespołem.
Maszyny z biegunami utajonymi to maszyny pracujące z dużymi prędkościami obrotowymi, najczęściej jako generatory napędzane turbinami parowymi, stąd ich nazwa turbogeneratory. Ich prędkość wynosi zazwyczaj 3000 obr./min (1500 obr./min - duże jednostki czterobiegunowe), aby więc uzyskać częstotliwość napięcia 50 Hz należy zastosować uzwojenie dwubiegunowe.
Wikipedia
1. gwałtowne zawirowanie powietrza w atmosferze ziemskiej;
2. w fizyce: nielaminarny ruch cząsteczek cieczy lub gazu, w którym ich tory przecinają się ze sobą; przepływ burzliwy;
3. dawniej: stan bezładu, zamętu; zamieszanie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chaotycznie poruszające się wiry i strumienie powietrza w atmosferze ziemskiej
(1.2) ruch cieczy lub gazu, w którym tory poszczególnych elementów cieczy lub gazu przecinają się ze sobą w chaotyczny sposób
Turbulencja, przepływ burzliwy – w mechanice ośrodków ciągłych, reologii i aerodynamice – określenie bardzo skomplikowanego, nielaminarnego ruchu płynów. Ogólniej termin ten oznacza złożone zachowanie dowolnego układu fizycznego, czasem zachowanie chaotyczne. Ruch turbulentny płynu przejawia się w występowaniu wirów i innych struktur koherentnych, zjawisku oderwania strugi, zjawisku mieszania. Dziedzinami nauki, które analizują zjawiska związane z turbulencją, są: hydrodynamika, aerodynamika i reologia. Model matematyczny turbulencji próbuje się tworzyć na bazie teorii układów dynamicznych i teorii chaosu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący turbulencji
SJP.pl
państwo w południowo-zachodniej Azji i południowo-wschodniej Europie ze stolicą w Ankarze; Republika Turcji
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) polit. geogr. państwo na pograniczu Europy i Azji;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa przejęte z języka tureckiego lub na nim wzorowane
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. wyraz, zwrot, forma gramatyczna zapożyczona do jakiegoś języka z języka tureckiego;
Turcyzm – zapożyczenie językowe z języka tureckiego lub któregokolwiek z języków tureckich
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Turku
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Turku
(1.2) osoba pochodząca z Turku, urodzona w Turku
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Turku
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Turku
(1.2) kobieta pochodząca z Turku, urodzona w Turku
SJP.pl
Wiktionary
→ Turka
SJP.pl
narzucać komuś tureckie obyczaje, język, religię etc.
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) hist. narzucać język turecki lub turecką kulturę; zmuszać kogoś do przejścia na islam
czasownik zwrotny dokonany turczyć się
(2.1) hist. ulegać turczeniu
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
obywatelka Turcji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta narodowości tureckiej, obywatelka Turcji, mieszkanka Turcji
Turczynka (ukr. Турчинка) – wieś na Ukrainie, w obwodzie żytomierskim, w rejonie żytomierskim, w hromadzie Nowa Borowa. W 2001 liczyła 428 mieszkańców, spośród których 421 wskazało jako ojczysty język ukraiński, a 7 rosyjski.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
skrót od: turecki; tur.
skrót
(1.1) = turecki
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. język turecki
(1.2) ogół rzeczy pochodzących z Turcji lub wykonywanych na sposób turecki
(1.3) postawa charakteryzujący się zapatrzeniem w osiągnięcia kultury tureckiej
Wiktionary
1. → Turcja;
2. → Turek (miasto w Polsce); turkowski
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do Turcji, do zamieszkujących ją Turków, do ich kultury, dziejów, języka itp.
(1.2) odnoszący się do grupy ludów zamieszkujących tereny od Syberii po Europę Wschodnią (m.in. Rosję, Kazachstan, Uzbekistan, Kirgizję, Turkmenię, Azerbejdżan, Turcję), dotyczący ich kultur, dziejów, języków itp.;
(1.3) dotyczący Turku, związany z Turkiem (miastem)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. język urzędowy Turcji;
Język turecki (tur. Türkçe, IPA: [ˈtyɾct͡ʃɛ], Türk dili) – język należący do grupy oguzyjskiej języków tureckich, ojczysty dla ponad 83 mln ludzi na całym świecie, co czyni go najpowszechniejszym ze swojej rodziny językowej. Turecki używany jest przede wszystkim w Turcji i na Cyprze Północnym, mniejsze skupiska mówiących znajdują się w Iraku, Grecji, Bułgarii, Macedonii Północnej, Kosowie, Albanii i w innych częściach Europy Wschodniej. Turecki jest używany także przez wielu imigrantów w Europie Zachodniej, zwłaszcza w Niemczech. Turecki dzieli się na wiele dialektów; za podstawę języka literackiego i standard uważany jest turecki stambulski.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący Turcji i Polski
SJP.pl
1. posługujący się językiem tureckim;
2. napisany w języku tureckim;
3. o jakimś terenie: zamieszkany przez ludność posługującą się językiem tureckim
przymiotnik
(1.1) taki, który posługuje się językiem tureckim
(1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem tureckim
(1.3) spisany, stworzony w języku tureckim
SJP.pl
Wiktionary
→ turecki
SJP.pl
ciernisty krzew z rodziny krwawnicowatych, występujący w strefie międzyzwrotnikowej, uprawiany ze względu na barwnik (hennę) otrzymywany z jego pędów; henna, lawsonia, hennowy krzew
SJP.pl
1. przestarzale:
a) koń rasy tureckiej;
b) turecki tytoń;
2. potocznie: aksamitka (roślina ozdobna z rodziny astrowatych);
3. gatunek grzyba z rodziny zasłonakowatych; płachetka zwyczajna;
4. środowiskowo: samolot linii Turkish Airlines
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba narodowości tureckiej lub obywatel Turcji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(2.1) geogr. nazwa kilku miejscowości w Polsce;
Turek – miasto i gmina w Polsce w województwie wielkopolskim, siedziba powiatu tureckiego oraz gminy wiejskiej Turek. Położony na historycznej ziemi sieradzkiej, nad Kanałem Folusz. Był miastem duchownym.
Według danych na 30 czerwca 2022 roku miasto liczyło 24 977 mieszkańców. Miasto stanowi 1,74% powierzchni powiatu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Turenii
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. kraina historyczna we Francji z głównym ośrodkiem w Tours;
Turenia (fr. Touraine) – kraina historyczno-geograficzna we Francji.
Głównym ośrodkiem i historyczną stolicą Turenii jest miasto Tours. W czasie reformy administracyjnej Francji w 1790 obszar dawnej prowincji Touraine został podzielony na departamenty Indre i Loara, Loir-et-Cher i Indre. Nazywa się ją często „ogrodem Francji”.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Turenią, dotyczący Turenii
(1.2) dotyczący Tours, zob. turoński.
Wiktionary
przymiotnik od: turetyzm
SJP.pl
kobieta cierpiąca na turetyzm (zespół Tourette'a)
SJP.pl
osoba cierpiąca na turetyzm (zespół Tourette'a)
SJP.pl
wrodzone zaburzenie neurologiczne, charakteryzujące się występowaniem licznych tików motorycznych i głosowych; syndrom Tourette'a, zespół Tourette'a
Zespół Tourette’a, zespół tików głosowych i ruchowych – wrodzone lub nabyte zaburzenie neurologiczne charakteryzujące się przede wszystkim występowaniem licznych tików ruchowych i werbalnych, opisane w 1885 przez francuskiego neurologa Georges’a Gilles’a de la Tourette’a.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
dawniej: tor wyścigowy, wyścigi
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w północno-zachodnich Chinach, w regionie autonomicznym Sinciang, w Kotlinie Turfańskiej;
Turfan (chiń. 吐魯番; pinyin Tǔlǔfán; ujgurski: تۇرپان, Turpan) – miasto na prawach prefektury w północno-zachodnich Chinach, w regionie autonomicznym Sinciang, w Kotlinie Turfańskiej. Ośrodek uprawy winorośli.
12 kwietnia 2015 roku Turfan został podniesiony do rangi miasta na prawach prefektury i powiększony o terytorium prefektury Turfan.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Turfanem, dotyczący Turfanu
Wiktionary
przymiotnik od: turf (dawniej: tor wyścigowy, wyścigi)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w północno-zachodnim Kazachstanie;
Zobacz też:
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Turgajem, dotyczący Turgaju
Wiktionary
Wikipedia
taki jak u Turgieniewa, charakterystyczny dla Turgieniewa
SJP.pl
stan jędrności komórki; wewnętrzne ciśnienie komórkowe
Turgor – stan napięcia ściany komórkowej w wyniku działania na nią ciśnienia hydrostatycznego wewnątrz komórki. Efektem turgoru jest stan jędrności tkanek roślinnych oraz możliwość zachowania kształtu i sztywności nawet tych elementów, które pozbawione są tkanek mechanicznych.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: turgor
SJP.pl
kanton w Szwajcarii
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. niemieckojęzyczny kanton w północno-wschodniej Szwajcarii;
Turgowia (niem. Thurgau; gsw. Tùùrgi, Tùùrgau; fr. Thurgovie; wł. Turgovia; rm. Turgovia; lat. Thurgovia) – kanton w północno-wschodniej Szwajcarii. Jego stolicą jest miasto Frauenfeld. Językiem urzędowym kantonu jest język niemiecki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Turgowią, dotyczący Turgowii, pochodzący z Turgowii
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka na zachodniej Ukrainie, prawy dopływ Prypeci;
Wiktionary oraz Wikipedia
Wikipedia
forma przetrwalnikowa roślin; pąk zimowy
SJP.pl
Wikipedia
1. przestarzale:
a) koń rasy tureckiej;
b) turecki tytoń;
2. potocznie: aksamitka (roślina ozdobna z rodziny astrowatych);
3. gatunek grzyba z rodziny zasłonakowatych; płachetka zwyczajna;
4. środowiskowo: samolot linii Turkish Airlines
SJP.pl
Wikipedia
edredon turkan - gatunek kaczki z wybrzeży północnych mórz
(Edredon) turkan, edredon okazały (Somateria spectabilis) – gatunek dużego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae). W sezonie lęgowym zamieszkuje arktyczne wybrzeża Eurazji i Ameryki Północnej oraz niektóre arktyczne wyspy. Sporadycznie zalatuje do Polski. Nie jest zagrożony wyginięciem.
SJP.pl
Wikipedia
edredon turkan - gatunek kaczki z wybrzeży północnych mórz
Jezioro Rudolfa albo Turkana (Bassa Narok, Rudolf Hajk) – bezodpływowe, słone jezioro tektoniczne we wschodniej Afryce na pograniczu Etiopii i Kenii. Większość obszaru jeziora leży w granicach Kenii. Jest największym słonowodnym jeziorem Afryki.
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: turkawka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. zdrobn. od: turkawka
SJP.pl
Wiktionary
ptak przelotny, podobny do gołębia, wydający dźwięki przypominające turkot
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ornit. nazwa systematyczna|Streptopelia turtur|ref=tak., średniej wielkości ptak leśny podobny do gołębia;
(1.2) przest. młoda, miła, ale gadatliwa dziewczyna
Turkawka (zwyczajna) (Streptopelia turtur) – gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rodziny gołębiowatych (Columbidae). Narażony na wyginięcie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
miasto w Kazachstanie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. region w Azji Środkowej;
(1.2) geogr. miasto w południowym Kazachstanie;
Turkiestan (pers. ترکستان – dosłownie „kraj Turków”) – część Azji Środkowej leżąca pomiędzy Syberią na północy a Tybetem, Indiami i Afganistanem na południu, oraz Morzem Kaspijskim na zachodzie i wschodnią Mongolią i pustynią Gobi na wschodzie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: Turkiestan
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Turkiestanem, dotyczący Turkiestanu
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
Osoby o nazwisku Turkiewicz:
SJP.pl
Wikipedia
pozbawiona rękawów suknia o tureckim kroju, noszona w osiemnastowiecznej Polsce
SJP.pl
1. związany z rodziną ludów zamieszkującą tereny od Syberii po Europę Wschodnią;
2. języki turkijskie - najliczniejsza podrodzina języków ałtajskich; języki tureckie
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do grupy ludów zamieszkujących tereny od Syberii po Europę Wschodnią (m.in. Rosję, Kazachstan, Uzbekistan, Kirgizję, Turkmenię, Azerbejdżan, Turcję), dotyczący ich kultur, dziejów, języków itp.;
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) narzucanie danemu ludowi lub przyswajanie przez dany lud tureckiej kultury, obyczajów i języka
(1.2) nadawanie czemuś lub komuś cech tureckich
Wiktionary
skrót od: turkmeński
SJP.pl
obywatel Turkmenistanu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) obywatel Turkmenistanu
SJP.pl
Wiktionary
Saparmyrat Ataýewiç Nyýazow (turkm. cyrylica: Сапармырат Атаевич Ныязов, ros. Сапармурат Атаевич Ниязов, Saparmurat Atajewicz Nijazow; ur. 19 lutego 1940 w Gypjaku, zm. 21 grudnia 2006 w Aszchabadzie) – turkmeński polityk, pierwszy sekretarz Komunistycznej Partii Turkmeńskiej SRR w latach 1985–1991, prezydent Turkmenistanu oraz przewodniczący Demokratycznej Partii Turkmenistanu w latach 1991–2006.
Wikipedia
rzeczownik, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto portowe nad Morzem Kaspijskim, w zachodnim Turkmenistanie w wilajecie balkańskim;
Turkmenbaszy (turkm. Türkmenbaşy, dawniej Krasnowodzk, Krasnowodsk, Красноводск) – miasto w zachodnim Turkmenistanie, w wilajecie balkańskim, port nad Zatoką Turkmenbaszy Morza Kaspijskiego. Położone jest na wysokości 27 m p.p.m. W 2022 roku liczyło ok. 91,7 tys. mieszkańców.
Wiktionary oraz Wikipedia
dawna nazwa Turkmenistanu, państwa w Azji
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) hist. Turkmenistan (zwłaszcza w okresie istnienia ZSRR)
Turkmenistan, Republika Turkmenistanu (turkm. Türkmenistan, Türkmenistan Respublikasy; w okresie ZSRR funkcjonowała nazwa Turkmenia) – państwo położone w Azji Środkowej, na północ od gór Kopet-Dag, pomiędzy Morzem Kaspijskim a Amu-darią. Kraj rozciąga się na 1100 km od wschodu do zachodu oraz na 650 km z północy na południe. Większość mieszkańców stanowią Turkmeni. Turkmenistan graniczy z Afganistanem, Iranem, Uzbekistanem i Kazachstanem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
państwo w Azji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. polit. jedno z państw w Azji Środkowej;
Turkmenistan, Republika Turkmenistanu (turkm. Türkmenistan, Türkmenistan Respublikasy; w okresie ZSRR funkcjonowała nazwa Turkmenia) – państwo położone w Azji Środkowej, na północ od gór Kopet-Dag, pomiędzy Morzem Kaspijskim a Amu-darią. Kraj rozciąga się na 1100 km od wschodu do zachodu oraz na 650 km z północy na południe. Większość mieszkańców stanowią Turkmeni. Turkmenistan graniczy z Afganistanem, Iranem, Uzbekistanem i Kazachstanem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kamień ozdobny, odmiana howlitu
Howlit – minerał z grupy krzemianów, należy do grupy minerałów rzadkich. Nazwa pochodzi od nazwiska kanadyjskiego chemika i mineraloga Henry'ego Howa, który jako pierwszy opisał ten minerał i określił jego skład chemiczny.
SJP.pl
Wikipedia
obywatelka Turkmenistanu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) obywatelka Turkmenistanu
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Turkmenia
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do Turkmenów lub do Turkmenistanu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. język urzędowy Turkmenistanu;
Język turkmeński (türkmençe, түркменче lub türkmen dili, түркмен дили) – język z oguzyjskiej grupy rodziny języków turkijskich. W Turkmenistanie posługuje się nim ok. 3,8 mln ludzi, poza tym ok. 3 mln w innych państwach: Afganistan (500 tys.), Iran (2 mln) i Turcja (1 tys.).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) taki, który posługuje się językiem turkmeńskim
(1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem turkmeńskim
(1.3) spisany, stworzony w języku turkmeńskim
Wiktionary
specjalista w zakresie turkologii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) specjalista w dziedzinie turkologii
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) specjalistka w dziedzinie turkologii
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauka o językach, historii i kulturze ludów turkijskich;
Turkologia – nauka o językach, literaturach, kulturach, dziejach, wierzeniach i zwyczajach ludów turkijskich.
Obejmuje ona tradycyjnie dwa kierunki badań: z jednej strony studia nad Turkami osmańskimi i współczesną Republiką Turcji, z drugiej zaś – nad wszystkimi ludami turkijskimi. Badania te dotyczą często w praktyce tylko nauk humanistycznych, w szczególności filologii.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z turkologią, dotyczący turkologii
Wiktionary
→ turkolog
SJP.pl
strzelec algierski
SJP.pl
odgłos, jaki wydają toczące się koła pojazdu lub urządzenia będące w ruchu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) niski, przerywany dźwięk wydawany przez twarde przedmioty uderzających o powierzchnię lub o siebie nawzajem
SJP.pl
Wiktionary
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) wydawać niski, przerywany dźwięk, który powstaje przy uderzaniu twardych przedmiotów o powierzchnię lub o siebie nawzajem
Wiktionary
wydający turkot
SJP.pl
2 miejscowości w Polsce:
Wikipedia
Turkowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie nowotomyskim, w gminie Kuślin.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.
Pierwotnie nazwa wsi brzmiała Tarkowo (od tarniny). Była gniazdem rodziny Turkowskich. Pierwsza wzmianka o de TURKOWO pochodzi z 1411 roku. Dzisiejsza nazwa obowiązuje od 1841 roku. W XVI w. należała do Jastrzębskich, w XVIII w. - do Łukomskich i Sczanieckich, w XIX w. - do Bieczyńskich.
Wikipedia
→ Turek (miasto w Polsce); turecki
SJP.pl
Wikipedia
1. przestarzale:
a) koń rasy tureckiej;
b) turecki tytoń;
2. potocznie: aksamitka (roślina ozdobna z rodziny astrowatych);
3. gatunek grzyba z rodziny zasłonakowatych; płachetka zwyczajna;
4. środowiskowo: samolot linii Turkish Airlines
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto na południowo-zachodnim wybrzeżu Finlandii;
forma rzeczownika.
(2.1) Ms. i W. od: Turek
Turku (fiń. Turku, szw. Åbo, ros. Турку) – miasto w południowo-zachodniej Finlandii, u ujścia rzeki Aurajoki. Stolica kraju do roku 1812 (oficjalnie od 1809), najstarsze miasto fińskie. Liczy ponad 197 tys. mieszkańców (2022). Uniwersytet założony w 1640 roku. Obecnie stolica regionu Varsinais-Suomi, do 2009 roku prowincji Finlandia Zachodnia, ważny port (w 2018 obsłużył 3,3 mln pasażerów). Rozwinięty przemysł stoczniowy, metalowy, włókienniczy, spożywczy, maszynowy oraz hutniczy. W skład zespołu miejskiego wchodzą: Raisio, Kaarina i Naantali. Jest atrakcyjnym turystycznie miejscem. Działa tam także m.in. polski konsulat honorowy. W mieście widoczne są bardzo silne wpływy kultury szwedzkiej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
turkuć podjadek - ciemnobrązowy owad z nadrodziny świerszczy
Turkuć podjadek, turkuć pospolity (Gryllotalpa gryllotalpa) – gatunek owada prostoskrzydłego z rodziny turkuciowatych (Gryllotalpidae), jeden z największych owadów w Polsce. Dobrze przystosowany do życia w ziemi, gdzie spędza większość czasu. Larwy identyczne jak imago, ale początkowo bezskrzydłe, a później z krótszymi skrzydłami. Samica opiekuje się jajami, a następnie przez pewien czas młodymi. Owad wszystkożerny, dożywający od dwóch do czterech lat.
SJP.pl
Wikipedia
turkuć podjadek - ciemnobrązowy owad z nadrodziny świerszczy
Turkuciowate, turkucie (Gryllotalpidae) – rodzina owadów z rzędu prostoskrzydłych (Orthoptera) obejmująca 107 opisanych gatunków. Występują w strefie umiarkowanej i tropikalnej całego świata. Są przystosowane do życia pod ziemią. Typem nomenklatorycznym rodziny jest Gryllotalpa.
SJP.pl
Wikipedia
rodzina owadów z rzędu prostoskrzydłych, obejmująca ponad 100 gatunków; turkucie
Turkuciowate, turkucie (Gryllotalpidae) – rodzina owadów z rzędu prostoskrzydłych (Orthoptera) obejmująca 107 opisanych gatunków. Występują w strefie umiarkowanej i tropikalnej całego świata. Są przystosowane do życia pod ziemią. Typem nomenklatorycznym rodziny jest Gryllotalpa.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach turkuciowatych (rodzina owadów)
SJP.pl
kalait, minerał (uwodniony, zasadowy fosforan miedzi i glinu), kamień ozdobny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. minerał o barwie niebieskawej lub niebieskozielonej;
(1.2) barwa, zielony odcień cyjanu;
Turkus, kalait – minerał z grupy fosforanów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: turkus
SJP.pl
turkuśnik indyjski - gatunek ptaka z rzędu wróblowych
SJP.pl
niebieski o odcieniu turkusowym
przymiotnik jakościowy
(1.1) niebieski o turkusowym odcieniu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest turkusowe; cecha tych, którzy są turkusowi
Wiktionary
zielony o turkusowym odcieniu
przymiotnik jakościowy
(1.1) zielony o turkusowym odcieniu
SJP.pl
Wiktionary
1. zrobiony z turkusa, z turkusów, ozdobiony turkusami;
2. mający kolor turkusa, niebieskawozielony
przymiotnik relacyjny
(1.1) jubil. miner. dotyczący turkusu, wykonany z turkusu, związany z turkusem, ozdobiony turkusem
przymiotnik jakościowy
(2.1) książk. mający kolor niebieskawy lub niebieskawozielony, taki jak kolor turkusu
Turkus – barwa niebieskozielona. Nazwa pochodzi od barwy kamienia szlachetnego – turkusu.
Kod barwy w systemie szesnastkowym: #40E0D0.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie:
1. przemieszczać coś okrągłego lub walcowatego po jakiejś powierzchni; toczyć, kulać;
2. turlać się:
a) o jakimś przedmiocie, zwykle okrągłym: przemieszczać się po jakiejś powierzchni, obracając się wokół własnej osi; toczyć się, kulać się;
b) o człowieku lub zwierzęciu: przewracać się w czymś lub po czymś; tarzać się;
c) o pojeździe: jechać wolno, z trudem;
d) o człowieku: iść powoli, z wysiłkiem
czasownik
(1.1) popychać jakiś przedmiot, powodując jego toczenie się
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|turlać.
Wiktionary
potocznie: gra planszowa, w której rzuca się kostką
SJP.pl
nazwisko
Turlej – osada w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie piotrkowskim, w gminie Rozprza.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.
Osada składała się z jednego gospodarstwa. Na zdjęciach satelitarnych widać zarys murów ruiny.
SJP.pl
Wikipedia
Turlejewo – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie inowrocławskim, w gminie Inowrocław.
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
wykrzyknik
(1.1) onomatopeja imitująca wysokie dźwięki wydawane przez instrument lub ptaka
Wiktionary
rodzaj roślin z rzędu szparagowców; iksjolirion
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: kiepski dowcip
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) błazenada, niewłaściwy, płytki żart
SJP.pl
Wiktionary
tiurma;
a) więzienie, areszt
b) wieża służąca za więzienie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. więzienie, areszt
(1.2) daw. wieża stanowiąca więzienie
SJP.pl
Wiktionary
minerał, borokrzemian glinu, sodu, wapnia, magnezu, żelaza lub litu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. minerał z grupy krzemianów;
Turmaliny – szereg minerałów należących do grupy krzemianów. Oprócz szerlu, należą do minerałów rzadkich lub bardzo rzadkich.
Nazwa pochodzi od syngaleskiego turmali określającego zdolność do przyciągania, po podgrzaniu, popiołu z ognia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ turmalin
przymiotnik
(1.1) dotyczący turmalinu, zrobiony z turmalinu, związany z turmalinem
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: turnał] nazwisko polskie
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: terner albo tarner] nazwisko
Miejscowości w USA:
SJP.pl
Wikipedia
skalista góra o stromych ścianach i ostrym wierzchołku
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) góry. ostry szczyt, skałka o bardzo stromych bądź pionowych ścianach
Turnia – rodzaj skalistego, ostrego szczytu lub skałki o stromych lub nawet pionowych ścianach. Charakterystyczna jest dla gór o rzeźbie alpejskiej, przekształconych w wyniku działania lodowca, albo powstała w skałach wapiennych w wyniku działania procesów krasowienia. Niewielką turnię nazywa się zdrobniale turniczką (w gwarze podhalańskiej turnicka). W dawniejszej literaturze tatrzańskiej słowo turnia używano też dla określenia po prostu skalistego terenu. Przykładowo „wspinać się po turniach” oznaczało tyle co „chodzić po skałach”.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
rzadko: turnia (skalista góra o stromych ścianach i ostrym wierzchołku)
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. szczyt na Pogórzu Przemyskim, w masywie Działu;
(1.2) geogr. ochrśrod. fitocenotyczny rezerwat przyrody w Polsce, w pobliżu Makowej, w powiecie przemyskim, w województwie podkarpackim;
Turnica – zalesiony szczyt o wysokości 598 m n.p.m., na Pogórzu Przemyskim w masywie Działu.Szczyt jest zaznaczony na mapie UMP.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Turnicą, dotyczący Turnicy
Wiktionary
zdrobnienie od: turnia
Turniczka – skała w południowo-zachodniej Polsce, w Górach Stołowych, w Sudetach.
Skała należy do grupy piaskowcowych Orlich Skał (niem. Adlerstein) położonych na południowej krawędzi Szczytnika na wysokości 560 m n.p.m. na południowy wschód od Zamku Leśna nad doliną potoku Bystrzyca Dusznicka.
SJP.pl
Wikipedia
1. zawody, w których bierze udział większa liczba drużyn lub zawodników; też: rozgrywki eliminacyjne o mistrzostwo
2. w średniowieczu: zawody rycerskie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) sport. rozgrywki lub zawody sportowe;
(1.2) hist. średniowieczne zawody rycerskie;
Turniej (śr.-w.-niem. turnei) – zawody, w których uczestniczy wielu indywidualnych konkurentów albo ich zespołów. Na ogół mają charakter rywalizacji eliminacyjnej w ubieganiu się o mistrzostwo, np. turniej poetycki, rycerski, wiedzy, szachowy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
uczestnik turnieju
SJP.pl
uczestniczka turnieju
SJP.pl
turnikiet;
1. drzwi obrotowe;
2. narzędzie chirurgiczne służące do zaciskania tętnic w celu tamowania krwi; ściskacz, krępulec
SJP.pl
turniket;
1. drzwi obrotowe;
2. narzędzie chirurgiczne służące do zaciskania tętnic w celu tamowania krwi; ściskacz, krępulec
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) drzwi obrotowe
(1.2) bramka obrotowa ze skrzydłami obracającymi się wokół jednej osi, służąca do ograniczenia liczby osób przechodzącej przez nią jednocześnie; kołowrót
SJP.pl
Wiktionary
o cechach turniowatych (rodzina roślin)
Turniowate (Thurniaceae) – rodzina roślin jednoliściennych z rzędu wiechlinowców. Należą tu tylko 2 rodzaje z 4 gatunkami występującymi na niewielkim obszarze w Ameryce Południowej (Wyżyna Gujańska i przyległe fragmenty Amazonii) oraz na południowych krańcach Afryki. Rośliny z wyprostowaną bulwą korzeniową lub zgrubiałą, kanciastą łodygą. Liście charakterystyczne jak na przedstawicieli wiechlinowców – ząbkowane wzdłuż brzegu.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach turniowatych (rodzina roślin)
SJP.pl
→ turnia
SJP.pl
rzepa o charakterystycznym wydłużonym korzeniu
SJP.pl
1. podkład ze sztywnych falban podtrzymujący draperie i tren;
2. suknia o takim podkładzie
Turniura, tiurniura, cul de Paris (fr. tournure) – stosowany głównie w drugiej połowie XIX wieku element sukni, podkreślający tył bioder i nadający kobiecej sylwetce kształt litery S.
Kopulasty kształt spódnicy zaczął zmieniać się w połowie lat 60. XIX wieku – krynolina stała się mniejsza, jednocześnie wydłużając się z tyłu i tworząc tren. Ostatecznie znikła całkowicie na przełomie lat 60. i 70., zastąpiona przez turniurę; tył spódnicy zaczęły zdobić upinane draperie: spiętrzone fałdy podkreślane wstążkami. Kształt tyłowi sukni nadawał specjalny stelaż, wywodzący się początkowo ze stelaża krynolinowego. Stopniowo stelaż ten skracał się, aż pod koniec lat 70. ustąpił różnego rodzaju specjalnym konstrukcjom i poduszkom umieszczanym na pośladkach.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: turniura
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. tenisówki
Wiktionary
[czytaj: terntejblizm] posługiwanie się gramofonem poprzez tworzenie skreczów i beatów na płycie winylowej
Turntablizm (ang. Turntablism) – forma posługiwania się gramofonem poprzez tworzenie scratchy i beat jugglingów (technika żonglerki beatem) na płycie winylowej. Osoba zajmująca się turntablizmem to turntablista.
Turntablizm wywodzi się bezpośrednio z kultury hip-hopowej i jest jednym z jej czterech podstawowych elementów (pozostałe to: rap, breakdance, graffiti).
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: terntejblista] osoba posługująca się gramofonem poprzez tworzenie scratchy i beatów na płycie winylowej
SJP.pl
1. kierunek muzyczny traktujący gramofon jako pełnoprawny instrument;
2. sztuka posługiwania się gramofonem poprzez tworzenie scratchy i beatów na płycie winylowej
Turntablizm (ang. Turntablism) – forma posługiwania się gramofonem poprzez tworzenie scratchy i beat jugglingów (technika żonglerki beatem) na płycie winylowej. Osoba zajmująca się turntablizmem to turntablista.
Turntablizm wywodzi się bezpośrednio z kultury hip-hopowej i jest jednym z jej czterech podstawowych elementów (pozostałe to: rap, breakdance, graffiti).
SJP.pl
Wikipedia
1. czas trwania jednej tury wczasów, kolonii, obozu, kursu itp.;
2. grupa osób uczestnicząca w takiej turze
Turnus – postać w mitologii greckiej i rzymskiej, władca Rutulów.
Lawinia została mu obiecana przez matkę, ale ojciec miał wobec niej inne zamiary i dał rękę córki Eneaszowi. Wobec tego Turnus zebrał wojsko, by odeprzeć Eneasza. Gdy bitwa przybrała niepomyślny bieg dla Rutulów, Turnus wyzwał Eneasza na pojedynek, w którym został przez niego zabity.
SJP.pl
Wikipedia
miasto w Polsce
Turobin – miasto w Polsce, położone w województwie lubelskim, w powiecie biłgorajskim, w miejsko-wiejskiej gminie Turobin. Leży w zachodniej części Padołu Zamojskiego nad Porem. Jest siedzibą parafii św. Dominika w Turobinie oraz ośrodkiem usługowym dla okolicznych terenów wiejskich.
SJP.pl
Wikipedia
mieszkaniec Turobina (miasta w Polsce)
SJP.pl
mieszkanka Turobina (miasta w Polsce)
SJP.pl
przymiotnik od: Turobin
SJP.pl
Turobów – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Czerniewice.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.
Wikipedia
2 miejscowości w Polsce:
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) stpol. człowiek urodzony w danym miejscu
Wiktionary
środkowe piętro epoki kredy górnej
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) lud. postać rogatego zwierzęcia odgrywana podczas ludowych obrzędów bożonarodzeniowych;
(1.2) lud. ludowy rekwizyt kolędowy w postaci kłapiącego pyskiem łba
Turon (ang. Turonian)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) zob. turoński.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) gwara. zdrobn. od turoń
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Tours, dotyczący Tours
(1.2) geol. związany z turonem, dotyczący turonu
Wiktionary
przymiotnik od: Turośń Kościelna
SJP.pl
przymiotnik od: Turośl
SJP.pl
nazwa kilku miejscowości w Polsce
SJP.pl
Wikipedia
Turostówko – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim, w gminie Kiszkowo.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.
Zobacz też: Turostowo
Wikipedia
Turostowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim, w gminie Kiszkowo.
W latach 1954–1958 wieś należała i była siedzibą władz gromady Turostowo, po jej zniesieniu w gromadzie Kiszkowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.
Turostowo leży na terenie Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka.
Wikipedia
dzielnica Bogatyni
Turoszów (do 1945 niem. Türchau) – dzielnica Bogatyni (od 1973) w Kotlinie Turoszowskiej (województwo dolnośląskie); niewielka osada i stacja kolejowa Turoszów.
Ośrodek przemysłowy na obszarze Turoszowskiego Zagłębia Węgla Brunatnego; kombinat górniczo-energetyczny Turów obejmujący 2 kopalnie odkrywkowe i drugą co do wielkości w Polsce elektrownię cieplną Turów.
SJP.pl
Wikipedia
mieszkaniec Turoszowa
SJP.pl
mieszkanka Turoszowa
SJP.pl
przymiotnik od: Turoszów
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. toponim, nazwa kilku wsi, osad i przysiółków wsi w Polsce;
(1.2) geogr. miasto na Białorusi;
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Turowa
(1.2) osoba pochodząca z Turowa, urodzona w Turowie
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Turowa
(1.2) kobieta pochodząca z Turowa, urodzona w Turowa
Wiktionary
3 miejscowości w Polsce:
Wikipedia
nazwisko
Turowicz:
SJP.pl
Wikipedia
członek TUR-u (Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego); TUR-owiec
2 miejscowości w Polsce:
SJP.pl
Wikipedia
1. gra wideo, w której gracze podejmują działania w ustalonej kolejności; gra turowa;
2. roślina z rodziny traw
SJP.pl
Wikipedia
→ tura, np. gra turowa
SJP.pl
Wikipedia
→ turowy
SJP.pl
→ TUR; TUR-owski
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do Turowa, związany z Turowem
Turowski (forma żeńska: Turowska; liczba mnoga: Turowscy) – polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku w Polsce nosiło je 5565 osób.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ tura, np. gra turowa
Turowy – osada w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie pleszewskim, w gminie Pleszew.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.
SJP.pl
Wikipedia
przedstawiciel turpizmu
SJP.pl
przedstawicielka, zwolenniczka turpizmu
SJP.pl
dotyczący turpizmu, turpistów
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do turpizmu albo turpisty; mający wywołać odrazę, odczucie brzydoty
SJP.pl
Wiktionary
zabieg literacki polegający na wprowadzeniu do utworu elementów brzydoty w celu wywołania szoku estetycznego; kult brzydoty
Turpizm (łac. turpis „brzydki”) – zabieg literacki polegający na wprowadzeniu do utworu elementów brzydoty w celu wywołania szoku estetycznego. Tendencja występująca w niektórych kierunkach poetyckich 2. połowy XX wieku, której cechą jest antyestetyzm i swoisty kult brzydoty.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
przymiotnik relacyjny
(1.1) daw. turecki
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. hydron. rzeka w Rosji, w Kraju Krasnojarskim, lewy dopływ Jeniseju;
Turuchan (ros. Турухан) – rzeka w Rosji, w Kraju Krasnojarskim, lewy dopływ Jeniseju.
Długość rzeki wynosi 639 km. Powierzchnia dorzecza obejmuje 35 800 km². Bierze początek ze źródła na Nizinie Zachodniosyberyjskiej i jest zasilana głównie przez opady deszczu i śniegu. Średni przepływ wody wynosi w około 371 m³/s. Rzeka jest żeglowna w dolnym biegu do 270 km od ujścia do Jeniseju, choć bywają lata mniej zasobne w opady i wtedy żegluga może być utrudniona. Zamarza w październiku lub listopadzie i lód utrzymuje się do kwietnia lub początku maja.
Wiktionary oraz Wikipedia
naczynie do przechowywania i transportu substancji żrących
SJP.pl
miasto we Włoszech
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w północno-zachodnich Włoszech nad rzeką Pad; stolica Piemontu;
(1.2) geogr. adm. prowincja we Włoszech z ośrodkiem administracyjnym w Turynie (1.1);
Turyn (wł. Torino) – miasto w północno-zachodnich Włoszech, przy ujściu rzeki Dora Riparia do rzeki Pad, na przedgórzu Alp Zachodnich. Jest stolicą regionu Piemont. Patronem miasta jest św. Jan Chrzciciel (jego święto obchodzone 24 czerwca).
Turyn jest najważniejszym po Mediolanie ośrodkiem gospodarczo-kulturalnym północnych Włoch.
Według danych na 2017 rok miasto zamieszkiwało 883 281 osób, 6785,6 os./km², aglomeracja liczy 2,2 mln mieszkańców.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Turynu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Turyngii; osoba z tej krainy
SJP.pl
Wiktionary
→ Turyngia (kraina historyczna i kraj związkowy w Niemczech); turyński, turyngijski
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Turyngią, dotyczący Turyngii
SJP.pl
Wiktionary
1. kraj związkowy w Niemczech;
2. dawna niemiecka kraina historyczna
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) adm. geogr. kraj związkowy w Republice Federalnej Niemiec ze stolicą w Erfurcie;
(1.2) hist. geogr. kraina historyczna w środkowych Niemczech
Turyngia (niem. Freistaat Thüringen – Wolny Kraj Turyngia) – kraj związkowy w Niemczech ze stolicą w Erfurcie.
Turyngia graniczy z następującymi krajami związkowymi: Hesja, Bawaria, Saksonia, Saksonia-Anhalt, Dolna Saksonia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Turyngii
Wiktionary
→ Turyngia (kraina historyczna i kraj związkowy w Niemczech); turyński, turyngeński
SJP.pl
minerał z grupy chlorytów, glinokrzemian żelaza
Turyngit – złożony minerał z gromady krzemianów żelaza, magnezu i glinu, z grupy chlorytów żelazistych. Odmiana szamozytu.
Nazwa minerału wiąże się z niemiecką Turyngią, w której minerał ten odkryto i tamtejsze okazy po raz pierwszy opisano.
SJP.pl
Wikipedia
1. jarząb turyngski - gatunek jarzębu z rodziny różowatych, drzewo ozdobne dorastające do około 5 metrów wysokości o zwartej, początkowo stożkowatej, następnie jajowatej koronie;
2. dawny przymiotnik od: Turyngia; turyngeński, turyński
SJP.pl
mieszkanka Turynu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Turyngii; kobieta z tej krainy
Turynka (ukr. Туринка) – wieś na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie lwowskim (wcześniej w rejonie żółkiewskim).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. → Turyn (miasto we Włoszech);
2. → Turyngia (kraina historyczna i kraj związkowy w Niemczech); turyngeński, turyngijski
przymiotnik
(1.1) charakterystyczny dla Turynu, związany z Turynem, wywodzący się z Turynu
(1.2) związany z Turyngią, dotyczący Turyngii, charakterystyczny dla Turyngii
SJP.pl
Wiktionary
skrót od: turystyka
SJP.pl
osoba uprawiająca turystykę, wędrująca, zwłaszcza pieszo; wędrowiec, podróżnik, piechur, wędrownik
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba uprawiająca turystykę
Turysta – osoba, która podróżuje do innej miejscowości poza swoim stałym miejscem pobytu na okres nieprzekraczający 12miesięcy, dla której celem podróży nie jest podjęcie stałej pracy w odwiedzanej miejscowości i która korzysta z noclegu przynajmniej przez jedną noc.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ turysta
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta, która podróżuje dla przyjemności
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest turystyczne
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z turystyką lub turystami
SJP.pl
Wiktionary
środowiskowo: zmiany w sferze publicznej spowodowane potrzebami turystów
SJP.pl
środowiskowo: motocykl turystyczny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pot. mot. motocykl turystyczny, zwykle wyposażony w wygodne siedzenie, duże owiewki i szyby, pojemny bak oraz konstrukcję umożliwiającą jazdę w postawie wyprostowanej
SJP.pl
Wiktionary
środowiskowo: motocykl turystyczny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wyjazdy poza miejsce zamieszkania w celach krajoznawczych lub wypoczynkowych;
(1.2) przen. wyjazdy poza miejsce zamieszkania w celach nie związanych z wypoczynkiem
Turystyka – zjawisko przestrzennej ruchliwości ludzi, które związane jest z dobrowolną zmianą miejsca pobytu, środowiska i rytmu życia. Obejmuje całokształt stosunków i zjawisk związanych z ruchem turystycznym. Najczęściej spotykaną definicją turystyki są następujące słowa: „Turystyka obejmuje ogół czynności osób, które podróżują i przebywają w celach wypoczynkowych, służbowych lub innych nie dłużej niż rok bez przerwy poza swoim codziennym otoczeniem”.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj betonu autoklawizowanego o jednorodnej strukturze mikroporowatej; mikroporyt
SJP.pl
ogół zagadnień związanych z turystyką
Geografia turyzmu – dziedzina geografii społeczno-ekonomicznej zajmująca się przyrodniczymi oraz antropogenicznymi uwarunkowaniami i następstwami ruchu turystycznego. Pojęcie to obejmuje całokształt zagadnień teoretycznych, geograficznych, gospodarczych, przyrodniczych, statystycznych, prawnych, kulturalnych, społecznych związanych z turystyką.
SJP.pl
Wikipedia
Turzec – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie łukowskim, w gminie Stoczek Łukowski.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.
Wieś stanowi sołectwo w gminie Stoczek Łukowski. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 216 mieszkańców.
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Stoczku Łukowskim.
Wikipedia
2 miejscowości w Polsce:
Wikipedia
2 miejscowości w Polsce:
Wikipedia
przymiotnik od tur
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący, odnoszący się do tura
przymiotnik dzierżawczy
(2.1) należący do tura
SJP.pl
Wiktionary
1. roślina o trójgraniastych łodygach, podobna do trawy;
2. samica tura;
3. sierść zająca
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Carex|L.|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny ciborowatych;
(1.2) bot. roślina z rodziny turzyca (1.1)
(1.3) zool. samica tura leśnego
(1.4) łow. zajęcza lub królicza sierść
Turzyca (Carex L.) – rodzaj roślin z rodziny ciborowatych (turzycowatych). Obejmuje ok. 2000 gatunków (w szerokim ujęciu, z włączeniem kilkudziesięciu gatunków z innych rodzajów tradycyjnie wyróżnianych w plemieniu Cariceae). Spotykane są one na całym świecie, ale najbardziej zróżnicowane są w strefie klimatów umiarkowanych. W Polsce występuje ok. 100 gatunków.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzina bylin o charakterystycznych trawiastych liściach, obecnie ciborowate
Ciborowate, turzycowate (Cyperaceae Juss.) – rodzina roślin w rzędzie wiechlinowców. Obejmuje około 5500 gatunków zgrupowanych w 109 rodzajów. Rodzina jest kosmopolityczna – jej przedstawiciele spotykani są na całym świecie, szczególnie często w strefie klimatu umiarkowanego chłodnego. Zajmują najczęściej siedliska mokradłowe. Są to rośliny zielne cechujące się znaczną redukcją kwiatów. Charakterystyczne są także trójkanciaste, pełne łodygi z trawiastymi liśćmi wyrastającymi w trzech rzędach.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach turzycowatych (rodzina roślin)
SJP.pl
rząd roślin z klasy jednoliściennych; ciborowce
Ciborowce, turzycowce (Cyperales) – rząd roślin wyróżniany w niektórych systemach klasyfikacyjnych w obrębie jednoliściennych.
SJP.pl
Wikipedia
przedstawiciel rzędu roślin z klasy jednoliściennych; ciborowiec
SJP.pl
łąka porośnięta turzycą
Turzycowisko – zbiorowisko roślinne zdominowane przez turzyce.
Turzyce mają zróżnicowane wymagania siedliskowe, choć zwykle związane są z mokradłami, w związku z czym zespoły roślinne tworzące turzycowiska zaliczane są do syntaksonów z różnych klas roślinności. Związane jest to również ze ścieraniem się różnych koncepcji dotyczących syntaksonomii roślinności torfowiskowej i brakiem konsensusu. Część zbiorowisk określanych jako turzycowiska niskie zaliczana jest do klas Carici-Drepanocladetea lub Scheuchzerio-Caricetea, które często są uważane za synonimy. Wśród nich są zbiorowiska z wyraźną dominacją turzyc, jak Caricetum caespitosae (turzycowisko mszyste z turzycą darniową), Peucedano-Caricetum paradoxae (turzycowisko mszyste z turzycą tunikową), jak i zdominowane przez trawy, czyli inną grupę graminoidów, jak Calamagrostietum neglectae (turzycowisko trawiaste z trzcinnikiem prostym) czy Stellario-Agrostietum caninae (turzycowisko trawiaste z mietlicą psią i gwiazdnicą błotną). Druga grupa turzycowisk to szuwary wielkoturzycowe z rzędu Magnocaricion.
SJP.pl
Wikipedia
Wikipedia
Turzynek – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie aleksandrowskim, w gminie Raciążek.
Wikipedia
Wikipedia
Turzynów – osada w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kolskim, w gminie Chodów.
Wieś szlachecka Turzynowo położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie łęczyckim województwa łęczyckiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa konińskiego.
We wsi przystanek kolejowy położony przy linii Warszawa – Poznań.
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
skrótowiec
(1.1) = Trening Umiejętności Społecznych
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: Marta (imię żeńskie)
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż., zdrobniała, poufała forma imienia Marta
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
potocznie: autobus, którym poruszał się po Polsce Donald Tusk jako premier i szef PO
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) neol. autobus wyborczy wykorzystywany w kampaniach polskiego polityka Donalda Tuska
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Tuskulum
SJP.pl
miasteczko w Lacjum na zboczu Gór Albańskich, od 496 r. p.n.e. municypium rzymskie
SJP.pl
surowe włókno jedwabne, otrzymywane z kokonów jedwabnika dębowego; tussah, tussor
SJP.pl
surowe włókno jedwabne, otrzymywane z kokonów jedwabnika dębowego; tussa, tussor
SJP.pl
motyl zaliczany do rodziny pawicowatych, występujący na obszarze Chin
SJP.pl
przymiotnik od: tussa (surowe włókno jedwabne)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kulin. smalec
Wiktionary
1. rodzaj wodnej farby pigmentowej;
2. rysunek, malowidło wykonane tą farbą;
3. kosmetyk do malowania rzęs; mascara;
4. fanfara wykonywana przez orkiestrę na wiwat;
5. w szermierce: trafienie przeciwnika;
6. prysznic; natrysk
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) farba wodna używana zwykle do napełniania wkładów w długopisach;
(1.2) ilustracja wykonana tuszem (1.1)
(1.3) barwnik do rzęs;
(1.4) kąpiel z wykorzystaniem prysznica
(1.5) fanfara
forma rzeczownika|rodzaj=żeński.
(2.1) D. lm. od: tusza
forma czasownika.
(3.1) 2. os. lp. rozk. od: tuszyć
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. wypatroszone zwierzę; także odgłowiona, wypatroszona ryba
2. postać otyłego człowieka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) spoż. korpus zwierzęcia rzeźnego po sprawieniu
(1.2) otyłość
Tusza (również tusza mięsna, tusza zwierząt) – oznacza cały korpus ubitego zwierzęcia po wypatroszeniu.
W łowiectwie to upolowana zwierzyna gruba po wstępnej obróbce poubojowej.
W obrocie handlowym w postaci całych tusz dostępna jest cielęcina i baranina, półtusz – wieprzowina, a wołowina najczęściej w postaci ćwierćtusz.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
tuszel makowiec - gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|tuszyć.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) hist. geogr. kraina historyczna w północno-wschodniej Gruzji;
Tuszetia (gruz. თუშეთი, Tuszeti) – region historyczny w północno-wschodniej Gruzji.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. ubita sztuka drobiu lub królika, zająca po wstępnej obróbce;
2. odgłowiona i wypatroszona ryba; tusza;
3. zdrobnienie od: tusza
SJP.pl
Tuszkowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie sępoleńskim, w gminie Sośno.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 175 mieszkańców. Jest dwunastą co do wielkości miejscowością gminy Sośno.
Wikipedia
potocznie:
1. tłusta konserwa wieprzowa, popularna podczas II wojny światowej;
2. porcja lub opakowanie takiej konserwy
Tuszonka (ros. Тушёное мясо, Tuszonoje miaso (pol. Mięso duszone)) – konserwa mięsna ze sterylizowanego wieprzowego, lub wołowego mięsa duszonego we własnym sosie, która stanowiła podstawową rację żywnościową żołnierzy Armii Czerwonej w czasie II wojny światowej. Tuszonka jest gotowa do spożycia, ale może być też częścią innych potraw np. wymieszana z kaszą. Konserwa ta była produkowana w USA (zapasy rosyjskiej tuszonki zmagazynowane przed wojną w zachodnich rejonach kraju wpadły w większości w ręce Wehrmachtu) i dostarczana w ramach pomocy Lend-Lease udzielanej przez USA Związkowi Radzieckiemu. Po otrzymaniu przesyłek z klasycznymi amerykańskimi konserwami mięsnymi z przyprawami (Mielonka SPAM firmy Hormel Foods z Minnesoty) Rosjanie złożyli zamówienie na bardziej u nich znany produkt z mięsa wieprzowego w puszkach, rosyjską tuszonkę. Puszka zawierała jeden funt wieprzowiny, smalec i przyprawy.
SJP.pl
Wikipedia
1. rodzaj wodnej farby pigmentowej;
2. rysunek, malowidło wykonane tą farbą;
3. kosmetyk do malowania rzęs; mascara;
4. fanfara wykonywana przez orkiestrę na wiwat;
5. w szermierce: trafienie przeciwnika;
6. prysznic; natrysk
Tuszów – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, w gminie Jabłonna i parafii rzymskokatolickiej w Bychawce.
Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.
SJP.pl
Wikipedia
1. ukrywać niedociągnięcia, występki, sprawy; maskować, kryć;
2. czynić niewidocznym lub trudnym do zauważenia; maskować;
3. pokrywać kosmetykiem do barwienia rzęs i brwi;
4. pokrywać pigmentową farbą wodną
SJP.pl
przymiotnik od: Tuszów, Tuszów Mały, Tuszów Narodowy
SJP.pl
SJP.pl
dawniej: spodziewać się, mieć nadzieję, liczyć na coś
czasownik niedokonany
(1.1) daw. spodziewać się czegoś, sądzić
(1.2) reg. gotować, przygotowywać jedzenie
SJP.pl
Wiktionary
1. miasto w Polsce;
2. wieś w Polsce
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Polsce w województwie łódzkim;
Tuszyn – miasto w centralnej Polsce w woj. łódzkim, w pow. łódzkim wschodnim, w gminie Tuszyn, oddalone od południowych granic Łodzi o 15 kilometrów. Położone jest przy autostradzie A1 oraz drodze DK 91. Tuszyn położony jest w dawnej ziemi sieradzkiej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Tuszyna (miasta w Polsce)
SJP.pl
mieszkanka Tuszyna (miasta w Polsce)
SJP.pl
przymiotnik od: Tuszyn
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Tuszynem, dotyczący Tuszyna
SJP.pl
Wiktionary
skrót od: tutejszy
skrót
(1.1) = urz. tutejszy
SJP.pl
Wiktionary
przyrząd wiertniczy w kształcie dzwonu o nagwintowanym wnętrzu, służy do wydobywania urwanych narzędzi wiertniczych
SJP.pl
Wikipedia
tu;
1. zaimek przysłowny odnoszący się do miejsca bliskiego, zwykle wskazanego w jakiś sposób przez rozmówcę (np. Tutaj jest moja szkoła.);
2. zaimek przysłowny odnoszący się do miejsca postrzeganego jako bliskie (np. Podbiegł do drzewa i tutaj upadł na ziemię.);
3. zaimek przysłowny odnoszący się do wiadomej, konkretnej sytuacji (np. Tutaj nie chodzi o mnie, ale o ciebie.)
zaimek
(1.1) …wskazujący na miejsce, w którym znajduje się mówiący
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
starożytny król Egiptu; Tutenchamon
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) hist. jeden z faraonów;
Tutanchamon, pierwotnie Tutanchaton (ur. ok. 1342–1339 p.n.e., zm. 1323 p.n.e.) – w latach 1333–1323 p.n.e. faraon XVIII dynastii.
Panowanie Tutanchamona koncentrowało się na odrzuceniu monoteistycznego kultu boga Atona, który wprowadził Echnaton, na rzecz tradycyjnego egipskiego politeizmu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Tutanchamona lub z nim związany
SJP.pl
zaimek
(1.1) gw-pl|Poznań. tutaj
(1.2) gw-pl|Mazowsze. tutaj
Wiktionary
potocznie o mieszkance jakiejś miejscowości; miejscowa
SJP.pl
potocznie: stały mieszkaniec miejsca, w którym znajduje się mówiący o tej osobie; miejscowy
przymiotnik relacyjny
(1.1) pochodzący z wcześniej wspomnianego miejsca (w którym rozmówcy się znajdują)
(1.2) dotyczący wcześniej wspomnianego miejsca (w którym rozmówcy się znajdują)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) pot. stały mieszkaniec miejsca, w którym znajduje się mówiący o tej osobie
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) środ. tutorial
Wiktionary
w starożytnym Rzymie: rodzaj władzy nad niedojrzałymi i kobietami oraz ich majątkiem, wykonywanej przez opiekunów powołanych ustawą, testamentem lub dekretem władzy
SJP.pl
starożytny król Egiptu; Tutanchamon
Tutanchamon, pierwotnie Tutanchaton (ur. ok. 1342–1339 p.n.e., zm. 1323 p.n.e.) – w latach 1333–1323 p.n.e. faraon XVIII dynastii.
Panowanie Tutanchamona koncentrowało się na odrzuceniu monoteistycznego kultu boga Atona, który wprowadził Echnaton, na rzecz tradycyjnego egipskiego politeizmu.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Tutenchamona lub z nim związany
SJP.pl
1. potocznie: papier, liść itp. zwinięty lejkowato, w kształcie stożka lub rurki;
2. potocznie: opakowanie z tak zwiniętego papieru;
3. potocznie: przedmiot w kształcie rurki;
4. przestarzałe: rurka z bibułki do papierosów; gilza, zwijka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) torebka z papieru, zawiniętego lejkowato, na towary suche i sypkie
(1.2) rurka
(1.3) rurka z bibułki do papierosów
(1.4) lotn. pot. tupolew
SJP.pl
Wiktionary
1. chrząszcz z rodziny ryjkowców występujący w około 1300 gatunkach;
2. tutkarz cygarowiec - chrząszcz, szkodnik drzew i krzewów liściastych; zdobnik
SJP.pl
o cechach tutkarzowatych (rodzina chrząszczy)
Tutkarzowate (Rhynchitidae lub Rhynchitinae) – rodzina lub podrodzina chrząszczy z podrzędu wielożernych i nadrodziny ryjkowców. Obejmuje około 800 gatunków. Larwy żerują na więdnących tkankach roślinnych. Samice składają jaja w różnych częściach roślin; niektóre zwijają z liści tutki lub uszkadzają owoce. Dorosłe chrząszcze mają wyraźne ryjki i często są jaskrawo ubarwione.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach tutkarzowatych (rodzina chrząszczy)
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
król Egiptu; Totmes
SJP.pl
1. dawniej: budowniczy miejski;
2. dawniej: urzędnik nadzorujący targi
Tutnar - staropolski urząd miejski istniejący wyłącznie w Krakowie. W XVI wieku był to niższy urzędnik miejski odpowiedzialny za zarządzanie targami i całym obrotem handlowym. Sprawował nadzór nad porządkiem na targowiskach miejskich i pilnował, aby sprzedawcy przestrzegali ustalonych cen urzędowych. Do jego obowiązków należało również zaopatrywanie miasta w żywność w trudniejszych okresach.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hydron. rzeka w Rosji, prawy dopływ Dolnej Tunguzki;
Tutonczana (ros. Тутончана) – rzeka w Rosji.
Rzeka ma 459 km długości oraz powierzchnię dorzecza o wielkości 16 800 km². Źródła rzeki znajdują się na Wyżynie Środkowosyberyjskiej. Uchodzi do prawego brzegu Dolnej Tunguzkiej.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. [czytaj: tiutor] opiekun studentów na wyższych uczelniach;
2. przestarzale: prywatny nauczyciel, korepetytor
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) opiekun studentów na wyższych uczelniach, adiunkt kierujący indywidualnie ich pracą
SJP.pl
Wiktionary
1. łatwo przystępny, interaktywny samouczek przekazujący wiedzę krok po kroku;
2. spotkanie tutora z podopiecznym
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) samouczek;
Tutorial (z ang. „korepetycje, samouczek”) – metoda przekazywania wiedzy typu „krok po kroku”, pozwalająca łatwo nauczyć się obsługi różnych urządzeń, programowania czy tworzenia. Tutorial jest bardziej interaktywny i dokładniejszy niż instrukcje, nastawiony na naukę poprzez przykład. Tutorial dostarcza wszelkich informacji potrzebnych do wykonania danego zadania.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od tutorial
Wiktionary
[czytaj: tiutoring] system nauczania, w którym indywidualny opiekun kieruje rozwojem ucznia
SJP.pl
→ tutoring
SJP.pl
→ tutor
SJP.pl
[czytaj: tuts-i]
1. lud afrykański zamieszkujący głównie Ruandę i Burundi
2. przedstawiciel tego ludu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) etn. jedna z trzech grup ludności zamieszkujących Rwandę i Burundi;
Tutsi (Watussi) – jedna z trzech grup ludności zamieszkujących Rwandę i Burundi, stanowiąca około 14% ludności tych krajów (pozostałe dwie grupy to Twa i Hutu); blisko milion osób tej grupy zostało zamordowanych przez Hutu podczas ludobójstwa w Rwandzie (1994). Tutsi nie są plemieniem, lecz grupą etniczną.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. fragment koncertu grany przez całą orkiestrę bez udziału solisty;
2. występ wszystkich wykonawców przewidzianych w danym utworze
Tutti (wł. wszyscy) – termin muzyczny wskazujący na udział wszystkich wykonawców w określonym dla danego utworu zespole orkiestrowym.
Terminem tutti określa się też partię orkiestry wykonywaną w trakcie pauzowania solisty w koncertach i innych utworach przeznaczonych dla solisty i orkiestry.
W grze organowej tutti oznacza użycie wszystkich rejestrów łącznie, także nazwę specjalnego manubrium, włączającego wszystkie rejestry.
SJP.pl
Wikipedia
krótka spódniczka baletowa
Tutu – miasto na Wyspach Dziewiczych Stanów Zjednoczonych, na wyspie Saint Thomas.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) muz. neol. członek orkiestry nie będący solistą
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) muz. neologizm członkini orkiestry nie będąca solistką
Wiktionary
państwo na Oceanie Spokojnym; Tuwalu
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. polit. wyspiarskie państwo ze stolicą w Vaiaku, położone w Oceanii, na południe od równika;
Tuvalu lub Tuwalu (dawniej: Terytorium Tuvalu, Wyspy Ellice) – państwo położone na Oceanie Spokojnym w zachodniej Polinezji (na północ od Fidżi), Tuvalu tworzy archipelag po angielsku zwany Tuvalu Islands (dawne nazwy angielskie to Lagoon Islands i Ellice Islands), po polsku zaś Wyspami Lagunowymi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych
SJP.pl
republika w Federacji Rosyjskiej
Tuwa, Republika Tuwy (ros. Тува lub Тыва, tuwiński Тыва; historyczne nazwy: Tannu-Tuwa, Урянхайский край – Kraj Urianchajski) – republika autonomiczna w azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej. Graniczy z Mongolią oraz rosyjskimi jednostkami administracyjnymi: Republiką Ałtaju, Chakasją, Krajem Krasnojarskim, obwodem irkuckim i Buriacją.
SJP.pl
Wikipedia
obywatel Tuvalu (państwa w Oceanii)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) obywatel Tuvalu
SJP.pl
Wiktionary
obywatelka Tuvalu (państwa w Oceanii)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) obywatelka Tuvalu
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: szeroki pas materiału, np. ręcznik, obrus
Tuwalnia – szeroki pas zdobionej, wzorzystej, delikatnej, cienkiej tkaniny.
Jest to dawne określenie chusty, którymi opasywały się kobiety. W znaczeniu liturgicznym może być to określenie welonu naramiennego, pasa tkaniny noszonego podczas przenoszenia Najświętszego Sakramentu lub posługi przy mitrze i pastorale. Znane są także tuwalnie żałobne. W nadzwyczajnej formie Rytu Rzymskiego używa go także subdiakon, który przytrzymuje patenę, która nie jest używana przez znaczną część Mszy Wiernych; welon ten nazywano subdiaconale.
SJP.pl
Wikipedia
→ Tuwalu (państwo w Oceanii)
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do państwa Tuvalu
SJP.pl
Wiktionary
państwo na Oceanie Spokojnym; Tuvalu
rzeczownik, nazwa własna
(1.1) geogr. zob. Tuvalu.
Tuvalu lub Tuwalu (dawniej: Terytorium Tuvalu, Wyspy Ellice) – państwo położone na Oceanie Spokojnym w zachodniej Polinezji (na północ od Fidżi), Tuvalu tworzy archipelag po angielsku zwany Tuvalu Islands (dawne nazwy angielskie to Lagoon Islands i Ellice Islands), po polsku zaś Wyspami Lagunowymi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Tuwy (republiki w Rosji)
SJP.pl
mieszkanka Tuwy (republiki w Rosji)
SJP.pl
→ Tuwa (republika w Rosji)
SJP.pl
nazwisko
Zobacz także:
SJP.pl
Wikipedia
taki jak u Tuwima, charakterystyczny dla Tuwima
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) związany z Julianem Tuwimem, dotyczący Juliana Tuwima
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik dzierżawczy - należący do Tuwima lub z nim związany
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przedstawiciel narodu turkijskiego, zamieszkującego Republikę Tuwy, Mongolię oraz Chiny
Wiktionary
język tuwiński - jeden z języków urzędowych Rosji
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do Tuwy lub Tuwińców
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. język turkijski, którym posługują się Tuwińcy;
SJP.pl
Wiktionary
o rybach: nieopuszczający swojego właściwego środowiska
SJP.pl
1. najwyższa karta; as;
2. przenośnie: osoba wpływowa, ktoś na wysokim stanowisku; znakomitość w jakiejś dziedzinie
przysłówek
(1.1) prawie, blisko
Tuz (tur. Tuz Gölü, czyli jezioro solne) – słone jezioro w środkowej Turcji; wydobycie soli kamiennej. Położone w Anatolii jest drugim pod względem wielkości jeziorem Turcji.
Dane:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) daw. pot. szarpać, targać, tarmosić, ciągać
(1.2) daw. pot. grzmocić, łomotać, bić
czasownik zwrotny niedokonany tuzać się (dk. brak)
(2.1) daw. pot. szarpać się, ciągnąć się nawzajem, targać się
(2.2) daw. pot. bić się
Wiktionary
SJP.pl
dawniej: rdzenny mieszkaniec danego obszaru; autochton, tubylec, aborygen
SJP.pl
rdzenna mieszkanka danego obszaru; aborygenka, autochtonka, tubylka, tubylczyni
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
1. dwanaście sztuk;
2. potocznie: znaczna liczba kogoś lub czegoś
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miar. 12 sztuk
(1.2) przen. duża ilość czegoś
Tuzin – inna nazwa liczby dwanaście, zwykle używana w kontekście liczby sztuk (np. tuzin jajek). Samo słowo pochodzi od łacińskiego duodecim.
Pięć tuzinów (60) to kopa, zaś dwanaście tuzinów (144) to gros.
Tuzin używany jest w nielicznych krajach przy definiowaniu oficjalnych jednostek miar, np. w USA stopa liczy tuzin cali. Użycie 12 jako podstawy systemu liczbowego prawdopodobnie pochodzi z Mezopotamii (aramejski system liczbowy).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
skośnik tuzinek - gatunek motyla z rodziny skośnikowatych
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pejor. cecha tego, co tuzinkowe
Wiktionary
niczym się niewyróżniający, taki jakich wiele
przymiotnik
(1.1) książk. niczym niewyróżniający się, taki, jakich jest wielu
SJP.pl
Wiktionary
→ tuzin
SJP.pl
1. dwanaście sztuk;
2. potocznie: znaczna liczba kogoś lub czegoś
SJP.pl
dawniej: długi, wełniany surdut męski, noszony na przełomie XIX i XX wieku
Tużurek (z fr.: tout jour, co znaczy: cały dzień), anglez – rodzaj okrycia męskiego podobnego do żakietu, o wyciętych i zaokrąglonych połach, z jednorzędowym zapięciem i wykładanym, często aksamitnym kołnierzem, kieszonką na lewej piersi oraz kieszeniami z patkami. Miał wąskie mankiety przy rękawach, zapinany był na pięć guzików. Kołnierz sięgał górnego guzika na piersiach.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: kołczan
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) stpol. rozbójnik
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) stpol. kołczan
Tuł (621 m n.p.m.) – niewysoki szczyt na Pogórzu Cieszyńskim w wododziale Wisły i Odry, na wschód od Lesznej Górnej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
tułać się: szwendać się, błąkać się, chodzić bez celu, przenosić się z miejsca na miejsce z powodu braku własnego domu
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w europejskiej części Rosji, nad Upą, stolica obwodu tulskiego;
Tuła (ros. Ту́ла) – miasto w europejskiej części Rosji, nad Upą, w podmoskiewskim zagłębiu węglowym, około 461 tys. mieszkańców (2024).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
tułać się: szwendać się, błąkać się, chodzić bez celu, przenosić się z miejsca na miejsce z powodu braku własnego domu
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) zmieniać miejsce pobytu to tu to tam
czasownik zwrotny niedokonany tułać się (dk. brak)
(2.1) przenosić się z miejsca na miejsce
SJP.pl
Wiktionary
przestarzale: tułaczy
przymiotnik relacyjny
(1.1) przest. związany z tułactwem, dotyczący tułactwa
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) na sposób tułaczy
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. cecha tego, co tułacze; tułacki charakter czegoś
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) życie polegające na ciągłej zmianie miejsca
Wiktionary
1. człowiek niemający stałego miejsca zamieszkania, własnego domu, schronienia, tułający się; włóczęga;
2. osoba przebywająca poza granicami ojczyzny (zwykle wbrew swej woli); emigrant, wygnaniec, wychodźca
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba bez stałego miejsca zamieszkania
(1.2) daw. emigrant
(1.3) przen. ktoś niepotrafiący zagrzać miejsca
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) życie polegające na ciągłej zmianie miejsca przebywania
(1.2) kobieta bez stałego miejsca zamieszkania
Wiktionary
dotyczący tułacza, właściwy tułaczowi; bezdomny
przymiotnik relacyjny
(1.1) właściwy tułaczowi
forma rzeczownika.
(2.1) D., B. lm. od: tułacz
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) stpol. tułacz
Wiktionary
2 miejscowości w Polsce:
1 miejscowość na Ukrainie:
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hydron. rzeka w Rosji, na Półwyspie Kolskim, uchodzi do Zatoki Kolskiej;
Tułoma (ros. Тулома) – rzeka na Półwyspie Kolskim, w obwodu murmańskim.
Pokrywa się lodem między końcem grudnia a lutym. Topnienie i spływ lodu od kwietnia do początku czerwca. Tułoma wykorzystywana jest do spławu drewna. Na rzece wybudowano dwie elektrownie wodne: Górnotułomska Elektrownia Wodna (oddana do eksploatacji w 1966 r., moc 268 MW), oraz Dolnotułomska Elektrownia Wodna (oddana do eksploatacji w 1938 r., moc 57,2 MW). Rzeka była słynna z połowu łososi z rocznym odłowem przekraczającym 100 ton. Jednak po wybudowaniu zapór migracja ryby ustała i mimo kilkakrotnych prób wybudowania różnego rodzaju ułatwień przepływu łososia, większych sukcesów nie osiągnięto.
Wiktionary oraz Wikipedia
ciało ludzkie lub zwierzęce bez głowy i kończyn
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) anat. ciało ssaka oprócz głowy i kończyn;
(1.2) zool. odcinek ciała u owadów i skorupiaków (zwykle pomiędzy głową a odwłokiem)
Tułów (łac. truncus) – anatomiczny termin, określający centralną część ciała u wielu zwierząt, w tym u człowieka.
U bezkręgowców tułów występuje między głową i odwłokiem. Połączone z nim są narządy lokomocji (odnóża, skrzydła). Tułów stawonogów (skorupiaki, pajęczaki) czasem zrasta się z częścią głowową i tworzy głowotułów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. miasto w Polsce;
2. wieś w Polsce
Tułowice (niem. Tillowitz) – miasto w Polsce położone w województwie opolskim, w powiecie opolskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Tułowice. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na Równinie Niemodlińskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez nie rzeka Ścinawa Niemodlińska.
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa opolskiego.
Według danych GUS z 1 stycznia 2024 r. miasto było zamieszkane przez 3622 osoby.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Tułowice
SJP.pl
mieszkaniec Tułowic (miasta w Polsce)
SJP.pl
mieszkanka Tułowic (miasta w Polsce)
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z tułowiem, dotyczący tułowia
Wiktionary
długie futro najczęściej ze skór baranich; tułup
SJP.pl
zdrobnienie od: tułub
SJP.pl
nieforemny, niezgrabny, niekształtny
SJP.pl
długie, szerokie futro; tułub
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w Rosji w Kraju Permskim, dopływ Kamy
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Tułwą, dotyczący Tułwy
Wiktionary