Al

w starożytnym Rzymie:
1. skrzydło szyku bojowego;
2. oddział piechoty lub jazdy sprzymierzeńców, liczący kilkuset żołnierzy


Belgia:

Luksemburg:

Norwegia:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Al-

przedrostek

 (1.1) pierwszy człon niektórych wyrazów pochodzących z języka arabskiego, pozostałość arabskiego rodzajnika określonego rzeczowników rodzaju męskiego


Źródła:

Wiktionary

Al-Alamajn

miasto w północnym Egipcie; El Alamein


Al-Alamajn (często spotykana jest również stara pisownia El Alamein) – miasto w północnym Egipcie nad Morzem Śródziemnym, w muhafazie Matruh, 106 km na zachód od Aleksandrii, 240 km na północny zachód od Kairu, port naftowy, centrum turystyczne. Około 7000 mieszkańców.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Al-Asad

nazwisko


Al-Asad (arab. ‏الأسد‎) – zbiornik retencyjny w północnej Syrii, w muhafazie Ar-Rakka, zlokalizowany na rzece Eufrat. Jezioro ma powierzchnię 625 km², liczy około 80 km długości i 8 km szerokości. Objętość zbiornika wynosi 11,6 km³.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Al-Basra

miasto w Iraku; Basra


Basra (arab. البصرة, Al-Basra, także Busra, Busrah) – drugie co do wielkości miasto w Iraku, liczące około 2 600 000 mieszkańców (2003).

Basra jest położona na szlaku wodnym Szatt al-Arab w pobliżu Zatoki Perskiej (55 km od ujścia), jest głównym portem kraju i stolicą muhafazy Basra.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Al-Bida

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. Ad-Dauha, stolica Kataru


Źródła:

Wiktionary

Al-Charidża

grupa oaz w południowym Egipcie; Charga


Charga (arab. الخارجة, Al-Charidża) – miasto w Egipcie, ośrodek administracyjny muhafazy Nowa Dolina, położone w oazie Charga na Pustyni Libijskiej.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Al-Dżazira

arabska stacja telewizyjna z siedzibą w Katarze


Al-Dżazira (ang. Al-Jazeera, arab. الجزيرة, tłum. „Wyspa” lub „Półwysep”) – arabska stacja telewizyjna z siedzibą w Dosze, stolicy Kataru.

Kanał rozpoczął nadawanie 1 listopada 1996 roku, przyjmując do siebie wielu dziennikarzy z zawieszonego w kwietniu tego samego roku arabskojęzycznego kanału BBC World Service, który napotkał trudności z cenzurą w Arabii Saudyjskiej.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Al-Falludża

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w środkowym Iraku;


Al-Falludża (arab. لفلوجة) – miasto w środkowym Iraku. Przed rokiem 2003 miasto liczyło 435 tys. mieszkańców.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Al-Hilla

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w środkowym Iraku, nad rzeką Szatt al-Hilla;


Al-Hilla (arab. الحلة) – miasto w środkowym Iraku, leżące 100 km na południowy zachód od Bagdadu nad rzeką Szatt al-Hilla (odnoga Eufratu). Liczba mieszkańców: 215 tys. (1985), 412 tys. (1998), 510 tys. (2002). Jest stolicą muhafazy Babilon; w pobliżu znajdują się ruiny starożytnych miast: Babilonu, Borsippa i Kisz. Leży w regionie rolniczym, intensywnie nawadnianym wodą z Eufratu.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Al-Kaba

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) rel. świątynia w Mekce, najważniejsze miejsce kultu w islamie;


Al-Kaba (arab. الكعبة, trl. Al-Kaʿbah) – świątynia i sanktuarium w Mekce, najważniejsze miejsce święte islamu.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Al-Kaida

organizacja sunnicka posługująca się terrorystycznymi metodami


Al-Ka’ida (arab. ‏القاعدة‎, Al-Qāʿida, wym. /ælqɑːʕɪdɐ/, tłum. „Baza” lub „Zasada”) – islamistyczna sunnicka organizacja terrorystyczna, utworzona w 1988 roku przez Abd Allaha Azzama.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Al-Manama

stolica Bahrajnu


Manama (arab. ‏المنامة, Al-Manāmah‎) – stolica i największe miasto Bahrajnu położone nad Zatoką Perską, na północnym wschodzie wyspy Bahrajn.

Nazwa Manama oznacza śpiące miejsce.

Manama była jednym z dwunastu regionów municypalnych Bahrajnu, a od 3 lipca 2002 wchodzi w skład muhafazy al-Asima.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Al-Owiec

członek AL (Armii Ludowej); aelowiec, alowiec


Źródła:

SJP.pl

Al-Owski

AL (Armia Ludowa); alowski, aelowski


przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. związany z AL (Armią Ludową)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Al-Quds

rzeczownik, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. transliteracja arabskiej nazwy Jerozolimy


W ciągu stuleci miasto Jerozolima (Jeruzalem) znane było pod wieloma nazwami w różnych językach.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Al-Rijad

stolica Arabii Saudyjskiej; Rijad


Rijad (arab. ‏الرياض‎, Ar-Riyāḍ, Ar-Rijad) – stolica Arabii Saudyjskiej położona w środkowej części kraju, u wschodniego podnóża gór Dżabal Tuwajk, siedziba administracyjna prowincji Rijad. W 2010 roku miasto liczyło ok. 5,2 mln mieszkańców.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Al-Ujun

nieoficjalna stolica Sahary Zachodniej


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy lub nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. nieoficjalna stolica Sahary Zachodniej;


Al-Ujun (arab. العيون, także jako El Aaiún i Laâyoune) – miasto w północnej Saharze Zachodniej (państwo nieuznawane; dawna kolonia hiszpańska: Hiszpańska Afryka Zachodnia), obecnie pod kontrolą marokańską. Stolica regionu Al-Ujun-As-Sakija al-Hamra, w latach 1940–1976 stolica Sahary Zachodniej.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Al.

1. skrót od: aleja
2. skrót wyrażenia "a linea" (od nowego wiersza)
3. skrót od: alias (inaczej, czyli)


skrót

 (1.1) = Aleje


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Ala

w starożytnym Rzymie:
1. skrzydło szyku bojowego;
2. oddział piechoty lub jazdy sprzymierzeńców, liczący kilkuset żołnierzy


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) zdrobn. Alicja

 (1.2) zdrobn. Alina

symbol

 (2.1) chem. alanina



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Alabama

rzeka i stan w Stanach Zjednoczonych


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. stan w Stanach Zjednoczonych;

 (1.2) geogr. rzeka w Stanach Zjednoczonych;


Alabama (wym. /ˌæləˈbæmə/ ( odsłuchaj)) – stan w południowo-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, położony nad Zatoką Meksykańską.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Alabamczyk

mieszkaniec Alabamy (stanu w Stanach Zjednoczonych)


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Alabamy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Alabamka

mieszkanka Alabamy (stanu w Stanach Zjednoczonych)


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Alabamy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Alabamski

Alabama (rzeka lub stan w USA)


przymiotnik

 (1.1) geogr. związany z Alabamą lub jej mieszkańcami


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Alabandyt

minerał, siarczek manganu (II), o barwie zielonej lub cielistej


Źródła:

SJP.pl

Alabaster

minerał, drobnoziarnista odmiana gipsu, najczęściej białej barwy


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. zbita, drobnoziarnista odmiana gipsu, delikatnie zabarwiona lub biała;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Alabastron

naczynko z alabastru, gliny lub szkła, używane w starożytnej Grecji i w starożytnym Egipcie


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. szt. niewielki flakonik na wonności


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Alabastrowy

1. wykonany z alabastru (np. alabastrowa waza);
2. podobny do alabastru, właściwy alabastrowi, jasny i gładki (np. alabastrowa biel, alabastrowe dłonie)


przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący alabastru, zrobiony z alabastru

przymiotnik jakościowy

 (2.1) książk. przypominający alabaster barwą, gładkością i delikatnością


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aladár

obce imię męskie


Źródła:

SJP.pl

Aladyn

bohater "Księgi tysiąca i jednej nocy", który wszedł w posiadanie magicznej lampy, zamieszkiwanej przez dżina spełniającego wszystkie życzenia jej posiadacza


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

 (1.2) imię bohatera jednej z opowieści „Baśni z tysiąca i jednej nocy”;


Aladyn (oryginalna pisownia علاء الدين Ala ad-Din – „wyniosły w wierze”) – bohater jednej z opowieści Księgi tysiąca i jednej nocy, który staje się właścicielem zaczarowanej lampy, zamieszkiwanej przez potężnego, spełniającego życzenia dżinna.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Aladynowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Aladyna lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Alain

[czytaj: aLĘ albo aLEN] francuskie imię męskie


Émile Chartier zwany Alain (ur. 3 marca 1868 w Mortagne-au-Perche, zm. 2 czerwca 1951 w Le Vésinet) – francuski filozof, dziennikarz oraz pacyfista.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Alakant

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. wino czerwone produkcji hiszpańskiej


Źródła:

Wiktionary

Alaks

preparat o działaniu przeczyszczającym; alax


Źródła:

SJP.pl

Alaktaga

rodzaj gryzoni z rodziny skoczkowatych


Alaktaga (Allactaga) – rodzaj ssaków z podrodziny alaktag (Allactaginae) w obrębie rodziny skoczkowatych (Dipodidae).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Alalia

zaburzenia mowy spowodowane uszkodzeniami mózgu



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Alalik

osoba cierpiąca na alalię (zaburzenie mowy)


Źródła:

SJP.pl

Alaman

członek ludu germańskiego, osiadłego nad górnym Renem; Aleman


Źródła:

SJP.pl

Alamanowie

lud germański, osiadły nad górnym Renem; Alemanowie


Alemanowie, Alamanowie (łac. Alamanni) – germański związek plemienny, od III wieku n.e. dokonujący najazdów na zachodnie prowincje cesarstwa rzymskiego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Alambik

dawniej: alembik


Źródła:

SJP.pl

Alamogordo

Alamogordo – miasto na południu USA, w stanie Nowy Meksyk, na wysokości 1321 m n.p.m., na zachodnich stokach gór Sacramento, na południowy zachód od Albuquerque. Siedziba hrabstwa Otero. Według spisu w 2020 roku liczy 30,9 tys. mieszkańców i jest 10. co do wielkości miastem w stanie.

W odległości 24 km na południowy zachód znajduje się White Sands National Monument.


Źródła:

Wikipedia

Alamozaur

północnoamerykański zauropod z okresu kredy, długość około 20 metrów


Alamozaur (Alamosaurus) – rodzaj zauropoda z grupy tytanozaurów (Titanosauria); jego nazwa oznacza "jaszczur z Alamo". Nazwa pochodzi od pasma górskiego Ojo Alamo w stanie Nowy Meksyk, gdzie znaleziono go po raz pierwszy.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Alan

imię męskie


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

 (1.2) hist. członek plemienia Alanów (przodek Osetyńca)


Alan – imię męskie pochodzenia najprawdopodobniej celtyckiego. Może też wywodzić się od nazwy irańskiego plemienia Alanów. Znaczenie tego imienia nie jest dokładnie znane, prawdopodobne znaczenia:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Alana

imię żeńskie


Alana – imię żeńskie pochodzenia celtyckiego, odpowiednik męski: Alan.

Alana imieniny obchodzi: 14 sierpnia, 14 października, 25 listopada


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Alandczyk

mieszkaniec Wysp Alandzkich


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Wysp Alandzkich


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Alandka

mieszkanka Wysp Alandzkich


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Wysp Alandzkich


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Alandzki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) geogr. związany z Wyspami Alandzkimi


Źródła:

Wiktionary

Alanina

aminokwas endogenny


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. organiczny związek chemiczny, jeden z dwudziestu podstawowych aminokwasów białkowych;


Alanina, skr. Ala, A – organiczny związek chemiczny z grupy α-aminokwasów. Enancjomer o konfiguracji S (L) jest jednym z dwudziestu podstawowych aminokwasów białkowych. Bierze też udział w cyklu glukozowo-alaninowym.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Alaninowy

przymiotnik od: alanina


Źródła:

SJP.pl

Alaniny

aminokwas endogenny


Źródła:

SJP.pl

Alankara

zbiór norm stylistycznych poezji hinduskiej dotyczących zarówno semantyki, jak i warstwy brzmieniowej wypowiedzi


Alankara (z sanskrytu „ozdoba”) – jedno z podstawowych pojęć tradycyjnej poetyki indyjskiej. Choć przypomina europejskie tropy i figury retoryczne, nie jest z nimi tożsame. Najważniejsza różnica polega na tym, że alankara najczęściej odnosi się do całej strofy wiersza, a nie do pojedynczych słów czy zwrotów. Indyjscy teoretycy literatury stworzyli liczne systemy klasyfikacji alankar, których liczba stopniowo rosła – od kilku podstawowych do ponad stu różnych typów.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Alanostwo

Alan z małżonką; Alanowie


Źródła:

SJP.pl

Alanowie

Alan z małżonką; Alanostwo


Alanowie (Halanowie, Tanaitowie lub Asowie; gr. Αλανοί, chiń. 阿蘭聊; pinyin Ālánliáo, także chiń. 奄蔡 Yǎncài z II w. i 阿蘭 Alan z III w.) – lud irański uczestniczący w wielkiej wędrówce ludów, spokrewniony ze Scyto-Sarmatami.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Alanowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Alana lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Alantoina

pochodna mocznika, substancja krystaliczna słabo rozpuszczalna w wodzie; stosowana do produkcji maści i zasypek; allantoina


Alantoina, 5-ureidohydantoina – organiczny związek chemiczny z grupy ureidów, heterocykliczna pochodna mocznika. Powstaje z kwasu moczowego u niektórych roślin oraz u większości ssaków (wyjątek stanowią naczelne), u których reakcję tę katalizuje oksydaza moczanowa, a przebiega ona w peroksysomach.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Alantoinowy

związany z alantoiną


Źródła:

SJP.pl

Alanya

[czytaj: alańja] miasto i prowincja w Turcji


Alanya – miasto i dystrykt w południowej Turcji, w prowincji Antalya na Riwierze Tureckiej, nad Morzem Śródziemnym. Od strony lądu otoczona górami Taurus. Zlokalizowana na terenie starożytnej Pamfilii. Jeden z największych tureckich kurortów wypoczynkowych, usytuowany 135 km na wschód od Antalyi. Na południe od centrum miasta położony jest wysoki na blisko 250 metrów skalny cypel zamkowy. Cały cypel był twierdzą obronną z trzema wieżami.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Alarm

1. sygnał, najczęściej dźwiękowy, ostrzegający o grożącym lub zaistniałym niebezpieczeństwie;
2. urządzenie ostrzegające o niebezpieczeństwie;
3. czas trwania nalotu nieprzyjacielskiego


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) sygnał dźwiękowy lub świetlny ostrzegający przed niebezpieczeństwem

 (1.2) urządzenie do nadawania sygnału alarmu (1.1)

 (1.3) wezwanie do działania