[czytaj: a-E] skrót od: Akademia Ekonomiczna
Ae występuje między innymi w łacinie i odpowiada współcześnie wymowie /e/, w łacinie klasycznej zbliżone do niemieckiego ei, a w archaicznej /aj/. Bywa też zastępowane ligaturą æ. W języku niemieckim zastępuje ä przy braku odpowiednich czcionek i/lub klawiatury. Ponadto łacińskiemu ae odpowiada niemieckie ä.
SJP.pl
Wikipedia
Wikipedia
dotyczący Aetów, rdzennej ludności Filipin
SJP.pl
[czytaj: edikula] edykuł, edykuła;
1. w starożytności:
a) miniaturowa budowla wzorowana na klasycznych świątyniach;
b) nisza w ścianach budynku, tło dla posągu lub wazy;
2. później: klasyczny model budowli lub motyw dekoracyjny wyglądający jak taka budowla
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) szt. archit. zob. edykuł.
Aedicula, edykuła (łac. aedes – świątynia, budynek, wym. edikula), edykuła, edykuł – kompozycja składająca się z dwóch filarów, kolumn lub pilastrów podtrzymujących belkowanie, czasami z frontonem – o kilku znaczeniach:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. kobieta przemieniona przez bogów w słowika;
Aedon (gr. Άηών – słowik) – postać w mitologii greckiej.
Według Odysei była córką Pandareosa i żoną Zetosa oraz matką Itylosa. Miała tylko jednego potomka i zazdrościła swojej szwagierce Niobe, przez co próbowała zabić jej najstarszego syna Amaleusa, gdy spał. Omyłkowo zabiła jednak swojego syna. Zrozpaczona kobieta ubłagała bogów by zamienili ją w słowika.
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: a-e-GIE] Allgemeine Elektricitäts-Gesellschaft - firma niemiecka; produkt tej firmy
SJP.pl
[czytaj: egidienberger] silny koń średniej wielkości w typie kuca islandzkiego, wyhodowany w Niemczech
Aegidienberger – mocny koń średniej wielkości w typie kuca islandzkiego ze swobodą chodów konia paso. Wysokie na 140-150 cm koniki występują raczej w ciemnych maściach. Głowa szlachetnej budowy o prostym profilu, kończyny mocne.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: egikranion] starożytny element dekoracyjny w postaci głowy kozy lub barana
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) szt. w starożytności: element dekoracyjny w kształcie głowy kozy lub barana
Aegikranion (z greckiego: "αίγα" - kozioł, "κρανιο" - czaszka) – element dekoracyjny stosowany głównie w starożytności w formie płaskorzeźby na metopach fryzów w postaci ujętej frontalnie czaszki kozła lub barana symbolizującego zwierzę ofiarne. Motyw stosowany jako element ozdobny antycznych ołtarzy poświęconych bóstwom opiekujących się rolnictwem, oraz w kręgu sepulkralnym. Został przejęty przez ornamentykę nowożytną, popularny w meblarstwie XVIII wieku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
członek AL (Armii Ludowej); alowiec; AL-owiec
SJP.pl
odnoszący się do Armii Ludowej; AL-owski; alowski
przymiotnik relacyjny
(1.1) hist. związany z AL (Armią Ludową)
SJP.pl
Wiktionary
wydrążona kula obracająca się wskutek reakcji pary wypływającej z jej wnętrza wygiętymi obwodowo rurkami; pierwowzór turbiny parowej reakcyjnej; bania Herona, turbina Herona, aeolipile
Bania Herona, turbina Herona, aeolipila – pierwowzór turbiny parowej skonstruowany w I wieku około roku 60 n.e. przez Herona z Aleksandrii.
Urządzenie składało się z podgrzewanego ogniem kotła oraz właściwej turbiny w formie kuli zamocowanej na osi. Na jej obwodzie znajdowały się dwie dysze skierowane przeciwbieżnie. Powstająca w kotle para doprowadzana była do kuli przez wydrążone osie i wydostawała się z niej poprzez dysze. Wywołane przez wypływ pary z dysz siły odrzutu o tym samym kierunku, lecz przeciwnym zwrocie wytwarzały siłę ciągu i wprawiały kulę w ruch obrotowy.
SJP.pl
Wikipedia
wydrążona kula obracająca się wskutek reakcji pary wypływającej z jej wnętrza wygiętymi obwodowo rurkami; pierwowzór turbiny parowej reakcyjnej; bania Herona, turbina Herona, aeolipile
Bania Herona, turbina Herona, aeolipila – pierwowzór turbiny parowej skonstruowany w I wieku około roku 60 n.e. przez Herona z Aleksandrii.
Urządzenie składało się z podgrzewanego ogniem kotła oraz właściwej turbiny w formie kuli zamocowanej na osi. Na jej obwodzie znajdowały się dwie dysze skierowane przeciwbieżnie. Powstająca w kotle para doprowadzana była do kuli przez wydrążone osie i wydostawała się z niej poprzez dysze. Wywołane przez wypływ pary z dysz siły odrzutu o tym samym kierunku, lecz przeciwnym zwrocie wytwarzały siłę ciągu i wprawiały kulę w ruch obrotowy.
SJP.pl
Wikipedia
instrument muzyczny z grupy idiofonów języczkowych, skonstruowany przez Augusta Fidelisa Brunnera i uważany za poprzednika fisharmonii; aeolodion, aeolomelodikon
SJP.pl
instrument muzyczny z grupy idiofonów języczkowych, skonstruowany przez Augusta Fidelisa Brunnera i uważany za poprzednika fisharmonii; aeolodikon, aeolomelodikon
SJP.pl
instrument muzyczny z grupy idiofonów języczkowych, skonstruowany przez Augusta Fidelisa Brunnera i uważany za poprzednika fisharmonii; aeolodion, aeolodikon
SJP.pl
połączenie fortepianu z eolimelodiconem, opatentowane w 1824 roku przez Józefa Długosza w Warszawie; eolipantalion
SJP.pl
1. naturalna wentylacja pomieszczeń, wprowadzanie powietrza; napowietrzanie;
2. wymiana powietrza atmosferycznego z powietrzem znajdującym się w glebie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) napowietrzanie;
Aeracja – napowietrzanie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ aeracja
SJP.pl
stop aluminium z miedzią, manganem i magnezem
Aeral – stop składający się z aluminium z dodatkiem miedzi, manganu oraz magnezu.
Ma zastosowanie przede wszystkim w przemyśle lotniczym i samochodowym.
SJP.pl
Wikipedia
1. narzędzie ogrodnicze do spulchniania gleby;
2. urządzenie do nasycania wody powietrzem; napowietrzacz, perlator
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ręczne lub automatyczne urządzenie ogrodnicze do napowietrzania gleby, którego główną częścią jest wał z kolcami lub kawałkami blachy tnącymi darń podczas obracania się;
(1.2) urządzenie do napowietrzania wody
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
tkanka miękiszowa odznaczająca się silnie rozbudowanymi przestworami międzykomórkowymi, często w postaci komór i kanałów wypełnionych powietrzem; tkanka powietrzna, miękisz powietrzny
Miękisz powietrzny, aerenchyma, tkanka powietrzna – jedna z odmian tkanki miękiszowej, która charakteryzuje się dużymi przestworami międzykomórkowymi, wypełnionymi powietrzem. Tkanka powstaje najczęściej w wyniku działalności fellogenu. Może być także efektem przekształcenia kory pierwotnej, a niekiedy drewna.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. aura, powietrze
Wiktionary
przedrostek
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z powietrzem, ruchem w powietrzu, lotnictwem
Wiktionary
nauka badająca właściwości dźwięku wytwarzanego przez obiekty poruszające się w powietrzu
SJP.pl
Wikipedia
organizm, najczęściej drobnoustrój, mogący żyć i rozwijać się jedynie w obecności tlenu atmosferycznego; aerobiont, tlenowiec, oksybiont
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy
(1.1) biol. zob. aerobiont.
Aerob, tlenowiec, aerobiont, oksybiont (gr. aër, aëros – powietrze; βίος (bios) – życie; łac. oxygenium – tlen) – organizm wymagający do życia dostępu wolnego tlenu, który wykorzystuje w procesie oddychania jako ostateczny akceptor protonów i elektronów (teoria chemiosmotyczna Mitchella).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: aerobik] ćwiczenia gimnastyczno-taneczne wykonywane w rytm muzyki dyskotekowej, np. w celu pobudzenia pracy układu krążenia i oddychania, poprawy kondycji albo ogólnej sprawności fizycznej; aerobik
Aerobik (ang. aerobics z gr. aér, aéros - powietrze + bíos - życie) – system treningu opartego na intensywnej wymianie tlenowej.
Opracowany przez Kennetha Coopera, konsultanta programu sprawnościowego amerykańskich astronautów. Wszystkie formy ruchu, podczas których zwiększa się wymiana tlenowa w organizmie nazywamy aerobowymi.
SJP.pl
Wikipedia
ćwiczenia gimnastyczno-taneczne wykonywane w rytm muzyki dyskotekowej, np. w celu pobudzenia pracy układu krążenia i oddychania, poprawy kondycji albo ogólnej sprawności fizycznej; aerobic
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) forma ćwiczeń wykonywana w rytm muzyki;
Aerobik (ang. aerobics z gr. aér, aéros - powietrze + bíos - życie) – system treningu opartego na intensywnej wymianie tlenowej.
Opracowany przez Kennetha Coopera, konsultanta programu sprawnościowego amerykańskich astronautów. Wszystkie formy ruchu, podczas których zwiększa się wymiana tlenowa w organizmie nazywamy aerobowymi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ aerobik
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z aerobikiem, dotyczący aerobiku
SJP.pl
Wiktionary
specjalista badający cząsteczki biologiczne w powietrzu atmosferycznym
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauka zajmująca się badaniem cząsteczek biologicznych znajdujących się w powietrzu atmosferycznym;
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
organizm, najczęściej drobnoustrój, mogący żyć i rozwijać się jedynie w obecności tlenu atmosferycznego; aerob, tlenowiec, oksybiont
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy
(1.1) biol. organizm mogący żyć tylko w obecności tlenu atmosferycznego
Aerob, tlenowiec, aerobiont, oksybiont (gr. aër, aëros – powietrze; βίος (bios) – życie; łac. oxygenium – tlen) – organizm wymagający do życia dostępu wolnego tlenu, który wykorzystuje w procesie oddychania jako ostateczny akceptor protonów i elektronów (teoria chemiosmotyczna Mitchella).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
oksybioza; życie w środowisku zawierającym tlen
Aerobioza, oksybioza (gr. aḗr ‘powietrze’, bíos ‘życie’) – procesy życiowe zachodzące w środowisku zawierającym tlen.
W aerobiozie żyje większość organizmów (tlenowce), u których tlen atmosferyczny jest zużywany w przemianach chemicznych stanowiących podstawowe źródło energii.
Przykładem procesu aerobowego jest tlenowy rozkład kwasu pirogronowego.
SJP.pl
Wikipedia
aerobik z elementami sztuk walki, np. boksu, karate itp.; aerobox, aeroboxing, aeroboksing
SJP.pl
[czytaj: aeroboks-ink] aerobik z elementami sztuk walki, np. boksu, karate itp.; aerobox, aeroboxing, aeroboks
SJP.pl
taki, który służy dotlenieniu organizmu (np. trening aerobowy)
przymiotnik relacyjny
(1.1) fizj. wymagający obecności tlenu do przemian metabolicznych
SJP.pl
Wiktionary
aerobik z elementami sztuk walki, np. boksu, karate itp.; aeroboks, aeroboxing, aeroboksing
SJP.pl
aerobik z elementami sztuk walki, np. boksu, karate itp.; aerobox, aeroboks, aeroboksing
SJP.pl
kilkusetosobowy samolot pasażerski lub śmigłowiec wykorzystywany do przewozu dużej liczby pasażerów lub znacznego ładunku na małych odległościach
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy
(1.1) lotn. statek powietrzny, najczęściej śmigłowiec, przewożący na małych odległościach duże ilości pasażerów;
(1.2) lotn. samolot pasażerski mogący przewozić ponad pięćset osób;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: aerokasko] ubezpieczenie samolotu na wypadek rozbicia
SJP.pl
dawniej: lotnisko
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przest. lotnisko, szczególnie trawiaste
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: statek powietrzny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. statek powietrzny
Aerodyna – statek powietrzny utrzymujący się w powietrzu dzięki sile nośnej, powstającej przez dynamiczne oddziaływanie powietrza na nieruchome lub ruchome płaty nośne.
Do aerodyn z nieruchomymi płatami nośnymi zalicza się samoloty, szybowce, lotnie i paralotnie, natomiast do aerodyn z ruchomymi płatami nośnymi należą śmigłowce i wiatrakowce wyposażone w wirujące płaty nośne oraz skrzydłowce.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
cecha, jaką wykazują ciała aerodynamiczne w ruchu w powietrzu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest aerodynamiczne
SJP.pl
Wiktionary
odnoszący się do aerodynamiki, służący do badań z zakresu aerodynamiki (np. konstrukcja aerodynamiczna, tunel aerodynamiczny)
przymiotnik relacyjny
(1.1) fiz. związany z aerodynamiką
przymiotnik jakościowy
(2.1) o łagodnie zaokrąglonych kształtach, wpływających na zmniejszenie oporu powietrza w czasie ruchu
SJP.pl
Wiktionary
specjalista w zakresie aerodynamiki
SJP.pl
dział aeromechaniki zajmujący się wzajemnym oddziaływaniem ciał stałych i otaczających je gazów, znajdujących się w ruchu względnym
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fiz. dział fizyki zajmujący się ruchem gazów;
(1.2) pot. własności aerodynamiczne ciała
Aerodynamika (z greckiego: aēr dpn. aéros – „powietrze” i dynamikós – „mający siłę, silny”) – dział fizyki, mechaniki płynów, zajmujący się badaniem zjawisk związanych z ruchem gazów, a także ruchu ciał stałych w ośrodku gazowym i sił działających na te ciała.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dział mechaniki, którego przedmiotem są zjawiska wynikające z wzajemnego oddziaływania sił aerodynamicznych, sił bezwładności i reakcji sprężystych opływanego ciała; aerosprężystość
SJP.pl
choroba nurków i robotników kesonowych wywołana zbyt gwałtownymi zmianami ciśnienia atmosferycznego, polegająca na tworzeniu się pęcherzyków azotowych powodujących zatory w drobnych naczyniach krwionośnych; choroba dekompresyjna, choroba kesonowa
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fiz. energia wiatru
Energia wiatru – energia kinetyczna przemieszczających się mas powietrza, zaliczana do odnawialnych źródeł energii. Jest przekształcana w energię elektryczną za pomocą turbin wiatrowych, jak również wykorzystywana jako energia mechaniczna w wiatrakach i pompach wiatrowych, oraz jako źródło napędu w jachtach żaglowych. W 2022 roku energia wiatru dostarczyła ludzkości 2105 TWh, czyli 7,2% światowego zapotrzebowania na energię elektryczną. Największy udział w krajowej produkcji energii elektrycznej miała w Danii (49,7%), Irlandii (22,9%), Portugalii (22,3%) i Hiszpanii (17,7%).
Wiktionary oraz Wikipedia
nadmierne łykanie powietrza, zwykle podczas jedzenia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zaburzenie czynnościowe przewodu pokarmowego polegające na nadmiernym połykaniu powietrza podczas jedzenia;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
filtr powietrzny służący do oczyszczania ścieków
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) lotn. urządzenie stosowane do skracania dobiegu samolotu i jego wyhamowania, wykorzystywane głównie na pokładach lotniskowców;
Aerofiniszer (z ang. aerofinisher) – rodzaj łapacza samolotu, urządzenia stosowanego do skracania dobiegu samolotu i jego wyhamowania wykorzystywany głównie na pokładach lotniskowców, ale także na lotniskach lądowych. Zespół aerofiniszera składa się z kilku grubych lin stalowych, zazwyczaj czterech, zamocowanych w poprzek pokładu startowego do specjalnych tłumików hydraulicznych. Liny te instaluje się na wysokości od kilkunastu, a czasem nawet powyżej 20 cm nad powierzchnią lądowiska. Zadaniem pilota lądującego samolotu jest złapanie przy pomocy specjalnego wysuwanego z części ogonowej haka za jedną z lin, co powoduje gwałtowne wyhamowanie maszyny na odcinku od kilkunastu do kilkudziesięciu metrów. Liny aerofiniszera na lotniskowcu są numerowane od 1 do 4 licząc od rufy, a idealne lądowanie polega na złapaniu liny numer 3. Siła tłumienia lin hamujących jest regulowana w zależności od typu lądującego samolotu i jego masy, dlatego też przed lądowaniem, pilot raportuje obsłudze pokładu startowego stan paliwa i uzbrojenia. Zbyt luźna lina nie zatrzyma samolotu przed końcem pokładu, natomiast zbyt mocno napięta może poważnie uszkodzić maszynę. Przeciążenie podczas lądowania z wykorzystaniem aerofiniszera dochodzi do 4 g.
Wiktionary oraz Wikipedia
chorobliwy lęk przed powietrzem, przeciągami, wiatrem, lataniem w powietrzu, itp.
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. chorobliwy lęk przed powietrzem (np. przeciągi, wiatr) lub przed ruchem w powietrzu (np. podróż samolotem)
Aerofobia – rodzaj fobii, chorobliwy lęk przed powietrzem, najczęściej przed tzw. zawianiem (przeciągi, wiatr). Choroba ta może objawiać się również lękiem przed pionowym poruszaniem w powietrzu (np. wznoszenie i opadanie w windzie, kolejce linowej lub samolocie).
Aerofobię można leczyć psychoterapią lub małymi dawkami odpowiednich środków farmakologicznych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w muzyce: instrument muzyczny wydający brzmienie na skutek dęcia, dmuchania; instrument dęty
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) muz. instrument dęty
Aerofony (gr. aeros = powietrze, gr. phonē = głos) – w klasyfikacji naukowej grupa instrumentów muzycznych, w których podstawowym źródłem dźwięku (wibratorem) jest drgające powietrze. Grupa aerofonów obejmuje instrumenty dęte (dźwięk powstaje w nich w wyniku zadęcia), w których powietrze ograniczone jest kanałem formującym tzw. słup powietrza (np. w trąbce, klarnecie, oboju i flecie), oraz instrumenty, w których powietrze drga w przestrzeni nieograniczonej (np. bat, czurynga, fisharmonia, akordeon, regał).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w muzyce: instrument muzyczny wydający brzmienie na skutek dęcia, dmuchania; instrument dęty
Aerofony (gr. aeros = powietrze, gr. phonē = głos) – w klasyfikacji naukowej grupa instrumentów muzycznych, w których podstawowym źródłem dźwięku (wibratorem) jest drgające powietrze. Grupa aerofonów obejmuje instrumenty dęte (dźwięk powstaje w nich w wyniku zadęcia), w których powietrze ograniczone jest kanałem formującym tzw. słup powietrza (np. w trąbce, klarnecie, oboju i flecie), oraz instrumenty, w których powietrze drga w przestrzeni nieograniczonej (np. bat, czurynga, fisharmonia, akordeon, regał).
SJP.pl
Wikipedia
urządzenie doprowadzające powietrze nurkom do oddychania pod wodą
SJP.pl
1. fotografia przedstawiająca rozległą panoramę widzianą z lotu ptaka, zdjęcie lotnicze;
2. aparatura do aerofotogrametrii
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) pot. zob. aerofotogrametria.
(1.2) pot. aparatura do aerofotogrametrii
(1.3) pot. ludzie pracujący nad aerofotogrametrią
SJP.pl
Wiktionary
Aerofotografia (fotografia lotnicza, zdjęcia lotnicze) – dziedzina wykorzystywania fotografii, polegająca na wykonywaniu zdjęć z "lotu ptaka": balonów, samolotów, helikopterów, satelitów, spadochronów, latawców (fotografia latawcowa) oraz modeli zdalnie sterowanych.
Wikipedia
przymiotnik od: aerofotografia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z fotografią lotniczą, aerofotografią
SJP.pl
Wiktionary
dział geodezji zajmujący się sporządzaniem map i planów na podstawie zdjęć lotniczych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) sporządzanie map i planów geodezyjnych na podstawie zdjęć lotniczych
Aerofotogrametria (gr. aér = powietrze + phos = światło + grámma = zapis, rysunek + metrein = mierzyć) jest to wykonywanie i opracowywanie zdjęć lotniczych w celu sporządzenia map i planów; fotogrametria z powietrza za pomocą samolotów albo balonów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z aerofotogrametrią, fotogrametrią lotniczą
Wiktionary
rosyjskie linie lotnicze
Aeroflot (Aeroflot – Rosyjskie Linie Lotnicze Publiczna S.A., ros. Публичное акционерное общество „Аэрофлот – российские авиалинии”) – narodowy przewoźnik i największa linia lotnicza Federacji Rosyjskiej.
SJP.pl
Wikipedia
przyrząd do rozpylania farb pod wpływem ciśnienia sprężonego powietrza (np. przy retuszu zdjęć fotograficznych)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. urządzenie malarskie rozpylające farbę za pomocą sprężonego powietrza;
Aerograf – miniaturowy „pistolet” do malowania precyzyjnego używany w technice malarskiej airbrush. Ręczne narzędzie niewielkich rozmiarów, służące do malowania metodą rozpylania farby przez strumień powietrza. Ślad farby charakteryzuje się równomiernym kryciem z rozmytymi brzegami.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
technika retuszowania starych fotografii poprzez rozpylanie płynnej farby za pomocą aerografu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. fot. technika retuszowania fotografii za pomocą aerografu
(1.2) techn. rzem. technika zdobienia ceramicznego za pomocą aerografu
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. syntetyczna piana zbudowana z siatki pustych węglowych nanorurek, jeden z najlżejszych na świecie materiałów;
Aerografit – najlżejszy materiał na świecie opracowany przez uczonych z Uniwersytetu Technicznego Hamburg-Harburg oraz Uniwersytetu Christiana-Albrechta w Kilonii.
Gęstość aerografitu wynosi 0,2 mg/cm³. Zbudowany jest z siatki pustych w środku węglowych rurek, dzięki czemu może przenieść obciążenie 40 000 razy większe od swojej masy. Jest dobrym przewodnikiem prądu elektrycznego.
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) dział fizyki zajmujący się ruchem gazów
Wiktionary
organizacja zrzeszająca amatorów uprawiania lotnictwa sportowego: pilotów szybowcowych, balonowych, samolotowych, śmigłowcowych i lotniowych, skoczków spadochronowych, modelarzy lotniczych oraz sympatyków lotnictwa
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) organizacja, której członkami są piloci sportowi, skoczkowie spadochronowi, lotniarze, paralotniarze, modelarze lotniczy oraz miłośnicy lotnictwa
Aeroklub – stowarzyszenie lotnictwa sportowo-turystycznego. Zajmuje się szkoleniem, treningiem i wyczynem we wszystkich dziedzinach lotnictwa sportowego: modelarstwie, szybownictwie, akrobacji lotniczej, sporcie samolotowym, lotniowym, paralotniowym, mikrolotowym, spadochronowym, balonowym, w działalności amatorów konstruktorów lotniczych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z aeroklubem, dotyczący aeroklubu
przymiotnik
(1.1) związany z aeroklubem, dotyczący aeroklubu
(1.2) należący do aeroklubu; zrzeszony w aeroklubie
SJP.pl
Wiktionary
meteoryt kamienny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) astr. meteoryt kamienny
Meteoryt kamienny, aerolit – meteoryt, w którego skład wchodzą głównie krzemiany magnezu i żelazo. Wśród tych meteorytów wyróżnia się dwie grupy: chondryty i achondryty.
Nazwa "aerolit" jest nazwą przestarzałą, wychodzi z użycia w meteorytyce i obecnie używa się raczej terminu meteoryt kamienny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
specjalista w zakresie aerologii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) specjalista w dziedzinie aerologii
SJP.pl
Wiktionary
nauka dotycząca zjawisk i procesów, zachodzących w atmosferze swobodnej (na wysokości od kilkudziesięciu metrów do 30 kilometrów), oraz metod pomiaru elementów meteorologicznych w tej warstwie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) meteorol. nauka zajmująca się badaniem górnych warstw atmosfery;
Aerologia – dział meteorologii zajmujący się badaniem procesów i zjawisk zachodzących w górnych warstwach atmosfery, gdzie nie występuje wpływ tarcia powietrza o nierówny teren.
Obejmuje badania przestrzennego rozkładu:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) meteorol. związany z aerologią
Wiktionary
sposób poszukiwania złóż polegający na wykorzystaniu sondy magnetycznej umieszczanej na samolocie lub sztucznym satelicie
SJP.pl
wróżenie na podstawie obserwacji powietrza i pogody
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ezot. wróżenie z powietrza
Aeromancja (z greckiego aero, „powietrze” i manteia, „wróżba”) – przepowiadanie przyszłości na podstawie pogody, najczęściej z błyskawic, grzmotów, kształtu chmur oraz kierunku i siły wiatru. Jest to jedna z najstarszych metod wróżenia, stosowana była już w starożytności przez babilońskich kapłanów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: aeromechanika
przymiotnik relacyjny
(1.1) fiz. związany z aeromechaniką, dotyczący aeromechaniki
SJP.pl
Wiktionary
nauka o równowadze i ruchu ośrodków gazowych oraz znajdujących się w nich ciał stałych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fiz. dział mechaniki zajmujący się równowagą i ruchem gazów oraz znajdujących się w nich ciał stałych
Aeromechanika – dział mechaniki płynów zajmujący się równowagą oraz ruchem gazów i zjawiskami związanymi ze znajdującymi się w nich ciałami stałymi. Jest podzielona na aerostatykę i aerodynamikę. Na aeromechanice opiera się teoria lotów każdego rodzaju statków powietrznych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przyrząd do mierzenia gęstości powietrza; gazomierz
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fiz. przyrząd do pomiaru gęstości gazu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fiz. nauka zajmująca się pomiarami gazów, w szczególności powietrza
Wiktionary
szybka kolej napowietrzna
SJP.pl
→ aerometr
SJP.pl
wojska aeromobilne - wojska powietrznodesantowe, desantowo-szturmowe, kawaleria powietrzna i lotnictwo wojsk lądowych
SJP.pl
dawniej: pilot lub pasażer statku powietrznego
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. lotnik
(1.2) książk. lotnik, baloniarz
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: pilotka lub pasażerka statku powietrznego
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) książk. lub przest. lotniczy
SJP.pl
Wiktionary
1. transport ludzi i towarów drogą powietrzną;
2. przestarzale: żegluga powietrzna, lotnictwo
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. lotnictwo
Aeronautyka (gr. aḗr – „powietrze”, nautikḗ – „żeglarstwo”) – nauka zajmująca się szeroko pojętym lotnictwem, obejmująca swoim zakresem konstrukcję statków powietrznych, aerodynamikę, materiałoznawstwo, technologię produkcji i eksploatacji, dynamikę lotu, zagadnienia automatyki i sterowania, wyposażenie pokładowe, nawigację, łączność oraz ryzyko i niezawodność. Zwana jest także awiacją.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nawigacja lotnicza
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) lotn. nawigacja lotnicza
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: aeronawigacja
przymiotnik
(1.1) związany z aeronawigacją, nawigacją lotniczą
SJP.pl
Wiktionary
nauka badająca chemiczne i fizyczne właściwości wyższych warstw atmosfery
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauka badająca właściwości fizyczne i chemiczne górnych warstw atmosfery;
Aeronomia – dział meteorologii i fizyki atmosfery badający górne warstwy atmosfery, wyższe niż stratosfera.
Aeronomia bada atmosfery nie tylko Ziemi, ale też innych planet. Jej narzędziami badawczymi są rakiety sondażowe, sztuczne satelity i obserwacje naziemne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: aeronomia
przymiotnik
(1.1) meteorol. związany z aeronomią
SJP.pl
Wiktionary
malarskie przedstawienie zmieniających się pejzaży podczas lotu samolotem, charakterystyczne dla futuryzmu; aeropittura
SJP.pl
malarskie przedstawienie zmieniających się pejzaży podczas lotu samolotem, charakterystyczne dla futuryzmu; aeropiktura
SJP.pl
1. dawniej: niewielki samolot sportowy;
2. przestarzale: samolot
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przest. samolot
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zespół drobnych organizmów roślinnych i zwierzęcych unoszących się biernie w powietrzu; anemoplankton
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biol. drobne organizmy roślinne i zwierzęce unoszące się w powietrzu
Aeroplankton, anemoplankton, plankton powietrzny, plankton eoliczny (gr. aer „powietrze”, planktós „błąkający się”) – ogół organizmów unoszonych ruchami powietrza w atmosferze. Do organizmów takich zaliczane są bakterie, zarodniki grzybów, drobne pajęczaki, owady i inne drobinki organiczne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
→ aeroplan
SJP.pl
SJP.pl
uprawa roślin metodą umieszczania korzeni nie w ziemi, lecz w mieszaninach gazów
Aeroponika – system produkcji roślinnej bez zastosowania środowiska stałego (uprawa ziemna) lub ciekłego (hydroponika).
Rośliny umieszczone są w płytach z tworzyw sztucznych, tak że ich korzenie znajdują się w powietrzu. Woda i sole mineralne są rozpylane bezpośrednio na korzenie roślin w postaci aerozolu. Optymalnie wytworzone sztuczne siedlisko pozwala na uzyskiwanie szybkiego wzrostu i rozwoju roślin. W szkółkarstwie aeroponika umożliwia łatwe przesadzanie roślin bez uszkadzania systemu korzeniowego. Wadą aeroponiki są wysokie koszty i skomplikowana elektroniczna aparatura. Dlatego stosowana jest tylko w produkcji roślin unikatowych.
SJP.pl
Wikipedia
przestarzale: port lotniczy, lotnisko
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. lotn. port lotniczy, lotnisko
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
AeroPress, aeropress;
1. nieduży przyrząd do ręcznego zaparzania kawy;
2. kawa przygotowana za pomocą tego przyrządu
SJP.pl
[czytaj: aeropres] AeroPress, aeropres;
1. nieduży przyrząd do ręcznego zaparzania kawy;
2. kawa przygotowana za pomocą tego przyrządu
Aeropress – urządzenie służące do ręcznego zaparzania naparu kawy, skonstruowane w 2005 roku przez Amerykanina Alana Adlera.
Aeropress składa się z cylindra zaparzającego z sitkiem oraz tłoka zakończonego uszczelką. Zestaw jest uzupełniony mieszadełkiem, lejkiem oraz miarką do kawy.
SJP.pl
Wikipedia
pojazd na płozach, wyposażony w silnik ze śmigłem
SJP.pl
Wikipedia
w rolnictwie: siew rzutowy z samolotu lub śmigłowca
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) roln. siew rzutowy (lub nawożenie) z samolotu lub śmigłowca
Aerosiew – siew rzutowy z samolotu lub śmigłowca, stosowany głównie do roślin jarych wczesnego siewu. Szczególnie przydatny w latach o nadmiernej wilgotności gleby, gdy uniemożliwia ona siew w optymalnym terminie. Głównym ograniczeniem dla aerosiewu jest wiatr – nie prowadzi się go przy prędkości powyżej 5 m/s. Wydajność zależy od rodzaju statku powietrznego, jego udźwigu, odległości pola od lądowiska lub podlądowiska, sprawności załadunku i dawki wysiewu. Równomierność siewu zapewniają flagowi, którzy naprowadzają pilota na kolejne osie lotu przy pomocy krokówki lub wcześniej oznaczonych punktów; na większych areałach stosuje się urządzenia radionawigacyjne. Nasiona wysiewa się w ilości o 10% większej niż przy siewie rzędowym i przykrywa przez bronowanie lub wałowanie wałem strunowym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pierwsza ręczna kamera filmowa z żyroskopem, używana m. in. w czasie I wojny światowej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fot. pierwsza ręczna kamera fotograficzna z mechanizmem zdjęciowym poruszanym za pomocą sprężonego powietrza
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
statek powietrzny poruszający się nisko nad powierzchnią lądu lub wody; poduszkowiec
SJP.pl
amerykański zespół rockowy
SJP.pl
Wikipedia
aerozol;
1. układ koloidowy powstały na skutek rozproszenia ciał stałych bądź cieczy w ośrodku gazowym
2. metalowy pojemnik z farbą, dezodorantem lub inną substancją, która może być rozpylana
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) roln. stosować aerosole w postaci mgły suchej lub mokrej do ochrony roślin
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) roln. stosowanie aerosoli w postaci mgły suchej lub mokrej do ochrony roślin
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) przest. aerozolowy
Wiktionary
dział mechaniki, którego przedmiotem są zjawiska wynikające z wzajemnego oddziaływania sił aerodynamicznych, sił bezwładności i reakcji sprężystych opływanego ciała; aeroelastyczność
SJP.pl
cechujący się łagodną podatnością na działanie strumieni gazowych
SJP.pl
[czytaj: aErostar] samochód typu Ford Aerostar
SJP.pl
Wikipedia
każdy statek powietrzny latający dzięki wypełnieniu gazem lżejszym od powietrza (np. sterowiec, balon)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) lotn. statek powietrzny lżejszy od powietrza, które sobą wypiera;
Aerostat – statek powietrzny napełniony gazem lżejszym od powietrza (wodór, hel), unoszący się w powietrzu dzięki sile wyporu opisanej przez prawo Archimedesa. Do aerostatów zalicza się balony i sterowce.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. lotnik
Wiktionary
obiekt przeznaczony do latania w powietrzu
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z aerostatyką, dotyczący aerostatyki
SJP.pl
Wiktionary
dział fizyki obejmujący zagadnienia równowagi gazów i zanurzonych w nich nieruchomych ciał stałych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fiz. nauka o równowadze gazów i zanurzonych w nich ciałach stałych
Aerostatyka – dział mechaniki płynów zajmujący się badaniem stanu równowagi gazów z uwzględnieniem sił grawitacji i bezwładności oraz zanurzonych w nich nieporuszających się lub poruszających się bardzo wolno ciał stałych.
Główne zagadnienia aerostatyki:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
ćwiczenia gimnastyczne, podczas których używa się specjalnego schodka
SJP.pl
ruch drobnych organizmów skierowany w stronę wyższego stężenia tlenu w środowisku (aerotaksja dodatnia) lub w stronę przeciwną (aerotaksja ujemna)
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) med. związany z aeroterapią
SJP.pl
Wiktionary
leczenie pewnych chorób za pomocą powietrza atmosferycznego o różnym ciśnieniu, wilgoci, temperaturze itp.
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) fiz. związany z ciepłem gazu (w szczególności powietrza)
Wiktionary
nauka badająca zjawiska zachodzące w atmosferze przy prędkościach ponaddźwiękowych
SJP.pl
przymiotnik od: aerotermodynamika
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. fiz. dziedzina nauki łącząca aerodynamikę i termodynamikę, badająca zjawiska cieplne zachodzące przy przepływie powietrza (lub gazu) wokół ciała poruszającego się z dużą prędkością
Aerotermodynamika bądź też gazodynamika – dziedzina nauki, jedna z kategorii aerodynamiki badająca zachowanie gazów w pobliżu opływanych z dużymi prędkościami (naddźwiękowymi) powierzchni ciał stałych oraz wzajemne oddziaływanie termiczne między nimi z uwzględnieniem zmian fizyczno-chemicznych, np.: ablacji, dysocjacji, jonizacji, rekombinacji itp. Przykładem obiektu badań aerotermodynamiki jest obserwacja wystrzelonego z broni palnej pocisku.
Wiktionary oraz Wikipedia
metoda wyznaczania współrzędnych punktów w terenie za pomocą pomiaru kątów na fotogrametrycznych zdjęciach lotniczych, stosowana w fotogrametrii
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) metrol. wyznaczanie współrzędnych punktów w terenie poprzez pomiar kątów na zdjęciach lotniczych
Aerotriangulacja – proces obliczeniowy zmierzający do precyzyjnego określenia położenia wykonanych zdjęć lotniczych w przestrzeni. Określane są współrzędne dużej liczby punktów terenowych, przez co aerotriangulację określa się także jako kameralne zagęszczenie osnowy geodezyjnej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z aerotriangulacją, dotyczący aerotriangulacji
SJP.pl
Wiktionary
ruch organizmu wywołany oddziaływaniem prądów powietrza (np. wygięcie pnia)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biol. wzrost organizmu w kierunku źródła tlenu lub w przeciwną stronę
SJP.pl
Wiktionary
brak zmysłowości, erotyzmu
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) nie zawierający erotyki, niezmysłowy
Wiktionary
materiał o małej gęstości, zbudowany w 90-99,8% z powietrza
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fiz. techn. porowaty, ultralekki materiał będący rodzajem sztywnej piany o wyjątkowo małej gęstości;
Aerożel – materiał będący rodzajem sztywnej piany o wyjątkowo małej gęstości. Na jego masę składa się w 90–99,8% powietrze, resztę stanowi porowaty materiał tworzący jego strukturę.
Pierwsze aerożele, mające tendencję do zapadania się, otrzymał Samuel Stephens Kistler w 1931, jednak bardzo długo nie znalazły one żadnego praktycznego zastosowania i zostały w dużym stopniu zapomniane.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ aerożel
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) biol. potrzebujący do życia powietrza
Wiktionary
aerosol;
1. układ koloidowy powstały na skutek rozproszenia ciał stałych bądź cieczy w ośrodku gazowym
2. metalowy pojemnik z farbą, dezodorantem lub inną substancją, która może być rozpylana
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fiz. chem. roztwór koloidowy powstający w wyniku rozproszenia ciał stałych lub cieczy w ośrodku gazowym
(1.2) pot. metalowy pojemnik zawierający substancję, która znajduje się pod ciśnieniem i może być rozpylana
Aerozol – układ koloidalny, w którym ośrodkiem rozpraszającym jest gaz (często powietrze), a cząstkami koloidalnymi są substancje ciekłe lub stałe. Aerozole dzieli się na mgły (cząstki ciekłe) i dymy (cząstki stałe).
Przykładami aerozoli są: aerozol soli morskiej, sadza, pyły mineralne, smog. Natomiast mgła, krople chmurowe, kryształy lodu są przykładami hydrometeorów i nie są zwyczajowo klasyfikowane jako aerozole w meteorologii i fizyce atmosfery, mimo że mieszczą się w powyższej definicji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
metoda leczenia układu oddechowego z zastosowaniem leczniczych substancji lotnych zmieszanych z parą wodną
SJP.pl
poddawać coś działaniu substancji rozpylanych w postaci aerozolu
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) agrot. zwalczanie szkodników za pomocą chemicznych środków ochrony roślin rozpylanych w postaci aerozolu (mgły)
Wiktionary
→ aerozol
przymiotnik
(1.1) związany z aerozolami, dotyczący aerozoli
(1.2) mający formę aerozolu
SJP.pl
Wiktionary
przedstawiciel rdzennej ludności Filipin
Aetowie (Aeta) – rdzenna ludność Filipin, zamieszkująca północne i środkowe wyspy archipelagu (ok. 50 tys.). Ich wierzenia są słabo poznane, mają charakter animistyczny. Prowadzą wędrowny tryb życia. Podstawą utrzymania jest zbieractwo, myślistwo i rybactwo. Od XIX w. także uprawa ryżu na poletkach uzyskanych techniką żarową. Brak organizacji rodowej. Wspólnota lokalna tworzy luźne zespoły koczownicze.
SJP.pl
Wikipedia
przedstawicielka rdzennej ludności Filipin
SJP.pl
rdzenna ludność Filipin
Aetowie (Aeta) – rdzenna ludność Filipin, zamieszkująca północne i środkowe wyspy archipelagu (ok. 50 tys.). Ich wierzenia są słabo poznane, mają charakter animistyczny. Prowadzą wędrowny tryb życia. Podstawą utrzymania jest zbieractwo, myślistwo i rybactwo. Od XIX w. także uprawa ryżu na poletkach uzyskanych techniką żarową. Brak organizacji rodowej. Wspólnota lokalna tworzy luźne zespoły koczownicze.
SJP.pl
Wikipedia
rząd gadów naczelnych
Aetozaury (Aetosauria – od stgr. αετός aetos – orzeł i σαυρος sauros – jaszczur) – takson gadów (rząd Aetosauria, rodzina Stagonolepididae, syn. Aetosauridae) o wyglądzie przypominającym współczesne pancerniki i późniejsze od nich ankylozaury.Były najwcześniejszymi roślinożernymi archozaurami z kladu Crurotarsi. Właściwe aetozaury miały charakterystyczne spiczaste, podobne do świńskiego ryja, pyski o bezzębnym przodzie szczęk i liściokształtnych zębach policzkowych. Tak zakończony pysk prawdopodobnie służył do odkopywania korzeni i bulw.
SJP.pl
Wikipedia