do... (ad 1, ad 2 itd.)
skrótowiec
(1.1) = łac. anno Domini → rok Pański
(1.2) = autoryzowany doradca
SJP.pl
Wiktionary
stolica Kataru; Dauha
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. stolica Kataru;
Doha albo Ad-Dauha (arab. الدوحة Ad-Dawḥa) – stolica i największe miasto Kataru położone na wschodnim wybrzeżu półwyspu Katar, w Zatoce Perskiej.
Miasto zostało zniszczone w 1867 w czasie wojny z Bahrajnem. W 1916 Brytyjczycy ustanowili je siedzibą swojego protektoratu. Gdy Katar uzyskał niepodległość, miasto zostało jego stolicą. W 1973 roku założono uniwersytet.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
skrót od: adiunkt
SJP.pl
1. imię żeńskie;
2. zdrobnienie od imion żeńskich: Adrianna, Adriana, Adela, Adelajda, Adelina
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
(1.2) zdrobn. Adelajda, Adela, Adelina, Adriana, Adrianna
(1.3) astr. planetoida o numerze katalogowym 523;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Adad – bóg burzy, wiatru, deszczu i piorunów oraz siły niszczycielskiej, jedno z ważniejszych bóstw w mitologii babilońskiej. Geneza Adada sięga okresu sumeryjskiego. Był on utożsamiany z pomniejszym bóstwem w panteonie sumeryjskim – Iszkurem, którego cechy rozwinęły się w okresie babilońskim, a następnie asyryjskim, gdy Adadowi przypisano atrybuty i cechy wojskowe. O randze Adada świadczy włączanie jego imienia do imion królów.
Wikipedia
adagio;
1. tempo muzyczne powolne, szybsze niż lento i wolniejsze niż andante;
2. utwór muzyczny utrzymany w tempie adadżio;
3. wolny, liryczny taniec w balecie klasycznym
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) choreogr. liryczny taniec dwojga solistów, przechodzenie z pozy do pozy oraz podnoszenie tancerki przez partnera;
(1.2) muz. powoli wykonywany utwór muzyczny lub jego część
(1.3) muz. powolne tempo
przymiotnik
(2.1) muz. wolny, powolny
przysłówek sposobu
(3.1) muz. wolno, powoli
Adagio (wym. a'dadʒ͡ʲɔ wł.: wolno) – wolne tempo w utworach muzycznych (66-76 BPM), wolniejsze niż andante, szybsze niż largo.
Jest to również określenie drugiej, stałej części utworów zbudowanych na zasadzie cyklu sonatowego: sonaty, symfonii. Adagio sonatowe ma charakter liryczny lub poważny, w opozycji do dynamicznej, utrzymanej w szybkim tempie części pierwszej, jaką jest allegro sonatowe. Wielu kompozytorów nadawało tytuł Adagio wolnym częściom swoich kompozycji, np. Bruckner, w większości swoich symfonii. Adagio jako pierwsza część sonaty występuje w sonacie Księżycowej Beethovena, a tak nietypowa budowa utworu jest już zapowiedzią nowej epoki – romantyzmu w muzyce.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: adadżjetto] określenie wykonawcze: dość wolno; tempo nieco szybsze niż adagio
przysłówek
(1.1) muz. dość wolno; tempo wykonania utworu nieco szybsze niż adagio
SJP.pl
Wiktionary
adadżio;
1. tempo muzyczne powolne, szybsze niż lento i wolniejsze niż andante;
2. utwór muzyczny utrzymany w tempie adagio;
3. wolny, liryczny taniec w balecie klasycznym
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) muz. zob. adadżio.
przymiotnik
(2.1) muz. zob. adadżio.
przysłówek
(3.1) muz. zob. adadżio.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: adaDŻIss-imo] określenie wykonawcze: jak najwolniej
SJP.pl
1. dawniej: przysłowie;
2. sentencja, formuła bliska przysłowiu, przekazująca myśl ogólną; klasyczną realizacją adagiów są "Adagia" Erazma z Rotterdamu
SJP.pl
Wikipedia
ssak parzystokopytny z rodziny wołowatych, zaliczany do antylop; addaks
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Addax|Laurillard|ref=tak., rodzaj ssaka parzystokopytnego z podrodziny antylopowców;
(1.2) zool. antylopa z rodzaju adaks (1.1)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
lek z grupy antagonistów wapnia, stosowany głównie w leczeniu choroby niedokrwiennej serca i nadciśnienia tętniczego; nifedipina; corfaden
Nifedypina (INN: nifedipine) – organiczny związek chemiczny, lek blokujący kanały wapniowe I generacji, pochodna 1,4-dihydropirydyny.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Adalbert, Adelbert – imię męskie pochodzenia germańskiego. Wywodzi się od słów oznaczających adal (ród szlachecki) i beraht (jasny, błyszczący), oznaczało „pochodzącego ze szlachetnego rodu”. Występuje w wielu odmianach, np.: Albert, Olbracht.
Żeński odpowiednik: Adalberta
Adalbert imieniny obchodzi: 23 kwietnia, 11 maja, 20 czerwca i 25 czerwca (jako wspomnienie św. Adelberta, zm. 714).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
biały krystaliczny proszek, środek uspokajający i łagodnie nasenny; karbromal
Adalin – wieś w Rumunii, w okręgu Sălaj, w gminie Dragu. W 2011 roku liczyła 193 mieszkańców.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. farm. ureid kwasu bromodwuetylooctowego, biały krystaliczny proszek, środek uspokajający i łagodnie nasenny
Wiktionary
krystaliczny związek chemiczny niespełniający prawa stałości składu; związek niestechiometryczny, bertolid
SJP.pl
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) bibl. według Księgi Rodzaju imię pierwszego człowieka na Ziemi oraz protoplasty rodu ludzkiego;
(1.2) imię|polski|m.;
(1.3) daw. gw-pl|Warszawa. milicjant
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(2.1) geogr. miasto w mintakacie Al-Mintakat ad-Dachilijja w Omanie
(2.2) geogr. wzniesienie na terenie Czech w Górach Orlickich;
(2.3) rel. miasto biblijne leżące nieopodal Sartan, utożsamiane z miejscowością Tall ad-Damija w Jordanii;
Adam – imię męskie pochodzenia semickiego. W języku hebrajskim אדום adom oznacza „czerwony”, od koloru ziemi, z której Adam był ulepiony. Bardziej jednak prawdopodobne, że Adam wywodzi się od hebrajskiego słowa adamah, które oznacza „ziemię, rolę”, wtedy znaczyłoby „rolnik”, albo „że człowiek, z ziemi powstały, do ziemi wróci”. W takim ujęciu, używane jest zazwyczaj w Starym Testamencie, chociaż w początkowych rozdziałach Starego Testamentu przyjęło się traktować je jako imię własne. Także w językach ałtajskich słowo adam oznacza „człowiek”. Współcześnie dopatruje się pochodzenia imienia w języku sumeryjskim, w którym miał oznaczać „mój ojciec” (od ada.mu), akadyjskim „zbudowany”, lub „zrodzony”', a także w arabskim „łączyć się” (od adama).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związek organiczny używany do wytwarzania leków i polimerów akrylowych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biochem. farm. organiczny związek chemiczny, tricykliczny węglowodór nasycony;
Adamantan – organiczny związek chemiczny, tricykliczny węglowodór nasycony.
W temperaturze pokojowej jest białym, krystalicznym ciałem o zapachu przypominającym kamforę. Niewielkie ilości adamantanu występują w ropie naftowej i niektórych minerałach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Wikipedia
dwustronna tkanina jedwabna lub bawełniana o błyszczącym wzorze na matowym tle
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) włók. wzorzysta tkanina dwustronna, z jednej strony matowa, z drugiej błyszcząca; ; Gloger.
(1.2) stpol. aksamit
Adamaszek (łac. adamascus, franc. damas) – tkanina żakardowa, dwustronna, najczęściej jedwabna, zwykle jednobarwna, z wzorem matowym na błyszczącym tle (lub odwrotnie), uzyskiwanym przez odpowiednie dobranie splotów tkackich, najczęściej atłasowych i skośnych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ adamaszek, np. adamaszkowy obrus
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z adamaszkiem, dotyczący adamaszku, wykonany z adamaszku
SJP.pl
Wiktionary
wyżyna w Afryce Zachodniej
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. wyżyna w Afryce;
(1.2) geogr. region w Kamerunie;
(1.3) hist. historyczne państwo na terenie dzisiejszego środkowego Kamerunu
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
Osoby noszące nazwisko Adamczyk:
SJP.pl
Wikipedia
1. zdrobnienie od: Adam (imię męskie);
2. nazwisko polskie
Adamek – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie koneckim, w gminie Stąporków.
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Wieś leżąca w powiecie chęcińskim województwa sandomierskiego należała w XVI wieku do Tarłów.
Przez wieś przechodzi zielony szlak rowerowy z Sielpii Wielkiej do Błotnicy.
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Barbary w Krasnej.
SJP.pl
Wikipedia
magmowa skała głębinowa, odmiana granitu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) odmiana granitu;
Adamellit (inaczej granit monzonitowy) – kwaśna skała głębinowa, jedna z odmian granitu.
Skład: biotyt, hornblenda, kwarc, mika, niekiedy złoto, plagioklaz, skaleń potasowy, rzadziej też piroksen.
Występuje w postaci rozległych masywów lub drobnych intruzji. W Polsce można go znaleźć w masywach granitowych na Dolnym Śląsku (m.in. w Karkonoszach, Strzelinie, Strzegomiu). Ma zastosowanie w kamieniarstwie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: adamellit
SJP.pl
nazwisko
Osoby noszące nazwisko Adamiak:
SJP.pl
Wikipedia
członek sekty głoszącej niewinność rajską; adamita
SJP.pl
→ adamianin; adamitka
SJP.pl
sekta istniejąca na przełomie II i III w., głosząca powrót do rajskiej czystości
Adamici (adamianie, fosariusze) – określenie wielu grup religijnych, wywodzących się z chrześcijaństwa, naśladujących nagość Adama jako symbol pierwotnej czystości człowieka przed popełnieniem grzechu pierworodnego.
Po raz pierwszy taka grupa religijna została opisana przez Epifaniusza w II wieku, była to grupa gnostyków-antynomistów z północnej Afryki. Następnie o podobnych grupach pisali Augustyn z Hippony i Izydor z Sewilli.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. rzadki minerał z grupy arsenianów;
Adamin (adamit) – bardzo rzadki minerał z grupy arsenianów. Jego nazwa pochodzi od nazwiska francuskiego mineraloga Gilberta Josepha Adama (1795–1881).
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
Adamina – żeński odpowiednik imienia/nazwiska Adam. Imieniny 6 kwietnia, 16 maja i 24 grudnia. Imię pochodzi z języka hebrajskiego i oznacza ono "człowiek", a w znaczeniu biblijnym "pierwszy człowiek od Boga".
Osoby noszące to nazwisko: Juanita Adamina (Jo de Winter, żona Roberta Eggersa Adaminy).
SJP.pl
Wikipedia
członek sekty głoszącej niewinność rajską; adamianin
Adamici (adamianie, fosariusze) – określenie wielu grup religijnych, wywodzących się z chrześcijaństwa, naśladujących nagość Adama jako symbol pierwotnej czystości człowieka przed popełnieniem grzechu pierworodnego.
Po raz pierwszy taka grupa religijna została opisana przez Epifaniusza w II wieku, była to grupa gnostyków-antynomistów z północnej Afryki. Następnie o podobnych grupach pisali Augustyn z Hippony i Izydor z Sewilli.
SJP.pl
Wikipedia
→ adamita; adamianka
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Adamka lub z nim związany
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
Adam z małżonką; Adamowie
SJP.pl
wieś w Polsce
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. wieś w Polsce;
forma rzeczownika.
(2.1) D. B. lm. od Adam
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Adamówki
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Adamówki
Wiktionary
przymiotnik od: Adamówka, miasto gminne w województwie podkarpackim
przymiotnik
(1.1) od rzeczownika Adamówka
SJP.pl
Wiktionary
nazwa dwóch wsi w województwie mazowieckim
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Adamowa
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Adamowa
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. wieś w Polsce;
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Adamowic
Wiktionary
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Adamowic
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Adamowic
Wiktionary
Adam z małżonką; Adamostwo
SJP.pl
wieś w Polsce
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. wieś w Polsce;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwa kilkunastu wsi w Polsce
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Adamów
przymiotnik
(1.1) dotyczący Adamowa, związany z Adamowem
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
właściwy Adamowi, charakterystyczny dla Adama
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) przest. gwara. należący do Adama
SJP.pl
Wiktionary
wieś w Turcji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. nazwa miejscowości w Polsce;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Adampolu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Adampola
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Adampolu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Adampola
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Adampol
przymiotnik
(1.1) dotyczący Adampola, związany z Adampolem
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
[czytaj: Adamstałn] stolica Wysp Pitcairn
rzeczownik, rodzaj nijaki lub męski, nazwa własna
(1.1) geogr. stolica Pitcairnu;
(1.2) nazwy kilku miejscowości na świecie;
Adamstown – jedyna miejscowość na wyspie Pitcairn, wchodzącej w skład Wysp Pitcairn – brytyjskiego terytorium zależnego. W Adamstown w 2008 mieszkało 48 mieszkańców – cała populacja wyspy. Niektórzy mieszkańcy wyspy emigrują do Nowej Zelandii, przez co liczba mieszkańców wyspy spada.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związek chemiczny zawierający arsen, gaz bojowy o działaniu drażniącym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. wojsk. związek arsenoorganiczny stosowany jako duszący bojowy środek trujący z podgrupy sternitów;
Adamsyt (chlorek fenarsazyny) – arsenoorganiczny związek chemiczny stosowany jako gaz łzawiący, drażniący bojowy środek trujący z podgrupy sternitów. Nazwa pochodzi od nazwiska amerykańskiego chemika Rogera Adamsa, który go po raz pierwszy otrzymał.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ adamsyt
przymiotnik
(1.1) chem. związany z adamsytem, zawierający adamsyt
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
miasto w Turcji
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Turcji;
Adana – miasto w Azji, w południowej Turcji nad rzeką Seyhan, ośrodek administracyjny ilu Adana.
Adana to ośrodek przemysłowo-handlowy (tekstylia) w regionie uprawy bawełny i pszenicy oraz węzeł drogowy.Znajduje się tam stacja kolejowa Adana, port lotniczy i uniwersytet.Wiele zabytków starożytnych (m.in. most rzymsko-bizantyjski z II w.) i liczne meczety. W pobliżu miasta wykopaliska hetyckie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Adany
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Adany
Wiktionary
→ Adana (miasto w Turcji)
przymiotnik
(1.1) od rzeczownika Adana
SJP.pl
Wiktionary
środowiskowo: wyjazd integracyjny dla nowych studentów
SJP.pl
zdolność komórek, tkanek i narządów organizmu do reagowania przystosowawczego na wszelkie zmiany warunków jego środowiska zewnętrznego i wewnętrznego; przystosowawczość
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biol. zdolność do fizjologicznego reagowania przystosowawczego komórek, tkanek, narządów organizmu na zmiany warunków jego środowiska;
Adaptabilność, przystosowawczość – zdolność do adaptacji fizjologii komórek, tkanek oraz narządów do zmian warunków środowiska wewnętrznego i zewnętrznego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdolny do reagowania na zmiany warunków środowiska
SJP.pl
1. przystosowanie czegoś do innego użycia niż było przeznaczone;
2. przystosowanie, przetworzenie dzieła literackiego na utwór innego rodzaju, np. powieści na film, a także utwór w ten sposób przystosowany;
3. przystosowywanie się do określonych warunków
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przystosowanie do nowego sposobu użytkowania, przeróbka
(1.2) efekt (dzieło, przedmiot, budynek) dokonanej adaptacji (1.1)
(1.3) biol. przystosowanie się organizmu do nowych warunków;
(1.4) dostosowanie się organów do sytuacji
(1.5) psych. przystosowanie się do nowej sytuacji
Adaptacja – doskonaląca zmiana w celu przystosowania.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pogląd w ramach ewolucjonizmu, według którego wszystkie fenotypowe cechy organizmów wynikają z bezpośredniego działania doboru naturalnego; selekcjonizm
Adaptacjonizm – pogląd w ramach ewolucjonizmu, przyjmujący, że wszelkie cechy fenotypowe organizmów mają charakter adaptacji i powstały w drodze doboru naturalnego.
SJP.pl
Wikipedia
służący zarówno adaptacji, jak i rehabilitacji (np. ośrodek adaptacyjno-rehabilitacyjny)
SJP.pl
zdolność przystosowywania się do zmieniających się warunków
SJP.pl
przymiotnik od: adaptacja
przymiotnik
(1.1) taki, który potrafi się zmieniać, dostosowywać do wymagań albo do otoczenia
(1.2) techn. układ albo algorytm, który potrafi sam przestrajać swoje parametry
(1.3) środ. taki, który dokonuje adaptacji
SJP.pl
Wiktionary
osoba dokonująca adaptacji, najczęściej artysta (reżyser, pisarz), który adaptuje utwór literacki; adaptor
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba dokonująca adaptacji
SJP.pl
Wiktionary
kobieta dokonująca adaptacji, najczęściej artystka (reżyser, pisarka), która adaptuje utwór literacki
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fż. od: adaptator
SJP.pl
Wiktionary
związany z adaptatorem lub adaptatorką (np. doświadczenie adaptatorskie, ingerencja adaptatorska)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z adaptatorem, dotyczący adaptatora
SJP.pl
Wiktionary
radiacja adaptatywna - jedna z form rozprzestrzeniania się zwierząt w celu zasiedlenia nowych środowisk i osiągnięcia przystosowania ewolucyjnego
przymiotnik jakościowy
(1.1) posiadający umiejętność łatwej adaptacji do zmiennych warunków
SJP.pl
Wiktionary
1. urządzenie w gramofonie do odczytywania dźwięku z płyt gramofonowych;
2. potocznie: gramofon;
3. urządzenie lub program łączące dwa różne urządzenia, standardy, formaty, w celu zapewnienia ich prawidłowej współpracy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. główka odtwarzająca w gramofonie elektrycznym, zastępująca membranę – wkładka gramofonowa
(1.2) pot. techn. gramofon
(1.3) techn. element urządzenia umożliwiający zastosowanie go do innych celów, niż zostało ono przewidziane
(1.4) roln. wymienny zespół roboczy w maszynach rolniczych, np. część przystosowująca kombajn rolniczy do zbioru kukurydzy
Adapter (w języku angielskim także adaptor), potocznie przejściówka; element adaptujący tj. przystosowujący – element umożliwiający zastosowanie urządzenia do innych celów niż zostało to pierwotnie przewidziane.
Szerzej rzecz ujmując jest to element, lub zespół elementów, łączący dwa lub więcej zespołów jakiegoś urządzenia, lub jedno urządzenie z drugim, umożliwiający ich współpracę lub pełnienie określonej funkcji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ adapter, np. mechanizm adapterowy
przymiotnik
(1.1) dotyczący adapteru, związany z adapterem
SJP.pl
Wiktionary
substancja naturalna zwiększająca zdolności adaptacyjne organizmu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. nietoksyczna substancja pochodzenia roślinnego mająca zwiększać odporność na stres i wspomagać utrzymanie homeostazy organizmu;
Adaptogeny, zioła adaptacyjne, substancje adaptogenne (łac. adaptō ‘przystosować się’; gr. γένος genos ‘ród’, ‘pochodzenie’) – substancja pochodzenia naturalnego lub surowiec roślinny o korzystnym dla zdrowia nieswoistym działaniu, pomagający w adaptacji organizmu do szeroko pojętego obciążenia stresem, wspomagający utrzymanie homeostazy organizmu i niewykazujący działania modulującego oraz skutków ubocznych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zwiększający zdolności adaptacyjne organizmu
przymiotnik
(1.1) dotyczący adaptogenu, związany z adaptogenem
SJP.pl
Wiktionary
przyrząd do badania zdolności przystosowania się wzroku do ciemności
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. przyrząd okulistyczny badający zdolność przystosowywania się wzroku do ciemności;
Adaptometr – urządzenie służące do badania adaptacji pręcików w siatkówce. Badania takie przeprowadza się w całkowitej ciemności, po uprzednim wpatrywaniu się badanego w źródło mocnego światła. Trwa ono około godziny. W jego trakcie stopniowo zmniejsza się natężenie światła, określając tym samym zdolność oka do jego rozpoznawania.
Wyróżnia się adaptometry służące do szybkiego badania pierwszej (głównej) fazy adaptacji oraz urządzenia do badania pełnej adaptacji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba dokonująca adaptacji, najczęściej artysta (reżyser, pisarz), który adaptuje utwór literacki; adaptator
SJP.pl
1. dokonywać (dokonać) adaptacji (np. Wobec braku środków na założenie galerii w centrum miasta, zaczęli adaptować opuszczone hale na przedmieściach. Adaptował powieść na potrzeby telewizji.);
2. adaptować się - przystosowywać się do nowych warunków (np. Rośliny szybko adaptowały się do surowego klimatu.)
czasownik przechodni niedokonany lub dokonany (dk. zaadaptować)
(1.1) dostosować/dostosowywać do innego użytku
(1.2) biol. o organizmach: przystosować się/przystosowywać się w ciągu rozwoju ewolucyjnego do zmienionych warunków środowiska
(1.3) dostosować/dostosowywać utwór literacki, np. do pokazania go na ekranie, na scenie
czasownik zwrotny niedokonany adaptować się (dk. zaadaptować się)
(2.1) przystosować się do nowej sytuacji, nowych warunków
SJP.pl
Wiktionary
możliwość zaadaptowania
SJP.pl
dający się adaptować
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) dokonywanie adaptacji, przystosowywanie czegoś do innego niż pierwotny celu
(1.2) teatr. film. dokonywanie zmian w utworze literackim w celu wystawienia go w teatrze albo zekranizowania
(1.3) biol. przystosowywanie się organizmów do zmiennych warunków środowiska
Wiktionary
(zwykle w lm - adasie) potocznie: but marki Adidas; adidas
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) imię|polski|m. zdrobn. od Adam
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: Adam; Adaś
SJP.pl
Adaś z małżonką
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Adasia lub z nim związany
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
niepisane prawo muzułmańskie opierające się na zwyczaju albo umowie ustnej, obowiązujące na jakimś terenie
Adat (arab. ﻋﺎﺪة ʿāda) – prawa zwyczajowe lub tradycje, na których opiera się funkcjonowanie wielu społeczności lokalnych.
Słowo adat pochodzi z języka arabskiego i oznacza przyzwyczajenia, czyny, zasady powtarzane przez długi okres. Używane było przez społeczności, które przyjmowały islam, dla odróżnienia dawnych, lokalnych praktyk od nowych, implementowanych wraz z nową religią.
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
Adaukt – imię męskie pochodzenia łacińskiego. Wywodzi się od łac. Adauctus, od czasownika adaugeo, 'powiększam, pomnażam'.
Odpowiednikiem żeńskim była Adaucta.
Adaukt imieniny obchodzi 30 sierpnia, jako wspomnienie liturgiczne męczennika z III lub IV w. św. Adaukta.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: adblok] rozszerzenie do przeglądarki internetowej blokujące reklamy; adblocker
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: adbloker] rozszerzenie do przeglądarki internetowej blokujące reklamy; adblock
SJP.pl
[czytaj: edkalt] kultura reklamy
SJP.pl
ssak parzystokopytny z rodziny wołowatych, zaliczany do antylop; adaks
Addaks, Addax, Addac (zm. 418) — władca (król) Alanów przebywających na Półwyspie Iberyjskim.
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
Addar – imię męskie pochodzenia biblijnego. Wywodzi się od słowa oznaczającego „wspaniały”.
Addar imieniny obchodzi 21 kwietnia.
SJP.pl
Wikipedia
rzadko:
1. jon lub elektrycznie obojętna cząsteczka połączone w związkach kompleksowych z jonem centralnym za pomocą specjalnego typu wiązania chemicznego; ligand;
2. składnik sumy
Ligand, addend – atom, cząsteczka lub anion w związkach kompleksowych, który jest przyłączony bezpośrednio do atomu centralnego lub kationu centralnego, zwanego centrum koordynacji albo rdzeniem kompleksu. Pojęcie ligandu (jak również atomu centralnego) nie jest jednoznaczne i w wielu przypadkach jest kwestią umowną. W chemii organicznej określenie ligand jest stosowane wymiennie z określeniem podstawnik.
SJP.pl
Wikipedia
rzadko:
1. jon lub elektrycznie obojętna cząsteczka połączone w związkach kompleksowych z jonem centralnym za pomocą specjalnego typu wiązania chemicznego; ligand;
2. składnik sumy
SJP.pl
Wikipedia
addenda;
1. dodatek uzupełniający treść dzieła książkowego, np. przypis, aneks, załącznik;
2. objaśnienie, komentarz wyjaśniający jakiś tekst
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wszelkie dodatki uzupełniające treść dzieła książkowego – przypisy, dodatki, załączniki, suplementy, aneksy itp.
(1.2) załączniki do pisma urzędowego (np. do umowy, podania)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: addijo] żegnaj, bądź zdrów
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rzad. mieszkaniec Addis Abeby; osoba z tego miasta
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rzad. mieszkanka Addis Abeby; kobieta z tego miasta
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) rzad. związany z Addis Abebą, dotyczący Addis Abeby
Wiktionary
nazwisko, np. Thomas Addison (1793-1860), angielski lekarz, anatomopatolog
Postacie:
Miejscowości w USA:
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: adiszinality] zasada mówiąca o tym, że fundusze przeznaczone przez Unię Europejską na rozwój państw członkowskich mogą być tylko dodatkowym, a nie głównym źródłem finansowania programów rozwoju realizowanych przez dane państwo; dodatkowość
SJP.pl
[czytaj: addolczendo] określenie wykonawcze: słodko, miło
SJP.pl
określenie wykonawcze: boleśnie, smutno
SJP.pl
ruch kończyny skierowany ku środkowej osi ciała; przywodzenie
Addukcja (przywodzenie) – ruch kończyny w kierunku osi ciała lub jego części. Przykładem może być ruch palców kończyny górnej w czasie zamykania dłoni lub ruch całej kończyny w stronę klatki piersiowej. W kończynie dolnej są to ruchy palców w stronę stopy.
Mięsień odpowiedzialny za ten ruch nazywany jest adduktorem. Przeciwieństwem addukcji jest abdukcja (odwodzenie).
SJP.pl
Wikipedia
→ addukcja
SJP.pl
połączenie dwóch lub więcej związków chemicznych np. na skutek powstawania wiązań wodorowych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. indywiduum cząsteczkowe powstałe przez połączenie najczęściej dwóch oddzielnych indywiduów w taki sposób, że nie dochodzi do utraty atomów w obrębie cząsteczek tworzących je;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mięsień przywodzący; przywodziciel
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) anat. mięsień przywodzący kończynę do osi ciała;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
łączenie się ze sobą atomów lub cząsteczek
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biol. mutacja polegająca na wstawieniu jednej lub większej liczby zasad
(1.2) chem. reakcja chemiczna polegająca na przyłączeniu jednej cząsteczki do drugiej, w wyniku czego powstaje tylko jeden produkt, bez produktów ubocznych;
Addycja, przyłączenie – reakcja chemiczna polegająca na przyłączeniu jednej cząsteczki do drugiej, w wyniku czego powstaje tylko jeden produkt, bez żadnych produktów ubocznych. W chemii organicznej addycja przebiega zwykle z rozerwaniem wiązania wielokrotnego węgiel-węgiel lub węgiel-heteroatom. Istnieją jednak proste reakcje addycji, które zachodzą bez zrywania wiązań wielokrotnych, na przykład rekombinacja rodników.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest addycyjne
Wiktionary
powstały w wyniku sumowania składników; addytywny
SJP.pl
SJP.pl
jedna z własności całki oznaczonej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co addytywne
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
powstały w wyniku sumowania składników; addycyjny
przymiotnik
(1.1) związany z dodawaniem, powstający przez dodawanie
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: ADM (Administracja Domów Mieszkalnych); ADM-owski
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z ADM (Administracją Domów Mieszkalnych)
SJP.pl
Wiktionary
osoba z ADHD
SJP.pl
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób adekwatny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: adekwatnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: adekwatny; bardziej adekwatny
SJP.pl
zgodność z czymś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odpowiedniość
SJP.pl
Wiktionary
odpowiedni, zgodny z czymś
przymiotnik
(1.1) dokładnie czemuś odpowiadający
SJP.pl
Wiktionary
1. imię żeńskie
2. zdrobnienie od: Adelajda, Adelina (imiona żeńskie)
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Adela – imię żeńskie pochodzenia germańskiego. Jest ono skróconą formą dwuczłonowych imion takich jak Adalberga, Adalgunda, Adelajda, Adelinda, tj. imion z pierwszym członem adal oznaczającym „szlachetny ród”, „szlachetny stan”. Skrócenie to powstało na gruncie języka francuskiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
SJP.pl
[czytaj: Adelejt] miasto w Australii; Adelajda
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
(1.2) geogr. miasto w Australii;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Adelajdy lub z nią związany
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Adelajdą (Adelaide), dotyczący Adelajdy
Wiktionary
imię męskie
Adalbert, Adelbert – imię męskie pochodzenia germańskiego. Wywodzi się od słów oznaczających adal (ród szlachecki) i beraht (jasny, błyszczący), oznaczało „pochodzącego ze szlachetnego rodu”. Występuje w wielu odmianach, np.: Albert, Olbracht.
Żeński odpowiednik: Adalberta
Adalbert imieniny obchodzi: 23 kwietnia, 11 maja, 20 czerwca i 25 czerwca (jako wspomnienie św. Adelberta, zm. 714).
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Adeli lub z nią związany
SJP.pl
Adelfofagia (łac. adelphophagia) – rodzaj kanibalizmu, odżywianie się zarodkami lub osobnikami tego samego miotu lub innych miotów tego samego lub pokrewnego gatunku, zjadanie osobników młodszych przez starsze lub samca przez samicę w trakcie albo po kopulacji.
Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Adeliny lub z nią związany
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Adeli lub z nią związany
SJP.pl
zdrobnienie od: Adela (imię żeńskie)
Adelolecia Hertel & Hafellner (adelka) – rodzaj grzybów z rodziny odnożycowatych (Ramalinaceae). Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do grupy porostów. W Polsce występuje jeden gatunek.
SJP.pl
Wikipedia
miasto w Jemenie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w południowo-zachodnim Jemenie, nad Zatoką Adeńską;
Aden (arab. عدن, Adan) – miasto w południowo-zachodnim Jemenie, nad Zatoką Adeńską (Morze Arabskie), ok. 170 km na wschód od cieśniny Bab al-Mandab.
Jest głównym ośrodkiem administracyjnym muhafazy Adenu.
W 2004 miasto liczyło 588 938 mieszkańców (drugie pod względem liczby ludności miasto Jemenu, po Sanie). W przeciągu 17 lat (od 1987) w Adenie odnotowano intensywny ponad 71% wzrost liczby mieszkańców.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: adenałer] nazwisko niemieckie, m.in. Konrad Adenauer (1876-1967) - niemiecki polityk, prawnik
SJP.pl
Wikipedia
mieszkaniec Adenu (miasta w Jemenie)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Adenu
SJP.pl
Wiktionary
związek organiczny, zasada purynowa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. związek organiczny, składnik nukleotydów tworzących kwasy nukleinowe;
Adenina, 6-aminopuryna – organiczny związek chemiczny z grupy puryn, jedna z pięciu zasad azotowych, wchodzących w skład podstawowych nukleotydów kwasów nukleinowych (DNA i RNA). W dwuniciowych kwasach nukleinowych adenina tworzy parę komplementarną z tyminą lub uracylem za pomocą dwóch wiązań wodorowych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z adeniną
przymiotnik relacyjny
(1.1) biochem. związany z adeniną, dotyczący adeniny
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj roślin z rodziny toinowatych
Adenium (Adenium Roem. & Schult.) – rodzaj roślin z rodziny toinowatych. Obejmuje w zależności od ujęcia 5–6 gatunków lub tylko jeden gatunek z 5 podgatunkami. Rośliny te występują w tropikalnej i subtropikalnej Afryce kontynentalnej (poza Kotliną Konga) oraz na Półwyspie Arabskim i wyspie Sokotra. Związane są z siedliskami suchymi i dlatego są kserofitami o zgrubiałych, gruboszowatych pniach.
SJP.pl
Wikipedia
mieszkanka Adenu (miasta w Jemenie)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Adenu
SJP.pl
Wiktionary
migdałek gardłowy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) anat. zob. migdałek gardłowy.
SJP.pl
Wiktionary
→ adenoid
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z adenoidem, dotyczący adenoidu
SJP.pl
Wiktionary
łagodny nowotwór składający się z tkanki gruczołowej i tkanki mięśniowej gładkiej; gruczolakomięśniak
SJP.pl
chorobowe powiększenie lub obrzęk węzłów chłonnych wskutek infekcji lub na tle nowotworowym
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. schorzenie węzłów chłonnych
SJP.pl
Wiktionary
przyrząd medyczny do usuwania migdałka gardłowego
SJP.pl
chirurgiczne usunięcie migdałka gardłowego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. chirurgiczny zabieg laryngologiczny polegający na usunięciu lub ścięciu przerośniętego migdałka gardłowego;
Adenotomia, adenoidektomia – chirurgiczny zabieg laryngologiczny polegający na usunięciu (przycięciu) przerośniętego migdałka gardłowego. Zabieg przeprowadza się głównie u dzieci powyżej 3 roku życia, w znieczuleniu ogólnym z intubacją. Często jest przeprowadzany razem z tonsillotomią (tonsylotomią, przycięciem migdałków podniebiennych) lub tonsillektomią (tonsylektomią, całkowitym usunięciem midałków podniebiennych).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wirus szeroko rozpowszechniony w przyrodzie, występujący w wielu odmianach, u człowieka najczęściej wywołujący łagodne infekcje dróg oddechowych o objawach przeziębienia; mastadenowirus
Adenowirusy (łac. Adenoviridae) – rodzina wirusów DNA, charakteryzujących się występowaniem następujących cech:
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
naturalny nukleozyd występujący we wszystkich komórkach organizmu, odgrywa ważną rolę w wielu procesach biochemicznych, jest m.in. nośnikiem energii, przekazuje informację genetyczną, rozszerza naczynia krwionośne, stosowany jako lek przeciwko arytmii serca
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. nukleozyd purynowy złożony z adeniny i rybozy, pełniący ważne funkcje biologiczne, m.in. jako składnik ATP, ADP, AMP oraz jako neuroprzekaźnik; wzór chemiczny|C10H13N5O4.;
Adenozyna – organiczny związek chemiczny z grupy nukleozydów, zbudowany z adeniny połączonej z pierwszym węglem pierścienia rybozy wiązaniem β-N9-glikozydowym.
Adenozyna odgrywa ważną rolę w wielu procesach biochemicznych:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związek organiczny, nukleotyd złożony z rybozy, adeniny i dwóch grup fosforanowych
Adenozyno-5′-difosforan, ADP – organiczny związek chemiczny, nukleotyd złożony z rybozy, adeniny i dwóch grup fosforanowych. Jest częścią wielu koenzymów. Powstaje z ATP w wyniku przeniesienia jednej jego reszty fosforanowej na cząsteczkę, będącą jej akceptorem.
Może zostać ponownie przekształcony w ATP, dzięki fosforylacji oksydacyjnej lub wtórnie w glikolizie w cyklu Krebsa.
SJP.pl
Wikipedia
kwas adenozynodifosforowy (ADP), nukleotyd będący połączeniem kwasu adenozynomonofosforowego (AMP) z resztą kwasu fosforowego wiązaniem wysokoenergetycznym, uczestniczący w procesach przemiany energii u wszystkich organizmów
SJP.pl
kwas adenozynodifosforowy (ADP) - nukleotyd będący połączeniem kwasu adenozynomonofosforowego (AMP) z resztą kwasu fosforowego wiązaniem wysokoenergetycznym, uczestniczący w procesach przemiany energii u wszystkich organizmów
SJP.pl
Adenozyno-5′-monofosforan, adenozynomonofosforan, AMP – organiczny związek chemiczny, rybonukleotyd powstający w wyniku przyłączenia reszty fosforanowej do węgla 5′ adenozyny:
AMP może również powstawać podczas syntezy ATP z dwóch cząsteczek ADP:
Wikipedia
główny nośnik energii w organizmach żywych
Adenozyno-5′-trifosforan, ATP, daw. adenozynotrójfosforan – organiczny związek chemiczny, nukleotyd adeninowy zbudowany z adenozyny z przyłączoną wiązaniem estrowym w pozycji 5′-OH grupą trifosforanową. Odgrywa on ważną rolę w biologii komórki jako wielofunkcyjny koenzym i molekularna jednostka w wewnątrzkomórkowym transporcie energii. Stanowi nośnik energii chemicznej, używanej w metabolizmie komórki. Powstaje jako magazyn energii w procesach fotosyntezy i oddychania komórkowego. Zużywają go liczne enzymy, a zgromadzona w nim energia służy do przeprowadzania różnorodnych procesów, jak biosyntezy, ruchu i podziału komórki. Tworzy się z adenozyno-5′-difosforanu, a przekazując swą energię dalej, powraca do formy ADP lub adenozyno-5′-monofosforanu (AMP). Cykl ten zachodzi bezustannie w organizmach żywych. Człowiek dorosły w ciągu doby syntetyzuje i zużywa około 85 kg adenozynotrifosforanu (ATP).
SJP.pl
Wikipedia
kwas adenozynotrifosforowy (ATP), nukleotyd będący połączeniem kwasu adenozynodifosforowego z resztą kwasu fosforowego wiązaniem wysokoenergetycznym, uczestniczący w procesach przemiany energii u organizmów
SJP.pl
nukleotyd, zawierający trzy reszty kwasu ortofosforowego, resztę adeninową i rybozę; jeden z podstawowych związków energetycznych komórek żywych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biochem. nukleotyd adeninowy zbudowany z trzech reszt kwasu ortofosforowego, reszty adeninowej i rybozy;
Adenozyno-5′-trifosforan, ATP, daw. adenozynotrójfosforan – organiczny związek chemiczny, nukleotyd adeninowy zbudowany z adenozyny z przyłączoną wiązaniem estrowym w pozycji 5′-OH grupą trifosforanową. Odgrywa on ważną rolę w biologii komórki jako wielofunkcyjny koenzym i molekularna jednostka w wewnątrzkomórkowym transporcie energii. Stanowi nośnik energii chemicznej, używanej w metabolizmie komórki. Powstaje jako magazyn energii w procesach fotosyntezy i oddychania komórkowego. Zużywają go liczne enzymy, a zgromadzona w nim energia służy do przeprowadzania różnorodnych procesów, jak biosyntezy, ruchu i podziału komórki. Tworzy się z adenozyno-5′-difosforanu, a przekazując swą energię dalej, powraca do formy ADP lub adenozyno-5′-monofosforanu (AMP). Cykl ten zachodzi bezustannie w organizmach żywych. Człowiek dorosły w ciągu doby syntetyzuje i zużywa około 85 kg adenozynotrifosforanu (ATP).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kwas adenozynotrifosforowy (ATP) - nukleotyd będący połączeniem kwasu adenozynodifosforowego z resztą kwasu fosforowego wiązaniem wysokoenergetycznym, uczestniczący w procesach przemiany energii u organizmów
SJP.pl
→ Aden
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Adenem, dotyczący Adenu (miasta w Jemenie)
SJP.pl
Wiktionary
1. człowiek kształcący się w jakiejś dziedzinie;
2. zwolennik doktryny
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, która się kształci, szczególnie osoba zdobywająca wiedzę praktyczną
(1.2) zwolennik jakiejś idei, doktryny
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. kobieta kształcąca się w jakiejś dziedzinie;
2. zwolenniczka doktryny filozoficznej, kierunku politycznego itp.
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. szt. fant. kobieta zdobywająca wiedzę, w szczególności praktyczną, tajemną lub magiczną
(1.2) książk. filoz. rel. zwolenniczka jakiejś idei, doktryny
SJP.pl
Wiktionary
związek chemiczny z grupy związków heterocyklicznych, pochodna pirydyny; pirydoksyna; pirydoksal
Pirydoksyna (adermina) – organiczny związek chemiczny, pochodna pirydyny, jedna z form witaminy B6. W organizmie ulega przemianie do fosforanu pirydoksalu, aktywnej formy witaminy B6, wchodzącego w skład grup prostetycznych wielu enzymów niezbędnych w syntezie aminokwasów (np. tryptofanu), neuroprzekaźników (katecholamin, serotoniny, norepinefryny), sfingolipidów, kwasu 5-aminolewulinowego oraz metabolizmie białek (np. hemoglobiny), węglowodanów i tłuszczów.
SJP.pl
Wikipedia
hormon syntetyzowany w podwzgórzu, działający kurcząco na naczynia krwionośne, zwiększający ciśnienie krwi i zatrzymujący wodę w ustroju; antydiuretyna, hormon antydiuretyczny, wazopresyna
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rel. muzułmańskie wezwanie do modlitwy, wygłaszane m.in. przez muezina z minaretu;
Adhan (arab. أذان adhan) – wezwanie wyznawców islamu do modlitwy (salat), która należy do obowiązków każdego muzułmanina. Adhan został przyjęty przez twórcę i proroka Mahometa ok. roku 624. Wygłaszany jest z minaretu przez muezina, który pięć razy w ciągu dnia wzywa do modlitwy. Wypowiadanie i deklamacja adhan składa się z 7 formuł:
Wiktionary oraz Wikipedia
skrót od: Attention Deficit Hyperactivity Disorder - zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi
skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) = med. psych. Attention Deficit Hyperactivity Disorder → zespół nadpobudliwości psychoruchowej
SJP.pl
Wiktionary
1. stawanie po czyjejś stronie, popieranie kogoś;
2. w biologii: zdolność grzybów, bakterii do przylegania do korzystnego dla nich podłoża
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) solidaryzowanie się z kimś, popieranie kogoś
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zwolennik, stronnik, poplecznik
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. stronnik
SJP.pl
Wiktionary
książkowo: czyjaś zwolenniczka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rzad. zwolenniczka jakiejś idei, doktryny, osoby lub ugrupowania
SJP.pl
Wiktionary
1. dawniej: przystąpienie, przyłączenie się do czegoś (np. do partii, stowarzyszenia);
2. zjawisko łączenia się powierzchniowych warstw dwóch różnych ciał zetkniętych ze sobą
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fiz. przyciąganie się wzajemne cząsteczek stykających się powierzchni różnych ciał;
(1.2) biol. specyficzne lub niespecyficzne przyczepianie się mikroorganizmów do podłoża lub innych komórek
(1.3) daw. przyłączenie się, przystąpienie do czegoś
Adhezja (łac. adhaesio – przyleganie) – łączenie się ze sobą powierzchniowych warstw ciał fizycznych lub faz (stałych lub ciekłych).
Adhezji nie należy mylić z kohezją, gdyż kohezja jest zjawiskiem związanym z oddziaływaniami międzycząsteczkowymi występującymi wewnątrz ciała, podczas gdy adhezja dotyczy oddziaływań powierzchniowych.
Miarą adhezji jest praca przypadająca na jednostkę powierzchni, którą należy wykonać, aby rozłączyć stykające się ciała.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. związany z adhezją (np. zjawiska adhezyjne)
2. umowa adhezyjna - w prawie: umowa, którą należy w całości przyjąć lub odrzucić, niepodlegająca negocjacjom
przymiotnik relacyjny
(1.1) fiz. związany z adhezją, dotyczący adhezji
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ustrój organizacyjny charakteryzująca się tymczasowością i zredukowaną do minimum strukturą formalną;
(1.2) państwo lub organizacja charakteryzująca się adhokratycznym zarządem
Adhokracja (ang. adhocracy) – określenie organizacji charakteryzującej się tymczasowością (łac. ad hoc „do tego”) i zredukowaną do minimum strukturą formalną, na którą składają się zespoły powoływane w celu realizacji konkretnego zadania lub rozwiązania konkretnego problemu.
Wiktionary oraz Wikipedia
papieski dokument skierowany do kapłanów i wiernych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. zachęta
(1.2) daw. upomnienie
Adhortacja (łac. adhortatio – upomnienie, napomnienie, zachęta) – dokument zwyczajnego nauczania papieskiego o charakterze duszpasterskim, adresowany do określonej grupy osób (na przykład zakonników, rodzin) albo do całego Kościoła. Najczęściej stanowi podsumowanie Synodu Biskupów i zestawienie wniosków, jakie wypływają z synodu. Adhortacje wydawane są co kilka lat po zakończeniu danego synodu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z adhortacją, dotyczący adhortacji
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) zdrobn. poufała forma męskiego imienia Adrian
Wiktionary oraz Wikipedia
skrót od: adiectivum (w językoznawstwie: przymiotnik)
SJP.pl
skrót od: adiectivum possessivum (w językoznawstwie: przymiotnik dzierżawczy); adi. poss.
SJP.pl
linia na wykresie przedstawiająca proces adiabatyczny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fiz. krzywa odzwierciedlająca proces adiabatyczny
Przemiana adiabatyczna, proces adiabatyczny – proces termodynamiczny, podczas którego izolowany układ nie nawiązuje wymiany ciepła, lecz całość energii jest dostarczana lub odbierana z niego jako praca. Jest to idealizacja niemożliwa do zrealizowania w praktyce. Użyteczne założenie przemiany adiabatycznej w danym systemie termodynamicznym jest możliwe dzięki zastosowaniu osłon adiabatycznych lub wówczas, gdy proces zachodzi na tyle szybko, że przepływ ciepła nie zdąży nastąpić.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek sposobu
(1.1) fiz. w sposób adiabatyczny, bez wymiany ciepła z otoczeniem
Wiktionary
proces adiabatyczny, przemiana adiabatyczna: proces termodynamiczny, podczas którego nie zachodzi wymiana ciepła między układem a otoczeniem
przymiotnik relacyjny
(1.1) fiz. taki, który przebiega bez wymiany ciepła z otoczeniem
SJP.pl
Wiktionary
w fizyce, chemii: proces zmiany objętości ciała bez wymiany ciepła z otoczeniem
SJP.pl
opłata adiacencka - opłata uiszczana przez właściciela nieruchomości, której wartość wzrosła wskutek zmiany struktury (scalenia, podziału) lub rozbudowy infrastruktury technicznej, np. doprowadzenia wody, gazu, kanalizacji itp.
SJP.pl
1. w filozofii: to, co jest moralnie obojętne (nieoceniane w kategoriach: dobro - zło);
2. w filozofii: obojętność wobec świata zewnętrznego;
3. w religii: ceremoniał, obrządek lub zwyczaj, który jest dopuszczalny, ale nie nakazany
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) filoz. rzecz, pojęcie, które jest obojętne pod względem moralnym (ani dobre ani złe);
(1.2) rytuał religijny, który jest sprawą sumienia danej osoby; taki, który nie jest nakazany ani zakazany
Adiafora (l.mn. od stgr. ἀδιάφορον, adiaphoron – obojętne) – rzecz czy kwestia moralnie obojętna. Pojęcie wywodzi się z filozofii starożytnej. Następnie zostało przejęte przez chrześcijaństwo, gdzie oznacza obrządek, zwyczaj, ceremoniał, który jest dopuszczalny, ale nie nakazany.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzina paproci
SJP.pl
o cechach adiantowatych (rodzina roślin)
przymiotnik
(1.1) bot. o cechach roślin z rodziny adiantowatych
SJP.pl
Wiktionary
gatunek paproci z rodziny adiantowatych, pochodzącej z tropikalnej dżungli Ameryki Południowej
Adiantum, niekropień, złotowłos (Adiantum) – rodzaj paproci. Liczy ponad 230 gatunków. Są to paprocie naziemne i naskalne. Najbardziej zróżnicowane są w Ameryce Południowej. Jedynym gatunkiem rosnącym dziko w Europie jest adiantum właściwe A. capillus-veneris. W polskiej florze gatunek ten ma status tylko przejściowo dziczejącego z upraw (efemerofita).
SJP.pl
Wikipedia
kopalna paproć nasienna
SJP.pl
1. produkt marki Adidas;
2. potocznie: but sportowy;
3. eufemistycznie:
a) AIDS;
b) osoba chora na AIDS
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pot. sport. obuw. but sportowy z twardą podeszwą (w szczególności wyprodukowany przez firmę Adidas) (zwykle w liczbie mnogiej)
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(2.1) slang. uczn. pejor. AIDS
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(3.1) slang. uczn. pejor. osoba chora na AIDS
Adidas AG – niemieckie przedsiębiorstwo produkujące obuwie i odzież sportową, założone w 1924 przez braci Adolfa i Rudolfa Dasslerów w domu ich matki w Herzogenaurach jako Gebrüder Dassler Schuhfabrik (tłum. Fabryka obuwia braci Dassler).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: adidas (potocznie: but sportowy)
SJP.pl
→ adidas
SJP.pl
potocznie: obuwie sportowe
SJP.pl
interpretacja znaczenia wyrazu przez skojarzenie go z innym podobnym wyrazem
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. zmiana znaczenia wyrażenia poprzez skojarzenie z wyrażeniem o podobnej formie;
Adideacja – proces przekształcenia wyrazu dla osiągnięcia nowego znaczenia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: adjektiwum] w językoznawstwie: przymiotnik
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. przekształcanie się innych części mowy w przymiotniki;
Adiektywizacja – proces tworzenia przymiotników od wyrazów innych kategorii gramatycznych lub wyrażeń.
Wiktionary oraz Wikipedia
przekształcać w przymiotnik; adjektywizować
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) jęz. przekształcanie w przymiotnik, nadawanie cech przymiotnikowych
Wiktionary
odnoszący się do przymiotnika
SJP.pl
[czytaj: adJE] forma pożegnania; bądź zdrów, do widzenia, żegnaj
wykrzyknik
(1.1) książk. zwrot używany przy pożegnaniu
SJP.pl
Wiktionary
skała metamorficzna składająca się głównie z albitu i kwarcu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geol. rodzaj skały złożonej głównie z albitu i kwarcu;
Adinol, adinolit – rodzaj skały metamorficznej.
Składa się głównie z albitu i kwarcu (drobnokrystalicznego). Adinol ma barwę jasnoszarą, jest twardy, ma przełam muszlowy.
Powstaje na skutek metamorfozy skał osadowych, zazwyczaj ilastych, pod wpływem intruzji skał zasadowych lub gorących roztworów proweniencji magmowej, bogatych w sole sodowe i krzemionkę. Tworzy się w spągu skał wylewnych lub na kontaktach z intruzjami hipabysalnymi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: adijos] potocznie: żegnaj, do zobaczenia
wykrzyknik
(1.1) pot. do widzenia, do zobaczenia
Adios – jedenasty album studyjny niemieckiego zespołu industrialnego KMFDM, wydany 20 kwietnia 1999 roku przez Wax Trax! Records. Po wydaniu albumu zespół się rozpadł - członkowie En Esch i Günter Schulz założyli zespół Slick Idiot. Adios został nagrany w Seattle w USA (stan Waszyngton). Po rozpadzie, lider KMFDM Sascha Konietzko założył zespół MDFMK, po czym w 2002 roku ponowił działalność KMFDM. Wersja zremasterowana została wydana 8 maja 2007 roku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
komórka tłuszczowa; adypocyt
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biol. komórka syntetyzująca i magazynująca trójglicerydy (tłuszcze proste)
Adipocyt (adypocyt, komórka tłuszczowa) – główny rodzaj komórek, z których zbudowana jest tkanka tłuszczowa. Podstawową rolą adipocytu jest synteza i magazynowanie energii pod postacią tłuszczów prostych (trójglicerydy).
Adipocyty mogą się rozrastać w dwojaki sposób: na skutek hipertrofii (zwiększenie rozmiaru komórek), hiperplazji (zwiększenie liczby komórek).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
określenie wykonawcze: gniewnie, z wściekłością
SJP.pl
[czytaj: adeRONdak] obszar wyżynno-górski w USA
Adirondack (ang. Adirondack Mountains, Adirondacks) – pasmo górskie położone w północno-wschodniej części stanu Nowy Jork, niedaleko granicy z Kanadą. Większość pasma znajduje się w obrębie Parku Stanowego Adirondack, który zajmuje łącznie powierzchnię ponad 24 tysięcy kilometrów kwadratowych. Jest to największy obszar chroniony w Stanach Zjednoczonych, nie licząc Alaski. Jego łączna powierzchnia jest większa niż parków Yellowstone, Yosemite, Wielkiego Kanionu i Glacier razem wziętych. Park ten rozmiarem zbliżony jest więc do powierzchni całego stanu Vermont. Najwyższym szczytem tego łańcucha jest Mount Marcy, wznoszący się na wysokość 1629 m n.p.m.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: adju] tylko w żartobliwych kontekstach: przepadło, skończyło się, nic z tego nie będzie (z frazeologizmu "adiu Fruziu")
wykrzyknik
(1.1) tylko żart. Adiu Fruziu: wyrażenie wykrzyknikowe oznaczające, że coś przepadło, grozi jakaś strata, szkoda itp.
SJP.pl
Wiktionary
1. sądowe przyznanie prawa własności;
2. przysądzenie nieruchomości na publicznej licytacji sądowej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) praw. decyzja sądowa, przyznająca prawo własności
(1.2) nabycie prawa własności w drodze licytacji;
Adiudykacja (łac. adiudicatio) – w prawie cywilnym przyznanie prawa własności; natomiast podczas licytacji przyznanie prawa własności rzeczy osobie przebijającej ofertę, czyli dającej najwyższą cenę za daną rzecz.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. pracownik naukowo-dydaktyczny w szkołach wyższych i placówkach naukowo-badawczych;
2. w niektórych zawodach: osoba zajmująca średnie w hierarchii zawodowej stanowisko
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) stanowisko w instytucji naukowej zajmowane przez pracowników posiadających co najmniej stopień doktora;
(1.2) tytuł zawodowy w bibliotekarstwie oraz w dokumentacji i informacji naukowej
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) kobieta zatrudniona jako adiunkt (1.1)
(2.2) kobieta zatrudniona jako adiunkt (1.2)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ adiunkt
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) rzad. dotyczący osoby lub stanowiska adiunkta
Wiktionary
1. tytuł lub stanowisko adiunkta na uczelni;
2. ogół adiunktów na uczelni
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) tytuł, funkcja lub stanowisko adiunkta
SJP.pl
Wiktionary
ciało czynne wywołujące skurcz mięśni gładkich naczyń krwionośnych
Hormon antydiuretyczny, wazopresyna, adiuretyna, ADH (ang. antidiuretic hormone), AVP (ang. arginine vasopressin) – organiczny związek chemiczny z grupy oligopeptydów, pełniący u ssaków (także u człowieka) funkcję hormonu.
SJP.pl
Wikipedia
przygotowanie tekstu do druku, opracowanie stylistyczne, graficzne, ortograficzne
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) opracowanie tekstu do druku, w tym ortografii, interpunkcji i układu
Adiustacja – ręczne naniesienie na maszynopisach lub wydrukach dyspozycji dla osoby dokonującej składu i łamania tekstu. Dyspozycje te mają formę znaków korektorskich, dopisków tekstowych oraz ewentualnie innych potrzebnych oznaczeń.
Jest to czynność kończąca przygotowywanie materiałów tekstowych przez wydawcę przed wysłaniem ich do realizacji w przygotowalni poligraficznej (niegdyś zecernia, obecnie studio DTP), a następnie ponawiana podczas nanoszenia każdej korekty. Polega na opisaniu, w jaki sposób tekst powinien być sformatowany, zaznaczeniu niedostrzeżonych wcześniej usterek tekstu wraz z opisem ich poprawy, może zawierać inne potrzebne informacje (np. co zrobić w przypadku nadmiaru tekstu po sformatowaniu, sprawy organizacyjne dotyczące toku produkcji itp.).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: adiustacja (np. poprawki adiustacyjne)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z adiustacją, dotyczący adiustacji
SJP.pl
Wiktionary
osoba dokonująca adiustacji, przygotowania tekstu do druku
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba dokonująca adiustacji
SJP.pl
Wiktionary
kobieta dokonująca adiustacji (przygotowania tekstu do druku, opracowania stylistycznego, graficznego, ortograficznego)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fż. od: adiustator
SJP.pl
Wiktionary
związany z adiustatorem lub adiustatorką (np. zespół adiustatorski)
SJP.pl
dokonywać adiustacji (przygotowywać tekst do druku)
czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) druk. wykonywać adiustację, przygotowywać tekst na potrzeby późniejszego druku
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przygotowywanie tekstu do druku pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, stylistycznym i graficznym
Wiktionary
żartobliwie lub pogardliwie: adiutant
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zdrobn. od: adiutant
SJP.pl
Wiktionary
→ adiutant, np. służba adiutancka
przymiotnik
(1.1) związany ze stanowiskiem adiutanta
SJP.pl
Wiktionary
oficer przyboczny wyższego dowódcy lub dowództwa
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) wojsk. żołnierz asystujący dowódcy;
(1.2) pot. osoba, która ciągle komuś towarzyszy, nadskakuje
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ adiutant
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) forma żeńska od: adiutant
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) pełnienie służby adiutanta
Wiktionary
w wojsku: pełnić obowiązki adiutanta
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) być adiutantem, pełnić służbę obowiązki adiutanta
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) pełnienie służby adiutanta
Wiktionary
1. stanowisko, funkcja adiutanta;
2. miejsce pracy adiutanta
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) urząd, stanowisko, miejsce pracy adiutanta
SJP.pl
Wiktionary
substancja stosowana w szczepionkach, wzmagająca działanie antygenu; adjuwant
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: ad-żaNI] nazwisko
SJP.pl
przekształcać w przymiotnik; adiektywizować
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. praktykant na administratora prywatnego majątku ziemskiego
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ekol. obopólna pomoc gatunków tego samego poziomu troficznego;
Adjutoryzm (łac. adjutor lub adiutor – „pomocnik”) – wzajemna pomoc gatunków tego samego poziomu troficznego (wspólne polowania różnych gatunków ptaków drapieżnych)
Termin archaiczny, rzadko obecnie używany.
Wiktionary oraz Wikipedia
substancja stosowana w szczepionkach, wzmagająca działanie antygenu; adiuwant
SJP.pl
związany z adjuwantem
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. pomocnik, przyboczny, zaufany
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
kierunek w psychoanalizie traktujący społeczną aktywność człowieka jako formę kompensacji kompleksu niższości powstałego w dzieciństwie na skutek słabości dziecka wobec dorosłych i otaczającego je świata, uznający niemożność takiej kompensacji za prowadzącą do nerwicy
Psychologia indywidualna – synonim psychologii różnic indywidualnych, lub koncepcja opisu teorii osobowości sformułowana przez Alfreda Adlera. Alfred Adler uznawał poczucie mniejszej wartości (niższości) za zasadniczy czynnik kształtujący osobowość człowieka, determinujący zachowanie oraz prowadzący do dążeń kompensacyjnych w społeczeństwie.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: a-de-EM] skrót od: Administracja Domów Mieszkalnych
skrótowiec, rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) = Administracja Domów Mieszkalnych
SJP.pl
Wiktionary
→ ADM (Administracja Domów Mieszkalnych); adeemowski
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z ADM (Administracją Domów Mieszkalnych)
SJP.pl
Wiktionary
skrót od:
1. administrator, administracja, administracyjny; administr.;
2. admirał
Admirał (adm.) – wojskowy stopień oficerski w polskiej marynarce wojennej, odpowiadający generałowi w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Jego odpowiedniki znajdują się także w marynarkach wojennych innych państw.
SJP.pl
Wikipedia
Adma – według Księgi Rodzaju (Rdz 10,19) miasto w Rowie Jordanu, zlokalizowane na granicy Kanaanu, zgładzone zgodnie z przekazem Księgi Powtórzonego Prawa (Pwt 29,24) wraz z Sodomą i Gomorą. Zgodnie z relacją Księgi Rodzaju (Rdz 14,1–10) król Admy Szinab został pokonany przez elamickiego króla Kedorlaomera.
Wikipedia
Admet (gr. Ἄδμητος Ádmētos, łac. Admetus) – postać z mitologii greckiej, syn Feresa i Klimeny, który panował w Tesalii jako król miasta Feraj. Był uczestnikiem wyprawy Argonautów oraz słynnego polowania na dzika kalidońskiego.
Wikipedia
potocznie: administrator (osoba zarządzająca czymś)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) środ. inform. zob. administrator.
Administrator systemów komputerowych (łac. administrator „zarządca”), żargonowo sysadmin (ang. system administrator) – informatyk zajmujący się zarządzaniem systemem informatycznym i odpowiadający za jego sprawne działanie.
Wyróżnić można administratorów między innymi:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
adm.; skrót od:
1. administracja;
2. administrator;
3. administracyjny
SJP.pl
1. organy władzy państwowej lub samorządowej;
2. kierownictwo jakiejś instytucji, przedsiębiorstwa itp.;
3. budynek, w którym mieści się kierownictwo jakiejś instytucji, przedsiębiorstwa itp.;
4. zarządzanie czymś; administrowanie;
5. rząd Stanów Zjednoczonych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) system organów państwowych i samorządowych, służący sprawowaniu władzy wykonawczej w państwie;
(1.2) kierownictwo jakiejś instytucji, przedsiębiorstwa itp.
(1.3) zarządzanie czymś, administrowanie
Administracja (łac. administrare – być pomocnym, obsługiwać, zarządzać, ministrare – służyć) – działalność organizatorska realizowana przy pomocy aparatu urzędniczego, obejmująca zakres spraw o charakterze publicznym, regulowana przez ogólne normy prawne. W innym ujęciu może także oznaczać zarządzanie jakimikolwiek sprawami, własnymi (np. gospodarstwem domowym) lub cudzymi (np. czyimś przedsiębiorstwem).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek sposobu
(1.1) pod względem administracji
(1.2) na podstawie administracyjnego zarządzenia, z pominięciem drogi sądowej
Wiktionary
dotyczący prawa i administracji
SJP.pl
dotyczący prawa administracyjnego
przymiotnik
(1.1) przym. od prawo administracyjne
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest administracyjne; cecha tych, którzy są administracyjni
Wiktionary
przymiotnik od: administracja
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z administracją i administrowaniem
SJP.pl
Wiktionary
mężczyzna, który administruje, zarządza czymś; zarządca
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba zarządzająca czymś
(1.2) inform. osoba lub grupa osób nadzorująca system komputerowy lub sieć komputerową, zwykle też przydzielająca ich użytkownikom konta i prawa dostępu
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta, która administruje, zarządza czymś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta, która jest administratorem, zarządzająca czymś
SJP.pl
Wiktionary
→ administrator, np. uprawnienia administratorskie
przymiotnik
(1.1) dotyczący administratora
SJP.pl
Wiktionary
zarządzanie, administrowanie czymś
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zarządzanie, administrowanie czymś, także. uprawnienia do wykonywania takich czynności
(1.2) administrator z żoną
SJP.pl
Wiktionary
przestarzałe określenie na urząd administratora
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) urząd administratora
SJP.pl
Wiktionary
specjalista w zakresie prawa administracyjnego
SJP.pl
SJP.pl
zarządzać czymś
czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) sprawować zarząd, kierować jakąś wyodrębnioną dziedziną działalności
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) wykonywanie czynności zarządczych, należących do administratora
Wiktionary
potocznie: administratorka (kobieta zarządzająca czymś)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) forma żeńska od: admin
SJP.pl
Wiktionary
książkowo: podziw, uwielbienie, zachwyt
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. daw. przejaw podziwu i uwielbienia dla kogoś lub czegoś
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: admiracja
przymiotnik relacyjny
(1.1) przest. związany z admiracją, dotyczący admiracji
SJP.pl
Wiktionary
1. grupa najwyższych rangą oficerów marynarki wojennej;
2. w wielu krajach (np. w Wlk. Brytanii): kierownictwo marynarki wojennej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) władze naczelne marynarki wojennej
(1.2) korpus admirałów
(1.3) budynek mieszczący admiralicję (1.1)
Admiralicja – urząd sprawujący zwierzchnictwo nad marynarką wojenną, zajmujący się między innymi planowaniem rozwoju sił morskich, a także korpus admirałów.
Jest to także nazwa własna m.in. brytyjskiego i francuskiego kierownictwa marynarki wojennej (zob. admiralicja brytyjska). W niektórych państwach (m.in. Wielka Brytania) admiralicja pełni funkcję ministerstwa sił morskich.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) rzad. związany z admiralicją
Wiktionary
→ admirał, np. flaga admiralska
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany ze stanowiskiem admirała, należący do admirała
SJP.pl
Wiktionary
tytuł, godność admirała
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) mar. urząd, godność admirała
SJP.pl
Wiktionary
wielbiciel
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. wielbiciel
SJP.pl
Wiktionary
kobieta admirująca (darząca podziwem) kogoś lub coś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. wielbicielka
SJP.pl
Wiktionary
najwyższy stopień w marynarce wojennej; oficer mający ten stopień
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mar. najwyższy stopień (dowódca) w marynarce wojennej, równoważny stopniowi generała broni w armii lądowej, naczelny wódz floty;
(1.2) mar. oficer mający stopień admirała (1.1)
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(2.1) ent. rusałka admirał, motyl z rodziny rusałkowatych
Admirał (adm.) – wojskowy stopień oficerski w polskiej marynarce wojennej, odpowiadający generałowi w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Jego odpowiedniki znajdują się także w marynarkach wojennych innych państw.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
admirał z małżonką
SJP.pl
małżonka admirała
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) żona admirała
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z admirałem
przymiotnik dzierżawczy
(2.1) należący do admirała
Wiktionary
przestarzałe: podziwiać, uwielbiać kogoś lub coś
czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) przest. książk. podziwiać kogoś, uwielbiać go
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przest. albo podn. podziwianie, uwielbianie kogoś lub czegoś
Wiktionary
dawniej: dopuszczenie do czegoś, zwłaszcza do jakiejś czynności prawnej; przyjęcie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. dopuszczenie; względy u kogoś
SJP.pl
Wiktionary
→ admisja
SJP.pl
przewodność czynna w równoległych układach elektrycznych R, L, C (rezystor, cewka, kondensator)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fiz. wielkość fizyczna będąca odwrotnością impedancji, całkowita przewodność elektryczna w obwodach prądu przemiennego;
Admitancja, drożność – odwrotność impedancji, to wielkość fizyczna wyrażająca przewodność elektryczną pozorną w obwodach prądu przemiennego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
przestarzałe: pouczenie, napomnienie, nagana, reprymenda
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. nagana
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) śrpol. upomnienie
Wiktionary
skrót od: Allgemeiner Deutscher Nachrichtendienst - agencja informacyjna byłej NRD
SJP.pl
w językoznawstwie:
1. łączący się z rzeczownikiem; przyrzeczownikowy;
2. przypadek adnominalny - przypadek, którym rządzi rzeczownik, np. dopełniacz: dom ojca
przymiotnik
(1.1) jęz. zob. przyrzeczownikowy.
SJP.pl
Wiktionary
krótka, dodatkowa notatka, informacja; dopisek, przypis, przypisek
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) uwaga, dopisek, przypisek, notatka
(1.2) inform. w Javie: metadane dodawane na poziomie kodu źródłowego do klas, metod, zmiennych, pakietów i parametrów
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) związany z adnotacją; mający charakter adnotacji, przypisu
Wiktionary
pisać notatki, przypisy, dodatkowe uwagi
czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) pisać adnotacje, notatki, uwagi, przypisy
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) pisanie adnotacji
Wiktionary
operator adnumeratywny - leksem niesamodzielny składniowo, tworzący związek z liczebnikiem, np. ponad, niespełna, około; przyliczebnik
SJP.pl
[czytaj: edołbi] amerykańskie przedsiębiorstwo komputerowe, producent oprogramowania graficznego
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) archit. bud. suszona na słońcu, niewypalana cegła
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wiek młodzieńczy, młodość
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wiek młodzieńczy;
Dojrzewanie, adolescencja – okres życia między dzieciństwem a dorosłością, charakteryzujący się przeobrażeniami w budowie i wyglądzie ciała (dojrzewanie biologiczne), psychice – kształtowaniu osobowości (dojrzewanie psychiczne), postawach wobec płci (dojrzewanie psychoseksualne), pełnieniu roli społecznej (dojrzewanie społeczne).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ adolescencja; młodzieńczy
przymiotnik relacyjny
(1.1) książk. młodzieńczy
SJP.pl
Wiktionary
dorastający młodzieniec
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) dorastająca osoba
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
stadium w rozwoju niektórych przywr, np. motylicy wątrobowej, kiedy cerkarie w wodzie tworzą osłonę przetrwalnikową
Adoleskaria – typ metacerkarii (tj. larw przywr wnętrzniaków), których występowanie ograniczone jest wyłącznie do środowiska zewnętrznego.
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Adolf – imię męskie pochodzenia germańskiego. Wywodzi się od słów: adal – „szlachetny” oraz wolf – „wilk”. W Polsce imię to spotykane jest od XII–XIII w. Inne formy: Adulf, Odolf. Od tego imienia wywodzi się także imię Ado (Adon, Addo, Addon), będące jego zdrobnieniem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
Adolfa – żeński odpowiednik imienia Adolf (o znaczeniu „szlachetny wilk”).
Adolfa imieniny obchodzi: 11 lutego, 14 lutego, 19 kwietnia, 17 czerwca, 8 lipca i 21 sierpnia.
W innych językach:
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: Adolf
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) zdrobniała, poufała forma męskiego imienia Adolf
SJP.pl
Wiktionary
imię żeńskie
Adolfina – żeński odpowiednik (obok Adolfy) imienia Adolf.
Adolfina imieniny obchodzi: 9 lipca, na pamiątkę św. Adolfiny Diercks.
Zobacz też:
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Adolfiny lub z nią związany
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Adolfy lub z nią związany
SJP.pl
Adolf z małżonką; Adolfowie
SJP.pl
Adolf z małżonką; Adolfostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Adolfa lub z nim związany
SJP.pl
jedno z zastępczych imion Boga występujące w Starym Testamencie, używane w liturgii żydowskiej (sporadycznie również w chrześcijańskiej) zamiast szczególnie czczonego imienia Jahwe; Adonaj
Adonai lub Adonaj (hebr. אדני „Mój Pan”; jid. Adonoj) – określenie Boga Jahwe oddawane w przekładach jako Pan lub [Wszechwładny] Pan. Określenie Adonai wywodzone jest od hebrajskiego słowa adon, stosowanego do oznaczenia osoby sprawującej władzę. Najczęściej bywa ono tłumaczone jako „pan”. W Biblii bywa używane także łącznie z tetragramem JHWH – jako „Adonaj JHWH”. Taką formę Biblia Tysiąclecia oddaje jako „Panie mój, Boże”, zaś Biblia Brytyjskiego i Zagranicznego Towarzystwa Biblijnego jako „Panie Boże”. Polski słownik judaistyczny podaje, że prawdopodobnie taka forma określenia Boga była pierwotna, a dopiero później Adonai zaczęło być traktowane jako jedno z imion Boga. Według The International Standard Bible Encyclopedia z 1986 roku „forma ta podkreśla, że Jahwe jako «Pan» ma moc i suwerenną władzę”.
SJP.pl
Wikipedia
jedno z zastępczych imion Boga występujące w Starym Testamencie, używane w liturgii żydowskiej (sporadycznie również w chrześcijańskiej) zamiast szczególnie czczonego imienia Jahwe; Adonai
Adonai lub Adonaj (hebr. אדני „Mój Pan”; jid. Adonoj) – określenie Boga Jahwe oddawane w przekładach jako Pan lub [Wszechwładny] Pan. Określenie Adonai wywodzone jest od hebrajskiego słowa adon, stosowanego do oznaczenia osoby sprawującej władzę. Najczęściej bywa ono tłumaczone jako „pan”. W Biblii bywa używane także łącznie z tetragramem JHWH – jako „Adonaj JHWH”. Taką formę Biblia Tysiąclecia oddaje jako „Panie mój, Boże”, zaś Biblia Brytyjskiego i Zagranicznego Towarzystwa Biblijnego jako „Panie Boże”. Polski słownik judaistyczny podaje, że prawdopodobnie taka forma określenia Boga była pierwotna, a dopiero później Adonai zaczęło być traktowane jako jedno z imion Boga. Według The International Standard Bible Encyclopedia z 1986 roku „forma ta podkreśla, że Jahwe jako «Pan» ma moc i suwerenną władzę”.
SJP.pl
Wikipedia
Adoniasz (?-970 p.n.e.), syn Dawida, zgładzony na rozkaz swego brata - Salomona, rywala do tronu Izraela
Adoniasz (hebr. אדוניה, Panem jest Jah) (ur. po 1010 p.n.e. w Hebronie, zm. ok. 970 p.n.e.) – syn Dawida, króla Izraela i Judy. U schyłku życia ojca rywalizował o sukcesję ze swoim przyrodnim bratem Salomonem. Po śmierci ojca i objęciu rządów przez Salomona został na polecenie tego ostatniego stracony.
SJP.pl
Wikipedia
wiersz adoniczny - wiersz w poezji antycznej używany w inwokacjach do Adonisa; wiersz adonijski
przymiotnik relacyjny
(1.1) liter. w wersyfikacji: składający się z daktyla i trocheja (lub daktyli i trochejów)
SJP.pl
Wiktionary
lek nasercowy, który występuje w miłku wiosennym
SJP.pl
wiersz adonijski - wiersz w poezji antycznej używany w inwokacjach do Adonisa; wiersz adoniczny
SJP.pl
wiersz adonijski
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) liter. wiersz adoniczny (adonijski)
SJP.pl
Wiktionary
piękny, zadbany mężczyzna nadskakujący kobietom
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitgr. urodziwa postać mitologiczna, ukochany Afrodyty;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: adonis
SJP.pl
żartobliwie: rocznica dnia adopcji zwierzęcia domowego
SJP.pl
1. akt prawny dotyczący uznania cudzego dziecka za własne; przysposobienie, usynowienie; adoptacja;
2. przyjęcie obcego prawa za prawo obowiązujące w danym kraju;
3. dawniej: przyjęcie do rodu szlacheckiego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) praw. prawne uznanie obcego dziecka za własne;
(1.2) przygarnięcie zwierzęcia (np. bezdomnego, ze schroniska)
(1.3) praw. przyjęcie przez jeden kraj prawa innego kraju
(1.4) daw. przyjęcie do rodu, stanu rycerskiego itp.
Adopcja (łac. adoptio), przysposobienie, usynowienie – forma przyjęcia do rodziny osoby obcej, stwarzająca stosunek podobny do pokrewieństwa. Jest to przybranie dziecka (często w wieku dziecięcym) za swoje.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
doktryna teologiczna z końca II wieku głosząca, że Chrystus stał się Synem Bożym dopiero w wyniku adopcji przez Boga
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rel. pogląd teologiczny według którego Jezus nie był naturalnym Synem Bożym a został usynowiony dopiero po narodzinach lub po chrzcie w Jordanie albo tuż przed śmiercią;
Adopcjanizm – zróżnicowany zespół poglądów teologicznych głoszących, że Jezus był tylko adoptowanym, a nie naturalnym Synem Bożym, zbliżony do monarchianizmu, przez Kościół katolicki uznany za herezję. Po raz pierwszy wystąpił u ebionitów, następnie w teologii antiocheńskiej (np. u Pawła z Samosaty), w VIII-wiecznej Hiszpanii i na XII-wiecznym Zachodzie. W XVI i XVII w. poglądy adopcjanistyczne przyjęli Bracia Polscy (m.in. Szymon Budny i Faust Socyn).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: adopcja
przymiotnik
(1.1) związany z adopcją, dotyczący adopcji
SJP.pl
Wiktionary
w prawie: akt prawny, na mocy którego adoptowane dziecko nabywa praw do nazwiska i do dziedziczenia; przysposobienie, usynowienie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) praw. adopcja, usynowienie
SJP.pl
Wiktionary
dokonywać (dokonać) adopcji
czasownik przechodni dwuaspektowy
(1.1) dokonywać / dokonać adopcji
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) dokonywanie lub dokonanie adopcji
Wiktionary
1. uwielbienie, podziwianie, wyrażane w widoczne dla innych lub adorowanej osoby sposób;
2. w religii: oddawanie czci Bogu lub świętym
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. zachwyt kimś wyrażany w taki sposób, aby ten ktoś to widział
(1.2) rel. ceremonia oddawania czci Bogu lub świętym
(1.3) szt. rel. motyw w sztuce religijnej przedstawiający oddawanie czci nowo narodzonemu Chrystusowi
Adoracja
Malarstwo
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest adoracyjne; cecha tych, którzy są adoracyjni
Wiktionary
przymiotnik od: adoracja
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z adorowaniem kogoś lub czego
(1.2) rel. związany z adoracją Najświętszego Sakramentu, używany podczas adoracji
SJP.pl
Wiktionary
w malarstwie i rzeźbie: postać (najczęściej wyobrażająca fundatora) ze złożonymi rękami w geście uwielbienia (adoracji), klęcząca u stóp Chrystusa lub Marii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) szt. rel. w sztuce sakralnej postać klęcząca u stóp Chrystusa lub Maryi w geście uwielbienia;
Adorant – w malarstwie lub rzeźbie sakralnej postać klęcząca u stóp postaci Jezusa Chrystusa lub Marii, składająca ręce w geście uwielbienia, czyli adoracji.
Najczęściej w tej postaci można się dopatrzeć fundatora dzieła. W ikonografii chrześcijańskiej element ten pojawia się w okresie sztuki bizantyjskiej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
książkowo: mężczyzna zabiegający o względy kobiety; amant, wielbiciel, uwodziciel
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mężczyzna zabiegający o względy drugiej osoby
SJP.pl
Wiktionary
1. książkowo: kobieta zabiegająca o względy mężczyzny; amantka, wielbicielka, uwodzicielka;
2. członkini katolickiego zgromadzenia zakonnego: Zgromadzenie Sióstr Adoratorek Krwi Chrystusa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) forma żeńska od: adorator
SJP.pl
Wiktionary
1. książkowo: kobieta zabiegająca o względy mężczyzny; amantka, wielbicielka, uwodzicielka;
2. członkini katolickiego zgromadzenia zakonnego: Zgromadzenie Sióstr Adoratorek Krwi Chrystusa
SJP.pl
Theodor Adorno (właściwie Theodor Wiesengrund) (1903-69), niemiecki filozof, socjolog i muzykolog
SJP.pl
Wikipedia
dawniej:
1. upiększać, dekorować, zdobić;
2. powiększać, uzupełniać
czasownik przechodni dwuaspektowy
(1.1) daw. ozdabiać, dekorować; ozdobić, udekorować
(1.2) daw. powiększać, uzupełniać; powiększyć, uzupełnić
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) daw. ozdabianie
(1.2) daw. powiększanie, uzupełnianie
Wiktionary
1. starać się o czyjeś względy, zachwycać się kimś lub czymś; admirować;
2. oddawać cześć religijną
czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) uwielbiać kogoś, zachwycać się kimś, otaczać go uwielbieniem
(1.2) rel. oddawać cześć Bogu lub obiektom kultu religijnego
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) uwielbianie kogoś, zachwycanie się kimś, otaczanie kogoś uwielbieniem
(1.2) rel. oddawanie czci Bogu lub obiektom kultu religijnego
Wiktionary
[czytaj: a-de-pe] adenozynodifosforan
SJP.pl
[czytaj: a-de-ER] skrót angielskiego: American Depository Receipt - Amerykański Kwit Depozytowy, papier wartościowy emitowany przez banki amerykańskie w celu ułatwienia tamtejszym inwestorom lokowania kapitału w akcje zagraniczne
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jaśniejsza lub ciemniejsza żyła na kamieniu albo na drzewie, naturalna lub sztuczna
Wiktionary oraz Wikipedia
Adramelech, Adramelek, Adar-malik (król ognia) – upadły anioł, demon i bóstwo. Utożsamiany z Anu i Molochem. Centrum kultu Adramelecha znajdowało się w mieście Sefarwaim.
Według Biblii (2 Ks. Król. 17, 31) Sefarwaici palili swoje dzieci na jego cześć. W chrześcijaństwie uznany za demona, upadłego anioła. Przed upadkiem należał do Chóru Tronów.
Wikipedia
Edremit – miasto w Turcji w prowincji Balıkesir, niedaleko greckiej wyspy Lesbos.
Według danych na rok 2009 miasto zamieszkiwało 50 464 osób.
W starożytności miasto nazywało się Adramyttion (gr. Άδραμύττιον, łac. Adramyttium) i zostało wspomniane w Nowym Testamencie (Dz 27,2). Miasto zbudował Adramys, brata ostatniego króla Lidii – Krezusa. Miasto przyjęło greckich uchodźców, którzy w roku 422 p.n.e. osiedlili się wygnani ze swej ojczyzny.
Wikipedia
1. miasto i oaza w środkowej Algierii;
2. pustynny płaskowyż w Mauretanii
SJP.pl
Wikipedia
Adrastos (gr. Ἄδραστος Ádrastos, łac. Adrastus) – w mitologii greckiej król Argos, greckiego miasta w Argolidzie.
Uchodził za syna Talaosa i Lizymachy. Ojciec jego został zabity przez Amfiaraosa. Adrastos uciekł do swego dziadka ze strony matki. Po jego śmierci został królem Sykionu. Powrócił jednak do Argos po pogodzeniu się z zabójcą ojca.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) astr. jeden z księżyców Jowisza;
Wiktionary oraz Wikipedia
hormon, mediator układu nerwowego należący do katecholamin, wytwarzany przez rdzeń nadnerczy i zakończenia włókien pozazwojowych współczulnego układu nerwowego; suprarenina
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fizj. hormon wydzielany w sytuacjach zagrożenia i stresu;
Adrenalina, epinefryna – organiczny związek chemiczny, hormon zwierzęcy i neuroprzekaźnik katecholaminowy wytwarzany przez gruczoły dokrewne pochodzące z grzebienia nerwowego (rdzeń nadnerczy, ciałka przyzwojowe, komórki C tarczycy) i wydzielany na zakończeniach włókien współczulnego układu nerwowego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z adrenaliną, dotyczący adrenaliny
przymiotnik
(1.1) biochem. związany z adrenaliną, dotyczący działania adrenaliny
SJP.pl
Wiktionary
w fizjologii: działający dzięki adrenalinie lub noradrenalinie
SJP.pl
hormon wytwarzany przez przedni płat przysadki; kortykotropina; ACTH
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fizj. hormon pobudzający korę nadnerczy do wytwarzania przez nią hormonów
Hormon adrenokortykotropowy (kortykotropina, skrót: ACTH) – hormon peptydowy przysadki mózgowej, zaliczany do hormonów tropowych. Pobudza korę nadnerczy do wydzielania kortykosteroidów, mineralokortykoidów (w nieznacznym stopniu) oraz androgenów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. określenie miejsca zamieszkania;
2. ciąg znaków kierujący na czyjąś stronę w sieci komputerowej;
3. dokładnie określone miejsce przechowywania danych w pamięci elektronicznej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) poczt. urz. informacje o tym, gdzie znajduje się jakiś budynek lub gdzie ktoś mieszka
(1.2) inform. numer komórki pamięci komputera
(1.3) inform. ciąg znaków identyfikujący urządzenie, konto E-mail, stronę WWW itp. w sieci komputerowej, w szczególności w Internecie
(1.4) przest. zbiorowa petycja do władz lub jej wysokiego przedstawiciela
(1.5) daw. zręczność, spryt
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w informatyce: przydzielanie adresu IP
SJP.pl
osoba wysyłająca list; nadawca
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) ten, kto wysyła przekaz, wiadomość, list, itp.
SJP.pl
Wiktionary
→ adresant
SJP.pl
maszyna do drukowania adresów na przesyłkach
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. maszyna do drukowania adresów na masowych przesyłkach;
Adresarka, adrema, adresograf, adresator, maszyna adresująca – maszyna do drukowania krótkich tekstów (zwykle adresów) na masowych przesyłkach.
W klasycznej wersji teksty do nadrukowania wytłaczane były na metalowych płytkach (cynkowych lub aluminiowych), wybieranych w adresarce ze specjalnego podajnika. W najnowszych rozwiązaniach jest to rodzaj sterowanej komputerem drukarki typu heavy duty.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
odbiorca;
1. osoba, do której jest adresowany list, przesyłka itp.;
2. grupa osób, określone środowisko, do którego kierowana jest wypowiedź, utwór literacki, filmowy itp.
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) poczt. osoba, do której ktoś wysyła list, przesyłkę itp.
(1.2) osoba, do której ktoś kieruje słowa, dla której jest przeznaczony jakiś utwór, odezwa itp.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
odbiorczyni;
1. kobieta, do której jest adresowany list, przesyłka itp.;
2. kobieta, do której coś jest skierowane, np. film, wypowiedź, projekt
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta, do której coś jest adresowane
SJP.pl
Wiktionary
dotyczący bezpośrednio adresata, np. forma adresatywna
SJP.pl
zdrobnienie od: adres
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od: adres
SJP.pl
Wiktionary
urządzenie do drukowania adresów; adresarka
Adresarka, adrema, adresograf, adresator, maszyna adresująca – maszyna do drukowania krótkich tekstów (zwykle adresów) na masowych przesyłkach.
W klasycznej wersji teksty do nadrukowania wytłaczane były na metalowych płytkach (cynkowych lub aluminiowych), wybieranych w adresarce ze specjalnego podajnika. W najnowszych rozwiązaniach jest to rodzaj sterowanej komputerem drukarki typu heavy duty.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. metoda nadrukowywania adresów na przesyłkach
(1.2) dział przedsiębiorstwa zajmujący się gromadzeniem danych adresowych osób i instytucji
Wiktionary
mania składania adresów (pism zbiorowych wystosowanych do władz lub osób wybitnych, zajmujących wysokie stanowisko)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. mania składania adresów (zbiorowych petycji do władz lub jej wysokich przedstawicieli)
SJP.pl
Wiktionary
1. wpisywać adres
2. kierować do kogoś wypowiedź, utwór literacki, filmowy itp.
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) umieszczać adres na liście, przesyłkę
(1.2) odnosić się, zwracać się do określonej osoby lub grupy
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest adresowalne
SJP.pl
Wiktionary
specjalny, zindywidualizowany, np. reklamy adresowalne
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) umieszczanie adresu na liście lub innej przesyłce
(1.2) przen. odnoszenie, kierowanie czegoś do jakiejś osoby lub podmiotu
Wiktionary
1. mały identyfikator zwierzęcia domowego, doczepiany do obroży;
2. środowiskowo: firmowa pieczątka z adresem
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mały identyfikator z imieniem zwierzęcia domowego (psa, kota, rzadziej fretki), adresem zamieszkania i/lub numerem telefonu jego opiekuna doczepiany do obroży zwierzęcia
SJP.pl
Wiktionary
notes do zapisywania adresów
SJP.pl
związany z adresowaniem, jak i wysyłką (np. adresowo-wysyłkowe usługi)
SJP.pl
związany z adresem, dotyczący adresu
przymiotnik
(1.1) dotyczący adresu, związany z adresem
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geogr. stok góry lub wzgórza będący bardziej nasłoneczniony w stosunku do przeciwnego stoku tego samego wzniesienia bądź pasma górskiego;
Adret (dosłoneczny stok) – termin geograficzny określający stok góry lub wzgórza będące bardziej nasłonecznione w stosunku do przeciwnego stoku tego samego wzniesienia bądź pasma górskiego. Na półkuli północnej są to stoki południowe (eksponowane na południe), natomiast na półkuli południowej – północne (eksponowane na północ).
Wiktionary oraz Wikipedia
tkanina wełniana
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto we Włoszech w Wenecji Euganejskiej, położone między dolnym Padem i Adygą; w starożytności ważny port morski;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
forma rzeczownika.
(2.1) D. lm. od: Adriana
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lp. od: Adrian
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: Adrian (imię męskie)
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Adriany lub z nią związany
SJP.pl
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Adrianna, Adriana – imię żeńskie; żeński odpowiednik imienia Adrian. Imię to pojawiło się w starożytnym Rzymie. Pochodzi od męskiego imienia Hadrian lub Adrian, to znaczy należący do miasta Hadrii w Picenum (Włochy). Częściej – w formie Adrian – nadawano je chłopcom. Jako imię żeńskie w zapiskach po raz pierwszy znalazło się około 1350 roku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Adrianny lub z nią związany
SJP.pl
miasto w europejskiej części Turcji (turecka nazwa: Edirne)
Edirne lub Adrianopol (gr. Αδριανούπολη, Adrianopoli, bułg. Одрин, Odrin) – miasto w europejskiej, północno-zachodniej części Turcji, na Nizinie Trackiej, przy ujściu rzeki Tundża do Maricy, w pobliżu granicy z Grecją oraz Bułgarią.
SJP.pl
Wikipedia
→ Adrianopol (dawna nazwa Edirne, miasta w Turcji)
SJP.pl
Adrian z małżonką; Adrianowie
SJP.pl
Adrian z małżonką; Adrianostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Adriana lub z nim związany
SJP.pl
→ Adriatyk
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Adriatyku, związany z Adriatykiem (Morzem Adriatyckim)
SJP.pl
Wiktionary
Morze Adriatyckie; morze u południowych wybrzeży Europy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) zob. Morze Adriatyckie.
Morze Adriatyckie lub Adriatyk (alb. Det(i) Adriatik, serb. i chorw. Jadransko more, Jadran, słoweń. Jadransko morje, Jadran, wł. Mare Adriatico) – północne odgałęzienie Morza Śródziemnego. Oddziela półwyspy Apeniński od Bałkańskiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) wykonywać sztuczne adry, inkrustować wyroby stolarskie drzewem lub metalem
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) wykonywanie sztucznych adr, inkrustowanie wyrobów stolarskich drzewem lub metalem
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) stpol. adriatycki
Wiktionary
przymiotnik od: Adria (miasto we Włoszech)
SJP.pl
[czytaj: adskriptic-i-i] w średniowieczu poddani chłopi, którzy nie mogli opuścić ziemi bez zgody pana
SJP.pl
[czytaj: a-de-es-EL] skrót angielskiego: Asymmetric Digital Subscriber Line - odmiana technologii DSL, umożliwiająca asymetryczny dostęp do Internetu (przesył danych do użytkownika odbywa się z większą prędkością niż od użytkownika)
SJP.pl
substancja, która ulega adsorpcji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. substancja ulegająca zagęszczeniu w procesie adsorpcji
Sorpcja – pochłanianie jednej substancji (gazów, par cieczy, par substancji stałych i ciał rozpuszczonych w cieczach), zwanej sorbatem, przez inną substancję (ciało porowate), zwaną sorbentem.
Procesom sorpcyjnym często towarzyszą inne, jak powierzchniowe wytrącanie się trudno rozpuszczalnych soli (właściwości roztworu przy granicy faz są często inne niż w głębi roztworu, na przykład może być zmieniona przenikalność dielektryczna).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
substancja stała, na której powierzchni zachodzi adsorpcja
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. substancja, na której powierzchni zachodzi adsorpcja
Adsorbent – ciało o bardzo rozwiniętej powierzchni, na której zachodzi proces polegający na powierzchniowym wiązaniu cząsteczek płynu (cieczy lub gazu) przez cząstki cieczy lub ciała stałego, zwany adsorpcją. Powoduje to zatężanie substancji rozcieńczonej (adsorbatu). Adsorbenty można podzielić według różnych cech:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
urządzenie przemysłowe wykorzystywane w procesie adsorpcji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. urządzenie służące do oddzielania składników z mieszaniny gazowej lub ciekłej
Adsorber – urządzenie służące do prowadzenia procesu adsorpcji.
Stosuje się go w celu:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wiązać cząstki cieczy lub gazu; dokonywać adsorpcji
czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) chem. wiązać cząsteczki cieczy lub gazu na powierzchni ciała stałego
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) chem. fiz. skupianie, wiązanie cząsteczki cieczy lub gazu na powierzchni ciała stałego
Wiktionary
1. wiązanie cząsteczek cieczy lub gazu przez ciało stałe;
2. jeden z etapów infekcji wirusowej polegający na przylgnięciu wirusa do zewnętrznej strony błony komórkowej komórki żywiciela
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. fiz. gromadzenie się substancji rozpuszczonych w cieczy lub obecnych w gazie na powierzchni ciała stałego lub cieczy;
Adsorpcja – proces wiązania się cząsteczek, atomów lub jonów na powierzchni lub granicy faz fizycznych, powodujący lokalne zmiany stężenia. Adsorpcji nie należy mylić z absorpcją, która jest procesem wnikania do wnętrza fazy. Adsorpcję, absorpcję i wymianę jonową przyjęło się wspólnie nazywać procesami sorpcji.
Proces odwrotny do adsorpcji, absorpcji czy ogólnie sorpcji to desorpcja.
W przemyśle proces adsorpcji i desorpcji prowadzi się z użyciem adsorberów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest adsorpcyjne
Wiktionary
przymiotnik od: adsorpcja
przymiotnik relacyjny
(1.1) chem. związany z adsorpcją, dotyczący adsorpcji
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj języka, z którego bierze się zapożyczenia w państwach wielojęzycznych
SJP.pl
Wikipedia
operator adsubstantatywny - leksem mający cechy właściwe liczebnikom, jednak wchodzący w związki z przyimkami w wyrażeniach przyimkowych, np. tuż, zaraz, gdzieś; przywyrazek
SJP.pl
miasto w Etiopii
Adua (także: Adowa, Adwa, Aduwa) – miasto w północnej Etiopii, w prowincji Tigraj (dawna nazwa Tigre), na wysokości 2000 m n.p.m. Była stolica Etiopii. Liczy ok. 25 tys. mieszkańców (1994). Ośrodek okręgu o rolniczym charakterze.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Adua (miasto w Etiopii)
SJP.pl
przezroczysty, bezbarwny minerał, odmiana ortoklazu, nazwa pochodząca od gór Adula w Alpach gdzie został znaleziony
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. minerał z grupy krzemianów;
Adular – minerał z grupy krzemianów, przezroczysta i bezbarwna odmiana skalenia potasowego. Należy do minerałów rzadkich.
Nazwa pochodzi od gór Adula w Alpach (okolice Przełęczy Św. Gotarda w Szwajcarii).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ adular
SJP.pl
dawniej: pochlebca
SJP.pl
dawniej: cudzołóstwo, czyli stosunek płciowy z cudzą żoną lub cudzym mężem
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) daw. cudzołóstwo
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: adultyzm lub edoltyzm] dyskryminacja młodych ze względu na wiek
Adultyzm – rodzaj dyskryminacji ze względu na wiek. Od ageizmu różni się tym, że skierowany jest przeciwko młodym dorosłym, nastolatkom, a nawet dzieciom.
Adultyzmem bardzo często określa się postrzeganie dorosłych (szczególnie tych, którzy pełnoletniość osiągnęli stosunkowo niedawno) jako osób niedojrzałych. Zachowanie to nie jest poparte żadnymi przesłankami wynikającymi z zachowania dyskryminowanej osoby, a jedynie pewnymi wyobrażeniami osoby dyskryminującej. Tendencja do uogólniania i pewne negatywne doświadczenia z osobami o podobnym wieku, sprawiają, że dana osoba wyznacza domniemane cechy, które miałyby być typowe dla danej kategorii (pewien przedział wiekowy), ignorując różnorodność charakterologiczną wynikającą z wieku społecznego.
SJP.pl
Wikipedia
skrót od: adverbium (w językoznawstwie: przysłówek)
SJP.pl
w językoznawstwie: przysłówek; adwerbium
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) gram. przysłówek
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: adwokat] gęsty likier z żółtek, cukru, śmietany i aromatu waniliowego; advocat, adwokat, ajerkoniak, jajecznik
Advocaat [wym. adwokat], adwokat – holenderski likier o dużej lepkości, którego głównymi składnikami są jajka, cukier i brandy. Trunek został wynaleziony przez Holendra Eugena Verpoortena w Heinsbergu (dzisiejsza Nadrenia Północna-Westfalia). Produkowany z brandy o niskiej mocy (15-25%), cukru lub miodu, żółtek jaj, śmietany (lub skondensowanego mleka) oraz aromatu waniliowego. Najbardziej znanymi producentami advocaatu są Bols, DeKuyper i Verpoorten.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: adwokat] gęsty likier z żółtek, cukru, śmietany i aromatu waniliowego; advocaat, adwokat, ajerkoniak, jajecznik
SJP.pl
skrót
(1.1) = adwokat
(1.2) = adwokacki
Wiktionary
koncepcja monistycznej filozofii indyjskiej, według której dusza indywidualna tworzy nierozerwalną całość z brahmanem, a świat widzialny jest tylko jego odbiciem; adwajta
SJP.pl
koncepcja monistycznej filozofii indyjskiej, według której dusza indywidualna tworzy nierozerwalną całość z brahmanem, a świat widzialny jest tylko jego odbiciem; adwaita
Adwajta (dewanagari अद्वैत वेदान्त, trl. advaita vedānta, niedwoistość, ang. Advaita Vedanta) – w filozofii indyjskiej – monistyczny kierunek wedanty. Jego twórcą jest Adi Śankara.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: adłer] rodzaj oprogramowania utrzymywanego z reklam
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) inform. oprogramowanie rozpowszechniane za darmo, którego producent otrzymuje wynagrodzenie za wyświetlanie reklam zlecanych przez sponsorów;
(1.2) inform. rodzaj szkodliwego oprogramowania, które w natrętny sposób wyświetla niepożądane przez odbiorcę reklamy;
Adware (oprogramowanie reklamowe) – rodzaj licencji oprogramowania. Adware jest oprogramowaniem rozpowszechnianym za darmo, którego producent otrzymuje wynagrodzenie za wyświetlanie reklam zlecanych przez sponsorów.
Mianem adware określa się również rodzaj szkodliwego oprogramowania, które w natrętny sposób wyświetla niepożądane przez odbiorcę reklamy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
napływ przemieszczających się poziomo mas powietrza atmosferycznego nad określone obszary, będący jedną z przyczyn zmian pogody
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) meteorol. poziomy ruch mas powietrza o innych właściwościach niż powietrze uprzednio zalegające;
(1.2) fiz. w mechanice płynów: unoszenie substancji przez przepływający płyn, tak że prędkość unoszonej substancji jest równa prędkości przepływającego płynu;
Adwekcja (z łac. advectiō – "dowóz", ang. advection) – pojęcie oznaczające napływ substancji bądź zmianę parametru w wyniku napływu substancji, stosowane w dwóch dziedzinach w nieco różniących się znaczeniach:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: adwekcja
przymiotnik relacyjny
(1.1) meteorol. / fiz. związany z adwekcją, dotyczący adwekcji
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. przychodzień, przybysz
Wiktionary
w liturgii rzymskokatolickiej: okres czterech tygodni poprzedzających święto Bożego Narodzenia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kult. rel. w kalendarzu chrześcijańskim okres około czterech tygodni (dawniej czterdziestu dni) przed Bożym Narodzeniem, przygotowujący do uroczystości Narodzenia Pańskiego, symbolizujący oczekiwanie na przyjście Mesjasza; ; Gloger.
(1.2) przest. dzień Bożego Narodzenia
Adwent (łac. adventus – przyjście) – w Kościołach zachodnich (łacińskim, anglikańskim i protestanckich) okres liturgiczny, poprzedzający uroczystość Bożego Narodzenia. Adwent poświęcony jest oczekiwaniu na powtórne przyjście Jezusa Chrystusa, a jednocześnie przypomina historyczne oczekiwanie na Mesjasza. Ten okres liturgiczny jest także czasem "radosnego oczekiwania na przyjście Chrystusa".
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. adwent
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. grudzień
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób adwentowy
Wiktionary
→ adwent, np. spotkanie adwentowe
przymiotnik relacyjny
(1.1) kult. rel. związany z adwentem, dotyczący adwentu, odbywający się w adwencie
SJP.pl
Wiktionary
grupa protestanckich związków wyznaniowych głoszących rychły koniec świata i powtórne nadejście Chrystusa
Adwentyzm (z łac. adventus: „przyjście”) – Kościoły i inne wspólnoty chrześcijańskie wywodzące się lub nawiązujące do XIX-wiecznego amerykańskiego przebudzenia eschatologiczno-mesjanistycznego w łonie ewangelikalizmu, któremu przewodził William Miller. Cechą wyróżniającą adwentyzm na tle chrześcijańskiego ogółu jest akcentowanie zbliżającego się powtórnego przyjścia Jezusa Chrystusa na Ziemię, które zakończy historię obecnego świata. Wyznawcy adwentyzmu to adwentyści.
SJP.pl
Wikipedia
członek jednej z chrześcijańskich wspólnot religijnych głoszących rychły koniec świata i powtórne nadejście Chrystusa
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. członek protestanckiego Kościoła chrześcijańskiego, głoszącego bliskie ponowne przyjście Chrystusa, chrzest tylko dorosłych, sobotę jako dzień święty
SJP.pl
Wiktionary
członkini jednej z chrześcijańskich wspólnot religijnych głoszących rychły koniec świata i powtórne nadejście Chrystusa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. członkini protestanckiego Kościoła chrześcijańskiego, głoszącego bliskie ponowne przyjście Chrystusa, chrzest tylko dorosłych, sobotę jako dzień święty
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) rel. związany z adwentystami, dotyczący adwentystów
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rel. chrześcijański ruch podkreślający zbliżające się powtórne przyjście Chrystusa na Ziemię;
Adwentyzm (z łac. adventus: „przyjście”) – Kościoły i inne wspólnoty chrześcijańskie wywodzące się lub nawiązujące do XIX-wiecznego amerykańskiego przebudzenia eschatologiczno-mesjanistycznego w łonie ewangelikalizmu, któremu przewodził William Miller. Cechą wyróżniającą adwentyzm na tle chrześcijańskiego ogółu jest akcentowanie zbliżającego się powtórnego przyjścia Jezusa Chrystusa na Ziemię, które zakończy historię obecnego świata. Wyznawcy adwentyzmu to adwentyści.
Wiktionary oraz Wikipedia
w językoznawstwie:
1. łączący się z czasownikiem; przyczasownikowy;
2. przypadek adwerbalny - przypadek, którym rządzi czasownik, np. biernik: czytam książkę
przymiotnik
(1.1) jęz. zob. przyczasownikowy.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest adwerbialne
Wiktionary
w językoznawstwie: przysłówkowy
przymiotnik
(1.1) jęz. zob. przysłówkowy.
SJP.pl
Wiktionary
w językoznawstwie: przysłówek; adverbium
SJP.pl
Wikipedia
przestarzałe: przeciwniczka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przeciwniczka w sporze
SJP.pl
Wiktionary
przeciwnik, zwłaszcza w dyskusji lub sporze
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. oponent, rywal
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od adwokat
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zdrobn. od: adwokat
SJP.pl
Wiktionary
ekspresywnie: adwokat
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pogard. kiepski adwokat
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hist. opieka władcy świeckiego nad Kościołem
Wiktionary
przymiotnik od: adwokat
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z adwokatem lub adwokaturą
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) na sposób adwokacki
Wiktionary
1. prawnik zajmujący się prowadzeniem spraw w sądzie; obrońca sądowy
2. osoba występująca w obronie lub wstawiająca się za kimś lub za czymś
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) praw. prawnik udzielający porad i prowadzący sprawy klientów w sądzie;
(1.2) przen. rzecznik jakiejś sprawy
(1.3) środ. uczn. grzeczny uczeń
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) kulin. rodzaj likieru jajecznego;
Adwokat (łac. advocatus „przywołany [do pomocy]”) – zawód zaufania publicznego, prawnik świadczący pomoc prawną, uprawniony do występowania przed organami ścigania, sądami i urzędami, udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych, tworzeniem umów, statutów a także innych dokumentów, mających charakter prawny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ adwokat
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) praw. kobieta adwokat
SJP.pl
Wiktionary
przestarzale: żona adwokata
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) żona adwokata
SJP.pl
Wiktionary
1. w znaczeniu potocznym: być adwokatem;
2. przenośnie: bronić kogoś, adwokatować komuś
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) pot. praw. być adwokatem, pełnić rolę, obowiązki adwokata
(1.2) przen. wstawiać się za kimś, występować w czyjejś obronie
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) branie kogoś w obronę, ujmowanie się za kimś
(1.2) pot. wykonywanie zawodu adwokata
Wiktionary
→ adwokat (likier)
SJP.pl
1. zajęcie adwokata;
2. ogół adwokatów; palestra
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pełnienie czynności adwokata, zawód, profesja, stanowisko adwokata
(1.2) zespół adwokatów
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rel. adwent (okres)
Wiktionary
[czytaj: Odi] nazwisko
partykuła
(1.1) gw-pl|Poznań. sącz. ale, przecież
SJP.pl
Wiktionary
środek działający rozkurczająco na mięśnie gładkie
SJP.pl
1. rzeka we Włoszech;
2. Trydent-Górna Adyga: region autonomiczny we Włoszech; Górna Adyga; Tyrol Włoski
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w północnych Włoszech uchodząca do Zatoki Weneckiej;
Adyga (wł. Adige; łac. Athesis; niem. Etsch) – rzeka w północnych Włoszech o długości 409 km i powierzchni dorzecza 12,1 tys. km².
Wypływa ze źródeł koło przełęczy Reschenpass w Alpach Ötztalskich, w pobliżu granicy z Austrią, płynie przez Alpy i Nizinę Padańską, a na południe od miasta Chioggia uchodzi do Zatoki Weneckiej (Morze Adriatyckie). Tworzy naddatek delty Padu styczny od jej strony północnej. Adyga żeglowna jest na długości 300 km, znajdują się na niej elektrownie wodne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) zob. Adygeja.
Adygeja (czasem określana także jako Adygea; oficj. Republika Adygei, ros. Республика Адыгея, Riespublika Adygieja, adygejski Адыгэ Республик, Adygè Respublik) – autonomiczna republika wchodząca w skład Federacji Rosyjskiej, leżąca na południu jej europejskiej części.
Wiktionary oraz Wikipedia
autonomiczna republika w Rosji
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) autonomiczna republika w składzie Federacji Rosyjskiej, leżąca na południu jej europejskiej części; stolicą jest Majkop
Adygeja (czasem określana także jako Adygea; oficj. Republika Adygei, ros. Республика Адыгея, Riespublika Adygieja, adygejski Адыгэ Республик, Adygè Respublik) – autonomiczna republika wchodząca w skład Federacji Rosyjskiej, leżąca na południu jej europejskiej części.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. członek rdzennego ludu zachodniego Kaukazu;
2. mieszkaniec Adygei
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) członek narodu Adygejczyków
SJP.pl
Wiktionary
1. członkini rdzennego ludu zachodniego Kaukazu;
2. mieszkanka Adygei
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) etn. członkini narodu Adygejczyków
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Rosji, w Adygei;
Adygejsk (ros. Адыгейск, adygejski Адыгэкъалэ) – miasto w Rosji, w Republice Adygei, 100 km na północny zachód od Majkopu.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. przymiotnik od:
a) Adygeja (republika należąca do Federacji Rosyjskiej; Republika Adygei);
b) Adyga (rzeka we Włoszech);
2. język adygejski - język należący do rodziny języków abchasko-adygijskich, używany głównie w Republice Adygei; adygejski
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do Adygei lub Adygejczyków
(1.2) odnoszący się do Adygejska
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. język adygejski;
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) taki, który posługuje się językiem adygejskim
(1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem adygejskim
(1.3) spisany, stworzony w języku adygejskim
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) daw. jęz. o rodzinie językowej adygejski
Wiktionary
utrata siły, słabość wywołana starością, przewlekłą chorobą, głodem
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. częściowa lub całkowita utrata sił fizycznych
Adynamia (gr. bezsilność) – zjawisko utraty sił lub słabości spowodowanej rozmaitymi czynnikami naturalnymi lub patologicznymi, jak starość, głód lub choroba (np. zespół Cushinga, zespół Sheehana).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ adynamia
SJP.pl
w literaturze fabularnej: absurdalne motywy ukazujące niemożliwe i niewytłumaczalne zdarzenia, sytuacje
Adynata – występujące w utworach fabularnych motywy nonsenowne, groteskowe, rzeczy niemożliwe, kłócące się ze zdrowym rozsądkiem (np. Baron Münchhausen wyciągający się sam za włosy z bagna). Adynata występują najczęściej w opowieściach humorystycznych, literaturze ludowej i literaturze sowizdrzalskiej.
SJP.pl
Wikipedia
sól kwasu adypinowego
SJP.pl
kwas adypinowy - alifatyczny kwas dikarboksylowy
SJP.pl
komórka tłuszczowa; adipocyt
Adipocyt (adypocyt, komórka tłuszczowa) – główny rodzaj komórek, z których zbudowana jest tkanka tłuszczowa. Podstawową rolą adipocytu jest synteza i magazynowanie energii pod postacią tłuszczów prostych (trójglicerydy).
Adipocyty mogą się rozrastać w dwojaki sposób: na skutek hipertrofii (zwiększenie rozmiaru komórek), hiperplazji (zwiększenie liczby komórek).
SJP.pl
Wikipedia
pomieszczenie w greckim sanktuarium będące miejscem przechowywania świętości dostępnych tylko kapłanom bądź osobom wybranym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rel. ukryta przestrzeń w sanktuarium greckim (np. w świątyni, gaju, grocie), dostępna tylko dla kapłanów i osób wybranych, które przeszły obrzęd oczyszczenia, gdzie przechowywane były świętości: posąg bóstwa, przedmioty kultu i dary dla niego, czasem mieściła się tam także wyrocznia;
Adyton (stgr. ἄδυτον "niedostępny") – miejsce święte, ukryta część starożytnego sanktuarium, świątyni, gaju świętego lub groty, do której dostęp mieli wyłącznie kapłani i osoby wybrane. Przechowywano w nim najcenniejsze świętości (cudowne wizerunki, relikwie). Zwykle mieściło też kultowy posąg bóstwa, a czasami było miejscem wyroczni. Adyton zazwyczaj mieścił się w tylnej części naosu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. miejscowość w Indiach;
2. pasmo górskie w Indiach
Adźanta (hindi: अजिंठा लेणी) – grupa wzgórz w Indiach w stanie Maharasztra, na terenie dawnego księstwa Hajderabadu. W ich zboczach, nad doliną rzeki Waghory, wykutych jest 30 pieczar z unikatowymi malowidłami o tematyce buddyjskiej. Cztery groty to ćajtje – miejsca kultu, zaś pozostałe to wihary – miejsca zamieszkania i gromadzenia się mnichów. Groty powstały między II wiekiem p.n.e. a VII wiekiem n.e. Wiele z nich wykuto za czasów Guptów. Część grot nie została ukończona, prawdopodobnie z uwagi na brak funduszy związany z zanikiem buddyzmu na półwyspie dekańskim. Groty zostały odkryte w 1819 przez grupę angielskich myśliwych. Zespół grot w Adźancie znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Adżanta (miejscowość w Indiach)
SJP.pl
mieszkaniec Adżarii (autonomicznej republiki w Gruzji)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) etn. mieszkaniec Adżarii
SJP.pl
Wiktionary
autonomiczna republika w Gruzji
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. republika autonomiczna w Gruzji, leżąca nad Morzem Czarnym;
Adżaria, Adżarska Republika Autonomiczna (gruz. აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა, Acz’aris Awt’onomiuri Resp’ublik’a) – republika autonomiczna w Gruzji, leżąca nad Morzem Czarnym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkanka Adżarii (autonomicznej republiki w Gruzji)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) etn. mieszkanka Adżarii
SJP.pl
Wiktionary
→ Adżaria
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Adżarią lub Adżarami
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) daw. perski
Wiktionary
pasta z czerwonej papryki oraz czosnku i ziół; adżyka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kulin. zob. adżyka.
Adżika, adżyka (z abch. „sól”) – dodatek kulinarny wywodzący się z kuchni kaukaskiej i popularny w Gruzji (według źródeł gruzińskich pochodzi z Megrelii i Abchazji), Armenii, Turcji oraz Rosji. Jest to pasta z czerwonej papryki z dodatkiem soli, czosnku, ziół (w tym chmeli-suneli) oraz orzecha włoskiego.Adżika ma zazwyczaj czerwony kolor, jednakże z niedojrzałej papryki wytwarza się ją również w kolorze zielonym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Ady lub z nią związany
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) filoz. hist. jeden z nurtów filozoficzno-religijnych w Indiach głoszący determinizm, ascetyzm i swoisty ateizm
Wiktionary oraz Wikipedia
1. emirat w Zjednoczonych Emiratach Arabskich;
2. miasto w Zjednoczonych Emiratach Arabskich
SJP.pl
Wikipedia
mieszkaniec Adżmanu (emiratu w Zjednoczonych Emiratach Arabskich)
SJP.pl
mieszkanka Adżmanu (emiratu w Zjednoczonych Emiratach Arabskich)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Adżmanu, emiratu w ZEA
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Adżman (emirat w Zjednoczonych Emiratach Arabskich)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Adżmanem, dotyczący Adżmanu (miasta lub emiratu w ZEA)
SJP.pl
Wiktionary
miasto w Indiach
Adźmer (dewanagari अजमेर, ang. Ajmer) – miasto w północno-zachodnich Indiach, w stanie Radżastan.
Miasto położone jest w górach Arawali, na wysokości około 900 metrów n.p.m., przy linii kolejowej z Delhi do Bombaju.
Około 500 tys. mieszkańców.
Dawniej stolica stanu Adźmer. W roku 1956 zostało przyłączone do stanu Radżastan.
Centrum przemysłowo-handlowe, przetwórstwo bawełny.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Adżmer (miasto w Indiach)
SJP.pl
fasola adzuki - roślina z rodziny bobowatych o nasionach podobnych do fasoli; fasola azuki
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hydron. rzeka w Rosji przeduralskiej, prawy dopływ Usy w dorzeczu Peczory
Wiktionary
gatunek rośliny z rodziny selerowatych, używany jako przyprawa w kuchni indyjskiej; ajowan, chropawiec wonny, kminek indyjski
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Trachyspermum ammi|ref=tak., gatunek rośliny z rodziny selerowatych pochodzący z Indii;
Chropawiec wonny, indyjski kminek, ajowan (Trachyspermum ammi), ang. carom seeds – gatunek rośliny z rodziny selerowatych. Pochodzi z Indii, jest uprawiany w wielu krajach Azji i Afryki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pasta z czerwonej papryki oraz czosnku i ziół; adżika
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kulin. pasta z czerwonej papryki z dodatkiem soli, czosnku, ziół oraz orzecha włoskiego, pochodząca z kuchni kaukaskiej;
Adżika, adżyka (z abch. „sól”) – dodatek kulinarny wywodzący się z kuchni kaukaskiej i popularny w Gruzji (według źródeł gruzińskich pochodzi z Megrelii i Abchazji), Armenii, Turcji oraz Rosji. Jest to pasta z czerwonej papryki z dodatkiem soli, czosnku, ziół (w tym chmeli-suneli) oraz orzecha włoskiego.Adżika ma zazwyczaj czerwony kolor, jednakże z niedojrzałej papryki wytwarza się ją również w kolorze zielonym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia