As

1. najwyższa karta w większości gier karcianych
2. ktoś perfekcyjny w tym co robi; tuz, mistrz, znakomitość;
3. drobna moneta miedziana w starożytnym Rzymie
4. jednostka ciężaru w starożytnym Rzymie;
5. potocznie: aseksualista; aseks


rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) liter. pies Ali z Elementarza M. Falskiego

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) hist. członek plemięemienia Asów (Alanów)

 (2.2) mit. przedstawiciel głównej dynastii bogów nordyckich


miejsca

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

As-Dur

w muzyce: gama lub tonacja muzyczna oparta na skali durowej, rozpoczynająca się od dźwięku as


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. gama lub tonacja durowa zaczynająca się od dźwięku as (w zapisie nutowym z czterema bemolami)

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) muz. akord durowy oparty na tonice tonacji As-dur (1.1)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

As-Moll

w muzyce: gama lub tonacja muzyczna oparta na skali molowej, rozpoczynająca się od dźwięku as


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. gama lub tonacja molowa zaczynająca się od dźwięku as (w zapisie nutowym z siedmioma bemolami)

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) muz. akord molowy oparty na tonice tonacji as-moll (1.1)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Asa

1. najwyższa karta w większości gier karcianych
2. ktoś perfekcyjny w tym co robi; tuz, mistrz, znakomitość;
3. drobna moneta miedziana w starożytnym Rzymie
4. jednostka ciężaru w starożytnym Rzymie;
5. potocznie: aseksualista; aseks



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Asaf

Asaf (אסף) – postać biblijna ze Starego Testamentu. Lewita, który prowadził śpiew za panowania króla Dawida.


Źródła:

Wikipedia

Asafetyda

gumożywica otrzymywana z korzeni i kłączy zapalniczki lekarskiej, stosowana dawniej w nalewkach jako środek uspokajający


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. indyjska substancja przyprawowa i lecznicza, gumożywica wydzielana z kłączy zapaliczki cuchnącej, Ferula assa-foetida L., zamiennik cebuli i czosnku;


Asafetyda (asafetida; hin. हींग , trl. hīng) – gumożywica otrzymywana z korzeni i kłączy zapaliczki cuchnącej (Ferula assa-foetida), występującej w północnych Indiach, Iranie i Afganistanie. W Polsce nazywana czarcim łajnem lub smrodzieńcem. W j. angielskim asafoetida lub stinking gum (dosłownie: „śmierdząca guma”).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Asahel

postać biblijna ze Starego Testamentu, siostrzeniec króla Dawida


Asahel, Asael (zm. ~1010 p.n.e.) – postać biblijna ze Starego Testamentu.

Siostrzeniec króla Dawida. Asahel był jednym z najdzielniejszych żołnierzy Dawida i stał na czele jednego z jego hufców liczącego podobno 24 000 wojowników, gdzie po jego śmierci dowództwo przejął jego syn Zebadiasz. Poległ w Bitwie na Polu Boków z rąk Abnera przez ugodzenie odwrotną stroną dzidy.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Asam

stan w Indiach


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. stan w północno-wschodnich Indiach ze stolicą w Dispurze;


Asam (hindi असम, trb.: Asam, trl.: Asam; ang. Assam) – stan w północno-wschodnich Indiach ze stolicą w Dispurze. Leży u stóp Himalajów i sąsiaduje ze stanami: Arunachal Pradesh, Nagaland, Manipur, Mizoram, Tripura i Meghalaya oraz z Bhutanem i Bangladeszem.

14. pod względem liczby ludności stan Indii, utrzymał swoją pozycję względem 2001 roku.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Asambl

przestarzale: bal, zebranie, spotkanie towarzyskie


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. zebranie towarzyskie, biesiada, bal, raut


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Asamblaż

kompozycje powstałe ze złączenia w trójwymiarową całość różnych elementów


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) szt. trójwymiarowy kolaż z gotowych przedmiotów;


Asamblaż (fr. assemblage, tłum. gromadzenie/zbieranie/zbiór) – forma artystyczna, będąca odmianą kolażu, według której tworzy się trójwymiarowe kompozycje z przedmiotów gotowych.

Praca złożona z różnego rodzaju przedmiotów: codziennego użytku, bezużytecznych fragmentów, form naturalnych, wszelkich możliwych obiektów. Dzieło powstaje z przedmiotów, które nie są stworzone przez autora asamblażu, ale jedynie przez niego użyte, a czasem także specjalnie spreparowane, czy przystosowane (np. pomalowane, odłączone od całości, połączone z czymś innym, zniszczone). Asamblaż może mieć postać jednego obiektu powstałego z połączenia innych lub może stanowić rodzaj zbioru, kolekcji przedmiotów. Można to określić jako pewnego rodzaju przestrzenny collage otwarty na wszelkie materiały i pomysły ich zestawień i połączeń. Poszczególne fragmenty w asamblażu mogą być ze sobą sklejone, związane, umieszczone w rodzaju wspólnego pojemnika, luźno położone, powieszone obok siebie itd. Dzięki asamblażom z fragmentów tworzone są nowe znaczenia, powstają nowe związki między znaczeniami, które niosą ze sobą składowe części.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Asamblowy

asambl


Patrz:asambl

Źródła:

SJP.pl

Asamczyk

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Asami

język z grupy indyjskiej języków indoeuropejskich; język asamski


Asami (jap. あさみ, アサミ) – żeńskie imię japońskie, może być używane także jako nazwisko.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Asamka

mieszkanka Asamu (stanu w Indiach)


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. przedstawicielka rdzennej ludności zamieszkującej Asam w Indiach


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Asamski

1. Asam;
2. język asamski - jeden z języków urzędowych Indii; język assamski


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Asamem

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język asamski;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Asan

dawniej: tytuł grzecznościowy, skrót od wyrażenia "waszmość pan", zwykle jako zwrot kierowany wprost do rozmówcy, odpowiadający dzisiejszemu "pan", "wy" (zwykle z odcieniem lekceważenia); aćpan, acpan, aspan, waćpan, wacpan, waspan, acan


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. zob. acan.

forma rzeczownika.

 (2.1) D. plural|asana.


Asan (kor. 아산) – miasto w Korei Południowej, w prowincji Chungcheong Południowy. W 2024 liczyło 388 742 mieszkańców.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Asana

pozycja w jodze


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) postawa ciała w jodze;

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: asan


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Asańdźka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. asani dobrodziejka (zwykle zwrot do rozmówczyni)


Źródła:

Wiktionary

Asani

używany dawniej skrót od: waszmość pani; acani


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. zob. waszmość pani.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Asanna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. zob. waszmość panna.


Źródła:

Wiktionary

Asap

[czytaj: asap lub es sun es posibl] skrót od: as soon as possible - tak szybko, jak to możliwe; jak najszybciej, asap


Źródła:

SJP.pl

Asas

dźwięk "a" obniżony o dwa półtony


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) muz. dźwięk a obniżony o cały ton;


Asas – dźwięk, którego częstotliwość dla asas¹ wynosi około 391,9 Hz. Jest to obniżony za pomocą podwójnego bemola dźwięk a. Dźwięki enharmonicznie równoważne to: g i fisis.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Asasyn

członek radykalnego ugrupowania religijnego muzułmańskich ismailitów; nizaryta


Nizaryci, arab. النزاريون, znani także jako asasyni – dominujący współcześnie odłam ismailitów, uznający linię imamów wywodzącą się od Nizara.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Asasyni

członek radykalnego ugrupowania religijnego muzułmańskich ismailitów; nizaryta


Nizaryci, arab. النزاريون, znani także jako asasyni – dominujący współcześnie odłam ismailitów, uznający linię imamów wywodzącą się od Nizara.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Asasynka

asasyn; nizarytka


Źródła:

SJP.pl

Asauł

stopień oficerski u Kozaków zaporoskich; asauła, asawuł(a), esauł


Esauł, asauł (z tur. jasauł) – stopień oficerski w wojskach kozackich carskiej Rosji.

Od 1576 r. w wojskach kozackich z okresu carskiego była to ranga (stopień) i zarazem stanowisko (esauł generalny, marszowy, staniczny, sotenny, pułkowy, artyleryjski itp.). W latach 1798-1800 zrównano go w kawalerii z rangą rotmistrza.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Asauła

stopień oficerski u Kozaków zaporoskich; asauł, asawuł(a), esauł


Esauł, asauł (z tur. jasauł) – stopień oficerski w wojskach kozackich carskiej Rosji.

Od 1576 r. w wojskach kozackich z okresu carskiego była to ranga (stopień) i zarazem stanowisko (esauł generalny, marszowy, staniczny, sotenny, pułkowy, artyleryjski itp.). W latach 1798-1800 zrównano go w kawalerii z rangą rotmistrza.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Asawuł

stopień oficerski u Kozaków zaporoskich; asawuła, asauł(a), esauł


Esauł, asauł (z tur. jasauł) – stopień oficerski w wojskach kozackich carskiej Rosji.

Od 1576 r. w wojskach kozackich z okresu carskiego była to ranga (stopień) i zarazem stanowisko (esauł generalny, marszowy, staniczny, sotenny, pułkowy, artyleryjski itp.). W latach 1798-1800 zrównano go w kawalerii z rangą rotmistrza.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Asawuła

stopień oficerski u Kozaków zaporoskich; asawuł, asauł(a), esauł


Źródła:

SJP.pl

Asb

symbol apostilbu, jednostki fizycznej


Źródła:

SJP.pl

Asbiest

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Rosji, w obwodzie swierdłowskim, położone na Uralu;


Asbiest (ros. Асбест), w latach 1889–1928 Kudielka (ros. Куделька) – miasto w Rosji (obwód swierdłowski), położone na Uralu, nad rzeką Wielki Reft.

Osada została założona w 1889 roku. Prawa miejskie otrzymała w 1933 roku. W 2002 roku decyzją Dumy Miasta Asbiest otrzymał swój herb.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Asbolan

minerał, mieszanina tlenków i wodorotlenków manganu


Źródła:

SJP.pl

Asc

Congregatio Sororum Adoratricium Sanguinis Christi - zakon adoratorek


Źródła:

SJP.pl

Ascalon

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) mit. legendarna włócznia świętego Jerzego, którą zabił smoka


Źródła:

Wiktionary

Ascelina

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;


Ascelina – niejasnego pochodzenia imię żeńskie, które może wywodzić się od germańskich imion dwuczłonowych z pierwszym elementem adal- – "szlachetny, znakomity". Może jednak także pochodzić od łac. ascella – "pacha". Patronką imienia w Kościele katolickim jest św. Ascelina, ur. w Ville-sous-la-Ferté, krewna św. Bernarda z Clairvaux, mistyczka".

Ascelina imieniny obchodzi 23 sierpnia.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Ascencja

ruch ku górze wody podziemnej w skałach, wynikający z różnicy ciśnień hydrostatycznych; ascenzja


Ascenzja (ascencja, przesączanie pionowe) – ruch wody podziemnej w skałach wynoszący ją ku górze pod wpływem różnicy ciśnień hydrostatycznych lub ciśnienia petrostatycznego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Ascendent

antenat; krewny po linii wstępnej


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) astrol. punkt ekliptyki, który wschodzi w określonym momencie i miejscu na Ziemi;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) daw. praw. każdy przodek danej osoby;


Ascendent – w astrologii punkt ekliptyki, który wschodzi w określonym momencie i miejscu na Ziemi. Jego położenie uzależnione jest więc od dokładnego czasu i współrzędnych geograficznych danego zdarzenia (np. narodzenia człowieka). Przeciętnie co około dwie godziny nad wschodnim horyzontem pojawia się nowy znak zodiaku, można przyjąć, że co około dwie godziny zmienia się ascendent. Jest to jednak duże uproszczenie, gdyż nachylenie ekliptyki sprawia, że np. na szerokości geograficznej, na jakiej położona jest Polska najszybciej wschodzi znak Ryb (około godziny) a najwolniej znak Panny (około 3 godzin).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Ascendentalny

w astrologii: związany ze znakiem zodiaku, który określony jest dla danej osoby czasem jego urodzin


Źródła:

SJP.pl

Ascendentka

antenatka; krewna po linii wstępnej


Źródła:

SJP.pl

Ascensyjny

o wodzie i jej źródłach: wznoszący się ku górze, wypływający pod ciśnieniem, ascenzyjny


Źródła:

SJP.pl

Ascenzja

ruch ku górze wody podziemnej w skałach, wynikający z różnicy ciśnień hydrostatycznych; ascencja


Ascenzja (ascencja, przesączanie pionowe) – ruch wody podziemnej w skałach wynoszący ją ku górze pod wpływem różnicy ciśnień hydrostatycznych lub ciśnienia petrostatycznego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Asceta

1. człowiek, który poprzez umęczenie swojego ciała chce zapewnić sobie oczyszczenie z grzechów i życie wieczne w niebie;
2. człowiek prowadzący bardzo surowy tryb życia, wyrzekający się przyjemności i wygód;
3. zwolennik prostoty i oszczędności wyrazu w sztuce


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek uprawiający ascezę

 (1.2) przen. człowiek nie mający wielkich wymagań

 (1.3) przen. zwolennik prostoty i surowości formy w sztuce


Asceta (gr. asketes „ćwiczący się”) – wyznawca religijny zmierzający do zbawienia przez ascezę. W rozumieniu potocznym człowiek odmawiający sobie przyjemności życiowych z innych pobudek niż religijne.

Wierzący usiłujący osiągnąć zbawienie lub dążący do doskonałości przez ascezę w braminizmie i buddyzmie to sannjasin, w chrześcijaństwie i judaizmie to anachoreta. Zorganizowana zbiorowość mnisza prowadząca ascetyczny tryb życia nazywana jest monastycyzmem.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Ascetka

kobieta stosująca praktyki ascezy


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) osoba płci żeńskiej żyjąca w ascezie


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Ascetycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób ascetyczny


Źródła:

Wiktionary

Ascetyczność

ascetyczny


Patrz:ascetyczny

Źródła:

SJP.pl

Ascetyczny

1. wynikający z rygorów ascezy, właściwy ascezie (np. ascetyczny tryb życia, ascetyczny wygląd);
2. związany z ascetyką (np. traktat ascetyczny)


przymiotnik

 (1.1) właściwy ascezie, umartwianiu się, pełen wyrzeczeń

 (1.2) pełen prostoty, oszczędny, surowy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Ascetyka

dział etyki chrześcijańskiej dotyczący ascezy; ascetyzm


Ascetyka (z stgr. ἄσκησις, askesis - ćwiczenie) – dział teologii, który zajmuje się kształtowaniem postawy duchowej chrześcijanina poprzez ascezę. Jest to, jak podaje Mały słownik teologiczny: dyscyplina teologiczna, która zajmuje się sytuacją i zadaniami konkretnego życia chrześcijańskiego w aspekcie jego indywidualnej realizacji [...], co każe ją odróżnić zarówno od mistyki, jak i od teologii moralnej.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Ascetyzm

asceza;
1. rezygnacja z dóbr i wielu aktywności życiowych w celu uzyskania świętości i zbawienia duszy,
2. surowy tryb życia bez przyjemności i wygód; wstrzemięźliwość;
3. przenośnie: prostota, brak ozdób i urozmaiceń; skromność, surowość


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filozofia i praktyki ascetów


Ascetyzm, asceza (stgr. ἄσκησις askesis – pierwotnie „ćwiczenie, trening”) – praktykowanie dobrowolnego wyrzeczenia się pewnych dóbr, wartości i aktywności życiowych w celu osiągnięcia świętości, czystości i doskonałości duchowej oraz zbawienia. Potocznie ascetyzm kojarzy się z ograniczeniem doświadczania przyjemności oraz zaspokajania potrzeb cielesnych, jak jedzenie czy sen, a także z dyscypliną wewnętrzną.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Asceza

ascetyzm;
1. rezygnacja z dóbr i wielu aktywności życiowych w celu uzyskania świętości i zbawienia duszy,
2. surowy tryb życia bez przyjemności i wygód; wstrzemięźliwość;
3. przenośnie: prostota, brak ozdób i urozmaiceń; skromność, surowość


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. postawa polegająca na wyrzeczeniu się radości życia w celu uzyskania zbawienia w niebie lub oświecenia duchowego

 (1.2) surowy tryb życia bez przyjemności i wygód

 (1.3) psych. mechanizm obronny przejawiący się np. oporem wobec własnej seksualności, unikaniem towarzystwa, brakiem akceptacji własnego ciała, bulimią, anoreksją, wzbranianiem się przed wypróżnianiem


Ascetyzm, asceza (stgr. ἄσκησις askesis – pierwotnie „ćwiczenie, trening”) – praktykowanie dobrowolnego wyrzeczenia się pewnych dóbr, wartości i aktywności życiowych w celu osiągnięcia świętości, czystości i doskonałości duchowej oraz zbawienia. Potocznie ascetyzm kojarzy się z ograniczeniem doświadczania przyjemności oraz zaspokajania potrzeb cielesnych, jak jedzenie czy sen, a także z dyscypliną wewnętrzną.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Ascii

(skrót od: American Standard Code for Information Interchange); Amerykański Znormalizowany Kod Wymiany Informacji - system kodowania znaków


Źródła:

SJP.pl

Ascon

[czytaj: askon] najprostszy typ planu budowy dorosłych gąbek, w którym warstwa mezoglei jest stosunkowo cienka, a choanocyty (komórki kołnierzykowate) występują wyłącznie w dość dużej jamie paragastralnej, łączącej się ze środowiskiem zewnętrznym przez otwór wyrzutowy oraz liczne kanaliki w ścianie ciała


Źródła:

SJP.pl

Ascona

[czytaj: askona] samochód typu Opel Ascona


Ascona (lmo. Scona; niem. Aschgunen, Aschgonen) – gmina w południowej Szwajcarii, w kantonie Ticino, w okręgu (distretto) Locarno, siedziba administracyjna powiatu (circolo) Isole. Leży nad jeziorem Lago Maggiore. Jest atrakcją turystyczną.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Ascot

Źródła:

Wikipedia

Asdic

[czytaj: azdik] urządzenie do wykrywania okrętów podwodnych; azdyk


Sonar (ang. Sound Navigation And Ranging – nawigacja dźwiękowa i pomiar odległości) – urządzenie używające długich, średnich lub krótkich fal dźwiękowych do nawigacji, komunikacji, detekcji, określania pozycji, śledzenia oraz klasyfikacji ruchomych i nieruchomych obiektów zanurzonych, znajdujących się na powierzchni cieczy bądź w powietrzu. Nazwa sonaru powstała pod wpływem nazwy radaru. W zależności od zasady działania, sonary mogą być aktywne bądź pasywne, mogą także łączyć obie te cechy. Najczęstszym środowiskiem zastosowania urządzeń sonarowych jest środowisko ciekłe, zwłaszcza wodne, jednakże ich odpowiednie formy mogą być wykorzystywane także w środowisku gazowym, w tym w powietrzu. W zależności od zastosowania i konstrukcji systemy echolokacyjne mogą używać bardzo szerokiego zakresu fal dźwiękowych – od infradźwięków po ultradźwięki. U niektórych zwierząt takich jak delfiny czy nietoperze umiejętność echolokacji wytworzyła się naturalnie w drodze ewolucyjnej.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Asean

[czytaj: aSEan] skrót od: Association of East Asian Nations - Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej


Źródła:

SJP.pl

Aseitas

w filozofii: istnienie przez siebie; samoistność


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) filoz. teol. niezależność bytu od niczego innego


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Asejsmiczność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest asejsmiczne


Źródła:

Wiktionary

Asejsmiczny

taki, na którym nie odnotowuje się trzęsień ziemi (np. pas asejsmiczny)


przymiotnik

 (1.1) geol. nie wykazujący żadnej aktywności sejsmicznej


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aseks

potocznie: aseksualista; as


Źródła:

SJP.pl

Aseksualista

mężczyzna nieodczuwający pociągu seksualnego; as, aseks


Źródła:

SJP.pl

Aseksualistka

kobieta nieodczuwająca pociągu seksualnego


Źródła:

SJP.pl

Aseksualizm

całkowite lub częściowe nieodczuwanie pociągu seksualnego wobec innych osób; aseksualność


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) seks. określenie osób nieodczuwających pożądania seksualnego;


Aseksualność, inaczej aseksualizm – całkowity lub częściowy brak pociągu seksualnego w stronę innych osób. Może być uznawana za orientację seksualną lub za jej brak. Często definiowana jest szerzej jako spektrum obejmujące różne odmiany tożsamości aseksualnych .


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Aseksualność

całkowite lub częściowe nieodczuwanie pociągu seksualnego wobec innych osób; aseksualizm


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) seks. trwałe nieodczuwanie pociągu seksualnego wobec innych osób

 (1.2) cecha tego, co aseksualne; cecha tych, którzy są aseksualni


Aseksualność, inaczej aseksualizm – całkowity lub częściowy brak pociągu seksualnego w stronę innych osób. Może być uznawana za orientację seksualną lub za jej brak. Często definiowana jest szerzej jako spektrum obejmujące różne odmiany tożsamości aseksualnych .


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Aseksualny

obojętny na sprawy płci, niepodkreślający cech płciowych, nieodczuwający popędu płciowego


przymiotnik

 (1.1) pot. pozbawiony seksu, zmysłowości

 (1.2) seks. obojętny na sprawy płci i seksu, nieodczuwający pociągu seksualnego


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Asekuracja

1. zabezpieczenie się przed innym rozwojem wypadków, niż spodziewany;
2. w gimnastyce, alpinizmie itp.: zabezpieczenie się za pomocą odpowiednich urządzeń i/lub korzystanie z pomocy innych ludzi w celu uniknięcia nieszczęśliwego wypadku; także: sprzęt albo ludzie chroniący przed tym wypadkiem; 4. dawniej: typ ubezpieczenia w towarzystwie ubezpieczeniowym


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) umowa zawierana z odpowiednią instytucją, która rozporządza pieniędzmi ubezpieczonych, pokrywając ich potrzeby na określonych warunkach

 (1.2) zabezpieczenie przed skutkami ryzykownych działań

 (1.3) zabezpieczenie podczas wykonywania niebezpiecznych czynności jak np. wspinaczka



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Asekuracyj

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. ubezpieczenie

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. opłata za ubezpieczenie


Źródła:

Wiktionary

Asekuracyjny

1. zabezpieczający kogoś (np. lina asekuracyjna, sprzęt asekuracyjny);
2. dotyczący pewnego typu ubezpieczeń (np. towarzystwo asekuracyjne, polisa asekuracyjna)


przymiotnik

 (1.1) zob. ubezpieczeniowy.

 (1.2) ubezpieczający, mający zapewnić bezpieczeństwo

 (1.3) ostrożny, unikający ryzyka


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Asekurancki

nadmiernie ostrożny, unikający ryzyka i ostatecznych decyzji, tchórzliwy (np. asekuranckie zachowanie, asekurancka postawa)


Źródła:

SJP.pl

Asekuranctwo

czynienie zastrzeżeń, nieryzykowanie, przesadnie ostrożne postępowanie; asekurantyzm


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) wyrachowane postępowanie mające zabezpieczyć przed ponoszeniem odpowiedzialności za sprawę, której wynik nie jest jeszcze wiadomy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Asekurant

osoba czyniąca zastrzeżenia, nieryzykująca, stale się asekurująca, będąca "inteligentnym tchórzem"


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ktoś nadmiernie ostrożny, obawiający się trudnych decyzji

 (1.2) sport. osoba ubezpieczająca podczas wykonywania niebezpiecznych ewolucji

 (1.3) przest. ktoś kto ochrania, zapewnia komuś bezpieczeństwo


Asekurant – poprzez pojęcie asekuranta rozumiemy osobę, która odmawia uczestnictwa w grze sprawiedliwej. Przeciwieństwem takiej osoby jest hazardzista.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Asekurantka

asekurant


Patrz:asekurant

Źródła:

SJP.pl

Asekurantyzm

czynienie zastrzeżeń, nieryzykowanie, przesadnie ostrożne postępowanie; asekuranctwo


Źródła:

SJP.pl

Asekurator

1. osoba ubezpieczająca kogoś przy trudnych ćwiczeniach gimnastycznych; asekurant;
2. osoba podejmująca zobowiązanie ubezpieczeniowe wobec osoby ubezpieczającej się


Zakład ubezpieczeń (towarzystwo ubezpieczeniowe, ubezpieczyciel) – przedsiębiorstwo prowadzące działalność gospodarczą za zezwoleniem w zakresie ubezpieczeń osobowych, majątkowych i reasekuracji na podstawie umowy, które zobowiązuje się do odpowiedniego świadczenia w razie wystąpienia skutków zdarzeń losowych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Asekuratorka

1. kobieta ubezpieczająca kogoś przy trudnych ćwiczeniach gimnastycznych; asekurantka;
2. kobieta podejmująca zobowiązanie ubezpieczeniowe wobec osoby ubezpieczającej się


Źródła:

SJP.pl

Asekurować

1. zapewniać asekurację;
2. asekurować się:
a) asekurować wzajemnie jeden drugiego;
b) czynić zastrzeżenia, zostawiać sobie możliwość zmiany zdania, decyzji, zabezpieczać się na wypadek innego przebiegu wydarzeń niż spodziewany


czasownik przechodni niedokonany (dk. zasekurować)

 (1.1) chronić lub zabezpieczać przed ryzykiem albo niebezpieczeństwem

czasownik zwrotny niedokonany asekurować się (dk. zasekurować się)

 (2.1) asekurować siebie samego

 (2.2) asekurować siebie nawzajem


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Asekurowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) udzielanie pomocy w czasie wykonywania trudnych i ryzykownych czynności


Źródła:

Wiktionary

Aselepia

gatunek rośliny należący do rodziny goryczkowatych; goryczka trojeściowa


Źródła:

SJP.pl

Asemantyczność

asemantyczny


Patrz:asemantyczny

Źródła:

SJP.pl

Asemantyczny

nieuwzględniający znaczenia


Źródła:

SJP.pl

Asembler

prosty język programowania; assembler


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) inform. program tłumaczący kod języka asemblera na język maszynowy;

 (1.2) inform. zob. język asemblera.


Asembler (ang. assembler) – termin informatyczny związany z programowaniem i tworzeniem kodu maszynowego dla procesorów. W języku polskim oznacza on program tworzący kod maszynowy na podstawie kodu źródłowego (tzw. asemblacja) wykonanego w niskopoziomowym języku programowania bazującym na podstawowych operacjach procesora zwanym językiem asemblera, popularnie nazywanym również asemblerem.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Asemblerowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) inform. związany z asemblerem, dotyczący asemblera


Źródła:

Wiktionary

Asenat

postać biblijna ze Starego Testamentu


Asenat, Aseneth (hebr. אָסְנַת; imię pochodzenia egip. poświęcona Neit) – postać biblijna ze Starego Testamentu, według Księgi Rodzaju córka egipskiego kapłana Poti Fery (Petefresa, Pentefresa) z On, poślubiona przez faraona Józefowi. Urodziła mu dwóch synów, Manassesa i Efraima.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Asenizacja

1. usuwanie płynnych nieczystości z jakiegoś terenu;
2. przestarzałe: poprawa warunków zdrowotnych


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) usługa usuwania nieczystości ciekłych;


Asenizacja (ang. sanitation, fr. assainissement) – zabieg sanitarny polegający na usuwaniu płynnych nieczystości z dołów kloacznych i wywożeniu ich za pomocą pojazdów asenizacyjnych na tzw. pola asenizacyjne, gdzie pod nadzorem, dzięki możliwości samooczyszczania się gleby, wykorzystywane są jako nawóz. Asenizacja traci na znaczeniu w miarę rozbudowywania sieci kanalizacyjnej. Dawniej wyraz asenizacja oznaczał również poprawę warunków zdrowotnych w skupiskach ludzkich.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Asenizacyjny

związany z asenizacją, służący asenizacji (np. beczkowóz asenizacyjny, pola asenizacyjne)


przymiotnik

 (1.1) związany z asenizacją, dotyczący asenizacji


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Asenizator

osoba zajmująca się asenizacją (usuwaniem płynnych nieczystości z jakiegoś terenu)


Źródła:

SJP.pl

Asenizować

usuwać płynne nieczystości z jakiegoś terenu


Źródła:

SJP.pl

Asenizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) usuwanie nieczystości płynnych


Źródła:

Wiktionary

Asenterować

czasownik

 (1.1) pobierać do wojska


Źródła:

Wiktionary

Asenterunek

dawniej: branka, pobór rekruta do wojska


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. wojsk. przymusowy pobór do wojska;

 (1.2) daw. gwara. przegląd i rejestracja koni


Asenterunek (od austr. Assentierung) – system przymusowego poboru rekruta, względnie koni stosowany w Austrii, a później w Austro-Węgrzech (asenterunkowy – poborowy w wojsku austro-węgierskim, komisja asenterunkowa – komisja poborowa).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Asenterunkowy

związany z asenterunkiem


Źródła:

SJP.pl

Aseptycznie

przysłówek sposobu

 (1.1) hig. med. mikrobiol. w sposób wolny od drobnoustrojów, czyli zachowując warunki sterylne, które zapobiegają zanieczyszczeniu przez mikroorganizmy


Źródła:

Wiktionary

Aseptyczność

aseptyczny


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest aseptyczne; cecha tych, którzy są aseptyczni


Patrz:aseptyczny

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aseptyczny

sterylny, odkażony, wyjałowiony (np. aseptyczny bandaż, aseptyczne pomieszczenie)


przymiotnik

 (1.1) med. pozbawiony drobnoustrojów chorobotwórczych


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aseptyka

1. postępowanie zapewniające wykluczenie dostępu drobnoustrojów chorobotwórczych do jakiegoś środowiska;
2. sterylne, pozbawione drobnoustrojów warunki środowiska, zwłaszcza podczas operacji i zabiegów chirurgicznych; jałowość bakteriologiczna


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zespół środków i działań mających na celu zapobieganie zakażeniom poprzez utrzymywanie jałowości w otoczeniu, na narzędziach, skórze i powierzchniach podczas zabiegów medycznych lub laboratoryjnych


Aseptyka – postępowanie mające na celu dążenie do jałowości pomieszczeń, narzędzi, leków, materiałów opatrunkowych i innych przedmiotów w celu niedopuszczenia drobnoustrojów do określonego środowiska, np. otwartej rany. Jest to zapewnione poprzez dokładne mycie i dezynfekowanie dłoni oraz stosowanie przez zespół operacyjny wyjałowionych fartuchów, rękawiczek, narzędzi oraz odpowiednie przygotowanie sali operacyjnej (mycie, sterylizacja poprzez naświetlanie promieniami ultrafioletowymi, powietrze jest przepuszczane przez filtr, zanim trafi do sali operacyjnej) i pola operacyjnego. Oznacza to także działania zabezpieczające przed zakażeniem.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Asercja

1 w logice: własność sądów, których prawdziwości jest pewny wypowiadający je;
2. w językoznawstwie: część treści zdania wyrażającej pewne twierdzenie i podlegającej negacji



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Asert

osoba asertywna


Źródła:

SJP.pl

Asertoryczność

właściwość zdań orzekających o faktach, twierdzących lub przeczących


Źródła:

SJP.pl

Asertoryczny

książkowo: twierdzący, stwierdzający, zapewniający


przymiotnik

 (1.1) stwierdzający, potwierdzający, twierdzący


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Asertywnieć

stawać się asertywnym (takim, który umie wyrażać swoje poglądy i jednocześnie szanuje zdanie i potrzeby innych ludzi)


Źródła:

SJP.pl

Asertywność

postawa charakteryzująca się wyrażaniem swoich poglądów w jasny i otwarty sposób oraz dbaniem o jak najlepsze zaspokojenie swoich potrzeb, ale z poszanowaniem zdania i potrzeb innych ludzi; domaganie się respektowania swoich praw, ale nie kosztem innych


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) psych. posiadanie własnego zdania, własnych uczuć i umiejętność ich wyrażania i egzekwowania z poszanowaniem praw innych ludzi;


Asertywność – posiadanie i wyrażanie własnego zdania oraz bezpośrednie wyrażanie emocji i postaw w granicach nienaruszających praw i psychicznego terytorium innych osób oraz własnych, bez zachowań agresywnych, a także obrona własnych praw w sytuacjach społecznych. Jest to umiejętność nabyta.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Asertywny

wyrażający swoje poglądy w jasny i otwarty sposób i dbający o jak najlepsze zaspokojenie swoich potrzeb, ale przy tym szanujący zdanie i potrzeby innych ludzi; domagający się respektowania swoich praw, ale nie kosztem innych


przymiotnik

 (1.1) umiejący wyrażać własne opinie, krytyki i potrzeby


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Asesor

1. urzędnik sądu, prokuratury lub notariatu, który odbył wymaganą aplikację i zdał odpowiednie egzaminy, lecz nie uzyskał jeszcze nominacji;
2. członek prezydium zebrania, kolegium sądowego itp.;
3. w dawnej Polsce:
a) urzędnik towarzyszący sędziemu lub marszałkowi sejmiku;
b) uczestnik rozprawy sądowej m.in. w sądzie nadwornym (asesorii);
4. w starożytnym Rzymie: członek kolegium doradzającego przy urzędnikach mających władzę sądowniczą


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) praw. urzędnik w sądach administracyjnych, prokuraturze, notariacie lub izbach komorniczych, który zdał już egzamin zawodowy, ale nie otrzymał jeszcze nominacji na stanowisko;

 (1.2) hist. praw. urzędnik sądowy w I Rzeczypospolitej

 (1.3) hist. praw. w starożytnym Rzymie: członek ciała doradczego przy urzędnikach mających władzę sądowniczą


    <

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asesoria

    w dawnej Polsce: sąd wyższej instancji


    Sąd asesorski (nazywany także Asesorią) – zadworny sąd królewski (funkcjonujący bez obecności króla) w I Rzeczypospolitej. Powstał w połowie XVI wieku.

    Przewodniczył w nim kanclerz lub w jego zastępstwie podkanclerzy, asesorami byli referendarze i urzędnicy królewskiej kancelarii.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asesorka

    asesor


    Patrz:asesor

    Źródła:

    SJP.pl

    Asesorski

    asesor


    przymiotnik

     (1.1) praw. związany z osobą lub urzędem asesora


    Patrz:asesor

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asesorstwo

    urząd, godność asesora; asesura


    Źródła:

    SJP.pl

    Asesura

    stanowisko, urząd asesora


    Asesura - okres stażu zawodowego prawnika, który ukończył aplikację, wymagany do uzyskania przez niego pełnych uprawnień zawodowych.

    W Polsce wymóg odbycia asesury obowiązuje kandydatów na prokuratorów, notariuszy i komorników, natomiast adwokaci oraz radcy prawni uzyskują pełne uprawnienia zawodowe już z chwilą zdania egzaminu końcowego po ukończeniu aplikacji.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asf

    skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) = wet. APŚ, afrykański pomór świń

     (1.2) inform. format plików multimedialnych firmy Microsoft;


    • Advanced Systems Format – kontener multimedialny stworzony przez firmę Microsoft
    • Audi Space Frame – rama przestrzenna stosowana w samochodach marki Audi
    • afrykański pomór świń (ang. African swine fever)
    • atomowy czynnik rozpraszania (ang. atomic scattering factor)
    • Port lotniczy Astrachań-Narimanowo – którego kod IATA to ASF
    • ASF s.c. – polski producent gier komputerowych
    • Autoroutes du sud de la France, ASF (pl. Autostrady Południa) – jedno z francuskich przedsiębiorstw zarządzających autostradami

    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asfalciarka

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) żegl. mar. jednostka pływająca wyposażona w urządzenia pozwalające na produkcję i układanie warstwy asfaltu na dnie lub skarpach akwenu


    Źródła:

    Wiktionary

    Asfalciarski

    asfalciarz


    Patrz:asfalciarz

    Źródła:

    SJP.pl

    Asfalciarz

    pracownik zatrudniony przy asfaltowaniu drogi, ulicy itp.


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) pot. pracownik fizyczny zatrudniony w układaniu i rozprowadzaniu asfaltu na drogach, chodnikach lub parkingach


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asfalcik

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) zdrobn. od asfalt


    Źródła:

    Wiktionary

    Asfalt

    1. osadowa skała pochodzenia organicznego;
    2. substancja otrzymywana z ropy naftowej do produkcji papy, lakierów i materiałów izolacyjnych oraz nawierzchni dróg;
    3. potoczna nazwa asfaltobetonu;
    4. nawierzchnia z asfaltobetonu na jezdniach


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) techn. półpłynny lub stały materiał pochodzenia naturalnego;

     (1.2) środ. sport. strzelectwo guma na rękawicach i kurtce

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (2.1) pogard. mężczyzna o czarnej skórze


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asfalten

    związek organiczny występujący w ropie naftowej


    Źródła:

    SJP.pl

    Asfalteny

    związek organiczny występujący w ropie naftowej


    Asfalteny – składniki organiczne asfaltów, występujące również w ropie naftowej i wielu innych bituminach, twarde, barwy czarnej lub czarnobrunatnej, nierozpuszczalne w niskocząsteczkowych alkanach, rozpuszczalne w toluenie oraz dwusiarczku i (przynajmniej częściowo) czterochlorku węgla. Są nietopliwe, a powyżej 300 °C się rozkładają (z wytworzeniem koksu i gazu).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asfaltobeton

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) bud. beton z wypełniaczem w postaci asfaltu;


    Asfaltobeton, AC (ang. asphalt concrete), pot. „asfalt” – mieszanka mineralno-asfaltowa składająca się z mieszaniny kruszywa (m.in. kruszywa grubego i drobnego, piasku, wypełniacza (np. mączki kamiennej)) i asfaltu jako lepiszcza. Wraz z betonem cementowym (nawierzchnia sztywna) należą do dwóch najbardziej popularnych mieszanin wykorzystywanych do wykonywania nawierzchni drogowej.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asfaltobetonowy

    związany z asfaltobetonem


    Źródła:

    SJP.pl

    Asfaltoguma

    bud. tworzywo składające się z asfaltu i ze specjalnej gumy


    Źródła:

    SJP.pl

    Asfaltować

    1. pokrywać nawierzchnię drogową asfaltem;
    2. powlekać rury lub inne przedmioty żeliwne lub stalowe lakierem asfaltowym (bitumicznym) w celu zabezpieczenia ich przed korozją


    czasownik przechodni niedokonany (dk. wyasfaltować)

     (1.1) pokrywać powierzchnię asfaltem


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asfaltowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) pokrywanie nawierzchni drogi asfaltem


    Źródła:

    Wiktionary

    Asfaltówka

    1. potocznie: droga asfaltowa;
    2. środowiskowo: czerwona wysypka na nogach, występująca u pielgrzymów idących rozgrzanymi drogami asfaltowymi


    Źródła:

    SJP.pl

    Asfaltownia

    wytwórnia asfaltu


    Źródła:

    SJP.pl

    Asfaltowo-Betonowy

    złożony z asfaltu i betonu (np. nawierzchnia asfaltowo-betonowa)


    Źródła:

    SJP.pl

    Asfaltowy

    1. mający nawierzchnię z asfaltu;
    2. lakiery asfaltowe - lakiery bitumiczne, tworzące bardzo trwałe powłoki


    przymiotnik

     (1.1) wykonany z asfaltu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asfaltoza

    1. występowanie w przestrzeni publicznej zbyt wielu miejsc, których powierzchnię pokryto asfaltem;
    2. płynna substancja chemiczna, którą rozprowadza się na powierzchni drogi, przygotowując ją do pokrycia wierzchnią warstwą asfaltu


    Źródła:

    SJP.pl

    Asfaltyt

    odmiana asfaltu naturalnego


    Asfaltyt – skała osadowa pochodzenia organicznego, występująca w złożach na powierzchni skorupy ziemskiej lub w jej sąsiedztwie, odmiana asfaltu naturalnego barwy czarnej, twarda, o szklistym połysku, odznaczająca się wysoką temperaturą topliwości, prawie niezawierająca domieszek mineralnych.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asferyczny

    niebędący odcinkiem sfery


    przymiotnik

     (1.1) niebędący odcinkiem sfery


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asfiksja

    ostre zaburzenie oddychania; zamartwica


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. zob. zamartwica.


    Asfiksja (z gr. ἀσφυξία, ἀ bez, σφύξη tętno), zamartwica – stan niedoboru tlenowego w organizmie. Jeśli nie podejmie się natychmiastowych czynności ratowniczych, prowadzi do szybkiej utraty przytomności i śmierci. Asfiksja to inaczej uduszenie lub anoksemia.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asfiksjofilia

    dewiacja seksualna polegająca na podniecaniu się podczas podduszania partnera lub partnerki


    Asfiksjofilia – jeden z typów parafilii polegający na odczuwaniu zaspokojenia seksualnego na skutek duszenia partnera lub bycia duszonym.

    Pozbawianie siebie lub innej osoby tlenu w celu osiągnięcia orgazmu jest oficjalnie sklasyfikowane w Stanach Zjednoczonych jako hipoksyfilia według klasyfikacji Amerykańskiego Stowarzyszenia Psychiatrycznego (APA) i jest uznawana za zaburzenie umysłowe. Hipoksyfilia należy natomiast do kategorii zaburzeń psychiatrycznych, jakimi są parafilie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asfodel

    roślina z rodziny liliowatych; złotowłos


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) bot. pot. roślina z rodzaju złotogłów, nazwa systematyczna|Asphodelus|L|ref=tak.


    Asfodel, złotogłów, złotnik (Asphodelus L.) – rodzaj roślin z podrodziny lub rodziny (w zależności od ujęcia) złotogłowowych. Obejmuje 18 gatunków. Rośliny te występują naturalnie w południowej Europie, północnej Afryce i południowo-zachodniej Azji. Jako introdukowane rosną w Europie Środkowej (Niemcy), w Ameryce Północnej i Południowej, na południowym krańcu Afryki, w Australii i Nowej Zelandii.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asfodelowate

    rodzina roślin jednoliściennych; złotogłowowate


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asfodelowaty

    o cechach asfodelowatych (rodzina roślin)


    przymiotnik

     (1.1) bot. o cechach roślin z rodziny asfodelowatych


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asfodelowy

    1. przymiotnik od: asfodel;
    2. w mitologii greckiej: asfodelowe łąki - łąki w świecie podziemnych, gdzie przechadzają się cienie zmarłych


    Źródła:

    SJP.pl

    Asg

    ASG może oznaczać skrót

    • Air Soft Gun – urządzenie rekreacyjno-sportowe w postaci repliki broni strzeleckiej
    • Akademia Sztabu Generalnego – wojskowa uczelnia Sił Zbrojnych PRL
    • ASG-EUPOS – Aktywna Sieć Geodezyjna EUPOS

    Źródła:

    Wikipedia

    Asgard

    w mitologii nordyckiej: jedna z Dziewięciu Krain zamieszkana przez bogów Asów i Wanów


    Asgard (duń. i szw. Asgård, bokmål Åsgard, nynorsk Asgaard, staronord. Asgarðr, staroang. Ōsgeard; as – „bóg”, garth – „dwór, gród”, „ogromna przestrzeń”) – w mitologii nordyckiej jedna z Dziewięciu Krain zamieszkana przez dwa szczepy bogów: Asów i (po zawarciu z nimi pokoju) Wanów. Nazwa pojawia się w Eddzie poetyckiej i pieśniach islandzkiego skalda Þorbjörna dísarskálda. Skald ten stwierdza, że Thor z wielką mocą bronił Asgardu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Ashby

    [czytaj: ESZbi] nazwisko


    • Carole Ashby – brytyjska aktorka

    Miejscowości w USA:

    • Ashby – miasto w stanie Massachusetts, w hrabstwie Middlesex
    • Ashby – miasto w stanie Minnesota, w hrabstwie Grant

    Gminy w USA:

    • Ashby (ang. Ashby Town) – gmina w stanie Massachusetts, w hrabstwie Middlesex
    • Ashby (ang. Ashby Township) – gmina w stanie Dakota Północna, w hrabstwie Hettinger

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Ashley

    nazwisko


    • Ashley – imię
    • Ashley – dawne brytyjskie przedsiębiorstwo motoryzacyjne

    Miejscowości w Australii:

    • Ashley – miasto w stanie Nowa Południowa Walia

    Miejscowości w Nowej Zelandii:

    • Ashley – miasto w regionie Canterbury

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Ashton

    Miejscowości w USA:

    • Ashton – miasto w stanie Idaho, w hrabstwie Fremont
    • Ashton – wieś w stanie Illinois, w hrabstwie Lee
    • Ashton – miasto w stanie Iowa, w hrabstwie Osceola
    • Ashton – wieś w stanie Nebraska, w hrabstwie Sherman
    • Ashton – miasto w stanie Dakota Południowa, w hrabstwie Spink

    Źródła:

    Wikipedia

    Ashwagandha

    [czytaj: aszwaganda] gatunek rośliny z rodziny psiankowatych


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) bot. zob. witania ospała.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asia

    zdrobnienie od: Joanna (imię żeńskie); Aśka


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) zdrobn. imię|polski|ż., poufała forma imienia Joanna


    • Asia – brytyjska grupa muzyczna
      • Asia – album grupy muzycznej Asia
    • Asia – planetoida o numerze katalogowym 67
    • Asia (Azja mniejsza) – łacińska nazwa Anatolii
    • Asia - prowincja rzymska
    • Asia (Azja, Asja) – w mitologii greckiej jedna z Nereid
    • Asia (Azja, Asja) – w mitologii greckiej jedna z Okeanid
    • Asia – wieś w dystrykcie Famagusta, na Cyprze
    • Asia – wieżowiec w Miami
    • Asia – zdrobnienie imienia Joanna

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asiento

    [czytaj: asjento] dawniej: prawo handlu czarnymi niewolnikami


    Asiento (Asiento de negros) – przyznawane przez Królestwo Hiszpanii w czasach nowożytnych uprawnienie do monopolistycznego handlu niewolnikami z koloniami w Ameryce Południowej.

    Po raz pierwszy przyznał je Karol V Habsburg w 1518 roku. Aż do końca XVII wieku przywilejem cieszyła się Portugalia – długo najsilniejsza po Hiszpanii potęga morska. Od 1701 do 1713 roku Asiento było przyznane Francji (akcjonariuszami byli francuscy wielcy finansiści Antoine Crozat i Samuel Bernard), a od traktatu pokojowego 1713 roku (pokój w Utrechcie) Wielkiej Brytanii.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asik

    zdrobnienie od: as


    Źródła:

    SJP.pl

    Asimov

    nazwisko


    • Isaac Asimov – amerykański pisarz fantastyki naukowej
    • (5020) Asimov – planetoida
    • Asimov’s Science Fiction – czasopismo literackie z dziedziny fantastyki

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asindziej

    dawny skrót od: asan dobrodziej, zwykle jako zwrot kierowany do rozmówcy; asandziej


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) przest. zwrot grzecznościowy, odpowiednik zwrotów: waszmość, pan, dobrodziej


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asińdźka

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) daw. asańdźka


    Źródła:

    Wiktionary

    Asir

    prowincja w Arabii Saudyjskiej nad Morzem Czerwonym


    Asir (arab. عسير) – jedna z 13 prowincji Arabii Saudyjskiej. Znajduje się na południu kraju.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asjetka

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. salaterka


    Źródła:

    Wiktionary

    Aska

    środowiskowo: kobieta aseksualna


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) zdrobn. od: Joanna


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Askalon

    miasto w Izraelu; Aszkelon


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Askaloński

    1. Askalon (miasto w Izraelu);
    2. czosnek askaloński - cebulowa roślina warzywna z rodziny amarylkowatych; szalotka


    Źródła:

    SJP.pl

    Askaniusz

    imię męskie


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

     (1.1) mitgr. postać mitologii greckiej i rzymskiej, syn Eneasza;

     (1.2) rzad. imię|polski|m.;


    Askaniusz (gr. Ἀσκάνιος Askánios, łac. Ascanius) – postać mitologii rzymskiej i greckiej.

    Wyprowadzony przez ojca z płonącej Troi, towarzyszył mu w wędrówce do Italii. Syn Eneasza i trojanki Kreuzy, ojciec Silviusa, po śmierci ojca król Latynów i założyciel Alby Longi. Jedna z postaci występujących w księdze II Eneidy. Według legendy od Askaniusza pochodzi sławny ród Julijski, którego przedstawicielami byli patrycjusze oraz znamienici obywatele Rzymu, m.in. Juliusz Cezar i Oktawian August. Następca Eneasza w panowaniu nad Latynami (wtedy przybrał imię Julus).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Askar

    askarys, asker;
    1. w XVIII wieku: żołnierz straży osobistej sułtana Maroka;
    2. w XIX i XX wieku: żołnierz niemieckich i włoskich wojsk kolonialnych w Afryce;
    3. uzbrojony autochton w Afryce Wschodniej, chroniący karawany


    Źródła:

    SJP.pl

    Askarioza

    choroba inwazyjna przewodu pokarmowego wywołana przez glistę ludzką; askarydoza; glistnica


    Glistnica (askarioza, łac. ascariosis, ang. ascariasis) – choroba pasożytnicza powodowana przez glisty.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Askaryda

    nicień pasożytujący w przewodzie pokarmowym; glista


    Glisty – potoczna nazwa pasożytniczych nicieni (Nematoda) jelitowych należących do rodzin Ascarididae i Ascaridiidae z nadrodziny Ascaridoidea.

    Choroby: glistnica (rozróżnienie zgodne z rodzajem nicienia wywołującego inwazję: askarydoza, toksokaroza).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Askarydoza

    pospolita na całym świecie choroba jelit człowieka i zwierząt; glistnica, askarioza


    Źródła:

    SJP.pl

    Askarys

    askar, asker;
    1. w XVIII wieku: żołnierz straży osobistej sułtana Maroka;
    2. w XIX i XX wieku: żołnierz niemieckich i włoskich wojsk kolonialnych w Afryce;
    3. uzbrojony autochton w Afryce Wschodniej, chroniący karawany


    Askarysi (arab. عسكري = askari) – tubylczy żołnierze afrykańskich sił kolonialnych w XIX i XX wieku. Podczas II WŚ nazywano tak niektóre niemieckie jednostki w Europie złożone z żołnierzy obcego pochodzenia (Rosjan, Ukraińców, Łotyszy), choć nie mieli oni związku z kolonialnymi askarysami.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Askaryt

    stały absorbent tlenku węgla


    Źródła:

    SJP.pl

    Askenazy

    nazwisko, m.in. Szymon Askenazy (1865- 1935) - polski historyk i dyplomata


    Źródła:

    SJP.pl

    Askenazyjczyk

    Żyd aszkenazyjski, Żyd wywodzący się z diaspory osiadłej we wschodniej, centralnej i częściowo zachodniej części Europy; aszkenazyjczyk


    Źródła:

    SJP.pl

    Askenazyjka

    askenazyjczyk


    Patrz:askenazyjczyk

    Źródła:

    SJP.pl

    Askenazyjski

    askenazyjczyk; aszkenazyjski


    Źródła:

    SJP.pl

    Asker

    askar, askarys;
    1. w XVIII wieku: żołnierz straży osobistej sułtana Maroka;
    2. w XIX i XX wieku: żołnierz niemieckich i włoskich wojsk kolonialnych w Afryce;
    3. uzbrojony autochton w Afryce Wschodniej, chroniący karawany


    Asker – norweskie miasto i gmina leżąca w regionie Akershus.

    Asker jest 386. norweską gminą pod względem powierzchni.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Askier

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) gw-pl|Mazowsze. daw. bot. jaskier


    Źródła:

    Wiktionary

    Asklepiadejski

    1. wiersz asklepiadejski - w metryce klasycznej: wers składający się z trochejów i daktyli
    2. przymiotnik od: Asklepiades, starożytny poeta grecki z Samos


    Źródła:

    SJP.pl

    Asklepiades

    • Asklepiades z Tragilos (IV wiek p.n.e.) – grecki pisarz
    • Asklepiades z Samos (IV/III wiek p.n.e.) – poeta grecki
    • Asklepiades z Fliuntu (ok. 350 - ok. 270 p.n.e.) – filozof grecki
    • Asklepiades z Prusy/Asklepiades z Bitynii (ok. 124 lub 129 p.n.e. - zm. w 40 p.n.e.) – rzymski lekarz i filozof greckiego pochodzenia
    • Asklepiades z Antiochii (zm. ok. 218) – patriarcha Antiochii, święty katolicki i prawosławny
    • Asklepiades – imię

    Źródła:

    Wikipedia

    Asklepiejon

    w starożytnej Grecji: kompleks domostw i schronień wokół Asklepiejonu, świątyni boga Asklepiosa, w których udzielano pomocy przybywającym tam chorym


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) hist. mit. starożytna świątynia grecka poświęcona Asklepiosowi, czasem połączona ze szpitalem lub szkołą medyczną;


    Asklepiejon – świątynia Asklepiosa wraz z ośrodkiem kultowej medycyny i terapii, stosującym praktyki przyrodolecznicze i diagnostyczną inkubację.

    Początkowo studnia lub źródło z ołtarzem w świętym gaju; później okręg sakralny ze świątynią, obok której funkcjonowały lecznice, budynki szpitalne i portyki dla chorych oczekujących na przyjęcie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asklepion

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) hist. mit. starożytna świątynia grecka poświęcona Asklepiosowi, czasem połączona ze szpitalem lub szkołą medyczną


    Źródła:

    Wiktionary

    Asklepios

    w mitologii greckiej: bóg zdrowia i przywracania życia, syn Apollina, odpowiednik rzymskiego Eskulapa


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

     (1.1) mitgr. bóg sztuki lekarskiej przedstawiany jako dojrzały, brodaty mężczyzna w długiej szacie, trzymający w ręce laskę owiniętą wężem, utożsamiany z rzymskim Eskulapem; syn Apollina i Koronis, córki Flegiasa; ojciec Higiei, Panacei, Iaso, Ajgle, Akeso, Podalejriosa i Machaona;


    Asklepios, Eskulap (gr. Ἀσκληπιός Asklēpiós, Asclepius, łac. Aesculapius) – w mitologii greckiej bóg sztuki lekarskiej (medycyny); jeden z herosów.

    Jego rzymskim odpowiednikiem był Eskulap. Za jedną z postaci Asklepiosa uważany był też fenicki boski uzdrowiciel Eszmun (Jasumunu).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Askochytoza

    Askochytoza – grupa grzybowych chorób roślin wywołana przez mikroskopijne grzyby, z rodzaju Ascochyta. Później w wyniku zmian w taksonomii niektóre z nich przeniesione zostały do rodzaju Didymella.

    Charakterystycznymi objawami askochytozy są występujące na liściach, strąkach i łodygach okrągłe, jasnobrunatne, nieco wgłębione plamy z ciemną obwódką. W sprzyjających patogenom warunkach pogodowych (długotrwale deszcze), w obrębie plam pojawiają się brunatne lub czarne grudki. Są to owocniki grzybów, w których wytwarzane są zarodniki.


    Źródła:

    Wikipedia

    Askogon

    jednokomórkowy lub wielokomórkowy organ rozmnażania płciowego u grzybów workowców


    Lęgnia lub askogonium (łac. oogonium) – jednokomórkowe gametangium żeńskie u glonów i grzybopodobnych lęgniowców (Oomycota). Jest to przekształcona komórka wegetatywna zawierająca jedną lub kilka nieruchomych komórek jajowych. Może być tej samej wielkości co komórki wegetatywne, lub większa. Zwykle ma w ściance otwór, przez który do jej wnętrza może wniknąć plemnik.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Askon

    w biologii: najprymitywniejszy typ budowy dorosłych gąbek, przypominający przytwierdzoną do podłoża gastrulę


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Askorbinaza

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) biochem. spoż. enzym zawarty w niektórych owocach, rozkładający kwas askorbinowy (witaminę C)


    Źródła:

    Wiktionary

    Askorbinowy

    kwas askorbinowy - witamina C, nietrwały związek organiczny zawarty w wielu owocach, warzywach oraz w wątrobie, ważny w utlenianiu komórkowym, wzmaga odporność, utrzymuje we właściwym stanie tkanki


    przymiotnik

     (1.1) biochem. związany z witaminą C czyli kwasem askorbinowym


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Askospora

    haploidalny zarodnik grzybów z gromady workowców


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) biol. haploidalny zarodnik workowca;


    Askospora, zarodnik workowy – haploidalny zarodnik (mejospora), typowy dla workowców. Powstaje w workach w wyniku rozmnażania płciowego zwanego askogamią. Przed wytworzeniem askospor następuje kariogamia, a po niej mejoza. Askospory powstają wewnątrz worka (endogenicznie) w wyniku tzw. swobodnego wytwarzania komórek (tj. po podziale jąder niezwiązanym ściśle z podziałem cytoplazmy).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asmara

    stolica Erytrei


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. stolica Erytrei;

     (1.2) geogr. miasto w północno-wschodniej części Sahary Zachodniej


    Asmara (tigrinia ኣስመራ, Asmera) – stolica Erytrei, na Wyżynie Abisyńskiej, na wysokości 2340 m n.p.m. Stanowi bardzo ważny węzeł kolejowy. W Asmarze znajduje się międzynarodowe lotnisko zbudowane w 1962 położone 4 km od centrum. Miasto cechuje duży wzrost liczby ludności: z 296 tys. mieszkańców w 1986 roku przez 500,6 tys. w roku 2002 do 578,9 tys. w 2006.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asmarczyk

    mieszkaniec Asmary


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mieszkaniec Asmary


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asmarka

    mieszkanka Asmary


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mieszkanka Asmary


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asmarski

    Asmara (stolica Erytrei)


    przymiotnik

     (1.1) odnoszący się do Asmary, stolicy Erytrei


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asmodeusz

    demon, upadły anioł znany głównie z biblijnej Księgi Tobiasza; przed upadkiem przynależał do chóru Serafinów


    Asmodeusz lub Asmodeus (także Azmodan) – demon, upadły anioł znany głównie z deuterokanonicznej Księgi Tobiasza. Poza tym wzmianki o nim spotyka się w demonologii i w niektórych legendach talmudycznych, do których trafił prawdopodobnie z zoroastrianizmu w czasie, gdy terytoria Żydów przeszły w ręce perskich Achemenidów. Przed upadkiem przynależał do Chóru Serafinów. Według MacGregora Mathersa Asmodeusz jest kazirodczym dzieckiem Tubal-Kaina i jego siostry Naami.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asmr

    [czytaj: ejesemAR lub aesemER] przyjemne mrowienie skóry, zwykle w okolicach głowy i szyi, wywołane przez różne bodźce zewnętrzne, najczęściej słuchowe; asmr


    Źródła:

    SJP.pl

    Asn

    Asparagina, skr. Asn, N – organiczny związek chemiczny z grupy aminokwasów endogennych. Amid kwasu asparaginowego, powszechny składnik białek. Występuje w dużych ilościach w nasionach, a także w stanie wolnym w płynach komórkowych. Stanowi magazyn amoniaku w tkankach zwierzęcych i roślinnych.


    Źródła:

    Wikipedia

    Asnyk

    nazwisko


    Adam Prot Asnyk, pseudonim „Jan Stożek”, „El...y” (ur. 11 września 1838 w Kaliszu, zm. 2 sierpnia 1897 w Krakowie) – polski poeta, eseista, dramatopisarz, publicysta uważany za jednego z najwybitniejszych poetów pozytywizmu; w czasie powstania styczniowego (1863–1864) członek Rządu Narodowego (1863); doktor filozofii (1866), w latach 1889–1894 redaktor dziennika „Nowa Reforma”, inicjator i pierwszy prezes Towarzystwa Szkoły Ludowej (1891), galicyjski działacz polityczny.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aso

    w Biblii: król Judy z dynastii Dawida


    Aso

    • Aso – miasto w Japonii
    • Aso – rzeka we Włoszech
    • Aso – wulkan w Japonii
    • Aso – japoński krążownik, dawny rosyjski "Bajan"

    ASO

    • ASO – autoryzowana stacja obsługi (warsztat samochodowy)
    • ASO – alternatywny system obrotu
    • ASO – odczyn antystreptolizynowy (badanie diagnostyczne)
    • ASO – ang. Amaury Sport Organisation (francuska organizacja sportowa)
    • ASO – kod IATA portu lotniczego Asosa

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asocjacja

    1. w psychologii: łączenie się ze sobą wrażeń, wyobrażeń,
    2. w różnych dziedzinach: ugrupowanie, zbiorowisko, zespół
    3. chem. zjawisko sprzęgania się cząsteczek chemicznych w większe


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) samorzutne nasuwanie się kolejnych skojarzeń albo obrazów na podstawie poprzednich

     (1.2) zbiorowisko, zespół, grupa

     (1.3) chem. łączenie się cząstek pojedynczych w złożone (asocjaty)


    • Asocjacja cząsteczek
    • Asocjacja (psychologia)
    • Asocjacja (statystyka)
    • Asocjacja (programowanie obiektowe)
    • Asocjacja gwiazdowa w astronomii
    • Asocjacja (genetyka)
    • Asocjacja – zespół roślinny w fitosocjologii

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asocjacjonista

    zwolennik asocjacjonizmu


    Źródła:

    SJP.pl

    Asocjacjonistka

    asocjacjonista


    Patrz:asocjacjonista

    Źródła:

    SJP.pl

    Asocjacjonistyczny

    asocjacjonizm


    Patrz:asocjacjonizm

    Źródła:

    SJP.pl

    Asocjacjonizm

    kierunek w psychologii kładący nacisk na procesy kojarzenia jako główny czynnik funkcjonowania świadomości, zanegowany w XX wieku przez psychologię postaci, wskazującą na rolę struktury psychicznej człowieka w poznawaniu przez niego świata, a nie tylko na mechaniczne skojarzenia


    Asocjacjonizm (psychologia asocjacjonistyczna, asocjacyjna, atomistyczna) – zapoczątkowany w XIX wieku w filozofii angielskiej.

    Najważniejszą tezą psychologii asocjacjonistycznej jest to, że wszystkie złożone akty psychiczne (spostrzeganie, uczenie się, przypominanie, akty woli, uczucia) tworzą się poprzez asocjację (kojarzenie) z wrażeń, podobnie jak cząsteczki z atomów (dlatego psychologię asocjacjonistyczną zwano też atomistyczną). W asocjacjonizmie powstawanie asocjacji jest głównym mechanizmem życia psychicznego.Zagadnieniem tym interesował się już Arystoteles, ale jako twórcę tej psychologii podaje się Hartleya, który usystematyzował prawo kojarzeń. Zasadę tę przyjmował m.in. Wilhelm Wundt - twórca psychologii eksperymentalnej. Inni wybitni przedstawiciele tej psychologii to m.in.: John Stuart Mill, Johann Friedrich Herbart i Herbert Spencer.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asocjacyjność

    asocjacyjny


    Patrz:asocjacyjny

    Źródła:

    SJP.pl

    Asocjacyjny

    dotyczący asocjacji, oparty na zasadzie kojarzenia (np. asocjacyjne związki między pojęciami)


    Źródła:

    SJP.pl

    Asocjalność

    asocjalny


    Patrz:asocjalny

    Źródła:

    SJP.pl

    Asocjalny

    rzadko: obojętny na sprawy społeczne; aspołeczny, niespołeczny


    Źródła:

    SJP.pl

    Asocjata

    w chemii: nietrwałe połączenie cząstek


    Źródła:

    SJP.pl

    Asocjatywność

    właściwość działań asocjatywnych (dodawanie i mnożenie), wyrażająca się tzw. prawem łączności, oznaczającym, iż na wynik tych działań nie ma wpływu rozstawienie nawiasów w danym wyrażeniu; łączność


    Łączność, asocjatywność – własność niektórych działań dwuargumentowych zdefiniowana odpowiednią równością, podaną niżej. Łączność dotyczy:

    • części działań arytmetycznych jak dodawanie liczb rzeczywistych i ich mnożenie;
    • niektórych działań na liczbach zespolonych, hiperzespolonych, wektorach, ciągach, innych funkcjach, innych relacjach dwuargumentowych, innych zbiorach i na macierzach.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asocjatywny

    1. w psychologii: odnoszący się asocjacji, związany z procesami asocjacji (np. asocjatywne struktury świadomości, procesy asocjatywne); asocjacyjny, skojarzeniowy;
    2. w matematyce: łączny


    Źródła:

    SJP.pl

    Asocjować

    rzadko:
    1. łączyć różne fakty, pojęcia, nawet słabo ze sobą powiązane;
    2. asocjować się - być asocjowanym


    czasownik niedokonany

     (1.1) kojarzyć, łączyć wrażenia, fakty, obrazy

    czasownik zwrotny niedokonany asocjować się

     (2.1) być kojarzonym


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asocjowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) odczasownikowy od|asocjować.


    Źródła:

    Wiktionary

    Asomatognozja

    choroba polegająca na nierozpoznawaniu części ciała i stron


    Źródła:

    SJP.pl

    Asomatyczny

    bezcielesny


    przymiotnik

     (1.1) książk. bezcielesny


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asonancja

    rym niepełny, polegający na tożsamości lub podobieństwie samogłosek w zakończeniach wyrazów; asonans


    Źródła:

    SJP.pl

    Asonans

    niedokładny rym polegający na podobieństwie lub identyczności samogłosek w zakończeniu wyrazów


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) jęz. rym polegający na identyczności tylko samogłosek


    Asonans (fr. assonance, z łac. assonare - "odbrzmiewać, współbrzmieć") - powtórzenie jednakowych samogłosek w wyrazach zajmujących ustaloną pozycję w obrębie wersu (w poezji) lub zdania.

    Nazywany rymem niepełnym, wykształcił się w liryce europejskiej przed rymem. Miał zastosowanie w językach poprzedzających dzisiejszy francuski, gdzie wystarczyło powtórzenie jednej samogłoski, by zaistniało widoczne podobieństwo wyrazów.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asonansowy

    związany z asonansem


    Źródła:

    SJP.pl

    Asonoryzacja

    ogół zabiegów zmierzających do wyciszenia źródła hałasu lub zabezpieczenia wnętrza przed hałasami z zewnątrz; oddźwiękowienie


    Źródła:

    SJP.pl

    Asortyment

    zestaw dóbr oferowanych na sprzedaż przez sklep, zakład, placówkę itp.


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) hand. wybór towarów lub usług, który jest proponowany klientom;

     (1.2) wybór cech, środków, przedmiotów itp., jakimi ktoś dysponuje


    Asortyment – wybór, zestaw, zestawienie produkowanych wyrobów, świadczonych usług lub oferowanych towarów.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asortymentowy

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z asortymentem, towarami i usługami stanowiącymi stałą ofertę handlową


    Źródła:

    Wiktionary

    Asowy

    as


    Patrz:as

    Źródła:

    SJP.pl

    Asp

    [czytaj: a-es-PE] skrót od: Akademia Sztuk Pięknych


    skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) = eduk. akademia sztuk pięknych;

     (1.2) = techn. autoryzowany serwis producenta

     (1.3) = med. biochem. asparaginaza


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asp.

    skrót od: aspirant; aspir.


    skrót

     (1.1) = aspirant


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aspan

    dawniej: tytuł grzecznościowy, skrót od wyrażenia "waszmość pan", zwykle jako zwrot kierowany wprost do rozmówcy, odpowiadający dzisiejszemu "pan", "wy" (zwykle z odcieniem lekceważenia); aćpan, acpan, waćpan, wacpan, waspan, asan, acan


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) daw. zob. waszmość pan.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aspani

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) daw. zob. waszmość pani.


    Źródła:

    Wiktionary

    Asparagina

    aminokwas endogenny pełniący istotną rolę w biosyntezie amoniaku


    Asparagina, skr. Asn, N – organiczny związek chemiczny z grupy aminokwasów endogennych. Amid kwasu asparaginowego, powszechny składnik białek. Występuje w dużych ilościach w nasionach, a także w stanie wolnym w płynach komórkowych. Stanowi magazyn amoniaku w tkankach zwierzęcych i roślinnych.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asparaginaza

    naturalny enzym wyizolowany z m.in. bakterii Escherichia coli wykazujący działanie cytostatyczne w stosunku do komórek nowotworowych, stosowany w leczeniu ostrych białaczek u dzieci i dorosłych


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asparaginowy

    związany z asparaginą


    Źródła:

    SJP.pl

    Asparagus

    roślina z rodziny liliowatych, występująca w licznych gatunkach w Europie


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) bot. szparag pierzasty, dekoracyjna roślina stosowana w kwiaciarstwie


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aspartam

    sztuczny słodzik, który nie powoduje wzrostu poziomu cukru we krwi


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) chem. spoż. syntetyczny, niskokaloryczny środek słodzący


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aspazja

    przenośnie: ambitna, inteligentna i piękna kobieta


    Aspazja (gr. Ἀσπασία, ur. ok. 470, zm. ok. 400 p.n.e.) – mieszkanka Miletu, która zasłynęła swym związkiem z Peryklesem, ateńskim mężem stanu. Według niektórych autorów była jego żoną.

    Niewiele wiadomo o szczegółach jej życia. Większą część dorosłych lat spędziła w Atenach, prawdopodobnie wywierając wpływ na Peryklesa i ateńską politykę. Jest o niej mowa w dziełach Platona, Arystofanesa, Ksenofonta i innych autorów tego czasu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aspazjusz

    imię męskie


    Aspazjusz – imię męskie pochodzenia greckiego. Wywodzi się słowa aspasios oznaczającego „powitanie”. Imię to ma oboczną wersję Aspazy.Jego patronem jest św. Aspazjusz, biskup, żyjący w VI wieku.

    Aspazjusz imieniny obchodzi 2 stycznia.

    Żeński odpowiednik: Aspazja.



    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aspekcik

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) zdrobn. od aspekt


    Źródła:

    Wiktionary

    Aspekt

    1. ujęcie, rodzaj, punkt widzenia sprawy;
    2. określenie rodzaju czynności (dokonanej, niedokonanej) wyrażonej czasownikiem;
    3. wzajemne położenie planet i gwiazd (zodiakalnych), wg którego układano horoskopy


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) punkt widzenia, kontekst, w którym dana kwestia jest rozpatrywana

     (1.2) gram. cecha czasownika określająca jego dokonanie lub niedokonanie;

     (1.3) astr. położenie gwiazd względem siebie i znaków zodiaku;

     (1.4) stpol. przepowiednia, wróżba


    • aspekt (astronomia) – pojęcie astronomiczne
    • aspekt (botanika) – pojęcie botaniczne
    • aspekt (filozofia) – cecha przedmiotu, lub punkt widzenia, z którego ujmuje się dany przedmiot
    • aspekt (językoznawstwo) – kategoria gramatyczna
    • aspekt (religia) – pojęcie religijne
    • Aspekt (czasopismo) – czasopismo
    • aspekt w informatyce – programowanie aspektowe

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aspektowy

    związany z aspektem (w znaczeniu kategorii gramatycznej czasownika), np. pary aspektowe


    Źródła:

    SJP.pl

    Aspektywa

    w sztuce egipskiej sposób przedstawiania trójwymiarowości na płaszczyźnie


    Źródła:

    SJP.pl

    Asperger

    potocznie: zespół Aspergera


    • Hans Asperger – austriacki pediatra, psychiatra
    • zespół Aspergera – zaburzenie rozwoju

    zobacz też:

    • Asperg – miasto w Niemczech

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aspergerek

    kobieta lub dziewczynka z zespołem Aspergera


    Źródła:

    SJP.pl

    Aspergerka

    kobieta lub dziewczynka z zespołem Aspergera


    Źródła:

    SJP.pl

    Aspergerowiec

    osoba z zespołem Aspergera; aspik, asperger


    Źródła:

    SJP.pl

    Aspergillus

    grzyb z klasy workowców; kropidlak


    Aspergillus P. Micheli ex Haller (kropidlak) – rodzaj grzybów z rzędu kropidlakowców (Eurotiales).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aspergiloza

    grzybica występująca głównie u ptaków, atakująca wole i drogi oddechowe; kropidlakowica


    Aspergiloza (łac. aspergillosis) jest zakażeniem lub reakcją alergiczną wywoływaną przez grzyby z rodzaju Aspergillus (kropidlak). Postacie aspergilozy o największym znaczeniu to poważne infekcje płucne u pacjentów z obniżoną odpornością, takich jak chorzy na AIDS, leczeni chemioterapią lub antybiotykami przez dłuższy czas. W alergiach Aspergillus odgrywa mniejszą rolę.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aspermia

    brak spermy lub niemożność jej wydalania


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. brak spermy albo plemników w spermie;


    Aspermia – brak ejakulacji podczas kopulacji oraz innych czynności seksualnych, będący przyczyną męskiej niepłodności. Pomimo iż erekcja utrzymuje się stosunkowo długo, orgazm zazwyczaj nie występuje. Aspermii nie należy mylić z azoospermią, w której przy niekiedy prawidłowej objętości ejakulatu, stwierdza się brak plemników.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aspersja

    pokropienie wodą święconą w niedzielę przed sumą


    Aspersja (Asperges) (z łac. aspergere – pokropić) – w łacińskiej tradycji liturgicznej eucharystyczny akt pokuty polegający na pokropieniu przez celebransa wodą święconą ludzi zgromadzonych na liturgii.

    Akt ten jest bezpośrednim nawiązaniem do biblijnego Psalmu 51 (50), który jest psalmem pokutnym, zawierającym słowa:


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aspersorium

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) rel. naczynie na wodę święconą umieszczone w ścianie kościoła;


    Aspersorium:

    • kropielnica – kamienne lub metalowe naczynie ze święconą wodą, umieszczone na trwale w przedsionku kościoła (kruchcie), czasem także jako zagłębienie w ścianie mające formę naczynia;
    • przenośne naczynie (zazwyczaj mały kociołek z pałąkiem) na wodę święconą;
    • mała kropielnica (kropielniczka) do użytku domowego, wykonana najczęściej z metalu lub plastiku (dawniej często z drewna), zawieszana przy drzwiach wejściowych do domu lub mieszkania, służąca domownikom lub osobom odwiedzającym do umoczenia palców w święconej wodzie i wykonania znaku krzyża.

    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asperula

    szczeciniasto owłosiona bylina z rodziny marzanowatych; marzana, marzanna


    Marzanka (Asperula L.) – rodzaj roślin należący do rodziny marzanowatych. Należy do niego około 200 gatunków. Występują one od północnej Afryki i Europy, poprzez Azję Środkową i południowo-zachodnią po Australię i Nową Zelandię, z największym zróżnicowaniem we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego i w południowo-zachodniej Azji. Do polskiej flory należą dwa gatunki rodzime: marzanka barwierska (A. tinctoria) i marzanka pagórkowa (A. cynanchica), kilka innych gatunków jest uprawianych, spośród nich marzanka polna (A. arvensis) przejściowo dziczeje (jest efemerofitem).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aspidistra

    roślina z rodziny liliowatych


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) bot. roślina z rodziny liliowatych, pochodząca z Azji, potocznie nazywana „żelaznym liściem”;


    Aspidistra (Aspidistra Ker Gaw.) – rodzaj bylin z rodziny szparagowatych (Asparagaceae), dawniej klasyfikowany do konwaliowatych (Convallariaceae), myszopłochowatych (Ruscaceae), jeszcze dawniej do liliowatych (Liliaceae). Występują na dnie lasów wschodniej Azji od wschodnich Indii, poprzez Indochiny, Chiny, po Japonię. Do lat 70. XX wieku znanych było tylko kilka gatunków. Później taksonomowie opisywać zaczęli dziesiątki kolejnych. W 2006 według "Flora of China" rodzaj obejmować miał 55 gatunków (w tym 49 z Chin, z czego aż 46 endemitów). W 2008 opisano w sumie 93 gatunki, ale szacowano ich docelową liczbę na 200-300. W 2020 baza Plants of the World wymieniała 175 gatunków zaakceptowanych. Zasięg rodzaju obejmuje wschodnią Azję od wschodniej części Himalajów po Japonię.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aspik

    potocznie: osoba z zespołem Aspergera; asperger, aspergerowiec


    Źródła:

    SJP.pl

    Aspir.

    skrót od: aspirant; asp.


    Źródła:

    SJP.pl

    Aspiracja

    1. w medycynie:
    a) usuwanie za pomocą specjalnych aparatów próżniowych gazów lub cieczy nagromadzonych w jamie ciała wskutek choroby;
    b) wchłanianie przez drogi oddechowe zewnętrznych substancji;
    2. w językoznawstwie: dodawanie "h" przy artykulacji głosek i wyrazów; przydech


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) dążenie do czegoś, pragnienie zrobienia lub dokonania czegoś

     (1.2) fonet. przydech

     (1.3) med. odciągnięcie tłoczka strzykawki w celu sprawdzenia czy jest się w świetle żyły


    • aspiracja – przydech w językoznawstwie
    • aspiracje – (w psychologii) zespół dążeń jednostki
    • aspiracja – zachłyśnięcie, przypadkowe pobranie z wdechem płynu, kęsu pokarmowego lub ciała obcego podczas połykania. Prowadzi do groźnych objawów ostrej niedrożności oddechowej.
    • aspiracja (technika) – wentylacja mechaniczna stosowana w przemyśle (m.in. młynarskim, energetyce), często przy pomocy złożonych instalacji, mająca na celu jednoczesne odpylanie, usuwanie pary wodnej, chłodzenie surowca, maszyn, urządzeń i pomieszczeń.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aspiracje

    dążenia, plany, ambicje danej osoby, zwłaszcza takie dotyczące osiągnięcia ambitnych celów w jakiejś dziedzinie nauki, sztuki lub życia publicznego


    Aspiracje – zespół dążeń ukształtowanych na podstawie hierarchii wartości właściwych jednostce. Aspiracje zależą od samopoznania, samooceny i samookreślenia jednostki, a także od sytuacji społecznej. Jeśli jednostka trafnie określi swoją sytuację społeczną, potrafi także określić swoje aspiracje. Warto podkreślić, że aspiracje to dążenia, cele, do których jednostka dąży długotrwale, np. założenie rodziny, zdobycie określonego stanowiska, zawodu. Aspiracje są więc dążeniami jednostki, umotywowanymi możliwością ich realizacji.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aspiracyjnie

    aspiracyjny


    Patrz:aspiracyjny

    Źródła:

    SJP.pl

    Aspiracyjny

    1. w medycynie i technice: związany z aspiracją (np. urządzenia aspiracyjne);
    2. w językoznawstwie: wymawiany z przydechem (np. głoski aspiracyjne)


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z aspiracją, dotyczący aspiracji


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aspirancki

    odnoszący się do aspiranta, właściwy aaspirantom


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z aspirantem, dotyczący aspiranta


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aspirant

    1. osoba dążąca do osiągnięcia ambitnych celów, zwłaszcza związanych z zajęciem jakiegoś stanowiska;
    2. stopień oficerski w policji i straży pożarnej; także: osoba mająca ten stopień;
    3. dawniej słowo o wielu innych znaczeniach, których wspólnym elementem było: staranie, ubieganie się o coś


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) ktoś, kto się o coś ubiega, np. o stanowisko

     (1.2) stopień oficerski w straży pożarnej lub w policji

     (1.3) rel. nieoficjalny stopień ministranta

     (1.4) rel. mężczyzna chcący wstąpić do zakonu lub zgromadzenia zakonnego


    • aspirant – stopień w korpusie aspirantów w Państwowej Straży Pożarnej
    • aspirant – stopień w Policji
    • aspirant – stopień podoficerski w Wojsku Polskim we Francji (1939–1940)
    • aspirant – stopień wojskowy we Francuskich Siłach Zbrojnych
    • aspirant – najniższy stopień oficerski w Straży Granicznej w latach 1928–1939

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aspirantka

    aspirant


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) kobieta, która się o coś ubiega, np. o stanowisko

     (1.2) kobiecy stopień oficerski w straży pożarnej lub w policji

     (1.3) rel. nieoficjalny stopień w ministranturze żeńskiej

     (1.4) rel. kobieta chcąca wstąpić do zakonu lub zgromadzenia zakonnego


    Patrz:aspirant

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aspirantura

    okres pełnienia funkcji aspiranta w zakładzie naukowym


    Aspirantura (łac. aspirans – ubiegający się o coś) – studia doktoranckie w Rosji, na Ukrainie, w dawnym ZSRR i niektórych państwach powstałych po jego rozpadzie; w latach 1951–1958 także w PRL.

    Po uzyskaniu tytułu magistra lub równoważnego mu tytułu zawodowego osoba, która pragnęła napisać doktorat w ZSRR, kierowana była na aspiranturę i odtąd miała status studenta studiów doktoranckich (ros. aspiránt). Do obowiązków aspiranta należało ukończenie 3-letnich studiów doktoranckich (ros. aspirantúra), w czasie których zaliczał pewną liczbę obowiązkowych zajęć podnoszących kwalifikacje naukowe i w ramach tzw. praktyki pedagogicznej uczestniczył jako obserwator w zajęciach bardziej doświadczonych wykładowców (praktyka ta wynosiła min. 50 godzin zajęć = 75 godzin zegarowych). Aspirantura kończyła się (oprócz samego napisania rozprawy doktorskiej) zdaniem 3 egzaminów – (1) ze specjalizacji naukowej; (2) z języka obcego; (3) z filozofii. W 2005 egzamin z filozofii zastąpiono egzaminem z historii i filozofii nauki. Napisanie rozprawy, wysłuchanie przepisanych zajęć, odbycie praktyki i zdanie wymaganych egzaminów było warunkiem koniecznym dopuszczenia aspiranta do obrony doktorskiej.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aspirata

    spółgłoska wymawiana z przydechem, czyli następującym po niej dźwiękiem przypominającym krótkie 'h'; spółgłoska przydechowa; spółgłoska aspirowana


    Źródła:

    SJP.pl

    Aspiratamente

    określenie wykonawcze: jakby wzdychając


    Źródła:

    SJP.pl

    Aspirator

    specjalny aparat próżniowy służący:
    a) w medycynie - do usuwania gazów lub cieczy nagromadzonych w jamie ciała wskutek choroby;
    b) w technice i analizach laboratoryjnych - do usuwania pyłu i innych drobnych zanieczyszczeń


    Aspirator – urządzenie ssące, o zróżnicowanej budowie i przeznaczeniu:

    • urządzenie laboratoryjne do pobierania próbek powietrza lub innych gazów
    • urządzenie do oczyszczania powietrza z pyłów
    • urządzenie do odsysania płynów i gazów z ciała, m.in. podczas operacji chirurgicznych
    • drobne urządzenie medyczne służące do oczyszczania wydzielin nosowych u małych dzieci

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aspirować

    1. starać się o coś, ubiegać się o stanowisko, pozycję itp.;
    2. w językoznawstwie: wymawiać głoski z przydechem


    czasownik niedokonany

     (1.1) starać się, ubiegać się o coś

     (1.2) przest. wzdychać do czegoś

     (1.3) jęz. wymawiać głoski z przydechem

     (1.4) med. wyciąganie płynów z jam ciała za pomocą aspiratora


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aspirowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) odczasownikowy od|aspirować.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aspiryna

    kwas acetylosalicylowy, popularny lek przeciwgośćcowy, przeciwbólowy i napotny, stosowany przy zaziębieniach, bólach stawów i mięśni, nerwobólach itp.; polopiryna, motopiryna (dawniej)


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) farm. kwas acetylosalicylowy używany jako lek; pastylka lub płyn z tą substancją;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aspirynowy

    aspiryna


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z aspiryną, dotyczący aspiryny


    Patrz:aspiryna

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aspóń

    partykuła

     (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. chociaż, przynajmniej


    Źródła:

    Wiktionary

    Asport

    nagłe zniknięcie przedmiotu w trudny do wytłumaczenia sposób i pojawienie się w innym miejscu


    Źródła:

    SJP.pl

    Asportowy

    nieuprawiający sportu lub nieinteresujący się sportem


    Źródła:

    SJP.pl

    Aspołeczność

    termin odnoszony do zachowań, postaw lub cech osobowości, charakteryzujących się unikaniem zaangażowania jednostki w związki grupowe i (lub) realizacje celów grupowych


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) odprzym. cecha tego, co jest aspołeczne; cecha tych, którzy są aspołeczni


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aspołeczny

    obojętny dla spraw społecznych


    przymiotnik

     (1.1) obojętny dla spraw społecznych, który wyłącza się z życia społecznego


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aspramente

    określenie wykonawcze: szorstko, cierpko


    Źródła:

    SJP.pl

    Asr

    skrót od: Acceleration Slip Regulation - system kontroli trakcji zapobiegający poślizgowi kół napędowych


    skrótowiec

     (1.1) mot. system zapobiegający poślizgowi kół podczas ruszania


    Asr – modlitwa muzułmańska – trzecia w ciągu dnia spośród modlitw salat, odmawiana po południu. Obejmuje cztery obowiązkowe rakaty.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Assagai

    Assagaj (arab. Azzaghaja) – typ oszczepu przeznaczonego zarówno do walki wręcz, jak i do miotania. Długość drzewca wahała się od 1 do 2 metrów, a grotu od 15 do 20 cm (drugie tyle zajmuje żelazna oprawa). Assagaj używany był jako broń bojowa i myśliwska przez Buszmenów, Hotentotów, Kafrów, Bantu i inne ludy.


    Źródła:

    Wikipedia

    Assai

    określenie wykonawcze: bardzo; występuje razem z innymi określeniami tempa i charakteru utworu, np. adagio assai, allegro assai


    Tempo (agogika) – jeden z elementów dzieła muzycznego, oznaczający, jak szybko utwór ma być wykonany.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Assam

    herbata gatunku Assam


    rzeczownik, nazwa własna

     (1.1) geogr. prowincja w północno-wschodnich Indiach;


    Asam (hindi असम, trb.: Asam, trl.: Asam; ang. Assam) – stan w północno-wschodnich Indiach ze stolicą w Dispurze. Leży u stóp Himalajów i sąsiaduje ze stanami: Arunachal Pradesh, Nagaland, Manipur, Mizoram, Tripura i Meghalaya oraz z Bhutanem i Bangladeszem.

    14. pod względem liczby ludności stan Indii, utrzymał swoją pozycję względem 2001 roku.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Assamczak

    rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

     (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Caprolagus|Blyth|ref=tak., rodzaj ssaków z rodziny zającowatych

     (1.2) syst. zool. nazwa systematyczna|Caprolagus hispidus|Pearson|ref=tak., gatunek z rodzaju assamczaków (1.1)

     (1.3) zool. ssak z gatunku assamczaków (1.2)


    Assamczak (Caprolagus) – rodzaj ssaka z rodziny zającowatych (Leporidae).


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Assamski

    język assamski - jeden z języków urzędowych Indii; język asamski


    Źródła:

    SJP.pl

    Assamskojęzyczny

    przymiotnik

     (1.1) taki, który posługuje się językiem asamskim

     (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem asamskim

     (1.3) spisany, stworzony w języku asamskim


    Źródła:

    Wiktionary

    Assapan

    rodzaj gryzonia z podrodziny wiewiórek


    Assapan (Glaucomys) – rodzaj ssaków z podrodziny wiewiórek (Sciurinae) w obrębie rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae). W polskiej literaturze zoologicznej nazwa zwyczajowa „assapan” używana była dla oznaczenia gatunku Glaucomys volans. Ostatecznie w wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” gatunkowi przypisano assapan południowy, rezerwując nazwę assapan dla rodzaju Glaucomys.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Assel

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) geol. pierwszy, najstarszy wiek cisuralu (wczesnego permu), trwający 299 – 294,6 milionów lat temu;


    Lokalizacje

    Luksemburg

    • Assel – wieś w gminie Bous-Waldbredimus, w kantonie Remich

    Niderlandy

    • Assel – dzielnica Apeldoornu

    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Assemblage

    [czytaj: asąbLAŻ lub asambLAŻ] przestrzenna kompozycja utworzona z różnego rodzaju przedmiotów; asamblaż


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) szt. trójwymiarowy kolaż z gotowych przedmiotów;


    Asamblaż (fr. assemblage, tłum. gromadzenie/zbieranie/zbiór) – forma artystyczna, będąca odmianą kolażu, według której tworzy się trójwymiarowe kompozycje z przedmiotów gotowych.

    Praca złożona z różnego rodzaju przedmiotów: codziennego użytku, bezużytecznych fragmentów, form naturalnych, wszelkich możliwych obiektów. Dzieło powstaje z przedmiotów, które nie są stworzone przez autora asamblażu, ale jedynie przez niego użyte, a czasem także specjalnie spreparowane, czy przystosowane (np. pomalowane, odłączone od całości, połączone z czymś innym, zniszczone). Asamblaż może mieć postać jednego obiektu powstałego z połączenia innych lub może stanowić rodzaj zbioru, kolekcji przedmiotów. Można to określić jako pewnego rodzaju przestrzenny collage otwarty na wszelkie materiały i pomysły ich zestawień i połączeń. Poszczególne fragmenty w asamblażu mogą być ze sobą sklejone, związane, umieszczone w rodzaju wspólnego pojemnika, luźno położone, powieszone obok siebie itd. Dzięki asamblażom z fragmentów tworzone są nowe znaczenia, powstają nowe związki między znaczeniami, które niosą ze sobą składowe części.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Assemblé

    [czytaj: asemBLE] rodzaj skoku w tańcu klasycznym


    Źródła:

    SJP.pl

    Assembler

    prosty język programowania; asembler


    Asembler (ang. assembler) – termin informatyczny związany z programowaniem i tworzeniem kodu maszynowego dla procesorów. W języku polskim oznacza on program tworzący kod maszynowy na podstawie kodu źródłowego (tzw. asemblacja) wykonanego w niskopoziomowym języku programowania bazującym na podstawowych operacjach procesora zwanym językiem asemblera, popularnie nazywanym również asemblerem.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asser

    imię męskie


    Asser (zm. 908/909) – walijski mnich z St David’s w królestwie Dyfed. W latach 875-879 był biskupem Sherborne. Około 885 Alfred Wielki poprosił go, by opuścił St David’s i dołączył do kręgu uczonych mężów, których Alfred gromadził na swym dworze. Po rocznym pobycie w Caerwent spowodowanym chorobą, Asser przyjął zaproszenie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Assieme

    [czytaj: assjeme] muzyczne określenie wykonawcze: razem, wspólnie


    Źródła:

    SJP.pl

    Assiniboine

    (dawniej Stone Indian River) rzeka w Kanadzie


    Assiniboine – rzeka w Kanadzie, w prowincjach Saskatchewan i Manitoba, o długości 1 070 kilometrów. Rzeka nazwana od Assiniboinów, rdzennych mieszkańców tej okolicy.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Assoluta

    środowiskowo o primadonnie, primabalerinie: najlepsza, najwyższej klasy


    Primaballerina assoluta – tytuł przyznawany jest niezwykłym tancerkom, które wniosły ogromny wkład w rozwój i promocję baletu na świecie. Zaledwie kilka razy w ciągu historii tańca tytuł ten został przyznany, otrzymała go m.in. Matylda Krzesińska i Helena Cholewicka.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Assos

    Assos (gr. Άσσος) – starożytne miasto greckie w północno-zachodniej Azji Mniejszej, na terenie Troady, obecnie w tureckiej prowincji Çanakkale. Współcześnie na jego terenie znajduje się wieś Behramkale. Ojczyzna filozofa stoickiego Kleantesa.


    Źródła:

    Wikipedia

    Assunta

    1. w sztuce gotyckiej: przedstawienie Marii Wniebowziętej w koronie gwiazd i z księżycem u stóp;
    2. w sztuce włoskiej: scena wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny


    Assumpta (Assunta) – od wł. wniebowzięta. Wizerunek wniebowziętej Matki Bożej w sztuce gotyckiej przedstawiający postać Matki Boskiej wśród gwiazd z wyobrażeniem słońca, księżyca z gwiazdami u stóp. W renesansie i baroku odnosi się do wizerunku Matki Boskiej wniebowziętej.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Assyż

    dawniej: Asyż (miasto we Włoszech)


    Źródła:

    SJP.pl

    Ast

    skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) = teatr. eduk. akademia sztuk teatralnych

     (1.2) = med. biochem. aminotransferaza asparaginianowa

    skrótowiec, rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

     (2.1) = kynol. amerykański Staffordshire terrier, amstaf


    Źródła:

    Wiktionary

    Asta

    imię żeńskie


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. gałąź, konar


    • Asta (1041 Asta) – planetoida nr 1041
    • Asta – rodzaj roślin z rodziny kapustowatych
    • Asta Nielsen – duńska aktorka filmowa
    • Salvatore Asta – dyplomata watykański
    • TV Asta – lokalna stacja telewizyjna miasta Piła
    • Asta-Net – regionalny dostawca usług telekomunikacyjnych
    • Astoria Bydgoszcz – przydomek klubu

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astana

    stolica Kazachstanu


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. stolica Kazachstanu;


    Astana (kaz. cyr. i ros. Астана; 1824–1961 Akmolińsk, 1961–1992 Celinograd, 1992–1998 Akmoła, 1998–2019, i ponownie od 2022 r. Astana, 2019–2022 Nur-Sułtan) – stolica i drugie co do liczby ludności miasto w Kazachstanie, położone nad rzeką Iszym, w północno-środkowej części kraju na Pogórzu Kazachskim.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astańczyk

    mieszkaniec Astany


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mieszkaniec Astany


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astanka

    mieszkanka Astany


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mieszkanka Astany


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astański

    przymiotnik od: Astana (stolica Kazachstanu)


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) odnoszący się do miasta Astana


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astarte

    • Astarte lub Asztarte – imię fenickiej i kananejskiej bogini miłości, płodności i wojny
    • Astarte – grecka grupa muzyczna wykonująca black metal
    • (672) Astarte – planetoida z grupy pasa głównego asteroid
    Biologia
    • Astarte – rodzaj małży z rodziny astartowatych
    • Astarte borealis – gatunek małża z rodziny astartowatych (Astartidae)
    • Astarte elliptica – gatunek małża z rodziny astartowatych (Astartidae)

    Źródła:

    Wikipedia

    Astat

    pierwiastek chemiczny o symbolu At, promieniotwórczy niemetal


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu At i liczbie atomowej 85;


    Astat (At, łac. astatinum z gr. άστατός ‘nietrwały’ od ά ‘bez’ i στατός ‘trwały, stały’) – promieniotwórczy pierwiastek chemiczny z grupy fluorowców.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astatowy

    astat


    przymiotnik

     (1.1) dotyczący astatu


    Patrz:astat

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astatyczność

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) odprzym. cecha tego, co jest astatyczne


    Źródła:

    Wiktionary

    Astatyczny

    ruchomy; niestały


    Źródła:

    SJP.pl

    Astazja

    w medycynie: niemożność chodzenia, stania na skutek zaburzeń w ośrodkowym układzie nerwowym, czasem w błędniku


    Astazja – niemożność utrzymania pozycji stojącej, występująca najczęściej z abazją w histerii i w niektórych schorzeniach neurologicznych przy uszkodzeniu płata czołowego.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asteizm

    dowcipne, celne powiedzenie świadczące o towarzyskiej ogładzie mówiącego


    Asteizm (fr. astéisme, gr. asteíos – dowcipny, wykształcony, miejski) – ironiczny lub autoironiczny zwrot świadczący o zręczności krasomówczej, znajomości savoir-vivre i ogładzie towarzyskiej.

    Znany z wykorzystywania asteizmów w swojej twórczości jest Ignacy Krasicki (między innymi w satyrach Pijaństwo oraz Świat zepsuty).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Astelia

    jednoliścienna roślina z rzędu szparagowców


    Źródła:

    SJP.pl

    Astenia

    stan ogólnej słabości fizycznej i psychicznej organizmu, będący następstwem przebytej ciężkiej choroby, przeżyć psychicznych lub długotrwałego niedożywienia; także utrata sił, osłabienie towarzyszące depresji i nerwicy


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. stan słabości, zmniejszenie lub brak odporności fizycznej i psychicznej;


    Astenia (łac. asthenia, z stgr. ἀσθένεια) – stan słabości fizycznej i psychicznej organizmu.

    Osoby z astenią mają budowę ciała: szczupłą z wąskimi ramionami, zapadniętą klatką piersiową, długimi i szczupłymi kończynami oraz słabo rozwiniętymi mięśniami.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asteniczka

    w psychologii: kobieta odznaczająca się smukłą i wątłą budową ciała, charakteryzująca się egocentrycznym usposobieniem, nieufnością w stosunku do ludzi, nieśmiałością i drażliwością; typ asteniczny; leptosomatyczka


    Źródła:

    SJP.pl

    Asteniczny

    w psychologii: mający budowę ciała i usposobienie charakterystyczne dla astenika; leptosomiczny


    przymiotnik

     (1.1) wątły, o słabej budowie ciała lub odporności


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astenik

    w psychologii: człowiek odznaczający się smukłą i wątłą budową ciała, charakteryzujący się egocentrycznym usposobieniem, nieufnością w stosunku do ludzi, nieśmiałością i drażliwością; typ asteniczny; leptosomatyk


    Źródła:

    SJP.pl

    Astenka

    astenka gęsiówka - gatunek motyla z rodziny miernikowcowatych


    Źródła:

    SJP.pl

    Astenopia

    osłabienie wzroku powstające wskutek nie skorygowanej okularami wady wzroku


    Astenopia – subiektywne uczucie osłabienia oczu, spowodowane najczęściej przez niewyrównane wady wzroku lub niewłaściwe oświetlenie. Objawia się między innymi bólem oraz zaczerwienieniem oczu, łzawieniem, bólami głowy, zamazanym lub podwójnym widzeniem.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Astenosfera

    jedna ze sfer górnej części płaszcza Ziemi, podatna na przemieszczenia i odkształcenia


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) geol. warstwa płaszcza ziemskiego;


    Astenosfera (warstwa Gutenberga) – warstwa o grubości około 100 km, położona w górnej części płaszcza ziemskiego, tuż pod litosferą.

    Górna granica astenosfery leży na głębokości od 10 do 100 km, dolna na głębokości 350-400 km (górna 50-70 km pod oceanami i do 120 km pod kontynentami, dolna odpowiednio 400 i 250 km.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astenospermia

    upośledzenie jakości nasienia mężczyzny


    Źródła:

    SJP.pl

    Astenotymia

    stan, w którym człowiek jest przewrażliwiony na punkcie własnej osoby, powodujący nadmierą ostrożność i nieufność


    Źródła:

    SJP.pl

    Astenotymiczka

    kobieta przewrażliwiona na punkcie własnej osoby, zachowująca rezerwę wobec ludzi


    Źródła:

    SJP.pl

    Astenotymik

    człowiek przewrażliwiony na punkcie własnej osoby, zachowujący rezerwę wobec ludzi


    Źródła:

    SJP.pl

    Aster

    1. roślina rosnąca dziko lub hodowana w ogrodach, mająca białe, różowe, fioletowe lub purpurowe kwiaty, które w klimacie umiarkowanym zakwitają jesienią;
    2. odmiana ziemniaka


    rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

     (1.1) bot. roślina ogrodowa o pięknych różnokolorowych kwiatach;


    Aster (Aster L. 1753) – rodzaj roślin nasiennych z rodziny astrowatych. W tradycyjnym, szerokim ujęciu zaliczano tu kilkaset, do tysiąca gatunków, które mimo podobieństwa okazały się być często odlegle spokrewnione. Po ich wyłączeniu w osobne rodzaje (m.in. taksonów północnoamerykańskich), w rodzaju Aster zostało ok. 170 gatunków tzw. Starego Świata, z typowym przedstawicielem astrem gawędką (Aster amellus). Mimo znaczących zmian w systematyce tradycyjnie zaliczane tu gatunki różnych rodzajów wciąż łącznie noszą nazwę zwyczajową „astrów”.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astereognozja

    zaburzenie w rozpoznawaniu kształtu dotykanych przedmiotów


    Astereognozja (ang. astereognosis) – zaburzenie polegające na niemożności rozpoznania przedmiotów za pomocą dotyku, mimo braku zaburzeń czucia. Jest formą agnozji czuciowej.

    Termin "astereognozja" bywa używany zamiennie z terminem "agnozja dotykowa". Niektórzy proponują jednak, aby termin "agnozja dotykowa" zarezerwować dla niewielkich zaburzeń, w których nie występują istotne deficyty somatosensoryczne, natomiast terminem "astereognozja" określać deficyty somatosensoryczne "niższego rzędu", to znaczy spowodowane uszkodzeniami kory mózgowej, rdzenia kręgowego albo nerwów obwodowych.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asteria

    imię żeńskie


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) mitgr. matka Hekate; żona tytana Persesa oraz siostra Leto; córka Kojosa i Fojbe; jedna z tytanid drugiego pokolenia;

     (1.2) mitgr. jedna z córek Danaosa

     (1.3) mitgr. jedna z córek giganta Alkyoneusa

     (1.4) mitgr. córka Teukrosa, syna Telamona

     (1.5) imię|polski|ż.;

     (1.6) astr. planetoida o numerze katalogowym 658, z pasa głównego planetoid, odkryta w 1908 r.;


    • Asteria (Delos) – grecka wyspa na Morzu Egejskim
    • Asteria – imię żeńskie
    • Asteria – planetoida o numerze katalogowym 658
    • Asteria – w mitologii greckiej córka Teukrosa
    • Asteria – w mitologii greckiej jedna z Alkyonid
    • Asteria – w mitologii greckiej jedna z Danaid
    • Asteria – w mitologii greckiej jedna z tytanid, siostra Leto
    • „Asteria” – włoski okręt podwodny z okresu II wojny światowej

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asteriusz

    imię męskie


    Asteriusz – imię męskie pochodzenia greckiego od Asterios: ast-r, -éros „gwiazda”. Stąd astérios (łac. asterius) to „gwieździsty, jasny, lśniący, niebieski”. Hagiografia zna ośmiu świętych o tym imieniu: m.in. nosił je Asteriusz z Cezarei Palestyńskiej, żyjący w pierwszej połowie III wieku.

    Żeńskim odpowiednikiem jest Asteria.

    Asteriusz imieniny obchodzi 3 marca, 20 maja i 10 czerwca.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asterix

    Asteriks (fr. Astérix) – francuska seria komiksowa stworzona przez René Goscinnego (scenariusz tomów 1–24) i Alberta Uderzo (rysunki do tomów 1–34; scenariusz tomów 25–34), kontynuowana przez Jeana-Yves’a Ferriego (scenariusz od tomu 35.) i Didiera Conrada (rysunki od tomu 35.). Po raz pierwszy postać Asteriksa pojawiła się w magazynie „Pilote” 29 października 1959.


    Źródła:

    Wikipedia

    Asteroid

    1. w astronomii: ciało niebieskie niewielkich rozmiarów poruszające się dookoła Słońca, głównie między orbitami Marsa i Jowisza; planetoida;
    2. w geometrii: krzywa w kształcie gwiazdy czteroramiennej


    Planetoida (planeta + gr. eídos – postać), asteroida (gr. asteroeidés – gwiaździsty), planetka (ang. minor planet) – ciało niebieskie, niebędące planetą, księżycem planety, kometą lub meteoroidem, o zazwyczaj małych rozmiarach (od kilku metrów do czasem ponad 1000 km), obiegające gwiazdę (w szczególności Słońce). Ma stałą powierzchnię skalną lub lodową, bardzo często – przede wszystkim w przypadku planetoid o mniejszych rozmiarach i mało masywnych – o nieregularnym kształcie noszącym znamiona kolizji z innymi podobnymi obiektami.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asteroida

    1. w astronomii: ciało niebieskie niewielkich rozmiarów poruszające się dookoła Słońca, głównie między orbitami Marsa i Jowisza; planetoida;
    2. w geometrii: krzywa w kształcie gwiazdy czteroramiennej


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) astr. ciało niebieskie o małych rozmiarach (od kilku metrów do czasem ponad 1000 km), obiegające gwiazdę centralną (Słońce);

     (1.2) mat. krzywa o specyficznym kształcie;


    • asteroida – (w astronomii) inne określenie planetoidy
    • asteroida – (w geometrii) rodzaj krzywej płaskiej

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asteroidalny

    asteroida


    Patrz:asteroida

    Źródła:

    SJP.pl

    Asterokalamit

    wymarły skrzyp z rodziny archeokalamitowatych, żyjący w późnym dewonie i we wczesnym karbonie; archeokalamit


    Archeokalamit, asterokalamit (Archaeocalamites, Asterocalamites) – wymarły rodzaj skrzypowych z rodziny archeokalamitowatych, żyjący w późnym dewonie i we wczesnym karbonie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asteroksylon

    kopalny prawidłakowiec posiadający cechy psylofitów i widłaków


    Asteroksylon (Asteroxylon mackiei) – wymarła roślina opisana po raz pierwszy z Rhynie Chert – stanowiska paleontologicznego odkrytego w Szkocji w 1912 r., datowanego na wczesny dewon (ok. 400 mln lat temu). Skamieniałości tego gatunku znane są od późnego syluru do końca dewonu. Początkowo roślina opisana została jako przedstawiciel ryniofitów Rhyniophyta, później jednak uznana została za przedstawiciela rzędu prawidłakowców.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asteronim

    rodzaj kryptogramu złożonego ze znaków w kształcie gwiazdki


    Asteronim (z gr. ἀστήρ „gwiazda” + ὄνομα „imię”, ros. астроним) – pseudonim, rodzaj kryptogramu, podpis, składający się z jednej lub kilku asterysków (*), stosowany w miejsce nazwiska autora. Liczba gwiazdek bywa zróżnicowana – od jednej do siedmiu – a ich układ w podpisie może przyjmować różne formy, takie jak linia prosta (np. ** ***), trójkąt (⁂) czy romb.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asterysk

    znak drukarski w kształcie gwiazdki, używany najczęściej jako odsyłacz


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) poligr. znak pisarski w kształcie gwiazdki (*), najczęściej pięcio- lub sześcioramiennej, umieszczany w przybliżeniu pomiędzy średnią i górną linią pisma, stosowany m.in. jako znak umowny, symbol odsyłacza do przypisu, wieloznacznik ogólny, separator tekstu oraz jako element ozdobny;


    Asterysk (łac. asteriscus „gwiazdka”, od stgr. ἀστερίσκος asterískos „gwiazdka”) – znak pisarski w kształcie gwiazdki, najczęściej pięcio- lub sześciopromiennej, umieszczony w przybliżeniu pomiędzy średnią i górną linią pisma. Stosowany do różnych celów – najczęściej jako znak umowny (np. symbol odsyłacza do przypisu, wieloznacznik ogólny, asteronim), pionowy (międzyakapitowy) lub poziomy (międzywyrażenowy) separator tekstu, oraz jako element ozdobny. Nazwa pochodzi od greckiego αστερíσκος ‘gwiazdka’, a to od αστήρ (astḗr) ‘gwiazda’.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asteryzm

    w mineralogii: efekt gwiazdy w świetle odbitym lub przechodzącym przez niektóre kryształy; gwiazdzistość


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) znak „⁂”, stosowany w celu zwrócenia szczególnej uwagi na fragment tekstu;

     (1.2) astr. układ gwiazd tworzący na niebie pewien widoczny zbiór, niebędący gwiazdozbiorem;

     (1.3) miner. efekt optyczny polegający na powstaniu promieni świetlnych na minerale wskutek jego specyficznych właściwości;


    • asteryzm w astronomii – układ gwiazd niebędący oficjalnym gwiazdozbiorem
    • asteryzm w mineralogii – zjawisko optyczne powodujące powstanie smug światła w kształcie gwiazdy
    • asteryzm w typografii (⁂)

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astiages

    ostatni władca państwa Medów (585-550 p.n.e.); Astyages


    Astyages (inaczej Isztuwegu, Arsztiwajga) – ostatni władca państwa Medów (585–550 p.n.e.), syn Kyaksaresa. Za jego czasów w ramach kampanii aneksyjnych Medowie wtargnęli do północnej Syrii (w okolicach dzisiejszej granicy syryjsko-tureckiej), która stanowiła część babilońskiego imperium, i opanowali wielkie ośrodki religijne, Arbelę i Harran. Zburzyli sanktuaria i deportowali setki kapłanów. Opis spustoszeń widnieje na odkrytej w Babilonie steli. Groźba wojny z Nabuchodonozorem zmusiła Astyagesa do szukania funduszy i ludzi. Szczególnie naciskana o wsparcie była Persja. Medyjski władca jednak szybko sobie uświadomił, że przez swe powiązania z Elamem - który sam stanowił bramę do dolnej Mezopotamii - król Anszanu, Kambyzes I, musi być traktowany inaczej i na pewno z większym szacunkiem. Tak więc około 598 r. p.n.e. Astyages dał Kambyzesowi I z Anszanu, plemiennemu wodzowi, za żonę jedną ze swoich córek, księżniczkę Mandane (z tego związku narodził się Cyrus II Wielki). Działania Astyagesa nie na wiele się zdały. Po śmierci Kambyzesa I w 559 r. p.n.e. królem i chanem Persji ogłosił się Cyrus II, który rościł sobie pretensje do spadku po Astyagesie. Nie mogąc otrzymać spadku dobrowolnie Cyrus II, z racji więzów krwi, zdecydował się na wzięcie tego siłą. Przygotowując się do wojny z Astyagesem Cyrus II zapewnił sobie uprzednio wsparcie m.in. perskich plemion oraz Achemenidów. W latach 553-551 p.n.e. wojska Cyrusa II wdzierały się coraz głębiej w medyjskie terytorium, prąc twardo w stronę Ekbatany. Ostateczna klęska Astyagesa dokonała się w wyniku dwudniowej bitwy pod Pasagardami w 550 r. p.n.e. Astyages przegrał wojnę z władcą perskim a zarazem swym wnukiem Cyrusem II Wielkim. Państwo Medów dostało się pod panowanie Achemenidów. Uważa się, że Cyrus II przyjął państwowy ceremoniał królewski, a liczni Medowie zachowali pozycję społeczną równą Persom.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Astika

    system filozoficzno-religijny uznający autorytet Wed oraz istnienie świata transcendentnego


    Astika (sanskryt आस्तिक) – pojęcie pochodzące z hinduizmu oznaczające osobę bądź szkołę filozoficzną akceptującą autorytet Wed. Przeciwieństwem pojęcia astika jest nastika. Para „astika – nastika” jest niejako analogią pary „teizm – ateizm”.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Astilbe

    roślina wieloletnia z rodziny skalnicowatych, pochodząca z Chin, Japonii i Półwyspu Koreańskiego; tawułka


    Tawułka, astilbe, zatawułka (Astilbe) – rodzaj roślin należący do rodziny skalnicowatych. Obejmuje 21 gatunków występujących we wschodniej Azji (od Himalajów po Japonię) oraz jeden gatunek (A. biternata) rosnący we wschodniej Ameryce Północnej w Appalachach. Wiele gatunków i mieszańców między nimi w licznych odmianach uprawianych jest jako rośliny ozdobne.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Astka

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. gałązka


    Źródła:

    Wiktionary

    Astma

    choroba układu oddechowego, często o podłożu alergicznym, polegająca na przewlekłym zapaleniu oskrzelików płucnych, objawiająca się silnymi napadami duszności, sapaniem, uczuciem ucisku w klatce piersiowej; dychawica


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. stan, w którym dominującym objawem jest ostra duszność powiązana ze świszczącym oddechem;


    Astma (łac. asthma, polski termin to dychawica) – przewlekła choroba zapalna dróg oddechowych z nadreaktywnością oskrzeli, prowadząca do nawracających epizodów świszczącego oddechu, duszności, uczucia ściskania w klatce piersiowej i kaszlu, występujących szczególnie w nocy lub nad ranem. Dominującym objawem astmy jest ostra duszność powiązana ze świszczącym oddechem.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astmatyczka

    kobieta, dziewczyna chora na astmę


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. kobieta cierpiąca na astmę


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astmatyczny

    związany z astmą, właściwy astmie, cierpiący na astmę (np. astmatyczny kaszel, astmatyczne dziecko)


    przymiotnik

     (1.1) med. związany z astmą, charakterystyczny dla astmy, dychawicy


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astmatyk

    człowiek chory na astmę


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) med. człowiek cierpiący na astmę


    Astma (łac. asthma, polski termin to dychawica) – przewlekła choroba zapalna dróg oddechowych z nadreaktywnością oskrzeli, prowadząca do nawracających epizodów świszczącego oddechu, duszności, uczucia ściskania w klatce piersiowej i kaszlu, występujących szczególnie w nocy lub nad ranem. Dominującym objawem astmy jest ostra duszność powiązana ze świszczącym oddechem.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astmosan

    lek roślinny


    Źródła:

    SJP.pl

    Aston

    Miejscowości

    Francja:

    • Aston – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Midi-Pyrénées, w departamencie Ariège

    Wielka Brytania:

    • Aston – miejscowość w hrabstwie Berkshire (Anglia)
    • Aston – miejscowość w Claverley, w hrabstwie Shropshire (Anglia)
    • Aston – miejscowość w Derbyshire Dales, w hrabstwie Derbyshire (Anglia)
    • Aston – miejscowość w hrabstwie Herefordshire (Anglia)
    • Aston – miejscowość w hrabstwie Hertfordshire (Anglia)
    • Aston – miejscowość w High Peak, w hrabstwie Derbyshire (Anglia)
    • Aston – miejscowość w Newcastle-under-Lyme, w hrabstwie Staffordshire (Anglia)
    • Aston – miejscowość w hrabstwie Oxfordshire (Anglia)
    • Aston – miejscowość w hrabstwie South Yorkshire (Anglia)
    • Aston – miejscowość w Telford and Wrekin, w hrabstwie Shropshire (Anglia)
    • Aston – miejscowość w Wem Rural, w hrabstwie Shropshire (Anglia)
    • Aston – miejscowość w hrabstwie West Midlands (Anglia)
    • Aston by Budworth – miejscowość w hrabstwie Cheshire (Anglia)
    • Aston-by-Doxey – miejscowość w hrabstwie Staffordshire (Anglia)
    • Aston-By-Stone – miejscowość w hrabstwie Staffordshire (Anglia)
    • Aston by Wrenbury – miejscowość w hrabstwie Cheshire (Anglia)
    • Aston on Carrant – miejscowość w hrabstwie Gloucestershire (Anglia)
    • Aston on Clun – miejscowość w hrabstwie Shropshire (Anglia)
    • Aston-on-Trent – miejscowość w hrabstwie Derbyshire (Anglia)
    • Aston Abbotts – miejscowość w hrabstwie Buckinghamshire (Anglia)
    • Aston Bank – miejscowość w hrabstwie Worcestershire (Anglia)
    • Aston Botterell – miejscowość w hrabstwie Shropshire (Anglia)
    • Aston Cantlow – miejscowość w hrabstwie Warwickshire (Anglia)
    • Aston Clinton – miejscowość w hrabstwie Buckinghamshire (Anglia)
    • Aston Crews – miejscowość w hrabstwie Herefordshire (Anglia)
    • Aston Cross – miejscowość w hrabstwie Gloucestershire (Anglia)
    • Aston End – miejscowość w hrabstwie Hertfordshire (Anglia)
    • Aston Eyre – miejscowość w hrabstwie Shropshire (Anglia)
    • Aston Fields – miejscowość w hrabstwie Worcestershire (Anglia)
    • Aston Flamville – miejscowość w hrabstwie Leicestershire (Anglia)
    • Aston Ingham – miejscowość w hrabstwie Herefordshire (Anglia)
    • Aston juxta Mondrum – miejscowość w hrabstwie Cheshire (Anglia)
    • Aston le Walls – miejscowość w hrabstwie Northamptonshire (Anglia)
    • Aston Magna – miejscowość w hrabstwie Gloucestershire (Anglia)
    • Aston Munslow – miejscowość w Shropshire (dystrykt), w hrabstwie Shropshire (Anglia)
    • Aston Pigott – miejscowość w hrabstwie Shropshire (Anglia)
    • Aston Rogers – miejscowość w hrabstwie Shropshire (Anglia)
    • Aston Rowant – miejscowość w hrabstwie Oxfordshire (Anglia)
    • Aston Sandford – miejscowość w hrabstwie Buckinghamshire (Anglia)
    • Aston Somerville – miejscowość w hrabstwie Worcestershire (Anglia)
    • Aston Subedge – miejscowość w hrabstwie Gloucestershire (Anglia)
    • Aston Tirrold – miejscowość w hrabstwie Oxfordshire (Anglia)
    • Aston Upthorpe – miejscowość w hrabstwie Oxfordshire (Anglia)
    • Pipe Aston – miejscowość w hrabstwie Herefordshire (Anglia)
    • Ivinghoe Aston – miejscowość w hrabstwie Buckinghamshire (Anglia)

    Źródła:

    Wikipedia

    Astor

    Astor – jednostka osadnicza w Stanach Zjednoczonych, w stanie Floryda, w hrabstwie Lake.


    Źródła:

    Wikipedia

    Astoria

    miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Oregon


    Miejscowości w USA:

    • Astoria – miasto w stanie Illinois, w hrabstwie Fulton
    • Astoria – miasto w stanie Oregon, w hrabstwie Clatsop
    • Astoria – miejscowość w stanie Dakota Południowa, w hrabstwie Deuel

    Gminy w USA:

    • Astoria (ang. Astoria Township) – gmina w stanie Illinois, w hrabstwie Fulton

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Astr.

    skrót od: astrologia, astrologiczny (czytany jako cały, odmienny wyraz)


    Źródła:

    SJP.pl

    Astra

    regionalnie: aster (roślina rosnąca dziko lub hodowana w ogrodach, mająca białe, różowe, fioletowe lub purpurowe kwiaty, które w klimacie umiarkowanym zakwitają jesienią)


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mot. samochód typu Opel Astra

     (1.2) reg. bot. zob. aster.

    forma rzeczownika.

     (2.1) D. lp. od: aster (także. B. lp. jeśli mzw.)


    Astra – zespół osiemnastu satelitów telekomunikacyjnych, należących do konsorcjum SES ASTRA z siedzibą w Luksemburgu, znajdujący się na orbicie geostacjonarnej nad równikiem. Obecnie na orbicie pracuje trzynaście z nich.

    Satelity te nadają sygnał stacji telewizyjnych i radiowych do odbiorców w Europie oraz częściowo w Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie, tylko w przekazie cyfrowym. Przekazy analogowe (w systemie PAL) zostały wyłączone 29 kwietnia 2012 roku.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astrachan

    rodzaj pluszu


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

     (1.1) geogr. miasto w południowej części europejskiej Rosji, położone nad Wołgą, stolica obwodu;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astrachańczyk

    mieszkaniec Astrachania (miasta w Rosji)


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mieszkaniec Astrachania


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astrachanka

    mieszkanka Astrachania (miasta w Rosji)


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mieszkanka Astrachania


    Astrachanka (ukr. Астраханка) – wieś na Ukrainie, w obwodzie zaporoskim, w rejonie melitopolskim, w hromadzie Myrne. W 2001 liczyła 1223 mieszkańców, spośród których 148 wskazało jako ojczysty język ukraiński, 1067 rosyjski, 2 białoruski, 5 ormiański, a 1 inny.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astrachanowy

    związany z astrachanem


    Źródła:

    SJP.pl

    Astrachański

    Astrachań (miasto w Rosji)


    przymiotnik

     (1.1) dotyczący Astrachania, związany z Astrachaniem, pochodzący z Astrachania


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astrafobia

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. psych. chorobliwy lęk przed błyskawicami


    Źródła:

    Wiktionary

    Astragal

    1. półwypukły ornament architektoniczny złożony z naprzemiennie ułożonych pałeczek i krążków;
    2. kość skokowa;
    3. roślina zielona z rodziny motylkowatych


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) anat. kość od wewnętrznej strony stopy między wgłębieniem a kostką;

     (1.2) archit. ornament architektoniczny złożony z naprzemiennie ułożonych pałeczek i krążków;

     (1.3) hist. w starożytnej Grecji: zwierzęca kość śródstopia (lub jej naśladownictwo) używana do gry

     (1.4) hist. w starożytnej Grecji: naczynie w kształcie astragalu (1.3)


    Astragal albo perełkowanie – rodzaj uwypuklonego ornamentu ciągłego utworzonego z pasma perełek (kulistych bądź owalnych) oddzielonych pionowymi krążkami („cekinami”) w postaci podwójnych soczewek (rzadziej pałeczkami). Najczęściej płaskorzeźbiony, (niekiedy malowany).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astragalomancja

    wróżenie z kości pęcinowych


    Astragalomancja, astragyromancja – metoda wróżenia za pomocą kostek, kamyków lub kawałków drewna. Nazwa pochodzi od słowa astragal, oznaczającego kość skokową.

    Historycznie, podobnie jak w grach w kości, „kości” zazwyczaj były kośćmi stawowymi lub innymi małymi kośćmi czworonogów. Oznaczone astragale (kości skokowe) owiec i kóz są powszechnie spotykane na stanowiskach archeologicznych w regionie Morza Śródziemnego i Bliskiego Wschodu, szczególnie na miejscach związanych z pochówkami i religią. Na przykład oznaczone astragale znaleziono w pobliżu ołtarza Afrodyty Urania w Atenach, co sugeruje, że astragalomancja była praktykowana w pobliżu ołtarza po około 500 r. p.n.e.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Astragalowy

    związany z astragalem


    Źródła:

    SJP.pl

    Astral

    w okultyzmie, astrologii i spirytyzmie: świat niematerialny, niewidzialny, mistyczny


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) przest. ezot. świat ciał astralnych


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astralność

    astralny


    Patrz:astralny

    Źródła:

    SJP.pl

    Astralny

    1. związany z gwiazdami (np. astralne odległości);
    2. przenośnie: nierealny, wydumany (często w kontekście poetyckim lub w sensie negatywnym), np. astralna miłość, astralne pomysły


    przymiotnik

     (1.1) gwiezdny

     (1.2) zaświatowy, niematerialny


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astralon

    elastyczne, przezroczyste tworzywo sztuczne, odporne na światło; stosowane w geodezji, poligrafii i kartografii


    Astralon – zastrzeżona nazwa własna przezroczystego tworzywa sztucznego firmy Dynamit Nobel, będącego kopolimerem chlorku winylu i akrylanu metylu, którego zasadniczą cechą jest wysoka stabilność wymiarowa przy jednoczesnym zachowaniu elastyczności oraz odporność na światło. Jest to tworzywo odporne chemicznie, gładkie, łatwo zmywalne, dzięki czemu można na nim nanosić tymczasowe rysunki oraz stosować nietrwałe przyklejanie innych elementów.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Astrapia

    rodzaj ptaków z rodziny cudowronek


    Astrapia – rodzaj ptaków z rodziny cudowronek (Paradisaeidae).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Astrapoteria

    Astrapoteria, Astrapotheria – rząd wymarłych ssaków kopytnych z Ameryki Południowej i Antarktydy. Żyły od paleocenu do miocenu. Ewolucja tej grupy jest enigmatyczna, wydaje się jednak słuszne zaklasyfikować je do grupy Meriungulata. Tą z kolei zalicza się do przetrwałego kladu Laurasiatheria.

    Do grupy tej należało m.in. Astrapotherium – liczące 3m zwierzę przypominające mastodonta.


    Źródła:

    Wikipedia

    Astrea

    • Astrea (Astraea, Astraia, Astraja) – w mitologii greckiej bogini sprawiedliwości
    • Astrea – miasto w Kolumbii, e departamencie Cesar
    • Astrea – czasopismo ukazujące się w latach 1821–1825 oraz w roku 1924
    • Astrea – loża wolnomularska w Warszawie w latach 1816–1821
    • Astrea (fr. L’Astrée) – romans pasterski d’Urfégo
    • Astrea – rodzaj ślimaków z rodziny turbanów
    • „Astrea” – korporacja akademicka założona w Lublinie w 1923 roku

    Źródła:

    Wikipedia

    Astrefowość

    astrefowy


    Patrz:astrefowy

    Źródła:

    SJP.pl

    Astrefowy

    niezwiązany ze strefą, nietworzący strefy


    Źródła:

    SJP.pl

    Astrid

    obce imię żeńskie


    Astryda – imię żeńskie pochodzenia germańskiego, złożone ze staronorweskich wyrazów áss – "bóg" i fríðr – "piękna" (mogło zatem oznaczać "piękna jak bóg"). Patronką tego imienia jest bł. Astryda.

    Astryda imieniny obchodzi 27 listopada.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Astro

    regionalnie: aster (roślina rosnąca dziko lub hodowana w ogrodach, mająca białe, różowe, fioletowe lub purpurowe kwiaty, które w klimacie umiarkowanym zakwitają jesienią)


    Astro – brydżowa konwencja licytacyjna, jedna w wielu form obrony po otwarciu 1BA przeciwnika, opracowali ją brydżyści Allinger, Stern i Rosler. Wejścia Astro wyglądają następująco:

    Kontra Siłowa, karna.2♣     5+ kierów i młodsza piątka lub czwórka pików2     5+ pików i młodsza piątka lub czwórka kierów2     Jednokolorówka z kierami2♠     Jednokolorówka z pikami

    Zobacz też: Aspro, Astpro i Astro.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Astro-

    przedrostek

     (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z ciałami niebieskimi


    Źródła:

    Wiktionary

    Astroaeronautyka

    nauka zajmująca się podstawami teoretycznymi i realizacją ewentualnych lotów międzyplanetarnych


    Źródła:

    SJP.pl

    Astroarcheologia

    Astroarcheologia – studium poglądów, wierzeń, badań i praktyk astronomicznych w cywilizacjach starożytności. Polega na badaniu poziomu dawnej wiedzy astronomicznej na podstawie pozostałości materialnych. Zajmuje się wnioskowaniem na temat dawnej wiedzy astronomicznej na podstawie badania związanych z astronomią aspektów źródeł archeologicznych; łączy perspektywy właściwe archeologii i astronomii.


    Źródła:

    Wikipedia

    Astrobalistyka

    dział balistyki zajmujący się analizą ruchów ciał w przestrzeni kosmicznej


    Źródła:

    SJP.pl

    Astrobiolog

    uczony specjalizujący się w astrobiologii (nauce badającej możliwość występowania życia poza Ziemią); kosmobiolog, egzobiolog


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) osoba zajmująca się badaniem możliwości istnienia życia poza Ziemią


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astrobiologia

    dziedzina biologii, nauka badająca możliwość występowania życia poza Ziemią; egzobiologia, kosmobiologia, ksenobiologia


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) nauka zajmująca się badaniem możliwości istnienia życia poza Ziemią;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astrobiologiczny

    związany z astrobiologią (np. astrobiologiczne poszukiwania wody, astrobiologiczne eksperymenty); kosmobiologiczny, egzobiologiczny


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) astr. biol. związany z astrobiologią lub astrobiologami


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astrobiolożka

    astrobiolog


    Patrz:astrobiolog

    Źródła:

    SJP.pl

    Astroblem

    zagłębienie powstałe w wyniku upadku meteoroidu; krater meteorytowy


    Źródła:

    SJP.pl

    Astrobotanika

    nauka badająca istnienie roślinności na innych planetach, głównie na Marsie


    Astrobotanika – wyodrębniana w XX wieku część astrobiologii, która zajmować się miała badaniami hipotetycznego życia roślinnego na innych planetach. Za twórcę terminu uważany jest rosyjski naukowiec Gawrił Tichow, który opracował hipotezę o istnieniu marsjańskiej szaty roślinnej.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Astrochemia

    nauka obejmująca badania występujących we Wszechświecie pierwiastków chemicznych; kosmochemia


    Astrochemia – nauka o związkach chemicznych i reakcjach chemicznych zachodzących w przestrzeni kosmicznej.

    Związki chemiczne i ich reakcje występują zwykle w luźnych obłokach molekularnego gazu w przestrzeni międzygwiezdnej. Nauka ta obejmuje jednak też przemiany chemiczne zachodzące na obrzeżach gwiazd. Jako taka łączy ze sobą dwie dziedziny: astronomię i chemię.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Astrocoaching

    [czytaj: astrokołczing] szkolenie związane z rozwojem osobistym z wykorzystaniem wiedzy astrologicznej


    Źródła:

    SJP.pl

    Astrocyty

    największe komórki glejowe, występujące w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, charakteryzujące się nieregularnym kształtem


    Astrocyty, komórki gwiaździste, glej gwiaździsty – największe (8–15 μm) komórki glejowe, charakteryzujące się nieregularnym kształtem, posiadające wypustki rozgałęziające się we wszystkich kierunkach. Występują w ośrodkowym układzie nerwowym. Pełnią wiele funkcji, m.in.: uczestniczą w przekaźnictwie nerwowym, przemianach amoniaku i kreatyny, procesach regeneracji oraz fagocytozy, a także tworzą barierę krew-mózg.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Astrofizyczka

    astrofizyk


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) pot. specjalistka w zakresie astrofizyki


    Patrz:astrofizyk

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astrofizyczny

    astrofizyka


    przymiotnik

     (1.1) dotyczący astrofizyki, związany z astrofizyką


    Patrz:astrofizyka

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astrofizyk

    naukowiec badający właściwości fizyczne ciał niebieskich i materii rozproszonej w przestrzeni kosmicznej; kosmofizyk


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) specjalista w zakresie astrofizyki


    Astrofizyka – nauka z pogranicza fizyki i astronomii, czasem uznawana za dział tej drugiej, badająca ciała niebieskie, takie jak gwiazdy, czarne dziury, galaktyki i materia międzygwiazdowa – ich budowę, wzajemne oddziaływanie, prawa nimi rządzące oraz procesy fizyczne w skali kosmicznej. Astrofizyka bada ewolucję zarówno pojedynczych gwiazd, jak i całego Wszechświata – dział zajmujący się tą skalą to kosmologia fizyczna.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astrofizyka

    dział astronomii badający właściwości fizyczne ciał niebieskich i materii rozproszonej w przestrzeni kosmicznej; kosmofizyka


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) astr. dział astronomii, nauka o budowie, ewolucji, właściwościach chemicznych i fizycznych ciał niebieskich oraz materii rozproszonej w przestrzeni poza Ziemią;

    forma rzeczownika.

     (2.1) D. i B. lp. od: astrofizyk


    Astrofizyka – nauka z pogranicza fizyki i astronomii, czasem uznawana za dział tej drugiej, badająca ciała niebieskie, takie jak gwiazdy, czarne dziury, galaktyki i materia międzygwiazdowa – ich budowę, wzajemne oddziaływanie, prawa nimi rządzące oraz procesy fizyczne w skali kosmicznej. Astrofizyka bada ewolucję zarówno pojedynczych gwiazd, jak i całego Wszechświata – dział zajmujący się tą skalą to kosmologia fizyczna.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astrofotograf

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) fot. fotograf wykonujący zdjęcia ciał niebieskich


    Źródła:

    Wiktionary

    Astrofotografia

    fotografia astronomiczna


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) fot. dział fotografii zajmujący się utrwalaniem zjawisk i obiektów widocznych na niebie;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astrofotometr

    fotometr służący do pomiarów astronomicznych


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) techn. fotometr używany do pomiaru natężenia światła ciał niebieskich;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astrofotometria

    dział astrofizyki obejmujący metody wyznaczania blasku gwiazd i jasności powierzchniowej ciał niebieskich oraz ich barw


    Źródła:

    SJP.pl

    Astrognozja

    znajomość widzialnych na niebie gołym okiem gwiazd i gwiazdozbiorów


    Astrognozja (gr. ἀστήρ aster ‘gwiazda’ i γνῶσις gnósis ‘wiedza, poznanie’) – pojęcie książkowe określające umiejętność rozpoznawania na niebie gwiazd i gwiazdozbiorów.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Astrograf

    przyrząd do fotografowania ciał niebieskich


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) luneta astronomiczna używana do fotografowania ciał niebieskich;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astrografia

    1. Stosowany najczęściej w fantastyce naukowej termin na określenie odpowiednika geografii dotyczącego przestrzeni kosmicznej
    2. Synonim astrofotografii

    Źródła:

    Wikipedia

    Astrokamera

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) aparat do fotografowania ciał niebieskich


    Źródła:

    Wiktionary

    Astrokompas

    przyrząd służący do wyznaczania kursu statku (latającego lub wodnego) na podstawie wizualnego namiaru na określone ciało niebieskie


    Astrokompas – przyrząd astronomiczny do wyznaczania kursu pojazdu na podstawie namiaru na określone ciało niebieskie.

    Pomiar astrokompasem zaczyna się od odczytania z tablic współrzędnych ciała niebieskiego, korzystając ze znajomości momentu pomiaru i szerokości geograficznej. Na odczytany punkt nastawia się przeziernik przyrządu, a następnie obraca się nim aż określone ciało niebieskie będzie widoczne w przezierniku. Na skali astrokompasu odczytuje się kurs.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Astrol.

    skrót od: astrologia


    Źródła:

    SJP.pl

    Astrolab

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) mat. przest. narzędzie matematyczne

     (1.2) astr. przest. narzędzie do mierzenia wysokości ciał niebieskich

     (1.3) geod. narzędzie do pomiarów geodezyjnych


    Źródła:

    Wiktionary

    Astrolabia

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) przest. narzędzie matematyczne

     (1.2) przest. narzędzie do mierzenia wysokości ciał niebieskich

     (1.3) przest. narzędzie do pomiarów geodezyjnych


    Źródła:

    Wiktionary

    Astrolabium

    dawny przyrząd do wyznaczania położenia ciał niebieskich, a później do pomiarów geodezyjnych, poprzednik sekstantu


    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) astr. hist. narzędzie do mierzenia wysokości ciał niebieskich

     (1.2) mat. hist. narzędzie matematyczne

     (1.3) geod. hist. narzędzie do pomiarów geodezyjnych


    Astrolabium (gr. ἁστρολάβον, astrolabon 'chwytający gwiazdy') – prosty pomiarowy przeziernikowy przyrząd astronomiczny używany w nawigacji do początku XVIII wieku, służący do wyznaczania położenia ciał niebieskich nad horyzontem, poprzednik sekstantu. Nazwy astrolabium używa się również w odniesieniu do współczesnego instrumentu astrometrycznego (astrolabium pryzmatyczne), wynalezionego przez francuskiego astronoma André Danjona.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astrolatria

    kult gwiazd i planet uważanych za demony, bóstwa lub ich siedzibę


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) kult ciał niebieskich uważanych za bóstwa, demony lub ich za siedziby;


    Kult astralny (także astrolatria) – kult ciał niebieskich m.in.: Słońca, Księżyca, gwiazd, planet, które zostały podniesione do rangi obiektów czci religijnej.

    Kult ten jest obecny w większości systemów politeistycznych. W szczególnie rozbudowanej formie pojawił się w rozwiniętych kulturach Azji (Indie, Chiny, Mezopotamia), w basenie Morza Śródziemnego (Egipt, Grecja, Rzym) oraz w wysoko rozwiniętych cywilizacjach obu Ameryk (Aztekowie, Majowie, Inkowie). Astrolatria wiązała się z reguły z uprawianiem astrologii, a wynikała z przekonania, iż pewne zjawiska przychodzące m.in. wraz ze zmianą pór roku i odbierane przez człowieka jako pozytywne lub negatywne, związane są z określonymi ciałami niebieskimi.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astrolog

    specjalista w dziedzinie astrologii


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) człowiek zajmujący się astrologią, przepowiadający przyszłość z położenia ciał niebieskich


    Astrologia (gr. αστρολογία astrología = άστρον ástron + λόγος lógos, „nauka o gwiazdach”) – wróżbiarstwo polegające na próbach przewidywania przyszłości poszczególnych ludzi i wydarzeń na Ziemi na podstawie położenia ciał niebieskich na nieboskłonie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astrologia

    badanie położenia ciał niebieskich w celu znalezienia powiązań między ich konfiguracją a charakterem i losem człowieka


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) ezot. wróżenie z położenia ciał niebieskich; paranauka zajmująca się badaniem związku między położeniem ciał niebieskich na niebie a wydarzeniami na Ziemi i losami człowieka;


    Astrologia (gr. αστρολογία astrología = άστρον ástron + λόγος lógos, „nauka o gwiazdach”) – wróżbiarstwo polegające na próbach przewidywania przyszłości poszczególnych ludzi i wydarzeń na Ziemi na podstawie położenia ciał niebieskich na nieboskłonie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astrologiczny

    astrologia, np. przepowiednie astrologiczne, poglądy astrologiczne


    przymiotnik

     (1.1) dotyczący astrologii, oparty na astrologii, związany z astrologią


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astrologować

    czasownik

     (1.1) przest. wróżyć, przepowiadać


    Źródła:

    Wiktionary

    Astrologowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) bycie astrologiem, wykonywanie jego czynności


    Źródła:

    Wiktionary

    Astrolożka

    astrolog


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) kobieta zajmująca się astrologią, przepowiadająca przyszłość z położenia ciał niebieskich


    Patrz:astrolog

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astromancja

    wróżenie z gwiazd


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) wróżenie z gwiazd


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astromechaniczny

    droid astromechaniczny — droid odpowiedzialny między innymi za pilotowanie myśliwców, występujący w sadze "Gwiezdne wojny" George'a Lucasa


    Źródła:

    SJP.pl

    Astrometr

    astronomiczny przyrząd do określania położenia ciał niebieskich


    Źródła:

    SJP.pl

    Astrometria

    Astrometria, astronomia pozycyjna – najstarszy dział astronomii zajmujący się pomiarami pozornych położeń i ruchów ciał niebieskich. Dzieli się na astronomię sferyczną, zawierającą matematyczną teorię potrzebną do opisywania ruchów ciał na sferze niebieskiej oraz astronomię praktyczną, obejmującą teorię przyrządów astrometrycznych, metody obserwacji i ich opracowywania.


    Źródła:

    Wikipedia

    Astrometryczny

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) astr. związany z astrometrią, dotyczący astrometrii


    Źródła:

    Wiktionary

    Astron

    urządzenie służące do przeprowadzania badań termojądrowych


    • Astron – satelita astronomiczny
    • Astron – urządzenie do wytwarzania plazmy
    • Astron – wytwórnia płytowa
    • ASTRON – Holenderski Instytut Radioastronomii

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Astron.

    skrót od: astronautyka, astronautyczny


    Źródła:

    SJP.pl

    Astronauta

    osoba odpowiednio przygotowana i wyszkolona do odbywania lotów kosmicznych; kosmonauta


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) astr. zaw. osoba zajmująca się lotami w kosmos i badaniem przestrzeni kosmicznej


    Astronauta (gr. ástron + gr. naútēs) – osoba przeszkolona, odpowiednio wyposażona i wysłana w przestrzeń kosmiczną w ramach załogowego lotu kosmicznego, aby służyć jako dowódca lub członek załogi na pokładzie statku kosmicznego. Termin ten jest zazwyczaj zarezerwowany dla profesjonalistów, czasami jednak jest on stosowany w stosunku do każdego, kto podróżuje w przestrzeń kosmiczną, w tym naukowców, polityków, dziennikarzy i kosmicznych turystów.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astronautka

    kobieta odpowiednio przygotowana i wyszkolona do odbywania lotów kosmicznych; kosmonautka


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) kobieta, która zajmuje się lotami w kosmos


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astronautyczny

    związany z astronautyką, astronautami (np. loty astronautyczne, badania astronautyczne); kosmonautyczny


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z astronautyką lub astronautami, dotyczący astronautyki lub astronautów


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astronautyka

    zespół nauk zajmujących się realizacją lotów kosmicznych, także badaniem możliwości podróży w przestrzeni międzyplanetarnej, poznawaniem jej i znajdujących się tam obiektów; kosmonautyka


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) nauk. zespół nauk zajmujący się lotami poza atmosferą Ziemi;


    Astronautyka (lub kosmonautyka) – zespół nauk zajmujących się wysyłaniem statków kosmicznych oraz sztucznych satelitów poza atmosferę ziemską, w przestrzeń kosmiczną celem jej eksploracji. Wykonywanie lotów kosmicznych jest jednym głównych zastosowań astronautyki.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astronawigacja

    jedna z metod nawigacji morskiej: wyznaczanie kursu statku na podstawie gwiazd


    Astronawigacja – oznaczanie pozycji statku lub samolotu na podstawie pomiarów położenia niektórych ciał niebieskich.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Astronawigacyjny

    przymiotnik od: astronawigacja (np. przyrządy astronawigacyjne, pomiary astronawigacyjne)


    Źródła:

    SJP.pl

    Astronim

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) jęz. nazwa planetaanety lub gwiazdy


    Źródła:

    Wiktionary

    Astronom

    człowiek zajmujący się badaniem ciał niebieskich


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) nauk. specjalista w zakresie astronomii;

     (1.2) pot. miłośnik i znawca astronomii

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (2.1) nauk. kobieta, specjalistka w zakresie astronomii

     (2.2) pot. miłośniczka i znawczyni astronomii


    Astronom lub astrofizyk – naukowiec, którego obszarem badań jest astronomia lub astrofizyka.

    Zajmuje się badaniem kosmosu oraz otaczającego go świata w przestrzeni kosmicznej.



    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astronom.

    skrót od: astronomiczny


    Źródła:

    SJP.pl

    Astronomia

    jedna z najstarszych nauk przyrodniczych, której przedmiotem badań są ciała niebieskie, ich rozmieszczenie i ruchy w przestrzeni, pochodzenie, budowa oraz ewolucja, a także Wszechświat jako całość


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) astr. planetoida o numerze katalogowym 1154;


    Astronomia (gr. ἀστρονομία astronomía od άστρον ástron + νομός nomos, „prawo rządzące gwiazdami”) – nauka przyrodnicza zajmująca się badaniem ciał niebieskich (np. gwiazd, planet, komet, mgławic, gromad i galaktyk) oraz zjawisk, które zachodzą poza Ziemią, jak również tych, które oddziałują w jej atmosferze, wnętrzu lub na powierzchni, a są pochodzenia pozaplanetarnego (np. neutrina, wtórne promieniowanie kosmiczne). Skoncentrowana jest na fizyce, chemii, meteorologii i ruchu ciał niebieskich, zajmuje się także powstaniem i rozwojem (ewolucją) Wszechświata.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astronomicznie

    przysłówek

     (1.1) astr. dotyczący astronomii

     (1.2) przen. w znaczny sposób, niezwykle dużo


    Źródła:

    Wiktionary

    Astronomiczno-Fizyczny

    dotyczący astronomii i fizyki (np. tablice astronomiczno-fizyczne)


    Źródła:

    SJP.pl

    Astronomiczny

    1. dotyczący astronomii (np. badania astronomiczne);
    2. astronomiczna wiosna, zima, jesień, lato - pory roku wyznaczane ze względu na przejście Słońca z jednego znaku zodiaku w inny;
    3. przenośnie, o kwotach pieniężnych: bardzo wielki (np. astronomiczna suma, astronomiczne wydatki)


    przymiotnik

     (1.1) astr. dotyczący astronomii, związany z astronomią

     (1.2) przen. niesamowicie duży, wielki


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astronomka

    kobieta astronom


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) pot. specjalistka w zakresie astronomii

     (1.2) miłośniczka i znawczyni astronomii


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astroorientacja

    określanie położenia statku kosmicznego w kosmosie według gwiazd


    Źródła:

    SJP.pl

    Astropsycholog

    specjalista w dziedzinie dociekań korzystającej z nauk astrologii i psychologii


    Źródła:

    SJP.pl

    Astrosfera

    Astrosfera, aster, gwiazda podziałowa – gwiaździsty układ mikrotubul mających swój początek w centrosomie. Pojawiaj się we wczesnej profazie mitozy i mejozy. Wyznacza bieguny wrzeciona podziałowego.


    Źródła:

    Wikipedia

    Astrospektograf

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) spektograf astronomiczny


    Źródła:

    Wiktionary

    Astrospektrograf

    przyrząd służący do fotografowania widm ciał niebieskich; spektrograf astronomiczny


    Źródła:

    SJP.pl

    Astrospektroskop

    przyrząd używany w astrospektroskopii do wyznaczania temperatury i składu chemicznego gwiazd, planet, komet i materii międzygwiezdnej


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) spektroskop astronomiczny;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astrospektroskopia

    dział astronomii zajmujący się badaniem widm ciał niebieskich; spektroskopia astronomiczna


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Astrotaksja

    reakcja ruchowa będąca wyższą formą reakcji kompasowej, pozwalająca zwierzętom utrzymywać stały kąt toru ruchu względem światła pochodzącego od ciała niebieskiego (Słońca, Księżyca), zmieniającego w ciągu doby swe położenie na niebie


    Astrotaksja – mechanizm orientacji przestrzennej zwierząt względem ciał niebieskich (Księżyca, Słońca), występuje m.in. u ptaków.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Astroturfer

    [czytaj: astroterfer] uczestnik pozornie spontanicznych działań mających wyrazić poparcie społeczne lub sprzeciw dla jakiejś praktyki, usługi, idei itp.


    Źródła:

    SJP.pl

    Astroturfing

    [czytaj: astroterfing] pozornie spontaniczne działanie mające wyrazić poparcie społeczne lub sprzeciw dla jakiejś praktyki, usługi, idei itp.


    Astroturfing, kładzenie sztucznej trawy – określenie służące do nazwania pozornie oddolnych obywatelskich akcji lub inicjatyw podejmowanych w celu wyrażenia poparcia albo sprzeciwu dla idei, polityki, usługi, produktu, wydarzenia. Kampania tego typu ma sprawiać wrażenie niezależnej reakcji społecznej, podczas gdy rzeczywista tożsamość jej inicjatora i jego intencje pozostają ukryte.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Astroturfingowy

    [czytaj: astroterfingowy] związany z pozornie spontanicznymi działaniami mającymi wyrazić poparcie społeczne lub sprzeciw dla jakiejś praktyki, usługi, idei itp.


    Źródła:

    SJP.pl

    Astrowate

    o cechach astrowatych (rodzina roślin)


    rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

     (1.1) bot. nazwa systematyczna|Asteraceae|Dum.|ref=tak., jedna z rodzin roślin należąca do rzędu astrowców;

    forma przymiotnika.

     (2.1) plural|astrowaty.


    Astrowate (Asteraceae Dum.) lub złożone (Compositae Gis.) – rodzina roślin należąca do rzędu astrowców (Asterales). Jedna z najliczniejszych rodzin roślin naczyniowych – należy do niej około 24,7–25 tys. gatunków grupowanych w 1620 rodzajach (druga rodzina roślin naczyniowych pod względem zróżnicowania gatunkowego). Rodzina jest kosmopolityczna, a jej przedstawiciele zasiedlają bardzo zróżnicowane siedliska. Charakterystyczną cechą budowy tych roślin jest ciasne skupienie kwiatów na spłaszczonym i rozszerzonym szczycie pędu (osadniku) tworzące kwiatostan zwany koszyczkiem.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astrowaty

    o cechach astrowatych (rodzina roślin)


    przymiotnik

     (1.1) bot. o cechach roślin z rodziny astrowatych


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astrowe

    1. aster;
    2. o cechach astrowych (grupa roślin)


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Astrowiec

    przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych z kladu astrowych


    Źródła:

    SJP.pl

    Astrowieżyczka

    przeźroczysta kopuła na kadłubie samolotu, umożliwiająca wykonywanie pomiarów astronawigacyjnych


    Źródła:

    SJP.pl

    Astrowirusy

    Astrowirusy (łac. Astroviridae, z łac. astrum - gwiazda) – rodzina wirusów, charakteryzujących się następującymi cechami:

    • Symetria: ikosaedralna, charakterystyczny jest kształt wirionów, zbliżony do gwiazdki
    • Otoczka lipidowa: brak
    • Kwas nukleinowy: ssRNA(+), 6,8 - 7,9 tys. par zasad
    • Replikacja: prawdopodobnie zachodzi w cytoplazmie zakażonej komórki, możliwe jednak, że pewne jej stadia zachodzą w jądrze komórkowym
    • Wielkość: ok. 28 nm średnicy
    • Gospodarz: kręgowce
    • Cechy dodatkowe: prawdopodobnie bardzo szeroko rozpowszechnione w populacji ludzkiej, ale rzadko wywołują choroby

    Źródła:

    Wikipedia

    Astrowy

    1. aster;
    2. o cechach astrowych (grupa roślin)


    Źródła:

    SJP.pl

    Astrych

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) stpol. podłoga, posadzka


    Źródła:

    Wiktionary

    Astryda

    imię żeńskie


    Astryda – imię żeńskie pochodzenia germańskiego, złożone ze staronorweskich wyrazów áss – "bóg" i fríðr – "piękna" (mogło zatem oznaczać "piękna jak bóg"). Patronką tego imienia jest bł. Astryda.

    Astryda imieniny obchodzi 27 listopada.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Astrydyt

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) geol. miner. ciemnozielona odmiana jadeitu, bogata w chrom


    Źródła:

    Wiktionary

    Astryld

    gatunek ptaka z rzędu wróblowych, z reguły niewielkich rozmiarów, o krępej sylwetce i krótkim, zaostrzonym dziobie, występujący w południowej Afryce, Azji i Australii


    Źródła:

    SJP.pl

    Astryldowate

    rodzina ptaków z rzędu wróblowych


    rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

     (1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Estrildidae|Bonaparte|ref=tak., rodzina ptaków z rzędu wróblowych;


    Astryldowate (Estrildidae) – rodzina ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes), obejmująca sto kilkadziesiąt gatunków, występujących w tropikach Starego Świata oraz Australazji.

    Są to małe ptaki, posiadające krótkie i mocne dzioby przystosowane do miażdżenia ziaren. Większość gatunków wykazuje podobne zachowanie oraz podobną budowę ciała, różnią się natomiast znacznie pod względem ubarwienia.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astryldowaty

    o cechach astryldowatych (rodzina ptaków)


    Źródła:

    SJP.pl

    Astryldy

    rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

     (1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Estrildinae|Bonaparte|ref=tak., podrodzina ptaków z rodziny astryldowatych;

    forma rzeczownika.

     (2.1) M., B. i W. lm. od: astryld


    Astryldy (Estrildinae) – podrodzina ptaków z rodziny astryldowatych (Estrildidae).


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asturia

    region i kraina historyczna w Hiszpanii


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. hist. kraina geograficzna położona w północnej Hiszpanii nad Zatoką Biskajską, w średniowieczu niezależne królestwo

     (1.2) geogr. adm. wspólnota autonomiczna i prowincja Hiszpanii;


    Asturia, Księstwo Asturii (hiszp. Asturias, Principado de Asturias, ast. Asturies, Principáu d’Asturies) – region historyczno-geograficzny, wspólnota autonomiczna i prowincja w Hiszpanii.

    Podczas rządów gen. Franco Asturia nazywana była prowincją Oviedo, jej historyczna nazwa została przywrócona za czasów demokratycznych.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asturias

    nazwisko


    Asturia, Księstwo Asturii (hiszp. Asturias, Principado de Asturias, ast. Asturies, Principáu d’Asturies) – region historyczno-geograficzny, wspólnota autonomiczna i prowincja w Hiszpanii.

    Podczas rządów gen. Franco Asturia nazywana była prowincją Oviedo, jej historyczna nazwa została przywrócona za czasów demokratycznych.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asturowie

    lud celtyberyjski zamieszkujący w czasach starożytnych północno-zachodnie tereny Półwyspu Iberyjskiego


    Asturowie – indoeuropejski lud celtycki, zamieszkujący w czasach starożytnych północno-zachodnie tereny Półwyspu Iberyjskiego – dzisiejszą Asturię, prowincję León, zachodnią część prowincji Lugo, i północną prowincji Zamora w Hiszpanii oraz region Trás-os-Montes w północno-wschodniej Portugalii.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asturski

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) rzad. związany z Asturią


    Źródła:

    Wiktionary

    Asturyjczyk

    mieszkaniec Asturii (wspólnoty autonomicznej w Hiszpanii)


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mieszkaniec Asturii


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asturyjka

    mieszkanka Asturii (regionu w Hiszpanii)


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mieszkanka Asturii


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asturyjski

    przymiotnik od: Asturia


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) dotyczący Asturii, związany z Asturią

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (2.1) jęz. język zachodnioromański używany w kilku hiszpańskich prowincjach;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asturyjskojęzyczny

    przymiotnik

     (1.1) taki, który posługuje się językiem asturyjskim

     (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem asturyjskim

     (1.3) spisany, stworzony w języku asturyjskim


    Źródła:

    Wiktionary

    Astygmat

    obiektyw fotograficzny odznaczający się astygmatyzmem


    Źródła:

    SJP.pl

    Astygmatyczka

    kobieta z wadą wzroku polegającą na nieostrym widzeniu


    Źródła:

    SJP.pl

    Astygmatyczny

    związany z astygmatyzmem (np. astygmatyczne układy optyczne, astygmatyczne oko)


    przymiotnik

     (1.1) związany z astygmatyzmem


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Astygmatyk

    człowiek z wadą wzroku polegającą na nieostrym widzeniu


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) med. osoba mająca astygmatyzm


    Astygmatyzm – wada układu optycznego, polegająca na tym, że promienie padające w dwóch prostopadłych płaszczyznach są ogniskowane w różnych punktach. Wywołuje ona obraz nieostry i zniekształcony.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Astygmatyzm

    1. wada soczewek spowodowana ich niejednakowym wygięciem w różnych miejscach;
    2. nieostre widzenie spowodowane zniekształceniem rogówki oka; niezborność oka


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) opt. wada soczewek, w której promienie padające w dwóch płaszczyznach prostopadłych są ogniskowane w różnych punktach, co daje nieostry i zniekształcony obraz;

     (1.2) med. wada wzroku z widzeniem obrazu nieostrego i różnie zniekształconego;


    Astygmatyzm – wada układu optycznego, polegająca na tym, że promienie padające w dwóch prostopadłych płaszczyznach są ogniskowane w różnych punktach. Wywołuje ona obraz nieostry i zniekształcony.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asuan

    miasto w Egipcie


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

     (1.1) geogr. miasto na południu Egiptu, na wschodnim brzegu Nilu, przy pierwszej katarakcie;

     (1.2) geogr. adm. muhafaza w południowym Egipcie;


    Asuan (arab. أسوان, Aswan, Aswān [ʔɑsˈwɑːn]; kopt. Ⲥⲟⲩⲁⲛ Souan [swɑn]) – miasto na południu Egiptu i zarazem stolica gubernatorstwa o tej samej nazwie. Miasto położone jest na wschodnim brzegu Nilu, przy pierwszej katarakcie i jest z tego powodu celem wycieczek oraz ważnym centrum lokalnej turystyki.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asuańczyk

    mieszkaniec Asuanu


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mieszkaniec Asuanu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asuanka

    mieszkanka Asuanu, miasta w Egipcie


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mieszkanka Asuanu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asuański

    Asuan


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Asuanem, dotyczący Asuanu


    Patrz:Asuan

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asubstancjalny

    nieposiadający własnej istoty, istniejący jedynie w czyimś umyśle


    Źródła:

    SJP.pl

    Asumpcik

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) zdrobn. od asumpt


    Źródła:

    Wiktionary

    Asumpcjonista

    członek męskiego zakonu rzymskokatolickiego opartego na regule św. Augustyna, założonego w 1843 roku w Nîmes


    Źródła:

    SJP.pl

    Asumpt

    przestarzałe: impuls, pobudka


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) książk. powód lub zachęta do zrobienia czegoś


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asunción

    [czytaj: asunSJON] stolica Paragwaju


    rzeczownik, nazwa własna

     (1.1) geogr. stolica Paragwaju;


    Asunción (wym. [asunˈsjon]) – stolica Paragwaju, położona nad rzeką Paragwaj na zachodnim skraju Wyżyny Brazylijskiej, przy granicy z Argentyną.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asunciończyk

    [czytaj: asunsjończyk] mieszkaniec Asunción (stolicy Paragwaju)


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mieszkaniec Asunciónu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asuncionka

    [czytaj: asunSJONka] mieszkanka Asunción (stolicy Paragwaju)


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mieszkanka Asunciónu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asuncioński

    [czytaj: asunsjoński] przymiotnik od: Asunción (stolica Paragwaju; Asuncion)


    przymiotnik

     (1.1) odnoszący się do miasta Asunción


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asura

    w mitologii indyjskiej: potężna istota nadludzka; również demon, który był przeciwnikiem bogów: dewów


    Asura (także: assura, asaura, aszura; san. asu – „oddech Pradźapati” lub as – „być”) – potężne i złe istoty występujące w hinduizmie i buddyzmie, przeciwnicy dewów.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asurbanipal

    asyryjski władca, 669-631 p.n.e.


    Aszurbanipal, Asurbanipal, właśc. Aszur-bani-apli (akad. Aššur-bāni-apli, tłum. „bóg Aszur jest twórcą syna pierworodnego”), w tradycji biblijnej Asnefar bądź Asnappar – król Asyrii z dynastii Sargonidów; syn Asarhaddona; założyciel słynnej biblioteki w Niniwie; panował w latach 669-631 p.n.e.; pomimo rozruchów wewnętrznych utrzymał państwo w granicach od Zatoki Perskiej do Morza Śródziemnego.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asus

    produkt marki Asus


    ASUS, oficjalnie ASUSTeK Computer Inc. – tajwańskie przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją elektroniki, głównie: płyt głównych, kart graficznych, laptopów, smartfonów, tabletów, komputerów stacjonarnych oraz napędów optycznych.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asybilacja

    w językoznawstwie: wytwarzanie się w końcowej fazie artykulacji spółgłoski zwartej szczeliny, której rezultatem są np. polskie spółgłoski ć, dź


    Asybilacja – proces fonetyczny, w wyniku którego spółgłoski zwarte zmieniają się w zwarto-szczelinowe i szczelinowe. Często następuje wraz z palatalizacją. Np. t > ć (język polski), k > č` > c > s (łacina), k > č` lub c` (język prasłowiański).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asygmatyczny

    utworzony bez sufiksu -s-


    Źródła:

    SJP.pl

    Asygnacja

    w bankowości: zlecenie wypłaty określonej sumy pieniężnej


    Źródła:

    SJP.pl

    Asygnacyjny

    1. w bankowości: związany z asygnacją, dowodzący asygnacji (np. kwit asygnacyjny);
    2. przestarzałe, o pieniądzu: papierowy, w przeciwieństwie do kruszcowego (np. ruble asygnacyjne)


    Źródła:

    SJP.pl

    Asygnata

    1. dokument w formie kwitu kasowego będący dowodem dokonywanych wpłat lub wypłat;
    2. papierowy pieniądz, banknot


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) finans. dokument kasowy potwierdzający operację gotówkową

     (1.2) hand. zaświadczenie uprawniające do kupna na odmiennych, często preferencyjnych warunkach

     (1.3) przest. bank. pieniądz papierowy, wczesna postać banknotu;

     (1.4) przest. finans. papier wartościowy, często oprocentowany, wydawany w zamian za świadczenia materialne dla państwa, z obligiem spłaty gotówkowej; rodzaj obligacji


    Asygnata (z łac. assignatus – wyznaczony, przyznany) – rodzaj instrumentu finansowego używanego historycznie jako pieniądz papierowy na przełomie XVIII i XIX wieku, m.in. we Francji (1789-1796), Włoszech (1798-1799) i Rosji (1769-1817).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asygnatka

    zdrobnienie od: asygnata


    Źródła:

    SJP.pl

    Asygnować

    1. przeznaczać, przeznaczyć na coś pewną sumę pieniędzy;
    2. w bankowości: zlecać, zlecić wypłacenie określonej sumy pieniędzy


    Źródła:

    SJP.pl

    Asygnowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) przeznaczanie jakiejś kwoty na dany cel


    Źródła:

    Wiktionary

    Asylabiczność

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) odprzym. cecha tego, co jest asylabiczne


    Źródła:

    Wiktionary

    Asylabiczny

    najczęściej o wierszu, lub utworze literackim, niemelicznym, którego liczba sylab w jednym wersie nie jest równa liczbie sylab wersu następnego


    Źródła:

    SJP.pl

    Asylabizm

    brak rygoru co do jednakowej liczby sylab w wersach, np. w wierszach nieregularnych, wolnych


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) w poezji: brak stałej budowy wiersza


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asymetria

    brak równowagi w danym układzie przestrzennym lub relacjach, dominacja wartości, zachowań, środków, danych itp. pewnego typu; asymetryczność


    • asymetria – brak lub zakłócenie symetrii
    • Asymetria – powieść Lisy Halliday
    • Asymetria – polski film z 2020 w reżyserii Konrada Niewolskiego

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asymetryczność

    brak równowagi w danym układzie przestrzennym lub relacjach, dominacja wartości, zachowań, środków, danych itp. pewnego typu; asymetria


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) odprzym. cecha tego, co jest asymetryczne; cecha tych, którzy są asymetryczni


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asymetryczny

    wyróżniający się brakiem symetrii (np. asymetryczna figura, asymetryczne relacje w małżeństwie)


    przymiotnik

     (1.1) niebędący symetrycznym, niemający symetrii


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asymilacja

    1. zupełne przystosowanie się do czegoś, np. do warunków życia w obcym kraju;
    2. w biologii: przemiana substancji pobranych z zewnątrz na składniki danego organizmu; przyswajanie


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) przystosowanie się do życia w obcej społeczności


    Asymilacja (z łac. assimilatio, od similis = 'podobny')

    • Asymilacja kulturowa
    • Asymilacja narodowa
    • Asymilacja państwowa
    • Asymilacja (biologia) – zob. też asymilacja węgla, asymilaty
    • Asymilacja (psychologia)
    • Asymilacja danych – proces używany w numerycznych modelach pogody
    • Asymilacja fonetyczna
    • Asymilacja akcji
    • Asymilacja magmowa – por. ksenolit

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asymilacyjność

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) odprzym. cecha tego, co jest asymilacyjne


    Źródła:

    Wiktionary

    Asymilacyjny

    przymiotnik od: asymilacja (np. polityka asymilacyjna, procesy asymilacyjne)


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) socjol. związany z asymilacją

     (1.2) biol. związany z asymilacją

     (1.3) jęz. związany z asymilacją

     (1.4) psych. związany z asymilacją


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asymilant

    zwolennik i propagator polityki przystosowania się, przyswojenia obcej kultury; asymilator


    Źródła:

    SJP.pl

    Asymilat

    bezpośredni produkt przyswojenia przez organizm substancji pobranej z zewnątrz


    Źródła:

    SJP.pl

    Asymilator

    zwolennik i propagator polityki przystosowania się, przyswojenia obcej kultury; asymilant


    Źródła:

    SJP.pl

    Asymilatorka

    zwolenniczka i propagatorka polityki przystosowania się, przyswojenia obcej kultury


    Źródła:

    SJP.pl

    Asymilatorski

    asymilator


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z asymilatorem, asymilatorami, dotyczący asymilatora


    Patrz:asymilator

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asymilować

    1. ulegać asymilacji, upodabniać, przystosowywać coś do czegoś;
    2. w biologii: przemieniać substancje pobrane z zewnątrz na składniki danego organizmu; przyswajać;
    3. asymilować się - przystosowywać się do czegoś, np. do warunków życia w obcym kraju


    czasownik przechodni niedokonany (dk. zasymilować)

     (1.1) przystosowywać do otoczenia

     (1.2) pobierać z otoczenia

    czasownik zwrotny niedokonany asymilować się (dk. zasymilować się)

     (2.1) przystosowywać się do otoczenia


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asymilowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) socjol. przyswajanie sobie kultury, obyczajów, cech właściwych obcej grupie

     (1.2) socjol. powodowanie, że obca grupa lub osoba przyswaja sobie kulturę, obyczaje, cechy właściwe jakiejś grupie

     (1.3) przyswajanie sobie nowych treści oraz włączenie ich do zdobytego wcześniej doświadczenia i wiedzy

     (1.4) biol. pobieranie z zewnątrz substancji i przetwarzanie ich na potrzeby własnego organizmu

     (1.5) jęz. upodobnianie się pod względem artykulacyjnym danej głoski do sąsiedniej


    Źródła:

    Wiktionary

    Asymina

    drzewo lub krzew z rodziny flaszowcowatych


    Asymina, urodlin (Asimina Adans.) – rodzaj roślin z rodziny flaszowcowatych (Annonaceae). Obejmuje 8–9 gatunków. Rośliny te występują naturalnie we wschodniej części Ameryki Północnej – w klimacie od zwrotnikowego do umiarkowanego. Przy czym tylko jeden – asymina trójklapowa ma szeroki zasięg obejmujący tereny od Ontario po Florydę i Teksas, a reszta rośnie tylko na Florydzie i w sąsiedniej Georgii. Rośliny te rosną w lasach i zaroślach.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asymptomatyczny

    niewykazujący symptomów, niedający objawów; bezobjawowy


    Źródła:

    SJP.pl

    Asymptota

    prosta, której odległość od danej prostej nieograniczenie maleje w miarę posuwania się po tej prostej


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mat. prosta, do której dąży dana krzywa lub wykres danej funkcji;


    Asymptota krzywej (gr. ἀσύμπτοτη, „nie stykać się”) – prosta l jest asymptotą danej krzywej C (w szczególności wykresu funkcji), jeśli dla punktu oddalającego się nieograniczenie wzdłuż krzywej C odległość tego punktu od prostej l dąży do zera.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asymptotyczny

    1. dotyczący asymptoty;
    2. zbliżający się do czegoś, ale niemogący tego osiągnąć


    przymiotnik

     (1.1) mat. odnoszący się do asymptoty; zbliżający się do pewnej granicy lub krzywej, ale nigdy jej nieosiągający

     (1.2) zbliżający się do czegoś, ale niemogący tego nigdy osiągnąć


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asynchron

    w gwarze środowiskowej: rozbieżność obrazu i dźwięku w filmie, asynchronizm


    Źródła:

    SJP.pl

    Asynchronia

    1. niezbieżność w czasie kilku zjawisk, czynności, procesów; asynchronizm
    2. w językoznawstwie: niejednoczesność ruchów narządów mowy przy artykulacji głosek


    Źródła:

    SJP.pl

    Asynchroniczność

    asynchroniczny


    Asynchroniczność, transmisja asynchroniczna (ang. asynchronic, asynchronous transmission) – przeciwieństwo synchroniczności, a także sposób przesyłania danych pozwalający na nieregularne ich wysyłanie, przy czym początek i koniec transmisji oznaczane są wydzielonym (ustalonym) symbolem. Transmisja asynchroniczna jest znacznie bardziej elastyczna od transmisji synchronicznej, choć w przypadku łączy danych może ograniczać nieco użyteczne pasmo (przepustowość) łącza.


    Patrz:asynchroniczny

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Asynchroniczny

    1. niejednoczesny, niezbiegający się w czasie;
    2. silnik asynchroniczny - silnik elektryczny na prąd zmienny, którego liczba obrotów na jednostkę czasu zmienia się w zależności od obciążenia


    przymiotnik

     (1.1) taki, który nie zachodzi równocześnie z innym procesem lub zdarzeniem; przebiegający niezależnie w czasie


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asynchronizm

    1. niezbieżność w czasie kilku zjawisk, czynności, procesów; asynchronia
    2. rozbieżność obrazu i dźwięku w filmie spowodowana błędem technicznym lub wprowadzona świadomie dla celów artystycznych


    Źródła:

    SJP.pl

    Asynćka

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) daw. asańdźka


    Źródła:

    Wiktionary

    Asyndeton

    konstrukcja składniowa zbudowana z szeregu współrzędnych członów lub zdań niepołączonych spójnikiem


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) jęz. figura retoryczna polegająca na łączeniu wyrazów bez spójnika;


    Asyndeton (gr. ἀσύνδετον asýndeton, od ἀσύνδετος asýndetos – „niepołączony, bez spójników”) – konstrukcja składniowa zaliczana do figur retorycznych polegająca na łączeniu zdań lub ich części bez użycia spójnika. Np.: Przybyłem, zobaczyłem, zwyciężyłem; Miasto. Masa. Maszyna; Wolność, równość, braterstwo.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asyndetyczny

    w językoznawstwie: połączony bez użycia spójnika; bezspójnikowy


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) gram. zob. bezspójnikowy.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asynergia

    zaburzenie koordynacji ruchów wskutek uszkodzenia móżdżku, polegające na braku współdziałania grup mięśniowych


    Źródła:

    SJP.pl

    Asynt

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. adm. wojsk. pobór, branka


    Źródła:

    Wiktionary

    Asyntyrować

    czasownik niedokonany

     (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. brać do wojska


    Źródła:

    Wiktionary

    Asyntyrunek

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. adm. wojsk. pobór


    Źródła:

    Wiktionary

    Asyria

    starożytne państwo semickie w północnej Mezopotamii


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) hist. starożytne państwo semickie w północnej Mezopotamii;


    Asyria (akad. māt Aššurki) – starożytne państwo semickie w północnej Mezopotamii istniejące od drugiej połowy III tysiąclecia p.n.e. do pierwszej połowy I tysiąclecia p.n.e.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asyriolog

    specjalista w zakresie asyriologii


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) specjalista w dziedzinie asyriologii


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asyriologia

    nauka zajmująca się badaniem zabytków pisma klinowego, kultury duchowej i materialnej ludów Mezopotamii: Asyryjczyków, Babilończyków i Sumerów


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) nauk. nauka badająca starożytną kulturę duchową i kulturę materialną ludów Mezopotamii;


    Asyrologia, asyriologia – nauka badająca piśmiennictwo oraz kulturę duchową i materialną ludów Mezopotamii: Sumerów, Akadów, Babilończyków i Asyryjczyków; w praktyce obejmuje całość wiedzy o językach, historii i kulturze ludów starożytnego Bliskiego Wschodu, które posługiwały się pismem klinowym.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asyriologiczny

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) archeol. związany z asyriologią, dotyczący asyriologii


    Źródła:

    Wiktionary

    Asyrolog

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) naukowiec zajmujący się starożytną Asyrią


    Źródła:

    Wiktionary

    Asyrologia

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) nauk. nauka badająca starożytną kulturę duchową i kulturę materialną ludów Mezopotamii;


    Asyrologia, asyriologia – nauka badająca piśmiennictwo oraz kulturę duchową i materialną ludów Mezopotamii: Sumerów, Akadów, Babilończyków i Asyryjczyków; w praktyce obejmuje całość wiedzy o językach, historii i kulturze ludów starożytnego Bliskiego Wschodu, które posługiwały się pismem klinowym.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asyryjczyk

    mieszkaniec Asyrii


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) etn. przedstawiciel semickiego narodu zamieszkującego północny Irak, Iran, południową Turcję i Syrię;

     (1.2) mieszkaniec Asyrii


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asyryjka

    mieszkanka Asyrii


    Źródła:

    SJP.pl

    Asyryjski

    Asyria


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) dotyczący Asyrii, związany z Asyrią, pochodzący z Asyrii

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (2.1) jęz. staroż. dialekt asyryjski języka akadyjskiego;

     (2.2) jęz. język asyryjski;


    Patrz:Asyria

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asyski

    Asyż (miasto we Włoszech)


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Asyżem, dotyczący Asyżu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asyst.

    skrót od:
    1. asystent;
    2. asystencki


    Źródła:

    SJP.pl

    Asysta

    1. grupa osób towarzyszących; eskorta; świta; poczet; obstawa;
    2. towarzyszenie komuś;
    3. w sporcie: współudział przy zdobyciu punktu lub punktów


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) książk. osoba lub grupa osób towarzysząca komuś

     (1.2) książk. obecność przy kimś lub przy czymś; asystowanie

     (1.3) sport. w piłce nożnej, koszykówce, hokeju: podanie, po którym następuje strzał zakończony golem

     (1.4) wojsk. uczestnictwo żołnierzy w podniosłym wydarzeniu w umundurowaniu reprezentacyjnym


    Asysta – podanie do zawodnika z tej samej drużyny, po którym zostają zdobyte punkty lub jest zdobyta bramka (tzw. gol).

    Termin asysta występuje w grach zespołowych, między innymi w koszykówce czy w hokeju, zazwyczaj w zdobytych bramkach (golach) lub koszach (punkty) z akcji. Nie występują natomiast w rzutach karnych, rożnych czy rzutach osobistych. W piłce nożnej pojęcie to pojawiło się niedawno.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asystencja

    1. obecność określonych osób przy sporządzaniu dokumentu;
    2. dawniej: obecność przy kimś; asystowanie, asysta;
    3. dawniej: grupa osób towarzysząca komuś


    Źródła:

    SJP.pl

    Asystencki

    odnoszący się do asystenta, właściwy asystentowi


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z osobą lub funkcją asystenta

    przymiotnik dzierżawczy

     (2.1) należący do asystenta


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asystencyjny

    asystencja


    Patrz:asystencja

    Źródła:

    SJP.pl

    Asystent

    1. osoba będąca obecną i pomagająca przy tym (zwykle specjaliście przy jego pracy);
    2. młodszy pracownik naukowo-dydaktyczny w szkole wyższej


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) osoba pomagająca specjaliście przy wykonywanej przez niego pracy

     (1.2) stud. stanowisko na wyższej uczelni lub w instytucie naukowym niższe od adiunkta; także. osoba zajmująca to stanowisko

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (2.1) inform. program ułatwiający użytkownikowi wykonanie określonej procedury


    • asystent – najniższe rangą stanowisko naukowe lub naukowo-dydaktyczne na uczelni
    • asystent – stopień w służbie bibliotecznej oraz muzealnictwie
    • asystent – pomocnicze stanowisko pracy. W języku potocznym oznacza pomocnika, podległego współpracownika
    • doktor-asystent – stopień w wojskowej służbie lekarskiej
    • asystent – inaczej kreator w informatyce

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asystentka

    asystent


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) kobieta asystent


    Patrz:asystent

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asystentura

    stanowisko asystenta (zwłaszcza na uczelni wyższej)


    Źródła:

    SJP.pl

    Asystolia

    nagłe zatrzymanie krążenia, ustanie elektrycznej i mechaniczne aktywności serca


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) med. brak czynności elektrycznej serca;


    Asystolia (łac. z gr. asystole) – brak elektrycznej i mechanicznej czynności serca lub czynność serca o częstotliwości mniejszej niż 10/min. Jest częstym wtórnym mechanizmem zatrzymania krążenia. W zapisie EKG objawia się w postaci prawie płaskiej linii, zbliżonej do linii izoelektrycznej w co najmniej dwóch sąsiadujących odprowadzeniach EKG. Jej wystąpienie oznacza zazwyczaj całkowity brak czynności skurczowej serca, poza przypadkami asystolii rzekomej, kiedy to płaska linia w zapisie EKG spowodowana jest problemami technicznymi sprzętu do rejestracji EKG, złym przyleganiem elektrod do skóry lub błędami w technice badania.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asystoliczny

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) med. dotyczący asystolii


    Źródła:

    Wiktionary

    Asystować

    1. towarzyszyć komuś jako eskorta;
    2. być obecnym i pomagać przy tym;
    3. w sporcie: mieć udział przy zdobyciu punktu lub punktów;
    4. przestarzałe: zabiegać o czyjeś względy; adorować


    czasownik nieprzechodni niedokonany

     (1.1) być obecnym, towarzyszyć przy czym

     (1.2) pomagać przy czym

     (1.3) daw. starać się o czyjeś względy


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asystowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) wspomaganie specjalisty w trakcie wykonywanych przez niego zadań

     (1.2) towarzyszenie, najczęściej bierne, przy jakichś czynnościach

     (1.3) sport. w piłce nożnej: wykonanie podania do strzelca bramki


    Źródła:

    Wiktionary

    Asystowany

    wymagający osoby towarzyszącej


    Źródła:

    SJP.pl

    Asyż

    miasto i gmina we Włoszech


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

     (1.1) geogr. miasto i gmina we Włoszech, w Umbrii;


    Asyż (wł. Assisi) – miasto i gmina we Włoszech, położone na południowy wschód od Perugii, w regionie Umbria, w prowincji Perugia.

    Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwały 24 443 osoby, 131,4 os./km². W starożytności istniała na tym terenie niewielka osada etruska. W III wieku p.n.e. pod panowaniem rzymskim jako Asisium. Od XII wieku należał do Księstwa Spoleto i uczestniczył w wielu wojnach z sąsiednimi miastami, a zwłaszcza z Perugią. Pod koniec XII wieku Asyż zdobył niepodległość i w 1184 ustanowiono w nim samorząd miejski.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Asyżanin

    mieszkaniec Asyżu (miasta we Włoszech)


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mieszkaniec Asyżu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asyżanka

    mieszkanka Asyżu (miasta we Włoszech)


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mieszkanka Asyżu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Asza

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. popiół


    Asza (ros. Аша) – miasto w Rosji w obwodzie czelabińskim, stolica administracyjna rejonu aszyńskiego. Położone jest w pobliżu Czelabińska i znajduje się w nim stacja Kolei Transsyberyjskiej.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aszantowie

    afrykański lud zamieszkujący Togo, centralne rejony Ghany oraz przyległe obszary Wybrzeża Kości Słoniowej


    Aszanti, również Asante, Aszantowie – dominująca grupa etniczna we współczesnej Ghanie. W średniowieczu tworzyli potężne imperium w Afryce Zachodniej.

    Przed europejską kolonizacją ludzie Aszanti poprzez handel rozwinęli potężne imperium w Afryce Zachodniej. Przed XIII wiekiem ludzie Akan migrowali na obszar pasa leśnego dzisiejszej Ghany i założyli tam małe stany w pagórkowatym terenie, mniej więcej w miejscu, gdzie leży współczesne Kumasi. W okresie szczytowym Imperium Mali Aszanti, a w szczególności ludzie Akan, stali się bogaci, handlując złotem wydobywanym w kopalniach na ich terytorium. Aktualnie te kopalnie są własnością spółki AngloGold.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aszarycki

    aszaryzm


    Patrz:aszaryzm

    Źródła:

    SJP.pl

    Aszaryzm

    prąd w teologii muzułmańskiej stworzony przez Al-Aszariego i rozwijany w X i XI w.


    Aszaryci (arab. الأشاعرة) – najważniejszy z odłamów sunnickiego kalamu.

    Nazwa kierunku pochodzi od nazwiska teologa Al-Aszariego (ok. 874–936). Był to swoisty kompromis między naukami mutazylitów a poglądami ortodoksyjnego islamu, do zderzenia których doszło na początku IX wieku. Najważniejsi przedstawiciele aszaryzmu to: Abu Bakr al-Bakillani (zm. 1013), Al-Dżuwajni (zm. 1085) i Al-Ghazali (zm. 1111).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aszchabad

    stolica Turkmenistanu


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

     (1.1) geogr. stolica Turkmenistanu;


    Aszchabad (turkm. Aşgabat; ros. Ашхабад) – stolica Turkmenistanu leżąca na południu kraju. Aszchabad jest miastem na prawach wilajetu. W 2022 roku liczyło ok. 1,03 mln mieszkańców.

    Krajowe główne centrum przemysłowe. Funkcjonuje tu przemysł maszynowy, metalowy, elektrotechniczny, chemiczny, materiałów budowlanych, szklarski, włókienniczy oraz spożywczy.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aszchabadczyk

    mieszkaniec Aszchabadu


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) mieszkaniec Aszchabadu, osoba pochodząca z Aszchabadu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aszchabadka

    mieszkanka Aszchabadu


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mieszkanka Aszchabadu, kobieta pochodząca z Aszchabadu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aszchabadzki

    Aszchabad (stolica Turkmenistanu)


    przymiotnik

     (1.1) odnoszący się do miasta Aszchabad


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aszdod

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

     (1.1) geogr. miasto w Izraelu, w Dystrykcie Południowym, nad Morzem Śródziemnym;


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aszelski

    przymiotnik od: Saint-Acheul (Francja); kultura aszelska - kultura starszego paleolitu


    Źródła:

    SJP.pl

    Aszera

    w mitologii ugaryckiej i hebrajskiej: bogini wybrzeża morskiego


    Aszera (ugaryckie: ’ṯrt, hebr. ‏אֲשֵׁרָה‎, inne formy: Athirat, Aszirat, Elat) – w mitologii ugaryckiej bogini wybrzeża morskiego, utożsamiana z planetą Wenus i jej aspektem jako Gwiazda Poranna, matka bogów, początkowo żona najwyższego boga Ela, później żona Baala. Przeszła także do ludowej mitologii hebrajskiej wraz z tendencjami synkretycznymi, zwalczanymi przez ortodoksyjny nurt broniący radykalnego monoteizmu Izraelitów nakazanego w Dekalogu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aszet

    ładnie wydana, ilustrowana książeczka dla dzieci, zwykle reprezentująca jakiś cykl wydawniczy


    Źródła:

    SJP.pl

    Aszkelon

    miasto w Izraelu; Askalon


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

     (1.1) geogr. miasto w Izraelu, w Dystrykcie Południowym, nad Morzem Śródziemnym;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aszkeloński

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Aszkelonem, dotyczący Aszkelonu


    Źródła:

    Wiktionary

    Aszkenazi

    nazwisko


    • Aszkenazi – Żydzi aszkenazyjscy
    • Aszkenazi – rosyjskie i żydowskie nazwisko. Osoby o tym nazwisku:
      • Władimir Aszkenazi
      • Goga Aszkenazi
      • Gabi Aszkenazi
      • Bat-Szewa Ofra Chaza-Aszkenazi
      • Li’or Aszkenazi
      • Abraham Natan Benjamin ben Elisza Chajim Aszkenazi
      • Izaak ben Szlomo Luria Aszkenazi
      • Severyn Ashkenazy

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aszkenazim

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Aszkenazyjczyk

    Żyd wywodzący się z diaspory osiadłej we wschodniej, centralnej i częściowo zachodniej części Europy; Żyd aszkenazyjski, askenazyjczyk


    Źródła:

    SJP.pl

    Aszkenazyjka

    aszkenazyjczyk


    Patrz:aszkenazyjczyk

    Źródła:

    SJP.pl

    Aszkenazyjski

    aszkenazyjczyk; askenazyjski


    przymiotnik

     (1.1) związany z Aszkanazem, dotyczący Aszkanaza

     (1.2) związany z krajem Aszkenaz, dotyczący kraju Aszkenaz

     (1.3) związany z Aszkenezyjczykami, dotyczący Aszkenazyjczyków


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Aszkiewicz

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Aszkiełowicz

    nazwisko


    Aszkiełowiczowie herbu Topór – polski ród szlachecki wywodzący się z terenów Wielkiego Księstwa Litewskiego.

    Mieszkali w powiatach oszmiańskim i wileńskim.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aszkun

    język z grupy języków nuristańskich


    Źródła:

    SJP.pl

    Aszram

    aszrama, aśrama, aśram;
    1. każde z czterech stadiów życia członków trzech wyższych stanów społeczeństwa indyjskiego (warna);
    2. pustelnia, erem


    Źródła:

    SJP.pl

    Aszrama

    aśrama, aśram, aszram;
    1. każde z czterech stadiów życia członków trzech wyższych stanów społeczeństwa indyjskiego (warna);
    2. pustelnia, erem


    Źródła:

    SJP.pl

    Asztarot

    Źródła:

    Wikipedia

    Asztarte

    w mitologii fenickiej: bogini miłości i płodności, opiekunka wojowników; Astarte


    • Astarte lub Asztarte – imię fenickiej i kananejskiej bogini miłości, płodności i wojny
    • Astarte – grecka grupa muzyczna wykonująca black metal
    • (672) Astarte – planetoida z grupy pasa głównego asteroid
    Biologia
    • Astarte – rodzaj małży z rodziny astartowatych
    • Astarte borealis – gatunek małża z rodziny astartowatych (Astartidae)
    • Astarte elliptica – gatunek małża z rodziny astartowatych (Astartidae)

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aszur

    rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

     (1.1) geogr. hist. starożytne miasto w północnej Mezopotamii, współcześnie stanowisko archeologiczne;

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

     (2.1) mit. asyryjski bóg opiekuńczy miasta Aszur (1.1);

    forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

     (3.1) D. lm. od Aszura


    • Aszur (bóg)
    • Aszur (miasto)
    • Aszur – wieś w Syrii, w muhafazie Aleppo
    • Assur (postać biblijna)

    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aszura

    w muzułmańskim kalendarzu księżycowym: dziesiąty dzień pierwszego miesiąca roku


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) rel. muzułmańskie święto przypadające dziesiątego dnia miesiąca muharram;

    forma rzeczownika|rodzaj=męskoosobowy.

     (2.1) D. i B. od Aszur


    Aszura (arab. عاشوراء, āšūrā’, aram. asurya „dekada”) – islamskie święto obchodzone 10. dnia pierwszego miesiąca (muharram). Jest jednym z najważniejszych świąt szyitów, inaczej jest interpretowane przez sunnitów. Przez szacunek do muzułmanów i ich tradycji, na Bliskim Wschodzie czy w Indiach, święto jest niekiedy obchodzone także przez wyznawców innych religii, na przykład przez niektóre grupy hinduistyczne, buddyjskie czy chrześcijańskie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Aszurnasirpal

    imię królów Asyrii


    Źródła:

    SJP.pl

    Aszyk

    ludowy poeta w krajach Wschodu


    Aszyk (azer. aşıq; tur. âşık; pers. عاشیق, aszigh; gruz. აშუღი, aszughi; orm. աշուղ, aszugh) – muzyk wykonujący tradycyjne utwory ludowe najczęściej przy akompaniamencie sazu w krajach Bliskiego Wschodu – Armenii, Azerbejdżanie, Iranie i Turcji.

    W 2009 roku sztuka azerskich aszyków została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Aszynbecher

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. popielniczka


    Źródła:

    Wiktionary

    Asłuchalny

    przymiotnik jakościowy

     (1.1) taki, który nie nadaje się do słuchania albo którego bardzo trudno lub nieprzyjemnie się słucha


    Źródła:

    Wiktionary