przymiotnik
(1.1) związany z górą Hybla na Sycylii, dotyczący góry Hybla
Wiktionary
nieposkromiona pycha, zuchwałość i arogancja
Hybris (gr. ἡ ὕβρις [he hýbris] – ’pycha’) – duma, buta, pycha rodowa lub majestat władcy, które uniemożliwiają prawidłowe rozpoznanie sytuacji, w której znalazł się bohater. Pojęcie to było używane w kulturze starożytnej Grecji. Pycha stanowi przekroczenie miary, którą bogowie wyznaczyli człowiekowi (zob. Dike), stanowi więc wyzwanie wobec bogów i ściąga na człowieka ich karę. Termin hybris występuje zwłaszcza w odniesieniu do tragedii greckiej, ponieważ często jest on głównym czynnikiem prowadzącym do katastrofy bohatera (np. Edypa, Kreona, Agamemnona czy Klitajmestry).
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) seks. pociąg seksualny ukierunkowany na przestępców;
Hybristofilia – parafilia, w której jedynym lub preferowanym obiektem pożądania seksualnego mogą być osoby, które popełniły przestępstwo. Często nakierowana na osoby, które w społecznym odczuciu popełniły szczególnie brutalne zbrodnie, np. morderstwo czy gwałt.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) związany z hybristofilią, dotyczący hybristofilii
Wiktionary
osobnik powstały w wyniku krzyżowania na drodze płciowej 2 różnych genetycznych form rodzicielskich, np. odmian, ras; mieszaniec, hybryda
Mieszaniec, krzyżówka, hybryda (hybryd), bastard – osobnik powstały w wyniku skrzyżowania dwóch organizmów rodzicielskich należących do innych ras, odmian, podgatunków, gatunków lub rodzajów. Mieszańce uzyskiwane są na drodze rozmnażania płciowego.
SJP.pl
Wikipedia
1. coś złożonego z różnych, często niepasujących do siebie części;
2. w biologii: krzyżówka odmian, ras lub gatunków roślin; mieszaniec, hybryd;
3. fantastyczne zwierzę będące połączeniem istniejących zwierząt, np. gryf;
4. wyraz złożony z elementów należących do różnych języków, np. antypowieść;
5. rodzaj aparatu kompaktowego; bezlusterkowiec;
6. potocznie:
a) samochód hybrydowy;
b) lakier hybrydowy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. coś, co składa się z różnych elementów, często niepasujących do siebie
(1.2) biol. roślina lub zwierzę powstałe ze skrzyżowania osobników należących do dwóch różnych odmian, ras lub gatunków;
(1.3) jęz. wyraz złożony z elementów pochodzących z dwóch różnych języków;
(1.4) w heraldyce fantastyczne zwierzę, będące połączeniem cech zwierząt realnie istniejących;
(1.5) fot. aparat kompaktowy z wymienną optyką, dawniej także kompakt z dużym zoomem i bardziej zaawansowanymi funkcjami
(1.6) pot. mot. samochód hybrydowy
(1.7) pot. kosmet. lakier hybrydowy, hybrydowy lakier do paznokci
(1.8) pot. kosmet. zwykle w lm. paznokcie pomalowane lakierem hybrydowym
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
stanowiący połączenie dwóch ras, form, pojęć itp.; hybrydowy, hybrydyczny
przymiotnik relacyjny
(1.1) rzad. stanowiący wynik działania dwóch lub więcej czynników
SJP.pl
Wiktionary
w embriologii: sposób rozmnażania się mieszańców (hybryd)
Hybrydogeneza – termin z dziedziny embriologii rozumiany zwykle jako sposób rozmnażania się mieszańców (hybryd), w którym mieszaniec podczas wytwarzania gamet (gametogenezy) usuwa jeden z genomów gatunków rodzicielskich. Inaczej mówiąc, wytwarza takie gamety, jakby należał do jednego z gatunków rodzicielskich, a nie zawierające mieszaninę ich genomów. Usunięty genom jest następnie odtwarzany zwykle w wyniku krzyżówki wstecznej z odpowiednim gatunkiem rodzicielskim.
SJP.pl
Wikipedia
żartobliwie: kobieta lubiąca malować paznokcie lakierem hybrydowym
SJP.pl
zamiłowanie do malowania paznokci lakierem hybrydowym
SJP.pl
przysłówek
(1.1) na sposób hybrydowy
Wiktionary
stanowiący połączenie dwóch ras, form, pojęć itp.; hybrydalny, hybrydyczny
przymiotnik relacyjny
(1.1) stanowiący wynik działania dwóch lub więcej czynników
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co hybrydyczne
Wiktionary
stanowiący połączenie dwóch ras, form, pojęć itp.; hybrydalny, hybrydowy
przymiotnik relacyjny
(1.1) stanowiący wynik działania dwóch lub więcej czynników
SJP.pl
Wiktionary
1. mieszanie, krzyżowanie gatunków; hybrydyzm
2. mieszanie orbitali atomowych elektronów walencyjnych o różnych wartościach orbitalnej liczby kwantowej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biol. łączenie cech różnych odmian ras i gatunków
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
1. zespół cech właściwych hybrydom
2. mieszanie, krzyżowanie gatunków; hybrydyzacja
SJP.pl
1. w biologii: mieszać, krzyżować osobniki odmiennych ras, gatunków lub rodzajów;
2. w biologii: krzyżować się;
3. w biochemii: łączyć się ze związkiem chemicznym z innej nici DNA lub RNA
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) biol. krzyżować (gatunki)
(1.2) biol. chem. łączyć ze związkiem chemicznym pochodzącym z innej nici DNA lub RNA
(1.3) książk. tworzyć coś nowego poprzez połączenie istniejących już zjawisk czy elementów różnych rzeczy
(1.4) mot. wymieniać silniki zasilane benzyną na silniki hybrydowe
SJP.pl
Wiktionary
wyraz oznaczający podskok
wykrzyknik
(1.1) odgłos szybkiego uskoczenia, ucieczki drobnego stworzenia itp.
wykrzyknik w użyciu czasownikowym
(2.1) skoczyć, podskoczyć itp.
rzeczownik, rodzaj męski
(3.1) gw-pl|Górny Śląsk, Warszawa. upał
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) poznań. upał
Wiktionary
podskakiwać
SJP.pl
rakarz;
1. osoba zawodowo łapiąca bezpańskie psy;
2. potocznie: hultaj, łobuz
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pot. osoba zajmująca się wyłapywaniem bezpańskich psów;
(1.2) daw. kat lub pomocnik kata
(1.3) przen. osoba niegodziwa, bezwartościowa
(1.4) gw-pl|Bukowina. urwis
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) daw. gw-pl|Warszawa. tania kaszanka
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. bez czarny (dziki);
2. sok z kwiatów (owoców) czarnego bzu
SJP.pl
łapać psa; łapać w taki sposób, jak hycel łapie psa
SJP.pl
→ hycel; rakarski
SJP.pl
skoczyć, podskoczyć
SJP.pl
szparka wodna, za pomocą której roślina wydziela rozcieńczone roztwory wodne; wypotnik
Hydatody – nieduże struktury występujące u roślin, mające za zadanie usuwanie nadmiaru wody w przypadku obniżonej transpiracji. Wraz z wodą usuwane są niewielkie ilości soli mineralnych i substancji organicznych. Zjawisko to nazywa się gutacją (łac. gutta – kropla). Hydatody zdolne są również do pobierania wody. Mogą występować jako:
SJP.pl
Wikipedia
złożony preparat farmaceutyczny, zawierający uwodornione alkaloidy sporyszu; rozszerza naczynia krwionośne; stosowany głównie w chorobie nadciśnieniowej i w migrenie
SJP.pl
1. symbol odradzającego się nieszczęścia, zła;
2. jamochłon słodkowodny, zamieszkujący najczęściej wody stojące; stułbia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. wielogłowy wąż wodny, spłodzony przez Tyfona i Echidnę;
(1.2) astr. największy pod względem powierzchni gwiazdozbiór na niebie;
(1.3) astr. naturalny satelita Plutona;
(1.4) geogr. wyspa należąca do archipelagu Wysp Sarońskich;
(1.5) geogr. główne miasto na wyspie Hydra (1.4)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wyrażony w procentach stosunek wody w cieście lub zakwasie do użytej ilości mąki
Hydratacja, uwodnienie – ogół procesów chemicznych lub fizycznych, w których związkiem chemicznym przyłączanym do innej substancji jest woda, przy czym woda ta jest przyłączana w całości (nie powstają dodatkowo produkty uboczne). Procesy hydratacji są szczególną postacią procesów solwatacji.
SJP.pl
Wikipedia
zwiększenie objętości wody we krwi
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od hydrant
Wiktionary
1. kran sieci wodociągowej umieszczony w publicznym miejscu, służący do czerpania wody w celach gospodarczych i przeciwpożarowych;
2. wąż podłączony do takiego kranu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) urządzenie, które umożliwia bezpośredni pobór z głównych przewodów sieci wodociągowej wody do celów gospodarczych i pożarniczych;
Hydrant – urządzenie, które umożliwia bezpośredni pobór wody z głównych przewodów sieci wodociągowej. Hydrant jest wyposażony w zawór i złącze do węża, ma zastosowanie w celach gospodarczych oraz przeciwpożarowych.
Rozróżnia się hydranty:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ hydrant
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z hydrantem, dotyczący hydrantu
SJP.pl
Wiktionary
minerał, wodorotlenek glinu; gibbsyt
Gibbsyt (hydrargilit) Al(OH)3 – minerał, odmiana polimorficzna wodorotlenku glinu o zawartości 65,4% Al2O3, może zawierać domieszki SiO2, Fe2O3, MgO i inne. Występuje w skupieniach zbitych, blaszkowatych lub o budowie promienistej; czasem w postaci naskorupień i form naciekowych. Nazwa pochodzi o nazwiska amerykańskiego mineraloga George Gibbs (1776–1833).
SJP.pl
Wikipedia
minerał, wodorotlenek glinu; gibbsyt, hydrargilit
SJP.pl
łacińska nazwa rtęci (pierwiastka chemicznego)
Rtęć (Hg, łac. hydrargyrum, z gr. ὑδράργυρος hydrargyros ‘wodne srebro’) – pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych. Uznana za pierwiastek przez Lavoisiera. Rtęć jest jedynym metalem występującym w warunkach normalnych w stanie ciekłym.
SJP.pl
Wikipedia
substancja chemiczna występująca w kłączach gorzknika, stosowana w lecznictwie
SJP.pl
połączenie chemiczne zawierające wodę w postaci oddzielnych cząsteczek; wodzian
SJP.pl
Wikipedia
przyłączanie cząsteczek wody do cząsteczek innych substancji lub jonów, mogące zachodzić wskutek elektrostatycznego przyciągania dipolowych cząsteczek wody przez jony w wodnych roztworach elektrolitów; uwodnienie
Hydratacja, uwodnienie – ogół procesów chemicznych lub fizycznych, w których związkiem chemicznym przyłączanym do innej substancji jest woda, przy czym woda ta jest przyłączana w całości (nie powstają dodatkowo produkty uboczne). Procesy hydratacji są szczególną postacią procesów solwatacji.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
proces polegający na nasycaniu wodą; nawilżanie
SJP.pl
nasycać wodą; nawilżać
SJP.pl
SJP.pl
dotyczący hydrauliki; poruszany wodą
przymiotnik
(1.1) zawierający sprężoną ciecz lub poruszany za jej pomocą
(1.2) dotyczący ciśnienia płynów
SJP.pl
Wiktionary
osoba zawodowo zajmująca się hydrauliką
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) robotnik, którego praca polega na montażu i naprawie instalacji wodociągowej, kanalizacyjnej oraz centralnego ogrzewania
(1.2) gwara. muz. puzonista
(1.3) gwara. przestępcza: homoseksualista
(1.4) gwara. przestępcza: złodziej, który kradnie z piwnic i pomieszczeń gospodarczych
Hydraulik – zawód związany z montażem, instalacją i naprawą instalacji wodociągowej, kanalizacyjnej i centralnego ogrzewania.
Pochodzenie angielskiego wyrazu określającego przedstawiciela tego zawodu - "plumber" - ma swoje korzenie w czasach antycznych i jest związane z łacińskim terminem "plumbum", określającym ołów. Rzymianie używali ołowiu do budowy rynien i rur spustowych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba zawodowo zajmująca się hydrauliką
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. fiz. nauka zajmująca się rzeczywistymi układami, w których zachodzi przepływ cieczy i energii;
(1.2) techn. pot. układ hydrauliczny
forma rzeczownika.
(2.1) D., B. lp. od: hydraulik
Hydraulika (od gr. ὑδραυλικός (hydraulikos), które jest połączeniem słów ὕδωρ (woda) i αὐλός (rura)) – nauka o praktycznych zastosowaniach cieczy a w szczególności wykorzystywaniu ich ruchu (przepływu). Jest powiązana z mechaniką płynów, która stanowi jej teoretyczną podbudowę.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
instrument muzyczny skonstruowany w III wielu p.n.e. przez Ktesibiosa z Aleksandrii; organy wodne, organum
SJP.pl
związek powstający z kwasów karboksylowych i hydrazyny
Hydrazydy – grupa organicznych związków chemicznych, o ogólnym wzorze: R-CO-NH-NH2.
Związki te można otrzymać w reakcji kwasów karboksylowych i ich pochodnych z hydrazyną. Reakcja ta polega na addycji nukleofilowej z eliminacją cząsteczki wody lub alkoholu, czy chlorowodoru w zależności od substratu.
SJP.pl
Wikipedia
związek powstający z kwasów karboksylowych i hydrazyny
Hydrazydy – grupa organicznych związków chemicznych, o ogólnym wzorze: R-CO-NH-NH2.
Związki te można otrzymać w reakcji kwasów karboksylowych i ich pochodnych z hydrazyną. Reakcja ta polega na addycji nukleofilowej z eliminacją cząsteczki wody lub alkoholu, czy chlorowodoru w zależności od substratu.
SJP.pl
Wikipedia
trujący związek chemiczny azotu z wodorem, stosowany głównie jako składnik materiałów pędnych w rakietach i łodziach podwodnych
Hydrazyna, diazan, N
2H
4 – nieorganiczny związek chemiczny zbudowany z dwóch połączonych ze sobą wiązaniem N−N grup aminowych. Jest to silnie trująca, bezbarwna, łatwopalna, żrąca, higroskopijna ciecz, dymiąca na powietrzu.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: hydrazyna
SJP.pl
w medycynie: rozwodnienie krwi
SJP.pl
rodzaj naczynia na wodę używany w starożytnej Grecji
Hydria (stgr. ὑδρία, od ὕδωρ hydōr – woda, lm. hydriai) – w starożytnej Grecji naczynie służące do pobierania, przenoszenia i przechowywania wody, w użyciu od VII do III wieku p.n.e.
SJP.pl
Wikipedia
gatunek azjatyckich wodorostów, sprowadzany do Stanów Zjednoczonych w latach sześćdziesiątych dwudziestego wieku jako roślina akwariowa, będący jednak potem zmorą rozrastającą się po całym płd.-wsch. wybrzeżu tego kraju
SJP.pl
Wikipedia
temat słowotwórczy
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z wodą
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z hydroakustyką, dotyczący hydroakustyki
SJP.pl
Wiktionary
dział akustyki zajmujący się rozchodzeniem się fal akustycznych w wodzie
SJP.pl
dział akustyki zajmujący się rozchodzeniem się fal akustycznych w wodzie
SJP.pl
specjalista w dziedzinie hydrobiologii
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) specjalista w dziedzinie hydrobiologii
Hydrobiologia – nauka o życiu organizmów w środowisku wodnym, biologia środowiska wodnego, w węższym rozumieniu ekologia organizmów wodnych.
Hydrobiologia może dotyczyć ekologii wód śródlądowych i morskich. Ta pierwsza bywa nazywana limnologią, przy czym termin limnologia bywa również definiowany nie jako synonim hydrobiologii słodkowodnej, ale jako dział hydrologii dotyczący jezior, także w oderwaniu od ich biologicznego wymiaru, i jako taki odróżniany od potamologii, czyli nauki o rzekach, i krenobiologii, czyli nauki o ekologii źródeł. Stąd terminy hydrobiologia i limnologia mogą być używane jako pojęcia bliskoznaczne lub jako oznaczające odrębne dziedziny nauki. Jednym z terminów określających tę dziedzinę nauki jest limnoekologia, jednak nie jest w praktyce używany. W przypadku ekologii wód morskich hydrobiologia jest traktowana jako dział oceanologii.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dział biologii, nauka o organizmach żyjących w wodzie i zasiedlanych przez nie środowiskach
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. dział biologii zajmujący się organizmami wodnymi;
Hydrobiologia – nauka o życiu organizmów w środowisku wodnym, biologia środowiska wodnego, w węższym rozumieniu ekologia organizmów wodnych.
Hydrobiologia może dotyczyć ekologii wód śródlądowych i morskich. Ta pierwsza bywa nazywana limnologią, przy czym termin limnologia bywa również definiowany nie jako synonim hydrobiologii słodkowodnej, ale jako dział hydrologii dotyczący jezior, także w oderwaniu od ich biologicznego wymiaru, i jako taki odróżniany od potamologii, czyli nauki o rzekach, i krenobiologii, czyli nauki o ekologii źródeł. Stąd terminy hydrobiologia i limnologia mogą być używane jako pojęcia bliskoznaczne lub jako oznaczające odrębne dziedziny nauki. Jednym z terminów określających tę dziedzinę nauki jest limnoekologia, jednak nie jest w praktyce używany. W przypadku ekologii wód morskich hydrobiologia jest traktowana jako dział oceanologii.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
odnoszący się do hydrobiologii (np. badania hydrobiologiczne, stacje hydrobiologiczne)
przymiotnik relacyjny
(1.1) biol. związany z hydrobiologią, dotyczący hydrobiologii
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
zwierzę lub roślina żyjące w wodzie, zwykle w koloniach
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) chem. reakcja chemiczna przyłączenia borowodoru do wiązania wielokrotnego, w wyniku której powstaje związek boroorganiczny;
Hydroborowanie, borowodorowanie, reakcja Browna – reakcja chemiczna, w której borowodór (często diboran, B
2H
6) reaguje z alkenem tworząc związek boroorganiczny (alkiloboran). Alkiloborany są uniwersalnymi reagentami do syntez organicznych.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: hydrobotanika
SJP.pl
Hydrobotanika – dział botaniki i hydrobiologii zajmujący się badaniem roślin wodnych oraz ich zbiorowisk. Tradycyjnie działem hydrobotaniki jest nauka o glonach, czyli fykologia.
Wikipedia
Hydrobudowa – krajowa korporacja przedsiębiorstw budowlanych, powstała w okresie PRL w Polsce.
Wikipedia
mały statek pasażerski służący do celów komunikacyjnych i turystycznych
SJP.pl
wodogłowie; nadmierne gromadzenie się płynu mózgowo-rdzeniowego w rozszerzonych komorach mózgowych i przestrzeni podpajęczynówkowej
SJP.pl
celuloza poddana działaniu kwasów; służy do wyrobu papieru
SJP.pl
Hydrochemia, chemia wód naturalnych – nauka z dziedziny hydrologii. Interesuje się składem chemicznym wód naturalnych, bada procesy chemiczne, które dzieją się w hydrosferze.
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z hydrochemią, dotyczący hydrochemii
Wiktionary
substancja krystalizacyjna, rozpuszczalna w wodzie, alkoholu etylowym; temperatura topnienia wynosi 170°C; silny reduktor; otrzymywany z aniliny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biochem. organiczny związek chemiczny z grupy fenoli, łagodny środek redukujący;
Hydrochinon – organiczny związek chemiczny z grupy fenoli, zawierający dwie grupy hydroksylowe przyłączone do pierścienia benzenu. Tradycyjna nazwa tego związku wynika z faktu, że hydrochinon jest najczęściej produkowany poprzez redukcję chinonu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: hydrochinon
SJP.pl
tworzywo termoplastyczne, produkt przyłączania chlorowodoru do kauczuku naturalnego; chlorowodorokauczuk
SJP.pl
syntetyczny preparat farmaceutyczny o właściwościach moczopędnych, stosowany głównie w obrzękach pochodzenia sercowego i nerkowego; esidrex
Hydrochlorotiazyd (łac. hydrochlorothiazidum) – organiczny związek chemiczny z grupy tiazydów, lek stosowany w leczeniu nadciśnienia tętniczego.
SJP.pl
Wikipedia
rozprzestrzenianie się drogą wodną nasion, zarodników i rozmnóżek; wodosiewność
Hydrochoria (wodosiewność) – jeden ze sposobów rozprzestrzeniania się nasion roślin i zarodników. Występuje często u roślin wodnych i błotnych (glony, kosaciec, olsza, grążel żółty i inne). Rzadziej u roślin rosnących na mniej wilgotnych stanowiskach np. u mchów, rozchodnika, wiesiołka. Wtedy zarodniki lub nasiona rozsiewane są dzięki deszczowi (deszczosiewność) lub wody ze zbiorników wodnych. Wśród roślin wybitnie lądowych hydrochoria występuje np. u palm, umożliwiając rozsiewanie się nasion palmy kokosowej i palmy seszelskiej na nawet bardzo odległe stanowiska (np. wyspy).
SJP.pl
Wikipedia
chłonący wodę; wodochłonny
SJP.pl
lek w postaci maści lub aerozolu, zawierający hormon z grupy kortokosterydów; hydrokortyzon
SJP.pl
urządzenie służące do oddzielania cząstek ciała stałego od cieczy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. urządzenie stosowane do separacji cząstek stałych z cieczy. wykorzystując siłę odśrodkową
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
minerał, zasadowy węglan cynku
Hydrocynkit (kwiat cynkowy) – minerał z gromady węglanów. Należy do grupy minerałów rzadkich, rozpowszechnionych tylko w niektórych rejonach Ziemi.
Nazwa pochodzi od składu chemicznego minerału.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z hydrodynamiką, dotyczący hydrodynamiki
Wiktionary
Dynamika płynów – dział mechaniki płynów zajmujący się ruchem płynu (czyli cieczy lub gazu), a w szczególności siłami powodującymi ten ruch.
Podstawową zależnością opisującą wpływ sił na ruch płynu newtonowskiego (przy zaniedbaniu tzw. drugiej lepkości) jest równanie Naviera-Stokesa. Jest to układ cząstkowych, nieliniowych równań różniczkowych postaci:
Wikipedia
Hydroelektrometalurgia – dział metalurgii łączący elektrometalurgię i hydrometalurgię. Głównym zadaniem hydroelektrometalurgii jest wydzielanie metali z rud oraz oczyszczanie ich poprzez elektrolizę wodnego roztworu ich soli. W skali przemysłowej metoda ta jest stosowana do otrzymywania miedzi oraz cynku.
Wikipedia
elektrownia wytwarzająca energię elektryczną z energii wody; hydrosiłownia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) elektr. hydrol. zob. elektrownia wodna.
Elektrownia wodna (fachowo hydroelektrownia przepływowa) – zakład przemysłowy zamieniający energię potencjalną wody na elektryczną.
Elektrownie wodne są najintensywniej wykorzystywanym źródłem odnawialnej energii. W 2022 roku dostarczyły łącznie 4334,2 TWh energii elektrycznej, co stanowiło 14,9% całkowitej produkcji energii elektrycznej na świecie. Największe elektrownie wodne mają moc, która przekracza 10 GW. Brazylia i Kanada uzyskują około 60% swojej energii elektrycznej z elektrowni wodnych, Wenezuela około 80%, a Norwegia blisko 87%. W Polsce w 2022 roku energetyka wodna odpowiadała za 1,1% produkcji energii elektrycznej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) techn. elektr. dotyczący elektryczności powstałej z energii ze spadku wody
Wiktionary
zwężkowy przenośnik cieczy do podnoszenia zwykle wody na wyższy poziom
SJP.pl
SJP.pl
człowiek zajmujący się hydroenergetyką
SJP.pl
dział energetyki zajmujący się przetwarzaniem energii płynącej wody na energię mechaniczną ruchu obrotowego; energetyka wodna
Elektrownia wodna (fachowo hydroelektrownia przepływowa) – zakład przemysłowy zamieniający energię potencjalną wody na elektryczną.
Elektrownie wodne są najintensywniej wykorzystywanym źródłem odnawialnej energii. W 2022 roku dostarczyły łącznie 4334,2 TWh energii elektrycznej, co stanowiło 14,9% całkowitej produkcji energii elektrycznej na świecie. Największe elektrownie wodne mają moc, która przekracza 10 GW. Brazylia i Kanada uzyskują około 60% swojej energii elektrycznej z elektrowni wodnych, Wenezuela około 80%, a Norwegia blisko 87%. W Polsce w 2022 roku energetyka wodna odpowiadała za 1,1% produkcji energii elektrycznej.
SJP.pl
Wikipedia
energia wody
SJP.pl
półprzezroczysty, biały minerał, szlachetna odmiana opalu
SJP.pl
organizm roślinny lub zwierzęcy żyjący w wodzie lub silnie nawodnionym podłożu; organizm wodolubny
Hydrofil (gr. hýder - woda + gr. phileín - lubić) – termin stosowany w ekologii i zoocenologii na określenie gatunków żyjących w środowisku wodnym. Na przykład w odniesieniu do larw Tabanidae, których larwy odbywają cały rozwój w wodzie (zbiornikach wodnych).Termin używany również w chemii w odniesieniu do substancji mających łatwość w przywiązywaniu cząsteczek wody. Takie substancje (hydrofilne) ulegają łatwemu uwodnieniu.
SJP.pl
Wikipedia
właściwość łatwego wiązania się z wodą
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest hydrofilne
Hydrofilowość (wodolubność) – skłonność cząsteczek chemicznych do łączenia się z wodą.
Hydrofilowe są zwykle cząsteczki, które mają duży moment dipolowy jako całość (są polarne) lub mają grupy funkcyjne o dużym momencie dipolowym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
tworzący łatwo wodne roztwory koloidowe; hydrofilowy
SJP.pl
Hydrofilowość (wodolubność) – skłonność cząsteczek chemicznych do łączenia się z wodą.
Hydrofilowe są zwykle cząsteczki, które mają duży moment dipolowy jako całość (są polarne) lub mają grupy funkcyjne o dużym momencie dipolowym.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: hydrofil
SJP.pl
roślina bytująca w środowisku wodnym; wodorost; roślina wodna
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. roślina wodolubna
Hydrofity, rośliny wodne, rośliny wodnopączkowe (gr. ὕδωρ hýdōr „woda”, φυτόν phytón „roślina”) – rośliny wodne (oprócz planktonu), których pączki odnawiające zimują w wodzie. Według klasyfikacji Raunkiæra są jedną z grup kryptofitów, czyli roślin skrytopączkowych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
opis roślin wodnych
SJP.pl
osoba przejawiająca chorobliwy lęk przed wodą
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. osoba chora na hydrofobię
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) chem. cząstka nieulegająca łatwo uwodnieniu
(2.2) biol. zwierzę unikające środowiska wodnego
SJP.pl
Wiktionary
wstręt do wody, w szczególności do jej picia
Hydrofobowość (gr. hydro – woda, phobos – strach) – skłonność cząsteczek chemicznych do odpychania od siebie cząsteczek wody. Jest to szczególny przypadek solwofobowości, gdy rozpuszczalnikiem jest woda. W ujęciu makroskopowym hydrofobowość to właściwość powierzchni materiału polegająca na niezwilżalności przez wodę.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
Hydrofobizacja – proces nadawania powierzchniom lub całym przestrzeniom (strukturom wewnętrznym) materiałów hydrofilowych własności hydrofobowych, tj. odpychania wody. Hydrofobizację przeprowadza się w celu zapobiegania wnikaniu wody w głąb struktury materiałów.
Wikipedia
kobieta przejawiająca chorobliwy lęk przed wodą
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest hydrofobowe
Hydrofobowość (gr. hydro – woda, phobos – strach) – skłonność cząsteczek chemicznych do odpychania od siebie cząsteczek wody. Jest to szczególny przypadek solwofobowości, gdy rozpuszczalnikiem jest woda. W ujęciu makroskopowym hydrofobowość to właściwość powierzchni materiału polegająca na niezwilżalności przez wodę.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ hydrofob
SJP.pl
urządzenie do odbierania fal dźwiękowych rozchodzących się w wodzie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. mikrofon służący do odbierania dźwięków rozchodzących się w wodzie lub innych cieczach;
Hydrofon – mikrofon wraz z urządzeniem wspomagającym służące do odbierania i nagrywania dźwięków rozchodzących się w wodzie lub innych cieczach.
Jest podstawowym elementem konstrukcyjny sonarów pasywnych. Został wynaleziony w celu wykrywania nieprzyjacielskich okrętów podwodnych. Jest też wykorzystywany do innych celów, np. rejestrowania dźwięków wydawanych przez wieloryby.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: hydrofon
przymiotnik
(1.1) przym. od: hydrofon
SJP.pl
Wiktionary
urządzenie do podwyższania niskiego ciśnienia wody w sieciach wodociągowych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. urządzenie lub zespół urządzeń mechanicznych mających zapewnić odpowiednie ciśnienie wody w sieci wodociągowej lub jej dopływ na wyższe kondygnacje, gdy ciśnienie jest niewystarczające;
Instalacja hydroforowa, zestaw hydroforowy, układ hydroforowo-pompowy, małe instalacje nazywane są pot. hydroforami – (gr. hydor – woda, phoros – niosący), to zespół urządzeń, które zapewniają stałe ciśnienie wody w sieci wodociągowej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Reforming (reforming katalityczny, reformowanie benzyny) – proces stosowany wobec lekkich frakcji ropy naftowej lub produktów krakingu w celu otrzymania paliw o wysokiej liczbie oktanowej, w czasie którego zachodzą reakcje izomeryzacji, odwodornienia, cyklizacji, hydrokrakingu i aromatyzacji.
Wikipedia
przyłączać wodór i tlenek węgla do alifatycznych węglowodorów nienasyconych
SJP.pl
katalityczne przyłączanie wodoru i tlenku węgla do alifatycznych węglowodorów nienasyconych
SJP.pl
pomieszczenie z hydroforami
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) miejsce, w którym pompy zwiększają ciśnienie wody w rurach
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: hydrofor
przymiotnik
(1.1) mający cechy hydroforu
SJP.pl
Wiktionary
Hydrogamia, wodopylność – zapylenie kwiatów za pomocą wody. Występuje u niektórych roślin związanych ze środowiskiem wodnym, których kwiaty wykształcają się pod wodą, jak np. u zamętnicy (Zannichellia), rogatka (Ceratophyllum), jezierzy (Najas), zostery (Zostera) i in. Może być podwodne, lub nawodne.
Wikipedia
przyłączenie wodoru do cząsteczek związków chemicznych; uwodornienie, hydrogenizacja
Uwodornianie, uwodornienie, hydrogenizacja, hydrogenacja, wodorowanie, hydrogenoliza – reakcja redukcji polegająca na przyłączaniu wodoru do danego związku chemicznego.
W chemii organicznej uwodornienie zachodzi zazwyczaj z częściowym rozerwaniem wiązania wielokrotnego węgiel-węgiel lub węgiel-heteroatom. Reakcja uwodarniania wymaga często stosowania wysokich ciśnień i stosowania katalizatorów, takich nikiel Raneya, żelazo, pallad, chrom, miedź oraz ich mieszane tlenki.
SJP.pl
Wikipedia
prądnica elektryczna napędzana turbiną wodną
SJP.pl
łacińska nazwa wodoru (pierwiastka chemicznego)
Wodór (H, łac. hydrogenium) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 1, niemetal z bloku s układu okresowego. Wodór jest najczęściej występującym pierwiastkiem chemicznym we Wszechświecie i jednym z najczęściej spotykanych pierwiastków na Ziemi. Ma najmniejszą masę atomową, wynoszącą 1,00794 u. Najczęściej występującym izotopem wodoru jest prot (1
H), którego atom ma najprostszą możliwą budowę – składa się z jednego protonu i jednego elektronu.
SJP.pl
Wikipedia
przyłączenie wodoru do cząsteczek związków chemicznych; uwodornienie, hydrogenacja
Uwodornianie, uwodornienie, hydrogenizacja, hydrogenacja, wodorowanie, hydrogenoliza – reakcja redukcji polegająca na przyłączaniu wodoru do danego związku chemicznego.
W chemii organicznej uwodornienie zachodzi zazwyczaj z częściowym rozerwaniem wiązania wielokrotnego węgiel-węgiel lub węgiel-heteroatom. Reakcja uwodarniania wymaga często stosowania wysokich ciśnień i stosowania katalizatorów, takich nikiel Raneya, żelazo, pallad, chrom, miedź oraz ich mieszane tlenki.
SJP.pl
Wikipedia
specjalista w dziedzinie hydrogeologii
Hydrogeologia (z greckiego: hydro – woda, ge – ziemia, logos – nauka) – nauka o wodach podziemnych i procesach wzajemnego oddziaływania podziemnej hydrosfery, atmosfery, biosfery, litosfery jak i samego człowieka.
Interesuje się ich pochodzeniem, rozmieszczeniem, dynamiką, ustrojem, bada ich zasoby i właściwości fizyczne i chemiczne.
SJP.pl
Wikipedia
dział geologii obejmujący badanie wód podziemnych: ich pochodzenia, właściwości fizyczne i chemiczne, sposobów występowania, rozprzestrzenienia, krążenia w skałach skorupy ziemskiej oraz przemian, którym ulegały w dziejach Ziemi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. geol. dział geologii zajmujący się wodami podziemnymi
Hydrogeologia (z greckiego: hydro – woda, ge – ziemia, logos – nauka) – nauka o wodach podziemnych i procesach wzajemnego oddziaływania podziemnej hydrosfery, atmosfery, biosfery, litosfery jak i samego człowieka.
Interesuje się ich pochodzeniem, rozmieszczeniem, dynamiką, ustrojem, bada ich zasoby i właściwości fizyczne i chemiczne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) geol. związany z hydrogeologią, dotyczący hydrogeologii
Wiktionary
SJP.pl
specjalista w dziedzinie hydrografii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) specjalista zajmujący się hydrografią
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) urządzenie rejestrujące poziom wody w rzece, jeziorze
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) geogr. nauka o wodach jako elemencie środowiska geograficznego
Hydrografia – początkowo dział geografii fizycznej, zajmujący się badaniem stosunków wodnych na Ziemi w ujęciu dynamicznym i w powiązaniu ze środowiskiem geograficznym; w miarę rozwoju nauk geograficznych wykształcony w osobną naukę – hydrologię. Obecnie przedmiotem badań hydrografii jest kartowanie wód występujących na Ziemi (mapy hydrograficzne, locje).Hydrografia to także opis stosunków wodnych danego obszaru (np. hydrografia Europy, hydrografia Polski).
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z hydrografią, dotyczący hydrografii
Wiktionary
hydrograf; specjalista w dziedzinie hydrografii
SJP.pl
martwa komórka wodonośna będąca składnikiem wiązki przewodzącej u mchów
Hydroidy – komórki przystosowane do przewodzenia wody w rdzeniu gametoforów mchów. Wraz z leptoidami tworzą tkankę przewodzącą, niezbyt wydajną w swej funkcji (mchy korzystają nie tylko z wody pobieranej z podłoża, ale także absorbowaną z otoczenia całą powierzchnią). Hydroidy w dojrzałym stadium funkcjonalnym są komórkami martwymi, o dość dużym świetle, o zgrubiałych ścianach bocznych i skośnych, cienkich ścianach poprzecznych (oddzielających komórki położone nad sobą w gametoforze).
SJP.pl
Wikipedia
linia na mapie hydrogeologicznej łącząca punkty odpowiadające tej samej głębokości zwierciadła wód gruntowych względem powierzchni terenu
Hydroizobaty – izolinie łączące na mapie punkty zwierciadła wody podziemnej występujące na jednakowych głębokościach względem powierzchni terenu, inaczej zwane liniami równych głębokości występowania zwierciadła wody.
SJP.pl
Wikipedia
linia na mapie hydrogeologicznej łącząca punkty odpowiadające jednakowej wysokości zwierciadła wód gruntowych względem przyjętego poziomu odniesienia
Hydroizohipsa – izolinia łącząca na mapie punkty jednakowej wysokości położenia zwierciadła wody podziemnej, leżące na tej samej wysokości względem przyjętego poziomu odniesienia, z reguły morza, tworząc tym samym mapę morfologii zwierciadła wody podziemnej. Wraz z liniami prądu tworzą siatkę ortogonalną.
SJP.pl
Wikipedia
1. warstwa substancji chroniąca przed przenikaniem wody;
2. proces kładzenia takiej warstwy
Izolacja wodochronna, hydroizolacja – zabezpieczenie elementów budynku lub budowli przed wpływem wilgoci związanej przede wszystkim z wodą gruntową.
Izolacje wodochronne dzielą się na:
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
SJP.pl
układ koloidalny, w którym solwatacji ulegają cząsteczki wody
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. eufem. lewatywa
Płukanie jelita grubego (hydrokolonoterapia) – głębokie płukanie jelita grubego za pomocą wody bez użycia leków. Jest to kontrowersyjna metoda medycyny alternatywnej, niemająca podstaw naukowych i nieuznawana za metodę leczniczą przez medycynę akademicką.
Wiktionary oraz Wikipedia
kopalnia eksploatująca złoże i wydobywająca urobek sposobem hydraulicznym, czyli za pomocą wody
SJP.pl
hormon steroidowy wytwarzany przez korę nadnerczy; kortyzol
Kortyzol, hydrokortyzon (łac. cortex = „kora”, „łupina”, „skórka”) – organiczny związek chemiczny, naturalny hormon steroidowy wytwarzany przez warstwę pasmowatą kory nadnerczy, główny przedstawiciel glikokortykosteroidów. Wywiera szeroki wpływ na metabolizm, bywa nazywany hormonem stresu na równi z adrenaliną. Powstaje z 11-β-deoksykortyzolu przy udziale 11β-hydroksylazy w warstwie pasmowatej kory.
SJP.pl
Wikipedia
odmiana krakingu; proces prowadzony w obecności wodoru i katalizatorów, którymi najczęściej są: siarczki molibdenu, niklu, kobaltu, wolframu oraz platyna i pallad osadzone na glinokrzemianach
Hydrokraking (hydrokrakowanie) – proces krakingu prowadzony z udziałem wodoru w celu zmniejszenia masy cząsteczkowej składników surowca oraz zmiany proporcji w jakich te składniki występują.
Pierwszy komercyjny proces hydrokrakingu został wdrożony przez I.G. Farben Industrie w 1927 roku w celu wytwarzania benzyny z węgla brunatnego, natomiast pierwszy nowoczesny węzeł hydrokrakingu destylacyjnego w przemyśle rafineryjnym zastosowano w koncernie Chevron w roku 1958. Obecnie przeprowadza się go w temperaturze 250–450 °C (290–400 °C) pod ciśnieniem wodoru 7–15 MPa (6,9–13,8 MPa, 5–30 MPa). W charakterze katalizatorów stosuje się kobalt, molibden, nikiel i wolfram oraz platynę i pallad wbudowane w struktury krystaliczne tlenku glinu i krzemionki.
SJP.pl
Wikipedia
przeprowadzać kraking z udziałem wodoru
SJP.pl
przeprowadzać kraking z udziałem wodoru
SJP.pl
sól zawierająca w swej budowie grupę hydroksylową; hydroksysól
SJP.pl
temat słowotwórczy
(1.1) chem. część nazwy związku organicznego w nomenklaturze chemicznej wskazująca na obecność grupy hydroksylowej;
Wiktionary
związek organiczny zawierający w cząsteczce grupy hydroksylową i karbonylową
SJP.pl
amin zawierający grupy hydroksylowe, pochodne alkoholi i fenoli
Aminoalkohole, hydroksyaminy, alkoholoaminy, alkaminy – związki chemiczne zawierające grupę hydroksylową (-OH) oraz grupę aminową (-NH2, -NHR lub -NR2, gdzie R jest grupą alkilową lub arylową).
Najprostszym aminoalkoholem jest hydroksyloamina, HO-NH2.
Do ważniejszych aminoalkoholi należą cholina, etanoloamina i adrenalina. Inne to propanoloamina (aminopropanol), metyloaminoetanol, dimetyloaminoetanol.
SJP.pl
Wikipedia
amin zawierający grupy hydroksylowe, pochodne alkoholi i fenoli
Aminoalkohole, hydroksyaminy, alkoholoaminy, alkaminy – związki chemiczne zawierające grupę hydroksylową (-OH) oraz grupę aminową (-NH2, -NHR lub -NR2, gdzie R jest grupą alkilową lub arylową).
Najprostszym aminoalkoholem jest hydroksyloamina, HO-NH2.
Do ważniejszych aminoalkoholi należą cholina, etanoloamina i adrenalina. Inne to propanoloamina (aminopropanol), metyloaminoetanol, dimetyloaminoetanol.
SJP.pl
Wikipedia
związek organiczny, wodorotlenowa pochodna benzenu, krystaliczna, bezbarwna substancja o swoistym zapachu, działająca bakteriobójczo; benzenol, kwas karbolowy, fenol
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zob. fenol.
SJP.pl
Wiktionary
keton zawierający grupy hydroksylowe
SJP.pl
keton zawierający grupy hydroksylowe
SJP.pl
związek kompleksowy, w którym ligandem jest jon wodorotlenkowy
SJP.pl
kwas karboksylowy, zawierający grupy hydroksylowe w swej cząsteczce
Hydroksykwasy – grupa organicznych związków chemicznych zawierających w cząsteczce co najmniej jedną grupę karboksylową (–COOH) i co najmniej jedną grupę hydroksylową (–OH). Ich wzór ogólny to: (HO)m–R–(COOH)n.
Hydroksykwasy otrzymuje się z odpowiednich halogenokwasów w reakcji z, między innymi, NaOH:
SJP.pl
Wikipedia
kwas karboksylowy, zawierający grupy hydroksylowe w swej cząsteczce
Hydroksykwasy – grupa organicznych związków chemicznych zawierających w cząsteczce co najmniej jedną grupę karboksylową (–COOH) i co najmniej jedną grupę hydroksylową (–OH). Ich wzór ogólny to: (HO)m–R–(COOH)n.
Hydroksykwasy otrzymuje się z odpowiednich halogenokwasów w reakcji z, między innymi, NaOH:
SJP.pl
Wikipedia
grupa atomowa, składająca się z atomu tlenu i atomu wodoru; grupa funkcyjna -OH
Grupa hydroksylowa, grupa wodorotlenowa (-OH) – jednowartościowa grupa funkcyjna zbudowana z atomu tlenu i wodoru.
W związkach nieorganicznych grupa hydroksylowa związana z atomem metalu tworzy wodorotlenki i hydroksosole. W wodorotlenkach metali o małej elektroujemności grupa hydroksylowa związana jest z metalem wiązaniem jonowym-.
SJP.pl
Wikipedia
zasadowy, polarny aminokwas endogenny, składnik niektórych białek tkanki łącznej
Hydroksylizyna (Hyl) – organiczny związek chemiczny, jeden z aminokwasów, hydroksylowa pochodna lizyny, występująca jedynie w białkach tworzących tkankę łączną.
SJP.pl
Wikipedia
Hydroksyloamina – nieorganiczny związek chemiczny, pochodna amoniaku, w której jeden atom wodoru został zastąpiony grupą hydroksylową. Najprostsza hydroksyamina.
Jest to bezbarwne higroskopijne, krystaliczne ciało stałe o temperaturze topnienia wynoszącej 33,1 °C. Jest silnie trująca, podczas ogrzewania rozkłada się z wydzieleniem ciepła.
Wikipedia
wprowadzać grupy hydroksylowe do cząsteczek związku organicznego
SJP.pl
przymiotnik od: hydroksyl
SJP.pl
kwas hydroksymasłowy - pochodna kwasu masłowego zawierająca grupę hydroksylową
SJP.pl
aminokwas występujący w dużych ilościach w białkach tkanki łącznej: kolagenie i elastynie
Hydroksyprolina (Hyp) – organiczny związek chemiczny, jeden z aminokwasów niebiałkowych, występujący w dużych ilościach w żelatynie. Hydroksyprolina różni się od proliny obecnością dodatkowej grupy hydroksylowej przy atomie węgla gamma.
SJP.pl
Wikipedia
Wikipedia
hydroksylowa pochodna toluenu występująca w smole węglowej, stosowana w syntezie organicznej i jako środek odkażający; krezol
SJP.pl
środek o działaniu hamującym na ośrodkowy układ nerwowy, stosowany w stanach napięcia nerwowego, stanach lękowych i nerwicach; hydroxizin
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. lek anksjolityczny o działaniu uspokajającym i przeciwlękowym;
Hydroksyzyna (łac. Hydroxyzinum) – organiczny związek chemiczny, wielofunkcyjna pochodna piperazyny, lek uspokajający i przeciwuczuleniowy z grupy antyhistaminików I generacji, zsyntetyzowany i wprowadzony do lecznictwa pod nazwą handlową Atarax przez belgijską firmę UCB w roku 1956. Stosowany najczęściej w psychiatrii jako lek uspokajający i silnie hamujący aktywność układu nerwowego.Ze względu na jej właściwości psychotropowe hydroksyzyna w wielu krajach (w tym w Polsce) jest wydawana z apteki tylko na receptę, jednak w innych krajach (głównie rozwijających się) można ją nabyć bez recepty.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
woda kwiatowa lub roślinna, powstająca w procesie destylacji świeżych roślin parą wodną
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) roztwór wodny powstały podczas procesu destylacji parą wodną olejków eterycznych z roślin
SJP.pl
Wiktionary
→ hydrolat
SJP.pl
enzym występujący w komórkach i płynach ustrojowych, powodujący hydrolityczny rozkład substratu
Hydrolazy (EC 3) – klasa enzymów katalizujących rozcięcie wiązań chemicznych w procesie hydrolizy. Do grupy tej należy wiele enzymów trawiennych. Cechą charakterystyczną hydrolaz jest fakt, że nie posiadają one koenzymów. Ich działanie można przedstawić ogólnie jako: AB + H2O → A-H + B-OH
SJP.pl
Wikipedia
płyn ustrojowy jamochłonów mający kontakt ze środowiskiem zewnętrznym
Hydrolimfa – płyn ustrojowy krążący w układzie gastrowaskularnym jamochłonów (Coelenterata). Pełni zarówno funkcję odżywczą, jak i wydalniczą.
SJP.pl
Wikipedia
substancja stosowana w kosmetyce, wzbogacająca warstwę hydrolipidową
SJP.pl
techniczny wodorek wapniowy
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) chem. związany z hydrolizą, dotyczący hydrolizy
SJP.pl
Wiktionary
rozkład związku chemicznego na skutek reakcji z wodą
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. rozkład substancji chemicznych pod wpływem wody;
Hydroliza – reakcja podwójnej wymiany (często odwracalna), która przebiega między wodą i rozpuszczoną w niej substancją. W jej wyniku powstają nowe związki chemiczne. Jest szczególnym przypadkiem liolizy (solwolizy). Często przebiega w obecności katalizatorów (kwasów lub zasad). Hydrolizę wykorzystuje się w przemyśle chemicznym (np. hydroliza wielocukrów na cukry proste lub hydroliza chlorobenzenu do fenolu).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. produkt powstały w wyniku hydrolizy, wytwór hydrolizy
Wiktionary
obiekt, w którym bakterie hydrolityczne przeprowadzają proces hydrolizy części organicznych z wytworzeniem aminokwasów, kwasów tłuszczowych i cukrów prostych
SJP.pl
specjalista w dziedzinie hydrologii
SJP.pl
nauka o wodach występujących w przyrodzie, zajmująca się procesami zachodzącymi w hydrosferze
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. geogr. hydrol. nauka o wodzie występującej w przyrodzie;
Hydrologia (ze stgr. ὕδωρ – „woda”) – dział geografii fizycznej, zajmujący się badaniem wody (pod każdą postacią), występującej w środowisku przyrodniczym.
Podstawowe działy powiązane z hydrologią:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) związany z hydrologią, dotyczący hydrologii
Wiktionary
wykrywanie i lokalizowanie obiektów, zanurzonych częściowo lub całkowicie w wodzie, przy użyciu fal akustycznych za pomocą hydrolokatora
Hydrolokacja – dziedzina techniki zajmująca się sposobami wykrywania i określania pozycji obiektów podwodnych za pomocą fal akustycznych.
SJP.pl
Wikipedia
dotyczący hydrolokacji
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z hydrolokacją, dotyczący hydrolokacji
SJP.pl
Wiktionary
urządzenie do hydrolokacji, działające na zasadzie obserwacji echa
SJP.pl
Wikipedia
statek wodny z płatami nośnymi pod kadłubem; wodolot
SJP.pl
→ hydrolog
SJP.pl
przymiotnik od: hydromagnetyka
SJP.pl
nauka badająca zjawiska związane z ruchem przewodzących cieczy i gazów w polu elektromagnetycznym; magnetohydrodynamika
SJP.pl
1. urządzenie do masażu wodnego, działające pod ciśnieniem;
2. masaż wykonywany za pomocą strumienia wody
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. urządzenie wykorzystujące wodę do masowania ciała
(1.2) kosmet. zabieg wykonywany za pomocą hydromasażu (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z hydromechaniką, dotyczący hydromechaniki
Wiktionary
człowiek zajmujący się hydromechaniką
SJP.pl
dział mechaniki zajmujący się cieczami
Mechanika płynów (ang. fluid mechanics) – dział mechaniki ośrodków ciągłych analizujący równowagę i ruch płynów. Rozwiązaniem zagadnień mechaniki płynów zwykle jest określenie własności płynu (takich jak gęstość, temperatura) i własności danego przepływu (podanie pola prędkości, ciśnienia), w zależności od współrzędnych przestrzennych i czasu.
SJP.pl
Wikipedia
Hydromechanizacja – zespół technicznych przedsięwzięć związanych z wykorzystaniem energii wody do urabiania gruntu, transportu urobku i formowania budowli ziemnych oraz przeróbki urobku na materiały budowlane.
Hydromechanizację stosuje się do:
Wikipedia
przymiotnik od: hydromechanizacja
SJP.pl
1. meduza stułbiopławów;
2. hydromeduza argentyńska - gatunek żółwia wężoszyjnego
SJP.pl
Wikipedia
Melioracja wodna – oznacza ogół zabiegów technicznych i rolniczych zmierzających do regulacji stosunków wodnych w celu polepszenia zdolności produkcyjnej gleby i ułatwienia jej uprawy. Melioracja wodna zwana też hydromelioracją obejmuje wszelkiego rodzaju zabiegi związane z odwadnianiem i nawadnianiem w celu zapewnienia optymalnej wilgotności gleby.
Wikipedia
przymiotnik od: hydromelioracja
SJP.pl
Hydrometalurgia − dział metalurgii zajmujący się otrzymywaniem metali z roztworów uzyskiwanych przez ługowanie rud, z reguły polimetalicznych. Zajmuje się również elektrochemiczną rafinacją metali.
Procesy hydrometalurgiczne bywają sprzężone z pirometalurgicznymi (np. elektrochemiczna rafinacja metali otrzymywanych w procesach pirometalurgicznych lub prażenie i wysokotemperaturowa redukcja wodorotlenków wytrącanych z roztworów pozyskiwanych przez ługowanie rud).
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) związany z hydrometalurgią
Wiktionary
ciekły lub stały produkt kondensacji pary wodnej w atmosferze (np. deszcz)
Hydrometeory – opady, zbiór cząsteczek wody w stanie ciekłym lub w formie lodu, które opadają na powierzchnię ziemi, unoszą się w powietrzu, są wywiewane przez wiatr lub osadzają się na powierzchni ziemi, bądź w atmosferze. Hydrometeory to najbardziej obszerna grupa zjawisk meteorologicznych.
SJP.pl
Wikipedia
specjalista w zakresie hydrometeorologii
SJP.pl
dział hydrologii obejmujący zagadnienia dotyczące wody w atmosferze, parowania, kondensacji pary wodnej w atmosferze, opadów atmosferycznych
Hydrometeorologia – nauka geograficzna wchodząca w skład hydrologii. Interesuje się procesami dotyczącymi obecności wody w atmosferze, jak i zmianami, które jej dotyczą. Zajmuje się więc atmosferycznym transportem wilgoci, opadami atmosferycznymi, kondensacją w rozumieniu meteorologicznym, przemianami z udziałem fazy stałej.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z hydrometeorologią, dotyczący hydrometeorologii
Wiktionary
manometr wodny
SJP.pl
dział hydrologii obejmujący pomiary wód (np. głębokości, szybkości)
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) hydrol. związany z hydrometrią, dotyczący hydrometrii
Wiktionary
grupa minerałów należących do łyszczyków; łyszczyk uwodniony
SJP.pl
grupa minerałów należących do łyszczyków; łyszczyk uwodniony
SJP.pl
urządzenie do wypłukiwania ziemi, piasku itp. za pomocą silnego strumienia wody; wodomiot; wodomiotacz
SJP.pl
silnik hydrauliczny
SJP.pl
minerał z grupy łyszczyków uwodnionych
SJP.pl
stop aluminium z magnezem
SJP.pl
stop aluminium z magnezem, manganem i krzemem; odporny na działanie wody morskiej
Hydronalium – stop aluminium zawierający 2–5% magnezu i 0,1–0,4% manganu do obróbki plastycznej. Charakteryzuje się dobrą odpornością na korozję powodowaną wodą morską, stąd jego zastosowanie w przemyśle okrętowym i chemicznym.
SJP.pl
Wikipedia
Hydronetka – podręczny, przenośny sprzęt gaśniczy przystosowany do podawania strumienia wody poprzez pompowanie ręczną pompką dwustronnego działania (wbudowaną w hydronetkę); najskuteczniej gasi małe pożary ciał stałych (klasa A).
Ładunek gaśniczy mieści się w zbiorniku na środek gaśniczy i jest wyrzucany na źródło ognia poprzez około 5-metrowy wąż zakończony prądownicą. Zbiornik zawiera około 15 litrów środka. Podczas gaszenia hydronetką jedna osoba obsługuje wąż, druga pompuje wodę i uzupełnia wodę w pojemniku, dzięki czemu urządzenie pracuje w sposób ciągły.
Wikipedia
SJP.pl
dział automatyki strumieniowej dotyczący elementów oraz układów strumieniowych i hydraulicznych
SJP.pl
nazwa własna jeziora, morza, rzeki lub innych wód
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. nazwa własna zbiornika wodnego, rzeki, jeziora itp.;
Hydronim (z greckiego hydor (ὕδωρ), „woda” oraz onoma (ὄνομα), „nazwa, imię”) – nazwa rzeki, jeziora, bądź też innego zbiornika wodnego. Hydronimami zajmuje się dział językoznawstwa zwany hydronimią.
Tak jak inne toponimy, hydronimy są bardzo konserwatywne lingwistycznie. Na przykład, nazwa Mississippi przeszła z języków Pierwszych Narodów amerykańskich do języków europejskich (podobnie jak niezliczone inne nazwy geograficzne).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. dział onomastyki obejmujący badanie nazw obiektów wodnych;
Hydronimia – dział toponimii zajmujący się badaniem nazw własnych wód (stałych lub płynących), czyli hydronimów, np. nazw jezior, studni; mórz, rzek, strumieni, wodospadów itd.
Hydronimy zawierają istotne informacje służące geolokalizacji, które w przeszłości służyły m.in. do orientacji w terenie, wyznaczania szlaków handlowych czy linii granicznych. W historycznych dokumentach pisanych zostały zachowane nazwy niektórych wód – głównie o dużym zasięgu, a więc i znaczeniu, np. Marek Agrypa zapisał nazwę Wisły jako Vistla (ok. 44 r.), niemieckie kroniki z 814 roku Odrę utrwaliły jako Odera. Wraz z rozwojem piśmiennictwa polskiego (powstanie polskich kancelarii, kroniki kościelne, akty sądowe, inwentarze, zapisy spadkowe itp.) zaczęły pojawiać się wyrazy zlatynizowane nazywające wody na terenie kraju. Należy zaznaczyć, że rekonstrukcja form jest problematyczna, biorąc pod uwagę różnice w ówczesnej grafii.
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba lecząca innych z wykorzystywaniem fizycznych właściwości zwykłej wody o różnej temperaturze; lekarz stosujący wodolecznictwo
SJP.pl
leczenie wodą (np. kąpiele, natryski, nacierania); wodolecznictwo, hydroterapia, aquaterapia, akwaterapia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. terapia wodą, zwłaszcza natryskami i okładami
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
→ hydropatia; wodoleczniczy
SJP.pl
samolot przystosowany do lądowania na wodzie i startu z powierzchni wody; wodnopłatowiec, wodnopłat, wodnosamolot
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) lotn. samolot, który może lądować na wodzie i startować z niej;
Wodnosamolot (albo: hydroplan) – samolot przystosowany konstrukcyjnie do startu i lądowania (wodowania) z powierzchni wody.
Podstawowe rodzaje wodnosamolotów to:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
plankton unoszący się w wodzie
SJP.pl
→ hydroplan; wodnopłatowcowy, wodnopłatowy
SJP.pl
polip stułbiopławów
Polip (gr. polýpous wielonogi) – forma morfologiczna parzydełkowców (Cnidaria), pierwotnie osiadła, zasadniczo rozmnażająca się bezpłciowo. Powstaje z planuli, z polipa macierzystego lub w wyniku pączkowania (jedynie u meduzy Stygiomedusa fabulosa). Jest to zasadniczy typ budowy parzydełkowców i jedna z dwóch występujących u nich form życiowych – drugą jest meduza.
SJP.pl
Wikipedia
podzespół samochodu wchodzący w skład układu chłodzenia samochodu; pompa wody
SJP.pl
SJP.pl
urządzenie do uprawy hydroponicznej, składające się z wodoszczelnego zbiornika, w którym znajduje się roztwór wodny pożywki oraz urządzenie podtrzymujące dla roślin i ściółki
SJP.pl
uprawa roślin w basenach z roztworami soli mineralnej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bezglebowa metoda uprawy roślin w roztworach wodnych, z których pobierają one składniki pokarmowe, a ziemia została zastąpiona ceramicznym granulatem służącym jedynie do utrzymania rośliny w pionie;
Hydroponika, uprawa hydroponiczna, kultura wodna – bezglebowa uprawa roślin na pożywkach wodnych roztworów soli mineralnych, umożliwiająca produkcję roślinną w sztucznych warunkach domowych, jak i na skalę przemysłową, głównie w szklarniach i namiotach. Szczególnie przydatna do uprawy warzyw, kwiatów oraz ziół.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
urządzenie służące do wirowego rozwłókniania masy celulozowej, makulatury itp., w wodzie
Hydropulper – maszyna wykorzystywana między innymi w produkcji papieru toaletowego, służąca do rozdrabniania i rozwłókniania w dużej ilości wody masy celulozowej, makulatury, szmat oraz opakowań do żywności płynnej (tzw. TetraPak) itp.
Hydropulper zalicza się do tzw mokrej części maszyny papierniczej, służy do wirowego rozwłókniania celulozy, makulatury i nadaje się doskonale na niszczenie dokumentów. Nowe modele hydropulperów zaczynają się od symbolu HF a starsze HC
SJP.pl
Wikipedia
dotyczący hydropulsacji
SJP.pl
sprzęt używany do gaszenia małych pożarów oraz do wypompowywania wody, np. ze studzienek
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. mała tłokowa pompa wodna napędzana ręcznie
SJP.pl
Wiktionary
płat nośny wodolotu
SJP.pl
przymiotnik od: hydropłat
SJP.pl
Hydrorafinacja, hydroodsiarczanie – katalityczny proces chemiczny stosowany w przemyśle rafineryjnym, w trakcie którego następuje stabilizacja surowca poprzez obniżenie w nim zawartości siarki, azotu, fluorowców, tlenu i śladów metali oraz wysycenie wiązań podwójnych.
Wikipedia
wodna powłoka Ziemi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) geogr. hydrol. geosfera obejmująca ogół wód na ziemskim globie;
Hydrosfera (z gr. ὕδωρ hydōr „woda”, σφαῖρα sphaîra „kula”) – jedna z geosfer, ogół wód na Ziemi obejmujący wody podziemne i powierzchniowe: rzeki, jeziora, morza, oceany, lodowce i lądolody oraz bagna, a także woda zawarta w atmosferze i biosferze.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z hydrosferą, dotyczący hydrosfery
Wiktionary
związek chemiczny, sól siarkowodoru powstała przez zastąpienie jednego wodoru metalem; wodorosiarczek
SJP.pl
wysiew materiału siewnego razem z wodą; hydrowysiew
Hydrosiew (nazywany też hydroobsiewem) – biologiczny sposób rekultywacji gruntów, stromych hałd polegający na hydromechanicznym pokrywaniu powierzchni preparatem będącym mieszaniną złożoną z wody, nasion roślin, hydromulczu celulozowego (włókien celulozowych), nawozów oraz substancji zabezpieczających przed erozją wodną, wietrzną i nadmiernym wysychaniem.
SJP.pl
Wikipedia
zakład wytwarzający energię elektryczną z energii wody; hydroelektrownia
SJP.pl
przymiotnik od: hydroskop
SJP.pl
rodzaj deski surfingowej pozwalającej na pływanie pod różnymi kątami nawet na niewielkim wietrze
SJP.pl
[czytaj: hydrospid] sport ekstremalny, spływ na desce dziką górską rzeką
Hydrospeed to rodzaj sportu ekstremalnego polegającego na spływie rwącą górską rzeką na plastikowej desce.
Płynący, ubrany w piankowy kostium, kask, kamizelkę asekuracyjną, trzyma się uchwytów deski. Deska nie zasłania całego ciała, aby nie ulec obrażeniom w zderzeniu z podwodnymi głazami trzeba manewrować przy pomocy płetw na nogach.
Początkującym pomagają towarzyszący w łodzi instruktorzy, wskazując bezpieczną drogę i ratując z opresji (szczególnie po utracie płetw).
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) fiz. związany z hydrostatyką, dotyczący hydrostatyki
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fiz. nauka zajmująca się cieczami w stanie spoczynku lub bezwładności;
Wiktionary oraz Wikipedia
nieorganiczny związek chemiczny używany m.in. przy produkcji papieru oraz jako wybielacz włókna drzewnego; ditionin sodu, podsiarczyn sodu
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z hydrotechniką, dotyczący hydrotechniki
Wiktionary
Hydrotechnika – dział nauki i techniki obejmujący metody i sposoby wykorzystania zasobów wodnych (np. mórz, rzek, wód gruntowych) do celów gospodarki wodnej (np. transport, energetyka), ochrony przed powodziami itp. Środkami hydrotechniki są budowle hydrotechniczne, np. zapory i elektrownie wodne.
Wikipedia
specjalista w zakresie leczniczego stosowania wody
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
leczenie wodą (np. kąpiele, natryski, nacierania); wodolecznictwo, hydropatia, aquaterapia, akwaterapia
Hydroterapia, dział fizjoterapii, inaczej wodolecznictwo, akwaterapia (łac. aqua = woda) – metoda leczenia bodźcowego polegająca na zewnętrznym stosowaniu wody o różnych stanach skupienia: ciekłej, stałej lub gazowej. Podstawę leczniczego działania stanowi odpowiednia temperatura lub ciśnienie wody użytej odpowiednio do danej terapii.
SJP.pl
Wikipedia
torf wydobywany za pomocą silnego strumienia wody
SJP.pl
transport substancji stałych za pomocą cieczy
SJP.pl
ruch organów roślin spowodowany lokalną różnicą wilgotności środowiska; higrotropizm
Hydrotropizm – tropizm wywołany działaniem wody na rośliny. Rodzaj chemotropizmu. Polega na wygięciu i kierunkowym wzroście części roślin wrażliwych na nasycenie wodą (parą wodną) – korzeni, ryzoidów itp. Hydrotropizm dodatni skutkuje przesuwaniem i dalszym wzrostem narządu w kierunku źródła wody. Podstawowym miejscem odbierania bodźca jest wierzchołek korzenia.
SJP.pl
Wikipedia
zespół budowli wodnych umożliwiających pełne wykorzystanie spiętrzenia wody do celów energetycznych, irygacyjnych lub transportowych (np. jaz, śluza, elektrownia wodna, ujęcie wody dla wodociągów)
Hydrowęzeł – wyodrębniony układ i związany z nim zespół powiązań, odnoszący się do przepływu wody; układ ten jest ukształtowany w celu gospodarczego wykorzystania i kontrolowania zasobów wodnych. W języku potocznym może dotyczyć różnych obiektów i elementów instalacji wodnej. Bywa utożsamiany z pojęciem węzła wodnego w hydrotechnice, ale tylko w jednym ze znaczeń tego pojęcia rozumianego jako zespół śródlądowych budowli hydrotechnicznych lub jako stopień wodny.
SJP.pl
Wikipedia
wysiew materiału siewnego razem z wodą; hydrosiew
SJP.pl
urządzenie do bezpiecznego półogniowego urabiania węgla w obecności metanu i pyłu węglowego
Hydrox to mieszanina gazów używana do oddychania w czasie nurkowania, stanowiąca alternatywę dla powietrza.
Hydrox składa się z dwóch gazów, wodoru oraz tlenu w różnych proporcjach, które dobierane są do konkretnego nurkowania. Mieszaninę tą, podobnie jak heliox, trimix i neox, stosuje się w nurkowaniach głębokich. Dzięki wyeliminowaniu azotu nie występuje narkoza azotowa.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: hydroks-iz-in] środek o działaniu hamującym na ośrodkowy układ nerwowy, stosowany w stanach napięcia nerwowego, stanach lękowych i nerwicach; hydroksyzyna
SJP.pl
1. żel na bazie wody;
2. kosmetyk lub lek nawilżający w postaci żelu;
3. preparat dodawany do ziemi, zapewniający roślinom wilgoć
Hydrożel – żel, w którym fazą rozproszoną jest woda. Jako fazę formującą (substancję żelującą) stosuje się rozmaite polimery – zarówno naturalne, jak i modyfikowane oraz sztuczne. Przykładem hydrożelu jest galaretka z żelatyny.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: hydrożel
SJP.pl
zespół złożony z turbiny wodnej i napędzanej przez nią maszyny
Hydrozespół – zespół złożony z turbiny wodnej i napędzanej nią maszyny, np. prądnicy (hydrogenerator), pompy.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: hydrozol
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
norweska rasa psów gończych
Hygenhund – rasa psa, należąca do grupy psów gończych i posokowców, sekcji psów gończych. Podlega próbom pracy.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: hyge] wygoda, komfort, błogostan, szczęście
Hygge (wym. /ˈhuːɡə/) – duńskie słowo oznaczające komfort, wygodę, przytulność, używane jako określenie osiągnięcia wewnętrznej równowagi, bezpieczeństwa i szczęścia, zwłaszcza przez społeczeństwa skandynawskie. Koncept narodził się w Danii w XIX wieku. Jest uważany za odpowiednik francuskiego joie de vivre.
SJP.pl
Wikipedia
Higieja (Hygieja, Hygea, Hygia) (stgr. Ὑγίεια Hygíeia – zdrowie, łac. Hygea, Salus – zdrowie) – w mitologii greckiej bóstwo i uosobienie zdrowia.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Hygin – imię męskie pochodzenia greckiego. Imię wywodzi się od słowa hygieinos oznaczającego "zdrowy".
Hygin imieniny obchodzi 11 stycznia.
Znane osoby noszące to imię:
Wiktionary oraz Wikipedia
nagromadzenie się płynu surowiczego w jamach lub przestrzeniach ciała w wyniku urazu lub zapalenia; wodniak
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. położna
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. Jadwiga
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) reg. przeciąg; wzniesienie, na którym wieje silny wiatr
Wiktionary
nazwisko
Hyla – rodzaj płazów bezogonowych z podrodziny Hylinae w rodzinie rzekotkowatych (Hylidae).
SJP.pl
Wikipedia
1. w filozofii starożytnej: materia lub świat materialny
2. u Edmunda Husserla: dane zmysłowe nieobjęte intencjonalną aktywnością umysłu, który nadaje im sens
SJP.pl
pogląd filozoficzny zapoczątkowany przez Arystotelesa, zgodnie z którym istnienie i funkcjonowanie obiektów przyrodniczych opiera się na zasadzie połączenia ze sobą dwóch prapierwiastków (praprzyczyn): materii (gr. hyle) i formy (gr. morphe); hilemorfizm
Hilemorfizm (gr. ὕλη hylē – materia, μορφή morphē – kształt), hylemorfizm – stanowisko w teorii bytu (metafizyka) i filozofii przyrody dotyczące ontycznej budowy i działania ciał naturalnych. Według tej teorii każdy byt jest ukonstytuowany przez materię pierwszą i formę substancjalną. Za pomocą tego założenia można wyjaśnić m.in. fakt zmian substancjalnych – przechodzenia jednej substancji w inne substancje, tzn. ginięcia jednej substancji przy jednoczesnym powstawaniu innych.
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj czworonożnego, roślinożernego dinozaura z rodziny ankylozaurów; hileozaur, polakantoid
Hileozaur (Hylaeosaurus) – czworonożny, roślinożerny dinozaur z grupy Ankylosauria. Rodzaj ten obejmuje jeden gatunek – Hylaeosaurus armatus. Hylaeosaurus oznacza „leśny jaszczur”, armatus oznacza uzbrojony. Nadana została przez angielskiego paleontologa, Gideona Mantella.
SJP.pl
Wikipedia
→ hyletyka
SJP.pl
u Edmunda Husserla: dziedzina doznań zmysłowych
SJP.pl
dział biologii zajmujący się systematyką, strukturą i właściwościami ekologicznymi leśnych zespołów biologicznych; hilobiologia
SJP.pl
organizm żyjący wyłącznie w środowisku leśnym; hilobiont
Hylobiont, hilobiont – organizm, zwierzęcy lub roślinny, zdolny do życia wyłącznie w środowisku leśnym lub wymagający go do przejścia cyklu rozwojowego. Należą tu zarówno zamieszkujące skraje lasów, przesieki i poręby hemiumbrofile, występujące w cienistej głębi lasu umbrofile, jak i gatunki przemieszczające się między stanowiskami leśnymi o różnym zacienieniu. Termin odnosi się także do gatunków owadów wodnych, zasiedlających zacienione, śródleśne zbiorniki wodne.
SJP.pl
Wikipedia
organizm najlepiej rozwijający się w środowisku leśnym; hilofil
Hylofil, hilofil – organizm zwierzęcy lub roślinny preferujący środowisko leśne i najlepiej w nim się rozwijający, ale występujący także poza nim. W odniesieniu do owadów wodnych - gatunki preferujące zacienione, śródleśne zbiorniki wodne.
SJP.pl
Wikipedia
specjalista w dziedzinie hylopatologii
SJP.pl
według filozofów przedsokratycznych: pogląd przypisujący życie całej materii; hilozoizm
Hylozoizm (gr. ὕλη hyle „materia” i ζωή zoē „życie”) – koncepcja filozoficzna ożywionej materii; pogląd, według którego zasada ruchu jest jej immanentna.
Powstał na tle przekonań przedfilozoficznych typowych dla animizmu. Został sformułowany przez Talesa z Miletu w twierdzeniu: „wszystko jest ożywione, jak to widać w bursztynie i magnesie”. Do hylozoistów należeli m.in. także pozostali (prócz Talesa z Miletu) tzw. filozofowie jońscy, czyli Anaksymenes i Anaksymander, ponadto Heraklit, Leukippos czy Demokryt.
SJP.pl
Wikipedia
1. w anatomii: fałd błony śluzowej u ujścia pochwy dziewiczych kobiet i samic niektórych zwierząt; błona dziewicza;
2. grecka pieśń weselna
SJP.pl
Wikipedia
w mitologii greckiej: bóstwo uroczystości weselnych, patron małżeństwa; Hymen
SJP.pl
→ hymenium
SJP.pl
warstwa zarodnikująca grzybów wyższych, znajdująca się na powierzchni niektórych owocników; obłócznia
Hymenium, obłocznia (obłócznia), warstwa hymenialna, warstwa rodzajna – warstwa grzybni u grzybów, w której wytwarzane są zarodniki. Występuje ona w owocnikach u podstawczaków i workowców. Nazwę obłocznia (obłócznia) stosuje się zwykle dla określenia warstwy rodzajnej u podstawczaków
SJP.pl
Wikipedia
część owocnika grzybów wyższych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) mikol. część owocnika grzybów z obłocznią wytwarzającą zarodniki;
Hymenofor – część owocnika grzybów, na której występuje warstwa hymenialna (obłocznia) wytwarzająca zarodniki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
operacyjne odtworzenie błony dziewiczej
Hymenoplastyka (ang. hymenoplasty lub hymenorrhaphy) – zabieg odtworzenia błony dziewiczej mający na celu stworzenie wrażenia jej obecności u partnera poddającej się temu zabiegowi kobiety (tzn. opór przy immisji, „krwawienie” przy stosunku). Hymenoplastyka w ścisłym znaczeniu obejmowałaby również hymenotomię.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ent. dział entomologii, nauka o błonkówkach;
Hymenopterologia (z gr. Ὑμήν – błona, gr. πτερόν – skrzydło, gr. λόγος – rozprawa) – dział entomologii, zajmujący się badaniem owadów z rzędu błonkówek (Insecta: Hymenoptera). Częścią hymenopterologii jest myrmekologia, nauka zajmująca się mrówkami oraz apiologia, nauka zajmująca się pszczołami.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: hymen
SJP.pl
pieśń pochwalna, patriotyczny lub religijny utwór liryczny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) muz. liter. urz. uroczysta i podniosła pieśń pochwalna o apostroficznym charakterze wypowiedzi, komponowana na cześć bóstwa, szczególnej osoby, wydarzenia, ojczyzny (kraju), a także idei;
Hymn (gr. hýmnos – pieśń pochwalna) – uroczysta i podniosła pieśń pochwalna, zwykle o apostroficznym charakterze, komponowana na cześć bóstwa, szczególnej osoby, wydarzenia, ojczyzny (kraju), a także idei.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mający charakter hymnu; uroczysty, patetyczny
przymiotnik
(1.1) o charakterze hymnu
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) daw. rzad. odnoszący się do hymnu
Wiktionary
1. zbiór hymnów;
2. śpiewanie hymnu
SJP.pl
specjalista w zakresie hymnologii
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauka o hymnach, zwłaszcza kościelnych
Wiktionary
→ hymn
SJP.pl
nazwisko
Osoby o nazwisku Hynek:
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. Heniek
Wiktionary
SK hynix – południowokoreańskie przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją układów elektronicznych. Wcześniej znana jako Hyundai Electronic Industrial Co., Ltd., przed oddzieleniem się od konglomeratu Hyundai Group w 2001 roku. W 2012 roku, kiedy SK Telecom stało się jej głównym akcjonariuszem, Hynix połączył się z SK Group. Produkuje głównie pamięci DRAM i flash. Jest jednym z największych producentów pamięci na świecie.
Wikipedia
rodzaj metafory, w której nastąpiła celowa rozbieżność między powiązaniami gramatycznymi a odniesieniami znaczeniowymi w tekście
Hypallage, hypallaga (z gr. ὑπαλλαγή hypallage – "odmiana, zmiana"), enallage (z gr. ἐναλλαγή enallagḗ) – zaburzenie zgody składniowo-logicznej – określenie przenosi się z jednego składnika wypowiedzi na inny, przydawka zostaje dodana do innego słowa niż wymagałaby tego logika; stosowane jako figura retoryczna.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) hist. aleksandryjska filozofka neoplatońska i matematyczka działająca w IV w.;
(1.2) astr. planeta krążąca wokół gwiazdy jota gwiazdozbioru Smoka;
(1.3) astr. planetoida o numerze 238 z pasa głównego asteroid;
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) slang. moda na coś, szum wokół czegoś; zainteresowanie czymś w danym okresie
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: hajpmen] środowiskowo: osoba podpowiadająca tekst raperowi w czasie występu na żywo
Hypeman – w muzyce hip-hopowej jest to osoba towarzysząca raperowi w trakcie występów na żywo. Podczas grania utworów hypeman pomaga raperowi, dokańczając jego zdania, „podbijając” rymy lub powtarzając niektóre wersy, by piosenka była bardziej urozmaicona i brzmiała podobnie jak jej oryginalna wersja.
SJP.pl
Wikipedia
→ hypeman [czytaj: hajpmenka]
SJP.pl
zabieg retoryczny polegający na odstąpieniu od naturalnego szyku wyrazów w zdaniu; inwersja, przekładnia, przestawnia, szyk przestawny, metateza
Hiperbaton (gr. ὑπέρβατον hypérbaton, łac. transgressio), przekładnia/przestawnia – zabieg retoryczny (zaliczany do tropów, a niekiedy do figur), polegający na niezwykłym przestawieniu szyku wyrazów w zdaniu, odbiegającym od normy językowej, np. Pospolita Rzecz zamiast Rzeczpospolita.
SJP.pl
Wikipedia
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitgr. jeden z tytanów;
(1.2) mitgr. patronimikum Heliosa
(1.3) mitgr. jeden z synów Priama
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(2.1) astr. jeden z księżyców Saturna;
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: HIperlaps lub HAJperlaps] film poklatkowy, w którym zmienia się pozycja aparatu fotograficznego w dłuższym czasie; hiperlaps
SJP.pl
sieć hipermarketów
Hypernova – sieć sklepów wielkopowierzchniowych (hipermarketów), które należały do holenderskiego koncernu Ahold; w szczycie działalności w Polsce sieć obejmowała 27 sklepów.
SJP.pl
Wikipedia
inaczej: hipertekst
Hipertekst – organizacja danych w postaci niezależnych leksji połączonych hiperłączami. Hipertekst cechuje nielinearność i niestrukturalność układu leksji. Oznacza to, że nie ma z góry zdefiniowanej kolejności czytania leksji, a nawigacja między nimi zależy wyłącznie od użytkownika.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: hipnoberting] stosowanie technik hipnotycznej relaksacji podczas narodzin dziecka; hipnorodzenie, hipnoporód
SJP.pl
w mitologii greckiej: bóg snu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitgr. bóg i uosobienie snu utożsamiany z rzymskim Somnusem;
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(2.1) astr. planetoida o numerze katalogowym 14827;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
o kosmetykach, środkach higieny: niewywołujący alergii; hipoalergiczny
SJP.pl
komórka nasadowa podstawki właściwej złożonopodstawkowych
SJP.pl
Hypocaustum (łac. hypocaustum z gr. ὑποκαυστός) – rzymski system centralnego ogrzewania / ogrzewania podłogowego. Stosowany od IV w. p.n.e. w starożytnej Grecji i od I w. p.n.e. w starożytnym Rzymie, a w średniowieczu między innymi w zamku w Malborku i prawdopodobnie w zamku w Szydłowie.
Wikipedia
Hypogeum, hipogeum (łac. z gr. ὑπόγαιον hypógaion – „podziemny” od hypo – pod i gaia – ziemia) – podziemne pomieszczenie na planie koła, czasem z niewielką nadbudówką nadziemną, zwykle przeznaczone na grób albo miejsce kultu.
Hypogea powstawały od epoki kamienia (głównie neolit) do czasów rzymskich. Na ogół drążone w skałach, w kulturach przedhistorycznych służyły za miejsca zbiorowych pochówków. Na północnym wschodzie Francji spełniały pod koniec neolitu tę samą rolę co gdzie indziej dolmeny: np. swych zmarłych chowała w nich ludność kultury Seine-Oise-Marne. W przypadku miejsc sakralnych ich istnienie łączyło się z kultem bóstw chtonicznych lub wodnych. Równoczesną funkcję nekropolii oraz podziemnego sanktuarium pełniło znajdujące się na Malcie hypogeum Ħal Saflieni pochodzące z ok. 3000 p.n.e.
Wikipedia
system grzewczy stosowany w starożytności np. w termach; hypokaustum; hipokaustum
SJP.pl
system grzewczy stosowany w starożytności np. w termach; hipokaustum; hypokauston
Hypocaustum (łac. hypocaustum z gr. ὑποκαυστός) – rzymski system centralnego ogrzewania / ogrzewania podłogowego. Stosowany od IV w. p.n.e. w starożytnej Grecji i od I w. p.n.e. w starożytnym Rzymie, a w średniowieczu między innymi w zamku w Malborku i prawdopodobnie w zamku w Szydłowie.
SJP.pl
Wikipedia
najniższa część łodygi znajdująca się między korzeniem i liścieniami; hipokotyl
SJP.pl
niedobór tlenu w tkankach, mogący powstawać na skutek hipoksemii lub działania toksyn porażających oddychanie komórkowe; hipoksja
SJP.pl
Wikipedia
hipolimnion; dolna warstwa wód w jeziorze, słabo oświetlona, najzimniejsza, różnorodnie natleniona
Hypolimnion – dolna warstwa w jeziorach.
Warstwa o ustalonej niskiej temperaturze wody. W zależności od głębokości jeziora, waha się w granicach 4 - 7 °C. Wody tam zalegające odznaczają się wysoką żyznością oraz występowaniem deficytów tlenowych. Ze względu na stagnację, woda przez większą część roku nie ma kontaktu z powietrzem atmosferycznym. Następuje tu wzrost koncentracji soli pokarmowych i wydzielają się substancje powstające w procesach gnilnych czyli nie rozłożona w pełni materia organiczna, metan, kwasy organiczne, siarkowodór itp.
SJP.pl
Wikipedia
sala kolumnowa; hipostyl
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: hajpotiszijum] warstwa strzępek, na których powstaje hymenium, występująca u grzybów z owocnikiem w postaci miseczki
SJP.pl
hipotypoza;
1. zabieg niespodziewanie objaśniający omawianą sprawę, np. przez przejście z czasu przeszłego na teraźniejszy;
2. figura retoryczna polegająca na obrazowym, żywym przedstawieniu czegoś
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
gwarowo lub żartobliwie: pogłoska, opinia, fama
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gwara. lub żart. pogłoska, fama, powszechnie znana opinia
SJP.pl
Wiktionary
kopalny i najstarszy przedstawiciel koniowatych
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Hyrkanią, dotyczący Hyrkanii
Wiktionary
regionalnie: pyszny, wyniosły, sławny
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
potocznie: lekki obłęd, mania; zwykle w wyrażeniach "mieć hysia" albo "dostać hysia" - być niespełna rozumu; bzik, hyź, fiś, fiź
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) pot. utracony rozum
SJP.pl
Wiktionary
lina do podciągania rogów żagla ku środkowi rei; hislina
SJP.pl
stawiać żagle za pomocą liny i krążka stałego; hisować
SJP.pl
operacyjne usunięcie macicy; histerektomia
SJP.pl
figura retoryczna polegająca na przedstawieniu następstwa zdarzeń w sposób naruszający ich naturalną i logiczną kolejność; histerologia
SJP.pl
[czytaj: hjundaj] produkt marki Hyundai
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(1.1) mot. marka samochodu
Hyundai Group – południowokoreański czebol założony przez Chung Ju-yung w 1947 roku jako przedsiębiorstwo budowlane.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wiatr wiejący z tyłu żagla
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) pot. utracony rozum
SJP.pl
Wiktionary
Hyżne (wieś w Polsce); hyżneński
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Hyżnego
SJP.pl
Wiktionary
wieś w Polsce
Hyżne – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie rzeszowskim, w gminie Hyżne, na Pogórzu Dynowskim. Przy drodze wojewódzkiej 878. Wieś jest siedzibą gminy Hyżne oraz rzymskokatolickiej parafii Narodzenia Maryi Panny. Od 1997 roku Hyżne współpracuje z samorządem Ajaku (Szabolcs-Szatmár-Bereg).
SJP.pl
Wikipedia
Hyżne (wieś w Polsce); hyżeński
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Hyżnego
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Hyżnego
Wiktionary
półkrzew będący rośliną przyprawową, leczniczą oraz ozdobną; również uzyskiwany z niego olejek; hizop
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Hyssopus|L.|ref=Hyssopus (ICBN)., rodzaj rośliny zielnej lub półkrzewu z rodziny jasnotowatych
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ hyzop; hizopowy
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl