w psychoanalizie: poziom podświadomości skupiający utajone popędy, żądze, kompleksy itp. będące poza kontrolą, lecz wpływające na zachowanie jednostki
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) psych. w psychoanalizie impulsywny komponent osobowości (jeden z trzech komponentów, obok ego i superego)
Id (pol. to, niem. Es, inaczej ono) – pierwotny system organizacji psychicznej, źródło kształtowania się ego i superego.
Id jest zbiornikiem psychicznej energii, które zawiera w sobie dziedziczne i wrodzone wyposażenie psychiczne z popędami włącznie. Działa na zasadzie impulsów i natychmiastowej gratyfikacji zaspokojenia potrzeb. Energia id funkcjonuje według zasady przyjemności. Napięcie wprowadzane do świadomości przez id, usiłuje rozładować tzw. czynność odruchowa (natychmiastowa redukcja napięcia) i proces pierwotny (redukuje złożone reakcje psychiczne).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
skrót od: idem (z łaciny: ten sam, tenże)
SJP.pl
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
(1.2) astr. planetoida średniej wielkości, o numerze 243, z głównego pasa asteroid;
(1.3) mitgr. nimfa kreteńska, która wychowywała małego Zeusa
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. kroczyć, stąpać, chodzić
2. wstępować gdzieś, udawać się, kierować się
3. dziać się, odbywać się
4. funkcjonować, działać
5. powodzić się, wieść się
SJP.pl
stan w Stanach Zjednoczonych
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. stan w Stanach Zjednoczonych;
Idaho (wymowa:/ˈaɪdəhoʊ/) – stan na północnym zachodzie Stanów Zjednoczonych. Na zachodzie graniczy z Waszyngtonem i Oregonem, na południu z Nevadą i Utah, na wschodzie z Wyoming i Montaną, a na północy z Kanadą. Obszar północnej i środkowej części stanu jest górzysty (Góry Skaliste). Na południu występują równiny (dolina rzeki Snake).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
Idalia – imię żeńskie wywodzące się z języka greckiego. Afrodytę, boginię miłości, nazywano przydomkiem „Idalia” od gór Idalion (Idalium) na Cyprze, gdzie znajdowała się jej świątynia.
W Polsce imię to pojawia się w XVIII wieku, i niedługo później staje się modne. Imieniny przypadają 15 listopada.
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: Idalia (imię żeńskie)
SJP.pl
1. odmiana jabłoni o dobrze przechowujących się owocach pokrytych błyszczącą żółtą skórką z czerwonym rumieńcem, wyhodowana w Ameryce, popularna na całym świecie;
2. owoc tej odmiany jabłoni
SJP.pl
Wikipedia
1. odmiana jabłoni o dobrze przechowujących się owocach pokrytych błyszczącą żółtą skórką z czerwonym rumieńcem, wyhodowana w Ameryce, popularna na całym świecie;
2. owoc tej odmiany jabłoni
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. med. związek organiczny, syntetyczny lek stosowany w leczeniu białaczki;
Idarubicyna (łac. idarubicinum) – organiczny związek chemiczny, syntetyczny antybiotyk o działaniu antymitotycznym i cytostatycznym należący do grupy antracyklin.
Wiktionary oraz Wikipedia
Idas (gr. Ίδας Idas, łac. Idas) – w mitologii greckiej jeden z Argonautów i uczestników łowów kalidońskich.
Uchodził za syna Afareusa i, jego żony, Arene. Był mężem Marpessy, porwanej przez niego, kochanki Apollona, bratem Linkeusa oraz kuzynem Dioskurów. Zginął podczas walki z Dioskurami.
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
skrót od:
1. Integrated Development Environment, zintegrowane środowisko programistyczne;
2. Integrated Drive Electronics, standard komunikacji pamięci masowych;
3. Instytut Doradztwa Europejskiego
Ide – wieś i civil parish w Anglii, w Devon, w dystrykcie Teignbridge. W 2011 civil parish liczyła 526 mieszkańców. Ide jest wspomniana w Domesday Book (1086) jako Ide/Ida.
SJP.pl
Wikipedia
1. postawa, wzór lub pogląd typowe dla jakiejś kultury, epoki lub grupy ludzi;
2. myśl przewodnia wyznaczająca kierunek i cel działania;
3. w platonizmie: samoistny byt idealny;
4. wrażenie, impresja umysłu ludzkiego;
5. samochód typu Fiat Idea
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) myśl przewodnia;
(1.2) pomysł
Idea (gr. ιδέα) – jedno z głównych pojęć filozoficznych.
W filozofii idealistycznej jest to tzw. istota rzeczy, byt samoistny. W filozofii materialistycznej – jedna z form odbicia obiektywnie istniejącej rzeczywistości, stanowiąca treść świadomości ludzkiej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w filozofii: tworzenie pojęć, wyobrażeń
SJP.pl
→ ideacja
SJP.pl
zdrobnienie od: ideał
SJP.pl
1. człowiek kierujący się w życiu i postępowaniu ideami, wzniosłymi celami;
2. przedstawiciel, zwolennik idealizmu (kierunku filozoficznego)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) filoz. zwolennik idealizmu
(1.2) osoba kierująca się wiarą w ideały, postępująca zgodnie z zasadami
(1.3) przen. lub iron. marzyciel
SJP.pl
Wiktionary
kobieta kierująca się ideami szlachetnymi, często niedającymi się urzeczywistnić
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) filoz. zwolenniczka idealizmu
(1.2) kobieta kierująca się wiarą w ideały, postępująca zgodnie z zasadami
(1.3) kobieta mająca skłonność do idealizowania rzeczywistości
SJP.pl
Wiktionary
→ idealizm
przymiotnik
(1.1) filoz. związany z idealizmem
(1.2) gorliwie służący wzniosłej idei
SJP.pl
Wiktionary
nadawanie komuś przesadnych, idealnych cech; gloryfikacja
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
1. wyznawanie szczytnych, lecz nierealnych, niepraktycznych idei;
2. przenośnie: niedostrzeganie negatywnych stron życia, brak krytycyzmu; marzycielstwo;
3. kierunek filozoficzny zakładający wyższość idei, świadomości nad światem materialnym, przeciwieństwo materializmu; filozofia idealistyczna;
4. w estetyce: pogląd, według którego warunkiem piękna dzieła jest idealizacja rzeczywistości
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) dążenie do realizacji wysokich wartości, ideałów i zasad, nawet jeśli są trudne do osiągnięcia
(1.2) przekonanie, że świat można ulepszyć przez szlachetne cele i działania
(1.3) filoz. kierunek myślowy, który przyjmuje, że idea (duch, świadomość lub umysł) to podstawa rzeczywistości, natomiast świat materialny istnieje tylko jako odbicie idei lub w zależności od świadomości
(1.4) szt. kierunek estetyki propagujący przedstawienie rzeczywistości w sposób wyidealizowany
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przypisywać komuś lub czemuś cechy doskonalsze niż w rzeczywistości
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) postrzegać kogoś (coś) jako doskonalszego niż w rzeczywistości
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|idealizować.
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób bliski ideałowi
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: idealnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: idealny
SJP.pl
cecha kogoś lub czegoś idealnego (doskonałego)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest idealne; cecha tych, którzy są idealni
SJP.pl
Wiktionary
1. taki, jak ideał, odpowiadający wymyślonemu wzorcowi; doskonały, wzorowy;
2. wzniosły, szczytny, szlachetny, uduchowiony;
3. istniejący w postaci idei; niematerialny, duchowy
przymiotnik
(1.1) taki, który ma cechy ideału, doskonały, bezbłędny
(1.2) taki jak trzeba, odpowiedni, całkowicie właściwy
SJP.pl
Wiktionary
w filozofii: przedmiot wyrażający jakąś ideę
SJP.pl
coś doskonałego, pozbawionego wad
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) doskonałość, najwyższy cel dążeń, pragnień
(1.2) stan rzeczy uznawany za najdoskonalszy
(1.3) mat. podzbiór pierścienia o własnościach pozwalających na konstrukcję pierścienia ilorazowego;
(1.4) mat. taki podzbiór półgrupy, że jeśli pomnożymy jego dowolny element przez dowolny element półgrupy, to wynik pozostanie w tym podzbiorze;
(1.5) mat. pojęcie dualne do pojęcia filtru;
(1.6) ideały: idealistyczne koncepcje
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy
(2.1) człowiek idealny
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
coś doskonałego, pozbawionego wad
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
czerwony barwnik roślinny (np. kapusta czerwona), antycyjan
SJP.pl
zdrobnienie od: idea
SJP.pl
określenie używane zwykle w przypisach oznaczające tę samą pozycje biograficzną lub tego samego autora; tamże, ten sam, to samo
Idem (łac. „to samo”, „ten sam”, „tenże”, skracane do Id.) – określenie używane głównie w przypisach i cytatach (zawartych w tekstach naukowych lub prawniczych), odnoszące się do poprzedniej pozycji lub autora. Po polsku to określenie stosuje się w formie „tenże”.
SJP.pl
Wikipedia
w matematyce: operator lub działanie o takiej własności, że wykonane wielokrotnie daje taki sam efekt, jak wykonane jeden raz, np. liczba 1 w mnożeniu, branie wartości bezwzględnej z liczby itp.
Idempotentność –właściwość pewnych operacji, która pozwala na ich wielokrotne stosowanie bez zmiany wyniku.
Pojęcie idempotentności pojawia się wielokrotnie w algebrze (w szczególności w teorii rzutów i operatorów domknięcia) oraz programowaniu funkcyjnym (w którym ma ono związek z przejrzystością referencyjną).
SJP.pl
Wikipedia
w matematyce: właściwość pewnych operacji, która pozwala na ich wielokrotne stosowanie bez zmiany wyniku
Idempotentność –właściwość pewnych operacji, która pozwala na ich wielokrotne stosowanie bez zmiany wyniku.
Pojęcie idempotentności pojawia się wielokrotnie w algebrze (w szczególności w teorii rzutów i operatorów domknięcia) oraz programowaniu funkcyjnym (w którym ma ono związek z przejrzystością referencyjną).
SJP.pl
Wikipedia
w matematyce, informatyce: taki, którego wielokrotne użycie (działanie) daje taki sam efekt, jak użycie jednorazowe
SJP.pl
skrót od: identyczny, identycznie
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób identyczny, tak samo, kropka w kropkę
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co identyczne
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
taki sam, jednakowy
przymiotnik
(1.1) dokładnie taki sam
SJP.pl
Wiktionary
1. rozpoznawanie czegoś lub kogoś, ustalenie tożsamości poprzez pewne specyficzne cechy;
2. utożsamianie się z inną osobą lub grupą albo z jej poglądami
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. stwierdzenie czyjejś tożsamości, ustalenie jednakowości czegoś w porównaniu z czymś
(1.2) psych. utożsamianie się z kimś, współodczuwanie; przeżywanie przez kogoś czegoś bezpośrednio jego niedotyczącego tak, jak ktoś inny, kogo to dotyczy naprawdę
(1.3) psych. socjol. utożsamianie się osoby bądź grupy z wartościami i stylem innej osoby lub grupy
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący identyfikacji
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z identyfikacją, służący do identyfikacji
SJP.pl
Wiktionary
1. plakietka, urządzenie lbu tatuaż z danymi jakiegoś człowieka, zwierzęcia lub przedmiotu;
2. ciąg cyfr, liter lub symboli, przypisywany jakiemuś obiektowi
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) plakietka z imieniem i nazwiskiem, często ze zdjęciem, służąca do określenia tożsamości danej osoby
Identyfikator – oznacza niezależną językowo sekwencję znaków umożliwiającą identyfikowanie w sposób jednoznaczny i trwały tego, z czym jest powiązana.
Identyfikator (ID) może być to:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: identyfikator
SJP.pl
zdrobnienie od: identyfikator
SJP.pl
rozpoznawać coś lub kogoś po czymś
czasownik
(1.1) ustalać kim lub czym coś lub ktoś jest
(1.2) uznawać dwie rzeczy, osoby, sytuacje i tym podobne za takie same
SJP.pl
Wiktionary
cecha czegoś możliwego do zidentyfikowania
SJP.pl
możliwy do zidentyfikowania
przymiotnik relacyjny
(1.1) dający się zidentyfikować
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|identyfikować.
Wiktionary
młodzieżowo: identycznie
SJP.pl
zwolennik nurtu związanego z ruchem Europejskiej Nowej Prawicy, opowiadającego się za zachowaniem etnicznej i kulturowej tożsamości i krytykującego stan współczesnego Zachodu
SJP.pl
SJP.pl
nurt związany z ruchem Europejskiej Nowej Prawicy, opowiadający się za zachowaniem etnicznej i kulturowej tożsamości i krytykujący stan współczesnego Zachodu
Identytaryzm (z fr. identitaire, dotyczący tożsamości osoby lub grupy) – skrajnie prawicowy nurt związany z ruchem Europejskiej Nowej Prawicy i jego sympatykami. Opowiada się za zachowaniem i rozwojem etnicznej i kulturowej tożsamości jako centralnej ideologicznej zasady i krytykuje stan współczesnego Zachodu. Istnieje wiele powiązań tego ruchu z organizacjami o profilu neofaszystowskim.
SJP.pl
Wikipedia
w psychologii: badanie pochodzenia pomysłów
SJP.pl
umowny znak pisemny wyrażający określone pojęcie; ideogram
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. przedstawianie informacji za pomocą ideogramów
(1.2) jęz. pismo ideograficzne
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) związany z ideografią lub ideogramem
Wiktionary
1. zbiór zasad pisowni ideogramów danego języka;
2. rysunek ukazujący coś w sposób symboliczny i uproszczony
SJP.pl
1. umowny znak pisemny wyrażający określone pojęcie; ideograf;
2. utwór poetycki zapisany w kształcie czegoś
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. znak graficzny, który pojedynczo może oznaczać określony przedmiot, ale też zależnie od kontekstu pewną ideę; nie informuje o wymowie;
Ideogram (łac. idea – „prawzór” < gr. ἰδέα idéa – „kształt, wyobrażenie”; gr. γράμμα grámma – „litera, pismo”) – umowny znak graficzny, wyrażający określone pojęcie bez użycia liter. Ideogramami posługuje się współcześnie pismo chińskie, pismo japońskie i dawne pismo w Korei Południowej, a w starożytności także hieroglify egipskie i pismo klinowe. Nie informuje on o wymowie, stąd np. ten sam znak chiński może być w różnych dialektach języka chińskiego wymawiany odmiennie, zachowując swoje znaczenie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z ideogramem
SJP.pl
ustrój polityczny państwa, w którym życie społeczne podporządkowane jest konkretnej ideologii
SJP.pl
SJP.pl
żartobliwie:
1. ideologia;
2. ideologiczny
SJP.pl
osoba tworząca lub popularyzująca określony system poglądów, idei i przekonań
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) twórca, teoretyk lub zagorzały propagator określonej ideologii
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zbiór idei, poglądów i przekonań
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) system poglądów, idei jednostki lub grupy; wspólnota światopoglądów, której celem jest świadome dążenie do realizacji określonego interesu klasowego, grupowego lub narodowego
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) w sposób dotyczący ideologii
Wiktionary
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) związany z ideologią, mający cechy ideologii
Wiktionary
podporządkowywanie wpływom jakiejś ideologii
SJP.pl
dotyczący ideologizacji
SJP.pl
podporządkowywać wpływom jakiejś ideologii
SJP.pl
→ ideolog
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta ideolog
SJP.pl
Wiktionary
w językoznawstwie: nazwa własna wytworu kultury artystycznej, np. tytuł obrazu, dzieła literackiego, utworu muzycznego itp.
SJP.pl
1. w sztuce: kształtowany według wyobraźni;
2. w psychologii: polegający na wpływie wyobraźni, sugestii
SJP.pl
wpływający na powstawanie idei
SJP.pl
człowiek oddany pewnej idei, dążący do jej urzeczywistnienia bez własnych korzyści
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) człowiek działający z pobudek czysto ideowych, nie dla pieniędzy czy innych korzyści
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) pod względem idei
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest ideowe; cecha tych, którzy są ideowi
Wiktionary
1. oddany, wierny jakiejś idei, walczący bezinteresownie o jej realizację;
2. dotyczący ideologii
przymiotnik
(1.1) związany z pewną ideą, ideologią
(1.2) oddany określonej idei
SJP.pl
Wiktionary
niewielka zmiana ewolucyjna organu lub narządu, dzięki której organizm są lepiej przystosowany do życia w określonym środowisku
Idioadaptacja – przystosowanie pewnych organów do życia w ściśle określonym środowisku opanowanym wcześniej podczas aromorfozy. Związana jest ze specjalizacją cech, a nie podnoszeniem specjalizacji całego organizmu.
Np. obecne płazy (żaby i traszki) nie różnią się w budowie od swoich przodków, jednakże idealnie przystosowały się do życia w środowisku wodnym.
SJP.pl
Wikipedia
komórka znajdująca się w tkance, ale niebędąca jej normalnym składnikiem
Idioblasty – pojedyncze komórki występujące w różnych tkankach, niebędące normalnym składnikiem tej tkanki. Np. pojedyncze komórki kamienne w tkance miękiszowej. Jako idioblasty mogą występować także pojedyncze komórki wydzielnicze (idioblasty wydzielnicze).
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
potocznie: czynić wyjątkowo głupim
SJP.pl
potocznie: stawać się ograniczonym umysłowo, tracić bystrość, inteligencję; głupieć, tępieć, durnieć
SJP.pl
potocznie: idiotyzm;
1. głupota, bezmyślność czegoś; tępota, bezmyślność;
2. wypowiedź, zdanie lub czyn uznane za głupie, pozbawione sensu
SJP.pl
w fizyce: ciało idioelektryczne - ciało elektryzujące się przez tarcie
SJP.pl
instrument muzyczny perkusyjny (np. gong, talerze, kastaniety), w których dźwięk powstaje przez drganie całego instrumentu wywołane uderzeniem
Idiofony (gr. idios = własny, gr. phone = dźwięk) – w klasyfikacji naukowej grupa instrumentów muzycznych, w których źródłem dźwięku (wibratorem) jest wykonany z drewna, metalu, kamienia lub szkła przedmiot, który cechuje się naturalną sprężystością – nie wymaga wstępnego napięcia jak struna czy membrana. Taki przedmiot, żeby wydawać dźwięki o zastosowaniu muzycznym, nie wymaga również urządzenia zwiększającego natężenie dźwięku (rezonatora). W niektórych publikacjach muzykologicznych idiofony nazywane są instrumentami samobrzmiącymi oraz samodźwięcznymi. W klasyfikacji praktycznej, idiofony razem z membranofonami tworzą grupę instrumentów perkusyjnych (perkusji).
SJP.pl
Wikipedia
instrument muzyczny perkusyjny (np. gong, talerze, kastaniety), w których dźwięk powstaje przez drganie całego instrumentu wywołane uderzeniem
Idiofony (gr. idios = własny, gr. phone = dźwięk) – w klasyfikacji naukowej grupa instrumentów muzycznych, w których źródłem dźwięku (wibratorem) jest wykonany z drewna, metalu, kamienia lub szkła przedmiot, który cechuje się naturalną sprężystością – nie wymaga wstępnego napięcia jak struna czy membrana. Taki przedmiot, żeby wydawać dźwięki o zastosowaniu muzycznym, nie wymaga również urządzenia zwiększającego natężenie dźwięku (rezonatora). W niektórych publikacjach muzykologicznych idiofony nazywane są instrumentami samobrzmiącymi oraz samodźwięcznymi. W klasyfikacji praktycznej, idiofony razem z membranofonami tworzą grupę instrumentów perkusyjnych (perkusji).
SJP.pl
Wikipedia
1. opisujący coś jednorazowego, jedynego w swoim rodzaju;
2. nauki idiograficzne - nauki zajmujące się ustalaniem jednostkowych faktów, opisem i przyporządkowywaniem konkretnych zdarzeń
SJP.pl
teoria metodologii humanistycznej popularna na przełomie XIX i XX wieku
Idiografizm (gr. ídios własny, prywatny, swoisty, gráphō piszę) – pogląd w metodologii humanistyki XX w., według którego historia jako nauka ma wyłącznie idiograficzny charakter.
Przedstawiciele tego poglądu: Wilhelm Windelband, Heinrich Rickert, nauki idiograficzne zajmują się opisem i wyjaśnianiem faktów jednostkowych, a nie formułowaniem ogólnych praw naukowych.
SJP.pl
Wikipedia
czczenie samego siebie; samouwielbienie, samoubóstwienie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. czczenie samego siebie, samouwielbienie
SJP.pl
Wiktionary
ogół jednostkowych właściwości znamionujących mowę danej osoby, wiążących się z jej przynależnością do grupy społecznej, wykształceniem, tradycjami rodzinnymi, środowiskowymi itp.
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. zbiór indywidualnych cech mowy danego rozmówcy;
(1.2) liter. zbiór indywidualnych cech języka danego dzieła literackiego
Idiolekt (gr. ἴδιος, idios – „własny, swoisty” + λέξις, leksis – „mowa”), język osobniczy – odmiana mowy właściwa dla danego użytkownika języka w danym okresie jego rozwoju, tzw. indywidualny dialekt. Różnice idiolektalne dotyczą w mniejszym stopniu gramatyki, w większym cech leksykalnych i fonetycznych. Na idiolekt mogą się składać zarówno środki znane biernie, jak i używane aktywnie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w językoznawstwie: taki, który odnosi się do osobniczego posługiwania się językiem
przymiotnik
(1.1) jęz. dotyczący idiolektu, związany z idiolektem
SJP.pl
Wiktionary
odnoszący się do faktów historycznych; zdarzeniowy
SJP.pl
wyraz, zwrot, wyrażenie właściwe danemu językowi, nie dające się dosłownie przetłumaczyć na inny język; idiomatyzm; idiomat
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. wyrażenie językowe, którego znaczenie jest swoiste, odmienne od znaczenia, jakie należałoby mu przypisać, biorąc pod uwagę poszczególne części składowe oraz reguły składni;
(1.2) przest. rzad. mowa, narzecze
(1.3) szt. zespół cech charakterystycznych dla danej dziedziny sztuki, okresu artystycznego lub artysty;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wyraz, zwrot właściwe danemu językowi, nie dające się dosłownie przetłumaczyć na inny język; idiom; idiomatyzm
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
w językoznawstwie: właściwy tylko jednemu językowi
przymiotnik jakościowy
(1.1) jęz. swoisty dla konkretnego języka, będący idiomem
(1.2) szt. przen. swoisty dla określonego twórcy, dla jego „języka sztuki”
(1.3) jęz. charakteryzujący się mnogością idiomów
SJP.pl
Wiktionary
1. nauka o idiomach, wyrazach, zwrotach, wyrażeniach właściwych danemu językowi, nieprzetłumaczalnymi dosłownie na inny język;
2. zbiór idiomów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. nauka o idiomach
(1.2) jęz. zbiór idiomów np. w określonym języku, dialekcie lub dziele
forma rzeczownika|rodzaj=męskoosobowy.
(2.1) D. i B. lp. od: idiomatyk
SJP.pl
Wiktionary
wyraz, zwrot, wyrażenie właściwe danemu językowi, nie dające się dosłownie przetłumaczyć na inny język; idiom; idiomat
SJP.pl
Wikipedia
ekspresywnie: idiom, idiomat
SJP.pl
Idiomorfizm = automorfizm – występowanie minerałów w skałach w postaci kryształów o symetrii odpowiadającej ich budowie wewnętrznej, ograniczonej płaskimi ścianami.
Kryształy, które wykrystalizowały wcześniej niż kryształy innego składnika magmy są lepiej wykształcone i zbudowane prawidłowo.
Wikipedia
związany z idiomem
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany idiomem, dotyczący idiomu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. stan, w którym choroba ma niejasne lub nieznane podłoże
Idiopatyczny jest przymiotnikiem używanym przede wszystkim w medycynie, oznaczającym powstający spontanicznie albo mający niejasne lub nieznane podłoże (przyczynę). Pochodzi z greckiego ἴδιος (idios) – własny + παθος (pathos) – cierpienie, czyli w wolnym tłumaczeniu "chorobę samą z siebie". Jest to określenie techniczne, wywodzące się z nozologii, tj. klasyfikacji schorzeń.
Wiktionary oraz Wikipedia
w medycynie, o chorobie lub dolegliwości: o niemożliwej do ustalenia przyczynie, o nieznanym pochodzeniu
przymiotnik relacyjny
(1.1) med. powstający spontanicznie lub mający niejasne albo nieznane podłoże;
Idiopatyczny jest przymiotnikiem używanym przede wszystkim w medycynie, oznaczającym powstający spontanicznie albo mający niejasne lub nieznane podłoże (przyczynę). Pochodzi z greckiego ἴδιος (idios) – własny + παθος (pathos) – cierpienie, czyli w wolnym tłumaczeniu "chorobę samą z siebie". Jest to określenie techniczne, wywodzące się z nozologii, tj. klasyfikacji schorzeń.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w weismanizmie: hipotetyczna substancja przekazywana z pokolenia na pokolenie, odpowiedzialna za dziedziczenie cech; plazma zarodkowa
SJP.pl
1. cecha kogoś wyróżniającego się spośród innych ludzi;
2. cecha czegoś wyróżniającego się spośród innych rzeczy lub zjawisk
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest idiosynkratyczne; cecha tych, którzy są idiosynkratyczni
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) związany z idiosynkrazją
SJP.pl
Wiktionary
1. wstręt, antypatia, niechęć
2. wrodzona nadwrażliwość organizmu na pewne substancje
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wstręt, niechęć do kogoś lub czegoś;
(1.2) med. farm. osobnicza, wrodzona nadwrażliwość organizmu na określone związki chemiczne
(1.3) cecha, która wyróżnia kogoś lub coś spośród innych ludzi bądź obiektów
(1.4) jęz. element w systemie językowym, którego opisu nie da się uogólnić w formie jakiejkolwiek reguły; wyjątek
Idiosynkrazja (gr. ιδιοσυνκρασία, idiosinkrasia, idios „jego własny” i syn-krasis „mieszanina”) – nadwrażliwość organizmu (uczulenie, alergia) na pewne substancje. Przenośnie – "alergia", niechęć, antypatia, wrogość, odraza do kogoś lub czegoś.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. mężczyzna dotknięty idiotyzmem, chorobą umysłową;
2. potocznie: mężczyzna ograniczony, nieodpowiedzialny, naiwny; głupiec, bałwan, dureń
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub żeński
(1.1) pot. pejor. człowiek głupi, tępak
(1.2) przest. med. człowiek upośledzony umysłowo w stopniu znacznym
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. med. kobieta dotknięta idiotyzmem, chorobą umysłową;
2. pot. kobieta ograniczona, nieodpowiedzialna, naiwna
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. kobieta głupia
(1.2) przest. med. kobieta lub dziewczyna upośledzona umysłowo w stopniu znacznym
SJP.pl
Wiktionary
żartobliwie: odporność urządzenia na nieumiejętne korzystanie z niego
SJP.pl
żartobliwie: odporny na nieumiejętne korzystanie; głupoodporny
przymiotnik
(1.1) pot. żart. niezawodny, odporny, stworzony tak by nawet najgłupszy albo najbardziej nieodpowiedzialny użytkownik nie mógł go popsuć
SJP.pl
Wiktionary
idiotyczny, debilowaty, debilny;
1. w medycynie: taki, który ma cechy idioty, czyli osoby niedorozwiniętej umysłowo; chory psychicznie, chory umysłowo;
2. potocznie: głupi, bezmyślny, bezsensowny; kretyński, imbecylny, durny
SJP.pl
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób idiotyczny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: idiotycznie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: idiotyczny
SJP.pl
cecha tego, co jest idiotyczne; głupota, niedorzeczność, bzdurność
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co jest idiotyczne
SJP.pl
Wiktionary
idiotowaty, debilowaty, debilny;
1. w medycynie: taki, który ma cechy idioty, czyli osoby niedorozwiniętej umysłowo; chory psychicznie, chory umysłowo;
2. potocznie: głupi, bezmyślny, bezsensowny; kretyński, imbecylny, durny
przymiotnik
(1.1) posp. nieprzemyślany, bezmyślny, głupi
SJP.pl
Wiktionary
1. ciężkie upośledzenie umysłu;
2. głupota, bezmyślność czegoś; tępota, bezmyślność, idioctwo;
3. wypowiedź, zdanie lub czyn uznane za głupie, pozbawione sensu; idioctwo
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. przest. upośledzenie umysłowe w stopniu znacznym;
(1.2) grub. coś głupiego, nieroztropnego
Niepełnosprawność intelektualna w stopniu znacznym (upośledzenie umysłowe znaczne, dawniej idiotyzm – nazwa niestosowana z uwagi na negatywne znaczenie w języku potocznym) – rozwój psychiczny osoby dorosłej na poziomie 6. roku życia. Około 4–5 roku życia zauważalne spóźnienie rozwoju psychofizycznego. Osoby te mogą opanować samoobsługę, przy stałej opiece mogą wyuczyć się czynności domowych, ale nie są zdolne do wyuczenia zawodu.
IQ w skali Wechslera: 20–34.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
disa; w mitologii germańskiej:
1. żeńskie bóstwo opiekuńcze pokrewne nornom;
2. demon śmierci, zniszczenia i wojny, wegetacji i płodności
SJP.pl
akronim od: I don't know - nie wiem; IDK
SJP.pl
język międzynarodowy opracowany we Francji, odmiana esperanta
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) jęz. język sztuczny, opracowany na bazie esperanto;
Ido (-ides – grecki przyrostek patronimiczny = odojcowski) – sztuczny język opracowany w 1908 na bazie esperanto, stąd jego druga nazwa: esperanto reformita = 'esperanto reformowane'. Jego autorami byli Louis Couturat i Leopold Leau. Celem reformy było usunięcie niektórych krytykowanych cech esperanta, jak końcówka biernika czy tabela korelatywów, a także poprawienie brzmienia języka. Ido jest zasadniczo językiem schematycznym z pewnymi cechami języka naturalistycznego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
minerał, zasadowy krzemian wapnia, magnezu, żelaza i glinu; wezuwian
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. wezuwian; minerał z gromady krzemianów;
Wezuwian (idokraz) – minerał z gromady krzemianów wyspowych, należy do minerałów szeroko rozpowszechnionych, występuje w bardzo wielu regionach Ziemi.
Nazwa pochodzi od Wezuwiusza, minerał odkryto bowiem w produktach erupcyjnych tego włoskiego wulkanu (A.G. Werner, 1795 r.).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. osoba szczególnie popularna, uwielbiana; bożyszcze,
2. wizerunek bóstwa stanowiący przedmiot kultu; bożek
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, którą się podziwia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) rel. figura bóstwa
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w teorii indukcji Franciszka Bacona: złudzenia poznawcze umysłu; idole
SJP.pl
oddawanie czci boskiej idolom, czyli wyobrażeniom bóstw; idololatria; bałwochwalstwo
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. bałwochwalstwo
Bałwochwalstwo, idolatria (gr. eidolon „obraz, posąg”, latreia „kult”) – grzech w religiach abrahamowych, polegający w podstawowym znaczeniu na oddawaniu czci wizerunkom bogów czy bóstw – bałwanom, idolom.W szerszym znaczeniu bałwochwalstwem może być także np. przywiązywanie nadmiernej wagi do spraw doczesnych kosztem Boga.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
cząsteczki wysyłane przez przedmioty (według epikurejczyków)
SJP.pl
kobieta ciesząca się szczególną popularnością, bezkrytycznie uwielbiana i naśladowana
Idolek mauretański, idolek (Zanclus cornutus) – gatunek morskiej, drapieżnej ryby okoniokształtnej z rodziny idolkowatych (Zanclidae), której jest jedynym przedstawicielem.
SJP.pl
Wikipedia
wprowadzanie lub występowanie kultu idoli
SJP.pl
kobieta ciesząca się szczególną popularnością, bezkrytycznie uwielbiana i naśladowana
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) forma żeńska od: idol
SJP.pl
Wiktionary
oddawanie czci boskiej idolom, czyli wyobrażeniom bóstw; idolatria; bałwochwalstwo
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. bałwochwalstwo, kult bożków
SJP.pl
Wiktionary
nazwa wprowadzona przez F. Gonsetha na określenie jego własnego stanowiska filoz., łączącego pewne elementy kantyzmu i pozytywizmu, uznającego konieczność przyjmowania w poznaniu założeń, które jednak są historycznie uwarunkowane i zmienne
SJP.pl
miękki, zielonkawo-żółty minerał w kształcie rombu, odkryty w kopalni Idria w Słowenii; idrialit
SJP.pl
miękki, zielonkawo-żółty minerał w kształcie rombu, odkryty w kopalni Idria w Słowenii; idrialin
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. hydron. rzeka na terenie Słowenii;
Idrijca – rzeka w Słowenii, na terenie Regional Park Zgornja Idrijca. Źródło rzeki znajduje się w Idrijsko hribovje, w pobliżu wsi Idrijska Bela, na wysokości 960 m n.p.m. Rzeka rozciąga się na 60 km i uchodzi do rzeki Socza we wsi Most na Soči.
Wiktionary oraz Wikipedia
Idumea (łac. Idumaea, hebr. Edom – czerwony) – kraina historyczna na południu Izraela, pierwotnie ciągnąca się aż do Morza Czerwonego. Od VI wieku p.n.e. ograniczona do okolic Hebronu i wzgórz między Morzem Martwym, a Morzem Śródziemnym. Zamieszkana przez Idumejczyków (Edomitów), będących plemieniem o semickim rodowodzie.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Idumei
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Idumei
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Idumeą, dotyczący Idumei
Wiktionary
piętnasty (w marcu, maju, lipcu i październiku) lub trzynasty dzień miesiąca w kalendarzu rzymskim
rzeczownik
(1.1) hist. w kalendarzu rzymskim trzynasty, a w marcu, maju, lipcu i październiku piętnasty dzień miesiąca;
Idy (łac. Idus) – w kalendarzu rzymskim dzień przypadający w środku miesiąca.
W słonecznym kalendarzu juliańskim termin ten nie ma astronomicznego znaczenia. Natomiast w pierwotnym kalendarzu księżycowym mianem Idus określano dzień, po którym następuje pełnia Księżyca. Idy były w relacji do kalend i non.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. gatunek literacki obejmujący głównie utwory poetyckie o tematyce pasterskiej, wiejskiej itp.; sielanka; bukolika; ekloga;
2. spokojne, sielankowe życie; bezkonfliktowa miłość
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. sielankowe życie
(1.2) liter. pogodny liryk opiewający uroki życia na wsi
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) w sposób idylliczny, sielankowo
Wiktionary
książkowo: stan, w którym nie występują żadne problemy ani negatywne rzeczy; sielankowość
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co idylliczne
SJP.pl
Wiktionary
sielankowy, nastrojowy
przymiotnik
(1.1) pogodny, beztroski, sielankowy
SJP.pl
Wiktionary
autor sielanek; idyllista
SJP.pl
autor bukolik; idyllik
SJP.pl
SJP.pl
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Idzi – imię męskie pochodzenia greckiego. Jest spolszczeniem łacińskiego imienia Aegidius, „Egidiusz”, o źródłosłowie greckim. Aigidios był jednym z przydomków Zeusa i nawiązywał do noszenia przez niego tarczy Egidy.
Imię w Polsce jest imieniem nadawanym rzadko. W styczniu 2024 r. w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, wykazano 408 mężczyzn o imieniu Idzi nadanym jako imię pierwsze.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Idzikowa
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Idzikowa
Wiktionary
Wikipedia
nazwisko
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Idzikowa
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Idy lub z nią związany
SJP.pl
Idzi z małżonką
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Idziego lub z nim związany
SJP.pl
imię męskie
Idzisław – imię męskie, neologizm utworzony na wzór imion słowiańskich. Spolszczone imię Idzi uzupełnione zostało przyrostkiem imienniczym -sław.
W źródłach polskich poświadczone w 1212 roku. W XXI wieku nie zostało wykazane w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, ani jako imię pierwsze, ani jako imię drugie.
Idzisław imieniny obchodzi 23 kwietnia i 1 września.
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Idzisławy lub z nią związany
SJP.pl
Idzisław z małżonką; Idzisławowie
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Idzisława lub z nim związany
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rozwijanie prawa, możliwość uczonego islamskiego (mudżtahida) do samodzielnego formułowania opinii, twórcza, racjonalna interpretacja szariatu;
Idżtihad (arab. اجتهاد, iğtihād) – rozwijanie prawa, „wysiłek twórczy”; „możliwość uczonego (mudżtahida) do samodzielnego formułowania opinii, posługiwania się indywidualnym rozumowaniem”, twórcza, racjonalna interpretacja szariatu, zdyscyplinowane posługiwanie się rozumem pomagające w dostosowywaniu prawa islamu do nowych warunków. Wyróżnia się trzy stopnie:
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik "idź" wzmocniony partykułą "-żeż"
SJP.pl