An

skrót od: Antonow (typ samolotu); An


forma ściągnięta

 (1.1) stpol. i on

 (1.2) stpol. a on, ale on

 (1.3) stpol. jak on



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

An-

przedrostek

 (1.1) a- w złożeniach przed samogłoską


Źródła:

Wiktionary

An-Nadżaf

fraza rzeczownikowa, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w środkowym Iraku, w pobliżu rzeki Eufrat;


An-Nadżaf dawniej Nedżef – miasto w środkowym Iraku, w pobliżu rzeki Eufrat, 144 km na południe od Bagdadu, zamieszkany przez ok. 0,5 mln mieszkańców.

Meczet z grobem zmarłego w 661 roku kalifa Alego Ibn Abi Taliba, kuzyna i zięcia Mahometa, jest ośrodkiem kultu religijnego i celem pielgrzymek szyitów. Przez dłuższy czas miejsce pochówku Alego jego współwyznawcy utrzymywali w tajemnicy w obawie przed zbezczeszczeniem go przez Umajjadów. Grób odkryty został przypadkowo przez kalifa Haruna ar-Raszida, który zbudował w 791 roku pierwszy meczet nad grobem Alego i założył An-Nadżaf. Sam grobowiec Alego powstał w 977 roku. Dwukrotnie ulegał zniszczeniu, po raz pierwszy po pożarze w 1086 roku, następnie około roku 1500. W obu przypadkach był odbudowywany. W mieście leży też największy islamski cmentarz, liczący około dwóch milionów grobów.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Ana

napis na receptach - "po równo"


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. imię|polski|ż., forma imienia Anna

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. imię|polski|ż., forma imienia Joanna


Ana (arab. ‏عانة‎) – miasto w Iraku, w Al-Anbar. W 2009 roku liczyło 17 025 mieszkańców.

Jest położone w zachodniej części kraju, nad Eufratem.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Anabaptyści

członek protestanckiej grupy wyznaniowej praktykującej chrzest osób dorosłych, a nie dzieci


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Anabaptysta

członek protestanckiej grupy wyznaniowej praktykującej chrzest osób dorosłych, a nie dzieci


Źródła:

SJP.pl

Anabaptystka

anabaptysta


Patrz:anabaptysta

Źródła:

SJP.pl

Anabaptystyczny

anabaptysta


Patrz:anabaptysta

Źródła:

SJP.pl

Anabaptyzm

Źródła:

Wikipedia

Anabar

rzeka w Azji


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w Rosji, w Jakucji, uchodząca w postaci estuarium do Zatoki Anabarskiej na Morzu Łaptiewów;


Anabar – rzeka w Rosji (Jakucja). Płynie na zachód od Leny. Uchodzi w postaci estuarium do Zatoki Anabarskiej na Morzu Łaptiewów.

Rzeka ma długość 939 km oraz powierzchnię dorzecza 81600. Rejon dorzecza rzeki Anabar obfituje w złoża diamentów.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Anabarski

Anabar (rzeka w Rosji)


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Anabarem, dotyczący Anabaru


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Anabazyna

alkaloid z grupy nikotyny, występujący w liściach niektórych gatunków tytoniu


Anabazyna (neonikotyna) – organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów pirydynowych, jeden z głównych nikotynoidów występujący w tytoniu obok nikotyny i nornikotyny. Zbudowana jest z pierścienia pirydynowego połączonego bezpośrednio z pierścieniem piperydynowym. Jest związkiem chiralnym, z jednym asymetrycznym atomem węgla, który w związku pochodzenia naturalnego ma konfigurację S. Czysta anabazyna jest higroskopijną, bezbarwną cieczą, która ciemnieje na powietrzu. Występuje również w Nicotiana glauca w ilości około 1%. Z wodą miesza się w każdym stosunki dając roztwory o odczynie zasadowym. Anabazyna łatwo wchłania się przez skórę, a przy tym jest silnie trująca dla ludzi i zwierząt – LD50 p.o. dla szczura wynosi 105 mg/kg masy ciała.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Anabella

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;


Anabella — imię utworzone wtórnie na gruncie anglosaskim spopularyzowane w literaturze i mediach. Imię to pochodzi od złożenia dwóch innych: Anny, z hebrajskiego hannah – pełna łaski i Izabeli – hiszpańskiej wersji imienia Isabel - (Jezabel) pochodzącej od hebrajskiego Eliszebeth od którego pochodzi także Elżbieta. W Polsce imię to pojawiło się razem z wpływami francuskimi (Izabelle) - belle po francusku znaczy piękna.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Anabena

rodzaj glonu należącego do sinic, wchodzącego w skład planktonu, zwłaszcza występującego w wodach słodkich


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. nazwa systematyczna|Anabaena|ref=tak., słodkowodna sinica tworząca nitkowate kolonie;


Anabaena – rodzaj sinic nitkowatych z rodziny Nostocales. Występuje jako endofit na wilgotnej powierzchni gleby i mchów, w komorach powietrznych paproci Azolla jako symbiont, w planktonie oraz pod korą w bulwach korzeniowych sagowców. Sinice z tego rodzaju są zdolne do wiązania azotu atmosferycznego. W żyznych wodach tworzą zakwity.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Anabiotyczny

związany z anabiozą (np. organizmy anabiotyczne, stan anabiotyczny)


Źródła:

SJP.pl

Anabioza

odwracalny stan pozornej śmierci u zwierząt niższych i roślin; u człowieka spowodowany przez sztuczną hibernację, stosowaną przy ciężkich operacjach chirurgicznych; życie utajone


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. odwracalny stan pozornej śmierci, krańcowego obniżenia aktywności życiowej organizmu;


Anabioza (gr. anabíosis ‘ożywianie’), życie utajone – odwracalny, przejściowy stan skrajnego obniżenia aktywności życiowej (tzw. pozornej śmierci) organizmu, będący odpowiedzią na niekorzystne warunki środowiska naturalnego (np. zbyt niska temperatura, niedostatek wody).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Anabol

potocznie: środek anaboliczny


Źródła:

SJP.pl

Anabolia

proces zmian w przebiegu morfogenezy odpowiedzialny za pojawianie się u osobnika cech gatunkowych lub nieobecnych u przodków


Anabolia – rodzaj owada z rzędu chruścików (Insecta:Trichoptera) z rodziny Limnephilidae. Larwy budują domki z piasku i fragmentów roślin lub detrytusu. W Polsce najpospolitsza jest Anabolia laevis - żyje w rzekach i jeziorach. Rzadsza jest Anabolia furcata, zasiedlająca głównie wody płynące, oraz Anabolia nervosa - występująca w rzekach i jeziorach głównie zachodniej Polski. Larwy są bardzo trudne do rozróżnienia. W jeziorach i rzekach występują przy brzegu zadrzewionym, czasami masowo.Anabolia brevipennis zasiedla drobne, śródleśne zbiorniki, czasem spotykana w niewielkich, wolno płynących, śródleśnych strumieniach nizinnych. Larwy tego gatunku wyraźnie różnią się od trzech pozostałych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Anaboliczność

anaboliczny


Patrz:anaboliczny

Źródła:

SJP.pl

Anaboliczny

wspomagający, przyspieszający budowę i przekształcanie związków złożonych (np. leki anaboliczne)


Źródła:

SJP.pl

Anabolik

środek zwiększający syntezę białek w organizmie oraz wytwarzanie mukopolisacharydów, zatrzymujący również w organizmie jony wapnia, potasu, fosforanów i kreatyninę, stosowany nielegalnie jako środek dopingujący; środek anaboliczny, steryd anaboliczny


Steroidy anaboliczno-androgenne (SAA) – grupa steroidów pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, która ma silne działanie anaboliczne tzn. powodujące przyspieszenie dzielenia się komórek tworzących określone tkanki organizmu zwierząt i ludzi. Są to pochodne testosteronu lub 19-nortestosteronu.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Anabolizm

rodzaj przemian metabolicznych polegający na syntezie złożonych związków organicznych ze związków prostych, w wyniku których gromadzona jest energia, substancje zapasowe oraz tworzone składniki komórek


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fizj. część procesów metabolicznych w organizmie, które polegają na syntezie złożonych związków chemicznych z prostszych, z towarzyszącym zużyciem energii


Anabolizm (z gr. ἀναβολή od ἁνά 'w górę' i βάλλειν 'rzut') – grupa reakcji chemicznych, w wyniku których z prostych substratów powstają związki złożone, gromadzące energię. Jest to ta część metabolizmu, która związana jest ze wzrostem tkanek organizmu (forma metabolizmu komórkowego). Często procesy metaboliczne dzieli się na anaboliczne (wzrostowe) i kataboliczne (związane z rozkładem i zanikaniem materii organicznej).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Anachorecki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rel. związany z anachoretą, dotyczący anachorety lub anachoretyzmu


Źródła:

Wiktionary

Anachoreta

człowiek prowadzący ascetyczne życie poświęcone modlitwom i kontemplacji; pustelnik


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. człowiek pędzący życie w odosobnieniu, w ascezie, oddający się modlitwie i rozmyślaniom

 (1.2) przen. osoba żyjąca samotnie


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Anachoretka

anachoreta


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. kobieta żyjąca w odosobnieniu z powodów religijnych


Patrz:anachoreta

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Anachoretyzm

w historii: życie na pustyni jako wyraz skrajnej ascezy (prowadzone np. przez mnichów w Egipcie i Syrii w pierwszych wiekach chrześcijaństwa)


Anachoretyzm (z stgr. ἀναχωρέω anachoreo – „oddalam się, odchodzę w górę” tzn. odchodzę z doliny Nilu na pustynię) – forma religijności znana w chrześcijaństwie, judaizmie, hinduizmie, buddyzmie oraz islamie. Anachoreta udaje się w odosobnienie, by pędzić ascetyczne życie w samotności, modląc się, umartwiając i kontemplując.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Anachroniczność

niezgodność z epoką, w której dana rzecz, osoba lub pojęcie występuje; przeżytek; niewspółczesność


Źródła:

SJP.pl

Anachroniczny

1. przestarzały, nie na czasie, będący przeżytkiem (np. anachroniczne poglądy);
2. błędny z powodu umieszczenia w czasie, w którym nie występował lub nie występuje (np. anachroniczne porównania)


przymiotnik

 (1.1) niezgodny z duchem czasu lub obecnym stanem wiedzy

 (1.2) błędny chronologicznie, przypisujący zjawiska, fakty i ludzi do niewłaściwych czasów i epok historycznych


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Anachronizm

1. to, co jest niezgodne z duchem czasu; przestarzała rzecz, przeżytek
2. błąd chronologiczny
3. element świata przedstawionego niedopasowany do opisywanego w utworze czasu historycznego


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) coś niezgodnego z duchem czasów i stanem wiedzy, przestarzałego (np. pogląd, rzecz)

 (1.2) błąd chronologiczny, polegający na umiejscawianiu w dziele przedmiotu, zjawiska, zachowania itp., które miało miejsce w innym czasie: po lub przed;


Anachronizm (stgr. ἀναχρονισμός anachronismós, czyli „niezgodny w czasie”) – sposób wysłowienia niedopasowany do opisywanego w utworze czasu historycznego. Jest to też pojawienie się w tekście przedmiotów, osób, nienależących do opisywanej przez autora epoki lub czasów. Anachronizm wprowadzony nieświadomie przez autora jest błędem, ale często bywa stosowany celowo jako chwyt literacki. Może pełnić wówczas rolę aluzji lub żartu.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Anadema

zdobiona opaska na włosy w antycznej Grecji


Źródła:

SJP.pl

Anadiploza

figura stylistyczna polegająca na rozpoczynaniu nowego wersu wyrazem, który znajdował się na końcu wersu poprzedniego; conduplicatio


Anadiploza (gr. ἀναδίπλωσις anadíplōsis), inaczej palilogia (gr. παλιλογία palilogía), podwojenie (łac. geminātiō, condūplicātiō) – figura retoryczna polegająca na rozpoczynaniu wersu lub zdania wyrazem z poprzedzającego wersu lub zdania lub też na dwukrotnym powtórzeniu słowa na początku lub w środku wypowiedzi.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Anadromiczny

anadromiczne ryby - ryby wpływające w górę rzeki w celu odbycia tarła


przymiotnik

 (1.1) icht. taki, który odbywa wędrówkę w górę rzeki


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Anadyr

1. miasto w Rosji;
2. rzeka w Rosji


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej, stolica Czukockiego Okręgu Autonomicznego;

 (1.2) geogr. rzeka na Czukotce;



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Anadyrski

Anadyr (rzeka lub miasto w Rosji)


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Anadyrem, dotyczący Anadyru (miasta lub rzeki)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Anaerob

organizm rozwijający się w środowisku czasowo lub trwale pozbawionym wolnego tlenu; beztlenowiec, anaerobiont, anoksybiont


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) biol. organizm, który nie potrzebuje tlenu do życia i może rozwijać się w środowisku beztlenowym


Anaerob (gr. an – przedrostek oznaczający przeczenie; aer – powietrze; bio – żyję), beztlenowiec, anaerobiont, anoksybiont – organizm rozwijający się w warunkach beztlenowych.

Wyróżnia się:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Anaerobiczność

anaerobiczny


Patrz:anaerobiczny

Źródła:

SJP.pl

Anaerobiczny

dotyczący anaerobiczności


Źródła:

SJP.pl

Anaerobiont

organizm rozwijający się w środowisku czasowo lub trwale pozbawionym wolnego tlenu; beztlenowiec, anaerob, anoksybiont


Anaerob (gr. an – przedrostek oznaczający przeczenie; aer – powietrze; bio – żyję), beztlenowiec, anaerobiont, anoksybiont – organizm rozwijający się w warunkach beztlenowych.

Wyróżnia się:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Anaerobiotyczność

anaerobiotyczny


Patrz:anaerobiotyczny

Źródła:

SJP.pl

Anaerobioza

anoksybioza; życie w środowisku pozbawionym tlenu


Źródła:

SJP.pl

Anaerobowy

związany z anaerobem


przymiotnik relacyjny

 (1.1) niewymagający obecności tlenu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Anafalis

anafalis perłowy - roślina z rodziny astrowatych


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Anafaza

jedna z faz podziału jądra komórkowego


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. trzecia faza podziału komórkowego


Anafaza – trzecia faza podziału komórki występująca po metafazie, a przed telofazą. Występuje zarówno w mitozie jak i w mejozie, przy czym w tym drugim podziale występuje dwukrotnie i oznaczana jest mianem "anafaza I" (podczas mejozy I) i "anafaza II" (podczas mejozy II).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Anafi

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. grecka wyspa na Morzu Egejskim, w południowej części archipelagu Cyklad;

 (1.2) geogr. adm. gmina w Grecji, w regionie Wyspy Egejskie Południowe, obejmująca wyspę Anafi (1.1) i kilka mniejszych w sąsiedztwie;


Anafi (gr. Ανάφη) – grecka wyspa na Morzu Egejskim, należy do archipelagu Cyklad. Populacja wyspy wynosi 273 mieszkańców natomiast powierzchnia 40,4 km². Anafi leży na wschód od innej wyspy Santorini.

Leży w administracji zdecentralizowanej Wyspy Egejskie, w regionie Wyspy Egejskie Południowe, w jednostce regionalnej Thira, w gminie Anafi.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Anafilaksja

rodzaj ogólnoustrojowej, silnej reakcji alergicznej typu natychmiastowego, która następuje po ekspozycji na alergen; reakcja anafilaktyczna


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. rodzaj ogólnoustrojowej reakcji alergicznej typu natychmiastowego, która ma miejsce po ekspozycji na alergen;


Anafilaksja, wstrząs anafilaktyczny (łac. anaphylaxia, commotus anaphylaciticus; ang. anaphylaxis, anaphylactic shock) – rodzaj nagłej, ciężkiej reakcji alergicznej lub niealergicznej, która może być przyczyną zgonu (zob. wstrząs). Anafilaksja ma charakter reakcji ogólnoustrojowej. Jej objawy zazwyczaj obejmują równoczesne wystąpienie kilku objawów, m.in.: swędzącej wysypki, obrzęku górnych dróg oddechowych oraz znaczny spadek ciśnienia tętniczego krwi. Częstymi przyczynami wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego są: ukąszenia owadów, alergeny w pożywieniu i leki.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Anafilaktyczny

anafilaksja


przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. związany z anafilaksją, dotyczący anafilaksji


Patrz:anafilaksja

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Anafora

figura stylistyczna polegająca na rozpoczynaniu kolejnych wersów od tego samego wyrazu lub grupy wyrazów


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. odwołanie się w wypowiedzi do czegoś, co wcześniej zostało już wspomniane

 (1.2) liter. figura stylistyczna polegająca na powtórzeniu tego samego słowa lub zwrotu na początku kolejnych wersów, zdań lub fraz, co służy wzmocnieniu wyrazu emocjonalnego lub rytmicznego



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Anaforetyczny

anaforeza


Patrz:anaforeza

Źródła:

SJP.pl

Anaforeza

wędrówka ujemnie naładowanych cząstek w kierunku elektrody dodatniej


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. elektr. zjawisko zachodzące w płynach pod wpływem pola elektrycznego, polegające na ruchu ujemnie naładowanych cząstek w kierunku anody


Elektroforeza – zjawisko elektrokinetyczne polegające na ruchu cząstek fazy rozproszonej w nieruchomej fazie rozpraszającej, pod wpływem pola elektrycznego. Ruch w kierunku anody nazywany jest anaforezą, a w kierunku katody – kataforezą.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Anaforyczny

1. w utworze literackim, poezji: wykorzystujący anaforę jako środek stylistyczny;
2. zaimek anaforyczny - zaimek używany w celu nawiązania do zdania wcześniejszego, zastępuje powtórne użycie tego samego rzeczownika, zwykle ostatniego rzeczownika z poprzedniego zdania, np. "on" odnoszący się do kociego ogona w zdaniach: "Kot miał sterczący ogon. Był on rudy."


Źródła:

SJP.pl

Anafrodyzja

brak chęci współżycia seksualnego


Źródła:

SJP.pl

Anafrodyzjak

środek obniżający pobudliwość i sprawność seksualną


Anafrodyzjak – substancja zmniejszająca pobudliwość seksualną. Anafrodyzjaki podaje się, między innymi, osobom popełniającym przestępstwa seksualne. Substancja ta obniża popęd płciowy lub nawet powoduje uwolnienie się od presji potrzeby seksualnej.

Nie istnieją anafrodyzjaki, które tłumiłyby libido bez powodowania istotniejszych skutków ubocznych w organizmie.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Anagen

aktywna faza wzrostu włosa


Źródła:

SJP.pl

Anageneza

stopniowy rozwój ewolucyjny organizmów powodujący przekształcenie się jednego gatunku w inny; ewolucja filetyczna


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. ewolucyjny proces przekształcania się jednego gatunku w inny bez rozgałęzienia drzewa rodowego, czyli bez powstawania nowych, bocznych linii ewolucyjnych


Anageneza, transformacja filetyczna – ewolucyjna zmiana cech całej populacji danego gatunku doprowadzająca do tak istotnej różnicy w porównaniu z populacją wyjściową (początkową), że nowa populacja może być uznana za nowy gatunek biologiczny, a populacja początkowa – za gatunek wymarły. W transformacji anagenetycznej nie powstaje żadna grupa siostrzana dla nowego gatunku.



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Anagenowy

anagen


Patrz:anagen

Źródła:

SJP.pl

Anaglif

1. gra świateł i cieni dająca wrażenie reliefu;
2. dwa wydrukowane obrazy jednego przedmiotu, dające wrażenie widzenia stereoskopowego przy oglądaniu przez odpowiednie okulary


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jeden z typów rysunku lub fotografii stereoskopowej, dający złudzenie trójwymiaru podczas oglądania za pomocą specjalnych, najczęściej czerwono-niebieskich, okularów;

 (1.2) szt. ryta, kuta lub odlewana płaskorzeźba, stanowiąca zwykle dekorację naczyń

 (1.3) gra świateł i cieni dająca wrażenie reliefu


Anaglif – jeden z typów rysunku lub fotografii stereoskopowej, dający złudzenie trójwymiaru podczas oglądania za pomocą specjalnych, najczęściej czerwono-cyjanowych (turkusowych), okularów. Sporządzenie anaglifów polega na nałożeniu na siebie dwóch zdjęć, wykonanych z lekkim poziomym przesunięciem, odpowiadającym obrazom dla lewego i prawego oka. Zdjęcia takie można uzyskać używając szyny nakładanej na statyw lub specjalnych aparatów fotograficznych o dwóch obiektywach. Do połączenia dwóch zdjęć stosuje się specjalistyczne oprogramowanie komputerowe. Anaglify rysunków wykorzystywane są przy geometrii przestrzennej. Do zalet tego typu grafiki należy łatwa technika jej wykonania i niska cena okularów filtrujących. Wadami są zaś przebarwienia występujące przy oglądaniu (spowodowane przez kolorowe szkiełka) i nieodwzorowanie przestrzennych szczegółów – obiekty na anaglifach wprawdzie są posegregowane na plany, ale często sprawiają wrażenie jakby były wycięte z kartonu i ustawione w przestrzeni.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Anaglificzny

dotyczący anaglifu


Źródła:

SJP.pl

Anagnoryzm

zabieg kompozycyjny, scena nagłego rozpoznania przez bohatera w nieznanej osobie kogoś bliskiego, stosowany w utworach literackich, np. Odyseja, Oresteja, Skąpiec


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Anagogiczny

podnoszący na duchu, wzniosły


przymiotnik

 (1.1) teol. chrzesc. podnoszący na duchu, wzniosły


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Anagram

wyraz (wyrażenie, zdanie) utworzony przez przestawienie liter lub sylab innego wyrazu (wyrażenia, zdania); anagramat


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. wyraz lub zespół wyrazów, powstały przez zmianę kolejności liter innego wyrazu lub zespołu wyrazów;


Anagram – nazwa wywodząca się od słów greckich: ana- (nad) oraz grámma (litera), oznacza wyraz, wyrażenie lub całe zdanie powstałe przez przestawienie liter bądź sylab innego wyrazu lub zdania, wykorzystujące wszystkie litery (głoski bądź sylaby) materiału wyjściowego. W czasopismach szaradziarskich pojawiają się zadania polegające na odgadnięciu wykreskowanego anagramu na podstawie wierszowanego komentarza, a także anagramy rysunkowe polegające na ułożeniu hasła z wszystkich liter właściwego określenia rysunku. Formami spokrewnionymi z anagramem są stenoanagram, egzoanagram i endoanagram.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Anagramat

dawniej: wyraz (wyrażenie, zdanie) utworzony przez przestawienie liter lub sylab innego wyrazu (wyrażenia, zdania); anagram


Źródła:

SJP.pl

Anagramator

program do wyszukiwania wyrazów z podanego zestawu liter


Źródła:

SJP.pl

Anagramatyczny

związany z anagramatem (anagramem), polegający na przestawieniu liter (np. odczytane w sposób anagramatyczny); anagramowy


Źródła:

SJP.pl

Anagramować

przestawić, przestawiać litery lub sylaby w wyrazie w taki sposób, by powstał nowy wyraz


Źródła:

SJP.pl

Anagramowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) książk. przestawianie liter w wyrazie w celu utworzenia nowego słowa


Źródła:

Wiktionary

Anagramówka

rzadko, potocznie: zagadka oparta na anagramie, polegająca na przestawieniu liter lub sylab wyrazów, wyrażeń, zdań


Anagramówka – rodzaj diagramowego zadania szaradziarskiego polegającego na wpisywaniu do diagramu wyrazów będących anagramami zdefiniowanych lub podanych wyrazów lub zwrotów.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Anagramowy

związany z anagramem, polegający na przestawieniu liter (np. odczytane w sposób anagramowy, rebus anagramowy); anagramatyczny


Źródła:

SJP.pl

Anaheim

[czytaj: Anahajm] miasto w USA


Anaheim – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Kalifornia. Miasto zostało założone w 1857 przez imigrantów niemieckich. Prawa miejskie otrzymało w 1915 r.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Anahit

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mit. ormiańska bogini płodności, uzdrawiania, mądrości i wody, we wcześniejszych mitach również bogini wojny


Źródła:

Wiktionary

Anahita

Anahita (آناهیتا, awest. Aredwi Sura Anahita "Wilgotna Jaśniejąca Nietykalna", npers. Nahid) – w dawnej religii irańskiej bogini, później jazata, słodkiej wody i płodności oraz porządku społecznego, zwana też Naną (Piastunką). Imię Anahita wzięła od mitycznej rzeki.


Źródła:

Wikipedia

Anaklet

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) hist. imię|polski|m.


Anaklet (łac. Anacleto, także Ankletus, Anankletus, Kletus; ur. w I wieku zm. ok. 91 w Rzymie) – męczennik i święty Kościoła katolickiego, 3. papież w okresie od ok. 79 do 91 roku.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Anakolut

niepoprawna konstrukcja składniowa


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. zdanie niepoprawne pod względem składniowym


Anakolut (gr. ἀνακόλουθον anakólouthon „pozbawiony związku, nielogiczny” od ἀν- an- „bez” i ἀκόλουθος akólouthos „następujący”) – błąd składniowy zniekształcający budowę zdania w taki sposób, że zanika związek logiczny między jego członami. Inaczej mówiąc, jest to wypowiedź zorganizowana składniowo tak, że jej poszczególne człony kłócą się z porządkiem logicznym zdania i są niepoprawne pod względem gramatycznym.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Anakolutowy

przymiotnik od: anakolut


Źródła:

SJP.pl

Anakolutyczny

anakolut


Patrz:anakolut

Źródła:

SJP.pl

Anakonda

wąż z rodziny dusicieli


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) herp. ziemnowodny wąż zamieszkujący lasy tropikalne, największy dusiciel;

 (1.2) uczn. penis


Eunectes (także jako Anakonda) – rodzaj węży z podrodziny boa (Boinae) w rodzinie dusicielowatych (Boidae), zamieszkujących bagna, mokradła i rzeki w gęstych lasach tropikalnych Ameryki Południowej. Węże ziemnowodne.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Anakondowy

przymiotnik od: anakonda


przymiotnik

 (1.1) związany z anakondą, dotyczący anakondy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Anakondzi

przymiotnik

 (1.1) rzad. związany z anakondą, dotyczący anakondy


Źródła:

Wiktionary

Anakreont

Anakreont (ok. 570-ok. 485 p.n.e.), poeta grecki


Anakreont z Teos, stgr. Ἀνακρέων Anakreon, łac. Anacreon (ur. ok. 570 p.n.e., zm. ok. 485 p.n.e.) – grecki poeta liryczny pochodzący z jońskiego miasta Teos.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Anakreontowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Anakreonta lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Anakreontyczny

anakreontyk


Patrz:anakreontyk

Źródła:

SJP.pl

Anakreontyk

utwór poetycki, nawiązujący do formy stworzonej przez Anakreonta, sławiący uroki życia, wino, śpiew, biesiadę


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) liter. wiersz o tematyce biesiadnej, wesołej lub rubasznej;


Anakreontyk – wierszowany utwór literacki o tematyce biesiadnej, wesołej lub rubasznej, sławiący uroki życia, opowiadający o miłości w sposób żartobliwy. Nazwa gatunku pochodzi od greckiego poety Anakreonta z Teos (VI w. p.n.e.), który ukształtował styl i miarę wierszową wiersza anakreontejskiego.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Anakruza

w muzyce inaczej przedtakt


Anakruza, przedtakt (gr. ανακρουσις) – nieakcentowana sylaba (jedna lub dwie), która znajduje się przed pierwszą zgłoską akcentowaną w danym wersie sylabotonicznym. Anakruza charakteryzuje się tym, że tych sylab nie wlicza się do danego rachunku stóp metrycznych. Termin anakruza został przyjęty w poezji na początku XIX w. z teorii muzyki.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Anaksagoras

Anaksagoras z Kladzomen (ok. 500 p.n.e. - ok. 428 p.n.e.), grecki filozof


Anaksagoras z Kladzomen (stgr. Ἀναξαγόρας; ur. ok. 500 p.n.e., zm. ok. 428 p.n.e.) – grecki filozof.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Anaksymander

Anaksymander z Miletu (ok. 610-546 p.n.e.) - jeden z pierwszych jońskich filozofów przyrody


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Anaksymandrowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Anaksymandra lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Anaksymenes

Anaksymenes z Miletu (ok. 585 - 525 p.n.e.), filozof grecki


Anaksymenes z Miletu (gr. Άναξιμένης, ur. ok. 585 p.n.e., zm. ok. 525 p.n.e.) – presokratejski joński filozof przyrody, uczeń Anaksymandra, należący do szkoły milezyjskiej.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Anaksymenesowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Anaksymenesa lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Anal

wulgarnie: penetracja odbytu partnera seksualnego


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) seks. pot. seksualny stosunek analny


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Analcym

minerał skałotwórczy, uwodniony glinokrzemian sodu


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. pospolity minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy zeolitów;


Analcym – minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy zeolitów (oraz ze względu na wiele cech wspólnych także do grupy skaleniowców). Jest minerałem bardzo pospolitym, jego prawidłowe kryształy należą jednak do rzadkości.

Nazwa pochodzi od gr. analkis = słaby, bezsilny; nawiązuje do słabych możliwości naelektryzowania się tego minerału podczas pocierania.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Analekta

zbiór fragmentów dzieł lub całych dzieł, przeznaczony do celów dydaktycznych lub naukowych; wypisy


Analekta, analecta (stgr. ἀνάλεκτα, análekta – rzeczy wybrane) – zbiór niewielkich dzieł lub fragmentów większych utworów, jednego lub kilku autorów, opatrzony przypisami źródłowymi, przeznaczony zwykle do celów naukowo-dydaktycznych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Analemmatyczny

zegar analemmatyczny - zegar słoneczny wskazujący godzinę cieniem rzucanym przez pręt znajdujący się w środku tarczy


Źródła:

SJP.pl

Analeptyczny

analeptyk


Patrz:analeptyk

Źródła:

SJP.pl

Analeptyk

lek pobudzający krótkotrwale ośrodkowy układ nerwowy i główny ośrodek oddechowy


Analeptyki (gr. analēptikós ‘przywracający siły’), analeptica, środki cucące – leki pobudzające ośrodkowy układ nerwowy, zwłaszcza ośrodek oddechowy i ośrodek naczynioruchowy (krążeniowy) oraz odruchy, a w większych dawkach również inne obszary. Obecnie są stosowane bardzo rzadko, zazwyczaj w celach pobudzenia oddychania (np. przy zatruciu). Mogą bowiem wywoływać pobudzenie psychoruchowe oraz drgawki. Częściej używa się ich w neurofarmakologii doświadczalnej.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Analfabeta

1. dorosła osoba nieumiejąca czytać i pisać;
2. przenośnie: osoba niemająca zupełnie wiedzy w danej dziedzinie; ignorant


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) eduk. człowiek dorosły nieumiejący czytać ani pisać, czyli nieznający alfabetu

 (1.2) przen. pot. pejor. ktoś zupełnie nieznający się na czymś


Analfabetyzm (gr. ἀναλφάβητος nieznający liter) – w rozumieniu popularnym brak umiejętności pisania i czytania oraz wykonywania czterech podstawowych działań matematycznych u osób dorosłych, tj. według kryteriów UNESCO – powyżej 15. roku życia. Osoby nieposiadające takich umiejętności nazywane są „analfabetami”.

Procesem zmniejszającym analfabetyzm poprzez nauczanie analfabetów posługiwania się pismem oraz drukiem jako środkami komunikacji jest alfabetyzacja.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Analfabetka

kobieta nie umiejąca czytać i pisać


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) eduk. osoba płci żeńskiej niepotrafiąca pisać i czytać

 (1.2) przen. pot. pejor. / eufem. osoba płci żeńskiej zupełnie nieznająca się na czymś


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Analfabetyzm

1. brak umiejętności czytania i pisania u dorosłych osób;
2. przenośnie: zupełny brak wiedzy w jakiejś dziedzinie


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) eduk. brak umiejętności czytania i / lub pisania;


Analfabetyzm (gr. ἀναλφάβητος nieznający liter) – w rozumieniu popularnym brak umiejętności pisania i czytania oraz wykonywania czterech podstawowych działań matematycznych u osób dorosłych, tj. według kryteriów UNESCO – powyżej 15. roku życia. Osoby nieposiadające takich umiejętności nazywane są „analfabetami”.

Procesem zmniejszającym analfabetyzm poprzez nauczanie analfabetów posługiwania się pismem oraz drukiem jako środkami komunikacji jest alfabetyzacja.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Analgan

środek przeciwbólowy, przeciwreumatyczny


Źródła:

SJP.pl

Analgetyczny

1. uśmierzający, łagodzący ból, pomocny w leczeniu bólu; przeciwbólowy;
2. niewrażliwy na ból


przymiotnik

 (1.1) med. nieczuły na ból

 (1.2) med. zmniejszający ból


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Analgetyk

lek znieczulający, przeciwbólowy


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) farm. środek przeciwbólowy, lek przeciwbólowy;


Analgetyki, leki przeciwbólowe, środki przeciwbólowe – substancje chemiczne powodujące analgezję, czyli zniesienie czucia bólu. Należą do nich związki o różnej budowie oraz sile i mechanizmie działania. Zgodnie z drabiną analgetyczną dzielą się na leki opioidowe oraz nieopioidowe.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Analgezja

zniesienie czucia bólu z zachowaniem innych rodzajów czucia


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. niewrażliwość na ból z zachowaniem innych rodzajów czucia;


Analgezja, znieczulenie – zjawisko zniesienia czucia bólu; również znieczulenie w hipnozie. Dotyczy bólu powstałego wskutek działania czynników fizycznych (na przykład uderzenia) lub chemicznych (na przykład oparzenia kwasem).

W celu zniesienia czucia bólu stosowane są:

  1. metody farmakologiczne:
    • niesteroidowe leki przeciwzapalne
    • opioidy
    • trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne
    • leki przeciwpadaczkowe
    • leki uspokajające
    • leki przeciwpsychotyczne
    • klonidyna
    • ketamina
    • blokady z użyciem środków znieczulających miejscowo

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Analit

    składnik próbki analitycznej podlegający oznaczaniu


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) chem. składnik próbki, który podlega oznaczaniu


    Analit – składnik próbki badanej metodami analizy chemicznej, który podlega wykryciu lub oznaczeniu. Analit może być składnikiem roztworu, mieszaniny gazów albo ciała stałego. Przykładem mogą być odpowiednio jony chlorkowe oznaczane w roztworze soli kuchennej, tlen w powietrzu, czy żelazo w stali.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Analityczka

    1. kobieta bardzo dobrze radząca sobie z analizą różnych problemów;
    2. kobieta dokonująca analiz w określonej dziedzinie wiedzy lub nauki


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) rodzaj żeński od rzeczownika → analityk (specjalista zajmujący się analizą danych i prognozowaniem)

     (1.2) rodzaj żeński od rzeczownika → analityk (chemik, naukowiec badający budowę chemiczną substancji)


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Analityczno-Badawczy

    związany z analizą i badaniami (np. aparatura analityczno-badawcza)


    Źródła:

    SJP.pl

    Analityczność

    analityczny


    Patrz:analityczny

    Źródła:

    SJP.pl

    Analityczny

    związany z analizą (np. analityczne myślenie, metody analityczne)


    przymiotnik

     (1.1) związany z analizą

     (1.2) dający się rozłożyć na składowefakt.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Analityk

    1. osoba bardzo dobrze radząca sobie z analizą różnych problemów;
    2. osoba dokonująca analiz w określonej dziedzinie wiedzy lub nauki


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) specjalista zajmujący się analizą danych i wysuwaniem prognoz w obrębie konkretnej dziedziny wiedzy

     (1.2) naukowiec lub specjalista badający budowę chemiczną substancji


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Analityka

    nauka o rozbiorze pojęć i myśli


    Źródła:

    SJP.pl

    Analiza

    1. operacja myślowa polegająca na dokładnym rozważeniu problemu;
    2. odpowiednie zestawienie i opracowanie danych przez porównanie i wyciągnięcie wniosków na temat istoty zjawiska, jego rozwoju w przyszłości itp.; także: dokument, raport itp. z tego opracowania;
    3. określanie składu czegoś za pomocą metod laboratoryjnych; także: dokument z opisem takiego badania


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) badanie danych cech, części, elementów, struktury jakiegoś przedmiotu, pojęcia, zjawiska;

     (1.2) określanie składu ilościowego, składników lub struktury badanego związku chemicznego;


    Analiza (łac. analysis, od stgr. ἀνάλυσις z ἀνά „w górę” i λύω „rozwiązywać”) – rozkład na składniki (czynniki), zarówno w znaczeniu materialnym, jak i niematerialnym. Wyodrębnienie cech, właściwości, składników badanego przedmiotu lub zjawiska. Przeciwieństwem analizy jest synteza.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Analizator

    osoba analizująca coś


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) techn. urządzenie, które wykonuje analizy

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (2.1) ten, kto coś analizuje, bada, czegoś docieka


    Pojęcia:

    • Analizator (fizjologia)

    Przyrządy:

    • Analizator amplitudy
    • Analizator widma
    • Analizator elektrostatyczny
    • Analizator polowy
    • Analizator cyklotronowego rezonansu jonów
    • Analizator cyklotronowego rezonansu jonów z fourierowską transformacją wyników
    • Analizator masy
    • Analizator czasowy
    • Analizator czasu przelotu
    • Analizator gazu alfa-jonizujący
    • Analizator pola
    • Analizator spalin
    • Analizator światła spolaryzowanego

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Analizatorka

    analizator


    Patrz:analizator

    Źródła:

    SJP.pl

    Analizatorski

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z analizatorem, dotyczący analizatora, właściwy analizatorowi (temu kto analizuje)


    Źródła:

    Wiktionary

    Analizm

    osiąganie satysfakcji seksualnej przez stymulację odbytu; seks analny


    Źródła:

    SJP.pl

    Analizować

    1. dokonywać operacji myślowej polegającej na dokładnym rozważeniu problemu, wyodrębnieniu pewnych jego cech;
    2. odpowiednio zestawiać i opracowywać dane, przez porównywanie i wyciąganie wniosków na temat istoty zjawiska, jego rozwoju w przyszłości itp.;
    3. określać skład czegoś za pomocą metod laboratoryjnych


    czasownik przechodni niedokonany

     (1.1) przeprowadzać proces analizy


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Analizowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) odczasownikowy od|analizować.


    Źródła:

    Wiktionary

    Analno-Pochwowy

    związany z odbytem i pochwą (np. wibrator analno-pochwowy)


    Źródła:

    SJP.pl

    Analność

    analny


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) cecha tego, co analne


    Patrz:analny

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Analny

    związany z odbytem (np. seks analny); odbytowy, odbytniczy


    przymiotnik

     (1.1) książk. odbytniczy, odbytowy


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Analog

    specjalista od maszyn analogowych


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) rzecz lub pojęcie będące odpowiednikiem innego

     (1.2) chem. pierwiastek z szeregu pierwiastków o analogicznej budowie elektronowej

     (1.3) chem. związek chemiczny o takiej samej budowie ale o zastąpiąnym co najmniej jednym atomie w stosunku do związku wyjściowego;

     (1.4) pot. płyta analogowa


    • analog – związek chemiczny podobny do innego związku
    • analog – potoczne określenie płyty gramofonowej oraz urządzeń opartych na sygnale analogowym
    • Analog – polska grupa muzyczna
    • FSO Polonez Analog – prototyp polskiego samochodu terenowego
    • Analog Science Fiction and Fact – amerykańskie czasopismo

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Analogat

    w logice: część składowa pojęcia analogii


    Źródła:

    SJP.pl

    Analogia

    1. podobieństwo, zgodność pod pewnym względem;
    2. przedmiot, pojęcie, zjawisko pełniące taką samą funkcję lub podobne do innego; odpowiednik


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) podobieństwo danych rzeczy, sytuacji, zjawisk pod jakichś względem;


    Analogia (gr. ἀναλογία – odpowiedniość, podobieństwo) – oznacza orzekanie o pewnych cechach (właściwościach) jednego przedmiotu (rzeczy, osoby, zjawiska, pojęcia itp.) na zasadzie jego podobieństwa do innego przedmiotu (którego odpowiednie cechy są określone i znane) lub równoległości występujących pomiędzy nimi innych cech. Do analogii zwykło się sięgać w filozofii, prawie, teologii, polityce, retoryce, matematyce, fizyce, biologii (np. narządy analogiczne), statystyce itp.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Analogicznie

    przysłówek

     (1.1) w sposób analogiczny


    Źródła:

    Wiktionary

    Analogiczność

    znaczne podobieństwo dwóch rzeczy, ich właściwości, cech itp.; także: sytuacja, zjawisko, rzecz zbieżne z czymś lub bardzo do czegoś podobne; analogia


    Źródła:

    SJP.pl

    Analogiczny

    bardzo podobny do czegoś, mający zbieżne cechy z czymś (np. analogiczne poglądy, analogiczne zachowania); zbieżny, tożsamy, podobny, odpowiedni


    przymiotnik

     (1.1) podobny do czegoś


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Analogizm

    wnioskowanie na podstawie podobieństw


    Źródła:

    SJP.pl

    Analogon

    przypadek, przedmiot podobny, zbieżny, odpowiadający innemu; odpowiednik; analog


    Źródła:

    SJP.pl

    Analogowość

    1. cecha czegoś wykorzystującego technikę analogową;
    2. żartobliwie: cecha kogoś lub czegoś niezdominowanego przez technikę cyfrową


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) odprzym. cecha tego, co jest analogowe


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Analogowy

    działający w oparciu o technikę analogową (służącą wytwarzaniu, przesyłaniu i przetwarzaniu sygnałów ciągłych, a nie "skokowych", jak np. w technice cyfrowej), np. urządzenia analogowe, telefon analogowy


    przymiotnik

     (1.1) techn. wykorzystujący technikę analogową


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Analyton

    figura retoryczna polegająca na rozbicie naturalnego toku wypowiedzi i umieszczeniu z dala od siebie wyrazów, które powinny stać blisko siebie


    Źródła:

    SJP.pl

    Anamnestyczny

    anamneza


    Patrz:anamneza

    Źródła:

    SJP.pl

    Anamnetyczny

    anamneza


    Patrz:anamneza

    Źródła:

    SJP.pl

    Anamneza

    1. wywiad lekarski
    2. w filozofii sposób poznania przez przypominanie, niezależny od empirycznego doświadczenia
    3. modlitwa mszalna następująca bezpośrednio po Przeistoczeniu


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. wywiad lekarski na temat m.in. historii choroby,

     (1.2) rel. modlitwa, część liturgii eucharystycznej,

     (1.3) filoz. sposób poznania przez przypominanie, niezależny od doświadczenia zmysłowego,


    • anamneza (medycyna)
    • anamneza (filozofia)
    • anamneza (liturgia)

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anamorfa

    u grzybów: bezpłciowa postać rozwojowa (morfa)


    Anamorfa – bezpłciowa postać rozwojowa (morfa) u grzybów. U wielu grzybów należących do workowców występują dwie postacie rozwojowe; anamorfa rozmnażająca się bezpłciowo i teleomorfa rozmnażająca się płciowo. U podstawczaków zdarza się to bardzo rzadko.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anamorficzny

    przymiotnik od: anamorfoza


    Źródła:

    SJP.pl

    Anamorfotyczny

    anamorfoza


    Patrz:anamorfoza

    Źródła:

    SJP.pl

    Anamorfoza

    1. liniowe zwężenie lub rozszerzenie obrazu w jednym kierunku, stosowane w technice filmu panoramicznego
    2. takie odwracalne przekształcenie płaszczyzny, które zamienia dany nomogram w nomogram równoważny zbudowany z samych linii prostych


    Anamorfoza (gr. anamórphōsis – przekształcenie) – celowa deformacja obrazu, która może pokazać obraz niezdeformowany poprzez np. odbicie jej w zwierciadle wypukłym, ściśnięcie lub rozciągnięcie obrazu zdeformowanego. Anamorfoza w malarstwie może ukazać oryginał, jeśli na płótno malarskie spojrzy się pod odpowiednim kątem.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anamorfozowy

    przymiotnik od: anamorfoza


    Źródła:

    SJP.pl

    Anan

    nazwisko


    • Anan – miejscowość we Francji
    • Anan – miejscowość w Japonii (Prefektura Tokushima)

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Ananas

    1. tropikalna bylina uprawna z rodziny ananasowatych;
    2. w przenośni: łobuz, nicpoń


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) bot. nazwa systematyczna|Ananas|Mill.|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny bromeliowatych;

     (1.2) bot. roślina z rodzaju ananasów (1.1)

    rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

     (2.1) kulin. owocostan rośliny z rodzaju ananasów (1.1)

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (3.1) pot. o niegrzecznym dziecku


    Ananas (Ananas Mill.) – rodzaj roślin zielnych z rodziny bromeliowatych (Bromeliaceae). Obejmuje w zależności od ujęcia jeden do ok. 7 gatunków. Rośliny te w stanie naturalnym rosną w Ameryce Południowej. Już w okresie przedkolumbijskim rozpowszechniona w uprawie została beznasienna odmiana ananasa jadalnego o soczystym owocostanie. Nazwa rodzajowa utworzona została od nazwy tych roślin w językach tupi (nana).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Ananasarnia

    szklarnia służąca do hodowli ananasów


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) ogrod. budynek przeznaczony do hodowli ananasów


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Ananasek

    zdrobnienie od: ananas


    Źródła:

    SJP.pl

    Ananasik

    mały ananas


    Źródła:

    SJP.pl

    Ananasowate

    rodzina roślin jednoliściennych licząca około 2000 gatunków, głównie z wilgotnych lasów Ameryki Południowej i Północnej; bromeliowate, zapylcowate


    Bromeliowate, ananasowate, zapylcowate (Bromeliaceae Juss.) – rodzina roślin jednoliściennych. Należy tu około 1,7 tys. gatunków skupionych w 55–57 rodzajów. Niemal wszystkie, z jednym tylko wyjątkiem (Pitcairnia feliciana – endemit wyżyny Futa Dżalon w Gwinei w zachodniej Afryce), występują w Ameryce Południowej i Północnej, głównie w strefie tropikalnej. Najdalej na północy bromeliowate sięgają do Wirginii i Teksasu, najdalej na południu rosną w środkowej Argentynie i Chile.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Ananasowaty

    1. o cechach podobnych do ananasa;
    2. o cechach ananasowatych (rodzina roślin)


    przymiotnik

     (1.1) bot. przypominający owoc ananasa

     (1.2) bot. o cechach roślin z rodziny ananasowatych


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Ananasowiec

    przedstawiciel rzędu roślin jednoliściennych; bromeliowiec, zapylcowiec


    Źródła:

    SJP.pl

    Ananasówka

    1. odmiana gruszki
    2. wódka ananasowa


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) spoż. nalewka na ananasie

     (1.2) ogrod. odmiana gruszy


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Ananasowo-Cytrynowy

    zrobiony z ananasów i cytryn, mający smak zarówno ananasowy, jak i cytrynowy itp. (np. sok ananasowo-cytrynowy)


    Źródła:

    SJP.pl

    Ananasowo-Kokosowy

    zrobiony z ananasów i kokosów, mający smak zarówno ananasowy, jak i kokosowy (np. ciasto ananasowo-kokosowe)


    Źródła:

    SJP.pl

    Ananasowy

    o smaku ananasa


    przymiotnik

     (1.1) dotyczący ananasów, związany z ananasami

     (1.2) przyrządzony z ananasów, z dodatkiem ananasów


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Ananda

    w hinduizmie: stan szczęścia, rozkoszy


    • Ananda – stan szczęścia niezależnego od warunków zewnętrznych w hinduizmie
    • Ānanda – ulubiony uczeń Buddy

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anandamid

    organiczny związek chemiczny występujący w organizmach żywych, neuroprzekaźnik wydzielający się podczas snu i relaksu


    Anandamid (AEA) – organiczny związek chemiczny z grupy psychoaktywnych kannabinoidów występujący w organizmach żywych. Wchodzi w skład układu endokannabinoidowego. Jest neuroprzekaźnikiem wydzielającym się podczas snu i relaksu. Działa zarówno ośrodkowo jak i obwodowo. Anandamid jest alkaloidem kakaowca.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Ananiasz

    imię męskie


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

     (1.1) imię|polski|m.;


    Ananiasz – imię męskie pochodzenia biblijnego. Grecka forma hebrajskiego Hananiah – „Jahwe jest łaskawy”. Jednym z patronów tego imienia jest św. Ananiasz z Damaszku.

    Ananiasz imieniny obchodzi 25 stycznia, 1 grudnia i 16 grudnia.

    Ananiasz w innych językach:

    • rosyjski – Анания, Ананий.
    • łaciński – Ananias
    • angielski – Annas, Ananias
    • francuski – Ananie
    • włoski – Anania

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Ananiaszostwo

    Ananiasz z małżonką; Ananiaszowie


    Źródła:

    SJP.pl

    Ananiaszowie

    Ananiasz z małżonką; Ananiaszostwo


    Źródła:

    SJP.pl

    Ananiaszowy

    przymiotnik dzierżawczy - należący do Ananiasza lub z nim związany


    Źródła:

    SJP.pl

    Ananim

    pseudonim utworzony z liter nazwiska autora


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) rodzaj pseudonimu; nazwisko autora zapisane w szyku odwróconym;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Ananimowy

    przymiotnik od: ananim


    Źródła:

    SJP.pl

    Ananiński

    kultura ananińska - kultura schyłku epoki brązu i wczesnej epoki żelaza, przypisywana przodkom ludów ugrofińskich dorzecza Wołgi; stworzyła silny ośrodek metalurgiczny


    Źródła:

    SJP.pl

    Anankastyczny

    1. związany z wewnętrznym przymusem;
    2. zespół anankastyczny - zespół natręctw


    Źródła:

    SJP.pl

    Anankastyk

    rzeczownik, rodzaj męski

     (1.1) psych. osoba charakteryzująca się osobowością anankastyczną, mająca bardzo uporządkowane życie i maniakalnie dążąca do perfekcji kosztem relacji z innymi


    Źródła:

    Wiktionary

    Anankazm

    natręctwo w postaci przymusu zastanawiania się nad zagadnieniami nonsensownymi; występuje głównie w schizofrenii


    Anankazm – rodzaj obsesji polegający na przymusie zastanawiania się nad niemającymi sensu zagadnieniami lub problemami niemożliwymi do rozwiązania. Termin wprowadził do psychiatrii Karl Jaspers.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Ananke

    przenośnie: przeznaczenie, fatum


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) mitgr. bogini i uosobienie konieczności, bezwzględnego przymusu, nieuchronności i siły zniewalającej do podporządkowania się wyrokowi przeznaczenia, utożsamiana z rzymską Necessitas;

     (1.2) astr. jeden z księżyców Jowisza;


    • Ananke – w mitologii greckiej bogini i uosobienie konieczności, bezwzględnego przymusu
    • Ananke – księżyc Jowisza
    • Ananke – zespół muzyczny

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anansi

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

     (1.1) mit. bóg-pająk z legend Afryki Zachodniej;


    Anansi (Pan Pająk) – postać mitologiczna z legend Afryki Zachodniej, bóg trickster – wielki oszust.

    Pierwotnie uważany był za stwórcę świata, później – dawcę kultury. Wyczyny Anansiego są tematem ludowych opowiadań, które występują również w Indiach Zachodnich.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anantasana

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) jedna z asan; pozycja leżąca na boku, w której zewnętrzna noga jest uniesiona do góry, a dłoń zewnętrznej ręki chwyta paluch uniesionej stopy


    Źródła:

    Wiktionary

    Anapa

    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. adm. miasto w Rosji, w Kraju Krasnodarskim, port nad Morzem Czarnym;


    Anapa (ros. Анапа) – miasto w Rosji, w Kraju Krasnodarskim, port nad Morzem Czarnym. Około 94 tys. mieszkańców (2021). Jest uzdrowiskiem morskim (wody mineralne, kąpiele błotne). Są tam tereny upraw winnej latorośli.

    W mieście rozwinął się przemysł spożywczy i materiałów budowlanych.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anapest

    wierszowa stopa złożona z trzech sylab: dwóch krótkich i długiej w metryce antycznej, bądź z dwóch nieakcentowanych i akcentowanej w wierszu sylabotonicznym


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) liter. w wierszach stopa metryczna złożona z dwóch sylab krótkich i jednej długiej;


    Anapest (gr. anápaiston – odwrócony; dosł. odbity (daktyl),) w metryce iloczasowej to stopa metryczna składająca się z trzech sylab: dwóch krótkich i jednej długiej.

    W wierszach polskich odpowiednikiem anapestu jest sekwencja składająca się z dwóch sylab nieakcentowanych i jednej akcentowanej. W polszczyźnie niemalże nie ma wyrazów będących naturalnymi anapestami (jednym z kilku wyjątków jest arcymistrz), bardzo nieliczne są też zestroje akcentowe o anapestycznym układzie sylab (np. i do dna), więc stopę tę tworzy się dzięki odpowiedniemu łączeniu wyrazów w szyku zdania, jak w pierwszym wersie wiersza Leśmiana Zielona godzina (I):

    Rozechwiały się szumne gałęzi wahadła.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anapestyczny

    anapest


    Patrz:anapest

    Źródła:

    SJP.pl

    Anaplazja

    stan rozrostu komórek występujący w nowotworach złośliwych


    Anaplazja – brak zróżnicowania lub zatrzymanie różnicowania lub proces odróżnicowania się komórek, powstawanie z komórek zróżnicowanych nowych pokoleń komórek o coraz to mniejszym stopniu zróżnicowania albo też zatrzymanie różnicowania (dojrzewania) komórki wraz z zachowaną zdolnością do mnożenia się. Charakterystyczna cecha nowotworów złośliwych. Obecnie uważa się, że w procesie nowotworzenia nie dochodzi do odróżnicowania, a raczej do zablokowania różnicowania.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anaplazmoza

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. choroba wywołana przez bakterie Anaplasma przenoszone przez kleszcze z rodzaju Ixodes, które namnażają się w granulocytach


    Anaplazmoza (łac. anaplasmosis), ludzka anaplazmoza granulocytarna (ang. human granulocytic anaplasmosis, HGA), dawniej określana jako ludzka granulocytarna ehrlichioza (ang. human granulocytic ehrlichiosis, HGE), odkleszczowa choroba zakaźna wywoływana przez bakterie Gram-ujemne Anaplasma phagocytophilum.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anapodoton

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) brak koordynacji pomiędzy częściami zdania złożonego; odmiana anakolutu


    Źródła:

    Wiktionary

    Anapski

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Anapą, dotyczący Anapy


    Źródła:

    Wiktionary

    Anapsyd

    przedstawiciel podgromady zauropsydów


    Źródła:

    SJP.pl

    Anapsydy

    przedstawiciel podgromady zauropsydów


    Anapsydy (Anapsida) – podgromada zauropsydów o prymitywnej budowie, siostrzana do kladu Eureptilia, obejmującego diapsydy oraz rodziny Captorhinidae i Protorothyrididae. Ich nazwa nawiązuje do braku otworów skroniowych w czaszce, który uważano za charakterystyczną cechę członków tej grupy; związany z tym swoisty układ mięśni w czaszce ogranicza sprawność ruchów żuchwy. Obecnie wiadomo, że część anapsydów miała otwory skroniowe (m.in. Acleistorhinus czy Candelaria; być może także Mesosaurus, choć obecność otworów skroniowych w jego wypadku jest kwestionowana). Obecność dolnego otworu skroniowego u bazalnych przedstawicieli grupy, takich jak mezozaury czy przedstawiciele Lanthanosuchoidea, sugeruje nawet, że anapsydy mogły wyewoluować z owodniowców mających dolny otwór skroniowy.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anarch

    pogardliwie: anarchista


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) daw. środ. polit. anarchista


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anarchia

    1. sytuacja, w której władze państwowe utraciły kontrolę nad sytuacją w kraju; bezrząd, bezprawie;
    2. potocznie: nieprzestrzeganie lub brak obowiązujących zasad; bezład, samowola, chaos;
    3. ustrój polityczno-społeczny bez władz państwowych, w którym nie obowiązują przepisy prawa;
    4. środowiskowo: duże A wpisane w okrąg; znak anarchistów


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) forma struktury społeczno-politycznej, w której nie ma żadnej ukonstytuowanej władzy;

     (1.2) pot. chaos organizacyjny w instytucji, organizacji lub społeczności


    Anarchia (stgr. ἀναρχία – „bez władcy”) – forma struktury społeczno-politycznej, w której nie ma żadnej ukonstytuowanej władzy, ani nie obowiązują żadne normy prawne.

    W rozumieniu politycznym (w anarchizmie) to taka struktura, w której państwo zostaje zastąpione przez nieprzymusową i niescentralizowaną organizację społeczeństwa (np. federację autonomicznych miejscowości).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anarchiczność

    stan chaosu i nieporządku w państwie; anarchia


    Źródła:

    SJP.pl

    Anarchiczny

    związany z anarchią, wynikający z anarchii, właściwy anarchii (np. anarchiczne zachowanie, anarchiczny charakter)


    przymiotnik

     (1.1) związany z anarchią


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anarchista

    1. osoba będąca zwolennikiem anarchizmu (ideologii i ruchu);
    2. potocznie: zwolennik braku dyscypliny, anarchii w życiu publicznym


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) zwolennik anarchizmu

     (1.2) zwolennik kompletnego rozprężenia (anarchii) w życiu publicznym


    Anarchizm – doktryna polityczna i ruch społeczny, które cechują się niechęcią wobec władzy oraz odrzuceniem własności prywatnej i wszelkich przymusowych form hierarchii. Anarchizm wzywa do zniesienia państwa, które uważa za niepotrzebne i szkodliwe.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anarchistka

    anarchista


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) zwolenniczka anarchizmu


    Patrz:anarchista

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anarchistowski

    przymiotnik od: anarchista


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z anarchistą, dotyczący anarchisty, właściwy anarchiście


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anarchistyczny

    związany z anarchizmem, właściwy anarchizmowi (np. anarchistyczna polityka, anarchistyczni działacze)


    przymiotnik

     (1.1) związany z anarchizmem


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anarchizacja

    doprowadzanie do anarchii


    Źródła:

    SJP.pl

    Anarchizm

    1. ideologia i ruch społeczny głoszące zbędność państwa i wszelkich jego organów, uznające nieograniczoną wolność jednostki za wartość nadrzędną, postulujące oparcie życia społecznego na związkach wolnych gmin;
    2. potocznie: propagowanie chaosu i braku dyscypliny w życiu publicznym


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) ruch społeczny i ideologia głosząca likwidację państwa oraz postulująca nieograniczoną wolność za nadrzędną wartość;


    Anarchizm – doktryna polityczna i ruch społeczny, które cechują się niechęcią wobec władzy oraz odrzuceniem własności prywatnej i wszelkich przymusowych form hierarchii. Anarchizm wzywa do zniesienia państwa, które uważa za niepotrzebne i szkodliwe.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anarchizować

    doprowadzać do zamętu, chaosu, wywoływać anarchię


    Źródła:

    SJP.pl

    Anarchizowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) polit. sympatyzowanie z anarchizmem

     (1.2) wprowadzanie anarchii, chaosu, zamętu


    Źródła:

    Wiktionary

    Anarcho-

    przedrostek

     (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z anarchizmem


    Źródła:

    Wiktionary

    Anarchoindywidualistyczny

    anarchoindywidualizm, np. pogląd anarchoindywidualistyczny


    przymiotnik

     (1.1) związany z anarchoindywidualizmem, właściwy anarchoindywidualizmowi


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anarchoindywidualizm

    kierunek anarchizmu negujący wszelką władzę państwową, funkcjonowanie instytucji społecznych i prawnych, postulujący niezbędność zachowania w ustroju bezpaństwowym drobnej własności prywatnej równych właścicieli zrzeszonych w wolne gminy; anarchizm indywidualistyczny


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) socjol. polit. skrajna forma indywidualizmu, doktryna społeczno-polityczna występująca przeciwko państwu, społeczeństwu, narodowi i rodzinie jako źródłom przymusu i zniewolenia jednostki;


    Anarchizm indywidualistyczny – nurt polityczny powstały w XIX wieku. Podstawowym postulatem anarchoindywidualizmu jest sprzeciw wobec poddawania nieinwazyjnej jednostki zewnętrznej woli. Do takiej inwazji zaliczali anarchiści indywidualistyczni stosowanie przemocy zaczepnej oraz naruszanie czyjejś słusznie nabytej własności. Nie zawsze jednak agresja była precyzyjnie definiowana, czasem uważano, że ścisła definicja agresji (dokładnie: definicji odróżniającej ją od wolności) nie jest pożądana i proponowano pewien rodzaj definicji niepełnej, otwartej na zmiany następujące wraz z rozwojem społeczeństwa.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anarchokapitalista

    zwolennik ideologii głoszącej, że należy zlikwidować system państwowy i zastąpić go systemem, w którym istnieje wyłącznie własność prywatna i wolny rynek


    Źródła:

    SJP.pl

    Anarchokapitalizm

    ideologia głosząca, że należy zlikwidować system państwowy i zastąpić go systemem, w którym istnieje wyłącznie własność prywatna i wolny rynek; akap, ankap


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) polit. teoretyczny ustrój polityczny oparty na braku państwa, wymianie własności prywatnej i wolnym rynku

     (1.2) polit. ideologia propagująca anarchokapitalizm (1.1)


    Anarchokapitalizm (znany również jako „akap” lub „ankap”) – libertariański i indywidualistyczny system polityczny, który opowiada się za eliminacją monopolu usług państwa na rzecz prywatnych agencji ochrony na wolnym rynku. Twórcą tego terminu jest amerykański ekonomista, historyk i teoretyk polityczny Murray Rothbard. W społeczeństwie anarchokapitalistycznym egzekwowanie prawa, sądy i wszystkie inne usługi bezpieczeństwa byłyby zapewniane przez prywatne podmioty gospodarcze, takie jak prywatne agencje ochrony. Pomimo swojej nazwy, anarchokapitalizm przeważnie nie jest uznawany za formę anarchizmu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anarchokolektywistyczny

    anarchokolektywizm, np. pogląd anarchokolektywistyczny


    Źródła:

    SJP.pl

    Anarchokolektywizm

    kierunek anarchizmu postulujący stworzenie w drodze rewolucji ustroju bezpaństwowego oraz likwidację własności prywatnej i oddanie jej do dyspozycji swobodnie stworzonych kolektywów (wspólnot produkcyjnych); anarchizm kolektywistyczny


    Anarchizm kolektywistyczny (anarchokolektywizm) – anarchistyczna doktryna polityczna i ekonomiczna, której twórcą był Michaił Bakunin i która zastąpiła mutualizm Proudhona jako czołowy nurt w dziewiętnastowiecznym ruchu anarchistycznym.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anarchokomunistyczny

    anarchokomunizm, np. manifest anarchokomunistyczny, doktryna anarchokomunistyczna


    Źródła:

    SJP.pl

    Anarchokomunizm

    ideologia głosząca absolutną wolność jednostki, nieuznająca przy tym własności prywatnej, a jedynie wspólną; połączenie anarchizmu z komunizmem; komunizm anarchistyczny


    Anarchizm komunistyczny, anarchokomunizm, komunizm wolnościowy – jeden z nurtów anarchizmu i komunizmu; doktryna polityczna zakładająca, że po likwidacji kapitalizmu i państwa ludzie powinni połączyć się w komunistyczne wspólnoty, kooperujące ze sobą na zasadach federacji, równocześnie nie pozbawiające jednostek wolności osobistej i działające na zasadach demokracji bezpośredniej.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anarchopacyfizm

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) polit. nurt anarchizmu całkowicie odrzucający używanie przemocy, niezależnie od jej formy i celów


    Chrześcijański anarchizm – ruch w teologii politycznej, który twierdzi, że anarchizm jest nieodłącznym elementem chrześcijaństwa i Ewangelii.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anarchosyndykalistyczny

    anarchosyndykalizm


    Patrz:anarchosyndykalizm

    Źródła:

    SJP.pl

    Anarchosyndykalizm

    1. ideologia głosząca konieczność tworzenia syndykatów robotniczych związków zawodowych, a negująca potrzebę istnienia państwa robotniczego i rządzącej nim partii komunistycznej; połączenie syndykalizmu i anarchizmu;
    2. pogląd przypisywany w Polsce opozycji lat 80. przez władze komunistyczne, głoszący nadrzędność związków zawodowych nad partią komunistyczną


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) polit. ideologia społeczno-polityczna łącząca anarchizm z syndykalizmem; kierunek anarchizmu głoszący, że związki zawodowe (syndykaty) są podstawowym narzędziem walki klasowej oraz przyszłą podstawą organizacji społeczeństwa, opartego na dobrowolnej federacji wolnych zrzeszeń pracowniczych;


    Anarchizm syndykalistyczny (anarchosyndykalizm) – doktryna polityczna i ekonomiczna powstała pod koniec XIX w. z inicjatywy Fernanda Pelloutiera i Georges’a Sorela, będąca syntezą anarchizmu, wolnościowego socjalizmu i komunizmu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anartria

    zaburzenie artykulacji wywołane przez porażenie mięśni języka i jamy ustnej


    Anartria – zaburzenie mowy polegające na niemożności tworzenia artykułowanych dźwięków. Przy bardzo dużym nasileniu praktycznie uniemożliwia mówienie. Jej przyczyną jest najczęściej uszkodzenie aparatu wykonawczego mowy (mięśnie języka, podniebienia miękkiego, krtani, warg) lub nerwów zaopatrujących te mięśnie (nerwy czaszkowe: nerw błędny, nerw podjęzykowy, nerw twarzowy) bądź też uszkodzeniem jąder powyższych nerwów znajdujących się w OUN.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anastasis

    [czytaj: anastas-is] w ikonografii: scena zejścia Jezusa do otchłani, występująca w sztuce bizantyjskiej w II-XIII wieku i europejskiej od X wieku; Anastasis


    • anastasis – zmartwychwstanie (rezurekcja)
    • Anastasis (motyw w sztuce) – scena zejścia Chrystusa do otchłani
    • Anastasis (kościół) – budowla wzniesiona w Jerozolimie przez Konstantyna I
    • Anastasis – polski zespół muzyczny
    • Anastasis – album grupy Dead Can Dance

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anastatyczny

    określenie druku otrzymanego metodą chemiczną bez nowego składu


    Źródła:

    SJP.pl

    Anastatyka

    gatunek rośliny rocznej z rodziny kapustowatych (krzyżowych); zmartwychwstanka, róża jerychońska, ręka Maryi


    Źródła:

    SJP.pl

    Anastazja

    imię żeńskie


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) imię|polski|ż.;


    Anastazja – żeński odpowiednik imienia Anastazy. Oznacza „zmartwychwstała, wskrzeszona”.

    Wśród imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom, Anastazja w 2017 roku zajmowała 41. miejsce w grupie imion żeńskich. W roku 2022 imię Anastazja nosiło w Polsce 22 020 kobiet, co oznacza 128. pozycję na liście najczęściej występujących w kraju imion.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anastazy

    imię męskie


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

     (1.1) imię|polski|m.;


    Anastazy – imię męskie pochodzenia greckiego. Wywodzi się od słowa oznaczającego „wskrzeszenie”, „zmartwychwstanie”. Jego żeńskim odpowiednikiem jest Anastazja.

    Anastazy imieniny obchodzi 11 stycznia, 22 stycznia, 21 kwietnia, 27 kwietnia, 20 maja, 30 maja, 11 czerwca, 14 czerwca, 17 sierpnia, 21 sierpnia, 16 października, 5 grudnia, 19 grudnia i 21 grudnia.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anastomoza

    Anastomoza (zespolenie, z gr. ἀναστόμωσις) – połączenie (naturalne lub wykonane sztucznie) między dwoma ciągłymi elementami, najczęściej w formie naczyń lub włókien, których komunikacja zostaje zachowana. Pojęcie jest używane najczęściej do określenia relacji zachodzących w naukach medycznych (anatomii i chirurgii), biologii (mykologii czy biologii ewolucyjnej) oraz geografii (geologii i hydrologii).

    • anastomoza (medycyna)
    • anastomoza (grzyby)
    • anastomoza (skały) – niskie kanały na poziomych szczelinach skał

    Źródła:

    Wikipedia

    Anastrofa

    powtórzenie wyrazów w szyku odwróconym


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) liter. figura stylistyczna, która polega na odwróceniu zwykłej kolejności wyrazów w zdaniu lub wersie (w celu nadania wypowiedzi tonu bardziej poetyckiego albo dramatycznego)


    Anastrofa (gr. ἀναστροφή anastrophḗ „odwrócenie”), epanastrofa (gr. ἐπαναστροφή epanastrophḗ) – figura retoryczna polegająca na powtórzeniu wyrazów w odwróconym porządku. Np. zamiast „Witam was, lordowie”, „was witam, lordowie”. Często używana przez mistrza Yodę w filmie Gwiezdne wojny.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anastygmat

    obiektyw nie wykazujący astygmatyzmu, jak również i innych wad optycznych dzięki zastosowaniu odpowiednich soczewek


    Anastygmat – obiektyw fotograficzny ze skorygowaną aberracją sferyczną, komą i astygmatyzmem.

    Pierwszym obiektywem tego typu był powstały około 1866 r. koncentryczny obiektyw Rossa. Bardziej znanym, jaśniejszym i udanym rozwiązaniem były zaprojektowane w latach 1890–1893, przez Paula Rudolpha z zakładów Zeissa, obiektywy serii początkowo znanej jako Anastigmaty (później przemianowane na Protary). Praktycznie wszystkie współczesne obiektywy fotograficzne są anastygmatami.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anastygmatyczny

    anastygmat


    Patrz:anastygmat

    Źródła:

    SJP.pl

    Anastyloza

    przywrócenie określonemu zabytkowi lub zespołowi architektonicznemu właściwych mu cech i walorów kompozycyjnych; rekompozycja


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anat

    bogini w mitologii kananejskiej


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anat.

    skrót od: anatomia, anatomiczny (czytany jako cały, odmienny wyraz)


    Źródła:

    SJP.pl

    Anatana

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) zool. nazwa systematyczna|Anathana|ref=tak., rodzaj ssaka z rodziny tupajowatych


    Źródła:

    Wiktionary

    Anataz

    minerał, odmiana dwutlenku tytanu


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) miner. odmiana polimorficzna dwutlenku tytanu;


    Anataz (Oktaedryt) – minerał, odmiana polimorficzna dwutlenku tytanu. Według ustaleń Louisa Nicolasa Vauquelina jego właściwości są analogiczne do rutylu. Pierwszy raz o tym minerale pisano w roku 1738. Nazwa wywodzi się z greckiego słowa anatasis, oznaczającego wydłużenie (rozciągnięcie), co nawiązuje do pokroju minerału.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anateksis

    proces zachodzący w głębi skorupy ziemskiej prowadzący do nagromadzenia wtórnej magmy; palingeneza


    Anateksis – proces zachodzący w głębi skorupy ziemskiej, polegający na stopniowym upłynnianiu składników dużych kompleksów skał wskutek wzrostu temperatury. Poszczególne składniki skały wytapiane są według kolejności określanej ich temperaturą topnienia. Produkty anateksis mogą zostać w skale macierzystej lub pod wpływem ciśnienia wyciskane są pomiędzy składniki nieupłynnione i gromadzą się w zdolnej do tworzenia intruzji masie wtórnej magmy.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anatema

    1. klątwa kościelna; ekskomunika;
    2. przenośnie: surowa krytyka


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) kośc. klątwa kościelna, wyklęcie, wykluczenie ze społeczności; potępienie poglądów heretyckich;

     (1.2) daw. kośc. osoba, przedmiot lub nauka dotknięta klątwą kościelną

     (1.3) przen. nagana, potępienie


    Ekskomunika (z łac. excommunicatio – poza wspólnotą, wyłączenie ze wspólnoty, pot. klątwa, wyklęcie i anatema) – w chrześcijaństwie najwyższa kara kościelna, polegająca na wykluczeniu z życia Kościoła.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anatidaefobia

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) żart. lęk przed byciem obserwowanym przez kaczkę


    The Far Side – seria jednopanelowych komiksów publikowanych między 1980 a 1995 przez Gary’ego Larsona. Ich surrealistyczny humor opierał się często na niezręczności sytuacji społecznych, niespotykanych zbiegach okoliczności i nieuniknionych wypadkach, absurdalnej antropomorfizacji otoczenia, czy zaskakujących błędach rozumowania. Unikatowy styl łączący delikatny, dziecięcy styl rysowania z ponurymi i groteskowymi tematami zyskał znaczne uznanie wśród krytyków, i stał się inspiracją dla wielu późniejszych prac, w tym internetowych komiksów Doctor Fun oraz The Perry Bible Fellowship.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anatman

    zasada buddyjska, zgodnie z którą dusza jest nietrwała i śmiertelna; przeciwstawna zasadzie reinkarnacji; anatta


    rzeczownik, rodzaj męski

     (1.1) buddyjska doktryna (godzona na różne sposoby z reinkarnacją), zgodnie z którą nie istnieje trwała dusza (atman), ani w ogóle nic trwałego;


    Anatman (skr. nie-ja, w języku pali anatta) – podstawowa doktryna buddyjska, według której nie istnieje nic takiego jak atman (dusza).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anatocyzm

    zasada pobierania odsetek od odsetek; procent składany


    Anatocyzm (z gr. ανατοκισμός, trb. anatokismós, procent składany, kapitalizacja odsetek) – naliczanie odsetek od zaległych odsetek.

    Prawo rzymskie nazywało je usurae usurarum. Były one zakazane.

    W polskim prawie obowiązuje zakaz anatocyzmu. Jego celem jest ochrona dłużnika przed nadmiernymi obciążeniami z tytułu odsetek.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anatoksyna

    fragmenty bakterii lub całe bakterie, które pozbawiono zdolności chorobotwórczych, mogące stymulować układ odpornościowy organizmu do produkcji przeciwciał


    • anatoksyna (toksoid) – toksyna bakteryjna pozbawiona właściwości toksycznych
    • anatoksyna – neurotoksyna wytwarzana przez sinice (Cyanobacteria)

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anatol

    imię męskie


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

     (1.1) imię|polski|m.;


    Anatol, Anatoliusz (gr. ἀνατολικός – pochodzący ze Wschodu; analogiczne pochodzenie ma nazwa Anatolii, krainy w Azji Mniejszej) – męskie imię pochodzenia greckiego.

    Żeńskie odpowiedniki tego imienia: Anatolia, Anatola.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anatola

    imię żeńskie


    Anatolia, Anatola – imię żeńskie pochodzenia greckiego, oznaczające "pochodząca ze wschodu, wschodnia".

    Męskim odpowiednikiem jest Anatol.

    Anatolia i Anatola imieniny obchodzą:

    • 9 lipca, jako wspomnienie św. Anatolii, męczennicy oraz towarzyszki św. Wiktorii i św. Audaksa,
    • 23 grudnia, jako wspomnienie św. Wiktorii z Sabiny, towarzyszki wymienionej św. Anatolii (obecnie wspominane wspólnie 10 lipca).

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anatolek

    zdrobnienie od: Anatol (imię męskie)


    Źródła:

    SJP.pl

    Anatolia

    kraina w Turcji pokrywająca się z półwyspem Azja Mniejsza


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. hist. kraina historyczna i region współczesnej Turcji obejmujący półwysep Azji Mniejszej;

     (1.2) rzad. imię|polski|ż.;


    Anatolia (tur. Anadolu) – kraina historyczna w Turcji. Obejmuje cały półwysep Azji Mniejszej oraz część terenów na wschód od niego. Jej powierzchnia stanowi w zaokrągleniu 2/3 powierzchni całego państwa.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anatolian

    rasa psów z grupy molosów wyhodowana w Turcji; anatolijski pies pasterski


    rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

     (1.1) kynol. rasa psów z grupy molosów;


    Anatolijski pies pasterski (oryginalna nazwa anadolu çoban köpeği) – rasa psa zaliczana do grupy molosów w typie górskim, wyhodowana w Anatolii (Turcja) jako pies pasterski do pilnowania owiec. W języku polskim używane są jeszcze nazwy owczarek anatolijski i anatolijski pies pasterski. Nie podlega próbom pracy.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anatolij

    rosyjskie imię męskie


    Źródła:

    SJP.pl

    Anatolijczyk

    mieszkaniec Anatolii (krainy w Turcji)


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mieszkaniec Anatolii


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anatolijka

    mieszkanka Anatolii (krainy w Turcji)


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mieszkanka Anatolii


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anatolijski

    Anatolia (kraina w Turcji)


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) dotyczący Anatolii, związany z Anatolią


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anatoliny

    przymiotnik dzierżawczy - należący do Anatoli lub z nią związany


    Źródła:

    SJP.pl

    Anatolostwo

    Anatol z małżonką; Anatolowie


    Źródła:

    SJP.pl

    Anatolowie

    Anatol z małżonką; Anatolostwo


    Źródła:

    SJP.pl

    Anatolowy

    przymiotnik dzierżawczy - należący do Anatola lub z nim związany


    Źródła:

    SJP.pl

    Anatolski

    1. Anatolia (kraina historyczna w Turcji);
    2. alaktaga anatolska - gatunek gryzonia z rodziny skoczkowatych


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) daw. związany z Anatolią, dotyczący Anatolii


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anatom

    specjalista w dziedzinie anatomii


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) uczony lub lekarz zajmujący się anatomią


    Anatomia (z gr. anatomē „sekcja (zwłok), krajanie” od anatémnein „pociąć”) – dział biologii, nauka zajmująca się badaniem budowy organizmów. Przedmiotem zainteresowania różnych działów anatomii jest badanie położenia, kształtu, składu oraz ewolucji narządów, tkanek i komórek.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anatomia

    1. dział biologii zajmujący się badaniem budowy i kształtu ciała żywych organizmów;
    2. budowa ciała organizmów żywych;
    3. przenośnie: dokładny opis i analiza czegoś


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) biol. budowa organizmów żywych

     (1.2) biol. nauka o anatomii (1.1);

     (1.3) książk. przen. szczegóły działania lub funkcjonowania czegoś

     (1.4) pot. lekcja, zajęcia z anatomii (1.2)


    Anatomia (z gr. anatomē „sekcja (zwłok), krajanie” od anatémnein „pociąć”) – dział biologii, nauka zajmująca się badaniem budowy organizmów. Przedmiotem zainteresowania różnych działów anatomii jest badanie położenia, kształtu, składu oraz ewolucji narządów, tkanek i komórek.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anatomicznie

    przysłówek sposobu

     (1.1) zgodnie z anatomią


    Źródła:

    Wiktionary

    Anatomiczno-Morfologiczny

    dotyczący anatomii i morfologii (np. cechy anatomiczno-morfologiczne)


    Źródła:

    SJP.pl

    Anatomiczny

    1. związany z anatomią, nauką o budowie organizmów żywych;
    2. związany z budową organizmu żywego, nawiązujący do jego budowy


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z anatomią, dotyczący anatomii

    przymiotnik jakościowy

     (2.1) przystosowany do budowy ciała ludzkiego


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anatomik

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) daw. anatom


    Źródła:

    Wiktionary

    Anatomizować

    przeprowadzać analizę budowy ciała


    Źródła:

    SJP.pl

    Anatomopatolog

    specjalista, naukowiec zajmujący się badaniem zmian w budowie tkanek i narządów wywołanych chorobą; patomorfolog


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) med. specjalista badający patologie w narządach, tkankach i komórkach


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anatomopatologia

    dział anatomii zajmujący się badaniem zmian w budowie tkanek i narządów wywołanych chorobą; anatomia patologiczna, patomorfologia


    Źródła:

    SJP.pl

    Anatomopatologiczny

    przymiotnik od: anatomopatologia; charakterystyczny dla anatomopatologii, działu anatomii zajmującego się badaniem zmian w budowie tkanek i narządów wywołanych chorobą (np. badania anatomopatologiczne), związany z tym działem; patomorfologiczny


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) med. związany z anatomią patologiczną, dotyczący anatomii patologicznej


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anatta

    zasada buddyjska, zgodnie z którą dusza jest nietrwała i śmiertelna; przeciwstawna zasadzie reinkarnacji; anatman


    Anatman (skr. nie-ja, w języku pali anatta) – podstawowa doktryna buddyjska, według której nie istnieje nic takiego jak atman (dusza).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anc

    skrót od: African National Congress (Afrykański Kongres Narodowy) - centrolewicowa partia polityczna rządząca RPA od 1994 roku


    Źródła:

    SJP.pl

    Anceps

    w metryce antycznej: ostatnia sylaba wersu o nieustalonej postaci iloczasowej


    Anceps (z łac. syllaba anceps) – w greckiej i rzymskiej poezji opartej na iloczasie sylaba obojętna dla metrum pod względem długości.

    Wyróżnia się dwa typy ancepsów:

    anceps w arsie (inaczej anceps akcentowany, ) – niezależnie od długości sylaby na nią pada akcent wierszowy
    anceps w tezie ( lub ) – sylaba krótka albo długa, na którą nie pada akcent wierszowy

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Ancestralny

    bardzo stary, właściwy przodkom


    przymiotnik

     (1.1) dotyczący przodków


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anch

    krzyż egipski, talizman powszechny w starożytnym Egipcie; ankh


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) staroż. rel. egipski hieroglif symbolizujący życie;


    Anch, ankh, krzyż egipski (łac. crux ansata) – w mitologii egipskiej hieroglif oznaczający życie. Anch w starożytnym Egipcie. Był symbolem życia i dlatego miał zapewniać dostatnie oraz wieczne życie. Był znakiem-amuletem ochraniającym zarówno w życiu doczesnym, jak i życiu pozagrobowym. Współcześnie nadaje mu się mistyczne oraz magiczne znaczenie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anchizaur

    rodzaj roślinożernego dinozaura z podrzędu zauropodomorfów


    Anchizaur (Anchisaurus) – roślinożerny zauropodomorf z rodziny anchizaurów (Anchisauridae).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anchizaury

    klad dinozaurów z podrzędu zauropodomorfów


    Anchizaury (Anchisauria) – klad dinozaurów z grupy zauropodomorfów. Zdefiniowany przez Petera Galtona i Paula Upchurcha (2004) jako klad obejmujący rodzaje Anchisaurus i Melanorosaurus, ich ostatniego wspólnego przodka oraz wszystkich jego potomków; autorzy zaliczyli do Anchisauria rodzinę Anchisauridae z rodzajami Anchisaurus i Ammosaurus, oraz rodzinę Melanorosauridae z rodzajami Riojasaurus, Melanorosaurus, Camelotia i Lessemsaurus. Inne analizy kladystyczne sugerują, że melanorozaur nie był blisko spokrewniony z innymi rodzajami zaliczonymi przez Galtona i Upchurcha do rodziny Melanorosauridae, być może z wyjątkiem rodzaju Camelotia. Z analiz kladystycznych wynika też, że melanorozaur był bliżej spokrewniony z zauropodami niż z anchizaurem; oznacza to, że zgodnie z definicją filogenetyczną Anchisauria, aby były one taksonem monofiletycznym, muszą obejmować także zauropody. Pierwotnie Yates i Kitching (2003) zaliczyli anchizaura i melanorozaura do zauropodów. Jednak według późniejszej analizy kladystycznej Yatesa (2007) większość zauropodomorfów tradycyjnie zaliczanych do prozauropodów - nie tylko Anchisaurus i Melanorosaurus, ale i takie rodzaje jak Riojasaurus czy Massospondylus - była bliżej spokrewniona z zauropodami niż z plateozaurem; w związku z tym stosowanie definicji filogenetycznej zauropodów zaproponowanej przez Wilsona i Sereno (1998) (tj. klad obejmujący rodzaj Saltasaurus i wszystkie zauropodomorfy bliżej spokrewnione z nim niż z rodzajem Plateosaurus) doprowadziłoby do zaliczenia do zauropodów szeregu rodzajów tradycyjnie wyłączanych z tej grupy. Aby tego uniknąć, Yates zaproponował nową definicję filogenetyczną zauropodów (najszerszy klad obejmujący Saltasaurus loricatus, ale nie obejmujący Melanorosaurus readi), wyłączając tym samym anchizaura i melanorozaura z zauropodów; na określenie kladu obejmującego m.in. anchizaura, melanorozaura i zauropody Yates wykorzystał zaproponowaną przez Galtona i Upchurcha nazwę Anchisauria. Tak definiowane Anchisauria żyły od późnego triasu do późnej kredy; znane ze wszystkich kontynentów włącznie z Antarktydą. Z analizy kladystycznej przeprowadzonej przez Upchurcha, Barretta i Galtona (2007) wynika z kolei, że o ile melanorozaur był bliżej spokrewniony z zauropodami niż z plateozaurem, o tyle anchizaur był bliżej spokrewniony z plateozaurem niż z zauropodami; tym samym według autorów do Anchisauria sensu Galton i Upchurch, 2004 należą wszystkie zauropodomorfy poza bazalnymi rodzajami Saturnalia, Thecodontosaurus, Mussaurus i Efraasia.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anchizes

    mityczny król Dardanos, syn Kapysa i Temiste


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anchois

    [czytaj: anszuA lub ąszuA] konserwa z solonych sardeli, zwykle ostro przyprawiona; anchovy, anchovies


    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) kulin. określenie przetworów z solonych sardeli europejskiej, zwykle intensywnych, ostrych w smaku, w postaci fileta, koreczka lub pasty, niekiedy podfermentowanych;


    Anchois (z hiszp. anchoa, ang. anchovy, wym. pol. ãszuạ) – francuskie określenie przetworów z sardeli europejskiej – niedużej, bardzo tłustej ryby o ostrym zapachu i smaku.

    W różnych krajach jest różnie podawana: świeża, surowa, wędzona, suszona i solona, w postaci przetworów: filetów, koreczków lub pasty, często konserwowana z dodatkami. Spożywana bezpośrednio lub dodawana do farszów mięsnych, rybnych, past, oliwek, pizzy i sałatek. W Hiszpanii dodawana do oliwek.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anchorage

    [czytaj: ANkeridż] miasto w Stanach Zjednoczonych


    Anchorage (oficjalnie Municipality of Anchorage) – skonsolidowane miasto-okręg (ang. consolidated city-borough) w Stanach Zjednoczonych położony w stanie Alaska nad Zatoką Cooka (Ocean Spokojny). Obecny status miasto uzyskało w 1975 roku. Miasto zamieszkuje 279 671 osób (2007), czyli ponad 40% wszystkich mieszkańców Alaski. W roku 2023 liczba mieszkańców wzrosła do 286 075 osób, a gęstość zaludnienia do 56,3 osoby/km².


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anchovy

    [czytaj: änczewi] rybka, sardela, zwłaszcza w konserwach, ostro przyprawiona


    Anchovy – miasto na Jamajce wchodzące w skład regionu Saint James. Według spisu ludności z 1991 roku miasto zamieszkiwało 3 633 osoby. Według szacowanych danych na rok 2010 w miejscowości mieszka 4 269 osób.

    W mieście znajduje się stacja kolejowa.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anchusina

    naturalny barwnik czerwony występujący w korzeniach alkanny i farbownika; alkanina


    Alkanina, anchusina – organiczny związek chemiczny, naturalny, czerwony barwnik, otrzymywany z korzeni alkanny barwierskiej (Alkanna tinctoria) oraz farbownika lekarskiego (Anchusa officinalis). Pochodna naftochinonu. Alkaniny używano jako barwnika zaprawowego, natomiast obecnie wykorzystuje się ją w przemyśle kosmetycznym, w mikroskopii oraz w analizie chemicznej.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Ancora

    [czytaj: ankora] określenie wykonawcze: jeszcze; często występuje w powiązaniu z innymi określeniami


    Źródła:

    SJP.pl

    Ancug

    gwarowo: ubranie męskie, garnitur męski


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) reg-pl|Górny Śląsk. gw-pl|Śląsk Cieszyński. gw-pl|Bukowina. garnitur

     (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. ubranie (komplet)

     (1.3) uczn. wyjściowe, odświętne ubranie


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Ancykrys

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) sącz. urwis, ktoś uciążliwy

     (1.2) sącz. ancykryst


    Źródła:

    Wiktionary

    Ancykryst

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rel. antychryst, diabeł

     (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. rel. bezbożnik, niewierzący


    Źródła:

    Wiktionary

    Ancylopod

    przedstawiciel podrzędu wymarłych ssaków nieparzystokopytnych


    Źródła:

    SJP.pl

    Ancylopody

    podrząd wymarłych ssaków nieparzystokopytnych


    Ancylopody (Ancylopoda) – podrząd wymarłych ssaków nieparzystokopytnych.

    Ancylopody występowały od wczesnego eocenu po plejstocen półkuli północnej, a jeden rodzaj — w miocenie na kontynencie afrykańskim. Odkryto formy ancylopodów, u których zamiast kopyt występowały pazury.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Ancylostomatoza

    pasożytnicza choroba człowieka i zwierząt wywoływana przez nicienie tęgoryjce, objawiająca się m.in. niedokrwistością; ankylostomiaza; anemia górników


    Ankylostomatoza (ang. ancylostomiasis) – choroba pasożytnicza układu pokarmowego, która jest wywołana przez nicienie z rodzaju Ancylostoma. Choroba ta występuje głównie w klimacie ciepłym oraz wilgotnym. U człowieka pasożytuje w jelicie cienkim tęgoryjec dwunastniczy, którego larwy znajdują się w ziemi. Ankylostomatoza występuje także u zwierząt. Do zarażenia dochodzi głównie poprzez skórę.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Ancylostomiaza

    choroba wywołana przez tęgoryjca dwunastniczego; ancylostomoza, "choroba górnicza"


    Źródła:

    SJP.pl

    Ancymon

    łobuz, urwis, rozrabiaka; ancymonek


    rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

     (1.1) urwis udający niewiniątko


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Ancymonek

    łobuz, urwis, rozrabiaka, ancymon


    Źródła:

    SJP.pl

    And.

    skrót od: andante


    Źródła:

    SJP.pl

    Anda

    imię żeńskie


    Andrzeja, Ondrzeja, Anda – polskie imię żeńskie pochodzące od imienia męskiego Andrzej. Dzisiaj raczej rzadko spotykane (według materiałów Instytutu Języka Polskiego PAN w roku 1998 imię to nosiło 78 mieszkanek Polski). Imię było bardziej popularne w średniowieczu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andabata

    gladiator rzymski walczący na ślepo w hełmie zakrywającym oczy


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) hist. rzymski gladiator walczący w hełmie zakrywającym oczy;


    Andabata (andabates) (od gr. ἀναβάτης anabatès) – konny gladiator walczący ślepo w hełmie pozbawionym otworów na oczy.

    Ta kategoria gladiatorów popularna była za czasów Cycerona.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andaluski

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) daw. lub rzad. związany z Andaluzją


    Źródła:

    Wiktionary

    Andaluzja

    1. kraina historyczna w Hiszpanii;
    2. region autonomiczny w Hiszpanii


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. kraina w południowej Hiszpanii

     (1.2) geogr. adm. wspólnota autonomiczna położona w południowej Hiszpanii;


    Andaluzja (hiszp. Andalucía, z arab. Al-Andalus, pierwotna nazwa nawiązywała do Wandalów) – najludniejsza i druga pod względem powierzchni wspólnota autonomiczna położona w południowej Hiszpanii, obejmuje większą część regionu historycznego o tej samej nazwie oraz pasmo górskie na północy Sierra Morena. Graniczy na północy z Estremadurą i Kastylią-La Manchą, na wschodzie Murcją, a na zachodzie z Portugalią.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andaluzyjczyk

    mieszkaniec Andaluzji


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mieszkaniec Andaluzji


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andaluzyjka

    mieszkanka Andaluzji


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mieszkanka Andaluzji


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andaluzyjski

    Andaluzja


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Andaluzją, wywodzący się z Andaluzji

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (2.1) jęz. dialekt andaluzyjski języka hiszpańskiego


    Patrz:Andaluzja

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andaluzyt

    minerał, odmiana polimorficzna krzemianu glinu


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) miner. rzadki minerał należący do grupy krzemianów;


    Andaluzyt – rzadki minerał należący do grupy krzemianów. Jego nazwa pochodzi od Andaluzji (Hiszpania), gdzie po raz pierwszy minerał ten znaleziono (Delamétherie 1798 r.).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andaluzytowy

    związany z andaluzytem


    Źródła:

    SJP.pl

    Andaman

    część nazw wielu wysp w archipelagu Andamany, m.in. Andaman Środkowy, Mały Andaman


    Źródła:

    SJP.pl

    Andamanin

    mieszkaniec Andamanów


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) etn. rdzenny mieszkaniec Andamanów;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andamanka

    mieszkanka Andamanów


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) etn. rdzenna mieszkanka wysp Andamanów;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andamański

    Andamany


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Andamanami, dotyczący Andamanów


    Patrz:Andamany

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andamany

    archipelag leżący na Oceanie Indyjskim pomiędzy Zatoką Bengalską a Morzem Andamańskim


    rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

     (1.1) geogr. archipelag leżący na Oceanie Indyjskim pomiędzy Zatoką Bengalską a Morzem Andamańskim;


    Andamany – archipelag leżący na Oceanie Indyjskim pomiędzy Zatoką Bengalską a Morzem Andamańskim. Wchodzi w skład indyjskiego terytorium związkowego Andamany i Nikobary.

    Archipelag, długości 352 km i szerokości do 51 km, składa się z 576 wysp, z których 26 jest zamieszkanych. Od Nikobarów oddziela je Kanał Dziesiątego Stopnia. Andamany zajmują powierzchnię 6408 km² i zamieszkuje je 314 239 mieszkańców (2001). Stolicą i głównym ośrodkiem jest Port Blair.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andante

    określenie wykonawcze: umiarkowanie


    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) muz. umiarkowanie wolno wykonana część utworu, szybsza niż adadżio

     (1.2) muz. utwór wykonany w umiarkowanie wolnym tempie

    przymiotnik

     (2.1) muz. umiarkowanie wolny

    przysłówek

     (3.1) muz. umiarkowanie wolno


    Tempo (agogika) – jeden z elementów dzieła muzycznego, oznaczający, jak szybko utwór ma być wykonany.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andantino

    określenie wykonawcze: nieco szybciej niż andante


    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) muz. część utworu nieco szybsza niż andante

     (1.2) muz. utwór wykonany nieco szybciej niż andante

    przymiotnik

     (2.1) muz. nieco szybszy niż andante

    przysłówek

     (3.1) muz. nieco szybciej niż andante


    Tempo (agogika) – jeden z elementów dzieła muzycznego, oznaczający, jak szybko utwór ma być wykonany.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andegawen

    członek dynastii wywodzącej się od hrabiów i książąt andegaweńskich


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) hist. monarcha wywodzący się z dynastii andegaweńskiej


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andegaweńczyk

    mieszkaniec Andegawenii


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mieszkaniec Andegawenii


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andegaweni

    dynastia wywodząca się od hrabiów i książąt andegaweńskich; Andegawenowie


    Andegawenowie (fr. d’Anjou) – nazwą tą określa się kilka rodów rządzących w Hrabstwie Andegawenii (fr. Anjou), krainie w zachodniej Francji. Pierwsi Andegawenowie byli hrabiami Andegawenii od czasów karolińskich, zwie się ich także Ingelgerami od protoplasty rodu – Ingelgera. Druga dynastia andegaweńska była spokrewniona z pierwszą, ale zwana jest także od pewnego momentu Plantagenetami. Pozostałe rody andegaweńskie były młodszymi liniami królewskiego rodu Francji – Kapetyngów.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andegawenia

    kraina historyczna we Francji


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. hist. kraina historyczna w zachodniej Francji, w dorzeczu dolnej Loary;


    Andegawenia (fr. Anjou, łac. Andegavia) – kraina historyczna w zachodniej Francji, w dorzeczu dolnej Loary.

    W okresie rzymskim była zamieszkiwana przez galijskie plemiona Andekawów. W X wieku była hrabstwem francuskim. W 1154 przeszła w posiadanie Plantagenetów. W 1205 została odzyskana dla Francji przez Filipa II Augusta. Od 1360 znajdowała się jako księstwo w rękach dynastii Andegawenów neapolitańskich. W 1487 została ostatecznie włączona do Francji.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andegawenka

    mieszkanka Andegawenii


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mieszkanka Andegawenii


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andegawenowie

    dynastia wywodząca się od hrabiów i książąt andegaweńskich; Andegaweni


    Andegawenowie (fr. d’Anjou) – nazwą tą określa się kilka rodów rządzących w Hrabstwie Andegawenii (fr. Anjou), krainie w zachodniej Francji. Pierwsi Andegawenowie byli hrabiami Andegawenii od czasów karolińskich, zwie się ich także Ingelgerami od protoplasty rodu – Ingelgera. Druga dynastia andegaweńska była spokrewniona z pierwszą, ale zwana jest także od pewnego momentu Plantagenetami. Pozostałe rody andegaweńskie były młodszymi liniami królewskiego rodu Francji – Kapetyngów.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andegaweński

    przymiotnik od: Andegawenia


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Andegawenią, dotyczący Andegawenii

     (1.2) związany z Andegawenami (dynastią)


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anderlecht

    miasto w Belgii


    Anderlecht – miasto i gmina w Belgii, jedna z 19 w dwujęzycznym Regionie Stołecznym Brukseli, w Okręgu Stołecznym Brukseli, połączona z resztą Brukseli 5. linią metra.

    W miejscowości jest kilka historycznie i architektonicznie wyodrębnionych dzielnic, jedną z najciekawszych jest dzielnica zwana La Roue (Het Rad). Inne dzielnice w mieście: Veeweyde (Veeweide), Cureghem (Kuregem), Scheut, Neerpede. Do miasta należy również wieś Moortebeek.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anderman

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Anders

    nazwisko


    • Anders – polski projekt bojowego wozu piechoty
    • Anders – polski projekt czołgu podstawowego
    • Anna Maria Anders (ur. 1950) – polska polityk i działaczka polonijna. Córka gen. Władysława Andersa
    • Günther Anders (1902-1992) – niemiecki filozof
    • Henryk Anders (1913-1993) – polski muzykolog
    • Irena Renata Anders (1920-2010) – polska artystka, działaczka polonijna. Druga żona gen. Władysława Andersa
    • Karol Anders (1893-1971) – dowborczyk, pułkownik kawalerii Wojska Polskiego
    • Peter Anders (1908-1954) – niemiecki śpiewak operowy
    • Tadeusz Anders (1902-1995) – oficer artylerii w służbie stałej Wojska Polskiego, pułkownik w Polskich Siłach Zbrojnych.
    • Thomas Anders (ur. 1963) – niemiecki piosenkarz, kompozytor i producent muzyczny, członek duetu Modern Talking
    • Władysław Anders (1892-1970) – generał broni Wojska Polskiego, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych w latach 1944-1945

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andersen

    nazwisko


    Piąte pod względem popularności duńskie nazwisko:

    • Alf Andersen (1906–1975) – norweski skoczek narciarski, mistrz olimpijski
    • Arild Andersen (1945–) – norweski muzyk jazzowy
    • Astrid Hjertenæs Andersen (1915–1985) – norweska poetka i tłumaczka
    • Benny Andersen – pisarz duński
    • Brian Andersen (1971–) – duński żużlowiec
    • Dorothy Hansine Andersen (1901–1963) – amerykańska pediatra
    • Elmer Andersen (1909–2004) – polityk USA
    • Flemming Andersen (1968–) – duński rysownik
    • Geir Andersen – skoczek narciarski
    • Hans Christian Andersen (1805–1875) – baśniopisarz duński
    • Hans Niklas Andersen (1980–) – duński żużlowiec
    • Henrik Andersen (1965–) – były duński piłkarz
    • Jon Andersen (1972–) – amerykański sportowiec
    • Lale Andersen, właściwie Liselotte Bunnenberg lub Liese-Lotte Helene Berta Bunnenberg (1905–1972) – niemiecka piosenkarka kabaretowa
    • Martin Andersen Nexø, właściwie Martin Andersen (1869–1954) – pisarz duński
    • Michael Andersen (1974–) – duński koszykarz
    • Ole Krogh Andersen – chemik
    • Reidar Andersen – rekordzista wielkiej krokwi
    • Stephan Andersen – piłkarz klubu Charlton Athletic
    • Trond Andersen (1975–) – piłkarz norweski
    • Tryggve Andersen (1866–1920) – pisarz norweski
    • Vita Andersen (1944–) – pisarka duńska

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andersenowski

    taki jak u Andersena, charakterystyczny dla Andersena


    Źródła:

    SJP.pl

    Anderson

    nazwisko


    • Anderson – szkocki klan nizinny
    • Anderson – polski herb szlachecki z indygenatu

    Miejscowości w USA:

    • Anderson – miejscowość w stanie Alabama, w hrabstwie Lauderdale
    • Anderson – miasto w stanie Alaska, w okręgu Denali
    • Anderson – jednostka osadnicza w stanie Dakota Południowa, w hrabstwie Minnehaha
    • Anderson – miasto w stanie Kalifornia, w hrabstwie Shasta
    • Anderson – miasto w stanie Indiana, w hrabstwie Madison
    • Anderson – miasto w stanie Missouri, w hrabstwie McDonald
    • Anderson – jednostka osadnicza w stanie New Jersey, w hrabstwie Warren
    • Anderson – miasto w stanie Karolina Południowa, w hrabstwie Anderson
    • Anderson – miasto w stanie Teksas, w hrabstwie Grimes
    • Anderson – miasto w stanie Wisconsin, w hrabstwie Burnett
    • Anderson – miasto w stanie Wisconsin, w hrabstwie Iron

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andersowiec

    potocznie: żołnierz Armii Polskiej utworzonej w ZSRR pod dowództwem generała Władysława Andersa


    Źródła:

    SJP.pl

    Andersson

    nazwisko


    Osoby o tym nazwisku:

    • Benny Andersson – szwedzki kompozytor i aranżer
    • Björn Andersson – szwedzki piłkarz
    • Björn Andersson – szwedzki żużlowiec
    • Christoffer Andersson – szwedzki piłkarz
    • Johan Gunnar Andersson – szwedzki geolog, archeolog, sinolog
    • Karin Dreijer Andersson – szwedzka wokalistka
    • Karl Johan Andersson – szwedzki podróżnik i badacz Afryki
    • Li Andersson – fińska polityk
    • Magdalena Andersson – szwedzka ekonomistka i polityk
    • Sven Andersson – szwedzki piłkarz i trener
    • Sven Andersson – szwedzki piłkarz
    • Sven Andersson – szwedzki inżynier i kierowca wyścigowy
    • Sven Andersson – szwedzki żużlowiec
    • Ulf Andersson – szwedzki szachista

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andezaur

    roślinożerny dinozaur z infrarzędu zauropodów


    Andezaur (Andesaurus delgadoi) jaszczur andyjski – roślinożerny, czworonożny zauropod z rodziny andezaurów (Andesauridae), spokrewniony z saltazaurem.

    Żył w epoce kredy (ok. 110-95 mln lat temu) na terenach Ameryki Południowej. Długość ciała ok. 15-18 m, masa 7-10 t. Jego szczątki znaleziono w Argentynie (w prowincji Neuquén).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andezyn

    minerał z grupy plagioklazów, glinokrzemian sodu i wapnia


    Andezyn – minerał z gromady krzemianów zaliczany do plagioklazów. Należy do grupy minerałów pospolitych.

    Nazwa pochodzi od Andów, gdzie pospolicie występuje.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andezyt

    drobnoziarnista wulkaniczna skała wylewna


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) geol. obojętna skała magmowa wylewna lub subwulkaniczna;


    Andezyt – obojętna skała wulkaniczna lub subwulkaniczna o strukturze porfirowej.

    W skład andezytu wchodzą: plagioklazy, biotyt, pirokseny i amfibole. Andezyt ma barwę szarą, brunatną, zieloną lub czarną. Andezyty pienińskie mają barwy białe do jasnoszarych, z czarnymi kryształkami amfiboli.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andezytowy

    związany z andezytem


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) miner. związany z andezytem, dotyczący andezytu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andiżan

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

     (1.1) geogr. adm. miasto we wschodnim Uzbekistanie, w Kotlinie Fergańskiej, przy granicy z Kirgistanem, siedziba administracyjna wilajetu;


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andiżański

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Andiżanem, dotyczący Andiżanu


    Źródła:

    Wiktionary

    Andoma

    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. rzeka w obwodzie wołogodzkim Rosji, uchodząca do jeziora Onega


    Źródła:

    Wiktionary

    Andomski

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Andomą, dotyczący Andomy


    Źródła:

    Wiktionary

    Andoniedźwiedź

    andoniedźwiedź okularowy - gatunek niedźwiedzia; niedźwiedź andyjski, niedźwiedź okularowy


    rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

     (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Tremarctos|Gervais|ref=tak., rodzaj drapieżnych ssaków z rodziny niedźwiedziowatych występujących w Ameryce Południowej;

     (1.2) zool. niedźwiedź z rodzaju andoniedźwiedzi (1.1)


    Andoniedźwiedź (Tremarctos) – rodzaj ssaków z rodziny niedźwiedziowatych (Ursidae).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andonik

    imię męskie


    Andronik – imię męskie pochodzenia greckiego. Pochodzi od starogreckiego imienia Andronikos (gr. Ανδρόνικος) wywodzącego się od słów andros (człowiek) i nike (zwycięstwo), które w złożeniu znaczą „zwycięzca”.

    Andronik imieniny obchodzi 30 maja i 11 października.

    Andronik w innych językach:

    • rosyjski — Андроник, Андрон, Ондрон.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andora

    państwo w Europie i stolica tegoż państwa


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. polit. niewielkie państwo w Europie między Francją a Hiszpanią;

     (1.2) geogr. stolica państwa Andora (1.1);

     (1.3) geogr. miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Liguria, w prowincji Savona;


    Andora, Księstwo Andory (kat. Principat d’Andorra [prinsiˈpat dənˈdorə]), nazwa historyczna (tradycyjna): Doliny Andory (kat. Les Valls d’Andorra) – małe państwo w południowo-zachodniej Europie, bez dostępu do morza. Leży w Pirenejach, granicząc od północy z Francją, a od południa z Hiszpanią.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andorczyk

    mieszkaniec Andory (miasta)


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) obywatel Andory


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andorka

    mieszkanka Andory (miasta)


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) obywatelka Andory


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andorski

    Andora


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) odnoszący się do Andory (państwa)

     (1.2) odnoszący się do Andory (miasta)


    Patrz:Andora

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andoryt

    minerał, siarczek ołowiu, srebra i antymonu


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) miner. minerał z grupy siarczków, zawiera antymon, ołów, srebro i siarkę;


    Andoryt – minerał klasy siarczków.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andotukan

    rodzaj ptaków z podrodziny tukanów


    rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

     (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Andigena|Gould|ref=tak., ptak z podrodziny tukanów występujący w Ameryce Południowej


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andowiak

    rodzaj gryzoni z rodziny chomikowatych


    Andowiak (Thomasomys) – rodzaj ssaków z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andradyt

    minerał, krzemian wapnia i żelaza, z grupy granatów; jego odmiany barwne to m.in. demantoid (zielona) i melanit (brunatnoczarna)


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) geol. miner. minerał z gromady krzemianów, odmiana granatu;


    Andradyt – minerał z gromady krzemianów, odmiana granatu. Należy do grupy minerałów stosunkowo rzadkich.

    Nazwę nadał mu w 1868 r. James Dwight Dana, na cześć brazylijskiego mineraloga Joségo Bonifáciego de Andrady, który po raz pierwszy opisał ten kamień w 1800 r. Okaz o wartości jubilerskiej został znaleziony po raz pierwszy w 1978 r.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andragog

    osoba zajmująca się andragogiką


    Andragog – osoba, która planuje, organizuje i prowadzi działalność dydaktyczno-wychowawczą lub terapeutyczną dorosłych w różnych placówkach i instytucjach.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andragogiczny

    andragogika


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z andragogiką, dotyczący andragogiki


    Patrz:andragogika

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andragogika

    pedagogika osób dorosłych; w szerszym znaczeniu: dział pedagogiki zajmujący się młodzieżą pracującą i ludźmi dorosłymi


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) eduk. dział pedagogiki zajmujący się kształceniem dorosłych;


    Andragogika (gr. ανηρ, ανδρος – mężczyzna + αγω – prowadzę) – subdyscyplina pedagogiki zajmująca się kształceniem dorosłych. Jest to także nazwa przedmiotu na studiach pedagogicznych, opracowanego przez Radę Główną Nauki i Szkolnictwa oraz Ministerstwo Edukacji Narodowej.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andraszak

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Andraszek

    roślina z rodziny wilczomleczowatych, pochodząca z krain śródziemnomorskich i z Bliskiego Wschodu


    Źródła:

    SJP.pl

    André

    [czytaj: ądRE] francuskie imię męskie


    Osoby:

    • André – brazylijski piłkarz
    • António André – portugalski piłkarz
    • Arnim André – niemiecki aktor
    • Carole André – francuska aktorka
    • Johann André – niemiecki kompozytor i wydawca
    • Johann Anton André – niemiecki kompozytor i wydawca
    • Louis André – francuski kompozytor
    • Maurice André – francuski trębac

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andrea

    imię żeńskie


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) imię|polski|ż. w kilku językach;

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

     (2.1) imię|polski|m.


    Andrea – żeńska forma łacińskiego imienia Andreas, które w języku polskim rozwinęło się w imię Andrzej. Polskim odpowiednikiem tego imienia jest Andrzeja (a także Ondrzeja).

    Z greckiego Andréas - męski, taki jak mężczyzna. O ile podstawą męskiego imienia Andrzej jest grecki wyraz "aner", który może być tłumaczony jako "męski", "przynależny mężczyźnie" (ang.: "manly") to tę formę imienia niektóre angielkojęzyczne źródła próbują tłumaczyć jako "żeński", "przynależny kobiecie" (ang.: "womenly"). Jest to "tłumaczenie" niemające wiele wspólnego z rzeczywistością i wynikające raczej ze zbieżności angielskich wyrazów: "man" (człowiek, mężczyzna) z "woman" (kobieta) niż z oryginalnym źródłosłowem tego imienia.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andrearczyk

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Andreas

    obce imię męskie


    Andreas – bohater mikropowieści Ireneusza Iredyńskiego Manipulacja; postać niezwykle ważna dla rozwoju akcji utworu.

    Jest to młody Szwajcar polskiego pochodzenia. To jedyna osoba, z którą Stefan Pękała miał możliwość nawiązać bliższy kontakt w Zurychu, posługując się językiem polskim.

    Andreas należy do organizacji anarchistyczno-terrorystycznej. Posługując się manipulacją, wplątuje Stefana w kryminalną aferę.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andrej

    obce imię męskie


    Źródła:

    SJP.pl

    Andrejczuk

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Andrespol

    wieś w województwie łódzkim, w powiecie łódzkim wschodnim


    Andrespol – wieś w Polsce, położona w województwie łódzkim, w powiecie łódzkim wschodnim, siedziba gminy Andrespol.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andrespolanin

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mieszkaniec Andrespola


    Źródła:

    Wiktionary

    Andrespolanka

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mieszkanka Andrespola


    Źródła:

    Wiktionary

    Andrespolski

    przymiotnik od: Andrespol (wieś w województwie łódzkim)


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) dotyczący Andrespola


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andrew

    [czytaj: endrju] obce imię męskie


    Miejscowości w USA:

    • Andrew – miasto w stanie Iowa, w hrabstwie Jackson

    Hrabstwa w USA:

    • hrabstwo Andrew (ang. Andrew County) – w stanie Missouri

    Inne:

    • angielski odpowiednik imienia Andrzej
    • Andrew – singel Julii Marcell



    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andrić

    • Dragan Andrić (ur. 1962) – jugosłowiański piłkarz wodny, dwukrotny mistrz olimpijski
    • Ivo Andrić (1892–1975) – jugosłowiański powieściopisarz, nowelista i poeta, laureat Nagrody Nobla
    • Lukša Andrić (ur. 1985) – chorwacki koszykarz
    • Nikola Andrić (1867–1942) – chorwacki pisarz, tłumacz i filozof
    • Sawa, Dragoslav Andrić (1939–1993) – serbski biskup prawosławny
    • Srđan Andrić (ur. 1980) – chorwacki piłkarz
    • Vicko Andrić (1793–1866) – chorwacki architekt

    Źródła:

    Wikipedia

    Andriej

    obce imię męskie


    Źródła:

    SJP.pl

    Andriejew

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Andrij

    ukraińskie imię męskie


    Źródła:

    SJP.pl

    Andriolli

    Michał Elwiro (1836-93), polski rysownik, ilustrator i malarz


    • Francesco Andriolli (1794, Brentonico – 1861, Wilno) – polski artysta, malarz, rzeźbiarz włoskiego pochodzenia, ojciec Michała Elwira
    • Michał Elwiro Andriolli (1836, Wilno – 1893, Nałęczów) – polski rysownik, ilustrator i malarz, przedstawiciel romantyzmu, syn Francesca

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andro-

    przedrostek

     (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z człowiekiem, zwłaszcza z mężczyzną lub z cechami męskimi


    Źródła:

    Wiktionary

    Androcentryzm

    ocenianie świata z męskiego punktu widzenia, zdominowanie kultury i życia codziennego przez mężczyzn


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) stawianie pierwiastka męskiego w centrum uwagi;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Androdiecja

    w biologii: zjawisko występowania u pewnych gatunków roślin osobników z kwiatami męskimi, zawierającymi tylko pręciki, obok osobników z kwiatami obupłciowymi, zawierającymi zarówno pręciki, jak i słupki; androdioecja


    Źródła:

    SJP.pl

    Androdioecja

    w biologii: zjawisko występowania u pewnych gatunków roślin osobników z kwiatami męskimi, zawierającymi tylko pręciki, obok osobników z kwiatami obupłciowymi, zawierającymi zarówno pręciki, jak i słupki; androdiecja


    Źródła:

    SJP.pl

    Androfag

    człowiek, zwykle członek pierwotnego plemienia, jedzący ludzkie mięso; kanibal, ludożerca, ludojad, antropofag


    Źródła:

    SJP.pl

    Androfobia

    chorobliwy lęk przed mężczyznami, wstręt do mężczyzn odczuwany przez kobiety; mizoandryzm, mizoandria, mizandria


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) psych. irracjonalny, chorobliwy lęk przed mężczyznami


    Androfobia – stan anormalnego, irracjonalnego i długotrwałego lęku przed mężczyznami.

    Zaburzenie może mieć źródło w traumatycznym wydarzeniu z przeszłości. Może powstać wskutek obserwacji rodzica cierpiącego na androfobię lub za sprawą kilku powiązanych ze sobą czynników.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Androfobiczny

    przymiotnik od: androfobia


    Źródła:

    SJP.pl

    Androgen

    męski hormon płciowy, od którego zależą rozwój i czynności narządów rozrodczych


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) fizj. hormon płciowy o działaniu maskulinizującym, fizjologicznie występujący u mężczyzn i w małych stężeniach u kobiet;


    • Androgeny – hormony płciowe
    • Androgen, androgyn – symbol jedności przeciwieństw

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Androgeneza

    rozwój nowej rośliny z męskiego gametofitu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Androgeniczny

    androgen; androgenny, androgenowy


    Źródła:

    SJP.pl

    Androgenny

    androgen; androgeniczny, androgenowy


    Źródła:

    SJP.pl

    Androgenowy

    androgen; androgeniczny, androgenny


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z androgenem, dotyczący androgenu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Androginia

    androgynia;
    1. w biologii:
    a) upodobnienie się u ludzi i zwierząt zewnętrznych męskich narządów płciowych do żeńskich; obojnactwo rzekome męskie;
    b) występowanie kwiatów męskich i żeńskich na jednej roślinie;
    2. dwupłciowość (połączenie cech męskich i żeńskich) będąca atrybutem bóstw w wielu religiach i mitologiach; androgynizm


    Androginia, androgynia – połączenie cech męskich i żeńskich:

    • androgynia – w biologii, występowanie u osobników danego gatunku zarówno męskich, jak i żeńskich organów rozrodczych; obupłciowość u roślin, hermafrodytyzm u zwierząt
    • androgynia – w medycynie, obojnactwo rzekome męskie
    • androgynia – w psychologii, występowanie u danej osoby cech psychicznych charakterystycznych zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn
    • androgynia – w kulturze, umyślne zacieranie różnic kulturowych między kobietami a mężczyznami
    • androgynia – w filozofii, termin filozoficzny epoki romantyzmu
    • androgynia – w religii,– atrybut bogów i postaci mitycznych, u których występuje połączenie przeciwieństw, w tym przeciwstawnych płci.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Androginiczność

    androginiczny


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) odprzym. cecha tego, co jest androginiczne; cecha tych, którzy są androginiczni


    Patrz:androginiczny

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Androginiczny

    posiadający równocześnie cechy męskie i kobiece (np. bóstwa androginiczne); androgyniczny


    Źródła:

    SJP.pl

    Androginizm

    Androginia, androgynia – połączenie cech męskich i żeńskich:

    • androgynia – w biologii, występowanie u osobników danego gatunku zarówno męskich, jak i żeńskich organów rozrodczych; obupłciowość u roślin, hermafrodytyzm u zwierząt
    • androgynia – w medycynie, obojnactwo rzekome męskie
    • androgynia – w psychologii, występowanie u danej osoby cech psychicznych charakterystycznych zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn
    • androgynia – w kulturze, umyślne zacieranie różnic kulturowych między kobietami a mężczyznami
    • androgynia – w filozofii, termin filozoficzny epoki romantyzmu
    • androgynia – w religii,– atrybut bogów i postaci mitycznych, u których występuje połączenie przeciwieństw, w tym przeciwstawnych płci.

    Źródła:

    Wikipedia

    Androgyn

    zjawisko dwupłciowości postaci boskich i ludzkich występujące w wielu religiach; hermafrodytyzm, obojnactwo, androginia


    Źródła:

    SJP.pl

    Androgyna

    zjawisko dwupłciowości postaci boskich i ludzkich występujące w wielu religiach; hermafrodytyzm, obojnactwo, androginia


    Źródła:

    SJP.pl

    Androgyne

    występująca w wielu starożytnych mitologiach postać dwupłciowego bóstwa, protoplasty rodzaju ludzkiego


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub żeński

     (1.1) seks. osoba o cechach płciowych mężczyzny i kobiety

     (1.2) mit. postać dwupłciowego bóstwa, protoplasty rodzaju ludzkiego


    Androgyne – postać dwupłciowego bóstwa, protoplasty rodzaju ludzkiego, występująca w wielu starożytnych mitologiach.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Androgynia

    androginia;
    1. w biologii:
    a) upodobnienie się u ludzi i zwierząt zewnętrznych męskich narządów płciowych do żeńskich; obojnactwo rzekome męskie;
    b) występowanie kwiatów męskich i żeńskich na jednej roślinie;
    2. dwupłciowość (połączenie cech męskich i żeńskich) będąca atrybutem bóstw w wielu religiach i mitologiach; androgynizm


    Androgynia (z gr. andros „mężczyzna”, gyne „kobieta”) – występowanie u danej osoby cech psychicznych charakterystycznych zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Androgyniczny

    posiadający równocześnie cechy męskie i kobiece (np. bóstwa androgyniczne); androginiczny


    przymiotnik

     (1.1) biol. psych. posiadający cechy zarówno męskie, jak i żeńskie


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Androgynizm

    dwupłciowość (połączenie cech męskich i żeńskich) będąca atrybutem bóstw w wielu religiach i mitologiach; androgynia


    Androginia, androgynia – połączenie cech męskich i żeńskich:

    • androgynia – w biologii, występowanie u osobników danego gatunku zarówno męskich, jak i żeńskich organów rozrodczych; obupłciowość u roślin, hermafrodytyzm u zwierząt
    • androgynia – w medycynie, obojnactwo rzekome męskie
    • androgynia – w psychologii, występowanie u danej osoby cech psychicznych charakterystycznych zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn
    • androgynia – w kulturze, umyślne zacieranie różnic kulturowych między kobietami a mężczyznami
    • androgynia – w filozofii, termin filozoficzny epoki romantyzmu
    • androgynia – w religii,– atrybut bogów i postaci mitycznych, u których występuje połączenie przeciwieństw, w tym przeciwstawnych płci.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Android

    maszyna o ludzkiej postaci, mogąca wykonywać pewne czynności charakterystyczne dla człowieka


    rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

     (1.1) robot mający postać człowieka;


    • android – humanoidalny robot
    • Android – system operacyjny na urządzenia mobilne
    • Android-x86 – system operacyjny na komputery PC
    • Android SDK – pakiet programistyczny
    • Android: Netrunner – gra karciana z 2012
    • Android – singel TVXQ

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Androidalny

    1. przypominający człowieka, o wyglądzie przypominającym ludzki, np. robot androidalny;
    2. przypominający mężczyznę, o męskich cechach, np. androidalna sylwetka kobiety, androidalny typ otyłości


    Źródła:

    SJP.pl

    Androidka

    android


    Patrz:android

    Źródła:

    SJP.pl

    Androidowy

    przymiotnik

     (1.1) inform. związany z systemem operacyjnym Android, dotyczący tego systemu operacyjnego, z zainstalowanym systemem operacyjnym Android


    Źródła:

    Wiktionary

    Androkefalizm

    przedstawienie postaci zwierzęcej z ludzką głową


    rzeczownik, rodzaj męski

     (1.1) szt. przedstawienie postaci zwierzęcej z ludzką głową


    Androkefalizm (gr. anḗr, andrós ‘mężczyzna’, ‘człowiek’, kephalḗ ‘głowa’) – przedstawienie postaci zwierzęcej z głową ludzką.

    Występował w sztuce starożytnego Egiptu (sfinks), asyryjskiej i perskiej (np. Lamassu), starożytnej Grecji (harpia), Indii i Chin, a także w sztuce koptyjskiej i średniowiecznej Europy.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Androlog

    specjalista w dziedzinie andrologii


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) med. lekarz, specjalista andrologii

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (2.1) med. lekarka, specjalistka andrologii


    Andrologia – dziedzina urologii, endokrynologii zajmująca się fizjologią, fizjopatologią oraz badaniem, diagnozowaniem i leczeniem męskiego układu płciowego ze schorzeń (np. zapalenia, zaburzenia funkcji, ograniczona płodność, nowotwory), wad patologicznych w aspekcie endokrynologicznym, naczyniowym, operacyjnym, a także psychologicznym. W szczególności andrologia skupia się na zaburzeniach rozrodczych.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andrologia

    dział medycyny zajmujący się badaniem budowy męskich narządów płciowych oraz chorób ich dotykających


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. specjalność medyczna zajmująca się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem chorób męskiego układu płciowego;


    Andrologia – dziedzina urologii, endokrynologii zajmująca się fizjologią, fizjopatologią oraz badaniem, diagnozowaniem i leczeniem męskiego układu płciowego ze schorzeń (np. zapalenia, zaburzenia funkcji, ograniczona płodność, nowotwory), wad patologicznych w aspekcie endokrynologicznym, naczyniowym, operacyjnym, a także psychologicznym. W szczególności andrologia skupia się na zaburzeniach rozrodczych.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andrologiczny

    związany z andrologią (np. badanie andrologiczne)


    Źródła:

    SJP.pl

    Andromacha

    w mitologii greckiej: córka króla Teb w Troadzie


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) mitgr. postać z mitów i literatury starogreckiej, córka króla Eetiona, żona Hektora, matka Astyanaksa; archetyp matki i żony cierpiącej jako ofiara wojny;


    Andromacha (gr. Ἀνδρομάχη Andromáchē „mężna w boju”) – w mitologii greckiej córka Eetiona, króla Tebe w Cylicji, żona Hektora. Miała z nim syna Astyanaksa. Po upadku Troi stała się niewolnicą syna Achillesa – Neoptolemosa. Urodziła mu trzech synów: Pergamosa, Pielosa i Molossosa. Wzbudziło to zazdrość żony Neoptolemosa, Hermiony, która zgładziła Molossosa i pozbyła się Andromachy. Historia ta stała się tematem tragedii Eurypidesa Andromacha.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andromeda

    trująca krzewinka z rodziny wrzosowatych o skórzastych, zimotrwałych liściach, dzbaneczkowatych, bladoróżowych kwiatach i drobnych, różowych owocach; modrzewnica


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) mitgr. królewna etiopska, córka Cefeusza i Kasjopei oraz żona Perseusza, po śmierci przeniesiona na firmament jako gwiazdozbiór Andromedy (1.3);

     (1.2) imię|polski|ż.;

     (1.3) astr. gwiazdozbiór nieba północnego, w Polsce widoczny latem, jesienią i zimą;

     (1.4) astr. zob. Galaktyka Andromedy, Wielka Mgławica Andromedy, Wielka Mgławica w Andromedzie.


    • Andromeda (gr. Andromede) – w mitologii greckiej królewna etiopska, córka Cefeusza
    • Andromeda – gwiazdozbiór nieba północnego
    • Andromeda (Galaktyka Andromedy) – galaktyka M31
    • Andromeda – imię żeńskie
    • Andromeda (modrzewnica) – rodzaj roślin z rodziny wrzosowatych
    • Andromeda – dramat Pierre’a Corneille’a wystawiony w sezonie 1649/1650
    • Andromeda – opera włoskiego kompozytora barokowego, Claudia Monteverdiego
    • Andromeda – polski jacht żaglowy
    • Andromeda – serial telewizyjny science-fiction
    • Andromeda – brytyjska grupa muzyczna
    • Andromeda – szwedzka grupa muzyczna
    • Andromeda – przeglądarka internetowa
    • Andromeda – singel Donatana i Edyty Górniak
    • Andromeda – singel Elodie
    • „Andromeda” – nazwy okrętów

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andromedianin

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) sf. przedstawiciel rzekomej cywilizacji pozaziemskiej pochodzącej z Andromedy


    Źródła:

    Wiktionary

    Andromimeza

    występujące u kobiet niezadowolenie z posiadanej płci, upodabnianie się do osoby płci męskiej przez strój, uczesanie, sposób bycia, jednak bez chirurgicznej zmiany narządów płciowych


    Źródła:

    SJP.pl

    Andronikus

    nazwisko


    Andronik – imię męskie pochodzenia greckiego. Pochodzi od starogreckiego imienia Andronikos (gr. Ανδρόνικος) wywodzącego się od słów andros (człowiek) i nike (zwycięstwo), które w złożeniu znaczą „zwycięzca”.

    Andronik imieniny obchodzi 30 maja i 11 października.

    Andronik w innych językach:

    • rosyjski — Андроник, Андрон, Ондрон.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andronowski

    kultura andronowska - kultura archeologiczna epoki brązu


    Andronowski (Syrokomla XV) – polski herb szlachecki, odmiana herbu Syrokomla.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Androny

    przestarzale: słowa nieprawdziwe, niewiarygodne albo pozbawione sensu; głupstwa, brednie, banialuki


    rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

     (1.1) przest. brednie; Gloger.;


    Androny – w jęz. polskim: brednie, głupstwa, opowieści wyssane z palca, bzdury. Używane także jako idiom: pleść androny – opowiadać głupstwa. Pochodzenie tego rzeczownika nie jest pewne.

    W starożytnej Grecji andronitis (także ksenon, ksenones lub oikos) było pomieszczeniem dla mężczyzn, bogato udekorowanym i umeblowanym, gdzie spożywano posiłki i przyjmowano gości. Wchodziło się do niego z dziedzińca, lecz położone było zwykle w izolowanej części domu blisko drzwi wychodzących na ulicę. Pomieszczenie to było przeciwieństwem bardzo prostego pomieszczenia dla kobiet – gynaikonitis, gynaikon.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andropauza

    okres w życiu mężczyzny wywołany wygasaniem czynności hormonalnej jąder; występuje zwykle między 50 a 60 rokiem życia


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) fizj. proces biologiczny u mężczyzn, analogiczny do menopauzy u kobiet, związany z obniżeniem poziomu testosteronu, co może prowadzić do zmian fizycznych, emocjonalnych i seksualnych


    Andropauza (gr. andros „mężczyzna, człowiek”; gr. pausis, łac. pausa „przerwa”) – okres w życiu mężczyzny (najczęściej po 50. roku życia), zapowiadający zbliżające się wejście w okres starości z początkiem wystąpienia szeregu dolegliwości w różnych sferach funkcjonowania jednostki, zarówno somatycznej, psychologicznej, jak i seksualnej o podłożu wielonarządowych zmian w organizmie, w tym zmian hormonalnych, wywołanych starzeniem się.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andropauzalny

    andropauza


    Patrz:andropauza

    Źródła:

    SJP.pl

    Androstendion

    hormon steroidowy powstający w korze nadnerczy i/lub gonadach; najważniejszy prekursor testosteronu i estronu


    Źródła:

    SJP.pl

    Androsteron

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) biochem. męski hormon płciowy


    Androsteron, ADT – organiczny związek chemiczny, męski hormon płciowy należący do androgenów. Jest to produkt przemiany testosteronu, o podobnym, lecz słabszym działaniu fizjologicznym.

    Androsteron był pierwszym męskim hormonem płciowym wyodrębnionym w stanie czystym i scharakteryzowanym. Dokonał tego w 1931 r. Adolf Butenandt, uzyskując 1,4 mg czystego związku z 200 l moczu mężczyzn.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andruchowycz

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Andrucik

    zdrobnienie od: andrut


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) zdrobn. od andrut


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andrukiewicz

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Andrulewicz

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Andrus

    1. żartobliwie: łobuz, psotnik, urwis; łobuziak, nicpoń, ananas;
    2. przestarzale: ulicznik; gawrosz


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) daw. dziś gw-pl|Kraków, Warszawa. łobuziak, psotnik, ulicznik

     (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przybłęda, włóczęga


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andrusiak

    łobuziak, ulicznik, andrus


    Osoby o tym nazwisku:

    • Iwan Andrusiak – ukraiński poeta, pisarz dziecięcy, krytyk literacki i tłumacz
    • Mikołaj Andrusiak – ukraiński i polski historyk, badacz dziejów nowożytnych
    • Wasyl Andrusiak – ukraiński dowódca wojskowy

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andrusiewicz

    nazwisko


    Osoby o tym nazwisku:

    • Ferdynand Andrusiewicz – polski architekt, oficer
    • Kazimierz Andrusiewicz – polski oficer

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andrusowaty

    mający cechy andrusa


    przymiotnik

     (1.1) majacy cechy andrusa


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andrusowski

    andrus


    Patrz:andrus

    Źródła:

    SJP.pl

    Andruszczak

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Andruszkiewicz

    nazwisko


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

     (1.1) polski herb szlachecki, odmiana herbu Mogiła;


    • Andruszkiewicz – herb szlachecki

    Osoby o nazwisku Andruszkiewicz:

    • Adam Andruszkiewicz (ur. 1990) – polski polityk, prezes Młodzieży Wszechpolskiej, poseł na Sejm VIII i IX kadencji
    • Ewa Andruszkiewicz (ur. 1977) – polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna
    • Piotr Andruszkiewicz (1893-1969) – polski oficer
    • Witold Andruszkiewicz (1917-2014) – polski ekonomista, profesor w dziedzinie ekonomiki portów morskich i żeglugi
    • Zbigniew Andruszkiewicz (ur. 1959) – polski wioślarz, olimpijczyk z Moskwy
    • Zenon Andruszkiewicz (1877-1953) – działacz lewicowy, uczestnik rewolucji lutowej i październikowej i wojny domowej w Rosji, komisarz Armii Czerwonej;

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andruszko

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Andruszów

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

     (1.1) geogr. hist. Andruszowo


    Andruszowo (ros. Андрусово, Andrusowo) – wieś (ros. деревня, trb. dieriewnia) w zachodniej Rosji, w obwodzie smoleńskim, w rejonie monastyrszczinskim.

    W 1667 w Andruszowie zawarto rozejm andruszowski, kończący wojnę polsko-rosyjską (1654–1667).


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andruszówka

    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. miasto na Ukrainie w obwodzie żytomierskim, siedziba władz rejonu andruszowskiego;


    Andruszówka (ukr. Андрушівка) – miasto na Ukrainie w obwodzie żytomierskim, siedziba władz rejonu andruszowskiego.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andruszowo

    rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

     (1.1) geogr. wieś w Rosji, w obwodzie smoleńskim, znana z podpisanego w niej w 1667 roku rozejmu;


    Andruszowo (ros. Андрусово, Andrusowo) – wieś (ros. деревня, trb. dieriewnia) w zachodniej Rosji, w obwodzie smoleńskim, w rejonie monastyrszczinskim.

    W 1667 w Andruszowie zawarto rozejm andruszowski, kończący wojnę polsko-rosyjską (1654–1667).


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andruszowski

    rozejm andruszowski - rozejm zawarty 30 stycznia 1667 roku w Andruszowie (obecnie wieś w obwodzie smoleńskim w Federacji Rosyjskiej) pomiędzy Rzeczpospolitą a Rosją na 13 i pół roku


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Andruszowem, dotyczący Andruszowa (hist. Andruszów, współcz. Andruszowo)


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andrut

    wafel, delikatne ciasto w formie bardzo cienkiego płata; służy do sporządzania tzw. przekładańców; zwijany w rurki służy do napełniania masą cukierniczą lub bitą śmietaną


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) kulin. zob. wafel.

     (1.2) kulin. wafle przekładane masą, zwykle śmietankową lub kakaową


    Wafel – rodzaj pieczywa cukierniczego trwałego, wyrób ciastkarski w postaci cienkiego, łamliwego płata – zależnie od przeznaczenia, w formie blatu, rożka, rurki itp. Andruty są to cienkie wafle o kratkowanej fakturze, wypiekane w specjalnych formach. Oblaty to cienkie, okrągłe wafle z wody, mąki pszennej i oleju, wypiekane w specjalnych formach. W szerszym znaczeniu, definicja wafli obejmuje gofry.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andrutowy

    andrut


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z andrutem, dotyczący andruta


    Patrz:andrut

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andrychów

    miasto w Polsce


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

     (1.1) geogr. miasto w Polsce;


    Andrychów (dawniej też Jędr(z)ychów, łac. Andrichovia) – miasto w południowej Polsce, w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim, nad rzeką Wieprzówką, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Andrychów.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andrychowianin

    mieszkaniec Andrychowa


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mieszkaniec Andrychowa


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andrychowianka

    mieszkanka Andrychowa


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mieszkanka Andrychowa


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andrychowski

    przymiotnik od miasta: Andrychów


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Andrychowem, dotyczący Andrychowa


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andrycz

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Andrysiak

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Andryszczak

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Andryszczyk

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Andryszkiewicz

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Andrzej

    imię męskie


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

     (1.1) imię|polski|m.;


    Andrzej – imię męskie pochodzenia greckiego. Pochodzi od greckiego imienia Andréas, którego rdzeń andr- nawiązuje do znaczenia: „człowiek, mężczyzna, taki jak mężczyzna” (inne źródło tłumaczy go jako „dzielny, mężny”). To greckie imię Andréas nosił jeden z apostołów, brat Szymona Piotra. Imię występuje także w Biblii. W języku polskim przybrał formę Andrzej.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andrzeja

    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) imię|polski|ż.;


    Andrzeja, Ondrzeja, Anda – polskie imię żeńskie pochodzące od imienia męskiego Andrzej. Dzisiaj raczej rzadko spotykane (według materiałów Instytutu Języka Polskiego PAN w roku 1998 imię to nosiło 78 mieszkanek Polski). Imię było bardziej popularne w średniowieczu.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andrzejak

    nazwisko


    • Andrzejak – polskie nazwisko.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andrzejczak

    nazwisko


    • Andrzejczak – polskie nazwisko

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andrzejczuk

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Andrzejczyk

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Andrzejek

    1. wieczór 29 listopada poprzedzający dzień św. Andrzeja, kiedy tradycyjnie urządza się zabawy;
    2. wieczorna zabawa w wigilię św. Andrzeja (29 listopada), połączona z wykonywaniem wróżb


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

     (1.1) zdrobn. Andrzej


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andrzejewianin

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mieszkaniec Andrzejewa


    Źródła:

    Wiktionary

    Andrzejewianka

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mieszkanka Andrzejewa


    Źródła:

    Wiktionary

    Andrzejewicz

    nazwisko


    Andrzejewicz (Andrejewicz), polski herb szlachecki, odmiana herbu Giejsz.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andrzejewo

    1. nazwa kilku wsi w Polsce;
    2. miasteczko na Litwie


    • Andrzejewo – wieś w województwie mazowieckim, w powiecie ostrowskim, w gminie Andrzejewo
    • Andrzejewo – osada leśna w województwie podlaskim, w powiecie augustowskim, w gminie Sztabin
    • Andrzejewo – kolonia w województwie podlaskim, w powiecie sokólskim, w gminie Sidra
    • Andrzejewo – wieś w województwie podlaskim, w powiecie suwalskim, w gminie Szypliszki
    • Andrzejewo – miasteczko na Litwie
    • Andrzejewo – dawny folwark na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie oszmiańskim, w sielsowiecie Holszany.
    • Andrzejewo – gmina wiejska w województwie mazowieckim, w powiecie ostrowskim
    • Andrzejewo – dawna gmina wiejska
    • Andrzejewo – dawna gromada z siedzibą w Andrzejewie

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andrzejewski

    Andrzejewo


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) dotyczący Andrzejewa


    • Andrzejewski – polskie nazwisko

    Patrz:Andrzejewo

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andrzejki

    1. wieczór 29 listopada poprzedzający dzień św. Andrzeja, kiedy tradycyjnie urządza się zabawy;
    2. wieczorna zabawa w wigilię św. Andrzeja (29 listopada), połączona z wykonywaniem wróżb


    rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

     (1.1) wieczór 29 listopada, w wigilię dnia św. Andrzeja

     (1.2) etn. ezot. tradycyjna zabawa połączona z wróżbami odbywająca się w wieczór andrzejkowy, w której dawniej brały udział tylko panny;


    Andrzejki – wieczór wróżb odprawianych w nocy z 29 na 30 listopada, w wigilię świętego Andrzeja, patrona Szkocji, Grecji i Rosji. Pierwsza polska wzmianka literacka o nim pojawiła się w 1557 roku za sprawą Marcina Bielskiego.

    Dzień ten przypada na końcu lub na początku roku liturgicznego. Andrzejki są specjalną okazją do zorganizowania ostatnich hucznych zabaw przed rozpoczynającym się adwentem.

    W Szkocji obchodzony 30 listopada dzień świętego Andrzeja jest świętem narodowym.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andrzejkować

    potocznie: uczestniczyć w andrzejkach


    Źródła:

    SJP.pl

    Andrzejkowie

    Andrzejek z małżonką


    Źródła:

    SJP.pl

    Andrzejkowy

    dotyczący andrzejek (wieczoru w przeddzień imienin Andrzeja)


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z andrzejkami, dotyczący andrzejek


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andrzejostwo

    Andrzej z małżonką; Andrzejowie


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, liczba mnoga

     (1.1) rzad. Andrzej z żoną


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andrzejowianin

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mieszkaniec Andrzejowa


    Źródła:

    Wiktionary

    Andrzejowianka

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mieszkanka Andrzejowa


    Źródła:

    Wiktionary

    Andrzejowie

    Andrzej z małżonką; Andrzejostwo


    Źródła:

    SJP.pl

    Andrzejówka

    wieś w Polsce


    Miejscowości i ich części w Polsce

    Wg TERYT jest ich 7, w tym 4 podstawowe
    • Andrzejówka – wieś w woj. lubelskim, w pow. biłgorajskim, w gminie Biłgoraj
    • Andrzejówka – wieś w woj. lubelskim, w pow. hrubieszowskim, w gminie Mircze
    • Andrzejówka – część wsi Gronówek w woj. łódzkim, w pow. sieradzkim, w gminie Złoczew
    • Andrzejówka – wieś w woj. małopolskim, w pow. nowosądeckim, w gminie Muszyna
    • Andrzejówka – część wsi Łukówiec w woj. mazowieckim, pow. garwolińskim, w gminie Parysów
    • Andrzejówka – wieś w woj. mazowieckim, w pow. zwoleńskim, w gminie Policzna
    • Andrzejówka – przysiółek wsi Ciecierze w woj. świętokrzyskim, pow. kieleckim, w gminie Chmielnik

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andrzejowski

    nazwisko


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) dotyczący Andrzejowa


    Andrzejowski (Prus I odmiana Andrzejowski, Andrzejewski) – polski herb szlachecki, odmiana herbu Prus.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andrzejowy

    przymiotnik dzierżawczy - należący do Andrzeja lub z nim związany


    przymiotnik dzierżawczy

     (1.1) przest. gwara. należący do Andrzeja


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andrzejuk

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Andy

    góry w Ameryce Południowej


    rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

     (1.1) geogr. góry w Ameryce Południowej;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andyjski

    Andy


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Andami, dotyczący Andów


    Patrz:Andy

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Andynista

    osoba uprawiająca wspinaczkę wysokogórską w Andach


    Źródła:

    SJP.pl

    Andynistka

    andynista


    Patrz:andynista

    Źródła:

    SJP.pl

    Andynizm

    uprawianie wspinaczki wysokogórskiej w Andach


    Źródła:

    SJP.pl

    Andżelika

    imię żeńskie


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) imię|polski|ż.;


    Angelika – imię żeńskie pochodzenia łacińskiego, w języku łacińskim oznacza „anielica”, „posłanka”.

    W ostatnich czasach zapis imienia Angelika bywa spolszczany i występuje w formie Andżelika lub nawet Andrzelika. Ta ostatnia pisownia jest niepoprawna i ma negatywną opinię Rady Języka Polskiego.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andżelina

    imię żeńskie


    Angelina – forma pochodna imion Aniela, Angela.

    W Polsce do lat 20. XX wieku imię Angelina nadano 8 razy. Imię zyskało popularność od lat 80. XX wieku pod wpływem filmu i telewizji. W 1994 zarejestrowano 1581 kobiet o tym imieniu. W styczniu 2025 r. w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, wykazano 4508 kobiet o imieniu Angelina nadanym jako imię pierwsze, 404 zarejestrowane jako Andżelina a także 88 zapisywanych jako Andrzelina.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Andzia

    zdrobnienie od imienia żeńskiego Anna


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) zdrobn. poufała forma imienia Anna


    Andzia (oryg. Antje, 2001) – polsko-niemiecki serial animowany, emitowany od 3 września 2008 roku w Wieczorynce. Zawiera 26 odcinków. Od 1 lipca 2015 emitowany w paśmie Bajkowa TVS na antenie TVS, a od 6 lipca 2015 także na kanale Stopklatka TV.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Andziak

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Andziny

    przymiotnik dzierżawczy - należący do Andzi lub z nią związany


    Źródła:

    SJP.pl

    Anecin

    przymiotnik dzierżawczy - należący do Anety lub z nią związany


    Anecin – osiedle w północno-wschodniej części Warszawy, w dzielnicy Białołęka.

    Osiedle położone jest na terenie, którego centrum stanowi skrzyżowanie ulicy Modlińskiej i Mehoffera (większa część leży po zachodzie Modlińskiej). Miejski System Informacji nie uwzględnia jednak istnienia tego osiedla i jego teren rozdzielony jest osiami ww. ulic na 4 części i włączony w teren osiedli: Nowodwory, Tarchomin, Dąbrówka Szlachecka i Henryków. Natomiast podział na osiedla (i Rady Osiedli) według Urzędu Dzielnicy Białołęka uwzględnia istnienie tego osiedla jednak identyfikuje pod tą nazwą jedynie tereny Anecina leżące na zachód od ul. Modlińskiej. Na terenie osiedla znajduje się m.in. placówka Domu Opieki Społecznej oraz Sala Królestwa dwóch zborów Świadków Jehowy (Warszawa–Tarchomin i Warszawa–Nowodwory).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aneciny

    przymiotnik dzierżawczy - należący do Anety lub z nią związany


    Źródła:

    SJP.pl

    Aneczka

    zdrobnienie od: Anka


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) zdrobn. poufała forma imienia Anna


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anegdociarka

    anegdociarz


    Patrz:anegdociarz

    Źródła:

    SJP.pl

    Anegdociarski

    mający postać anegdoty, polegający na anegdocie


    Źródła:

    SJP.pl

    Anegdociarstwo

    skłonność do opowiadania anegdot


    Źródła:

    SJP.pl

    Anegdociarz

    1. amator anegdot;
    2. człowiek lubiacy opowiadać anegdoty


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) osoba umiejąca opowiadać anegdoty


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anegdocista

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) osoba opowiadająca anegdoty


    Źródła:

    Wiktionary

    Anegdota

    1. krótkie, zabawne opowiadanie o wydarzeniu z czyjegoś życia
    2. gatunek prozy narracyjnej w literaturze pisanej, a także ustnej


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) krótkie, zabawne opowiadanie o prawdziwym wydarzeniu z czyjegoś życia

     (1.2) liter. gatunek prozy narracyjnej w literaturze pisanej, a także ustnej


    Anegdota (gr. τὸ ἀνέκδοτоν, to anekdoton „nieopublikowane” od ἀν-, an- „nie-” i ἔκδοτος, ékdotos „opublikowane”, z ἐκ-, ek- „na zewnątrz” i δίδωμι, dídōmi „daję”) – krótka forma literacka, zawierająca prawdziwe lub zmyślone opowiadanie o zdarzeniu z życia znanej postaci, żyjącej albo historycznej, lub z życia określonego środowiska czy grupy społecznej.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anegdoteczka

    zdrobnienie od: anegdotka


    Źródła:

    SJP.pl

    Anegdotka

    zdrobnienie od: anegdota


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) zdrobn. od: anegdota


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anegdoty

    1. krótkie, zabawne opowiadanie o wydarzeniu z czyjegoś życia
    2. gatunek prozy narracyjnej w literaturze pisanej, a także ustnej


    Źródła:

    SJP.pl

    Anegdotycznie

    przysłówek

     (1.1) w sposób anegdotyczny


    Źródła:

    Wiktionary

    Anegdotyczność

    anegdotyczny


    Patrz:anegdotyczny

    Źródła:

    SJP.pl

    Anegdotyczny

    anegdota


    przymiotnik jakościowy

     (1.1) posiadający cechy anegdoty


    Patrz:anegdota

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anegdotyzm

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) szt. pojmowanie dzieła od strony anegnotycznej


    Źródła:

    Wiktionary

    Anejakulacja

    Anejakulacja – zaburzenie czynności płciowych polegające na braku wytrysku nasienia u osobników płci męskiej.


    Źródła:

    Wikipedia

    Anekdota

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) przest. anegdota


    Źródła:

    Wiktionary

    Aneks

    1. dodatek, uzupełnienie, załącznik, który stanowi integralną część dzieła lub pisma;
    2. wydzielona część pomieszczenia, wnęka lub małe pomieszczenie przylegające do większego; przybudówka


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) dodatek do publikacji

     (1.2) przylegające do pomieszczenia lub wydzielone z niego mniejsze pomieszczenie

     (1.3) bud. część budynku przylegająca do głównej jego części


    • Aneks – załącznik do określonego dokumentu (np. umowy, aktu, pisma) zawierający związane z nim dodatkowe informacje
    • Aneks – czasopismo
    • Aneks – wydawnictwo książkowe założone 1975 w Londynie
    • Zespół Filmowy Aneks

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aneksik

    zrobniale: aneks


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) zdrobn. od aneks


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aneksja

    przyłączenie siłą przez państwo części lub całości innego państwa


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) polit. zagarnięcie, włączenie siłą do swojego państwa terytorium innego państwa lub jego części;


    Aneksja (łac. annexio – przyłączenie) – zagarnięcie, przyłączenie przez jedno państwo aktem jednostronnym całości lub części terytorium innego państwa, bez zgody tego państwa, najczęściej przy użyciu siły lub w wyniku wygranej wojny. Współcześnie zakazana przez prawo międzynarodowe.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aneksjonistka

    aneksjonista


    Patrz:aneksjonista

    Źródła:

    SJP.pl

    Aneksjonistyczny

    związany z aneksją, wynikający z aneksji (np. polityka aneksjonistyczna, tendencje aneksjonistyczne)


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) polit. związany z aneksjonizmem, aneksjonistami, siłowym powiększaniem obszaru państwa kosztem terytoriów ościennych


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aneksjonizm

    polityka powiększania swojego państwa przez zagarnianie siłą obcych terytoriów; polityka zaborów


    Źródła:

    SJP.pl

    Aneksować

    dołączać, dołączyć aneks (załącznik, dodatek) do jakiegoś dokumentu


    Źródła:

    SJP.pl

    Aneksowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) sporządzanie aneksu do jakiegoś dokumentu


    Źródła:

    Wiktionary

    Aneksowy

    aneks


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z aneksem, dotyczący aneksu


    Patrz:aneks

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aneksyjny

    zaborczy


    przymiotnik

     (1.1) polit. związany z aneksją, zaborem ziem innego państwa


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aneksyna

    białko odwracalnie wiążące jony wapniowe oraz fosfolipidy błony plazmatycznej


    Źródła:

    SJP.pl

    Anektować

    1. dokonywać (dokonać) aneksji, przyłączać (przyłączyć) siłą obce terytoria do własnego państwa;
    2. książkowo: zajmować (zająć) coś, zabierać (zabrać) zwykle bez zgody dotychczasowych użytkowników, np. anektować dom


    czasownik przechodni dwuaspektowy

     (1.1) polit. zagarniać terytorium innego państwa; dokonywać aneksji

     (1.2) książk. zajmować coś, często bez zgody właściciela lub dotychczasowych użytkowników; zagarniać dla siebie


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anektowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) polit. dokonywanie aneksji terytorium innego państwa

     (1.2) samowolne zajmowanie czegoś, zwykle pomieszczeń, lokali, budynków


    Źródła:

    Wiktionary

    Anekumena

    obszar niezamieszkany na stałe przez człowieka i niewykorzystany gospodarczo


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) geogr. obszar nie zamieszkany na stałe i nie wykorzystywany gospodarczo przez człowieka


    Anekumena (z stgr. ἀν- an- „nie, bez” + οἰκουμένη oikoumene „świat zaludniony”) – obszar na kuli ziemskiej trwale i całkowicie niezamieszkany przez człowieka i niewykorzystywany gospodarczo, w przeciwieństwie do ekumeny, czyli terenów stale zamieszkanych i subekumeny – terenów zamieszkanych czasowo.

    Do anekumeny można zaliczyć np. obszary pustynne, obszary polarne oraz szczytowe partie wysokich pasm górskich.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anemia

    chorobowy niedobór czerwonych krwinek i hemoglobiny; niedokrwistość


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. zob. niedokrwistość.;

     (1.2) uczn. ktoś powolny


    Niedokrwistość, anemia (łac. anaemia) – zaburzenie spowodowane przez:

    1. spadek całkowitej liczby czerwonych krwinek (erytropenia) albo
    2. spadek poziomu hemoglobiny w porównaniu do normy przyjętej dla danego wieku i płci albo
    3. spadek zdolności krwi do przenoszenia tlenu.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anemiczka

    kobieta, dziewczyna chora na anemię


    Źródła:

    SJP.pl

    Anemicznie

    przysłówek

     (1.1) w sposób anemiczny


    Źródła:

    Wiktionary

    Anemiczniej

    stopień wyższy od przysłówka: anemicznie


    Źródła:

    SJP.pl

    Anemiczność

    anemiczny


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) odprzym. cecha tego, co jest anemiczne; cecha tych, którzy są anemiczni


    Patrz:anemiczny

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anemiczny

    1. związany z anemią, cierpiący na anemię (np. anemiczne dziecko);
    2. przenośnie: słaby i niepozorny (np. W kącie ogrodu rosły anemiczne krzaczki.)


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) med. dotyczący anemii, właściwy anemii

    przymiotnik jakościowy

     (2.1) przen. niemrawy, słaby, działający powoli, niezdecydowanie


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anemik

    osoba chora na anemię


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) med. człowiek chorujący na anemię

     (1.2) pot. uczn. człowiek słaby fizycznie

     (1.3) uczn. ktoś powolny


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anemizacja

    1. pojawienie się niedokrwistości;
    2. zmniejszenie dopływu krwi do tkanki, niedokrwienie


    Źródła:

    SJP.pl

    Anemo-

    przedrostek

     (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z wiatrem


    Źródła:

    Wiktionary

    Anemochoria

    rozprzestrzenianie nasion, roślin i owoców za pomocą wiatru; wiatrosiewność


    Anemochoria (wiatrosiewność) – jeden ze sposobów rozprzestrzeniania zarodników grzybów oraz zarodników, nasion i owoców u roślin, polegający na roznoszeniu ich przez ruchy powietrza. Wiatrosiewność jest bardzo rozpowszechnionym sposobem rozsiewania, szczególnie wśród roślin rosnących w górach, na stepach, pustyniach, na sawannie i na wyspach. Umożliwia rozprzestrzenianie się grzybów i roślin na duże odległości, nawet setek kilometrów. Odległość na jaką przenoszone są zarodniki i nasiona zależy m.in. od ich ciężaru i stopnia przystosowania do wiatrosiewności.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anemogam

    kwiat zapylany za pośrednictwem wiatru


    Źródła:

    SJP.pl

    Anemogamia

    zapylanie roślin przez wiatr; wiatropylność


    Anemogamia, wiatropylność – zapylenie kwiatów poprzez wiatr przenoszący pyłki. Przykładami roślin zapylanych w ten sposób jest wiele drzew, np. leszczyna, topola, sosny, a także na przykład trawy. U traw pręciki na długich nitkach pręcikowych wystają na zewnątrz kłosa. U wielu roślin wiatropylnych, w tym u większości drzew, kwiaty rozwijają się wcześniej niż liście (proanthia), co zwiększa szanse na zapylenie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anemogamiczny

    podatny na zapylanie przez wiatr


    Źródła:

    SJP.pl

    Anemograf

    przyrząd do mierzenia kierunku i prędkości wiatru z urządzeniem samopiszącym


    Anemograf – elektryczny przyrząd samopiszący służący do ciągłego pomiaru oraz zapisu kierunku i prędkości wiatru.

    Jest połączeniem anemometru i samopisu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anemologia

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) meteorol. nauka o wiatrach


    Źródła:

    Wiktionary

    Anemometr

    1. przyrząd do pomiaru prędkości ruchu gazów i cieczy;
    2. przyrząd do pomiaru siły i kierunku wiatru; wiatromierz


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) techn. meteorol. przyrząd do pomiaru prędkości gazów


    Anemometr – przyrząd służący do mierzenia prędkości ruchu gazów i cieczy. Niektóre anemometry wskazują również kierunek ruchu. Anemometr mierzący prędkość wiatru to wiatromierz.

    Anemometr, który rejestruje graficznie prędkość lub kierunek wiatru, nazywa się anemografem. Obecnie anemografy są coraz częściej wspierane przez komputerowy zapis danych.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anemometria

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) meteorol. pomiar kierunku i prędkości wiatru


    Źródła:

    Wiktionary

    Anemometryczny

    anemometria


    Patrz:anemometria

    Źródła:

    SJP.pl

    Anemon

    roślina zielna o białych lub żółtych kwiatach; zawilec


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) bot. nazwa systematyczna|Anemone|L.|ref=tak., zawilec;

     (1.2) bot. roślina z rodzaju anemonów (1.1)

     (1.3) pot. kwiat rośliny z rodzaju anemonów (1.1)

     (1.4) zool. nazwa systematyczna|Actiniaria|ref=tak., ukwiał;


    Zawilec (Anemone L.) – rodzaj roślin z rodziny jaskrowatych. Jego klasyfikacja jest problematyczna i w zależności od ujęcia obejmuje ok. 64 gatunki lub ok. 150 gatunków. Niezależnie od ujęcia systematycznego rodzaj jest szeroko rozprzestrzeniony niemal na całym świecie, głównie w strefie klimatu chłodnego i arktycznego półkuli północnej, w strefie międzyzwrotnikowej na obszarach górskich. Rośliny te zasiedlają różne siedliska – lasy, zarośla, łąki górskie i suche murawy. W wąskim ujęciu systematycznym rodzaj ten nie ma przedstawicieli we florze Polski (poza uprawianym zawilcem wieńcowym). W szerszym, tradycyjnym, obejmuje cztery gatunki dziko rosnące w Polsce: zawilec gajowy A. nemorosa, narcyzowy A. narcissiflora, wielkokwiatowy A. sylvestris i żółty A. ranunculoides.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anemonina

    trująca substancja występująca w anemonach i jaskrach


    Anemonina – organiczny związek chemiczny z grupy laktonów. Została wyizolowana z jaskra ostrego. Występuje w sasance zwyczajnej (Anemone pulsatilla) i innych jaskrowatych. Ma właściwości drażniące.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anemonowy

    związany z anemonem


    Źródła:

    SJP.pl

    Anemoplankton

    zespół drobnych organizmów roślinnych i zwierzęcych unoszących się biernie w powietrzu; aeroplankton


    Aeroplankton, anemoplankton, plankton powietrzny, plankton eoliczny (gr. aer „powietrze”, planktós „błąkający się”) – ogół organizmów unoszonych ruchami powietrza w atmosferze. Do organizmów takich zaliczane są bakterie, zarodniki grzybów, drobne pajęczaki, owady i inne drobinki organiczne.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anemoskop

    przyrząd służący do określania kierunku wiatru, używany w nawigacji; wiatrowskaz


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) meteorol. przyrząd wskazujący kierunek wiatru


    Wiatrowskaz, anemoskop – proste mechaniczne urządzenie do wskazywania kierunku wiatru:

    • w ogródkach meteorologicznych – w postaci masztu lub wysięgnika z metalową chorągiewką ustawioną w pionie;
    • na lotniskach i przy obiektach przemysłowych – w postaci pasiastego rękawa długości 1,2-5,0 m założonego na obrotową obręcz na maszcie;
    • na budowlach – dekoracyjny element architektoniczny, wykonany z blachy np. w kształcie koguta, chorągiewki, żaglówki lub lecącego ptaka, umieszczony na szczycie hełmu (wieży kościelnej lub ratuszowej) lub dachu budynku jako ruchoma chorągiewka obracająca się na wietrze;
    • w przydomowych ogrodach – jako zabawka-samolot z wirującym na wietrze śmigłem.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anemoskopowy

    przymiotnik od: anemoskop


    Źródła:

    SJP.pl

    Anemostat

    Anemostat – element nawiewny (nawiewnik) lub wywiewny (wywiewnik) do montowania w suficie, jest to zakończenie sieci wentylacyjnej mechanicznej, umożliwiające kształtowanie strugi powietrza nawiewanego w pożądany sposób.

    W zależności od kierunku przepływu powietrza rozróżniamy:

    • anemostaty nawiewne – doprowadzające świeże powietrze do pomieszczenia,
    • anemostaty wywiewne – usuwające powietrze wraz z zanieczyszczeniami (np. zyskami ciepła, wilgoci, nadmiarem CO2).

    Źródła:

    Wikipedia

    Anencefalia

    wada wrodzona, polegająca na niewykształceniu się mózgu u płodu; bezmózgowie


    Bezmózgowie (łac. anencephalia) – letalna (śmiertelna) wada wrodzona o charakterze malformacji, polegająca na braku lub na szczątkowym rozwoju mózgowia, zwykle przebiegającym łącznie z bezczaszkowiem (acrania) czyli niewykształceniem struktur mózgoczaszki. Należy do tzw. dysrafii.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anencefaliczny

    przymiotnik od: anencefalia


    Źródła:

    SJP.pl

    Anepigraf

    dzieło sztuki bez tytułu


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) książk. dzieło nieposiadające tytułu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anergia

    (medycyna)
    1. utrata albo znaczne osłabienie zdolności odpornościowej organizmu, który staje się niezdolny do obrony przed czynnikami chorobotwórczymi;
    2. w psychiatrii: brak inicjatywy, energii życiowej występujący w depresjach psychicznych, nerwicach


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anergiczny

    przymiotnik od: anergia


    Źródła:

    SJP.pl

    Aneroid

    czujnik ciśnieniomierza, np. barometru, w postaci puszki próżniowej, odkształcającej się pod wpływem ciśnienia atmosferycznego


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) techn. sprężynowy barometr próżniowy do pomiaru ciśnienia atmosferycznego


    Aneroid – barometr metalowy. Przyrząd wykorzystywany do pomiaru ciśnienia atmosferycznego, zastępujący barometr rtęciowy.

    Zasadniczą częścią aneroidów jest hermetycznie zamknięta, lekko pofałdowana, metalowa puszka membranowa (w kształcie walca), w której panuje obniżone ciśnienie (tzw. puszka Vidiego). Ciśnienie atmosferyczne próbując zgnieść metalową puszkę, zbliża do siebie jego podstawy (wykonane z elastycznego materiału). Dlatego obie podstawy są przytrzymywane za pomocą umieszczonej na zewnątrz puszki sprężyny równoważącej ciśnienie atmosferyczne. Odkształcenia sprężyny – spowodowane zmiennością ciśnienia atmosferycznego – są przenoszone za pomocą układu dźwigni mechanicznych na wskazówkę.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aneroidowy

    związany z aneroidem


    Źródła:

    SJP.pl

    Anestetyczka

    anestetyk; anestezjolożka


    Źródła:

    SJP.pl

    Anestetyczny

    dotyczący anestezji, powodujący anestezję (np. środki anestetyczne)


    Źródła:

    SJP.pl

    Anestetyk

    środek znieczulający


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) farm. med. środek do znieczulenia ogólnego lub miejscowego;


    Anestetyki, środki znieczulające – leki do znieczulenia ogólnego lub miejscowego. Ich działanie polega na odwracalnym hamowaniu przewodnictwa nerwowego, a w przypadku znieczulenia ogólnego także zmniejszaniu aktywności siatkowo-korowej. Stosowane są wziewnie lub dożylnie podczas operacji, w celu zniesienia bólu, świadomości, odruchów, a także wywołania niepamięci.

    Dziedzina medycyny zajmująca się anestetykami to anestezjologia.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anestetyka

    dział medycyny zajmujący się metodami znieczulenia i reanimacji, opieką nad chorym przed, w trakcie i po operacji; anestezjologia


    Źródła:

    SJP.pl

    Anestetysta

    specjalista w dziedzinie anestetyki; anestezjolog


    Źródła:

    SJP.pl

    Anestezja

    znieczulenie; utrata czucia w całym ciele lub jego części spowodowana podaniem narkozy lub środków znieczulających


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. znieczulenie


    Znieczulenie, anestezja (gr. αν- an- “bez” + αἲσθησις aisthesis “zmysłu”) – zjawisko przerwania przewodzenia impulsów nerwowych aferentnych z komórek receptorowych oraz eferentnych do komórek efektorowych pozwalający na bezpieczne i bezbolesne przeprowadzenie pacjenta przez czas operacji lub innego, potencjalnie bolesnego lub nieprzyjemnego zabiegu medycznego. W przeciwieństwie do analgezji blokuje przewodzenie wszystkich impulsów w obie strony.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anestezjolog

    lekarz specjalizujący się w podawaniu znieczulenia; anestetysta


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) med. lekarz specjalizujący się w anestezjologii;

     (1.2) med. pot. lekarz wykonujący i kontrolujący znieczulenie


    Anestezjolog – lekarz posiadający specjalizację z anestezjologii i intensywnej terapii. Do obowiązków lekarza anestezjologa należą: znieczulanie pacjentów wymagających operacji, leczenie pacjentów oddziału intensywnej terapii, leczenie bólu ostrego i przewlekłego oraz resuscytacja.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anestezjologia

    dział medycyny zajmujący się metodami znieczulania i reanimacji, opieką nad chorym w czasie i po operacji; anestetyka


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. dział medycyny zajmujący się przygotowaniem chorego do operacji, przeprowadzaniem i kontrolą znieczulenia;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anestezjologiczny

    anestezjologia


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) med. związany z anestezjologią lub anestezjologami


    Patrz:anestezjologia

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anestezjolożka

    anestezjolog


    Patrz:anestezjolog

    Źródła:

    SJP.pl

    Anestezyjny

    1. znieczulający;
    2. pozbawiony czucia, znieczulony


    Źródła:

    SJP.pl

    Anestezyna

    syntetyczny środek znieczulający o działaniu miejscowym, stosowany tylko zewnętrznie w formie maści, olejków; benzokaina


    Benzokaina, anestezyna (łac. Benzocainum, Anaesthesinum) – organiczny związek chemiczny, ester kwasu p-aminobenzoesowego (PABA) i etanolu stosowany jako środek znieczulający o działaniu miejscowym.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anestrus

    brak aktywności płciowej u samic ssaków między okresami rui


    Źródła:

    SJP.pl

    Aneta

    imię żeńskie


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) imię|polski|ż.;


    Aneta, Anetta – forma pochodna imienia Anna, powstała jako przeniesienie francuskiego zdrobnienia tego imienia, Anette, do języka polskiego. Pochodzi z języka hebrajskiego. Imię dotarło do Polski w XIX w., wcześniej używano tylko imienia Anna.

    Aneta imieniny obchodzi: 13 czerwca, 16 czerwca, 17 lipca i 26 lipca.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anetka

    zdrobnienie od: Aneta (imię żeńskie)


    Źródła:

    SJP.pl

    Aneto

    Pico de Aneto; najwyższy szczyt Pirenejów w Hiszpanii (3404 m)


    Pico de Aneto lub po prostu Aneto (kat. Pic d’Aneto) – najwyższy szczyt Pirenejów w masywie Maladeta o wysokości 3404 m n.p.m. Znajduje się w Hiszpanii, w prowincji Huesca na północy Aragonii. Ze względu na położenie szczytu jego francuska nazwa – Néthou – wyszła z użycia.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anetol

    eter nienasycony, biała, krystaliczna substancja o zapachu anyżu, otrzymywana z olejków eterycznych; stosowany do aromatyzowania produktów spożywczych, preparatów kosmetycznych, środków leczniczych i napojów alkoholowych


    Anetol, p-metoksypropenylobenzen – organiczny związek chemiczny zbudowany z reszty anizolu podstawionego w pozycji para grupą propylenową; zawiera szkielet styrenu (PhCH=CH
    2
    ). Występuje naturalnie w niektórych roślinach, otrzymywany z olejków eterycznych anyżu i kopru.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anetta

    imię żeńskie


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) imię|polski|ż.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aneuploid

    organizm lub komórka o nieprawidłowej liczbie chromosomów


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aneuploidalność

    występowanie zmiany liczby chromosomów (brak jednego lub pojawienie się dodatkowego)


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aneuploidalny

    o komórce: mający zmienioną liczbę chromosomów


    Źródła:

    SJP.pl

    Aneuploidia

    brak albo nadmiar jednego lub kilku chromosomów w stosunku do liczby podstawowej dla danego gatunku


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aneurofyton

    przedstawiciel rzędu roślin nasiennych z gromady pranagozalążkowych


    Źródła:

    SJP.pl

    Aneurofytonowiec

    przedstawiciel rzędu roślin z podgromady pranagozalążkowych


    Źródła:

    SJP.pl

    Aneurofytony

    rząd roślin nasiennych z gromady pranagozalążkowych; Aneurophytales


    Źródła:

    SJP.pl

    Aneuryna

    tiamina


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aneuryzma

    chorobowe uwypuklenie ściany tętnicy, mające często postać tętniącego guza wypełnionego krwią lub skrzepliną; anewryzm; tętniak


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anewryzm

    tętniak, miejscowe rozszerzenie tętnicy


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) med. przest. zob. tętniak.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anfelcja

    krasnorost dostarczający agaru, występuje w przybrzeżnej strefie Morza Białego i koło Sachalinu


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) bot. nazwa systematyczna|Ahnfeltia|ref=tak., rodzaj krasnorostów rzędu nazwa systematyczna|Gigartinales|ref=tak., mających rozgałęzioną plechaechę przyczepioną do podłoża, występujących na piaszczystym dnie chłodnych mórz północnych; gatunkiem typowym jest anfelcja złożona;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anfinsen

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Ang.

    skrót od: angielski


    skrót

     (1.1) = angielski


    Język angielski, angielszczyzna (ang. English language /'ɪŋglɪʃ 'læŋgwɪʤ/, English) – język z grupy zachodniej rodziny języków germańskich, powszechnie używany w Wielkiej Brytanii, jej terytoriach zależnych oraz w wielu byłych koloniach i dominiach, m.in. Stanach Zjednoczonych, Irlandii, Kanadzie, RPA, Australii i Nowej Zelandii. Pełni funkcję języka oficjalnego bądź półoficjalnego w ponad 60 państwach.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Ang.-Am.

    skrót od: anglo-amerykański; ang.-amer.


    Źródła:

    SJP.pl

    Ang.-Amer.

    skrót od: anglo-amerykański; ang.-am.


    Źródła:

    SJP.pl

    Angara

    rzeka w Azji


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. rzeka w azjatyckiej części Rosji, prawy dopływ Jeniseju, wypływa z jeziora Bajkał;


    Angara (ros. Ангара) – rzeka w azjatyckiej części Rosji, prawy dopływ Jeniseju. Jej długość wynosi 1779 km, a powierzchnia dorzecza 1040 tys. km². Wypływa z jeziora Bajkał, przepływa przez południową część Wyżyny Środkowosyberyjskiej. W środkowym i dolnym biegu tworzy liczne progi. Angara jest jedyną rzeką, która wypływa z Bajkału.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Angaria

    rekwizycja obcych statków dla celów publicznych - stosowano ją w czasie wojny


    Angaria (łac.; gr.: ἀγγαρεία, angareía) była rodzajem systemu pocztowego zaadaptowana przez Rzymian od starożytnych Persów. Według Ksenofonta system perski został ustanowiony przez Cyrusa Wielkiego. Kurierzy konni zostali rozmieszczeni na niektórych etapach wzdłuż głównych dróg imperium, aby przesyłać królewskie depesze nocą i dniem przy każdej pogodzie. System rzymski wziął swoją nazwę od greckiej formy babilońskiego słowa przyjętego w języku perskim na określenie konnych kurierów. W systemie rzymskim zaopatrzenie w konie i ich utrzymanie było obowiązkiem prowincjonalnej ludności. Z wypełnienia takiego obowiązku jedynie cesarz mógł udzielić zwolnienia.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Angarsk

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

     (1.1) geogr. adm. miasto w Rosji w obwodzie irkuckim, nad Angarą;


    Angarsk (ros. Ангaрск) – miasto w Rosji w obwodzie irkuckim, nad Angarą, położone w odległości 5150 km na wschód odMoskwy.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Angarski

    Angara (dopływ Jeniseju)


    przymiotnik

     (1.1) związany z Angarą (rzeką w Rosji)

     (1.2) związany z Angarskiem (miastem w Rosji)


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Angaż

    umowa o pracę; zatrudnienie


    Angaż (fr. engager – zobowiązywać się do czegoś) – określenie dla umowy o pracę, zwłaszcza aktorów.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Angażant

    długi mankiet z koronek, modny od połowy XVII wieku


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) daw. rodzaj mankietu przy kobiecej sukni


    Angażanty (fr. engageantes) – dwu- lub trójwarstwowe mankiety, wykonane z muślinu, gazy lub koronki, występujące we francuskiej modzie kobiecej pod koniec XVII i w ciągu XVIII wieku.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Angażować

    1. zatrudniać kogoś;
    2. zajmować kogoś czymś, nakłaniać do czegoś, wciągać go w to;
    3. poświęcać na coś czas, siły, pieniądze;
    4. angażować się:
    a) włączać się w coś, zajmować się czymś z zapałem;
    b) zatrudniać się gdzieś


    czasownik przechodni niedokonany (dk. zaangażować)

     (1.1) włączać do uczestnictwa

     (1.2) przyjmować do pracy

     (1.3) zajmować czymś, wymuszać uwagę

    czasownik zwrotny niedokonany angażować się (dk. zaangażować się)

     (2.1) włączać się w coś

     (2.2) przyjmować pracę


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Angażowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) odczasownikowy od|angażować.


    Źródła:

    Wiktionary

    Angel

    [czytaj: Andżel] obce imię męskie


    • Angel – imię męskie
    • Angel – wodospad
    • angel – złota moneta angielska, początkowo (XV w.) o wartości 1/3 funta (6 szylingów i 8 pensów)
    • The Angel – dawny pub i hotel w Londynie
    • Angel – dzielnica Londynu
    • Angel – stacja metra londyńskiego
    • Jewgienij Piotrowicz Angel – ukraiński dowódca partyzancki okresu wojny domowej w Rosji

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Angela

    imię żeńskie


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. imię|polski|ż. Aniela


    Angela – imię pochodzi od łacińskiego imienia Angel, które powstało od greckiego słowa ángelos "posłaniec". Imię to też zostało przyswojone w postaci Aniela, od niego powstały też imiona Angelika i Angelina. Jest żeńskim odpowiednikiem imienia Anioł (Angel). W ostatnich czasach zapis imienia Angela bywa spolszczany i występuje w formie Andżela lub nawet Andrzela (część osób błędnie wywodzi jej źródłosłów od imienia męskiego Andrzej). Ta druga wersja jest niepoprawna.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Angeliczny

    1. pełen duchowego piękna;
    2. nawiązujący do aniołów


    Źródła:

    SJP.pl

    Angelika

    1. gatunek rośliny z rodziny selerowatych; litwor, dzięgiel litwor, arcydzięgiel litwor, dzięgiel lekarski;
    2. odmiana lutni o siedemnastu strunach


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) imię|polski|ż.;


    Angelika – imię żeńskie pochodzenia łacińskiego, w języku łacińskim oznacza „anielica”, „posłanka”.

    W ostatnich czasach zapis imienia Angelika bywa spolszczany i występuje w formie Andżelika lub nawet Andrzelika. Ta ostatnia pisownia jest niepoprawna i ma negatywną opinię Rady Języka Polskiego.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Angelina

    imię żeńskie


    Angelina – forma pochodna imion Aniela, Angela.

    W Polsce do lat 20. XX wieku imię Angelina nadano 8 razy. Imię zyskało popularność od lat 80. XX wieku pod wpływem filmu i telewizji. W 1994 zarejestrowano 1581 kobiet o tym imieniu. W styczniu 2025 r. w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, wykazano 4508 kobiet o imieniu Angelina nadanym jako imię pierwsze, 404 zarejestrowane jako Andżelina a także 88 zapisywanych jako Andrzelina.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Angelininy

    przymiotnik dzierżawczy - należący do Angeliny lub z nią związany


    Źródła:

    SJP.pl

    Angelizm

    1. pragnienie niepokalanej czystości;
    2. postawa, która przejawia się w braku akceptacji przykrej rzeczywistości


    Źródła:

    SJP.pl

    Angelolog

    specjalista w dziedzinie angelologii


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) teol. rel. teolog lub religioznawca zajmujący się angeologią


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Angelologia

    1. dział teologii obejmujący naukę o aniołach;
    2. dział demonologii dotyczący dobrych duchów;
    3. ironicznie: pogrążanie się w marzeniach


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) teol. w teologii chrześcijańskiej: nauka o aniołach;

     (1.2) rel. w religioznawstwie: nauka o duchach dobrych, dział demonologii

     (1.3) rel. ogół wierzeń, także ludowych, dotyczących aniołów i ich wpływu na rzeczywistość

     (1.4) żart. rub. bujanie w obłokach


    Angelologia a. Angeologia (gr. αγγελος angelos – posłaniec, anioł oraz λόγος logos – słowo, nauka).

    • w teologii chrześcijańskiej część dogmatyki zajmująca się bytami duchowymi, jakimi są anioły. Za twórcę angelologii uważany jest Pseudo-Dionizy Areopagita.
    • w religioznawstwie dział demonologii zajmujący się duchami dobrymi.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Angelologiczny

    przymiotnik od: angelologia


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) rel. teol. związany z angelologią, dotyczący angelologii


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Angelus

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rel. anioł


    • Angelus – imię męskie
    • Angelus – tytuł polskiego filmu z 2001 roku w reżyserii Lecha Majewskiego
    • Angelus Silesius – śląski poeta religijny doby baroku
    • Angelus de Stargardia – kronikarz i lektor klasztoru w Stargardzie
    • Literacka Nagroda Europy Środkowej „Angelus” – nagroda ufundowana przez miasto Wrocław
    • Angelus Lubelski – nagroda przyznawana w Lublinie
    • Angelus – magazyn religijno-publicystyczny Polsat News
    • Anioł Pański
    • Angelus – kantata na sopran, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną autorstwa Wojciecha Kilara

    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Angeolog

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) teol. rel. teolog lub religioznawca zajmujący się angeologią


    Źródła:

    Wiktionary

    Angeologia

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) teol. w teologii chrześcijańskiej: nauka o aniołach;

     (1.2) rel. w religioznawstwie: nauka o duchach dobrych, dział demonologii

     (1.3) rel. ogół wierzeń, także ludowych, dotyczących aniołów i ich wpływu na rzeczywistość

     (1.4) żart. rub. bujanie w obłokach


    Źródła:

    Wiktionary

    Angeologiczny

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) rel. teol. związany z angeologią, dotyczący angeologii


    Źródła:

    Wiktionary

    Angers

    [czytaj: ążER] miasto we Francji


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

     (1.1) geogr. adm. miasto w zachodniej Francji leżące w Kraju Loary;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Angerski

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Angers, dotyczący Angers


    Źródła:

    Wiktionary

    Angielczyk

    koń rasy angielskiej; anglik, anglez


    Źródła:

    SJP.pl

    Angielka

    1. klacz z rasy koni angielskich pełnej krwi;
    2. rodzaj bułki;
    3. szklaneczka do wódki;
    4. potocznie: partia angielska (rozpoczęcie partii szachów ruchem
    1. c4)


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) kobieta narodowości angielskiej


    Bułka paryska (francuska) – rodzaj pieczywa, długa, bułka pszenna o długości około 30 cm, kształtem i wielkością zbliżona do bochenka chleba. W skład produktu tego typu wchodzą: mąka pszenna, mleko i woda, olej, drożdże piekarnicze, niewielkie ilości soli i cukru. Na skalę przemysłową zamiennikiem mleka bywa serwatka w proszku.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Angielki

    1. klacz z rasy koni angielskich pełnej krwi;
    2. rodzaj bułki;
    3. szklaneczka do wódki;
    4. potocznie: partia angielska (rozpoczęcie partii szachów ruchem
    1. c4)


    Źródła:

    SJP.pl

    Angielski

    związany z Anglią


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) odnoszący się do Anglii; związany z Anglią, z Anglikami

     (1.2) stpol. anielski

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (2.1) jęz. język używany w Wielkiej Brytanii i wielu innych krajach;

     (2.2) pot. jeden z przedmiotów szkolnych


    Język angielski, angielszczyzna (ang. English language /'ɪŋglɪʃ 'læŋgwɪʤ/, English) – język z grupy zachodniej rodziny języków germańskich, powszechnie używany w Wielkiej Brytanii, jej terytoriach zależnych oraz w wielu byłych koloniach i dominiach, m.in. Stanach Zjednoczonych, Irlandii, Kanadzie, RPA, Australii i Nowej Zelandii. Pełni funkcję języka oficjalnego bądź półoficjalnego w ponad 60 państwach.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Angielsko-Polski

    dotyczący Anglii i Polski


    Źródła:

    SJP.pl

    Angielskojęzyczny

    anglojęzyczny;
    1. posługujący się językiem angielskim;
    2. napisany w języku angielskim;
    3. o jakimś terenie: zamieszkany przez ludność posługującą się językiem angielskim


    przymiotnik

     (1.1) zob. anglojęzyczny.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Angielskość

    zespół cech charakterystycznych dla Anglii


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) odprzym. cecha tego, co jest angielskie; cecha tych, którzy są angielscy


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Angielszczyć

    poddawać wpływom angielskim, nadawać cechy angielskie; anglicyzować, anglizować, zangielszczać


    Źródła:

    SJP.pl

    Angielszczyzna

    język angielski


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) jęz. język angielski


    Język angielski, angielszczyzna (ang. English language /'ɪŋglɪʃ 'læŋgwɪʤ/, English) – język z grupy zachodniej rodziny języków germańskich, powszechnie używany w Wielkiej Brytanii, jej terytoriach zależnych oraz w wielu byłych koloniach i dominiach, m.in. Stanach Zjednoczonych, Irlandii, Kanadzie, RPA, Australii i Nowej Zelandii. Pełni funkcję języka oficjalnego bądź półoficjalnego w ponad 60 państwach.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Angina

    ostre zapalenie migdałków podniebiennych i błony śluzowej gardła wywołane przez paciorkowca ropnego (Streptococcus pyogenes)


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. ostre zapalenie migdałków podniebiennych i błony śluzowej gardła;

     (1.2) med. bolesność, bolesny ucisk o różnej etiologii i umiejscowieniu


    Angina (łac. angina, zapalenie gardła) – w najczęstszym rozumieniu ostre zapalenie migdałków podniebiennych i błony śluzowej gardła, wywołane przez bakterie paciorkowce β-hemolizujące z grupy A. Jest chorobą zakaźną przenoszoną drogą kropelkową.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anginka

    1. gatunek rośliny z rodziny bodziszkowatych; anginowiec, pelargonia pachnąca, ruzyndla, geranium, gerania;
    2. zdrobnienie od: angina (choroba)


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anginowiec

    gatunek rośliny z rodziny bodziszkowatych; anginka, pelargonia pachnąca, ruzyndla, geranium, gerania


    Źródła:

    SJP.pl

    Anginowy

    angina


    przymiotnik

     (1.1) med. związany z anginą, spowodowany anginą


    Patrz:angina

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Angio-

    przedrostek

     (1.1) med. pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z układem naczyniowym


    Źródła:

    Wiktionary

    Angiochirurg

    specjalista w dziedzinie angiochirurgii


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) med. zob. chirurg naczyniowy.

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (2.1) med. lekarka - specjalistka w zakresie angiochirurgii


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Angiochirurgia

    Chirurgia naczyniowa, angiochirurgia – dział chirurgii zajmujący się zabiegami operacyjnymi naczyń krwionośnych (tętnic i żył) oraz limfatycznych. Zakres tej specjalizacji obejmuje leczenie operacyjne, wewnątrznaczyniowe i zachowawcze układu naczyniowego, w tym: trombektomię, skleroterapię żył, pomostowanie tętnic, udrożnianie tętnic, sympatektomię, angioplastykę, implantację stentów, embolizację naczyń, leczenie trombolityczne, leczenie stopy cukrzycowej, leczenie obrzęku chłonnego, amputacje u chorych z niedokrwieniem kończyn dolnych, wytwarzanie dostępu naczyniowego dla celów hemodializy.


    Źródła:

    Wikipedia

    Angiochirurgiczny

    przymiotnik od: angiochirurgia


    Źródła:

    SJP.pl

    Angioencefalograficzny

    przymiotnik od: angioencefalografia


    Źródła:

    SJP.pl

    Angiogeneza

    tworzenie się naczyń włosowatych w czasie rozwoju embrionalnego


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) fizj. proces powstawania nowych naczyń włosowatych w czasie życia osobniczego po urodzeniu


    Angiogeneza (gr. angeion = naczynie + genesis = pochodzenie, powstawanie) – proces tworzenia się naczyń włosowatych.

    Zachodzi w rozwoju embrionalnym, może także występować w życiu pozapłodowym (zarówno jako proces fizjologiczny, jak i patologiczny).

    Angiogenezę można zaobserwować podczas:

    • rozwoju zmiany nowotworowej
    • gojenia się rany
    • agregacji płytek krwi
    • regeneracji endometrium
    • regulacji metabolizmu jonów.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Angiograf

    urządzenie do badań obrazowych z wykorzystaniem promieni rentgenowskich i kontrastu


    Źródła:

    SJP.pl

    Angiografia

    metoda badania naczyń krwionośnych polegająca na uwidocznieniu ich na obrazie rentgenowskim poprzez wprowadzenie do ich światła środka kontrastującego


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. rentgenografia fragmentu układu krwionośnego;


    Angiografia lub arteriografia (gr. angeion – naczynie i graphein – zapisać) jest techniką obrazowania medycznego wykorzystywaną do wizualizacji wnętrza naczyń krwionośnych oraz organów ciała, zwracającą szczególną uwagę na tętnice, żyły oraz komory serca. Standardową metodą przeprowadzania badania angiograficznego jest wstrzyknięcie nieprzepuszczalnego dla promieni rentgenowskich środka kontrastowego, a następnie przeprowadzenia obrazowania przy użyciu technik opartych na promieniowaniu rentgenowskim takich jak fluoroskopia.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Angiograficzny

    angiografia


    Patrz:angiografia

    Źródła:

    SJP.pl

    Angiogram

    zdjęcie rentgenowskie układu wieńcowego


    Źródła:

    SJP.pl

    Angiokardiograficzny

    przymiotnik od: angiokardiografia, np. badanie angiokardiograficzne


    Źródła:

    SJP.pl

    Angiolog

    specjalista w dziedzinie angiologii


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) med. lekarz specjalista zajmujący się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem chorób układu naczyniowego i limfatycznego

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (2.1) med. lekarka specjalistka angiologii


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Angiologia

    dział medycyny zajmujący się schorzeniami układu naczyniowego: krwionośnego i limfatycznego


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. nauka o naczyniach krwionośnych;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Angiologiczny

    angiologia


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) med. związany z angiologią


    Patrz:angiologia

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Angioneuroza

    nerwica polegająca na rozstroju czynności układu współczulnego; neuroza naczyniowa


    Źródła:

    SJP.pl

    Angioplastyka

    zabieg leczniczy mający na celu udrożnienie i poszerzenie naczynia krwionośnego; balonikowanie


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. chirurgiczny zabieg leczniczy polegający na poszerzeniu naczyń krwionośnych;


    Angioplastyka – zabieg przezskórny polegający na poszerzeniu naczyń krwionośnych, które zostały zwężone lub zamknięte w wyniku choroby (najczęściej miażdżycy). Wykonuje się angioplastykę tętnic wieńcowych, szyjnych, kończyn, narządów wewnętrznych, czasami również naczyń żylnych.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Angioscyntygrafia

    rodzaj diagnostycznego badania obrazowego, polegającego na dożylnym wstrzyknięciu radiofarmaceutyku oraz analizie jego przepływu w określonych obszarach


    Źródła:

    SJP.pl

    Angiostenoza

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. zwężenie naczyń krwionośnych w wyniku zakrzepu lub zapalenia


    Źródła:

    Wiktionary

    Angiotensyna

    hormon tkankowy występujący w osoczu krwi, powodujący uogólniony skurcz naczyń i podwyższenie ciśnienia krwi


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) biochem. fizj. hormon peptydowy, który odgrywa kluczową rolę w regulacji ciśnienia krwi i gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu


    Angiotensyna – hormon peptydowy wchodzący w skład układu hormonalnego RAA, którego zadaniem jest kontrola stężenia jonów sodowych i potasowych w organizmie. Angiotensyny stymulują wydzielanie mineralokortykosteroidu aldosteronu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Angiotensynogen

    białko wydzielane przez wątrobę; hipertensynogen


    Angiotensynogen – białko wydzielane przez wątrobę, będące prohormonem angiotensyny. Jego biosynteza odbywa się głównie w hepatocytach (w wątrobie), ale także w adipocytach, mózgu, sercu, ścianach naczyń krwionośnych, nerkach i nadnerczach. Kortykosteroidy, estrogeny oraz hormony tarczycy zwiększają jego produkcję w wątrobie. Każdy z narządów produkujących angiotensynogen ma ponadto własny mechanizm regulujący wydzielanie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Angiotomia

    badanie krwi i naczyń limfatycznych ciała ludzkiego


    Źródła:

    SJP.pl

    Angiotonina

    Angiotensyna – hormon peptydowy wchodzący w skład układu hormonalnego RAA, którego zadaniem jest kontrola stężenia jonów sodowych i potasowych w organizmie. Angiotensyny stymulują wydzielanie mineralokortykosteroidu aldosteronu.


    Źródła:

    Wikipedia

    Angklung

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) muz. tradycyjny indonezyjski instrument muzyczny, złożony z pewnej liczby bambusowych rurek przytwierdzonych do bambusowej ramy;


    Angklung – tradycyjny instrument indonezyjski, idiofon bambusowy, używany w obrzędach rytualnych ku czci bogini ryżu i płodności Dewi Sri, związanych z sadzeniem ryżu i żniwami, a także podczas uroczystości związanych z obrzezaniem. Popularny instrument do nauki muzyki w szkołach indonezyjskich.

    W 2010 roku angklung został wpisany na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Angkor

    ruiny stolicy państwa Khmerów


    Angkor – współczesna nazwa stosowana do państwa Khmerów istniejącego w okresie od 802 do 1432 roku, nazywanego również Imperium Angkoru lub Imperium Khmerskim. Nazwa Angkor pochodzi od sanskryckiego słowa nagara – miasto (nagara>nokor>angkor).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Angl

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) hist. etn. członek plemięemienia germańskiego zamieszkującego od V do VI wieku Brytanię;


    Źródła:

    Wiktionary

    Anglaise

    [czytaj: anglEZ] taniec w takcie parzystym, pochodzący z Anglii; muzyka do tego tańca; anglez


    Źródła:

    SJP.pl

    Angledozer

    typ spychacza z ukośnie ustawionym pługiem


    Źródła:

    SJP.pl

    Angler

    nizinna mleczna rasa bydła, wyhodowana na półwyspie Angeln w Niemczech


    Źródła:

    SJP.pl

    Anglez

    dawniej: długi surdut; również długi pukiel włosów


    Anglez - (ang. anglaise angielczyk) to nazwa tańców w takcie parzystym lub czasem trójdzielnym powstałych około XVII-XIX w., rodzaj kontredansa.



    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anglezować

    1. unosić się rytmicznie w siodle podczas jazdy kłusem w celu złagodzenia wstrząsów
    2. przycinać ogon i grzywę konia na sposób angielski; anglizować


    Źródła:

    SJP.pl

    Anglezowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) jeźdz. rytmiczne unoszenie się w siodle podczas jazdy kłusem, aby złagodzić wstrząsy

     (1.2) sposób krótkiego przycinania koniowi ogona i grzywy


    Anglezowanie – rytmiczne unoszenie się jeźdźca z siodła podczas jazdy kłusem na koniu, w takt jego ruchu, w celu zamortyzowania wstrząsów i odciążenia grzbietu końskiego.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anglezyt

    minerał krystaliczny, siarczan ołowiu


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) geol. miner. minerał krystaliczny z grupy siarczanów, kruchy i przezroczysty; siarczan ołowiu wzór chemiczny|PbSO4.


    Anglezyt – rzadki minerał z grupy siarczanów, barytu. Po raz pierwszy znaleziony w kopalni miedzi na wyspie Anglesey, położonej u wybrzeży Walii, stąd nazwa. Wcześniej był znany jako efekt rozkładu galeny. Przeobraża się w cerusyt.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anglezytowy

    związany z anglezytem


    Źródła:

    SJP.pl

    Anglia

    1. część Wielkiej Brytanii;
    2. Nowa Anglia, rejon historyczno-geograficzny w północno-wschodniej części Stanów Zjednoczonych


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. kraina geograficzno-historyczna w Wielkiej Brytanii

     (1.2) pot. geogr. polit. Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej;


    Anglia (ang. England) – część składowa Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. W przeszłości była niezależnym królestwem. Ma granice lądowe z Walią na zachodzie i Szkocją na północy. Kraj jest oblewany przez Morze Celtyckie i Morze Irlandzkie. Od kontynentalnej części Europy oddzielony jest kanałem La Manche i Morzem Północnym. Stolicą Anglii jest Londyn. Panuje w niej król brytyjski Karol III. Populacja kraju to ponad 56 milionów osób (2019), większość z nich mieszka w stolicy i innych aglomeracjach.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anglicki

    dawniej: angielski


    Źródła:

    SJP.pl

    Anglicyzacja

    poddawanie wpływom angielskim, nadawanie czemuś cech typowo angielskich


    Źródła:

    SJP.pl

    Anglicyzm

    wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa wzorowane na języku angielskim albo z niego przejęte


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) jęz. wyraz, zwrot, forma gramatyczna zapożyczona do jakiegoś języka z języka angielskiego;


    Anglicyzm – element językowy zapożyczony z języka angielskiego lub na nim wzorowany.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anglicyzować

    poddawać wpływom angielskim, nadawać cechy angielskie; angielszczyć, anglizować, zangielszczać


    Źródła:

    SJP.pl

    Anglicyzowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) stosowanie anglicyzmów

     (1.2) uleganie wpływom języka i kultury angielskiej


    Źródła:

    Wiktionary

    Anglijka

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) hist. członkini plemięemienia germańskiego zamieszkującego od V do VI wieku Brytanię;


    Źródła:

    Wiktionary

    Anglik

    1. angielski koń pełnej krwi;
    2. w gwarze uczniowskiej: lekcja języka angielskiego;
    3. potocznie: samochód z kierownicą po prawej stronie, przystosowany do ruchu lewostronnego


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mężczyzna narodowości angielskiej

     (1.2) pot. Brytyjczyk


    Anglicy (ang. English people) – naród germański zamieszkujący głównie Wielką Brytanię, zwłaszcza Anglię (ok. 45 mln), posługujący się językiem angielskim z grupy języków germańskich. Poza Zjednoczonym Królestwem mieszkają głównie w Republice Południowej Afryki, Związku Australijskim, Kanadzie i Stanach Zjednoczonych. Anglicy wyznają głównie anglikanizm.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anglikanie

    wyznawca anglikanizmu


    Anglikanizm – jedna z gałęzi chrześcijaństwa, która powstała w okresie reformacji w Anglii w XVI wieku. Anglikanizm uznawany jest za drogę pośrednią pomiędzy tradycją protestancką a katolicką.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anglikanin

    wyznawca anglikanizmu


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) rel. wyznawca anglikanizmu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anglikanizm

    wyznanie chrześcijańskie uznające króla za głowę Kościoła, rozpowszechnione w Anglii; konformizm


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) rel. gałąź chrześcijaństwa łącząca tradycję protestancką z katolicką, powstała w Anglii w XVI w., uznająca króla za zwierzchnika Kościoła;


    Anglikanizm – jedna z gałęzi chrześcijaństwa, która powstała w okresie reformacji w Anglii w XVI wieku. Anglikanizm uznawany jest za drogę pośrednią pomiędzy tradycją protestancką a katolicką.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anglikanka

    wyznawczyni anglikanizmu


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) rel. wyznawczyni anglikanizmu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anglikański

    związany z anglikanizmem (np. wyznanie anglikańskie, liturgia anglikańska)


    przymiotnik

     (1.1) rel. związany z anglikanizmem


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anglista

    znawca anglistyki


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) zaw. jęz. znawca języka, literatury i kultury angielskiej

     (1.2) pot. eduk. nauczyciel języka angielskiego


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anglistka

    anglista


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) nauk. eduk. jęz. znawczyni języka, literatury i kultury angielskiej

     (1.2) eduk. nauczycielka języka angielskiego


    Patrz:anglista

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anglistyczny

    anglistyka


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z anglistyką, dotyczący anglistyki


    Patrz:anglistyka

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anglistyka

    nauka o języku angielskim, literaturze angielskiej


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) nauka o języku i literaturze angielskiej

     (1.2) wydział lub kierunek uniwersytecki obejmujący studia w zakresie anglistyki (1.1)


    Filologia angielska (ang. English studies), in. anglistyka (niem. Anglistik, z fr. anglistique) – filologia języka angielskiego; nauka o języku, literaturze i kulturze krajów angielskiego obszaru językowego; kierunek studiów uniwersyteckich.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anglizować

    1. poddawać wpływom angielskim, nadawać cechy angielskie; angielszczyć, anglicyzować, zangielszczać;
    2. przycinać ogon i grzywę konia na sposób angielski; anglezować


    czasownik

     (1.1) nadawanie komuś lub czemuś cech angielskich


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anglizowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) odczasownikowy od|anglizować.


    Źródła:

    Wiktionary

    Anglo-

    temat słowotwórczy

     (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z Anglią lub językiem angielskim


    Źródła:

    Wiktionary

    Angloarab

    koń wyhodowany z krzyżówki konia angielskiego z koniem czystej krwi arabskiej


    Koń angloarabski (Angloarab) – jedna z ras koni gorącokrwistych, pochodząca od konia angielskiego skrzyżowanego z koniem arabskim. W przypadkach idealnych zachowują pozytywne cechy obu ras. Cechuje je gorący temperament i inteligencja. Konie tej rasy odnoszą ogromne sukcesy w sporcie jeździeckim, ale sprawdzają się także w jeździe rekreacyjnej.

    Symboliczne oznaczenie rasy: „xxoo” („xx” – pełna krew angielska, „oo” – czysta krew arabska).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anglofil

    sympatyk tego, co angielskie


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) książk. miłośnik albo wielbiciel Anglii, Anglików lub angielskości


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anglofilia

    sympatia dla wszystkiego, co angielskie; anglofilizm, anglofilstwo


    Źródła:

    SJP.pl

    Anglofilizm

    sympatia dla wszystkiego, co angielskie; anglofilstwo, anglofilia


    Źródła:

    SJP.pl

    Anglofilka

    sympatyczka tego, co angielskie


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) książk. miłośniczka albo wielbicielka Anglii, Anglików lub angielskości


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anglofilski

    anglofilstwo, anglofilizm


    przymiotnik

     (1.1) związany z anglofilami lub anglofilią, dotyczący anglofilów lub anglofilii


    Patrz:anglofilstwo, anglofilizm

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anglofilsko

    przysłówek

     (1.1) z nastawieniem anglofilskim, w duchu anglofilstwa


    Źródła:

    Wiktionary

    Anglofilskość

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) cecha tego, co anglofilskie


    Źródła:

    Wiktionary

    Anglofilstwo

    sympatia dla wszystkiego, co angielskie; anglofilizm, anglofilia


    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) zamiłowanie i sprzyjanie Anglii, Anglikom lub wszelkim przejawom angielskości


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anglofob

    ktoś mający wrogi stosunek do wszystkiego, co angielskie


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) osoba niechętna do wszystkiego co angielskie


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anglofobia

    niechętny lub wrogi stosunek do wszystkiego, co angielskie


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) niechęć do Anglików i wszystkiego co angielskie


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anglofobka

    kobieta mająca wrogi stosunek do wszystkiego, co angielskie


    Źródła:

    SJP.pl

    Anglofon

    człowiek, którego językiem ojczystym jest angielski


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) książk. osoba mówiąca po angielsku


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anglofonka

    anglofon


    Patrz:anglofon

    Źródła:

    SJP.pl

    Anglojęzyczny

    angielskojęzyczny;
    1. posługujący się językiem angielskim;
    2. napisany w języku angielskim;
    3. o jakimś terenie: zamieszkany przez ludność posługującą się językiem angielskim


    przymiotnik

     (1.1) posługujący się językiem angielskim

     (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem angielskim

     (1.3) spisany, stworzony w języku angielskim


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anglokatolicki

    anglokatolik


    Patrz:anglokatolik

    Źródła:

    SJP.pl

    Anglokatolicyzm

    prokatolicki prąd w Kościele anglikańskim


    Anglokatolicyzm – prąd wewnątrz Kościoła anglikańskiego, zainicjowany przez L. Andrewsa. Skłania się on ku zmienianiu stosunków z Kościołem katolickim poprzez ponowne przyjęcie:

    • pewnych dogmatów;
    • nauczania teologicznego;
    • określonych, właściwych dla Kościoła katolickiego elementów liturgii.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anglokatoliczka

    anglokatolik


    Patrz:anglokatolik

    Źródła:

    SJP.pl

    Anglokatolik

    wyznawca anglokatolicyzmu


    Źródła:

    SJP.pl

    Angloman

    wielbiciel wszystkiego, co angielskie


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) miłośnik i naśladowca wszystkiego, co angielskie


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anglomania

    przesadna sympatia do wszystkiego, co angielskie


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) nadmierna i bezkrytyczna sympatia do osób, przedmiotów, zjawisk związanych z Anglią;


    Anglomania (anglomanie) – objawiająca się w bezgranicznym uwielbieniu wszystkiego co angielskie, zwłaszcza angielskiego ustroju. Była to częsta postawa wśród francuskich les philosophes XVIII wieku. Prym wśród anglomaniaków wiódł Voltaire. Louis de Jaucourt – dobrze znający anglików członek Royal Society był bardziej sceptyczny i nieraz krytykował tą niepatriotyczną postawę.Zjawiskiem tym zajmują się francuscy historycy Claude Bruneteau i Bernard Cottret.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anglomanka

    angloman


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) miłośniczka i naśladowniczka wszystkiego, co angielskie


    Patrz:angloman

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anglonubijski

    koza anglonubijska - brytyjska rasa kóz domowych


    Źródła:

    SJP.pl

    Anglosaksoński

    dawniej: anglosaski


    Źródła:

    SJP.pl

    Anglosas

    1. potomek germańskich plemion Anglów, Sasów i Jutów, które w VI wieku podbiły południową część Wielkiej Brytanii;
    2. Brytyjczyk lub Amerykanin brytyjskiego pochodzenia;
    3. przedstawiciel kultury i tradycji brytyjskiej, przeciwstawianej zwykle kontynentalnej tradycji europejskiej


    Anglosasi (łac. Anglosaxones, ang. Anglo-Saxons) – w historiografii plemiona wywodzące się z terenu obecnych Niemiec i Skandynawii, takie jak Anglowie, Sasi i Jutowie, które (począwszy od V wieku) zasiedliły większą część Wysp Brytyjskich. Anglosasami nazywa się także społeczeństwa wywodzące się od tych plemion. Współczesny język angielski pochodzi od języków, którymi te plemiona posługiwały się 1500 lat temu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anglosasi

    1. germańskie plemiona Anglów, Sasów i Jutów, które w VI wieku podbiły południową część Wielkiej Brytanii;
    2. Anglicy i inne narody angielskiego pochodzenia, zwłaszcza Amerykanie


    Anglosasi (łac. Anglosaxones, ang. Anglo-Saxons) – w historiografii plemiona wywodzące się z terenu obecnych Niemiec i Skandynawii, takie jak Anglowie, Sasi i Jutowie, które (począwszy od V wieku) zasiedliły większą część Wysp Brytyjskich. Anglosasami nazywa się także społeczeństwa wywodzące się od tych plemion. Współczesny język angielski pochodzi od języków, którymi te plemiona posługiwały się 1500 lat temu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anglosaska

    dotyczący Anglosasów, charakterystyczny dla Anglasosasów


    Źródła:

    SJP.pl

    Anglosaski

    dotyczący Anglosasów, charakterystyczny dla Anglasosasów


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) jęz. poprzednik nowoczesnego języka angielskiego;

    przymiotnik

     (2.1) związany z językiem anglosaskim (1.1)

     (2.2) związany z krajami, gdzie mówi się po angielsku (zazwyczaj dotyczy Wielkiej Brytanii, USA, Kanady i Australii)


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anglosaskość

    anglosaski


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) odprzym. cecha tego, co jest anglosaskie; cecha tych, którzy są anglosascy


    Patrz:anglosaski

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anglówa

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) poznań. daw. kopnięcie piłki przednią, zewnętrzną częścią stopy


    Źródła:

    Wiktionary

    Anglowie

    Anglowie (łac. Angli) – lud pochodzenia germańskiego, który w V wieku n.e. najechał wraz z Sasami i Jutami Brytanię.

    Od nich nazwę wzięła Anglia. Po raz pierwszy wspomina o nich Tacyt (II wiek n.e.), mówiąc jako o wyznawcach bogini Nerthus. Według Bedy Czcigodnego pochodzili z prowincji Angeln w Szlezwiku. W wiekach od V do VI zamieszkiwali obszar Nortumbrii, Mercji i wschodnią oraz środkową Anglię.


    Źródła:

    Wikipedia

    Angoba

    polewa ze szlachetnej glinki używana w garncarstwie


    Angoba (fr. engobe), polewa, pobiałka, engoba – delikatna powłoka z białej lub barwionej glinki nakładana na wyrób przed wypaleniem dla uzyskania powierzchni matowej lub lśniącej.

    Uszlachetniona, płynna glinka, którą cienkowarstwowo pokrywa się powierzchnię (czerep) ceramicznego naczynia z gorszego surowca (np. z gliny zanieczyszczonej, gruboziarnistej). Wygładza jego powierzchnię, zmniejsza przesączalność i nadaje jasny koloryt. Zasadniczo nakładane dla ozdoby, angoby najczęściej są żółte, czerwonawe i matowe białe (nazywane pobiałką). Bywają dodatkowo zdobione polichromią lub ryciem (sgraffito), także techniką barbotine lub szkliwione. Angobowanie, znane od czasów przedhistorycznych, występuje we wszystkich kręgach kulturowych.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Angobować

    nakładać angobę na powierzchnię wyrobów ceramicznych


    Źródła:

    SJP.pl

    Angobowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) szt. pokrywanie naczynia warstwą angoby


    Źródła:

    Wiktionary

    Angofrazja

    wada wysławiania się, polegająca na przerywaniu mowy samogłoskami lub dźwiękami nosowymi


    Źródła:

    SJP.pl

    Angoisse

    [czytaj: angłAS] stałe uczucie lęku związane z odpowiedzialnością za własne decyzje


    Angoisse – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Nowa Akwitania, w departamencie Dordogne.

    Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 559 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 24 osób/km² (wśród 2290 gmin Akwitanii Angoisse plasuje się na 670. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 421.).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Angol

    lekceważąco o Angliku; Angol


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) lekcew. Anglik


    Angol (tytuł oryg. The Limey) – amerykański film kryminalny z 1999 roku.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Angola

    lekceważąco o Angliku; Angol


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. polit. państwo w Afryce;


    Angola, Republika Angoli (port. República de Angola) – państwo w południowo-zachodniej Afryce nad Oceanem Atlantyckim, członek Unii Afrykańskiej. Sąsiaduje z Demokratyczną Republiką Konga, Namibią, Kongiem oraz Zambią. W przeszłości była kolonią portugalską. Posiada znaczne zasoby surowców naturalnych, w tym ropy naftowej i diamentów.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Angolański

    1. Angola; angolski, angolijski;
    2. talapoin angolański - gatunek ssaka naczelnego z podrodziny koczkodanów


    Źródła:

    SJP.pl

    Angolczyk

    obywatel Angoli; Angolijczyk


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) obywatel Angoli


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Angolijczyk

    obywatel Angoli; Angolczyk


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) obywatel Angoli


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Angolijka

    obywatelka Angoli; Angolka


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) obywatelka Angoli


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Angolijski

    przymiotnik od: Angola; angolski


    przymiotnik

     (1.1) odnoszący się do Angoli (państwa w Afryce)


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Angolka

    lekceważąco: Angielka; Angolka


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) obywatelka Angoli


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Angolski

    przymiotnik od: Angola; angolijski


    przymiotnik

     (1.1) odnoszący się do Angoli (państwa w Afryce)


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Angor

    wełna ze zwierząt angorskich


    Źródła:

    SJP.pl

    Angora

    wełna ze zwierząt angorskich


    • „Angora” – polski tygodnik
    • Angora – dawna nazwa Ankary
    • Angora – rasa królika
      • Angora – tkanina uzyskiwana z wełny (sierści) królików rasy Angora
    • Angora – rasa kota

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Angorowy

    związany z angorą


    Źródła:

    SJP.pl

    Angorski

    1. odnoszący się do angory (rasy zwierząt), zrobiony z sierści tych zwierząt (np. królik angorski, wełna angorska);
    2. przymiotnik od: Angora


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) dosł. hist. związany z Angorą, dotyczący Angory (współcz. Ankara)

     (1.2) związany z angorą, dotyczący angory


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Angoryzm

    cecha dziedziczna uzyskiwana przez dobór hodowlany, wyrażająca się wzmożeniem wzrostu owłosienia niektórych zwierząt


    Źródła:

    SJP.pl

    Angosciamente

    [czytaj: angosczamente] określenie wykonawcze: lękliwie, niespokojnie


    Źródła:

    SJP.pl

    Angostura

    gorzka i aromatyczna kora południowo-amerykańskiego drzewa, używana dawniej jako lek przeciwszkorbutowy; dziś stosowana głównie do wyrobu gorzkich wódek o tejże nazwie


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) spoż. gorzka, aromatyczna wódka o ciemnoczerwonej lub pomarańczowej barwie produkowana w Trynidadzie i Tobago, używana również jako dodatek do drinków i przyprawa do potraw;

     (1.2) bot. farm. kora z rośliny nazwa systematyczna|Angostura trifoliata|ref=tak. wykorzystywana jako lek przy tropikalnych zaburzeniach żołądkowych i szkorbucie


    • Angostura – gatunek wódki z Trynidadu i Tobago
    • Angostura – miasto w Meksyku
    • Angostura – miasto w Kolumbii

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Angowski

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Angria

    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. hist. kraina historyczna w Niemczech, środkowa część wczesnośredniowiecznego księstwa Saksonii, położona między Ostfalią a Westfalią;


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Angrosista

    przestarzałe: kupiec zajmujący się handlem hurtowym; hurtownik


    Źródła:

    SJP.pl

    Angryst

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) gw-pl|Poznań. agrest

     (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. agrest


    Źródła:

    Wiktionary

    Angst

    stan umysłu wynikający z braku sensu lub celu życia


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) filoz. stan umysłu świadomego bezcelowości i bezsensu życia


    Muzyka

    • Angst – album muzyczny zespołu Lacrimosa
    • Angst – album niemieckiego zespołu industrialnego KMFDM
    • Angst – album Klausa Schulzego

    Kinematografia

    • Angst – film z 1983 roku
    • Angst – film z 2000 roku
    • Angst – anglojęzyczna nazwa filmu La Paura

    Inne

    • Angst – rumuńska sieć supermarketów

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Angstrem

    jednostka długości, 10^(-10) metra


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) fiz. jednostka długości równa jednej dziesięciomiliardowej części metra;


    Angstrem (Å) – jednostka długości równa 10−10 m. Angstrem nie jest w Polsce legalną jednostką miar; nie jest jednostką układu SI.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anguilczyk

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mieszkaniec Anguilli


    Źródła:

    Wiktionary

    Anguilka

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mieszkanka Anguilli


    Źródła:

    Wiktionary

    Anguilla

    terytorium zależne Wielkiej Brytanii w Ameryce Środkowej


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. polit. terytorium zależne Wielkiej Brytanii na Morzu Karaibskim;


    Anguilla [æŋˈɡwɪlə] – terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii na Morzu Karaibskim w archipelagu Wysp Nawietrznych (Małe Antyle). Składa się z wysp Anguilla (88 km²), Sombero (5 km²) oraz kilku mniejszych. Najbliższym obcym terytorium jest oddalona o około 7 km na południe wyspa Sint Maarten/Saint-Martin należąca po części do Francji i Holandii.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anguilski

    Anguilla


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Anguillą, dotyczący Anguilli


    Patrz:Anguilla

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anguria

    rodzaj ogórka, ogórek antylski


    Źródła:

    SJP.pl

    Angus

    szkocka rasa bydła domowego hodowana dla mięsa


    Angus (gael. Aonghas) – jednostka administracyjna (council area) oraz historyczne hrabstwo w Szkocji. Zajmuje powierzchnię 2182 km², a zamieszkana jest przez 116 200 osób (2011). Ośrodkiem administracyjnym jest miasto Forfar.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Angwantibo

    zachodnioafrykańska małpa z rodziny lorisowatych


    Angwantibo (Arctocebus) – rodzaj ssaków naczelnych z podrodziny Perodicticinae w obrębie rodziny lorisowatych (Lorisidae).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anhalcki

    Anhalt


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Anhaltem, dotyczący Anhaltu (krainy w Niemczech)


    Patrz:Anhalt

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anhalt

    kraina historyczna w środkowej części Niemiec


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

     (1.1) hist. geogr. kraina historyczna w środkowej części Niemiec, część dzisiejszego kraju związkowego Saksonia-Anhalt;


    Anhalt – kraina historyczna w środkowej części Niemiec, część dzisiejszego kraju związkowego Saksonia-Anhalt. Obejmuje ziemie po obu stronach środkowej Łaby oraz wschodnie pogórza gór Harz. Głównym miastem jest Dessau-Roßlau (d. Dessau). Od czasów średniowiecza do 1918 r. pod władzą przedstawicieli dynastii askańskiej – potomków Albrechta Niedźwiedzia.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anhedonia

    niezdolność odczuwania przyjemności i radości


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. psych. niezdolność do przeżywania przyjemnych uczuć;


    Anhedonia (fr. anhédonie) – brak lub utrata zdolności odczuwania przyjemności (zarówno zmysłowej, cielesnej, jak i emocjonalnej, intelektualnej czy duchowej) i radości. W tym drugim przypadku chodzić może o bardzo zróżnicowane sytuacje takie jak radość wynikająca ze spotkania z bliskimi, wykonywania ulubionych do tej pory czynności czy ogólną radość życia. Jest jednym z kluczowych objawów pomocnych przy diagnozowaniu depresji. Występuje również (jako objaw negatywny) w przypadku schizofrenii oraz niektórych innych zaburzeń psychicznych.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anheliczny

    taki jak Anhelli (tytułowy bohater poematu Juliusza Słowackiego), odznaczający się najwyższymi wartościami moralnymi; anhelliczny


    Źródła:

    SJP.pl

    Anhelizm

    zespół cech właściwych Anhellemu (bohaterowi poematu Juliusza Słowackiego): łagodne usposobienie, spolegliwość, altruizm, gotowość do poświęceń itp.; anhellizm


    Źródła:

    SJP.pl

    Anhelli

    poemat Juliusza Słowackiego


    Anhelli – poemat Juliusza Słowackiego będący pesymistyczną prognozą przyszłości polskiej emigracji i jej walki o niepodległość Polski. Utwór uznaje się za poetycką replikę na Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego Adama Mickiewicza, do których nawiązuje stylizacją na prozę biblijną.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anhelliczność

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) odprzym. cecha tego, co jest anhelliczne


    Źródła:

    Wiktionary

    Anhelliczny

    taki jak Anhelli (tytułowy bohater poematu Juliusza Słowackiego), odznaczający się najwyższymi wartościami moralnymi; anheliczny


    Źródła:

    SJP.pl

    Anhellizm

    zespół cech właściwych Anhellemu (bohaterowi poematu Juliusza Słowackiego): łagodne usposobienie, spolegliwość, altruizm, gotowość do poświęceń itp.; anhelizm


    Źródła:

    SJP.pl

    Anhuej

    prowincja w Chinach; Anhui


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anhui

    prowincja w Chinach; Anhuej


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anhydraza

    enzym zawierający jon cynku skoordynowany z grupami imidazolowymi trzech reszt histydyny


    Źródła:

    SJP.pl

    Anhydrobioza

    obniżenie aktywności życiowej organizmu wywołane brakiem odpowiedniej ilości wody


    Anabioza (gr. anabíosis ‘ożywianie’), życie utajone – odwracalny, przejściowy stan skrajnego obniżenia aktywności życiowej (tzw. pozornej śmierci) organizmu, będący odpowiedzią na niekorzystne warunki środowiska naturalnego (np. zbyt niska temperatura, niedostatek wody).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anhydron

    nadchloran magnezu


    Nadchloran magnezu, Mg(ClO4)2 (nazwy handlowe: Anhydron, Dehydryt) – nieorganiczny związek chemiczny, sól magnezowa kwasu nadchlorowego. Występuje w postaci kilku hydratów, z których stabilny jest heksahydrat tworzący białe romboedryczne kryształy o współczynniku załamania równym 1,482.

    Stosowany jest głównie jako środek suszący.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anhydronowy

    przymiotnik od: anhydron


    Źródła:

    SJP.pl

    Anhydroza

    brak lub ograniczenie zdolności pocenia się


    Anhydroza (łac. anhidrosis) – znacznie zmniejszone lub całkowicie zanikłe wydzielanie potu. Przeciwnym objawem jest hyperhidrosis. Łagodniejsza forma jest określana jako hypohidrosis.

    Anhidrosis jest zwykle ograniczona i symptomatyczna (wskazuje na występowanie choroby). Gruczoły potowe posiadają unerwienie sympatyczne. Możliwe przyczyny anhydrozy to:

    • zmiany skórne,
    • choroby skóry (poradiacyjne zapalenie skóry, sklerodermia),
    • uszkodzenia nerwów układu sympatycznego (uszkodzenia rdzenia kręgowego, sympathectomia, blokada zwojów sympatycznych; zespół Hornera),
    • cukrzyca,
    • choroby dziedziczne (zespół Fabry’ego, hipohydrotyczna dysplazja ektodermalna, wrodzona obojętność na ból z anhydrozą),
    • choroby psychiczne (histeria).

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anhydryt

    minerał, bezwodny siarczan wapnia


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) miner. minerał, siarczan wapnia (wzór chemiczny|CaSO4.);

     (1.2) geol. monomineralna skała osadowa, zbudowana niemal wyłącznie z anhydrytu (1.1)


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anhydrytowy

    związany z anhydrytem, dotyczący anhydrytu


    Źródła:

    SJP.pl

    Ani

    spójnik lub partykuła


    rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

     (1.1) geogr. hist. stanowisko archeologiczne i ruiny w miejscu dawnego ormiańskiego miasta na wschodzie obecnej Turcji przy granicy z Armenią;


    • ani – spójnik
    • państwo Ani
    • miasto Ani
    • Ani – osada rzymska
    • papirus Ani
      • Aa-ma-cheru
    • ANI – plik kursora animowanego

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Ani-Ani

    związek frazeologiczny

     (1.1) zupełnie nic, zupełnie nie


    Źródła:

    Wiktionary

    Ania

    zdrobnienie od: Anna (imię żeńskie)


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) imię|polski|ż. zdrobn. Anna


    • zdrobnienie imienia kobiecego Anna
    • ania – rodzaj z rodziny storczykowatych
    • Ania – polski serial i film dokumentalny z 2022 roku, reż. Krystian Kuczkowski i Michał Bandurski

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aniana

    imię żeńskie


    Źródła:

    SJP.pl

    Anianiny

    przymiotnik dzierżawczy - należący do Aniany lub z nią związany


    Źródła:

    SJP.pl

    Aniby

    1. nawet by nie
    2. ani by nie


    Źródła:

    SJP.pl

    Aniceciny

    przymiotnik dzierżawczy - należący do Anicety lub z nią związany


    Źródła:

    SJP.pl

    Anicet

    imię męskie


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

     (1.1) imię|polski|m.;


    Anicet – imię męskie pochodzące od Anicetus, zlatynizowanej formy greckiego imienia Aniketos. Wywodzi się ono od słowa oznaczającego „niezwyciężony, niepokonany”. Nosił je jeden z wczesnych papieży, św. Anicet.

    Anicet imieniny obchodzi 23 stycznia, 17 kwietnia i 12 sierpnia.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aniceta

    imię żeńskie


    Aniceta – żeński odpowiednik imienia Anicet, które z kolei jest zlatynizowaną formą greckiego imienia Aniketos (Ἀνίκητος) oznaczającego „niepokonany”. Jego patronem jest m.in. jeden z wczesnych papieży, św. Anicet.

    W innych językach:

    • łacina – Aniceta
    • bułgarski – Aniceta
    • litewski – Ancė.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anicetostwo

    Anicet z małżonką; Anicetowie


    Źródła:

    SJP.pl

    Anicetowie

    Anicet z małżonką; Anicetostwo


    Źródła:

    SJP.pl

    Anicetowy

    przymiotnik dzierżawczy - należący do Aniceta lub z nim związany


    Źródła:

    SJP.pl

    Aniciny

    przymiotnik dzierżawczy - należący do Anity lub z nią związany


    Źródła:

    SJP.pl

    Anidulafungina

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) farm. organiczny związek chemiczny, antybiotyk stosowany w leczeniu grzybic;


    Anidulafungina (łac. anidulafunginum) – organiczny związek chemiczny, antybiotyk przeciwgrzybiczy z nowej grupy echinokandyn, stosowany w leczeniu grzybic układowych.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aniela

    imię żeńskie


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) imię|polski|ż.;


    Aniela – imię żeńskie, które jest spolszczoną formą łacińskiego imienia Angela, pochodzącego od greckiego słowa ángelos „posłaniec”. Imię trafiło do Polski z Włoch prawdopodobnie w XVIII wieku. W świecie chrześcijańskim upowszechniło się jako nawiązanie do aniołów i Anioła Stróża. Jest żeńskim odpowiednikiem imienia Anioł (Angel).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anielak

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Anielątko

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) zdrobn. od: anioł


    Źródła:

    Wiktionary

    Anielcia

    zdrobnienie od: Aniela (imię żeńskie)


    Źródła:

    SJP.pl

    Anieleć

    stawać się podobnym do anioła; szlachetnieć; łagodnieć


    Źródła:

    SJP.pl

    Anielewicz

    nazwisko, np. Mordechaj Anielewicz (pseudonimy: Marian, Malachi) (1919-43), żydowski działacz konspiracyjny podczas II wojny światowej


    Źródła:

    SJP.pl

    Anieli

    przymiotnik

     (1.1) związany z aniołami

     (1.2) na wzór anioła


    Anieli – polski synth popowy zespół muzyczny, działający od 2020 roku. Tworzą go wokalistka Joanna Prykowska i multiinstrumentalista Paweł Krawczyk. W 2022 duet wydał swój debiutancki album studyjny, Blask.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anielica

    o kobiecie łagodnej, dobrej


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) rel. wyimaginowana żeńska forma anioła

     (1.2) przen. kobieta o cechach anioła


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anielicowaty

    podobny do anielicy


    przymiotnik

     (1.1) mający cechy anielicy


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anielin

    przymiotnik dzierżawczy - należący do Anieli lub z nią związany


    W Polsce
    • Anielin – część miasta Karczew
    • Anielin – część miasta Otwock
    • Anielin – osada wsi Strzelewo w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. bydgoskim, w gminie Sicienko
    • Anielin – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Boniewo
    • Anielin – wieś w woj. lubelskim, w pow. kraśnickim, w gminie Annopol
    • Anielin – część wsi Kożuchówka w woj. lubelskim, w pow. łukowskim, w gminie Krzywda
    • Anielin – wieś w woj. lubelskim, w pow. puławskim, w gminie Puławy
    • Anielin – wieś w woj. łódzkim, w pow. kutnowskim, w gminie Łanięta
    • Anielin – wieś w woj. łódzkim, w pow. łaskim, w gminie Łask
    • Anielin – wieś w woj. łódzkim, w pow. opoczyńskim, w gminie Poświętne
    • Anielin – wieś w woj. łódzkim, w pow. radomszczańskim, w gminie Wielgomłyny
    • Anielin – wieś w woj. łódzkim, w pow. wieluńskim, w gminie Konopnica
    • Anielin – wieś w woj. łódzkim, w pow. zgierskim, w gminie Stryków
    • Anielin – kolonia w woj. mazowieckim, w pow. ciechanowskim, w gminie Gołymin-Ośrodek
    • Anielin – wieś w woj. mazowieckim, w pow. gostynińskim, w gminie Gostynin
    • Anielin – wieś w woj. mazowieckim, w pow. grójeckim, w gminie Belsk Duży
    • Anielin – wieś w woj. mazowieckim, w pow. kozienickim, w gminie Garbatka-Letnisko
    • Anielin – wieś w woj. mazowieckim, w pow. kozienickim, w gminie Magnuszew
    • Anielin – wieś w woj. mazowieckim, w pow. płońskim, w gminie Nowe Miasto
    • Anielin – wieś w woj. mazowieckim, w pow. radomskim, w gminie Skaryszew
    • Anielin – osada w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. kętrzyńskim, w gminie Barciany
    • Anielin – część wsi Pępowo w woj. wielkopolskim, w pow. gostyńskim, w gminie Pępowo
    • Anielin – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kaliskim, w gminie Żelazków
    • Anielin – kolonia w woj. wielkopolskim, w pow. złotowskim, w gminie Okonek

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anieliny

    przymiotnik dzierżawczy - należący do Anieli lub z nią związany


    Anieliny – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim, w gminie Sadki.

    Anieliny znajdują się w odległości 8,2 km od Sadek (siedziba gminy).Okupację niemiecką Anielin zakończyło 27 stycznia 1945 roku zajęcie miejscowości przez wojska 47 Armii 1 Frontu Białoruskiego Armii Czerwonej.W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anielka

    zdrobnienie od: Aniela (imię żeńskie)


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) poufała forma żeńskiego imienia Aniela


    Anielka – powieść Bolesława Prusa. Powieść ta po raz pierwszy ukazała się w odcinkach w „Kurierze Warszawskim” (17 IV - 8 VII 1880) pod tytułem Chybiona powieść. Wydanie książkowe w trochę zmienionej wersji ukazało się w 1885 roku.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anielski

    1. odnoszący się do anioła;
    2. przenośnie: doskonały, dobry, łagodny


    przymiotnik

     (1.1) rel. związany z aniołami

     (1.2) przen. na wzór anioła


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anielsko

    przysłówek

     (1.1) odprzym. → anielski


    Źródła:

    Wiktionary

    Anielskość

    anielski


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) odprzymiotnikowy od|anielski.


    Patrz:anielski

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anielstwo

    1. wielka dobroć, nieskazitelność (typowa aniołom)
    2. ogół aniołów


    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) bycie jak anioł, dobrym i pięknym

     (1.2) rub. grupa aniołów


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anihilacja

    1. w fizyce: unicestwianie się cząstek i antycząstek przy spotkaniu;
    2. całkowite zniszczenie


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) zniszczenie, unicestwienie

     (1.2) fiz. proces w którym cząstki i anty-cząstki, podlegają unicestwieniu;


    Anihilacja (z łac. annihilatio – unicestwienie, od nihil – nic) – proces prowadzący do całkowitej destrukcji materii posiadającej masę. W fizyce anihilacją nazywa się oddziaływanie cząstki z odpowiadającą jej antycząstką, podczas którego cząstka i antycząstka zostają zamienione na fotony (zasada zachowania pędu nie dopuszcza możliwości powstania jednego fotonu – zawsze powstają co najmniej dwa) o sumarycznej energii równoważnej masom cząstki i antycząstki, zgodnie ze wzorem Einsteina: E=mc² (zobacz: Szczególna teoria względności).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anihilacyjny

    związany z anihilacją


    Źródła:

    SJP.pl

    Anihilator

    1. w kwantowej teorii pola: operator usuwający stan kwantowy;
    2. w literaturze fantastycznej, grach komputerowych: broń unicestwiająca


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) mat. istniejący dla wybranego elementu x zbiór elementów pewnego pierścienia, które dają zero w wyniku przemnożenia przez element x

     (1.2) sf. futurystyczna broń zdolna do unicestwiania celów


    • anihilator – operator anihilacji w mechanice kwantowej
    • anihilator (teoria pierścieni)
    • Annihilator – kanadyjska grupa muzyczna

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anihilować

    unicestwiać, poddawać całkowitej destrukcji


    Źródła:

    SJP.pl

    Anihilowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) fiz. uleganie procesowi anihilacji


    Źródła:

    Wiktionary

    Anika

    imię żeńskie


    Anika – imię żeńskie, jedna ze zdrobniałych form imienia Anna m.in. w jęz. duńskim i holenderskim.

    Anika imieniny obchodzi razem z Anną, m.in. 26 lipca.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anikoniczny

    unikający wyobrażeń istot żywych z przyczyn religijnych; aikoniczny


    Źródła:

    SJP.pl

    Anikonizm

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) szt. powstrzymywanie się od tworzenia sztuki figuratywnej – ludzi i zwierząt


    Źródła:

    Wiktionary

    Anilacja

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) proces zmiany właściwości materiału poprzez podgrzanie;


    Anilacja – proces zmiany właściwości materiału poprzez podgrzanie. Anilację stosuje się w:

    • metalurgii – w celu zmian własności stopów i metali
    • obróbce szkła – w celu usunięcia naprężeń
    • dozymetrii – w celu usunięcia zmian spowodowanych uszkodzeniami radiacyjnymi, np. w detektorach termoluminescencyjnych

    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anilana

    sztuczne włókno wełnopodobne; także włóczka lub materiał z tego włókna


    Anilana – polska nazwa włókien akrylowych; syntetyczne włókno wełnopodobne z poliakrylonitrylu (90%); używane, często w połączeniu z wełną, do wyrobu dzianin i tkanin.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anilanowy

    związany z anilaną


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z anilaną, dotyczący anilany

     (1.2) wykonany z anilany


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anilina

    oleista ciecz służąca do wyrobu barwników syntetycznych, leków i innych związków; fenyloamina; aminobenzen


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) chem. oleista ciecz trująca;


    Anilina – organiczny związek chemiczny, najprostsza amina aromatyczna.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anilinowy

    związany z aniliną


    Źródła:

    SJP.pl

    Anima

    w teorii Karla Gustawa Junga: autonomiczny archetyp zawarty w zbiorowej nieświadomości człowieka, symbolizujący żeńską część jego natury, odziedziczone zbiorowe wyobrażenie kobiety


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) psych. u Carla Gustava Junga: archetyp kobiecości;


    Anima i animus – archetypy psychiki w psychologii analitycznej Carla Gustava Junga. Element, który jest przeciwieństwem i dopełnieniem persony.Harmonijny rozwój osobowości wymaga obecności obydwu tych pierwiastków i równowagi między nimi.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Animacja

    1. metoda robienia filmów (np. rysunkowych, kukiełkowych) polegająca na wykonywaniu serii zdjęć w różnych fazach ruchu; film zrobiony tą metodą,
    2. poruszanie lalkami w teatrze lalkowym,
    3. tworzenie ruchomych obrazów komputerowych;
    4. obraz powstały w ten sposób


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) rodzaj filmu, tworzonego techniką zdjęć poklatkowych, rejestrującego na pojedynczych klatkach filmu kolejne fazy ruchu;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Animacyjny

    związany z animacją


    Źródła:

    SJP.pl

    Animadwersja

    dawniej: nagana, wyrzut, przestroga; protest


    Źródła:

    SJP.pl

    Animalista

    artysta przedstawiający zwierzęta w sztuce (np. w rzeźbie, malarstwie, fotografii)


    Animalistyka – przedstawienie zwierząt (pasące się bydło, konie, ptactwo domowe) lub scen ze zwierzętami (zwierzyna osaczana przez psy, walki zwierząt i tym podobne), głównie w malarstwie, grafice, rzeźbie i fotografii. Artystę specjalizującego się w tej tematyce nazywa się animalistą.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Animalistka

    animalista


    Patrz:animalista

    Źródła:

    SJP.pl

    Animalistyczny

    odnoszący się do zwierząt jako tematu sztuki, przedstawiający zwierzęta (np. animalistyczny obraz, animalistyczna rzeźba)


    przymiotnik

     (1.1) związany z animalizmem, dotyczący animalizmu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Animalistyka

    przedstawianie zwierząt w sztuce (np. w rzeźbie, malarstwie, fotografii)


    Animalistyka – przedstawienie zwierząt (pasące się bydło, konie, ptactwo domowe) lub scen ze zwierzętami (zwierzyna osaczana przez psy, walki zwierząt i tym podobne), głównie w malarstwie, grafice, rzeźbie i fotografii. Artystę specjalizującego się w tej tematyce nazywa się animalistą.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Animalizacja

    przenośnia polegająca na przypisywaniu cech istot żywych przedmiotom, zjawiskom natury oraz pojęciom abstrakcyjnym, np. nadzieja umarła, komórka mi zdycha, gryzło go sumienie; ożywienie, animizacja


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) liter. jęz. rodzaj metafory; nadawanie cech zwierzęcych rzeczom (w celu ich dynamizacji) lub ludziom (dla zdeprecjonowania wartości ludzkich, podkreślenia elementów biologicznych)


    Animalizacja, inaczej uzwierzęcenie – środek stylistyczny używany w celu nadania rzeczom lub osobom cech zwierzęcych. Przykład: „Moja teściowa szczeka”.

    Środek ten służy deprecjacji, może także pełnić funkcję inwektywy, natomiast animizacja lub personifikacja często służą sublimacji podmiotu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Animalizm

    1. ogół cech właściwych zwierzętom; zwierzęcość;
    2. kult zwierząt (zarówno konkretnych osobników, jak i całych gatunków) wyrastający z przekonania, że są one wcieleniami lub wysłannikami bogów, stanowiący element religii wielu ludów, np. Indii, starożytnego Egiptu; zoolatria


    Animalizm (łac. animal „zwierzę”), inaczej zoolatria (gr. zoo „zwierzę” + lateria „służba”) – zespół wierzeń występujący w religiach pierwotnych, głównie Egiptu i Indii, którego przedmiotem jest kult zwierząt. Wynika on z idei, że pewni bogowie wcielają się w zwierzęta, a jej konsekwencją jest zoomorfizm, czyli praktyka przedstawiania tych bogów w postaci zwierząt lub z cechami zwierzęcymi. W starożytnym Egipcie wyobrażano sobie bogów pod postacią krokodyla, ibisa, kota, byka lub szakala.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Animalizować

    1. nadawać przedmiotom nieożywionym, zjawiskom przyrody lub pojęciom abstrakcyjnym cechy istot żywych; animizować;
    2. posługiwać się motywami zwierzęcymi w sztukach plastycznych, fotografice itp.


    Źródła:

    SJP.pl

    Animalizowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) doszukiwanie się w czymś cech właściwych zwierzętom

     (1.2) szt. stosowanie motywów zwierzęcych


    Źródła:

    Wiktionary

    Animalność

    animalny


    Patrz:animalny

    Źródła:

    SJP.pl

    Animalny

    właściwy zwierzętom, zwierzęcy, szczególnie w odniesieniu do cech człowieka (np. animalne instynkty, animalna strona czyjejś natury)


    przymiotnik

     (1.1) książk. właściwy zwierzętom, taki jak zwierzęta


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Animaloterapeuta

    terapeuta leczący z pomocą zwierząt; zooterapeuta


    Źródła:

    SJP.pl

    Animaloterapeutyczny

    dotyczący terapii z udziałem zwierząt; zooterapeutyczny


    Źródła:

    SJP.pl

    Animaloterapia

    forma terapii z udziałem zwierząt; zooterapia


    Zooterapia (animaloterapia) – terapia z udziałem zwierząt.

    Zasadniczo dzielona jest (według terminologii anglosaskiej) na:

    • Animal-assisted activities (AAA) – zajęcia z udziałem zwierząt
    • Animal-assisted therapy (AAT) – terapia z udziałem zwierząt (ukierunkowane i celowe działania terapeutyczne podlegające dokumentacji i ewaluacji)
    • Animal-assisted education (AAE) – edukacja z udziałem zwierząt (w Polsce nie jest odrębną formą, ponieważ zwykle nie występuje samodzielnie, a jej elementy wchodzą w zakres AAA i AAT)

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Animals

    • Animals – album Pink Floyd
    • Animals – album TTNG
    • Animals – singiel promujący, album grupy Maroon 5 zatytułowany V
    • Animals – singel kanadyjskiej grupy rockowej Nickelback
    • Animals – czasopismo naukowe z zakresu zoologii i weterynarii
    • Animals – serial animowany dla dorosłych z lat 2016–2018
    • Animals – amerykański film z 1998 roku
    • Animals – brytyjski dramat romantyczny z 1998 roku
    • Animals – australijski komediodramat z 2019 roku
    • Animals – thriller psychologiczny z 2021 roku

    Źródła:

    Wikipedia

    Animalsi

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

     (1.1) pot. ogólnopolskie towarzystwo walczące o lepsze traktowanie zwierząt, OTOZ Animals

     (1.2) pot. spolszczona nazwa brytyjskiego zespołu muzycznego The Animals


    Źródła:

    Wiktionary

    Animando

    określenie wykonawcze: ożywiając


    Źródła:

    SJP.pl

    Animato

    określenie wykonawcze: dość żywo, z ożywieniem


    Tempo (agogika) – jeden z elementów dzieła muzycznego, oznaczający, jak szybko utwór ma być wykonany.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Animator

    1. osoba pobudzająca do działania, do działalności w czymś, zachęcająca do czegoś, wzbudzająca zainteresowanie środowiska jakąś dziedziną;
    2. osoba poruszająca kukiełkami w teatrzyku lalkowym;
    3. osoba rysująca lub wykonująca zdjęcia do filmu rysunkowego


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) film. osoba, która wykonuje rysunki do filmu rysunkowego

     (1.2) człowiek zachęcający do jakiegoś działania, pobudzający działania, aktywny w danej dziedzinie i wzbudzający nią zainteresowanie środowiska

     (1.3) teatr. osoba, która porusza kukiełkami w teatrze kukiełkowym

     (1.4) rel. w chrześcijaństwie leader mniejszej grupy wiernych, np. w którymś z ruchów czy duszpasterstw


    • Animator – Międzynarodowy Festiwal Filmów Animowanych w Poznaniu
    • animator – twórca filmu animowanego
    • animator – artysta zajmujący się animowaniem lalek w teatrze lalek
    • animator.ru – strona internetowa poświęcona radzieckim kreskówkom, dostęp w j. rosyjskim i angielskim
    • animator czasu wolnego – pracownik organizujący czas wolny gościom hotelowym
    • animator kultury
    • animator emitenta – członek giełdy wspomagający płynność instrumentu finansowego notowanego na giełdzie
    • animator rynku
    • animator – lider we wspólnocie chrześcijańskiej

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Animatorka

    1. kobieta poruszająca kukiełkami w teatrzyku lalkowym;
    2. kobieta inicjująca jakieś działania, zachęcająca do czegoś, wzbudzająca zainteresowanie środowiska jakąś dziedziną;
    3. kobieta rysująca lub wykonująca zdjęcia do filmu rysunkowego


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) film. kobieta wykonująca rysunki do filmu rysunkowego

     (1.2) kobieta zachęcająca do jakiegoś działania, pobudzająca działania, aktywna w danej dziedzinie i wzbudzająca nią zainteresowanie środowiska

     (1.3) teatr. kobieta, która porusza kukiełkami w teatrze kukiełkowym

     (1.4) rel. w chrześcijaństwie liderka mniejszej grupy wiernych, np. w którymś z ruchów czy duszpasterstw


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Animatorski

    animator


    Patrz:animator

    Źródła:

    SJP.pl

    Animatronika

    Animatronika – dziedzina efektów specjalnych w filmie i telewizji, zajmująca się tworzeniem i ożywianiem fikcyjnych postaci za pomocą mechanicznych lub elektronicznych systemów, które są animowane bezpośrednio przed kamerą podczas realizacji zdjęć. Pojęcie ukuł w 1961 roku Walt Disney na określenie zaprojektowanej przez jego spółkę, dziewięciocalowej figurki, która przykuła uwagę szerszej publiczności. Animatronika odtąd – dzięki postępom w dziedzinie robotyki oraz programowania – stała się jedną z podstawowych metod ożywiania nieistniejących realnie postaci w dziedzinie kinematografii.


    Źródła:

    Wikipedia

    Animatyzm

    Źródła:

    Wikipedia

    Anime

    1. japoński film animowany oparty najczęściej na mandze lub visual novel;
    2. związany z anime (filmem)


    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) film. japoński film animowany;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Animek

    postać animowana, bohater filmu animowanego


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

     (1.1) postać z filmu animowanego, kreskówki


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Animex

    Centrala Importowo-Eksportowa Artykułów i Przetworów Pochodzenia Zwierzęcego; Animex


    Animex Foods – działające na polskim rynku przedsiębiorstwo specjalizujące się w produkcji mięsa wieprzowego, drobiowego i przetworów mięsnych. Od lat przedsiębiorstwo zajmuje się produkcją na rynek krajowy oraz eksportem mięsa i jego przetworów na rynki zagraniczne.

    Animex posiada 12 zakładów produkcyjnych w Polsce (zakłady mięsne: Ełk, Suwałki, Iława, Morliny, Starachowice, Szczecin, Opole, Kutno K1, Kutno K2, Kutno K4, Daszyna K3; zakład pierzarski: Kraków).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Animista

    zwolennik animizmu


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) rel. osoba wierząca w istnienie świata materialnego i duchowego, współistnienie duszy z ciałem, przypisująca duszę wszystkim ludziom, roślinom, zwierzętom, minerałom i żywiołom


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Animistka

    animista


    Patrz:animista

    Źródła:

    SJP.pl

    Animistycznie

    przysłówek

     (1.1) w sposób właściwy animizmowi


    Źródła:

    Wiktionary

    Animistyczny

    dotyczący animizmu lub animistów (np. wierzenia animistyczne, rytuały animistyczne)


    przymiotnik

     (1.1) związany z animizmem, właściwy animizmowi


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Animizacja

    przenośnia polegająca na przypisywaniu cech istot żywych przedmiotom, zjawiskom natury oraz pojęciom abstrakcyjnym, np. nadzieja umarła, komórka mi zdycha, gryzło go sumienie; ożywienie, animalizacja


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) liter. jęz. rodzaj metafory; nadawanie rzeczom, zjawiskom lub pojęciom cech istot żywych


    Animizacja (łac. anima - dusza), inaczej ożywienie – literacki środek stylistyczny, polegający na nadaniu przedmiotom nieożywionym lub pojęciom abstrakcyjnym, cech istot żywych, np. „Morze ryczy”, „Chmura goni chmurę”, „Proch przyjął proch". Szczególnym przypadkiem animizacji jest antropomorfizacja w odniesieniu do przedmiotów nieożywionych, gdy przypisuje się im cechy ludzkie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Animizacyjny

    związany z animizacją


    Źródła:

    SJP.pl

    Animizm

    1. występujący najczęściej w pierwotnych wierzeniach pogląd, że zwierzęta, przedmioty i żywioły posiadają duszę;
    2. traktowanie przedmiotów, zwierząt, roślin jako istoty czujące, rozumne, obdarzone wolną wolą


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) rel. zespół wierzeń zakładający istnienie świata materialnego i duchowego, współistnienie duszy z ciałem, przypisujący duszę wszystkim ludziom, roślinom, zwierzętom, minerałom i żywiołom;

     (1.2) psych. przekonanie, że przedmioty i zwierzęta zachowują się i odczuwają jak ludzie;


    Animizm (łac. anima „oddech, dusza, życie”) – pogląd, zgodnie z którym istoty nie-ludzkie takie jak zwierzęta (niebędące ludźmi), rośliny czy przedmioty nieożywione, posiadają duszę.

    Pojęcie animizmu w antropologii religii stosowane jest na określenie systemu wierzeń niektórych rdzennych ludów plemiennych, zwłaszcza z okresu poprzedzającego rozwój zorganizowanych systemów religijnych. Mimo że każda kultura posiada własną mitologię i rytuały, „animizm” ma opisywać najpowszechniejsze, podstawowe wątki „duchowej” czy „nadprzyrodzonej” perspektywy ludów tubylczych. Perspektywa animistyczna jest tak fundamentalna, codzienna i uważana za pewnik, że większość społeczeństw animistycznych nie posiada nawet w swoich językach słowa oznaczającego „animizm” (ani nawet „religia”); termin jest konstruktem antropologicznym.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Animizować

    nadawać przedmiotom nieożywionym, zjawiskom przyrody lub pojęciom abstrakcyjnym cechy istot żywych; animalizować


    Źródła:

    SJP.pl

    Animizowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) liter. przypisywanie cech istoty żywej przedmiotom nieożywionym, zjawiskom przyrody i pojęciom abstrakcyjnym


    Źródła:

    Wiktionary

    Animka

    postać animowana, bohaterka filmu animowanego


    Źródła:

    SJP.pl

    Animować

    1. pobudzać, pobudzić do działania, do działalności w czymś, zachęcać, zachęcić do czegoś, ożywiać, ożywić;
    2. poruszać, poruszyć kukiełkami w teatrzyku lalkowym;
    3. rysować, narysować lub wykonywać, wykonać zdjęcia do filmu rysunkowego;
    4. tworzyć, stworzyć ruchome obrazy za pomocą komputera


    Źródła:

    SJP.pl

    Animowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) odczasownikowy od|animować.


    Źródła:

    Wiktionary

    Animowany

    ruchomy, przedstawiony w ruchu


    forma czasownika.

     (1.1) ims. przymiotnikowy bierny od: animować

    przymiotnik

     (2.1) wykonany z poklatkowych rysunków


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Animozja

    (zwykle w liczbie mnogiej) niechęć, uraza, antypatia; animozje


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) niechęć lub niesnaska wywołana urazą


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Animozje

    (zwykle w liczbie mnogiej) niechęć, uraza, antypatia; animozje


    Źródła:

    SJP.pl

    Animus

    w teorii Karla Gustawa Junga: autonomiczny archetyp zawarty w zbiorowej nieświadomości człowieka, symbolizujący męską część jego natury, odziedziczone zbiorowe wyobrażenie mężczyzny


    Anima i animus – archetypy psychiki w psychologii analitycznej Carla Gustava Junga. Element, który jest przeciwieństwem i dopełnieniem persony.Harmonijny rozwój osobowości wymaga obecności obydwu tych pierwiastków i równowagi między nimi.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Animusz

    odwaga wraz z zapałem


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) książk. zapał, werwa, odwaga


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anin

    dzielnica Warszawy


    Anin – osiedle i obszar MSI w dzielnicy Wawer w Warszawie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anińsk

    dawne Anninskoje (wieś w Rosji); Annińsk


    Źródła:

    SJP.pl

    Aniński

    1. przymiotnik od: Anin (osiedle Warszawy);
    2. przymiotnik od: Anińsk (dawne Anninskoje); anniński


    Źródła:

    SJP.pl

    Aniny

    przymiotnik dzierżawczy - należący do Ani lub z nią związany


    Źródła:

    SJP.pl

    Anion

    jon o ładunku ujemnym


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) fiz. chem. ujemnie naładowany jon;


    Anion – jon o ładunku ujemnym. Anion to każde indywiduum chemiczne, w którym występuje nadmiar elektronów w stosunku do protonów. Podczas elektrolizy anion podąża do elektrody dodatniej, zwanej anodą. Przeciwieństwem anionu jest jon dodatni, czyli kation.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anionit

    związek chemiczny o charakterze zasady, rodzaj jonitu


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) chem. materiał jonowymienny, zawierający dodatnio naładowane grupy funkcyjne, które przyciągają i wymieniają aniony z roztworu


    Jonit – substancja służąca do przeprowadzania selektywnego procesu wymiany jonowej, stosowana w kolumnach jonitowych i filtrach jonitowych. Przepuszczenie przez warstwę jonitu ciekłej lub gazowej mieszaniny lub roztworu powoduje albo wzbogacenie jej o określony jon albo przeciwnie pozbycie się z niej określonego jonu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anionowy

    dotyczący anionu


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) chem. związany z anionami, dotyczący anionów


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anioł

    1. osoba nadprzyrodzona pośrednicząca pomiędzy Bogiem a ludźmi, uosabiająca dobroć i doskonałość;
    2. przenośnie: osoba bardzo dobra, szlachetna, łagodna;
    3. obrońca, opiekun


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rel. anioł


    Anioł – byt duchowy w wielu religiach, który służy i na różne sposoby wypełnia zamysły Boga.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anioła

    1. osoba nadprzyrodzona pośrednicząca pomiędzy Bogiem a ludźmi, uosabiająca dobroć i doskonałość;
    2. przenośnie: osoba bardzo dobra, szlachetna, łagodna;
    3. obrońca, opiekun


    Osoby o nazwisku Anioła

    • Jan Anioła (1908–1997) – polski profesor zajmujący się mechaniką maszyn i urządzeń, rektor Akademii Górniczo-Hutniczej.Anioły.
    • Rafał Anioła (ur. 1931) – polski piłkarz
    • Teodor Anioła (1925–1993) – polski piłkarz, zawodnik Lecha Poznań, reprezentant Polski

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aniołeczek

    zdrobnienie od: aniołek


    rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

     (1.1) zdrobn. od: anioł

     (1.2) pieszcz. o dziecku


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aniołek

    zdrobnienie od: anioł


    rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

     (1.1) zdrobn. od: anioł

     (1.2) mała figurka, rzeźba z wyobrażeniem anioła

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (2.1) pieszczotliwie o dziecku, szczególnie małym lub grzecznym

     (2.2) środ. uczn. osoba z kręconymi włosami

     (2.3) środ. uczn. policjant

     (2.4) eufem. zmarłe dziecko (lub jego dusza)


    • Aniołek (oryg. Angel Baby) – australijski film z 1995
    • Aniołek (oryg. Engelchen) – niemiecki film z 1996
    • Aniołek (oryg. Undercover Angel) – kanadyjski film z 1999
    • Aniołek (oryg. The Angel Doll) – amerykański film z 2002
    • Aniołek przynoszący prezenty
    • Mysz aniołek
    • Mordechaj Anielewicz, pseud. „Aniołek”

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aniołkowaty

    podobny do aniołka


    przymiotnik

     (1.1) mający cechy aniołka


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aniołkowy

    aniołek


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z aniołkiem, dotyczący aniołka


    Patrz:aniołek

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aniołowate

    monotypowa rodzina morskich ryb chrzęstnoszkieletowych; raszplowate, skwatowate


    Raszplowate, skwatowate, aniołowate (Squatinidae) – rodzina morskich ryb chrzęstnoszkieletowych z rzędu raszplokształtych (Squatiniformes).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aniołowo

    wieś w województwie warmińsko-mazurskim


    Aniołowo (niem. Rapendorf) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Pasłęk. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

    Aniołowo jest jedyną wioską o tej nazwie w Polsce. Wieś położona jest w odległości 3 km od drogi krajowej numer 7 Warszawa – Gdańsk i linii kolejowej. Wieś tematyczna, w której w okresie wakacyjnym odbywa się Międzynarodowy Zlot Miłośników Aniołów. We wsi działa klub sportowy Pogrom Aniołowo, teatr ognia i klub motocyklowy.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aniołowy

    przymiotnik

     (1.1) związany z aniołami

     (1.2) na wzór anioła


    Źródła:

    Wiktionary

    Anisette

    rzeczownik

     (1.1) likier anyżkowy


    Anisette – likier pochodzenia francuskiego o zawartości alkoholu 25-40%. Jest produkowany z likierów korzennych na bazie anyżu, oliwki anyżowej z dodatkiem aromatu kopru, goździków, bądź kolendry. Alkohol jest często używany z barach jako składnik koktajli.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aniszewski

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Anita

    imię żeńskie


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) imię|polski|ż.;


    Anita – imię żeńskie, które powstało z hiszpańskiej zdrobniałej formy imienia Anna (hiszp. Ana). Istnieje też teza, że Anita jest skróconą formą Juanity – hiszpańskiego odpowiednika Joanny.

    Ponadto, Anita jest krótką formą Anahity, bogini wody, płodności i porządku społecznego.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anitka

    zdrobnienie od: Anita (imię żeńskie)


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) zdrobn. poufała forma żeńskiego imienia Anita


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aniuj

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

     (1.1) geogr. rzeka w azjatyckiej części Rosji, w Jakucji; prawy dopływ Kołymy, powstająca z połączenia Małego i Wielkiego Aniuja;


    Nazwa ta dotyczy kilku rzek:

    • Aniuj – dopływ Kołymy,
    • Aniuj – dopływ Amuru,
    • Mały Aniuj,
    • Wielki Aniuj.

    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aniujski

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z rzeką Aniuj


    Źródła:

    Wiktionary

    Aniusia

    zdrobnienie od: Anna (imię żeńskie)


    Źródła:

    SJP.pl

    Aniusiny

    przymiotnik dzierżawczy - należący do Anusi lub z nią związany


    Źródła:

    SJP.pl

    Aniwersarz

    doroczne wspomnienie zmarłych


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) daw. rocznica

     (1.2) daw. kośc. nabożeństwo w rocznicę śmierci


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aniza

    rzeka w Austrii


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. rzeka w Austrii, prawy dopływ Dunaju;


    Aniza (niem. Enns) – rzeka w Austrii, prawy dopływ Dunaju o długości 254 km i powierzchni zlewni ponad 6 000 km².

    Rzeka wypływa ze źródeł w grupie górskiej Radstädter Tauern w Niskich Taurach, płynie przez Alpy Wschodnie i Północne Przedgórze Alp. W górnym biegu Aniza oddziela Alpy Salzburskie od Niskich Taurów, a w dolnym tworzy głęboki (do 1 500 m) i malowniczy przełom Gesäuse przez Alpy Ennstalskie. Do Dunaju rzeka uchodzi koło miejscowości Mauthausen i Enns.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aniżeli

    przyimek lub spójnik przyłączający wyrażenie określające podstawę porównania; niż, niźli, niżeli


    spójnik

     (1.1) książk. niż, niźli


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aniżeliby

    spójnik "aniżeli" wraz z cząstką trybu przypuszczającego


    Źródła:

    SJP.pl

    Anizocytoza

    patologiczne zjawisko występowania we krwi erytrocytów o nierównych wielkościach, występuje w niedokrwistościach


    Anizocytoza – występowanie we krwi erytrocytów, których średnica znacznie odbiega od normy, wynoszącej 6,7–7,7 μm. W przypadku niedokrwistości wywołanej niedoborem żelaza lub niedokrwistości hemolitycznej mikrosferocytowej obserwuje się pojawienie mikrocytów (tj. erytrocytów o zmniejszonym rozmiarze), natomiast w niedokrwistości Addisona-Biermera (niedokrwistości złośliwej) – tzw. makrocytów (tj. erytrocytów o zwiększonym rozmiarze).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anizofilia

    występowanie różnych liści u roślin tego samego gatunku


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anizogameta

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) biol. jedna z dwóch gamet w procesie rozmnażania płciowego, która różni się morfologicznie od drugiej komórki rozrodczej


    Źródła:

    Wiktionary

    Anizogamia

    rozmnażanie się organizmów przy udziale komórek męskich i żeńskich, zróżnicowanych pod względem morfologicznym i fizjologicznym; heterogamia


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) biol. rozmnażanie się organizmów za pośrednictwem komórek płciowych, które różnią się wielkością i/lub budową


    Anizogamia, heterogamia – typ rozmnażania płciowego polegający na łączeniu się gamet zróżnicowanych wielkością (z powodu różnej ilości zgromadzonych w nich materiałów zapasowych), kształtem lub zdolnością ruchu (np. obecnością wici). Komórka żeńska (makrogameta) jest zwykle większa niż męska (mikrogameta). Anizogamia jest jedną z dwóch rodzajów gametogamii lub gametangiogamii. Jej przeciwieństwem jest izogamia.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anizokoria

    nierówność szerokości źrenic obu oczu będąca objawem choroby oczu lub uszkodzenia mózgu


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. różna szerokość źrenic u tej samej osoby;


    Anizokoria – objaw polegający na różnej średnicy źrenic, będący wynikiem zaburzenia odruchu źrenicznego po jednej ze stron. Najczęstszą przyczyną jest nierównomierne pobudzenie nerwów współczulnych unerwiających mięśnie rozwierające źrenice.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anizol

    organiczny związek chemiczny z grupy eterów, używany w przemyśle perfumeryjnym jako rozpuszczalnik


    Anizol – organiczny związek chemiczny z grupy eterów. Jest to eter mieszany alifatyczno-aromatyczny i zarazem najprostszy eter aromatyczny.

    Anizol jest cieczą o przyjemnym zapachu i o temperaturze wrzenia 154 °C, jest rozpuszczalny w alkoholu etylowym i eterze dietylowym, natomiast jest nierozpuszczalny w wodzie. Ma zastosowanie w przemyśle perfumeryjnym jako rozpuszczalnik oraz jako półprodukt do syntezy organicznej w produkcji związków zapachowych.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anizosporia

    Różnozarodnikowość, heterosporia – wytwarzanie przez sporofit części roślin dwóch rodzajów zarodników (spor): męskich mikrospor (powstających w mikrosporangiach w wyniku mejozy mikrosporocytów) i żeńskich makrospor (powstających w makrosporangiach w wyniku mejozy makrosporocytów). Z mikrospor męskich rozwijają się gametofity męskie, z makrospor – gametofity żeńskie. Jeżeli spory zróżnicowane są nie tylko płcią, ale także wielkością – zjawisko takie określane jest jako anizosporia.


    Źródła:

    Wikipedia

    Anizotropia

    cecha charakterystyczna niektórych ciał, głównie krystalicznych, polegająca na tym, że wykazują one różne właściwości fizyczne w zależności od kierunku, w którym się je bada (np. rozchodzenie się dźwięku)


    Anizotropia (an- ‘nie’; gr. isos ‘równy, jednakowy’; gr. trópos ‘zwrot, obrót’) – zależność od kierunku, brak izotropii.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anizotropowość

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) odprzym. cecha tego, co jest anizotropowe


    Źródła:

    Wiktionary

    Anizotropowy

    odnoszący się do anizotropii, wykazujący anizotropię - zależność niektórych właściwości ciała krystalicznego od kierunku, w którym się tę właściwość bada


    przymiotnik

     (1.1) fiz. wykazujący różne właściwości zależnie od kierunku


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anizyk

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) geol. pierwszy, starszy wiek środkowego triasu, trwający 245,9 – 237 milionów lat temu;


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anjang

    miasto w Chinach; Anyang


    Anyang (chiń. 安阳; pinyin Ānyáng) – miasto o statusie prefektury miejskiej we wschodnich Chinach, w prowincji Henan, na północny wschód od miasta Zhengzhou. W 2010 roku liczba mieszkańców miasta wynosiła 817 193. Prefektura miejska w 1999 roku liczyła 5 125 135 mieszkańców. Ośrodek hutnictwa żelaza, przemysłu włókienniczego i spożywczego. Siedziba rzymskokatolickiej diecezji Jixian.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anjeł

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) stpol. anioł


    Źródła:

    Wiktionary

    Anjoł

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) stpol. anioł


    Źródła:

    Wiktionary

    Anka

    zdrobnienie od: Anna (imię żeńskie)


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) imię|polski|ż., poufała forma imienia Anna

     (1.2) pejor. zgrub. od imienia Anna


    Anna, Hanna (hebr. ‏חַנָּה‎ hannāh – „łaska”) – imię żeńskie pochodzenia hebrajskiego, które tłumaczy się jako „pełna wdzięku, łaski”. W Polsce imię Anna notowane jest od 1229 roku, zaś w formie Hanna – od 1311 roku, ze staropolskimi zdrobnieniami: Annusza, Hannula, Hannusza, Anica, Anka, Anuchna, Anula, Anulka, Anusza, Hanc(z)ka, Hania, Haniła(?), Hanka, Hanszka, Hanuchna, Hanula, Hanulka, Hanusza, Hanuszka, Hańka, Janka, Nuchna, Nutka. Nagłosowe h- można wyjaśnić jako przydech przed samogłoską znajdującą się na początku imienia lub jako wyraz wpływów niemieckich. Forma Hanna, jakkolwiek stała się imieniem nadawanym samodzielnie, w dalszym ciągu wraz z pochodnymi formami – również w czasach współczesnych – występuje jako spieszczenie imienia Anna. Inne formy pochodne: Anita, Aneta, Anika.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Ankajos

    Ankajos albo Wielki Ankajos (gr. Ἀγκαῖος Ankajos) – król Tegei w Arkadii; jeden z Argonautów. Postać z mitologii greckiej.

    Ankajos był synem Posejdona lub Likurga, władcy Tegei. Jego matką była Kleofyle (lub Euronyme). Wziął udział w wyprawie Argonautów, występuje zarówno na liście Apolloniusza Rodyjskiego, jak i Apollodora. Po śmierci Tifysa, sternika „Argo”, zgłosił się wraz z Erginosem, Naupliosem i Eufemosem, by poprowadzić okręt. Ostatecznie to on został wybrany nowym sternikiem i dobrze wywiązał się z powierzonego mu zadania.


    Źródła:

    Wikipedia

    Ankap

    zwolennik akapu; akapowiec, anarchokapitalista, akap


    Źródła:

    SJP.pl

    Ankara

    (dawniej Angora) stolica Turcji


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. miasto, stolica Turcji;

     (1.2) astr. planetoida o numerze katalogowym 1457;


    Ankara (wcześniej Angora, łac. Ancyra, gr. Ἄγκυρα, ‘kotwica’) – miasto w środkowej Turcji, będące jej stolicą od 1923 roku. Jest po Stambule drugim co do wielkości miastem Turcji. Położone na wysokości 938 m n.p.m.

    Leżąca w środkowej Anatolii Ankara jest ważnym ośrodkiem handlowym i przemysłowym, siedzibą rządu państwa oraz wszystkich ambasad. W przeszłości znana była z hodowli kóz angora, kotów angora oraz białych królików angora, gruszek, miodu i winogron.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Ankarczyk

    mieszkaniec Ankary


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mieszkaniec Ankary


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Ankarka

    mieszkanka Ankary, stolicy Turcji


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mieszkanka Ankary


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Ankarski

    przymiotnik od: Ankara


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) odnoszący się do miasta Ankara


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anker

    historyczna miara objętości równa 34-39 litrom, znana od XIV wieku w północnych Niemczech, Skandynawii i Rosji


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk. bud. kotwa


    • Anker – rzeka w Wielkiej Brytanii, w Anglii
    • Anker – wieś w Wielkiej Brytanii, w Anglii
    • Anker – imię
    • Anker – chińska marka elektroniczna

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Ankeryt

    minerał, węglan wapnia, żelaza, magnezu i manganu


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) miner. minerał, węglan wapnia i żelaza;


    Ankeryt – pospolity minerał z grupy węglanów.

    Nazwa minerału pochodzi od nazwiska austriackiego mineraloga Matthiasa Josepha Ankera żyjącego na przełomie XVIII-XIX wieku.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Ankh

    [czytaj: ank] egipski krzyż, talizman powszechny w starożytnym Egipcie; anch


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) zob. anch.


    • anch − egipski hieroglif oraz oparty na nim symbol
    • Ankh − grupa muzyczna
    • Ankh − płyta zespołu Ankh
    • Ankh − seria gier komputerowych, których akcja toczy się w starożytnym Egipcie.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Ankier

    1. przestarzałe:
    a) wychwyt;
    b) wiązanie drewniane albo stalowe wzmacniające budowlę; kotew;
    2. zegarek o specjalnym mechanizmie regulującym równomierność ruchu;
    3. dawne, ozdobne opasanie kobiece z bogatą klamrą


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) przest. wychwyt, element mocujący mechanizmu zegarów i regulujący ich miarowy chód

     (1.2) bud. zob. kotew.


    Kotew (spotyka się też określenia ankier, ankra, kotwa, kołek, dybel lub łącznik) – element konstrukcji stosowany do mocowania (kotwienia) monolitycznego podłoża, rzadziej do mocowania podłoża z otworami takiego jak cegły kratówki lub pustaki stropowe, stopy słupa z fundamentem, wsporników lub belek do słupów lub ścian, płyt okładzinowych itp.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Ankieta

    1. kwestionariusz zawierający pytania na określony temat;
    2. zbieranie opinii na określony temat


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) stat. zbieranie danych na jakiś temat za pomocą formularza

     (1.2) daw. urz. komisja śledcza, rzeczoznawcy

     (1.3) daw. urz. sprawozdanie


    Ankieta – metoda badawcza używana w naukach społecznych, polegająca na gromadzeniu informacji poprzez samodzielne wypełnienie kwestionariusza ankiety w obecności ankietera lub bez niego.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Ankieter

    osoba prowadząca wywiad kwestionariuszowy z respondentem


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) osoba, która zbiera informacje za pomocą ankiety


    Ankieter – w ankietowych badaniach ilościowych osoba prowadząca wywiad kwestionariuszowy z respondentem.Zadaniem ankietera jest:

    • zapoznanie się z narzędziem badawczym: kwestionariusz, karty do pytań – zwykle podczas szkolenia rozpoczynającego badanie,
    • dobór respondenta – zgodnie z założeniami doboru próby,
    • aranżacja wywiadu,
    • właściwe zadawanie pytań, notowanie odpowiedzi,
    • posługiwanie się wszystkimi narzędziami badawczymi,
    • odpowiednie zakończenie wywiadu,
    • zbieranie danych potrzebnych do kontroli pracy ankietera,

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Ankieterka

    kobieta zbierająca informacje i opinie o czymś poprzez zadawanie pytań


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) kobieta, która zbiera informacje za pomocą ankiety


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Ankieterski

    ankieter


    Patrz:ankieter

    Źródła:

    SJP.pl

    Ankietka

    zdrobnienie od: ankieta


    Źródła:

    SJP.pl

    Ankietkowy

    pryzmiotnik od: ankietka


    Źródła:

    SJP.pl

    Ankietomania

    żartobliwie: przesadna skłonność do stosowania ankiet


    Źródła:

    SJP.pl

    Ankietować

    pozyskiwać opinie za pomocą ankiety; stawiać pytania i notować odpowiedzi


    czasownik przechodni niedokonany (dk. zankietować)

     (1.1) przeprowadzać ankietę


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Ankietowana

    ta, do której jest skierowana ankieta; respondentka


    Źródła:

    SJP.pl

    Ankietowanie

    przeprowadzanie badań za pomocą ankiety; ankietyzacja


    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) kierowanie do jakiejś grupy ankiet

     (1.2) zadawanie komuś pytań według kwestionariusza ankietowego


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Ankietowany

    osoba, do której skierowana jest ankieta; respondent


    forma czasownika.

     (1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od czasownika: ankietować

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (2.1) osoba, do której skierowana jest ankieta, uczestnik ankiety


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Ankietowość

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) odprzym. cecha tego, co jest ankietowe


    Źródła:

    Wiktionary

    Ankietowy

    związany z ankietą (np. pytania ankietowe, badanie ankietowe)


    przymiotnik

     (1.1) związany z ankietą, dotyczący ankiety; mający formę ankiety


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Ankietyzacja

    przeprowadzanie badań za pomocą ankiety; ankietowanie


    Źródła:

    SJP.pl

    Ankietyzacyjny

    związany z ankietyzacją


    Źródła:

    SJP.pl

    Ankietyzowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) zob. ankietowanie.


    Źródła:

    Wiktionary

    Ankiewicz

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Ankiloza

    zesztywnienie stawu w wyniku urazów; ankyloza


    Ankyloza (gr. agkýlos ‘zakrzywiony’, ‘wygięty’) – włókniste zesztywnienie skutkujące unieruchomieniem stawu powstałe najczęściej w wyniku reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), urazu, zabiegu operacyjnego lub niektórych chorób kości i stawów.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anko

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) kulin. półprodukt, słodka pasta z fasoli azuki stosowana w kuchni japońskiej i chińskiej jako składnik deserów i wypieków cukierniczych;


    Anko (jap. 餡こ, 餡子 anko; także: an 餡) − japońska słodka pasta wytworzona z jadalnych nasion roślin strączkowych. Najczęściej z czerwonej fasoli adzuki (azuki, Vigna angularis), rzadziej z fasoli zwykłej (ingen, Phaseolus vulgaris) i cukru.

    Anko jest używana jako nadzienie lub część wielu japońskich (np. wagashi) i chińskich słodyczy.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Ankona

    miasto we Włoszech


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. miasto i gmina w środkowych Włoszech, położone nad Adriatykiem;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Ankończyk

    mieszkaniec Ankony (miasta we Włoszech)


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mieszkaniec Ankony


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Ankonitański

    przymiotnik

     (1.1) odnoszący się do Ankony, związany z Ankoną, pochodzący z Ankony


    Źródła:

    Wiktionary

    Ankonka

    mieszkanka Ankony (miasta we Włoszech)


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mieszkanka Ankony


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Ankoński

    Ankona


    przymiotnik

     (1.1) odnoszący się do Ankony, związany z Ankoną, pochodzący z Ankony


    Patrz:Ankona

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Ankowski

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Ankra

    1. klamra spinająca mury
    2. dawniej: klamra u pasa


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) bud. zob. ankier.

     (1.2) daw. klamra u pasa


    Kotew (spotyka się też określenia ankier, ankra, kotwa, kołek, dybel lub łącznik) – element konstrukcji stosowany do mocowania (kotwienia) monolitycznego podłoża, rzadziej do mocowania podłoża z otworami takiego jak cegły kratówki lub pustaki stropowe, stopy słupa z fundamentem, wsporników lub belek do słupów lub ścian, płyt okładzinowych itp.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Ankrować

    spajać, umacniać mury za pomocą przeznaczonych do tego klamer


    Źródła:

    SJP.pl

    Ankrowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) bud. zespalanie murów lub belek klamrami


    Źródła:

    Wiktionary

    Ankrowy

    związany z ankrem


    Źródła:

    SJP.pl

    Anksjolityczny

    lek anksjolityczny - lek zmniejszający lęk i niepokój


    Źródła:

    SJP.pl

    Anksjolityk

    lek psychotropowy o działaniu przeciwlękowym, zmniejszający niepokój, napięcie emocjonalne; lek przeciwlękowy, lek ataraktyczny


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) farm. substancja psychotropowa stosowana przeciw lękom


    Leki przeciwlękowe, leki anksjolityczne, anksjolityki (ATC N 05B) – grupa leków psychotropowych o zróżnicowanej budowie chemicznej, które przez działanie na przekaźnictwo impulsów nerwowych w ośrodkowym układzie nerwowym powodują działanie zmniejszające lęk, niepokój, napięcie emocjonalne i objawy somatyczne towarzyszące tym stanom. Większość leków z tej grupy dodatkowo ma też działanie uspokajające i nasenne.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Ankudowicz

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Ankus

    przyrząd używany przy powożeniu słoniem, podobny kształtem do małego bosaka marynarskiego


    Ankus (hind. mahut, bir. uzi) – oścień, bodziec, przyrząd którego używa kornak przy powożeniu słoniem. Przypomina on kształtem nadziak lub mały bosak marynarski. Wykonany w całości z metalu lub o żelaznym żeleźcu, a drewnianym trzonku długości 45–80 cm.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Ankwicz

    nazwisko


    Ankwicz – polski herb szlachecki, nadany w zaborze austriackim.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Ankyloglosja

    zaburzenie rozwojowe w jamie ustnej


    Źródła:

    SJP.pl

    Ankylostomiaza

    pasożytnicza choroba człowieka i zwierząt wywoływana przez nicienie tęgoryjce, objawiająca się m.in. niedokrwistością; ancylostomatoza; anemia górników


    Źródła:

    SJP.pl

    Ankyloza

    zesztywnienie stawu w wyniku urazów; ankiloza


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. zrośnięcie się kości w wyniku choroby, urazu lub zabiegu operacyjnego, skutkujące zesztywnieniem stawu lub unieruchomieniem zęba;


    Ankyloza (gr. agkýlos ‘zakrzywiony’, ‘wygięty’) – włókniste zesztywnienie skutkujące unieruchomieniem stawu powstałe najczęściej w wyniku reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), urazu, zabiegu operacyjnego lub niektórych chorób kości i stawów.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Ankylozaur

    pancerny dinozaur z okresu kredy


    Ankylozaur (Ankylosaurus) – rodzaj dinozaura pancernego. Obejmuje jeden gatunek – A. magniventris. Skamieniałe szczątki odnajdywano w formacjach geologicznych datowanych na koniec okresu kredowego, położonych na zachodzie Ameryki Północnej.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Ankylozaury

    pancerny dinozaur z okresu kredy


    Ankylozaury (Ankylosauria – „sztywne jaszczury”) – grupa roślinożernych dinozaurów ptasiomiednicznych z podrzędu tyreoforów. Żyły od późnej jury do końca kredy niemal na całym świecie. Charakteryzował je potężny pancerz kostny na grzbiecie (u niektórych gatunków zaopatrzony dodatkowo w kolce), który stanowił ochronę przed drapieżnikami (dlatego ankylozaury określa się mianem „dinozaurów pancernych”).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anna

    imię żeńskie


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) ofic. urz. imię|polski|ż.;

     (1.2) astr. planetoida o numerze katalogowym 265;


    Anna, Hanna (hebr. ‏חַנָּה‎ hannāh – „łaska”) – imię żeńskie pochodzenia hebrajskiego, które tłumaczy się jako „pełna wdzięku, łaski”. W Polsce imię Anna notowane jest od 1229 roku, zaś w formie Hanna – od 1311 roku, ze staropolskimi zdrobnieniami: Annusza, Hannula, Hannusza, Anica, Anka, Anuchna, Anula, Anulka, Anusza, Hanc(z)ka, Hania, Haniła(?), Hanka, Hanszka, Hanuchna, Hanula, Hanulka, Hanusza, Hanuszka, Hańka, Janka, Nuchna, Nutka. Nagłosowe h- można wyjaśnić jako przydech przed samogłoską znajdującą się na początku imienia lub jako wyraz wpływów niemieckich. Forma Hanna, jakkolwiek stała się imieniem nadawanym samodzielnie, w dalszym ciągu wraz z pochodnymi formami – również w czasach współczesnych – występuje jako spieszczenie imienia Anna. Inne formy pochodne: Anita, Aneta, Anika.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Annabergit

    minerał, uwodniony arsenian niklu; kwiat niklowy


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) miner. bardzo rzadki minerał z gromady arsenianów;


    Annabergit (kwiat niklowy) – bardzo rzadki minerał z gromady arsenianów. Jego nazwa pochodzi od kopalni kruszców Annaberg znajdującej się w Saksonii.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Annalista

    autor annałów


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) hist. piszący annały


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Annalistka

    annalista


    Patrz:annalista

    Źródła:

    SJP.pl

    Annalistowski

    annalista; annalistyczny


    Źródła:

    SJP.pl

    Annalistyczny

    annalistyka


    Patrz:annalistyka

    Źródła:

    SJP.pl

    Annalistyka

    1. dział historii obejmujący badanie dawnych roczników i kronik;
    2. ogół roczników i kronik, zwykle zawężony do określonego narodu i okresu historycznego


    Annalistyka (łac. annus „rok”) – nauka zajmująca się badaniem oraz porównywaniem roczników i kronik.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Annam

    dawny protektorat Wietnamu


    Annam (chiń. 安南; pinyin Ānnán; dosł. „Uspokojone Południe”; wiet. An Nam) − historyczna nazwa związana z Wietnamem.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Annamaria

    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) rzad. imię|polski|ż.


    Źródła:

    Wiktionary

    Annamicki

    Annamita


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Annamem, dotyczący Annamu

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (2.1) hist. jęz. zob. wietnamski.


    Patrz:Annamita

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Annamita

    przedstawiciel ludności zamieszkującej dawny Annam


    Źródła:

    SJP.pl

    Annamitka

    przedstawicielka ludności zamieszkującej dawny Annam


    Źródła:

    SJP.pl

    Annamski

    1. Annam;
    2. kiściec annamski - gatunek dużego ptaka z rodziny kurowatych


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) hist. związany z Annamem, dotyczący Annamu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Annan

    • Annan – miasto w Szkocji
    • Annan – rzeka w Szkocji
    • Annan – rzeka w Australii, w stanie Queensland

    Źródła:

    Wikipedia

    Annapolis

    [czytaj: enapolis] miasto w USA


    rzeczownik, nazwa własna

     (1.1) geogr. stolica stanu Maryland w St. Zj.;

     (1.2) toponim, nazwa kilku miejscowości w krajach anglojęzycznych


    Annapolis – miasto w Stanach Zjednoczonych, stolica stanu Maryland, siedziba hrabstwa Anne Arundel, port nad zatoką Chesapeake.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Annapurna

    jedna z najwyższych gór świata w Nepalu w paśmie Himalajów; pierwszy ośmiotysięcznik zdobyty przez człowieka


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. położony w Himalajach dziesiąty pod względem wysokości szczyt na Ziemi;

     (1.2) rel. imię hinduistycznej bogini


    Annapurna (sanskryt: अन्नपूर्णा – Annapūrṇā) – ośmiotysięcznik, dziesiąty co do wysokości szczyt Ziemi (8091 m n.p.m.). Po obu stronach głębokiego przełomu rzeki Kali Gandaki w centralnym Nepalu wypiętrzają się potężne masywy górskie; kulminację jednego z nich stanowi Dhaulagiri, a w odległości 33 km od tego szczytu po wschodniej stronie Kali Gandaki wznosi się drugi olbrzym – Annapurna. Indyjska Służba Topograficzna nazwała ją Szczytem XXXIX. Annapurna położona jest na północny zachód od Katmandu. Obszar chroniony dookoła Annapurny (ACAP) jest znanym regionem trekkingowym.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Annasz

    arcykapłan żydowski w Jerozolimie w 6-15 r. n.e.


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

     (1.1) bibl. imię|polski|m.


    Annasz (hebr. Hananja) – imię męskie pochodzenia biblijnego. Wywodzi się od hebrajskiego słowa oznaczającego Jahwe się zlitował. Pojawia się w polskich tłumaczeniach także w wersjach Ananos i Ananus.

    Imię to nosiło dwóch arcykapłanów żydowskich:

    • Annasz syn Setiego – znany z tego, że w Wielki Piątek przesłuchiwał Jezusa; teść Józefa Kajfasza.
    • Annasz syn Annasza – znany też jako Annasz Młodszy.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Annaszowy

    przymiotnik dzierżawczy - należący do Annasza lub z nim związany


    Źródła:

    SJP.pl

    Annata

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) stpol. opłata pobierana raz w roku od nowo mianowanych dostojników kościoła


    Źródła:

    Wiktionary

    Annato

    surowy wyciąg z nasion arnoty właściwej, pomarańczowoczerwony barwnik terpenowy; biksyna


    Annato (E160b, CAS 1393-63-1) – pomarańczowoczerwony barwnik terpenowy, będący mieszaniną karotenoidów, otrzymywany naturalnie z nasion drzewa tropikalnego arnoty właściwej. Jest to nazwa surowego wyciągu, którego ekstraktami są biksyna (rozpuszczalna w tłuszczach) oraz norbiksyna (rozpuszczalna w wodzie).

    Dopuszczalne dzienne spożycie wynosi 2,5 mg/kg ciała.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Annaty

    opłaty z beneficjum kościelnego, składane dawniej papieżowi na utrzymanie misjonarzy


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Annał

    chronologiczny zapis najważniejszych wydarzeń historycznych; kronika, rocznik


    Annały (łac. annales) – inaczej roczniki, najwcześniejsza forma piśmiennictwa historiograficznego pod postacią mniej lub bardziej rozbudowanych zapisków rejestrujących w porządku chronologicznym najważniejsze dla danej społeczności czy kraju wydarzenia.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Annały

    rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

     (1.1) dzieło historiograficzne będące chronologicznym zapisem ważnych dla danego dzieła wydarzeń;

     (1.2) przen. historia, pamięć społeczna


    Annały (łac. annales) – inaczej roczniki, najwcześniejsza forma piśmiennictwa historiograficznego pod postacią mniej lub bardziej rozbudowanych zapisków rejestrujących w porządku chronologicznym najważniejsze dla danej społeczności czy kraju wydarzenia.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anne

    obce imię żeńskie


    Estonia:

    • Anne – wieś

    Inne:

    • Anne – imię żeńskie i męskie
    • Anne – obszar chroniony w Estonii
    • Anne – amerykański zespół muzyczny

    Zobacz też:

    • Ane
    • Sainte-Anne

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Annemarie

    [czytaj: anmaRI] obce imię żeńskie


    Źródła:

    SJP.pl

    Annette

    [czytaj: Anet] obce imię żeńskie


    Annette (dawniej Palo Prieto) – obszar niemunicypalny w Kern County, w Kalifornii (Stany Zjednoczone), na wysokości 670 m.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Annie

    imię żeńskie


    Annie, właśc. Anne Lilia Berge Strand (ur. 21 listopada 1977 w Trondheim) – norweska piosenkarka pop i didżejka z Bergen.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Annielski

    przymiotnik

     (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przen. kiepski, lichy (o pracowniku)


    Źródła:

    Wiktionary

    Annika

    imię żeńskie


    Źródła:

    SJP.pl

    Annińsk

    dawne Anninskoje (wieś w Rosji); Anińsk


    Źródła:

    SJP.pl

    Anniński

    przymiotnik od: Annińsk (dawne Anninskoje); aniński


    Źródła:

    SJP.pl

    Annioł

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. rel. anioł


    Źródła:

    Wiktionary

    Anno

    anno = w roku


    Źródła:

    SJP.pl

    Annominacja

    figura stylistyczna polegająca na zestawieniu podobnie brzmiących wyrazów o innym znaczeniu; paronomazja


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) jęz. liter. zob. paronomazja.


    Annominacja – figura retoryczna polegająca na zestawieniu wyrazów o podobnym brzmieniu, lecz różnych znaczeniach. Wykorzystywana jako rodzaj aluzji wskazującej cechę obiektu poprzez użycie wyrazu o podobnym znaczeniu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Annominacyjny

    przymiotnik od: annominacja


    Źródła:

    SJP.pl

    Annopol

    1. miasto w Polsce;
    2. nazwa wielu wsi w Polsce;
    3. wieś na Białorusi;
    4. miejscowość na Ukrainie;
    5. osiedle w Warszawie


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

     (1.1) geogr. toponim, nazwa kilkunastu miejscowości w Polsce;


    Annopol – miasto w Polsce, w województwie lubelskim, w powiecie kraśnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Annopol, w pobliżu Wisły, na skraju Małopolskiego Przełomu Wisły.

    W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. tarnobrzeskiego.

    Annopol leży w dawnej ziemi lubelskiej na obszarze historycznej Małopolski.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Annopolanin

    mieszkaniec Annopola


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mieszkaniec Annopola


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Annopolanka

    mieszkanka Annopola


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mieszkanka Annopola


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Annopolański

    przymiotnik od: Annopol, Annopol Duży, Annopol Mały, Annopole


    Źródła:

    SJP.pl

    Annopolski

    Annopol


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) dotyczący Annopola, związany z Annopolem


    Patrz:Annopol

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Annów

    nazwa dwóch wsi w Polsce


    • Annów – wieś w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, w gminie Zakrzew
    • Annów – wieś w województwie łódzkim, w powiecie poddębickim, w gminie Zadzim
    • Annów – wieś w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Czerniewice
    • Annów – wieś w województwie mazowieckim, w powiecie zwoleńskim, w gminie Policzna

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Annuita

    1. coroczna opłata wnoszone w stałych terminach, przeznaczone na utworzenie kapitału lub spłatę długu;
    2. renta dożywotnia i wieczysta


    Annuita (ang. annuity) – forma spłaty kredytu, pożyczki lub leasingu, polegająca na tym, że klient spłaca swe zobowiązanie w równych płatnościach w każdym okresie spłaty raty.

    Gdy oprocentowanie kredytu jest stałe przez cały okres umowy kredytowej, wysokość rat w trakcie trwania okresu kredytowania wyznaczana jest według wzoru:


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Annuitetowy

    o płatnościach: stałe na przestrzeni danego okresu, np. raty annuitetowe


    przymiotnik

     (1.1) ekon. o płatnościach, zwłaszcza ratach kredytu: równy, w równej wysokości na przestrzeni danego okresu (przy danej stopie procentowej)


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Ano

    potocznie:
    1. partykuła wzmacniająca, potwierdzająca czyjeś przypuszczenia lub akceptująca czyjeś stanowisko, często wraz z następującym po niej "tak", np.: Ano (tak) - przyznał ze śmiechem.; no tak, tak jest, właśnie (tak), nie inaczej;
    2. partykuła wprowadzająca nawiązujące do kontekstu zhierarchizowane wyliczenie cech, czynności itp., np.: Ano wrócił, umył się i poszedł spać.; a więc, zatem, otóż;
    3. partykuła wykrzyknikowa, np.: Ano, da Bóg, będzie jeszcze z ciebie pociecha; ha!, cóż!


    partykuła wzmacniająca

     (1.1) partykuła potwierdzająca lub akceptująca czyjeś stanowisko lub przypuszczenie

    partykuła nawiązująca

     (2.1) partykuła wprowadzająca dłuższą wypowiedź, na przykład listę jakichś elementów

    wykrzyknik

     (3.1) wykrzyknik o funkcji ekspresywnej, podkreślającej wyrażane uczucia

    partykuła twierdząca

     (4.1) sącz. tak


    Ano – debiutancki album zespołu BiFF. Nagrany przy współpracy z Marcinem Borsem w studiu Fonoplastykon. Został wydany w 2009 roku przez wytwórnie Galapagos Music. Na krążku znajduje się 14 utworów w stylu pop rocka. Autorami muzyki tekstów są Brachaczek i Fochmann, z wyjątkiem utworu Adela, którego tekst napisała Dorota Masłowska.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anoa

    najmniejszy i mało znany gatunek bawołu występujący w górskich lasach wyspy Celebes; gatunek zagrożony


    Źródła:

    SJP.pl

    Anoć

    partykuła

     (1.1) stpol. otóż


    Źródła:

    Wiktionary

    Anoda

    elektroda o potencjale dodatnim


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) fiz. chem. elektr. elektroda przez którą ładunek ujemny opuszcza układ elektryczny lub, alternatywnie, przez którą do układu dostaje się ładunek dodatni;


    Anoda (gr. ana „w górę”, hodós „ścieżka”) – elektroda, przez którą prąd elektryczny wpływa do urządzenia (co może polegać na dopływie ładunku dodatniego lub wypływie ładunku ujemnego). W odbiornikach prądu elektrycznego (np. lampach elektronowych) anoda jest elektrodą dodatnią, natomiast w źródłach prądu (np. ogniwach galwanicznych) – ujemną. Anoda występuje zawsze w parze z elektrodą, przez którą prąd wypływa z urządzenia, czyli katodą.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anodoncja

    Anodoncja (agenezja zębów, łac. anodontia, anodontia congenita, ang. tooth agenesis) – wada wrodzona polegająca na całkowitym braku zębów i ich zawiązków. Ma charakter malformacji i jest najrzadszą wadą powodującą zmniejszenie liczby zębów. Spowodowana jest uogólnionymi zmianami w tkankach pochodzenia ektodermalnego.


    Źródła:

    Wikipedia

    Anodować

    dokonywać anodyzacji; anodyzować


    czasownik przechodni niedokonany (dk. zanodować)

     (1.1) met. poddawać metal procesowi elektrochemicznego utleniania powierzchni metalu w celu poprawienia jego walorów

    czasownik zwrotny niedokonany anodować się (dk. zanodować się)

     (2.1) met. być anodowanym


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anodowanie

    dokonywać anodyzacji; anodyzować


    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) chem. proces elektrolitycznego pokrywania przedmiotów metalowych ochronną warstewką tlenku metalu;


    Anodowanie (eloksacja, od „elektrolityczna oksydacja”) – powierzchniowa obróbka metali polegająca na elektrolitycznym wytworzeniu warstwy tlenku. Anodowanie stosuje się głównie w stosunku do aluminium i jego stopów, ale może być także stosowane do niektórych odmian stali, tytanu i stopów magnezu. W przypadku anodowania aluminium można spotkać się z terminem eloksalacja (od „elektrolityczna oksydacja aluminium”). Dodatki stopowe w stopach glinu pogarszają wygląd anodowanego przedmiotu, a przy ich dużej ilości mogą całkiem uniemożliwić przeprowadzenie procesu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anodowy

    przymiotnik od: anoda


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z anodą, dotyczący anody


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anodyna

    preparat służący do leczenia stanów zapalnych


    Anodyna (z gr. αν + οδυνη; anódynos – "uśmierzający ból") – środek zmniejszający lub uśmierzający ból. Nazwa ta obejmuje przede wszystkim środki narkotyczne: opium i jego pochodne, belladonna, lulek itp., prócz tego środki odurzające, znieczulające ogólnie: eter i chloroform.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anodyzacja

    elektrolityczne wytwarzanie na powierzchni przedmiotów aluminiowych cienkiej powłoki tlenku aluminium, głównie w celu ochrony przed korozją; eloksalacja


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) zob. anodowanie.


    Anodowanie (eloksacja, od „elektrolityczna oksydacja”) – powierzchniowa obróbka metali polegająca na elektrolitycznym wytworzeniu warstwy tlenku. Anodowanie stosuje się głównie w stosunku do aluminium i jego stopów, ale może być także stosowane do niektórych odmian stali, tytanu i stopów magnezu. W przypadku anodowania aluminium można spotkać się z terminem eloksalacja (od „elektrolityczna oksydacja aluminium”). Dodatki stopowe w stopach glinu pogarszają wygląd anodowanego przedmiotu, a przy ich dużej ilości mogą całkiem uniemożliwić przeprowadzenie procesu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anodyzować

    dokonywać anodyzacji; anodować


    czasownik przechodni niedokonany (dk. zanodyzować)

     (1.1) met. poddawać metal procesowi elektrochemicznego utleniania powierzchni metalu w celu poprawienia jego walorów

    czasownik zwrotny niedokonany anodyzować się (dk. zanodyzować się)

     (2.1) met. być anodyzowanym


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anodyzowanie

    dokonywać anodyzacji; anodować


    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) techn. elektrolityczne wytwarzanie na powierzchni aluminium (lub jego stopów) warstwy tlenku glinu


    Anodowanie (eloksacja, od „elektrolityczna oksydacja”) – powierzchniowa obróbka metali polegająca na elektrolitycznym wytworzeniu warstwy tlenku. Anodowanie stosuje się głównie w stosunku do aluminium i jego stopów, ale może być także stosowane do niektórych odmian stali, tytanu i stopów magnezu. W przypadku anodowania aluminium można spotkać się z terminem eloksalacja (od „elektrolityczna oksydacja aluminium”). Dodatki stopowe w stopach glinu pogarszają wygląd anodowanego przedmiotu, a przy ich dużej ilości mogą całkiem uniemożliwić przeprowadzenie procesu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anoetyczny

    przedświadomy lub podświadomy


    Źródła:

    SJP.pl

    Anojkonim

    nazwa własna miejsca lub obszaru niezamieszkałego


    Źródła:

    SJP.pl

    Anoksemia

    niedobór tlenu we krwi


    Anoksemia – niedobór tlenu we krwi w stosunku do zapotrzebowania.

    Niektóre z możliwych przyczyn anoksemii:

    • Wysiłek fizyczny – anoksemia występuje w początkowej fazie wysiłku. Deficyt stanowi zadłużenie tlenowe, które zostaje spłacone po wysiłku lub jeszcze w trakcie jego trwania. Zależne jest to od czasu wysiłku oraz jego intensywności. Organizm podlegający wysiłkowi fizycznemu rozpoczyna natychmiastowe spalanie zapasów tlenu zgromadzonych w komórkach, zaś na dostarczenie niezbędnej ilości tlenu poprzez płuca i krwiobieg potrzeba czasu (przynajmniej około 2 minut). Brak odpoczynku może spowodować, iż organizm nie będzie w stanie nadążyć z dostarczeniem tlenu.
    • Blokada oddychania w tkance – uniemożliwienie oddychania na poziomie komórkowym spowodowany np. truciznami (tlenek węgla).
    • Brak tlenu w środowisku – np. podczas topienia się albo dekompresji kabiny samolotu lub statku kosmicznego.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anoksemiczny

    anoksemia


    Patrz:anoksemia

    Źródła:

    SJP.pl

    Anoksja

    niedostatek tlenu w tkankach w wyniku zaburzeń krążenia krwi lub jej niedotlenienia


    Anoksja – ogólnie: zjawisko niedoboru tlenu. Wyróżnia się:

    • anoksję w ekologii
    • anoksję w medycynie (głód tlenowy, deficyt tlenowy)

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anoksybiont

    organizm rozwijający się w środowisku czasowo lub trwale pozbawionym wolnego tlenu; beztlenowiec, anaerob, anaerobiont


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) biol. organizm żyjący w środowisku pozbawionym tlenu


    Anaerob (gr. an – przedrostek oznaczający przeczenie; aer – powietrze; bio – żyję), beztlenowiec, anaerobiont, anoksybiont – organizm rozwijający się w warunkach beztlenowych.

    Wyróżnia się:

    • anaeroby obligatoryjne (beztlenowce bezwzględne), żyjące jedynie w warunkach pozbawionych tlenu, który jest dla nich toksyczny
    • anaeroby fakultatywne (beztlenowce względne), rozwijające się zarówno w obecności tlenu, jak i w warunkach beztlenowych.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anoksybioza

    anaerobioza; życie w środowisku pozbawionym tlenu


    Anabioza (gr. anabíosis ‘ożywianie’), życie utajone – odwracalny, przejściowy stan skrajnego obniżenia aktywności życiowej (tzw. pozornej śmierci) organizmu, będący odpowiedzią na niekorzystne warunki środowiska naturalnego (np. zbyt niska temperatura, niedostatek wody).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anolis

    jaszczurka nadrzewna z Ameryki Północnej


    rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

     (1.1) herp. nieduża nadrzewna jaszczurka występująca w Ameryce


    Anolidae – monotypowa rodzina jaszczurek zaliczana do infrarzędu Iguania w obrębie rzędu łuskonośnych (Squamata).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anolit

    część elektrolitu w bezpośrednim sąsiedztwie anody; ciecz anodowa


    Anolit – roztwór anodowy, część elektrolitu w bezpośrednim sąsiedztwie anody. Jeśli ogniwo wyposażone jest w membranę jonoprzepuszczalną, anolit jest częścią elektrolitu znajdującą się po tej samej stronie przepony co anoda. Przykładowo, w kulometrycznym oznaczaniu wody metodą Karla Fischera z diafragmą, anoda zanurzona jest w anolicie, a katoda w katolicie. Z kolei ustalenie składu anolitu po elektrolizie może być podstawą do opracowywania nowych technik elektrochemicznych.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anomalia

    odchylenie od normy; nieprawidłowość


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) incydent nieprawidłowości, odchylenie od normy


    Anomalia (gr. nieprawidłowość, nierówność) – odchylenie od normy.

    Pojęcie jest używane w wielu dziedzinach:

    • anomalia termiczna
    • anomalia chemiczna
    • anomalia fizyczna
    • anomalia (astronomia)
      • anomalia mimośrodowa
      • anomalia prawdziwa
      • anomalia średnia
    • anomalie w bazach danych
    • anomalia anatomiczna
    • anomalia magnetyczna
    • anomalia siły ciężkości
    • anomalia południowoatlantycka

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anomalność

    anomalny


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) odprzym. cecha tego, co jest anomalne; cecha tych, którzy są anomalni


    Patrz:anomalny

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anomalny

    nieprawidłowy, anormalny


    przymiotnik

     (1.1) stanowiący anomalię, wyłamujący się od reguły


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anomer

    węglowodan wyróżniający się położeniem przestrzennym grupy hydroksylowej przy atomie węgla


    Anomery – stereoizomeryczne węglowodany, które w projekcji Hawortha różnią się położeniem przestrzennym grupy hydroksylowej przy hemiacetalowym atomie węgla, np. α-D-glukoza i β-D-glukoza. W przypadku anomerów α szeregu konfiguracyjnego D grupa -OH jest skierowana pod płaszczyznę rysunku (pierścienia), w przypadku anomerów β – nad płaszczyznę rysunku. Formy α i β mają taką samą konfigurację wszystkich centrów asymetrii poza hemiacetalowym (anomerycznym) atomem węgla.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anomeryczny

    anomery


    Patrz:anomery

    Źródła:

    SJP.pl

    Anomia

    stan społeczeństwa wynikający z rozpadu powszechnie przyjętych norm postępowania


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) socjol. załamanie się norm społecznych, pojawienie się poczucia niepewności i bezcelowości w społeczeństwie wskutek nagłych przemian społecznych;


    • anomia (stan społeczny)
    • anomia (zaburzenie mowy)

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anomiczny

    anomia, np. anomiczne społeczeństwo


    Źródła:

    SJP.pl

    Anonim

    człowiek bezimienny, nieujawniający nazwiska


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) list niezawierający podpisu lub informacji o nadawcy

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (2.1) autor nieznany z nazwiska;


    Anonim (gr. anonymos – „bezimienny”) – termin oznaczający nieznanego autora dzieła, jak również samo niepodpisane dzieło. W ujęciu bibliologicznym za anonim uważa się całkowity brak podpisu, który uniemożliwia rozpoznanie autora nawet poprzez porównanie do autorstwa innych dzieł. Nie jest nim więc osoba, która ukrywa się pod pseudonimem.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anonimalny

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) daw. anonimowy


    Źródła:

    Wiktionary

    Anonimat

    ogłaszanie swoich utworów bez podawania nazwiska lub pod pseudonimem


    Źródła:

    SJP.pl

    Anonimizacja

    działanie mające na celu ukrycie tożsamości i uniemożliwienie identyfikacji podmiotu


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) inform. proces uniemożliwiający odkrycie tożsamości użytkownika sieci komputerowej


    Anonimizacja danych – czynność polegająca na przekształceniu danych osobowych w sposób uniemożliwiający przyporządkowanie poszczególnych informacji do określonej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej albo, jeżeli przyporządkowanie takie wymagałoby niewspółmiernych kosztów, czasu lub działań (art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o wymianie informacji z organami ścigania państw członkowskich Unii Europejskiej, państw trzecich, agencjami Unii Europejskiej oraz organizacjami międzynarodowymi (Dz.U. z 2023 r. poz. 783).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anonimizator

    program przekształcający informacje o czyichś danych osobowych w celu ukrycia tożsamości danej osoby i uniemożliwienia jej identyfikacji


    Źródła:

    SJP.pl

    Anonimizer

    w informatyce: oprogramowanie ukrywające tożsamość użytkownika sieci; anonymizer


    Źródła:

    SJP.pl

    Anonimizować

    przekształcać informacje w celu ukrycia tożsamości i uniemożliwienia identyfikacji danej osoby


    Źródła:

    SJP.pl

    Anonimizowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) czynienie czegoś anonimowym, pozbawionym danych osobowych


    Źródła:

    Wiktionary

    Anonimka

    anonim


    Patrz:anonim

    Źródła:

    SJP.pl

    Anonimowo

    przysłówek

     (1.1) w sposób anonimowy, nie podając imienia, nazwiska


    Źródła:

    Wiktionary

    Anonimowość

    anonimowy


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) cecha tego, kto jest anonimowy;


    Anonimowość (gr. ἀνωνυμία ‘bezimienność’ z ἀνώνυμος ‘bezimienny’) – niemożność identyfikacji tożsamości jednostki pośród innych członków danej społeczności, wprost w odniesieniu do osoby albo do pochodzącego od niej przedmiotu (utworu). O anonimowości można mówić w różnych aspektach.


    Patrz:anonimowy

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anonimowy

    1. o człowieku: nieujawniający swego autorstwa, nieznany z nazwiska (np. anonimowy darczyńca, anonimowy malarz);
    2. o tekście lub dziele sztuki: niepodpisany (np. anonimowy list, anonimowe obrazy)


    przymiotnik

     (1.1) o nieujawnionym nazwisku

     (1.2) nieznanego autorstwa

     (1.3) z udziałem nieznanych osób

     (1.4) taki, który się nie wyróżnia


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anons

    ogłoszenie zamieszczone w prasie


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) podanie do publicznej wiadomości, w szczególności poprzez ogłoszenie w prasie

     (1.2) przedstawienie wchodzącej osoby z nazwiska

     (1.3) teatr. zawiadomienie ze sceny o zmianie widowiska lub o zastępstwie w roli

     (1.4) łow. komunikowanie myśliwemu przez psa, że znalazł zwierzynę w niedostępnym terenie


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anonser

    rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

     (1.1) łow. pies myśliwski zawiadamiający myśliwego o zwierzynie po jej znalezieniu i prowadzący go do niej


    Źródła:

    Wiktionary

    Anonsować

    1. zapowiadać czyjeś przybycie, wejście;
    2. ogłaszać coś, powiadamiać o ważnym wydarzeniu


    Źródła:

    SJP.pl

    Anonsowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) podawanie nazwiska, funkcji, tytułu osoby wchodzącej

     (1.2) ogłaszanie czegoś, co za chwilę ma nastąpić


    Źródła:

    Wiktionary

    Anonsowy

    związany z anonsem


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z anonsem, dotyczący anonsu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anonymizer

    [czytaj: anonimajzer] w informatyce: oprogramowanie ukrywające tożsamość użytkownika sieci; anonimizer


    Anonymizer, Inc. – amerykańskie przedsiębiorstwo z siedzibą w San Diego w Kalifornii zajmujące się ochroną prywatności w Internecie. Zostało założone w 1996 r. przez Lance’a Cottrella, eksperta w dziedzinie kryptografii i bezpieczeństwa komputerowego i autora anonimowego remailera Mixmaster. Anonymizer pierwotnie nosił nazwę Infonex Internet.Nazwę zmieniono na Anonymizer w 1997 r., kiedy firma nabyła internetowy serwer proxy zapewniający prywatność o tej samej nazwie. Anonymizer jest jedną z pierwszych firm zajmujących się ochroną prywatności w Internecie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anoraczek

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) zdrobn. od anorak


    Źródła:

    Wiktionary

    Anorak

    początkowo: skafander Eskimosów, dziś także: ciepły, nieprzemakalny skafander z kapturem wzorowany na eskimoskim


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) etn. eskimoski skafander wkładany przez głowę, wykonany z futra, płótna lub skóry;

     (1.2) ciepła nieprzemakalna kurtka z kapturem uszyta na wzór anoraka (1.1)


    Anorak (kalaallisut: annoraaq) – nieprzemakalna kurtka z kapturem i ściągaczem noszona przez Inuitów i polarników. Tradycyjnie anorak nie był rozpinany z przodu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anorchia

    wrodzony lub pooperacyjny brak obu jąder w mosznie


    Anorchizm (anorchia) – zaburzenie rozwoju płci, w którym osoba o kariotypie XY, który zazwyczaj odpowiada płci męskiej, rodzi się bez jąder.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anorchizm

    wrodzony brak jednego lub obu jąder w mosznie


    Anorchizm (anorchia) – zaburzenie rozwoju płci, w którym osoba o kariotypie XY, który zazwyczaj odpowiada płci męskiej, rodzi się bez jąder.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anoreksja

    brak łaknienia towarzyszący najczęściej chorobom przewodu pokarmowego, zatruciom, jak również chorobom o podłożu psychicznym, prowadzący do wyniszczenia organizmu, a w skrajnych przypadkach do śmierci; jadłowstręt


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. choroba polegająca na celowej utracie wagi wywołanej i podtrzymywanej przez chorego, połączonej z zaburzonym postrzeganiem własnego ciała i psychicznym wstrętem do jedzenia;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anoreksyjny

    związany z anoreksją, właściwy anoreksji, będący objawem anoreksji (np. anoreksyjny brak łaknienia, anoreksyjna postać); anorektyczny (częściej)


    Źródła:

    SJP.pl

    Anorektyczka

    kobieta, dziewczyna cierpiąca na anoreksję


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. kobieta cierpiąca na anoreksję


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anorektycznie

    przysłówek

     (1.1) w sposób charakteryzujący się anoreksją, w sposób właściwy anorektykom


    Źródła:

    Wiktionary

    Anorektyczność

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) odprzym. cecha tego, co jest anorektyczne; cecha tych, którzy są anorektyczni


    Źródła:

    Wiktionary

    Anorektyczny

    związany z anoreksją, właściwy anoreksji, będący objawem anoreksji (np. anorektyczny brak łaknienia, anorektyczna postać); anoreksyjny (rzadziej)


    przymiotnik

     (1.1) związany z anoreksji; taki, jak w anoreksji


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anorektyk

    mężczyzna cierpiący na jadłowstręt; manorektyk


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) med. człowiek cierpiący na anoreksję


    • osoba chora na jadłowstręt psychiczny
    • leki anorektyczne

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anorgazmia

    zaburzenie występujące głównie u kobiet polegające na niezdolności do przeżywania orgazmu; oziębłość płciowa


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. psych. zaburzenie seksualne polegające na braku odczuwania orgazmu;


    Anorgazmia – dysfunkcja seksualna definiowana jako zaburzenia w występowaniu orgazmu, którego w czasie stosunku nie udaje się osiągnąć w ogóle, pomimo występowania typowych objawów podniecenia seksualnego.

    Zaburzenie dzieli się na anorgazmie pierwotną (u kobiety lub mężczyzny nigdy nie występował orgazm), wtórną (u kobiety lub mężczyzny w przeszłości występował orgazm) oraz sytuacyjną, pojawiającą się w określonych momentach.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anormalnie

    przysłówek

     (1.1) w sposób anormalny


    Źródła:

    Wiktionary

    Anormalność

    anormalny


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) cecha tego, co anormalne; cecha tych, którzy są anormalni


    Patrz:anormalny

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anormalny

    wykraczający poza normy; nienormalny


    przymiotnik

     (1.1) odbiegający od normy, niezgodny z normą


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anormatywność

    anormatywny


    Nienormatywność – zjawisko polegające na przekraczaniu normy.

    Pojęcie nienormatywności stosowane jest m.in. w naukach społecznych, przede wszystkim w psychologii i socjologii, na określenie zachowań wykraczających poza normę społeczną. Zachowanie nienormatywne może mieć charakter stały lub epizodyczny. W przypadku trwałych zachowań nienormatywnych można mówić o kształtowaniu się tożsamości nienormatywnej.


    Patrz:anormatywny

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anorogeniczny

    określenie okresu w historii Ziemi pozbawionego ruchów górotwórczych


    Źródła:

    SJP.pl

    Anortozyt

    magmowa skała głębinowa składająca się z bogatego w wapń plagioklazu


    Anortozyt (plagioklazyt) – leukokratyczna skała magmowa (plutoniczna) grubokrystaliczna lub średniokrystaliczna, o barwie czarnej, szarej, brązowej lub zielonoszarej, składająca się w przewadze plagioklazów. Stanowią one ponad 90% objętości anortozytu. W niewielkich ilościach mogą występować pirokseny. Zawartość anortytu w plagioklazie może wynosić od 20 do 100%. Anortozyty zbudowane z labradoru noszą nazwę labradorytów. Szacuje się, że ziemskie anortozyty powstały na głębokości 15–20 km.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anortyt

    minerał z grupy skaleni, glinokrzemian wapnia


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) miner. bardzo rzadki minerał z gromady krzemianów zaliczany do grupy plagioklazów;


    Anortyt – minerał z gromady krzemianów zaliczany do grupy plagioklazów; bardzo rzadki.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anortytowy

    związany z anortytem


    Źródła:

    SJP.pl

    Anoskopia

    metoda badania diagnostycznego polegająca na wziernikowaniu kanału odbytu i końcowego odcinka odbytnicy za pomocą wziernika - anoskopu


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. badanie wziernikowe przez odbyt, oceniające kanał odbytu i końcową część odbytnicy


    Rektoskopia (anoskopia, proktoskopia) należy do badań wziernikowych (endoskopowych) końcowego odcinka przewodu pokarmowego wykonywanych sztywnymi wziernikami.

    Zależnie od zakresu wziernikowania dolnego odcinka przewodu pokarmowego i zastosowanego sprzętu rozróżnia się następujące badania endoskopowe:

    • anoskopia – wziernikowanie kanału odbytu i końcowego odcinka odbytnicy
    • rektoskopia – wziernikowanie całej odbytnicy
    • rektoromanoskopia – rektoskopia rozszerzona o badanie końcowego odcinka esicy
    • sigmoidoskopia – wziernikowanie końcowego odcinka jelita grubego z esicą włącznie
    • rektosigmoidoskopia – wziernikowanie odbytnicy i końcowego odcinka esicy
    • kolonoskopia – wziernikowanie całego jelita grubego.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anosmia

    całkowity brak zmysłu węchu


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. utrata węchu, niezdolność wyczuwania zapachów;


    Anosmia (gr. ἀν- an- „nie, bez”; ὀσμή osme „zapach”), ślepota zapachowa – nabyty lub rzadziej wrodzony całkowity brak funkcji węchu. Zmniejszona zdolność do wyczuwania zapachów to hiposmia. Do najczęstszych przyczyn nabytej anosmii zalicza się wirusowe zakażenia górnych dróg oddechowych (około 18–45% przypadków), choroby nosa i zatok (7–56%) oraz następstwa urazu głowy (8–20%). Niektóre z rzadszych przyczyn to choroba Parkinsona lub Alzheimera, stwardnienie rozsiane, cukrzyca. Wrodzona anosmia stanowi tylko około 4% przypadków tego zaburzenia, jedna z chorób, której objawem jest anosmia to zespół Kallmanna. Gdy z jednostronnym brakiem węchu współistnieje też jednostronny zanik nerwu wzrokowego i przeciwstronny obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, można rozpoznać zespół Fostera Kennedy′ego, rzadki objaw guza wewnątrzczaszkowego.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anosognozja

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. patologia występująca u osób, które nie są świadome swych własnych problemów kognitywnych;


    Anosognozja (gr. ἀ- a- – przedrostek przeczący, νόσος nosos – choroba; γνῶσις gnosis – wiedza) lub anozognozja – zaburzenia neurologiczne, polegające na niezdolności zdania sobie sprawy z własnej choroby. Schorzenie to występuje najczęściej przy paraliżu lewostronnym (prawej półkuli mózgu). Objawy anosognozji podobne są do psychologicznych mechanizmów zaprzeczania chorobie (brak zainteresowania swoją ogólną sytuacją; emocjonalna i uczuciowa obojętność wobec sytuacji), w rzeczywistości mają jednak podłoże neurologiczne związane z uszkodzeniem prawej części kory mózgowej znanej jako kora somatosensoryczna.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anotacja

    oznaczenie słów lub innych fragmentów w tekście etykietami, które dzielą na kategorie lub wnoszą dodatkowe informacje


    Źródła:

    SJP.pl

    Anotator

    osoba oznaczająca słowa lub inne fragmenty w tekście etykietami, które dzielą na kategorie lub wnoszą dodatkowe informacje


    Źródła:

    SJP.pl

    Anotermia

    proste uwarstwienie termiczne, w którym temperatura wody obniża się wraz z głębokością, gdy temperatura powietrza jest wyższa niż 4 stopnie Celsjusza; stratyfikacja termiczna prosta


    Źródła:

    SJP.pl

    Anotować

    oznaczać słowa lub inne fragmenty w tekście etykietami, które dzielą na kategorie lub wnoszą dodatkowe informacje


    Źródła:

    SJP.pl

    Anotowany

    przymiotnik

     (1.1) poddany anotacji


    Źródła:

    Wiktionary

    Anouilh

    [czytaj: aNUJ] nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Anova

    Źródła:

    Wikipedia

    Anozognozja

    brak świadomości zaburzeń chorobowych lub niezdolność do uświadomienia sobie jakichś cech albo zaprzeczanie ich istnieniu


    Anosognozja (gr. ἀ- a- – przedrostek przeczący, νόσος nosos – choroba; γνῶσις gnosis – wiedza) lub anozognozja – zaburzenia neurologiczne, polegające na niezdolności zdania sobie sprawy z własnej choroby. Schorzenie to występuje najczęściej przy paraliżu lewostronnym (prawej półkuli mózgu). Objawy anosognozji podobne są do psychologicznych mechanizmów zaprzeczania chorobie (brak zainteresowania swoją ogólną sytuacją; emocjonalna i uczuciowa obojętność wobec sytuacji), w rzeczywistości mają jednak podłoże neurologiczne związane z uszkodzeniem prawej części kory mózgowej znanej jako kora somatosensoryczna.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anr

    [czytaj: a-en-ER] skrót od: Agencja Nieruchomości Rolnych


    Źródła:

    SJP.pl

    Ansa

    przestarzałe: niechęć, uraza, pretensja


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) niechęć do kogoś, pretensja


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Ansambl

    ensemble;
    1. scena zespołowa w utworze dramatycznym, operze, lub operetce;
    2. trupa teatralna, zespół artystyczny


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) teatr. scena zbiorowa w sztuce scenicznej

     (1.2) przest. grupa muzyczna bądź aktorska

     (1.3) daw. szt. harmonijna całość


    Ansambl (z fr. ensemble – razem, zespół) – utwór dla kilku instrumentalistów lub kilku śpiewaków solistów, a także zespół śpiewaków solistów o różnych barwach głosu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Ansamblowy

    związany z ansamblem (ensemblem); ensemblowy


    Źródła:

    SJP.pl

    Ansarowie

    Źródła:

    Wikipedia

    Ansbachski

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Ansbachem, dotyczący Ansbachu, pochodzący z Ansbachu (miasta w Niemczech)


    Źródła:

    Wiktionary

    Anschluss

    rzeczownik, rodzaj męski

     (1.1) hist. przyłączenie Austrii do III Rzeszy;


    Anschluss (także anszlus, z niem. Anschluss, Anschluß – ’przyłączenie’) – aneksja terytorium państwowego Federalnego Państwa Austriackiego przez Rzeszę Niemiecką, dokonana 12 marca 1938 z pogwałceniem traktatu wersalskiego (1919).


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anshan

    miasto w Chinach; Anszan


    Anshan (chiń. 鞍山; pinyin Ānshān) – miasto o statusie prefektury miejskiej w północno-wschodnich Chinach, w prowincji Liaoning, przy linii kolejowej Changchun-Dalian. W 2010 roku liczba mieszkańców miasta wynosiła 1 192 903. Prefektura miejska w 1999 roku liczyła 3 402 643 mieszkańców. Wielki ośrodek hutnictwa żelaza, przemysłu maszynowego, metalowego i chemicznego; w pobliżu Anshan wydobywa się rudę żelaza oraz magnezu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Ansi

    [czytaj: ans-i] (skrót od: American National Standards Institute) Amerykański Narodowy Instytut Normalizacyjny, amerykańska organizacja zajmująca się opracowywaniem i rozpowszechnianiem norm technicznych; także oznaczenie norm akceptowanych przez tę organizację


    Ansi – wieś w Estonii, w prowincji Saare, w gminie Lääne-Saare. W 2004 roku wieś zamieszkiwały 42 osoby.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anszan

    miasto w Chinach; Anshan


    Anszan – kraina i miasto (zidentyfikowane w 1972 r. jako Tell-i Maljan niedaleko Szirazu) w starożytnym Iranie, przez tysiąclecia część Elamu - tzw. górny Elam, teren wyżynny w odróżnieniu od dolnego, obejmującego nizinną Suzjanę. Anszan był słabiej rozwiniętą częścią Elamu, ze względu na gorsze niż w Suzjanie warunki uprawy roli. Cywilizacja miejska zagościła tu na stałe dopiero pod panowaniem Persów, którzy na pewno zamieszkiwali Anszan w VII wieku p.n.e., choć trudno oszacować, kiedy dokładnie pojawili się na tych terenach. Początkowo królowie perscy (m.in. także Cyrus II Wielki) nosili, oprócz innych, także tytuł króla Anszanu, jednak został on zarzucony, kiedy ich państwo rozrosło się i stało imperium. Nazwa krainy Anszan została wtedy zastąpiona toponimem Parsa - po grecku Persis (czyli Persyda), później Fars.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anszlus

    włączenie w 1938 roku terytorium Austrii do III Rzeszy


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) hist. pot. zob. Anschluss.


    Anschluss (także anszlus, z niem. Anschluss, Anschluß – ’przyłączenie’) – aneksja terytorium państwowego Federalnego Państwa Austriackiego przez Rzeszę Niemiecką, dokonana 12 marca 1938 z pogwałceniem traktatu wersalskiego (1919).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anszlusowy

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z anszlusem, dotyczący anszlusu


    Źródła:

    Wiktionary

    Ansztalt

    żartobliwie: zakład, lokal; instytucja


    Źródła:

    SJP.pl

    Anta

    1. dekoracyjne zakończenie tworzących przedsionek bocznych ścian świątyni
    2. gatunek tapira


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) archit. pilaster kończący ścianę, uformowany i zdobiony zgodnie z porządkiem architektonicznym danej epoki;


    • Anta (Espinho) – sołectwo w Portugalii w powiecie Espinho
    • Anta – departament w Argentynie w prowincji Salta
    • Anta – miasto w Peru
    • Anta – prowincja Peru
    • anta – element architektoniczny
    • Tapir anta (Tapirus terrestris)

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Antaba

    1. sztaba wzmacniająca zamknięcie bramy lub drzwi;
    2. metalowy uchwyt na bramach, drzwiach lub skrzyniach, służący także za kołatkę


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) sztaba z metalu zamykająca bramę lub drzwi

     (1.2) daw. ozdobny uchwyt na skrzyniach lub jako kołatka na drzwiach i bramach;


    Antaba lub hantaba (z niem. die Handhabe – rękojeść) – stały lub ruchomy uchwyt z metalu umieszczany np. na skrzyni, kufrze, drzwiach, bramie.

    Ruchomy uchwyt składa się z dwóch części. Antaba umieszczona na drzwiach lub bramach (furtach), najczęściej w postaci lwiej głowy z ruchomą obręczą, służyła często za kołatkę. Antaba występowała głównie w sztuce romańskiej i gotyckiej. Współcześnie używana jest jako element dekoracyjny. Stara polska nazwa antaby to dzierżak.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Antabka

    zdrobnienie od: antaba


    Źródła:

    SJP.pl

    Antabus

    związek organiczny zaburzający metabolizm alkoholu etylowego w organizmie, stosowany w leczeniu alkoholizmu; anticol; esperal; disulfiram


    Disulfiram – organiczny związek chemiczny, lek stosowany w leczeniu alkoholizmu, którego działanie polega na wpływie na metabolizm alkoholu etylowego.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antagonista

    osoba niezgadzająca się z kimś, występująca przeciw komuś, zwłaszcza przeciwnik w sporze


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) przeciwnik;

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (2.1) farm. substancja obca (zwykle lek) blokująca działanie innej substancji lub pracę receptora;

     (2.2) anat. mięsień działający w kierunku przeciwnym w stosunku do innego mięśnia

     (2.3) anat. ząb położony naprzeciwko zęba drugiej szczęki


    • antagonista (osoba)
    • antagonista (farmakologia)

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Antagonistka

    antagonista


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) przeciwniczka w sporze, dyskusji


    Patrz:antagonista

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Antagonistycznie

    przysłówek sposobu

     (1.1) wrogo, przeciwnie


    Źródła:

    Wiktionary

    Antagonistyczność

    antagonistyczny


    Patrz:antagonistyczny

    Źródła:

    SJP.pl

    Antagonistyczny

    związany z antagonizmami, oparty na antagonizmach, przeciwstawny, sprzeczny (np. antagonistyczne siły, antagonistyczne partie polityczne)


    przymiotnik

     (1.1) książk. przeciwstawiający się komuś, czemuś, wzajemnie sobie niechętny, wrogi, zwalczający siebie nawzajem

     (1.2) mający przeciwne działanie


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Antagonizacja

    doprowadzanie osób lub grup do wzajemnej wrogości


    Źródła:

    SJP.pl

    Antagonizm

    1. wzajemna niechęć lub wrogość spowodowane sprzecznością interesów lub różnicą poglądów;
    2. przeciwstawne działanie dwóch elementów (np. dwóch mięśni) lub dwóch układów organizmu


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) wzajemna wrogość, sprzeczność, przeciwstawność sił, zasad, osób


    • antagonista (osoba)
    • antagonista (farmakologia)

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Antagonizować

    doprowadzać osoby lub grupy osób do wzajemnej wrogości; konfliktować, skłócać, poróżniać


    Źródła:

    SJP.pl

    Antagonizowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) wywoływanie między kimś wrogości


    Źródła:

    Wiktionary

    Antagonizujący

    taki, który wprowadza wzajemną wrogość, skłócający ludzi lub środowiska


    Źródła:

    SJP.pl

    Antakya

    [czytaj: antakja] miasto w Turcji; Antiochia


    Antiochia (tur. Antakya lub Hatay; hist. Antiochia Syryjska, Antiochia koło Dafne, Wielka Antiochia, Teopolis; arab. ‏أنطاكية‎, trl. Anṭākiya, trb. Antakija, gr. Ἀντιόχεια, trl. Antiocheia) – miasto położone w Turcji nad rzeką Orontes (Asi), 22 km od brzegu Morza Śródziemnego, u podnóża góry Silpius (ar. Habib an-Nadżar). W starożytności jedno z najważniejszych centrów kulturalnych, handlowych, politycznych i religijnych basenu śródziemnomorskiego.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antall

    [czytaj: ontol] nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Antalya

    [czytaj: antalja] miasto w Turcji


    Antalya (gr. Αττάλεια – Attália, łac. Attalea) – miasto w południowo-zachodniej Turcji, nad zatoką Antalya na Morzu Śródziemnym, w starożytnej krainie Pamfilia, u południowych podnóży gór Taurus, ośrodek administracyjny prowincji Antalya. Kurort wypoczynkowy Riwiery Tureckiej.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antananarywa

    stolica Madagaskaru


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. stolica Madagaskaru;


    Antananarywa (Antananarivo, potocznie Tana) – stolica Madagaskaru i prowincji Antananarywa. Położona jest w środkowej części wyspy, nad rzeką Ikopa, na wysokości ok. 1400 m n.p.m. Antananarywa jest największym miastem na wyspie, stanowiącym centrum administracyjne, gospodarcze, naukowe i komunikacyjne kraju. Rozwinął się tu przemysł spożywczy, tytoniowy i włókienniczy. Znajdują się tu wyższe uczelnie University of Madagascar oraz Collège Rural d'Ambatobe.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Antananarywczyk

    mieszkaniec Antananarywy


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mieszkaniec Antananarywy


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Antananarywka

    mieszkanka Antananarywy


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mieszkanka Antananarywy


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Antananarywski

    Antananarywa (stolica Madagaskaru)


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) odnoszący się do miasta Antananarywa


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Antar

    rodzaj ryb z rodziny nototeniowatych; kłykacz


    Dissostichus – rodzaj ryb z rodziny nototeniowatych (Nototheniidae).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antares

    rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

     (1.1) astr. najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Skorpiona;


    Antares (Alfa Scorpii, α Sco) – najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Skorpiona. Jest oddalona od Słońca o około 550 lat świetlnych.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Antarktozaur

    rodzaj zauropoda z grupy tytanozaurów


    Antarktozaur (Antarctosaurus) – rodzaj zauropoda z grupy tytanozaurów.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antarktyczny

    Antarktyka


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) geogr. związany z Antarktyką


    Patrz:Antarktyka

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Antarktyda

    kontynent w rejonie Antarktyki na półkuli południowej


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. kontynent, na którym znajduje się biegun południowy;


    Antarktyda – kontynent położony najdalej na południe Ziemi, na którym znajduje się geograficzny biegun południowy. Jest położony w rejonie Antarktyki na półkuli południowej, niemal w całości na południe od koła podbiegunowego i otoczony przez Ocean Południowy. Ma powierzchnię 14,2 mln km², jest piątym co do wielkości kontynentem po Azji, Afryce, Ameryce Północnej i Ameryce Południowej, prawie dwa razy większym od Australii. Około 98% Antarktydy pokrywa polarna czapa lodowa o średniej grubości 1,9 km, która rozciąga się do wszystkich, prócz wysuniętych najbardziej na północ krańców Półwyspu Antarktycznego.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Antarktydzki

    Antarktyda


    przymiotnik

     (1.1) geogr. rzad. związany z Antarktydą


    Patrz:Antarktyda

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Antarktyka

    obszar na półkuli południowej, który obejmuje Antarktydę wraz z lądolodami oraz otaczającymi ją wodami i wyspami


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. rejon globu ziemskiego od bieguna południowego do 60° szerokości geograficznej południowej, obejmujący Antarktydę, jej lądolód oraz otaczające je wody;


    Antarktyka – część świata znajdująca się na półkuli południowej, która obejmuje Antarktydę oraz otaczający ją Ocean Południowy i położone na nim wyspy. Międzynarodowo uznawaną granicą Antarktyki jest równoleżnik 60°S.

    Status prawny Antarktyki i dozwoloną w tej części świata działalność określa Układ Antarktyczny i powiązane umowy, stanowiące międzynarodowe porozumienia (wśród sygnatariuszy jest także Polska). Naturalną granicę Antarktyki wyznacza strefa konwergencji antarktycznej, w której chłodne wody powierzchniowe znajdujące się wokół Antarktydy stykają się z cieplejszymi wodami subantarktycznymi i zanurzają się w nich.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Antas

    nazwisko


    • Antas – miasto w Brazylii
    • Antas – postać z mitologii greckiej
    • Antas – miasto i gmina w Hiszpanii

    Miejscowości w Portugalii:

    • Antas – miejscowość w gminie Esposende
    • Antas – miejscowość w gminie Penalva do Castelo
    • Antas – miejscowość w gminie Penedono
    • Antas – miejscowość w gminie Vila Nova de Famalicão

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antazolina

    lek syntetyczny stosowany głównie przeciwuczuleniowo i w chorobie komunikacyjnej; fenazolina; antistina


    Antazolina (łac. antazolinum) – organiczny związek chemiczny, pochodna etylenodiaminy, należąca do grupy antagonistów receptora H1 I generacji.

    Wskazaniami do podania antazoliny są:

    • ostre stany alergiczne (m.in. wstrząs anafilaktyczny), jako lek wspomagający w skojarzeniu z adrenaliną,
    • napadowe zaburzenia rytmu pochodzenia nadkomorowego włącznie z tachyarytmią w migotaniu przedsionków, niereagujące na standardowe leczenie przeciwarytmiczne.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antał

    dawna miara objętości płynów - około ćwierć dużej beczki; także beczka o takiej objętości


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) beczka używana do przechowywania wina i innych trunków;

     (1.2) zawartość antała (1.1)


    Antał, inaczej nazywany ćwierćbeczką – dawna jednostka objętości stosowana na ziemiach polskich przed 1764 rokiem. 1 Antał odpowiadał 18 garncom. Połowę antału stanowił antałek (zwany też achtelem) - 9 garnców. Antał stanowił element systemu beczkowego, stosowanego na dawnych ziemiach polskich do mierzenia objętości płynów dla celów handlowych.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Antałek

    1. beczułka o pojemności połowy lub trzeciej części antała;
    2. pół antała


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) mała beczułka używana do przechowywania wina i innych trunków o objętości dwóch wiader lub połowy antała

     (1.2) zawartość antałka (1.1)

     (1.4) pot. grubas

     (1.5) daw. przen. żart. głowa


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Antałkowy

    przymiotnik od: antałek


    Źródła:

    SJP.pl

    Antałówka

    osiedle i wzgórze w Zakopanem


    • Antałówka – osiedle i wzgórze w Zakopanem
    • Antałówka – przysiółek Kościeliska w powiecie tatrzańskim

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antałowy

    przymiotnik od: antał


    Źródła:

    SJP.pl

    Antczak

    nazwisko


    Osoby o tym nazwisku:

    • Antoni Antczak − polski dziennikarz, samorządowiec, poseł na Sejm
    • Bogumił Antczak − polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, lektor
    • Bronisław Antczak − polski marynarz, poseł na Sejm
    • Edmund Antczak − polski lekkoatleta
    • Henryk Antczak − polski ekonomista i samorządowiec
    • Henryk Antczak − polski siatkarz
    • Jacek Antczak − polski reporter
    • Jan Antczak − polski działacz opozycyjny i samorządowiec
    • Jerzy Antczak − polski reżyser teatralny i filmowy
    • Marian Antczak − poseł na Sejm
    • Piotr Antczak − polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, marketingowiec
    • Roman Antczak − polski bokser
    • Ryszard Antczak − polski piłkarz ręczny
    • Zdzisław Antczak − polski piłkarz ręczny, olimpijczyk

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antecedencja

    1. (wyraz zwykle używany w liczbie mnogiej) fakt poprzedzający stan obecny; antecedens;
    2. erozyjne działanie rzeki, przecinającej grzbiet górski w czasie jego wypiętrzania


    rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

     (1.1) książk. inaczej: antecedencje

     (1.2) liter. inaczej: antecedencje


    Antecendencja (łac. antecedentia – wyprzedzenie) – zjawisko przecięcia grzbietu górskiego przez rzekę do niego prostopadłą w trakcie jego wypiętrzania. Wskutek antecedencji rzeka nie zmienia swego koryta i tworzy przełomy w których jej bieg przypomina bieg rzeki nizinnej.

    Przykładem przełomu antecedentnego w Polsce jest przełom Nysy Kłodzkiej przez Góry Bardzkie. Podobne zjawisko występuje przy przejściu Cangpo przez Himalaje.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Antecedencje

    rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

     (1.1) książk. zdarzenia, okoliczności poprzedzające jakiś fakt, konieczny do jego zrozumienia

     (1.2) liter. w utworach dramatycznych i narracyjnych: wydarzenia poprzedzające właściwą akcję, bez których jej przebieg jest niezrozumiały; zawarte są w prologu lub też w wypowiedziach narratora czy postaci


    Źródła:

    Wiktionary

    Antecedens

    1. fakt poprzedzający stan obecny; antecedencja;
    2. w logice: część zdania warunkowego rozpoczynająca się od "jeżeli"; poprzednik


    Źródła:

    SJP.pl

    Antecedentny

    1. poprzedzający stan obecny; uprzedni;
    2. antecedentny przełom rzeczny - przełom rzeczny powstały w wyniku powolnego wypiętrzenia się otoczenia spowodowanego ruchami górotwórczymi


    Źródła:

    SJP.pl

    Antecesor

    przestarzale o antenacie (przodku jakiejś rodziny)


    Źródła:

    SJP.pl

    Antecesorka

    antecesor


    Patrz:antecesor

    Źródła:

    SJP.pl

    Antecki

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Antedatować

    wpisywać (wpisać) na dokumencie datę wcześniejszą od faktycznej; antydatować (częściej)


    Źródła:

    SJP.pl

    Antedatowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) przest. podpisywanie czegoś z wcześniejszą datą niż faktyczna data powstania dokumentu


    Źródła:

    Wiktionary

    Antefiks

    element dekoracyjny, najczęściej w kształcie palmety, umieszczony wzdłuż okapu dachu, maskujący od frontu rząd dachówek


    Antefiks – element dekoracyjny, charakterystyczny dla antycznej architektury greckiej i rzymskiej, w postaci płytki z kamienia lub częściej z terakoty, ozdobiony płaskorzeźbą w kształcie palmety, głowy ludzkiej lub zwierzęcej itp. Płytkę ustawiano na gzymsie, wzdłuż okapu, w celu zasłonięcia widoku na pokrycie dachu, zamiast simy.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antek

    w języku potocznym: ulicznik


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

     (1.1) imię|polski|m. zdrobn. od: Antoni


    Antek – nowela Bolesława Prusa z roku 1880. Podejmuje tematykę trudnego życia na wsi w XIX wieku, a co za tym idzie niełatwego losu dzieci. Jako główne problemy XIX-wiecznej wsi zostały ukazane zacofanie ludności, wykorzystywanie dzieci do ciężkich prac oraz brak możliwości kształcenia i rozwijania talentów przez dzieci i młodzież.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Antekliza

    rozległe wypiętrzenie skorupy ziemskiej


    W geologii antekliza to wypukła struktura tektoniczna o regionalnych rozmiarach w obrębie platformy kontynentalnej, obejmująca zarówno jej fundament jak i pokrywę osadową.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antemion

    starożytny ornament ze stylizowanych liści, wici i kwiatów; anthemion


    Antemion, anthemion (gr. anthémion - "kwiatek") – starożytny pasowy ornament składający się z zestawionych naprzemiennie motywów palmety i lotosu lub dwóch typów palmety (formy otwartej i zamkniętej). Występuje powszechnie w greckiej i rzymskiej dekoracji architektonicznej i malarstwie wazowym. Przejęty przez sztukę nowożytną, szczególnie popularny w klasycyzmie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antemiusz

    imię męskie


    Prokopiusz Antemiusz, Procopius Anthemius (ok. 415, zm. 11 lipca 472 w Rzymie) – cesarz zachodniorzymski od 12 kwietnia 467 do 11 lipca 472 roku n.e. Jego żoną była Eufemia – jedyna córka cesarza Marcjana.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antena

    urządzenie stanowiące element każdego nadajnika lub odbiornika, wysyłające albo odbierające fale radiowe


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) urządzenie służące do zamiany fal elektromagnetycznych na sygnał elektryczny i odwrotnie;

     (1.2) pot. uczn. więz. ucho (zazwyczaj w lm.)


    Antena – urządzenie zamieniające fale elektromagnetyczne na sygnał elektryczny i odwrotnie.

    Jest niezbędnym elementem składowym każdego systemu radiokomunikacji. W XX wieku najbardziej rozpowszechnione były anteny odbiorników radiowych i telewizyjnych, natomiast w wieku XXI antena częściej kojarzona jest z elementem wyposażenia radia samochodowego, bezprzewodowych sieci komputerowych lub z odbiorem sygnałów TV z satelitów.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Antenacki

    przymiotnik od: antenat


    Źródła:

    SJP.pl

    Antenat

    przodek jakiejś rodziny; antecesor (przestarzałe)


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) podn. przodek, zarówno ze strony ojca, jak i matki; dziad, pradziad


    Wstępny lub antenat (l.mn. antenaci), ascendent (l.mn. ascendenci) – pojęcie używane w prawie i genealogii, oznaczające każdego przodka danej osoby: rodziców (ojca, matkę), dziadków (dziadka, babcię), pradziadków (pradziadka, prababcię), prapradziadków itd. Stosunek faktyczny pomiędzy daną osobą a jej wstępnym polega na tym, że ta pierwsza pochodzi od tego drugiego. Osoby te są spokrewnione ze sobą w linii prostej.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Antenatka

    antenat


    Patrz:antenat

    Źródła:

    SJP.pl

    Antenka

    mała antena; zdrobnienie od: antena


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mała antena


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Antenkowaty

    przypominający antenkę


    Źródła:

    SJP.pl

    Antenkowy

    antenka


    Patrz:antenka

    Źródła:

    SJP.pl

    Antennaria

    Ukwap (Antennaria Gaertn.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje 45 gatunków. Występuje naturalnie na półkuli północnej na obszarach o klimacie umiarkowanym lub podzwrotnikowym (lecz nie w Afryce). W Europie występuje 6 gatunków, z czego do flory Polski należą dwa gatunki – ukwap dwupienny (A. dioica) i ukwap karpacki (A. carpatica).


    Źródła:

    Wikipedia

    Antenor

    w mitologii greckiej: Trojańczyk i doradca Priama


    • Antenor – postać z mitologii greckiej
    • Antenor z Aten – rzeźbiarz działający w starożytnej Grecji
    • Antenor – jeden z bohaterów Odprawy posłów greckich Jana Kochanowskiego

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antenorowy

    przymiotnik dzierżawczy - należący do Antenora lub z nim związany


    Źródła:

    SJP.pl

    Antenowaty

    przypominający antenę


    Źródła:

    SJP.pl

    Antenowy

    1. przymiotnik od: antena; odnoszący się do anteny;
    2. odnoszący się do programów radiowych lub telewizyjnych


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z anteną, dotyczący anteny


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Anteny

    urządzenie stanowiące element każdego nadajnika lub odbiornika, wysyłające albo odbierające fale radiowe


    Źródła:

    SJP.pl

    Antepedium

    w średniowieczu: zasłona górnej części ołtarza; antependium; frontale


    Antepedium (również antependium, frontale) – bogato zdobione zakrycie lub zasłona zakrywająca podstawę (stipes) stałego ołtarza chrześcijańskiego.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antependium

    w średniowieczu: zasłona górnej części ołtarza; antepedium; frontale


    Antepedium (również antependium, frontale) – bogato zdobione zakrycie lub zasłona zakrywająca podstawę (stipes) stałego ołtarza chrześcijańskiego.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antepozycja

    pozycja wyrażenia poprzedzającego dane wyrażenie


    Źródła:

    SJP.pl

    Anteridium

    męskie gametangium, miejsce wytwarzania plemników; anterydium, plemnia


    Źródła:

    SJP.pl

    Anteriora

    wypadki poprzedzające jakieś zdarzenie; antecedencje


    Źródła:

    SJP.pl

    Anteros

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

     (1.1) mitgr. bóg i uosobienie miłości odwzajemnionej lub miłości nieodwzajemnionej i zemsty za miłość odrzuconą;

     (1.2) rzad. imię|polski|m.;

    rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

     (2.1) astr. planetoida o numerze katalogowym 1943;


    • Anteros (łac. Anterus) – w mitologii greckiej bóg i uosobienie miłości odwzajemnionej lub miłości nieodwzajemnionej i zemsty za zdradzoną miłość
    • Anteros (łac. Anterus) – papież, święty Kościoła katolickiego i Cerkwi prawosławnej
    • Anteros – planetoida o numerze katalogowym 1943

    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Anterozoid

    plemnik plechowców


    Źródła:

    SJP.pl

    Anterydium

    męskie gametangium, miejsce wytwarzania plemników; plemnia, anteridium


    Plemnia, anterydium – haploidalny organ rozmnażania (gametangium), w którym wytwarzane są plemniki. Występuje w wielu grupach systematycznych roślin (zielenice, mszaki, paprotniki), grzybów i glonów nie zaliczanych do roślin. Plemnia może być jednokomórkowa lub wielokomórkowa.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anteusz

    w mitologii greckiej: syn Posejdona i Gai


    Antajos lub Anteusz (gr. Ἀνταῖος, Antaîos) – w mitologii greckiej syn Posejdona i Gai, gigant żyjący w Libii.

    Dotknięcie ziemi, jego matki, przywracało mu siły. Herakles zetknął się z nim szukając cudownych jabłek Hesperyd – była to jego jedenasta praca. Anteusz każdego wyzywał do zapasów. Gdy Herakles zorientował się, skąd biorą się siły przeciwnika, udusił go trzymając nad ziemią.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anteuszowy

    przymiotnik dzierżawczy - należący do Anteusza lub z nim związany


    Źródła:

    SJP.pl

    Anthem

    nieliturgiczny utwór chóralny; rodzaj motetu lub kantaty


    Anthem (ang. hymn) – anglikański nieliturgiczny utwór chóralny z tekstem angielskim. Odpowiednik motetu w muzyce katolickiej i protestanckiej, a po wprowadzeniu basso continuo i stylu concertato – kantaty. Teksty anthemów ograniczały się, w przeciwieństwie do kontynentalnych kantat, do psalmów.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anthemion

    starożytny ornament ze stylizowanych liści, wici i kwiatów; antemion


    Antemion, anthemion (gr. anthémion - "kwiatek") – starożytny pasowy ornament składający się z zestawionych naprzemiennie motywów palmety i lotosu lub dwóch typów palmety (formy otwartej i zamkniętej). Występuje powszechnie w greckiej i rzymskiej dekoracji architektonicznej i malarstwie wazowym. Przejęty przez sztukę nowożytną, szczególnie popularny w klasycyzmie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anthony

    [czytaj: ANtony] obce imię męskie


    • Antoni

    Miejscowości w USA:

    • Anthony – miasto w stanie Kansas, w hrabstwie Harper
    • Anthony – miasto w stanie Nowy Meksyk, w hrabstwie Doña Ana
    • Anthony – miejscowość w stanie Teksas, w hrabstwie El Paso

    Gminy w USA:

    • Anthony (ang. Anthony Township) – gmina w stanie Minnesota, w hrabstwie Norman
    • Anthony (ang. Anthony Township) – gmina w stanie Pensylwania, w hrabstwie Lycoming
    • Anthony (ang. Anthony Township) – gmina w stanie Pensylwania, w hrabstwie Montour

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Anthotyro

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) spoż. tradycyjny grecki ser, rodzaj koziego lub owczego twarogu z dodatkiem serwatki i mleka, wytwarzany w dwóch rodzajach: świeżej i lekko dojrzewającej


    Źródła:

    Wiktionary

    Anti-Aging

    [czytaj: anti-ejdżing] o kosmetykach, zabiegach itp.: spowalniający proces starzenia; anti-agingowy


    Źródła:

    SJP.pl

    Anti-Agingowy

    [czytaj: anti-ejdżingowy] o kosmetykach, zabiegach itp.: spowalniający proces starzenia; anti-aging


    Źródła:

    SJP.pl

    Anticol

    [czytaj: antikol] związek organiczny zaburzający metabolizm alkoholu etylowego w organizmie, stosowany w leczeniu alkoholizmu; esperal; antabus; disulfiram


    Disulfiram – organiczny związek chemiczny, lek stosowany w leczeniu alkoholizmu, którego działanie polega na wpływie na metabolizm alkoholu etylowego.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antidotum

    odtrutka; antydotum;
    1. substancja likwidująca lub antagonizująca działanie trucizny na organizm; antydot;
    2. w przenośni: środek mogący zaradzić czemuś


    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) przen. środek zaradczy

     (1.2) zob. odtrutka.


    Odtrutka, antidotum – substancja mająca zdolność neutralizacji lub zmniejszenia toksyczności trucizny. Jej działanie najczęściej polega na tworzeniu z trucizną niewchłanialnego lub mniej toksycznego związku chemicznego. Wyróżnia się odtrutki swoiste (skierowane przeciw konkretnej truciźnie) i nieswoiste (ogólne, na przykład mleko lub węgiel aktywny przy zatruciach doustnych).

    W dawnej medycynie uważano, że może istnieć uniwersalna odtrutka. Zdolność taką przypisywano teriakowi.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Antifa

    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) społ. polit. międzynarodowy, nieformalny antyfaszystowski ruch społeczny luźnych, niepowiązanych grup młodzieżowych, stanowiący siłowe ramię organizacji lewicowych i prospołecznych;


    Antifa (od niem. Antifaschismus „antyfaszyzm” i ang. Anti-Fascist Action, AFA „Akcja Antyfaszystowska”) – zbiorcze określenie ogółu osób deklarujących się jako antyfaszyści i czynnie sprzeciwiających się tendencjom skrajnie prawicowym (utożsamianymi przez Antifę z faszyzmem). Antifa jest ruchem nieformalnym, pozbawionym jakiegokolwiek kierownictwa czy wewnętrznej hierarchii. Określana również jako subkultura. Choć z Antifą nie jest związana żadna ideologia polityczna, wyróżniają się wśród nich socjaliści, anarchiści, socjaldemokraci i liberałowie.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Antifiarz

    członek Antify - nieformalnego ruchu antyfaszystowskiego, uważanego również za subkulturę


    Źródła:

    SJP.pl

    Antigua

    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. wyspa położona na Karaibach, w archipelagu Małych Antyli, należąca do Wysp Nawietrznych;


    Antigua – wyspa położona na Karaibach, w archipelagu Małych Antyli, należąca do Wysp Nawietrznych. Wchodzi w skład państwa Antigua i Barbuda. Zajmuje powierzchnię 280 km². Na wyspie położona jest stolica kraju, Saint John’s.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Antiguańczyk

    obywatel Antigui i Barbudy


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mieszkaniec Antigui

     (1.2) obywatel Antigui i Barbudy


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Antiguanka

    obywatelka Antigui i Barbudy


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mieszkanka Antigui, wyspy na Karaibach

     (1.2) obywatelka Antigui i Barbudy


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Antiguański

    przymiotnik od:
    1. Antigua (wyspa na Morzu Karaibskim lub miasto w Gwatemali);
    2. Antigua i Barbuda (państwo)


    przymiotnik

     (1.1) związany z Antiguą (wyspą na Karaibach)

     (1.2) związany z Antiguą i Barbudą (państwem na Karaibach)


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Antiguańsko-Barbudzki

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Antiguą i Barbudą, dotyczący Antigui i Barbudy


    Źródła:

    Wiktionary

    Antihalo

    1. warstwa substancji zapobiegająca odblaskowi na materiale fotograficznym;
    2. film lub płyta pokryte taką substancją


    Antihalo – warstwa przeciwodblaskowa (antyreflekcyjna) na błonie fotograficznej zapobiegająca powstaniu odblasków działających szkodliwie na obraz (halo świetlne) i polepsza ostrość szczególnie jasnych partii obrazu na błonie. Zwykle jest to szare lub niebieskawe zabarwienie podłoża błony (np. Fomapan 100 w wersji średnioformatowej) lub podlew z przeciwnej strony (np. Efke R50, Shanghai GP3). Zazwyczaj stosuje się podlew przeciwnej strony, który spełnia jednocześnie rolę warstwy przeciwskrętnej. Barwnik jest zmywany podczas wstępnego namaczania błony lub wywoływania, w rzadkich przypadkach w utrwalaczu. Błony odwracalne mają antyrefleksyjną warstwę z metalicznego srebra – dużo bardziej skuteczną, zmywaną podczas odbielania.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antikol

    związek organiczny zaburzający metabolizm alkoholu etylowego w organizmie, stosowany w leczeniu alkoholizmu; antabus; esperal; disulfiram


    Źródła:

    SJP.pl

    Antinoos

    Źródła:

    Wikipedia

    Antioch

    imię męskie


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

     (1.1) hist. imię|polski|m.;


    Antioch (gr. Ἀντίοχος Antíokhos) – imię męskie znane przede wszystkim jako imię królów z dynastii Seleucydów, władającej na obszarach Bliskiego i Środkowego Wschodu w okresie hellenistycznym. Imię Antioch nosili także władcy Kommageny, święci oraz inne postacie historyczne.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Antiocheńczyk

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mieszkaniec Antiochii


    Źródła:

    Wiktionary

    Antiochenka

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mieszkanka Antiochii


    Źródła:

    Wiktionary

    Antiocheński

    Antiochia; antiochijski


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) odnoszący się do Antiochii, związany z Antiochią


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Antiochia

    1. historyczna nazwa położonego obecnie w Turcji miasta Antakya;
    2. sławna stolica greckiego imperium Seleukidów (300-64 p.n.e.) i rzymskiej prowincji Syria, założona na cześć króla Antiocha Sotera nad rzeką Orontes


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. współczesne miasto w południowej Turcji, nad Morzem Śródziemnym;

     (1.2) hist. geogr. starożytne miasto w południowej Turcji, nad Morzem Śródziemnym;

     (1.3) geogr. toponim, nazwa szeregu miast na świecie;


    Antiochia (tur. Antakya lub Hatay; hist. Antiochia Syryjska, Antiochia koło Dafne, Wielka Antiochia, Teopolis; arab. ‏أنطاكية‎, trl. Anṭākiya, trb. Antakija, gr. Ἀντιόχεια, trl. Antiocheia) – miasto położone w Turcji nad rzeką Orontes (Asi), 22 km od brzegu Morza Śródziemnego, u podnóża góry Silpius (ar. Habib an-Nadżar). W starożytności jedno z najważniejszych centrów kulturalnych, handlowych, politycznych i religijnych basenu śródziemnomorskiego.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Antiochijczyk

    mieszkaniec Antiochii (księstwa)


    Źródła:

    SJP.pl

    Antiochijka

    mieszkanka Antiochii (księstwa)


    Źródła:

    SJP.pl

    Antiochijski

    przymiotnik od: Antiochia; antiocheński


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) odnoszący się do Antiochii, związany z Antiochią


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Antiochowy

    przymiotnik dzierżawczy

     (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Antiocha, będący jego własnością


    Źródła:

    Wiktionary

    Antiopa

    • Antiope (Antiopa) – w mitologii greckiej córka Nikteusza lub Asoposa, kochanka Zeusa
    • Antiope (Antiopa) – w mitologii greckiej jedna z Amazonek
    • Antiope – planetoida o numerze katalogowym 90
    • Antiope (Q160) – francuski okręt podwodny typu Diane z okresu międzywojennego i II wojny światowej

    Źródła:

    Wikipedia

    Antipasto

    zakąska, przystawka


    Źródła:

    SJP.pl

    Antisol

    rodzaj szkła redukującego promieniowanie podczerwone, stosowanego w celu uniknięcia nadmiernego nagrzania i nasłonecznienia pomieszczenia


    Źródła:

    SJP.pl

    Antistina

    lek syntetyczny stosowany głównie przeciwuczuleniowo i w chorobie komunikacyjnej; fenazolina; antazolina


    Źródła:

    SJP.pl

    Antkiewicz

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Antkowiak

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Antkowie

    imię męskie


    Źródła:

    SJP.pl

    Antkowski

    antek; łobuzerski, andrusowski, ulicznikowski


    Źródła:

    SJP.pl

    Antkowy

    przymiotnik dzierżawczy - należący do Antka lub z nim związany


    Źródła:

    SJP.pl

    Antleryt

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) miner. rzadki minerał z grupy siarczanów, Cu3(OH)4SO4;


    Antleryt – bardzo rzadki minerał z grupy siarczanów.

    Nazwany w 1889 roku przez Williama F. Hillebranda od miejsca występowania - kopalnia Antler w hrabstwie Mohave w Arizonie.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Antocyjan

    barwnik występujący w soku komórkowym roślin; antocyjanina


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antocyjanina

    barwnik występujący w soku komórkowym roślin; antocyjan


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antocyjaniny

    barwnik występujący w soku komórkowym roślin; antocyjan


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antocyjanowy

    związany z antocyjanem


    Źródła:

    SJP.pl

    Antocyjany

    barwnik występujący w soku komórkowym roślin; antocyjanina


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antofalla

    Antofalla – stratowulkan, drugi pod względem wysokości czynny wulkan na Ziemi w północno-zachodniej Argentynie w Andach Środkowych na płaskowyżu Puna de Atacama. Wysokość 6450 m n.p.m. Szczyt pokrywają wieczne śniegi.


    Źródła:

    Wikipedia

    Antofyllit

    minerał z grupy amfiboli, krzemian magnezu i żelaza


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) geol. miner. minerał z grupy krzemianów;


    Antofyllit (anthophyllit, antofyllin) – minerał z grupy krzemianów (amfiboli).

    Nazwa pochodzi od łac. Anthophyllum = goździk (goździkowiec korzenny), używany jako przyprawa kuchenna, nawiązując do barwy tego minerału. Minerał rzadki.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Antoine

    [czytaj: antuAN]
    1. nazwisko, m.in. André Antoine (1843-1902) - francuski aktor i reżyser;
    2. francuskie imię męskie


    Osoby:

    • DJ Antoine − szwajcarski DJ
    • Antoine Clamaran − francuski DJ
    • Antoni "Antoine" Cierplikowski − fryzjer, stylista

    Miejscowości w USA:

    • Antoine – miejscowość w stanie Arkansas, w hrabstwie Pike

    Gminy w USA:

    • Antoine (ang. Antoine Township) – gmina w stanie Arkansas, w hrabstwie Pike

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antolak

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Antolczanin

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mieszkaniec Antolki


    Źródła:

    Wiktionary

    Antolczanka

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mieszkanka Antolki


    Źródła:

    Wiktionary

    Antolecki

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) dotyczący Antolki


    Źródła:

    Wiktionary

    Antologia

    publikacja zawierająca wybór utworów literackich różnych autorów, dokonany według wyraźnej myśli przewodniej


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) liter. wybór (całości lub fragmentów) utworów literackich powiązanych wspólną cechą, np. ten sam autor, gatunek, krąg kulturowy;


    Antologia (gr. ἀνθολογία) – pojedyncza publikacja albo seria wydawnicza wydana drukiem lub cykl audycji radiowych bądź kolekcja nagrań płytowych itp. będąca wyborem dzieł lub ich fragmentów, kilku autorów, powiązanych określoną tematyką, dokonana według określonych zasad, opatrzona tytułem. Dla publikacji dzieł jednego autora stosuje się termin zbiór opowiadań.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Antologiczny

    antologia


    przymiotnik

     (1.1) związany z antologią, stanowiący antologię


    Patrz:antologia

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Antologijny

    przymiotnik

     (1.1) związany z antologią, stanowiący antologię


    Źródła:

    Wiktionary

    Antologistka

    antologista


    Patrz:antologista

    Źródła:

    SJP.pl

    Anton

    obce imię męskie


    Anton (2001) – czesko-niemiecko-węgierski serial animowany dla dzieci w wieku 3–6 lat, którego bohaterem jest siedmioletni chłopiec imieniem Anton.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antończak

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Antończyk

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Antonescu

    [czytaj: antoNESku] nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Antoni

    imię męskie


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

     (1.1) imię|polski|m.;


    • Antoni – imię męskie pochodzenia łacińskiego
    • Antoni (1966–2021) – biskup Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Kijowskiego, następnie Kościoła Prawosławnego Ukrainy
    • Antoni (1887–1952) – duchowny Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, następnie Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego
    • Antoni (1926–2005) – rumuński biskup prawosławny
    • Antoni (1867-1943) – biskup Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego narodowości gruzińskiej, święty prawosławny
    • Antoni (1815-1878) – rosyjski biskup prawosławny
    • Antoni – duchowny Greckiego Kościoła Prawosławnego
    • Antoni (ur. 1979) – rosyjski biskup prawosławny
    • Antoni (1910-1993) – rosyjski biskup prawosławny
    • Antoni – biskup czernihowski. Sprawował urząd od 1158 do 1168
    • Antoni (?-1474) – polski duchowny rzymskokatolicki, franciszkanin
    • Antoni (?-1391 lub 1392) – duchowny rzymskokatolicki, dominikanin lub franciszkanin
    • Antoni – duchowny Koptyjskiego Kościoła Ortodoksyjnego, od 2013 biskup Irlandii, Szkocji i północno-wschodniej Anglii
    • Antoni (ur. 1969) – duchowny Koptyjskiego Kościoła Ortodoksyjnego
    • Antoni – duchowny Koptyjskiego Kościoła Ortodoksyjnego
    • Antoni (1914-2003) – rosyjski biskup prawosławny
    • Antoni (ur. 1968) – biskup Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego
    • Antoni (ur. 1956) – gruziński duchowny prawosławny, od 2010 metropolita Bani i Bagrati
    • Antoni (1858-1931) – rosyjski biskup prawosławny, święty nowomęczennik
    • Antoni (1932-2017) – biskup prawosławnego Patriarchatu Antiocheńskiego
    • Antoni (1863-1936) – rosyjski biskup prawosławny
    • Antoni (ur. 1939) – rosyjski biskup prawosławny
    • Antoni (ur. 1980) – biskup Egzarchatu Białoruskiego Patriarchatu Moskiewskiego
    • Antoni (ur. 1946) – metropolita Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego
    • Antoni (ur. 1955) – duchowny Etiopskiego Kościoła Ortodoksyjnego, od 2008 biskup Europy Zachodniej
    • Antoni (1935-2004) – grecki duchowny prawosławny
    • Antoni (1858-1914) – rosyjski biskup prawosławny

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Antonia

    imię żeńskie


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) imię|polski|ż.;


    Antonia – imię noszone przez przedstawicielki rzymskiego rodu Antoniuszy (Antonii)

    • Antonia Hybryda – wnuczka Marka Antoniusza Oratora
    • Antonia – żona Lucjusza Kaniniusza Gallusa
    • Antonia – żona Pythodorosa
    • Antonia Starsza – babka cesarza Nerona.
    • Antonia Młodsza – matka cesarza Klaudiusza
    • Klaudia Antonia – córka cesarza Klaudiusza
    • Antonia – córka Marka Antoniusza Oratora

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Antoniak

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Antonianin

    członek zgromadzenia, którego patronem jest św. Antoni, opartego na regule św. Franciszka z Asyżu


    Źródła:

    SJP.pl

    Antonianka

    członkini katolickiego zakonu żeńskiego: Zgromadzenie Sióstr Antonianek od Chrystusa Króla III Zakonu Regularnego św. Franciszka z Asyżu


    Źródła:

    SJP.pl

    Antonianki

    członkini katolickiego zakonu żeńskiego: Zgromadzenie Sióstr Antonianek od Chrystusa Króla III Zakonu Regularnego św. Franciszka z Asyżu


    Zgromadzenie Sióstr Antonianek od Chrystusa Króla III Zakonu Regularnego św. Franciszka z Asyżu (Antonianki) (łac. Congregatio Sororum Antoniarum a Christo Rege III Ordinis Reg. S. Francisci Assisien) – żeńskie katolickie zgromadzenie zakonne założone w 1936 przez bł. Anastazego Pankiewicza w Łodzi.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Antoniczek

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

     (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. święty Antoni (także. figurka świętego)


    Źródła:

    Wiktionary

    Antonietta

    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) imię|polski|ż.


    Źródła:

    Wiktionary

    Antoniewicz

    nazwisko


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

     (1.1) polski herb szlachecki używany przez ormiański ród Bołoz Antoniewiczów;


    Antoniewicz (lm. Antoniewiczowie, Antoniewicze) – polskie nazwisko patronimiczne pochodzące od imienia Antoni, noszone m.in. przez następujące rodziny:

    • Bołoz Antoniewiczowie – rodzina szlachecka pochodzenia ormiańskiego
    • Antoniewiczowie herbu Hełm – litewska rodzina szlachecka
    • Wojsym Antoniewiczowie – rodzina szlachecka z Wielkopolski
    • Znane postacie
      • Bolesław Antoniewicz – ksiądz, działacz społeczny i niepodległościowy
      • Jan Bołoz Antoniewicz – polski historyk i teoretyk sztuki
      • Karol Bołoz Antoniewicz – duchowny katolicki, poeta
      • Katarzyna Antoniewicz – polska aktorka
      • Mikołaj Bołoz Antoniewicz – poeta, dramatopisarz i oficer kawalerii Wojsk Polskich w powstaniu listopadowym 1830–1831
      • Włodzimierz Antoniewicz – polski archeolog, rektor Uniwersytetu Warszawskiego, członek PAN
      • Zdzisław Antoniewicz – dziennikarz, sportowiec, krajowy i międzynarodowy sędzia pływacki i motorowy
      • Zygmunt Antoniewicz – żołnierz armii pruskiej w I wojnie światowej, oficer powstania wielkopolskiego

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antoniewo

      Miejscowości i ich części w Polsce

      Wg TERYT jest ich 19, w tym 12 podstawowych
      • Antoniewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. aleksandrowskim, w gminie Bądkowo
      • Antoniewo – kolonia w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. golubsko-dobrzyńskim, w gminie Golub-Dobrzyń
      • Antoniewo – część wsi Ruda w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. rypińskim, w gminie Rogowo
      • Antoniewo – część wsi Kuczwały w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. toruńskim, w gminie Chełmża
      • Antoniewo – przysiółek wsi Lubicz Dolny w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. toruńskim, w gminie Lubicz
      • Antoniewo – część wsi Dzikowo w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. toruńskim, w gminie Obrowo
      • Antoniewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Lubień Kujawski
      • Antoniewo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. żnińskim, w gminie Łabiszyn
      • Antoniewo – część wsi Zielona w woj. mazowieckim, w pow. ciechanowskim, w gminie Ojrzeń
      • Antoniewo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. ostrowskim, w gminie Ostrów Mazowiecka
      • Antoniewo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. sierpeckim, w gminie Gozdowo
      • Antoniewo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. żuromińskim, w gminie Siemiątkowo
      • Antoniewo – wieś w woj. pomorskim, w pow. chojnickim, w gminie Brusy
      • Antoniewo – osada w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. ostródzkim, w gminie Morąg
      • Antoniewo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. czarnkowsko-trzcianeckim, w gminie Lubasz
      • Antoniewo – część wsi Szklarka Przygodzicka w woj. wielkopolskim, w pow. ostrzeszowski, w gminie Ostrzeszów
      • Antoniewo – osada w woj. wielkopolskim, w pow. rawickim, w gminie Miejska Górka
      • Antoniewo – osada w woj. wielkopolskim, w pow. wągrowieckim, w gminie Skoki
      • Antoniewo – osada leśna w woj. wielkopolskim, w pow. wągrowieckim, w gminie Skoki

      Źródła:

      Wikipedia

      Antoniewski

      nazwisko


      Źródła:

      SJP.pl

      Antonik

      nazwisko


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

       (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. święty Antoni (także. figurka świętego)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antonim

      jeden z pary wyrazów mających znaczenie przeciwstawne


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) jęz. wyraz o znaczeniu przeciwnym do danego


      Antonim (z gr. anti „naprzeciw”, onoma „imię, wyraz, tytuł”) – termin oznaczający przeciwieństwo, odwrotność znaczeniową wyrazu; antonimy to określenia przeciwstawne. Dyscyplina zajmująca się m.in. antonimami to leksykologia.

      Przykłady antonimów:

      • ciepło – zimno,
      • gruby – chudy,
      • syty – głodny.

      Termin „antonim” również ma swój antonim – jest nim „synonim”.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antonimia

      przeciwstawność znaczeń wyrazów (np. ciepły - zimny)


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) jęz. przeciwstawność znaczeń


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antonimiczność

      przeciwstawność znaczeń


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antonimiczne


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antonimiczny

      antonim


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) jęz. o przeciwstawnym znaczeniu


      Patrz:antonim

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antonin

      imię męskie


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

       (1.1) imię|polski|m.

      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

       (2.1) geogr. toponim, nazwa kilkudziesięciu miejscowości w Polsce

      forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

       (3.1) D. lm. od: Antonina


      • Antonin – imię męskie

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antonina

      imię żeńskie


      rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

       (1.1) imię|polski|ż.;

       (1.2) geogr. toponim, nazwa kilku wsi w Polsce

      forma rzeczownika.

       (2.1) D. i B. lp. od: Antonin


      Antonina – imię żeńskie; żeński odpowiednik imienia Antonin; uformowany przy użyciu przyrostka -inus, -ina, oznaczającego przynależność lub pochodzenie, przydomek od nazwy rodowej rodu Antoniuszów. W Polsce Antonina pojawiła się później niż obecna od średniowiecza Antonia; notowana jest co najmniej od 1637 roku. Wśród imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom, Antonina w 2017 r. zajmowała 15. miejsce w grupie imion żeńskich. W całej populacji Polek Antonina zajmowała w 2017 r. 90. miejsce (43 462 nadań).


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antonininy

      przymiotnik dzierżawczy - należący do Antoniny lub z nią związany


      Źródła:

      SJP.pl

      Antoninka

      członkini katolickiego zakonu żeńskiego: Zgromadzenie Sióstr Opieki Społecznej św. Antoniego


      Antoninka – potok, płynący na Mazowszu o długości około 8 km i powierzchni zlewni 42 km². Bierze swoje źródła na skraju Lasów Pilawskich na południowy zachód od Zabieżek. Płynie przez Kąty, Antoninek, Starą Wieś, by w okolicach Kołbieli ujść do Świdra.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antoninki

      członkini katolickiego zakonu żeńskiego: Zgromadzenie Sióstr Opieki Społecznej św. Antoniego


      Antoninki, Zgromadzenie Sióstr Opieki Społecznej św. Antoniego należy do rodziny franciszkańskiej. Jest oparte na regule Trzeciego Zakonu Regularnego św. Franciszka z Asyżu i agregowane do Pierwszego Zakonu Braci Mniejszych. Od roku 1991 Zgromadzenie jest Instytutem Życia Konsekrowanego na prawie papieskim.Formacja zakonna obejmuje roczny postulat, dwuletni nowicjat i juniorat trwający pięć lat.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antoninostwo

      Antonin z małżonką; Antoninowie


      Źródła:

      SJP.pl

      Antoninowie

      Antonin z małżonką; Antoninostwo


      Antoninowie – dynastia panująca w latach 96–192 w cesarstwie rzymskim.

      Obejmowali rządy w wyniku dokonania prawnej procedury adopcji (łac. adoptio) przez swego poprzednika. Na okres rządów tej dynastii przypada szczyt potęgi rzymskiego imperium, które objęło swym zasięgiem tak odległe terytoria jak Dacja (dzis. Rumunia), Mezopotamia i Armenia.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antoninowy

      przymiotnik dzierżawczy - należący do Antonina lub z nim związany


      Źródła:

      SJP.pl

      Antonio

      włoskie imię męskie


      Stany Zjednoczone:

      • Antonio – miejscowość
      • Antonio Santos Colonia – miejscowość

      Zobacz też:

      • D’Antonio
      • San Antonio
      • Sant’Antonio
      • Santo António
      • Simeon Antonio

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antonioni

      Michelangelo Antonioni, OMRI (ur. 29 września 1912 w Ferrarze, zm. 30 lipca 2007 w Rzymie) – włoski reżyser filmowy, scenarzysta, montażysta i autor.

      Początkowo niedoceniany, głównie za sprawą niewielkiego zainteresowania ze strony publiczności oraz nieprzychylnej krytyki, która zarzucała Antonioniemu odejście od zasad neorealizmu, z czasem zyskał rangę mistrza filmu psychologicznego. Dziś uznawany jest za jednego z najwybitniejszych twórców kina autorskiego w historii.


      Źródła:

      Wikipedia

      Antoniostwo

      Antoni z małżonką; Antoniowie


      Źródła:

      SJP.pl

      Antoniowa

      rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

       (1.1) przest. żona Antoniego

      forma rzeczownika.

       (2.1) D. lp. od: Antoniów

      forma przymiotnika.

       (3.1) ż. lp. od: Antoniowy


      Źródła:

      Wiktionary

      Antoniowianin

      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) mieszkaniec Antoniowa


      Źródła:

      Wiktionary

      Antoniowianka

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) mieszkanka Antoniowa


      Źródła:

      Wiktionary

      Antoniowie

      Antoni z małżonką; Antoniostwo


      Źródła:

      SJP.pl

      Antoniówka

      nazwa kilkunastu wsi w Polsce


      W Polsce
      • Antoniówka – wieś w woj. lubelskim, w pow. krasnostawskim, w gminie Gorzków
      • Antoniówka – wieś w woj. lubelskim, w pow. lubartowskim, w gminie Ostrówek
      • Antoniówka – wieś w woj. lubelskim, w pow. lubelskim, w gminie Krzczonów
      • Antoniówka – wieś w woj. lubelskim, w pow. lubelskim, w gminie Wysokie
      • Antoniówka – wieś w woj. lubelskim, w pow. tomaszowskim, w gminie Krynice
      • Antoniówka – wieś w woj. lubelskim, w pow. zamojskim, w gminie Komarów-Osada
      • Antoniówka – wieś w woj. łódzkim, w pow. bełchatowskim, w gminie Kleszczów
      • Antoniówka – przysiółek wsi Józefów Widawski w woj. łódzkim, w pow. łaskim, w gminie Widawa
      • Antoniówka – wieś w woj. łódzkim, w pow. opoczyńskim, w gminie Sławno
      • Antoniówka – wieś w woj. mazowieckim, w pow. radomskim, w gminie Jedlnia-Letnisko
      • Antoniówka – wieś w woj. mazowieckim, w pow. zwoleńskim, w gminie Policzna
      • Antoniówka – kolonia w woj. podkarpackim, w pow. stalowowolskim, w gminie Zaklików
      • Antoniówka – część wsi Jeziory w woj. świętokrzyskim, w pow. sandomierskim, w gminie Łoniów

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antoniowski

      przymiotnik relacyjny

       (1.1) dotyczący Antoniowa


      Źródła:

      Wiktionary

      Antoniowy

      przymiotnik dzierżawczy - należący do Antoniego lub z nim związany


      przymiotnik dzierżawczy

       (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Antoniego


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antoniuk

      nazwisko


      Antoniuk — osiedle w północnej części Białegostoku. W jego skład wchodzą osiedla mieszkaniowe: Przyjaźń (w XX w. istniało jako oddzielne osiedle) i Sady Antoniukowskie, niebędące jednostkami administracyjnymi.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antoniusz

      imię męskie


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

       (1.1) imię|polski|m.;


      • Antoni – imię męskie
      • Marek Antoniusz – wódz i polityk rzymski
      • Lucjusz Antoniusz – polityk rzymski
      • Jullus Antoniusz – polityk rzymski
      • Marek Antoniusz Kretyk – polityk rzymski
      • Gajusz Antoniusz – polityk rzymski
      • Marek Antoniusz Orator – polityk i znany mówca rzymski
      • Antoniusz Feliks – prokurator Judei
      • Gajusz Antoniusz Hybryda – polityk rzymski.
      • Marek Antoniusz Antyllus – najstarszy syn Marka Antoniusza
      • Marek Antoniusz Julianus – prokurator Judei
      • Marek Antoniusz Polemon I Eusebes Soter – król Pontu

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antoniuszek

      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

       (1.1) zdrobn. Antoniusz


      Źródła:

      Wiktionary

      Antoniuszowy

      przymiotnik dzierżawczy - należący do Antoniusza lub z nim związany


      przymiotnik dzierżawczy

       (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Antoniusza


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antonomazja

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) jęz. zastąpienie nazwy własnej osoby lub przedmiotu inną nazwą;


      Antonomazja (gr. ἀντονομασία antonomasía, łac. prōnōminātiō) – odmiana metonimii, zastąpienie nazwy własnej osoby lub przedmiotu inną nazwą (najczęściej epitetem).

      • godność zamiast nazwiska: wieszcz romantyczny – Mickiewicz
      • określenie zamiast nazwy rzeczy: nauka o języku – językoznawstwo
      • etymologia imienia zamiast imienia: Miły Bogu – Bogumił
      • nazwa geograficzna zamiast nazwiska: Stagiryta – Arystoteles
      • opis dzieła zamiast nazwiska autora: autor Wesela – Wyspiański
      • wyraz pospolity zamiast własnego: ojczyzna – Polska
      • słynny cytat zamiast nazwiska: ten, który wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię – Kopernik

      Źródła:

      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antonow

      samolot transportowy lub pasażerski typu Antonow


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antonowicz

      nazwisko


      Osoby o nazwisku Antonowicz:

      • Andrzej Woisim Antonowicz – polski szlachcic i dowódca wojskowy
      • Aleksander Antonowicz – polski oficer
      • Anja Antonowicz – polska i niemiecka aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna
      • Ignacy Antonowicz – Sługa Boży Kościoła katolickiego
      • Iwan Antanowicz – radziecki i białoruski językoznawca, filozof, wykładowca i polityk
      • Izabella Antonowicz-Szuszkiewicz – polska kajakarka, olimpijka
      • Jacek Antonowicz – polski polityk, poseł na Sejm
      • Jan Antonowicz – polski polityk, rolnik i senator
      • Kalina Skłodowska-Antonowicz – polska etnograf, polonistka i muzealnik
      • Kazimierz Antonowicz – polski fizyk
      • Lech Antonowicz – polski prawnik
      • Leonarda Antonowicz – polska polityk, posłanka na Sejm
      • Marcin Antonowicz – polski student
      • Teodor Antonowicz – polski oficer
      • Witold Antonowicz – polski nauczyciel, polityk, poseł na Sejm, działacz społeczny i samorządowy
      • Wołodymyr Antonowycz – ukraiński historyk, archeolog, etnograf i działacz społeczny
      • Zbigniew Antonowicz – polski oficer

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antonówka

      odmiana jabłoni; odmiana jabłek


      rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

       (1.1) geogr. wieś na Ukrainie w rejonie włodzimierzeckim obwodu rówieńskiego, siedziba gminy w II RP;


      • Antonówka – odmiana jabłoni domowej

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antonowo

      wieś w województwie warmińsko-mazurskim


      Na Białorusi
      • Antonowo – wieś w obwodzie brzeskim, w rejonie małoryckim, w sielsowiecie Wielkoryta
      • Antonowo – wieś w obwodzie grodzieńskim, w rejonie korelickim, w sielsowiecie Jeremicze
      • Antonowo – chutor w obwodzie grodzieńskim, w rejonie werenowskim, w sielsowiecie Pirogańce
      • Antonowo − wieś w obwodzie grodzieńskim, w rejonie oszmiańskim, w sielsowiecie Boruny.
      • Antonowo – dawna osada w obwodzie grodzieńskim, w rejonie smorgońskim, w sielsowiecie Soły.
      • Antonowo – wieś w obwodzie mińskim, w rejonie miadzielskim, w sielsowiecie Budsław
      • Antonowo – wieś w obwodzie witebskim, w rejonie brasławskim, w sielsowiecie Druja
      • Antonowo – wieś w obwodzie witebskim, w rejonie brasławskim, w sielsowiecie Ciecierki
      • Antonowo – dawny zaścianek w obwodzie witebskim, w rejonie dokszyckim, w sielsowiecie Królewszczyzna
      • Antonowo – dawna osada w obwodzie witebskim, w rejonie dokszyckim, w sielsowiecie Krupole
      • Antonowo – dawna kolonia w obwodzie witebskim, w rejonie głębockim, w sielsowiecie Plisa
      • Antonowo – dawny folwark w obwodzie witebskim, w rejonie miorskim, w sielsowiecie Mikołajewo
      • Antonowo – dawna kolonia w obwodzie witebskim, w rejonie miorskim, w sielsowiecie Powiacie
      • Antonowo – dawna kolonia w obwodzie witebskim, w rejonie miorskim, w sielsowiecie Powiacie.
      • Antonowo – dawny folwark w obwodzie mińskim, w rejonie wilejskim, w sielsowiecie Chocieńczyce
      • Antonowo – dawny folwark. Tereny, na których leżał, znajdują się obecnie w obwodzie witebskim, w rejonie miadzielskim, w sielsowiecie Słoboda

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antonowszczyzna

      antybolszewicki ruch chłopski 1920-21 w guberni tambowskiej (od nazwiska przywódcy, eserowca A. Antonowa)


      Powstanie tambowskie (również antonowszczyzna, ros. Тамбовское восстание) – rosyjskie powstanie chłopskie przeciwko bolszewikom, które miało miejsce w latach 1920–1921 w guberni tambowskiej.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antopol

      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

       (1.1) geogr. wieś na Ukrainie w rejonie rówieńskim obwodu rówieńskiego;


      W Polsce
      • Antopol – wieś w woj. lubelskim, w pow. parczewskim, w gminie Podedwórze
      • Antopol – część kolonii Bochotnica-Kolonia w woj. lubelskim, w pow. puławskim, w gminie Nałęczów
      • Antopol – kolonia w woj. łódzkim, w pow. radomszczańskim, w gminie Kodrąb

      Źródła:

      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antos

      nazwisko


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

       (1.1) imię|polski|m., zdrobn. od: Antoni

      forma rzeczownika.

       (2.1) D. lm. od Antosia


      Antos – polskie nazwisko. Na początku lat 90. XX wieku ogółem w Polsce mieszkały 2293 osoby o tym nazwisku.

      Nazwisko Antos (Antosz) wywodzi się od imienia Antoni, notowanego w Polsce od XIII wieku; pochodzącego od łacińskiego Antonius (Antoninowie) – znanego rodu rzymskiego i dynastii w cesarstwie rzymskim panującej w latach 96–192.Jest notowane w Polsce od XIII wieku.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antosia

      zdrobnienie od: Antonina (imię żeńskie); Tosia, Tośka


      rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

       (1.1) imię|polski|ż., zdrobn. od: Antonina

      forma rzeczownika.

       (2.1) D. i B. lp. od: Antoś


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antosiak

      nazwisko


      Źródła:

      SJP.pl

      Antosiewicz

      nazwisko


      Źródła:

      SJP.pl

      Antosik

      nazwisko


      Osoby o tym nazwisku:

      • Jan Antosik – polski ekonomista i polityk
      • Krzysztof Antosik – polski siatkarz
      • Piotr Antosik – polski matematyk

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antosiowy

      przymiotnik dzierżawczy

       (1.1) rzad. taki, który należy do Antosia


      Źródła:

      Wiktionary

      Antosz

      nazwisko


      Źródła:

      SJP.pl

      Antoszczyk

      nazwisko


      Źródła:

      SJP.pl

      Antoszewski

      nazwisko


      Antoszewski:

      • Andrzej Antoszewski
      • Hubert Antoszewski
      • Zbigniew Edward Antoszewski

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antoszkiewicz

      nazwisko


      Źródła:

      SJP.pl

      Antr.

      skrót od: antropologia, antropologiczny


      skrót

       (1.1) = nauk. eduk. antropologia

       (1.2) = nauk. eduk. antropologiczny

       (1.4) = bot. antropofit


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antracen

      bezbarwny węglowodór ze smoły węglowej, używany do wytwarzania barwników


      Antracen – organiczny związek chemiczny, policykliczny węglowodór aromatyczny o trzech skondensowanych pierścieniach benzenowych. Jest głównym składnikiem tzw. oleju antracenowego (jedna z frakcji smoły węglowej).


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antracenowy

      związany z antracenem


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) chem. związany z antracenem; zawierający antracen


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antrachinon

      Antrachinon – organiczny związek chemiczny z grupy chinonów, pochodna antracenu zawierająca dwie grupy karbonylowe w położeniach 9 i 10. Jest to żółta substancja nierozpuszczalna w wodzie, rozpuszczalna w benzenie. Tworzy krystaliczne igły. Służy jako półprodukt do produkcji wielu barwników, w tym m.in. alizaryny. Występuje w korze rośliny kruszyny pospolitej (Frangula alnus) oraz ożanki czosnkowej (Teucrium scordium).


      Źródła:

      Wikipedia

      Antrachinonowy

      związany z antrachinonem


      Źródła:

      SJP.pl

      Antracyt

      najbardziej przeobrażona postać węgla kamiennego, zawiera ponad 90% pierwiastka węgla; twardy węgiel


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) geol. odmiana węgla kamiennego;

       (1.2) szaro-czarny kolor antracytu (1.1)


      • antracyt (barwa)
      • antracyt (węgiel)
      • Antracyt (miasto) – miasto na Ukrainie

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antracytowy

      zbudowany z antracytu


      przymiotnik

       (1.1) geol. dotyczący antracytu, związany z antracytem

       (1.2) szaro-czarny kolor


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antrakcik

      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) zdrobn. od antrakt


      Źródła:

      Wiktionary

      Antraknoza

      choroba roślin powodowana głównie przez grzyby


      Antraknoza lub zgorzel – grupa grzybowych chorób roślin, podczas których w tkankach roślin występują zgorzele. Są to choroby infekcyjne wywoływane przez grzyby. Porażają one głównie liście, łodygi i owoce, powodując powstawanie na nich drobnych plamistości i brunatnych, zapadniętych plam ze zdeformowaną powierzchnią. Silnie porażone liście przedwcześnie opadają. W niektórych przypadkach antraknoza obejmuje również podstawę łodygi i korzeń (antraknoza ziemniaka i pomidora).


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antrakologia

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) nauk. dziedzina archeobotaniki zajmująca się badaniem węgli drzewnych, środowisk roślin drzewiastych i sposobów ich użytkowania przez człowieka


      Antrakologia – to dyscyplina archeobotaniki, zajmuje się analizą roślin drzewiastych i sposobów ich użytkowania przez człowieka, na podstawie szczątków roślinnych ze stanowisk archeologicznych.

      Analizie poddawane są elementy drewna np. węgiel drzewny. Wydzieliła się wskutek badań węgli drzewnych z wykopalisk archeologicznych w XIX w. Rozwój nastąpił w latach 30.–40. XX w. wskutek opracowania nowych technik obserwacji mikroskopowych A.C. Westerna.


      Źródła:

      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antrakologiczny

      przymiotnik

       (1.1) nauk. dotyczący antrakologii


      Źródła:

      Wiktionary

      Antrakozaur

      przedstawiciel rzędu wymarłych płazów pierwotnych


      Źródła:

      SJP.pl

      Antrakozaury

      rząd wymarłych płazów pierwotnych


      Antrakozaury (Anthracosauria) – tradycyjnie wyróżniany rząd wymarłych płazów pierwotnych, należących do parafiletycznej grupy labiryntodontów.

      Antrakozaury jako pierwszy wyróżnił w 1929 r. David Watson, nadając im wówczas łacińską nazwę Anthracosauroideae. Watson zaliczył antrakozaury do większej grupy Embolomeri, obejmującej niewielką liczbę rodzajów mięsożernych czworonogów żyjących w karbonie i wczesnym permie, generalnie cechujących się stosunkowo dużymi rozmiarami, długim, węgorzowatym ciałem i małymi kończynami, silnie związanych ze środowiskiem wodnym; Watson zaliczył do Anthracosauroideae wszystkich przedstawicieli Embolomeri poza rodziną Loxommatidae (młodszy synonim Baphetidae, później uznane za bliżej niespokrewnione z Embolomeri i wykluczone z tej grupy). Nazwy Anthracosauria na określenie grupy jako pierwszy użył w 1934 r. Gunnar Säve-Söderbergh, zaliczając do niej wówczas taksony wcześniej zaliczane do Embolomeri.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antraks

      ostra, zwykle śmiertelna choroba zakaźna zwierząt wywoływana przez bakterię - laseczkę wąglika, przenoszona na ludzi, objawiająca się m.in. czarnymi strupami w miejscu zakażenia, bólami głowy i gorączką; wąglik, czarna krosta, karbunkuł (dawniej)


      Wąglik (łac. anthrax) – choroba zakaźna, zaraźliwa, wywoływana przez Gram-dodatnią bakterię nazywaną laseczką wąglika (Bacillus anthracis). Znany już od czasów starożytnych, występuje na całym świecie. Wąglik występuje najczęściej u bydła, koni, owiec i kóz. Świnie rzadko chorują. Psy cechuje znaczna odporność. Ptaki są niewrażliwe na zakażenia naturalne.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antrakt

      przerwa między częściami przedstawienia teatralnego, opery, koncertu itp.


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) teatr. przerwa między aktami, w trakcie spektaklu

       (1.2) przerwa podczas wykonywania jakiejś czynności


      Antrakt (z fr. entr'acte) – przerwa między aktami przedstawienia teatralnego, opery, częściami koncertu muzycznego; także epizod instrumentalny wykonywany między aktami opery czy baletu (muzyka antraktowa).


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antraktowość

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antraktowe


      Źródła:

      Wiktionary

      Antraktowy

      związany z antraktem


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) teatr. związany z antraktem; odbywający się podczas antraktu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antranoidowy

      związany z antranoidem


      Źródła:

      SJP.pl

      Antrej

      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. przedpokój


      Źródła:

      Wiktionary

      Antrejka

      w gwarze poznańskiej: przedpokój, ganek


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) reg-pl|Poznań. ganek, przedpokój, korytarz


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antreprener

      dawniej właściciel teatru lub cyrku, pełniący funkcję dyrektora


      Źródła:

      SJP.pl

      Antreprenerka

      dawniej: właścicielka teatru lub cyrku, pełniąca również funkcję dyrektora


      Źródła:

      SJP.pl

      Antrepryza

      dawne przedsiębiorstwo teatralne lub cyrkowe; entrepryza


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) daw. prywatne przedsiębiorstwo teatralne lub cyrkowe

       (1.2) daw. przedsięwzięcie


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antresola

      niska kondygnacja pomiędzy parterem a pierwszym piętrem; półpiętro; mezanin; mezzanino


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) archit. pomieszczenie wydzielone z przestrzeni parteru lub piętra budynku, nie stanowiące osobnej kondygnacji;


      Antresola (fr. entresol „międzypiętro”), półpiętro – pomieszczenie (mieszkalne, biurowe, magazynowe itp.) jedno- lub kilkupokojowe, wydzielone z przestrzeni parteru, piętra budynku mieszkalnego lub hali przemysłowej. Nie stanowi osobnej kondygnacji.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antretenować

      czasownik

       (1.1) daw. zabawiać rozmową


      Źródła:

      Wiktionary

      Antretenowanie

      rzeczownik, rodzaj nijaki

       (1.1) odczasownikowy od|antretenować.


      Źródła:

      Wiktionary

      Antrop.

      skrót

       (1.1) = nauk. eduk. antropologia

       (1.2) = nauk. eduk. antropologiczny


      Źródła:

      Wiktionary

      Antropo-

      przedrostek

       (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z człowiekiem


      Źródła:

      Wiktionary

      Antropocen

      obecna epoka geologiczna zdominowana działalnością człowieka


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) neol. geol. epoka geologiczna zdominowana przez wpływ człowieka;


      Antropocen – proponowana epoka geologiczna, charakteryzująca się znacznym wpływem człowieka na ekosystem i geologiczny system planety Ziemia. Wpływ ten będzie widoczny w przyszłości w śladach kopalnych. Antropocen nie jest oficjalnie uznany za epokę geologiczną, jednak jest postulowany przez wiele środowisk naukowych.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antropocentryczny

      dotyczący antropocentryzmu, właściwy antropocentryzmowi (np. antropocentryczny światopogląd, antropocentryczny punkt widzenia)


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) skupiony na człowieku, stawiający człowieka na najważniejszym miejscu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antropocentryzm

      pogląd stawiający w centrum zainteresowań i badań człowieka, głoszący go miarą wszystkiego, występujący w różnych epokach jako część rozmaitych filozofii, charakterystyczny dla różnych odmian humanizmu


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) filoz. przekonanie, wedle którego człowiek to ośrodek świata, a wszystko w przyrodzie dzieje się ze względu na niego

       (1.2) interpretacja świata wyłącznie z punktu widzenia doświadczenia człowieka


      Antropocentryzm (z gr. anthropos – człowiek i gr. kentron – środek koła) – pogląd filozoficzny i religijny, według którego człowiek stanowi centrum i cel Wszechświata. Prekursorami antropocentryzmu poznawczego byli sofiści, od których pochodzi określenie – „człowiek jest miarą wszechrzeczy”.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antropochoria

      celowe lub przypadkowe rozsiewanie diaspor (głównie nasion i owoców) przez człowieka


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antropofag

      człowiek, zwykle członek pierwotnego plemienia, jedzący ludzkie mięso; kanibal, ludożerca, ludojad, androfag


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) książk. człowiek zjadający innych ludzi


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antropofagia

      zwyczaj rytualnego zjadania mięsa ludzkiego przez innych ludzi, do niedawna spotykany u niektórych ludów Afryki, Indonezji, Oceanii i wysp Morza Karaibskiego; kanibalizm


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) książk. ludzki kanibalizm, ludożerstwo


      Kanibalizm – praktyka zjadania osobników własnego gatunku, dość rozpowszechniona w naturze. Występuje w wielu grupach zwierząt, m.in. u owadów, pajęczaków, ryb, płazów i ptaków, bardzo rzadko u ssaków. Może się nasilić ze względu na zbytnie zagęszczenie populacji lub w następstwie głodu. Do najbardziej znanych zwierząt praktykujących kanibalizm należą modliszki.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antropofagiczny

      antropofagia


      Patrz:antropofagia

      Źródła:

      SJP.pl

      Antropofit

      takson roślin obcego pochodzenia na danym terenie


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) bot. ekol. gatunek roślin obcy florze naturalnej określonego terenu,


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antropofob

      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) zwierzę lub osoba charakteryzująca się antropofobią — awersją lub lękiem przed ludźmi i stronieniem od nich


      Źródła:

      Wiktionary

      Antropofobia

      chorobliwy lęk przed ludźmi


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) med. psych. (u ludzi i zwierząt) niechęć lub chorobliwy lęk przed ludźmi;


      Antropofobia – zaburzenie lękowe z grupy fobii oznaczające lęk przed ludźmi. W odróżnieniu od fobii społecznej, antropofobia oznacza lęk przed ludźmi w ogóle, natomiast fobia społeczna lęk przed relacjami interpersonalnymi i odrzuceniem oraz ośmieszeniem. W klasyfikacji ICD-10 antropofobia traktowana jest jako szczególny przypadek fobii społecznej.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antropogenetyczny

      związany z antropogenezą (np. badania antropogenetyczne, hipotezy antropogenetyczne)


      Źródła:

      SJP.pl

      Antropogeneza

      powstanie i rozwój gatunku ludzkiego we wczesnych stadiach


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) antrop. pochodzenie człowieka jako gatunku, historia jego rozwoju;


      Antropogeneza (gr. ánthrōpos – człowiek, génesis – pochodzenie) – filogeneza człowieka, czyli pochodzenie, droga rozwojowa i procesy biologiczne, które doprowadziły do powstania anatomicznie nowoczesnego człowieka rozumnego (Homo sapiens), wyjaśniane na gruncie teorii ewolucji w oparciu o osiągnięcia antropologii, filogenetyki molekularnej i antropolingwistyki.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antropogeniczny

      przymiotnik

       (1.1) zachodzący lub powstały w wyniku działalności gospodarczej człowieka


      Źródła:

      Wiktionary

      Antropogeograf

      osoba wyspecjalizowana w zakresie antropogeografii


      Źródła:

      SJP.pl

      Antropogeografia

      Geografia społeczno-ekonomiczna (także: antropogeografia, geografia człowieka) – nauka geograficzna badająca różne aspekty działalności człowieka, w tym także konsekwencje społeczne i gospodarcze dla tej aktywności w przestrzeni geograficznej. Jeden z czterech głównych działów geografii (obok geografii fizycznej, geografii regionalnej, geografii technicznej i geografii stosowanej).


      Źródła:

      Wikipedia

      Antropogeograficzny

      przymiotnik od: antropogeografia


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) geogr. antrop. związany z antropogeografią, dotyczący antropogeografii


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antropograficzny

      przymiotnik od: antropografia


      Źródła:

      SJP.pl

      Antropoid

      1. małpa najbardziej pokrewna człowiekowi; małpa człekokształtna;
      2. w fantastyce: istota mająca cechy człowieka


      Małpokształtne, małpy właściwe (Simiiformes) – infrarząd ssaków naczelnych z podrzędu wyższych naczelnych obejmujący małpy szerokonose i małpy wąskonose.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antropoidalny

      mający cechy podobne do ludzkich (np. sarkofag antropoidalny, stwór antropoidalny)


      przymiotnik

       (1.1) podobny do człowieka; mający kształt człowieka


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antropoidy

      1. małpa najbardziej pokrewna człowiekowi; małpa człekokształtna;
      2. w fantastyce: istota mająca cechy człowieka


      Małpokształtne, małpy właściwe (Simiiformes) – infrarząd ssaków naczelnych z podrzędu wyższych naczelnych obejmujący małpy szerokonose i małpy wąskonose.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antropol.

      skrót od: antropologia, antropologiczny (czytany jako cały, odmienny wyraz)


      skrót

       (1.1) = nauk. eduk. antropologia

       (1.2) = nauk. eduk. antropologiczny


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antropolatria

      oddawanie czci boskiej ludziom


      Antropolatria – odmiana deifikacji, uprawienie kultu i oddawanie czci wobec ludzi.

      Odmianą antropolatrii jest apoteoza odnosząca się do założycieli albo przywódców religijnych lub innych wybitnych osobistości czy autorytetów.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antropolit

      skamielina ciała ludzkiego lub jego części znajdowana w wykopaliskach archeologicznych


      Źródła:

      SJP.pl

      Antropolog

      specjalista w dziedzinie antropologii


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) antrop. biol. badacz rozwoju i zróżnicowania jednostek ludzkich, gatunku ludzkiego oraz ludzkich społeczności;


      Antropologia (gr. ἄνθρωπος anthropos „człowiek”, λόγος logos „nauka”) – interdyscyplinarna dziedzina nauki na pograniczu nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych. Zajmuje się badaniem człowieka jako jednostki w społeczeństwie w kontekście historycznej zmienności, biorąc pod uwagę warunki socjalno-ekonomiczne oraz kulturowe; poszukuje zrozumienia roli kultury i struktur władzy w życiu człowieka. Ma dwa podstawowe nurty:

      • antropologię fizyczną zajmującą się zmiennością biologiczną i fizjologiczną człowieka;
      • antropologię kulturową (antropologia społeczna) zajmującą się człowiekiem w społeczności (zbliżony do socjologii).

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antropologia

      wiedza o człowieku (często jako dział jakiejś nauki, np. antropologia biblijna, antropologia biologiczna lub zespół pewnych nauk, np. antropologia kulturowa)


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) nauk. nauka o człowieku;


      Antropologia (gr. ἄνθρωπος anthropos „człowiek”, λόγος logos „nauka”) – interdyscyplinarna dziedzina nauki na pograniczu nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych. Zajmuje się badaniem człowieka jako jednostki w społeczeństwie w kontekście historycznej zmienności, biorąc pod uwagę warunki socjalno-ekonomiczne oraz kulturowe; poszukuje zrozumienia roli kultury i struktur władzy w życiu człowieka. Ma dwa podstawowe nurty:

      • antropologię fizyczną zajmującą się zmiennością biologiczną i fizjologiczną człowieka;
      • antropologię kulturową (antropologia społeczna) zajmującą się człowiekiem w społeczności (zbliżony do socjologii).

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antropologiczno-Archeologiczny

      antropologiczny i archeologiczny


      Źródła:

      SJP.pl

      Antropologiczny

      dotyczący antropologii (np. badania antropologiczne, typy antropologiczne)


      przymiotnik

       (1.1) związany z antropologią, dotyczący antropologii


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antropologizm

      pogląd filozoficzny według którego właściwym przedmiotem filozofii jest człowiek pojmowany jako "najwyższy wytwór" przyrody


      Źródła:

      SJP.pl

      Antropolożka

      antropolog


      Patrz:antropolog

      Źródła:

      SJP.pl

      Antropometr

      przyrząd służący do pomiarów ciała ludzkiego


      Antropometr – przyrząd wykorzystywany do pomiarów ciała człowieka. Może być użyty do pomiaru wysokości ciała, długości tułowia oraz długości kończyn górnych i dolnych.

      Wykonany jest z rury o długości około 2 metrów. Z jednej strony jest ona spłaszczona i zaopatrzona w podziałkę milimetrową. Po rurze poruszany jest suwak z iglicą, za pomocą którego ustawia się mierzoną wysokości. W okienku suwaka jest odczytywany wynik pomiaru.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antropometria

      dział antropologii (nauki o powstaniu gatunku ludzkiego, jego rozwoju i zróżnicowaniu) zajmujący się pomiarami szkieletu i ciała ludzkiego


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) nauk. dziedzina nauki zajmująca się pomiarami ciała ludzkiego


      Antropometria – metoda badawcza stosowana w antropologii fizycznej, polegająca na pomiarach porównawczych części ciała ludzkiego np.: długości kości (osteometria), objętości i proporcji czaszki (kraniometria), głowy (kefalometria), proporcji ciała (karpometria), masa ciała, rozstawu oczu, określenie pigmentacji oczu, włosów i skóry itp. Do pomiarów wykorzystywane są przyrządy antropometryczne.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antropometryczny

      związany z antropometrią (np. pomiary antropometryczne)


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) związany z antropometrią, dotyczący antropometrii


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antropomorficzny

      1. książkowo: dotyczący antropomorfizmu - przypisywania cech ludzkich przyrodzie żywej i martwej (zjawiskom przyrody, zwierzętom, roślinom i przedmiotom), np. cechy antropomorficzne;
      2. w religii: dotyczący antropomorfizmu - wyobrażenia bóstwa na podobieństwo człowieka, przypisywania mu cech właściwych człowiekowi, np. bóstwo antropomorficzne


      przymiotnik

       (1.1) przypominający wyglądem człowieka


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antropomorfista

      książkowo: ten, który uległ antropomorfizmowi, któremu przypisywano cechy ludzkie


      Źródła:

      SJP.pl

      Antropomorfizacja

      w literaturze: odmiana animizacji, przenośnia polegająca na przypisywaniu cech ludzkich przedmiotom, zjawiskom natury, roślinom i zwierzętom oraz pojęciom abstrakcyjnym, np. gwiazdy mówią mi..., nawet niebo płacze; antropomorfizm, uczłowieczenie; porównaj: animizacja (ożywienie), personifikacja (uosobienie)


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) liter. jęz. rodzaj metafory; nadawanie rzeczom, zjawiskom lub pojęciom cech ludzkich


      Antropomorfizacja (gr. άνθρωπος anthrōpos – „człowiek”, μορφή morphē – „kształt, forma”) lub uczłowieczenie – zabieg językowy polegający na nadawaniu niebędącym ludźmi przedmiotom, pojęciom, zjawiskom, zwierzętom itp. cech ludzkich i ludzkich motywów postępowania. Konkretne zastosowanie antropomorfizacji nazywa się antropomorfizmem.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antropomorfizacyjny

      związany z antropomorfizacją (rodzajem przenośni), np. przenośnia antropomorfizacyjna


      Źródła:

      SJP.pl

      Antropomorfizm

      1. książkowo: przypisywanie cech ludzkich przyrodzie żywej i martwej (zjawiskom przyrody, zwierzętom, roślinom i przedmiotom), np. gwiazdy mówią mi..., nawet niebo płacze; antropomorfizacja, uczłowieczenie;
      2. w religii: wyobrażenie bóstwa na podobieństwo człowieka, przypisywanie mu cech właściwych człowiekowi


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) nadawanie cech ludzkich innym (niebędącymi ludźmi) istotom i zjawiskom;


      Antropomorfizacja (gr. άνθρωπος anthrōpos – „człowiek”, μορφή morphē – „kształt, forma”) lub uczłowieczenie – zabieg językowy polegający na nadawaniu niebędącym ludźmi przedmiotom, pojęciom, zjawiskom, zwierzętom itp. cech ludzkich i ludzkich motywów postępowania. Konkretne zastosowanie antropomorfizacji nazywa się antropomorfizmem.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antropomorfizować

      przypisywać przedmiotom, zjawiskom natury, roślinom i zwierzętom oraz pojęciom abstrakcyjnym cechy fizyczne, psychiczne lub zachowania właściwe człowiekowi


      Źródła:

      SJP.pl

      Antropomorfizowanie

      rzeczownik, rodzaj nijaki

       (1.1) przypisywanie cech ludzkich zjawiskom przyrody, zwierzętom i przedmiotom


      Źródła:

      Wiktionary

      Antroponim

      w językoznawstwie: nazwa własna osoby, np. imię, nazwisko, pseudonim


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) jęz. osobowa nazwa własna


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antroponimia

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) jęz. nauka o antroponimach, dział onomastyki;

       (1.2) jęz. nazewnictwo osobowe, będące przedmiotem badań antroponimii (1.1)


      Antroponimia, antroponomastyka – dział onomastyki zajmujący się badaniem nazewnictwa osobowego (zwanego antroponimią), nazw własnych przypisywanych istotom żywym (imion, przezwisk, nazwisk itd.).


      Źródła:

      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antroponimiczność

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antroponimiczne


      Źródła:

      Wiktionary

      Antroponimiczny

      przymiotnik od: antroponimia


      Źródła:

      SJP.pl

      Antroponomastyka

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) jęz. nauka o antroponimach


      Antroponimia, antroponomastyka – dział onomastyki zajmujący się badaniem nazewnictwa osobowego (zwanego antroponimią), nazw własnych przypisywanych istotom żywym (imion, przezwisk, nazwisk itd.).


      Źródła:

      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antropopatyzm

      Antropopatyzm (z gr. anthropopathes, „mający ludzkie uczucia”, od anthropos – człowiek i pathos – doznawanie) – forma antropomorfizmu. Polega na przypisywaniu zwierzętom, roślinom lub przedmiotom nieożywionym uczuciowości ludzkiej. W innym znaczeniu jest to przypisywanie uczuć ludzkich bóstwu.


      Źródła:

      Wikipedia

      Antropopresja

      wpływ człowieka na środowisko naturalne i zmiany w ekosystemie


      Antropopresja – ogół działań człowieka (zarówno planowych i przypadkowych) mających wpływ na środowisko przyrodnicze.

      Czynniki antropopresji, czyli czynniki antropogeniczne – czynniki związane z każdą formą pośredniego lub bezpośredniego wpływu człowieka na środowisko i bytujące w nim rośliny i zwierzęta. Na terenach użytkowanych rolniczo jest to całokształt działalności związanej z produkcją roślinną i zwierzęcą. Działalność rolnicza, podporządkowana nadrzędnemu celowi, tj. maksymalizacji produkcji, często prowadzi do degradacji środowiska (np. w wyniku nadmiernej chemizacji). W rezultacie działalności pozarolniczej również zachodzą niekorzystne zmiany, np. zmniejszanie powierzchni użytków rolnych na korzyść gospodarki komunalnej i zabudowy przemysłowej, skażenie atmosfery, wody i gleby przez przemysł, zachwianie stosunków wodnych w glebie wskutek pogłębiania rzek lub wadliwej melioracji. Na terenach użytkowanych rolniczo jest to całokształt działalności związanej z produkcją roślinną i zwierzęcą, a na terenach uprzemysłowionych - z przemysłem.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antropornis

      kopalna forma pingwina z miocenu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antroposfera

      część biosfery, obszar kuli ziemskiej zamieszkiwany przez człowieka


      Antroposfera – sfera kuli ziemskiej (obręb biosfery), w której działa człowiek. Jest to zazwyczaj obszar poddany silnej antropopresji, ulega on poszerzeniu wraz z rozwojem cywilizacji. Antroposfera obejmuje m.in. obszary zurbanizowane. Aktualnie w badaniach naukowych badany jest wpływ przekształceń środowiska przyrodniczego dokonywanych przez człowieka również na tę sferę.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antroposkopia

      dział antropologii, ściślej jedna z metod opisu cech jakościowych człowieka, przy użyciu schematycznych rysunków (np. profile nosa) lub skal wzorcowych, np. barwy włosów lub oczu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antroposkopijny

      antroposkopia


      Patrz:antroposkopia

      Źródła:

      SJP.pl

      Antropotechnik

      nauka zajmująca się badaniem warunków pracy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antropotechnika

      nauka zajmująca się badaniem warunków pracy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antropozof

      osoba wyspecjalizowana w zakresie antropozofii


      Źródła:

      SJP.pl

      Antropozofia

      odmiana teozofii, głosząca możliwość poznania świata pozamaterialnego za pomocą jasnowidztwa


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) filoz. doktryna duchowo-filozoficzna zakładająca, że poprzez wewnętrzny rozwój człowiek może intuicyjnie i duchowo poznać wyższe rzeczywistości oraz zrozumieć sens istnienia


      Antropozofia (mądrość o człowieku, od gr. ánthropos – „człowiek”, sophía – „mądrość, wiedza”) – szkoła duchowa (inicjacyjna), światopogląd ezoteryczny i całościowa propozycja przebudowy cywilizacji materialistycznej, zapoczątkowana i inspirowana w pierwszych dwóch dekadach XX w. przez austriackiego filozofa, wizjonera i gnostyka Rudolfa Steinera (1861–1925). Centralną rolę w antropozofii odgrywa bezpośrednie poznanie świata duchowego wsparte na indywidualnym doświadczeniu, praktyce duchowej (głównie medytacyjnej) i na związanej z tą praktyką całościowej przemianie człowieka. W tym sensie antropozofia jest współczesną formą chrześcijańskiej gnozy (ma swoje analogie zarówno w antycznej mistyce filozoficznej, np. neoplatońskiej, jak i inicjacyjnych szkołach orientalnych, np. buddyjskich). Aby podkreślić różnice między tradycyjną mistyką a antropozofią Steiner nazywał tę ostatnią „nauką duchową” (Geisteswissenschaft), rozumiejąc ją jako próbę obiektywnego badania rzeczywistości duchowej bez jednostronności zarówno mistyki, jak i nowożytnej nauki.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antropozoficzność

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antropozoficzne; cecha tych, którzy są antropozoficzni


      Źródła:

      Wiktionary

      Antropozoficzny

      związany z antropozofią (np. antropozoficzne spojrzenie na świat, antropozoficzne ćwiczenia duchowe)


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) związany z antropozofią, dotyczący antropozofii


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antropozoiczny

      przymiotnik od: antropozoik


      Źródła:

      SJP.pl

      Antropozoik

      okres w dziejach Ziemi, w którym pojawił się człowiek; czwartorzęd


      Źródła:

      SJP.pl

      Antropozoonoza

      Choroby odzwierzęce, zoonozy, antropozoonozy – zakaźne lub pasożytnicze choroby zwierząt, bądź przez zwierzęta tylko roznoszone, przenoszące się na człowieka poprzez kontakt bezpośredni lub surowce pochodzenia zwierzęcego, rzadziej drogą powietrzną (np. toksoplazmoza, bruceloza, wścieklizna, ptasia grypa i inne).


      Źródła:

      Wikipedia

      Antrycharz

      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) stpol. górn. pomocnik kopacza


      Źródła:

      Wiktionary

      Antryj

      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. przedpokój


      Źródła:

      Wiktionary

      Antrykot

      mięso cielęce lub wołowe z kością z przedniej górnej części tuszy; także: kotlet z tego mięsa


      Antrykot (fr. entrecôte, międzyżebrze) – mięso otrzymywane z tuszy wołowej (z tzw. górnicy) lub cielęcej (z tzw. górki) (część przednia ćwierćtuszy).

      Antrykot oddzielony jest od rozbratla pomiędzy szóstym i siódmym kręgiem piersiowym i przyległymi do nich żebrami. Długi mięsień wzdłuż kręgosłupa przyrastający do kręgów piersiowych, a od dołu do żeber, z warstwą tłuszczu i powięzi; również kotlet z takiego mięsa.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antuka

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) mączka ceglana

       (1.2) slang. sport. nawierzchnia pokryta mączką ceglaną


      Źródła:

      Wiktionary

      Antukowy

      przymiotnik

       (1.1) pokryty mączką ceglaną (antuką)


      Źródła:

      Wiktionary

      Anturaż

      otoczenie, środowisko; entourage


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) książk. otoczenie, środowisko


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Anturium

      roślina z rodziny obrazkowatych; kitnia


      Anturium, kitnia (Anthurium Schott) – rodzaj roślin zielnych z rodziny obrazkowatych, obejmujący około 850 opisanych gatunków neotropikalnych (łączną ich liczbę szacuje się na około tysiąc). Rodzaj ten jest w obrębie rodziny obrazkowatych najbogatszym w gatunki i najbardziej zróżnicowanym morfologicznie. Wiele kultywarów tego rodzaju uprawianych jest na całym świecie, w tym w Polsce, przemysłowo na kwiaty cięte lub jako rośliny pokojowe.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antwerpia

      miasto w Belgii


      rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

       (1.1) geogr. miasto w Belgii;

       (1.2) geogr. adm. prowincja w Belgii, we Flandrii;


      Antwerpia (niderl. Antwerpen, wym. [ˈɑntˌʋɛrpə(n)]; fr. Anvers, wym. [ɑ̃vɛʁs]; hist. Antorf, Antorff) – miasto w północnej Belgii, w Regionie Flamandzkim, siedziba administracyjna prowincji Antwerpia oraz okręgu Antwerpia, położone nad Skaldą. Jest drugim co do wielkości ośrodkiem miejskim w Belgii, po Regionie Stołecznym Brukseli. Pod względem liczby mieszkańców jest największym miastem w kraju, a pod względem powierzchni największym we Flandrii.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antwerpijczyk

      mieszkaniec Antwerpii


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) mieszkaniec Antwerpii


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antwerpijka

      mieszkanka Antwerpii


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) mieszkanka Antwerpii


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antwerpijski

      Antwerpia; antwerpski


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) dotyczący Antwerpii, związany z Antwerpią, pochodzący z Antwerpii


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antwerpski

      Antwerpia; antwerpijski


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) dotyczący Antwerpii, związany z Antwerpią, pochodzący z Antwerpii


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Anty

      potocznie: być anty - być przeciw (czemuś)


      Anty – pierwsze wydawnictwo zespołu Nagły Atak Spawacza. Singel został sprzedany w nakładzie dziesięciu tysięcy sztuk w czasach, gdy polski rap nie był popularny. Tak ogromny sukces zawdzięcza nagraniu Anty, w którym Spawacze wraz ze Slums Attack zaatakowali Liroya. W obu nagraniach głównie słychać Faziego, udział w demie Kaczmiego i Dzwona jest symboliczny w drugim nagraniu Narkotyki.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Anty-

      przedrostek

       (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych mający znaczenie: przeciwdziałający, występujący przeciw, przeciwny

       (1.2) pierwszy człon wyrazów złożonych mający znaczenie: przeciwległy, skierowany w przeciwną stronę


      Źródła:

      Wiktionary

      Anty-Lgbt

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) nastawiony wrogo wobec społeczności LGBT


      Źródła:

      Wiktionary

      Anty-Ranking

      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) klasyfikacja uporządkowana według negatywnego kryterium


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyabchaski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Abchazji i Abchazom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyabchaskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyabolicjonistyczny

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który się sprzeciwia abolicjonizmowi

       (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec abolicjonizmu


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyaborcja

      stanowisko przeciwstawiające się aborcji, jako powszechnemu prawu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyaborcjonista

      osoba przeciwstawiająca się aborcji, jako powszechnemu prawu


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) przeciwnik dopuszczalności aborcji


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyaborcjonistka

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) kobieta sprzeciwiająca się prawu reprodukcyjnemu do przerywania ciąży


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyaborcyjny

      będący przeciwny aborcji, zakazujący aborcji


      przymiotnik

       (1.1) wymierzony przeciwko legalności aborcji, zakazujący aborcji


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyadhezyjny

      zmniejszający przyczepność (adhezję), np. środek antyadhezyjny


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyafgański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Afganistanowi i Afgańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyafgańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyafrykański

      niechętny lub wrogi Afryce, Afrykanom


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyaidsowy

      [czytaj: antyejtsowy lub antyejcsowy] zwalczający AIDS; przeciwaidsowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyakustyczny

      wykorzystywany do tłumienia dźwięków; przeciwakustyczny, przeciwdźwiękowy, przeciwhałasowy, antyhałasowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyalbański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Albanii i Albańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyalbańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyalergiczny

      zapobiegający alergii; przeciwalergiczny, antyuczuleniowy, przeciwuczuleniowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyaliancki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi aliantom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyalianckiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyaliasing

      w grafice komputerowej: redukcja zniekształceń wizualnych poprzez wygładzanie krawędzi obiektów


      Antyaliasing (ang. anti-aliasing) – zespół technik służących zmniejszeniu liczby błędów zniekształceniowych (aliasing, schodkowanie obrazu), powstających przy reprezentacji obrazu (lub innego sygnału) o wysokiej rozdzielczości w rozdzielczości mniejszej.

      W grafice komputerowej rezultatem antyaliasingu jest tworzenie wrażenia wygładzenia krawędzi obiektów wyświetlanych na ekranie komputera, który jest ekranem rastrowym.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antyalkoholik

      osoba występująca przeciwko alkoholizmowi


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyalkoholizm

      postawa niechęci wobec alkoholu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyalkoholowy

      skierowany przeciw alkoholizmowi; przeciwalkoholowy


      przymiotnik

       (1.1) przeznaczony do walki z alkoholizmem, leczący alkoholików


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyamerykanizm

      wrogie nastawienie wobec narodu lub państwa amerykańskiego


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) niechęć lub pogarda do Stanów Zjednoczonych


      Antyamerykanizm – stały, niezmienny, krytyczny stosunek do społecznych, ekonomicznych i politycznych instytucji, tradycji i wartości reprezentowanych przez Stany Zjednoczone.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyamerykański

      niechętny lub wrogi Ameryce, Amerykanom


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) wymierzony przeciwko Ameryce (jako części świata) i Amerykanom, niechętny wobec Ameryki i Amerykanów

       (1.2) wymierzony przeciwko Stanom Zjednoczonym Ameryki i jej obywatelom, niechętny wobec Stanów Zjednoczonych Ameryki i jej obywateli


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyanafilaksja

      brak silnej reakcji alergicznej organizmu po wprowadzeniu do ustroju substancji, na którą organizm jest uczulony


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyandorski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Andorze i Andorczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyandorskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyandrogen

      środek zmniejszający lub znoszący popęd płciowy i potencję mężczyzny przez blokadę receptorów testosteronu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyandrogenny

      hamujący wydzielanie androgenów; antyandrogenowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyandrogenowy

      hamujący wydzielanie androgenów; antyandrogenny


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyangielski

      niechętny lub wrogi Anglii


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Anglii i Anglikom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyangielskiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyangolski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Angoli i Angolczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyangolskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyanguilski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Anguilli i Anguilczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyanguilskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyapeks

      punkt na sferze niebieskiej przeciwległy do apeksu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyarabski

      niechętny lub wrogi Arabii Saudyjskiej, Arabom


      przymiotnik

       (1.1) skierowany przeciwko Arabom, niechętny wobec Arabów


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyargentyński

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Argentynie i Argentyńczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyargentyńskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyariański

      przeciwstawiający się arianizmowi, doktrynie arian


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyarmeński

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Armenii i Ormianom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyarmeńskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyarubański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Arubie i Arubańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyarubańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyarystotelizm

      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) filoz. opowiadanie się w dyskursie filozoficznym przeciwko poglądom Arystotelesa


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyarytmicznie

      antyarytmiczny


      Patrz:antyarytmiczny

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyarytmiczny

      stosowany przeciwko arytmii


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyatlas

      pasmo górskie w północno-zachodniej Afryce, na terenie Maroka, należące do Atlasu


      Antyatlas – zrębowe pasmo górskie w Afryce Północnej. Stanowi południowo-zachodnią część Atlasu. Rozpościera się na długości ok. 600 km, w całości na terytorium Maroka. Najwyższy szczyt Imkut - 2531 m n.p.m.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antyatom

      atom o ujemnie naładowanym jądrze, zbudowanym z antyprotonów i antyneutronów z powłoką zbudowaną z pozytonów (antyelektronów)


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) fiz. atom zbudowany z antycząstek;


      Antyatom – atom antymaterii, składa się z antycząstek. Jego jądro atomowe składa się z antyprotonów i antyneutronów jest naładowane ujemnie. Natomiast wokoło jądra krążą dodatnie antyelektrony.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyatomowy

      zabezpieczający przed bronią atomową; przeciwatomowy, antynuklearny, przeciwjądrowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyaustralijski

      niechętny lub wrogi Australii, Australijczykom


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Australii i Australijczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyaustralijskiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyaustriacki

      niechętny lub wrogi Austrii, Austriakom


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Austrii i Austriakom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyaustriackiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyautorytarny

      zwalczający autorytaryzm, występujący przeciw autorytaryzmowi, np. wystąpienia antyautorytarne


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyazerbejdżański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Azerbejdżanowi i Azerom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyazerbejdżańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyazerski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Azerbejdżanowi i Azerom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyazerskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyazjatycki

      niechętny lub wrogi Azji, Azjatom


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Azjatom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyazjatyckiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antybahamski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bahamom i Bahamczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybahamskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antybahrajński

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bahrajnowi i Bahrajńczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybahrajńskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antybakch

      antyczna trzysylabowa stopa wierszowa; antybakchej, palimbakch, palimbakchej


      Źródła:

      SJP.pl

      Antybakteryjnie

      przysłówek sposobu

       (1.1) w sposób antybakteryjny


      Źródła:

      Wiktionary

      Antybakteryjny

      chroniący przed bakteriami, zwalczający bakterie; przeciwbakteryjny


      przymiotnik

       (1.1) farm. med. kosmet. chroniący przed bakteriami, zapobiegający namnażaniu się bakterii


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antybangladeski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bangladeszowi i Banglijczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybangladeskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antybanglijski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bangladeszowi i Banglijczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybanglijskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antybarbadyjski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Barbados i Barbadosyjczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybarbadyjskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antybarion

      cząstka antymaterii przeciwna do barionu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antybaskijski

      niechętny lub wrogi Baskonii, Baskom


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Krajowi Basków i Baskom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybaskijskiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antybaza

      część balisty poprzeczna względem bazy, zapobiegająca przewracaniu się machiny ku przodowi


      Źródła:

      SJP.pl

      Antybelgijski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Belgii i Belgom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybelgijskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antybelizeński

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Belize i Belizeńczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybelizeńskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antybelkowy

      przymiotnik

       (1.1) pot. mający na celu uniknięcie płacenia podatku od zysków kapitałowych, zwanego potocznie podatkiem Belki (zwykle o lokatach)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antybeniński

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Beninowi i Benińczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybenińskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antybermudzki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bermudom i Bermudczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybermudzkiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antybhutański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bhutanowi i Bhutańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybhutańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antybiałoruski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Białorusi i Białorusinom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybiałoruskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antybiogram

      opis wrażliwości lub oporności poszczególnych typów bakterii na działanie antybiotyków, sulfonamidów lub innych środków chemioterapeutycznych


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) med. test określający wpływ antybiotyków na bakterie;


      Antybiogram – profil wrażliwości danego mikroorganizmu na działanie środków przeciwdrobnoustrojowych (np. danej bakterii chorobotwórczej na antybiotyki). Taka podatność różni się w zależności od szpitala, regionu i kraju. Antybiogramy pomagają decydować, które antybiotyki zastosować w leczeniu podejrzanych infekcji.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antybiotyczny

      1. antybiotyk; antybiotykowy;
      2. antybioza


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) biochem. farm. związany z antybiotykami

      przymiotnik

       (2.1) biochem. farm. mający działanie takie jak antybiotyk, potrafiący niszczyć, hamować namnażanie bakterii


      Patrz:antybiotyk; antybiotykowy;
      2. antybioza

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antybiotyk

      naturalny, wytwarzany przez drobnoustroje związek chemiczny, stosowany w lecznictwie jako lek przeciw chorobom infekcyjnym wywoływanym przez drobnoustroje (bakterie, pierwotniaki)


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) farm. naturalny lub sztuczny lek unieszkodliwiający drobnoustroje;


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antybiotykogram

      wynik badania laboratoryjnego podający stopień wrażliwości na działanie antybiotyków, sulfonamidów itp. dla pobranej próbki; antybiogram


      Źródła:

      SJP.pl

      Antybiotykooporność

      Oporność na antybiotyki – cecha części szczepów bakteryjnych, która umożliwia im przeciwstawianie się wpływowi antybiotyku. W zależności od pochodzenia, dzieli się ją na pierwotną (naturalna struktura bakterii uniemożliwiająca działanie leku) lub nabytą – na skutek nabycia genów oporności od innych bakterii lub spontanicznych mutacji. Częsta oporność wśród bakterii wiąże się z nieracjonalną antybiotykoterapią oraz zbyt dużym zużyciem tych leków w przemyśle spożywczym.


      Źródła:

      Wikipedia

      Antybiotykoterapia

      leczenie antybiotykami


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) med. terapia antybiotykiem


      Antybiotykoterapia – termin medyczny, określający stosowanie antybiotyków w procesie leczniczym.

      Wprowadzenie antybiotyków do terapii zostało zapoczątkowane w 1928, gdy Alexander Fleming odkrył penicylinę. Do leczenia została ona jednak dopiero wprowadzona w I połowie lat czterdziestych XX wieku. W 1943 opublikowano pierwsze badania kliniczne z zastosowaniem penicyliny w leczeniu zakażeń. Kolejnym krokiem milowym rozwoju antybiotykoterapii było odkrycie pleśni Cephalosporium acremonium w 1945, który jest prekursorem cefalosporyn. Pleśń ta została odkryta przez Giuseppe Brotzu, który zauważył, że nie występują zachorowania na infekcje przewodu pokarmowego, pomimo że ścieki z Cagliari (Sardynia) są zrzucane bezpośrednio do morza.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antybiotykowrażliwość

      o drobnoustrojach: wrażliwość na działanie antybiotyku


      Źródła:

      SJP.pl

      Antybiotykowrażliwy

      o drobnoustrojach: wrażliwy na działanie antybiotyku


      Źródła:

      SJP.pl

      Antybiotykowy

      antybiotyk; antybiotyczny


      przymiotnik

       (1.1) med. farm. związany z antybiotykami


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antybioza

      zahamowanie rozwoju jednych organizmów żywych przez inne, rozwijające się w tym samym środowisku


      Antybioza – szczególny rodzaj antagonizmu, powszechny wśród mikroorganizmów, polegający na wydzielaniu przez nie toksycznych związków chemicznych, które hamują rozwój innych mikroorganizmów lub działają na nie zabójczo. Przykładem tego typu zjawiska jest produkcja antybiotyków przez niektóre grzyby.

      Odpowiednikiem antybiozy u roślin jest allelopatia.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antybodźcowy

      antybodziec; przeciwbodźcowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antybodziec

      przeciwbodziec;
      1. bodziec przeciwdziałający innemu bodźcowi;
      2. czynnik o działaniu hamującym, powstrzymującym


      Źródła:

      SJP.pl

      Antybohater

      1. postać literacka, filmowa lub teatralna mająca cechy negatywne, będące przeciwieństwem typowych cech bohatera;
      2. osoba, która swoim działaniem lub wyglądem wzbudziła negatywne zainteresowanie, np. antybohater meczu


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) liter. film. fikcyjna postać posiadająca cechy negatywne, będące zaprzeczeniem cech bohatera

       (1.2) liter. film. postać nieposiadająca żadnych cech heroicznych, niewyróżniająca się niczym;


      Antybohater – pierwszoplanowa postać literacka lub filmowa, niemająca cech bohatera lub mająca je w niewielkim stopniu. Antybohater może mieć cechy negatywne, będące zaprzeczeniem cech heroicznych bądź może być tych ostatnich pozbawiony albo posiadać je w bardzo ograniczonym stopniu (może być fajtłapą, tchórzem, nieudacznikiem, leniem). Antybohater dokonuje czasem czynów heroicznych, jednak sposób, w jaki to robi bądź jego intencje niekoniecznie są heroiczne.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antybohaterka

      antybohater


      Patrz:antybohater

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyboliwijski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Boliwii i Boliwijczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyboliwijskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antybolszewicki

      skierowany przeciwko bolszewikom, bolszewizmowi


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) hist. polit. nastawiony na walkę z bolszewikami, zwalczający bolszewików


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antybolszewik

      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) hist. polit. przeciwnik bolszewizmu, bolszewików


      Źródła:

      Wiktionary

      Antybośniacki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bośni i Bośniakom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybośniackiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antybotswański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Botswanie i Botswańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybotswańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antybrazylijski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Brazylii i Brazylijczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybrazylijskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antybrexitowy

      przymiotnik

       (1.1) polit. taki, który sprzeciwia się opuszczeniu Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię

       (1.2) polit. taki, który świadczy o lub jest wyrazem sprzeciwu wobec opuszczenia Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię


      Źródła:

      Wiktionary

      Antybroń

      broń służąca do zwalczania innej broni


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) wojsk. broń używana do zwalczania innej broni


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antybrunejski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Brunei i Brunejczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybrunejskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antybrytyjski

      niechętny lub wrogi Wielkiej Brytanii, Brytyjczykom


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Wielkiej Brytanii i Brytyjczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybrytyjskiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyburundyjski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Burundi i Burundyjczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyburundyjskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antybutelka

      zwijana butelka wielokrotnego użytku


      Źródła:

      SJP.pl

      Antybułgarski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Bułgarii i Bułgarom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antybułgarskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antycarski

      skierowany przeciwko carowi


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) hist. polit. występujący przeciwko carowi, sprzeciwiający się rządom cara


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antycejloński

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Cejlończykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antycejlońskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antycellulitisowy

      przeciwdziałający powstawaniu cellulitu, likwidujący cellulit; antycellulitowy, przeciwcellulitowy


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) kosmet. zapobiegający lub redukujący cellulitis


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antycellulitowy

      przeciwdziałający powstawaniu cellulitu, likwidujący cellulit; antycellulitisowy, przeciwcellulitowy


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) kosmet. zapobiegający lub redukujący cellulit


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antycentrum

      punkt leżący po przeciwnej stronie Ziemi niż epicentrum


      rzeczownik, rodzaj nijaki

       (1.1) geol. punkt na powierzchni skorupy ziemskiej położony symetrycznie względem epicentrum na przeciwnej półkuli


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antycerkiewny

      przymiotnik

       (1.1) skierowany przeciwko, wrogi cerkwi prawosławnej jako organizacji


      Źródła:

      Wiktionary

      Antycesarski

      wrogi cesarzowi, krytyczny wobec cesarza


      Źródła:

      SJP.pl

      Antycesarz

      cesarz będący antagonistą panującego lub legalnie powołanego cesarza, uznany i koronowany przez opozycję


      Antycesarz – kontrkandydat do władzy wobec legalnie panującego cesarza, często sprawujący władzę na części terytorium państwa.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antychadecki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który się sprzeciwia politycznej chadecji

       (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec chadecji


      Źródła:

      Wiktionary

      Antychilijski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Chile i Chilijczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antychilijskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antychiński

      niechętny lub wrogi Chinom, Chińczykom


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Chinom i Chińczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antychińskiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antychlor

      związek chemiczny, tiosiarczan sodowy mający zdolność wiązania chloru, stosowany w fotografii jako składnik utrwalacza


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) chem. tiosiarczan sodu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antycholesterolowy

      zapobiegający nadmiarowi cholesterolu w tkankach; przeciwcholesterolowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antycholinergiczny

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) biochem. blokujący działanie acetylocholiny lub wykazujący działanie do niej przeciwne


      Źródła:

      Wiktionary

      Antychorwacki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Chorwacji i Chorwatom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antychorwackiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antychryst

      1. przenośnie o przeciwniku religii chrześcijańskiej będącym winnym nieszczęść na świecie;
      2. przenośnie o osobie potępianej przez otoczenie za swą postawę sprzeczną z nauką Kościoła;
      3. przenośnie: człowiek zły, nieuczciwy


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

       (1.1) war. bibl. rel. antychryst


      Antychryst (gr. antichristos) – przeciwnik, oponent Chrystusa (anti – przeciw, zamiast; christos – pomazaniec); duch będący zaprzeczeniem Chrystusa, jego antytezą. Szatan; anioł upadły, zły duch, czart, władca, który rządzi w powietrzu (Biblia: List do Efezjan, 2,2), kusiciel, książę ciemności, w wierzeniach judeo-chrześcijańskich główny duch zła we wszechświecie.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antychrystowy

      antychryst


      przymiotnik

       (1.1) dotyczący antychrysta, związany z antychrystem


      Patrz:antychryst

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antychrześcijański

      występujący, skierowany przeciwko chrześcijaństwu, chrześcijanom


      przymiotnik

       (1.1) skierowany przeciwko chrześcijaństwu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antychłopski

      skierowany, wymierzony przeciwko chłopom


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyciało

      białko osocza wytwarzane przez limfocyty, broniące organizm przed atakującymi drobnoustrojami chorobotwórczymi; przeciwciało


      rzeczownik, rodzaj nijaki

       (1.1) zob. przeciwciało.


      Przeciwciało, antyciało (określenie bliskoznaczne: immunoglobulina) – rodzaj białka wydzielanego przez komórki plazmatyczne (czyli pobudzone limfocyty B) w przebiegu odpowiedzi odpornościowej typu humoralnego. Charakteryzuje się ono zdolnością do swoistego wiązania antygenów.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyciemnogrodzki

      przeciwstawny, przeciwny ciemnogrodzkiemu; światowy, światły


      przymiotnik

       (1.1) przeciwny mentalnemu zacofaniu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antycovidowiec

      [czytaj: antykowidowiec] osoba przekonana, że epidemia choroby COVID-19 nie istnieje i została wymyślona w ramach międzynarodowego spisku


      Źródła:

      SJP.pl

      Antycovidowy

      [czytaj: antykowidowy] przeciwdziałający rozprzestrzenianiu się koronawirusa wywołującego chorobę COVID-19


      Źródła:

      SJP.pl

      Antycyganizm

      Antycyganizm – uprzedzenie w stosunku do Romów, niekiedy także do innych narodów, zaliczanych do zbiorczej kategorii Cyganów, wiążące się z okazywaniem wobec nich postaw i zachowań antyspołecznych.


      Źródła:

      Wikipedia

      Antycygański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Cyganom, Romom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antycygańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antycyklon

      układ wiatrów wiejących wokół ośrodka wysokiego ciśnienia


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) meteorol. wyż (atmosferyczny);


      Antycyklon – rodzaj cyrkulacji atmosferycznej typowej dla wyżów barycznych. Pojęcie antycyklonu często bywa traktowane jako synonim wyżu.

      Cyrkulacja powietrza w obrębie antycyklonu ma kierunek przeciwny do kierunku ruchu obrotowego Ziemi, co oznacza, że na półkuli północnej ma kierunek zgodny z kierunkiem ruchu wskazówek zegara, zaś na półkuli południowej ma kierunek przeciwny. Wynika to z działania efektu Coriolisa. Kierunek wiatru jest przeciwny niż w przypadku cyklonu, związanego z niżem barycznym.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antycyklonalny

      antycyklon; antycyklonowy


      przymiotnik

       (1.1) meteorol. związany z antycyklonem


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antycyklonowy

      antycyklon; antycyklonalny


      przymiotnik

       (1.1) meteorol. związany z antycyklonem


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antycypacja

      1. przewidywanie tego, co może nastąpić;
      2. zapowiedź przyszłych wydarzeń;
      3. w muzyce: wprowadzenie do akordu dźwięków akordu kolejnego; wyprzedzenie;
      4. w językoznawstwie: dostosowanie wymowy głoski do wymowy następującej po niej głoski (np. ubezdźwięcznienie głoski "w" do "f" pod wpływem "k" w wyrazie "ławka"); upodobnienie wsteczne;
      5. w literaturze: niezgodna z porządkiem logicznym lub czasowym kolejność pojawiania się elementów w wypowiedzi; prolepsis


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) przewidywanie, zakładanie czegoś jeszcze nieistniejącego

       (1.2) wyprzedzanie, przedwczesne występowanie czegoś, realizacja części jakiegoś większego procesu przed jego rozpoczęciem

       (1.3) pogląd jeszcze nieudowodniony, ale słuszny i znajdujący później swoje potwierdzenie


      • antycypacja (genetyka) – antycypacja genetyczna
      • antycypacja (językoznawstwo) – upodobnienie wsteczne
      • antycypacja (muzyka) – wyprzedzenie akordu
      • antycypacja (psychologia) – przewidywanie zdarzenia
      • antycypacja – presupozycja (logika)

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antycypacyjny

      antycypacja


      Patrz:antycypacja

      Źródła:

      SJP.pl

      Antycypować

      1. przewidywać, przypuszczać, przedwcześnie wykonywać
      2. w filozofii: przyjmować jakiś pogląd z góry, nie licząc się z doświadczeniem


      czasownik przechodni niedokonany

       (1.1) książk. kierując się wiedzą lub przeczuciem, domyślać się, co się wydarzy lub jaki coś będzie miało przebieg

       (1.2) książk. być zapowiedzią czegoś, co nastąpi lub zaistnieje w przyszłości

       (1.3) książk. przyjmować jakiś pogląd bez dowodzenia jako słuszny


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antycypowanie

      rzeczownik, rodzaj nijaki

       (1.1) przewidywanie tego, co ma nastąpić i podejmowanie zawczasu działań, wyprzedzanie biegu wypadków


      Źródła:

      Wiktionary

      Antycypryjski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Cyprowi i Cypryjczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antycypryjskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antycywilizacja

      zaprzeczenie cywilizacji; stan rozwoju państwa cechujący się brakiem istotnych cech właściwych cywilizacji


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) przeciwieństwo cywilizacji, stan rozwoju państwowości niewykazujący oznak nowoczesnej cywilizacji


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antycywilizacyjny

      przeciwstawiający się cywilizacji, wrogo nastawiony do cywilizacji


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyczadyjski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Czadowi i Czadyjczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyczadyjskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyczarnogórski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Czarnogórze i Czarnogórzanom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyczarnogórskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antycząsteczka

      cząsteczka antymaterii


      Antymateria – układ antycząstek. Antycząstki to cząstki elementarne podobne do występujących w „zwykłej” materii (koinomaterii), ale o przeciwnym znaku ładunku elektrycznego oraz wszystkich addytywnych liczb kwantowych (np. izospinu, dziwności, liczby barionowej itp).


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antycząstka

      cząstka elementarna o właściwościach przeciwnych do danej cząstki (pary antycząstek to np. pozyton i negaton, proton i antyproton)


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) fiz. cząstka antymaterii;


      Antymateria – układ antycząstek. Antycząstki to cząstki elementarne podobne do występujących w „zwykłej” materii (koinomaterii), ale o przeciwnym znaku ładunku elektrycznego oraz wszystkich addytywnych liczb kwantowych (np. izospinu, dziwności, liczby barionowej itp).


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyczechosłowacki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Czechosłowacji i Czechosłowakom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyczechosłowackiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyczeski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi państwu czeskiemu lub Czechom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyczeskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyczność

      1. wszystko co odnosi się do epoki starożytnej; starożytność;
      2. staroświeckość; zabytkowość


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyczny

      1. właściwy światu starożytnej Grecji i Rzymu (np. antyczne pojęcie piękna);
      2. dotyczący antyku jako okresu historycznego, tyle co: starożytny (np. okres antyczny);
      3. potocznie o czymś przestarzałym i niemodnym (np. antyczne ubranie)


      przymiotnik

       (1.1) hist. odnoszący się do starożytnej Grecji i Rzymu

       (1.2) pochodzący z dawnych czasów


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antydaktyl

      stopa wierszowa złożona z dwóch sylab krótkich i jednej długiej; daktyl odwrócony


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) wiersz złożony z dwóch sylab długich oraz jednej krótkiej (w starożytnej liryce)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antydarwinistyczny

      sprzeciwiający się teorii darwinizmu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antydatować

      wpisywać (wpisać) na dokumencie datę wcześniejszą od faktycznej; antedatować (rzadko)


      czasownik przechodni dwuaspektowy

       (1.1) wpisywać gdzieś datę wcześniejszą niż rzeczywista, zwykle w celu oszustwa


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antydatowanie

      rzeczownik, rodzaj nijaki

       (1.1) podpisywanie czegoś z wcześniejszą datą niż faktyczna data powstania dokumentu


      Źródła:

      Wiktionary

      Antydemokrata

      przeciwnik demokracji


      Źródła:

      SJP.pl

      Antydemokratyczność

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antydemokratyczne; cecha tych, którzy są antydemokratyczni


      Źródła:

      Wiktionary

      Antydemokratyczny

      zwalczający demokrację, występujący przeciwko demokracji (np. wystąpienia antydemokratyczne, antydemokratyczne ograniczenia reżimowe)


      przymiotnik

       (1.1) polit. sprzeciwiający się demokracji; naruszający jej zasady


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antydemokratyzm

      1. wrogi, krytyczny stosunek do demokracji;
      2. cecha czegoś sprzecznego z zasadami demokracji


      Antydemokratyzm – światopogląd, odrzucający ideę demokracji, opierający się na przeświadczeniu, że w zróżnicowanym społeczeństwie, w którym największą część stanowią osoby niewykształcone i niezamożne, demokracja jest de facto dyktaturą ciemniaków. Przeciwnicy demokracji często uznają za lepsze rządy monarchistyczne lub autorytarne.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antydepresant

      lek przeciwdepresyjny


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) farm. lek przeciwdziałający objawom depresji;


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antydepresyjność

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antydepresyjne


      Źródła:

      Wiktionary

      Antydepresyjny

      stosowany przeciwko depresji, leczący depresję; przeciwdepresyjny, psychodepresyjny


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) med. zwalczający objawy depresji


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antydesma

      drzewo owocowe z rodziny liściokwiatowatych, występujące w tropikalnych obszarach Azji, Chinach i Australii


      Źródła:

      SJP.pl

      Antydespotyczny

      zwalczający despotyzm, występujący przeciwko despotyzmowi


      Źródła:

      SJP.pl

      Antydetonator

      Środki przeciwstukowe lub antydetonatory – chemiczne dodatki do paliw stosowanych w silnikach iskrowych, które zapobiegają zjawisku spalania stukowego i, co za tym idzie, zwiększają maksymalny stopień sprężania, który można stosować w tych silnikach. Środki przeciwstukowe w sztuczny sposób podnoszą liczbę oktanową benzyny oraz metanową LPG.


      Źródła:

      Wikipedia

      Antydeuteron

      antyjądro ciężkiego wodoru


      Źródła:

      SJP.pl

      Antydialog

      żartobliwie: dialog pozbawiony cech dialogu, przeciwieństwo dialogu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antydiuretyczny

      hamujący wytwarzanie moczu


      przymiotnik

       (1.1) med. hamujący diurezę, nadmierne wydzielanie moczu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antydiuretyna

      hormon powodujący zmniejszenie wydalania wody z organizmu przez nerki


      Hormon antydiuretyczny, wazopresyna, adiuretyna, ADH (ang. antidiuretic hormone), AVP (ang. arginine vasopressin) – organiczny związek chemiczny z grupy oligopeptydów, pełniący u ssaków (także u człowieka) funkcję hormonu.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antydogmatyczny

      nieuznający dogmatów


      Źródła:

      SJP.pl

      Antydogmatyzm

      krytyczny stosunek do dogmatów, zwalczanie dogmatyzmu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antydominicki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi państwu Dominika

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antydominickiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antydominikański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Dominikanie

       (1.2) taki, który jest przeciwny lub wrogi zakonowi dominikanów

       (1.3) taki, który jest przejawem postawy antydominikańskiej (1.1-2)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antydominikańskość

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) cecha tego, co antydominikańskie


      Źródła:

      Wiktionary

      Antydoping

      ogólna nazwa działań, które mają zapobiegać lub zwalczać stosowanie środków dopingowych przez sportowców; kontrola antydopingowa


      Źródła:

      SJP.pl

      Antydopingowy

      zwalczający doping, przeciwdziałający dopingowi (w znaczeniu niedozwolonego wspomagania organizmu), np. komisja antydopingowa, kontrola antydopingowa


      przymiotnik

       (1.1) przeznaczony do walki z dopingiem u sportowców, do wykrywania niedozwolonych środków dopingujących


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antydot

      substancja likwidująca lub antagonizująca działanie trucizny na organizm; antidotum, odtrutka


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) przest. antidotum


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antydotum

      odtrutka; antidotum;
      1. substancja likwidująca lub antagonizująca działanie trucizny na organizm; antydot;
      2. w przenośni: środek mogący zaradzić czemuś


      Źródła:

      SJP.pl

      Antydramat

      współczesna odmiana dramatu (utworu scenicznego), niezachowująca tradycyjnej formy


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) liter. teatr. współczesna odmiana dramatu, w której brak tradycyjnych konwencji


      Teatr absurdu – nowatorski nurt w dramacie współczesnym, zapoczątkowany w latach 80. XIX wieku we Francji, mający swój renesans w latach 1950-1965, potem odżywający i przekształcany w kolejnych pokoleniach pisarzy. Charakterystyczną cechą teatru absurdu jest widzenie świata polegające na godzeniu sprzeczności. W teatrze absurdu zostają odwrócone tradycyjne role przypisane tragizmowi i komizmowi – tragizm staje się nośnikiem treści komicznych, a komizm – tragicznych. Równocześnie zostaje zakwestionowane jedno ontologiczne rozstrzygnięcie świata. Głównymi tematami w dramacie absurdu jest niepewność prawdziwości wszystkiego, co otacza współczesnego człowieka; to tragiczny bohater komicznej gry pozorów istnienia.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antydrgawkowy

      zapobiegający drgawkom, leczący drgawki; przeciwdrgawkowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antydronowy

      skierowany przeciwko dronom


      Źródła:

      SJP.pl

      Antydumpingowy

      [czytaj: antydampingowy] przeciwdziałający sprzedaży towarów po cenach niższych od kosztów produkcji


      przymiotnik

       (1.1) ekon. zapobiegający, przeciwdziałający dumpingowi, niszczeniu konkurencji przez zaniżanie cen


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyduński

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Danii i Duńczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyduńskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antydynastyczny

      zwalczający dynastię, występujący przeciwko dynastii


      przymiotnik

       (1.1) skierowany przeciwko dynastii, działający na szkodę dynastii


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antydżibutyjski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Dżibuti i Dżibutyjczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antydżibutyjskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyedukacyjny

      antyedukacja


      Patrz:antyedukacja

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyegipski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Egiptowi i Egipcjanom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyegipskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyekologiczny

      niesprzyjający zachowaniu równowagi w przyrodzie


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyeksportowy

      przeciwdziałający eksportowi, mający za zadanie zmniejszenie eksportu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyekwadorski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Ekwadorowi i Ekwadorczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyekwadorskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyelektron

      krótko trwająca cząstka elementarna, elektron o ładunku elektrycznym dodatnim; pozytron; pozyton


      Pozyton, antyelektron (nazywany też pozytronem wskutek kalkowania ang. nazwy positron) – elementarna cząstka antymaterii oznaczana symbolem e+, będąca antycząstką elektronu. Należy do grupy leptonów.

      Jej ładunek elektryczny jest równy +1 (jednostce ładunku elementarnego), masa jest równa masie elektronu. Spin pozytonu jest połówkowy.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antyelektrostatyczny

      przeciwdziałający elektryzowaniu się materiałów; antystatyczny


      przymiotnik

       (1.1) fiz. zapobiegający odkładaniu się elektryczności statycznej, zapobiegający elektryzowaniu się


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyemancypacyjny

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który się sprzeciwia jakiejś emancypacji

       (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec emancypacji


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyemigracyjny

      przeciwdziałający emigracji - wyjeżdżaniu obywateli poza granice państwa


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyemigrancki

      występujący, skierowany przeciwko emigracji, emigrantom


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi emigrantom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyemigranckiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyemiracki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Zjednoczonym Emiratom Arabskim

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyemirackiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyempiryzm

      pogląd głoszący, że źródłem poznania jest rozum, a nie doświadczenie zmysłowe


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyenerdowski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi NRD

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyenerdowskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyerytrejski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Erytrei i Erytrejczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyerytrejskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyestetyczny

      preferujący brzydotę, przeciwstawiający się estetyzmowi


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyestetyka

      estetyka sprzeczna z podstawowymi wartościami w tej dziedzinie, np. harmonią; charakterystyczna dla twórczości wielu grup awangardowych


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) szt. liter. pogląd sprzeciwiający się estetyzmowi


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyestetyzm

      wprowadzenie do utworu brzydkich elementów w celu wywołania szoku estetycznego


      Turpizm (łac. turpis „brzydki”) – zabieg literacki polegający na wprowadzeniu do utworu elementów brzydoty w celu wywołania szoku estetycznego. Tendencja występująca w niektórych kierunkach poetyckich 2. połowy XX wieku, której cechą jest antyestetyzm i swoisty kult brzydoty.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antyestoński

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Estonii i Estończykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyestońskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyestrogenny

      hamujący wydzielanie estrogenów; antyestrogenowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyestrogenowy

      hamujący wydzielanie estrogenów; antyestrogenny


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyetiopski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Etiopii i Etiopczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyetiopskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyeuropejski

      1. występujący, skierowany przeciwko Unii Europejskiej, sprzeczny z interesem Unii Europejskiej; antyunijny;
      2. wrogo nastawiony do Europy


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Europie i Europejczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyeuropejskiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyeuropejskość

      1. postawa kogoś przeciwnego Unii Europejskiej;
      2. postawa kogoś wrogo nastawionego do Europy


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) cecha tego, co jest skierowane przeciwko Europie, sprzeczne z wartościami europejskimi


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyewangeliczny

      przymiotnik

       (1.1) przeciwny ewangelii


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyewangelizacja

      sprzeciwianie się ewangelii, zjawisko odwrotne do ewangelizacji


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) przeciwieństwo ewangelizacji, działalność mająca na celu wykorzenienie zasad wiary


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyfan

      osoba publicznie okazująca swoją niechęć wobec kogoś lub czegoś, często w sposób napastliwy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyfanka

      kobieta publicznie okazująca swoją niechęć wobec kogoś lub czegoś, często w sposób napastliwy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyfaszysta

      przeciwnik ideologii faszyzmu


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) polit. przeciwnik faszyzmu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyfaszystka

      przeciwniczka ideologii faszyzmu


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) polit. przeciwniczka faszyzmu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyfaszystowski

      zwalczający faszyzm, przeciwny faszyzmowi (np. działacze antyfaszystowscy, ruch antyfaszystowski)


      przymiotnik

       (1.1) nastawiony na walkę z faszyzmem, zwalczający faszystów


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyfaszyzm

      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) polit. postawa przejawiająca się otwartym sprzeciwem wobec faszyzmu;


      Antyfaszyzm – ruch polityczny przeciwny ideologii faszystowskiej. Powstał z inspiracji środowisk lewicowych w latach 20. XX wieku, jako odpowiedź na formowanie się ruchu faszystowskiego we Włoszech (m.in. organizacja Śmiałkowie Ludu). Z czasem ruch antyfaszystowski stawał się reakcją na rosnącą popularność faszyzmu w innych krajach. W latach 30. powstał w Niemczech Front Żelazny, a następnie odrębna organizacja Akcja antyfaszystowska. Z kolei w Hiszpanii idee sprzeciwu wobec faszyzmu reprezentowali ochotnicy z Brygad Międzynarodowych. W II Rzeczypospolitej natomiast ruch antyfaszystowski skupiony był przede wszystkim wokół Polskiej Partii Socjalistycznej (m.in. Akcja Socjalistyczna) czy Bundu. Walkę o usunięcie z życia publicznego praktyk faszyzmu, ogłosili w Grecji, w latach 1946–1949, partyzanci Demokratycznej Armii Grecji.


      Źródła:

      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyfaza

      1. figura stylistyczna, przeciwieństwo hiperboli; zastąpienie określenia jego zaprzeczonym przeciwstawieniem; litotes, litota, meiosis;
      2. warstwa wewnątrz stopu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyfederalista

      1. przeciwnik federalizmu;
      2. członek grupy politycznej w USA z końca XVIII wieku, przeciwnej ratyfikacji Konstytucji Stanów Zjednoczonych z 1787 roku


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) polit. przeciwnik federalizmu

       (1.2) hist. polit. członek ruchu politycznego w Stanach Zjednoczonych sprzeciwiającego się ratyfikacji konstytucji z 1789 r.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyfederalistka

      1. przeciwniczka federalizmu;
      2. członkini grupy politycznej w USA z końca XVIII wieku, przeciwnej ratyfikacji Konstytucji Stanów Zjednoczonych z 1787 roku


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyfederalizm

      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) polit. koncepcja ustrojowa polegająca na sprzeciwie wobec tworzenia państwa złożonego lub federalnego

       (1.2) polit. ruch społeczno-polityczny opowiadający się przeciwko ustrojowi federalnemu


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyfeminista

      mężczyzna niechętny feminizmowi lub ogólniej mężczyzna niechętny wobec kobiet i ich równouprawnienia


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) polit. przeciwnik feminizmu

       (1.2) mężczyzna wrogo nastawiony do kobiet


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyfeministka

      antyfeminista


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) kobieta sprzeciwiająca się ideom i ruchowi feministycznemu


      Patrz:antyfeminista

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyfeministycznie

      przysłówek

       (1.1) w sposób antyfeministyczny


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyfeministyczność

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antyfeministyczne; cecha tych, którzy są antyfeministyczni


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyfeministyczny

      mający niechętny lub wrogi stosunek do kobiet, zwalczający równouprawnienie kobiet


      przymiotnik

       (1.1) taki, który opiera się na antyfeminizmie


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyfeminizm

      postawa niechęci wobec idei feminizmu i nieuznawanie równouprawnienia kobiet


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) polit. stanowisko sprzeciwiające się ideom i ruchowi feministycznemu

       (1.2) pot. wrogi stosunek do kobiet i/lub nieakceptowanie ich równości wobec prawa


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyferroelektryczność

      antyferroelektryczny


      Patrz:antyferroelektryczny

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyferroelektryk

      Antyferroelektryk – dielektryk niewykazujący spontanicznej polaryzacji przy braku zewnętrznego pola elektrycznego, ale posiadający wewnętrzne uporządkowanie elektrycznych momentów dipolowych: wypadkowe momenty sąsiednich komórek elementarnych są ułożone przeciwrównolegle.


      Źródła:

      Wikipedia

      Antyferromagnetyk

      Antyferromagnetyzm – właściwość magnetyczna materiału; zjawisko polegające na antyrównoległym uporządkowaniu elementarnych momentów magnetycznych w podsieciach sieci krystalicznej. Typowym przykładem pierwiastka o silnych właściwościach magnetycznych jest mangan. Antyferromagnetyzm występuje np. w CuO (znajdujących się w większości badanych nadprzewodników wysokotemperaturowych), CuMnAs oraz w MnTe.


      Źródła:

      Wikipedia

      Antyferromagnetyzm

      Antyferromagnetyzm – właściwość magnetyczna materiału; zjawisko polegające na antyrównoległym uporządkowaniu elementarnych momentów magnetycznych w podsieciach sieci krystalicznej. Typowym przykładem pierwiastka o silnych właściwościach magnetycznych jest mangan. Antyferromagnetyzm występuje np. w CuO (znajdujących się w większości badanych nadprzewodników wysokotemperaturowych), CuMnAs oraz w MnTe.


      Źródła:

      Wikipedia

      Antyfertylizyna

      u zwierząt: substancja wydzielana przez plemniki, ułatwiająca zapłodnienie


      Antyfertylizyna (anty + gr. fertós ‘znośny’, lýsis ‘rozwiązanie’) – wydzielina występująca na powierzchni główki plemnika, która reaguje ze znajdującą się na powierzchni komórki jajowej, swoiście dopasowaną przestrzennie fertylizyną, w wyniku czego możliwe jest zapłodnienie plemnikami wyłącznie własnego gatunku.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antyfestiwalowy

      antyfestiwal


      Patrz:antyfestiwal

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyfeudalny

      zwalczający feudalizm, występujący przeciwko feudalizmowi i feudałom


      przymiotnik

       (1.1) skierowany przeciwko feudalizmowi i ukształtowanym przez niego stosunkom społecznym


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyfidżyjski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Fidżi i Fidżyjczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyfidżyjskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyfilipiński

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Filipinom i Filipińczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyfilipińskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyfilm

      film przeciwstawiający się tradycyjnym schematom i konwencjom sztuki filmowej


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyfiński

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Finlandii i Finom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyfińskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyfon

      środek ochrony słuchu, zwykle w postaci zatyczek do uszu lub słuchawek ochronnych


      • antyfon – indywidualny środek ochrony słuchu, ochronnik słuchu, artykuł BHP
        • wewnętrzny – wkładany do przewodu słuchowego, wkładka przeciwhałasowa, np. Stoper (zatyczka)
        • zewnętrzny – zasłaniający małżowinę uszną, np. nauszniki
      • Antyfon – kwartalnik diecezji przemysko-nowosądeckiej

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antyfona

      krótkie modlitwy śpiewane lub recytowane przez dwa chóry kolejno po jednym wersie


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) muz. w Liturgii godzin werset odmawiany przed i po psalmie czy kantyku;

       (1.2) muz. w Komplecie krótka pieśń maryjna śpiewana lub odmawiana na końcu godziny kanonicznej;

       (1.3) muz. w liturgii mszy świętej jeden z wersetów śpiewanych lub odmawianych na wejście, na ofiarowanie i na komunię;


      Antyfona (gr. „przeciwgłos”, „naprzemienna odpowiedź”) – w liturgii chrześcijańskiej werset rozpoczynający i kończący modlitwę – najczęściej psalm lub kantyk (pieśń), często zaczerpnięty z Psalmów lub innych ksiąg Pisma Świętego.

      W chorale gregoriańskim antyfony to różne typy śpiewów, np. antyfony psalmowe czy antyfony mszalne. Wywodzą się one na ogół z praktyki wykonywania tekstów liturgicznych przez dwa chóry, recytujące lub śpiewające na przemian (śpiew antyfonalny). Zostały przejęte przez Kościół zachodni w IV w. z obrządku syryjskiego (śpiew ambrozjański).


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyfonalny

      antyfona


      przymiotnik

       (1.1) rel. wykonywany jako antyfona na początku i na końcu psalmu lub kantyku


      Patrz:antyfona

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyfonarz

      księga zawierająca zbiór śpiewów liturgicznych, głównie antyfon


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) rel. księga liturgiczna zawierająca antyfony


      Antyfonarz (z łac.średn. antiphonarium) – księga liturgiczna Kościoła rzymskokatolickiego zawierająca zbiór antyfon (najstarszych śpiewów liturgicznych); w czasach późniejszych w skład antyfonarza weszły również śpiewy używane w liturgii poza mszą świętą.W antyfonarz wchodziły pieśni śpiewane w niedziele i inne święta.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyfonarzowy

      antyfonarz


      Patrz:antyfonarz

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyfonał

      dawniej: antyfonarz - księga zawierająca zbiór śpiewów liturgicznych, głównie antyfon


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) daw. rel. księga liturgiczna zawierająca antyfony


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyfrancuski

      niechętny lub wrogi Francuzom, Francji


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Francji i Francuzom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyfrancuskiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyfrankistowski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który się sprzeciwia frankizmowi

       (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec frankizmu


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyfraza

      figura retoryczna polegająca na ironicznym użyciu wyrazu, zmieniającym jego sens na przeciwny


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) liter. jęz. środek stylistyczny, polegający na ironicznej zmianie znaczenia wyrazu na przeciwny (np. ale jesteś mądry = jesteś głupi) bądź też na użyciu zaprzeczonego antonimu zamiast nazwania wprost jakiejś cechy (np. niepiękny = brzydki)


      Ironia (grec. εἰρωνεία eironeía, dosłownie „przestawienie, pozorowanie“) – sposób wypowiadania się, oparty na zamierzonej niezgodności, najczęściej przeciwieństwie, dwóch poziomów wypowiedzi: dosłownego i ukrytego, np. w zdaniu Jaka piękna pogoda wypowiedzianym w trakcie ulewy. W klasycznej retoryce ironia stanowi jeden z tropów, jest zaliczana także do podstawowych kategorii w estetyce.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyfrykcyjny

      zapobiegający tarciu, powodujący zmniejszenie tarcia; przeciwcierny


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyfutbol

      gra przecząca zasadom dobrego futbolu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyfutrzarski

      przymiotnik

       (1.1) skierowany przeciwko przemysłowi futrzarskiemu, wrogi produkcji i noszeniu naturalnych futer przez ludzi


      Źródła:

      Wiktionary

      Antygaboński

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Gabonowi i Gabończykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antygabońskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antygambijski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Gambii i Gambijczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antygambijskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antygangowy

      przeznaczony do walki z gangami


      Źródła:

      SJP.pl

      Antygaz

      mechanizm zapobiegający nadmiernemu zużyciu sprzęgła


      Źródła:

      SJP.pl

      Antygejowski

      skierowany przeciwko gejom, nastawiony przeciw homoseksualizmowi


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) przeciwny gejom, zwalczający gejów


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antygen

      wielocząsteczkowa substancja wywołująca powstanie (wytwarzanie) przeciwciał


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) med. substancja, której pojawienie się w organizmie powoduje jego reakcję odpornościową;


      Antygen (źródłosłów niejasny: stgr. ἀντί anti, przeciw, γένος genos, ród, rodzaj; przytaczane także ang. antigen = antibody generator, generator przeciwciał) – substancja, która wykazuje antygenowość (właściwość wiązania się ze swoistymi przeciwciałami) oraz immunogenność (właściwość wywołania przeciw sobie odpowiedzi odpornościowej), przy czym znane są antygeny, tzw. hapteny, które stają się immunogenne dopiero po związaniu się z nośnikiem.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antygenowy

      antygen


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) związany z antygenem, dotyczący antygenów


      Patrz:antygen

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyghański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Ghanie i Ghańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyghańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antygibraltarski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Gibraltarowi i Gibraltarczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antygibraltarskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyglobalista

      członek ruchu antyglobalistycznego; alterglobalista


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyglobalistka

      antyglobalista


      Patrz:antyglobalista

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyglobalistyczny

      przeciwny globalizacji, mający na celu jej zahamowanie; alterglobalistyczny


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który się sprzeciwia globalizmowi

       (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec globalizmu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyglobalizacja

      ideologia przeciwna globalizacji, mająca na celu jej zahamowanie


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyglobalizm

      ruch społeczno-polityczny sprzeciwiający się korzyściom płynącym z procesów globalizacji; alterglobalizm


      Ruch alterglobalistyczny – ruch społeczno-polityczny aktywny w większości państw świata, różnorodny ideowo i niejednolity organizacyjnie. Za cel stawia sobie radykalną zmianę obecnych stosunków ekonomicznych, ekologicznych i społecznych, m.in. poprzez budowanie globalnego społeczeństwa obywatelskiego.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antygona

      mit. gr. córka Edypa i Jokasty


      • Antygona – dramat Sofoklesa
      • Antygona (gr. i łac. Antigone) – królowa Epiru, córka Filipa i Bereniki
      • Antygona (gr. i łac. Antigone) – w mitologii greckiej córka Edypa, królewna tebańska
      • Antygona (gr. i łac. Antigone) – w mitologii greckiej córka Eurytiona
      • Antygona (gr. i łac. Antigone) – w mitologii greckiej córka Laomedona
      • Antygona – powieść Kazimierza Brandysa z 1948 r.

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antygoryt

      minerał barwy zielonej, odmiana serpentynu


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) miner. minerał z gromady krzemianów zaliczany do grupy serpentynów;


      Antygoryt – minerał z gromady krzemianów zaliczany do grupy serpentynów. Należy do minerałów pospolitych i szeroko rozpowszechnionych.

      Nazwa wywodzi się od Antigoro (nazwa doliny we włoskim Piemoncie) – miejsca pozyskiwania czystego antygorytu. Znane w gemmologii odmiany: bowenit i williamsyt.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antygorytowy

      antygoryt


      Patrz:antygoryt

      Źródła:

      SJP.pl

      Antygradacja

      opozycyjne zestawienie stopniowania wzmacniającego i osłabiającego cechy, np. "Atak wroga był coraz silniejszy, gwałtowniejszy, a garstka obrońców malała, słabła."; antyklimaks


      Antygradacja (antyklimaks, gradacja opadająca) – figura retoryczna, odmiana gradacji, w której składniki uszeregowane są w taki sposób, że ich wartość znaczeniowa lub emocjonalna stopniowo maleje. Termin odnosi się także do nieoczekiwanego obniżenia tonu, przejścia od podniosłości do trywialności, pospolitości.

      Inaczej gradacja w języku wysokim, nagle przełamana językiem niskim, prostym, nierzadko wulgaryzmem.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antygraffiti

      1. preparat do pokrywania powierzchni obiektów umożliwiający łatwe usunięcie z nich napisów i rysunków;
      2. umożliwiający łatwe usunięcie napisów i rysunków z powierzchni obiektów; antygraffitowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antygraffitowy

      umożliwiający łatwe usunięcie napisów i rysunków z powierzchni obiektów; antygraffiti


      Źródła:

      SJP.pl

      Antygrawitacyjny

      przeciwdziałający grawitacji


      Źródła:

      SJP.pl

      Antygrecki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Grecji i Grekom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antygreckiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antygrenadyjski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Grenadzie i Grenadyjczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antygrenadyjskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antygromowy

      zabezpieczający przed uderzeniem pioruna


      Źródła:

      SJP.pl

      Antygruziński

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Gruzji i Gruzinom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antygruzińskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antygrypowy

      zwalczający grypę, zapobiegający grypie; przeciwgrypowy


      przymiotnik

       (1.1) zob. przeciwgrypowy.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antygrzybiczny

      zapobiegający grzybicy; przeciwgrzybiczny, przeciwgrzybiczy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyguamski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Guamowi i Guamczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyguamskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antygujański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Gujanie i Gujańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antygujańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antygwatemalski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Gwatemali i Gwatemalczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antygwatemalskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antygwałty

      potocznie: damska odzież mająca na celu odstraszenie potencjalnego gwałciciela


      Źródła:

      SJP.pl

      Antygwinejski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Gwinei i Gwinejczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antygwinejskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyhabsburski

      skierowany przeciwko Habsburgom


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyhaitański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Haiti i Haitańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyhaitańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyhaker

      osoba zabezpieczająca sieci, systemy komputerowe itp. przed włamaniem


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyhakerski

      zabezpieczający przed atakami hakerów


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyhałasowy

      przeciwhałasowy;
      1. zmniejszający, likwidujący hałas; przeciwakustyczny, antyakustyczny, przeciwdźwiękowy;
      2. mający na celu walkę z hałasem


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyhierarchiczność

      antyhierarchiczny


      Patrz:antyhierarchiczny

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyhinduski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Indiom i Hindusom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyhinduskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyhistaminik

      potocznie: lek antyhistaminowy


      Antagonisty receptora H1, leki przeciwhistaminowe H1, antyhistaminiki H1 – substancje odwracające działanie histaminy na jej receptor H1. Jest to podstawowa grupa leków stosowana w atopii. W rzeczywistości nie są one antagonistami, lecz odwrotnymi agonistami receptora H1.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antyhistaminowy

      zapobiegający przedostawaniu się histaminy z krwi do tkanek; przeciwhistaminowy


      przymiotnik

       (1.1) med. zob. przeciwhistaminowy.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyhiszpański

      niechętny lub wrogi Hiszpanii, Hiszpanom


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Hiszpanii i Hiszpanom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyhiszpańskiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyhitlerowiec

      przeciwnik polityki Adolfa Hitlera


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyhitlerowski

      przeciwny hitleryzmowi, zwalczający hitleryzm (np. koalicja antyhitlerowska)


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi hitleryzmowi i hitlerowcom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyhitlerowskiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyhitleryzm

      wrogie nastawienie do hitleryzmu, zwalczanie hitleryzmu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyholenderski

      niechętny lub wrogi Holandii, Holendrom


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Holandii i Holendrom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyholenderskiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyhonduraski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Hondurasowi i Honduranom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyhonduraskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyhormon

      substancja blokująca lub znosząca działanie hormonów


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyhumanistyczny

      wrogi prądom humanistycznym


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyhumanitarny

      sprzeczny z zasadami humanitaryzmu; nieludzki, okrutny


      przymiotnik

       (1.1) przeciwny, wrogi zasadom humanitarnym


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyimigracyjny

      przymiotnik

       (1.1) skierowany przeciwko imigracji lub imigrantom


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyimigrancki

      występujący, skierowany przeciwko imigracji, imigrantom


      przymiotnik

       (1.1) skierowany przeciwko imigrantom, wrogi imigrantom


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyimperialistka

      antyimperialista


      Patrz:antyimperialista

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyimperialistyczny

      walczący z imperializmem, wrogi imperializmowi


      przymiotnik

       (1.1) nastawiony na walkę z imperializmem, zwalczający imperialistów


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyimperializm

      kierunek w polityce przeciwstawiający się imperializmowi


      Antyimperializm – idea sprzeciwiająca się imperializmowi, kolonializmowi, imperiom kolonialnym i ich dążeniom do hegemonii oraz ich ekspansji terytorialnej poza swoje ustalone granice. Do idei antyimperializmu odwoływały się głównie ruchy nacjonalistyczne oraz komunistyczne.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antyimplozyjny

      1. zabezpieczający przed implozją;
      2. zabezpieczony przed implozją


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyimport

      Antyimport – polityka handlu zagranicznego polegająca na ograniczaniu przywozu z zagranicy towarów, które na większą skalę mogą być wytwarzane w kraju, nazywana również polityką ograniczonej autarkii.

      Do końca lat 80. XX wieku polityka antyimportowa stosowana była także w krajach o gospodarce centralnie sterowanej, w tym w Polsce.


      Źródła:

      Wikipedia

      Antyimportowy

      przeciwdziałający importowi, zwłaszcza przewyższającemu eksport (np. antyimportowe regulacje rządu)


      przymiotnik

       (1.1) mający na celu zmniejszanie lub zlikwidowanie importu, przeciwdziałający importowi


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyindiański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Indianom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyindiańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyindonezyjski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Indonezji i Indonezyjczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyindonezyjskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyindyjski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Indiom i Hindusom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyindyjskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyindywidualizm

      sprzeciwianie się poczuciu niezależności i odrębności osobistej


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyinflacyjny

      przeciwdziałający, zapobiegający inflacji; przeciwinflacyjny


      przymiotnik

       (1.1) mający na celu zmniejszenie lub przeciwdziałanie inflacji


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyintelektualistka

      antyintelektualista


      Patrz:antyintelektualista

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyintelektualizm

      Antyintelektualizm – termin oznaczający sprzeciw wobec intelektualizmu albo postawę wrogą wobec intelektualistów i ich roli w społeczeństwie. Antyintelektualista jest więc przeciwieństwem tak zwanych „jajogłowych” rozumianych jako naukowcy, historycy i filozofowie oraz racjonaliści i empirycy. Według Hofstadtera można wyróżnić trzy typy antyintelektualizmu: antyracjonalizm religijny, populistyczny antyelitaryzm i bezrefleksyjny instrumentalizm.


      Źródła:

      Wikipedia

      Antyintelektualny

      wyrażający sprzeciw wobec wartości poznania intelektualnego; występujący przeciwko intelektualistom


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyinteligencki

      występujący przeciwko inteligencji; przeciwny inteligencji


      przymiotnik

       (1.1) nastawiony wrogo do inteligencji jako warstwy społecznej


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyinteligenckość

      antyinteligencki


      Patrz:antyinteligencki

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyinternetowy

      1. ograniczający korzystanie z internetu;
      2. niechętny do korzystania z internetu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyiracki

      niechętny lub wrogi Irakowi, Irakijczykom


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Irakowi i Irakijczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyirackiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyirański

      przeciwstawiający się Iranowi lub Irańczykom


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Iranowi i Irańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyirańskiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyirlandzki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Irlandii i Irlandczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyirlandzkiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyironia

      specyficzna forma wypowiedzi, pozorna ironia wykazująca w rzeczywistości bezsensowność lub szkodliwość czegoś


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyislamizm

      Islamofobia – antyspołeczne uprzedzenie i dyskryminacja w stosunku do islamu i muzułmanów. Pojęcie odnosi się do wszelkich przejawów dyskryminacji i rozpowszechniania nienawiści.

      Określenie "islamofobia" pochodzi od słów: nazwy islam i greckiego słowa phóbos (gr.φόβος) – strach. Termin ten używany był już w latach 20. XX wieku.


      Źródła:

      Wikipedia

      Antyislamski

      występujący, skierowany przeciwko islamowi


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyislandzki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Islandii i Islandczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyislandzkiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyizraelizm

      niechęć lub wrogość wobec Izraela


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyizraelski

      niechętny lub wrogi Izraelowi, Izraelczykom


      przymiotnik

       (1.1) skierowany przeciwko Izraelowi, niechętny wobec Izraela


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyjądro

      w fizyce: jądro zbudowane z antyprotonów i antyneutronów


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyjądrowy

      skierowany przeciw wytwarzaniu i stosowaniu broni jądrowej; antyatomowy, przeciwatomowy, przeciwjądrowy, antynuklearny


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyjakobiński

      przymiotnik

       (1.1) przeciwny jakobinom, zwalczający jakobinów


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyjamajski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Jamajce i Jamajczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyjamajskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyjapoński

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Japonii i Japończykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyjapońskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyjemeński

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Jemenowi i Jemeńczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyjemeńskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyjezuicki

      występujący, skierowany przeciwko jezuitom


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyjordański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Jordanii i Jordańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyjordańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyjudaistyczny

      przymiotnik

       (1.1) skierowany przeciwko judaizmowi


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyjudaizm

      wrogie nastawienie wobec Żydów, mające źródło w błędnej interpretacji Nowego Testamentu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyjugosłowiański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Jugosławii i Jugosłowianom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyjugosłowiańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyk

      1. świat starożytnej Grecji i Rzymu;
      2. okres historyczny od początku czasów historycznych do przełomu IV i V wieku naszej ery (przyjmuje się rok 476 jako jego kres); starożytność;
      3. stary, zabytkowy przedmiot


      rzeczownik, rodzaj męski

       (1.1) hist. świat starożytnej kultury grecko-łacińskiej;

       (1.2) pot. przedmiot stary, zabytkowy

       (1.3) przen. człowiek staroświecki, dawnej daty

       (1.4) łódź. stary człowiek

       (1.5) uczn. rodzic

       (1.6) uczn. nauczyciel (zwłaszcza starej daty)


      • antyk (z łac. antiquus – „dawny”) – określenie świata starożytnego, głównie okresu rozkwitu cywilizacji i kultury starożytnej Grecji i Rzymu, mniej więcej od I tysiąclecia p.n.e. do końca starożytności w V wieku n.e.
      • antyk – zabytkowy przedmiot sztuki dawnej.

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antykadencja

      w językoznawstwie: intonacja rosnąca


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antykambodżański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kambodży i Kambodżanom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykambodżańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykamera

      komnata poprzedzająca sypialnię lub pokój paradny, pełniąca funkcję poczekalni dla dworzan i służby w pałacach królewskich i magnackich


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) archit. rodzaj formalnego przedpokoju, poczekalni poprzedzającego reprezentacyjne wnętrze, salon


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antykameruński

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kamerunowi i Kameruńczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykameruńskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykanadyjski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kanadzie i Kanadyjczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykanadyjskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykandydat

      kandydat strony przeciwnej rywalizujący w ubieganiu się o to samo stanowisko


      Źródła:

      SJP.pl

      Antykapitalista

      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) przeciwnik kapitalizmu


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykapitalistka

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) fż. od: antykapitalista


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykapitalistyczny

      zwalczający kapitalizm, wrogi kapitalizmowi


      przymiotnik

       (1.1) wrogi wobec kapitalizmu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antykataloński

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Katalonii i Katalończykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykatalońskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykataralny

      przymiotnik relacyjny

       (1.1) rzad. med. przeciwdziałający katarowi lub go łagodzący


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykatarski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Katarowi i Katarczykom

       (1.2) taki, który jest przeciwny lub wrogi katarom

       (1.3) taki, który jest przejawem postawy antykatarskiej (1.1-2)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykatoda

      anoda w lampie rentgenowskiej


      Elektroda – końcowy element niektórych układów lub urządzeń elektrycznych, przewodnik elektryczny wysyłający ładunek elektryczny lub przyjmujący go z otoczenia, albo kształtujący pole elektrostatyczne w swoim otoczeniu.

      Istnieją trzy rodzaje elektrod. Pierwsze dwa rodzaje to anoda i katoda. W obwodach prądu stałego anoda to elektroda, która przyjmuje ładunek ujemny lub wysyła dodatni, zaś katoda to elektroda wysyłająca ładunek ujemny lub przyjmująca dodatni. W lampie rentgenowskiej elektroda w którą uderzają rozpędzone elektrony jest nazywana antykatodą, może ona być anodą lampy albo lampa zawiera dodatkową elektrodę będącą anodą. Ładunkami elektrycznymi przepływającymi między anodą i katodą mogą być swobodne elektrony lub jony.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antykatolicki

      przeciwny katolicyzmowi, zwalczający katolicyzm (np. antykatolickie wystąpienia, antykatolickie wydawnictwo)


      przymiotnik

       (1.1) wrogi katolicyzmowi, skierowany przeciwko katolicyzmowi


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antykatolicyzm

      postawa niechęci wobec katolicyzmu


      Antykatolicyzm – ogólne pojęcie obejmujące wrogość lub uprzedzenia skierowane przeciwko chrześcijaństwu katolickiemu, a szczególnie przeciwko Kościołowi katolickiemu, jego duchowieństwu i jego zwolennikom. Termin odnosi się również do prześladowań religijnych katolików.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antykatoliczka

      antykatolik


      Patrz:antykatolik

      Źródła:

      SJP.pl

      Antykawiarnia

      kawiarnia, w której płaci się wyłącznie za spędzany w niej czas


      Źródła:

      SJP.pl

      Antykazachski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kazachstanowi i Kazachom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykazachskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykidnapingowy

      przeciwdziałający porwaniom


      Źródła:

      SJP.pl

      Antykino

      nurt w kinematografii, będący zaprzeczeniem kina tradycyjnego


      rzeczownik, rodzaj nijaki

       (1.1) kierunek w kinematografii stanowiący zaprzeczenie kina tradycyjnego


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antykirgiski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kirgistanowi i Kirgizom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykirgiskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykiribacki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kiribati i Kiribatyjczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykiribackiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykizowanie

      rzeczownik, rodzaj nijaki

       (1.1) szt. naśladowanie stylu dzieł antycznych


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyklerykalizm

      postawa niechęci wobec kleru, występowanie przeciwko odgrywaniu przez duchowieństwo znaczącej roli w życiu społecznym


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) ideologia społeczno-polityczna przeciwstawiająca się klerykalizmowi, krytyczna wobec autorytetu lub władzy kleru i duchowieństwa w przestrzeni publicznej (poza miejscami kultu);


      Antyklerykalizm (od „anty” i gr. klerikos, „mający władzę religijną”) – ideologia społeczno-polityczna i postawa życiowa wyrażająca się w niechętnym lub wrogim stosunku do udziału kleru w życiu społecznym i politycznym. Antyklerykalizm często mylnie utożsamiany jest z ateizmem.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyklerykalność

      antyklerykalny


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antyklerykalne; cecha tych, którzy są antyklerykalni


      Patrz:antyklerykalny

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyklerykalny

      zwalczający kler, występujący przeciwko klerowi


      przymiotnik

       (1.1) polit. przeciwstawiający się władzy kleru i jego udziałowi w życiu społeczno-politycznym


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyklerykał

      ktoś przeciwny klerowi; zwolennik antyklerykalizmu


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) przeciwnik klerykalizmu, zwolennik antyklerykalizmu


      Antyklerykalizm (od „anty” i gr. klerikos, „mający władzę religijną”) – ideologia społeczno-polityczna i postawa życiowa wyrażająca się w niechętnym lub wrogim stosunku do udziału kleru w życiu społecznym i politycznym. Antyklerykalizm często mylnie utożsamiany jest z ateizmem.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyklerykałka

      antyklerykał


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) przeciwniczka klerykalizmu


      Patrz:antyklerykał

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyklimaks

      opozycyjne zestawienie stopniowania wzmacniającego i osłabiającego cechy, np. "Atak wroga był coraz silniejszy, gwałtowniejszy, a garstka obrońców malała, słabła."; antygradacja


      Antygradacja (antyklimaks, gradacja opadająca) – figura retoryczna, odmiana gradacji, w której składniki uszeregowane są w taki sposób, że ich wartość znaczeniowa lub emocjonalna stopniowo maleje. Termin odnosi się także do nieoczekiwanego obniżenia tonu, przejścia od podniosłości do trywialności, pospolitości.

      Inaczej gradacja w języku wysokim, nagle przełamana językiem niskim, prostym, nierzadko wulgaryzmem.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antyklina

      wypukły fałd skalny, którego część centralna zbudowana jest ze skał starszych niż boczne skrzydła; siodło


      Antyklina, siodło (gr. anti – przeciw i klinein – nachylać) – w geologii wypukły fałd, którego wnętrze zbudowane jest ze skał starszych, na zewnątrz zaś (na tzw. skrzydłach) występują skały coraz młodsze. Proste normalne w stosunku do płaszczyzn odpowiadających poszczególnym warstwom skalnym tworzą w antyklinie wiązkę rozbieżną.

      Zamknięciem antykliny jest peryklina.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antyklinalny

      przymiotnik od: antyklina


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyklinorium

      rozległy zespół fałdów wypiętrzony względem otoczenia


      Antyklinorium − rozległy zespół fałdów, których obwiednia, przynajmniej górna, jest wypukła ku górze, przeciwieństwo synklinorium.

      W Polsce uważa się za antyklinorium m.in. cały element wypukły biegnący przez obszar kraju z północnego zachodu na południowy wschód − antyklinorium środkowopolskie, lub tylko jego południowy odcinek − antyklinorium świętokrzyskie i antyklinorium dolnego Sanu.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antykoagulant

      substancja hamująca proces krzepnięcia krwi, w medycynie używana jako lek; lek przeciwzakrzepowy; lek przeciwkrzepliwy


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) med. środek zmniejszający krzepliwość krwi;


      Leki przeciwzakrzepowe, antykoagulanty, leki hamujące krzepnięcie krwi – grupa leków spowalniających, utrudniających lub uniemożliwiających krzepnięcie krwi. Stosuje się je w profilaktyce zakrzepic różnego pochodzenia oraz w leczeniu istniejących zakrzepów w żyłach o powolnym przepływie krwi. Leki te są mało skuteczne w leczeniu i profilaktyce zakrzepów w tętnicach, które zwykle składają się głównie z czopów płytek krwi z niewielką zawartością fibryny.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antykobiecość

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antykobiece; cecha tych, którzy są antykobiecy


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykobiecy

      wrogi wobec kobiet, skierowany przeciw kobietom


      przymiotnik

       (1.1) skierowany przeciwko kobietom, wrogi wobec nich


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antykodon

      trzy nukleotydy w tRNA parujące z mRNA w czasie translacji


      Antykodon – sekwencja trzech kolejnych nukleotydów, występujących w pozycji 34–36, w cząsteczce tRNA, których zasady są komplementarne do zasad kodonu danego aminokwasu na mRNA. Bierze udział w translacji, zachodzącej na rybosomach, podczas której przyłącza się do komplementarnej trójki zasad w mRNA (zgodnie z kodem genetycznym) wraz ze znajdującym się na przeciwnym końcu cząsteczki tRNA aminokwasem.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antykognitywizm

      pogląd etyczny zakładający nieistnienie obiektywnych wartości etycznych i moralnych, uznający je za wynikające z jednostkowego bądź zbiorowego przeświadczenia; akognitywizm, nonkognitywizm


      Źródła:

      SJP.pl

      Antykoincydencja

      Koincydencja (fr. coincident, od śred. łac. im. czas. coincidere, od co-, „razem, współ-” i incidere, „upadać na”, od in- i cadere, „upadać”, być może spokr. z sanskr. śad-, „spaść”) – przypadek, zbieg okoliczności, zbieżność kilku zdarzeń, często nieoczekiwana i bez dostrzegalnej przyczyny. M.in. z powodu swej niepowtarzalności i bezprzyczynowości koincydencje najczęściej nie są w zainteresowaniu badań naukowych, a jako intuicyjnie nieoczekiwane bywają źródłem błędów poznawczych prowadzących do twierdzeń z zakresu okultyzmu, zjawisk nadprzyrodzonych czy paranormalnych. W ogólności w przypadku braku bardziej wyszukanych metod wyjaśniania zdarzeń mogą służyć jako łącze do ludowej psychologii i filozofii.


      Źródła:

      Wikipedia

      Antykolizyjny

      zapobiegający kolizji pojazdów; przeciwkolizyjny


      przymiotnik

       (1.1) techn. mający zmniejszyć prawdopodobieństwo zajścia kolizji (zwłaszcza między pojazdami)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antykolkowy

      zapobiegający lub przeciwdziałający kolce; przeciwkolkowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antykolonializm

      ideologia i ruch mający na celu zniesienie kolonializmu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antykolonialność

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antykolonialne; cecha tych, którzy są antykolonialni


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykolonialny

      przeciwny kolonializmowi, dążący do jego likwidacji (np. ruch antykolonialny, wystąpienia antykolonialne)


      przymiotnik

       (1.1) przeciwny kolonializmowi


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antykolumbijski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kolumbii i Kolumbijczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykolumbijskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykomania

      żartobliwie: przesadny kult antyku (kultury i sztuki starożytnej)


      Źródła:

      SJP.pl

      Antykominternowski

      przymiotnik relacyjny

       (1.1) hist. wrogi Kominternowi, zwalczający Komintern


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykomoryjski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Komorom i Komoryjczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykomoryjskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykomunikatywność

      antykomunikatywny


      Patrz:antykomunikatywny

      Źródła:

      SJP.pl

      Antykomunista

      osoba przeciwna komunizmowi, zwalczająca komunizm


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) polit. przeciwnik komunizmu, osoba zwalczająca komunizm


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antykomunistka

      antykomunista


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) polit. przeciwniczka komunizmu, kobieta zwalczająca komunizm


      Patrz:antykomunista

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antykomunistyczny

      zwalczający komunizm, występujący przeciwko komunizmowi


      przymiotnik

       (1.1) polit. skierowany przeciwko komunizmowi, wrogo do niego nastawiony, związany z antykomunizmem


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antykomunizm

      ideologia i ruch przeciwny komunizmowi, zwalczający komunizm


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) polit. wroga postawa wobec komunizmu


      Antykomunizm – zbiorcza nazwa ideologii oraz polityk nastawionych lub skupiających się na krytyce i zwalczaniu myśli komunistycznej, zarówno na płaszczyźnie intelektualnej, jak i praktycznej, dążąc w ten sposób do zapobiegnięcia skutkom wprowadzenia jej w życie. Postawa ta wynika z różnic między założeniami komunizmu, a dążeniami innych ruchów politycznych lub religijnych jak nacjonalizm, liberalizm, faszyzm czy chrześcijaństwo. Z tego powodu antykomunizm sam w sobie nie jest jednolitą ideologią, lecz dzieli się na odmiany, które różnią się co do tego jak definiują komunizm, które konkretne postulaty odrzucają oraz jakie wyciągają wnioski ze swojej krytyki.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antykomutator

      operator w fizyce kwantowej


      Komutator – wskaźnik stopnia nieprzemienności pewnego działania dwuargumentowego. Definicje w teorii grup oraz teorii pierścieni różnią się między sobą.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antykoncepcja

      zapobieganie zajściu w ciążę; także: środki i metody temu służące


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) med. seks. działania zapobiegające zapłodnieniu


      Antykoncepcja, zwana również kontrolą narodzin lub kontrolą płodności – zbiór metod lub środków służących zapobieganiu ciąży. Planowanie, udostępnianie i stosowanie antykoncepcji nazywane jest planowaniem rodziny. Bezpieczny seks, w tym stosowanie męskich lub żeńskich prezerwatyw, może również uchronić przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Antykoncepcja stosowana jest już od czasów starożytnych, jednak skuteczne i bezpieczne metody stały się dostępne dopiero w XX wieku. W niektórych kulturach dostęp do antykoncepcji jest celowo ograniczany, ponieważ uznawana jest ona za moralnie lub politycznie niepożądaną.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antykoncepcyjny

      zapobiegający zajściu w ciążę; przeciwciążowy


      przymiotnik

       (1.1) med. farm. zapobiegający zajściu w ciążę


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antykonformista

      osoba sprzeciwiająca się postawie społecznej nakazującej bezkrytyczne akceptowanie ogólnie przyjętych norm i wzorów postępowania


      Źródła:

      SJP.pl

      Antykonformizm

      postawa społeczna nakazująca kwestionowanie ogólnie przyjętych norm i wzorów postępowania, radykalna forma nonkonformizmu


      Antykonformizm – postawa społeczna, charakteryzująca się bezkrytycznym odrzucaniem ogólnie przyjętych reguł i wzorów postępowania. Stoi w opozycji do konformizmu i jest bezrefleksyjną formą nonkonformizmu. Antykonformizm może być rozumiany jako specyficzna forma konformizmu – dana osoba również jest pod wpływem grupy i nacisku grupy, nie jest niezależna. Niezależność rozumiana jest jako nonkonformizm.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antykonserwatywny

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który sprzeciwia się politycznemu konserwatyzmowi

       (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec konserwatyzmu


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykonstytucyjny

      wymierzony przeciw konstytucji, dążący do obalenia konstytucji; przeciwkonstytucyjny


      Źródła:

      SJP.pl

      Antykonsumencki

      niesprzyjający konsumentom


      Źródła:

      SJP.pl

      Antykonsumpcyjny

      sprzeciwiający się spożywaniu lub użytkowaniu czegoś


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) odnoszący się do antykonsumpcjonizmu, związany z antykonsumpcjonizmem


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antykopernikowski

      przymiotnik

       (1.1) przeciwny kopernikanizmowi


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykoreański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Korei i Koreańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykoreańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykorodal

      Antykorodal (anticorodal) – antykorozyjny stop glinu z dodatkami krzemu, magnezu, manganu lub tytanu. Przykładowy skład chemiczny (97% Al, 1% Mg, 1% Mn, 1% Si); Posiada dużą odporność na korozję w stanie po utwardzeniu wydzieleniowym. Daje się polerować. Stosowany w przemyśle lotniczym, okrętowym i samochodowym.


      Źródła:

      Wikipedia

      Antykorowski

      występujący przeciwko KOR (Komitetowi Obrony Robotników)


      Źródła:

      SJP.pl

      Antykorozyjność

      antykorozyjny; przeciwkorozyjność


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antykorozyjne


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antykorozyjny

      chroniący przed niszczeniem metali lub ich stopów pod wpływem otaczającego środowiska; przeciwkorozyjny, przeciwerozyjny, przeciwrdzewny


      przymiotnik

       (1.1) techn. mot. zapobiegający korozji, zabezpieczający przed korozją


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antykorporacyjny

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) przeciwny lub wrogi działalności korporacji

       (1.2) zaliczający korporacje


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykorupcja

      działania mające na celu zwalczanie korupcji


      Źródła:

      SJP.pl

      Antykorupcyjny

      przeciwny korupcji, zwalczający korupcję (np. przepisy antykorupcyjne, procedury antykorupcyjne)


      przymiotnik

       (1.1) mający na celu przeciwdziałanie i zwalczanie korupcji


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antykościelność

      antykościelny


      Patrz:antykościelny

      Źródła:

      SJP.pl

      Antykościelny

      występujący, skierowany przeciw Kościołowi; antyklerykalny


      przymiotnik

       (1.1) skierowany przeciwko Kościołowi, niechętny wobec Kościoła


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antykościół

      coś, co przeznaczeniem i funkcją przypomina Kościół, lecz w istocie jest jego przeciwieństwem


      Źródła:

      SJP.pl

      Antykostarykański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kostaryce lub Kostarykanom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykostarykańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykołtuński

      zwalczający, piętnujący prostactwo, ciasnotę umysłową i małostkowość; przeciwkołtuński, antymieszczański


      Źródła:

      SJP.pl

      Antykradzieżowy

      zapobiegający kradzieży, chroniący przed kradzieżą; przeciwkradzieżowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antykrajowy

      skierowany przeciwko interesom państwa; przeciwpaństwowy, antypaństwowy, antyrządowy, przeciwrządowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antykremlowski

      przeciwstawiający się władzy rosyjskiej


      Źródła:

      SJP.pl

      Antykról

      kontrkandydat do władzy wobec aktualnego króla


      Antykról – kontrkandydat do władzy wobec legalnie panującego króla.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antykrytycyzm

      przyjmowanie poglądu bez dowodu, na zasadzie ślepej wiary; dogmatyzm


      Źródła:

      SJP.pl

      Antykryzysowy

      przeciwdziałający kryzysowi, służący wyjściu z kryzysu; przeciwkryzysowy


      przymiotnik

       (1.1) mający zapobiec kryzysowi, mający zlikwidować kryzys (np. gospodarczy, finansowy)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antykseryczny

      niemożliwy do skopiowania za pomocą skanera lub kserokopiarki


      Źródła:

      SJP.pl

      Antykubański

      niechętny lub wrogi Kubie


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kubie i Kubańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykubańskiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antykultura

      kontrkultura;
      1. grupa społeczna odrzucająca normy i zachowania kultury oficjalnej, propagująca nowe wartości;
      2. kultura tej grupy społecznej


      Źródła:

      SJP.pl

      Antykulturowy

      1. przeciwstawiający się jakiejś kulturze, wrogo nastawiony do jakiejś kultury;
      2. antykultura


      Patrz:antykultura

      Źródła:

      SJP.pl

      Antykurdyjski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kurdom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykurdyjskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykuwejcki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Kuwejtowi i Kuwejtczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antykuwejckiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykwa

      znajdujący się w powszechnym użyciu rodzaj czcionki drukarskiej o kroju nawiązującym do pisma rzymskiego


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) druk. krój pisma drukarskiego o pionowym rysunku liter i zaokrąglonych brzegach;

       (1.2) druk. pismo drukowane niepochylone (w przeciwieństwie do kursywy)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antykwariacik

      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) zdrobn. od antykwariat


      Źródła:

      Wiktionary

      Antykwariacki

      antykwariat, np. rynek antykwariacki


      Źródła:

      SJP.pl

      Antykwariat

      1. sklep sprzedający stare pisma, książki, druki itp., niedostępne już w księgarniach;
      2. sklep sprzedający antyki i wyroby rzemiosła artystycznego


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) sklep z antykami;

       (1.2) sklep z używanymi książkami;

       (1.3) uczn. szkoła


      Antykwariat (od łac. antiquarius – zajmujący się starożytnością) – przedsiębiorstwo zajmujące się handlem starymi przedmiotami, mającymi wartość historyczną, estetyczną lub materialną; sklep oferujący antyki bądź książki (głównie używane).


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antykwariusz

      osoba prowadząca antykwariat - sklep sprzedający stare pisma, książki, druki itp., niedostępne już w księgarniach lub sklep sprzedający antyki i wyroby rzemiosła artystycznego


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) osoba handlująca antykami, dziełami sztuki, starodrukami, monetami, także używanymi książkami;

       (1.2) przest. kolekcjoner, znawca, badacz starożytności


      Antykwariusz ( z łac. antiquarius) – osoba zajmująca się skupowaniem i sprzedażą antyków, między innymi dzieł sztuki (mebli, rzeźb, obrazów), monet, rękopisów i starodruków, książek itp. Miejscem jego działalności jest antykwariat.

      Drwinę z ówczesnej popularności kolekcjonerów antycznych obiektów zawarł oświeceniowy encyklopedysta Denis Diderot w dedykowanej inskrypcji nagrobka poświęconego hrabiemu de Caylus, który pośmiertnie pragnął spocząć w starożytnej etruskiej urnie:


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antykwariuszka

      antykwariusz


      Patrz:antykwariusz

      Źródła:

      SJP.pl

      Antykwariuszowski

      antykwariusz


      Patrz:antykwariusz

      Źródła:

      SJP.pl

      Antykwark

      antycząstka kwarka


      Antykwark – antycząstka kwarka.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antykwarnia

      przestarzale: antykwariat - sklep z antykami i używanymi książkami


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) przest. antykwariat


      Antykwariat (od łac. antiquarius – zajmujący się starożytnością) – przedsiębiorstwo zajmujące się handlem starymi przedmiotami, mającymi wartość historyczną, estetyczną lub materialną; sklep oferujący antyki bądź książki (głównie używane).


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antykwarski

      przestarzale: dotyczący antyków i dzieł sztuki sprzedawanych w antykwariatach; antykwaryczny


      Źródła:

      SJP.pl

      Antykwarstwo

      działalność antykwariusza polegająca na zbieraniu antyków


      Źródła:

      SJP.pl

      Antykwaryczny

      dotyczący antyków i dzieł sztuki sprzedawanych w antykwariatach; antykwarski


      przymiotnik

       (1.1) dotyczący antykwariatu i przedmiotów w nim sprzedawanych


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antykwarz

      dawniej: antykwariusz


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) przest. antykwariusz


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antykwowy

      przymiotnik od: antykwa


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyla

      rodzaj ptaków śpiewających


      Źródła:

      SJP.pl

      Antylaba

      część wersu w wierszowanym dialogu utworu dramatycznego, będąca wypowiedzią jednej z osób


      Źródła:

      SJP.pl

      Antylaotański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Laosowi i Laotańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antylaotańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antylczyk

      mieszkaniec Antyli, Antyli Holenderskich


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) mieszkaniec Antyli

       (1.2) mieszkaniec Antyli Holenderskich


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyle

      rodzaj ptaków śpiewających


      rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

       (1.1) geogr. grupa wysp karaibskich łukowato rozciągających się od Cieśniny Jukatańskiej do wybrzeży Wenezueli;


      Antyle (hiszp. Antillas, ang. i fr. Antilles, niderl. Antillen) – grupa wysp położona w basenie Morza Karaibskiego, rozciągająca się łukowato na długości 4,5 tys. km od Cieśniny Jukatańskiej aż do wybrzeży Wenezueli. Większość wysp górzysta, klimat wilgotny, równikowy i podrównikowy. Plantacje trzciny cukrowej, kakao, kawy, bawełny.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antylechicki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Lechistanowi i Lechitom (Lachom)

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antylechickiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antylekcja

      nauka przynosząca zamiast pożytku szkodę


      Źródła:

      SJP.pl

      Antylesotyjski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Lesotho i Lesotyjczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antylesotyjskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antylewicowość

      antylewicowy


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antylewicowe; cecha tych, którzy są antylewicowi


      Patrz:antylewicowy

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antylewicowy

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który sprzeciwia się politycznej lewicy

       (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec lewicy


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyliban

      pasmo górskie na granicy Libanu i Syrii


      Antyliban – pasmo górskie na Bliskim Wschodzie, na granicy Izraela, Syrii i Libanu, ciągnące się na długość ok. 150 km. Najwyższy szczyt: Hermon (2814 m n.p.m.).

      Zbudowane głównie z trzeciorzędowych wapieni i skał wulkanicznych. Na terenie Antylibanu występują zjawiska krasowe. Stoki wykazują wyraźną asymetrię: ku zachodowi stromo opada do doliny Bekaa, natomiast ku wschodowi pasmo górskie obniża się łagodnie, terasowo. Obszary odznaczające się większą sumą opadów porastają wieczne zielone lasy dębowe i roślinność krzewiasta typu makkia. Z kolei bardziej suche stoki wschodnie porasta roślinność typowo półpustynna.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antylibański

      Antyliban


      Patrz:Antyliban

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyliberalizm

      wroga postawa wobec liberalizmu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyliberalny

      zwalczający liberalizm, występujący przeciwko liberalizmowi


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który sprzeciwia się politycznemu liberalizmowi

       (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec liberalizmu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyliberyjski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Liberii i Liberyjczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyliberyjskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antylibijski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Libii i Libijczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antylibijskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antylichtensztajński

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Liechtensteinowi

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antylichtensztajńskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyliniowy

      przekształcenie antyliniowe - rodzaj przekształcenia między zespolonymi przestrzeniami liniowymi


      Źródła:

      SJP.pl

      Antylitewski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Litwie i Litwinom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antylitewskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antylka

      mieszkanka Antyli, Antyli Holenderskich


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) mieszkanka Antyli

       (1.2) mieszkanka Antyli Holenderskich


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antylogarytm

      liczba logarytmowana


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) przest. mat. liczba y=a^x, której logarytm przy podstawie a (typowo logarytm dziesiętny) jest równy danej liczbie x


      Antylogarytm liczby – liczba, której logarytm jest równy danej liczbie. Formalnie: niech \log _{a}b=c, gdzie a,b>0\land a\neq 1. Antylogarytmem liczby c jest b=a^{c}. Innymi słowy antylogarytm to funkcja odwrotna do logarytmicznej – synonim funkcji wykładniczej.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antylogia

      w językoznawstwie: przenośne zestawienie pojęć o przeciwstawnym, wykluczającym się wzajemnie znaczeniu, np. spieszyć się powoli, sucha woda; oksymoron, epitet sprzeczny


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) jęz. zestawienie przeciwieństw


      Oksymoron (z gr. ὀξύμωρος, czyt. oksýmōros, od oksýs „ostry” i mōros „tępy”), antylogia, epitet sprzeczny – figura retoryczna, którą tworzy się przez zestawienie wyrazów o przeciwstawnych znaczeniach.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antylogizm

      Antylogizm – układ trzech zdań, takich że z każdej pary zdań tej trójki wynika zdanie sprzeczne z pozostałym. Antylogizm można otrzymać z sylogizmu zastępując konkluzję zdaniem z nią sprzecznym.

      Na przykład:

      1. Niektóre S są M („Niektórzy politycy są internacjonalistami.”)
      2. Każdy M jest P („Każdy internacjonalista jest ograniczony.”)
      3. Żaden S nie jest P („Żaden polityk nie jest ograniczony.”)

      Źródła:

      Wikipedia

      Antylopa

      ssak rodziny krętorogich, zamieszkujący rejony Afryki


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) zool. pot. nienaukowa nazwa dla grupy kilkunastu zwierząt z rodziny wołowatych i widłorogich zamieszkujący sawanny i stepy

       (1.2) zool. nazwa systematyczna|Antilope|ref=tak., monotypowy rodzaj zwierząt z rodziny wołowatych

       (1.3) zool. zwierzę z rodzaju antylopa (1.2) i jedynego gatunku antylopa indyjska

       (1.4) zool. zwierzę z rodzaju antylopy (nazwa systematyczna|Antilopinae|ref=tak.)


      • antylopa (Antilope) – rodzaj ssaków kopytnych z rodziny wołowatych i podrodziny antylop, jedynym żyjącym przedstawicielem rodzaju jest antylopa indyjska (Antilope cervicapra),
      • antylopy (Antilopinae) – podrodzina ssaków wołowatych,
      • antylopa – potoczna nazwa członka grupy kilkudziesięciu gatunków parzystokopytnych ssaków z rodziny wołowatych (Bovidae) oraz jednego gatunku z rodziny widłorogowatych (widłoróg amerykański, Antilocapra americana). Grupa ta nie stanowi taksonu w systematyce organizmów. Najwięksi przedstawiciele grupy osiągają wysokość rzędu 1,75 metra, a masa ich ciała dochodzi do 950 kg. Zwierzęta z tej nieformalnej grupy w warunkach naturalnych zamieszkują Afrykę, Azję i Amerykę Północną (widłoróg amerykański). Kilka gatunków introdukowano do Ameryki Północnej i Południowej. Często spotykane w ogrodach zoologicznych.

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antylopi

      przymiotnik od: antylopa


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) związany z antylopą

      przymiotnik jakościowy

       (2.1) taki jak u antylopy, mający cechy antylopy


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antylopka

      zdrobnienie od: antylopa


      Antylopka karłowata (Neotragus pygmaeus) – gatunek antylopy z rodziny wołowatych, najmniejsza antylopa świata. Dożywa 10 lat.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antylopowce

      rodzaj ssaków z podrodziny antylop


      Antylopowce (Hippotragini) – plemię ssaków z podrodziny antylop (Antilopinae) w obrębie rodziny wołowatych (Bovidae).


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antylopowiec

      rodzaj ssaków z podrodziny antylop


      Antylopowiec (Hippotragus) – rodzaj ssaków z podrodziny antylop (Antilopinae) w obrębie rodziny wołowatych (Bovidae).


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antylopy

      podrodzina ssaków wołowatych z rzędu parzystokopytnych


      Antylopy (Antilopinae) – podrodzina ssaków z rodziny wołowatych (Bovidae).


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antylski

      Antyle, Antyle Holenderskie


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) związany z archipelagiem Antyli, dotyczący archipelagu Antyli

       (1.2) związany z Antylami Holenderskimi, dotyczący Antyli Holenderskich

      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (2.1) jęz. język antylski;


      Patrz:Antyle, Antyle Holenderskie

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyludowy

      wrogi lub niechętny ludowi


      przymiotnik

       (1.1) przeciwny lub wrogi ludowi; działający na szkodę ludu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyluksemburski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Luksemburgowi i Luksemburczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyluksemburskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antylustracja

      w krajach postkomunistycznych: przeciwdziałanie kontroli w zakresie współpracy z tajnymi służbami totalitarnego państwa


      Źródła:

      SJP.pl

      Antylustracyjny

      przeciwny lustracji (np. antylustracyjny artykuł, antylustracyjna propaganda)


      przymiotnik

       (1.1) przeciwstawiający się lustracji


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antylustrator

      osoba przeciwna przeprowadzaniu lustracji


      Źródła:

      SJP.pl

      Antymacedoński

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Macedonii i Macedończykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymacedońskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antymadagaskarski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Madagaskarowi i Madagaskarczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymadagaskarskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antymafijny

      zwalczający mafię, właściwy do walki z mafią (np. antymafijne oddziały policji, antymafijny telefon zaufania)


      przymiotnik

       (1.1) zwalczający mafię, prowadzący walkę z mafią


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antymagnetyczny

      nieulegający działaniu magnesu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antymalajski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Malezji i Malajom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymalajskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antymalediwski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Malediwom i Malediwczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymalediwskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antymalezyjski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Malezji i Malajom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymalezyjskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antymaltański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Malcie i Maltańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymaltańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antymaoryski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Maorysom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymaoryskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antymarksistka

      antymarksista


      Patrz:antymarksista

      Źródła:

      SJP.pl

      Antymarksistowski

      sprzeczny ze światopoglądem marksizmu


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który sprzeciwia się marksizmowi

       (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec marksizmu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antymarokański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Maroku i Marokańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymarokańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antymaseczkowiec

      osoba, która uważa, że choroba COVID-19 nie jest groźna, a wymóg noszenia maseczki niepotrzebny i szkodliwy, dlatego odmawia jej zakładania


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) przeciwnik obostrzeń związanych z epidemią koronawirusa, szczególnie noszenia maseczek w miejscach publicznych


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antymaseczkowy

      przeciwstawiający się wymogowi noszenia maseczki ochronnej


      Źródła:

      SJP.pl

      Antymaskulinista

      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) wróg mężczyzn


      Źródła:

      Wiktionary

      Antymasoński

      niechętny lub wrogi masonom, masonerii


      Źródła:

      SJP.pl

      Antymateria

      substancja zbudowana z antycząstek, niewystępująca w warunkach naturalnych na Ziemi


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) fiz. materia, która składa się z antycząstek, a w kontakcie ze zwykłą materią ulega anihilacji;


      Antymateria – układ antycząstek. Antycząstki to cząstki elementarne podobne do występujących w „zwykłej” materii (koinomaterii), ale o przeciwnym znaku ładunku elektrycznego oraz wszystkich addytywnych liczb kwantowych (np. izospinu, dziwności, liczby barionowej itp).


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antymauritiuski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Mauritiusowi i Maurytyjczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymauritiuskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antymeksykański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Meksykowi i Meksykanom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymeksykańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antymer

      u zwierząt z symetrią dwuboczną: jedna z dwóch lustrzanych, równowartościowych części, między którymi przechodzi prostopadła do osi głównej ciała płaszczyzna symetrii


      Źródła:

      SJP.pl

      Antymetabola

      powtórzenie tych samych składników wyrażenia w innym porządku i w zmienionych związkach gramatycznych, tworzące w rezultacie konstrukcję o dwóch członach zróżnicowanych znaczeniowo, choć wypełnionych jednakowymi słowami; antymetateza


      Antymetabola (gr. ἀντιμεταβολή antimetabolḗ) lub antymetateza (gr. ἀντιμετάθεσις antimetáthesis), lub antymetalepsja (gr. ἀντιμετάληψις antimetálēpsis), commutatio (łac. commūtātiō) – figura retoryczna polegająca na powtórzeniu członu wypowiedzi w odwrotnym szyku, np. Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie; Nie po to się żyje, aby jeść, lecz po to się je, aby żyć, Siłę argumentu zawsze można zastąpić argumentem siły.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antymetaboliczny

      1. przeciwdziałający metabolizmowi;
      2. dotyczący antymetaboli


      Źródła:

      SJP.pl

      Antymetabolit

      związek chemiczny zastępujący właściwe metabolity w procesach biochemicznych, stosowany jako środek owadobójczy i chwastobójczy


      Antymetabolit – związek chemiczny zaburzający przebieg określonego szlaku metabolicznego wewnątrz komórki poprzez wyparcie naturalnie występującego metabolitu. Zwykle cechuje się dużym podobieństwem strukturalnym, umożliwiającym zajęcie identycznego miejsca aktywnego w enzymie docelowym. W przeciwieństwie do typowego substratu katalizowana reakcja nie przebiega poprawnie, w następstwie trwale unieczynniając białko enzymatyczne lub wytwarzając produkt o nieprawidłowej budowie. Wywierany efekt jest w znacznym stopniu nieswoisty, przez co zostaje zakłócone funkcjonowanie wszystkich komórek przeprowadzających daną reakcję.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antymetateza

      powtórzenie tych samych składników wyrażenia w innym porządku i w zmienionych związkach gramatycznych, tworzące w rezultacie konstrukcję o dwóch członach zróżnicowanych znaczeniowo, choć wypełnionych jednakowymi słowami; antymetabola


      Antymetabola (gr. ἀντιμεταβολή antimetabolḗ) lub antymetateza (gr. ἀντιμετάθεσις antimetáthesis), lub antymetalepsja (gr. ἀντιμετάληψις antimetálēpsis), commutatio (łac. commūtātiō) – figura retoryczna polegająca na powtórzeniu członu wypowiedzi w odwrotnym szyku, np. Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie; Nie po to się żyje, aby jeść, lecz po to się je, aby żyć, Siłę argumentu zawsze można zastąpić argumentem siły.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antymiażdżycowy

      przeciwdziałający miażdżycy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antymieszczański

      1. zwalczający, piętnujący prostactwo, ciasnotę umysłową i małostkowość; antykołtuński, przeciwkołtuński;
      2. wymierzony przeciwko zamożnym mieszkańcom miast


      Źródła:

      SJP.pl

      Antymieszczańskość

      antymieszczańsky


      Patrz:antymieszczańsky

      Źródła:

      SJP.pl

      Antymikronezyjski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Mikronezji i Mikronezyjczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymikronezyjskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antymilitarysta

      osoba postulująca zaprzestanie zbrojeń i zlikwidowanie stałej armii


      Źródła:

      SJP.pl

      Antymilitarystyczny

      występujący przeciwko militaryzmowi


      przymiotnik

       (1.1) skierowany przeciwko militaryzmowi, przeciwny militaryzmowi; związany z antymilitaryzmem


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antymilitaryzm

      Antymilitaryzm, ruch antywojenny – doktryna zwykle znajdowana wśród ruchów lewicowych. Opiera się na krytycznej ocenie polityki imperializmu i państw narodowych. Kojarzona z ruchami komunistycznymi, będących częścią I i II Międzynarodówki, nie jest jednak domeną tylko tych ruchów.


      Źródła:

      Wikipedia

      Antymitotyczny

      hamujący podział komórek na drodze mitozy


      przymiotnik

       (1.1) biol. hamujący mitozę


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antymitotyk

      lek hamujący podział komórek, używany głównie w leczeniu chorób nowotworowych; cytostatyk, lek antymitotyczny, lek cytostatyczny, lek onkostatyczny


      Źródła:

      SJP.pl

      Antymjanmarski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi państwu Myanmar i Myanmarczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymjanmarskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antymolowy

      chroniący przed molami, stosowany przeciwko molom; przeciwmolowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antymon

      pierwiastek chemiczny o symbolu Sb, kruchy metal, składnik czcionek i stopów używanych do produkcji łożysk


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Sb i liczbie atomowej 51;


      Antymon (Sb, łac. stibium) – pierwiastek chemiczny z grupy metaloidów.

      Występuje w czterech odmianach alotropowych: żółtej, srebrzystobiałej (antymon metaliczny), czarnej i wybuchowej. Znany od starożytności.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antymonakijski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Monako i Monakijczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymonakijskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antymonarchistyczny

      występujący przeciwko monarchii, zwalczający monarchię


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który sprzeciwia się politycznemu monarchizmowi

       (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec monarchizmu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antymonek

      związek antymonu; np. dyskrazyt


      Źródła:

      SJP.pl

      Antymongolski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Mongolii i Mongołom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymongolskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antymonian

      sól kwasu antymonowego


      Źródła:

      SJP.pl

      Antymonit

      minerał, siarczek antymonu


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) miner. pospolity minerał z grupy siarczków, siarczek antymonu;


      Antymonit – pospolity minerał z grupy siarczków.

      Nazwa pochodzi z gr. anthemon – kwiat; i z późnogrec. antimonion – wykwit, nawiązując do tworzonych przez niego przypominających kwiaty szczotek krystalicznych.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antymonopolistyczny

      skierowany do zwalczania praktyk monopolistycznych, występujący przeciwko takim praktykom (np. przepisy antymonopolistyczne, działania antymonopolistyczne); antymonopolowy


      przymiotnik

       (1.1) zob. antymonopolowy.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antymonopolowy

      skierowany do zwalczania praktyk monopolistycznych, występujący przeciwko takim praktykom (np. urząd antymonopolowy, działania antymonopolowe); antymonopolistyczny


      przymiotnik

       (1.1) skierowany przeciwko istniejącym monopolom, mający nie dopuścić do skupienia większości rynku w jednym ręku


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antymonowanie

      rzeczownik, rodzaj nijaki

       (1.1) techn. met. nanoszenie na powierzchnię metali warstwy antymonu


      Źródła:

      Wiktionary

      Antymonowodór

      bezbarwny, silnie trujący gaz o nieprzyjemnym zapachu; podczas ogrzewania rozkłada się wybuchowo na antymon i wodór; stybina


      Antymonowodór, SbH
      3
      – nieorganiczny związek chemiczny antymonu i wodoru. Bezbarwny, toksyczny gaz o nieprzyjemnym zapachu. Ogrzewany rozkłada się na pierwiastki składowe:

      2SbH
      3
      → 2Sb + 3H
      2

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antymonowy

      przymiotnik od: antymon


      przymiotnik

       (1.1) chem. dotyczący antymonu, zawierający antymon


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antymonyl

      nieorganiczny rodnik złożony z antymonu i tlenu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antymotywacyjny

      zniechęcający do działania


      Źródła:

      SJP.pl

      Antymozambicki

      przymiotnik

       (1.1) skierowany przeciwko Mozambikowi, niechętny wobec Mozambiku


      Źródła:

      Wiktionary

      Antymozambijski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Mozambikowi i Mozambijczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymozambijskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antymołdawski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Mołdawii i Mołdawianom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymołdawskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antymurzyński

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Murzynom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antymurzyńskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antymuzułmański

      przeciwstawiający się muzułmanom


      przymiotnik

       (1.1) skierowany przeciwko islamowi


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antynagroda

      rodzaj wyróżnienia dla najsłabszych wytworów sztuki, np. Złota Malina dla najgorszego filmu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antynamibijski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Namibii i Namibijczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antynamibijskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antynapadowy

      zapobiegający napadom rabunkowym lub padaczkowym; przeciwnapadowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antynarkotykowy

      przeciwdziałający handlowi i rozprzestrzenianiu się narkotyków


      przymiotnik

       (1.1) skierowany przeciwko spożyciu, wytwarzaniu i obrotowi narkotykami


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antynarodowość

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antynarodowe; cecha tych, którzy są antynarodowi


      Źródła:

      Wiktionary

      Antynarodowy

      sprzeczny z interesami narodu, wrogi narodowi


      przymiotnik

       (1.1) wrogi narodowi; działający na szkodę na narodu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antynatalista

      zwolennik antynatalizmu (stanowiska filozoficznego przypisującego negatywną wartość ludzkiej prokreacji)


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) filoz. zwolennik antynatalizmu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antynatalistka

      antynatalista


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) filoz. zwolenniczka antynatalizmu


      Patrz:antynatalista

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antynatalistycznie

      przysłówek

       (1.1) w sposób antynatalistyczny


      Źródła:

      Wiktionary

      Antynatalistyczny

      przymiotnik

       (1.1) filoz. dotyczący antynatalizmu, właściwy antynatalizmowi

       (1.2) polit. socjol. związany z dążeniem do zmniejszenia tempa przyrostu naturalnego


      Źródła:

      Wiktionary

      Antynatalizm

      stanowisko filozoficzne przypisujące negatywną wartość ludzkiej prokreacji


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) filoz. stanowisko przypisujące negatywną wartość ludzkiej prokreacji;


      Antynatalizm – stanowisko etyczne przypisujące negatywną wartość ludzkiej prokreacji. Antynataliści argumentują, że ludzie powinni zrezygnować z prokreacji, ponieważ jest ona moralnie zła. Niektórzy antynataliści uznają za moralnie złe także powstawanie innych czujących istot. Do antynatalizmu prowadzić mogą różne etyczne podstawy.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antynatalny

      przymiotnik

       (1.1) skierowany przeciw rodzeniu się dzieci


      Źródła:

      Wiktionary

      Antynatowski

      przeciwny organizacji NATO


      Źródła:

      SJP.pl

      Antynaturalistyczny

      zwalczający naturalizm, występujący przeciwko naturalizmowi


      Źródła:

      SJP.pl

      Antynaturalizm

      kierunek przeciwstawiający się naturalizmowi, reprezentowanemu poprzez myśl pozytywistyczną


      Antynaturalizm – kierunek w metodologii nauki przeciwstawiający się charakterystycznemu dla pozytywizmu naturalizmowi.

      Antynaturalizm głosi postulat odmienności metod badań w naukach społecznych i humanistycznych od metod stosowanych na gruncie nauk przyrodniczych, które zostały przejęte od nauk ścisłych.

      Reprezentanci tego kierunku to (m.in.) Wilhelm Dilthey, Wilhelm Windelband, Heinrich Rickert, Max Weber czy Clifford Geertz.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antynaukowość

      antynaukowy


      Patrz:antynaukowy

      Źródła:

      SJP.pl

      Antynaukowy

      sprzeczny z nauką


      przymiotnik

       (1.1) sprzeczny ze stanowiskiem nauki

       (1.2) odrzucający metodę naukową


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antynaurański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Nauru i Nauruańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antynaurańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antynazistka

      antynazista


      Patrz:antynazista

      Źródła:

      SJP.pl

      Antynazistowski

      zwalczający nazizm, przeciwny nazizmowi


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi nazizmowi i nazistom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antynazistowskiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antynazizm

      Antyfaszyzm – ruch polityczny przeciwny ideologii faszystowskiej. Powstał z inspiracji środowisk lewicowych w latach 20. XX wieku, jako odpowiedź na formowanie się ruchu faszystowskiego we Włoszech (m.in. organizacja Śmiałkowie Ludu). Z czasem ruch antyfaszystowski stawał się reakcją na rosnącą popularność faszyzmu w innych krajach. W latach 30. powstał w Niemczech Front Żelazny, a następnie odrębna organizacja Akcja antyfaszystowska. Z kolei w Hiszpanii idee sprzeciwu wobec faszyzmu reprezentowali ochotnicy z Brygad Międzynarodowych. W II Rzeczypospolitej natomiast ruch antyfaszystowski skupiony był przede wszystkim wokół Polskiej Partii Socjalistycznej (m.in. Akcja Socjalistyczna) czy Bundu. Walkę o usunięcie z życia publicznego praktyk faszyzmu, ogłosili w Grecji, w latach 1946–1949, partyzanci Demokratycznej Armii Grecji.


      Źródła:

      Wikipedia

      Antynepalski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Nepalowi i Nepalczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antynepalskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyneuralgina

      anilinowy związek farmaceutyczny, stosowany jako lek (proszek) przeciwbólowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyneutrino

      cząstka mająca wszystkie właściwości takie jak neutrino, z wyjątkiem liczby leptonowej


      Neutrino (ν) – cząstka elementarna należąca do leptonów. Jest posiadającym masę spoczynkową fermionem o spinie równym ½ i zerowym ładunku elektrycznym. Neutrina są cząstkami podstawowymi w modelu standardowym. Powstają w reakcjach rozpadu β+
      , rozpadu mionu, rozpadu pionu i rozpadu taonu, na przykład neutrino elektronowe (νe) podczas rozpadu 116C:

      116C115B + e+
      + νe

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antyneutron

      antycząstka neutronu


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) fiz. cząstka elementarna będąca antycząstką neutronu;


      Antyneutron – antycząstka neutronu.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyniemiecki

      przeciwny Niemcom; przeciwniemiecki


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Niemcom

       (1.2) taki, który jest przejawem wrogości wobec Niemców


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyniemieckość

      antyniemiecki


      Patrz:antyniemiecki

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyniewolniczy

      przymiotnik

       (1.1) skierowany przeciwko niewolnictwu, działający przeciw niewolnictwu


      Źródła:

      Wiktionary

      Antynigerski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Nigrowi i Nigerczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antynigerskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antynigeryjski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Nigerii i Nigeryjczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antynigeryjskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antynikaraguański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Nikaragui i Nikaraguańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antynikaraguańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antynikotynowy

      pomagający w walce z nałogiem palenia papierosów ze względu na szkodliwość nikotyny; przeciwnikotynowy, przeciwtytoniowy, antytytoniowy


      przymiotnik

       (1.1) zwalczający palenie tytoniu, przeznaczony do walki z nałogiem tytoniowym


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyniuański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Niue i Niueńczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyniuańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antynomia

      1. sprzeczność;
      2. w logice: rozumowanie pozornie uzasadniające parę zdań sprzecznych


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) log. filoz. sprzeczność, wykluczenie się dwóch twierdzeń, mimo że osobno zdają się być prawdziwe;


      Antynomia (gr. antinomia – sprzeczność praw) – logiczna sprzeczność, paradoks, zdanie logiczne bądź rozumowanie dedukcyjne, które prowadzi do sprzeczności.

      Termin używany w logice, epistemologii.

      Przykład: antynomia klas samozwrotnych.

      • Niech A oznacza zbiór takich wypowiedzi, które nie mogą orzekać o samych sobie.

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antynomiczność

      antynomiczny


      Patrz:antynomiczny

      Źródła:

      SJP.pl

      Antynomiczny

      sprzeczny, przeciwstawny; antynomijny


      przymiotnik

       (1.1) wewnętrznie sprzeczny, przeciwstawny


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antynomijny

      sprzeczny, przeciwstawny; antynomiczny


      przymiotnik

       (1.1) zob. antynomiczny.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antynomistyczny

      antynomizm


      Patrz:antynomizm

      Źródła:

      SJP.pl

      Antynomizm

      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) filozofia mówiąca, że wierzący nie potrzebuje praw jeśli kieruje się chrześcijańską miłością


      Antynomizm (gr. αντι 'przeciwko' i νομος 'reguła, zasada, prawo') to pojęcie filozoficzne oznaczające wewnętrzną sprzeczność.

      W teologii antynomizm naucza, że Dekalog nie powinien być normą dla chrześcijan, gdyż skoro jedynym motywem postępowania chrześcijanina ma być miłość do Chrystusa, wobec tego prawo jest niepotrzebne.


      Źródła:

      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antynorweski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Norwegii i Norwegom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antynorweskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antynowotworowo

      antynowotworowy


      Patrz:antynowotworowy

      Źródła:

      SJP.pl

      Antynowotworowy

      zapobiegający nowotworom, stosowany przeciw nowotworom; przeciwnowotworowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antynowozelandzki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Nowej Zelandii i Nowozelandczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antynowozelandzkiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antynudziarski

      rzadko: przeciwdziałający nudzie


      Źródła:

      SJP.pl

      Antynuklearny

      przeciwny produkcji i rozprzestrzenianiu broni nuklearnej (np. demonstracje antynuklearne, konwencja antynuklearna)


      przymiotnik

       (1.1) polit. skierowany przeciwko wykorzystaniu energii jądrowej

       (1.2) polit. skierowany przeciwko wykorzystaniu, badaniu czy rozmieszczaniu broni jądrowej


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyobywatelski

      niechętny lub wrogi obywatelom


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyodblaskowy

      zapobiegający powstawaniu odblasków; antyrefleksowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyodleżynowy

      zapobiegający odleżynom, leczący odleżyny; przeciwodleżynowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyodorowy

      przeciwdziałający odorowi, smrodowi


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyodprężeniowy

      przeciwdziałający odprężeniu psychicznemu, relaksacji


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyodpryskowy

      eliminujący powstawanie odprysków; przeciwodpryskowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyokrętowy

      służący do niszczenia okrętów wojskowych; przeciwokrętowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyoksydacyjnie

      antyoksydacyjny


      Patrz:antyoksydacyjny

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyoksydacyjny

      przeciwdziałający utlenianiu się pierwiastków i związków chemicznych


      przymiotnik

       (1.1) taki, który przeciwdziała utlenianiu się pierwiastków i związków


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyoksydant

      związek chemiczny łatwo ulegający utlenianiu i chroniący inne substancje przed utlenianiem; antyutleniacz, przeciwutleniacz


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) zob. przeciwutleniacz.


      Przeciwutleniacze (antyoksydanty, antyutleniacze) – grupa związków chemicznych, które same występując w małych stężeniach (w porównaniu z substancją podlegającą utlenianiu), wstrzymują lub opóźniają proces utleniania danej substancji. Każdy przeciwutleniacz może występować w roli prooksydanta.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyomański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Omanowi i Omańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyomańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyonkogen

      gen działający hamująco na procesy namnażania komórek przez organizmy, uniemożliwiający powstawanie niektórych nowotworów; gen supresorowy


      Antyonkogen, inaczej gen supresorowy – gen działający hamująco na procesy proliferacji komórkowej (geny bramkowe) bądź stabilizująco na procesy utrzymujące stabilność genetyczną komórki (geny opiekuńcze).

      Czasem geny tej grupy są określane jako recesywne onkogeny, gdyż ich rola w procesie karcynogenezy ujawni się dopiero po inaktywacji obu alleli danego antyonkogenu.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antyormiański

      niechętny lub wrogi Ormianom


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Ormianom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyormiańskiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyosetyjski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Osetii i Osetyjczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyosetyjskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyosmański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Imperium Osmańskiemu i Osmańczykom

       (1.2) taki, który jest przeciwny dynastii Osmanów

       (1.3) taki, który jest przejawem postawy antyosmańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antypakistański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Pakistanowi i Pakistańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antypakistańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antypalacz

      przeciwnik palenia papierosów


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypalauski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Palau i Palauańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antypalauskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antypalestyński

      przeciwstawiający się Palestynie lub Palestyńczykom


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Palestynie i Palestyńczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antypalestyńskiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antypanamski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Panamie i Panamczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antypanamskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antypaniczny

      zapobiegający lub przeciwdziałający panice


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypaństwowiec

      osoba występująca przeciw panującemu systemowi władzy lub interesom państwa; antysystemowiec


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypaństwowość

      antypaństwowy


      Patrz:antypaństwowy

      Źródła:

      SJP.pl

      Antypaństwowy

      skierowany przeciwko interesom państwa; przeciwpaństwowy, antykrajowy, antyrządowy, przeciwrządowy


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który sprzeciwia się instytucji państwa i państwowości

       (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec państwa i państwowości


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antypapa

      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) daw. kośc. zob. antypapież.


      Źródła:

      Wiktionary

      Antypapierosowy

      pomagający w walce z nałogiem palenia papierosów; antynikotynowy, przeciwnikotynowy, przeciwtytoniowy, antytytoniowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypapieski

      skierowany przeciwko papieżowi; przeciwpapieski


      przymiotnik

       (1.1) rel. skierowany przeciwko papiestwu lub papieżowi i ich polityce, poglądom, nauczaniu itp.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antypapież

      papież wybrany przez grono skupione wokół biskupów nieuznających tego, który został już wybrany


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) kośc. osoba powołana na tron papieski nieprawnie, za pontyfikatu legalnego papieża lub w czasie, gdy urząd papieski był nieobsadzony;


      Antypapież (łac. antipapa) – osoba powołana przez grupę duchowieństwa na tron papieski nieprawnie, za pontyfikatu legalnego papieża lub w czasie, gdy urząd papieski był nieobsadzony (sede vacante).

      Antypapieże wybierani byli najczęściej wskutek sporów teologicznych (np. Hipolita powołano w czasie sporów wokół sabelianizmu) lub politycznych (np. Paschalis obsadził tron papieski dzięki przekupieniu niezwykle wpływowego wówczas arcybiskupa Rawenny). Gdy zaczęło kształtować się Państwo Kościelne i rosło jego znaczenie polityczne, coraz częściej spory wokół powołania papieża były odbiciem walki o wpływy różnych stronnictw czy rodów. Pomimo wprowadzenia w 1059 roku zasady powoływania papieży przez kolegium kardynalskie, sytuacja nie uległa zmianie.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antypapista

      przeciwnik papieża


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypapuański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Papui-Nowej Gwinei

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antypapuańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyparagwajski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Paragwajowi i Paragwajczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyparagwajskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyparlamentaryzm

      wroga postawa wobec parlamentaryzmu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypartyjny

      występujący, skierowany przeciwko partii (organizacji politycznej)


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypartyzancki

      występujący przeciwko partyzantce, partyzantom; przeciwpartyzancki


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypas

      Antypas – imię męskie pochodzenia greckiego, stanowiące skróconą formę imienia Antypater, oznaczającego „podobny do ojca”. Patronem tego imienia jest św. Antypas, zm. w Azji Mniejszej.

      W innych językach:

      • rosyjski – Антип, Антипа.

      Źródła:

      Wikipedia

      Antypasat

      prąd powietrzny płynący w wysokich warstwach atmosfery w strefie zwrotnikowej, ponad pasatem, w przeciwnym do niego kierunku


      rzeczownik, rodzaj męski

       (1.1) meteorol. geogr. ciepły, stały wiatr, wiejący w strefie równikowej na wysokości 2000-3000 metrów;


      Antypasat – umiarkowanie ciepły, stały prąd powietrza o kierunku zachodnim, wiejący w strefie równikowej na wysokości 2000-3000 metrów, transportujący gorące powietrze od równika w kierunku zwrotników, gdzie na skutek obrotowego ruchu Ziemi zmienia kierunek na wschodni i spływa w dół, po czym jako pasat wraca w kierunku równika.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antypasatowy

      związany z wiatrem strefy międzyzwrotnikowej - antypasatem


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypast

      dawniej: przekąska podawana przed daniem głównym; przystawka


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) daw. napój lub potrawa podawane przed daniem głównym dla zaostrzenia apetytu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antypater

      • Antypater – imię męskie
      • Antypater (wódz macedoński)
      • Antypater z Cyreny – grecki filozof, uczeń Arystypa z Cyreny
      • Antypater z Sydonu – grecki poeta
      • Antypater z Tarsu – grecki filozof
      • Antypater z Miletu – grecki olimpijczyk
      • Antypater z Tessaloniki – grecki poeta
      • Antypater z Tyru – grecki filozof

      Źródła:

      Wikipedia

      Antypatia

      1. uczucie wstrętu, niechęci, odrazy do kogoś lub czegoś;
      2. osoba, do której się czuje niechęć


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) niechęć do kogoś


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antypatriotyczny

      przymiotnik

       (1.1) sprzeciwiający się patriotyzmowi


      Źródła:

      Wiktionary

      Antypatriotyzm

      Antypatriotyzm – postawa etyczna lub polityczna odrzucająca patriotyzm.


      Źródła:

      Wikipedia

      Antypatyczniejszy

      stopień wyższy od przymiotnika: antypatyczny; bardziej antypatyczny


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypatyczność

      cecha osoby wywołującej u innych uczucie niechęci, wstrętu, odrazy; niesympatyczność, nieprzyjemność


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) cecha tego, co antypatyczne


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antypatyczny

      budzący uczucie wstrętu, odrazy, niechęci, np. antypatyczna osoba, antypatyczny wygląd; odpychający, niesympatyczny, nieprzyjemny


      przymiotnik

       (1.1) budzący odrazę, niechęć


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antypatyjka

      zdrobnienie od: antypatia


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypedagogika

      Antypedagogika – nurt we współczesnej pedagogice negujący formę wychowania opierającą się na zasadzie „sterowania” życiem dziecka.


      Źródła:

      Wikipedia

      Antypeerelowski

      skierowany przeciwko zasadom i siłom partyjnym PRL-u


      przymiotnik

       (1.1) skierowany przeciwko zasadom ustrojowym PRL-u oraz ówczesnej władzy


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyperski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Persji i Persom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyperskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyperspiracyjny

      hamujący wydzielanie potu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyperspirant

      kosmetyk hamujący wydzielanie potu


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) farm. kosmet. środek zapobiegający nadmiernemu poceniu;


      Antyperspirant (łac. perspirare – „przewiewać, oddychać przez coś”) – kosmetyk mający na celu zmniejszanie wydzielania potu i w ten sposób zwalczanie nieprzyjemnego zapachu ciała poprzez naniesienie go bezpośrednio na pocące się części ciała. Działanie antyperspirantów opiera się na zawartości soli glinu. Dostępne na rynku preparaty różnią się ich stężeniem i w związku z tym skutecznością i częstotliwością stosowania.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyperuwiański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Peru i Peruwiańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyperuwiańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyperystaltyka

      Antyperystaltyka – aktywność motoryczna w przewodzie pokarmowym, która powoduje wsteczne (odwrotnie niż w perystaltyce) przesuwanie pokarmu ku jamie ustnej (np. podczas wymiotów). Fizjologiczna antyperystaltyka dwunastnicy ułatwia mieszanie się treści pokarmowej.


      Źródła:

      Wikipedia

      Antyperz

      płynny preparat chemiczny stosowany przeciw chwastom


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypierwiastek

      odpowiednik pierwiastka chemicznego złożony z antymaterii


      Antypierwiastek – pierwiastek składający się z antyatomów (atomów antymaterii). Obecnie jedynym uzyskanym na znaczącą skalę antypierwiastkiem jest antywodór. Antyhel-3 uzyskany został już w latach 1970. na terenie ZSRR, zaś 24 kwietnia 2011 r. w wielkim zderzaczu hadronów po raz pierwszy zaobserwowano antyhel-4.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antypiracki

      skierowany przeciwko piratom (komputerowym)


      przymiotnik

       (1.1) przeciwdziałający piractwu – nielegalnemu kopiowaniu i rozpowszechnianiu nagrań muzycznych, filmów itp.; zwalczający piracką działalność


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antypiren

      substancja zmniejszająca palność (np. gumy); opóźniacz palenia


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypiryna

      syntetyczny środek przeciwbólowy, przeciwgorączkowy i przeciwzapalny


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) chem. farm. organiczny związek chemiczny stosowany jako syntetyczny środek o właściwościach przeciwbólowych, przeciwgorączkowych i przeciwzapalnych, zaliczany do grupy pirazolonów;


      Fenazon, antypiryna (łac. Phenazonum) – organiczny związek chemiczny z grupy pirazolonów, stosowany jako syntetyczny środek o działaniu przeciwbólowym, przeciwgorączkowym, przeciwzapalnym. Do lecznictwa został wprowadzony przez niemieckiego farmakologa Wilhelma Filehnego. Znakowany jodem 131 był używany w medycynie nuklearnej do oznaczania przestrzeni wody ustrojowej.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antypisowski

      przeciwny Prawu i Sprawiedliwości, niepopierający Prawa i Sprawiedliwości


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który się sprzeciwia PiS-owi

       (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec PiS-u


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antypka

      1. krzew rosnący w Europie i zachodniej Azji, uprawiany jako roślina ozdobna, żywopłotowa a także do wyrobu lasek i fajek; wiśnia wonna,
      2. przedmiot zrobiony z drewna tego krzewu


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) bot. wiśnia wonna, nazwa systematyczna|Cerasus mahaleb|L.|ref=tak.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antypkowy

      przymiotnik od: antypka


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyplatformiany

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) pot. taki, który się sprzeciwia Platformie Obywatelskiej

       (1.2) pot. taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec Platformy Obywatelskiej


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyplazmina

      białkowy inhibitor plazminy, znajdujący się m.in. w osoczu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypocisk

      pocisk przeznaczony do zwalczania pocisków nieprzyjaciela; przeciwpocisk, antyrakieta, przeciwrakieta


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypoda

      1. mieszkaniec antypodów (przeciwległych krańców Ziemi)
      2. przenośnie o człowieku o skrajnie odmiennych poglądach w stosunku do porównywanej osoby


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) mieszkaniec przeciwległych obszarów na kuli ziemskiej

       (1.2) przen. człowiek o krańcowo różnym sposobie myślenia i odmiennych cechach charakteru w stosunku do innej porównywanej osoby


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antypodalny

      dotyczący antypodów; znajdujący się po przeciwnej stronie kuli ziemskiej


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypody

      1. przeciwległe krańce Ziemi;
      2. przenośnie o skrajnie odmiennych poglądach, postawach, kierunkach politycznych, artystycznych itp.;
      3. komórki powstające w woreczku zalążkowym u roślin okrytonasiennych na biegunie przeciwnym do bieguna zawierającego komórkę jajową i synergidy


      rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

       (1.1) geogr. obszar położony po przeciwnej stronie kuli ziemskiej;


      Antypody (gr. αντίποδες (antipodes) – „naprzeciw stopy”) – punkt na powierzchni Ziemi, który w stosunku do określonego punktu jest położony dokładnie po drugiej stronie planety, tj. na drugim końcu jej średnicy. Potocznie termin ten używany jest w szerszym znaczeniu i używany jest w stosunku do wszystkich obszarów na półkuli południowej.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antypodyczność

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antypodyczne; cecha tych, którzy są antypodyczni


      Źródła:

      Wiktionary

      Antypodyczny

      1. skrajnie odmienny, krańcowo różny, np. antypodyczne tendencje w sztuce;
      2. znajdujący się po przeciwnej stronie kuli ziemskiej


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypoetka

      antypoeta


      Patrz:antypoeta

      Źródła:

      SJP.pl

      Antypoetyka

      poetyka nowej literatury postulująca odrzucenie poetyki tradycyjnej


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) liter. poetyka stanowiąca zaprzeczenie tradycyjnej poetyki


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antypokojowy

      pragnący wojny


      przymiotnik

       (1.1) stanowiący zagrożenie dla pokoju, zmierzający do zachwiania pokoju


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antypolicyjny

      skierowany przeciwko policji, policjantom


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypolityk

      przeciwnik władz państwowych, zwłaszcza rządu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypolonizm

      wrogość wobec narodu lub państwa polskiego; polonofobia


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) niechętny stosunek do Polaków i polszczyzny


      Antypolonizm (także: polonofobia) – termin określający zbiorowo wszelkie uprzedzenia, dyskryminację, niechęć i postawy wrogości wobec Polaków. Historycznym odpowiednikiem antypolonizmu jest polakożerstwo, określenie używane w XIX w. wobec antypolskiej polityki Ottona von Bismarcka.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antypolski

      niechętny lub wrogi Polakom, Polsce


      przymiotnik

       (1.1) wymierzony przeciwko Polakom, dyskryminujący Polaków


      Antypolonizm (także: polonofobia) – termin określający zbiorowo wszelkie uprzedzenia, dyskryminację, niechęć i postawy wrogości wobec Polaków. Historycznym odpowiednikiem antypolonizmu jest polakożerstwo, określenie używane w XIX w. wobec antypolskiej polityki Ottona von Bismarcka.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antypolsko

      przysłówek

       (1.1) na sposób antypolski


      Źródła:

      Wiktionary

      Antypolskość

      antypolski


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) odprzym. cecha tego, co jest antypolskie; cecha tych, którzy są antypolscy


      Patrz:antypolski

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyport

      Antyport – forma transportu aktywnego wtórnego przez błony biologiczne. W antyporcie przemieszczenie jednej substancji (jonu lub cząsteczki, np. metabolitu) do wnętrza określonego przedziału zachodzi równocześnie z usuwaniem drugiej substancji z tego przedziału.


      Źródła:

      Wikipedia

      Antyportorykański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Portoryku lub Portorykańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyportorykańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyportugalski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Portugalii i Portugalczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyportugalskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antypoślizgowo

      antypoślizgowy


      Patrz:antypoślizgowy

      Źródła:

      SJP.pl

      Antypoślizgowy

      chroniący przed poślizgiem; przeciwpoślizgowy, przeciwślizgowy


      przymiotnik

       (1.1) przeciwdziałający ślizganiu, zabezpieczający przed poślizgiem


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antypowieść

      odmiana powieści zrywająca z tradycyjnymi regułami tego gatunku, zwłaszcza z ciągłością czasową fabuły; nouveau roman, nowa powieść


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) liter. rodzaj powieści, który zrywa z tradycyjnymi regułami tego gatunku


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antypowstańczy

      przeciwny zbrojnemu wystąpieniu w imię wolności


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypozytywizm

      zespół doktryn filozoficznych odrzucających pozytywistyczne zasady uprawiania nauk


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypółnocnokoreański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Korei Północnej

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antypółnocnokoreańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antypołudniowoafrykański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi RPA

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antypołudniowoafrykańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyprawicowy

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który się sprzeciwia politycznej prawicy

       (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec prawicy


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyprezydencki

      występujący przeciwko prezydentowi; przeciwny prezydentowi


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyproletariacki

      nieprzyjaźnie nastawiony do klasy społecznej złożonej z robotników


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypropagandowy

      przeczący oficjalnej propagandzie


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyproteaza

      substancja hamująca aktywność proteaz; inhibitor proteazy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyprotekcjonistyczny

      skierowany, wymierzony przeciwko polityce ochrony produkcji i handlu krajowego


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyproton

      antycząstka protonu, cząstka elementarna przeciwstawna do protonu


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) fiz. cząstka elementarna będąca antycząstką protonu;


      Antyproton – cząstka elementarna będąca antycząstką protonu — różniąca się od niego głównie odwrotnym ładunkiem elektrycznym, momentem magnetycznym, i liczbą barionową — lecz mająca tę samą masę i czas życia.

      Antyproton według Modelu Standardowego jest cząstką złożoną, zaliczaną do hadronów, a ściślej barionów, i jest zbudowana z trzech antykwarków: dwóch antykwarków górnych "{\bar {u}}" i jednego antykwarka dolnego "{\bar {d}}" (układ '{\bar {u}}{\bar {u}}{\bar {d}}) związanych silnym oddziaływaniem przenoszonym przez gluony.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyprotrombina

      pochodna kumaryny, związek powstający w zgniłej koniczynie; melitoksyna, dikumarol, antywitamina K


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyproza

      proza przeciwstawiająca się tradycyjnym schematom i konwencjom


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyprzemocowy

      przeciwstawiający się przemocy


      przymiotnik

       (1.1) neol. polit. mający na celu ukrócenie przemocy w rodzinie, mający nieść pomoc ofiarom przemocy


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyprzepięciowo

      antyprzepięciowy


      Patrz:antyprzepięciowy

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyprzepięciowy

      przeciwdziałający powstawaniu przepięć; przeciwprzepięciowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyprzykład

      zły przykład


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypsychiatria

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) ruch społeczny i intelektualny skierowany przeciwko psychiatrii, jej założeniom i metodom


      Antypsychiatria – ruch społeczny i intelektualny oparty na poglądzie, że leczenie psychiatryczne jest częściej szkodliwe niż pomocne pacjentom. Wśród zastrzeżeń do psychiatrii wymieniane są m.in. stosowanie technik o małej skuteczności a dużej szkodliwości. Częściej jednak aktywiści skupiają się na filozoficznych i etycznych obawach dotyczących zarówno natury psychiatrii, jak i jej praktyk.


      Źródła:

      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antypsychologistyczny

      przeciwstawny psychologizmowi


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypsychologizm

      kierunek w filozofii, naukach społecznych i literaturze przeciwstawiający się psychologizmowi


      Antypsychologizm (z gr. anti – przeciw, psyche – dusza, logos – nauka) – stanowisko opozycyjne wobec psychologizmu, zapoczątkowane z końcem XIX wieku, a upowszechnione w XX wieku.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antyptak

      1. kolce przeciwko ptakom, montowane na parapetach, gzymsach itp.;
      2. sztuczny ptak drapieżny na szybach, ekranach itp., odstraszający inne ptaki


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyputinowski

      niechętny, wrogi Władimirowi Putinowi


      Źródła:

      SJP.pl

      Antypłytkowy

      zmniejszający agregację płytek krwi i przeciwdziałający powstawaniu zakrzepów; przeciwpłytkowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyradar

      radar ustawiony na zakłócanie pracy innego radaru


      Antyradar – urządzenie służące do informowania kierowcy o tym, że na jego drodze znajduje się radar lub fotoradar.

      Urządzenie to posiada wbudowany wykrywacz fal wysyłanych przez radary oraz fotoradary w pasmach: X, K, Ka, Ku, SWKa. Nowoczesne antyradary informują również o pomiarze dokonywanym z fotoradarów ukrytych w samochodach znajdujących się przed samochodem wyposażonym w antyradar (lub przy bardziej zaawansowanych urządzeniach nawet za samochodem).


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antyradarowy

      zakłócający działanie radaru, niszczący radar albo ostrzegający o obecności radaru; przeciwradarowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyradio

      rozgłośnia radiowa


      Antyradio – polska komercyjna rozgłośnia radiowa o ponadregionalnym zasięgu, należąca do spółki radiowej Eurozet.

      Radio rozpoczęło działalność w 2005 roku. Początkowo funkcjonowało jako sieć stacji lokalnych, obejmując zasięgiem wyłącznie największe aglomeracje. Od lutego 2015 – za sprawą ponadregionalnej koncesji – emituje program w 17 miastach Polski.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antyradziecki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi ZSRR

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyradzieckiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyradzieckość

      antyradziecki


      Patrz:antyradziecki

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyrakieta

      rakieta służąca do zestrzeliwania innych rakiet; przeciwrakieta, przeciwpocisk, antypocisk


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) wojsk. rakieta przystosowana do zwalczania innych rakiet, głównie rakiet balistycznych


      Rakietowy pocisk antybalistyczny – pocisk o napędzie rakietowym służący przede wszystkim do zwalczania innych pocisków rakietowych we wszystkich fazach ich lotu (Boost Phase, Midcourse Phase, Terminal Phase: upper tier i lower tier) np. pocisków balistycznych, manewrujących, niektóre (fazy terminalnej) mają możliwości też przeciwlotnicze mogąc zestrzeliwać: myśliwce, uzbrojone jak i nie bezpilotowe aparaty latające oraz śmigłowce (np. Patriot PAC-3), a nawet (każdej fazy) satelity na orbicie okołoziemskiej (np. Kinetic Energy Interceptor, Ground Based Interceptor czy Standard Missile 3 Block IA). Obecnie nowoczesne pociski antyrakietowe w większości są wyposażone w Głowica bojowa technologii hit-to-kill np. min.: GBI, KEI, SM-3, Patriot PAC-3, THAAD, PAD, AAD ale są też nowoczesne pociski z głowicą wybuchową np. Arrow 2, AMRAAM czy SM-6 ERAM. Pociski przeciwbalistyczne starego typu są uzbrojone w głowicę odłamkową np. MIM-104 Patriot oraz atomową: XLIM-49 Nike-Zeus, Sprint i Spartan czy A-350. Obecnie rzadko używa się głowic jądrowych do niszczenia innych głowic np. 53T6, 51T6 służące do ochrony w fazie terminalnej Moskwy, jest to spowodowane tworzeniem się szkodliwego dla zdrowia i środowiska promieniowania jądrowego.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyrakietowy

      zwalczający rakiety, chroniący przed rakietami nieprzyjaciela; przeciwrakietowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyrakowo

      antyrakowy


      Patrz:antyrakowy

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyrakowy

      przeciwdziałający rozwojowi raka; przeciwrakowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyrama

      oprawa rysunku, zdjęcia itp. składająca się z szyby i tekturowej podkładki połączonych zaciskami


      Antyrama (gr. anti – przeciw, odwrotny) – rodzaj oprawy służący do umieszczania w niej płaskich obrazków, zdjęć itp. Nazwa odnosi się do wyglądu, przypominającego pozostałość po usunięciu ramy z obrazu. Antyrama usztywnia dzieło, chroni je przed zniszczeniem i nadaje schludny, estetyczny wygląd. Umożliwia również zawieszenie na ścianie.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antyrasistka

      antyrasista


      Patrz:antyrasista

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyrasistowski

      przeciwny rasizmowi, zwalczający rasizm


      przymiotnik

       (1.1) skierowany przeciwko rasizmowi


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyrasizm

      postawa lub pogląd przeciwstawiający się rasizmowi


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) ruch społeczny, postawa lub pogląd sprzeciwiający się rasizmowi


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyrealistyczny

      antyrealizm


      Patrz:antyrealizm

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyrealizm

      kierunek w literaturze i sztuce przeciwstawiający się realizmowi


      Antyrealizm - przeciwieństwo realizmu epistemologicznego. Przekonanie, że świat zewnętrzny niezależny od podmiotu poznającego nie istnieje, a przynajmniej jest zupełnie inny niż podmiotowi poznającemu się wydaje.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antyrecesyjny

      przeciwdziałający recesji


      przymiotnik

       (1.1) polit. ekon. mający zlikwidować albo złagodzić skutki recesji


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyrefleks

      specjalna, cienka powłoka na soczewkach (szkłach) okularowych, redukująca powstające na nich odblaski i odbicia; powłoka antyrefleksyjna


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyrefleksowy

      przeciwdziałający powstawaniu refleksów; antyodblaskowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyrefleksyjny

      redukujący odblaski, odbicia


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyreformator

      osoba hamująca reformy, przeciwnik reform


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyreformatorski

      przeciwny wprowadzeniu reform


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyreformatorsko

      antyreformatorski


      Patrz:antyreformatorski

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyreformistyczny

      sprzeciwiający się wprowadzaniu reform ustrojowych, społecznych i gospodarczych


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyrekord

      najgorszy wynik


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyreligia

      to, co godzi w podstawowe wartości religijne


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) rel. to, co jest wrogie religii


      Antyreligia1. w religioznawstwie: pojęcie bliskoznaczne terminowi "pseudoreligia" – przedrostek "anty-" (z gr. "przeciw") wskazuje występowanie cech, które stoją w jawnej opozycji do religii, w zasadzie wykluczając spełnianie jej kryteriów; 2. postawa społeczna polegająca na sprzeciwie wobec wszelkiej religii.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyreligijnie

      antyreligijny


      przysłówek sposobu

       (1.1) wyrażając wrogość wobec religii


      Patrz:antyreligijny

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyreligijność

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) postawa, ideologia, polityka itp. wrogie względem religii


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyreligijny

      skierowany przeciwko religii


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) skierowany przeciwko religii, niechętny wobec religii


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyrepublikański

      występujący przeciw rządom republikańskim, zwalczający republikę


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który się sprzeciwia politycznemu republikanizmowi

       (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec republikanizmu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyreumatyczny

      stosowany przeciw reumatyzmowi, leczący reumatyzm; przeciwreumatyczny, przeciwgośćcowy


      przymiotnik

       (1.1) zob. przeciwreumatyczny.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyrewolucyjny

      przeciwny rewolucji (np. działania antyrewolucyjne, wiersz antyrewolucyjny)


      przymiotnik

       (1.1) polit. wrogi rewolucji; występujący przeciwko rewolucji


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyreżimowy

      przeciwny reżimowi, zwalczający reżim (np. front antyreżimowy); antyreżymowy


      przymiotnik

       (1.1) wrogi, nieprzyjazny rządowi (reżimowi), walczący przeciw rządowi


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyreżymowy

      przeciwny reżymowi, zwalczający reżym (np. front antyreżymowy); antyreżimowy


      przymiotnik

       (1.1) zob. antyreżimowy.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyrobotniczy

      skierowany przeciwko robotnikom


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyrodzinność

      zachowanie antyrodzinne


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyrodzinny

      skierowany przeciwko rodzinie i jej interesom


      przymiotnik

       (1.1) wymierzony przeciwko rodzinie, skierowany przeciwko interesom rodziny


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyrojalista

      przeciwnik rojalizmu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyrojalistka

      antyrojalista


      Patrz:antyrojalista

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyrojalistyczny

      przeciwstawiający się rządom monarchicznym, występujący przeciwko rojalistom i rojalizmowi


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który się sprzeciwia rojalizmowi

       (1.2) taki, który jest przejawem sprzeciwu wobec rojalizmu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyromantyczny

      zwalczający romantyzm, przeciwstawiający się romantyzmowi


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyromantyk

      przeciwnik romantyzmu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyromski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Romom, Cyganom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyromskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyrost

      hydrazyd kwasu maleinowego; regulator wzrostu roślin, stosowany w przechowalnictwie warzyw i do hamowania wzrostu drzew


      Hydrazyd maleinowy – organiczny związek chemiczny, hydrazyd kwasu maleinowego, regulator wzrostu roślin. Stosowany jako inhibitor wzrostu drzew oraz do przechowywania warzyw, na przykład ziemniaków lub cebuli.

      Występuje w dwóch formach tautomerycznych, laktamowej i laktimowej.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antyrosyjski

      przeciwny Rosji


      przymiotnik

       (1.1) wymierzony przeciwko Rosji i Rosjanom


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyrosyjskość

      antyrosyjski


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) cecha tego, co antyrosyjskie; cecha tego, kto antyrosyjski


      Patrz:antyrosyjski

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyrównościowy

      przeciwstawiający się równości społecznej


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyrozwojowy

      przeciwdziałający rozwojowi


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyrumuński

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Rumunii i Rumunom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyrumuńskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyrusiński

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Rusi i Rusinom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyrusińskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyruski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Rusi i Rusinom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyruskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyrynkowiec

      przeciwnik gospodarki opartej na zasadach wolnego rynku


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyrynkowy

      ograniczający swobodę handlową


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyrząd

      nowy rząd, będący w opozycji do dawnego


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyrządowiec

      osoba negatywnie nastawiona do rządu - naczelnego organu wykonawczego w państwie


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyrządowość

      negatywne nastawienie do rządu (rady ministrów)


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyrządowy

      nastawiony negatywnie do rządu, przeciwny rządowi; przeciwrządowy, opozycyjny


      przymiotnik

       (1.1) polit. skierowany przeciwko rządowi


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antysalwadorski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Salwadorowi i Salwadorczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysalwadorskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antysamoański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Samoa i Samoańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysamoańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antysamorządowy

      skierowany przeciwko samorządom i samorządności


      Źródła:

      SJP.pl

      Antysanitarny

      niezgodny z przepisami sanitarnymi; niehigieniczny


      przymiotnik

       (1.1) sprzeczny z wymogami sanitarnymi


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antysaudyjski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Arabii Saudyjskiej i Saudyjczykom

       (1.2) taki, który jest przeciwny lub wrogi dynastii Saudów

       (1.3) taki, który jest przejawem postawy antysaudyjskiej (1.1-2)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyścierny

      zapobiegający ścieraniu się; przeciwścierny


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyseksualizm

      ogół poglądów sprzeciwiających się seksualności, zaspokajaniu popędu płciowego


      Antyseksualizm − termin odnoszący się do poglądów sprzeciwiających się seksualności.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antysemicki

      cechujący się niechęcią, wrogością wobec Żydów, skierowany przeciw narodowi żydowskiemu; antyżydowski


      przymiotnik

       (1.1) wymierzony przeciwko Żydom, dyskryminujący Żydów


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antysemickość

      antysemicki


      Patrz:antysemicki

      Źródła:

      SJP.pl

      Antysemita

      osoba wrogo nastawiona wobec narodu żydowskiego; judeosceptyk, judeofob, judofob, żydofob


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) osoba uprzedzona do Żydów, cechująca się niechęcią bądź nienawiścią do tego narodu; osoba, którą cechuje antysemityzm


      Antysemityzm – postawa niechęci, wrogości wobec Żydów i osób pochodzenia żydowskiego wynikająca z różnego rodzaju uprzedzeń; prześladowania i dyskryminacja Żydów jako grupy wyznaniowej, etnicznej lub rasowej oraz poglądy uzasadniające takie działania. Zwana także żydożerstwem, jest przeciwieństwem filosemityzmu. Ekstremalny antysemityzm głosiła ideologia niemieckiego nazizmu, doprowadzając do próby wyniszczenia narodu żydowskiego w okupowanej Europie.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antysemitka

      kobieta wrogo nastawiona wobec narodu żydowskiego


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) kobieta uprzedzona do Żydów, cechująca się niechęcią bądź nienawiścią do tego narodu; kobieta, którą cechuje antysemityzm


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antysemityzm

      nienawiść, uprzedzenie i wrogość wobec narodu żydowskiego, związane z nietolerancją i rasizmem; judeosceptycyzm, judofobia, judeofobia, żydofobia


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) nienawiść, uprzedzenie i wrogość wobec narodu żydowskiego, związana z nietolerancją i rasizmem;


      Antysemityzm – postawa niechęci, wrogości wobec Żydów i osób pochodzenia żydowskiego wynikająca z różnego rodzaju uprzedzeń; prześladowania i dyskryminacja Żydów jako grupy wyznaniowej, etnicznej lub rasowej oraz poglądy uzasadniające takie działania. Zwana także żydożerstwem, jest przeciwieństwem filosemityzmu. Ekstremalny antysemityzm głosiła ideologia niemieckiego nazizmu, doprowadzając do próby wyniszczenia narodu żydowskiego w okupowanej Europie.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antysenegalski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Senegalowi i Senegalczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysenegalskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antysensowny

      antysensowny RNA - odcinek RNA powstały w wyniku wykorzystania nici sensownej jako matrycy w procesie transkrypcji


      Źródła:

      SJP.pl

      Antysepsja

      rzadko: postępowanie zapewniające wykluczenie dostępu drobnoustrojów chorobotwórczych do jakiegoś środowiska; antyseptyka


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyseptycznie

      przysłówek sposobu

       (1.1) w sposób antyseptyczny; odkażająco, bakteriobójczo, antybakteryjnie


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyseptyczność

      antyseptyczny


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) mikrobiol. zdolność przeciwdziałania rozwojowi drobnoustrojów


      Patrz:antyseptyczny

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyseptyczny

      niszczący drobnoustroje, zapobiegający zakażeniom; odkażający


      przymiotnik

       (1.1) med. zapobiegający rozwojowi drobnoustrojów, bakterii wywołujących choroby


      Antyseptyka (gr. anti – przeciw sepsis – gniciu, dosłownie: zapobieganie gniciu) – postępowanie odkażające, mające na celu niszczenie drobnoustrojów na skórze, błonach śluzowych, w zakażonych ranach.

      W przeciwieństwie do dezynfekcji, antyseptyka nie dotyczy odkażania przedmiotów.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyseptyk

      środek do niszczenia drobnoustrojów; dezynfektyk, środek dezynfekcyjny (odkażający)


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) med. środek służący do niszczenia drobnoustrojów


      Antyseptyka (gr. anti – przeciw sepsis – gniciu, dosłownie: zapobieganie gniciu) – postępowanie odkażające, mające na celu niszczenie drobnoustrojów na skórze, błonach śluzowych, w zakażonych ranach.

      W przeciwieństwie do dezynfekcji, antyseptyka nie dotyczy odkażania przedmiotów.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyseptyka

      w medycynie: postępowanie mające na celu zniszczenie drobnoustrojów na narzędziach chirurgicznych, w salach operacyjnych, w ranach itp. w celu uniknięcia zakażeń


      Antyseptyka (gr. anti – przeciw sepsis – gniciu, dosłownie: zapobieganie gniciu) – postępowanie odkażające, mające na celu niszczenie drobnoustrojów na skórze, błonach śluzowych, w zakażonych ranach.

      W przeciwieństwie do dezynfekcji, antyseptyka nie dotyczy odkażania przedmiotów.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antyserbski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Serbii i Serbom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyserbskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyserum

      surowica ze swoistymi przeciwciałami skierowanymi przeciw określonemu antygenowi; surowica odpornościowa


      Surowica odpornościowa, antyserum (ang. antiserum) – surowica o dużej zawartości swoistych przeciwciał, otrzymana w wyniku naturalnego lub sztucznego uodpornienia określonym antygenem (np. wirusy, bakterie, toksyny, jady). Ponieważ jest to preparat zawierający gotowe przeciwciała natychmiast niszczące wrogie dla ustroju antygeny, wstrzykuje się go do organizmu w razie ciężkiego przebiegu danej choroby.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antysingapurski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Singapurowi i Singapurczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysingapurskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyskandynawski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Skandynawii i Skandynawom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyskandynawskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antysklerotycznie

      antysklerotyczny


      Patrz:antysklerotyczny

      Źródła:

      SJP.pl

      Antysklerotyczny

      zapobiegający sklerozie; przeciwsklerotyczny


      Źródła:

      SJP.pl

      Antysmogowy

      związany z przeciwdziałaniem smogowi; przeciwsmogowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antysocjalistyczny

      przeciwny socjalizmowi, zwalczający socjalizm


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi socjalizmowi i socjalistom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysocjalistycznej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antysocjalizm

      wrogie nastawienie do socjalizmu, zwalczanie socjalizmu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antysocjalny

      nieprzychylny ludziom, społeczeństwu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antysolidarnościowy

      skierowany przeciwko "Solidarności" (związkowi zawodowemu i w latach 80. XX wieku szerzej: ruchowi społecznemu), zwalczający "Solidarność" (np. antysolidarnościowe działania rządu, antysolidarnościowa postawa)


      przymiotnik

       (1.1) skierowany przeciwko Solidarności


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antysowiecki

      przymiotnik

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Sowietom albo Związkowi Radzieckiemu

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysowieckiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyspalinowy

      przeciwdziałający wydobywaniu się spalin


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyspamowy

      zapobiegający spamowaniu, likwidujący spam (np. filtr antyspamowy)


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyspast

      stopa wierszowa złożona z sylaby krótkiej, dwóch długich i znowu krótkiej


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyspastyczny

      przeciwdziałający spazmom, łagodzący spazmy; przeciwspastyczny, przeciwkurczowy, przeciwskurczowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyspazmatyczny

      działający łagodząco na układ nerwowy, przeciwdziałający kurczom, drgawkom, konwulsjom; przeciwspazmatyczny


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyspołeczny

      sprzeczny z interesami społeczeństwa


      przymiotnik

       (1.1) wrogi społeczeństwu; działający na szkodę społeczeństwa


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antystalinowski

      występujący, skierowany przeciwko stalinizmowi


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) hist. polit. nastawiony na walkę ze stalinizmem, zwalczający stalinizm


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antystat

      urządzenie neutralizujące nagromadzony na jakiejś powierzchni ładunek elektryczny


      Źródła:

      SJP.pl

      Antystatyczność

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) cecha tego, co antystatyczne


      Źródła:

      Wiktionary

      Antystatyczny

      zapobiegający elektryzowaniu się czegoś; antyelektrostatyczny


      przymiotnik

       (1.1) fiz. zob. antyelektrostatyczny.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antystatyk

      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) substancja zmniejszająca (lub całkowicie neutralizująca) nagromadzony na jakiejś powierzchni ładunek elektryczny


      Antystatyk – substancja zmniejszające lub całkowicie eliminujące elektryzowanie się ciał nie przewodzących prądu elektrycznego, szczególnie tworzyw sztucznych. Stosuje się je jako dodatki do materiału oraz jako środki nanoszone na powierzchnię.

      Antystatyki zewnętrzne stosuje się głównie w tekstyliach, na które mogą być nanoszone w trakcie produkcji, prania, konserwacji oraz użytkowania.

      Antystatyki wewnętrzne stosowane są jako dodatki do tworzyw sztucznych.


      Źródła:

      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antystatyzacja

      nadanie materiałom właściwości antystatycznych


      Źródła:

      SJP.pl

      Antystatyzować

      sprawiać, aby jakiś materiał nie elektryzował się


      Źródła:

      SJP.pl

      Antystenes

      Antystenes z Aten - filozof grecki, twórca cynizmu


      Antystenes z Aten (gr. Ἀντισθένης Ἀθηναῖος Antisthenes Athenaios, ur. ok. 445 p.n.e., zm. ok. 365 p.n.e.) – filozof grecki, twórca cynizmu. Jego najbardziej znanym uczniem był Diogenes z Synopy.

      Początkowo był uczniem Gorgiasza i obracał się wśród sofistów, lecz w późnym wieku dołączył do uczniów Sokratesa – należał do grupy tzw. sokratyków mniejszych.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antystreptolizyna

      (ASO) przeciwciało, które wytwarza się w organizmie po kontakcie z toksyną produkowaną przez paciorkowca


      Źródła:

      SJP.pl

      Antystresowo

      antystresowy


      Patrz:antystresowy

      Źródła:

      SJP.pl

      Antystresowy

      przeciwdziałający stresowi, łagodzący stres; przeciwstresowy, odprężający, relaksowy, relaksujący


      Źródła:

      SJP.pl

      Antystrofa

      strofa konstrukcją odpowiadająca strofie poprzedzającej ją


      Źródła:

      SJP.pl

      Antystroficzny

      przymiotnik od: antystrofa


      Źródła:

      SJP.pl

      Antystyl

      sposób wyrażania myśli unikający wszelkiej literackości, nieliczący się z regułami i wzorcami stylistycznymi, a niekiedy z wymaganiami składni i interpunkcji


      Źródła:

      SJP.pl

      Antysuazyjski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Suazi i Suazyjczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysuazyjskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antysudański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Sudanowi i Sudańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysudańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antysurinamski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Surinamowi i Surinamczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysurinamskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antysvalbardzki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Svalbardowi i Swalbardczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysvalbardzkiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyświadectwo

      świadectwo zadające kłam bronionym wartościom


      Źródła:

      SJP.pl

      Antysyjonista

      osoba wyrażająca sprzeciw wobec ideologii i praktyki syjonizmu


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) polit. przeciwnik syjonizmu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antysyjonistyczny

      skierowany przeciwko syjonizmowi i syjonistom


      przymiotnik

       (1.1) wrogi w stosunku do syjonizmu; przeciwny założeniom syjonizmu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antysyjonizm

      Antysyjonizm – postawa sprzeciwu wobec ideologii i praktyki syjonizmu, często wyrażająca się w sprzeciwie wobec samego istnienia Państwa Izrael.

      Ten punkt widzenia charakteryzuje różne grupy o zróżnicowanych motywach, zarówno środowiska lewicowe (marksiści, anarchiści), pojedyncze organizacje żydowskie i większość organizacji palestyńskich, a także środowiska antysemickie, grupy arabskich nacjonalistów i fundamentalistów islamskich.


      Źródła:

      Wikipedia

      Antysylwester

      sylwester w atmosferze ciszy i skupienia, organizowany zwykle przez środowiska zakonne


      Źródła:

      SJP.pl

      Antysymetria

      przekształcenie towarzyszące przekształceniu symetrycznemu figury (np. zmieniające znak plus na minus)


      Źródła:

      SJP.pl

      Antysyryjski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Syrii i Syryjczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysyryjskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antysystem

      potocznie: ogół osób o poglądach antysystemowych


      Źródła:

      SJP.pl

      Antysystemowiec

      osoba występująca przeciw panującemu systemowi władzy lub interesom państwa; antypaństwowiec


      Źródła:

      SJP.pl

      Antysystemowość

      antysystemowy


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) cecha tego, co antysystemowe


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antysystemowy

      przeciwstawiający się jakiemuś systemowi, np. politycznemu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyszachowski

      przymiotnik relacyjny

       (1.1) polit. przeciwny szachowi, zwalczający szacha


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyszambr

      rzadko: niewielki pokój przed salą lub salonem; przedpokój


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) archit. rodzaj formalnego przedpokoju, poczekalni poprzedzającego reprezentacyjne wnętrze, salon


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyszambrować

      przestarzałe: długo wyczekiwać w przedpokojach, poczekalniach na audiencję, posłuchanie, rozmowę z osobami ustosunkowanymi, wpływowymi


      czasownik niedokonany

       (1.1) przest. żart. wyczekiwać w przedpokojach lub w poczekalniach na posłuchanie u kogoś ważnego lub wpływowego


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyszambrowanie

      rzeczownik, rodzaj nijaki

       (1.1) przest. żart. wyczekiwanie w przedpokojach lub w poczekalniach na posłuchanie u kogoś ważnego lub wpływowego


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyszambrownik

      przestarzałe: osoba wyczekująca w przedpokojach w celu dotarcia do wpływowych osób


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyszczekacz

      urządzenie oduczające psa częstego szczekania przy pomocy ultradźwięków


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyszczekowy

      zapobiegający szczekaniu psa


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyszczep

      lekceważąco: przeciwnik szczepień; antyszczepionkowiec


      rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

       (1.1) pot. pogard. przeciwnik szczepień ochronnych


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyszczepionkowiec

      potocznie: przeciwnik szczepień; antyszczep


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) zagorzały przeciwnik szczepień ochronnych;


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyszczepionkowy

      przymiotnik relacyjny

       (1.1) skierowany przeciwko obowiązkowi szczepień


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyszkocki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Szkocji i Szkotom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyszkockiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyszlachecki

      niechętny lub wrogi szlachcie


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyszpiegowski

      przymiotnik

       (1.1) zwalczający szpiegów, utrudniający lub uniemożliwiający szpiegowanie


      Źródła:

      Wiktionary

      Antysztuka

      sztuka pozbawiona typowych cech tradycyjnie jej przypisywanych, pozbawiona klasycznych walorów artystycznych


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyszwajcarski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Szwajcarii i Szwajcarom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyszwajcarskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyszwedzki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Szwecji i Szwedom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyszwedzkiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antysłowacki

      niechętny lub wrogi Słowacji


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Słowacji i Słowakom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysłowackiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antysłoweński

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Słowenii i Słoweńcom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysłoweńskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antysłowiański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi słowiańszczyźnie i Słowianom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antysłowiańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antytadżycki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tadżykistanowi i Tadżykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytadżyckiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antytajlandzki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tajlandii i Tajom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytajlandzkiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antytajski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tajlandii i Tajom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytajskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antytajwański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tajwanowi i Tajwańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytajwańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antytalent

      brak uzdolnienia w jakimś kierunku


      Źródła:

      SJP.pl

      Antytanzański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tanzanii i Tanzańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytanzańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antytaon

      antycząstka, przeciwieństwo taonu


      Antytaon (T+) – antycząstka, przeciwieństwo cząstki Taon. Należy do leptonów.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antyteatr

      sztuka teatralna zrywająca z tradycyjnymi konwencjami zarówno w zakresie twórczości dramatycznej, jak i inscenizacji


      Źródła:

      SJP.pl

      Antytechniczny

      niechętny do korzystania z najnowszych osiągnięć techniki


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyteista

      osoba wrogo nastawiona do religii teistycznych, opowiadająca się przeciwko teizmowi


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) osoba, która sprzeciwia się wierze w Boga lub bogów; w szerszym znaczeniu: także. osoba przejawiająca postawę przeciwną wobec religii teistycznych


      Antyteizm – postawa polegająca na negatywnym nastawieniu wobec instytucjonalnych religii teistycznych; w wąskim znaczeniu, negatywne nastawienie wobec wiary w boga lub bogów.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyteistka

      kobieta wrogo nastawiona do religii teistycznych, opowiadająca się przeciwko teizmowi


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyteizm

      wrogie nastawienie do religii teistycznych, opowiadanie się przeciwko teizmowi


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) aktywna pozycja przeciwko teizmowi, niechęć lub walka przeciwko religiom teistycznym;


      Antyteizm – postawa polegająca na negatywnym nastawieniu wobec instytucjonalnych religii teistycznych; w wąskim znaczeniu, negatywne nastawienie wobec wiary w boga lub bogów.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyterrorka

      potocznie: policyjna jednostka antyterrorystyczna


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyterrorysta

      funkcjonariusz jednostek wyspecjalizowanych w walce z terrorystami i uzbrojonymi gangsterami


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) krym. osoba specjalnie wyszkolona i wyposażona do zwalczania terroryzmu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyterrorystka

      antyterrorysta


      Patrz:antyterrorysta

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyterrorystyczny

      nastawiony na zwalczanie terroryzmu, związany ze zwalczaniem terrorystów (np. oddział antyterrorystyczny, akcja antyterrorystyczna)


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) zwalczający terroryzm, prowadzący walkę z terrorystami


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyterroryzm

      działania mające na celu zapobiegnięcie wystąpienia zamachu terrorystycznego i minimalizację jego skutków


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antytetyczność

      antytetyczny


      Patrz:antytetyczny

      Źródła:

      SJP.pl

      Antytetyczny

      tyle co: przeciwstawny (np. antytetyczne zdania, antytetyczne elementy dzieła sztuki)


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) przeciwstawnie różny


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyteza

      1. twierdzenie przeciwne do tezy,
      2. kontrast, przeciwieństwo,
      3. w literaturze zabieg stylistyczny, polegający na zestawieniu dwóch przeciwnych znaczeniowo segmentów wypowiedzi


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) twierdzenie sprzeczne do innego sądu; coś przeciwnego

       (1.2) filoz. wg Kanta jeden z dwóch sprzecznych, równorzędnych sądów odnoszących się do tego samego metafizycznego zagadnienia

       (1.3) filoz. wg Hegla drugie stadium dialektycznego rozwoju rzeczywistości przez triady

       (1.4) liter. środek stylistyczny polegający na zestawieniu obok siebie w utworze dwóch przeciwstawnych znaczeniowo wyrażeń w jedną całość treściową, celem wywołania silniejszej ekspresji


      Antyteza (gr. ἀντίθεσις antíthesis – „przeciwstawienie”, inna nazwa: contrapositum) – figura retoryczna polegająca na zestawieniu dwóch elementów znaczeniowo przeciwstawnych w jedną całość treściową dla uzyskania wyższej ekspresji (np. „jest czas rodzenia i czas umierania”). Często mylona z oksymoronem.

      Utwory literackie okresu baroku cechowały się nagromadzeniem antytez, co miało służyć podkreśleniu paradoksu.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antytimorski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Timorowi i Timorczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytimorskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antytogijski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Togo i Togijczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytogijskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antytokelauański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tokelau i Tokelauańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytokelauańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antytoksyczny

      neutralizujący działanie toksyn; przeciwjadowy


      przymiotnik

       (1.1) biochem. med. wet. neutralizujący biologiczną aktywność toksyn chorobotwórczych


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antytoksykacja

      neutralizowanie działania toksyn; odtruwanie, detoksykacja


      Źródła:

      SJP.pl

      Antytoksyna

      substancja neutralizująca działanie toksyn, wytwarzana w organizmie po wpływem antygenów; przeciwjad


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) biol. med. biologiczna substancja, zazwyczaj przeciwciało, która neutralizuje działanie toksyn


      Antytoksyna (pot. surowica) – preparat leczniczy zawierający swoiste przeciwciała skierowane przeciwko egzotoksynom wytwarzanym przez niektóre drobnoustroje (np. laseczkę tężca czy maczugowca błonicy) lub zawartym w jadach węży.

      Po raz pierwszy, w roku 1890, Emil Adolf von Behring i Shibasaburō Kitasato wykazali, że antytoksyna błonicza neutralizuje działanie egzotoksyny i że to działanie daje się przenosić na osobniki, które wcześniej nie uzyskały takiej odporności. Za to odkrycie Behring otrzymał w roku 1901 Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antytorpedowy

      chroniący przed uderzeniem torpedy; przeciwtorpedowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antytotalitarny

      wrogo nastawiony do totalitaryzmu, zwalczający totalitaryzm


      przymiotnik

       (1.1) nastawiony na walkę z totalitaryzmem, potępiający totalitaryzm


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antytotalitaryzm

      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) polit. poglądy i postawa przeciwna totalitaryzmowi


      Źródła:

      Wiktionary

      Antytradycjonalista

      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) książk. przeciwnik tradycji, osoba sprzeciwiająca się tradycjonalizmowi


      Źródła:

      Wiktionary

      Antytradycjonalistka

      antytradycjonalista


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) książk. przeciwniczka tradycji, kobieta sprzeciwiająca się tradycjonalizmowi


      Patrz:antytradycjonalista

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antytradycjonalistyczny

      antytradycjonalizm


      przymiotnik

       (1.1) książk. przeciwny tradycjonalizmowi


      Patrz:antytradycjonalizm

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antytradycjonalizm

      postawa przeciwna tradycjonalizmowi, przeciwstawianie się tradycji


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) książk. postawa przeciwna tradycjonalizmowi, sprzeciw wobec tradycji


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antytrenerski

      skierowany, występujący przeciwko trenerowi


      Źródła:

      SJP.pl

      Antytrombina

      białko osocza zapobiegające zlepianiu się krwi i tworzeniu niebezpiecznych dla życia zakrzepów


      Antytrombina, antytrombina III (ATIII) – główny inhibitor trombiny, czynnika Xa oraz czynnika IXa, występujący naturalnie w osoczu krwi. Wspólnie z heparyną (która wzmacnia jego działanie) odpowiada za hamowanie krzepnięcia krwi (poprzez uniemożliwienie przekształcania fibrynogenu w fibrynę). Jego niedobór bywa przyczyną zakrzepicy wewnątrznaczyniowej.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antytrynidadzki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Trynidadowi i Tobago i Trynidadczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytrynidadzkiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antytrynitariusz

      osoba odrzucająca dogmat Trójcy Świętej, zwolennik antytrynitaryzmu; antytrynitarz


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) rel. wyznawca antytrynitaryzmu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antytrynitarka

      antytrynitarz


      Patrz:antytrynitarz

      Źródła:

      SJP.pl

      Antytrynitarny

      przeciwny dogmatowi Trójcy Świętej


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) teol. taki, którego cechuje antytrynitaryzm

      przymiotnik relacyjny

       (2.1) związany z antytrynitaryzmem, dotyczący antytrynitaryzmu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antytrynitarski

      antytrynitaryzm, antytrynitarz


      przymiotnik

       (1.1) rel. związany z antytrynitarzami, antytrynitaryzmem lub odrzuceniem dogmatu o Trójcy Świętej


      Patrz:antytrynitaryzm, antytrynitarz

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antytrynitaryzm

      doktryna religijna odrzucająca dogmat Trójcy Świętej, polegająca najczęściej na uznawaniu Ducha Świętego za część Boga Ojca


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) teol. doktryna odrzucająca istnienie Trójcy Świętej


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antytrynitarz

      osoba odrzucająca dogmat Trójcy Świętej, zwolennik antytrynitaryzmu; antytrynitariusz


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) rel. wyznawca antytrynitaryzmu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antytrynitarze

      osoba odrzucająca dogmat Trójcy Świętej, zwolennik antytrynitaryzmu; antytrynitariusz


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antytrypsyna

      inhibitor osocza


      Źródła:

      SJP.pl

      Antytunezyjski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tunezji i Tunezyjczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytunezyjskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyturecki

      niechętny lub wrogi Turcji, Turkom


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Turcji i Turkom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytureckiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyturkmeński

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Turkmenii i Turkmenom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyturkmeńskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antytybetański

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Tybetowi i Tybetańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antytybetańskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antytytoniowy

      zwalczający nałóg palenia tytoniu; przeciwtytoniowy, antynikotynowy, przeciwnikotynowy


      przymiotnik

       (1.1) zwalczający palenie tytoniu, przeznaczony do walki z nałogiem tytoniowym


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyuczuleniowy

      zapobiegający uczuleniu, leczący uczulenie; przeciwuczuleniowy, przeciwalergiczny, antyalergiczny


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyugandyjski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Ugandzie i Ugandyjczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyugandyjskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyukraiński

      niechętny, wrogi Ukrainie, Ukraińcom


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Ukrainie i Ukraińcom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyukraińskiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyunijność

      antyunijny


      Patrz:antyunijny

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyunijny

      występujący, skierowany przeciwko Unii Europejskiej, sprzeczny z interesem Unii Europejskiej; antyeuropejski


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyurbanistka

      antyurbanista


      Patrz:antyurbanista

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyurugwajski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Urugwajowi i Urugwajczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyurugwajskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyustrojowy

      przeciwstawiający się panującemu ustrojowi politycznemu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyutleniacz

      substancja hamująca utlenianie, dodawana do rozmaitych wyrobów, np. w celu przedłużenia ich przydatności do spożycia; przeciwutleniacz, antyoksydant


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) zob. przeciwutleniacz.


      Przeciwutleniacze (antyoksydanty, antyutleniacze) – grupa związków chemicznych, które same występując w małych stężeniach (w porównaniu z substancją podlegającą utlenianiu), wstrzymują lub opóźniają proces utleniania danej substancji. Każdy przeciwutleniacz może występować w roli prooksydanta.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyutleniający

      zapobiegający utlenianiu związków chemicznych; przeciwutleniający


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyutopia

      utopia negatywna, ukazująca, zazwyczaj w formie powieściowej, społeczeństwo przyszłości, nad którym rządy sprawuje dyktatorska władza


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) wizja społeczeństwa albo przyszłości przeciwna do utopii, to jest czarna, pesymistyczna, przedstawiająca często także regres ludzkości

       (1.2) utwór fabularny przedstawiający antyutopię (1.1)


      Dystopia (st.gr. δυς – zły; τόπος – miejsce) – utwór fabularny z dziedziny literatury fantastycznonaukowej, przedstawiający czarną wizję przyszłości, wewnętrznie spójną i wynikającą z krytycznej obserwacji otaczającej autora sytuacji społecznej. Dystopia przyjmuje pesymistyczny osąd zastanego świata, fantastyczna wizja jest zazwyczaj jego hiperboliczną konstatacją, negującą możliwość odmiany zastanego stanu rzeczy w przyszłości.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antyutopijny

      odnoszący się do antyutopii; przeciwstawiający się utopii


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyuzbecki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Uzbekistanowi i Uzbekom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyuzbeckiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyvanuacki

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Vanuatu

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyvanuackiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antywalijski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Walii i Walijczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antywalijskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antywartość

      1. w filozofii: wartość przeciwstawna wobec danej wartości;
      2. przenośnie: coś mylnie brane za wartość, wartość pozorna


      Antywartość - przeciwieństwo wartości: suma win lub krzywd wynikających z czyjejś decyzji, postępowania lub cechy charakteru.



      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antywatykański

      niechętny lub wrogi Watykanowi


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Watykanowi i Watykańczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antywatykańskiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antywęgierski

      niechętny lub wrogi Węgrom


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Węgrom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antywęgierskiej (1.1)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antywenezuelski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Wenezueli i Wenezuelczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antywenezuelskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antywermina

      środek przeciwpasożytniczy; adipinian piperazyny


      Źródła:

      SJP.pl

      Antywestern

      [czytaj: antyłestern] gatunek filmu fabularnego, odmiana westernu odrzucająca tradycyjne schematy fabularne typowe dla klasycznych westernów


      Rewizjonistyczny western (ang. Revisionist Western), antywestern – nurt w westernie literackim i filmowym, który podawał w wątpliwość wartości przypisywane klasycznemu westernowi, a więc wyraźny podział na dobro i zło, konflikt cywilizacji z naturą oraz obecność honorowo postępujących rewolwerowców.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antywiążący

      orbital antywiążący - orbital molekularny mający energię wyższą od orbitalu atomowego


      Źródła:

      SJP.pl

      Antywibracyjny

      zapobiegający wibracji, chroniący przed wibracją


      Źródła:

      SJP.pl

      Antywietnamski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Wietnamowi i Wietnamczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antywietnamskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antywirus

      potocznie:
      1. w informatyce: program wykrywający i usuwający wirusy komputerowe;
      2. lek zwalczający wirusy


      Program antywirusowy – program komputerowy, którego zadaniem jest wykrywanie, zwalczanie, usuwanie i odizolowanie wirusów komputerowych. Współcześnie najczęściej jest to element pakietu programów chroniących komputer także przed wieloma innymi zagrożeniami.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antywirusowy

      1. w medycynie: zwalczający wirusy; przeciwwirusowy;
      2. w informatyce: wykrywający i usuwający wirusy komputerowe


      przymiotnik

       (1.1) inform. służący do wykrywania i pozbywania się szkodliwego oprogramowania

       (1.2) med. zwalczający wirusy


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antywitamina

      związek chemiczny podobny do witaminy pod względem składu i struktury, nie spełniający jej funkcji, blokujący jej biologiczne wykorzystanie przez organizm


      Antywitamina – antymetabolit, który poprzez podobieństwo strukturalne do określonej witaminy blokuje jej szlak metaboliczny (np. poprzez łączenie się z koenzymami), nie oddziałując bezpośrednio na nią samą. Związki te są stosowane w medycynie (np. jako środki przeciwbakteryjne czy leki przeciwnowotworowe) oraz w badaniach nad metabolizmem witamin.

      Przykłady antywitamin:

      • dikumarol – inhibitor kompetycyjny witaminy K;
      • sulfonamidy – antywitaminy kwasu foliowego.

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antywodór

      pierwiastek antymaterii będący odpowiednikiem wodoru; atom, cząsteczka tegoż pierwiastka


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) fiz. odpowiednik zwykłego wodoru w antymaterii, składający się z antyprotonu i pozytonu (czyli antyelektronu)


      Antywodór – pierwiastek antymaterii (antypierwiastek), odpowiednik wodoru w materii. Atom antywodoru składa się z pozytonu (antyelektronu) i antyprotonu, analogicznie do atomu wodoru, składającego się z elektronu i protonu. Symbolem używanym na oznaczenie antywodoru jest H.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Antywojenność

      antywojenny


      Patrz:antywojenny

      Źródła:

      SJP.pl

      Antywojenny

      skierowany przeciw wojnie; pacyfistyczny


      przymiotnik

       (1.1) potępiający wojnę, skierowany przeciwko wojnie


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antywschodni

      wrogi Wschodowi, krytyczny wobec Wschodu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antywstrząsowy

      przeciwwstrząsowy;
      1. zabezpieczający przed wstrząsami;
      2. odporny na negatywne skutki wstrząsów;
      3. używany w celu wyprowadzenia pacjenta z szoku


      Źródła:

      SJP.pl

      Antywychowawczy

      sprzeczny z celami wychowawczymi


      Źródła:

      SJP.pl

      Antywynalazczy

      przeciwdziałający wynalazczości


      Źródła:

      SJP.pl

      Antywyważeniowy

      chroniący przed wyważeniem drzwi; przeciwwyważeniowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antywzorzec

      przeciwieństwo tradycyjnych wzorców, norm, wartości


      Antywzorzec (ang. anti-pattern) – przypadek powtarzających się, odkrywanych na nowo złych rozwiązań problemów. Badanie antywzorców zajmuje się ich rozpoznawaniem i porządkowaniem, tak aby można ich było uniknąć w przyszłości, a także aby można było je łatwo wykryć w wadliwie działających systemach.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antywłamaniowy

      chroniący przed włamaniem; przeciwwłamaniowy


      przymiotnik

       (1.1) zapobiegający włamaniu, chroniący przed włamaniem


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antywłoski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Włochom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antywłoskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyzachodni

      wrogi lub niechętny wobec krajów Europy Zachodniej i Ameryki Północnej


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antyzambijski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Zambii i Zambijczykom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyzambijskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Antyzapalny

      zwalczający zapalenie lub zapobiegający jego powstawaniu; przeciwzapalny


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyzbrylacz

      dodatek do sypkich substancji zapobiegający ich zbrylaniu


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyzdrowotny

      negatywny dla zdrowia


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyzwarciowy

      zabezpieczający przewody prądu elektrycznego przed zwarciem; przeciwzwarciowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyzwiązkowiec

      przeciwnik związków zawodowych, kwestionujący ich pozytywną rolę


      Źródła:

      SJP.pl

      Antyżydowski

      cechujący się niechęcią, wrogością wobec Żydów, skierowany przeciw narodowi żydowskiemu; antysemicki


      przymiotnik

       (1.1) skierowany przeciwko Żydom, działający na szkodę Żydów


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Antyżydowskość

      antyżydowski


      Patrz:antyżydowski

      Źródła:

      SJP.pl

      Antyłańcuch

      termin w kilku dziedzinach matematyki na określenie obiektów o własnościach związanych z pewnymi praporządkami


      Antyłańcuch to termin w kilku dziedzinach matematyki na określenie obiektów o własnościach związanych z pewnymi praporządkami.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Antyłotewski

      przymiotnik jakościowy

       (1.1) taki, który jest przeciwny lub wrogi Łotwie i Łotyszom

       (1.2) taki, który jest przejawem postawy antyłotewskiej (1.1)


      Źródła:

      Wiktionary

      Anubis

      w mitologii egipskiej: bóg zmarłych przedstawiany zwykle jako człowiek z głową szakala


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

       (1.1) mitegip. bóg zmarłych, nekropolii i balsamistów;

      rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

       (2.1) astr. planetoida o numerze katalogowym 1912;


      Anubis (gr. ’Άνουβις) – w egipskiej mitologii bóg o głowie szakala, ściśle łączony z mumifikacją i życiem pozagrobowym. W języku Starożytnego Egiptu był znany jako Inpw. Najstarsza znana wzmianka o nim pochodzi z tekstów piramid z okresu Starego Państwa, gdzie łączony jest z pogrzebem faraona. W tej epoce był najważniejszym bogiem związanym ze śmiercią, lecz w Średnim Państwie zastąpił go Ozyrys.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Anula

      zdrobnienie od: Anna (imię żeńskie)


      rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

       (1.1) zdrobn. imię|polski|ż. poufała forma imienia Anna


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Anulacja

      uznanie czegoś za nieważne; unieważnienie, anulowanie


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) odwołanie zamówienia lub rezerwacji


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Anulacyjny

      anulacja


      Patrz:anulacja

      Źródła:

      SJP.pl

      Anulewicz

      nazwisko


      Źródła:

      SJP.pl

      Anulka

      zdrobnienie od: Anna (imię żeńskie)


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) poufała forma żeńskiego imienia Anna


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Anulować

      uznać (uznawać) coś za nieważne, unieważniać (unieważnić)


      czasownik przechodni dwuaspektowy

       (1.1) stwierdzać brak ważności, aktualności czegoś, unieważniać coś

       (1.2) inform. unieważnić czynność w programie komputerowym


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Anulowanie

      rzeczownik, rodzaj nijaki

       (1.1) unieważnianie, odwoływanie czegoś


      Źródła:

      Wiktionary

      Anulus

      szereg komórek ułożonych w zarodni paprotkowców pierścieniowo, rozrywający zarodnię przy dojrzewaniu


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) archit. pierścień pomiędzy trzonem kolumny a kapitelem;


      Anulus (łac. pierścień, l.mn. anuli) – pierścień kamienny lub kilka pierścieni, zdobiących górną część trzonu kolumny, znajdował się pod kapitelem. Stosowany w starożytnych porządkach architektonicznych oraz innych, późniejszych.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Anunnaki

      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

       (1.1) mit. bóstwo z mitologii sumeryjskiej z grupy tzw. „wielkich bogów” powiązanych ze stwarzaniem świata oraz wyznaczaniem losów ludzi i innych bogów;

       (1.2) ezot. sf. przedstawiciel rzekomej cywilizacji pozaziemskiej, która stworzyła pierwszą cywilizację ziemską



      Anun(n)a, Anun(n)aki (sum. Anun(n)a, akad. Anunnakū, Anunnaki) – określenie grupy „wielkich bogów” występujących w wierzeniach ludów Mezopotamii. Sumeryjscy Anunna powiązani byli ze stwarzaniem świata i wyznaczaniem losów ludzi i bogów. Akadyjscy Anunnaki posiadali więcej cech chtonicznych i występowali w roli sędziów świata podziemnego.


      Źródła:

      Wiktionary oraz Wikipedia

      Anuria

      niewytwarzanie się moczu na skutek schorzenia nerek lub niemożność wydalania go; bezmocz


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) med. zob. bezmocz.


      Bezmocz (łac. anuria) – dobowa ilość moczu mniejsza od 100 ml.

      Bezmocz jest niebezpiecznym dla zdrowia i życia stanem patologicznym, spowodowanym np. przez uszkodzenie lub chorobę nerki, ucisk, zatkanie kanalików nerkowych czy zaburzenie krążenia nerkowego krwi. Bezmocz, zależnie od stanu, może być leczony farmakologicznie lub, w skrajnych przypadkach, może wymagać dializy zewnątrzustrojowej lub przeszczepu nerki.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Anus

      w medycynie: odbyt


      rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

       (1.1) zdrobn. poufała forma imienia Anna


      Odbyt (łac. anus) – w anatomii końcowy otwór przewodu pokarmowego. Odbyt zamykany jest przez wieniec silnych, okrężnych mięśni tworzących zwieracz odbytu (rozróżnia się zwieracz wewnętrzny odbytu i zwieracz zewnętrzny odbytu). Podstawową funkcją odbytu jest opróżnianie przewodu pokarmowego z kału w procesie defekacji.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Anusia

      zdrobnienie od: Anna (imię żeńskie)


      rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

       (1.1) imię|polski|ż. zdrobn. Anna


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Anusiewicz

      nazwisko


      Źródła:

      SJP.pl

      Anusz

      nazwisko


      Źródła:

      SJP.pl

      Anuszewski

      nazwisko


      Źródła:

      SJP.pl

      Anuszkiewicz

      nazwisko


      Źródła:

      SJP.pl

      Anwajong

      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. oblewanie nowego mieszkania


      Źródła:

      Wiktionary

      Anwil

      drużyna sportowa z Włocławka


      Szwajcaria:

      • Anwil – gmina w kantonie Bazylea-Okręg, w okręgu Sissach

      Osoby:

      • Fritz Jakob von Anwil – niemiecki rycerz

      Inne:

      • Anwil – firma transportowa z Poznania
      • Anwil S.A. – przedsiębiorstwo chemiczne z siedzibą we Włocławku
      • Anwil Włocławek – polski klub koszykarski

      Zobacz też:

      • Andwil
      • Anvil

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Anyang

      miasto w Chinach; Anjang


      • Anyang – miasto w Chinach
      • Anyang – miasto w Korei Południowej

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Anyż

      anyżek;
      1. roślina zielna o białych kwiatach, ceniona ze względu na owoce; biedrzeniec anyżu;
      2. wysuszone owoce tej rośliny, przyprawa korzenna o słodkawo-piekącym smaku;
      3. olej z nasion tej rośliny


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) bot. nazwa systematyczna|Pimpinella anisum|L.|ref=tak., jednoroczna roślina zielna pochodząca z wschodnich obszarów basenu Morza Śródziemnego;

       (1.2) kulin. przyprawa uzyskiwana z anyżu (1.1)

       (1.3) uczn. język angielski


      • anyż gwiazdkowy
      • biedrzeniec anyż

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Anyżek

      1. roślina zielna o białych kwiatach, ceniona ze względu na owoce; anyż, biedrzeniec anyżu;
      2. wysuszone owoce tej rośliny, przyprawa korzenna o słodkawo-piekącym smaku; anyż;
      3. olej z nasion tej rośliny; anyż;
      4. ciastko lub cukierek z dodatkiem anyżu (przyprawy)


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) bot. jednoroczna roślina zielna pochodząca z wschodnich obszarów basenu Morza Śródziemnego;


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Anyżkowy

      mający smak, zapach anyżku; zrobiony z anyżku, zawierający anyżek (np. cukierki anyżkowe); anyżowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Anyżówka

      wódka zaprawiana anyżkiem


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) spoż. likier o zapachu i smaku anyżku;


      Anyżówka - słodki likier o wyraźnym zapachu i smaku anyżku, zazwyczaj bezbarwny. W oryginalnej formie produkowany najczęściej we Francji lub Stanach Zjednoczonych.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Anyżowy

      mający smak, zapach anyżu; zrobiony z anyżu, zawierający anyż (np. ciasto anyżowe); anyżkowy


      przymiotnik

       (1.1) bot. spoż. dotyczący anyżu, zrobiony z anyżu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Anżelika

      1. korzeń arcydzięgla litworu, zawierający olejki eteryczne;
      2. usmażone w cukrze części zielone arcydzięgla litworu, wykorzystywane przy dekorowaniu wyrobów cukierniczych


      Źródła:

      SJP.pl

      Anzelm

      imię męskie


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

       (1.1) imię|polski|m.;


      • Anzelm – imię
      • Św. Anzelm z Canterbury (1033–1109) – arcybiskup Canterbury
      • Św. Anzelm (?–805) – opat Nonantoli i książę Friuli
      • Św. Anzelm z Lukki (młodszy, Baduarius) – biskup Lukki, bratanek papieża Aleksandra II
      • bp Anzelm OT (ok. 1210–1278) – biskup warmiński
      • Anzelm (zm. przed 1016) – burgundzki szlachcic
      • Anzelm (zm. ok. 1141) – kardynał

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Anzelma

      imię żeńskie


      Anzelma (znane też w formie Selma) – żeński odpowiednik imienia Anzelm. W niektórych krajach jako zdrobnienie od tego imienia funkcjonuje forma Selma.

      Anzelma imieniny obchodzi 21 kwietnia

      Znane osoby o imieniu Anzelma:

      • Selma Blair – aktorka
      • Selma Lagerlöf – szwedzka pisarka, noblistka

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Anzelminy

      przymiotnik dzierżawczy - należący do Anzelmy lub z nią związany


      Źródła:

      SJP.pl

      Anzelmostwo

      Anzelm z małżonką; Anzelmowie


      Źródła:

      SJP.pl

      Anzelmowie

      Anzelm z małżonką; Anzelmostwo


      Źródła:

      SJP.pl

      Anzelmowy

      przymiotnik dzierżawczy - należący do Anzelma lub z nim związany


      Źródła:

      SJP.pl

      Anżero-Sudżeńsk

      fraza rzeczownikowa, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

       (1.1) geogr. adm. miasto w azjatyckiej części Rosji, w obwodzie kemerowskim;


      Źródła:

      Wiktionary

      Anzus

      [czytaj: anzus] (skrót od angielskich nazw państw założycielskich: Australia, New Zealand, United States) sojusz polityczno-wojskowy pomiędzy Australią, Nową Zelandią i Stanami Zjednoczonymi; Pakt Bezpieczeństwa Pacyfiku


      Źródła:

      SJP.pl