symbol prazeodymu, pierwiastka chemicznego
skrótowiec, rzeczownik
(1.1) = Polskie Radio
(1.2) = Przewozy Regionalne
(1.3) = public relations
(1.4) = med. per rectum
(1.5) = poste restante, poste-restante
(1.6) = eduk. o zakresie nauczania przedmiotów: poziom rozszerzony
PR:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: pi-arowiec] człowiek związany z public relations, pośredniczący w kontaktach, np. polityka - media, podejmujący działania mające na celu wpływanie na opinię odbiorców; piarowiec
SJP.pl
kobieta zawodowo dbająca o dobry wizerunek i akceptację danej osoby, firmy lub organizacji; pijarówka, pijarówa
SJP.pl
→ PR (public relations) [czytaj: pi-arowski]; piarowski, piarowy
przymiotnik
(1.1) związany z public relations
SJP.pl
Wiktionary
temat słowotwórczy
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z czymś bardzo odległym w czasie lub z pierwotną formą bądź pierwszym wystąpieniem czegoś
(1.2) pierwszy człon wyrazów złożonych nazywających kogoś żyjącego dawno, dalekiego przodka lub potomka
Wiktionary
teoretyczny zaczątek wszechświata mający skupiać w sobie całą materię i przestrzeń przed momentem Wielkiego Wybuchu (Big Bang)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) stpol. prababcia
Wiktionary
matka babki albo dziadka, ascendentka (antenatka, krewna po linii wstępnej) trzeciego stopnia, a często także: protoplastka; prababka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) matka dziadka lub babci
Osoby:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
matka babki albo dziadka, ascendentka (antenatka, krewna po linii wstępnej) trzeciego stopnia, a często także: protoplastka; prababcia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) matka dziadka lub babki
SJP.pl
Wiktionary
drobny jednokomórkowiec, zaliczany z eubakteriami do prokariontów; archebakteria, archeobakteria, archean, archeon, archeowiec
SJP.pl
charakterystyczny dla przodków Bałtosłowian (odłamu ludów indoeuropejskich żyjących w północnej i środkowo-północnej Europie), związany z nimi
SJP.pl
tkanka przedrośla żeńskiego roślin nagonasiennych, najczęściej pełniąca w nasieniu funkcję tkanki odżywczej; bielmo pierwotne
SJP.pl
mieszkaniec miasta: Prabuty
SJP.pl
mieszkanka miejscowości: Prabuty
SJP.pl
przymiotnik od: Prabuty
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Prabutami, dotyczący Prabut
SJP.pl
Wiktionary
1. miasto w Polsce;
2. wieś w Polsce
Prabuty (niem. Riesenburg) – miasto w północnej Polsce, we wschodniej części województwa pomorskiego w powiecie kwidzyńskim. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Prabuty. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. elbląskiego.
Według danych z 30 czerwca 2024 Prabuty liczyły 12 192 mieszkańców.
Rozwinął się tu przemysł drzewny, materiałów budowlanych oraz elektromaszynowy. Prabuty są także stacją węzłową położoną przy trasie Warszawa – Gdynia.
SJP.pl
Wikipedia
byt nie mający początku
SJP.pl
1. czyścić tkaniny za pomocą wody i/lub środków chemicznych;
2. potocznie: bić kogoś
czasownik przechodni niedokonany (dk. uprać, wyprać)
(1.1) usuwać brud z ubrań, tkanin
czasownik przechodni niedokonany (dk. sprać)
(2.1) przen. pot. bić
(2.2) stpol. bić
czasownik zwrotny niedokonany prać się (dk. uprać się, wyprać się)
(3.1) być pranym (1.1)
czasownik zwrotny niedokonany prać się (dk. sprać się)
(4.1) przen. pot. bić się nawzajem
SJP.pl
Wiktionary
1. świadoma, celowa działalność człowieka służąca zaspokajaniu potrzeb lub polegająca na wytwarzaniu dóbr, wykonywaniu czynności za wynagrodzenie;
2. dzieło, wytwór takiej działalności;
3. posada, zatrudnienie, a także: miejsce, instytucja, w której się pracuje
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wykonywanie jakiejś czynności, służącej uzyskaniu dóbr;
(1.2) miejsce pracy (1.1); funkcja pełniona w takim miejscu
(1.3) artykuł, tekst lub dzieło plastycznyastyczne
(1.4) fiz. energia potrzebna do przesunięcia ciała o danych parametrach z jednego punktu pola do drugiego;
(1.5) funkcjonowanie czegoś
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
ogół czynności wykonywanych przez grupę ludzi dla realizacji jakiegoś zadania
Prace – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie makowskim, w gminie Płoniawy-Bramura.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego.
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Stanisława w Płoniawach-Bramurze.
SJP.pl
Wikipedia
1. narząd kopulacyjny mężczyzny; penis; członek męski;
2. narząd kopulacyjny samców wielu zwierząt
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) anat. męski narząd kopulacyjny
Prącie (łac. penis, pot. członek) – narząd kopulacyjny u samców ssaków, a także wielu gadów oraz niektórych ptaków (kazuary, strusie, kaczki).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) dotyczący siostry dziadka lub babci
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) dotyczący prącia, związany z prąciem
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
pracownik, osoba otrzymująca pracę, zobowiązująca się do wykonywania pracy za ustalone wynagrodzenie określone w umowie o pracę
SJP.pl
pracownica, pracowniczka, zleceniobiorczyni
SJP.pl
ekonomiczna wielkość wyrażana w jednostkach pracy na jednostkę produkcji, określająca ilość pracy zużytej na wykonanie określonego zadania, a w języku codziennym także: pochłanianie znacznego nakładu pracy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) relacja pomiędzy ilością pracy potrzebnej do produkcji lub wykonania jakiegoś zadania do osiągniętego efektu
Pracochłonność – ilość pracy wykorzystanej do wytworzenia określonego dobra. Pracochłonność określa się w jednostkach czasu pracy na jednostkę produkcji. Wskaźnik pracochłonności informuje, ile czasu potrzeba do wykonania jednostki produkcji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wykonany lub wykonywany przy znacznym nakładzie pracy, wymagający dużego nakładu pracy (np. pracochłonne zadania, pracochłonny projekt)
przymiotnik
(1.1) wymagający relatywnie dużego nakładu pracy w stosunku do efektu
SJP.pl
Wiktionary
osoba zatrudniająca kogoś na warunkach ustalonych w umowie o pracy, najczęściej sprawująca zwierzchnictwo nad instytucją lub miejscem pracy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba lub przedsiębiorstwo zatrudniające pracowników;
Pracodawca – jedna ze stron na rynku pracy, która zgłasza popyt na pracę. Drugą stroną jest pracownik, który oferuje na rynku pracy swoje usługi pracy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
kobieta zatrudniająca kogoś na warunkach ustalonych w umowie o pracy, najczęściej sprawująca zwierzchnictwo nad instytucją lub miejscem pracy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rzad. kobieta zatrudniająca osoby
SJP.pl
Wiktionary
środowiskowo: dzień pracy jednej osoby, dzień przepracowany
SJP.pl
dawniej: dniówka robocza
SJP.pl
godzina pracy jednej osoby
SJP.pl
kobieta odczuwająca nieustanną potrzebę wytężonej pracy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) forma żeńska od: pracoholik
SJP.pl
Wiktionary
osoba odczuwająca nieustanną potrzebę wytężonej pracy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba cierpiąca na pracoholizm, uzależniona od wykonywanej pracy
Pracoholizm (uzależnienie od pracy; ang. workaholism) – rodzaj uzależnienia psychicznego (ang. psychological dependence), objawiającego się obsesyjną i wewnętrzną potrzebą ciągłego wykonywania pracy kosztem innych czynności, również rodziny, snu i odpoczynku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
żartobliwe, rzadziej ironiczne określenie na uzależnienie od pracy polegające na poświęcaniu jej nadmiernie dużo czasu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) psych. socjol. uzależnienie od wykonywania pracy;
Pracoholizm (uzależnienie od pracy; ang. workaholism) – rodzaj uzależnienia psychicznego (ang. psychological dependence), objawiającego się obsesyjną i wewnętrzną potrzebą ciągłego wykonywania pracy kosztem innych czynności, również rodziny, snu i odpoczynku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wykonany lub wykonywany przy nieznacznym nakładzie pracy, wymagający niewielkiego nakładu pracy (np. pracooszczędne zadanie)
SJP.pl
1. działać celowo dla zaspokojenia potrzeb albo przez wytwór dóbr, albo przez wykonywanie czynności za wynagrodzeniem
2. być zatrudnionym
3. potocznie: zarabiać na czyjeś utrzymanie, na coś
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) wykonywać jakąś pracę; być zatrudnionym
(1.2) zmieniać rozmiar pod wpływem czynników zewnętrznych
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|pracować.
Wiktionary
przysłówek
(1.1) zająć się czymś, przykładając się do tego
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: pracowicie
SJP.pl
cecha osoby chętnie i dużo pracującej, zamiłowanie do pracy, wytrwałość podczas wykonywania prac
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, kto jest pracowity
SJP.pl
Wiktionary
stopień wyższy od przymiotnika: pracowity
SJP.pl
1. chętnie i dużo pracujący, odznaczający się zamiłowaniem do pracy lub wytrwałością w pracy (np. pracowity student);
2. pełen pracy (np. pracowity dzień), a także: pracochłonny, wykonany lub wykonywany przy znacznym nakładzie pracy
przymiotnik
(1.1) taki, który jest skłonny do długiej pracy; taki, który umie/lubi dużo pracować; charakteryzujący się pracowitością
SJP.pl
Wiktionary
odpowiednio urządzone pomieszczenie przystosowane do przeprowadzania badań i doświadczeń naukowych, a także: warsztat rzemieślniczy lub artystyczny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) szt. pomieszczenie, w którym pracuje artysta: malarz, rzeźbiarz, pisarz itp.
(1.2) eduk. stud. odpowiednio urządzone pomieszczenie do prowadzenia badań i doświadczeń naukowych
(1.3) eduk. szkolna sala lekcyjna wyposażona w urządzenia potrzebne do nauki jakiegoś przedmiotu
(1.4) rzem. zakład rzemieślniczy, w którym wytwarza się i / lub sprzedaje własne wyroby
„Pracownia” – czasopismo
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stanowiący część pracowni, przeznaczony do wykorzystania w pracowni, używany w pracowni (np. aparatura pracowniana) lub w jakiś inny sposób związany z tego typu pomieszczeniem
SJP.pl
kobieta zatrudniona w jakimś zakładzie pracy, pracująca za określoną pensję ustaloną w umowie o pracy; pracowniczka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta zatrudniona, pracująca w zakładzie pracy
SJP.pl
Wiktionary
kobieta zatrudniona w jakimś zakładzie pracy, pracująca za określoną pensję ustaloną w umowie o pracy; pracownica
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta zatrudniona, pracująca w zakładzie pracy
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) związany z pracownikami, dotyczący pracowników
SJP.pl
Wiktionary
osoba zatrudniona w jakimś miejscu pracy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, która została zatrudniona za wynagrodzenie – przez instytucję, firmę lub inną osobę;
Pracownik – jedna ze stron stosunku pracy (drugą jest pracodawca): osoba fizyczna wykonująca określonego rodzaju pracę na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem, w wyznaczonym przez niego miejscu i czasie, za co przysługuje mu wynagrodzenie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: dniówka jednego pracownika
SJP.pl
→ praca
SJP.pl
praca połączona z zabawą, najczęściej w znaczeniu nauki, zajęć dydaktycznych podczas których przeprowadzane są czynności dodatkowe symulujące zabawę
SJP.pl
osoba aktywna zawodowo, a także: osoba zatrudniona w jakimś zakładzie pracy, pracująca za określoną pensję ustaloną w umowie o pracy
SJP.pl
człowiek lubiący pracę
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pot. żart. człowiek bardzo pilny w pracy
SJP.pl
Wiktionary
żartobliwie, rzadziej ironicznie o kobiecie lub dziewczynie pilnej, lubiącej pożyteczną pracę, gorliwej do pracy
SJP.pl
1. pracownik pralni
2. najpospolitszy gatunek szopa
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) człowiek piorący bieliznę
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(2.1) skr. war. zool. zob. szop pracz.
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(3.1) przyrząd mechaniczny do prania
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasy zamierzchłe, niepamiętne
Rafał "Praczas" Kołaciński (ur. 28 czerwca 1978 roku) – polski kompozytor i producent muzyczny. Z wykształcenia antropolog kultury oraz specjalista PR. Współzałożyciel warszawskich zespołów Village Kollektiv (razem z muzykami Kapeli ze Wsi Warszawa, Swoją Droga, Stara Lipa), Masala (zespół muzyczny), solowego projektu Sulphur Phuture, Skadja (razem Krojcem / Lao Che), Pablopavo/Praczas.
SJP.pl
Wikipedia
kobieta zawodowo pracująca w pralni, trudniąca się praniem, często także prasowaniem i sortowaniem odzieży
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta zawodowo piorąca
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
praludzki, odnoszący się do praczłowieka (np. praczłowiecza forma ewolucji), związany w jakiś sposób z praczłowiekiem
SJP.pl
przodek człowieka współczesnego żyjący w epoce prehistorycznej
SJP.pl
1. bieg wody; nurt;
2. strumień powietrza, gazu;
3. kierunek, tendencja w sztuce, filozofii itp.;
4. uporządkowany przepływ ładunków elektrycznych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fiz. ruch ładunków elektrycznych;
(1.2) pot. energia elektryczna
(1.3) strumień wody
(1.4) tendencja, kierunek
(1.5) pot. alkohol
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
Prada Group S.p.A. – włoski dom mody założony w 1913 w Mediolanie przez Mario Pradę
SJP.pl
Wikipedia
cecha czegoś, co istnieje od bardzo dawna, stanowi pozostałość, pamiątkę po przodkach
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest pradawne; cecha tych, którzy są pradawni
SJP.pl
Wiktionary
prastary, istniejący od bardzo dawna (np. pradawne zwyczaje, pradawna piosnka, pieśń), stanowiący pozostałość, pamiątkę po przodkach
przymiotnik
(1.1) bardzo stary, dawny
SJP.pl
Wiktionary
środowiskowo: osoba chora na zespół Pradera-Williego, charakteryzujący się niepohamowanym uczuciem głodu
SJP.pl
środowiskowo: osoba chora na zespół Pradera-Williego, charakteryzujący się niepohamowanym uczuciem głodu
SJP.pl
maszyna do przetwarzania energii mechanicznej w energię elektryczną
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fiz. elektr. urządzenie do zamiany energii mechanicznej na elektryczną;
Prądnica (dawniej dynamomaszyna) – maszyna elektryczna, przetwarzająca energię mechaniczną ruchu obrotowego w energię elektryczną. Jeden z rodzajów generatora elektrycznego.
Wytwarzanie energii elektrycznej odbywa się w prądnicach dzięki zjawisku indukcji elektromagnetycznej. W prądnicy prądu stałego stały strumień magnetyczny, wytwarzany przez magnesy lub elektromagnesy umieszczone w stojanie prądnicy, indukuje w uzwojeniu wprawianego w ruch wirnika prąd elektryczny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: Prądnik (rzeka, wieś)
przymiotnik
(1.1) związany z Prądnikiem
SJP.pl
Wiktionary
Prądniczanka, K.S. Prądniczanka Kraków – wielosekcyjny klub sportowy z Krakowa.
Klub został założony w 1921 roku jako klub piłkarski. Jego obiekty położone są na osiedlu Prądnik Czerwony w Dzielnicy III Prądnik Czerwony. W zarządzie klubu zasiadają: Jerzy Starmach (prezes), Mariusz Ptak (wiceprezes ds. administracyjnych), Piotr Sędor (wiceprezes ds. sportowych), Grzegorz Wadowski (członek zarządu).
Wikipedia
zdrobnienie od: prądnica
SJP.pl
1. wieś w Polsce;
2. rzeka w Polsce
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w województwie małopolskim z ujściem w Krakowie, lewy dopływ Wisły;
(1.2) geogr. wieś w gminie Myślibórz, w województwie zachodniopomorskim;
(1.3) zob. Prądnik Biały.
(1.4) zob. Prądnik Czerwony.
(1.5) zob. Prądnik Korzkiewski.
(1.6) dawna nazwa Prudnika
Prądnik (w dolnym biegu na obszarze Krakowa pod nazwą Białucha) – rzeka w województwie małopolskim, na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, lewy dopływ Wisły. Inne nazwy rzeki: Prątnik, Promnik, a w biegu górnym Sałaszówka lub Sułoszówka.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
muzeum w Madrycie
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. elektr. cecha tego, co prądochłonne
Wiktionary
zużywający bardzo dużo energii elektrycznej; prądożerczy, prądożerny
SJP.pl
Wikipedia
przyrząd do pomiarów prądów morskich
SJP.pl
szeroka dolina powstała w okresie lodowcowym w wyniku erozyjnej działalności wód pochodzących z topniejącego lądolodu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) geogr. rozległa dolina o szerokim i płaskim dnie, biegnąca mniej więcej równolegle do czoła lądolodu;
Pradolina – element rzeźby terenu stanowiący szerokie obniżenie o płaskim dnie. Pradoliny powstawały w czasie cofania się lądolodu na jego przedpolu w wyniku działalności wód z topniejącego lodowca i wód rzecznych płynących z południa, które połączywszy się utworzyły ogromne rzeki, płynące w kierunku zachodnim, zgodnie z ogólnym nachyleniem kontynentu europejskiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
skłonność niektórych zwierząt wodnych do obierania sobie wód płynących za stałe siedlisko; reofilia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prądolubne
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) preferujący przebywanie wewnątrz prądu wodnego
Wiktionary
1. przyrząd do mierzenia prędkości prądu wody w morzu lub rzece;
2. licznik zużycia prądu elektrycznego w danym lokalu;
3. potocznie: amperomierz
SJP.pl
pozwalający ograniczyć zużycie energii elektrycznej
SJP.pl
wytwarzający prąd
przymiotnik
(1.1) elektr. wytwarzający prąd elektryczny
(1.2) hydrol. wytwarzający prąd wodny
(1.3) meteorol. wytwarzający prądy powietrzne
SJP.pl
Wiktionary
wieś w Polsce
Prądówka – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie nowotomyskim, w gminie Miedzichowo.
Wieś powstała w okresie kolonizacji olęderskiej w XVIII wieku. Od zachodniej strony przepływa Obra, którą biegła przed II wojną światową granica polsko-niemiecka. W 1921 roku stacjonowała tu placówka 17 batalionu celnego.
SJP.pl
Wikipedia
Prądownica – znajdujące się na końcu linii gaśniczej urządzenie do podawania wody, roztworu wodnego środka gaśniczego, piany lub proszku gaśniczego na ognisko pożaru.
Rozróżnia się, w zależności od stosowanego środka gaśniczego, prądownice:
Wikipedia
napędzany prądem (elektrycznym)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z prądem, dotyczący prądu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) pot. odbiorca znacznych ilości prądu elektrycznego
Wiktionary
potocznie: zużywający bardzo dużo energii elektrycznej; prądożerny, prądochłonny
SJP.pl
potocznie: zużywający bardzo dużo energii elektrycznej; prądożerczy, prądochłonny
SJP.pl
zużywanie dużych ilości prądu elektrycznego bez płacenia rachunków, często cudzym kosztem; podkradanie prądu elektrycznego
SJP.pl
rząd wymarłych, prymitywnych ssaków łożyskowych, żyjących w czasie od paleocenu do końca trzeciorzędu; pramięsożerne; kreodonty
Kreodonty, pradrapieżne, pramięsożerne (†Creodonta) – rząd kopalnych ssaków drapieżnych różnej wielkości. Pierwsze kreodonty przypominały ssaki owadożerne. U późniejszych rozwinęły się łamacze, ale w odmiennej formie niż u ssaków drapieżnych (Carnivora).
SJP.pl
Wikipedia
o cechach pradrapieżnych; pramięsożerny
SJP.pl
pradziadek;
1. ojciec dziadka lub babki;
2. daleki przodek zarówno w linii ojca, jak i matki; protoplasta; antenat
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. pradziadek
(1.2) zwykle w lm. daleki przodek
Pradziad (cz. Praděd, niem. Altvater, historyczna nazwa Keylichter Schneeberg) – najwyższy szczyt (góra) o wysokości 1491 m n.p.m. (podawane są też wysokości 1491,3 m n.p.m., 1492 m n.p.m. lub 1493 m n.p.m.) w paśmie górskim Wysokiego Jesionika (cz. Hrubý Jeseník), w północno-wschodnich Czechach, w obrębie gminy Malá Morávka. Jest najwyższym szczytem Jesioników (cz. Jeseníky), Śląska Czeskiego, Górnego Śląska i Moraw, piątym w całych Czechach, a zarazem najwyższym szczytem Sudetów Wschodnich. Rozległość góry (powierzchnia stoków) szacowana jest na około 8,3 km², a średnie nachylenie wszystkich stoków wynosi około 9°. Pradziad jest szczytem o największej tzw. minimalnej deniwelacji względnej (wybitności) Wysokiego Jesionika (983 m), w porównaniu do najbliższego, wyższego szczytu Śnieżki (Karkonosze), względem kluczowej przełęczy o nazwie Bohdašínské sedlo.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pradziad;
1. ojciec dziadka lub babki;
2. daleki przodek zarówno w linii ojca, jak i matki; protoplasta; antenat
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) ojciec dziadka lub babci
Inne:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pradziad;
1. ojciec dziadka lub babki;
2. daleki przodek zarówno w linii ojca, jak i matki; protoplasta; antenat
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) prababcia i pradziadek
(1.2) rodzice dziadka lub babci
Relacja rodzinna (także relacja lub stosunek genealogiczny; pot. nazwa lub rodzaj pokrewieństwa i powinowactwa, nazewnictwo, nazwy członków rodziny) – nazwa i rodzaj stosunku zachodzącego między dwiema osobami należącymi do tej samej rodziny, a wynikającego z faktu filiacji i koicji (w genealogii) lub – szerzej – z pokrewieństwa i powinowactwa (w pozostałych naukach). Na relację taką mają również wpływ stopień pokrewieństwa i powinowactwa (pierwszy, drugi, trzeci itd.), różnica pokoleń oraz linia pokrewieństwa i powinowactwa (prosta i boczna, wstępna i zstępna). Relacje rodzinne oblicza się od jednej osoby, którą w genealogii można nazywać probantem, do innego członka jej rodziny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dziadek matki lub ojca; pradziadek, pradziad
SJP.pl
1. bardzo dawne czasy;
2. początki dziejów
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
w buddyzmie: transcendentalna mądrość albo najwyższe oświecenie
SJP.pl
w buddyzmie: transcendentalna mądrość, oświecenie lub przebudzenie do nirwany; pradżma
Paramita (skt. pāramitā पारमिता; chiń. boluomi(duo) 婆羅蜜(多); kor. paramil(t'a) 바라밀(타); jap. harami(ta); wiet. ba-la-mật(-đa)) czyli „przekroczenie", „wyjście poza", „osiągnięcie drugiego brzegu": w buddyzmie praktyka bądź cnota pozwalająca na osiągnięcie oświecenia i przejście do nirwany.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
Prądzyński (Prondzinski, Prondzynski, Aubracht-Prądzyński, Aubracht, Aubrecht, Księżyc odmienny) – kaszubski herb szlachecki, według Przemysława Pragerta odmiana herbu Księżyc.
SJP.pl
Wikipedia
wstęp do aktu prawnego; preambula; preambuła
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) rzad. poet. wspomnienie dawno minionego
Wiktionary
istnienie kogoś lub czegoś przed obecnym istnieniem, we wcześniejszym wcieleniu lub postaci; preegzystencja
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) filoz. w materializmie pierwotny element, który daje zaczątek istnieniu
Wiktionary
w językoznawstwie: czas teraźniejszy
Praesens (łac. czas teraźniejszy) – ugrupowanie zawodowe architektów i plastyków, działające w latach 1926–1930.
SJP.pl
Wikipedia
forma pierwotna, dająca początek czemuś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) filoz. pierwotna forma dająca zaczątek istnieniu
SJP.pl
Wiktionary
1. stolica Czech;
2. dzielnica Warszawy
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto, stolica Czech;
(1.2) adm. prawobrzeżna dzielnica Warszawy;
Praga (cz. Praha, niem. Prag), miasto stołeczne Praga (cz. hlavní město Praha) – stolica i największe miasto Czech, położone w zachodniej części kraju, w środkowej części krainy Czechy, nad Wełtawą. Jest miastem wydzielonym na prawach kraju, będąc jednocześnie stolicą kraju środkowoczeskiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
lotny produkt suchej destylacji paliw
SJP.pl
otwór prowadzący do prajelita (jamy gastruli), który u pragębowców w dalszych etapach rozwoju zarodkowego przekształca się w otwór gębowy, natomiast u wtórnogębowców funkcjonuje jako odbyt; prausta, prostoma, blastopor
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zool. otwór gębowy tkankowca w stadium gastruli
Pragęba, prausta, blastoporus, blastopor, prostoma – pierwotny otwór jelita embrionalnego, prowadzący z zewnątrz do prajelita u gastruli. To, czy pragęba przekształca się w otwór gębowy czy odbytowy, stanowi o różnicy między zwierzętami pierwoustymi i wtóroustymi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zwierzę bezkręgowe, u którego pragęba powstająca w czasie rozwoju zarodkowego przekształca się w otwór gębowy, a otwór odbytowy powstaje najczęściej niezależnie od pragęby
SJP.pl
Wikipedia
zwierzę bezkręgowe, u którego pragęba powstająca w czasie rozwoju zarodkowego przekształca się w otwór gębowy, a otwór odbytowy powstaje najczęściej niezależnie od pragęby
SJP.pl
członek hipotetycznego ludu prehistorycznego będącego protoplastą Germanów
SJP.pl
dotyczący dawnych Germanów, np. język pragermański
przymiotnik
(1.1) dotyczący Pragermanów, związany z Pragermanami
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) inform. pomocnicza dyrektywa lub komentarz przekazujący kompilatorowi dodatkowe zalecenia poza zwykłą składnią języka programowania
(1.2) psych. jedna z form miłości
Pragma to jeden z sześciu podstawowych stylów miłości, wyróżnionych przez kanadyjskiego socjologa Johna Alana Lee w jego klasyfikacji typów miłości, znanej jako "kolory miłości" (ang. colour wheel theory of love). Termin ten odnosi się do miłości pragmatycznej, charakteryzującej się podejściem realistycznym i praktycznym w relacjach międzyludzkich.
Wiktionary oraz Wikipedia
specjalista w dziedzinie pragmalingwistyki
SJP.pl
SJP.pl
dotyczący pragmalingwistyki, np. perspektywa pragmalingistyczna
SJP.pl
połączenie wiedzy o języku i cywilizacji, w której jest on używany
SJP.pl
1. kobieta wyróżniająca się myśleniem i działaniem w sposób praktyczny;
2. historyczka pokazujący fakty, wydarzenia historyczne w ich logicznej i przyczynowo-skutkowej zależności;
3. specjalistka zajmująca się pragmatyką
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób pragmatyczny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: pragmatycznie
SJP.pl
pragmatyzm, utylitaryzm, praktyczność
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co pragmatyczne
SJP.pl
Wiktionary
1. oparty na faktach, autentyczny;
2. odnoszący się do nurtu pragmatycznego
przymiotnik
(1.1) wynikający z pragmatyzmu, oparty na przekonaniu, że podejmowane czynności powinny być praktyczne, dawać korzyść
(1.2) oparty na przyczynowych związkach wydarzeń
(1.3) jęz. dotyczący pragmatyki językoznawczej
SJP.pl
Wiktionary
1. człowiek wyróżniający się myśleniem i działaniem w sposób praktyczny;
2. historyk pokazujący fakty, wydarzenia historyczne w ich logicznej i przyczynowo-skutkowej zależności;
3. człowiek zajmujący się pragmatyką
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) człowiek odznaczający się praktycznym sposobem myślenia i działania
(1.2) historyk przedstawiający fakty, wydarzenia historyczne w ich logicznej i przyczynowo-skutkowej zależności
(1.3) prawnik, specjalista w dziedzinie pragmatyki
SJP.pl
Wiktionary
dział językoznawstwa, którego przedmiotem są społeczne i sytuacyjne warunki funkcjonowania języka
Pragmatyka (gr. πραγματικός pragmatikós – „czynny", od πρᾶγμα prâgma – „czyn, zajęcie”) – jeden z trzech działów semiotyki (obok semantyki i syntaktyki).Według Charlesa W. Morrisa, autora wspomnianego podziału, pragmatyka traktować ma o relacji między znakiem a odbiorcą (interpretatorem).
SJP.pl
Wikipedia
zwolennik pragmatyzmu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) filoz. zwolennik pragmatyzmu, teoretyk pragmatyzmu
SJP.pl
Wiktionary
zwolenniczka pragmatyzmu
SJP.pl
SJP.pl
1. postawa życiowa polegająca na trzeźwej ocenie sytuacji i podejmowaniu wyłącznie działań, które zapewniają skuteczność; realizm;
2. kierunek filozoficzny uzależniający prawdziwość twierdzeń od ich praktycznych skutków
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) postawa polegająca na faktycznej ocenie możliwości i podejmowaniu takich działań, które gwarantują skuteczność
(1.2) filoz. kierunek filozoficzny przyjmujący użyteczność za kryterium prawdy
(1.3) hist. metoda przedstawiania dziejów poprzez opisywanie przyczyn i skutków wydarzeń historycznych bez badania praw rozwoju dziejowego
Pragmatyzm – nurt filozoficzny ukształtowany na przełomie XIX i XX w. w Stanach Zjednoczonych.
Jego zasadniczymi elementami są: antyrealizm i antyfundacjonalizm, pragmatyczna teoria prawdy, podkreślanie roli praktyki i doświadczenia. Pragmatyzm kształtował się w opozycji zarówno do nurtów idealistycznych końca XIX w., jak i klasycznego empiryzmu, a później neopozytywizmu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
bardzo czegoś chcieć, życzyć sobie czegoś; pożądać
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zapragnąć)
(1.1) ofic. chcieć czegoś, mieć pragnienie, życzyć sobie
(1.2) książk. pożądać seksualnie
(1.3) przest. być spragnionym, chcieć pić
SJP.pl
Wiktionary
→ pragnąć
SJP.pl
rodzaj roślin z rodziny różowatych
SJP.pl
Wikipedia
1. uczucie suchości w jamie ustnej i przełyku doznawane wówczas, gdy się chce pić;
2. gorąca chęć, życzenie sobie czegoś
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) fizj. jedna z najbardziej podstawowych potrzeb biologicznych człowieka i zwierząt przejawiająca się w popędzie ku pobraniu odpowiedniej ilości wody do organizmu;
(1.2) przen. chęć realizacji, zrobienia czegoś; dążenie do czegoś; życzenie, ambicja
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący pragnienia (pożądania), związany z pragnieniem (pożądaniem), np. charakter pragnieniowy
SJP.pl
mikroskopijny grzyb na bardzo niskim szczeblu rozwojowym
SJP.pl
dawna klasa prymitywnych grzybów jednokomórkowych
SJP.pl
nauka zajmująca się badaniem dziejów od momentu pojawienia się człowieka do pierwszych dokumentów pisanych; historia kultury materialnej; prehistoria
Prehistoria, prahistoria (łac. præ – przedrostek oznaczający uprzedniość, „przed”, „wcześniej”) – najdłuższy okres dziejów ludzkości, od pojawienia się na Ziemi człowieka zręcznego, do powstania pisma. Badanie tego okresu możliwe jest jedynie metodami archeologicznymi. Na terenach Afryki zaczyna się około 2,5 mln lat temu razem z pojawieniem się Homo habilis, na terenie Europy około 1 mln lat temu, natomiast na innych terenach z momentem pojawienia się człowieka rozumnego. Dzieli się na sześć podstawowych epok – daty w nawiasach nakładają się na siebie, ze względu na to, że na różnych terenach epoki te zaczynały się i kończyły w różnym czasie:
SJP.pl
Wikipedia
stolica Republiki Zielonego Przylądka; Praja
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) stolica Republiki Zielonego Przylądka;
Praia (port. plaża, wym. [ˈpɾajɐ]) – stolica i największe miasto Republiki Zielonego Przylądka, port handlowy i rybacki na wyspie Santiago (Ocean Atlantycki); ośrodek administracyjny okręgu Praia; 151 436 mieszkańców (2015). Założone na końcu XV wieku, od połowy XVII wieku do 1975 roku ośrodek administracyjny kolonii portugalskiej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) jęz. indoeuropejski pierwotny, odnoszący się do pierwotnego okresu wspólnoty indoeuropejskiej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. odtwarzany język pierwotnego okresu wspólnoty indoeuropejskiej
Język praindoeuropejski (skrót: pie) – prajęzyk, hipotetyczny ostatni wspólny przodek wszystkich języków indoeuropejskich. Nie został on zaświadczony bezpośrednio (nie są znane żadne źródła historyczne języka praindoeuropejskiego), lecz jego istnienie zostało wywnioskowane na podstawie wielu zbieżności i podobieństw w słownictwie, gramatyce i fonetyce różnych języków. Został on częściowo zrekonstruowany za pomocą metody porównawczej. Nie wszystkie badania zgadzają się co do istnienia takiego języka, część zaświadcza, że podobieństwa między językami grupy IE wynikają z wielu tysięcy lat sąsiedztwa dwóch lub więcej grup języków o różnym pochodzeniu.
Wiktionary oraz Wikipedia
charakterystyczny dla kultury ludów zamieszkujących środkowe Andy do czasu pojawienia się dominacji cywilizacji Inków
SJP.pl
[czytaj: prerJAL] dziewiąty miesiąc francuskiego kalendarza republikańskiego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) nazwa dziewiątego miesiąca we francuskim kalendarzu rewolucyjnym;
Prairial (z fr. prairie = 'łąka') – dziewiąty miesiąc we francuskim kalendarzu rewolucyjnym, trzeci i ostatni miesiąc wiosny. Trwał od 20 maja do 18 czerwca.
Po prairialu następował miesiąc messidor.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stolica Republiki Zielonego Przylądka; Praia
SJP.pl
Wikipedia
organizm zbudowany z komórek niezawierających jądra komórkowego; protokariont, prokariont, przedjądrowiec, bezjądrowiec, organizm prokariotyczny
SJP.pl
mieszkaniec Prai
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Prai
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Prai
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Prai
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Praja (Praia; stolica Republiki Zielonego Przylądka)
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do miasta Praia
SJP.pl
Wiktionary
w filozofii Plotyna: najwyższa postać bytu, czysta siła twórcza stojąca ponad platońskimi ideami
SJP.pl
wewnętrzna jama gastruli mająca postać worka, którego ściany tworzy endoderma; archenteron, gastrocel, jelito pierwotne, progaster
Prajelito, archenteron – powstająca w czasie gastrulacji struktura stanowiąca zawiązek przyszłego układu pokarmowego. Składa się na nią pragęba i gastrocel wraz z otaczającą go entodermą. U dwuwarstwowców prajelito funkcjonuje przez całe życie jako układ pokarmowy. U trójwarstwowców wytwarza się z niego jelito środkowe, wątroba, trzustka i układ oddechowy.
W literaturze terminy prajelito, archenteron, gastrocel i jama gastruli są często synonimizowane.
SJP.pl
Wikipedia
pierwotny język dający początek innym językom
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. język, z którego wywodzą się inne języki;
Prajęzyk – wspólny przodek rodziny językowej lub innej jednostki pokrewieństwa języków, najczęściej nie zaświadczony bezpośrednio, ale częściowo zrekonstruowany za pomocą metody porównawczej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj ssaka z rodziny kolczatkowatych, występujący na Nowej Gwinei
Prakolczatka (Zaglossus) – rodzaj ssaków z rodziny kolczatkowatych (Tachyglossidae).
SJP.pl
Wikipedia
komórka w organizmie, z której tworzą się inne komórki; komórka macierzysta
SJP.pl
Paleokontynent – każdy z kontynentów i superkontynentów, który istniał od początku powstania Ziemi, oprócz siedmiu kontynentów współczesnych. Powstawanie bądź rozpad kontynentów i superkontynentów w historii Ziemi wynikało z ruchów, jakim podlegają płyty litosfery, zgodnie z teorią tektoniki płyt.
Wikipedia
wymarły rząd kopalnych ssaków; kondylartry, prakopytowce
Prakopytne, kondylartry (Condylarthra) – nieformalna grupa dawniej uważana za rząd kopalnych ssaków. Występowały od górnej kredy na terenie Ameryki Północnej. W tym czasie był reprezentowany przez rodzaj Protungulatum. Następnie w okresie paleocenu i eocenu zajmowały tereny Ameryki Płn. i Europy. W tym okresie występuje rodzaj Phenacodus. Nieliczne gatunki przetrwały do okresu oligocenu, paleogenu w Azji i miocenu na terenie Ameryki Południowej.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach prakopytnych (rząd ssaków)
SJP.pl
wymarły rząd kopalnych ssaków; prakopytne, kondylartry
SJP.pl
przedstawiciel wymarłego rzędu ssaków kopalnych; kondylartr
SJP.pl
obszar w kresomózgowiu filogenetycznie młodszy od kory starej i starszy od kory młodej
SJP.pl
król z czasów prehistorycznych
SJP.pl
Prakryształ, paleokryształ – porfirokryształ, kryształ (minerał) tkwiący w drobnoziarnistym, afanitowym lub szklistym „cieście skalnym”, odmiana fenokryształu. Przypuszcza się, że wykrystalizował on powoli w głębi Ziemi, w stopie magmowym, po czym na skutek wydostania się magmy na powierzchnię ziemi lub w jej pobliże i gwałtownego oziębienia, pozostała część magmy (lawy) zastygła dużo szybciej tworząc skałę o strukturze porfirowej.
Wikipedia
język z grupy ludowych języków północnoindyjskich, przeciwstawianej sanskrytowi
Prakryty (sanskryt प्राकृत prākṛta – naturalny, zwykły, potoczny) – grupa języków indoaryjskich, obejmująca potoczne i literackie języki Indii z okresu od V wieku p.n.e. do X wieku n.e. Znane są głównie z inskrypcji, tekstów literackich oraz pism religijnych buddystów i dżinistów. Najważniejsze odmiany literackie to: pali, ardhamagadhi, maharasztri, siauraseni, magadhi.
SJP.pl
Wikipedia
jedna z podstawowych kategorii wedyjskich w indyjskich doktrynach filozoficznych i religijnych, oznaczająca naturę, źródło aktywności i rozwoju świata
Prakryti (sanskryt: प्रकृति, trl. prakṛti, od pra „przed” i kr „tworzyć, produkować”, ang. Prakriti) – pramateriaprasubstancja stworzenia, początkowa, pierwotna substancja stworzenia. W hinduizmie występuje obok puruszy.
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Prakseda – imię żeńskie pochodzenia greckiego, powstało od wyrazu praksis (działanie). Prakseda imieniny obchodzi 21 lipca.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
specjalista w zakresie prakseologii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) badacz prakseologii
SJP.pl
Wiktionary
dziedzina badań naukowych dotyczących metod wszelkiego celowego działania ludzkiego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauka dotycząca norm i reguł sprawnego i efektywnego działania;
Prakseologia (z gr. práksis dpn. prákseōs 'działanie; czynność' i -logia 'nauka, rozprawa' od légein 'zbierać; liczyć; mówić') – teoria sprawnego działania. Jest dziedziną badań naukowych dotyczących wszelkiego celowego działania ludzkiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wiążący się z działaniem celowym
SJP.pl
ruchomy bęben z umieszczonymi wewnątrz rysunkami na taśmie używany dawniej do mechanicznej projekcji obrazów; praksynoskop
Praksinoskop (praksynoskop) – urządzenie w formie bębna obrotowego, w którym znajduje się taśma filmowa, co umożliwia widzenie ruchomego obrazu. Wynaleziony w 1877 roku przez francuskiego wynalazcę i pioniera techniki filmowej Émile'a Reynauda, był jednym z pierwszych przyrządów do pokazów kinematograficznych.
SJP.pl
Wikipedia
działanie, działalność
SJP.pl
zdolność wykonywania celowych czynności ruchowych
Praksja (z gr. práksis - czynność, działanie) — termin stosowany w psychologii i medycynie, określający zdolność wykonywania ruchów celowych.
W biologii praksja to zdolność kory mózgowej do sterowania wykonywaniem złożonych czynności zamierzonych — zdolność do planowania — np. ubieranie się.
SJP.pl
Wikipedia
ruchomy bęben z umieszczonymi wewnątrz rysunkami na taśmie używany dawniej do mechanicznej projekcji obrazów; praksinoskop
Praksinoskop (praksynoskop) – urządzenie w formie bębna obrotowego, w którym znajduje się taśma filmowa, co umożliwia widzenie ruchomego obrazu. Wynaleziony w 1877 roku przez francuskiego wynalazcę i pioniera techniki filmowej Émile'a Reynauda, był jednym z pierwszych przyrządów do pokazów kinematograficznych.
SJP.pl
Wikipedia
rzeźbiarz grecki żyjący w IV w. p.n.e.
Praksyteles z Aten – rzeźbiarz grecki. Artysta stylu późnoklasycznego, którego lata działalności są kwestią sporną i ich datowanie waha się od 380 do 330 lat p.n.e. Syn Kefisodotosa Starszego, a ojciec Kefisodotosa Młodszego i Timarchosa.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Praksytelesa lub z nim związany
SJP.pl
Praktica − marka aparatów fotograficznych produkowanych w drezdeńskiej fabryce Kamera Werke od 1949 roku jako następcy produkowanej od 1938 roku lustrzanki małoobrazkowej Praktiflex. Od tego czasu powstało kilkanaście modeli z gwintowym (M42x1) i bagnetowym (Praktica PB) mocowaniem obiektywów, których produkcja kontynuowana była po przejęciu fabryki kolejno przez Kamera und Kinowerke Dresden a następnie kombinat Pentacon.
Wikipedia
dawna sieć sklepów z artykułami budowlanymi
Praktiker – dawna sieć sklepów z artykułami budowlanymi założona w 1978 roku. Do listopada 2005 sieć należała do koncernu Metro AG, który po wejściu na giełdę zachował 40,5% akcji. Powstało 435 marketów Praktiker, w tym 350 w Niemczech i 24 w Polsce. W innych krajach Europy (Grecja, Turcja, Luksemburg, Ukraina, Bułgaria, Rumunia, Węgry) było ich 62.
SJP.pl
Wikipedia
zwolennik praktycyzmu
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
przyjmowanie możliwości praktycznego wykorzystania jako kryterium oceny rzeczy i zjawisk, bez wnikania w ich istotę
SJP.pl
1. kobieta czynnie uprawiająca jakiś zawód;
2. kobieta, która nabyła wiedzę i umiejętności w jakiejś dziedzinie przez doświadczenie
SJP.pl
przysłówek sposobu
(1.1) w praktyce
(1.2) mając na względzie praktykę
(1.3) blisko stanu rzeczywistego
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: praktycznie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: praktyczny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tych, którzy są praktyczni, życiowi i zaradni
(1.2) cecha tego, co praktyczne i użyteczne
Wiktionary
1. związany z praktyką, przeznaczony do zastosowania w praktyce;
2. przydatny do czegoś;
3. dbający o sprawy życiowe
przymiotnik
(1.1) związany z praktyką, przeznaczony do zastosowania w praktyce
(1.2) przydatny do czegoś
(1.3) dbający o sprawy życiowe
(1.4) o celu: możliwy do osiągnięcia
(1.5) prawdziwy, realny
SJP.pl
Wiktionary
1. osoba czynnie uprawiająca jakiś zawód;
2. osoba, która nabyła wiedzę i umiejętności w jakiejś dziedzinie przez doświadczenie
SJP.pl
1. świadoma i celowa działalność ludzka;
2. okres szkolenia lub nabywania wprawy w jakimś zawodzie;
3. doświadczenie zdobyte dzięki działalności ludzkiej;
4. wykonywanie zawodu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) świadoma i celowa działalność ludzka
(1.2) okres szkolenia lub nabywania wprawy w jakimś zawodzie
(1.3) doświadczenie zdobyte dzięki działalności ludzkiej
(1.4) wykonywanie zawodu
(1.5) stpol. wróżba
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lp. od: praktyk
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
praktykabl;
1. część dekoracji stawiana przed horyzontem scenicznym; ferm;
2. przestarzale: składane zapasowe siedzenie bez oparcia, przymocowane do stałego fotela graniczącego z przejściem w salach widowiskowych, autobusach itp.; straponten, strapontena, dostawka
Praktykabel – niewidoczny dla widza drewniany element konstrukcyjny, który służy do wspomagania dekoracji teatralnej, służy także za podest dla aktorów. Jest to konstrukcja łatwa do składania i przenoszenia. Praktykabel to także składane siedzenie dla widza bez oparcia, przymocowane do stałego rzędu foteli (straponten).
SJP.pl
Wikipedia
praktykabel;
1. część dekoracji stawiana przed horyzontem scenicznym; ferm;
2. przestarzale: składane zapasowe siedzenie bez oparcia, przymocowane do stałego fotela graniczącego z przejściem w salach widowiskowych, autobusach itp.; straponten, strapontena, dostawka
Praktykabel – niewidoczny dla widza drewniany element konstrukcyjny, który służy do wspomagania dekoracji teatralnej, służy także za podest dla aktorów. Jest to konstrukcja łatwa do składania i przenoszenia. Praktykabel to także składane siedzenie dla widza bez oparcia, przymocowane do stałego rzędu foteli (straponten).
SJP.pl
Wikipedia
odnoszący się do praktykanta lub praktyki, właściwy praktykantom
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) ktoś, kto odbywa praktykę zawodową
Praktykant (ang. The Intern) – amerykański film komediowy z 2015 roku w reżyserii Nancy Meyers. W filmie występują Robert De Niro, Anne Hathaway i Rene Russo, z drugoplanowymi rolami Andersa Holma, Andrew Rannellsa, Adama DeVine'a i Zacka Pearlmana.
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
1. świadoma i celowa działalność ludzka;
2. okres szkolenia lub nabywania wprawy w jakimś zawodzie;
3. doświadczenie zdobyte dzięki działalności ludzkiej;
4. wykonywanie zawodu
SJP.pl
czasownik
(1.1) zazwyczaj o lekarzu, adwokacie: wykonywać swój zawód
(1.2) stosować coś w praktyce
(1.3) wykonywać praktyki religijne
(1.4) odbywać praktyki w celu zyskania jakichś umiejętności
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|praktykować.
Wiktionary
1. przyjęty, będący w zwyczaju;
2. stosowany w praktyce, np. praktykowana forma rozliczeń podatkowych
SJP.pl
osoba wykonująca praktyki religijne
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) wierny, który uczestniczy w praktykach religijnych
forma czasownika.
(2.1) imiesłów przymiotnikowy czynny od praktykować
SJP.pl
Wiktionary
typ kultury prymitywnych, koczowniczych grup ludzkich
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) etn. typ kultury najprymitywniejszych gromad ludzkich
SJP.pl
Wiktionary
Prakwice (niem. Prökelwitz) – osada w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie sztumskim, w gminie Dzierzgoń. Wieś jest siedzibą sołectwa, w którego skład wchodzi również miejscowość Pachoły.
Do końca 1999 roku w gminie Stary Dzierzgoń.
Wikipedia
ląd powstały w czasach prehistorycznych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geol. ląd pierwotny na powierzchni Ziemi
SJP.pl
Wiktionary
z sanskrytu: koniec świata
SJP.pl
pradawny las
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ekol. leśn. las pierwotny
SJP.pl
Wiktionary
dotyczący najdawniejszych dziejów Ameryki Łacińskiej
SJP.pl
[czytaj: pralaja] w filozofii hinduskiej: proces rozpadu i zniszczenia Wszechświata, który ma miejsce pod koniec każdego wieku lub kalpy
SJP.pl
język pralechicki - język, z którego wyodrębniły się języki: polski, dolnołużycki, górnołużycki i połabski
SJP.pl
zdrobnienie od: pralka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. zdrobn. od: pralka
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. substancja owadobójcza z grupy pyretroidów
Praletryna – substancja owadobójcza z grupy pyretroidów. Jest używana w gospodarstwach domowych jako środek przeciwko komarowatym, karaczanom i muchom domowym. Stanowi bardzo toksyczną substancję dla organizmów wodnych.
Wiktionary oraz Wikipedia
czekoladka nadziewana masą pomadkową; pralinka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cuk. spoż. czekoladka z nadzieniem;
Pralina, pralinka (fr. praline, l.mn. pralinés) – rodzaj czekoladki nadziewanej masą kremową lub zawierającej w środku orzechy.
Słowo „pralina” pochodzi od francuskiego praline, od nazwiska marszałka Césara de Choiseul du Plessis-Praslin (1598–1675). To jego kucharz miał przyrządzić po raz pierwszy ten rodzaj czekoladek.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czekoladka nadziewana masą pomadkową; pralina
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. od: pralina
(1.2) cuk. spoż. czekoladka z nadzieniem
Pralina, pralinka (fr. praline, l.mn. pralinés) – rodzaj czekoladki nadziewanej masą kremową lub zawierającej w środku orzechy.
Słowo „pralina” pochodzi od francuskiego praline, od nazwiska marszałka Césara de Choiseul du Plessis-Praslin (1598–1675). To jego kucharz miał przyrządzić po raz pierwszy ten rodzaj czekoladek.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czekoladka nadziewana masą pomadkową; pralina
Pralina, pralinka (fr. praline, l.mn. pralinés) – rodzaj czekoladki nadziewanej masą kremową lub zawierającej w środku orzechy.
Słowo „pralina” pochodzi od francuskiego praline, od nazwiska marszałka Césara de Choiseul du Plessis-Praslin (1598–1675). To jego kucharz miał przyrządzić po raz pierwszy ten rodzaj czekoladek.
SJP.pl
Wikipedia
→ pralinka
SJP.pl
→ pralina
SJP.pl
urządzenie napędzane silnikiem elektrycznym, służące do prania tkanin, wykorzystywane w gospodarstwie domowym
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. mechaniczne urządzenie piorące tkaniny;
Pralka – urządzenie mechaniczne służące do prania odzieży. Pierwszą pralkę zbudował Amerykanin James King w 1851 roku. Jej działanie opierało się na wykorzystaniu pary, a zasada działania tej pralki znacznie odbiegała od naśladowania ręcznych czynności.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
urządzenie łączące funkcje pralki i suszarki do ubrań; pralkosuszarka
SJP.pl
urządzenie łączące funkcje pralki i suszarki do ubrań; pralka-suszarka
SJP.pl
pralka i wirówka w jednej obudowie
SJP.pl
→ pralka
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z pralką, dotyczący pralki
SJP.pl
Wiktionary
1. pomieszczenie przeznaczone do prania;
2. zakład usługowy, w którym się czyści, pierze odzież, bieliznę itp.
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) miejsce, w którym pierze się odzież
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
maszyna do prania lub krochmalenia tkanin
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pralka przemysłowa
SJP.pl
Wiktionary
ogół zagadnień związanych z praniem, organizowaniem pralni, technologiami czyszczenia
SJP.pl
dotyczący prania, pralnictwa
SJP.pl
drewniana łopatka służąca dawniej na wsi do prania bielizny i obijania lnu; kijanka
SJP.pl
automat do prania i prasowanie odzieży za opłatą
SJP.pl
służący do prania; taki, w którym się pierze
SJP.pl
żywioł, z którego według starożytnych filozofów greckich narodziła się przyroda i za pomocą którego później rozwijała oraz różnicowała się; prasubstancja, prapierwiastek
SJP.pl
1. kobieta, której potomstwem jest ludzkość, jakiś naród lub ród; prarodzicielka;
2. ktoś, kto dał początek czemuś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) podn. pierwsza kobieta, która zapoczątkowała ludzkość, dany naród lub ród; kobieta, której są one potomstwem
(1.2) przen. początek, źródło, kolebka, miejsce powstania czegoś
SJP.pl
Wiktionary
przodek małpy
SJP.pl
rząd wymarłych, prymitywnych ssaków łożyskowych, żyjących w czasie od paleocenu do końca trzeciorzędu; pradrapieżne; kreodonty
SJP.pl
o cechach pramięsożernych; pradrapieżny
SJP.pl
pierwotny mieszkaniec
SJP.pl
Pramonoteizm – kierunek w religioznawstwie uznający, iż pierwotną formą religii był monoteizm, który z czasem degenerował się do politeizmu, animizmu i praktyk magicznych. Głosicielem pramonoteizmu był m.in. Wilhelm Schmidt.
Wikipedia
mrok pierwotny, przed powstaniem Wszechświata
SJP.pl
w hinduizmie: życiodajna energia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) filoz. w hinduizmie energia organizmu, której obecność oznacza jego życie;
forma czasownika.
(2.1) ż. ims. przymiotnikowy bierny od: prać
Prana (dewanagari प्राण, sansk. trl. prāṇa) – w hinduizmie i teozofii powszechna siła życiowa (energia) utrzymująca przy życiu wszystkie istoty żywe. Immanentny Oddech.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przedstawiciel typu roślin należącego do grupy nasiennych
SJP.pl
Wikipedia
przedstawiciel typu roślin należącego do grupy nasiennych
SJP.pl
ćwiczenia oddechowe
Pranajama – w praktykach jogi technika opanowania oddechu, mająca na celu jego maksymalne spowolnienie i zrytmizowanie.
Oddech podzielony jest na trzy fazy: puraka (głęboki wdech), rećaka (wydech) oraz kumbhaka (wstrzymanie oddechu po wdechu lub wydechu). Celem ćwiczeń oddechowych jest usunięcie przeszkód pojawiających się na drodze poznania. Spowalniając oddech, jogin może z pełną świadomością wniknąć w pewne stany świadomości, które podczas zwykłego czuwania są dla świadomości niedostępne, np. w stan marzeń sennych (skr.: svapna).
SJP.pl
Wikipedia
nazwa dwóch wsi w Polsce
SJP.pl
Wikipedia
związany z Prandocinem, dotyczący Prandocina
SJP.pl
Prandotów – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie skierniewickim, w gminie Nowy Kawęczyn.
Wikipedia
parzysty narząd wydalniczy czynny u dorosłych bezowodniowców oraz w okresie zarodkowym u gadów, ptaków i ssaków; śródnercze, ciało Wolffa, pranerka
SJP.pl
parzysty narząd wydalniczy czynny u dorosłych bezowodniowców oraz w okresie zarodkowym u gadów, ptaków i ssaków; śródnercze, ciało Wolffa, pranercze
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z praną, dotyczący prany
Wiktionary
w hinduizmie: życiodajna energia
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. jedna z osad w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim i nazwa leśniczówki położonej w tej osadzie;
Pranie (niem. Pranie, 1908–1945 Seehorst) – osada leśna w Polsce, w sołectwie Krzyże, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Ruciane-Nida na obszarze Puszczy Piskiej i nad Jeziorem Nidzkim. W Leśniczówce Pranie znajduje się Muzeum Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
środowiskowo: nieszkodliwy żart, psikus, nabranie kogoś
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy
(1.1) psikus, figiel, nabranie kogoś
Psikus, figiel lub kawał – czynność wykonana w celu zrobienia komuś dowcipu lub dla zabawy i rozrywki, po to, aby zakpić z kogoś. Osoba robiąca innym tego rodzaju żarty nazywana jest kawalarzem.
W wielu kulturach zachodnich podczas prima aprilis, obyczaju obchodzonego corocznie 1 kwietnia, dokonywane są różnego rodzaju nieszkodliwe psikusy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: pranie
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zdrobn. pranie
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: robić psikusy, żartować z kogoś, nabierać kogoś na coś
SJP.pl
żartowniś, zgrywus
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, która robi pranki
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. terapia energią w hinduizmie
Wiktionary
narząd ruchu większości przedstawicieli pierścienic prowadzących przydenny tryb życia w morzach lub oceanach; parapodium
Parapodium, przynóże, pranóże – parzysty, boczny, umięśniony wyrostek występujący na każdym segmencie tułowiowym u wieloszczetów. Pełni funkcje lokomotoryczne, a u niektórych gatunków również zmysłowe lub oddechowe. Parapodia są zwykle dwugałęziste (wyróżnia się gałąź grzbietową oraz brzuszną) i dodatkowo zaopatrzone w pęczki chitynowych szczecinek (a niekiedy także w wąski czuciowe).
SJP.pl
Wikipedia
najdawniejszy przodek; pradziad, prapradziad, prapraojciec
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pierwszy mężczyzna, który zapoczątkował ludzkość, dany naród lub ród; mężczyzna, którego są one potomstwem
SJP.pl
Wiktionary
podniośle: przodkowie, pradziadowie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. pierwotna siedziba ludów posługujących się językami danej rodziny językowej lub prajęzykiem
Urheimat (z niem. ur- „pra-”, Heimat „ojczyzna”), praojczyzna – pierwotna siedziba ludów posługujących się językami danej rodziny językowej lub prajęzykiem.
W wielu przypadkach umiejscowienie praojczyzny wywołuje spory pomiędzy językoznawcami i ma charakter hipotetyczny – często nie zachowały się bowiem do współczesnych czasów żadne zapisy prajęzyka, jak w przypadku języka praindoeuropejskiego. Jeżeli język znany jest z czasów starożytnych (np. łacina), jej lokalizacja nie jest kwestionowana – w tym przypadku urheimatem języków romańskich są tereny imperium rzymskiego.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) mitegip. pierwszy widoczny podczas tworzenia obszar ziemi
Wiktionary
niewielki paprotnik kopalny; psylofit
SJP.pl
niewielki paprotnik kopalny; psylofit
SJP.pl
rząd pierwotnych paproci kopalnych ze środkowego dewonu; protopterydy
SJP.pl
przedstawiciel rzędu pierwotnych paproci kopalnych ze środkowego dewonu; protopteryd
SJP.pl
żywioł, z którego według starożytnych filozofów greckich narodziła się przyroda i za pomocą którego później rozwijała oraz różnicowała się; pramateria, prasubstancja
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) okres najbardziej zamierzchły
Wiktionary
SJP.pl
w matematyce: relacja, która jest zwrotna i przechodnia
Praporządek, kwaziporządek, quasi-porządek – relacja, która jest zwrotna i przechodnia. Praporządkiem określa się również relację przeciwzwrotną i przechodnią, tak zdefiniowana relacja jest ostrym porządkiem częściowym. Dalsza część artykułu omawia wersję zwrotną.
SJP.pl
Wikipedia
forma czegoś istniejąca w bardzo dawnych czasach
SJP.pl
matka prababci lub pradziadka
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) ojciec pradziada
(1.2) ojciec prababci
Wiktionary
ojciec pradziadka albo prababci
SJP.pl
ojciec pradziadka albo prababci
SJP.pl
najdawniejszy przodek; pradziad, prapradziad, praojciec
SJP.pl
matka praprababci lub prapradziadka; prapraprababka
SJP.pl
matka praprababci lub prapradziadka; prapraprababcia
SJP.pl
ojciec praprababci lub prapradziadka
SJP.pl
syn praprawnuka lub praprawnuczki
SJP.pl
podstawowa, pierwotna przyczyna czegoś; praprzyczyna
SJP.pl
dziecko prawnuka lub prawnuczki
SJP.pl
syn prawnuka lub prawnuczki; praprawnuk
SJP.pl
córka prawnuka lub prawnuczki
SJP.pl
syn prawnuka lub prawnuczki
SJP.pl
pierwsze na świecie lub w jakimś kraju publiczne wystawienie opery, sztuki teatralnej lub wyświetlenie filmu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) film. teatr. pierwszy w ogóle w danym kraju pokaz określonego filmu, sztuki, przedstawienia itp.;
Prapremiera − określenie odnoszące się do pierwszego pokazu filmowego, przedstawienia teatralnego bądź operowego lub wykonania innego utworu muzycznego po raz pierwszy w historii. Prapremiera danego dzieła jest tylko jedna.Prapremierą czasem określa się w teatrze także próbę generalną − czyli ostatnią próbę przed premierą danej inscenizacji. Jest ona z reguły (choć nie zawsze) otwarta dla wszystkich zainteresowanych − często nieodpłatnie, w przeciwieństwie do zwykłych przedstawień.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
bardzo dawny, pierwszy przodek; prarodzic, praszczur
SJP.pl
→ praprzodek; dawna przodkini
SJP.pl
podstawowa, pierwotna przyczyna czegoś; prapraprzyczyna
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. pierwsza, podstawowa przyczyna czegoś
SJP.pl
Wiktionary
kopalne zwierzę z okresu jury, posiadające cechy gadzie i ptasie; archeopteryks, gadoptak
Praptaki (Archaeornithes) – wymarła podgromada obejmująca prymitywne, podobne do gadów ptaki. Stanowią grad ewolucyjny utworzony na podstawie znanych, kopalnych form przejściowych, prymitywnych ptaków o cechach pośrednich pomiędzy dinozaurzymi przodkami ptaków, a ich współczesnymi przedstawicielami.
SJP.pl
Wikipedia
gatunek słodkowodnej ryby dwudysznej; płazak, prapłetwiec południowoamerykański
Prapłaziec, prapłetwiec południowoamerykański, płazak (Lepidosiren paradoxa) – gatunek słodkowodnej ryby z podgromady dwudysznych (przystosowana do oddychania tlenem atmosferycznym), jedyny przedstawiciel rodzaju Lepidosiren i rodziny płazakowatych (Lepidosirenidae), a także jedyna ryba dwudyszna Ameryki.
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj dwudysznej ryby słodkowodnych, żyjącej w Afryce
Prapłetwiec brunatny, prapłetwiec, skrzelec (Protopterus annectens) – gatunek ryby mięśniopłetwej z rodziny prapłetwcowatych (Protopteridae). Hodowana w akwariach publicznych.
SJP.pl
Wikipedia
rząd ślimaków płucodysznych, obejmujący około 60 gatunków
Prapłucodyszne (Archaeopulmonata) – wyróżniany w niektórych klasyfikacjach rząd ślimaków płucodysznych (Pulmonata), obejmujący około 60 – najprymitywniejszych pod względem budowy – gatunków, zasiedlających wilgotne środowiska lądowe oraz morskie wody przybrzeżne. W ich rozwoju występuje larwa typu weliger. Muszla prapłucodysznych jest czasem tak mała, że zwierzę nie mieści się w środku. Oczy znajdują się u nasady czułków.
SJP.pl
Wikipedia
pierwsze z referendów dotyczących tej samej sprawy, odbywających się w różnych państwach
SJP.pl
bardzo dawny przodek, zwykle biblijny Adam
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) dawny przodek
(1.2) daw. bibl. Adam, pierwszy ojciec rodu człowieczego
SJP.pl
Wiktionary
bardzo dawny przodek, zwykle biblijny Adam
SJP.pl
1. kobieta, której potomstwem jest ludzkość, jakiś naród lub ród; pramatka;
2. ktoś, kto dał początek czemuś
SJP.pl
skrót od: prasa, prasowy
SJP.pl
1. urządzenie wywierające nacisk na jakiś materiał, przedmiot, stosowane np. do tłoczenia przedmiotów z różnych materiałów;
2. ogół dzienników i czasopism;
3. przenośnie: grupa ludzi piszących w czasopismach; dziennikarze
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. urządzenie wywierające nacisk np. do spłaszczenia substancji, wykonania odbitki;
(1.2) publ. ogół czasopism
(1.3) publ. ekon. ogół przedsiębiorstw i osób związanych z redagowaniem i wydawaniem czasopism;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w hinduizmie: pożywienie ofiarowane Bogu, który w zamian udziela błogosławieństwa i oczyszczenia, a także uświęca ów pokarm, który następnie spożywany jest przez wiernego; prasada, prasadam
SJP.pl
Wikipedia
w hinduizmie: pożywienie ofiarowane Bogu, który w zamian udziela błogosławieństwa i oczyszczenia, a także uświęca ów pokarm, który następnie spożywany jest przez wiernego; prasad, prasadam
SJP.pl
w hinduizmie: pożywienie ofiarowane Bogu, który w zamian udziela błogosławieństwa i oczyszczenia, a także uświęca ów pokarm, który następnie spożywany jest przez wiernego; prasada, prasad
Prasadam (dewanagari प्रसाद, trl. prasāda lub prasād „łaska”) – pokarm bezmięsny, niezawierający jajek (a najlepiej także cebuli i czosnku) przed zjedzeniem ofiarowany bóstwu.
SJP.pl
Wikipedia
1. prasa o małym nacisku;
2. dawna ozdobna komoda do przechowywania wyprasowanej bielizny
Prasek – gmina w Czechach, w powiecie Hradec Králové, w kraju hradeckim. Według danych z dnia 1 stycznia 2014 liczyła 607 mieszkańców.
SJP.pl
Wikipedia
język prasemicki - zespół elementów językowych uważanych za wspólne semickiej rodzinie języków, będący punktem wyjścia przemian charakterystycznych dla poszczególnych języków semickich; język protosemicki
SJP.pl
robotnik obsługujący prasę; tłoczarz
SJP.pl
→ praser
SJP.pl
odgłos uderzenia, pęknięcia
SJP.pl
1. prasa o małym nacisku;
2. dawna ozdobna komoda do przechowywania wyprasowanej bielizny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. od prasa
(1.2) techn. niewielka prasa, przyrząd służący do gniecenia, wyciskania lub tłoczenia
forma przymiotnika.
(2.1) M. i W. lp. ż. od praski
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. → Praga;
2. → Praszka; praszkowski
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Pragą, dotyczący Pragi (stolicy Czech)
(1.2) związany z Pragą, dotyczący Pragi (dzielnicy Warszawy)
forma rzeczownika|rodzaj=żeński.
(2.1) D. lp. i M., B., W. lm. od: praska
SJP.pl
Wiktionary
pierwszy, najstarszy element czegoś
SJP.pl
1. trzasnąć;
2. rzucić czymś o ziemię
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) gwara. przaśny, surowy, świeży, niegotowany
Wiktionary
maszyna do cięcia złomu
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) wygładzać tkaninę za pomocą rozgrzanego żelazka, prasowalnicy itp.
(1.2) tłoczyć, ściskać coś za pomocą prasy
Wiktionary
pracownik zajmujący się zawodowo prasowaniem odzieży, np. w zakładzie krawieckim lub pralni
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) techn. pracownik zajmujący się prasowaniem odzieży (zwykle u krawca)
(1.2) techn. robotnik obsługujący prasę w różnych zakładach przemysłowych i warsztatach (np. w hutach, papierniach, fabrykach tkackich)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) techn. maszyna do prasowania tkanin
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. kobieta zajmująca się zawodowo prasowaniem bielizny lub odzieży
(1.2) techn. maszyna do mechanicznego prasowania bielizny lub odzieży itp.
Wiktionary
pomieszczenie, gdzie odbywa się prasowanie odzieży
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. pomieszczenie, w którym prasuje się tkaniny, odzież
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. urządzenie do prasowania tkanin
Prasowalnica – urządzenie elektryczne służące do prasowania dużych sztuk tkanin, takich jak np. obrusy czy pościel.
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący prasowania, prasowalni
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z prasowaniem, prasowalnią, prasowalnicą; dotyczący prasowania, prasowalni, prasowalnicy
SJP.pl
Wiktionary
cecha czegoś dającego się prasować
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prasowalne
SJP.pl
Wiktionary
dający się prasować
przymiotnik jakościowy
(1.1) dający się prasować, poddawać naciskowi prasy
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) wygładzanie ubrania za pomocą rozgrzanego żelazka, prasowalnicy itp.
(1.2) tłoczenie, ściskanie czegoś za pomocą prasy
Prasowanie – rodzaj obróbki mechanicznej polegający na zmianie geometrii oraz struktury obrabianego przedmiotu w wyniku wywierania nacisku na element obrabiany. Od kucia odróżnia ją fakt, że w przypadku prasowania wywierany jest nacisk statyczny, w przypadku kucia mamy do czynienia z naciskiem dynamicznym.
Wiktionary oraz Wikipedia
nadruk naklejany na czymś przez prasowanie; naprasowanka
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zdrobn. od: prasowanie
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. urządzenie do prasowania tkanin
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wewnętrzne zebranie pracowników jakiejś instytucji, członków stowarzyszenia, uczelni itp., poświęcone omówieniu aktualnych wiadomości z prasy
(1.2) techn. przedmiot, substancja sprasowana za pomocą prasy
(1.3) środ. teatr. przedstawienie dla przedstawicieli prasy
(1.4) gwara. uczn. bieżące aktualności, wiadomości prasowe, przygotowywane na lekcję wiedzy o społeczeństwie
Wiktionary
pomieszczenie, w którym znajdują się prasy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. oddział zakładu metalurgicznego, gdzie odbywa się obróbka materiału za pomocą pras
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. urządzenie do prasowania tkanin;
Prasowalnica – urządzenie elektryczne służące do prasowania dużych sztuk tkanin, takich jak np. obrusy czy pościel.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) techn. dział obróbki plastycznyastycznej, w którym kształtowanie przedmiotów odbywa się na prasach
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do prasowania, służący do prasowania
(1.2) związany z prasownicą, dotyczący prasownicy
Wiktionary
urządzenie będące połączeniem prasy i wtryskarki
SJP.pl
→ prasa
przymiotnik
(1.1) dotyczący prasy (gazet, czasopism), związany z prasą
(1.2) dotyczący prasy (maszyny do ściskania), związany z prasą
SJP.pl
Wiktionary
specjalista w zakresie nauki o zawartości, redagowaniu i odbiorze prasy
SJP.pl
związany z nauką o zawartości, redagowaniu i odbiorze prasy
SJP.pl
specjalistka w zakresie nauki o zawartości, redagowaniu i odbiorze prasy
SJP.pl
nauka o zawartości, redagowaniu i odbiorze prasy
Prasoznawstwo – nauka o szeroko pojętej prasie, środkach masowego przekazu. Nauka o tworzeniu, zawartości, przekazywaniu i odbiorze prasy (drukowanej, radia i telewizji); w szerszym znaczeniu jest to wiedza o periodycznym komunikowaniu masowym.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: kupiec handlujący solą; solarz, solnik
Prasoł, prasół – w dawnej Polsce kupiec zajmujący się sprzedażą soli, mięsa. Często prasołowie organizowali się w gildie, niekiedy o dużym znaczeniu gospodarczym. Jeden z najstarszych cechów prasalskich powstał w Opocznie, a 13 września 1456 roku został on zatwierdzony przez króla. W Krakowie już w XIV wieku istniał osobny targ soli (forum salis).
SJP.pl
Wikipedia
przedstawiciel grupy ssaków obejmującej stekowce
SJP.pl
przedstawiciel grupy ssaków obejmującej stekowce
Prassaki, ssaki jajorodne (Prototheria) – najbardziej pierwotna podgromada ssaków, obejmująca jeden współczesny rząd – stekowce (Monotremata). Większość gatunków należących do tej grupy wymarła. Jajorodne stekowce znane są ze skamieniałości kredowych oraz kenozoicznych; takson jest współcześnie reprezentowany przez dziobaka i kilka gatunków kolczatek.
SJP.pl
Wikipedia
rzadko: wykrzyknik naśladujący jakiś odgłos, zwykle powstający przy szybkim ruchu kogoś lub czegoś (np. Prast! - świsnął bicz.) lub używany w funkcji czasownika, naśladujący taki ruch (np. A potem prast na patelnię.)
SJP.pl
to, co jest właściwe odległym czasom; archaiczność, pradawność, starodawność, archaika
SJP.pl
bardzo stary, sięgający niepamiętnych czasów; odwieczny
przymiotnik jakościowy
(1.1) bardzo stary, starodawny, sięgający dawnych czasów
SJP.pl
Wiktionary
typ bezkręgowych, morskich zwierząt wtóroustych; przedstrunowiec, półstrunowce, strunogębe, szparoskrzelne
SJP.pl
przedstawiciel typu bezkręgowych, morskich zwierząt wtóroustych; półstrunowiec, przedstrunowiec
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. brat dziadka
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) dotyczący brata dziadka
Wiktionary
żywioł, z którego według starożytnych filozofów greckich narodziła się przyroda i za pomocą którego później rozwijała oraz różnicowała się; pramateria, prapierwiastek
SJP.pl
najdawniejszy stan przyrody, środowiska naturalnego
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. babka męża
Wiktionary
mieszkaniec Praszki (miasta w Polsce)
SJP.pl
mieszkanka Praszki (miasta w Polsce)
SJP.pl
bardzo dawny, pierwszy przodek; praprzodek, prarodzic
SJP.pl
miasto w województwie opolskim
Praszka (niem. Prauskau) – miasto w Polsce, położone w województwie opolskim, w powiecie oleskim, w gminie Praszka, której jest siedzibą, nad rzeką Prosną. Historycznie Praszka należy do ziemi wieluńskiej. W dwudziestoleciu międzywojennym miasto należało do województwa łódzkiego. W 1945 ponownie należało do reaktywowanego województwa łódzkiego. W latach 1975–1998 miasto należało administracyjnie do województwa częstochowskiego.
SJP.pl
Wikipedia
mieszkaniec Praszki (miasta w Polsce)
SJP.pl
mieszkanka Praszki (miasta w Polsce)
SJP.pl
→ Praszka; praski
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Praszką, dotyczący Praszki
SJP.pl
Wiktionary
hipotetyczny lud prehistoryczny, przodkowie Słowian
Prasłowianie – hipotetyczny lud prehistoryczny, będący bezpośrednim antenatem Słowian.
SJP.pl
Wikipedia
przodek Słowian
SJP.pl
przodkini Słowian
SJP.pl
dotyczący Prasłowian
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Prasłowianami lub z prasłowiańszczyzną, dotyczący Prasłowian lub prasłowiańszczyzny
przymiotnik jakościowy
(2.1) mający cechy przypisywane Prasłowianom
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(3.1) martwy język, od którego wywodzą się wszystkie obecne języki słowiańskie;
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prasłowiańskie; cecha tych, którzy są prasłowiańscy
SJP.pl
Wiktionary
Prajęzyk – wspólny przodek rodziny językowej lub innej jednostki pokrewieństwa języków, najczęściej nie zaświadczony bezpośrednio, ale częściowo zrekonstruowany za pomocą metody porównawczej.
Wikipedia
typ lądowych zwierząt bezkręgowych; pazurnice
Pazurnice (Onychophora), pratchawce (Protracheata) – typ lądowych zwierząt bezkręgowych o robakowatym kształcie ciała, homonomicznej metamerii, jednej parze czułków i licznych odnóżach. Pazurnice posiadają cechy zarówno pierścienic (Annelida), jak i stawonogów (Arthropoda). Tworzą reliktową grupę o budowie nieznacznie zaledwie zmienionej od paleozoiku. Dotychczas opisano około 200 gatunków, z których większość występuje w tropikalnej strefie półkuli południowej, a część w strefach umiarkowanych Australii i Nowej Zelandii. Zasiedlają miejsca wilgotne i kamieniste w pobliżu cieków. Żywią się materią organiczną i drobnymi bezkręgowcami.
SJP.pl
Wikipedia
bezkręgowiec zamieszkujący wilgotne lasy tropikalne, łączący w sobie niektóre cechy stawonogów i pierścienic; pazurnica
SJP.pl
bakteria w postaci pałeczkowatej komórki, najczęściej typu chorobotwórczego
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy
(1.1) biol. bakteria o pałeczkowatym kształcie, najczęściej typu chorobotwórczego;
Prątki (Mycobacterium) – drobnoustroje należące do rodziny Mycobacteriaceae, rząd Actinomycetales, klasa Schizomycetes.
Są to bakterie o tlenowym metabolizmie o kształcie pałeczkowatym (proste lub tylko nieznacznie zakrzywione) o średnicy 0,2 - 0,4 μm i długości 2 - 10 μm. Charakterystyczną cechą prątków jest specyficzna budowa ściany komórkowej, która nawet w ponad 60% zbudowana jest z lipidów. Dzięki temu ściana ma charakter hydrofobowy co sprawia, że jest ona nieprzepuszczalna dla stosowanych w wielu metodach barwienia anilinowych barwników zasadowych. Specyficzna budowa prątków daje im dużą kwasooporność oraz oporność na czynniki takie jak wysuszenie, niskie i wysokie pH, wysoką i niską temperaturę. W zaschniętej plwocinie prątki mogą przeżyć do trzech miesięcy. Wykazano obecność w ścianie komórkowej takich substancji o właściwościach antygenowych jak: lipoarabinomannan, peptydy muramylowe (np. adiuwant: dipeptyd muramylowy), sulfatydy, czynnik wiązkowy (cord factor) i wiele innych. Za podstawową cechę umożliwiająca osiągnięcie gospodarza jako niszy życiowej uważa się umiejętność prątków do przeżywania wewnątrzkomórkowego. Mikobakterie są zdolne do przeżywania wewnątrz fagolizosomów - struktur pierwotnie zaangażowanych w zabijanie patogenów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
tekst pierwotny, pierwszy zapis czegoś
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Prato, dotyczący Prato
Wiktionary
park publiczny w Wiedniu
Wiener Prater – park publiczny (600 ha) w Wiedniu, położony między Dunajem a Kanałem Dunajskim. Niegdyś były to tereny łowieckie Habsburgów, które cesarz Józef II udostępnił publiczności w 1766 r. Jego nazwa pochodzi od łacińskiego słowa pratum, co oznacza tyle co łąki. Jest to popularny ośrodek wypoczynkowo-sportowy.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) dziadek żony
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) babka żony
Wiktionary
rejon w merystemach wierzchołkowych, w którym formuje się zarys przyszłego układu tkanek
SJP.pl
niszczący prątki
SJP.pl
Pratków – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie zduńskowolskim, w gminie Zduńska Wola.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.
Wikipedia
o chorym na gruźlicę: rozsiewać prątki
SJP.pl
Pratkowice – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie radomszczańskim, w gminie Wielgomłyny.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.
Wikipedia
charakterystyczny dla niektórych roślin kwiatowych, rozszerzony płatkowato pręcik niewytwarzający pyłku kwiatowego
SJP.pl
Wikipedia
mech rosnący zwykle w lasach i jaskiniach, występujący w licznych gatunkach
SJP.pl
Wikipedia
rodzina mchów z rzędu prątnikowców
Prątnikowate (Bryaceae Schwägr.) – rodzina mchów z rzędu prątnikowców (Bryales Limpr.). Rodzajem typowym jest prątnik Bryum Hedw.
SJP.pl
Wikipedia
rząd mchów z klasy prątników
Prątnikowce (Bryales Limpr.) – rząd mchów z klasy prątników.
SJP.pl
Wikipedia
miasto i gmina we Włoszech
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto i gmina we Włoszech, w Toskanii, stolica prowincji Prato (1.2);
(1.2) geogr. adm. włoska prowincja położona w Toskanii;
Prato (wym. [ˈprato]) – miasto i gmina we Włoszech, w regionie Toskania, w prowincji Prato.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) agrot. technika zagospodarowywania i utrzymania łąk oraz pastwisk
Wiktionary
Miejscowości w USA:
Gminy w USA:
Wikipedia
Pratulin (Język staroruski, język poleski: Pratulin, Пратулин) – nadbużańska wieś (dawniej miasto) w Polsce, położona w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Rokitno. Leży w malowniczym falistym terenie w zakolu Bugu, przy granicy z Białorusią, naprzeciwko Czyżewicz.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. rekonstruowany język będący wspólnym przodkiem języków turkijskich
przymiotnik relacyjny
(2.1) jęz. dotyczący języka praturkijskiego (1.1)
Wiktionary
otwór prowadzący do prajelita (jamy gastruli), który u pragębowców w dalszych etapach rozwoju zarodkowego przekształca się w otwór gębowy, natomiast u wtórnogębowców funkcjonuje jako odbyt; pragęba, prostoma, blastopor
Pragęba, prausta, blastoporus, blastopor, prostoma – pierwotny otwór jelita embrionalnego, prowadzący z zewnątrz do prajelita u gastruli. To, czy pragęba przekształca się w otwór gębowy czy odbytowy, stanowi o różnicy między zwierzętami pierwoustymi i wtóroustymi.
SJP.pl
Wikipedia
skrót od: prawo, prawniczy (czytany jako cały, odmienny wyraz)
SJP.pl
1. prawa strona;
2. w komendzie marszowej: prawa noga
SJP.pl
lekceważąco: skrajnie prawicowy
przymiotnik
(1.1) dotyczący prawactwa
SJP.pl
Wiktionary
lekceważąco:
1. skrajna prawica;
2. skrajnie prawicowe poglądy
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) polit. pogard. poglądy skrajnie prawicowe
(1.2) polit. pogard. ludzie, ugrupowania o poglądach skrajnie prawicowych
Skrajna prawica, znana także pod innymi określeniami ekstremalna prawica lub prawicowy ekstremizm – termin używany na określenie osób i ugrupowań o poglądach prawicowych, charakteryzujących się radykalnym programem lub metodami działania, przede wszystkim o poglądach ultranacjonalistycznych, faszystowskich, autorytarnych, rasistowskich, antykomunistycznych, którzy w pierwszej kolejności stawiają swój naród na pierwszym miejscu i często kierują się przy tym populizmem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zdrobn. od prawak (osoba)
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(2.1) zdrobn. od prawak (grzyb)
Wiktionary
pogardliwie lub potocznie: kobieta o poglądach prawicowych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) polit. pejor. pot. kobieta o (skrajnie) prawicowych poglądach
SJP.pl
Wiktionary
prawus;
1. pogardliwie: prawicowiec (osoba o poglądach prawicowych);
2. potocznie: osoba praworęczna
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) daw. prawdziwek, borowik szlachetny
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) polit. pejor. osoba o (skrajnie) prawicowych poglądach
SJP.pl
Wiktionary
przedstawiciel podrzędu wymarłych waleni
SJP.pl
przedstawiciel podrzędu wymarłych waleni
SJP.pl
Wikipedia
organiczny związek chemiczny z grupy statyn, normalizujący stężenie lipidów we krwi
SJP.pl
Wikipedia
1. przedstawienie czegoś zgodne z realiami;
2. to, co faktycznie jest, istnieje, lub było;
3. zasada uważana powszechnie za niepodważalną
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) treść zgodna z rzeczywistością;
(1.2) mat. log. jedna z dwóch wartości logicznych, obok fałszu;
wykrzyknik
(2.1) …sygnalizujący, że mówiący zgadza się z tym, co ktoś powiedział
część spójnika…
(3.1) „co prawda…, ale / jednak / lecz…”, informującego, że treść jednego ze zdań jest niezgodna z tym, co można wywnioskować z treści drugiego
Prawda – według klasycznej definicji właściwość sądów polegająca na ich zgodności z faktycznym stanem rzeczy, których dotyczą. W potocznym rozumieniu jest to stwierdzenie w formie zdania oznajmiającego, wyrażone o określonym fakcie, tak jak ma czy miało to miejsce w rzeczywistości.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wykrzyknik "prawda" wzmocniony partykułą "-ż"
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w obwodzie królewieckim w Rosji, położone nad rzeką Łyną;
Prawdinsk, Frydland (ros. Правдинск; niem. Friedland in Ostpreußen; lit. Romuva) – miasto w obwodzie królewieckim w Rosji na terenie Barcji (4 tys. mieszkańców w 2021).
Miejscowość położona nad rzeką Łyną, około 30 km na północny wschód od Bagrationowska i 25 km na południe od Gwardiejska, 10 km od granicy z Polską.
W mieście rozwinął się przemysł spożywczy.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Prawdinskiem, dotyczący Prawdinska
Praudzinski (biał. Праўдзінскі; ros. Правдинский) – osiedle robotnicze położone w rejonie puchowickim nad rzeką Ptycz, 28 km na zachód od Mariny Horki i 53 km od Mińska. W 2017 – 2283 mieszkańców.
Wiktionary oraz Wikipedia
stopień wyższy od przymiotnika: prawdomówny; bardziej prawdomówny
SJP.pl
szczerość
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prawdomówne; cecha tych, którzy są prawdomówni
SJP.pl
Wiktionary
1. mówiący prawdę, nieoszukujący
2. wyrażający prawdę o czymś; szczery (np. prawdomówne spojrzenie)
przymiotnik
(1.1) taki, który mówi prawdę
SJP.pl
Wiktionary
skrót w funkcji przysłówka
(1.1) = prawdopodobnie
Wiktionary
szansa, że coś będzie miało miejsce; w matematyce: miara zdarzenia losowego
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) szansa, że coś się wydarzy
(1.2) mat. ogólne określenie pojęć matematycznych, służących do określenia prawdopodobieństwa (1.1);
Prawdopodobieństwo – w znaczeniu potocznym szansa na wystąpienie jakiegoś zdarzenia, natomiast w matematycznej teorii prawdopodobieństwa rodzina miar służących do opisu częstości lub pewności tego zdarzenia.
W rozumieniu potocznym wyraz „prawdopodobieństwo” odnosi się do oczekiwania względem rezultatu zdarzenia, którego wynik nie jest znany (niezależnie od tego, czy jest ono w jakimś sensie zdeterminowane, miało miejsce w przeszłości, czy dopiero się wydarzy); w ogólności należy je rozumieć jako pewną miarę przewidywalności bądź pewności względem zjawiska (przy danej o nim wiedzy), co umożliwia ocenę potencjalnie związanego z nim ryzyka.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) przypuszczalnie, być może
(1.2) w sposób prawdopodobny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: prawdopodobnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: prawdopodobny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prawdopodobne
Wiktionary
1. taki, który ma dużą szansę się wydarzyć, nastąpić; możliwy, przypuszczalny
2. taki, który wydaje się być prawdziwy
przymiotnik
(1.1) przypuszczalnie prawdziwy; taki, o którym można sądzić, że jest prawdziwy
(1.2) taki, którego można się spodziewać
SJP.pl
Wiktionary
pejoratywnie: przyznawanie częściowej racji każdej ze stron sporu
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
zdrobnienie od: prawdziwek (grzyb)
SJP.pl
potocznie o borowiku szlachetnym, smacznym grzybie jadalnym
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) biol. pot. nazwa systematyczna|Boletus edulis|Bull.|ref=tak., borowik szlachetny, ceniony grzyb jadalny
Borowik szlachetny (Boletus edulis Bull.) – gatunek grzybów z rodziny borowikowatych (Boletaceae).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) w sposób prawdziwy
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: prawdziwie
SJP.pl
→ prawdziwek (grzyb)
SJP.pl
zgodność z rzeczywistością
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zgodność z prawdą, z rzeczywistością
SJP.pl
Wiktionary
stopień wyższy od przymiotnika: prawdziwy
SJP.pl
1. zgodny z rzeczywistością; realny, rzeczywisty
2. taki, jaki powinien być lub jaki zwykle bywa (np. prawdziwy uczony, prawdziwa niedojda)
przymiotnik
(1.1) rzeczywisty
(1.2) zgodny z prawdą
(1.3) naturalny
(1.4) typowy dla naszych wyobrażeń
(1.5) stpol. prawdomówny
SJP.pl
Wiktionary
Prawęcice – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie zgierskim, w gminie Aleksandrów Łódzki.
Wikipedia
mówić o czymś z zacięciem, przemawiać; dziś zwykle w użyciu:
a) prawić komplementy, grzeczności - mówić komuś przyjemne rzeczy
b) prawić morały, kazania - strofować
czasownik niedokonany
(1.1) mówić o czymś nauczając
(1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. mówić, powiedzieć
SJP.pl
Wiktionary
1. zbiorcze określenie ugrupowań o tendencjach konserwatywnych, uznających za wartości nadrzędne: szacunek dla tradycji, autorytetów, hierarchii społecznej, wspólnotę narodową, rodzinę oraz własność prywatną;
2. podniośle o prawej ręce
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. prawa dłoń, prawa ręka
(1.2) polit. siła polityczna o programie, odwołującym się do tradycji, autorytetów, religii i istniejącej hierarchii społecznej
Prawica – określenie pochodzące z okresu rewolucji francuskiej, kiedy mianem prawicy określano ugrupowania przedstawicieli duchowieństwa, szlachty i arystokracji, które w Zgromadzeniu Narodowym zasiadały po prawej stronie sali, w opozycji do lewicy, czyli zasiadających po lewej stronie polityków żądających przemian społeczno-politycznych. Do końca XIX wieku prawica była kojarzona z grupami zachowawczymi domagającymi się utrzymania feudalnych przywilejów. Współcześnie do prawicy zalicza się partie o charakterze konserwatywnym, nacjonalistycznym, chadeckim, a niekiedy także liberalnym (gospodarczo, nie społecznie).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
potocznie o zwolenniku prawicy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) polit. zwolennik prawicy, człowiek o poglądach prawicowych/konserwatywnych
Prawica – określenie pochodzące z okresu rewolucji francuskiej, kiedy mianem prawicy określano ugrupowania przedstawicieli duchowieństwa, szlachty i arystokracji, które w Zgromadzeniu Narodowym zasiadały po prawej stronie sali, w opozycji do lewicy, czyli zasiadających po lewej stronie polityków żądających przemian społeczno-politycznych. Do końca XIX wieku prawica była kojarzona z grupami zachowawczymi domagającymi się utrzymania feudalnych przywilejów. Współcześnie do prawicy zalicza się partie o charakterze konserwatywnym, nacjonalistycznym, chadeckim, a niekiedy także liberalnym (gospodarczo, nie społecznie).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
ludowy o charakterze prawicowym
SJP.pl
nacjonalistyczny o charakterze prawicowym
SJP.pl
narodowy o charakterze prawicowym
SJP.pl
pepesowski o charakterze prawicowym
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prawicowe; cecha tych, którzy są prawicowi
Prawica – określenie pochodzące z okresu rewolucji francuskiej, kiedy mianem prawicy określano ugrupowania przedstawicieli duchowieństwa, szlachty i arystokracji, które w Zgromadzeniu Narodowym zasiadały po prawej stronie sali, w opozycji do lewicy, czyli zasiadających po lewej stronie polityków żądających przemian społeczno-politycznych. Do końca XIX wieku prawica była kojarzona z grupami zachowawczymi domagającymi się utrzymania feudalnych przywilejów. Współcześnie do prawicy zalicza się partie o charakterze konserwatywnym, nacjonalistycznym, chadeckim, a niekiedy także liberalnym (gospodarczo, nie społecznie).
Wiktionary oraz Wikipedia
socjaldemokratyczny o charakterze prawicowym
SJP.pl
dotyczący prawicy politycznej, związany z jej poglądami, reprezentujący jej poglądy (np. prawicowy polityk, przekonania prawicowe)
przymiotnik
(1.1) polit. związany z prawicą, właściwy prawicy, wywodzący się z prawicy
SJP.pl
Wiktionary
1. potocznie: bycie prawiczkiem;
2. dawniej: dziewiczość, czystość
SJP.pl
1. mężczyzna, który nie miał nigdy stosunku płciowego;
2. naiwny, niewyrobiony młody mężczyzna
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mężczyzna, który nie odbył jeszcze stosunku płciowego
Dziewictwo, również prawictwo – termin określający stan osoby, która nigdy nie podejmowała stosunków seksualnych. Istnieją tradycje kulturowe i religijne, które przywiązują szczególną wartość i znaczenie temu stanowi, zwłaszcza wobec niezamężnych kobiet, kojarzonemu z pojęciami czystości osobistej, honoru i wartości. Utrata dziewictwa bywa nazywana defloracją.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie, żartobliwie o dziewicy
SJP.pl
1. żartobliwie zdrobnienie od: prawidło, zasada;
2. mały przyrząd do prostowania lub formowania
SJP.pl
przedstawiciel rzędu roślin z klasy widłaków jednakozarodnikowych
SJP.pl
1. (zwykle w liczbie mnogiej) reguła, norma
2. przyrząd służący do formowania czegoś, zachowania formy czegoś, zwłaszcza szablon o kształcie stopy ludzkiej wkładany do butów dla utrzymania ich fasonu
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przest. zasada, przepis, norma zapewniająca prawidłowość czegoś
(1.2) rzem. przyrząd służący do utrzymywania pierwotnego kształtu przedmiotów, np. butów, kapeluszy itp.
Kopyto szewskie – zwane również prawidłem jest narzędziem używanym w pracy szewców do formowania butów. Kopyto może być używane zarówno jako miara uniwersalna, jak i przygotowane dla konkretnej osoby. W nieco zmienionej formie prawidła mogą być również stosowane jako element codziennej pielęgnacji butów zapobiegającej ich zniekształceniom. Najlepsze prawidła wykonane są z drewna bukowego lub cedrowego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stopień wyższy od przysłówka: prawidłowo
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób prawidłowy
Wiktionary
spełnianie określonych przepisów, norm
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prawidłowe; cecha tych, którzy są prawidłowi
(1.2) regularne występowanie jakichś zjawisk zgodnie z określoną regułą
SJP.pl
Wiktionary
stopień wyższy od przymiotnika: prawidłowy; bardziej prawidłowy
SJP.pl
taki, jaki być powinien, poprawny, zgodny z obowiązującymi prawidłami
przymiotnik
(1.1) dobrze uformowany, foremny
(1.2) zgodny z przyjętymi prawidłami lub założeniami
(1.3) bezbłędny, poprawny (zgodny z prawdą)
(1.4) słuszny, odpowiedni, właściwy (pasujący do danej sytuacji)
SJP.pl
Wiktionary
tyle co: nieomal; w przybliżeniu, blisko
partykuła
(1.1) …informująca o niecałkowitym osiągnięciu danego stanu
(1.2) stpol. naprawdę, rzeczywiście
(1.3) mat. z wyjątkiem skończonej liczby przypadków
(1.4) mat. w teorii miary i probabilistyce: z wyjątkiem zbiorów o mierze zero
(1.5) mat. w topologii: z wyjątkiem zbiorów pierwszej kategorii
przysłówek
(2.1) gw-pl|Górny Śląsk. akurat, właśnie, w tej chwili, w sam raz
(2.2) stpol. prawdziwie
(2.3) stpol. zupełnie, całkowicie
rzeczownik, rodzaj nijaki
(3.1) gw-pl|Górny Śląsk. racja
forma rzeczownika|rodzaj=nijaki.
(4.1) Ms. lp. od: prawo
SJP.pl
Wiktionary
Prawiedniki – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, w gminie Głusk. Leży nad rzeką Bystrzycą, przy drodze powiatowej z Lublina do Bychawy.
W 1974 roku wieś utraciła 119 ha na rzecz Lublina
Wieś stanowi sołectwo gminy Głusk. Według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z roku 2011 wieś miała 1146 mieszkańców.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|prawić.
Wiktionary
obszar o zrównanej powierzchni w wyniku denudacji przebiegającej w klimacie wilgotnym; peneplena
SJP.pl
Wikipedia
Prawików (niem. Praukau) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wołowskim, w gminie Wołów.
Wikipedia
→ prawilny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest prawilne; cecha tych, którzy są prawilni
SJP.pl
Wiktionary
środowiskowo:
1. właściwy, odpowiedni;
2. godny szacunku, dobrej reputacji;
3. uczciwy, godny zaufania;
4. zgodny z oczekiwaniami
przymiotnik jakościowy
(1.1) slang. właściwy, odpowiedni, dobry
(1.2) slang. lub gwara. więz. godny szacunku, dobrej reputacji
SJP.pl
Wiktionary
dawne koryto Wisły
SJP.pl
1. potocznie: prawo jazdy;
2. zdrobnienie od: prawo
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) pot. prawo jazdy
(1.2) zdrobn. od: prawo
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zdrobn. od prawnik
forma rzeczownika|rodzaj=żeński.
(2.1) D. lm. od prawniczka
Wiktionary
1. specjalistka działająca zawodowo w obszarze prawa
2. potocznie: studentka prawa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta prawnik
Prawnik (w odniesieniu do kobiet dopuszczalna jest forma prawniczka) – osoba pełniąca funkcję lub zawód albo posiadająca wykształcenie prawnicze. Rozumienie tego pojęcia jest niejednolite i zależy od danej kultury (szczególnie kultury prawnej) i porządku prawnego. Dawniej to słowo utożsamiano z doradcą prawnym lub adwokatem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący prawa lub prawnika; prawny (np. nauki prawnicze, terminologia prawnicza)
przymiotnik
(1.1) dotyczący prawa lub prawników
SJP.pl
Wiktionary
lekceważąco: marny, lichy prawnik
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w myśl przepisów prawa, zgodnie z prawem
(1.2) sądownie, przed sądem, wobec prawa
Wiktionary
1. osoba działająca zawodowo w obszarze prawa
2. potocznie o studencie prawa
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) praw. osoba mająca wykształcenie prawnicze
(1.2) pot. praw. każdy prawnik (1.1) reprezentujący interesy swego klienta
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) praw. kobieta posiadająca wykształcenie prawnicze
Prawnik (w odniesieniu do kobiet dopuszczalna jest forma prawniczka) – osoba pełniąca funkcję lub zawód albo posiadająca wykształcenie prawnicze. Rozumienie tego pojęcia jest niejednolite i zależy od danej kultury (szczególnie kultury prawnej) i porządku prawnego. Dawniej to słowo utożsamiano z doradcą prawnym lub adwokatem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wieś w Polsce
Prawno – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie opolskim, w gminie Józefów nad Wisłą. Leży nad Wyżnicą (dopływem Wisły).
Prawno posiadało prawa miejskie, które uzyskało pod koniec XVI w. lub na początku XVII w. Miasto nie zdołało się rozwinąć, pomimo tego miejscowość utrzymała prawa miejskie do 12 października 1824.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) praw. dotyczący prawa finansowego, związany z prawem finansowym
Wiktionary
odnoszący się do prawa karnego; karnoprawny
przymiotnik relacyjny
(1.1) praw. odnoszący się do prawa karnego, dotyczący prawa karnego, związany z prawem karnym
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) praw. dotyczący zasad prawnych określonych w konstytucji
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) praw. polit. dotyczący prawa międzynarodowego, związany z prawem międzynarodowym
Wiktionary
dotyczący prawa naturalnego (prawa natury)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prawne
Wiktionary
prawnuk lub prawnuczka
SJP.pl
syn wnuka albo wnuczki; prawnuk
SJP.pl
córka wnuka albo wnuczki
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) córka wnuka lub wnuczki
SJP.pl
Wiktionary
syn wnuka albo wnuczki; prawnuczek
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) syn wnuczki lub wnuka
SJP.pl
Wiktionary
synowie i córki wnuka lub wnuczki; prawnukowie
SJP.pl
przestarzałe: synowie i córki wnuka lub wnuczki; prawnuki
SJP.pl
zdrobniale o prawnuczce
SJP.pl
zdrobniale o prawnuczce
SJP.pl
zdrobnienie od: prawnuk; prawnuś, prawnuczek
SJP.pl
1. stanowiący prawo, zgodny z prawem (np. normy prawne, moc prawna)
2. zajmujący się prawem, stosowany w prawie; prawniczy (np. nauki prawne)
przymiotnik
(1.1) taki, który dotyczy prawa, wywodzi się z prawa, jest z nim zgodny
(1.2) taki, który zajmuje się prawem jako nauką; jest stosowany w tej dziedzinie
SJP.pl
Wiktionary
1. ogół przepisów regulujących stosunki międzyludzkie;
2. nakaz, przepis, punkt regulaminu;
3. nauka o prawodawstwie; wydział szkoły wyższej zajmujący się tą nauką;
4. uprawnienie, pozwolenie;
5. (zwykle w l.mn.) zasada dotycząca świata, natury itp.
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) praw. zbiór przepisów, zezwoleń, obowiązków, przywilejów oraz kar związanych z ich nieprzestrzeganiem;
(1.2) praw. przywilej, zezwolenie na coś;
(1.3) praw. przepis, norma prawna
(1.4) nauka o prawie (1.1)
(1.5) nauk. dobrze opisana i udowodniona teoria opisująca jakieś podstawowe zjawisko;
(1.6) w wyrażeniach przyimkowych: prawa strona
przysłówek
(2.1) przest. uczciwie, honorowo
Prawo w ujęciu przedmiotowym – ogół praw i obowiązków adresatów prawa.
Prawo w ujęciu podmiotowym – wynika z prawa w ujęciu przedmiotowym i jest to prawo do czegoś, np. prawo do życia, prawo do zabezpieczenia społecznego, prawo do pracy. Wśród takich praw wyróżnia się prawa o charakterze społecznym, gospodarczym (ekonomicznym) i politycznym oraz dzieli na prawa podmiotowe I, II i III generacji. W prawie prywatnym przez prawo podmiotowe rozumie się często uprawnienie lub zespół uprawnień, a czasem też obowiązków powiązanych ze sobą funkcjonalnie, np. prawo własności, roszczenie o zapłatę.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przedrostek
(1.1) …służący do tworzenia wyrazów związanych z prawem
(1.2) …służący do tworzenia wyrazów związanych z prawą stroną czegoś
Wiktionary
teren położony na prawym brzegu rzeki
Prawobrzeże – dzielnica obejmująca południowo-wschodnią część miasta Szczecina, która grupuje 11 jednostek pomocniczych miasta – osiedli. Według danych z 8 marca 2015 w dzielnicy zameldowanych na pobyt stały było 82 450 osób. Jako jedyna leży na prawym, wschodnim brzegu rzeki Regalicy.
W latach 1955–1976 istniała dzielnica Dąbie o takich samych granicach. Obecna dzielnica została ustanowiona w 1990 roku.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) geogr. położony, znajdujący się na prawym brzegu (nad prawym brzegiem) rzeki
Wiktionary
Prawocice – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie trzebnickim, w gminie Zawonia.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) praw. lub hist. osoba lub instytucja, która ustanawia prawa albo doprowadziła do ich spisania i kodyfikacji
Termin prawodawca może być rozumiany dwojako:
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) praw. dotyczący prawodawstwa, związany z prawodawstwem
Wiktionary
kobieta ustanawiająca prawa, przepisy, normy postępowania; ustawodawczyni
SJP.pl
Stanowienie prawa, prawodawstwo (inaczej: tworzenie prawa) – kreowanie nowego prawa (nowych norm prawnych).
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) mikol. gw-pl|Śląsk Cieszyński. prawdziwek
Wiktionary
odnoszący się do prawej komory serca
SJP.pl
przysłówek
(1.1) mając moc prawną, obowiązując
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: prawomocnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: prawomocny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prawomocne
Prawomocność – stan prawny odnoszący się do rozstrzygnięć organów administracyjnych (takich jak: decyzja administracyjna czy postanowienie) oraz do orzeczeń sądowych (wyrok, postanowienie, nakaz zapłaty), mający miejsce wówczas, gdy orzeczenie sądowe lub rozstrzygnięcie organu administracji nie może być zmienione ani uchylone poprzez wniesienie środka odwoławczego lub zaskarżenia.
Wiktionary oraz Wikipedia
o wyroku sądowym: mający moc prawną
przymiotnik relacyjny
(1.1) praw. posiadający moc prawną
Prawomocny (ang. The Grinder) – amerykański serial telewizyjny (sitcom) stworzony przez Jarrada Paula oraz Andrew Mogela, który został wyprodukowany przez The Detective Agency oraz 20th Century Fox Television. Serial jest emitowany od 29 września 2015 roku przez FOX. 28 października stacja poinformowała o zamówieniu pełnego sezonu.
W Polsce serial jest emitowany od 29 stycznia 2016 roku przez Fox Comedy
13 maja 2016 roku, stacja FOX anulowała serial po pierwszym sezonie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stopień wyższy od przysłówka: prawomyślnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: prawomyślny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prawomyślne; cecha tych, którzy są prawomyślni
Wiktionary
postępujący zgodnie z zasadami prawa
SJP.pl
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest prawonożne; cecha tych, którzy są prawonożni
Wiktionary
posługujący się przede wszystkim prawą nogą
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest prawooczne; cecha tych, którzy są prawooczni
Wiktionary
przestarzałe: zbiór reguł ortograficznych obowiązujących w danym języku
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. zbiór zasad ortograficznych
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) daw. osoba, która spisuje prawa
SJP.pl
Wiktionary
prawą ręką; za pomocą prawej ręki
SJP.pl
kobieta posługująca się przede wszystkim prawą ręką
SJP.pl
przysłówek
(1.1) z wykorzystaniem prawej ręki
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) posługiwanie się głównie prawą ręką, jej większa sprawność;
Praworęczność – typowa dla znacznej większości ludzi funkcjonalność prawej i lewej ręki.
Szacuje się, że około 75-90% ludności jest praworęczna. Osoby praworęczne wykonują większość czynności wymagających dużej precyzji ruchów za pomocą ręki prawej. Praworęczność wynika z silniejszego rozwoju lewej półkuli mózgowej u osób praworęcznych.
Osoby praworęczne posiadają również znacznie bardziej wykształconą całą prawą część ciała ("prawonożność", "prawouszność", "prawooczność").
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba posługująca się przede wszystkim prawą ręką
przymiotnik
(1.1) posługujący się głównie prawą ręką
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) osoba praworęczna (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
posługujący się przede wszystkim prawą ręką; praworęczny
SJP.pl
przysłówek
(1.1) respektując prawo i sprawiedliwość
Wiktionary
zasada, według której wszelkie działania rządu muszą być prowadzone zgodnie z obowiązującymi prawami
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co praworządne; cecha tych, którzy są praworządni;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
kierujący się prawem w swoich decyzjach, postępowaniu
przymiotnik jakościowy
(1.1) praw. postępujący lub rządzony zgodnie z prawem; także. świadczący o zgodności z zasadami prawa
SJP.pl
Wiktionary
→ prawy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, kto jest prawy
Uczciwość, prawość – cecha ludzka, polegająca w relacjach społecznych na wywiązywaniu się z danego słowa oraz przestrzeganiu reguł społecznych (uznanych norm moralnych), nawet gdy inni tego nie widzą lub nie oczekują.
Słowo uczciwość określa zarówno konkretne postępowanie w danych okolicznościach, jak i trwałą cechę charakteru.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
skręt w prawo
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prawoskrętne
Prawoskrętność – to kierunek obrotu ciała lub zwrot krzywej zgodny z obrotem wskazówek zegara, przy czym patrzymy na wskazówki zegara "od góry".
Ścisłe określenie wymaga wyboru układu współrzędnych prawoskrętnego: jeżeli punkt kreśli krzywą na płaszczyźnie XY, to krzywa zakreślana przez ten punkt jest prawoskrętna, gdy obraca się zgodnie ze wskazówkami zegara, jeśli obserwuje się ją od strony osi Z układu współrzędnych prawoskrętnego.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) obrócony / obracający się w prawą stronę
Wiktionary
zawodniczka grająca na prawym skrzydle w grach zespołowych
SJP.pl
taki, który gra na prawym skrzydle w grach drużynowych
SJP.pl
roślina zielna z rodziny ślazowatych, uprawiana w Eurazji jako roślina lecznicza lub ozdobna
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Althaea|L.|ref=tak., rodzaj roślin wieloletnich z rodziny ślazowatych;
(1.2) pot. roślina z rodzaju prawoślaz (1.1)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prawostronne
SJP.pl
Wiktionary
1. znajdujący się albo odbywający się po prawej stronie;
2. zgodny z kierunkiem ruchu wskazówek zegara
przymiotnik
(1.1) znajdujący się lub odbywający się po prawej stronie
SJP.pl
Wiktionary
skrót od: prawosławny
SJP.pl
ortodoksyjny odłam chrześcijaństwa obrządku wschodniego
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) rel. ortodoksyjne wyznanie chrześcijańskie, które powstało w wyniku podziału chrześcijaństwa w 1054 roku (schizmy wielkiej);
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
odnoszący się do prawosławia, należący do prawosławia
SJP.pl
odnoszący się do prawosławia, należący do prawosławia
przymiotnik relacyjny
(1.1) rel. odnoszący się do prawosławia, należący do prawosławia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) rel. wyznawca prawosławia
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: prawodawca
SJP.pl
stanowiący źródło prawa
przymiotnik relacyjny
(1.1) taki, który tworzy prawo
SJP.pl
Wiktionary
tworzenie prawa
SJP.pl
prawować się -
1. prowadzić o coś proces sądowy;
2. potocznie: spierać się, kłócić się
SJP.pl
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób prawowity
Wiktionary
ortodoksyjny;
1. zakładający ścisłe przestrzeganie swoich zasad;
2. rygorystycznie przestrzegający jakiejś doktryny
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: prawowiernie
SJP.pl
ścisłe przestrzeganie określonego kredo; ortodoksyjność
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prawowierne; cecha tych, którzy są prawowierni
SJP.pl
Wiktionary
ortodoksyjny;
1. zakładający ścisłe przestrzeganie swoich zasad;
2. rygorystycznie przestrzegający jakiejś doktryny
przymiotnik jakościowy
(1.1) całkowicie wierny dogmatom danej religii lub doktryny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) ktoś ściśle przestrzegający zasad danej wiary lub doktryny
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co jest prawowite
Wiktionary
stopień wyższy od przymiotnika: prawowity
SJP.pl
legalny, właściwy, mający prawo do czegoś
przymiotnik
(1.1) legalny, uzasadniony prawnie, zgodny z prawem, właściwy
SJP.pl
Wiktionary
osoba o wykształceniu prawniczym
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) nauk. praw. specjalista zajmujący się nauką o prawie
SJP.pl
Wiktionary
związany z nauką lub znajomością prawa
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z prawoznawstwem lub prawoznawcą
SJP.pl
Wiktionary
kobieta o wykształceniu prawniczym
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. praw. kobieta zajmująca się nauką o prawie
SJP.pl
Wiktionary
nauka lub znajomość prawa; jurysprudencja
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) nauk. praw. ogół wiedzy o prawie
Nauki prawne – zbiór nauk społecznych zawierających elementy nauk humanistycznych i nauk ścisłych, zajmujących się prawem.
Jako synonimy nauk prawnych używa się również terminów prawoznawstwo czy jurysprudencja, są to jednak terminy wieloznaczne. Prawoznawstwo oznaczać może również teorię prawa, natomiast jurysprudencja uznawana jest za jedną z ogólnych nauk prawnych, specyficzną szczególnie dla krajów common law.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzadki stopień wyższy od przymiotnika: prawy; bardziej prawy
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. brat babci
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) dotyczący brata dziadka lub babci
Wiktionary
prawak;
1. pogardliwie: prawicowiec (osoba o poglądach prawicowych);
2. potocznie: osoba praworęczna
SJP.pl
1. znajdujący się po stronie przeciwnej w stosunku do strony znajdowania się serca bądź ręki bliższej sercu;
2. podniośle: szlachetny;
3. o stronie tkaniny, ubioru: zewnętrzny;
4. rzadko: prawicowy;
5. przestarzale: legalny
przymiotnik
(1.1) znajdujący się po przeciwnej stronie ciała człowieka w stosunku do tej, gdzie jest serce
(1.2) o człowieku: uczciwy, szlachetny
(1.3) polit. prawicowy, konserwatywny
(1.4) kraw. (o stronie tkaniny, odzieży): przeznaczony do noszenia na danej stronie
(1.5) stpol. prawdziwy
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z prawyborami, dotyczący prawyborów
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) polit. wstępne wybory, które odbywają się na niewielkim obszarze kraju i są organizowane w ramach kampanii wyborczej jako rodzaj sondażu
Prawybory – wybory wstępne, których wynik może być niewiążący lub wiążący w późniejszych właściwych wyborach. Służą do zbadania opinii publicznej lub wyłonienia kandydatów mogących startować w późniejszych wyborach właściwych. Ich znaczenie jest uzależnione od ordynacji wyborczej i w wielu systemach politycznych (np. w USA) jest to część procedury wyborczej.
Wiktionary oraz Wikipedia
pierwotny wybuch, który zainicjował powstanie wszechświata
SJP.pl
Prapremiera − określenie odnoszące się do pierwszego pokazu filmowego, przedstawienia teatralnego bądź operowego lub wykonania innego utworu muzycznego po raz pierwszy w historii. Prapremiera danego dzieła jest tylko jedna.Prapremierą czasem określa się w teatrze także próbę generalną − czyli ostatnią próbę przed premierą danej inscenizacji. Jest ona z reguły (choć nie zawsze) otwarta dla wszystkich zainteresowanych − często nieodpłatnie, w przeciwieństwie do zwykłych przedstawień.
Wikipedia
pierwotny, podstawowy wzorzec; archetyp, prototyp, prawzór, pierwowzór
SJP.pl
z łaciny, w filozofii: realne działania i faktyczny stan rzeczy w przeciwieństwie do teorii; praktyka
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) filoz. rzeczywiste działanie i faktyczny stan rzeczy w opozycji do postulatów i teorii
(1.2) książk. praktyka; proces zastosowania teorii, praktykowania idei
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zielonkawa odmiana kwarcu, minerał używany w jubilerstwie i zdobnictwie; prazem (rzadziej)
Francja:
Osoby:
Inne:
Zobacz też:
SJP.pl
Wikipedia
potocznie o mieszkańcu Pragi (stolicy Czech)
SJP.pl
dział przemysłu zajmujący się prażeniem rud
SJP.pl
stosowany przy prażeniu, używany w prażalnictwie; prażalny
SJP.pl
stosowany przy prażeniu, używany w prażalnictwie; prażalniczy
SJP.pl
mieszkaniec Pragi
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Pragi
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Pragi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Pragi
SJP.pl
Wiktionary
przedstawiciel rzędu wymarłych morskich ryb chrzęstnoszkieletowych
SJP.pl
przedstawiciel rzędu wymarłych morskich ryb chrzęstnoszkieletowych
SJP.pl
Wikipedia
wąski podłużny fragment odróżniający się od tła barwą lub fakturą, często stanowiący element powtarzalnego wzoru
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) długi, wąski pasek, prosty lub wygięty; cienka pręga, linia wyróżniająca się na jakim tle
forma rzeczownika.
(2.1) lm. D. od prążka
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: majster prażalni
SJP.pl
zielonkawa odmiana kwarcu, minerał używany w jubilerstwie i zdobnictwie; praz (częściej)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|prażyć.
Wiktionary oraz Wikipedia
pierwiastek chemiczny o symbolu Pr
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Pr i liczbie atomowej 59;
Prazeodym (Pr, łac. praseodymium) – pierwiastek chemiczny z grupy lantanowców w układzie okresowym. Nazwa pochodzi od greckich słów πρασιoς (prasios) i διδυμoς (didymos) dających razem określenie „zielony bliźniak”.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) przym. od prazeodym
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. mąż wnuczki
Wiktionary
ziemia u zarania dziejów
SJP.pl
niewielki glon porastający skały, często tworzący duże, zielone powierzchnie
SJP.pl
rodzaj rośliny z gromady zielenic
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. prążek
forma rzeczownika.
(2.1) lp. D. od prążek
Wiktionary
wąski podłużny fragment odróżniający się od tła barwą lub fakturą, często stanowiący element powtarzalnego wzoru
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) mający powierzchnię pokrytą prążkami, mający wzór w kształcie podłużnych, poprzecznych, skośnych, często kolorowych paseczków
Wiktionary
część kresomózgowia parzystego
Prążkowie (łac. striatum) – część kresomózgowia, na którą składają się jądro ogoniaste (nucleus caudatus) i skorupa (putamen).
SJP.pl
Wikipedia
karbica prążkówka - gatunek ćmy z rodziny garbatkowatych
SJP.pl
→ prążek
SJP.pl
pszenne lub żytnie ziarno prażone albo pieczone
Prażma (Diplodus annularis) – gatunek ryby z rodziny prażmowatych.
SJP.pl
Wikipedia
pszenne lub żytnie ziarno prażone albo pieczone
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) daw. prażone ziarno
Prażmo (cz. Pražmo, niem. Pražma) – wieś gminna w kraju morawsko-śląskim, w powiecie Frydek-Mistek w Czechach. Miejscowość leży na historycznym Śląsku Cieszyńskim, w Beskidzie Morawsko-Śląskim nad rzeką Morawką.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. wieś w województwie lubelskim, w powiecie ryckim;
2. wieś w województwie łódzkim, w powiecie sieradzkim;
3. wieś w województwie mazowieckim, w powiecie piaseczyńskim,
Zobacz też: Nowy Prażmów
SJP.pl
Wikipedia
o cechach prażmowatych (rodzina ryb)
Prażmowate (Sparidae) – rodzina głównie morskich ryb okoniokształtnych. Sporadycznie występują w wodach słodkich i słonawych. Poławiane gospodarczo i w wędkarstwie. Do najbardziej znanych przedstawicieli należą: bops, dorada, kantar, kielec, morlesz, pagrus różowy, prażma i sargus.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach prażmowatych (rodzina ryb)
SJP.pl
→ Prażmów
SJP.pl
urządzenie do podgrzewania nasion przed wytłoczeniem oleju
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) archeol. prostokątna duża brytfanna, wykonana z gliny
Wiktionary
regionalne, dawniej: odpust, święto, zwłaszcza religijne
SJP.pl
regionalnie: potrawa z prażonej mąki żytniej lub gryczanej, okraszona zwykle słoniną; lemieszka, prażucha
SJP.pl
1. potrawa z ziemniaków, wędliny, cebuli i kapusty, przygotowywana nad ogniskiem w dużym garze; duszonka, pieczonka;
2. cieniutkie, prażone plasterki ziemniaka; prażynka
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) kulin. zapiekanka zwykle ziemniaczana, przygotowywana w żeliwnym kociołku na ognisku;
Prażonki – potrawa pochodząca z regionu współczesnych gmin Zawiercie oraz Myszków. W mieszczącej się tam Porębie co roku organizowany jest „Światowy Festiwal Prażonek” Potrawa ta jest nieodłącznym elementem tradycyjnej kuchni lokalnej szczególnie częstej w okresie wiosenno-jesiennym, jednak niemal niespotykana w gastronomii z uwagi na czas wymagany do przygotowania jej na świeżo.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) poddany działaniu wysokiej temperatury
Wiktionary
wymarły gatunek ssaka krętorogiego; żubr pierwotny; żubr stepowy
Żubr pierwotny, żubr stepowy, prażubr (†Bison priscus) – wymarły gatunek dużego ssaka krętorogiego zamieszkujący w plejstocenie Europę i Azję Środkową, Beringię i Amerykę Północną.
SJP.pl
Wikipedia
regionalnie:
1. potrawa z prażonej mąki żytniej lub gryczanej, okraszona zwykle słoniną; lemieszka ziemniaczana, prażoki;
2. kluska formowana z ziemniaków ugniecionych z uprażoną mąką; kluska prażona
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) reg. kulin. potrawa z wyprażonej mąki i wody, podawana w formie klusek;
(1.2) reg. kulin. potrawa z ziemniaków i wyprażonej mąki;
Prażucha (staropol. lemieszka) – staropolska potrawa (kluski) obecnie charakterystyczna dla regionalnej kuchni wiejskiej Lubelszczyzny. Nazwa pochodzi od wyprażania mąki. Ciasto wyrabia się z mąki pszennej i gryczanej. Gotową prażuchę podaje się ze skwarkami.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) zob. prażucha.
Prażonki – potrawa pochodząca z regionu współczesnych gmin Zawiercie oraz Myszków. W mieszczącej się tam Porębie co roku organizowany jest „Światowy Festiwal Prażonek” Potrawa ta jest nieodłącznym elementem tradycyjnej kuchni lokalnej szczególnie częstej w okresie wiosenno-jesiennym, jednak niemal niespotykana w gastronomii z uwagi na czas wymagany do przygotowania jej na świeżo.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. poddawać produkty żywnościowe działaniu wysokiej temperatury; przypiekać;
2. oddziaływać gorącem, palić, piec
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) kulin. poddawać żywność działaniu wysokiej temperatury bez użycia tłuszczu
(1.2) wojsk. ostrzeliwać ogniem ciągłym, strzelać seriami
(1.3) smagać, chłostać, bić
czasownik zwrotny niedokonany prażyć się
(2.1) kulin. być poddawanym działaniu wysokiej temperatury bez użycia tłuszczu
(2.2) książk. wystawiać się na działanie silnego gorąca
SJP.pl
Wiktionary
cieniutkie, prażone plasterki ziemniaka; prażonka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kulin. cienki, lekko solony plasterek prażonego ziemniaka
SJP.pl
Wiktionary
skrót
(1.1) = kośc. prałat
Wiktionary
odnoszący się do prałata, należący do prałata
przymiotnik relacyjny
(1.1) kośc. dotyczący prałata
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: prałatura
SJP.pl
wyższy dostojnik katolicki
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. wyższy dostojnik w Kościele katolickim;
Prałat (łac. praelatus – przełożony) – w Kościele katolickim prezbiter lub biskup mający zwyczajną władzę kościelną w prałaturze terytorialnej lub personalnej. Potocznie używa się jednak tego terminu w stosunku do kapłanów obdarzonych godnościami honorowymi przez Stolicę Apostolską lub biskupa diecezji, w której istnieje kapituła.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
urząd, godność prałata
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kośc. jednostka administracyjna zarządzana przez prałata terytorialnego
Prałat (łac. praelatus – przełożony) – w Kościele katolickim prezbiter lub biskup mający zwyczajną władzę kościelną w prałaturze terytorialnej lub personalnej. Potocznie używa się jednak tego terminu w stosunku do kapłanów obdarzonych godnościami honorowymi przez Stolicę Apostolską lub biskupa diecezji, w której istnieje kapituła.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
skrót od: Polska Rada Ekumeniczna
SJP.pl
zamówienie produktu przed jego oficjalną premierą; preorder
SJP.pl
[czytaj: pripejd] sprzedaż określonych towarów na zasadach przedpłaty; prepaid
SJP.pl
hipotetyczny człowiek żyjący przed biblijnym Adamem
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) poprzednik biblijnego Adama
SJP.pl
Wiktionary
pasmo górskie w Alpach
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. wspólna nazwa części łańcucha górskiego Alp;
Prealpy (fr. Préalpes, wł. Prealpi, niem. Voralpen) – wspólna nazwa części łańcucha górskiego Alp. Prealpy zachodnie leżą we Francji, w Szwajcarii i częściowo we Włoszech, na zachodnich i północnych krańcach Alp. Prealpy wschodnie leżą w Austrii, w Niemczech, we Włoszech i Słowenii.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rzad. wstęp zawierający wyjaśnienie
Wiktionary
Wikipedia
wstęp do aktu prawnego; preambula; preambulum
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) praw. uroczysty wstęp do aktu prawnego;
Preambuła (łac. praeambulum, od praeambulare „iść wcześniej”) – wstęp do aktu prawnego, zwykle o istotnym znaczeniu politycznym (umowy międzynarodowe, konstytucje, rzadziej ustawy i akty niższego rzędu), opisujący okoliczności wydania aktu oraz określający cele, jakim powinien on służyć.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) etap poprzedzający animizm
Wiktionary oraz Wikipedia
przedgórze Apeninów
SJP.pl
operacja bankowa polegająca na zablokowaniu środków klienta na poczet przyszłej płatności
Preautoryzacja – operacja, polegająca na możliwości czasowego zablokowania – na poczet późniejszych płatności – środków na rachunku klienta, posiadającego kartę kredytową (tłoczoną), wydawaną w ramach organizacji kart płatniczych: Visa, MasterCard i Diners Club.
SJP.pl
Wikipedia
w bankowości: czasowo blokować środki pieniężne klienta na poczet przyszłej płatności
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) poczt. wstępne zawiadomienie o nadejściu przesyłki
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) gwara. zob. poprawiny.
Wiktionary
dawniej: część dochodów kościoła katolickiego przekazywana duchownym za pełnienie funkcji kościelnych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. kośc. część dochodów, które duchowni otrzymują jako wynagrodzenie za pełnione obowiązki;
Prebenda – uposażenie duchownych niepołączone zasadniczo ze sprawowaniem obowiązków duszpasterskich. Osobę czerpiącą dochody z prebendy zwano prebendarzem lub prebendariuszem.
Prebendy powstały w średniowieczu, w celu zapewnienia utrzymania duchownym nieposiadającym dochodów z działalności duszpasterskiej. Dotyczyło to przede wszystkim kanoników kapituł katedralnych sprawujących funkcje administracyjne w diecezji. Prebendy zastąpiły wcześniejszą wspólnotę dochodów członków kapituły. W Polsce już w XIII wieku każdy kanonik miał swoje odrębne uposażenie, czyli prebendę.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. → prebiotyk;
2. istniejący przed powstaniem życia; protobiotyczny
SJP.pl
składnik pożywienia nieulegający trawieniu, pobudzający aktywność korzystnych dla organizmu człowieka bakterii występujących w jelicie grubym, np. pektyna, guma guarowa
Prebiotyk – substancja obecna lub wprowadzana do pożywienia w celu pobudzania rozwoju prawidłowej flory jelit, poprawiająca w ten sposób zdrowie. Prebiotykiem może być naturalny składnik diety np. skrobia, błonnik pokarmowy lub dodatki do żywności (suplementy diety) o charakterze prozdrowotnym – healthy food for the colon.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: prebuk] wstępna wersja książki publikowana w celach marketingowych
SJP.pl
protokolarny porządek pierwszeństwa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przyjęty porządek pierwszeństwa (witania, zajmowania miejsc, przemawiania itp.) podczas oficjalnych wystąpień, regulowany zwyczajem lub protokołem dyplomatycznym;
(1.2) ustalony porządek noszenia odznaczeń w przypadku ich mnogości
Precedencja – protokolarny porządek pierwszeństwa, występujący m.in. w dyplomacji, podczas wydarzeń oficjalnych, regulowanych protokołem lub zwyczajem, ale także w sytuacjach prywatnych. Słowo wywodzi się z języka łacińskiego: praecedentia – co dosłownie znaczy: „to, co poprzedza”. Oznacza „pierwsze miejsce, pierwszeństwo, prym”.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. wydarzenie poprzedzające i usprawiedliwiające inne podobne zdarzenie;
2. orzeczenie sądu służące za przykład lub uzasadnienie przy rozstrzyganiu spraw podobnych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) praw. wcześniejsze zdarzenie, decyzja lub przykład, który służy jako wzór lub podstawa do rozstrzygania podobnych spraw w przyszłości
Precedens (z łac. praecedens – poprzedzający) – wyrok sądowy mogący wpływać na treść orzeczeń wydawanych w sprawach późniejszych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest precedensowe
SJP.pl
Wiktionary
będący wzorcem, mający wpływ na traktowanie podobnych sytuacji w przyszłości
SJP.pl
1. obwarzanek w kształcie ósemki;
2. środowiskowo: internetowy tekst na określony temat z linkami odsyłającymi do pozycjonowanej strony internetowej
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy
(1.1) kulin. rodzaj obwarzanka o charakterystycznym kształcie zbliżonym do ósemki;
(1.2) środ. inform. artykuł tematyczny, pisany do tzw. katalogu „presell page”, którego zadaniem jest sztuczne podbijanie rankingu jakiejś strony internetowej w wynikach wyszukiwarek
Precel – wyrób piekarniczy, o kształcie podobnym do cyfry 8, posypany makiem, sezamem bądź solą.
Często mylony z bajglem lub z obwarzankiem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mały precel
SJP.pl
dawniej: nauczyciel, wychowawca
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. nauczyciel, wychowawca
(1.2) hist. zwierzchnik stojący na czele okręgu w zakonie rycerskim;
Preceptor (łac. praeceptor, od praecipere „uprzedzać; uczyć; radzić“) – dawniej: nauczyciel, wychowawca. W średniowiecznej łacinie praeceptor oznaczał dowódcę, od praecipere w znaczeniu 'rozkazywać; przykazywać'.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) daw. związany z preceptorem, dotyczący preceptora
przymiotnik dzierżawczy
(2.1) daw. należący do preceptora
SJP.pl
Wiktionary
jednostajny ruch osi ciała niebieskiego wywołany wspólnym oddziaływaniem innych ciał niebieskich
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fiz. zjawisko jednostajnej zmiany kierunku osi obrotu wirującego ciała;
(1.2) astr. ruch osi obrotu Ziemi na skutek przyciągania przez Księżyc i Słońce
Precesja lub ruch precesyjny – zjawisko zmiany kierunku osi obrotu obracającego się ciała. Oś obrotu sama obraca się wówczas wokół pewnego kierunku w przestrzeni zakreślając powierzchnię boczną stożka.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: precesja
SJP.pl
dotyczący czasów przed chrześcijaństwem; przedchrześcijański, pogański
SJP.pl
1. męski organ płciowy w kwiatostanie
2. receptor siatkówki oka
3. mały pręt
4. miara długości odpowiadająca 10 ławom (ok. 446,65 mm)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. mały, cienki pręt
(1.2) anat. światłoczuła komórka siatkówki oka;
(1.3) bot. męski organ płciowy roślin znajdujący się w kwiatach;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przypominający kształtem pręcik, podobny do pręcika
SJP.pl
Pręcikowie (gr. androeceum, andros oikia = męski dom) – ogół pręcików jednego kwiatu. Zwykle składa się z dwóch lub jednego okółka pręcików, ew. układ organów w pręcikowiu jest spiralny. Na zewnątrz pręcikowia znajduje się okwiat, a wewnątrz słupkowie.
Wikipedia
przymiotnik od: pręcik
SJP.pl
[czytaj: presjoziTE] z francuskiego: wykwintność; styl w sztuce i obyczajach francuskich w pierwszej połowie XVII wieku
Préciosité, preciosite (fr. dosł. wykwintność) – tendencja w literaturze francuskiej 1. połowy XVII wieku, odmiana baroku, bliska zwłaszcza takim kierunkom jak konceptyzm i marinizm.
SJP.pl
Wikipedia
określenie wykonawcze: burzliwie, gwałtownie
SJP.pl
1. duży, gruby pręt;
2. w hutnictwie: kęs o specjalnych wymiarach, niepodlegający dalszemu przewalcowaniu i przeznaczony do przeróbki przez tłoczenie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. rzecz cenna
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) książk. rzeczy cenne
Wiktionary
drogocenny przedmiot
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kulin. gw-pl|Śląsk Cieszyński. obwarzanek
Wiktionary
1. strącanie osadu;
2. swoista reakcja serologiczna polegająca na wytrącaniu się antygenu w surowicy krwi
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
substancja wydzielana z roztworu
SJP.pl
Wikipedia
przeciwciało mające zdolność łączenia się z antygenami i wytrącania jako nierozpuszczalne kompleksy; strącalnik
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) elektr. potencjometr, kondensator zmienny lub strojona cewka, służące do precyzyjnej regulacji, zazwyczaj częstotliwości fal radiowych w radioodbiornikach
(1.2) mech. gałka służąca do bardzo precyzyjnej regulacji posuwu stołu lub głowicy obrabiarki
Wiktionary
1. dokładność i staranność w wykonywaniu czegoś;
2. jasny i ścisły sposób formułowania wypowiedzi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) dokładność, staranność
(1.2) metrol. stopień zgodności między wynikami uzyskanymi w określonych warunkach z wielokrotnych pomiarów tej samej wielkości;
SJP.pl
Wiktionary
amerykański kierunek malarski powstały w czasie I wojny światowej, nawiązujący do futuryzmu i kubizmu; realizm kubistyczny
Precyzjonizm – kierunek w dwudziestowiecznym malarstwie amerykańskim nawiązujący do kubizmu i futuryzmu, znany również jako realizm kubistyczny.
Kierunek powstał w czasie I wojny światowej w Stanach Zjednoczonych i rozwijał się w okresie międzywojennym. Do jego najważniejszych przedstawicieli zaliczani są Charles Demuth, Elsie Driggs, Georgia O’Keeffe i fotograf Charles Sheeler. Precyzjoniści uważali się za artystów amerykańskich i unikali wpływów europejskich, nigdy nie ogłosili manifestu artystycznego.
SJP.pl
Wikipedia
1. określać coś dokładniej, dopowiadać szczegóły, uściślać
2. precyzować się - stawać się dokładniej określonym; uściślać się
czasownik przechodni niedokonany (dk. sprecyzować)
(1.1) określać dokładnie, z precyzją
czasownik zwrotny niedokonany precyzować się (dk. sprecyzować się)
(2.1) stawać się dokładnie określonym
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób precyzyjny, dokładny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: precyzyjnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: precyzyjny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co precyzyjne; cecha tych, którzy są precyzyjni
Wiktionary
odznaczający się precyzją, wykonany z precyzją
przymiotnik
(1.1) charakteryzujący się precyzją, dokładnością; taki, który dba o szczegóły
(1.2) taki, który wyrabia narzędzia tego typu
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek oznaczający chęć wypędzenia ("Precz z moich oczu!"), gwałtowną niechęć wobec czegoś, kogoś ("Precz z kaczuchą!") lub występujący wspólnie z czasownikami oznaczającymi oddalanie się, wyrzucanie kogoś, czegoś ("Poszedł precz.")
przysłówek
(1.1) w połączeniu z czasownikiem nakazuje lub opisuje oddalenie się, wyrzucenie czegoś lub kogoś
wykrzyknik
(2.1) gwałtowne wyrażenie niechęci, sprzeciwu, tego że ma się czegoś dość
SJP.pl
Wiktionary
Preczów – wieś (sołectwo) w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie będzińskim, w gminie Psary.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.
Wikipedia
Wikipedia
[czytaj: predaco] miejscowość i gmina we Włoszech
Predazzo – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Trydent-Górna Adyga, w prowincji Trydent położona w Dolinie Val di Fiemme.
Według danych na rok 2014 gminę zamieszkiwały 4536 osób, gęstość zaludnienia wynosiła 41,3 os./km².
SJP.pl
Wikipedia
wstępnie definiować
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) szt. dolna część retabulum ołtarza;
Wiktionary oraz Wikipedia
1. los, przeznaczenie
2. w wielu religiach (głównie w kalwinizmie): pogląd, że to Bóg z góry wyznacza pośmiertny los człowieka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przeznaczenie, los, który jest przeznaczony z góry
(1.2) filoz. przekonanie, że los człowieka (jego potępienie lub zbawienie) jest przesądzony w momencie urodzenia
Predestynacja (od łac. praedestinare, gr. προοριζειν, „przeznaczyć z góry”) – koncepcja religijna, według której losy człowieka (jego zbawienie lub potępienie) są z góry określone przez wolę Boga.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przeznaczać do czegoś, na coś, na kogoś, przesądzać o czymś
SJP.pl
1. odbywający się lub dokonujący czegoś w szybkim tempie;
2. dziejący się lub działający natychmiast, bez zwłoki; też: mający zaraz nastąpić;
3. potocznie: bezzwłocznie i żywo reagujący na coś, niepanujący nad emocjami
przymiotnik
(1.1) szybki, odznaczający się dużą szybkością
(1.2) taki, który ma za chwilę nastąpić
(1.3) taki, który reaguje bardzo gwałtownie, szybko, bez zastanowienia
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) szybko, z dużą prędkością
wykrzyknik
(2.1) wyraża ponaglenie do zrobienia czegoś
Wiktionary
szybko biegający
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) tempo zachodzenia jakiegoś zjawiska, w tym również szybkość poruszania, przemieszczania się jakiegoś obiektu
(1.2) fiz. wielkość wektorowa wyrażająca zmianę wektora położenia w jednostce czasu;
(1.3) fiz. wielkość skalarna wyrażająca przebytą drogę w jednostce czasu
Prędkość – wielkość fizyczna opisująca szybkość zmiany położenia ciała względem układu odniesienia. Prędkość jest podstawową koncepcją kinematyki, gałęzi mechaniki klasycznej opisującej ruch ciał.
Prędkość może określać:
Jednostką prędkości w układzie SI jest metr na sekundę (m/s).
Wiktionary oraz Wikipedia
miernik prędkości, zazwyczaj liniowej; szybkościomierz (przestarzale)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) mot. urządzenie służące do pomiaru prędkości
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
syntetyczny glikokortykosteroid, analog kortyzolu
Prednizon – organiczny związek chemiczny, syntetyczny glikokortykosteroid, analog kortyzolu.
SJP.pl
Wikipedia
znaczna dominacja nad kimś lub czymś; górowanie, przewaga, pierwszeństwo
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: prędki
SJP.pl
1. w językoznawstwie:
a) związek składniowy między podmiotem a orzeczeniem;
b) orzekanie o przedmiocie;
2. w logice: formułowanie sądu orzekającego
Predykacja – stosunek składniowy, który zachodzi we wszystkich zdaniach (lub ich ekwiwalentach) w związku składniowym między podmiotem a orzeczeniem.Istotą predykacji czyli orzekania jest przypisanie pewnemu fragmentowi rzeczywistości określonych pewnych własności wraz z wyrażaniem postawy modalnej nadawcy.
SJP.pl
Wikipedia
kaznodzieja protestancki
SJP.pl
1. w semantyce: wyrażenie opisujące cechę przedmiotu lub relację między przedmiotami;
2. w semantyce: treść takiego wyrażenia;
3. w językoznawstwie: orzeczenie lub orzecznik;
4. w logice tradycyjnej: część zdania, w której stwierdza się coś o podmiocie;
5. w logice współczesnej: wyrażenie opisujące jakąś relację lub właściwość
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) log. wyrażenie, które opisuje jakąś właściwość lub relację
Predykat – wieloznaczny termin mogący oznaczać:
W rachunku predykatów pierwszego rzędu (rachunku kwantyfikatorów) występują symbole P, Q, R itd. reprezentujące predykaty jednoargumentowe. W terminologii gramatycznej predykatom jako funktorom zdaniotwórczym swobodnie odpowiadają osobowe formy czasownika.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w językoznawstwie: wyraz, który pełni funkcję czasownika, ale nie ma końcówek fleksyjnych i nie łączy się z podmiotem w mianowniku, np. trzeba, należy, warto, wiadomo, brak
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. nieodmienny wyraz pełniący funkcję czasownika
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) gram. na sposób predykatywny
Wiktionary
SJP.pl
w językoznawstwie: będący orzeczeniem lub pełniący funkcję orzeczenia; orzeczeniowy
przymiotnik relacyjny
(1.1) jęz. będący orzeczeniem lub pełniący funkcję orzeczenia
SJP.pl
Wiktionary
w matematyce: przewidywanie cech statystycznych zjawisk losowych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) stat. ekon. proces przewidywania przyszłych realizacji lub cech statystycznych w zjawiskach losowych
(1.2) przewidywane zjawisko lub cecha
Prognozowanie (późnołac. prognosis, od starogr. πρόγνωσις, nowogr. πρόγνωση prōgnosis, od πρoγιγνώσκειν progignōskein, „wiedzieć wcześniej”, od pro- „wcześniej, przed” i gignōskein, „dowiedzieć się”) lub predykcja (łac. prædictus, im. od prædicere, „przepowiadać”, od præ-, „przed, wcześniej, pra-” i dicere, „mówić”) – naukowy sposób wnioskowania służący przewidzeniu tego, w jaki sposób będą kształtowały się w przyszłości procesy lub zdarzenia. W trakcie procesu prognozowania formułuje się sąd na temat przyszłych stanów zjawisk i zdarzeń nazywany prognozą.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
proroczy, przewidujący; predyktywny
przymiotnik
(1.1) związany z predykcją, przewidywaniem; oparty na predykcji; służący do przewidywania
SJP.pl
Wiktionary
1. w statystyce: zmienna modelu statystycznego, stosowana w prognozowaniu; zmienna niezależna, zmienna objaśniająca;
2. w medycynie: czynnik wskazujący na prawdopodobną odpowiedź na planowane leczenie; czynnik predykcyjny;
3. w sejsmologii: zjawisko będące zwiastunem trzęsienia ziemi
Zmienna objaśniająca / egzogeniczna / zewnętrzna / predyktor/ regresor – zmienna w modelu statystycznym (czyli także np. w modelu ekonometrycznym), na podstawie której wyznacza się prognozę zmiennej objaśnianej (endogenicznej). Zmiennych objaśniających zwykle występuje wiele w jednym modelu.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
proroczy, przewidujący; predykcyjny
SJP.pl
książkowo: skłonność, upodobanie do czegoś; inklinacja, zamiłowanie, zainteresowanie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. skłonność do kogoś lub czegoś
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
usposabiać, przeznaczać kogoś do czegoś
SJP.pl
wrodzona skłonność lub zdolność do czegoś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wrodzona skłonność lub zdolność do czegoś
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) przym. od predyspozycja
SJP.pl
Wiktionary
1. stopień wyższy od przysłówka: prędko;
2. raczej, łatwiej
SJP.pl
pieszczotliwie: prędki; prędziutki
SJP.pl
zdrobnienie od: prędki
przymiotnik
(1.1) zdrobn. od: prędki
SJP.pl
Wiktionary
istnienie kogoś lub czegoś przed obecnym istnieniem, we wcześniejszym wcieleniu lub postaci; praegzystencja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) filoz. teol. istnienie przed obecną egzystencją;
Preegzystencja (przedistnienie) – wiara w istnienie duszy przed poczęciem człowieka.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
płyn wydzielany przez gruczoły męskich narządów rozrodczych podczas pobudzenia seksualnego
Preejakulat, płyn ejakulacyjny (niepopr. przedwytrysk; z łac. pre – przed + ejakulat) – wydzielina gruczołów opuszkowo-cewkowych oraz gruczołów cewkowych wydzielających śluz, wydobywająca się z penisa podczas pobudzenia seksualnego, pełniąca funkcję naturalnego lubrykantu. Ilość wydzielanego preejakulatu jest zmienna osobniczo; niektórzy mężczyźni w ogóle nie produkują preejakulatu, a inni nawet ponad 5 ml.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zespół objawów chorobowych o nieznanej etiologii, występujący u kobiet ciężarnych po dwudziestym tygodniu ciąży lub podczas połogu, mogący doprowadzić do zgonu
Wiktionary oraz Wikipedia
nowo zsyntetyzowana cząsteczka białka enzymatycznego
SJP.pl
działalność poprzedzająca głoszenie Ewangelii
SJP.pl
przemysłowa produkcja elementów składowych budowli; wytwarzanie prefabrykatów
SJP.pl
dotyczący prefabrykacji
SJP.pl
element składowy budowli, który pochodzi z produkcji przemysłowej
Prefabrykat – półprodukt, typowy element budowlany służący do montażu na placu budowy, np. płyta stropowa.
Prefabrykatem jest każdy element budowlany lub konstrukcyjny, którego parametry użytkowania są zbliżone do pożądanych lub wymagają niewielkiej obróbki (np. mechanicznej).
SJP.pl
Wikipedia
wytwórnia prefabrykatów
SJP.pl
produkować elementy budowlane
SJP.pl
w Kościele katolickim: część mszy poprzedzająca liturgię Eucharystii
Prefacja (łac. praefatio – przedmowa) – modlitwa dziękczynna, rozpoczynająca modlitwę eucharystyczną w rzymskiej tradycji liturgicznej, przede wszystkim w Kanonie rzymskim. Stąd przeszła do liturgii niektórych wyznań chrześcijańskich z nurtu reformacyjnego.
SJP.pl
Wikipedia
1. naczelnik;
2. katecheta
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. wysoki urzędnik (m.in. naczelnik prowincji, policji miejskiej) w starożytnym Rzymie;
(1.2) adm. urzędnik administracyjny w m.in. Francji, lub Księstwie Warszawskim;
(1.3) uczący religii w szkole
(1.4) przełożony w seminariach duchownych
(1.5) kardynał stojący na czele kongregacji
(1.6) eduk. w niektórych krajach uczeń odpowiedzialny za porządek w klasie i szkole;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ prefekt; katechetka
SJP.pl
1. urząd prefekta; kancelaria prefekta;
2. obszar podlegający władzy prefekta;
3. jednostka administracyjna w niektórych krajach
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) urząd prefekta
(1.2) godność prefekta
(1.3) teren działania prefekta
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
trzyosobowa lub czteroosobowa gra (w 32 karty)
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) dawna gra karciana
Preferans - gra karciana dla 3 osób polegająca na braniu lew podobna do brydża. W preferansie gracze licytują o prawo wyboru koloru atutowego i bycia rozgrywającym. Licytacja bardzo przypomina tę z brydża. Cechą niezwykłą preferansa jest to, że obrońcy nie muszą brać udziału w rozgrywce - mogą się wycofać.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: preferans
SJP.pl
1. przedkładanie czegoś nad coś, uważanie za ważniejsze w danej hierarchii;
2. ułatwienia dla pewnych osób lub instytucji, które nie są dostępne innym; korzystniejsze warunki
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) uprzywilejowanie, przedkładanie czegoś, stawianie kogoś wyżej
(1.2) korzystniejsze warunki stworzone jakiejś osobie lub organizacji
Preferencje (ang. preference) są podstawowym pojęciem w teorii ekonomii oraz w mikroekonomii, szczególnie w teorii wyboru konsumenta i w teorii gier. Preferencje konsumenta odzwierciedlają i formalizują gusty konsumenta i nie zależą w żaden sposób od cen dóbr lub budżetu konsumenta, lecz wyłącznie od zadowolenia, satysfakcji, szczęścia lub użyteczności jakie mu zapewniają. Preferencje pozwalają konsumentowi dokonywać wyborów w obliczu rozmaitych alternatyw.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. przedkładanie czegoś nad coś, uważanie za ważniejsze w danej hierarchii;
2. ułatwienia dla pewnych osób lub instytucji, które nie są dostępne innym; korzystniejsze warunki
SJP.pl
cecha tego, co związane jest ze stwarzaniem komuś lub czemuś korzystniejszych warunków
SJP.pl
korzystniejszy dla pewnych osób lub instytucji, na lepszych warunkach, niż oferowane innym
SJP.pl
dawać komuś lub czemuś pierwszeństwo, bardziej lubić; woleć
czasownik
(1.1) dawać komuś/czemuś pierwszeństwo, preferencje
(1.2) popierać, wyróżniać
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|preferować.
Wiktionary
fakt, zjawisko, zdarzenie zapowiadające późniejsze wydarzenie
SJP.pl
dotyczący prefiguracji
SJP.pl
cząstka wyrazu znajdująca się przed jego rdzeniem lub jedna z kilku cząstek poprzedzających rdzeń wyrazu; przedrostek
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. afiks występujący przed rdzeniem, przedrostek;
(1.2) inform. napis, który jest początkiem innego napisu;
Przedrostek, prefiks (od łac. praefixus „przymocowany na przedzie”) – w językoznawstwie jest to fragment wyrazu (tzw. morfem) dodawany do początku słowa podstawowego lub jego rdzenia (czyli do podstawy słowotwórczej), służący tworzeniu wyrazów pochodnych. Wyraz może nie posiadać żadnego prefiksu, może posiadać jeden lub więcej prefiksów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. dodawanie prefiksów do tematów wyrazowych i tworzenie w ten sposób nowych wyrazów
Wiktionary
utworzony za pomocą prefiksu, zawierający prefiks; będący prefiksem, należący do prefiksu; przedrostkowy
SJP.pl
element morfologiczny mający funkcję prefiksu, ale niebędący formalnie prefiksem
SJP.pl
→ prefiks
SJP.pl
półfabrykat do produkcji butelek i puszek
SJP.pl
Preformacja (łac. prae- „przed”, „w przód”, „najpierw”, „bardzo” + formatio „kształt”, „zarys”, „utwór”), także preformizm – jedna z hipotez biologii rozwoju, mająca swe korzenie w XVII wieku. Zakłada ona, że miniaturowy, ale całkowicie ukształtowany organizm ludzki (łac. homunculus = „człowieczek”, „karzełek”) znajduje się w plemniku (według animalkulistów) lub w jaju (według owulistów). Komórki generatywne homunculusa miały również zawierać w pełni ukształtowaną istotę ludzką, tyle że jeszcze bardziej zminiaturyzowaną itd. Sama embriogeneza miała więc polegać tylko na powiększaniu się rozmiarów ciała, bowiem wszystkie organy były już ukształtowane. Teoria ta odnosiła się także do innych organizmów.
Wikipedia
1. znak w postaci podłużnego, wąskiego pasa, często będący wynikiem jakiegoś działania; linia, smuga;
2. mięso wołowe z ćwierci tylnej lub przedniej, od łopatki do kolan
SJP.pl
1. znak w postaci podłużnego, wąskiego pasa, często będący wynikiem jakiegoś działania; linia, smuga;
2. mięso wołowe z ćwierci tylnej lub przedniej, od łopatki do kolan
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) długi i wąski ślad na czymś
(1.2) kulin. mięso wołowe z ćwierci przedniej, od łopatki do kolana
Pręga
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
organiczny związek chemiczny, lek przeciwlękowy i przeciwpadaczkowy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) farm. lek stosowany w leczeniu padaczki, bólu neuropatycznego i zaburzeń lękowych; pochodna kwasu gamma-aminomasłowego
Pregabalina – organiczny związek chemiczny, pochodna kwasu γ-aminomasłowego. Jest lekiem przeciwpadaczkowym i przeciwlękowym stosowanym w leczeniu padaczki, bólu neuropatycznego, fibromialgii, zespołu niespokojnych nóg i zespołu lęku uogólnionego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w średniowieczu: słup, przy którym wystawiano na widok publiczny przestępców i wymierzano im karę
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hist. w średniowiecznych miastach: słup stojący w miejscu publicznym, do którego przykuwano przestępców, wymierzając im karę np. chłosty;
(1.2) hist. kara w postaci publicznej chłosty pod tym słupem
Pręgierz (niem. Pranger) – słup stojący przeważnie przed ratuszem dawnych miast, służący do wymierzania kar.
Do pręgierza wiązano oszustów dla pokazania ich ludowi, i winowajców, skazanych na hańbę publiczną, chłostę lub wyświecenie, czyli wygnanie z miasta (nazwa wzięła się stąd, że pachołkowie miejscy wyprowadzali skazanego za bramy ze światłem). W mniejszych miastach były pręgierze drewniane, w większych kamienne; czasem na szczycie zdobione postacią rycerza z podniesionym mieczem, np. pręgierz w Poznaniu. Bywały również zdobione maszkaronami (np. w Szydłowcu).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ pręgierz, np. kolumna pręgierzowa
SJP.pl
dotyczący preglacjału, charakterystyczny dla preglacjału, występujący w tym okresie (np. okres preglacjalny, osady preglacjalne); przedlodowcowy
przymiotnik
(1.1) istniejący/dziejący się przed nastaniem epoki lodowcowej lub pochodzący z tego okresu
SJP.pl
Wiktionary
w geologii: okres przed najstarszym zlodowaceniem w czwartorzędzie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) okres, który nastąpił przed epoką lodowcową, okres przedlodowcowy
SJP.pl
Wiktionary
hormon stosowany jako lek w zaburzeniach czynności gruczołów płciowych
SJP.pl
1. oryks pręgoboki - gatunek ssaka z podrodziny antylopowców; beisa;
2. delfinek pręgoboki - gatunek delfina
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Pregołą, dotyczący Pregoły
Wiktionary
rodzaj gryzoni z podrodziny myszy
Pręgomysz (Lemniscomys) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).
SJP.pl
Wikipedia
rzadko: mający pręgowane płetwy
przymiotnik
(1.1) icht. posiadający pręgi na płetwach
SJP.pl
Wiktionary
anoreksja dotykająca ciężarne kobiety; ciążoreksja
Pregoreksja, anoreksja ciążowa – pojęcie z zakresu psychologii popularnej; wyróżniana przez niektórych odmiana anoreksji, występująca u kobiet w ciąży. Kobiety cierpiące na pregoreksję głodzą się, chcąc wyglądać atrakcyjnie podczas ciąży i jak najszybciej po porodzie. Pregoreksja nie jest uwzględniona w kryteriach ICD-10 (F50.0) ani DSM-IV (307.1); w przypadku spełnienia kryteriów anoreksji u ciężarnej rozpoznaje się anoreksję (jadłowstręt psychiczny) lub inne zaburzenia odżywiania.
SJP.pl
Wikipedia
kobieta cierpiąca na odmianę anoreksji występującą w czasie ciąży; ciążorektyczka
SJP.pl
gołąbczak pręgosterny - gatunek ptaka z rodziny gołębiowatych
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) ornit. mały ptak z rodziny strzyżyków występujący w Ameryce
Wiktionary
mangusta pręgoszyja - gatunek ssaka drapieżnego
SJP.pl
pazurogon pręgoudy - gatunek kangura
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) robić pręgi
Wiktionary
układ pręg, pasów; wzór w pręgi
SJP.pl
pokryty pręgami - znakami w postaci podłużnego, wąskiego pasa; pręgowaty
przymiotnik
(1.1) mający pręgi
(2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: pręgować
SJP.pl
Wiktionary
pokryty pręgami - znakami w postaci podłużnego, wąskiego pasa; pręgowany
SJP.pl
rodzaj gryzonia z rodziny wiewiórkowatych
Pręgowiec (Tamias) – rodzaj ssaków z podrodziny afrowiórek (Xerinae) w obrębie rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae).
SJP.pl
Wikipedia
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
rzeka w Federacji Rosyjskiej
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hydron. rzeka w Rosji, w obwodzie królewieckim, przepływająca przez Królewiec i uchodząca do Zalewu Wiślanego;
Pregoła (ros. Преголя, Priegolja, niem. Pregel, lit. Prieglius, łac. Vatrulia) – rzeka w rosyjskim obwodzie królewieckim.
Pregoła powstaje z połączenia Węgorapy i Instruczy w okolicach Czerniachowska. Głównym jej dopływem jest Łyna. Uchodzi do Zalewu Wiślanego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
forma średniowiecznej dworskiej poezji hiszpańskiej
SJP.pl
nauka zajmująca się badaniem dziejów od momentu pojawienia się człowieka do pierwszych dokumentów pisanych; historia kultury materialnej; prahistoria
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) okres dziejów od pojawienia się człowieka do powstania pisma;
(1.2) bardzo dawne czasy
Prehistoria, prahistoria (łac. præ – przedrostek oznaczający uprzedniość, „przed”, „wcześniej”) – najdłuższy okres dziejów ludzkości, od pojawienia się na Ziemi człowieka zręcznego, do powstania pisma. Badanie tego okresu możliwe jest jedynie metodami archeologicznymi. Na terenach Afryki zaczyna się około 2,5 mln lat temu razem z pojawieniem się Homo habilis, na terenie Europy około 1 mln lat temu, natomiast na innych terenach z momentem pojawienia się człowieka rozumnego. Dzieli się na sześć podstawowych epok – daty w nawiasach nakładają się na siebie, ze względu na to, że na różnych terenach epoki te zaczynały się i kończyły w różnym czasie:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest prehistoryczne; cecha tych, którzy są prehistoryczni
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z prehistorią, dotyczący prehistorii
Wiktionary
badacz prehistorii
SJP.pl
minerał, zasadowy glinokrzemian wapnia i glinu o żółtawej lub zielonkawej barwie; prenit
Prehnit – nazwa pochodzi od nazwiska holenderskiego pułkownika Hendrika von Prehna (1733–1785), który przywiózł go z Przylądka Dobrej Nadziei do Europy w 1773 r. (A.G. Werner, 1790 r.).
Pospolity minerał rodingitów powstający w ostatnim stadium rodingityzacji na skutek niskotemperaturowych procesów hydrotermalnych, należy do gromady glinokrzemianów wstęgowych.
SJP.pl
Wikipedia
diagnostyka preimplantacyjna - genetyczna analiza komórek jajowych lub zarodków stosowana przy zapłodnieniu pozaustrojowym (in vitro)
SJP.pl
umieszczenie źródeł instalacji w pamięci stałej lokalnego komputera celem późniejszego uruchomienia instalatora
SJP.pl
umieszczać (umieścić) źródła instalacji w pamięci stałej lokalnego komputera celem późniejszego uruchomienia instalatora
SJP.pl
[czytaj: prejs] nazwisko
SJP.pl
[czytaj: PRAJzner] nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj dialektyzacji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. proces fonetyczny polegający na rozwinięciu się przed samogłoską dźwięku j, np. Jadam zamiast Adam;
Prejotacja – proces fonetyczny (rodzaj protezy) polegający na pojawieniu się /j/ przed samogłoską w nagłosie (na początku wyrazu). Zaszła np. w języku prasłowiańskim i gwarach polskich: anioł > janioł. Prejotacja e-, a- w nagłosie jest zjawiskiem zanikającym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) praw. będący bazowym do orzekania w podobnej sprawie
Wiktionary
Prejłowo (niem. Preylowen, 1938–1945 Preiwils) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Purda.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.Wieś położona w historycznych granicach Warmii.
Wikipedia
przysłówek
(1.1) poznań. precz
wykrzyknik
(2.1) poznań. precz
Osoby o tym nazwisku:
Herby rodowe:
Wiktionary oraz Wikipedia
okres w dziejach Ziemi obejmujący dwie najstarsze ery: archaiczną i proterozoiczną; kryptozoik, eon kryptozoiczny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geol. jeden z okresów w dziejach Ziemi;
(1.2) twory geologiczne z tego okresu
Prekambr – nieformalna jednostka geochronologiczna w dziejach Ziemi, obejmująca przedział czasu od powstania Ziemi do początku okresu kambryjskiego, czyli interwał wiekowy od 4,6 mld lat do 542 mln lat temu. Prekambrowi odpowiadają wiekowo dwie formalne jednostki stratygraficzne, eony: archaik, proterozoik oraz starszy od archaiku hadeik uznawany kiedyś za eon, obecnie raczej za jednostkę nieformalną. Prekambr obejmuje blisko 85% dziejów Ziemi. Pomimo że jest jednostką nieformalną, to powszechnie jest stosowany w fachowej literaturze, występuje też w oficjalnej tabeli stratygraficznej, jako nieskategoryzowana jednostka powyżej eonów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ prekambr
przymiotnik relacyjny
(1.1) geol. związany z prekambrem, dotyczący prekambru
SJP.pl
Wiktionary
kampania wyborcza odbywająca się przed oficjalnym startem kampanii wyborczej
SJP.pl
SJP.pl
ludzie żyjący w ciągłej niepewności związanej ze swoją sytuacją finansową, pracujący na stażu, tymczasowo lub poniżej swoich kwalifikacji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ekon. socjol. określenie tzw. nowej klasy społecznej, powstałej w wyniku kryzysu ekonomicznego – ludzie bez perspektyw życiowych: seryjni stażyści, pracownicy tymczasowi, młodzi bezrobotni lub pracujący poniżej swojego wykształcenia;
Prekariat (połączenie franc. précaire - niepewny, nietrwały oraz proletariat) – kategoria społeczna, charakterystyczna dla współczesnych rynków pracy, obejmująca osoby zatrudniane w ramach elastycznych form zatrudnienia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. w średniowieczu: umowa użyczenia ziemi bez przekazania pełnego prawa własności;
2. ziemia uzyskana w wyniku takiej umowy
Prekarium, l.m. prekaria (łac. precarium od prex dpn. preces 'prośba') – rodzaj umowy, w wyniku której następowało przekazanie drugiej osobie ziemi, jakiejś rzeczy lub prawa w użytkowanie, z zastrzeżeniem zwrotu na każde wezwanie, ponieważ przekazanie takie następowało najczęściej na prośbę przyjmującego, stąd nazwa instytucji. Potocznie to także teren uzyskany na mocy tej umowy.
SJP.pl
Wikipedia
człowiek żyjący w ciągłej niepewności związanej ze swoją sytuacją finansową, pracujący na stażu, tymczasowo lub poniżej swoich kwalifikacji
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) ktoś bez perspektyw życiowych, bez przyszłości; zaliczający się do prekariatu
Prekariat (połączenie franc. précaire - niepewny, nietrwały oraz proletariat) – kategoria społeczna, charakterystyczna dla współczesnych rynków pracy, obejmująca osoby zatrudniane w ramach elastycznych form zatrudnienia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta żyjąca w ciągłej niepewności związanej ze swoją sytuacją finansową, pracująca na stażu, tymczasowo lub poniżej swoich kwalifikacji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta bez perspektyw życiowych, bez przyszłości; zaliczająca się do prekariatu
SJP.pl
Wiktionary
charakterystyczny dla ludzi żyjących w ciągłej niepewności związanej ze swoją sytuacją finansową, pracujących na stażu, tymczasowo lub poniżej swoich kwalifikacji
SJP.pl
SJP.pl
proces charakteryzujący się brakiem stabilizacji życiowej i wzrostem niepewności finansowej związanej z pracą tymczasową, na stażu lub poniżej kwalifikacji
SJP.pl
1. powodować brak stabilizacji życiowej i wzrost niepewności finansowej związanej z pracą tymczasową, na stażu lub poniżej kwalifikacji;
2. prekaryzować się - stawać się niestabilnym i dostępnym okresowo, powodując niepewność finansową
SJP.pl
wstępne oczyszczanie substancji przed poddaniem jej katalizie
SJP.pl
pogląd filozoficzny opierający się na wyjaśnieniu zjawisk przyrodniczych bez posługiwania się kategorią przyczynowości; indeterminizm
SJP.pl
SJP.pl
termin ostateczny dla wykonania pewnych czynności prawnych; termin zawity, termin prekluzyjny
Prekluzja (łac. praeclusio – zamknięcie) – określenie czasu przeznaczonego na dokonanie czynności prawnej, po upływie którego uprawnienie do dokonania czynności wygasa, a jej dokonanie jest pozbawione skutków prawnych. Prekluzja należy do kategorii terminów stanowczych.
SJP.pl
Wikipedia
termin prekluzyjny - termin, po którego upływie nie można wykonać czynności prawnej; termin zawity
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. niewielki region historyczny w dzisiejszej Słowenii;
Prekmurje (także Prekomurje, węg. Muravidék, niem. Murland, prek. Prekmürsko) – niewielki region historyczny w dzisiejszej Słowenii.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Prekmurjem, dotyczący Prekmurja
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. dialekt prekmurski języka słoweńskiego;
Wiktionary
rzekoma zdolność postrzegania lub przewidywania zdarzeń przed ich faktycznym wystąpieniem
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zjawisko paranormalne mające polegać na umiejętności przewidywania zdarzeń, które dopiero będą miały miejsce w przyszłości;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ prekognicja; prekognitywny
SJP.pl
→ prekognicja; prekognicyjny
SJP.pl
odnoszący się do Ameryki z czasów przed jej odkryciem przez Krzysztofa Kolumba (1492 r.); przedkolumbijski
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do czasów przed odkryciem Ameryki przez Krzysztofa Kolumba
SJP.pl
Wiktionary
wstępnie konfigurować (skonfigurować)
SJP.pl
w Kościele katolickim: zatwierdzenie i uroczyste ogłoszenie przez papieża nominacji biskupa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kośc. mianowanie lub zatwierdzenie wyboru biskupa przez papieża;
Prekonizacja (łac. praeconizatio – „ogłoszenie”) – w Kościele katolickim uroczyste ogłoszenie przez papieża nominacji nowego biskupa. Od tego momentu aż do przyjęcia święceń biskupich - sakry - dana osoba duchowna pozostaje biskupem-nominatem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: prekonizacja
SJP.pl
dokonywać prekonizacji
czasownik przechodni dwuaspektowy
(1.1) kośc. mianować biskupa lub kardynała
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) kośc. mianowanie lub zatwierdzenie wyboru biskupa przez papieża
Wiktionary
obrady kardynałów przed konklawe
SJP.pl
wstępne konsultacje
SJP.pl
w telekomunikacji: zmiana charakterystyki sygnału na wejściu (urządzenia, kabla), kompensująca jego oczekiwaną deformację na drodze transmisji
SJP.pl
rasa owiec
SJP.pl
rasa owiec
SJP.pl
okres w sztuce przed kubizmem
SJP.pl
człowiek wyprzedzający swoje czasy, zapoczątkowujący jakąś ideę, jakiś kierunek itp.
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, która w danej dziedzinie wyprzedza innych, zwiastuje jakiś nowy kierunek, okres itp.
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) chem. substancja towarzysząca pierwszemu stadium reakcji
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta wyprzedzająca swoje czasy, zapoczątkowująca jakąś ideę, kierunek itp.
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) forma żeńska od: prekursor
SJP.pl
Wiktionary
wyprzedzający kogoś, coś w jakiejś dziedzinie, zapowiadający jakiś nowy kierunek, okres itp.; odkrywczy, nowatorski, poprzedzający
przymiotnik
(1.1) wyprzedzający swoje czasy w danej dziedzinie
SJP.pl
Wiktionary
procedura mająca miejsce przed przetargiem, pozwalająca na wybranie najodpowiedniejszych kandydatów spośród chętnych do udziału w przetargu
SJP.pl
odnoszący się do prelegenta lub prelekcji, właściwy prelegentom
SJP.pl
osoba wygłaszająca prelekcję
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba wygłaszająca wykład lub omawiająca prezentację
Prelekcja – forma wykładu dla szerokiego grona odbiorców (z reguły nie związanych z daną dziedziną wiedzy) na określony temat, co do zasady o charakterze popularnonaukowym. Prelegent najczęściej przedstawia temat w sposób subiektywny lub częściowo subiektywny. Celem prelekcji jest przekonanie słuchaczy do jakiejś wizji, nakłonienie do zaakceptowania określonych poglądów, postaw, czy zachowań, a także zachęcenie do podjęcia jakiegoś działania, czy zainteresowania się jakąś tematyką.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta wygłaszająca prelekcję
SJP.pl
wykład dla szerokiego grona publiczności mający charakter popularyzacyjny, popularnonaukowy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) okazjonalny wykład naukowy lub popularnonaukowy na jakiś temat;
Prelekcja – forma wykładu dla szerokiego grona odbiorców (z reguły nie związanych z daną dziedziną wiedzy) na określony temat, co do zasady o charakterze popularnonaukowym. Prelegent najczęściej przedstawia temat w sposób subiektywny lub częściowo subiektywny. Celem prelekcji jest przekonanie słuchaczy do jakiejś wizji, nakłonienie do zaakceptowania określonych poglądów, postaw, czy zachowań, a także zachęcenie do podjęcia jakiegoś działania, czy zainteresowania się jakąś tematyką.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący prelekcji
SJP.pl
wstępne rozmowy pokojowe; układy tymczasowe
Preliminaria – karta lub karty tytułowe bądź też substytut strony tytułowej także verso karty tytułowej (imprimatur, przywilej drukarski) oraz wszystkie karty ją poprzedzające, np. frontyspis, karta przedtytułowa, także okładka, ale tylko wtedy, gdy jest integralną częścią oryginalnej postaci wydania.
SJP.pl
Wikipedia
1. wstęp, początek czegoś;
2. preliminarium pokojowe - wstępny traktat pokoju zawierany pomiędzy stronami prowadzącymi wojnę
SJP.pl
1. plan finansowy jednostki budżetowej;
2. projekt budżetu państwa;
3. zestawienie przewidywanych wydatków i dochodów;
4. dawniej: preliminaria
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zarz. księg. zestawienie planowaćanowanych dochodów i wydatków
SJP.pl
Wiktionary
w psychologii: jeszcze nie poddany dyscyplinie logicznego myślenia, nie kierowany logiką; przedlogiczny
SJP.pl
[czytaj: preljud] samochód typu Honda Prelude
SJP.pl
przymiotnik od: preludium
SJP.pl
1. wstęp instrumentalny do jakiegoś większego utworu;
2. samodzielny, krótki utwór muzyczny;
3. przenośnie: wstęp do czegoś
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) muz. wstęp instrumentalny do jakiegoś większego utworu
(1.2) muz. samodzielny, krótki utwór instrumentalny
(1.3) wprowadzenie, wstęp, początek, zapowiedź czegoś
Preludium, praeambulum – instrumentalna forma muzyczna, która jest wstępem do większego dzieła muzycznego.
Początkowo, w XV w. był to krótki utwór figuracyjny z fragmentami akordowymi improwizowany na organach lub lutni, ułatwiający śpiewakom i wykonawcom intonowanie (tzn. ustalający tonację przed rozpoczęciem śpiewu). Po 1650 r. weszło w skład sonaty kameralnej i suity jako ich pierwsza część. Pojawiało się także w połączeniu z fugą, np. dwa tomy preludiów i fug, uporządkowanych chromatycznie napisał Jan Sebastian Bach. Podobne cykle komponowano jednak wcześniej (np. Girolamo Frescobaldi), ale także później (np. Ferruccio Busoni). Powstawały też pojedyncze preludia z fugami (np. Johannes Brahms, César Franck, Max Reger, Arthur Honegger: Prelude, arioso et fughetta sur le nom de BACH).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: premas-i] samochód typu Mazda Premacy
SJP.pl
medycyna: farmakologiczne przygotowanie pacjenta do operacji przez podanie mu środków uspokajających, przeciwlękowych
Premedykacja – farmakologiczne przygotowanie chorego do operacji.
Celem premedykacji jest:
SJP.pl
Wikipedia
1. zaplanowane działanie o charakterze negatywnym lub wręcz zaskakującym;
2. dokładne zaplanowanie i przygotowanie przestępstwa;
3. działanie z pełną świadomością
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) obmyślenie planu działania
(1.2) dokładne obmyślenie planu przestępstwa
Zamiar bezpośredni – postać zamiaru w rozumieniu prawa karnego polegająca na tym, że sprawca chce popełnić czyn zabroniony (art. 9 § 1 k.k.).
Sprawca popełniający czyn zabroniony w zamiarze bezpośrednim ma świadomość i wolę realizacji jego ustawowych znamion.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
system publicznego transportu zbiorowego, stanowiący formę przejściową pomiędzy tramwajem a metrem
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) urb. system transportu publicznego stanowiący formę przejściową pomiędzy tramwajem a metrem;
Premetro – system publicznego transportu zbiorowego najczęściej stanowiący formę przejściową pomiędzy tramwajem a metrem. Premetro kursuje po bezkolizyjnych trasach (lub bezkolizyjnych odcinkach tras), przystosowanych do późniejszego przekształcenia i włączenia w sieć metra. Budowle inżynierskie (tunele, wiadukty) są dopasowane również do skrajni metra.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. dodatek do pensji przyznawany pracownikowi w zależności od wyników jego pracy;
2. nagroda pieniężna, gratyfikacja finansowa;
3. miejsce na trasie wyścigu kolarskiego, gdzie zawodnicy mogą zdobyć dodatkowe punkty; też: tak zdobyte punkty;
4. nagroda za coś, często mająca zachęcić do czegoś osobę nagradzaną
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) dodatkowe wynagrodzenie pracownika, będące nagrodą za jego pracę
(1.2) w niektórych grach: dodatkowe punkty lub inna nagroda za wykonanie zadania niebędącego celem gry
Premia – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Piemont, w prowincji Cusio Ossola.
Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwało 605 osób, 6,9 os./km².
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. ten, który jest premiowany
Wiktionary
wystawienie danej sztuki, inscenizacji lub zaprezentowanie filmu po raz pierwszy w danym miejscu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) polit. szef, kierownik rządu;
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) polit. kobieta sprawująca urząd premiera (1.1)
forma rzeczownika.
(3.1) D. lm. od: premiera
Premier (z fr. premier – pierwszy) – reprezentant i kierownik rządu, o różnym zakresie uprawnień w zależności od systemu prawnego danego państwa. Najczęściej organizuje i koordynuje prace rządu, zwołuje jego posiedzenia, ma prawo do wnioskowania powołań i odwołań pozostałych członków rządu oraz obsadza niektóre ważne stanowiska i urzędy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wystawienie danej sztuki, inscenizacji lub zaprezentowanie filmu po raz pierwszy w danym miejscu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) film. teatr. pierwsze publiczne przedstawienie utworu, zwłaszcza scenicznego lub filmu; uroczystość związana z tym przedstawieniem
forma rzeczownika|rodzaj=męskoosobowy.
(2.1) D. i B. lp. od: premier
Premiera (z fr. première – „pierwsza”, od wyrażenia première représentation – „pierwsze przedstawienie”) – pierwsze przedstawienie danego utworu lub towaru szerokiej publiczności.
Początkowo określenie odnosiło się wyłącznie do inscenizacji teatralnej bądź operowej – przy czym obejmuje ono oddzielnie każdą inscenizację (nawet tego samego utworu). Obecnie termin ten rozciągnięto na inne dziedziny – mówi się o premierze filmowej, wydawniczej bądź gry komputerowej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ premier
SJP.pl
premier z żoną
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) urząd premiera
(1.2) czas sprawowania urzędu premiera
(1.3) premier i jego żona
SJP.pl
Wiktionary
potocznie:
1. mieć swoją premierę;
2. pełnić urząd premiera
SJP.pl
syn premiera
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) córka premiera
Wiktionary
przysłówek
(1.1) wystawiając pierwszy raz
Wiktionary
→ premiera
przymiotnik relacyjny
(1.1) film. teatr. związany z premierą, dotyczący premiery
SJP.pl
Wiktionary
lekceważąco lub potocznie: pani premier
SJP.pl
dodatek witaminowo-mineralny do mieszanek dla drobiu
SJP.pl
Osoby o tym nazwisku:
Wikipedia
1. potocznie: nagroda punktowa za zakupy, wymienialna na nagrodę rzeczową;
2. obligacja państwowa w Polsce międzywojennej;
3. dawniej: bilet pożyczki premiowej; pożyczka premiowa
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z premią, dotyczący premii
Wiktionary
dawniej:
1. przesłanka;
2. urlop, zwolnienie
SJP.pl
dawniej: premia
SJP.pl
członek zgromadzenia zakonnego kanoników regularnych, założonego w 1121 roku we francuskiej miejscowości Prémontré; premonstratens, norbertanin
SJP.pl
rzadko: zakonnica norbertanka
SJP.pl
członek zgromadzenia zakonnego kanoników regularnych, założonego w 1121 roku we francuskiej miejscowości Prémontré; norbertanin, premonstrant
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. katolicki zakonnik z zakonu założonego przez św. Norberta z Xanten
Norbertanie (Premonstratensi) – zakon rzymskokatolicki założony w 1120 przez św. Norberta z Xanten w miejscowości Prémontré koło Laon we Francji. Oparty jest na regule św. Augustyna.
Zakon norbertanów w XIV wieku obejmował 655 opactw i probostw. Obecnie w świecie jest około 1450 zakonników w 51 domach. Zakon wydał 10 świętych i 4 błogosławionych. Wśród błogosławionych jest też polska norbertanka, Bronisława z Krakowa. Pierwsi premonstratensi przybyli do Polski w 1126 roku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
członek zgromadzenia zakonnego kanoników regularnych, założonego w 1121 roku we francuskiej miejscowości Prémontré; norbertanin, premonstrant
Norbertanie (Premonstratensi) – zakon rzymskokatolicki założony w 1120 przez św. Norberta z Xanten w miejscowości Prémontré koło Laon we Francji. Oparty jest na regule św. Augustyna.
Zakon norbertanów w XIV wieku obejmował 655 opactw i probostw. Obecnie w świecie jest około 1450 zakonników w 51 domach. Zakon wydał 10 świętych i 4 błogosławionych. Wśród błogosławionych jest też polska norbertanka, Bronisława z Krakowa. Pierwsi premonstratensi przybyli do Polski w 1126 roku.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest prenatalne; cecha tych, którzy są prenatalni
Wiktionary
dotyczący okresu życia płodowego; przedurodzeniowy
przymiotnik
(1.1) med. związany z życiem płodowym, dotyczący życia płodowego
SJP.pl
Wiktionary
minerał, zasadowy glinokrzemian wapnia i glinu o żółtawej lub zielonkawej barwie; prehnit
Prehnit – nazwa pochodzi od nazwiska holenderskiego pułkownika Hendrika von Prehna (1733–1785), który przywiózł go z Przylądka Dobrej Nadziei do Europy w 1773 r. (A.G. Werner, 1790 r.).
Pospolity minerał rodingitów powstający w ostatnim stadium rodingityzacji na skutek niskotemperaturowych procesów hydrotermalnych, należy do gromady glinokrzemianów wstęgowych.
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj dinozaura z rodziny pachycefalozaurów
Prenocefal (Prenocephale) – dinozaur z rodziny pachycefalozaurów (Pachycephalosauridae); jego nazwa oznacza stroma głowa.
Żył w epoce późnej kredy (ok. 83-65 mln lat temu) na terenach centralnej Azji. Długość ciała ok. 2-3 m, wysokość ok. 120 cm masa ok. 130 kg. Jego szczątki znaleziono w Mongolii.
SJP.pl
Wikipedia
pseudonim składający się z prawdziwych imion używającej go osoby
SJP.pl
opłacenie z góry ustalonej liczby kolejnych numerów jakiegoś czasopisma lub kolejnych tomów książki z gwarancją ciągłości ich otrzymywania; kwota opłaty za taką usługę
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przedpłata za czasopismo na określony czas, gwarantująca, że dana osoba będzie otrzymywać przez ten czas określoną liczbę numerów tego czasopisma; ten czas
(1.2) egzemplarz czasopisma otrzymany w ramach prenumeraty (1.1)
Prenumerata – usługa polegająca na zapłaceniu z góry za określoną liczbę kolejnych numerów czasopisma lub tomów książki w zamian za zapewnienie ciągłości ich dostarczania. Prenumerata to także kwota, którą płaci się za tę usługę.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba prenumerująca czasopisma lub książki ukazujące się w tomach
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, która wykupiła prenumeratę
SJP.pl
Wiktionary
kobieta prenumerująca czasopisma lub książki ukazujące się w tomach
SJP.pl
przymiotnik od: prenumerator
SJP.pl
opłacać z góry otrzymywanie ustalonej liczby kolejnych numerów czasopisma lub kolejnych tomów książki z gwarancją ciągłości ich otrzymywania; subskrybować
czasownik przechodni niedokonany (dk. zaprenumerować)
(1.1) otrzymywać jakąś publikację regularnie przez określony czas
SJP.pl
Wiktionary
syntetyczny preparat leczniczy, powodujący rozszerzanie się naczyń wieńcowych i ułatwiający dotlenienie mięśnia sercowego; stosowany głównie w dusznicy bolesnej i w niewydolności wieńcowej; corontin; segontin
SJP.pl
dawniej: zajęcie, zaprzątnięcie czymś umysłu
SJP.pl
poprzedni wnioskodawca
SJP.pl
zamówienie produktu przed jego oficjalną premierą; pre-order
SJP.pl
→ preorder
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) seks. taki, który występuje przed orgazmem
(1.2) seks. taki, który jeszcze nie miał orgazmu
Wiktionary
wstępne rozeznanie się w czymś
SJP.pl
dotyczący preorientacji
SJP.pl
[czytaj: pripejd] sprzedaż określonych towarów na zasadach przedpłaty; pre-paid
Sprzedaż przedpłacona (ang. prepaid) – model sprzedaży, w którym klient dokonuje opłaty z góry, przed otrzymaniem towaru lub skorzystaniem z usługi. Jest powszechnie stosowany w wielu branżach, takich jak telekomunikacja, energetyka czy media.
SJP.pl
Wikipedia
→ prepaid [czytaj: pripejdowy]
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od preparat
Wiktionary
1. przygotowanie czegoś do użytku poprzez wykonanie określonych zabiegów technicznych;
2. opracowanie tekstu w celu uwypuklenia jakiejś jego treści ;
3. dawniej, zwykle w liczbie mnogiej: objaśnienia do tekstu w podręczniku;
4. sporządzenie preparatu anatomicznego lub zoologicznego;
5. technika kompozytorska związana ze zmianą brzmienia instrumentu poprzez ingerencję w jego konstrukcję i nietypowy sposób wydobycia dźwięku
SJP.pl
1. przygotowanie czegoś do użytku poprzez wykonanie określonych zabiegów technicznych;
2. opracowanie tekstu w celu uwypuklenia jakiejś jego treści ;
3. dawniej, zwykle w liczbie mnogiej: objaśnienia do tekstu w podręczniku;
4. sporządzenie preparatu anatomicznego lub zoologicznego;
5. technika kompozytorska związana ze zmianą brzmienia instrumentu poprzez ingerencję w jego konstrukcję i nietypowy sposób wydobycia dźwięku
SJP.pl
związany z preparacją
SJP.pl
Preparanda – była to szkoła uzupełniająca, przygotowawcza. Miała formę dwuletniego kursu dla młodzieży niemającej ukończonych 7 klas szkoły podstawowej, a przygotowującej się przy seminarium nauczycielskim do zawodu nauczyciela. Istniała w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości.
Wikipedia
1. substancja, np. lek lub kosmetyk, o konkretnym zastosowaniu;
2. w biologii: zakonserwowany organizm lub jego część przygotowane do demonstrowania, badania itp.
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) substancja lub mieszanina związków przygotowana do konkretnego zastosowania
(1.2) obiekt biologiczny zakonserwowany celem badań lub dydaktyki
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: uczniowski zeszycik do notowania słówek przy nauce języka obcego; notatnik
SJP.pl
1. osoba poddająca organizmy lub ich części specjalnej obróbce w celu przygotowania ich do badań lub demonstracji;
2. osoba przygotowująca coś, poddając składniki specjalnym zabiegom;
3. osoba tworząca fałszywe informacje i nadająca im określoną formę w celu osiągnięcia zamierzonego celu
SJP.pl
SJP.pl
miejsce obróbki i konserwacji materiałów przywiezionych z terenu w celu przeznaczenia ich do demonstrowania i dalszych badań
SJP.pl
SJP.pl
1. przygotowywać coś do użytku, łącząc odpowiednie składniki lub poddając je specjalnym zabiegom;
2. przeinaczać lub naginać informacje albo fakty;
3. sporządzać preparaty anatomiczne, zoologiczne itp.
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|preparować.
Wiktionary
człowiek samodzielny i zabezpieczony na każdą okazję, biorący odpowiedzialność za przetrwanie własne i swojej rodziny; preppers
SJP.pl
→ prepers; prepperski
SJP.pl
w chemii: monomer lub układ monomerów zdolny do dalszej polimeryzacji przez grupy reaktywne
SJP.pl
w starożytnej teorii literatury: to, co właściwe, stosowane w dziele literackim
SJP.pl
supremacja, prymat, przewaga, pierwszeństwo
SJP.pl
rodzajnik preponowany: typ rodzajnika, który nigdy nie występuje po rzeczowniku, ale zawsze jest umieszczany przed nim
SJP.pl
w językoznawstwie:
1. przyimek;
2. umieszczanie wyrazów pomocniczych, np. przyimków, rodzajników itp. przed wyrazami, do których się odnoszą
SJP.pl
SJP.pl
1. przewodniczący kapituły katedralnej;
2. tytuł proboszcza kolegiaty;
3. tytuł zastępcy przełożonego w niektórych zakonach
Prepozyt, primiceriusz (łac. praepositus – przełożony) – w Kościele rzymskokatolickim przewodniczący kapituły kanoników, czyli kapituły katedralnej lub kolegiackiej, oraz w Zgromadzeniu Księży Kanoników Regularnych Laterańskich – często w randze prałata lub infułata. Najczęściej prepozytem jest proboszcz parafii kolegiackiej (przykładem kolegiata w Wałbrzychu). Tytuł zastępcy przełożonego (np. opata, przeora) w niektórych zakonach.
SJP.pl
Wikipedia
urząd prepozyta
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kośc. godność prepozyta
(1.2) daw. godność przełożonego
Prepozyt, primiceriusz (łac. praepositus – przełożony) – w Kościele rzymskokatolickim przewodniczący kapituły kanoników, czyli kapituły katedralnej lub kolegiackiej, oraz w Zgromadzeniu Księży Kanoników Regularnych Laterańskich – często w randze prałata lub infułata. Najczęściej prepozytem jest proboszcz parafii kolegiackiej (przykładem kolegiata w Wałbrzychu). Tytuł zastępcy przełożonego (np. opata, przeora) w niektórych zakonach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: prepers] człowiek samodzielny i zabezpieczony na każdą okazję, biorący odpowiedzialność za przetrwanie własne i swojej rodziny; prepers
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, która przygotowuje się na wypadek wojny, klęsk żywiołowych, katastrof itp. – gromadzi zapasy żywności, leków, materiałów, szkoli się z technik surwiwalowych, niekiedy również szykuje broń i buduje prywatny schron
SJP.pl
Wiktionary
→ preppers [czytaj: preperski]; preperski
SJP.pl
[czytaj: PREpres] środowiskowo: przygotowanie do druku materiałów tekstowych i ilustracyjnych
SJP.pl
druk wyprzedzający właściwe wydanie; przeddruk
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) nauk. wersja publikacji naukowej sprzed ukazania się w recenzowanym czasopiśmie naukowym;
Preprint – wstępna wersja publikacji naukowej (zazwyczaj artykułu), która nie została jeszcze opublikowana w czasopiśmie naukowym.
Publikacja w tradycyjnym czasopiśmie naukowym często zajmuje miesiące, a nawet lata od chwili zgłoszenia artykułu, podczas gdy rozwój nauki następuje w ostatnim czasie znacznie szybciej. Umieszczenie w Internecie preprintów artykułów pozwala na udostępnienie wyników badań naukowych innym badaczom bez konieczności długiego oczekiwania na cykl wydawniczy czasopisma, a tym samym nie opóźnia rozwoju nauki, tak jak ma to miejsce w przypadku tradycyjnych wydawnictw.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
prace i przygotowania poprzedzające produkcję czegoś, np. filmu, gry komputerowej itd.
Preprodukcja – etap produkcji filmu poprzedzający okres zdjęciowy. Czas ten poświęcony jest na zaczerpnięcie pomysłu do chwili akceptacji scenariusza.W okresie preprodukcji prowadzone są prace przygotowawcze polegające m.in. na:
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
[czytaj: prikłel] utwór (zwykle film, książka lub gra komputerowa) nawiązujący do innego utworu, poprzedzający jego fabułę
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) liter. film. utwór ukazujący wydarzenia fabuły wcześniejszy w stosunku do reszty serii;
Prequel (łac. pre – przed; ang. sequel – ciąg dalszy) – utwór literacki lub filmowy opowiadający wydarzenia wcześniejsze niż opisane w pierwowzorze. Prequele powstają zazwyczaj później niż oryginalne dzieła i często wyjaśniają wątki oraz zdarzenia, o których opowiadała główna część.
Termin „prequel” to neologizm złożony z przedrostka „pre-” (łac. „przed”) i „sequel”. Sequel to kontynuacja utworu przedstawiająca wydarzenia późniejsze niż w pierwowzorze.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
1. członek Bractwa Prerafaelitów, stowarzyszenia artystycznego założonego w Anglii w 1848 roku;
2. malarz tworzący dzieła według koncepcji prerafaelizmu, nurtu w angielskiej sztuce 2. połowy XIX w. nawiązującego do początków renesansu
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
dziewiętnastowieczny kierunek w sztuce zapoczątkowany w Anglii, nawiązujący do sztuki wczesnego włoskiego odrodzenia (przed Rafaelem); prerafaelizm
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) hist. szt. kierunek w sztuce angielskiej w połowie XIX wieku, który nawiązywał do sztuki wczesnego włoskiego odrodzenia
SJP.pl
Wiktionary
dziewiętnastowieczny kierunek w sztuce zapoczątkowany w Anglii, nawiązujący do sztuki wczesnego włoskiego odrodzenia (przed Rafaelem); prerafaelityzm
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) zob. prerafaelityzm.
SJP.pl
Wiktionary
Protestantyzm – jedna z głównych gałęzi chrześcijaństwa, obok katolicyzmu i prawosławia, na którą składają się wspólnoty religijne powstałe na skutek ruchów reformacyjnych wewnątrz Kościoła rzymskokatolickiego rozpoczętych wystąpieniem Marcina Lutra w XVI wieku oraz ruchów przebudzeniowych w łonie macierzystych wyznań protestanckich w kolejnych stuleciach.
Wikipedia
związany z prereformacją
SJP.pl
rozległa równina w Ameryce Północnej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) geogr. równinne stepy w centralnej części Ameryki Północnej;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj ptaków z podrodziny bażantów
SJP.pl
gatunek ptaka z rodziny bekasowatych
SJP.pl
Wikipedia
→ preria; preryjny
przymiotnik relacyjny
(1.1) geogr. biol. związany z prerią, dotyczący prerii; rosnący lub bytujący na prerii
SJP.pl
Wiktionary
przywilej, uprawnienie, pierwszeństwo związane z zajmowanym stanowiskiem lub wykonywaną funkcją
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) praw. szczególne uprawnienie wynikające z piastowanego stanowiska
Prerogatywa (łac. praerogativa) – przywilej, uprawnienie wynikające z zajmowanego stanowiska.
W systemach parlamentarnych kompetencje głowy państwa wyłączone spod kontroli organu przedstawicielskiego, czyli w praktyce niewymagające kontrasygnaty rządowej.
Pojęcie ukształtowało się w Anglii dla określenia tych uprawnień króla, które mógł wykonywać bez uzgadniania z parlamentem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przedromański;
1. poprzedzający cywilizację romańską;
2. poprzedzający styl romański
SJP.pl
SJP.pl
Preromantyzm – zespół zjawisk w kulturze i literaturze rozwijający się od połowy XVIII w. i zapowiadający nadejście romantycznego przełomu w kulturze europejskiej.
Należały do nich:
Wikipedia
→ preria; preriowy
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z prerią
SJP.pl
Wiktionary
niezdolność dokładnego widzenia z bliskiej odległości, spowodowana upośledzeniem akomodacji oka, rozwijająca się w średnim wieku; starczowzroczność, prezbiopia, presbyopia
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: presbiopia] niezdolność dokładnego widzenia z bliskiej odległości, spowodowana upośledzeniem akomodacji oka, rozwijająca się w średnim wieku; starczowzroczność, prezbiopia, presbiopia
SJP.pl
Wikipedia
wybór poprzedzający głosowanie
Preselekcja – usługa telekomunikacyjna dostępna w pełnym zakresie wyłącznie dla abonentów sieci telefonii stacjonarnej operatora o znaczącej pozycji rynkowej (Telekomunikacja Polska S.A.), umożliwiająca ustanowienie innego niż TP S.A. operatora telekomunikacyjnego, za pośrednictwem którego zestawiane będą krajowe i międzynarodowe połączenia do innych użytkowników końcowych. Połączenie są realizowane poprzez wybieranie z aparatu telefonicznego numeru abonenta, bez konieczności każdorazowego wskazywania numeru dostępu (NDS) wybranego operatora. Preselekcja nie ma wpływu na sposób zestawiania połączeń alarmowych, do służb o skróconej numeracji, a także do "sieci inteligentnej" (usługi o podwyższonej opłacie, a także infolinie 800/801), które zawsze są zestawiane przez operatora telekomunikacyjnego, któremu płacimy abonament telefoniczny. Abonenci TPS.A. mogą wybrać przez złożenie zlecenia preselekcji jednego dostawcę publicznie dostępnych usług telefonicznych w zakresie połączeń krajowych oraz jednego w zakresie połączeń międzynarodowych, co nie wyklucza możliwości wyboru tego samego dostawcy usług dla połączeń krajowych i międzynarodowych.
SJP.pl
Wikipedia
związany z preselekcją
SJP.pl
odnoszący się do czasów przed Semitami
SJP.pl
białko znajdujące się w komórkach mózgowych osób chorych na chorobę Alzheimera
SJP.pl
pieczęć przystawiona w kancelarii sądu, zawierająca datę wpływu pisma, liczbę załączników, uiszczenie opłaty itp.; prezentata, datownik
SJP.pl
pracownik zecerni wykonujący próbne odbitki składu zecerskiego do korekty
SJP.pl
nacisk, przymus
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nacisk, przymus wywierany na kogoś w celu zmuszenia go do czegoś
SJP.pl
Wiktionary
skan przygotowawczy, wstępny
SJP.pl
dawniej:
1. przepis prawny; nakaz, rozporządzenie;
2. porada, przepis na coś, recepta lekarska;
3. przedawnienie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wypisywanie, ordynowanie czegoś, także. recepta lekarska;
(1.3) daw. przepis prawny, nakaz urzędowy
(1.4) daw. przedawnienie
W dawnym znaczeniu:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) jęz. osoba zajmująca się nakreślaniem norm lub zaleceń językowych;
Wiktionary
nurt w językoznawstwie, w ramach którego formułuje się normy poprawnościowe, zasady i reguły poprawnego posługiwania się wypowiedziami językowymi; normatywizm, kultura języka
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. dążność do nakreślania norm lub zaleceń językowych z zamiarem wywarcia wpływu na użytkowników języka, aby trzymali się proponowanych środków;
(1.2) filoz. pogląd głoszący, że funkcją sądów etycznych jest funkcja preskryptywna, nakazująca określone postępowanie;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
w psycholingwistyce: określający, jak należy się zachować, aby zaspokoić wzbudzoną potrzebę; zalecający
przymiotnik
(1.1) dyktujący prawidła, metody bądź sposoby postępowania
(1.2) jęz. formułujący zewnętrzne normy bądź zalecenia językowe
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: preslej] nazwisko, m.in. Elvis Presley (1935-1977) - piosenkarz amerykański
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: preslejowski] taki jak u Presleya, właściwy Presleyowi, nawiązujący do muzyki Presleya, przypominający zachowanie, taniec Presleya itp.
SJP.pl
SJP.pl
filozof żyjący w czasach przed narodzinami Sokratesa
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. staroż. filoz. filozof zaliczany do nurtu greckiej filozofii przedsokratejskiej, działający przed Sokratesem
SJP.pl
Wiktionary
receptor reagujący na zmiany ciśnienia w organizmie; baroreceptor
Baroreceptory, presoreceptory – mechanoreceptory odpowiadające za stałą wielkość ciśnienia krwi.
SJP.pl
Wikipedia
urządzenie regulujące ciśnienie w niektórych rodzajach chłodziarek; barostat
Presostat – czujnik różnicy ciśnień wyposażony w przekaźnik. Do presostatu przyłączone są dwa przewody ciśnieniowe i do trzech przewodów elektrycznych. Stan przekaźnika jest zależny od wielkości różnicy ciśnień w przewodach ciśnieniowych.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. jezioro u zbiegu granic Macedonii, Albanii i Grecji;
(1.2) geogr. hist. region historyczny współcześnie podzielony między Grecję, Albanię i Macedonię, położony nad jeziorami o tej samej nazwie
Prespa (mac. Преспанско Езеро, gr. Λίμνες Πρέσπες, alb. Liqeni i Prespës) – jezioro u zbiegu granic Macedonii Północnej, Albanii i Grecji, w historycznym regionie Prespa. Terminem Prespa określa się dwa jeziora - Wielką i Małą Prespę.
Leży w tektonicznym obniżeniu na wysokości 967 m n.p.m.
Nad jeziorem żyją pelikany, kormorany i czaple.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Prespą, dotyczący Prespy (jeziora lub otaczającego go obszaru)
Wiktionary
[czytaj: presbuk] środowiskowo: materiał promocyjny stworzony i rozprowadzany przez producentów filmowych
SJP.pl
[czytaj: press-ing] w niektórych grach zespołowych: agresywne krycie przeciwników na całym boisku
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) sport. w piłce nożnej: sposób prowadzenia mający na celu uniemożliwienie drużynie przeciwnej rozegrania jakiejkolwiek akcji poprzez agresywne krycie oraz grę z dala od własnego pola karnego;
Pressing (ang. naciskanie) – sposób prowadzenia gry w piłce nożnej, który ma na celu jak najszybsze odebranie piłki drużynie przeciwnej, jak najdalej od własnej bramki.
Wyróżnia się trzy formy pressingu: niski, średni i wysoki. W przypadku pressingu niskiego zawodnicy próbują odebrać piłkę przeciwnikowi na własnej połowie, w przypadku pressingu średniego w okolicach linii środkowej, w przypadku pressingu wysokiego – już na połowie przeciwnika. Dobór formy pressingu powinien zależeć od przygotowania kondycyjnego zawodników (wysoki pressing jest najbardziej wymagający kondycyjnie) oraz od potencjału drużyny przeciwnej (z przeciwnikiem słabszym od siebie raczej stosuje się pressing wysoki, z mocniejszym – niski).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w niektórych grach zespołowych: agresywnie kryć przeciwników na całym boisku
SJP.pl
Presspublica – spółka działająca od 1991 będąca w 100% własnością należącej do Grzegorza Hajdarowicza spółki Gremi Media.
Presspublica jest wydawcą dzienników „Rzeczpospolita”, „Życie Warszawy” (do 17 grudnia 2011), „Parkiet”, tygodników „Przekrój” (do 2013) i „Uważam Rze”, miesięczników „Sukces” i „Uważam Rze Historia” oraz „Bloomberg Businessweek Polska”, miesięcznika ekonomiczno-biznesowego (na licencji Bloomberg LP).
Wikipedia
dawniej: obowiązek wykonania jakiejś pracy zleconej przez zwierzchnika; obowiązek świadczeń
SJP.pl
dotyczący prestacji
SJP.pl
człowiek pokazujący sztuczki oparte głównie na zręczności i robiące wrażenie magicznych; sztukmistrz, magik, iluzjonista
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) człowiek pokazujący sztuczki sprawiające wrażenie magicznych, oparte głównie na zręczności i umiejętności odwracania uwagi
Iluzjonista – główne określenie dla wszystkich osób zajmujących się sztuką iluzji.
Klasyczny strój iluzjonisty stanowi garnitur, cylinder, „magiczna” pałeczka i mniejsze rekwizyty, jednak współczesny wygląd iluzjonisty znacznie różni się od tego klasycznego i jest o wiele nowocześniejszy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. kobieta pokazująca sztuczki magiczne oparte na zręczności; iluzjonistka, kuglarka, magiczka;
2. działanie wykorzystujące różne sztuczki w celu ukrycia braku umiejętności lub wywołania zachwytu
SJP.pl
magiczny, kuglarski
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z prestidigitatorstwem, dotyczący prestidigitatorstwa
SJP.pl
Wiktionary
1. pokazywanie sztuk polegających na zręczności i robiących wrażenie magicznych; kuglarstwo, sztukmistrzostwo;
2. wyjątkowa sprawność w czymś;
3. przenośnie: stwarzanie złudzenia czegoś, udawanie czegoś nieistniejącego
SJP.pl
określenie wykonawcze: bardzo szybko
Tempo (agogika) – jeden z elementów dzieła muzycznego, oznaczający, jak szybko utwór ma być wykonany.
SJP.pl
Wikipedia
znaczenie, poważanie, jakim ktoś lub coś cieszy się w swoim otoczeniu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) socjol. znaczenie, poważanie, jakim ktoś lub coś cieszy się w swoim otoczeniu;
Prestiż (z fr. „urok, czary”, z łac. præstigiare – sztuczki magiczne, por. prestidigitator) – autorytet, poważanie, szacunek innych osób do danej osoby.
W socjologii prestiż jest subiektywnym kryterium stratyfikacji, opartym na wartościujących podstawach emocjonalnych i obiektywnych czynnikach stratyfikacji – wykształceniu, wykonywanym zawodzie, stylu życia, dochodach. Jest również jedną ze składowych statusu społecznego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba, która ma prestiż; ktoś komu zależy na prestiżu wobec innych
SJP.pl
cecha czegoś, co ma duże znaczenie i poważanie w swoim środowisku
SJP.pl
będący dowodem prestiżu (znaczenie, poważanie), mający lub przynoszący prestiż
przymiotnik jakościowy
(1.1) charakteryzujący się prestiżem
SJP.pl
Wiktionary
utwór muzyczny lub jego część wykonana w bardzo szybkim tempie (presto)
SJP.pl
Wikipedia
Preston – miasto o statusie city w Wielkiej Brytanii (Anglia), w dystrykcie Preston, ośrodek administracyjny (stolica) hrabstwa Lancashire, port nad estuarium rzeki Ribble (Morze Irlandzkie). W 2021 roku liczyło 94 490 mieszkańców. Jest siedzibą Uniwersytetu Centralnego Lancashire i dwóch kolegiów. Na północny wschód od miasta znajduje się Forest of Bowland.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kośc. okryty specjalną tkaniną sześcienny stół w cerkwi prawosławnej, na którym sprawowana jest liturgia
Wiktionary
1. uznanie istnienia niestwierdzonego faktu na podstawie innych ustalonych faktów, pozostających z nim w związku; domniemanie
2. dawniej: zarozumiałość
SJP.pl
przestarzałe: domniemywać, domyślać się, zakładać
SJP.pl
w logice: wniosek wynikający jednocześnie z jakiegoś zdania i jego negacji, np. presupozycją zarówno zdania "Moim ulubionym aktorem jest Johnny Depp." jak i zdania "Moim ulubionym aktorem nie jest Johnny Depp." jest: "Mam ulubionego aktora."
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. ukryte wstępne założenie, wymagane żeby dane zdanie miało w danym kontekście logiczny sens;
(1.2) psych. metoda sugerowania ukrytych treści za pomocą takich zdań
Presupozycja – w logice sąd, który musi być prawdziwy, żeby jakiemuś zdaniu można było przypisać wartość logiczną (prawdę albo fałsz). Innymi słowy, presupozycja to wniosek wynikający zarówno ze zdania, jak i z jego negacji. Np. presupozycją zarówno zdania „Obecny król Francji jest łysy”, jak i zdania „Obecny król Francji nie jest łysy” jest: „Francja ma obecnie króla”.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) spoż. gw-pl|Śląsk Cieszyński. salceson
Wiktionary
wywierający presję
SJP.pl
dawniej: Bratysława (stolica Słowacji); Pożoń
Bratysława (słow. i cz. Bratislava, wym. [ˈbracislaʋa]; niem. Pressburg; węg. Pozsony; pol. dawniej Pożoń, także Preszburg) – stolica oraz największe miasto Słowacji pod względem liczby ludności (478 040 mieszkańców) i powierzchni (367,5 km²). Jest jedyną stolicą na świecie, która graniczy z dwoma państwami, tj. na południu z Węgrami, a na zachodzie z Austrią.
SJP.pl
Wikipedia
miasto we wschodniej Słowacji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto na Słowacji;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Preszowa; osoba z tego miasta
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Preszowa; kobieta z tego miasta
Wiktionary
→ Preszów (miasto na Słowacji)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Preszowem, dotyczący Preszowa
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj kartonu o bardzo gładkiej powierzchni, odznaczający się dużą wytrzymałością mechaniczną i elektryczną
Preszpan – rodzaj wielowarstwowej, mocno prasowanej tektury, w której surowcem jest papier o grubości od 0,1 mm do 50 mm. Powierzchnia preszpanu jest gładka, trudnonasiąkalna. Posiada dużą wytrzymałość mechaniczną na ścieranie i zginanie.
Do produkcji preszpanu używa się szlachetnych surowców włóknistych w postaci półmasy bawełnianej, twardej masy celulozowej, makulatury. Najcieńsze preszpany produkowano na maszynach płaskositowych, najbardziej popularne – do grubości 5 mm wykonywano na tekturówkach lub na maszynach okrągłositowych. Duże grubości wykonywano poprzez sklejenie kilku arkuszy. Aby uzyskać efekt gładkości, materiał obrabiany był poprzez prasowanie i gładzenie w kalandrze frykcyjnym, następnie był polerowany kamieniami agatowymi.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: preszpan
SJP.pl
miasto w Bułgarii
Weliki Presław (dawniej Presław, bułg. Велики Преслав) – miasto w północno-wschodniej Bułgarii w obwodzie szumeńskim. Liczy ok. 10 tys. mieszkańców.
Od 894 r. stolica Bułgarii, przeniesiona tutaj z pogańskiej Pliski, która stała się miejsciem antychrześcijańskiej rewolty księcia Włodzimierza Rasate (889–893). Na przełomie IX i X w. znaczący ośrodek administracyjny, gospodarczy i kulturalny pierwszego państwa bułgarskiego. Po sprowadzeniu przez cara Symeona I (893–927) uczniów Cyryla i Metodego powstała tutaj szkoła piśmiennicza, znana pod nazwą szkoły presławskiej.Powstały tu liczne budowle, wznoszone w stylu wzorowanym na najlepszych osiągnięciach bizantyjskich. Największym osiągnięciem jest tzw. Okrągła Cerkiew, zwana czasem Złotą - była to rotunda z dwunastoma marmurowymi kolumnami i półokrągłymi konchami symbolizującymi dwunastu apostołów. Od strony zachodniej zbudowany był natomiast trójdzielny narteks z dwiema wieżami. W mieście znajdowało się również wiele innych kościołów i klasztorów, z których najbardziej znany to Patlejna (pod wezwaniem św. Pantelejmona) słynący z warsztatów produkujących ceramikę malowaną.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Presław (miasto w Bułgarii)
SJP.pl
dotyczący okresu poprzedzającego powstanie Słowian
SJP.pl
1. drążek, tyczka, witka;
2. wyrób hutniczy o znacznej długości i stałym przekroju poprzecznym;
3. staropolska miara długości i powierzchni
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) drążek, tyczka, witka
(1.2) wyrób hutniczy znacznie bardziej dłuższy niż gruby i szeroki
(1.3) szpikulec do rożna
(1.4) daw. miara długości i powierzchni
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) ubrania dostępne w sklepach, pochodzące z produkcji seryjnej, a nie szyte na zamówienie;
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od pretekst
Wiktionary
zmyślony powód podany dla ukrycia właściwej przyczyny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) powód, który ukrywa rzeczywistą przyczynę
SJP.pl
Wiktionary
odnoszący się do pretendenta, właściwy pretendentowi
SJP.pl
ten, kto pretenduje do czegoś; kandydat
Pretendent (łac. praetendo) – osoba, która ubiega się o jakiś tytuł, stanowisko lub funkcję. W powszechnym użyciu osoba, która rości sobie prawa do tytułu monarszego (pretendent do tronu), w sytuacji, gdy o tron ubiega się kilka osób, gdy ród został odsunięty od władzy lub też monarchia została zniesiona. W przeciwieństwie do samozwańca swoje roszczenia wywodzi z obiektywnych przesłanek uprawniających do dziedziczenia tytułu (praw dynastycznych).
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
rościć sobie prawo do czegoś, mieć pretensje do czegoś, starać się o coś; ubiegać się, konkurować
SJP.pl
potocznie: pretensja
SJP.pl
1. żal, uraza lub ansa do kogoś z jakiegoś powodu; też: słowa wyrażające to uczucie;
2. prawo, które sobie ktoś rości do czegoś; wymaganie, żądanie;
3. przesadnie wysokie mniemanie o sobie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) żal, uraza lub ansa do kogoś z jakiegoś powodu; także. słowa wyrażające to uczucie
(1.2) roszczenie zgłaszane przez kogoś do czegoś
(1.3) przesadnie wysokie mniemanie o sobie
SJP.pl
Wiktionary
1. żal, uraza lub ansa do kogoś z jakiegoś powodu; też: słowa wyrażające to uczucie;
2. prawo, które sobie ktoś rości do czegoś; wymaganie, żądanie;
3. przesadnie wysokie mniemanie o sobie
SJP.pl
pretensjonalność;
1. sztuczne zachowywanie się; krygowanie, zmanierowanie;
2. nienaturalność, zły gust, zbytnie wyszukanie; sztuczność, przesada, manieryczność
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób pretensjonalny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: pretensjonalniej
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: pretensjonalny
SJP.pl
pretensjonalizm;
1. sztuczne zachowywanie się; krygowanie, zmanierowanie;
2. nienaturalność, zły gust, zbytnie wyszukanie; sztuczność, przesada, manieryczność
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) brak naturalności, sztuczność; krygowanie się, mizdrzenie się
SJP.pl
Wiktionary
1. zachowujący się sztucznie;
2. zbyt wyszukany, świadczący o złym guście
przymiotnik
(1.1) książk. zachowujący się sztucznie, krygujący się
(1.2) książk. zbyt wyszukany, świadczący o złym guście
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: pretensja
SJP.pl
test wstępny, diagnozujący, np. test skuteczności i bezpieczeństwa produktu przed jego sprzedażą, test oceny gotowości studentów do dalszych badań
Pretest – w naukach społecznych, pomiar początkowy zmiennej zależnej przed wprowadzeniem manipulacji eksperymentalnej. Wykonuje się go w celu zaobserwowania wariancji zmiennej zależnej po manipulacji zmienną niezależną (w odstępie czasu). Używa się go do zbadania siły manipulacji eksperymentalnej (np. w schemacie klasycznym). Stosuje się go również w badaniu rzetelności danego testu badawczego (np. kwestionariusza) w eksperymencie bez grupy kontrolnej.
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj słodkowodnych ryb okoniokształtnych z rodziny guramiowatych
Trichogaster – rodzaj słodkowodnych ryb okoniokształtnych z rodziny guramiowatych (Osphronemidae). Hodowane w akwariach. W języku polskim określane są zwyczajową nazwą prętniki.
SJP.pl
Wikipedia
urzędnik sądowy w starożytnym Rzymie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) staroż. jeden z ważniejszych urzędników w starożytnym Rzymie;
Pretor (łac. praetor – l.mn. praetores) – wyższy urzędnik w antycznym Rzymie mający tzw. władzę mniejszą (imperium minus). W czasie nieobecności konsulów, pretor (później dwóch, a nawet trzech) przejmował najwyższą władzę w mieście, mogąc nawet zwoływać posiedzenia senatu. Zasadniczym jednak zadaniem pretorów było sądownictwo. Ważnym uprawnieniem pretora było wydawanie edyktów (edykty pretorskie), w których ustalał on sposoby postępowania w sprawach niedostatecznie jasno uregulowanych przez ustawy (leges) czy prawo zwyczajowe. Owe edykty odegrały ważną rolę w rozwoju prawodawstwa i były uwzględniane w późniejszych kodyfikacjach prawa rzymskiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
oddział pretorianów
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. stolica Republiki Południowej Afryki;
Pretoria – miasto w Południowej Afryce i administracyjna stolica państwa. Pretoria to 8. najbogatsze miasto w Afryce i 4. najbogatsze miasto w kraju.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. w starożytnym Rzymie: żołnierz straży przybocznej wodzów i cesarzy;
2. przenośnie: człowiek ślepo oddany jakiemuś przywódcy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. wojsk. członek gwardii pretoriańskiej - elitarnej formacji zbrojnej w starożytnym Rzymie i straży osobistej cesarzy;
Pretorianie (łac. praetoriani, Praetoriae Cohortes) – kohorty pretoriańskie, przyboczna straż cesarzy starożytnego Rzymu. Nazwa oddziałów pochodzi od słowa praetorium, oznaczającego schronienie dowódcy w obozie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: strażniczka, gwardzistka
SJP.pl
przymiotnik od: pretorianin
SJP.pl
straż przyboczna rzymskich cesarzy, utworzona przez Oktawiana Augusta, od czasów Tyberiusza stacjonująca w Rzymie, spełniająca głównie funkcje porządkowe; pretorianie
SJP.pl
1. namiot wodza w wojsku rzymskim;
2. dom albo trybunał pretora
Pretorium (łac. praetorium) – siedziba wodza lub władcy w rzymskim obozie wojskowym (castra) – namiot lub dom w obozach stałych. Przed pretorium znajdował się plac - forum żołnierskie.
SJP.pl
Wikipedia
1. → pretor;
2. w republice rzymskiej: edykt pretorski - zasady, którymi zamierzał kierować się pretor podczas swojej kadencji
SJP.pl
mieszkaniec Pretorii (stolicy RPA)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Pretorii
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Pretorii (stolicy RPA)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Pretorii
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Pretoria (stolica RPA)
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do miasta Pretoria
SJP.pl
Wiktionary
utwór powstały przez zrośnięcie się pręcików ze słupkiem; typowy dla storczyków; gynostemium
Prętosłup, kolumienka, szyjkonitka (ang. gynandrium, łac. gynostemium) – u niektórych roślin nasiennych twór powstały w wyniku zrośnięcia w kwiecie męskich organów rozmnażania płciowego – pręcików ze słupkiem. Aparat ten jest charakterystyczny dla kwiatów z rodziny storczykowatych (Orchidaceae), poza tym także obecny w rodzinach kokornakowatych (Aristolochiaceae), toinowatych (Apocynaceae) i Stylidiaceae.
SJP.pl
Wikipedia
rząd roślin grzybożywnych; prętosłupowe, Gynandrae
SJP.pl
o cechach prętosłupowych (rząd roślin)
SJP.pl
przedstawiciel rzędu roślin grzybożywnych
SJP.pl
o cechach prętosłupowych (rząd roślin)
SJP.pl
→ pręt
SJP.pl
urząd pretora
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) urząd pretora w starożytnym Rzymie
SJP.pl
Wiktionary
samochód typu Toyota Previa
SJP.pl
wstępna weryfikacja ważności kart gotówkowych
SJP.pl
zapobieganie czemuś, zwłaszcza przestępstwom
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zapobieganie czynom i zjawiskom uważanym za niepożądane
(1.2) środ. oddział policji, którego zadaniem jest zapobieganie przestępczości
Termin prewencja oznacza zapobieganie i używany jest jako w wielu dziedzinach:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
dotyczący prewencji
przymiotnik
(1.1) służący zapobieganiu, prewencji
SJP.pl
Wiktionary
Głowica przeciwerupcyjna (prewenter) – urządzenie przeznaczone do zamknięcia wylotu otworu wiertniczego przy wierceniach obrotowych w celu przeciwdziałania erupcji płynu złożowego.
Wikipedia
sanatorium przeznaczone dla osób zagrożonych jakąś chorobą lub skłonnych do pewnych chorób
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) sanatorium zapobiegawcze dla osób, które są zagrożone przez chorobę
Prewentorium (z łac. praeventor „idący naprzód, wyprzedzający”) – zamknięty zakład zapobiegawczo-leczniczy przeznaczony głównie dla dzieci i młodzieży, zagrożonych jakąś chorobą, najczęściej gruźlicą. Nazywany także sanatorium zapobiegawczym, w którym turnusy trwały trzy miesiące.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ prewencja; prewencyjny
SJP.pl
zapobieganie czemuś, zwłaszcza przestępstwom; prewencja
SJP.pl
cząstka słowotwórcza wyrazu, przedrostek, który występuje przed czasownikiem; przedrostek, prefiks
SJP.pl
ustęp, ubikacja, klozet
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. pot. ustęp, ubikacja, klozet
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) środ. poglądowy plik z grafiką lub fotografią o niskiej rozdzielczości
Wiktionary
1. skrót od: prezes (czytany jako cały, odmienny wyraz);
2. skrót od: prezydent (czytany jako cały, odmienny wyraz)
skrót
(1.1) = prezydent
(1.2) = prezes
SJP.pl
Wiktionary
niezdolność dokładnego widzenia z bliskiej odległości, spowodowana upośledzeniem akomodacji oka, rozwijająca się w średnim wieku; starczowzroczność, presbiopia, presbyopia
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
duchowny uprawniony do prowadzenia nabożeństw i sprawowania sakramentów; ksiądz
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. duchowny drugiego stopnia święceń w chrześcijaństwie;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kośc. sakrament święceń w chrześcijaństwie;
(1.2) kośc. wykonywanie urzędu kapłańskiego wynikającego z sakramentu prezbiteratu (1.1)
Wiktionary oraz Wikipedia
1. dotyczący prezbiterium, zawierający prezbiterium;
2. dotyczący prezbitera, związany z funkcją prezbitera
SJP.pl
członek odłamu wyznania protestanckiego nieuznającego episkopalnej organizacji Kościoła anglikańskiego
SJP.pl
odłam kalwinizmu, gdzie władzę sprawują wybierani przez wiernych starsi (prezbiterzy), nieuznający episkopalnej organizacji Kościoła anglikańskiego
Prezbiterianizm (z gr. πρεσβύτερος, „starszy”) – krąg protestanckich Kościołów reformowanych charakteryzujących się ustrojem opartym na władzy prezbiterów, czyli starszych zborów (duchownych i świeckich).
SJP.pl
Wikipedia
członkini odłamu wyznania protestanckiego nieuznającego episkopalnej organizacji Kościoła anglikańskiego
SJP.pl
dotyczący prezbiterianizmu, prezbiterianów
przymiotnik relacyjny
(1.1) rel. związany z prezbiterianizmem, prezbiterianami
SJP.pl
Wiktionary
w kościele rzymskokatolickim: święcenia kapłańskie
SJP.pl
część kościoła rzymskokatolickiego z ołtarzem głównym, przeznaczona zasadniczo dla duchowieństwa
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) archit. rel. przestrzeń kościoła przeznaczona dla duchowieństwa i służby liturgicznej;
(1.2) hist. rel. kolegialny organ zarządzający chrześcijańskim kościołem partykularnym;
Prezbiterium, dawniej: chór kapłański – przestrzeń kościoła przeznaczona dla duchowieństwa oraz służby liturgicznej (m.in. ministrantów). Zwykle jest wydzielone od reszty świątyni podwyższeniem, balaskami lub łukiem tęczowym i wyodrębnia się wizualnie z bryły kościoła. Nazwa pochodzi od słowa prezbiter (ksiądz).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
SJP.pl
prężec dwupaskowy - gatunek muchówki z rodziny bzygowatych
SJP.pl
zdrobnienie od: prezent
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od prezent
SJP.pl
Wiktionary
powierzchowność, zewnętrzna postawa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wygląd i sposób zachowania się jakiejś osoby, zazwyczaj atrakcyjny
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
to, co się komuś darowuje, zwykle z jakiejś okazji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rzecz wręczona komuś z jakiejś okazji lub bez okazji, jako wyraz sympatii
Dar, podarek, podarunek, upominek, prezent – coś wartościowego dane komuś w prezencie; ofiarowane. Określenie wykorzystywane w opisie kultury darów przez Marcela Maussa odnoszące się do faktu istnienia prezentów o charakterze dóbr i usług obowiązkowych i wzajemnych. Przekazywanie darów jest silnie związane z uznawanymi w danej zbiorowości wartościami i relacjami moralnymi. Jednym z motywów dzielenia się darami jest dążenie do poprawy statusu społecznego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wystawienie czegoś na pewnym forum
(1.2) zestaw slajdów
(1.3) książk. zapoznanie kogoś z kimś
Wiktionary oraz Wikipedia
Wikipedia
SJP.pl
posiadacz weksla wystawionego przez inna osobę; wierzyciel
SJP.pl
pieczęć przystawiona w kancelarii sądu, zawierająca datę wpływu pisma, liczbę załączników, uiszczenie opłaty itp.; presentata, datownik
Prezenta, prezentata – adnotacja stawiana na korespondencji wpływającej do instytucji, świadcząca o przyjęciu pisma do dalszego rozpatrywania, zawiera zazwyczaj następujące informacje: nazwa instytucji, data wpływu, znak sprawy, liczba załączników oraz podpis pracownika przyjmującego korespondencję.
SJP.pl
Wikipedia
stawianie się w pracy mimo złego stanu zdrowia; prezentyzm
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, która zapowiada audycje w radiu lub telewizji
(1.2) mężczyzna, który prezentuje strój stroje na pokazach mody
(1.3) osoba, która demonstruje towary na targach, wystawach
Prezenter (ang. presenter), inaczej spiker (ang. speaker) – osoba zapowiadająca lub prowadząca programy nadawane przez stację radiową lub telewizyjną (np. informacyjne, tematyczne, estradowe).
Zasadniczą rolą prezentera jest przedstawianie wiadomości lub informacji o następnej pozycji programu, ale pełni także funkcję gospodarza programu lub stacji. Prezenter może przeprowadzać, między innymi, wywiady z gośćmi programu i rozmawiać z korespondentami w terenie. Nieraz sam stanowi atrakcję programu lub jest jego gwiazdą, w efekcie czego zaczyna prowadzić własny program albo rozwija samodzielną karierę dziennikarską.
Wiktionary oraz Wikipedia
Prezenter (ang. presenter), inaczej spiker (ang. speaker) – osoba zapowiadająca lub prowadząca programy nadawane przez stację radiową lub telewizyjną (np. informacyjne, tematyczne, estradowe).
Zasadniczą rolą prezentera jest przedstawianie wiadomości lub informacji o następnej pozycji programu, ale pełni także funkcję gospodarza programu lub stacji. Prezenter może przeprowadzać, między innymi, wywiady z gośćmi programu i rozmawiać z korespondentami w terenie. Nieraz sam stanowi atrakcję programu lub jest jego gwiazdą, w efekcie czego zaczyna prowadzić własny program albo rozwija samodzielną karierę dziennikarską.
Wikipedia
członkini katolickiego zakonu żeńskiego: Zgromadzenie Panien Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny
SJP.pl
członkini katolickiego zakonu żeńskiego: Zgromadzenie Panien Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny
Zgromadzenie Panien Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny (łac. Congregatio Virginum a Praesentatione Beatae Mariae Virginis) – żeńskie zgromadzenie zakonne powstałe w 1627 roku w Krakowie. Jego założycielką była Zofia Czeska. Nazwa pochodzi od łacińskiego terminu praesentatio – ofiarowanie. Klasztory sióstr prezentek funkcjonują w Rohatynie i Trembowli w archidiecezji lwowskiej na Ukrainie oraz w Rzymie.
SJP.pl
Wikipedia
czasownik
(1.1) pokazywać coś
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|prezentować.
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z prezentem, dotyczący prezentu
Wiktionary
nadmierne przywiązywanie wagi do zwyczaju dawania prezentów
SJP.pl
zwolennik prezentyzmu
SJP.pl
SJP.pl
dotyczący prezentyzmu
SJP.pl
1. stawianie się w pracy mimo złego stanu zdrowia; prezenteizm;
2. kierunek w teorii i metodologii historiografii uznający poznanie obiektywnej prawdy historycznej za niemożliwe
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) nauk. kierunek analizy historycznej, w którym ocena zdarzeń, faktów, poglądów z przeszłości jest dokonywana ze współczesnej perspektywy;
Prezentyzm (analiza historyczna) (z łac. praesens „obecny” i gr. ismos „wiedza”) – kierunek analizy historycznej polegający na ocenie zdarzeń, faktów, poglądów i ocen z przeszłości ze współczesnej perspektywy.
Nurtem, z którego wyrósł prezentyzm, jest pragmatyzm. Główni zwolennicy to Karl Mannheim, Benedetto Croce oraz tzw. kolumbijska szkoła w historiografii amerykańskiej. Głównymi oponentami byli marksiści. Zajmowali oni generalnie pozycje krytyczne wobec pragmatyzmu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przetwór mięsny w hermetycznych opakowaniach szklanych lub metalowych niepoddawany obróbce cieplnej
SJP.pl
1. gumowa osłonka nakładana na członek przed stosunkiem płciowym w celu uniknięcia zapłodnienia oraz zarażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową; kondom; kondon
2. dawniej: środek zapobiegawczy, ochronny (także w przenośni)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) seks. farm. mechaniczny środek antykoncepcyjny stosowany głównie przez mężczyzn, wykonany z lateksu;
Prezerwatywa (anglicyzm kondom) – mechaniczny środek antykoncepcyjny.
Prezerwatywa może być stosowana przez:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba kierująca instytucją, organizacją lub stowarzyszeniem; przewodniczący
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba przewodząca jakiejś instytucji, organizacji lub jakiemuś stowarzyszeniu
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: prezes
SJP.pl
→ prezes
SJP.pl
prezes z żoną
SJP.pl
przestarzale: żona prezesa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) żona prezesa
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: córka prezesa
SJP.pl
→ prezes
SJP.pl
→ prezes (dawniej); prezesowski
SJP.pl
ekspresywnie: prezes
SJP.pl
1. stanowisko prezesa;
2. okres pełnienia funkcji przez prezesa
SJP.pl
potocznie:
1. prezes;
2. prezydent
SJP.pl
przysłówek
(1.1) z wielką żywotnością, z szybkim wzrostem
Wiktionary
stawać się prężnym
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: prężnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: prężny
SJP.pl
1. sprężystość, elastyczność, giętkość;
2. stan napięcia wewnętrznego w cieczach lub gazach
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prężne; cecha tych, którzy są prężni
SJP.pl
Wiktionary
1. odznaczający się lekkością i dynamicznością;
2. rozwijający się energicznie
SJP.pl
1. napinać, naprężać (np. mięśnie);
2. prężyć się:
a) napinać mięśnie; wyprężać się;
b) być naprężanym, sztywnym
SJP.pl
Prężyce – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie średzkim, w gminie Miękinia.
Wikipedia
1. przewodniczenie jakiejś instytucji, spotkaniu, zebraniu; przewodnictwo, prezydowanie;
2. dawniej: stanowisko prezydenta; prezydentura
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przewodniczenie
(1.2) prezydentura
Prezydencja Rady Unii Europejskiej – okres, w którym dane państwo członkowskie przewodniczy posiedzeniom Rady Unii Europejskiej. Reprezentuje także Radę na arenie międzynarodowej. System ten, zapoczątkowany jeszcze w ramach Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, kontynuowany był także po ogłoszeniu powstania Unii Europejskiej w 1993 i utrzymał się po uzyskaniu przez UE podmiotowości prawnej w 2009 roku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
odnoszący się do prezydenta lub prezydentury, właściwy prezydentom
przymiotnik
(1.1) dotyczący prezydenta lub prezydentury
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
SJP.pl
1. osoba stojąca na czele państwa będącego republiką;
2. najwyższy przedstawiciel władzy samorządowej w dużym mieście;
3. w niektórych państwach: przewodniczący jakiejś instytucji, organizacji itp.
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) polit. głowa państwa, najważniejsza osoba w kraju w niektórych ustrojach;
(1.2) adm. w Polsce najwyższy przedstawiciel samorządu w miastach liczących ponad 100 tysięcy mieszkańców;
(1.3) sport. prezes
Prezydent (łac. praesidens, ’zasiadający na czele’) – najwyższy urząd w państwie będącym republiką, zazwyczaj jednoznaczny z pełnieniem funkcji jednoosobowej głowy państwa (choć występują od tej zasady wyjątki). W systemie prezydenckim prezydent jest również szefem rządu (np. w USA). Małżonkę prezydenta zwyczajowo określa się mianem pierwszej damy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. kobieta stojąca na czele państwa będącego republiką;
2. dawniej: prezeska, przewodnicząca
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rzad. kobieta prezydent
SJP.pl
Wiktionary
prezydent z żoną
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) przest. prezydent z żoną
rzeczownik, rodzaj nijaki
(2.1) przest. urząd, godność prezydenta
SJP.pl
Wiktionary
przestarzale: małżonka prezydenta
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) żona prezydenta
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) pełnienie urzędu prezydenta
Wiktionary
syn prezydenta
SJP.pl
dawniej: córka prezydenta
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) córka prezydenta
SJP.pl
Wiktionary
1. stanowisko prezydenta;
2. okres pełnienia funkcji przez prezydenta
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) polit. urząd, tytuł lub funkcja prezydenta
(1.2) polit. okres, gdy ktoś jest prezydentem
(1.3) polit. sposób, w jaki ktoś sprawuje władzę jako prezydent
Niniejsze pojęcie odnosi się do następujących terminów:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. dotyczący prezydium;
2. związany z przewodniczeniem
SJP.pl
1. organ kierowniczy jakiejś instytucji, składający się z wielu osób;
2. grupa osób przewodniczących zebraniu, posiedzeniu;
3. dawniej: ochrona, zwłaszcza wojskowa; załoga; garnizon
Prezydium – organ kierowniczy organu kolegialnego. Jednym z jego zadań jest kierowanie obradami organu.
Współczesnymi prezydiami w polskim porządku konstytucyjnym są m.in. Prezydium Rady Ministrów i Prezydium Sejmu.
W Rzeczypospolitej Obojga Narodów prezydium było nazwą jednostki podziału terytorialnego w Inflantach, a także nazwą załogi wojskowej fortu, zamku lub grodu.
SJP.pl
Wikipedia
przewodniczyć, być prezesem
SJP.pl
przewodniczyć, być prezesem
SJP.pl
wieś w Polsce
Prężynka (niem. Klein Pramsen, cz. Prudinka) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Lubrza. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Wysoczyzny Bialskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej.
SJP.pl
Wikipedia
mit. gr. król Troi, mąż Hekuby; ojciec 40 dzieci (z Hekubą - 19 dzieci), m.in. Hektora, Parysa, Kasandry i Polikseny
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Priam (gr. Πρίαμος Príamos, łac. Priamus) – w mitologii greckiej król Troi; jeden z bohaterów Iliady Homera.
Wnuk Ilosa, uchodził za syna Laomedona i nimfy Strymo, córki boga rzeki Skamander. Według Iliady miał 20 żon, a z nimi 50 synów oraz 12 córek. Był mężem Arisbe, córki Meropsa, a później Hekaby.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj krótkiego wiersza popularnego w Niemczech w XV i XVI wieku, zakończonego dowcipnym lub pomysłowym zwrotem myśli
SJP.pl
dotyczący Priama, króla Troi wg mitologii greckiej
SJP.pl
mit. gr. bóg płodności i urodzaju, opiekun sadów, winnic i pól; Priapos
Priap (gr. Πρίαπος Príapos, łac. Priapus) – w mitologii grecko-rzymskiej bóg płodności, zapewniający urodzaj.
Był synem Dionizosa lub Hermesa i Afrodyty. Opiekował się ogrodami, ich roślinnością (zwłaszcza drzewami) oraz winnicami.
SJP.pl
Wikipedia
drobne obsceniczne utwory poetyckie; priapeja; priapeia
Priapea – w starożytności krótkie epigramaty, o mniej lub bardziej obscenicznej treści, poświęcone bogu Priapowi.
Jako gatunek literacki wywodzą się z krótkich, anonimowych wierszyków, zapisywanych na hermach Priapa lub ścianach poświęconych mu kapliczek. Pierwsze wiersze poświęcone Priapowi, niezachowane do naszych czasów, stworzył grecki poeta Eufronios z Chersonezu. O Priapie pisał również Leonidas z Tarentu.
SJP.pl
Wikipedia
drobne obsceniczne utwory poetyckie; priapeja; priapea
Priapea – w starożytności krótkie epigramaty, o mniej lub bardziej obscenicznej treści, poświęcone bogu Priapowi.
Jako gatunek literacki wywodzą się z krótkich, anonimowych wierszyków, zapisywanych na hermach Priapa lub ścianach poświęconych mu kapliczek. Pierwsze wiersze poświęcone Priapowi, niezachowane do naszych czasów, stworzył grecki poeta Eufronios z Chersonezu. O Priapie pisał również Leonidas z Tarentu.
SJP.pl
Wikipedia
drobne obsceniczne utwory poetyckie; priapea; priapeia
SJP.pl
długotrwały, bolesny i nie związany z pobudzeniem płciowym wzwód prącia, występujący głównie w chorobach ośrodkowego układu nerwowego
Priapizm, ciągotka (łac. priapismus, z gr. πριαπισμός = wzwód) – objaw chorobowy polegający na występowaniu długotrwałego, bolesnego wzwodu członka, który nie jest związany z podnieceniem lub pobudzeniem seksualnym. Nazwa priapizm wywodzi się od starożytnego boga Priapa, którego wizerunki przedstawiały mężczyznę z członkiem w stanie erekcji.
SJP.pl
Wikipedia
mit. gr. bóg płodności i urodzaju, opiekun sadów, winnic i pól; Priap
SJP.pl
przedstawiciel typu drapieżnych, morskich zwierząt bezkręgowych; priapuloid, niezmogowiec
SJP.pl
typ drapieżnych, morskich zwierząt bezkręgowych; priapuloidy, niezmogowce, gruboryjkowe
SJP.pl
Wikipedia
przedstawiciel typu drapieżnych, morskich zwierząt bezkręgowych; priapulid, niezmogowiec
SJP.pl
typ drapieżnych, morskich zwierząt bezkręgowych; priapulidy, niezmogowce, gruboryjkowe
SJP.pl
pejoratywnie: określenie regionu Europy obejmującego kraje nadbałtyckie (Litwę, Łotwę i Estonię), używane w kontekście historycznych związków z Rosją lub Związkiem Radzieckim; Pribałtyka
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) pot. pejor. określenie krajów nadbałtyckich wywodzące się z języka rosyjskiego
Kraje bałtyckie – trzy państwa położone nad Morzem Bałtyckim: Litwa, Łotwa i Estonia. Zajmują one powierzchnię 175,1 tys. km², zamieszkuje je ok. 6,2 mln mieszkańców (2014).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pejoratywnie: określenie regionu Europy obejmującego kraje nadbałtyckie (Litwę, Łotwę i Estonię), używane w kontekście historycznych związków z Rosją lub Związkiem Radzieckim; Pribałtika
Kraje bałtyckie – trzy państwa położone nad Morzem Bałtyckim: Litwa, Łotwa i Estonia. Zajmują one powierzchnię 175,1 tys. km², zamieszkuje je ok. 6,2 mln mieszkańców (2014).
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: prajd] samochód typu Kia Pride
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) społ. dzień dumy i widzialności osób LGBT+, święto godności, afirmacji samoakceptacji, dzień publicznego promowania równości społecznej ludzi nieheteronormatywnych, kultury różnorodności i kultury queer
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. żartobliwie: przykaz (nakaz, rozkaz); prykaz;
2. w XVI–XVIII wieku: centralny urząd państwowy w Moskwie;
3. w XVI–XVII wieku: moskiewski oddział strzelców mniejszy od pułku
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pot. rozkaz, nakaz
(1.2) hist. adm. w XVI–XVIII wieku: państwowy urząd centralny w Moskwie, podporządkowany carowi odpowiednik współczesnego ministerstwa
(1.3) hist. wojsk. w XVI–XVII wieku: moskiewski oddział strzelców mniejszy od pułku
Prikazy (ros. Приказы) – dawne państwowe urzędy centralne w Rosji, funkcjonujące od XV do XVIII wieku, będące odpowiednikami współczesnych ministerstw. Na czele prikazów stali bojarzy. Każdy prikaz miał swoją kancelarię kierowaną przez diaka, któremu podlegało do 50 poddiaków zajmujących się biurokracją. Znaczny rozwój prikazów nastąpił w XVI i XVII wieku. W latach 1717-1720 Piotr I zastąpił je kolegiami.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
odległość (interwał) między dwoma dźwiękami, notowanymi na tej samej wysokości
SJP.pl
tyczący się prima aprilis
przymiotnik
(1.1) książk. związany z prima aprilisem, zrobiony na prima aprilis
SJP.pl
Wiktionary
tancerka zespołu baletowego wykonująca główne partie w balecie
Primabalerina (wł. primaballerina – pierwsza balerina) – pierwsza tancerka zespołu baletowego, wykonująca główne partie w balecie. Tytuł nadawany kiedyś przez władców (carów, królów, dyktatorów, namiestników), także przez niektórych prezydentów lub ministrów kultury, a nawet przez dyrektorów poszczególnych teatrów operowych.
SJP.pl
Wikipedia
przestarzałe: ciesząca się rozgłosem śpiewaczka opery albo operetki; prymadonna
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) muz. pierwsza, najlepsza śpiewaczka operowa
Primadonna (z wł. prima donna = pierwsza dama) – główna śpiewaczka operowa w teatrze operowym. Zwykle sopran.
Według stereotypu primadonna jest nieprzewidywalna, kapryśna, egoistyczna, ma wysokie mniemanie o własnej wartości. Toteż w języku polskim słowo to ma raczej konotację negatywną, groteskową. Modelowym archetypem primadonny jest np. postać La Carlotty w musicalu Upiór w Operze.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
część dziennika chronologicznego w księgowości włoskiej
SJP.pl
Francesco Primaticcio, we Francji znany jako Le Primatice (ur. 1504, zm. 1570) – włoski malarz, rzeźbiarz, architekt i dekorator działający głównie we Francji. Reprezentant manieryzmu i tzw. pierwszej szkoły z Fontainebleau.
Był autorem malowideł ściennych poświęconych mitologii i tematom alegorycznym oraz powiązanych z nimi dekoracji stiukowych. Malował obrazy sztalugowe, wykonywał projekty rzeźb, wyrobów rzemiosła, tapiserii. Jego dzieła charakteryzowała manierystyczna wykwintność, wydłużony kanon postaci i brak dążenia do dramatycznej ekspresji.
Wikipedia
dział zoologii zajmujący się ssakami naczelnymi; prymatologia
SJP.pl
[czytaj: prajm] potocznie: najlepsze lata, okres świetności
Prime – mołdawska stacja telewizyjna. Powstała 1 września 1999 na mołdawskich częstotliwościach rosyjskiej telewizji ORT.
Stacja emituje zarówno rodzime produkcje, jak i transmituje programy rosyjskiej stacji Pierwyj kanał. Niektóre transmitowane w ten ostatni sposób produkcje i filmy opatrzone są napisami w języku rumuńskim.
SJP.pl
Wikipedia
model samochodu marki Nissan
Primera – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Teksas, w hrabstwie Cameron.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: prajmtajm] pora, w której dana stacja telewizyjna ma zwykle najwyższą oglądalność; prime time
Pasmo programowe – przedział czasowy w trakcie doby, określany przez nadawcę radiowego oraz telewizyjnego, będący integralnym elementem ramówki danej stacji. Poszczególne pasma programowe posiadają różną oglądalność/słuchalność. W konkretnych pasmach emitowane są programy (audycje) telewizyjne/radiowe o odmiennej treści, np. pasma edukacyjne, rozrywkowe, informacyjne.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) bot. enol. jeden ze szczepów winororośli o czerwonych owocach, pochodzący z Chorwacji, uprawiany m.in. w południowych Włoszech i USA;
(1.2) enol. czerwone wino produkowane ze szczepu primitivo (1.1)
Primitivo, zinfandel, tribidrag, crljenak kaštelanski, kratošija – czerwony szczep winorośli właściwej, pochodzący z Chorwacji. Dopiero badania DNA pozwoliły ustalić, że wszystkie pięć nazw dotyczy tego samego szczepu. Nazwa zinfandel jest używana przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych, natomiast chorwackie nazwy crljenak kaštelanski i tribidrag w ojczyźnie odmiany, choć np. Jancis Robinson próbuje spopularyzować najstarszą z nich, czyli tribidrag. Primitivo jest tradycyjnie uprawiane od XVIII wieku w Apulii („obcas” Włoch). W połowie XIX wieku trafiło do Stanów Zjednoczonych i stało się tam znane pod nazwą 'Zinfandel' i jej wariantami. Odmiana jest uprawiana na ponad 10% winnic kalifornijskich. Nazwa primitivo jest traktowana przez Instytut Hodowli Winorośli Geilweilerhof jako podstawowa.
Wiktionary oraz Wikipedia
po pierwsze
Edwin Carlos "Eddie" Colón (ur. 21 grudnia 1982) znany pod pseudonimem ringowym jako Primo – portorykański wrestler występujący po drafcie ze SmackDown! w rosterze RAW, tworzył Tag-team ze swoim bratem Carlito. Primo jest skocznym i dobrym technicznie zawodnikiem. Często występował w WWE Superstars.
Colón był mentorem AJ Lee w trzecim sezonie WWE NXT. Zdobył pasy Tag Team ze swoim kuzynem Epico.
SJP.pl
Wikipedia
prawo pierwszeństwa dziedziczenia przez najstarszego syna lub najstarszego potomka w linii prostej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) dziedziczenie przez najstarszego w rodzie;
Primogenitura (od łac. primo genitus „pierworodny, najstarszy (z synów)”) – prawo pierwszeństwa w dziedziczeniu tronu, majątku, majoratu itp., przysługujące najstarszemu synowi lub najstarszemu potomkowi w linii prostej; pierworództwo. Stosowana była w feudalizmie w celu zachowania niepodzielności dóbr szlacheckich.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. osiedle typu miejskiego w obwodzie królewieckim w Rosji;
Primorsk (ros. Приморск, pol. Rybaki, d. też Fyszuzy, lit. Žuvininkai, niem. Fischhausen) – osiedle typu miejskiego (do 2005 miasto) w obwodzie królewieckim w Rosji (2118 mieszkańców w 2006).
Miejscowość położona nad najdalej na północ wysuniętą częścią Zalewu Wiślanego (Zatoka Rybacka), ok. 35 km na zachód od Królewca i 10 km na północ od Bałtijska.
Wiktionary oraz Wikipedia
Miejscowości w USA:
Wikipedia
roślina o barwnych kwiatach, kwitnąca zwykle wiosną; pierwiosnek, pierwiosnka, prymulka, prymula
SJP.pl
Wikipedia
1. w starożytnym Rzymie w okresie republiki: członek senatu umieszczony na pierwszym miejscu na liście senatorów
2. w okresie wczesnego cesarstwa rzymskiego: nieoficjalny tytuł noszony przez cesarzy
3. w średniowiecznej Polsce w okresie rozbicia dzielnicowego: książę mający władzę zwierzchnią nad dzielnicami
Princeps (l.mn. principes) – łaciński termin oznaczający „ten, który zajmuje pierwsze miejsce, pierwszy”, używany w różnych okresach historycznych w odniesieniu do sprawujących władzę.
Od tytułu tego pochodzi angielskie słowo prince i niemieckie Prinz.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. sukienka, zazwyczaj bez rękawów, lekko rozszerzana u dołu
Wiktionary
marka produktów cukierniczych, m.in. wafli w czekoladzie
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: pręSES] dopasowana suknia kobieca, nieprzecinana w talii, noszona od połowy XIX wieku do lat 30. XX wieku
SJP.pl
[czytaj: prinsten] nazwa wielu miast w USA
Princeton – miasto w stanie New Jersey, w Stanach Zjednoczonych, w zespole miejskim Trenton, w hrabstwie Mercer County.
Princeton jest ośrodkiem naukowym najbardziej znanym z Uniwersytetu Princeton (założonego w 1746 jako College of New Jersey w Elizabeth, w 1756 przeniesionego do Princeton) oraz kilku uczelni i instytutów badawczych (wśród nich Institute for Advanced Study).
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: prinstoński] przymiotnik od: Princeton (uniwersytet lub jedna z wielu miejscowości w USA)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Princeton, dotyczący Princeton (miasta w stanie New Jersey)
SJP.pl
Wiktionary
w organach: podstawowy głos manuałowy i pedałowy; pryncypał
SJP.pl
z łaciny: głównie, przede wszystkim
SJP.pl
rodzina ptaków z rodziny chwastówkowatych
Prinia – rodzaj ptaków z podrodziny prinii (Priniinae) w obrębie rodziny chwastówkowatych (Cisticolidae).
SJP.pl
Wikipedia
wydrukowane (formuła umieszczana zwykle na książkach)
SJP.pl
rodzaj dinozaura z rodziny nodozaurów
Priodontognat (Priodontognathus) – ankylozaur z rodziny nodozaurów (Nodosauridae).
SJP.pl
Wikipedia
patogenna cząstka białkowa, przenosząca się między organizmami, zdolna do powielania się
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biochem. nieprawidłowo pofałdowane białko mające zdolność do samodzielnego rozprzestrzeniania się poprzez zmianę struktury innych białek, wywołujące u zwierząt i ludzi choroby neurodegeneracyjne;
Priony (ang. prions, od proteinaceous infectious particles) – białkowe cząsteczki zakaźne, powstają z występujących powszechnie w wielu organizmach i całkowicie niegroźnych białek. Dopiero w sytuacji, gdy zmieniają one swoją naturalną konformację, stają się białkiem prionowym infekcyjnym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
roślina ozdobna z rodziny turniowatych
SJP.pl
sprawy, zdarzenia wcześniejsze
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od priorytet
Wiktionary
1. prawo do czegoś przed innymi; pierwszeństwo;
2. bardzo ważna sprawa, którą należy załatwić w pierwszej kolejności;
3. potocznie: przesyłka priorytetowa
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pierwszeństwo przysługujące czemuś
(1.2) coś, co ma pierwszeństwo przed czymś innym; sprawa/kwestia bardzo ważna
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) uznając pierwszeństwo
Wiktionary
taki, któremu przyznano priorytet
przymiotnik
(1.1) mający pierwszeństwo
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przyrząd
Wiktionary
największe miasto i zarazem stolica Kosowa
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. stolica i największe miasto Kosowa, położone w północno-wschodniej części kraju;
Prisztina (alb. Prishtinë, Prishtina, serb. Приштина, Priština) – stolica i największe miasto Kosowa, położone w północno-wschodniej części kraju, w Górach Dynarskich, w kotlinie Kosowe Pole. Od północnej i wschodniej części miasto otaczają wzgórza, sięgające 700 m n.p.m. Prisztina jest też stolicą regionu o tej samej nazwie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Prisztiny
SJP.pl
mieszkanka Prisztiny
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Prisztiną, dotyczący Prisztiny
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: pe-ER-i-te-FAŁ albo pe-ER-i-te-WU] skrót od: Polskie Radio i Telewizja
SJP.pl
[czytaj pri-us] samochód typu Toyota Prius
SJP.pl
środowiskowo:
1. prywatna komunikacja między dwoma internautami;
2. internetowa wiadomość prywatna
SJP.pl
nieetatowy wykładowca niemieckiej wyższej uczelni, otrzymujący wynagrodzenie bezpośrednio z czesnego uczniów
Privatdozent (z niem. docent prywatny) – termin oznaczający w krajach niemieckojęzycznych specyficzną pozycję pracownika naukowego, który po uzyskaniu stopnia doktora uzyskał habilitację i wykłada na uczelni. Instytucja Privatdozentów pojawiła się w Prusach na początku XIX wieku.
SJP.pl
Wikipedia
łac.
1. prywatnie;
2. poufnie
SJP.pl
[czytaj: pe-er-EL] skrót od: Polska Rzeczpospolita Ludowa; Peerel (potocznie)
skrótowiec, rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) = hist. polit. Polska Rzeczpospolita Ludowa;
skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki
(2.1) = biol. prolaktyna;
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pot. hist. obywatel PRL
Wiktionary
→ PRL (Polska Rzeczpospolita Ludowa); peerelowski
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący PRL-u
SJP.pl
Wiktionary
skrót od: Powiatowa Rada Narodowa
SJP.pl
książkowo: za kimś, za czymś (np. Do niedawna w tej sprawie był anty, a teraz już jest pro.)
SJP.pl
przedrostek
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych mający znaczenie: będący „za”, sprzyjający, popierający coś
Wiktionary
internetowy ruch społeczny promujący anoreksję; pro ana, Pro-Ana
SJP.pl
[czytaj: pro czojs] określenie organizacji lub ruchów społecznych popierających aborcję i inne prawa reprodukcyjne
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) ogół ruchów społecznych i organizacji, które opowiadają się za legalizacją aborcji;
Pro-choice (ang. „za wyborem, na rzecz wyboru”), przez antyaborcjonistów zwany anti-life (ang. „przeciw życiu”) – ogół ruchów społecznych i organizacji opowiadających się za legalizacją aborcji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: proczojser] członek organizacji lub ruchu opowiadającego się za legalizacją aborcji; prochoicer
SJP.pl
sprzyjający ochronie środowiska; proekologiczny
SJP.pl
[czytaj: pro lajf] określenie organizacji lub ruchów społecznych prowadzących działalność naukową, wychowawczą i edukacyjną w celu obrony życia człowieka od poczęcia do śmierci; pro life
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) społ. polit. ideologia i ruch społeczny (głównie religijny) głoszący pogląd istnienia życia ludzkiego od powstania zygoty oraz przeciwstawiający się aborcji i eutanazji;
przymiotnik
(2.1) opowiadający się za zakazem aborcji i eutanazji
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: prolajfer] osoba głosząca prawo do życia człowieka od poczęcia do naturalnej śmierci; prolifer, prolajfer
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) społ. pot. zwolennik zakazu aborcji, zwolennik ruchu pro-life
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: prolajferka] członkini organizacji lub ruchu prowadzącego działalność naukową, wychowawczą i edukacyjną w celu obrony życia człowieka od poczęcia do śmierci; proliferka
SJP.pl
[czytaj: promija] środowiskowo: internetowy ruch społeczny promujący bulimię; pro mia, Pro-Mia, Pro Mia
SJP.pl
sprzyjający Prawu i Sprawiedliwości, popierający Prawo i Sprawiedliwość; propisowski
SJP.pl
[czytaj: propeowski] sprzyjający Platformie Obywatelskiej, popierający Platformę Obywatelską; propeowski
SJP.pl
zwolennik prawa do przerywania ciąży; aborcjonista, aborcjonalista
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zwolennik dopuszczalności aborcji
SJP.pl
Wiktionary
zwolenniczka prawa do przerywania ciąży; aborcjonistka
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) związany z poparciem prawa do wykonywania aborcji
Wiktionary
postawa charakteryzująca się przewidywaniem i działaniem z wyprzedzeniem, wychodzeniem z inicjatywą bez zewnętrznego przymusu, decydowaniem o kształcie własnego życia
Proaktywność – postawa polegająca na przewidywaniu, działaniu z wyprzedzeniem i wywoływaniu zmian w środowisku, co ma na celu zminimalizowanie skutków nieprzewidzianych trudności. Przeciwieństwo reaktywności.
Według Augustyna Bańki proaktywność to świadomie rozpoczynane działania bez konkretnej intencji realizacji ostatecznego celu w danym momencie. Zdaniem E.W. Morrisona i C.C. Phelpsa jest to wysiłek mający na celu zanegowanie obecnego stanu i wprowadzenie funkcjonalnych zmian. Z kolei według Frese, Kringa, Soose i Zempela proaktywność jest zachowaniem polegającym na wychodzeniu z inicjatywą bez zewnętrznego przymusu.
SJP.pl
Wikipedia
przewidujący i działający z wyprzedzeniem, wychodzący z inicjatywą bez zewnętrznego przymusu, decydujący o kształcie własnego życia
SJP.pl
będący po stronie aliantów, sprzyjający aliantom
SJP.pl
sprzyjający piciu alkoholu
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) sprzyjający Stanom Zjednoczonym lub Amerykanom, popierający Stany Zjednoczone i wszystko, co amerykańskie
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co proamerykańskie; cecha tych, którzy są proamerykańscy
SJP.pl
Wiktionary
skondensowany garbnik naturalny
SJP.pl
SJP.pl
sprzyjający, przychylny Austrii, popierający jej politykę
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który sprzyja, okazuje przyjaźń Azerbejdżanowi i Azerom
(1.2) taki, który jest przejawem sprzyjania Azerbejdżanowi i Azerom
Wiktionary
skrót od: proboszcz (czytany jako cały, odmienny wyraz)
skrót
(1.1) = kośc. proboszcz
SJP.pl
Wiktionary
1. starania podjęte w celu dokonania czegoś
2. badanie jakości
3. zdarzenie będące sprawdzianem czegoś
4. wynik doświadczeń
5. zawartość kruszcu w monetach; aloi
6. przygotowania do czegoś, np. występu
7. ilość pobranej substancji; próbka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ćwiczenie czegoś, co będzie przedstawione przed publicznością, np. koncertu, spektaklu
(1.2) test, sprawdzenie poprawności działania czegoś lub kogoś
(1.3) usiłowanie dokonania czegoś
(1.4) stat. pewna ilość (ludzi lub przedmiotów) pobierana w celu zbadania określonych cech
(1.5) jubil. zawartość metalu szlachetnego w stopie, wyrażona w promilach
(1.6) pot. cecha probiercza
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
dotyczący probabilistyki
przymiotnik
(1.1) rel. filoz. związany z probabilizmem
(1.2) mat. związany z probabilistyką
SJP.pl
Wiktionary
dział matematyki - rachunek prawdopodobieństwa; teoria prawdopodobieństwa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mat. dział matematyki, który bada prawidłowości występujące w zdarzeniach losowych
Teoria prawdopodobieństwa, inaczej rachunek prawdopodobieństwa lub probabilistyka – dział matematyki zajmujący się zdarzeniami losowymi. Rachunek prawdopodobieństwa zajmuje się badaniem abstrakcyjnych pojęć matematycznych stworzonych do opisu zjawisk, które nie są deterministyczne: zmiennych losowych w przypadku pojedynczych zdarzeń oraz procesów stochastycznych w przypadku zdarzeń powtarzających się (w czasie). Jako matematyczny fundament statystyki, teoria prawdopodobieństwa odgrywa istotną rolę w sytuacjach, w których konieczna jest analiza dużych zbiorów danych. Jednym z największych osiągnięć fizyki dwudziestego wieku było odkrycie probabilistycznej natury zjawisk fizycznych w skali mikroskopowej, co opisuje mechanika kwantowa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
doktryna zapoczątkowana przez sceptyków, według której człowiek powinien się kierować w teorii i w praktyce zasadami prawdopodobnymi
Probabilizm (z łac. probabilis – prawdopodobny) – system etyczny stwierdzający, że w razie wątpliwości co do zastosowania zasad moralnych w danej sytuacji można iść za opinią prawdopodobną, choćby nawet opinia przeciwna była od niej bardziej prawdopodobna.
SJP.pl
Wikipedia
w niektórych zakonach: okres próbny poprzedzający nowicjat; również sam nowicjat
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) praw. ogół instytucji i działań służących resocjalizacji i prewencji kryminalnej;
(1.2) rel. przygotowanie kandydatów do zakonu
(1.3) rel. okres próbny przed nowicjatem
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ probacja
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z probacją, dotyczący probacji
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj roślinożernego dinozaura z nadrodziny hadrozauroidów
Probaktrozaur (Probactrosaurus) – roślinożerny dinozaur z nadrodziny hadrozauroidów (Hadrosauroidea).
Żył we wczesnej kredzie (ok. 120-100 mln lat temu) na terenach wschodniej Azji. Długość ciała ok. 5-6 m, wysokość ok. 2,5 m, ciężar ok. 1 t. Jego szczątki znaleziono w Chinach (Mongolia Wewnętrzna).
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) przychylny Bangladeszowi lub Banglijczykom, popierający Bangladesz lub Banglijczyków, działający na korzyść Bangladeszu
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) przychylny Bangladeszowi lub Banglijczykom, popierający Bangladesz lub Banglijczyków, działający na korzyść Bangladeszu
Wiktionary
kandydat do zakonu w okresie probacji; nowicjusz
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. kandydat do zakonu odbywający probację
(1.2) daw. człowiek mający w czymś doświadczenie, obeznanie
Probant:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kandydatka do zakonu w okresie nowicjatu; nowicjuszka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. kandydatka do zakonu
SJP.pl
Wiktionary
nabrzmiała końcówka strzępki grzybów wyższych
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: prołb] samochód typu Ford Probe
SJP.pl
zdrobnienie od: próba
SJP.pl
probierz, probierca;
1. osoba zajmująca się badaniem próbek i ustalaniem jakości towaru, wyrobu;
2. specjalista ustalający próbę wyrobów z metalu szlachetnego
SJP.pl
probierz, probier;
1. osoba zajmująca się badaniem próbek i ustalaniem jakości towaru, wyrobu;
2. specjalista ustalający próbę wyrobów z metalu szlachetnego
SJP.pl
dotyczący sprawdzania zawartości i jakości różnych substancji, surowców i wyrobów
SJP.pl
1. dział zakładu przemysłowego, w którym sprawdza się jakość wyrobów;
2. lokal przeznaczony na degustację win i potraw
SJP.pl
ustalanie zawartości metali szlachetnych w stopach; ustalanie jakości stopów
Probiernictwo – badanie i cechowanie wyrobów z metali szlachetnych i ich stopów.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) sztuka mająca na celu dochodzenie wartości rud, metalów i innych produktów hutniczych
Wiktionary
1. miernik służący za podstawę oceny czegoś; kryterium, sprawdzian;
2. przyrząd do sprawdzania składu ciał stałych i płynnych;
3. osoba zajmująca się badaniem próbek i ustalaniem jakości towaru, wyrobu; probierca;
4. specjalista ustalający próbę wyrobów z metalu szlachetnego; probierca
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) mający cechy probiotyku
SJP.pl
Wiktionary
kultura bakterii lub drożdży pozytywnie oddziałująca na organizm człowieka poprzez działalność w przewodzie pokarmowym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) podawane doustnie wyselekcjonowane kultury bakteryjne lub drożdży, najczęściej pałeczki kwasu mlekowego, których zadaniem jest korzystne dla zdrowia działanie w przewodzie pokarmowym, poprzez immunomodulację oraz zachowywanie prawidłowej flory fizjologicznej;
Probiotyki (gr. pro bios – dla życia), czynnościowa żywność – podawane doustnie wyselekcjonowane kultury bakteryjne lub drożdży, najczęściej bakterie kwasu mlekowego (Lactobacillus), których zadaniem jest korzystne dla zdrowia działanie w przewodzie pokarmowym, poprzez immunomodulację oraz zachowywanie prawidłowej flory fizjologicznej. W większości przypadków korzystne oddziaływania probiotyków dotyczą wyłącznie warunków in vitro. Zaproponowano, że jeżeli wpływ drobnoustrojów na leczenie choroby został zbadany naukowo i ma dowiedzioną skuteczność, należy używać nazwy czynnik bioleczniczy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
popierający biurokrację, sprzyjający przerostowi formalistyki w działaniu urzędów
SJP.pl
sprzyjający biznesowi
SJP.pl
1. cząstka w fazie eksperymentów;
2. produkt, który jest rozpowszechniany w celach komercyjnych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mała porcja czegoś przeznaczona do badań
(1.2) mała porcja materiału do prezentacji dla klienta
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba zajmująca się pobieraniem próbek w procesie produkcji czegoś, w celu przekazania ich do badania laboratoryjnego
SJP.pl
pobierać próbki
SJP.pl
etap przekształcania sygnału z postaci analogowej na cyfrową
Próbkowanie, dyskretyzacja, kwantowanie w czasie – proces tworzenia sygnału dyskretnego, reprezentującego sygnał ciągły za pomocą ciągu wartości nazywanych próbkami. Zwykle jest jednym z etapów przetwarzania sygnału analogowego na sygnał cyfrowy.
SJP.pl
Wikipedia
→ próbka
SJP.pl
1. poważne zagadnie, wymagające rozstrzygnięcia;
2. potocznie: trudność, kłopot
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) coś co jest trudne do rozwiązania lub zrozumienia
(1.2) interesujące zagadnienie
(1.3) szach. zadanie szachowe
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: problem
SJP.pl
przestarzałe: poważna sprawa wymagająca przemyślenia; problem
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: problematycznie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: problematyczny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co problematyczne; cecha tych, którzy są problematyczni
Wiktionary
budzący wątpliwości, stanowiący problem; niepewny, wątpliwy, niejednoznaczny
przymiotnik
(1.1) budzący zastrzeżenia lub niepewny
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ogół problemów związanych z jakąś dziedziną
Wiktionary
ujmowanie zjawisk w kategoriach problemów
SJP.pl
zdrobnienie od: problem
SJP.pl
szachista komponujący zadania szachowe; kompozytor szachowy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) szach. szachista, który układa zadania szachowe
SJP.pl
Wiktionary
→ problemista; kompozytorka szachowa
SJP.pl
dział sztuki szachowej zajmujący się komponowaniem niezwykle wyszukanych form zadań szachowych
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co problemowe; cecha tych, którzy są problemowi
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. problem
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób próbny, próbując coś
Wiktionary
1. urządzenie do pobierania próbek przeznaczonych dalej do badań; sonda;
2. w zootechnice: samiec wykorzystywany do wyszukiwania płodnych samic w stadzie zwierząt hodowlanych, zwłaszcza owiec; szukarek;
3. wskaźnik napięcia elektrycznego, zwykle w postaci niewielkiego przyrządu w kształcie długopisu;
4. próbnik kosmiczny - sonda kosmiczna
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. przyrząd do pobierania próbek czegoś, np. kopaliny płynnej lub skały ze ściany otworu wiertniczego
(1.2) pot. zestaw próbek, np. kolorów, wzorów, faktur
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: próbować
przymiotnik
(1.1) robiony na próbę
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
1. jednostka administracyjna kościołów chrześcijańskich; parafia;
2. stanowisko, urząd proboszcza;
3. siedziba proboszcza
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) domena proboszcza
(1.2) urząd proboszcza
(1.3) dom lub siedziba proboszcza
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
ksiądz zarządzający parafią
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) kośc. ksiądz zarządzający parafią;
Proboszcz (z niem. Propst, a to od łac. praepositus, przełożony; łac. odpowiednik to parochus, z gr. πάροικος paroikos, sąsiad), pleban (łac. plebanus od plebs lud) – duchowny, na ogół w stopniu prezbitera, zarządzający gminą kościelną (parafią).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Wikipedia
SJP.pl
być proboszczem, zarządzać parafią
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) napój alkoholowy
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) przym. od proboszcz
Proboszczowski (Rola odmienna V, Rolicz) – polski herb szlachecki, odmiana herbu Rola z nobilitacji.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) należący do proboszcza
Wiktionary
kontrolować, poddawać próbie
czasownik przechodni niedokonany (dk. spróbować)
(1.1) starać się coś zrobić
(1.2) odbywać próbę sztuki, sceny, występu
(1.3) sprawdzać smak potrawy lub napoju
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|próbować.
Wiktionary
małe cylindryczne naczynie laboratoryjne, najczęściej szklane, służące do przeprowadzania prostych reakcji chemicznych; próbówka (regionalnie)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zob. probówka.
Probówka (próbówka) – rodzaj drobnego sprzętu laboratoryjnego w kształcie walcowatego naczynia.
Tradycyjne probówki (A na rysunku) są zwykle wykonywane ze szkła i mają postać szklanej rurki z jednej strony zamkniętej okrągłym dnem, a z drugiej swobodnie otwartej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. sala prób, zwykle muzycznych
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) stpol. wypróbowany
Wiktionary
Probołowice – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim, w gminie Złota.
Przez wieś przebiega szlak Małopolska Droga św. Jakuba.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
W 1861 r. mieszkańcy wsi odmówili dalszego wykonywania darmowej pracy na rzecz dworu zwanej pańszczyzną. Dalsze wykonywanie pańszczyzny wymuszono przy użyciu siły dwóch rot wojska rosyjskiego.
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) polit. taki, który opowiada się za opuszczeniem Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię
(1.2) polit. taki, który świadczy o lub jest wyrazem poparcia wobec opuszczenia Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co probrytyjskie; cecha tych, którzy są probrytyjscy
SJP.pl
Wiktionary
czasownik
(1.1) daw. pruć
Wiktionary
skrót od: procent (czytany jako cały, odmienny wyraz)
skrót
(1.1) = procent
SJP.pl
Wiktionary
1. rodzaj zabawki służącej do strzelania, zbudowanej z odpowiednio rozgałęzionego patyka i gumy;
2. dawna broń składająca się z rzemienia lub sznura złożonego we dwoje, służąca do miotania kamieni w walce lub podczas polowań
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) broń, z której po zamachnięciu się można wystrzeliwać kamienie lub inne pociski;
(1.2) med. rodzaj opatrunku podtrzymującego chorą część ciała (np. żuchwę)
(1.3) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dorobek
Proca – historyczna broń miotająca, złożona ze sznura lub rzemienia, w którego środku długości umieszczone jest miseczkowate gniazdo na pocisk, wykonane ze skóry lub tkaniny.
Wykonywano ją też z rozdwojonego patyka i sznura. Miotano kamieniami lub pociskami z suszonej gliny albo odlewanymi z ołowiu. Dla wyrzucenia pocisku należy trzymać końce sznurka w jednej ręce, nadając coraz szybszy ruch wirowy. Przy odpowiednich obrotach należy wypuścić z ręki jeden koniec sznura, uwalniając w ten sposób pocisk. Celne miotanie z procy wymaga dużego doświadczenia i wyczucia. Obecnie spopularyzowaną procę jest broń działająca na innej zasadzie – proca neurobalistyczna.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
1. dawny przymiotnik od: procarz;
2. sprzyjający carowi, polityce cara; będący zwolennikiem caratu
przymiotnik
(1.1) hist. popierający cara, będący zwolennikiem cara
(1.2) rzad. hist. wojsk. związany z procarzem, dotyczący procarza
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: żołnierz uzbrojony w procę (dawną maszynę oblężniczą)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) staroż. wojsk. żołnierz uzbrojony w procę
SJP.pl
Wiktionary
przestarzałe: pochodzenie rodowe lub stanowe; rodowód, genealogia
SJP.pl
działanie uznawane za niezgodne z zasadami moralnymi lub prawem
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) czyjeś działanie, często stanowiące źródło utrzymania, a uznawane za niezgodne z zasadami moralnymi lub prawem
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: proceder
SJP.pl
postępować, postąpić zgodnie z określoną procedurą
czasownik przechodni i nieprzechodni niedokonany
(1.1) zajmować się czymś i działać przy tym zgodnie z procedurą
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|procedować.
Wiktionary
1. określone reguły postępowania w jakiejś sprawie;
2. w informatyce: fragment algorytmu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) określone reguły postępowania w jakiejś sprawie
(1.2) inform. wydzielona część programu;
Niektóre procedury:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: serial, w którym jakiś problem jest przedstawiany, badany i rozwiązywany w ciągu jednego odcinka
SJP.pl
związany z procedurą, ustalonym trybem postępowania w jakiejś sprawie
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z procedurą, dotyczący procedury
Wiktionary
mała proca
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) slang. inform. procesor
SJP.pl
Wiktionary
antyczna stopa muzyczna złożona z czterech krótkich sylab; tetrabrach, dypirrychej, dypirychej
SJP.pl
zdrobnienie od: procent
SJP.pl
1. setna część danej wielkości;
2. inaczej: oprocentowanie; zysk, jaki przynosi kapitał pożyczkowy
liczebnik ułamkowy
(1.1) mat. setna część całości;
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) finans. oprocentowanie, odsetki, dochód od kapitału
(2.2) bliżej nieokreślony ułamek, część
(2.3) druk. symbol procenta (1.1)
Procent – jeden ze sposobów zapisu bezwymiarowego stosunku dwóch wielkości, w którym dana liczba wyrażona jest jako ułamek o mianowniku 100 i odpowiada setnej części danej wielkości. Zwykle oznaczany jest symbolem „%”. Przykładowo 45% (czyt. „czterdzieści pięć procent”) pewnej wielkości oznacza {\tfrac {45}{100}} lub 0,45 tej wielkości.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wynik lub parametr wyrażony w procentach
SJP.pl
pracownik w cukrownictwie, który oblicza procentową zawartość cukru w burakach; taksator
SJP.pl
specjalne pomieszczenie w cukrowni służące do ustalania stopnia zanieczyszczenia próbek buraków przez ważenie na wagach procentowych
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co procentowe; cecha tych, którzy są procentowi
Wiktionary
dotyczący obliczania procentów, obliczany w setnych częściach, wyrażany w procentach
przymiotnik
(1.1) mat. chem. podany w procentach
(1.2) pot. eufem. zawierający alkohol
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj ceratopsa, który żył pod koniec kredy na terenach Ameryki Północnej
SJP.pl
stadium larwalne tasiemców powstające z onkosfery
Procerkoid – jedna z form pierwszego stadium larwalnego w cyklu życiowym tasiemców Pseudophyllidea, między innymi bruzdogłowca szerokiego (Diphyllobothrium latum). Postać ta ma kształt robakowaty z tylnym końcem ciała u większości gatunków zaopatrzonym w trzy pary haków. Pasożytuje w skorupiaku, pierwszym żywicielu pośrednim tego tasiemca. Drugim żywicielem jest ryba lub inny kręgowiec, w którego organizmie procerkoid zamienia się w plerocerkoid.
SJP.pl
Wikipedia
1. przebieg zmian;
2. rozprawa sądowa
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) uporządkowany ciąg zdarzeń zachodzących po sobie
(1.2) praw. postępowanie w sądzie
(1.3) inform. każdy egzemplarz wykonywanego programu;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: proces
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od proces
SJP.pl
Wiktionary
1. uroczysty pochód religijny ze śpiewem i niesieniem przedmiotów kultu;
2. duża grupa udających się dokądś ludzi lub grupa jadących wolno samochodów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. grupa wiernych w pochodzie, często ze śpiewem eksponująca przedmioty kultu;
(1.2) pot. tłum lub kawalkada pojazdów wolno przemieszczająca się w jednym kierunku
Procesja ma dwa znaczenia:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
układ scalony interpretujący ciąg rozkazów maszynowych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) inform. urządzenie cyfrowe potrafiące pobierać, interpretować i wykonywać ciąg rozkazów;
Procesor (ang. central processing unit, CPU) – sekwencyjne urządzenie cyfrowe, które pobiera dane z pamięci operacyjnej lub strumienia danych, interpretuje je i wykonuje jako rozkazy, zwracając dane do pamięci lub wyjściowego strumienia danych. Termin ten w zawężonym znaczeniu jest używany w odniesieniu do jednostki centralnej (CPU) systemu, ale odnosi się również do innych elementów przetwarzających dane zwanych koprocesorami, takich jak jednostki do obliczeń na liczbach zmiennopozycyjnych, przetwarzania grafiki (GPU).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ procesor
przymiotnik
(1.1) związany z procesorem, dotyczący procesora
SJP.pl
Wiktionary
czasownik niedokonany (dk. brak)
(1.1) daw. prowadzić proces sądowy przeciw komuś
czasownik zwrotny niedokonany procesować się (dk. brak)
(2.1) praw. prowadzić proces sądowy, dochodzić roszczeń w sądzie
(2.2) inform. przetwarzać się
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|procesować.
Wiktionary
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) dotyczący procesu
(1.2) praw. związany z procesem sądowym
Wiktionary
SJP.pl
nauka o zagadnieniach prawnych postępowania sądowego
SJP.pl
w prawie: odnoszący się do procesu sądowego; procesowy
przymiotnik
(1.1) praw. taki, który dotyczy procesu sądowego, postępowania sądowego
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: procesja
przymiotnik relacyjny
(1.1) kośc. związany z procesją, dotyczący procesji
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
1. materiał wybuchowy, służący głównie jako ładunek miotający w broni palnej;
2. szczątki człowieka (przeważnie w liczbie mnogiej)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rozdrobniona, sypka substancja
(1.2) proch strzelniczy
(1.3) lwów. kurz
(1.4) zob. prochy.
Proch — materiał wybuchowy, służący głównie jako ładunek miotający w broni palnej.
Najstarszym materiałem wybuchowym tego typu jest proch czarny (dymny), wynaleziony przez taoistycznego chemika w Chinach już w IX wieku naszej ery, a powszechnie używany w Europie w celach militarnych około wieku XIII. Miał on postać sypkiej mieszaniny koloru czarnego. Proch czarny używany był jako materiał wybuchowy miotający, a także materiał wybuchowy kruszący. Pod koniec XIX wieku pojawiły się różne rodzaje prochu bezdymnego, które wyparły proch czarny jako materiał miotający w broni palnej. Proch bezdymny ma w zależności od rodzaju postać ziaren lub kryształków, różnego kształtu i wielkości.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ Próchna
SJP.pl
sprzyjający Chinom i Chińczykom
SJP.pl
wieś w województwie łódzkim, w powiecie sieradzkim
Próchna – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie sieradzkim, w gminie Wróblew.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.
SJP.pl
Wikipedia
motyl, szkodnik ziół i tytoniu
SJP.pl
spróchniałe drzewo
Próchniak:
SJP.pl
Wikipedia
1. choroba bakteryjna zębów polegająca na stopniowym odwapnieniu i rozkładzie ich twardych tkanek, powodująca powstawanie ubytków;
2. komponent gleby powstały z rozkładu obumarłych szczątków roślin i zwierząt; humus
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) stomat. choroba bakteryjna twardych tkanek zębów, powodująca powstawanie ubytków;
(1.2) geol. składnik gleby tworzący się w wyniku rozkładu obumarłych organizmów;
(1.3) med. przewlekłe zapalenie kości na tle gruźliczym
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: Próchnik (jedna z północnych dzielnic Elbląga)
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
tworzący próchnicę
SJP.pl
→ próchnica; próchniczy
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z próchnicą, dotyczący próchnicy
SJP.pl
Wiktionary
1. rodzaj mchu z klasy prątników;
2. mklik (omacnica) próchniczek - gatunek motyla z rodziny omacnicowatych
Próchniczek (Aulacomnium Schwägr.) – rodzaj mchu z rodziny próchniczkowatych (Aulacomniaceae Schimp.).
SJP.pl
Wikipedia
1. rodzaj mchu z klasy prątników;
2. mklik (omacnica) próchniczek - gatunek motyla z rodziny omacnicowatych
SJP.pl
rodzina mchów z klasy prątników
SJP.pl
→ próchnica; próchnicowy
przymiotnik
(1.1) związany z próchnicą
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
1. borodziej próchnik - gatunek chrząszcza z rodziny kózkowatych, w Polsce pod ochroną; borodziej cieśla, cieśla próchnik;
2. dawniej: próchno
Próchnik (niem. Dörbeck) – dzielnica Elbląga.
SJP.pl
Wikipedia
rodzina grzybów z rzędu próchnilcowców
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) mikol. syst. nazwa systematyczna|Xylariaceae|Tul.|ref=tak., rodzina roślin należąca do rzędu próchnilcowców;
Próchnilcowate (Xylariaceae Tul. & C. Tul.) – rodzina grzybów z rzędu próchnilcowców (Xylariales).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
o cechach próchnilcowatych (rodzina grzybów)
SJP.pl
rząd grzybów z typu workowców
Próchnilcowce (Xylariales Nannf.) – rząd grzybów z klasy Sordariomycetes.
SJP.pl
Wikipedia
przedstawiciel rzędu grzybów z typu workowców
SJP.pl
rodzaj grzybów z rodziny próchnilcowatych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) mikol. grzyb z rodziny próchnilcowatych;
Xylaria Hill ex Schrank (próchnilec) – rodzaj grzybów z rodziny próchnilcowatych (Xylariaceae).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) drewno, które w wyniku rozkładu przez drobnoustroje stało się miękkie, suche i kruche
(1.2) pot. pogard. stary, zniedołężniały człowiek
Wiktionary oraz Wikipedia
Próchnówko – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie wałeckim, w gminie Tuczno.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.
Około 2 kilometry na wschód od wsi – nad jeziorem Bytyń Wielki znajduje się stanica harcerska, do której w ostatnich latach doprowadzono nową utwardzoną drogę ze wsi Próchnowo.
Wikipedia
[czytaj: proczojser] członek organizacji lub ruchu opowiadającego się za legalizacją aborcji; pro-choicer
SJP.pl
imię męskie
Prochor – imię męskie pochodzenia greckiego, od Προχορος – z choreo "tańczę"; pro – "przed"; imię to oznacza "ten, co prowadzi taniec; pierwszy tancerz". Św. Prochor był jednym z 7 pierwszych diakonów. Polskimi formami tego imienia są: Prochor, Prochorus, Prochort, Profor, Prophiorus, Profortus.
Prochor imieniny obchodzi 9 kwietnia i 10 sierpnia.
SJP.pl
Wikipedia
Prochor z żoną; Prochorowie
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Prochora lub z nim związany
SJP.pl
przymiotnik od: proch
SJP.pl
miasto w Polsce
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Polsce, w województwie dolnośląskim;
Prochowice (pol. hist. Parchwice, niem. Parchwitz) – miasto w woj. dolnośląskim, w powiecie legnickim, nad rzeką Kaczawą, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Prochowice.
Według danych GUS z 1 stycznia 2023 r. miasto miało 3533 mieszkańców (673. miejsce w kraju).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: Prochowice
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Prochowic, związany z Prochowicami
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
mieszkaniec Prochowic (miasta w Polsce)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Prochowic
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Prochowic (miasta w Polsce)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Prochowic
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj płaszcza
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pot. letni męsko-damski płaszcz z cienkiej, gęstej bawełnianej tkaniny;
Prochowiec – rodzaj letniego płaszcza męskiego i damskiego z lekkiego materiału.
Był kontynuacją i funkcjonalnym rozwinięciem wcześniejszego pudermantla jako pierwotnie osłaniający od kurzu płaszcz przeznaczony dla automobilistów. W okresie międzywojennym stanowił spopularyzowane letnie okrycie o kroju sportowym i modnie zróżnicowanych fasonach. Po wojnie rozpowszechniony w Polsce Ludowej jako szykowny ubiór wierzchni, często dwurzędowy i przepasany paskiem z klamrą.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
ściereczka do kurzu
SJP.pl
1. magazyn do przechowywania materiałów wybuchowych;
2. dawniej: wytwórnia ładunków wybuchowych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hist. wytwórnia prochu, ładunków wybuchowych i pocisków
(1.2) hist. magazyn przystosowany do przechowywania prochu, ładunków wybuchowych i pocisków
Prochownia – młyn ze stępami do robienia prochu (tzw. młyn prochowy) lub magazyn prochu (skład).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hist. puszka lub róg do podręcznego przechowywania prochu
Prochownica (dawniej: pulwersak) – podręczny pojemnik wykonany z wytrzymałego materiału (np. drewna, metalu, rogu, kości) służący do przenoszenia zapasu prochu koniecznego do ładowania odprzodowej broni strzeleckiej opartej na systemie rozdzielnego ładowania.
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
Prochownik – stopień wojskowy w Korpusie Artylerii Koronnej.
Obowiązki prochownika zawarte były w regulaminie z 1767 w artykule „Powinności każdego z Osobna Artyllerysty podług Stopnia y Urzędu tak względem umieiętności jako y Służby Pańskiey”.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
przymiotnik od: proch
SJP.pl
anachronizm polegający na opatrzeniu jakiegoś wydarzenia datą wcześniejszą od prawdziwej
Presupozycja – w logice sąd, który musi być prawdziwy, żeby jakiemuś zdaniu można było przypisać wartość logiczną (prawdę albo fałsz). Innymi słowy, presupozycja to wniosek wynikający zarówno ze zdania, jak i z jego negacji. Np. presupozycją zarówno zdania „Obecny król Francji jest łysy”, jak i zdania „Obecny król Francji nie jest łysy” jest: „Francja ma obecnie króla”.
SJP.pl
Wikipedia
1. zwłoki ludzkie;
2. popiół po spaleniu zwłok;
3. potocznie: narkotyki
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) stałe produkty rozkładu lub spopielenia zwłok
(1.2) pot. narkotyki
(1.3) pot. leki, zwłaszcza psychotropowe
forma rzeczownika.
(2.1) M., B. i W. lm. od: proch
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
gwiazda
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(1.1) mitgr. pies Oriona przeniesiony na firmament jako gwiazda Procjon (1.2)
(1.2) astr. najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Małego Psa;
Procjon (Alfa Canis Minoris, α CMi) – najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Małego Psa, ósma co do jasności gwiazda nocnego nieba. Jest jedną z najbliższych gwiazd, znajduje się w odległości około 11,5 roku świetlnego od Słońca.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mała proca
SJP.pl
w wojsku: przednia część lawety armatniej ze skrzynią na amunicję; przedwóz
SJP.pl
przysłówek
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. mozolnie, z trudem
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. procarz
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) daw. procowy, związany z procą
przymiotnik jakościowy
(2.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. trudny, uciążliwy
Wiktionary
ustawiać armatę na przodku; zaprzodkowywać
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) daw. lub rzad. mający kształt procy
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) rzad. związany z procą, dotyczący procy; przypominający procę
Wiktionary
[czytaj: prokura] zastępstwo prawne; prokura
SJP.pl
Proćwin – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie koneckim, w gminie Końskie.
Prywatna wieś szlachecka Pracwin, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie opoczyńskim województwa sandomierskiego. Od XVII do pierwszej połowy XX wieku wieś wchodziała w skład klucza Modliszewickiego oraz dóbr Końskie Wielkie. W 1870 dobra koneckie kupił hrabia Jan Tarnowski. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Wikipedia
za wyjątkiem, oprócz (czegoś, kogoś)
przyimek
(1.1) książk. zob. oprócz.
(1.2) gw-pl|Warmia. mimo
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który sprzyja, okazuje przyjaźń państwu czeskiemu i Czechom
(1.2) taki, który jest przejawem sprzyjania państwu czeskiemu i Czechom
Wiktionary
skrót od: produkcja
skrót
(1.1) = produkcja
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest prodemokratyczne; cecha tych, którzy są prodemokratyczni
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) polit. sprzyjający demokracji, popierający demokrację
SJP.pl
Wiktionary
popieranie demokratyzmu, sprzyjanie demokracji
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
[czytaj: prodidżi] brytyjski zespół muzyczny; The Prodigy
SJP.pl
Wikipedia
metalowe naczynie do pieczenia, ze szczelną pokrywą, ogrzewane prądem elektrycznym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) elektryczne urządzenie do pieczenia w postaci metalowego naczynia z pokrywą z przezroczystym otworem;
Prodiż (fr. prodige) – sprzęt kuchenny, składający się z metalowego naczynia oraz z pokrywy wyposażonej w wizjer, zasilany i ogrzewany prądem lub rzadziej gazem, służący do pieczenia ciasta i mięsa. W Polsce popularne były przed rozpowszechnieniem się piekarników elektrycznych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ prodiż
SJP.pl
1. objaw, symptom zapowiadający chorobę;
2. książkowo: słowo wstępne
SJP.pl
Wikipedia
→ prodrom
SJP.pl
odnoszący się do producenta lub produkcji, właściwy producentom
SJP.pl
1. wytwórca danego przedmiotu lub usługi;
2. organizm samożywny będący pierwszym ogniwem łańcucha pokarmowego
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba lub firma zajmująca się produkcją, wytwarzaniem, wyrobem towarów skierowanych do sprzedaży
(1.2) biol. organizm wytwarzający związki pokarmowe z prostych substancji nieorganicznych
(1.3) film. przedsiębiorca filmowy będący głównym inwestorem produkcji filmowej
(1.4) teatr. muz. osoba odpowiedzialna za całokształt nagrania muzycznego bądź spektaklu
Producent – podmiot produkujący towary w celu ich sprzedaży na rynku. Celem producenta jest zwykle maksymalizacja udziału jego produktów w rynku, a co za tym idzie maksymalizacja zysków.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Producent – podmiot produkujący towary w celu ich sprzedaży na rynku. Celem producenta jest zwykle maksymalizacja udziału jego produktów w rynku, a co za tym idzie maksymalizacja zysków.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od produkt
Wiktionary
1. wytwarzanie dóbr i usług
2. to, co zostało wytworzone
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) uporządkowana działalność prowadząca do wytwarzania określonych rzeczy, produktów
(1.2) ogół tego, co zostało wyprodukowane
Produkcja – działalność gospodarczo-techniczna, której celem jest wytwarzanie produktów.Produkcja to:
Produkcja stanowi jeden z podstawowych warunków funkcjonowania i rozwoju gospodarki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. wytwarzanie dóbr i usług
2. to, co zostało wytworzone
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od produkcyjniak
Wiktionary
charakterystyczny dla socrealizmu film lub powieść o niezbyt wysokiej wartości artystycznej, gloryfikujące przemysł, produkcję, pracę robotników itp.
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) publ. utwór literacki lub filmowy o niskiej wartości artystycznej gloryfikujący przemysł, produkcję itp., przedstawiając je w sposób szablonowy, charakterystyczny dla socrealizmu;
Produkcyjniak – gatunek powieści (powieść produkcyjna) lub filmu, realizujący założenia poetyki realizmu socjalistycznego, poświęcony tematowi socjalistycznej przebudowy kraju. Wzory dla tego gatunku ukształtowały się w Związku Radzieckim i zostały zaszczepione na gruncie polskim wraz z proklamowaniem socrealizmu. Za pierwowzór powieści produkcyjnej uznaje się utwór literacki Fiodora Gładkowa pod tytułem Cement z 1925.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co produkcyjne; cecha tych, którzy są produkcyjni
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) związany z produkcją, dotyczący produkcji
Wiktionary
1. wytwarzać towar, brać udział w produkcji czegoś;
2. wydzielać, formować, powodować powstawanie czegoś;
3. produkować się - występować w przedstawieniu, popisywać się
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) tworzyć, wytwarzać coś, często w masowych ilościach
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) wytwarzanie czegoś w sposób przemysłowy
(1.2) realizowanie filmu lub programu telewizyjnego
Wiktionary
1. wyrób powstający w procesie produkcji; rezultat określonej działalności ludzkiej;
2. substancja powstająca w wyniku reakcji chemicznych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rezultat procesu produkcji lub ogólniej działalności przedsiębiorstwa
(1.2) rezultat pracy twórczej
(1.3) chem. substancja powstała w wyniku reakcji chemicznej
(1.4) mat. uogólnienie iloczynu kartezjańskiego;
(1.5) w marketingu: wszystko, co można zaoferować na rynku;
(1.6) lekcew. o osobie uznanej za ukształtowaną w wyniku pewnego procesu
(1.7) daw. pierwszy głos powoda na rozprawie sądowej
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj statku handlowego do przewożenia paliw wytwarzanych z ropy naftowej
SJP.pl
część cukrowni obejmująca działy od warników do segregatorów cukru włącznie
SJP.pl
1. zatrudniać w produkcji;
2. czynić wydajnym, efektywnym, użytecznym
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: produktywnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: produktywny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co produktywne; cecha tych, którzy są produktywni
(1.2) ekon. wielkość efektu produkcyjnego uzyskanego z danych nakładów, wyrażona za pomocą wartości ułamka, w którym licznik zawiera wielkość produkcji, a mianownik – wielkość poniesionych na nią nakładów;
Produktywność – stosunek ilości wytworzonej oraz sprzedanej produkcji w określonym czasie (ang. output) do ilości wykorzystywanych lub zużytych zasobów wejściowych (ang. inputs). Inaczej: wielkość produkcji uzyskanej z jednostki nakładu czynnika produkcji.
Wiktionary oraz Wikipedia
dający dobre wyniki, efekty w produkcji, przynoszący rezultaty, wydajny, efektywny
przymiotnik jakościowy
(1.1) który daje dobre efekty lub wytwarza duże ilości czegoś
(1.2) o formancie językowym: stosowany od tworzenia nowych wyrazów
SJP.pl
Wiktionary
zastępca dziekana, osoby kierującej wydziałem wyższej uczelni
Prodziekan – zastępca dziekana, czyli kierownika wydziału szkoły wyższej. Z reguły zastępuje dziekana w konkretnych sprawach dotyczących wydziału stąd przy tytule prodziekana znajduje się określenie np.:
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z prodziekanem, dotyczący prodziekana
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. bielizna do prania
Wiktionary
mający za zadanie poprawę efektywności
przymiotnik
(1.1) mający na celu poprawę efektywności
SJP.pl
Wiktionary
ogół kierunków w filozofii, poprzedzających powstanie nurtów egzystencjalistycznych
SJP.pl
sprzyjający ochronie środowiska; pro-eko
przymiotnik
(1.1) taki, który sprzyja ekologii, działa na jej korzyść
SJP.pl
Wiktionary
zakładający jak najmniejszy nakład sił i środków, służący oszczędności i racjonalizacji
SJP.pl
nastawienie na produkcję eksportową, popieranie eksportu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co proeksportowe; cecha tych, którzy są proeksportowi
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
sprzyjający, przychylny emigracji, emigrantom
SJP.pl
enzym wytwarzany w organizmie w postaci nieaktywnej, wymagający do aktywacji usunięcia fragmentu łańcucha peptydowego; proferment, zymogen
Proenzym, preenzym, enzymogen, zymogen – nieaktywny prekursor enzymu, wymagający do uaktywnienia jakiejś nieodwracalnej zmiany (na przykład proteolizy fragmentu cząsteczki przesłaniającej miejsce aktywne enzymu).Przykładami proenzymów są:
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przeciwnik szczepień ochronnych
Wiktionary
pierwsza komórka w stadium rozwojowym erytrocytu
Proerytroblast, hemoblast, pronormoblast, makroblast – komórka linii erytrocytarnej powstająca z komórki macierzystej erytrocytów (CFU-E) podczas erytropoezy. Charakteryzuje się owalnym jądrem z luźną chromatyną, która zawiera silnie zasadochłonną cytoplazmę.
U człowieka to stadium erytropoezy istnieje około 30 godzin.
SJP.pl
Wikipedia
komórka macierzysta czerwonych krwinek
Retikulocyt, retykulocyt, proerytrocyt (skrótowo Ret.) – niedojrzała postać krwinki czerwonej, która w szlaku erytropoezy bezpośrednio poprzedza dojrzałą krwinkę czerwoną, czyli erytrocyt. Jego powstawanie jest związane głównie z uzupełnianiem fizjologicznie niszczonych krwinek czerwonych oraz wyrównywaniem (kompensacją) skutków zdarzeń lub chorób w których dochodzi do utraty, czy niszczenia erytrocytów (np. krwotoków, zimnicy).
SJP.pl
Wikipedia
zwolennik Unii Europejskiej
SJP.pl
popierający Unię Europejską
SJP.pl
SJP.pl
skrót od: profesor (czytany jako cały, odmienny wyraz)
skrót
(1.1) = profesor
SJP.pl
Wiktionary
nieczynna postać bakteriofaga, powstająca w cyklu lizogenicznym przez włączanie DNA wirusa do materiału genetycznego zaatakowanej bakterii
Profag – nieczynna postać bakteriofaga, powstająca w cyklu lizogenicznym przez włączanie DNA wirusa do materiału genetycznego zaatakowanej bakterii.
W tej postaci wirus może istnieć przez wiele pokoleń bakterii, lecz w pewnych warunkach może zostać wycięty z jej DNA i infekować inne komórki, wchodząc w cykl lityczny.
SJP.pl
Wikipedia
1. człowiek nieznający się na danej rzeczy, niekompetentny w danej dziedzinie; laik; dyletant
2. w starożytnym Rzymie: osoba niedopuszczona do tajemnic związanych z kultem bóstwa;
3. człowiek, który się dopuścił profanacji (znieważenie powszechnie uznawanych wartości, przedmiotu lub miejsca kultu religijnego)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) niedouczony w jakiejś dziedzinie
(1.2) osoba dopuszczająca się profanacji
(1.3) hist. niedopuszczony do arkanów wiedzy religijnej w starożytnym Rzymie
(1.4) daw. niekatolik
Profan (łac. profanus „niedopuszczony do tajemnic religijnych; niewyświęcony”, „złowróżbny” od pro „przed” i fanum „sanktuarium, świątynia”) – ktoś niewtajemniczony, niebędący znawcą, laik, dyletant.
Określenia „profan” lub „światowy” używają wolnomularze na określenie wszystkich, którzy nie są członkami masonerii.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. znieważenie powszechnie uznawanych wartości lub rzeczy otoczonej czcią;
2. znieważenie przedmiotu lub miejsca kultu religijnego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) znieważenie rzeczy lub miejsca otaczanych powszechnym szacunkiem; zbezczeszczenie czegoś
Profanacja (łac. profanatio – „zbezczeszczenie, znieważenie”) – pojęcie odnoszące się do naruszania sfery sacrum, powodujące pozbawienie poświęconych rzeczy lub konsekrowanych miejsc wartości kultowej oraz potraktowania bez należytego szacunku rzeczy, wartości otoczonych powszechnie czcią.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
osoba dopuszczająca się profanacji, zbezczeszczenia
SJP.pl
SJP.pl
→ profanum
SJP.pl
1. kobieta bez wystarczającej wiedzy w jakiejś dziedzinie;
2. kobieta, która dopuściła się profanacji
SJP.pl
1. bezcześcić przedmioty lub miejsca przeznaczone do celów kultowych;
2. znieważać powszechnie uznawane wartości
czasownik przechodni niedokonany (dk. sprofanować)
(1.1) podn. popełniać profanację
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) dokonywanie profanacji, znieważanie czegoś, co jest uznawane gdzieś za święte, godne szacunku
Wiktionary
to, co świeckie; sfera spraw świeckich
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) sfera świeckości w odróżnieniu od sfery sacrum
Profanum (łac. pro „przed”, fanum „świątynia”) – to, co ludzkie, sfera świeckości, przeciwieństwo sacrum – sfery świętej. W sferze tej odbywają się wszystkie codzienne wydarzenia z życia człowieka. Profanum jest łacińskim słowem dla świeckości. Różnica między świętym a świeckim była uważana za centrum społecznej rzeczywistości w ludzkich religiach przez Emile’a Durkheima.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
sprzyjający faszyzmowi, popierający faszyzm
przymiotnik
(1.1) polit. sprzyjający faszyzmowi
SJP.pl
Wiktionary
pierwsza faza podziału jądra komórkowego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biol. pierwsze stadium mitozy, w którym dochodzi m.in. do kondensacji chromatyny i zaniku jąderka;
Profaza jest to pierwsze stadium mitozy. Dochodzi w nim do kondensacji chromatyny, która po replikacji znajduje się formie w długich „nici”, do postaci chromosomów, które mogą zostać w sposób uporządkowany rozdzielone do komórek potomnych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
proroctwo, przepowiednia
SJP.pl
enzym wytwarzany w organizmie w postaci nieaktywnej, wymagający do aktywacji usunięcia fragmentu łańcucha peptydowego; proenzym, zymogen
SJP.pl
zakonnik po złożonych ślubach
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. zakonnik, który złożył śluby
Śluby zakonne (profesja zakonna) – w Kościele katolickim – zobowiązanie członka danej wspólnoty do przestrzegania rad ewangelicznych: czystości, ubóstwa i posłuszeństwa (wobec przełożonych zakonnych oraz papieża).
Kościół katolicki zalicza śluby zakonne uroczyste i proste oraz przyrzeczenia tercjarskie lub oblackie do sakramentaliów, ustanowionych przez Kościół, różniących się od sakramentów ustanowionych przez Jezusa Chrystusa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zawód
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zawód;
(1.2) rel. uroczyste wyznanie wiary (w chrześcijaństwie)
(1.3) rel. zobowiązanie się członka danej wspólnoty zakonnej do przestrzegania zasad czystości, ubóstwa i posłuszeństwa;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
język zawodowy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. odmiana języka potocznego, którą posługują się przedstawiciele konkretnego zawodu
Gwara zawodowa, gwara profesjonalna, żargon zawodowy, profesjolekt – mowa środowiskowa właściwa dla przedstawicieli określonego zawodu. Od formy powszechnej języka standardowego różni się przeważnie wyłącznie leksyką (profesjonalizmami) i frazeologią. Zasadniczo funkcjonuje wyłącznie w formie ustnej, sporadycznie wykorzystywana jest także jako materiał w utworach literackich. Gwarę profesjonalną tworzą jednostki leksykalne przyjęte do środowiskowych kontaktów nieformalnych; odróżnia się ją od terminologii oficjalnej stosowanej przez daną grupę zawodową.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba posiadająca szeroką wiedzę i doświadczenie w danej dziedzinie; fachowiec; specjalista
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba mająca bardzo duże umiejętności w danej dziedzinie
(1.2) człowiek zajmujący się czymś zawodowo
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) tworzenie się nowych zawodów, profesji w ramach danej dziedziny
(1.2) przejście na profesjonalne, zawodowe wykonywanie czegoś
Profesja – w socjologii i antropologii: zawód wymagający odpowiednich kwalifikacji nie tylko zawodowych (zazwyczaj poprzez konieczność odbycia studiów wyższych, a często również stażu zawodowego) i zdrowotnych, lecz także charakterologicznych oraz moralno-etycznych (określanych na poziomie np. nienagannej postawy moralnej i etycznej albo nieskazitelnego charakteru) opisanych często w postaci kodeksu etyczno-zawodowego. Przeważnie łączy się z reżimem prawnym zawodu regulowanego objętego systemem odpowiedzialności dyscyplinarnej (zawodowej), a niekiedy również z reglamentacją dostępu do wykonywania zawodu.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wysoki poziom kompetencji w wykonywaniu zawodu
Profesja – w socjologii i antropologii: zawód wymagający odpowiednich kwalifikacji nie tylko zawodowych (zazwyczaj poprzez konieczność odbycia studiów wyższych, a często również stażu zawodowego) i zdrowotnych, lecz także charakterologicznych oraz moralno-etycznych (określanych na poziomie np. nienagannej postawy moralnej i etycznej albo nieskazitelnego charakteru) opisanych często w postaci kodeksu etyczno-zawodowego. Przeważnie łączy się z reżimem prawnym zawodu regulowanego objętego systemem odpowiedzialności dyscyplinarnej (zawodowej), a niekiedy również z reglamentacją dostępu do wykonywania zawodu.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|profesjonalizować.
Wiktionary
przysłówek
(1.1) typowo dla profesjonalisty; w sposób zawodowy
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: profesjonalnie
SJP.pl
1. cecha kogoś zawodowo wykonującego jakąś pracę;
2. cecha czegoś wykonanego przez profesjonalistę
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co profesjonalne; cecha tych, którzy są profesjonalni
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) (o uprawiającym jakąś dziedzinę) będący specjalistą, wykonujący swój zawód fachowo (np. personel)
(1.2) (o uprawianej dziedzinie) uprawiany fachowo jako zawód (np. teatr)
Wiktionary
1. zakonnica, która złożyła śluby wieczyste;
2. potocznie: profesjonalizm
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. zakonnica, która złożyła śluby zakonne
(1.2) pot. dobre wykonanie pracy
SJP.pl
Wiktionary
1. tytuł naukowy nadawany wykładowcy, samodzielnemu pracownikowi wyższej uczelni lub instytutu naukowego;
2. osoba nosząca tytuł profesora;
3. zwyczajowo: każdy nauczyciel szkoły średniej
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) eduk. tytuł naukowy nadawany samodzielnym pracownikom naukowym;
(1.2) eduk. nazwa stanowiska pracy na uczelniach wyższych i w instytucjach naukowych;
(1.3) eduk. osoba, której nadano tytuł profesora (1.1)
(1.4) pot. eduk. grzecz. nauczyciel szkoły średniej, zwłaszcza liceum ogólnokształcącego
(1.5) eduk. tytuł honorowy zasłużonych nauczycieli szkolnictwa podstawowego, gimnazjalnego oraz ponadgimnazjalnego;
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) eduk. uczona z tytułem naukowym profesora (1.1)
(2.2) eduk. kobieta zajmująca stanowisko profesora (1.2)
(2.3) pot. eduk. grzecz. nauczycielka szkoły średniej, zwłaszcza liceum ogólnokształcącego
(2.4) nauczycielka z tytułem honorowym profesora (1.4) oświaty
Profesor (łac. professor „nauczyciel, retor”; profiteri „zeznawać publicznie, wyznawać”) – nazwa mająca w Polsce następujące znaczenia:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: profesor
SJP.pl
1. zwyczajowo: nauczycielka szkoły średniej;
2. rzadko: kobieta będąca wykładowcą, samodzielnym pracownikiem wyższej uczelni lub instytutu naukowego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. nauczycielka szkoły średniej
SJP.pl
Wiktionary
profesor z żoną; profesorstwo
SJP.pl
małżonka profesora
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) żona profesora
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: córka profesora
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z osobą lub tytułem profesora, dotyczący profesora
Wiktionary
SJP.pl
profesor z żoną; profesorostwo
SJP.pl
1. stanowisko lub tytuł profesora;
2. pełnienie funkcji przez profesora;
3. grono profesorów
Tytuł profesora – nadawany w Polsce przez prezydenta Polski osobie, która uzyskała już stopień naukowy doktora habilitowanego i przez to jest samodzielnym pracownikiem nauki, ma osiągnięcia naukowe lub artystyczne znacznie przekraczające wymagania stawiane w przewodzie (postępowaniu) habilitacyjnym oraz posiada znaczące osiągnięcia dydaktyczne, w tym w kształceniu kadry naukowej. W wyjątkowych przypadkach, tytuł profesora może być nadany osobie posiadającej stopień doktora. Prezydent nadaje tytuł profesora na wniosek Rady Doskonałości Naukowej (do końca 2020 istniała Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów).
SJP.pl
Wikipedia
→ profesja
SJP.pl
prorok, wieszcz
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) książk. prorok, wieszcz
SJP.pl
Wiktionary
→ profeta
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta posiadająca zdolność przewidywania przyszłości
SJP.pl
Wiktionary
proroczy, wieszczy, odnoszący się do profetów lub profetyzmu; profetyczny
SJP.pl
proroczy, wieszczy, odnoszący się do profetów lub profetyzmu; profetycki
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) ktoś, kto przewiduje przyszłość
(1.2) rel. chrześcijanin uznający za podstawę wiary księgi prorockie
Wiktionary
1. przepowiadanie przyszłości; prorokowanie;
2. znane w wielu religiach zjawisko występowania proroków
Profetyzm (gr. προφήτης, prophētēs „prorok, wieszcz”) – zjawisko spotykane w wielu religiach, polegające na występowaniu wśród członków danej grupy religijnej przekonania, że niektóre jednostki są powoływane przez bóstwo do głoszenia jego woli i przepowiadania przyszłości (prorokowania). Profetyzm wiąże się również np. z etosem poety-wieszcza i jego wizjonerstwem w literaturze polskiego romantyzmu.
SJP.pl
Wikipedia
prorokować, wieszczyć
SJP.pl
1. wizerunek twarzy widzianej z boku;
2. kontur, zarys, sylwetka czegoś;
3. charakter, zakres czegoś
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) twarz widziana z boku; także: jej wizerunek;
(1.2) linia obwodząca zarys, kontur czegoś
(1.3) geol. przekrój pionowy ukazujący budowę geologiczną danego odcinka skorupy ziemskiej;
(1.4) książk. przen. charakter, zakres, kierunek czegoś
(1.5) inform. zbiór ustawień, które dostosowują wygląd ekranu i zachowanie komputera do osobistych preferencji
(1.6) szt. ozdobna listwa wystająca nad powierzchnię muru, mebla itp., służąca najczęściej do zaznaczenia podziału poziomego danej płaszczyzny
(1.7) techn. kontur, obrys przekroju przedmiotu
(1.8) techn. zob. kształtownik.
(1.9) inform. część serwisu społecznościowego lub forum dyskusyjnego w Internecie zawierająca informacje o użytkowniku
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) tak, by nie dopuścić do rozwinięcia się choroby
(1.2) tak, by nie zaistniała pewna niepożądana sytuacja
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest profilaktyczne
Wiktionary
zapobiegający niepożądanym sytuacjom i zjawiskom, zwłaszcza chorobom; zapobiegawczy, prewencyjny
przymiotnik
(1.1) med. dotyczący profilaktyki i zapobiegania chorobom
(1.2) książk. związany z zapobieganiem, przeciwdziałaniem czemuś niepożądanemu
SJP.pl
Wiktionary
działania i środki zapobiegające niepożądanym sytuacjom i zjawiskom, zwłaszcza chorobom
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) środki i działania w celu zapobiegania niepożądanym zdarzeniom, szkodom; likwidacja przyczyn złych zjawisk
(1.2) med. środki i działania podejmowane w celu zapobiegania chorobom
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
obrabiarka do profilowania elementów drewnianych; frezarka
SJP.pl
1. wizerunek twarzy widzianej z boku;
2. kontur, zarys, sylwetka czegoś;
3. charakter, zakres czegoś
SJP.pl
Wikipedia
kryminolog studiujący zachowania przestępców i tworzący ich profil osobowościowy
SJP.pl
Wikipedia
→ profiler
Profilerka – polski serial kryminalny w reżyserii Moniki Jordan-Młodzianowskiej (sezon 1) oraz Tomasza Szafrańskiego (sezon 2) emitowany od 7 września 2024 roku na antenie stacji telewizyjnej TVP1.
Zdjęcia do serialu powstawały w Augustowie, Warszawie, Konstancinie-Jeziornie i Gołkowie.
SJP.pl
Wikipedia
przyrząd umożliwiający zarejestrowanie zarysu chropowatości powierzchni za pomocą wykresu
SJP.pl
przyrząd umożliwiający szybkie mierzenie parametrów chropowatości; gładkościomierz
SJP.pl
wykres przedstawiający zarys chropowatości powierzchni, wykonywany za pomocą profilografu lub profilografometru
SJP.pl
przyrząd do mierzenia chropowatości powierzchni
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. przyrząd do mierzenia chropowatości powierzchni
Profilometr – przyrząd pomiarowy służący do pomiaru parametrów chropowatości i falistości powierzchni. Na podstawie topografii powierzchni obliczane są wymiary krytyczne takie jak krzywizna i płaskość.
Pod względem historycznym pojęcia "profilometr" używano do określenia urządzenia podobnego do fonografu, który mierzy topografię podczas przemieszczania się powierzchni badanej względem igły profilometru stykowego. Jednak pojęcie to zmienia się wraz z pojawieniem się wielu bezkontaktowych technik profilometrycznych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
urządzenie do badania kształtu otworu ciągadeł profilowanych dla drutów, prętów, rur
SJP.pl
Wikipedia
potocznie: zdjęcie umieszczone w profilu użytkownika na określonej stronie internetowej
SJP.pl
zysk lub korzyść z czegoś
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) finans. zysk
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. ktoś, kto odnosi duże korzyści
Wiktionary
osoba osiągająca korzyści z czegoś
SJP.pl
SJP.pl
okrągła osłona nakładana na świecę w lichtarzu
Profitka (od niem. Profitchen), także okapnik do świecy – okrągła, integralna część świecznika mieszcząca się pod świecą lub wklęsły krążek z otworem na świecę, służący zbieraniu skapującego ze świecy wosku, stearyny lub parafiny.
SJP.pl
Wikipedia
→ profit
SJP.pl
zysk lub korzyść z czegoś
SJP.pl
dawniej:
1. szkoła początkowa;
2. najniższa klasa w szkole
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. początkowa, wstępna klasa
SJP.pl
Wiktionary
1. komendant aresztu wojskowego
2. dowódca żandarmerii przy sztabie (w dawnym wojsku polskim)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) stpol. kat
(1.2) policjant zajmujący się aresztem
Profos – podoficer aresztu wojskowego. Przeważnie odpowiedzialny jedynie za sprawy gospodarcze i administracyjne. Bieżący nadzór pełni dowódca warty.
Instrukcja dla personelu więzień karnych i więzień śledczych z 1919 roku, definiuje profosów jako osoby czuwające w więzieniu nad należytym wykonaniem przepisów organizacji wewnętrznej przez kluczników i straż więzienną.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
sprzyjający Francji, Francuzom; filofrancuski
przymiotnik
(1.1) sprzyjający Francji lub Francuzom, popierający Francję i wszystko, co francuskie
SJP.pl
Wiktionary
mający na celu zwiększenie frekwencji
SJP.pl
strefa głębinowa jezior, dno i warstwa wód przydennych poniżej zasięgu przenikania promieni świetlnych; strefa trofolityczna
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ekol. hydrol. strefa przydenna zbiorników wodnych;
Profundal (łac. profundus – 'głęboki') – dolna strefa głębokich jezior położona poniżej poziomu do którego dociera dość światła słonecznego aby podtrzymać fotosyntezę.
Obejmuje dno i kontaktującą z nim warstwę wody. W profundalu okresowo brakuje tlenu. Żyją tutaj konsumenci i reducenci uzależnieni od dostaw pokarmu z wyższych warstw.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wielka obfitość, nadmiar czegoś
SJP.pl
poprzeczna dolna część futryny drzwiowej, wystająca nad poziom podłogi
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) listwa w podłodze na styku dwóch pomieszczeń, dolna część futryny
(1.2) wejście do domu
(1.3) początek
(1.4) wielkość graniczna
(1.5) przen. trudna do pokonania przeszkoda stojąca na drodze do celu
(1.6) geol. stopień skalny
(1.7) muz. element na gryfie niektórych instrumentów, do którego dociska się struny
(1.8) sport. w niektórych dyscyplinach miejsce wybicia się zawodników
(1.9) mot. nadwozie poniżej drzwi
(1.10) mot. element obręczy koła samochodu
(1.11) mot. poprzeczne wybrzuszenie na drodze skłaniające kierowcę do ograniczenia prędkości
(1.12) lotn. uskok w podwodnej części wodnosamolotu
(1.13) hydrol. geogr. stopień na rzece, mała kaskada;
(1.14) geogr. rodzaj mezoregionu fizycznogeograficznego
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wewnętrzna jama gastruli mająca postać worka, którego ściany tworzy endoderma; archenteron, gastrocel, jelito pierwotne, prajelito
SJP.pl
przychylny gejom
SJP.pl
Wikipedia
nadmierne rozwinięcie żuchwy w stosunku do szczęki górnej
Progenia – wrodzona wada kostna zgryzu, polegająca na doprzednim wzroście żuchwy w stosunku do szczęki.
Progenia może prowadzić do zaburzeń w prawidłowej pracy stawów skroniowo-żuchwowych, gryzienia pokarmów oraz wymowy. Nasilona wada wpływa też negatywnie na rysy twarzy, objawia się przede wszystkim wysunięciem brody oraz dolnej wargi. Nieleczona wada pogłębia się szczególnie w starszym wieku i powoduje dolegliwości zdrowotne.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: potomstwo
rzeczownik zbiorowy, rodzaj żeński
(1.1) przest. (dziś zwykle żart.) potomstwo, dzieci
SJP.pl
Wiktionary
choroba genetyczna charakteryzująca się przedwczesnym starczym wyglądem osób nią dotkniętych; syndrom Hutchinsona-Gilforda
Progeria (zespół progerii Hutchinsona-Gilforda, łac. progeria, ze stgr. πρό + γῆρας – „przedwczesna starość”, ang. Hutchinson-Gilford progeria syndrome, HGPS) – rzadki genetycznie uwarunkowany zespół charakteryzujący się przyspieszonym procesem starzenia, którego objawy pojawiają się we wczesnym dzieciństwie.
SJP.pl
Wikipedia
syntetyczny hormon sterydowy, odpowiednik progesteronu
Progestageny – grupa hormonów sterydowych, do której należą naturalne i syntetyczne steroidy posiadające szkielet 21 atomów węgla (układ pregnanu).
Progestageny wywierają efekt przeciwproliferancyjny poprzez wywoływanie przemiany doczesnowej w tkankach endometrialnych i w konsekwencji – ich atrofię. Zmiany zachodzą zarówno w ektopowym, jak i w eutopowym endometrium. Progestageny mają również właściwości przeciwzapalne. Ponadto wykazano ich wpływ na hamowanie angiogenezy – procesu, który jest niezbędny w powstawaniu i utrzymywaniu ektopowych ognisk endometriozy.
SJP.pl
Wikipedia
żeński hormon płciowy wytwarzany w ciałku żółtym jajnika oraz przez łożysko (w czasie ciąży) i korę nadnerczy, przygotowujący macicę do przyjęcia zarodka i utrzymania ciąży; luteina, syntolutan
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biochem. żeński hormon płciowy o wzorze sumarycznym wzór chemiczny|C21H30O2., wytwarzany przez ciałko żółte w celu umożliwienia zagnieżdżenia zarodka w błonie śluzowej macicy, a podczas ciąży przez łożysko w celu jej utrzymania oraz przygotowania gruczołów sutkowych do laktacji;
Progesteron (łac. progesteronum), dawniej luteina – żeński hormon płciowy, o budowie steroidowej, wytwarzany głównie przez komórki ciałka żółtego w fazie lutealnej i wczesnej ciąży, a podczas późniejszej ciąży przez łożysko. Jest jednym z najważniejszych hormonów wydzielanych przez jajniki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) hist. eduk. gimnazjum obejmujące jedynie zakres nauczania dla kilku niższych klas, działające w XIX i XX w. w Rosji oraz w międzywojennej Polsce;
Progimnazjum (z greki i łaciny) – w rosyjskim systemie szkolnictwa w XIX i na początku XX wieku oraz w polskim systemie w okresie międzywojennym – gimnazjum niecałkowite, obejmujące tylko kilka niższych klas.
Wiktionary oraz Wikipedia
człon tasiemca
Proglotyd – człon (segment) ciała tasiemca. Najmłodsze proglotydy znajdują się niedaleko szyjki, a starsze człony stanowi reszta strobili tasiemca. Te drugie, wypełnione zapłodnionymi jajami, odrywają się od reszty ciała pasożyta i razem z kałem opuszczają żywiciela.
SJP.pl
Wikipedia
człon tasiemca
SJP.pl
nadmierne wysunięcie się przerośniętej szczęki górnej
Prognatyzm (łac. prognathia) – nadmierne wysunięcie kości trzewioczaszki (żuchwy lub szczęk).
W języku angielskim określenie to stosuje się zarówno na wysunięcie szczęk (maxillar prognathism) jak i na wysunięcie żuchwy (mandibular prognathism). W języku polskim stosuje się odrębne nazwy – odpowiednio prognacja i progenia.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) antrop. med. anat. o nadmiernie wysuniętej do przodu szczęce (lub szczękach)
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) antrop. med. anat. silne wysunięcie do przodu szczęki (lub szczęk), cecha gatunkowa lub nieprawidłowość anatomiczna
Prognatyzm (łac. prognathia) – nadmierne wysunięcie kości trzewioczaszki (żuchwy lub szczęk).
W języku angielskim określenie to stosuje się zarówno na wysunięcie szczęk (maxillar prognathism) jak i na wysunięcie żuchwy (mandibular prognathism). W języku polskim stosuje się odrębne nazwy – odpowiednio prognacja i progenia.
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba stawiająca, sporządzająca prognozę, przewidująca coś; prognostyk
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba przewidująca przyszłość
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
SJP.pl
1. przepowiednia formułowana w oparciu o pewne informacje;
2. informacja, która umożliwia sformułowanie przepowiedni
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba prognozująca
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) symptom zapowiadający rzecz przyszłą
(2.2) wypowiedź stanowiąca zapowiedź rzeczy przyszłej
(2.3) jęz. przysłowie o tematyce meteorologicznej
SJP.pl
Wiktionary
osoba stawiająca, sporządzająca prognozę, przewidująca coś; prognosta, prognozer
Futurologia (niem. Futurologie, od łac. futurus ‘przyszły’), in. prognostyka, studia nad przyszłością – dyscyplina wiedzy zajmująca się historycznie przewidywaniem i prognozowaniem przyszłości, m.in. w dziedzinie techniki, przyrostu naturalnego, gospodarki, geopolityki, kultury czy też środowiska przyrodniczego, a współcześnie analizą możliwych przyszłości i wyobrażeń na ich temat.
SJP.pl
Wikipedia
przewidywanie czegoś oparte na określonych danych, obliczeniach
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przewidywanie czegoś oparte na określonych danych lub obliczeniach
Prognozowanie (późnołac. prognosis, od starogr. πρόγνωσις, nowogr. πρόγνωση prōgnosis, od πρoγιγνώσκειν progignōskein, „wiedzieć wcześniej”, od pro- „wcześniej, przed” i gignōskein, „dowiedzieć się”) lub predykcja (łac. prædictus, im. od prædicere, „przepowiadać”, od præ-, „przed, wcześniej, pra-” i dicere, „mówić”) – naukowy sposób wnioskowania służący przewidzeniu tego, w jaki sposób będą kształtowały się w przyszłości procesy lub zdarzenia. W trakcie procesu prognozowania formułuje się sąd na temat przyszłych stanów zjawisk i zdarzeń nazywany prognozą.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba stawiająca, sporządzająca prognozę, przewidująca coś; prognosta, prognostyk
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba prognozująca
SJP.pl
Wiktionary
nauka, która formułuje prognozy dotyczące kierunku i tempa przemian społecznych oraz tendencji rozwojowych; futurologia, prognostyka
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) przewidywać, czynić prognozy
Wiktionary
1. odnoszący się do progu w drzwiach pomieszczenia lub samochodu;
2. o czynniku, bodźcu, sygnale: posiadający najniższą wartość, przy której następuje reakcja
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) plan działań
(1.2) odrębna audycja nadawana przez telewizję lub radio
(1.3) pot. stacja telewizyjna
(1.4) pot. zestawienie programów (1.2) na pewien okres, zwykle w czasopiśmie
(1.5) pot. broszurka z informacjami o sztuce teatralnej lub operowej, rozprowadzana pośród widzów
(1.6) inform. zestaw komend zrozumiałych dla komputera służących wykonywaniu jakichś zadań
(1.7) eduk. zakres wiedzy objętej nauczaniem szkolnym lub akademickim; także. wykaz przedmiotów objętych takim nauczaniem
Wiktionary oraz Wikipedia
przestarzale: programista
Programator – elektroniczne urządzenie przeznaczone do programowania układów elektronicznych takich jak np.: pamięci EPROM, EEPROM, flash, układy PLD oraz mikrokontrolery. Dane, które mają być zaprogramowane są dostarczane do programatora z innego urządzenia, np. z komputera osobistego, zwykle za pośrednictwem interfejsu USB. Przed popularyzacją USB programatory podłączano do komputerów za pomocą portu równoległego lub RS-232. Programator następnie przekształca te dane według odpowiedniego dla danego układu algorytmu programowania na odpowiednie wielkości elektryczne, np. napięcie elektryczne o ustalonej wartości i ściśle określonym czasie trwania.
SJP.pl
Wikipedia
1. organizatorka programu wydarzenia, np. programatorka festiwalu;
2. rzadko: programistka
SJP.pl
kobieta układająca program, np. festiwalu
SJP.pl
zdrobnienie od: program
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od program
SJP.pl
Wiktionary
osoba zajmująca się tworzeniem oprogramowania
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) inform. osoba, zajmująca się pisaniem programów komputerowych;
Programista komputerowy, programista, deweloper, potocznie koder (ang. computer programmer, programmer, software developer, coder) – osoba pisząca programy komputerowe w języku programowania. Feminatyw dla słowa programista to programistka. Rynek programistów jest zdominowany przez mężczyzn, a kobiety według różnych badań stanowią 15–18%.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) forma żeńska od: programista
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
osoba przejawiająca silną niechęć do wszelkich programów - wykładów założeń, celów itp.
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) publ. osoba niechętna tworzeniu wszelkich programów, głoszeniu celów
SJP.pl
Wiktionary
niechęć do wszelkiego rodzaju programów
SJP.pl
kobieta przejawiająca silną niechęć do wszelkich programów - wykładów założeń, celów itp.
SJP.pl
nadmierna skłonność do tworzenia programów - założeń, postulatów i celów jakiejś działalności
SJP.pl
mający wpływ na tworzenie programu
SJP.pl
1. opracowywać algorytmy;
2. zapisywać algorytmy w jakimś języku programowania;
3. konfigurować (parametryzować) urządzenie sterowane cyfrowo
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) inform. tworzyć programy komputerowe
(1.2) techn. ustawiać parametry działania urządzenia
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
1. dający się programować, możliwy do zaplanowania, rozstrzygalny w skończonym, praktycznie zadowalającym czasie;
2. dający się określić dynamicznie, np. elektroniczny układ programowalny; parametryzowalny
przymiotnik relacyjny
(1.1) taki, który można zaprogramować
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|programować.
(1.2) inform. tworzenie programów komputerowych;
Programowanie komputerów – proces tworzenia programu komputerowego, który ma realizować określone zadania zdefiniowane w języku programowania. Kod źródłowy jest napisany w języku programowania.
Między programistami trwają debaty, czy programowanie komputerów jest sztuką, rzemiosłem czy procesem inżynieryjnym. Bezpośrednią formą sztuki w tej dziedzinie jest demoscena oraz gry komputerowe.
Wiktionary oraz Wikipedia
pracownik działu programowego radia, filmu itp.
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z programem, dotyczący programu
(1.2) mający związek z programem pracy jakiejś jednostki, organizacji
(1.3) będący częścią programu np. imprezy, koncertu
(1.4) przewidziany, realizowany w programie nauczania
Wiktionary
postęp, rozwój, posuwanie się naprzód
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) książk. posuwanie się naprzód, rozwijanie się
Metoda progresji (progres) – uzupełniająca ocena jednakowych końcowych wyników dwóch lub więcej zawodników w turnieju, w którym zachodzi konieczność ustalenia ich kolejności.
Punkty pomocnicze w tej metodzie są liczone następująco:po każdej rundzie zawodnik ma określoną liczbę punktów. Suma tych punktów ustala kolejność zawodników (od największej do najmniejszej).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
Progresizm – publicystyczne określenie współczesnej tendencji w katolicyzmie sprzyjającej uznawanym za postępowe postulatom pod adresem Kościoła, takim jak liberalizacja etyki seksualnej, zniesienie celibatu, demokratyzacja struktur kościelnych, uznanie równorzędności innych wyznań, rezygnacja z roszczeń do nieomylności, poparcie lewicowego programu społecznego. Termin nowy i bardzo mało znany. Od lat dziewięćdziesiątych spotykany wśród dziennikarzy katolickich. Określenie pojawiło się w Multimedialnej Nowej Encyklopedii Powszechnej PWN na przełomie grudnia 1999 i stycznia 2000 r.
Wikipedia
1. stopniowe wzrastanie; progresywność;
2. rozwój, postęp;
3. powtarzanie motywu, zwrotu melodycznego na stopniowo zmieniającej się wysokości; sekwencja;
4. progresja podatkowa - wzrośnięcie stopy podatkowej razem z sumą opodatkowywaną
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) osiągnięcie następnego stadium rozwoju
(1.2) ekon. wzrastanie jakiegoś współczynnika
(1.3) muz. powtarzanie motywu, zwrotu melodycznego ze stopniowym wzrostem wysokości tonów
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
postęp, rozwój, posuwanie się naprzód
SJP.pl
postępujący naprzód, rozwijający się w tempie wzrastającym; postępowy; progresywny
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
wiara w postęp, przekonanie o dążeniu świata i ludzi do postępu
Progresywizm – sposób postrzegania rzeczywistości jako zmiennej w sposób konsekwentny i nieodwracalny. Progresywizm ma związek z racjonalistyczną koncepcją rozwoju społeczeństwa, czyli przekonaniem, że postęp można osiągnąć w życiu społecznym za pomocą środków politycznych i edukacji.
SJP.pl
Wikipedia
stopień wyższy od przysłówka: progresywnie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co progresywne; cecha tych, którzy są progresywni
Wiktionary
1. rozwijający się, cechujący się wzrostem, postępowy;
2. wieloogniskowy; multifokalny
przymiotnik
(1.1) nastawiony na rozwój lub w trakcie rozwoju, wzrostu
(1.2) opt. umożliwiające płynną zmianę mocy korekcyjnej układu optycznego do patrzenia z bliska, na średnim dystansie i z daleka
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: okulary lub soczewki progresywne; progresy
SJP.pl
1. częściowy lub całkowity zakaz produkcji napojów alkoholowych;
2. częściowy lub całkowity zakaz sprzedaży alkoholu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) urz. zakaz prowadzenia działalności społecznie niepożądanej lub szkodliwej, szczególnie zakaz sprzedaży (a także produkcji) alkoholu w danym kraju lub na danym terytorium;
Prohibicja (fr. prohibition, z łac. prohibitio 'zakaz') – częściowy lub pełny zakaz produkcji i dystrybucji napojów alkoholowych. Najczęściej rozumie się pod tym pojęciem okres w historii USA (lata 1920–1933). W szerszym znaczeniu może odnosić się także do podobnego zakazu dotyczącego narkotyków.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zwolennik prohibicji, urzędowego zakazu wytwarzania lub sprzedaży czegoś, zwłaszcza alkoholu
SJP.pl
związany z prohibicją
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bibliot. książka niedostępna dla wszystkich czytelników ze względu na nieobyczajną lub niewygodną politycznie treść
Wiktionary
publikacje zastrzeżone w zbiorach bibliotecznych, nie udostępniane czytelnikom bez specjalnego zezwolenia
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) sprzyjający hitleryzmowi
Wiktionary
związek, z którego lub pod wpływem którego powstają hormony
Prohormony – związki, z których lub pod wpływem których, powstają hormony. Pojęcie to spotykane jest w dwóch znaczeniach – ścisłym, używanym w biologii od połowy XX w., oraz popularnym – odnoszonym do wspomagania sportowego.
SJP.pl
Wikipedia
sprzyjający, przychylny imigracji, imigrantom
SJP.pl
sprzyjający imperializmowi
SJP.pl
popierający import, sprzyjający rozszerzaniu i zwiększaniu zakresu importowanych towarów
SJP.pl
prekursor insuliny tworzony w trzustce
Proinsulina – peptyd, nieaktywny prekursor insuliny.Proinsulina powstaje w trzustce, w komórkach β wysepek Langerhansa. Gen zlokalizowany na krótszym ramieniu chromosomu 11 (locus p15.5) koduje powstawanie prekursorowego peptydu preproinsuliny, liczącego u człowieka 110 aminokwasów. Preproinsulina zawiera fragment sygnałowy złożony z 24 aminokwasów, który w retikulum endoplazmatycznym pod wpływem odpowiedniej proteazy zostaje odcięty i w ten sposób powstaje proinsulina.
SJP.pl
Wikipedia
sprzyjający inteligentom, pozytywnie nastawiony do środowiska inteligenckiego
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) sprzyjający inwestycjom, stwarzający dla nich korzystne warunki
Wiktionary
przychylny Iranowi lub Irakijczykom
SJP.pl
przychylny islamowi lub wyznawcom islamu
SJP.pl
przychylny Izraelowi lub Izraelczykom
SJP.pl
skrót od: projekt, projektant
skrót
(1.1) = projekt
(1.2) = projektant
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: projekt
SJP.pl
1. rzutowanie na ekran powiększonego obrazu z komputera, taśmy filmowej, przezroczy itp.;
2. w psychologii: jeden z mechanizmów obronnych organizmu polegający na przypisywaniu innym własnych uczuć
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) film. pokaz filmu
(1.2) psych. narcystyczny mechanizm obronny polegający na przypisywaniu innym własnych poglądów, zachowań lub cech, najczęściej negatywnych; rzutowanie własnych cech i przypisywanie swoich motywacji drugiej osobie;
Projekcja – wyraz oznaczający „rzut” bądź jego wynik, tj. „rzutowanie”, używany w niektórych kontekstach zamiast niego; może oznaczać jedno z następujących pojęć:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z projekcją
przymiotnik
(1.1) służący do projekcji
(1.2) psych. dotyczący projekcji
SJP.pl
Wiktionary
1. zamierzony plan działania;
2. opracowany graficznie plan działania;
3. wstępna wersja czegoś
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) szkic, makieta, dokumentacja przedstawiający pomysł na wykonanie czegoś
(1.2) plan działania lub postępowania
(1.3) zarz. zorganizowany ciąg działań, ograniczony w czasie, zmierzający do osiągnięcia założonego celu
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
odnoszący się do projektanta lub projektowania, właściwy projektantom
SJP.pl
projektowanie, opracowywanie szkiców czegoś
SJP.pl
specjalista opracowujący projekty w zakresie architektury, budownictwa, mody itp.
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba opracowująca projekt
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
specjalistka opracowująca projekty w zakresie architektury, budownictwa, mody itp.
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) forma żeńska od: projektant
SJP.pl
Wiktionary
ironicznie:
1. ogół osób pracujących w systemie projektowym;
2. projektowy system pracy
SJP.pl
osoba opracowująca projekt, przedstawiająca plany, występująca z projektem
SJP.pl
kobieta występująca z jakimś projektem; pomysłodawczyni
SJP.pl
nadmierna skłonność do tworzenia projektów
SJP.pl
aparat do rzutowania obrazów na ekran; rzutnik
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. aparat do rzutowania obrazów na ekran;
(1.2) techn. przyrząd rzutujący cień mierzonego przedmiotu w określonym powiększeniu
(1.3) astr. aparat wyświetlający mapę nieba na sklepieniu planetarium;
Projektor, rzutnik projekcyjny – urządzenie optyczne służące do wyświetlania na ekranie projekcyjnym obrazu nieruchomego lub ruchomego.
Projektor składa się ze źródła światła i układu optycznego, formującego wiązkę światła. Nowoczesne rzutniki projekcyjne jako nośnika obrazu używają równoległej wiązki światła.
Dzięki rozbieżności strumienia światła oraz umieszczaniu przedmiotu blisko źródła światła, uzyskuje się znaczne powiększenie obrazu na ekranie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: projektor
SJP.pl
Grafoskop, projektoskop (również rzutnik pisma) – urządzenie projekcyjne służące do wyświetlania na ekranie projekcyjnym obrazów lub tekstu.
Wikipedia
czasownik niedokonany (dk. zaprojektować)
(1.1) opracowywać projekt
(1.2) układać plany, zamyślać coś
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|projektować.
Wiktionary
→ projekt
SJP.pl
środowiskowo: nadmierne skupianie się na projektach finansowanych przez instytucje publiczne
SJP.pl
dawniej: projektant
SJP.pl
skrót od: prokurator
skrót
(1.1) = prokurator
SJP.pl
Wiktionary
związek organiczny, silny środek miejscowo znieczulający, stosowany głównie w chirurgii, stomatologii i ginekologii; polokaina; nowokaina
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) farm. syntetyczny związek organiczny, miejscowy anestetyk stosowany między innymi w stomatologii;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
lek przeciwarytmiczny stosowany w komorowych i nadkomorowych zaburzeniach rytmu serca
Prokainamid – organiczny związek chemiczny, lek przeciwarytmiczny, należący do grupy Ia według klasyfikacji Vaughan Williamsa.
SJP.pl
Wikipedia
prekursor kalcytoniny - hormonu tarczycy
Prokalcytonina (PCT) – białko o masie 13 kDa, składające się z 116 aminokwasów.
PCT w warunkach fizjologicznych jest prekursorem kalcytoniny. Proces jej powstania odbywa się w komórkach C tarczycy, w wyniku proteolizy białka prekursorowego - preprokalcytoniny.
SJP.pl
Wikipedia
opowiadający się za kapitalizmem
SJP.pl
u organizmów prokariotycznych część komórki stanowiąca odpowiednik jądra komórkowego u jądrowców; nukleoid
SJP.pl
organizm zbudowany z komórek niezawierających jądra komórkowego; protokariont, bezjądrowiec, przedjądrowiec, prajądrowiec, organizm prokariotyczny
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) biol. mikroorganizm, najczęściej jednokomórkowy, którego komórka nie zawiera jądra komórkowego oraz organelli komórkowych
(1.2) biol. syst. organizm należący do królestwa prokariontów
Prokarionty, prokarioty, organizmy prokariotyczne (Prokaryota, Procaryota) – mikroorganizmy, w większości jednokomórkowe, których komórka nie zawiera jądra komórkowego oraz organelli komórkowych charakterystycznych dla eukariontów. Nazwa pochodzi od greckich słów pros („przed”) i karyon („orzech”, „jądro”). Pozostałe synonimy to: akariobionty, akariota, organizmy akariotyczne, anukleobionty, bezjądrowce, bezjądrowe, prokariota, protokarionty, przedjądrowce.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) syst. biol. nazwa systematyczna|Prokaryota|Chatton|ref=tak., domena obejmująca mikroorganizmy, w większości jednokomórkowe, których komórka nie zawiera jądra komórkowego oraz organelli komórkowych;
Prokarionty, prokarioty, organizmy prokariotyczne (Prokaryota, Procaryota) – mikroorganizmy, w większości jednokomórkowe, których komórka nie zawiera jądra komórkowego oraz organelli komórkowych charakterystycznych dla eukariontów. Nazwa pochodzi od greckich słów pros („przed”) i karyon („orzech”, „jądro”). Pozostałe synonimy to: akariobionty, akariota, organizmy akariotyczne, anukleobionty, bezjądrowce, bezjądrowe, prokariota, protokarionty, przedjądrowce.
Wiktionary oraz Wikipedia
organizmy żywe zbudowane z komórek nieposiadających jądra komórkowego; bezjądrowce; prokarionty; organizmy prokariotyczne
Prokarionty, prokarioty, organizmy prokariotyczne (Prokaryota, Procaryota) – mikroorganizmy, w większości jednokomórkowe, których komórka nie zawiera jądra komórkowego oraz organelli komórkowych charakterystycznych dla eukariontów. Nazwa pochodzi od greckich słów pros („przed”) i karyon („orzech”, „jądro”). Pozostałe synonimy to: akariobionty, akariota, organizmy akariotyczne, anukleobionty, bezjądrowce, bezjądrowe, prokariota, protokarionty, przedjądrowce.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) biol. nie posiadający w komórce wyodrębnionego jądra
(1.2) biol. należący do prokariontów
Wiktionary
kościół pełniący funkcje katedry, lecz nie będący nią
Prokatedra, kościół prokatedralny – kościół tymczasowo pełniący funkcję katedry.
Prokatedra jest ustanawiana, gdy właściwy kościół katedralny nie może pełnić swoich funkcji lub jest w budowie. Prokatedrą ustanawia się również świątynię, którą w przyszłości może zostać katedrą lub konkatedrą (na przykład prokatedra ustanowiona jako siedziba administratora apostolskiego).
SJP.pl
Wikipedia
zawołanie rycerskie stanowiące znak rozpoznawczy szlachty jednego rodu, używane w czasie bitwy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. środ. polit. proklamacja
SJP.pl
Wiktionary
ogłoszenie czegoś, obwieszczenie, deklaracja
SJP.pl
rzadko: nadmierne ogłaszanie proklamacji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. mania na punkcie proklamowania
SJP.pl
Wiktionary
związany z proklamacją
SJP.pl
1. podać, podawać coś do publicznej wiadomości;
2. wybrać, wybierać kogoś na dane stanowisko;
3. proklamować się - ogłaszać, ogłosić się kimś publicznie
czasownik przekonany dokonany lub niedokonany
(1.1) książk. uroczyście podawać do publicznej wiadomości
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|proklamować.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co proklityczne
Wiktionary
SJP.pl
wyraz nie akcentowany, najczęściej jednosylabowy, łączący się w całość akcentową z wyrazem następującym po nim
Proklityka – wyraz nieposiadający własnego akcentu, lecz tworzący całość akcentową z następującym po nim wyrazem akcentowanym.
Przykłady proklityk w języku polskim:
SJP.pl
Wikipedia
podporządkowanie akcentuacyjne wyrazu następującemu po nim wyrazowi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. połączenie prozodyczne wyrazu niemającego akcentu z wyrazem następującym
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) stpol. wszystek
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) popierający koalicję
Wiktionary
sprzyjający, przychylny kobietom
SJP.pl
dzielnica Krakowa
Prokocim – obszar Krakowa wchodzący w skład Dzielnicy XII Bieżanów-Prokocim. Do 1948 r. miejscowość była siedzibą gminy Prokocim.
Obecnie nazwą Prokocim (Stary Prokocim) określa się przede wszystkim tereny i zabudowania istniejącej do 1941 r. wsi, a także osiedle głównie domów jednorodzinnych, budowane od 1974 r. W szerszym znaczeniu Prokocim to także, położone na wschód, osiedle bloków mieszkalnych Nowy Prokocim.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Prokocim
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Prokocimiem, dotyczący Prokocimia
SJP.pl
Wiktionary
Siergiej Siergiejewicz Prokofjew (ros. Серге́й Сергеевич Проко́фьев, w formie spolszczonej Sergiusz Prokofiew, Siergiej Prokofiew; ur. 11 kwietnia?/23 kwietnia 1891 w Soncowce k. Kurachowa, w Imperium Rosyjskim, zm. 5 marca 1953 w Moskwie, ZSRR) – rosyjski (radziecki) kompozytor, pianista-wirtuoz oraz dyrygent, jeden z najważniejszych twórców awangardy pierwszej połowy XX w. Współtworzył różne nurty modernizmu, w tym futuryzm, ekspresjonizm, prymitywizm i neoklasycyzm (uważany za inicjatora ostatniego z tych kierunków w I Symfonii D-dur „Klasycznej”, op. 25, 1917), zachowując przy tym oryginalność i idiomatyczność stylu.
Wikipedia
Nazwa Prokom odnosi się przede wszystkim do grupy spółek, w większości których założycielem i właścicielem jest Ryszard Krauze:
Wikipedia
opowiadający się za komunizmem
SJP.pl
w starożytnym Rzymie tytuł nadawany konsulowi po zakończeniu rocznej kadencji, warunkujący sprawowanie zarządu prowincji rzymskiej
SJP.pl
Wikipedia
urząd prokonsula, zarządcy prowincji w starożytnym Rzymie
SJP.pl
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) sprzyjający wzrostowi konsumpcji
Wiktionary
1. imię męskie;
2. nazwisko
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Prokop – imię męskie pochodzenia greckiego, od προκοπή – prokope, „postęp, rozwój”, w starożytnym Rzymie gens, z którego wywodzili się m.in. Prokopiusz – uzurpator cesarskiego tronu oraz cesarz zachodniorzymski Prokopiusz Antemiusz. Używane też w kościołach chrześcijańskich: wśród patronów święty Prokop (IV wiek) oraz czeski święty Prokop z Sazawy (X/XI wiek).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
Prokopiusz, Procopius (ur. 325, zm. 27 maja 366) – przywódca buntu w Konstantynopolu za czasów Walentyniana I, obrany przez tłum (a raczej przekupionych prowokatorów) cesarzem rzymskim. Panował jako uzurpator od 28 września 365 do 27 maja 366 roku.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w azjatyckiej części Rosji, w obwodzie kemerowskim, nad Abą;
Prokopjewsk (ros. Прокопьевск) – miasto w Rosji, w obwodzie kemerowskim, nad Abą (dopływ Tomu), w Kuźnieckim Zagłębiu Węglowym. Powstało w 1918 roku z połączenia wsi Monastyrskoje i Prokopjewskoje. Liczy 190 tys. mieszkańców (2020). Ośrodek wydobycia węgla koksującego, przemysłu maszynowego, środków transportu, chemicznego i porcelanowego.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Prokopjewskiem, dotyczący Prokopjewska
Wiktionary
Prokop z żoną; Prokopowie
SJP.pl
nazwisko
Znane postacie noszące nazwisko Prokopowicz:
SJP.pl
Wikipedia
1. imię męskie;
2. nazwisko
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Prokopa lub z nim związany
SJP.pl
sprzyjający korupcji, umożliwiający korupcję
SJP.pl
sprzyjający Kościołowi, popierający Kościół
SJP.pl
Prokowo (kaszub. Prokòwò) – wieś kaszubska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie kartuskim, w gminie Kartuzy, na obrzeżach Kaszubskiego Parku Krajobrazowego. Prokowo jest siedzibą sołectwa, w którego skład wchodzą także Prokowskie Chrósty, Mokre Łąki i Sitna Góra. W pobliżu Prokowa przebiegała (dziś już zawieszona) linia kolejowa Kartuzy – Lębork. Odcinek tej linii (Prokowo – Sierakowice) jest wykorzystywany jako trasa kolei drezynowej.
Wikipedia
odwlekanie, odkładanie na potem; zwlekanie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. chorobliwa tendencja do nieustannego odkładania pewnych czynności na później;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z odwlekaniem, odkładaniem na potem
SJP.pl
osoba ciągle odwlekająca swoje obowiązki, odkładająca coś na później
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) psych. osoba mająca skłonność do nieustannego odkładania pewnych czynności na później ze względu na prokrastynację
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta ciągle odwlekająca, odkładająca coś na później
SJP.pl
odwlekać, odkładać na potem
SJP.pl
1. wydawanie, wydanie na świat potomstwa; spłodzenie, zrodzenie;
2. dawniej: to, co jest zrodzone; pokolenie, generacja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biol. płodzenie i rodzenie potomstwa
Rozmnażanie, reprodukcja, prokreacja – właściwy wszystkim organizmom proces życiowy polegający na wytwarzaniu potomstwa przez organizmy rodzicielskie.
Jako synonim rozmnażania podaje się czasem rozród jednak pojęcia te bywają rozróżniane.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ prokreacja; prokreatywny
przymiotnik
(1.1) fizj. związany z prokreacją
SJP.pl
Wiktionary
→ prokreacja; prokreacyjny
SJP.pl
przychylny władzy rosyjskiej
przymiotnik jakościowy
(1.1) polit. sprzyjający rządowi rosyjskiemu
SJP.pl
Wiktionary
postać z mitologii greckiej
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitgr. postać z mitologii greckiej, syn Posejdona, rozbójnik czyhający na ofiary przy drodze z Megary do Aten, osławiony używaniem Prokrustowego łoża;
Prokrustes (Prokrust) (stgr. Προκρούστης) – znana pod tym przydomkiem, negatywna postać z mitologii greckiej o imieniu Damastes (stgr. Δαμάστής) lub Polypemon (stgr. Πολυπήμων).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w mitologii greckiej: przydomek rozbójnika Damastesa, który napadał na podróżnych i torturował ich, dopasowując do wymiarów specjalnego łoża: obcinając im nogi albo rozciągając ich
Prokrustes (Prokrust) (stgr. Προκρούστης) – znana pod tym przydomkiem, negatywna postać z mitologii greckiej o imieniu Damastes (stgr. Δαμάστής) lub Polypemon (stgr. Πολυπήμων).
SJP.pl
Wikipedia
prokrustowe łoże - sytuacja, w której coś jest gwałtem naginane, dostosowywane do sztywnego schematu (nawiązanie do tortur, jakie stosował Prokrust, dopasowując napadniętych podróżnych do rozmiarów swojego łoża przez rozciąganie ich ciała lub przycinanie nóg)
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) należący do Prokrusta, będący jego własnością
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
dotyczący proksemiki
SJP.pl
nauka o wartości komunikacyjnej zachowań niewerbalnych w różnych kulturach
Proksemika – nauka zajmująca się badaniem wzajemnego wpływu relacji przestrzennych między osobami oraz między osobami a otoczeniem materialnym na relacje psychologiczne, sposób komunikacji, itp. Zajmuje się też wpływem odwrotnym, a także badaniem różnic pomiędzy tymi relacjami w różnych kulturach (wpływ sposobu budowania miast, mieszkań, osiedli, parków, oświetlenia ulic itp. na zachowania).Uznawana jest za naukę leżącą na pograniczu psychologii i antropologii.
SJP.pl
Wikipedia
Proksenos, proksen (gr. dla gości, gospodarz) – w starożytnej Grecji obywatel polis pełniący funkcję opiekuna dla przybyszów z innego polis, którego był proksenosem. Funkcja zbliżona do zadań dzisiejszego konsula. Fakt, że proksenos nie był urzędnikiem (wysłannikiem) państwa, którego obywatelom pomagał, upodabnia go do konsula honorowego. Spełniał również niektóre funkcje przedstawiciela dyplomatycznego.
Wikipedia
obywatel starożytnej Grecji, który dbał o interesy przybyszów z innych polis
Proksenos, proksen (gr. dla gości, gospodarz) – w starożytnej Grecji obywatel polis pełniący funkcję opiekuna dla przybyszów z innego polis, którego był proksenosem. Funkcja zbliżona do zadań dzisiejszego konsula. Fakt, że proksenos nie był urzędnikiem (wysłannikiem) państwa, którego obywatelom pomagał, upodabnia go do konsula honorowego. Spełniał również niektóre funkcje przedstawiciela dyplomatycznego.
SJP.pl
Wikipedia
1. położony bliżej pewnego punktu odniesienia;
2. w anatomii: skierowany ku przyczepowi kończyny lub innej struktury
SJP.pl
uciążliwy ból odbytnicy
SJP.pl
specjalista w zakresie proktologii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. lekarz specjalista zajmujący się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem chorób jelita grubego i odbytnicy
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) med. lekarka specjalistka proktologii
Proktologia – dziedzina medycyny zajmująca się chorobami jelita grubego i odbytnicy.
Są to choroby zapalne i nowotworowe. Objawy tych chorób są często bardzo uciążliwe i długotrwałe, mają charakter nawracający. Ropne wycieki z odbytnicy, zmiany ropne sączące w okolicy odbytu, ropnie płytkie i głębokie, bóle odbytnicy, a także nietrzymanie stolca i gazów związane z wiekiem, po urazach oraz po porodach, a także krwawienia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dziedzina medycyny, specjalizacja zajmująca się leczeniem schorzeń odbytu i odbytnicy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. dział medycyny zajmujący się chorobami odbytu i odbytnicy;
Proktologia – dziedzina medycyny zajmująca się chorobami jelita grubego i odbytnicy.
Są to choroby zapalne i nowotworowe. Objawy tych chorób są często bardzo uciążliwe i długotrwałe, mają charakter nawracający. Ropne wycieki z odbytnicy, zmiany ropne sączące w okolicy odbytu, ropnie płytkie i głębokie, bóle odbytnicy, a także nietrzymanie stolca i gazów związane z wiekiem, po urazach oraz po porodach, a także krwawienia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
SJP.pl
w medycynie: nacięcie odbytnicy w celu jej zwężenia
SJP.pl
imię męskie
Prokul – imię męskie pochodzenia łacińskiego, należące do niedużej grupy najstarszych imion rzymskich (imion właściwych, praenomen, por. Marek, Tyberiusz, Tytus), i oznaczające "urodzony, kiedy ojciec był daleko" (por. procul — "daleko"). Prokul już w epoce klasycznej zaczął występować także w funkcji przydomka (cognomen). Istniało kilku świętych patronów tego imienia.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.
Prokula lub Prokla, również Klaudia Prokula, Claudia Procula (I wiek) – postać biblijna, żona rzymskiego prefekta Judei, Poncjusza Piłata, święta prawosławna.
Wiktionary oraz Wikipedia
szczególne pełnomocnictwo handlowe lub bankowe, udzielane przez spółkę osobie fizycznej posiadającej pełną zdolność do czynności prawnych
Prokura (wł. procura, z łac. procurare) – specjalny rodzaj pełnomocnictwa dla osoby fizycznej posiadającej pełną zdolność do czynności prawnych (prokurenta), którego udzielić może każdy przedsiębiorca, który podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym albo Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
urzędnik prokuratury, którego zadaniem jest ściganie przestępstw; oskarżyciel publiczny
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) praw. funkcjonariusz czuwający nad ściganiem przestępstw i oskarżający przed sądem;
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) praw. kobieta prokurator (1.1)
Prokurator – organ władzy państwowej, którego zadaniem jest wykrywanie i ściganie przestępstw oraz wnoszenie i popieranie aktu oskarżenia przed sądem. Prokurator jest funkcjonariuszem publicznym prokuratury, uprawnionym do samodzielnego wykonywania czynności.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) urz. urząd powołany do zapewniania ochrony prawnej interesów majątkowych danego państwa oraz niektórych jego instytucji publicznych
Wiktionary
urzędniczka prokuratury, której zadaniem jest ściganie przestępstw; oskarżycielka publiczna
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. forma żeńska od: prokurator
SJP.pl
Wiktionary
prokurator z żoną
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący prokuratora lub prokuratury, związany z prokuratorem lub prokuraturą
SJP.pl
Wiktionary
w państwie krzyżackim: okręg podległy prokuratorowi (zarządcy mienia zakonnego)
SJP.pl
lekceważąco: marny, lichy prokurator
SJP.pl
1. organ państwowy strzegący praworządności;
2. urząd prokuratora;
3. grono prokuratorów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) praw. organ ścigający przestępstwa i stojący na straży praworządności;
Prokuratura – urząd państwowy powołany do stania na straży praworządności. Zazwyczaj swój cel prokuratura realizuje poprzez zaskarżanie do sądów decyzji niezgodnych z prawem, ściganie przestępstw, pomoc prawną społeczeństwu oraz branie udziału w procesie legislacyjnym jako czynnik opiniodawczy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pełnomocnik firmy, banku upoważniony do działania w jego imieniu, na zasadzie prokury
Prokura (wł. procura, z łac. procurare) – specjalny rodzaj pełnomocnictwa dla osoby fizycznej posiadającej pełną zdolność do czynności prawnych (prokurenta), którego udzielić może każdy przedsiębiorca, który podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym albo Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
przygotowywać coś, sporządzać coś, zwłaszcza jakiś dokument
czasownik przechodni niedokonany (dk. sprokurować)
(1.1) sporządzać coś (dokumenty, akta) w sposób nieuczciwy, dostosowując je do oczekiwanych rezultatów
(1.2) daw. przygotowywać, sporządzać coś
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|prokurować.
Wiktionary
dawniej: pełnomocnik osoby lub firmy, działający w jej imieniu; prokurent
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba niewykształcona, proletariusz, robotnik fizyczny
Prole – grupa społeczna w książce George’a Orwella Rok 1984.
Prole to najniższa warstwa społeczna. Stanowili 85% społeczeństwa Oceanii. Prole nie mieli dostępu do wielu towarów dostępnych dla członków Partii, ale mieli za to względną wolność osobistą i nie byli kontrolowani za pomocą teleekranów.
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba głosząca prawo do życia człowieka od poczęcia do naturalnej śmierci; prolifer, pro-lifer
SJP.pl
hormon białkowy produkowany przez gruczołową część przysadki mózgowej, m.in. aktywujący wydzielanie progesteronu przez ciałko żółte oraz przygotowujący gruczoły mlekowe do laktacji; laktotropina, luteotropina, hormon luteotropowy
Prolaktyna (PRL) – hormon peptydowy zbudowany ze 199 aminokwasów (u człowieka), o masie cząsteczkowej 23,4 kDa. Ma zbliżone efekty metaboliczne, budowę chemiczną i centrum aktywne do somatotropiny. Prolaktyna wiąże cynk, co prawdopodobnie zwiększa trwałość cząsteczki.
SJP.pl
Wikipedia
ciało prolamellarne - skupienie pęcherzyków wewnątrz leukoplastów
SJP.pl
białko proste o dużej zawartości proliny, stanowiące obok gluteiny główny składnik nasion zbóż
SJP.pl
hormon wytwarzany w przysadce mózgowej, oddziałujący na komórki płciowe jąder i jajniów
SJP.pl
w medycynie: wypadanie narządów wewnętrznych przez otwory ciała, np. prolapsus ani - wypadanie odbytu, prolapsus vaginae - wypadanie pochwy
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) książk. uwagi wstępne do jakiegoś zagadnienia
(1.2) książk. przedmowa mająca ułatwić czytelnikowi lekturę jakiegoś tekstu
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) książk. rzad. komentarz, uwaga wstępna
Wiktionary
substancja nieaktywna biologicznie, która wskutek przemian metabolicznych przekształca się w lek; prekursor leku
Prolek – prekursor leku, substancja nieaktywna lub słabo aktywna biologicznie, która po przemianach metabolicznych in vivo przekształca się w produkty o działaniu farmakologicznym.
Przykładami wykorzystania proleków w terapii są:
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj ssaków naczelnych z rodziny lemurowatych
Prolemur szerokonosy (Prolemur simus) – gatunek ssaka naczelnego z rodziny lemurowatych (Lemuridae). Występuje endemicznie we wschodniej części Madagaskaru. Jest krytycznie zagrożony wyginięciem.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: proleps-is] w literaturze: niezgodna z porządkiem logicznym lub czasowym kolejność pojawiania się elementów w wypowiedzi; antycypacja
Prolepsis (gr. πρόληψις prólēpsis, łac. anteoccupatio, pol. uprzedzenie) – figura retoryczna, w starożytnej retoryce, próba uniknięcia potencjalnych sprzeciwów poprzez odpowiadanie na pytania, które mogliby zadać słuchacze.Mówiąc inaczej, przy stosowaniu prolepsis nadawca stawia się po stronie słuchacza i próbuje się domyślić jakie wątpliwości mogą powstać.
SJP.pl
Wikipedia
lekceważące określenie proletariatu
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od proletariat
Wiktionary
przymiotnik od: proletariat
przymiotnik
(1.1) przym. od proletariat
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co proletariackie; cecha tych, którzy są proletariaccy
Wiktionary
1. klasa społeczna złożona z robotników bez własnych środków produkcji; klasa robotnicza;
2. przenośnie: najuboższa warstwa społeczeństwa
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hist. w starożytnym Rzymie warstwa najuboższych, niemających ziemi obywateli, wolna w zasadzie od podatków i służby wojskowej, u schyłku republiki w znacznym stopniu utrzymywana przez państwo;
(1.2) socjol. w marksizmie klasa społeczna pozbawiona środków produkcji, złożona z robotników najemnych, posiadająca świadomość klasową, tocząca walkę z burżuazją
(1.3) socjol. najuboższa warstwa społeczna
Proletariat (z łac. proletarius „należący do najuboższej klasy, niepłacący podatków, dający państwu tylko potomstwo” od proles „latorośl, potomstwo”) – jedna z wyróżnianych w socjologii klas społecznych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
członek Proletariatu - pierwszej polskiej socjalno-rewolucyjnej partii (1882-1886)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. pierwotnie członek grupy społecznej w Republice Rzymskiej, utożsamiany z ostatnią na zgromadzeniu ludowym, najbiedniejszą klasą majątkową obywateli;
(1.2) polit. członek proletariatu, klasy społecznej składającej się z robotników najemnych, zwłaszcza tych zatrudnionych w przemyśle; najuboższej warstwy społeczeństwa;
Proletariusze (z łac. proles: potomstwo, winna latorośl), w starożytnym Rzymie warstwa najuboższych niemających ziemi obywateli, wolna w zasadzie od podatków i służby wojskowej, u schyłku republiki w znacznym stopniu utrzymywana przez państwo. Szczególnie dużą rolę proletariusze odgrywali podczas walk wyborczych. Od państwa otrzymywali jedzenie i prawo do bezpłatnych igrzysk (panem et circenses - chleba i igrzysk).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
Proletkult (akronim od ros. пролетарская культура – pol. kultura proletariacka) – organizacja kulturalna działająca w latach 1917–1932 w Rosji Radzieckiej a następnie w Związku Radzieckim, stawiająca sobie za cel wypracowanie nowej, klasowej kultury proletariatu.
Wikipedia
[czytaj: prolajfer] [czytaj: prolajfer] osoba głosząca prawo do życia człowieka od poczęcia do naturalnej śmierci; pro-lifer, prolajfer
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zwolennik zakazu aborcji
SJP.pl
Wiktionary
1. rozmnażanie na drodze pączkowania;
2. silne rozrastanie się czegoś;
3. rozprzestrzenianie się broni atomowej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rozrost, szerzenie się
(1.2) biol. mnożenie się komórek;
Proliferacja (z fr. prolifération od proliférer „mnożyć się” z łac. proles dpn. prolis „potomek, potomstwo” i ferre „nieść”) – silne rozrastanie się czegoś, gwałtowny rozwój, rozmnażanie się, bujny rozrost, rozprzestrzenianie się, odradzanie się, możliwość odnawiania się.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
[czytaj: prolajferka] członkini organizacji lub ruchu prowadzącego działalność naukową, wychowawczą i edukacyjną w celu obrony życia człowieka od poczęcia do śmierci; pro-liferka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zwolenniczka zakazu aborcji
SJP.pl
Wiktionary
1. o komórkach organizmów żywych: namnażać się;
2. o tkankach: rozrastać się
SJP.pl
komórka powstająca z limfoblastu, przekształcająca się w limfocyt
SJP.pl
aminokwas endogenny
Prolina (nazwa skrótowa Pro lub P) – organiczny związek chemiczny z grupy α-aminokwasów, zawierającym w swej strukturze pięcioczłonowy pierścień pirolidynowy. Enancjomer L proliny jest aminokwasem naturalnym, endogennym i glukogennym. Ze względu na obecność dodatkowego wiązania węgiel–azot jest czasem nazywana (chociaż niepoprawnie) iminokwasem (z punktu widzenia chemii nie jest iminą, lecz aminą drugorzędową). Punkt izoelektryczny, pI = 6,30.
SJP.pl
Wikipedia
1. część wstępna utworu literackiego, poprzedzająca utwór;
2. pierwszy etap wyścigu kolarskiego lub etap poprzedzający wyścig, będący jazdą na czas
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) liter. teatr. początkowy człon utworu wprowadzający informacje o okolicznościach poprzedzających właściwą akcję;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
popierający londyński rząd RP na uchodźstwie w latach po II Wojnie Światowej
SJP.pl
dawniej: prolongata
SJP.pl
SJP.pl
1. odroczenie terminu;
2. przedłużenie okresu ważności czegoś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przedłużenie terminu
Prolongata (z łaciny) – przedłużenie terminu ważności układu, umowy, płatności weksla, odroczenie terminu realizacji jakiegoś zobowiązania.
Jeżeli tak postanowiono w umowie, prolongata może nastąpić automatycznie, z upływem pierwotnie ustalonego terminu, po zaistnieniu lub niezaistnieniu wskazanych okoliczności. Przykładowo: umowa terminowa może zostać przedłużona na czas nieokreślony, jeżeli żadna ze stron nie wystąpi o zakończenie obowiązywania umowy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przedłużać (przedłużyć), przesuwać (przesunąć) termin ważności, płatności, wykonania czegoś
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przedłużanie terminu wykonania jakiegoś zobowiązania
(1.2) przedłużanie ważności, obowiązywania czegoś na kolejny okres
Wiktionary
przychylny ludziom
SJP.pl
sprzyjający, przychylny lustracji
SJP.pl
statek wodny przeznaczony do przewozu między dwoma odcinkami drogi lądowej, rozdzielonymi rzeką, kanałem, akwenem morskim itp.
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) statek przewożący pasażerów, samochody i towary i kursujący wahadłowo;
Prom – statek wodny służący do przewozu osób i towarów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
skrót
(1.1) = metrol. mat. promil
Wiktionary
komórka stanowiąca stadium przejściowe między megakarioblastem a megakariocytem
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) sprzyjający państwu meksykańskiemu lub Meksykanom, popierający Meksyk i wszystko, co meksykańskie
Wiktionary
przysłówek
(1.1) z pozytywnym stosunkiem do Meksyku i Meksykanów
Wiktionary
1. szeroka, ładna ulica przeznaczona do spacerów;
2. figura w tańcu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ulica, aleja spacerowa
(1.2) przest. spacer
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z promenadą
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z promenadą, dotyczący promenady
SJP.pl
Wiktionary
przyrzeczenie spełnienia świadczenia
Promesa – przyrzeczenie, obietnica dokonania określonej czynności lub spełnienia określonego świadczenia, a także zobowiązanie organu państwowego do wydania decyzji po dopełnieniu przez zainteresowanego odpowiednich formalności. Jest to jednocześnie nazwa dokumentu zawierającego takie przyrzeczenie.
Możliwość udzielenia promesy regulowała m.in. ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, która w art. 60 ust. 1 stanowiła, że:
SJP.pl
Wikipedia
pierwiastek chemiczny o symbolu Pm
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Pm i liczbie atomowej 61;
Promet (Pm, łac. promethium) – pierwiastek chemiczny z grupy lantanowców w układzie okresowym. Został wytworzony sztucznie, nie ma żadnych stabilnych izotopów – wszystkie są radioaktywne. Jego śladowe ilości mogą powstawać w przyrodzie w wyniku naturalnych procesów rozpadu jądrowego. Nazwa pochodzi od postaci z mitologii greckiej – Prometeusza.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Prometazyna – organiczny związek chemiczny, pochodna fenotiazyny o silnym działaniu uspokajającym i przeciwwymiotnym.
Należy do najstarszej grupy leków przeciwhistaminowych (nieselektywny silny antagonista receptora H1 będący jednym z pierwszych leków I generacji). Wykazuje również właściwości antagonistyczne wobec receptora H2, a także działa umiarkowanie cholinolitycznie (receptory M1, M2, M3, M4, M5), odznacza się działaniem dopaminolitycznym (receptor D2), adrenolitycznym (receptor α1) i antyserotoninowym (receptor 5-HT2A). Jest też inhibitorem kalmoduliny.
Wikipedia
poświęcający się dla dobra ogółu, buntujący się przeciwko bogom, losowi, siłom zła; tytaniczny, heroiczny, prometejski, prometeistyczny
SJP.pl
poświęcający się dla dobra ogółu, buntujący się przeciwko bogom, losowi, siłom zła; tytaniczny, heroiczny, prometeiczny, prometejski
SJP.pl
poświęcenie się dla dobra ogółu połączone z długotrwałym cierpieniem; charakterystyczna cecha bohatera romantycznego
Prometeizm – postawa etyczna, dla której ideałem moralnym jest dobrowolne podporządkowanie działań jednostki dobru ludzkości. Nawiązuje do mitycznej postaci Prometeusza. Oznacza bunt przeciwko boskim wyrokom oraz cierpienie własne w imię szczęścia ogółu.
SJP.pl
Wikipedia
poświęcający się dla dobra ogółu, buntujący się przeciwko bogom, losowi, siłom zła; tytaniczny, heroiczny, prometeiczny, prometeistyczny
SJP.pl
przenośnie: symbol poświęcenia dla szczęścia ludzkości
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitgr. tytan, opiekun ludzi, dla których to wykradł bogom olimpijskim ogień;
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(2.1) astr. księżyc Saturna;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Prometeusza lub z nim związany
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) dotyczący prometu
Wiktionary
komórka powstająca z mieloblastu, przekształcająca się w mielocyt
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wiązka światła wychodząca ze źródła światła;
(1.2) geom. odcinek łączący środek koła, okręgu, sfery lub kuli z dowolnym punktem położonym na jej brzegu, długość tego odcinka;
(1.3) fiz. strumień cząstek emitowanych przez ciała
Wiktionary oraz Wikipedia
Astraeus Morgan (promieniak) – rodzaj grzybów z rodziny Diplocystidiaceae.
Wikipedia
1. choroba zakaźna ludzi i zwierząt, wywołana przez promieniowca Actinomyces bovis; aktynomikoza;
2. planktonowy pierwotniak morski o promienistej budowie krzemionkowego szkieleciku;
3. roślina o jajowatych liściach i białych kwiatach
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. przewlekła choroba zakaźna ludzi i zwierząt;
Promienica, aktynomikoza (łac. Actinomycosis) – przewlekła choroba zakaźna ludzi i zwierząt (głównie bydła). U zwierząt jest wywołana przez promieniowce Actinomyces bovis, u człowieka drobnoustrojem chorobotwórczym jest gatunek Actinomyces israeli.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. choroba zakaźna ludzi i zwierząt, wywołana przez promieniowca Actinomyces bovis; aktynomikoza;
2. planktonowy pierwotniak morski o promienistej budowie krzemionkowego szkieleciku;
3. roślina o jajowatych liściach i białych kwiatach
Promienice, radiolarie (łac. Radiolaria) – gromada promienionóżek (Actinopoda) żyjących wyłącznie w planktonie mórz o pełnym zasoleniu, zasiedlając wszystkie warstwy wód do głębokości 5000 m. Nieliczne gatunki są nagie, pozostałe zaś posiadają szkielet, często o skomplikowanym wzorze i zaopatrzony w wyrostki lub kolce, zbudowany z krzemionkowych igiełek (luźnych, prostych lub rozgałęzionych) albo koronkowych płytek o różnym kształcie (tworzących pokłady radiolarytów), które łączą się w środku ciała. Organizmy te posiadają charakterystyczną, porowatą błonę (torebka centralna) oddzielającą ektoplazmę od endoplazmy (w której zlokalizowane są wodniczki odpowiadające za regulację zanurzenia). Do poruszania się wykorzystują retikulopodia. Są drapieżnikami. Mają wielkość około 0,2 mm. Wykazują właściwości fluorescencyjne.
SJP.pl
Wikipedia
gatunek ryby akwariowej z rzędu aterynokształtnych
Promieniczka (Marosatherina ladigesi) – endemiczny gatunek ryby aterynokształtnej z rodziny Telmatherinidae. Jedyny przedstawiciel rodzaju Marosatherina.
SJP.pl
Wikipedia
postawą, wyglądem, wyrazem twarzy uzewnętrzniać uczucia zadowolenia, radości
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) wyrażać jakiś pozytywny stan swoim wyglądem, postawą
(1.2) świecić się, błyszczeć, odbijać światło
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|promienieć.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co promienioczułe; cecha tych, którzy są promienioczuli
Wiktionary
metoda leczenia chorób za pomocą naświetlań odpowiednimi promieniami
SJP.pl
przyrząd do pomiaru promieni małych łuków i krzywizn
Wzorce łuków kołowych (promieniomierze) – przyrządy pomiarowe w postaci wzorników, które służą do pomiaru promieni zaokrągleń wypukłych i wklęsłych. Sprawdzanie zaokrągleń odbywa się poprzez przymierzanie kolejnych wzorników, aż do takiego, który będzie dokładnie przylegał do danego zaokrąglenia. Wówczas z wzornika odczytywany jest opisany promień zaokrąglenia
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co promieniooporne; cecha tych, którzy są promieniooporni
Wiktionary
o cechach promieniopłetwych (gromada ryb)
Promieniopłetwe, kostnopromieniste, kostnopromienne (Actinopterygii, z gr. aktina – promień i pterygio – płetwa) – gromada ryb kostnoszkieletowych (Osteichthyes) o płetwach wspartych na promieniach kostnych, obejmująca większość (około 30 tys.) współcześnie żyjących gatunków ryb. Wykazują znaczne zróżnicowanie morfologiczne. Zasiedlają wszystkie typy wód słodkich, słonawych i słonych. Od mięśniopłetwych odróżnia je budowa płetw i sposób poruszania.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach promieniopłetwych (gromada ryb)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. fiz. samorzutna przemiana jąder atomowych niektórych pierwiastków, której towarzyszy emisja promieniowania jądrowego
Radioaktywność, promieniotwórczość – zdolność niektórych izotopów do emisji promieniowania jonizującego wynikająca z samoistnych przemian jąder atomowych nietrwałych izotopów, zwanych promieniotwórczymi, w jądra innych izotopów, zazwyczaj innego pierwiastka. Przemianom towarzyszy promieniowanie jonizujące będące emisją wysokoenergetycznych cząstek elementarnych, jąder atomowych i promieniowania elektromagnetycznego.
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z promieniotwórczością; radioaktywny
przymiotnik relacyjny
(1.1) chem. fiz. związany z promieniotwórczością, mający cechy promieniotwórczości
SJP.pl
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. wypromieniować)
(1.1) fiz. wytwarzać i wysyłać strumień cząstek lub fal; emitować energię
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)
(2.1) wywierać wpływ na środowisko
(2.2) okazywać w sposób wyraźnie zauważalny dobre emocje
(2.3) med. rozchodzić się z chorego miejsca do przyległej okolicy
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) fiz. strumień cząstek lub fal wysyłanych przez ciało;
(1.2) odczasownikowy od|promieniować.
Promieniowanie, radiacja – rodzaj strumienia cząstek lub niektórych innych fal, a także proces ich wysyłania (emisji). Promieniowaniem mogą być dowolne cząstki elementarne, ich układy jak jądra atomowe, a także fale czasoprzestrzeni zwane promieniowaniem grawitacyjnym.
Wiktionary oraz Wikipedia
przedstawiciel jednej z grup bakterii
Promieniowce (typ Actinobacteria, według dawnej systematyki rząd Actinomycetales) – organizmy prokariotyczne, tworzące rząd Gram-dodatnich bakterii. Do grupy tej należą również patogeny, wywołujące choroby ludzi, zwierząt i roślin. Niektóre gatunki tworzą symbiozę z roślinami wyższymi (np. z olchami) i wiążą azot atmosferyczny.
SJP.pl
Wikipedia
przedstawiciel jednej z grup bakterii
SJP.pl
1. rozchodzący się we wszystkich kierunkach;
2. pełen blasku, światła;
3. dotyczący promieni elektromagnetycznych
Promieniści, inaczej Towarzystwo Przyjaciół Pożytecznej Zabawy lub Związek Promienistych – związek studentów Uniwersytetu Wileńskiego założony 6 maja?/18 maja 1820 w Wilnie przez studenta Wydziału Matematyczno-Fizycznego, Tomasza Zana. Nazwa „promieniści” wywodzi się od idei promienistości autorstwa Tomasza Zana. W myśl teorii Zana „każdy człowiek promieniuje się stosownie do ścisłości i ładności swego połączenia duszy z ciałem i tworzy wokoło siebie atmosferę obszerniejszą lub ściślejszą, mniej lub więcej ujmującą lub wstrętną[…]”. Lider promienistych twierdził, że istnieją pewne niewidzialne siły, które roztaczają wokół człowieka atmosferę pozytywną, gdy jest on dobry i piękny, ponieważ żyje według zasad moralnych lub negatywną, gdy je odrzuca. Zan stworzył też ideę miłości promienistej, która miała rozwijać się tylko w sferze duchowej i wzbogacać wnętrza młodych ludzi.
SJP.pl
Wikipedia
stopień wyższy od przysłówków: promieniście, promienisto
SJP.pl
zgrubienie od: promień
SJP.pl
gromada ryb kostnoszkieletowych; promieniopłetwe, kostnopromieniste, kostnopromienne
SJP.pl
o cechach promienistopłetwych (gromada ryb)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co promieniste; cecha tych, którzy są promienisti
Wiktionary
1. rozchodzący się we wszystkich kierunkach;
2. pełen blasku, światła;
3. dotyczący promieni elektromagnetycznych
przymiotnik
(1.1) promieniujący, rozświetlony, pełen promieni, światła
(1.2) przen. o twarzy, uśmiechu: wesoły, pełen uroku
(1.3) rozchodzący się we wszystkich kierunkach
(1.4) związany z promieniami elektromagnetycznymi
SJP.pl
Wiktionary
Promienko – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Pobiedziska.
W sąsiedztwie wsi znajduje się Rezerwat przyrody Jezioro Dębiniec i Park Krajobrazowy Promno.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego. W 2011 Promienko liczyło 163 mieszkańców.
Wikipedia
przysłówek
(1.1) w sposób promienny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: promiennie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: promienny
SJP.pl
1. grzejnik promieniujący ciepło w określonym kierunku;
2. urządzenie będące źródłem sztucznego promieniowania podczerwonego lub nadfioletowego
Promiennik – techniczne źródło promieniowania wysyłające promieniowanie podczerwone (promiennik podczerwieni) lub promieniowanie nadfioletowe (promiennik nadfioletu). Wytwarzaniu pożądanego promieniowania może towarzyszyć emisja światła widzialnego.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co promienne; cecha tych, którzy są promienni
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) pełen światła
(1.2) wyrażający radość i szczęście
przymiotnik relacyjny
(2.1) dotyczący emisji energii, promieniowania
Wiktionary
przymiotnik od: Promna
SJP.pl
sprzyjający mieszczanom i temu co mieszczańskie
SJP.pl
zdrobnienie od: prom
SJP.pl
1. jedna tysięczna część pewnej całości albo dotychczasowej wartości; promille;
2. jednostka zawartości alkoholu we krwi osoby nietrzeźwej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) mat. jedna tysięczna część jakiejś wielkości;
(1.2) druk. symbol promila (1.1)
Promil (łac. pro mille – na tysiąc) – jedna tysięczna pewnej wartości liczbowej, zwanej podstawą. Oznaczany symbolem ‰. 10 promili to 1 procent.
Nazwy tej używa się w stosunkowo nielicznych przypadkach (w porównaniu do znacznie bardziej popularnego procenta). Głównie stosuje się ją do określenia spadków dna cieku w hydrotechnice, zasolenia wód (np. mórz) oraz zawartości alkoholu we krwi (w tym znaczeniu: 1 promil oznacza 100 mg alkoholu w 1 dl (decylitrze) krwi).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: promile] jedna tysięczna część pewnej całości albo dotychczasowej wartości; promil
SJP.pl
→ promil
SJP.pl
1. wybitne zdolności, wyróżnianie się;
2. ważne, wpływowe stanowisko;
3. ogół prominentów, wybitnych, wpływowych osób
SJP.pl
odnoszący się do prominenta, właściwy prominentom
SJP.pl
1. bycie prominentem - osobą zajmującą ważne stanowisko w jakimś środowisku;
2. grupa prominentów
SJP.pl
osoba zajmująca ważne stanowisko w jakimś środowisku
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) ktoś bardzo ważny, najczęściej ze świata polityki lub showbiznesu
Domena władzy (ang. Eminent Domain) – kanadyjsko-francusko-izraelski dramat filmowy z 1990 roku w reżyserii Johna Irvina. W Polsce film znany jest też pod alternatywnymi tytułami W matni i Prominent. Zdjęcia kręcono w Gdańsku i Warszawie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
odnoszący się do prominenta, prominencji
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
[czytaj: proMIskue] z łaciny: bez rozróżnienia, bez różnicy; wymiennie
SJP.pl
1. u niektórych społeczności pierwotnych: niełączenie się w stałe pary, brak reguł współżycia seksualnego i małżeńskiego; promiskuizm;
2. przypadkowe, pozbawione więzi emocjonalnej kontakty seksualne z często zmienianymi partnerami
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) seks. dążenie do kontaktów seksualnych bez więzi uczuciowych;
(1.2) zool. strategia rozrodcza polegająca na braku wybiórczości w kontaktach seksualnych
(1.3) socjol. przest. brak reguł współżycia seksualnego, mający według dawnych hipotez charakteryzować najwcześniejsze stadium rozwoju rodziny
Promiskuityzm lub promiskuizm (łac. promisc(u)us – wspólny) – kontakty seksualne pozbawione więzi uczuciowych, podejmowane z przypadkowymi, często zmienianymi partnerami. Termin ten oznacza również układ społeczny, w którym panuje przyzwolenie na takie praktyki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
u niektórych społeczności pierwotnych: niełączenie się w stałe pary, brak reguł współżycia seksualnego i małżeńskiego; promiskuityzm
Promiskuityzm lub promiskuizm (łac. promisc(u)us – wspólny) – kontakty seksualne pozbawione więzi uczuciowych, podejmowane z przypadkowymi, często zmienianymi partnerami. Termin ten oznacza również układ społeczny, w którym panuje przyzwolenie na takie praktyki.
SJP.pl
Wikipedia
potocznie: promocja (sprzedaż promocyjna)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. zdrobn. od promocja
SJP.pl
Wiktionary
Wikipedia
mieszkaniec Promnej
SJP.pl
mieszkanka Promnej
SJP.pl
Wikipedia
wieś w Polsce
SJP.pl
Wikipedia
Wikipedia
potocznie: promocja (sprzedaż czegoś po promocyjnej cenie)
Promo lub wydanie promocyjne (ang. promotional recording) – wydawnictwo muzyczne lub filmowe o charakterze promocyjnym, między innymi singel lub album promocyjny. Nagrania tego typu są często rozpowszechniane w specjalnych opakowaniach w celu obniżenia kosztów lub zredukowaną właściwą oprawą graficzną wydawnictwa.
SJP.pl
Wikipedia
1. działania zmierzające do zwiększenia popularności jakiegoś produktu lub przedsięwzięcia; promowanie, upowszechnianie;
2. podniesienie statusu; awans;
3. nadanie komuś jakiejś godności lub ważnej funkcji;
4. sprzedaż czegoś po promocyjnej cenie; sprzedaż promocyjna;
5. prawo ucznia do przejścia do następnej klasy;
6. zamiana pionka na figurę w szachach lub na damę w warcabach
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ocena kwalifikująca ucznia do przejścia do następnej klasy
(1.2) przyznanie, nadanie tytułu naukowego lub stopnia oficerskiego, ceremonia takiej nominacji
(1.3) lansowanie, upowszechnianie czegoś
(1.4) szach. zmiana piona na figurę, gdy dotrze do krańca szachownicy
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z promocją
przymiotnik
(1.1) dotyczący promocji
SJP.pl
Wiktionary
utwór promujący album muzyczny, będący zbitką fragmentów innych utworów z tego albumu; promomix
SJP.pl
utwór promujący album muzyczny, będący zbitką fragmentów innych utworów z tego albumu; promomiks
SJP.pl
opowiadający się za monarchią
SJP.pl
komórka, z której powstaje monocyt
Promonocyt – prekursor monocytów; w rozwoju białych krwinek znajduje się pomiędzy monoblastem a monocytem. Promonocyty mają delikatnie zawinięte, pofałdowane lub rowkowane jądro z drobno rozproszoną chromatyną oraz drobnoziarnistą cytoplazmę; jąderko jest małe, niewyraźne lub nie ma go wcale.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kostnica, zwłaszcza klasztorna
Wiktionary
środowiskowo: materiał promocyjny
SJP.pl
1. pracownik naukowy wyższej uczelni nadzorujący pracę doktoranta albo magistranta;
2. opiekun jakiegoś przedsięwzięcia;
3. pracownik promujący dany towar lub markę
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pracownik naukowy kierujący pracą dyplomową
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta będąca pracownikiem naukowym na wyższej uczelni, pod której kierunkiem doktorant pisze pracę doktorską lub magistrant magisterską
SJP.pl
→ promotor
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z promotorem / promotorką, dotyczący promotora / promotorki
SJP.pl
Wiktionary
1. czynić coś powszechnym, popularnym; upowszechniać, rozpowszechniać, popularyzować, propagować;
2. zwiększać atrakcyjność czegoś przez reklamę lub obniżenie ceny; reklamować, lansować
czasownik
(1.1) działać w celu podniesienia popularności czegoś
(1.2) dawać uczniowi prawo do przejścia do następnej klasy
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|promować.
Wiktionary
statek przystosowany do załadunku towarów za pomocą odpowiednich pojazdów kołowych, nie przy użyciu dźwignic; rorowiec; pojazdowiec; (statek) ro-ro
SJP.pl
→ prom
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba obsługująca prom
przymiotnik
(2.1) związany z promem, dotyczący promu
SJP.pl
Wiktionary
tekstowe polecenie inicjujące odpowiedź sztucznej inteligencji
SJP.pl
Wikipedia
urządzenie stosowane w telewizji, zwykle w kształcie obracającego się bębna albo rolek z nawiniętym papierem, na którym dużymi literami jest napisany tekst dla osoby mówiącej, stojącej przed kamerą; teleprompter
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) telew. urządzenie służące do wyświetlania tekstu czytanego przez prezentera telewizyjnego czy inną osobę przemawiającą publicznie lub stojącą przed kamerą;
Prompter (także teleprompter, autocue) – urządzenie służące do wyświetlania wcześniej zapisanego tekstu, który jest czytany przez osobę stojącą przed kamerą.
Ekran promptera jest montowany w pozycji poziomej przed obiektywem kamery, a wytwarzany przez niego obraz jest odbijany przez lustra weneckie umieszczone na osi optycznej kamery. Osoba czytająca tekst z promptera może patrzeć wprost w obiektyw, co daje złudzenie naturalnego mówienia z pamięci.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
oficjalne, urzędowe ogłoszenie aktu normatywnego; terminem tym określa się też podpisanie ustawy przez głowę państwa
Promulgacja (łac. promulgatio) – pot. ogłoszenie każdego aktu normatywnego. Sensu stricto jest to jedynie ogłoszenie ustawy zarządzone przez głowę państwa, czym w ramach swoich kompetencji potwierdza, że ustawę uchwalono zgodnie z przepisami konstytucji oraz poleca wszystkim adresatom jej stosowanie.
SJP.pl
Wikipedia
związany z promulgacją
SJP.pl
czasownik dwuaspektowy
(1.1) praw. ogłaszać akt normatywny w dzienniku urzędowym, dokonać promulgacji
(1.2) daw. ogłaszać, obwieszczać
Wiktionary
przychylny muzułmanom
SJP.pl
zdrobnienie od: promyk
SJP.pl
1. mały promień światła;
2. pojedynczy włosek tworzący chorągiewkę piór u ptaków
SJP.pl
Wikipedia
morał bajki umieszczony na początku utworu
Promythion (z gr. pro - na przedzie; mythos - opowieść) – morał w bajce, umieszczony na początku utworu. Jego przeciwieństwo stanowi epimythion.
Nie jest to zabieg popularny. Stosowany był już w starożytności. Według Niemcewicza promythion odbiera czytelnikowi przyjemność z lektury i obraża jego inteligencję.
SJP.pl
Wikipedia
skrótowiec, rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) = hist. polit. Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego;
Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego (PRON) – organizacja polityczna (początkowo pod nazwą Obywatelskie Komitety Ocalenia Narodowego) utworzona w PRL w 1982 roku w okresie stanu wojennego (1981–1983).
Wiktionary oraz Wikipedia
obrót stopy z zewnątrz (od strony małego palca) do wewnątrz (do strony dużego palca) podczas wykonywania kroku; nawracanie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) anat. ruch polegający na obrocie dystalnej części kończyny do wewnątrz w stosunku do jej długiej osi;
Pronacja (łac. pronatio) inaczej nawracanie, rotacja wewnętrzna − obrót dystalnej części kończyny do wewnątrz w stosunku do jej długiej osi, tj. od równoległego do skrętoległego położenia kości promieniowej i łokciowej względem siebie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ pronacja
SJP.pl
portyk poprzedzający naos w starożytnej świątyni greckiej
Pronaos (gr. Πρόναος, łac. anticum) – przedsionek przedniej części antycznej świątyni greckiej, zawierający się pomiędzy wysuniętymi bocznymi ścianami, najczęściej zakończonymi antami; poprzedzał naos.Pronaos pojawia się już w najstarszych świątyniach, tzw. templum in antis.
SJP.pl
Wikipedia
osoba podzielająca ideologię naseryzmu
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) socjol. polit. propagujący rozrodczość
SJP.pl
Wiktionary
system poglądów oraz działań społecznych propagujący rozrodczość
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) filoz. stanowisko przypisujące pozytywną wartość ludzkiej prokreacji;
Pronatalizm – system poglądów propagujący rozrodczość. Główne założenia pronatalizmu to celowość podnoszenia:
Konieczność dążenia do spełnienia tych założeń uzasadnia się korzystnymi skutkami gospodarczymi i społecznymi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
sprzyjający narodzinom, umożliwiający narodziny
SJP.pl
popierający NATO, sprzyjający NATO
SJP.pl
popierający nazizm
przymiotnik
(1.1) polit. sprzyjający nazizmowi
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hydron. rzeka w obwodzie mohylewskim Białorusi, prawy dopływ Soży;
(1.2) geogr. hydron. rzeka w obwodach riazańskim i tulskim Rosji, prawy dopływ Oki w dorzeczu Wołgi
Pronia (biał. Проня) – rzeka w obwodzie mohylewskim Białorusi, prawy dopływ Soży.
Długość 172 km, obszar zlewni 4910 km², przepływ wody przy ujściu 30 m³/s.
Wiktionary oraz Wikipedia
popierający Niemcy, Niemców i to, co niemieckie
przymiotnik
(1.1) sprzyjający państwu niemieckiemu lub Niemcom, popierający Niemcy i wszystko, co niemieckie
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
w językoznawstwie: zaimek
SJP.pl
zastąpienie nazwy jakiegoś desygnatu odpowiednim zaimkiem
SJP.pl
szybko - rzadko stosowane określenie tempa
SJP.pl
[czytaj: pronunsjamjento] deklaracja, manifest, odezwa do narodu, zwłaszcza ogłoszenie wybuchu rewolucji, powstania przeciwko rządowi; bunt wojskowy, pucz
Pronunciamiento – hiszpańska i południowoamerykańska odmiana zamachu stanu, obecna także w praktyce niektórych przewrotów politycznych w Afryce. W jego wyniku rządy przejmowane są bezpośrednio przez wojsko, a rolę przywódcy odgrywa przewodzący armią.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: sposób wymawiania; wymowa, akcent
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. sposób wymawiania, wymowa
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
przychylny obywatelom
SJP.pl
[czytaj: pruf] używana w krajach anglosaskich miara zawartości alkoholu
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: prufer] urządzenie do wykonywania próbnych wydruków publikacji przygotowywanej do druku
SJP.pl
[czytaj: prufing] proces wykonywania próbnych wydruków publikacji przygotowywanej do druku
SJP.pl
sprzyjający utlenianiu się pierwiastków i związków
SJP.pl
skrót od: Państwowa Rada Ochrony Przyrody
SJP.pl
1. rozmnażanie się;
2. ogół zjawisk związanych ze swobodnym rozchodzeniem się fal w jakimś ośrodku;
3. dawniej: rozpowszechnianie
SJP.pl
Wikipedia
związany z propagacją
SJP.pl
1. rozpowszechnianie czegoś przez przedstawianie tego w korzystnym świetle;
2. sterowanie poglądami ludzi w celu pozyskania zwolenników, wpajanie pożądanych przekonań; manipulowanie;
3. zespół osób, który manipuluje w ten sposób ludźmi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) działanie mające na celu szerzenie, wyjaśnianie i rozpowszechnianie pewnych poglądów, idei, haseł w celu pozyskania zwolenników;
(1.2) pot. instytucja zajmująca się propagandą (1.1)
Propaganda (od łac. prōpāgāre – rozszerzać, rozciągać, krzewić) – celowe działanie zmierzające do ukształtowania określonych poglądów i zachowań zbiorowości ludzkiej lub jednostki.
Propaganda często jest kojarzona z materiałami przygotowywanymi przez władze danego kraju w celu krzewienia pozytywnych postaw obywateli zgodnych z racją stanu jak np. zachęcanie do wstępowania do wojska celem obrony kraju w czasie wojny. Grupy aktywistów, przedsiębiorstwa czy media również mogą produkować propagandę.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gazeta promująca propagandę
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co propagandowe
Wiktionary
dotyczący propagandy
przymiotnik
(1.1) związany z propagandą, będący propagandą, mający cechy propagandy
SJP.pl
Wiktionary
osoba zajmująca się propagandą; propagandzista
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) osoba zajmująca się szerzeniem propagandy
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta zajmująca się szerzeniem propagandy
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
osoba zajmująca się propagandą; propagandysta
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba zajmująca się szerzeniem propagandy
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta zajmująca się szerzeniem propagandy
SJP.pl
Wiktionary
osoba upowszechniająca jakieś poglądy, idee lub wiedzę
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba propagująca
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) chem. aparat do rozmnażania drożdży
(2.2) fiz. sposób opisu zachowania cząstki elementarnej w kwantowej teorii pola;
Propagator – sposób opisu zachowania cząstki elementarnej w kwantowej teorii pola. Jest to funkcja Greena skojarzona z odpowiednim równaniem falowym właściwym dla danego spinu (na przykład równania Schroedingera albo równania Kleina-Gordona).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta upowszechniająca jakieś poglądy, idee lub wiedzę
SJP.pl
rozpowszechniać jakieś idee, myśli, przekonania
czasownik przechodni niedokonany (dk. rozpropagować)
(1.1) czynić powszechnym
(1.2) prowadzić propagandę
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|propagować.
Wiktionary
przychylny Palestynie lub Palestyńczykom
SJP.pl
trzeci w kolei związek chemiczny w szeregu homologicznym alkanów, gaz używany np. w zapalniczkach
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. związek organiczny z grupy alkanów, bezwonny i bezbarwny gaz, jego mieszanina z butanem znana jest jako LPG;
Propan, C
3H
8 – organiczny związek chemiczny z grupy alkanów, bezbarwny i bezwonny gaz. Ma większą gęstość od powietrza.
Propan jest nierozpuszczalny w wodzie, rozpuszcza się w etanolu i eterze dietylowym. Występuje w niewielkich ilościach w gazie ziemnym oraz w większych ilościach w ropie naftowej. Z ropy naftowej wydziela się go w czasie destylacji w formie mieszaniny z butanem, którą stosuje się jako paliwo, znane jako LPG służące do napełniania butli do kuchenek oraz napędzania pojazdów. Spalenie 1 kg gazu powoduje powstanie ok. 1,6 kg wody i 3 kg dwutlenku węgla.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszanina propanu i butanu, używana jako gaz; LPG
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. mieszanina propanu i butanu, używana jako gaz, a przechowywana i transportowana w pojemnikach pod ciśnieniem w postaci ciekłej; wykorzystywana w urządzeniach grzewczych, kuchennych i jako paliwo napędowe
SJP.pl
Wiktionary
alkohol propylowy (C3H7OH)
Propanol, alkohol propylowy, C3H7OH – organiczny związek chemiczny z grupy alkoholi z trzema atomami węgla w cząsteczce. Ma jeden izomer podstawnikowy: izopropanol.
SJP.pl
Wikipedia
najprostszy keton alifatyczny; aceton
Aceton, propan-2-on – organiczny związek chemiczny z grupy ketonów, najprostszy keton alifatyczny. Ma ostry, charakterystyczny zapach. Miesza się w każdych proporcjach z wodą, etanolem, eterami i innymi ketonami o niskiej masie cząsteczkowej.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zob. gliceryna.
Gliceryna, glicerol, propano-1,2,3-triol (łac. glycerolum) – organiczny związek chemiczny z grupy cukroli; najprostszy trwały alkohol trójwodorotlenowy (triol).
Wiktionary oraz Wikipedia
→ propan
SJP.pl
przychylny państwu
przymiotnik
(1.1) świadczący o trosce o dobro państwa
SJP.pl
Wiktionary
sprzyjający, przychylny papieżowi
SJP.pl
wyraz mający akcent na trzeciej sylabie od końca; proparoksytonon
Proparoksyton, proparoksytonon (gr. proparoksýtonon) – wyraz lub zestrój akcentowy akcentowany proparoksytonicznie, czyli taki, którego akcent pada na trzecią sylabę od końca. W języku polskim są w ten sposób akcentowane niektóre wyrazy pochodzenia obcego (opera, matematyka, heroika) oraz zestroje złożone z paroksytonu i enklityki (goniłem go).
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co proparoksytoniczne
SJP.pl
Wiktionary
dotyczący proparoksytonu
przymiotnik relacyjny
(1.1) fonet. charakteryzujący się akcentowaniem wyrazów na trzeciej sylabie od końca, mający akcent na trzeciej sylabie od końca
SJP.pl
Wiktionary
wyraz mający akcent na trzeciej sylabie od końca; proparoksyton
SJP.pl
popierający partię, sprzyjający działalności i rozwojowi partii
SJP.pl
wstępny, wprowadzający do jakiejś dziedziny wiedzy
przymiotnik
(1.1) wstępny; przygotowujący do czegoś
SJP.pl
Wiktionary
osoba wprowadzająca do jakiejś dziedziny wiedzy
SJP.pl
wprowadzanie do jakiejś dziedziny wiedzy; wstęp; wprowadzenie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wstęp do czegoś, wprowadzenie, przygotowanie
Propedeutyka (gr. προπαίδευσις, propaídeusis, pl. „edukacja wstępna”) – utwór filozoficzny, teologiczny lub naukowy stanowiący wstęp i wprowadzenie w określoną dziedzinę wiedzy.
W chrześcijaństwie mianem propedeutyki określane są traktaty lub katechezy wprowadzające odbiorcę w kerygmat, czyli wykład podstawowych prawd wiary. Współczesnym przykładem takiego dzieła jest Wprowadzenie w chrześcijaństwo Josepha Ratzingera.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pot. techn. śmigło
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od propeler
Wiktionary
śruba wprawiająca w ruch motorówkę, śmigło wprawiające w ruch samolot
SJP.pl
alken mający 3 atomy węgla w cząsteczce; propylen
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. organiczny związek chemiczny z szeregu homologicznego alkenów, bezbarwny gaz;
Propen (propylen), CH3CH=CH2 – organiczny związek chemiczny z grupy węglowodorów nienasyconych, drugi po etenie w szeregu homologicznym alkenów. Otrzymywany z gazów krakingowych i w procesie pirolizy olefinowej.
Stosowany do produkcji polipropylenu i wielu materiałów z polipropylenu, kumenu (a z niego: acetonu i fenolu w metodzie kumenowej), propanolu, aldehydu masłowego (synteza okso), alkilowania benzyny, akrylonitrylu, epichlorohydryny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Akroleina – organiczny związek chemiczny z grupy aldehydów. Najprostszy możliwy aldehyd nienasycony; jak wszystkie tego rodzaju aldehydy, jest stosunkowo nietrwały. Niewielkie ilości kwasu lub zasady powodują jej gwałtowną polimeryzację do poliakroleiny.
Wikipedia
→ propen
SJP.pl
sprzyjający Platformie Obywatelskiej, popierający Platformę Obywatelską; pro-PO-wski
SJP.pl
nieaktywna forma pepsyny; pepsynogen
SJP.pl
poeta rzymski żyjący w latach ok. 50 - ok. 15 p.n.e.
Propercjusz, Sextus Propertius (ur. ok. 50 p.n.e., zm. pomiędzy 15 – 2 p.n.e.) – poeta starożytnego Rzymu.
Wiadomości o jego prywatnym życiu są skąpe. Wcześnie stracił ojca, ale otrzymał gruntowne wykształcenie od matki. Dotknęła go częściowa konfiskata rodzinnego majątku, dokonana dla zaspokojenia potrzeb żołnierzy zwycięskiego w wojnie domowej Oktawiana Augusta. Pisał elegie miłosne, najbardziej znane poświęcone kobiecie imieniem Cynthia. Również treny (poświęcone m.in. Marcellusowi, siostrzeńcowi Oktawiana Augusta). Na zamówienie Mecenasa stworzył również kilka utworów opisujących genezę niektórych zwyczajów, budowli czy pomników w Rzymie.
SJP.pl
Wikipedia
Properdyna, czynnik P – glikoproteina należąca do grupy globulin. Ma masę cząsteczkową 184 kDa, jest złożona z 441 reszt aminokwasowych tworzących 4 podjednostki o masie 46 kDa każda. Stężenie properdyny w surowicy wynosi 25 mg/l.
Properdyna odgrywa rolę w nieswoistej odpowiedzi immunologicznej. W alternatywnej drodze aktywacji dopełniacza jako czynnik P pełni rolę stabilizującą konwertazę C3 i C5. Stąd droga ta bywała dawniej nazywana properdynową.
Wikipedia
monumentalna brama, portyk w starożytnej Grecji; propyleje
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) archit. staroż. budynek hali wejściowej na planie prostokąta z kolumnami, zwykle do monumentalnych świątyń;
SJP.pl
Wiktionary
1. w dawnej Polsce: wyłączne prawo szlachty do produkcji i sprzedaży trunków w obrębie własnych dóbr;
2. dawniej: szynk, karczma
Propinacja (łac. propinatio) – wyłączne prawo właściciela dóbr ziemskich do produkcji i sprzedaży piwa, gorzałki i miodu w obrębie jego dóbr oraz przywilej do sprowadzania tych wyrobów z innych miast i czerpania z tego tytułu dochodów. Sprzedaż pańskiego alkoholu odbywała się w karczmie pańskiej, w której obowiązywał zakaz sprzedaży obcego alkoholu.
SJP.pl
Wikipedia
związany z propinacją
SJP.pl
posiadacz propinacji, dzierżawca monopolowego wyszynku napojów alkoholowych w dawnej Polsce
SJP.pl
SJP.pl
kwas propionowy - monokarboksylowy kwas organiczny o trzech atomach węgla w cząsteczce, konserwant oznaczany symbolem E280
SJP.pl
sprzyjający Prawu i Sprawiedliwości, popierający Prawo i Sprawiedliwość; pro-PiS-owski
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. polit. zwolennik Józefa Piłsudskiego
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) hist. polit. sprzyjający lub popierający obóz związany z osobą Józefa Piłsudskiego
Wiktionary
przysłówek
(1.1) hist. polit. z pozytywnym stosunkiem do polityki i osoby Józefa Piłsudskiego
Wiktionary
plastyd stanowiący formę wyjściową do powstawania pozostałych, dojrzałych plastydów
Plastyd – organellum otoczone dwiema błonami plastydowymi, występujące u roślin oraz protistów roślinopodobnych. W komórkach embrionalnych występują proplastydy, z których rozwijają się pozostałe rodzaje plastydów. Wnętrze plastydów wypełnione jest gęstym roztworem, stromą, zawierającym białka, DNA, związki rozpuszczalne oraz ziarna skrobi, plastoglobule oraz fitoferrytynę.
SJP.pl
Wikipedia
sprzyjający, przychylny pokojowi
SJP.pl
kit pszczeli
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zool. kit pszczeli, balsamiczna substancja wyrabiana przez pszczoły
Kit pszczeli, propolis (z gr. προ „przed“ i πόλις „miasto“) – mieszanina wydzielin pszczół lub os oraz substancji żywicznych obecnych w pąkach i młodych pędach drzew takich jak: topola (topola osika), brzoza, świerk, kasztanowiec i innych drzew oraz roślin zielonych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: propolis
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) sprzyjający państwu polskiemu lub Polakom, popierający Polskę i wszystko, co polskie
Wiktionary
przysłówek
(1.1) z pozytywnym stosunkiem do Polski i Polaków
Wiktionary
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. zaproponować)
(1.1) zgłaszać, wysuwać, zachwalać propozycję (ofertę, pomysł, projekt)
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) składanie propozycji
Wiktionary
stosunek do siebie dwu lub więcej wielkości
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wzajemny stosunek danych wielkości; stosunek części danej całości wobec siebie nawzajem
(1.2) harmonia; właściwy, proporcjonalny stosunek między częściami układu
(1.3) mat. równość dwóch stosunków;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stosunek do siebie dwu lub więcej wielkości
SJP.pl
Wikipedia
przysłówek
(1.1) w sposób proporcjonalny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: proporcjonalnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: proporcjonalny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co proporcjonalne; cecha tych, którzy są proporcjonalni
(1.2) mat. zależność między dwiema wielkościami, w której przy powiększeniu lub pomniejszeniu wartości jednej z nich, wartość drugiej zwiększa się tyleż razy lub tyleż razy się zmniejsza
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) mający lub wyrażający określony stosunek do jakiejś wielkości
(1.2) o proporcjach zgodnych z kanonem piękna
Wiktionary
1. mały proporzec;
2. chorągiewka wciągana na maszt, świadcząca o przynależności statku do przedsiębiorstwa żeglugowego, klubu sportowego itp.
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od: proporzec
(1.2) wojsk. hist. mały proporzec rozpoznawczy na lancy lub drzewcu;
(1.3) wojsk. naszywka rozpoznawcza noszona na kołnierzu munduru;
(1.4) flaga państwowa małych rozmiarów
(1.5) sport. pamiątkowa zawieszka z tkaniny w barwach klubu sportowego
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
gatunek ryby akwariowej z rzędu karpieńcokształtnych
Nazwa zwyczajowa kilku gatunków ryb należące do kilku rodzajów:
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) herald. niewielka chorągiew lub sztandar służący do celów reprezentacyjnych
(1.2) hist. chorągiewka przytwierdzona do drzewca lancy lub włóczni
Wiktionary oraz Wikipedia
proporzyca marzymłódka - gatunek motyla z rodziny niedźwiedziówkowatych
SJP.pl
1. wystąpienie z projektem;
2. to, co się komuś proponuje
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) coś, co się komuś proponuje
(1.2) w modelu debaty oksfordzkiej: grupa debatancka dążąca do udowodnienia prawdziwości tezy
Propozycja – australijsko-brytyjski western z 2005 roku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
lek kardiologiczny stosowany m.in. w leczeniu nadciśnienia, choroby wieńcowej i zaburzeń rytmu serca
SJP.pl
Wikipedia
przychylny prezydentowi
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fizj. zmysł orientacji ułożenia części własnego ciała
Propriocepcja, kinestezja, zmysł kinestetyczny, czucie głębokie – zmysł orientacji ułożenia części własnego ciała. Receptory tego zmysłu (proprioreceptory) ulokowane są w mięśniach, ścięgnach i stawach. Dostarczają mózgowi informacji o tonusie mięśniowym. Dzięki temu zmysłowi mózg wie, jak ułożone są kończyny bez patrzenia na nie.
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z propriocepcją
SJP.pl
receptor odczuwania głębokiego informujący organizm o aktualnej pozycji i ruchach poszczególnych części ciała
SJP.pl
poczucie położenia własnego ciała w przestrzeni bez kontroli wzroku, pozwalające zachować orientację w zmiennym środowisku
Propriocepcja, kinestezja, zmysł kinestetyczny, czucie głębokie – zmysł orientacji ułożenia części własnego ciała. Receptory tego zmysłu (proprioreceptory) ulokowane są w mięśniach, ścięgnach i stawach. Dostarczają mózgowi informacji o tonusie mięśniowym. Dzięki temu zmysłowi mózg wie, jak ułożone są kończyny bez patrzenia na nie.
SJP.pl
Wikipedia
receptor umiejscowiony w mięśniach, stawach, ścięgnach i okostnej, który odbiera bodźce pozwalające na określenie ruchu kończyn i ich położenia
Proprioreceptor – receptor reagujący na procesy zachodzące wewnątrz organizmu, np. receptor czucia głębokiego informujący o pozycji ciała. Proprioreceptory występują w mięśniach szkieletowych, ścięgnach i stawach. Zalicza się do nich:
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) rel. część liturgii podlegająca zmianie zależnie od kalendarza liturgicznego;
Proprium (łac. proprius znaczy własny) – w liturgii rzymskokatolickiej zbiorcze określenie tych jej części (tekstów), które – w odróżnieniu od ordinarium – z zasady podlegają zmianie w zależności od różnych okresów roku liturgicznego i okazji, dla których sprawowany jest obrzęd. Polskim odpowiednikiem tego łacińskiego terminu jest określenie części zmienne.
Wiktionary oraz Wikipedia
(zwykle w liczbie mnogiej) potocznie: szacunek, uznanie; szacun
SJP.pl
potocznie: chwalić, wyrażać uznanie
czasownik przechodni niedokonany (dk. spropsować)
(1.1) pot. środ. wyrażać uznanie dla kogoś lub czegoś
czasownik zwrotny niedokonany propsować się (dk. spropsować się)
(2.1) pot. środ. wyrażać uznanie dla samego siebie
(2.2) pot. środ. wyrażać uznanie dla siebie wzajemnie
SJP.pl
Wiktionary
wykrzyknik
(1.1) slang. gratulacje, szacunek
Wiktionary
popierający Władimira Putina, sprzyjający Władimirowi Putinowi
SJP.pl
grupa alkilowa wywodząca się z propanu
Grupa propylowa (o przedrostku w nomenklaturze „propylo-”, „n-propylo-”) – liniowa trójwęglowa alkilowa grupa funkcyjna o wzorze chemicznym −C
3H
7. Jest podstawnikiem otrzymanym poprzez usunięcie jednego atomu wodoru przyłączonego do końcowego (pierwszorzędowego) atomu węgla cząsteczki propanu.
SJP.pl
Wikipedia
monumentalna brama, portyk w starożytnej Grecji; propileje
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) archit. staroż. budynek hali wejściowej na planie prostokąta z kolumnami, zwykle do monumentalnych świątyń;
Propyleje (gr. propylajon „przedsionek”, łac. propylaeum) – w architekturze starożytnej Grecji, monumentalna budowla, budynek bramy na planie prostokąta z kolumnami, prowadzący zwykle do wielkich świątyń, np. do temenosu – świętego miejsca.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
alken mający 3 atomy węgla w cząsteczce; propen, propin
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. zob. propen.
Propen (propylen), CH3CH=CH2 – organiczny związek chemiczny z grupy węglowodorów nienasyconych, drugi po etenie w szeregu homologicznym alkenów. Otrzymywany z gazów krakingowych i w procesie pirolizy olefinowej.
Stosowany do produkcji polipropylenu i wielu materiałów z polipropylenu, kumenu (a z niego: acetonu i fenolu w metodzie kumenowej), propanolu, aldehydu masłowego (synteza okso), alkilowania benzyny, akrylonitrylu, epichlorohydryny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ propylen
SJP.pl
przymiotnik od: propyl
SJP.pl
organiczny związek chemiczny, węglowodór nienasycony, jeden z szeregu homologicznego alkinów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. związek organiczny z grupy alkinów, składnik gazu MAPP używanego w spawalnictwie;
Propyn, C
3H
4 – organiczny związek chemiczny, węglowodór nienasycony z szeregu homologicznego alkinów.
Jest składnikiem gazu MAPP. W przeciwieństwie do acetylenu, propyn może być bezpiecznie sprężany.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zastępca rektora wyższej uczelni
Prorektor – pracownik uczelni pełniący funkcje administracyjno-reprezentacyjne jako zastępca rektora uczelni.
Duże uczelnie mają kilku prorektorów, np.:
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
retinoid, najtańsza i najsłabiej działająca na skórę forma witaminy A
SJP.pl
sprzyjający, przychylny reżimowi
SJP.pl
przychylny reżymowi; proreżimowy
SJP.pl
związany z prorokiem, proroctwem
przymiotnik
(1.1) związany z prorokiem lub prorokami
SJP.pl
Wiktionary
1. czyjeś słowa lub jakieś wydarzenia, które są interpretowane jako zapowiedź przyszłych zdarzeń; przepowiednia, prognostyk, omen;
2. przepowiednia z bożego natchnienia wygłoszona przez proroka; profecja
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przepowiednia przyszłości, najczęściej wygłaszana przez proroka
Termin „prorok” jest kalką greckiego προφήτης (prophḗtēs, „rzecznika”, „adwokata”) używanego w kontekście religijnym, które z kolei jest tłumaczeniem hebrajskiego słowa „nabi”, oznaczającego osobę przemawiającą w imieniu Boga. Wśród mów proroków pojawiały się m.in. zapowiedzi Sądu Ostatecznego, który poprzedzi seria wydarzeń. Z tego powodu słowo „prorok” zaczęło być z czasem utożsamiane z „przepowiadaczem przyszłości” i obecnie jest potocznie utożsamiane z „jasnowidzem” lub „wróżbitą”.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) w sposób proroczy
Wiktionary
mający w sobie proroctwo, przepowiednię; wieszczy, wróżebny, profetyczny
przymiotnik
(1.1) taki, który niesie w sobie proroctwo; jest proroctwem
SJP.pl
Wiktionary
sprzyjający rodzinie, mający na celu dobro rodziny
przymiotnik relacyjny
(1.1) taki, który sprzyja interesom rodziny
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: przedłużenie terminu; odroczenie, prolongata
SJP.pl
SJP.pl
dawniej: przedłużać termin, odraczać; prolongować
SJP.pl
1. osoba przepowiadająca przyszłość w sposób teologiczny;
2. wódz religijny
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. charyzmatyczny przywódca lub reformator religijny, któremu przypisuje się szczególne posłannictwo boże i zdolności wizjonerskie;
(1.2) pot. przen. żart. osoba przepowiadająca przyszłość, stawiająca prognozy
Termin „prorok” jest kalką greckiego προφήτης (prophḗtēs, „rzecznika”, „adwokata”) używanego w kontekście religijnym, które z kolei jest tłumaczeniem hebrajskiego słowa „nabi”, oznaczającego osobę przemawiającą w imieniu Boga. Wśród mów proroków pojawiały się m.in. zapowiedzi Sądu Ostatecznego, który poprzedzi seria wydarzeń. Z tego powodu słowo „prorok” zaczęło być z czasem utożsamiane z „przepowiadaczem przyszłości” i obecnie jest potocznie utożsamiane z „jasnowidzem” lub „wróżbitą”.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. charyzmatyczna przywódczyni religijna, której przypisuje się szczególne posłannictwo boże i zdolność przepowiadania przyszłości
(1.2) książk. kobieta przepowiadająca przyszłość, dalszy bieg zdarzeń, często katastroficznych
Wiktionary
przepowiadać przyszłość lub przewidywać przyszłe wypadki
czasownik niedokonany
(1.1) rel. mówić proroctwa
(1.2) przen. przewidywać przyszłe wydarzenia
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przepowiadać przyszłe zdarzenia
(1.2) wygłaszanie proroctwa
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) sprzyjający Rosji lub Rosjanom, popierający Rosję i wszystko, co rosyjskie
Wiktionary
wspierający równość
SJP.pl
sprzyjający rozwojowi
SJP.pl
zwolennik wolnego rynku
SJP.pl
sprzyjający rozwojowi handlowemu
SJP.pl
osoba przychylnie nastawiona do rządu - naczelnego organu wykonawczego w państwie
SJP.pl
SJP.pl
popierający politykę rządu
przymiotnik
(1.1) popierający politykę rządu
SJP.pl
Wiktionary
inaczej kaszak czyli podskórna grudka z białą zawartością
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. niewielki biały lub żółtawy guzek powstający pod silnie napiętym naskórkiem z powodu nagromadzenia łoju i martwych komórek naskórka w ujściu mieszka włosowego;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
popierający sanację, sprzyjający sanacji
SJP.pl
zwrócenie się do kogoś z jakąś sprawą, życzeniem
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) uprzejme zwrócenie się do kogoś w celu uzyskania czegoś; skierowanie do kogoś jakiegoś życzenia
SJP.pl
Wiktionary
część sceny wysunięta przed kurtynę; awanscena, przedscenie, proskenion
Proscenium (gr. proskenion, fr. avant-scène), przedscenie – część sceny znajdująca się przed kurtyną w budynku teatralnym, wykorzystywana głównie w początkowej i końcowej części przedstawienia.
W starożytności określenie to stosowane było również w odniesieniu do podium (w teatrze greckim i rzymskim), na którym rozgrywała się akcja, tzw. proskeon.
SJP.pl
Wikipedia
maszyna do prostowania wyrobów metalowych; prostownica, prostowarka
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: prosto
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Czechach, na Morawach, w kraju ołomunieckim;
Prościejów (cz. Prostějov, wym. [ˈproscɛjof]; niem. Proßnitz in Mähren) – miasto w Czechach, na Morawach, w kraju ołomunieckim.
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: prostszy
SJP.pl
Prościeniec – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie żyrardowskim, w gminie Wiskitki. Ma status sołectwa.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa skierniewickiego.
Wikipedia
człowiek prosty, prymitywny; prostak
SJP.pl
cham, prostak;
1. człowiek ordynarny, bez manier, grubiański, nieokrzesany, niekulturalny; grubianin, gbur, prymityw;
2. dawniej: człowiek, który należy do niższej warstwy społecznej, zwłaszcza taki, który nie posiada szlachectwa; chłop, wieśniak, włościanin, plebejusz
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: prościuchno
SJP.pl
pieszczotliwie: prosty; prościutki
SJP.pl
zdrobnienie od: prosty
przymiotnik
(1.1) pot. zdrobn. od: prosty
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: prosty
przymiotnik
(1.1) pot. zdrobn. od: prosty
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: prosty
przymiotnik
(1.1) pot. zdrobn. od: prosty
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: prosty
przymiotnik
(1.1) zdrobn. od: prosty
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: proszutto] rodzaj suszonej surowej szynki włoskiej
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) kulin. surowa, suszona szynka włoska, podawana zwykle w postaci cienkich plasterastrów;
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: coś łatwego, banalnego; łatwizna, pestka, pryszcz
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) enol. półwytrawne białe wino musujące produkowane w północno-wschodnich Włoszech;
Prosecco – włoskie białe lub różowe wino musujące (spumante), rzadziej lekko musujące (frizzante) lub stołowe. Zazwyczaj wytrawne lub półwytrawne. Produkowane w regionach Wenecja Euganejska i Friuli-Wenecja Julijska. Popularność prosecco rozpoczęła się od produkowanego w XIX wieku Prosecco di Conegliano-Valdobbiadene.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. sprzyjający swobodzie zachowań seksualnych, traktujący współżycie seksualne jako moralnie dobre;
2. feminizm proseksualny - nurt w feminizmie akcentujący wyzwolenie seksualne kobiet
SJP.pl
pomieszczenie lub budynek, w którym wykonuje się sekcje zwłok
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) med. miejsce, w którym przeprowadza się sekcje zwłok;
Prosektorium (z łac. proseco – „wycinać, odcinać, odrywać”) – oddział szpitala, uczelni medycznej lub weterynaryjnej albo instytutu badawczego (z dziedziny nauk biomedycznych), w którym dokonywane są sekcje zwłok zmarłych osób lub zwierząt, w celu diagnostyki pośmiertnej (tzw. sekcja naukowo-lekarska w celu ustalenia naturalnej przyczyny zgonu), badawczych, dydaktycznych (m.in. w celu nauki anatomii prawidłowej), bądź sądowo-lekarskich (w celu ustalenia lub wykluczenia przyczyny zgonu z winy osób trzecich).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
1. ściganie, przedstawianie oskarżenia;
2. dawniej: prześladowanie
SJP.pl
dawniej: prześladować kogoś, ścigać kogoś
SJP.pl
Proseminarium – zajęcia, w tym ćwiczenia, głównie w obrębie studiów wyższych, będące najczęściej formą przygotowującą słuchaczy do udziału w seminarium, w tym edukujące w zakresie samodzielnej pracy.
Podczas proseminarium realizuje się przede wszystkim następujące cele: zgłębienie metodologii studiowanej dyscypliny, określenie problemów badawczych, stawianie hipotez roboczych, a także ich weryfikacja w drodze analizy i interpretacji wyników z prowadzonych badań. Według Andrzeja Chodubskiego proseminarium w procesie dydaktycznym to wyższa forma ćwiczeń mająca na celu wdrożyć studentów do samodzielnej pracy badawczej. Najczęściej nauczyciel zadaje studentowi problem do rozpoznania, a uczeń wykazuje się umiejętnością gromadzenia źródeł (analiza krytyczna) i stosowania odpowiedniej metodologii badawczej. Musi się on ponadto wykazać umiejętnością stawiania pytań badawczych i hipotez.
Wikipedia
mit. rzym. bogini podziemia; Prozerpina
SJP.pl
Wikipedia
chleb używany w Kościele grecko-wschodnim jako komunia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) teol. chleb używany w Kościele wschodnim do konsekracji i komunii
Prosfora (gr. προσφορά od προς blisko, ku; przed i φέρω nieść) – pieczywo wytwarzane z mąki, wody, soli i zakwasu, wykorzystywane w Kościele prawosławnym i Kościołach katolickich wschodnich w obrzędzie przeistoczenia. Do przystępowania do Eucharystii są używane jej konsekrowane cząstki, które są zanurzane w konsekrowanym winie. Reszta zostaje rozdana wiernym po liturgii, jest spożywana przez nich na miejscu lub zanoszona domownikom, którzy nie mogli wziąć udziału w nabożeństwie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: prosiak
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) zdrobn. od: prosiak
Prosiaczek (ang. Piglet) – postać fikcyjna ze świata książek dla dzieci o Kubusiu Puchatku, mała świnka.
Spokojny, nieśmiały, pracowity i lękliwy. Mieszka w starym buku na południe od chatki Puchatka. W czasie zimy nosi biały szalik. Jego najlepszym przyjacielem jest Puchatek. Lubi żołędzie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzadko:
1. podobny wyglądem do małego prosiaka;
2. niechlujny, zaniedbany
SJP.pl
prosię;
1. małe świni;
2. osoba niechlujna
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) zool. młoda świnia
(1.2) żegl. balast na statkach w postaci bryły z uchwytami;
(1.3) techn. obciążnik na linie wspomagający wyciąganie żerdzi z otworu wiertniczego
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. roślina z rodziny traw, której ziarno przetwarzane jest na mąkę, kaszę, paszę; sorgo; gryża;
2. regionalnie: gąska zielona (smaczny, kapeluszowy grzyb jadalny); zielonka
SJP.pl
Wikipedia
pieszczotliwe zdrobnienie od: prosię
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zdrobn. od prosię
SJP.pl
Wiktionary
1. zwracać się do kogoś z prośbą, np. o wykonanie czegoś;
2. zwracać się do kogoś w celu nakłonienia go do złożenia wizyty; zapraszać;
3. proponować coś;
4. prosić się:
a) uporczywie prosić;
b) rodzić młode (o maciorze)
czasownik przechodni niedokonany (dk. poprosić)
(1.1) zwracać się uprzejmie do kogoś w celu uzyskania czegoś
(1.2) zwracać się do kogoś w celu nakłonienia go do złożenia wizyty; zapraszać
czasownik zwrotny niedokonany prosić się (dk. poprosić się)
(2.1) usilnie zwracać się do kogoś w celu uzyskania czegoś, mimo odmawiania
(2.2) o świni: rodzić prosięta
SJP.pl
Wiktionary
prosiak;
1. małe świni;
2. osoba niechlujna
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zool. młoda świnia, do ok. 12 tygodnia życia (później: warchlak)
(1.2) hand. kulin. mięso młodej świni
(1.3) pot. obraź. o osobie niemoralnej
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mięso z młodej świni
SJP.pl
→ prosię
SJP.pl
roślina zielna z rodziny złożonych
Prosienicznik (Hypochaeris L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje ok. 64 gatunki. Centrum największego zróżnicowania rodzaju jest w Ameryce Południowej, poza tym przedstawiciele rodzaju występują w północnej Afryce, w Azji i w Europie. W Polsce rosną cztery gatunki z tego rodzaju.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do Prosny, związany z Prosną
Wiktionary
dawne imię męskie
Prosimir – staropolskie imię męskie, złożone z członów Prosi- ("prosić") i -mir ("pokój, spokój, dobro"). Być może oznaczało "tego, kto negocjuje pokój".
Prosimir imieniny obchodzi 1 lutego, 9 czerwca i 22 września.
Od tego imienia pochodzą liczne nazwy miejscowości, jak np. Proszkowo.
SJP.pl
Wikipedia
Prosinko (niem. Neudorf) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie drawskim, w gminie Czaplinek. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa koszalińskiego. W roku 2007 wieś liczyła 130 mieszkańców.
Wieś wchodząca w skład sołectwa: Kuźnica Drawska.
Wieś królewska Nowa Wieś starostwa drahimskiego, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie wałeckim województwa poznańskiego.
Wikipedia
Prosino (niem. Prössin) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie drawskim, w gminie Czaplinek.
Wieś królewska starostwa drahimskiego, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie wałeckim województwa poznańskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa koszalińskiego. W roku 2007 wieś liczyła 50 mieszkańców.
Wikipedia
prosionek szorstki - gatunek lądowego skorupiaka z rzędu równonogów
Prosionek szorstki (Porcellio scaber) – gatunek lądowego skorupiaka z rzędu równonogów i rodziny Porcellionidae.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: pros-it lub proz-it] wykrzyknienie zachęcającego do wypicia alkoholu, rodzaj prostego toastu; na zdrowie, najlepszego
SJP.pl
część sceny wysunięta przed kurtynę; awanscena, przedscenie, proscenium
Proskenion (gr. προσκήνιου – miejsce przed skene) w teatrze greckim podest przed skene, odpowiednik współczesnej sceny, pojawił się na przełomie V i IV w. p.n.e., a upowszechnił się w II w. p.n.e.
Aktorzy wraz z rozwojem teatru odłączyli się od chóru i przenieśli na proskenion, gdzie rozgrywali właściwą akcję sztuki, podczas gdy chór pozostał na orchestrze. W epoce hellenistycznej, ze względu na większą liczbę statystów na scenie, powiększono powierzchnię proskenionu, cofając boczne paraskeniony. Podniesiono także wysokość podestu, tak że musiano wchodzić nań po schodach; wyraźniej oddzieliło to chór od aktorów, ale też stworzyło miejsce pomiędzy orchestrą a proskenionem na powstanie hyposkenionu (to tu pojawiali się aktorzy odgrywający duchy i bóstwa podziemne).
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: wyjmować spod prawa, skazywać na banicję
SJP.pl
1. w starożytnym Rzymie w okresach wojen domowych: wyjęcie spod ochrony prawa obywateli będących przeciwnikami partii rządzącej;
2. w dawnej Polsce: wygnanie z miasta lub kraju; banicja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) polit. ogłoszenie o wyjęciu spod prawa, karze śmierci lub objęciu przeciwników politycznych represjami
(1.2) hist. w starożytnym Rzymie: ogłoszenie listy osób wyjętych spod prawa z przyczyn politycznych
Proskrypcja (łac. proscriptio) – w starożytności i od pełnego średniowiecza skazanie na banicję, pozbawienie praw, wyjęcie spod prawa; we wczesnośredniowiecznym prawie polskim – wywołanie (skazanie na fikcyjną śmierć).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z proskrypcją - wyjęciem spod ochrony prawa
przymiotnik
(1.1) polit. związany z proskrypcją
SJP.pl
Wiktionary
proskyneza;
1. dawniej: hołd oddawany na klęczkach władcy, monarsze, zwłaszcza w kulturze bizantyjskiej, wschodniej;
2. w sztuce bizantyńskiej: przedstawienie adorującej postaci, dotykającej w pokłonie czołem do ziemi
Proskineza (z gr. proskynesis) – pokłon, przyklęknięcie bądź pochylenie głowy, będące częścią rytuału oddawania czci władcy lub bóstwu.
Występowały różne rodzaje proskinezy wobec władcy, w zależności m.in. od rodzaju hołdu, typu rytuału i rangi osoby oddającej cześć.
SJP.pl
Wikipedia
proskynesis;
1. dawniej: hołd oddawany na klęczkach władcy, monarsze, zwłaszcza w kulturze bizantyjskiej, wschodniej;
2. w sztuce bizantyńskiej: przedstawienie adorującej postaci, dotykającej w pokłonie czołem do ziemi
SJP.pl
Proślice (niem. Proschlitz, 1936–1945 Angersdorf)– wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie kluczborskim, w gminie Byczyna.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego.
Wikipedia
rzeka w Polsce
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w Polsce, lewy dopływ Warty;
(1.2) geogr. toponim, nazwa kilku wsi w Polsce
Prosna – rzeka w środkowej Polsce, w dorzeczu Odry, lewy dopływ Warty; długość: 216,8 km, powierzchnia dorzecza: 4924,7 km², różnica wysokości między źródłem a ujściem: ~190 m. Średni przepływ: 16,4 m³/s (1951-90, przy ujściu (Bogusław)).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Prosny
Wiktionary
potocznie: gąska zielonka - gatunek grzybów z rodziny gąskowatych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Prosny
Gąska zielonka (Tricholoma equestre (L.) P. Kumm.) – gatunek grzybów należący do rodziny gąskowatych (Tricholomataceae).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ Prosna (rzeka w Polsce)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Prosną, dotyczący Prosny
SJP.pl
Wiktionary
pole po zebraniu rosnącego na nim prosa
SJP.pl
Prośno (niem. Pörschken) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Morąg.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Wieś położona wśród lasów, nad jeziorem Pieszkowo.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prośne
Wiktionary
prośna - o samicy świni lub dzika: ciężarna, nosząca płód
SJP.pl
1. roślina zbożowa uprawiana ze względu na ziarno
2. nasiona tej rośliny
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Panicum miliaceum|ref=tak., roślina zbożowa;
(1.2) spoż. ziarno prosa (1.1)
Proso (Panicum L.) – rodzaj roślin jednorocznych lub bylin z rodziny wiechlinowatych. Należy do niego ok. 265–500 gatunków. Występują one w strefie międzyzwrotnikowej, dalej na północ sięgając strefy klimatu umiarkowanego w Ameryce Północnej i na Dalekim Wschodzie. Z tego rodzaju pochodzą jedne z najstarszych roślin zbożowych. Gatunkiem typowym jest Panicum miliaceum L.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
opowiadający się za socjalizmem
SJP.pl
przychylny świadczeniom społecznym
SJP.pl
Prosodion, prozodion (gr. προσοδιον) – jeden z gatunków melicznych w starożytnej Grecji, pieśń błagalna lub dziękczynna skierowana do bogów. Śpiewana była przez chór przy akompaniamencie aulosu, przy okazji procesji do świątyń bądź ołtarzy, stanowiąc wstęp do uroczystości.
Wikipedia
pierwsza tagma (segment) w ciele szczękoczułkowców, poprzedzająca opistosomę
Prosoma − pierwsza tagma budująca ciało wielu szczękoczułkowców, poprzedzająca opistosomę. Określana bywa też jako głowotułów, jednak taka nazwa uznawana jest za niesłuszną.
Prosoma złożona jest ze zlanych ze sobą sześciu przednich segmentów ciała, widocznych wyłącznie na etapie rozwoju embrionalnego. Standardowo zawiera szczękoczułki, nogogłaszczki i 4 pary odnóży krocznych. Łączy się ona z opistosomą za pomocą siódmego, pregenitalnego segmentu, zwykle silnie zredukowanego. U pająków często między prosomą, a opistosomą znajduje się petiolus, będący przekształconym pierwszym segmentem tej drugiej.
SJP.pl
Wikipedia
podrodzina roślin z rodziny traw; prosowe
SJP.pl
o cechach prosowatych (podrodzina roślin)
SJP.pl
→ proso
Prosowe – podrodzina (Panicoideae Link) i plemię (Paniceae R. Br.) roślin należących do rodziny wiechlinowatych. Oba taksony noszą tę samą nazwę polską. Typem nomenklatorycznym jest proso (Panicum L.).
SJP.pl
Wikipedia
omacnica prosowianka - gatunek motyla z rodziny wachlarzykowatych; przezierka prosowianka
SJP.pl
jedna z postaci gruźlicy charakteryzująca się powstawaniem w różnych narządach (płuca, mózg, śledziona) drobnych ognisk prątków przypominających wyglądem ziarenka prosa, spowodowana rozsiewem prątków poprzez układ krwionośny
SJP.pl
Wikipedia
Wikipedia
→ proso
SJP.pl
1. czynność poprzedzająca właściwe działanie, zwłaszcza wstępne badanie czegoś;
2. w geologii: poszukiwanie surowców naturalnych, rozpoznawanie ich złóż
SJP.pl
SJP.pl
1. publikacja o niewielkiej liczbie stron, zawierająca tekst informacyjno-reklamowy;
2. element dekoracji umieszczony w głębi scen;
3. obraz, rysunek z widokiem miasta; weduta;
4. dawniej: panorama, perspektywa
łac. prospectus – widok, widoczność
SJP.pl
Wikipedia
działanie z myślą o przyszłości, nakierowane na przyszłość
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prospektywne
SJP.pl
Wiktionary
robiony lub projektowany z myślą o przyszłości
SJP.pl
imię męskie
Miejscowości w USA:
Gminy w USA:
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: prosPEriti] okres pomyślności i dostatku, zwłaszcza dla przedsiębiorstwa lub gospodarki państwowej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ekon. okres największej produkcji, zatrudnienia i cen
(1.2) moment szczytowy w rozwoju czegoś
Gminy w USA:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. naturalny satelita Urana;
2. postać ze sztuki Williama Shakespeare'a "Burza"
SJP.pl
Wikipedia
Prosper z żoną; Prosperowie
SJP.pl
1. pomyślnie i szybko się rozwijać, przynosząc zysk;
2. działać z powodzeniem
czasownik nieprzechodni niedokonany
(1.1) dobrze, pomyślnie rozwijać się, kwitnąć; mieć szczęście w tworzeniu czegoś
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|prosperować.
Wiktionary
imię męskie
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Prospera lub z nim związany
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób prospołeczny
Wiktionary
działanie nastawione na poprawę jakości życia społeczeństwa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prospołeczne; cecha tych, którzy są prospołeczni
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który ma przynieść korzyść innej osobie lub społeczności
Wiktionary
linia wyznaczona przez dwa punkty
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) geom. mat. nieposiadająca końców krzywa, która dla każdych dwóch swoich punktów zawiera w całości najkrótszą drogę pomiędzy nimi;
(1.2) część drogi bez zakrętów
forma przymiotnika.
(2.1) lp. ż. zob. prosty.
Linia prosta lub prosta – jedno z podstawowych pojęć geometrii, szczególny przypadek nieograniczonej z obydwu stron krzywej o nieskończonym promieniu krzywizny w każdym punkcie.
W niektórych ujęciach, w tym w klasycznej geometrii euklidesowej, prosta jest tzw. pojęciem pierwotnym, niedefiniowanym formalnie w obrębie danej teorii. Można ją jednak interpretować za pomocą pojęć wykraczających poza geometrię, np. jako zbiór punktów o współrzędnych spełniających pewne równanie. Ten temat szerzej omówiony jest w artykule dotyczącym geometrii euklidesowej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
odnoszący się do prostaka, należący do prostaka, właściwy prostakowi; nieokrzesany, ordynarny
przymiotnik
(1.1) właściwy prostakowi
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek sposobu
(1.1) niekulturalnie, bez ogłady
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prostackie; cecha tych, którzy są prostaccy
Wiktionary
1. brak wychowania i ogłady; ordynarność, chamstwo;
2. zachowanie lub uczynek z tego wynikający;
3. ogół prostaków
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zespół cech właściwych prostakowi lub prostackiem zachowaniu
(1.2) prostackie zachowanie
(1.3) pogard. ogół prostaków
SJP.pl
Wiktionary
Prostacyklina, jako lek także epoprostenol, PGI2 – organiczny związek chemiczny, hormon tkankowy z grupy prostaglandyn wytwarzany przez ściany naczyń krwionośnych głównie w śródbłonkach płuc z kwasu arachidonowego pod wpływem enzymów: syntazy prostaglandyny i syntazy prostacykliny. Hamuje zlepianie (agregację) płytek krwi, działa rozkurczowo na naczynia krwionośne i obniża ciśnienie krwi.
Wikipedia
zdrobnienie od: prostak
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) książk. ktoś niewykształcony, ubogi
(1.2) zdrobn. od: prostak
Patrz:prostak
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ prostak
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pejor. osoba płci żenskiej zachowująca się w sposób prymitywny, niekulturalny bądź chamski
SJP.pl
Wiktionary
charakterystyczny dla człowieka niewykształconego, zwykle naiwnego
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prostacze; cecha tych, którzy są prostaczi
Wiktionary
dotyczący prostaka, właściwy prostakowi, niewykształcony; prostacki
SJP.pl
hormon tkankowy, pochodna kwasu arachidonowego, regulator wielu procesów fizjologicznych
Prostaglandyny, PGs – grupa hormonów zwierzęcych, pochodnych kwasu arachidonowego należących tym samym do grupy eikozanoidów. Należą one do hormonów parakrynnych (działających miejscowo), są regulatorami procesów fizjologicznych, powstają wskutek pobudzenia nerwowego. Występują we wszystkich tkankach oraz płynach ustrojowych. Wykazują bardzo dużą aktywność biologiczną.
SJP.pl
Wikipedia
cham, prościuch;
1. człowiek ordynarny, bez manier, grubiański, nieokrzesany, niekulturalny; grubianin, gbur, prymityw;
2. dawniej: człowiek, który należy do niższej warstwy społecznej, zwłaszcza taki, który nie posiada szlachectwa; chłop, wieśniak, włościanin, plebejusz
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pejor. osoba płci męskiej zachowująca się w sposób prymitywny, niekulturalny bądź chamski
SJP.pl
Wiktionary
gruczoł u mężczyzn i samców ssaków wytwarzający wydzielinę wchodzącą w skład nasienia; gruczoł krokowy; stercz
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) anat. gruczoł płciowy męski położony w miednicy mniejszej, wydzielający składniki nasienia;
Gruczoł krokowy, stercz, prostata (łac. prostata, od starogreckiego προστάτης prostátēs, strażnik) – nieparzysty narząd mięśniowo-gruczołowy będący częścią męskiego układu płciowego. Wydzielina prostaty to mętna, biaława ciecz o charakterystycznym zapachu (to ona nadaje zapach spermie), stanowiąca nośnik plemników. Odczyn wydzieliny jest, w zależności od badań, podawany jako lekko kwasowy (pH 6,1- 6,5) albo lekko zasadowy (pH 7,31).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wycięcie gruczołu krokowego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. wycięcie gruczołu krokowego
SJP.pl
Wiktionary
przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego
SJP.pl
→ prostata
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Prostek
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Prostek
Wiktionary
→ Prostki; prostkowski
przymiotnik relacyjny
(1.1) od: Prostki
SJP.pl
Wiktionary
grupa prostetyczna - niebiałkowy składnik białek złożonych
SJP.pl
krótki odcinek rury przymocowany na stałe do zbiornika, służący do przyłączenia przewodu rurowego; króciec
SJP.pl
krótki odcinek rury przymocowany na stałe do zbiornika, służący do przyłączenia przewodu rurowego; króciec
SJP.pl
Wikipedia
mieszkaniec Prostek (wsi w Polsce)
SJP.pl
mieszkanka Prostek (wsi w Polsce)
SJP.pl
→ Prostki; prostecki
SJP.pl
końcowa, silnie umięśniona część jelita grubego u kręgowców, zakończona odbytem lub uchodząca do steku; jelito proste; odbytnica
Odbytnica, prostnica (łac. rectum), jelito proste (łac. rectum intestinum), dawniej lub potocznie kiszka stolcowa – końcowa część jelita grubego ssaków łożyskowych. Od góry łączy się z esicą na granicy 2 i 3 kręgu krzyżowego, od dołu natomiast otwiera się do środowiska zewnętrznego odbytem. W warunkach prawidłowych nie zawiera kału, służąc wyłącznie do jego przejścia (defekacja).
SJP.pl
Wikipedia
przysłówek
(1.1) w prostej linii
(1.2) łatwo, bez problemów
(1.3) w nieskomplikowany sposób
(1.4) równo pionowo, bez przekrzywień i pochylania się
Prosto Sp. z o.o. (zapis stylizowany: PROSTO.) – polskie przedsiębiorstwo zajmujące się działalnością wydawniczą, utworzone w 2000 r. w Warszawie z inicjatywy Wojciecha „Sokoła” Sosnowskiego jako wytwórnia muzyczna związana z nurtem muzyki hip-hopowej.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prostobieżne
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: prostodusznie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: prostoduszny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha kogoś, kto odznacza się prostotą, szczerością i łatwowiernością
SJP.pl
Wiktionary
prosty, szczery i łatwowierny w połączeniu z naiwnością; prostolinijny
przymiotnik
(1.1) odznaczający się prostotą, szczerością i łatwowiernością; także.: świadczący o takich cechach
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: prostokąt
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od prostokąt
SJP.pl
Wiktionary
płaska figura geometryczna posiadająca 2 pary równoległych boków tej samej długości i 4 kąty proste
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geom. czworokąt, który ma wszystkie wewnętrzne kąty proste;
Prostokąt – czworokąt, który ma wszystkie wewnętrzne kąty proste (stąd również jego nazwa). Prostokąt jest szczególnym przypadkiem trapezu prostokątnego oraz równoległoboku. Szczególnym przypadkiem prostokąta (o wszystkich bokach tej samej długości) jest kwadrat.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prostokątne
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) mający kształt prostokąta
(1.2) mający jeden kąt prosty lub wszystkie
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób prostolinijny
Wiktionary
1. cecha kogoś otwartego, uczciwego, szczerego;
2. cecha czegoś świadczącego o czyjejś wartości, uczciwości, szczerości;
3. cecha czegoś biegnącego wzdłuż linii prostej; prostoliniowość
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha kogoś, kto postępuje w sposób uczciwy, szczery i otwarty
SJP.pl
Wiktionary
1. otwarty, uczciwy, szczery;
2. świadczący o czyjejś otwartości, uczciwości, szczerości, np. prostolinijna twarz;
3. biegnący wzdłuż linii prostej; prostoliniowy
przymiotnik
(1.1) postępujący w sposób uczciwy, szczery i otwarty; także.: świadczący o takich cechach
(1.2) fiz. poruszający się po linii prostej
SJP.pl
Wiktionary
cecha czegoś biegnącego wzdłuż linii prostej; prostolinijność
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) geom. fiz. cecha czegoś, co przebiega po linii prostej
SJP.pl
Wiktionary
otwór prowadzący do prajelita (jamy gastruli), który u pragębowców w dalszych etapach rozwoju zarodkowego przekształca się w otwór gębowy, natomiast u wtórnogębowców funkcjonuje jako odbyt; pragęba, prausta, blastopor
Pragęba, prausta, blastoporus, blastopor, prostoma – pierwotny otwór jelita embrionalnego, prowadzący z zewnątrz do prajelita u gastruli. To, czy pragęba przekształca się w otwór gębowy czy odbytowy, stanowi o różnicy między zwierzętami pierwoustymi i wtóroustymi.
SJP.pl
Wikipedia
przysłówek sposobu
(1.1) tworząc z daną prostą lub płaszczyzną kąt prosty
Wiktionary
prosta prostopadła
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prostopadłe
Prostopadłość – wspólna nazwa różnych relacji matematycznych, zwłaszcza geometrycznych, między figurami. Może zachodzić między:
Wiktionary oraz Wikipedia
bryła sześciościenna o podstawie prostokąta
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geom. wielościan wypukły, którego wszystkie ściany są prostokątami;
(1.2) przedmiot przypominający prostopadłościan (1.1)
Prostopadłościan – typ równoległościanu definiowany na dwa równoważne sposoby:
Ma on 12 krawędzi, 8 wierzchołków i 6 ścian.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) geom. tworzący z daną prostą albo płaszczyzną kąt prosty
Wiktionary
mający proste rogi
SJP.pl
rząd owadów wyposażonych w dwie pary skrzydeł: przednią twardą i tylną błoniastą oraz w gryzący narząd gębowy
Prostoskrzydłe (Orthoptera) – rząd owadów uskrzydlonych w większości ciepło- i słońcolubnych (heliobiontów), rozpowszechnionych na całym świecie, głównie w strefie klimatu tropikalnego i subtropikalnego, potocznie nazywanych konikami polnymi. Charakteryzują się przeobrażeniem niezupełnym, dwiema parami niejednakowych skrzydeł i kryptycznym ubarwieniem. Należą do nich świerszcze, pasikoniki, reliktowe weta oraz – uznawane za jedne z najgroźniejszych szkodników upraw – szarańcze, stąd prostoskrzydłe są czasami nazywane szarańczakami.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach prostoskrzydłych (rodzina owadów)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ogół cech charakterystycznych dla czegoś nieskomplikowanego, niezawiłego
(1.2) przest. naturalność, bezpośredniość, skromność w obyciu
(1.3) daw. brak ogłady i wykształcenia, nieokrzesanie
(1.4) daw. prosty lud, gmin, pospólstwo
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. wyprostować)
(1.1) nadawać czemuś nierównemu kształt prosty
(1.2) nadawać prosty kierunek
(1.3) fiz. przekształcać ze zjawiska zmieniającego się w czasie w stałe
(1.4) środ. skłaniać do posłuszeństwa
czasownik przechodni niedokonany (dk. sprostować)
(2.1) dokonywać korekty; usuwać pomyłki, wady
czasownik zwrotny niedokonany prostować się (dk. wyprostować się)
(3.1) stawać się prostym
Wiktionary
maszyna do prostowania wyrobów metalowych; prostownica, prościarka
SJP.pl
1. maszyna do prostowania wyrobów metalowych; prościarka, prostowarka;
2. urządzenie do prostowania włosów;
3. urządzenie do prostowania prądu elektrycznego; prostownik
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. maszyna do prostowania wyrobów walcowanych – prętów, rur, kształtowników, taśm lub blach
(1.2) kosmet. urządzenie do prostowania włosów
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. mięsień powodujący prostowanie się
2. urządzenie do przekształcania prądu zmiennego na prąd płynący w jednym tylko kierunku
rzeczownik, rodzaj żeński, męskorzeczowy
(1.1) elektron. układ lub element elektroniczny zamieniający prąd przemienny na prąd o stałym kierunku (w idealnym przypadku prąd stały);
(1.2) anat. mięsień służący do prostowania kręgosłupa lub stawu w kończynie;
(1.3) mot. ładowarka akumulatora samochodowego zasilana z sieci elektrycznej
Prostownik – element lub zestaw elementów elektronicznych służący do zamiany napięcia przemiennego na napięcie jednego znaku, które po dalszym odfiltrowaniu może być zmienione na napięcie stałe.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Prostowód — urządzenie mechaniczne służące do zamiany ruchu obrotowego na postępowy. Urządzenie to skonstruowane jest ze sztywnych prętów połączonych obrotowo w ten sposób, że część połączeń jest unieruchomiona, a pozostałe mogą się poruszać po ściśle określonych torach, przy czym co najmniej część - po linii prostej. Jeżeli osie obrotu wszystkich połączeń mają taki sam ściśle określony kierunek, wówczas ruch wszystkich elementów prostowodu odbywa się w jednej płaszczyźnie.
Wikipedia
mający proste, niekędzierzawe włosy
przymiotnik
(1.1) daw. o prostych włosach
SJP.pl
Wiktionary
skrajna forma wycieńczenia psychicznego, której następstwem najczęściej jest głęboka depresja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. stan skrajnego wyczerpania psychicznego
(1.2) rel. leżenie krzyżem albo padanie na twarz jako wyraz uniżenia i głębokiego szacunku wobec Boga
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stopień wyższy od przymiotnika: prosty
SJP.pl
SJP.pl
1. równy, niewykrzywiający się, nieskręcony w żadną stronę;
2. niewykształcony, nieoczytany, mało rozwinięty kulturalnie i intelektualnie;
3. łatwy, nieskomplikowany, oczywisty;
4. skromny, niewyróżniający się niczym, niewyszukany, niewykwintny;
5. zwykły, naturalny
przymiotnik
(1.1) niemający zakrzywień, prowadzący w jednym kierunku
(1.2) równy
(1.3) łatwy, o niewielkiej trudności
(1.4) niewykształcony; zwykły
(1.5) nieskomplikowany, o niewielkiej złożoności
(1.6) nie garbaty
(1.7) nie ze stanu szlacheckiego
SJP.pl
Wiktionary
typ małej świątyni greckiej, zbudowanej na planie prostokąta, z portykiem umieszczonym na krótszym boku; prostylos
Świątynia grecka – budowla w starożytnej Grecji pełniąca funkcję „domu bóstwa”, mieszcząca posąg będący przedmiotem kultu.
SJP.pl
Wikipedia
typ małej świątyni greckiej, zbudowanej na planie prostokąta, z portykiem umieszczonym na krótszym boku; prostyl
Prostylos – budowla w starożytnej Grecji pełniąca funkcję „domu bóstwa”, mieszcząca posąg będący przedmiotem kultu.
Prostylos posiada kolumnadę od strony frontowej przed pronaosem (przedsionkiem), zwykle cztery kolumny.
SJP.pl
Wikipedia
→ prostyl
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
odbywanie stosunków płciowych w celach zarobkowych; nierząd
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) proceder sprzedaży usług seksualnych;
(1.2) przen. pot. sprzedajność i oportunizm
Prostytucja (pot. nierząd) – świadczenie usług o charakterze seksualnym, polegające zwykle na odbywaniu stosunku płciowego w zamian za pieniądze lub inne korzyści. Prostytucja bywa opisywana jako świadczenie usług seksualnych lub seks komercyjny; określana bywa też jako najstarszy zawód świata.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
1. zmuszać kogoś do uprawiania prostytucji;
2. hańbić coś dla pieniędzy lub innych korzyści
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|prostytuować.
Wiktionary
kobieta uprawiająca prostytucję; przestarzale: nierządnica, jawnogrzesznica
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta świadcząca usługi seksualne
(1.2) przen. pejor. człowiek sprzedajny, który dla własnych korzyści zdradza innych lub postępuje niegodziwie i oportunistycznie
Prostytucja (pot. nierząd) – świadczenie usług o charakterze seksualnym, polegające zwykle na odbywaniu stosunku płciowego w zamian za pieniądze lub inne korzyści. Prostytucja bywa opisywana jako świadczenie usług seksualnych lub seks komercyjny; określana bywa też jako najstarszy zawód świata.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
1. odbiorca końcowy wytwarzający energię elektryczną z odnawialnych źródeł energii;
2. konsument współtworzący i promujący produkty jakiejś firmy, zwykle przez internet
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) ekon. konsument, który jest zaangażowany we współtworzenie i promowanie produktów ulubionej marki albo jednoczesną produkcję i konsumpcję dóbr lub usług;
Prosument – zbitka wyrazów „producent” lub „profesjonalista” i „konsument”, przy czym chodzi tu o konsumenta zaangażowanego we współtworzenie i promowanie produktów ulubionej marki albo w jednoczesną produkcję i konsumpcję dóbr lub usług. Początkowo pojęcie „prosument” było jedynie połączeniem słów „producent” i „konsument”.
Często przez prosumenta rozumie się prosumenta energii odnawialnej, która to instytucja ma ważną rolę w transformacji energetycznej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
konsumentka współtworząca i promująca produkty jakiejś firmy, zwykle przez internet
SJP.pl
produkcja na własny użytek, samodzielna wytwórczość
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) socjol. ekon. idea oraz praktyka połączenia produkcji oraz konsumpcji, zaangażowania konsumentów w produkcję potrzebnych im dóbr, np. żywności
Prosument – zbitka wyrazów „producent” lub „profesjonalista” i „konsument”, przy czym chodzi tu o konsumenta zaangażowanego we współtworzenie i promowanie produktów ulubionej marki albo w jednoczesną produkcję i konsumpcję dóbr lub usług. Początkowo pojęcie „prosument” było jedynie połączeniem słów „producent” i „konsument”.
Często przez prosumenta rozumie się prosumenta energii odnawialnej, która to instytucja ma ważną rolę w transformacji energetycznej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj krzewów i roślin zielnych z rodziny ślazowatych; ketmia, hibiskus, poślubnik
SJP.pl
1. drobno pokruszone źdźbła siana;
2. technika nakładania farby przez rozpylanie
SJP.pl
wyrażający prośbę, naleganie; błagalny
SJP.pl
dawniej: związany z błagalnym proszeniem, żebraniem
przymiotnik
(1.1) przest. związany z proszeniem lub żebraniem
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) poznań. prosiak
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) kujawy. prosię
Wiktionary
1. zwracać się do kogoś z prośbą, np. o wykonanie czegoś;
2. zwracać się do kogoś w celu nakłonienia go do złożenia wizyty; zapraszać;
3. proponować coś;
4. prosić się:
a) uporczywie prosić;
b) rodzić młode (o maciorze)
forma czasownika.
(1.1) 1. os. lp., ter. → zob. prosić.
zwrot grzecznościowy
(2.1) zwrot używany zamiast wołacza, wraz z rzeczownikiem w dopełniaczu przy skierowaniu wypowiedzi do kogoś
(2.2) zwrot używany zamiast trybu rozkazującego
(2.3) potwierdzenie wykonania prośby
(2.4) zapytanie, gdy się nie dosłyszało lub jakoby przesłyszało (prośba o powtórzenie)
wykrzyknik
(3.1) zaproszenie do czegoś lub podkreślenie ofiarowania czegoś
(3.2) zdziwienie lub westchnienie, że coś się sprawdziło czy stało lub stanie
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: proch
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) substancja roztarta, rozkruszona, zmielona lub w inny sposób podzielona na wiele bardzo drobnych cząsteczek
(1.2) lekarstwo w formie proszku (1.1)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|prosić.
Proszenie – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie piotrkowskim, w gminie Wolbórz.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.
W Proszeniu działa szkoła podstawowa, Ochotnicza Straż Pożarna i Koło Gospodyń Wiejskich. Prywatne przedsiębiorstwa to: tartak, dwa warsztaty samochodowe, dwa sklepy spożywcze.
Wiktionary oraz Wikipedia
kawałek tkaniny ze sproszkowanym węglem lub kredą, używany przy przenoszeniu rysunku na tło
SJP.pl
miasto w Polsce
Prószków (dodatkowa nazwa w niem. Proskau) – miasto w województwie opolskim, w powiecie opolskim, siedziba gminy, położone 8 km na południe od Opola, leżące na Górnym Śląsku. Prawa miejskie Prószków uzyskał w 1560, utracił je w 1915 i ponownie odzyskał w 2004.
SJP.pl
Wikipedia
czasownik
(1.1) ścierać na proch
Wiktionary
mający postać proszku
SJP.pl
mieszkaniec Prószkowa (miasta w Polsce)
SJP.pl
mieszkanka Prószkowa (miasta w Polsce)
SJP.pl
Proszkowice – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Mietków.
Wikipedia
wytwórnia proszków
SJP.pl
przymiotnik od: proszek; mający postać proszku, będący proszkiem
Proszkowo – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie mławskim, w gminie Szreńsk.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Prószków
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Prószkowem, dotyczący Prószkowa
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: proszek; mający postać proszku, będący proszkiem
SJP.pl
proszony obiad, proszona kolacja itp. - obiad, kolacja, na które ktoś został zaproszony
przymiotnik
(1.1) taki, na który otrzymuje się zaproszenie
SJP.pl
Wiktionary
wieś w Polsce
SJP.pl
Wikipedia
miasto w Polsce
Proszowice – miasto powiatowe w województwie małopolskim, w powiecie proszowickim, położone 18 km na północny wschód od granic administracyjnych Krakowa. Proszowice położone są na prawym brzegu rzeki Szreniawy na płaskowyżu proszowickim. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Proszowice.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Proszowice; proszowski (regionalnie)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Proszowicami, dotyczący Proszowic
SJP.pl
Wiktionary
mieszkaniec Proszowic (miasta w Polsce)
SJP.pl
mieszkanka Proszowic (miasta w Polsce)
SJP.pl
wieś w Polsce
Proszówka (niem. Gräflich Neundorf) – wieś w południowo-zachodniej Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie lwóweckim, w gminie Gryfów Śląski.
Wieś położona jest na Pogórzu Izerskim, na południowo-zachodnim skraju Wzniesień Radoniowskich, nad Kotliną Mirską, na podrzędnym dziale wodnym, oddzielającym Kwisę od Młyńskiej Strugi.
SJP.pl
Wikipedia
1. przymiotnik od: Proszowa, Proszów;
2. regionalnie: proszowicki (przymiotnik od: Proszowice)
SJP.pl
spadać drobno; sypać
czasownik nieprzechodni niedokonany
(1.1) o drobnym śniegu: padać
(1.2) o np. pyle, kurzu: sypać czymś drobnym
(1.3) rozpylać farbę, lakier na jakieś tło
SJP.pl
Wiktionary
Proszyce – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie polkowickim, w gminie Grębocice.
Wikipedia
rodzaj grzyba workowego z klasy patyczniaków
Bulgaria Fr. (prószyk) – rodzaj grzybów z rodziny Phacidiaceae.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) sprzyjający państwu słowackiemu lub Słowakom, popierający Słowację i wszystko, co słowackie
Wiktionary
izotop wodoru o liczbie atomowej 1, najbardziej rozpowszechniony w przyrodzie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
najwybitniejszy aktor w teatrze, odtwórca głównej roli
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) bojownik, przywódca, prowodyr w walce o jakąś sprawę
(1.2) najwybitniejszy aktor w zespole
(1.3) odtwórca głównej roli
(1.4) hist. teatr. w starożytnej Grecji: pierwszy aktor, prowadzący dialog z chórem, a w późniejszym okresie także z innymi aktorami
(1.5) liter. główna postać utworu literackiego, wokół której toczy się fabuła
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
Protagoras (z Abdery) (ok. 480-410 p.n.e.), filozof grecki
Protagoras z Abdery (gr. Πρωταγόρας ὁ Ἀβδηρίτης Protagoras ho Abderites, ur. ok. 480 p.n.e., zm. ok. 410 p.n.e.) – grecki filozof, zaliczany do sofistów.
Niewiele wiadomo o Protagorasie. Najważniejszym źródłem mówiącym o tym filozofie, które dotrwało do naszych czasów, jest dialog Platona Protagoras.
SJP.pl
Wikipedia
pierwiastek chemiczny (aktynowiec) o symbolu Pa i liczbie atomowej 91
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Pa i liczbie atomowej 91;
Protaktyn (Pa, łac. protactinium) – pierwiastek chemiczny z grupy aktynowców o liczbie atomowej 91. Jest ciężkim srebrnoszarym metalem, łatwo reagującym z tlenem, parą wodną i kwasami nieorganicznymi. Tworzy związki chemiczne, w których jest zazwyczaj na V stopniu utlenienia, ale może także przyjmować II, III i IV stopień. Średnie stężenie protaktynu w skorupie ziemskiej jest zazwyczaj rzędu kilku ppt, ale może osiągać stężenia do kilku ppm w pewnych złożach rud uraninitowych. Ze względu na rzadkość, wysoką radioaktywność i toksyczność, metal ten obecnie nie posiada zastosowania poza badaniami naukowymi, do których pozyskiwany jest ze zużytego paliwa jądrowego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) dotyczący protaktynu
Wiktionary
stadium rozwojowe paprotników, w którym wytwarzane są organy rozrodcze żeńskie i męskie; przedrośle
SJP.pl
białko proste o charakterze silnie zasadowym i dużej zawartości azotu
SJP.pl
Wikipedia
1. u kwiatów obupłciowych: wcześniejsze dojrzewanie pręcików niż słupków, zapobiegające samozapyleniu rośliny; przedprątność;
2. u zwierząt obojnaczych: wcześniejsze dojrzewanie komórek rozrodczych męskich niż żeńskich, zapobiegające samozapłodnieniu
Dichogamia, dychogamia – wytwarzanie przez jednego osobnika gamet męskich i żeńskich w różnym czasie. Jest to jeden z mechanizmów mający na celu zapobieganie niekorzystnemu samozapłodnieniu. Wyróżnia się dwa rodzaje dichogamii:
SJP.pl
Wikipedia
niedowidzenie czerwonej barwy
SJP.pl
Wikipedia
ślepota na czerwoną barwę
Protanopia – wada wzroku polegająca na nierozpoznawaniu barwy czerwonej (lub myleniu jej z barwą zieloną). Objawia się to obniżeniem percepcji jaskrawości barwy czerwonej, pomarańczowej i żółtej. Ponadto percepcja jaskrawości może być obniżona do stopnia, w którym czerwony staje się ciemnoszarym, wręcz czarnym kolorem. Brak jest również percepcji składowej czerwonej, co prowadzi do odbioru różu i fioletu jako niebieski.
SJP.pl
Wikipedia
jedna z form pitekantropa
SJP.pl
sól białkowa srebra, pod postacią roztworu lub maści stosowana jest jako słaby środek antyseptyczny i do barwienia preparatów biologicznych
Protargol (farm. Argentum proteinicum, Protargolum, Prorgolum) – organiczny kompleks srebra z białkiem, mający postać brunatnego lub żółtego proszku. Farmakopealny preparat jest łatwo rozpuszczalny w wodzie, tworząc roztwór koloidalny.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
pierwsza część dramatu starożytnego; introdukcja, wprowadzenie
SJP.pl
Protazy z żoną; Protazowie
SJP.pl
Protazy z żoną; Protazostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Protazego lub z nim związany
SJP.pl
pierwsza część dramatu starożytnego; introdukcja, wprowadzenie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Protazy – imię męskie pochodzenia greckiego. Według części badaczy posiada ono grecką postać, Prōtās, która stanowi pierwotne zdrobnienie imion dwuczłonowych typu Prōtoarchos, Protagoras, Prōtogenēs itp. – pierwszy człon, prōtos, oznacza „pierwszy, przedni”; inni natomiast wywodzą to imię od gr. imienia Προτασιος (Prōtasios), pochodzącego od προτασσω – „umieszczam, stawiam na czele”. W Polsce notowane od średniowiecza, w formach Prothasius (od 1212 r.), Protazy (od 1438 r.), Protas(z) (wschodniosł., od 1471 r.).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
enzym dokonujący rozbicia dowolnego wiązania peptydowego poprzez hydrolizę wiązań peptydowych
Proteazy, peptydazy, enzymy proteolityczne (EC 3.4) – podklasa enzymów z klasy hydrolaz katalizujących proteolizę, czyli hydrolizę wiązań peptydowych.
SJP.pl
Wikipedia
potocznie: protekcja, poparcie
SJP.pl
popierać, polecać kogoś, pomagać komuś
SJP.pl
kobieta korzystająca z czyjejś protekcji
SJP.pl
osoba korzystająca z czyjejś protekcji
SJP.pl
przestarzale: białko złożone
SJP.pl
roślina z rodziny odmieńcowatych
SJP.pl
przestarzale: białko złożone
Białka złożone (proteidy) – związki białkowe zawierające w swojej strukturze oprócz podstawowego łańcucha białkowego (białko proste) także inne grupy, tzw. grupy prostetyczne.
Rodzaje białek złożonych:
SJP.pl
Wikipedia
1. występujący we wszystkich żywych organizmach wielocząsteczkowy związek chemiczny zbudowany z co najmniej stu aminokwasów połączonych wiązaniami peptydowymi; białko;
2. dawniej: białko proste, zbudowane wyłącznie z aminokwasów, niezawierające żadnych niebiałkowych składników (grup prostetycznych)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. zob. białko.
(1.2) daw. białko proste, zbudowane wyłącznie z aminokwasów
Białka, proteiny – wielkocząsteczkowe biopolimery o masie cząsteczkowej od ok. 10 tys. do kilku mln Da, a właściwie biologiczne polikondensaty, zbudowane z aminokwasów połączonych ze sobą wiązaniami peptydowymi. Występują we wszystkich żywych organizmach oraz wirusach. Synteza białek w komórkach żywych odbywa się przy udziale specjalnych struktur komórkowych, zwanych rybosomami.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
enzym trawienny
SJP.pl
enzym trawienny
Proteazy, peptydazy, enzymy proteolityczne (EC 3.4) – podklasa enzymów z klasy hydrolaz katalizujących proteolizę, czyli hydrolizę wiązań peptydowych.
SJP.pl
Wikipedia
obecność ciał białkowych w moczu; albuminuria; białkomocz
rzeczownik
(1.1) med. obecność protein w moczu
Białkomocz (łac. proteinuria) – występowanie białka w moczu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. występujący we wszystkich żywych organizmach wielocząsteczkowy związek chemiczny zbudowany z co najmniej stu aminokwasów połączonych wiązaniami peptydowymi; białko;
2. dawniej: białko proste, zbudowane wyłącznie z aminokwasów, niezawierające żadnych niebiałkowych składników (grup prostetycznych)
Białka, proteiny – wielkocząsteczkowe biopolimery o masie cząsteczkowej od ok. 10 tys. do kilku mln Da, a właściwie biologiczne polikondensaty, zbudowane z aminokwasów połączonych ze sobą wiązaniami peptydowymi. Występują we wszystkich żywych organizmach oraz wirusach. Synteza białek w komórkach żywych odbywa się przy udziale specjalnych struktur komórkowych, zwanych rybosomami.
SJP.pl
Wikipedia
ochrona, pomoc udzielana komuś przez wpływową osobę
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ochrona i pomoc płynąca od wpływowej osoby
Protekcja – ochrona, specjalne względy, okazywane komuś przez wpływową osobę. Słowo to nabrało znaczenia ujemnego i oznacza zwykle względy, okazywane komuś nie z racji jego charakteru lub zasług, lecz z tytułu łaski, do której się wkradł protegowany.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stopień wyższy od przysłówka: protekcjonalnie
SJP.pl
traktowanie kogoś z góry, zadzieranie głowy do góry przy rozmowie z kimś kogo uważamy za gorszego od siebie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co protekcjonalne; cecha tych, którzy są protekcjonalni
SJP.pl
Wiktionary
traktujący innych z wyższością i pobłażliwą przychylnością
przymiotnik
(1.1) traktujący innych z wyższością
SJP.pl
Wiktionary
zwolennik protekcjonizmu gospodarczego
SJP.pl
SJP.pl
dotyczący protekcjonizmu
przymiotnik
(1.1) ekon. związany z protekcjonizmem; realizujący politykę protekcjonizmu
SJP.pl
Wiktionary
1. polityka ochrony produkcji i handlu krajowego, za pomocą wysokich ceł nakładanych na przywożone towary lub dopłat eksportowych;
2. załatwianie spraw poprzez protekcję
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ekon. polityka ochrony przemysłu i handlu krajowego przed konkurencją zagraniczną, głównie za pomocą ceł nakładanych na przywożone towary;
(1.2) pot. załatwianie spraw przez protekcję
Protekcjonizm (z łac. protectio ‘opieka, ochrona’ i gr. ismos ‘wiedza’) – pogląd gospodarczy, którego celem jest ochrona produkcji i handlu krajowego przed konkurencją zagraniczną, głównie za pomocą ceł nakładanych na przywożone towary oraz koncesji i kwot importowych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: protekcja
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: protekcyjnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: protekcyjny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co protekcyjne
Wiktionary
związany z protekcją
SJP.pl
ten, kto popiera jakąś osobę lub sprawę; opiekun; obrońca
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) człowiek wpływowy, który popiera kogoś
(1.2) polit. zwierzchnik, nadzorca protektoratu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) med. substancja ochronna dla skóry, zabezpieczająca przed szkodliwym działaniem słońca
(2.2) obuw. rowkowana podeszwa chroniąca przed poślizgnięciem się
(2.3) mot. zewnętrzna warstwa opony z rowkami, która zabezpiecza pojazd przed ślizganiem się
(2.4) chem. techn. metal chroniący coś metalowego przed korozją
(2.5) telekom. urządzenie zabezpieczające wymaganą wierność przesyłanych danych
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. roztoczenie, sprawowanie opieki; patronat
2. uzależnienie państwa słabszego, mniej rozwiniętego od silniejszego, którego podłożem są najczęściej nierównoprawne umowy międzynarodowe
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) forma zależności politycznej, w której państwo posiadające własny ustrój uzależnione jest w swej polityce od państwa silniejszego (protektora);
Protektorat (z łac. protectio – osłona) – jedna z form zależności politycznej, w której państwo posiadające własny ustrój uzależnione jest w swej polityce od państwa silniejszego (protektora). Protektorat zachowuje jako kraj niektóre swoje instytucje, rząd i administrację, ale znajduje się pod kontrolą obcego państwa, które prowadzi jego sprawy zewnętrzne, np. politykę zagraniczną i gospodarczą.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z protektoratem, dotyczący protektoratu
Wiktionary
kobieta, która popiera jakąś osobę lub sprawę; opiekunka
SJP.pl
gatunek drapieżnego ssaka z rodziny hienowatych; hiena grzywiasta
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) zool. nazwa systematyczna|Proteles cristata|ref=tak., drapieżnik lądowy;
Protel (Proteles) – rodzaj drapieżnych ssaków z podrodziny proteli (Protelinae) w obrębie rodziny hienowatych (Hyaenidae).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w filozofii Edmunda Husserla (twórcy fenomenologii): szczególny rodzaj przewidywania tego, co właśnie ma nadejść, rzutowanie w przyszłość nabytej wcześniej wiedzy
SJP.pl
enzym proteolityczny - enzym rozkładający białko na elementy prostsze przez rozerwanie wiązania peptydowego
SJP.pl
hydroliza protein pod wpływem enzymów
Proteoliza – hydrolityczny rozkład wiązania peptydowego za pomocą proteaz. Prowadzi do rozkładu białek na peptydy i aminokwasy.
Proteoliza jest procesem składowym trawienia oraz procesów rozpadu (degradacji) szkodliwych białek w komórce.
SJP.pl
Wikipedia
zestaw białek występujących w danej chwili w komórce
Proteom (z połączenia słów proteina i genom) – zestaw białek występujących w komórce w danym momencie, białkowy odpowiednik genomu. Termin ten wprowadził w swojej rozprawie doktorskiej australijski naukowiec Marc Wilkins, a został on rozpowszechniony w roku 1994 na konferencji w Sienie. Badaniem proteomów zajmuje się proteomika. W przeciwieństwie do genomów, proteomy nieustannie zmieniają się w odpowiedzi na różne czynniki.
SJP.pl
Wikipedia
gałąź nauki zajmująca się badaniem białek
Proteomika – gałąź nauki z pogranicza biochemii białek i biologii molekularnej, zajmująca się badaniem proteomów. Uważana także za gałąź genetyki, gdyż bada jakościowo i ilościowo ekspresję genów na poziomie działania białek w komórce w określonym czasie.
SJP.pl
Wikipedia
proterogynia, protoginia, protogynia;
1. u kwiatów obupłciowych: wcześniejsze dojrzewanie słupków niż pręcików, zapobiegające samozapyleniu rośliny; przedsłupność;
2. u zwierząt obojnaczych: wcześniejsze dojrzewanie komórek rozrodczych żeńskich niż męskich, zapobiegające samozapłodnieniu
Dichogamia, dychogamia – wytwarzanie przez jednego osobnika gamet męskich i żeńskich w różnym czasie. Jest to jeden z mechanizmów mający na celu zapobieganie niekorzystnemu samozapłodnieniu. Wyróżnia się dwa rodzaje dichogamii:
SJP.pl
Wikipedia
proteroginia, protoginia, protogynia;
1. u kwiatów obupłciowych: wcześniejsze dojrzewanie słupków niż pręcików, zapobiegające samozapyleniu rośliny; przedsłupność;
2. u zwierząt obojnaczych: wcześniejsze dojrzewanie komórek rozrodczych żeńskich niż męskich, zapobiegające samozapłodnieniu
Dichogamia, dychogamia – wytwarzanie przez jednego osobnika gamet męskich i żeńskich w różnym czasie. Jest to jeden z mechanizmów mający na celu zapobieganie niekorzystnemu samozapłodnieniu. Wyróżnia się dwa rodzaje dichogamii:
SJP.pl
Wikipedia
druga era w dziejach Ziemi; eozoik, algonk
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geol. najdłuższy eon geologicznej skali czasu Ziemi, trwający od pojawienia się tlenu w atmosferze do rozwoju złożonych organizmów
Proterozoik (algonk, eozoik)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
drapieżny gad z grupy diapsydów
Proterozuch (Proterosuchus) – drapieżny gad z grupy Archosauromorpha, żyjący około 250 milionów lat temu, we wczesnym triasie (od wczesnego indu po wczesny olenek). Być może występował już pod koniec permu. Należał do rodziny Proterosuchidae, obejmującej takie rodzaje jak chasmatozuch, kalizuch, czy tasmaniozaur.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od protest
Wiktionary
Protesilaos – w mitologii greckiej syn Ifiklosa i Astyoche, jeden z zalotników Heleny, uczestnik wojny trojańskiej. W Troadzie jako pierwszy z Achajów postawił stopę na lądzie i natychmiast zginął z ręki Hektora (według innej wersji Achatesa).
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) rel. archit. przybudówka, pomieszczenie przy prezbiterium cerkwi, zwykle po północnej (lewej) jego stronie, miejsce przygotowania darów ofiarnych
(1.2) rel. stół w protesis (1.1)
Wiktionary
1. ostry, demonstracyjny sprzeciw wobec czegoś;
2. formalna odmowa zapłaty przez dłużnika sumy wymienionej na wekslu, czeku itp.
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) demonstracyjny sprzeciw wobec czegoś
(1.2) demonstracja polityczna
(1.3) daw. pot. praw. weksel zaprotestowany
Protest (od łac. protestari – zaświadczać) – przeciwstawienie się jakiemuś działaniu czy sytuacji, odbieranym przez osobę protestującą jako niesłuszne, na przykład ze względów politycznych, moralnych czy sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Protest może mieć różne formy, od masowych strajków czy demonstracji do zachowań bardziej indywidualnych i symbolicznych, jak noszenie określonych ubiorów czy odznak (przykładem mogą być żałobne suknie kobiet i czarna biżuteria po powstaniu styczniowym, oporniki w czasie stanu wojennego czy pomarańczowa odzież w okresie pomarańczowej rewolucji na Ukrainie).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: wystąpienie przeciw czemuś; protest
SJP.pl
związany z protestacją
przymiotnik
(1.1) wyrażający protest
SJP.pl
Wiktionary
odnoszący się do protestanta lub protestantyzmu, właściwy protestantom; wyznający protestantyzm; złożony z protestantów
przymiotnik relacyjny
(1.1) rel. związany z protestantami lub protestantyzmem
SJP.pl
Wiktionary
1. osoba wyznająca protestantyzm;
2. osoba uczestnicząca w proteście; protestowicz, protestator
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. człowiek wyznający protestantyzm, członek któregoś z kościołów protestanckich
(1.2) daw. uczestnik protestu
Protestantyzm – jedna z głównych gałęzi chrześcijaństwa, obok katolicyzmu i prawosławia, na którą składają się wspólnoty religijne powstałe na skutek ruchów reformacyjnych wewnątrz Kościoła rzymskokatolickiego rozpoczętych wystąpieniem Marcina Lutra w XVI wieku oraz ruchów przebudzeniowych w łonie macierzystych wyznań protestanckich w kolejnych stuleciach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. kobieta, która wyznaje protestantyzm
SJP.pl
Wiktionary
ogół wyznań i ugrupowań chrześcijańskich powstałych w XVI w. w wyniku reformacji, uznających Biblię za jedyne źródło objawienia, odrzucających hierarchię kościelną i prymat papieża; współcześnie obejmuje ewangelicyzm (luteranizm, kalwinizm), anglikanizm oraz ugrupowania religijne utworzone w XVII-XVIII w. takie jak: baptystów, kwakrów, metodystów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rel. jeden z głównych kierunków chrześcijaństwa, składający się z wierzeń powstałych głównie na skutek ruchów reformacyjnych wewnątrz Kościoła rzymskokatolickiego rozpoczętych w XVI wieku;
Protestantyzm – jedna z głównych gałęzi chrześcijaństwa, obok katolicyzmu i prawosławia, na którą składają się wspólnoty religijne powstałe na skutek ruchów reformacyjnych wewnątrz Kościoła rzymskokatolickiego rozpoczętych wystąpieniem Marcina Lutra w XVI wieku oraz ruchów przebudzeniowych w łonie macierzystych wyznań protestanckich w kolejnych stuleciach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba uczestnicząca w proteście; protestant, protestowicz
SJP.pl
w prawie: stwierdzać urzędowo niewykonanie zobowiązania wynikającego z dokumentu zbywalnego, np. weksla, czeku
czasownik nieprzechodni niedokonany
(1.1) wyrażać sprzeciw, pokazywać, że się z czymś nie zgadza
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|protestować.
Wiktionary
osoba uczestnicząca w proteście; protestant, protestator
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z protestem, dotyczący protestu
Wiktionary
Pieśń protestu, także protest song (ang. protest song) lub piosenka protestacyjna – rodzaj piosenki z nurtu muzyki zaangażowanej, której wymowa jest manifestem skierowanym przeciw jakiemuś zjawisku społecznemu lub politycznemu, np. przeciw wojnie lub biedzie.
Wikipedia
1. ostry, demonstracyjny sprzeciw wobec czegoś;
2. formalna odmowa zapłaty przez dłużnika sumy wymienionej na wekslu, czeku itp.
SJP.pl
specjalistka wykonująca protezy ortopedyczne lub stomatologiczne
SJP.pl
1. dotyczący protetyki, wytwarzania protez;
2. w językoznawstwie: występujący jako element artykulacyjny poprzedzający artykulację samogłoski nagłosowej wyrazu, np. Ameryka->Hameryka, ogórek->łogórek
przymiotnik
(1.1) med. związany z protetyką lub robieniem protez
(1.2) jęz. mający cechy artykulujące w wymowie samogłoski nagłosowej wyrazu
SJP.pl
Wiktionary
specjalista wykonujący protezy ortopedyczne lub stomatologiczne
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. specjalista w dziedzinie protetyki
(1.2) technik wykonujący protezy
SJP.pl
Wiktionary
dział ortopedii i stomatologii zajmujący się wykonywaniem i uzupełnianiem brakujących zębów protezami stomatologicznymi oraz konstrukcją i stosowaniem protez ortopedycznych w celu korygowania zaburzeń narządu ruchu; wykonanie protez
Protetyka – dziedzina wiedzy z pogranicza medycyny i techniki, zajmująca się uzupełnianiem ubytków tkankowych, narządowych lub czynnościowych przy pomocy sztucznego materiału zastępczego (protezy).
Ze względu na obszar zainteresowania, wyróżniamy:
SJP.pl
Wikipedia
osoba często zmieniająca poglądy, niestała w uczuciach; proteusz
SJP.pl
Wikipedia
osoba często zmieniająca poglądy, niestała w uczuciach; proteus
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Proteusza lub z nim związany
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. sztuczna kończyna lub (rzadziej) inny sztuczny narząd ciała;
(1.2) przen. coś zastępczego, nie całkiem sprawnego
(1.3) jęz. element protetyczny w artykulacji wyrazu
Proteza (gr. prósthesis „zamocowanie, przyłączenie, dodatek”) – w medycynie oznacza sztuczne uzupełnienie brakującej części ciała lub narządu. Dziedziną wiedzy zajmującą się zagadnieniami związanymi z wykonywaniem i stosowaniem protez jest protetyka. Jest to główny dział ortopedii, ale dotyczy również dziedzin takich jak stomatologia i biomechatronika (nauka dotycząca wykorzystywania urządzeń mechanicznych w organizmie człowieka w celu zastąpienia utraconych narządów). W dzisiejszych czasach protezy są powszechnie stosowane. Zastępują narządy obarczone wrodzoną niepełnosprawnością, jak i te, których pełna sprawność została utracona np. w wyniku wypadków lub chorób. Mogą dotyczyć narządów wewnętrznych np. sztuczna zastawka serca lub zewnętrznych jak np. powszechnie stosowana sztuczna szczęka.
Wiktionary oraz Wikipedia
pracownia, w której wykonuje się protezy
SJP.pl
→ proteza
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pot. profesjonalna porada
Wiktionary
przedstawiciel jednego z pięciu królestw (obok zwierząt, roślin, grzybów i prokariontów) w klasyfikacji organizmów
SJP.pl
biolog badający pierwotniaki
SJP.pl
nauka zajmująca się badaniem pierwotniaków, a także bakterii, grzybów i gąbek; dawniej o protozoologii
Protistologia (gr. protistos – najpierwszy; logos – słowo, nauka) – nauka o organizmach jednokomórkowych, głównie pierwotniakach. Rozwój protistologii przypadł na koniec XIX wieku, kiedy odkryto rolę niektórych pierwotniaków w powstawaniu chorób zakaźnych człowieka i zwierząt, a także gdy zrozumiano ogólnobiologiczne znaczenie badań protistologicznych. Czasem utożsamiana z protozoologią.
SJP.pl
Wikipedia
przedstawiciel jednego z pięciu królestw (obok zwierząt, roślin, grzybów i prokariontów) w klasyfikacji organizmów
Protisty (łac. Protista) – jedno z pięciu królestw, wyróżnianych w ostatnich hierarchicznych systemach klasyfikacji organizmów (np. w podziałach Whittakera i Margulis oraz Cavaliera-Smitha). Obejmuje wszystkie jądrowce, które pozostały po wyłączeniu organizmów zaliczonych do monofiletycznych kladów zwierząt, roślin i grzybów.
SJP.pl
Wikipedia
przedrostek
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych oznaczający pierwszeństwo w czasie, kolejności, stanowisku itp. tego, o czym mówi drugi człon wyrazu
Wiktionary
określenie proroka Izajasza, który napisał większość rozdziałów Księgi Izajasza, nie licząc tych napisanych przez Deutero-Izajasza
Izajasz (hebr. יְשַׁעְיָהוּ, Jeszajahu, Yesha'yahu oznaczającego „Jahwe jest zbawieniem”, ur. ok. 765, zm. do 701 p.n.e.) – jeden z największych proroków Starego Testamentu. Jego proroctwa przedstawia Księga Izajasza.
SJP.pl
Wikipedia
Protoarchimandryta – tytuł, używany przez duchownych w chrześcijańskich Kościołach wschodnich. Przysługuje archimandrytom niektórych zespołów monasterów.
Wikipedia
typ podstawki u grzybów podstawczaków; fragmobazydium, heterobazydium
SJP.pl
język protobałtycki - język, z którego rozwinęły się języki bałtyckie i słowiańskie
SJP.pl
według wielu hipotez: pierwszy organizm, który pojawił się na Ziemi
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) etn. hist. mężczyzna lub chłopiec z ludu koczowniczego zamieszkującego w V-VII w. tereny nadczarnomorskie, będącego przodkami współczesnych Bułgarów;
Wiktionary
dawne plemiona tureckie
Protobułgarzy, również Prabułgarzy, Pierwsi Bułgarzy, Starożytni Bułgarzy, Huno-Bułgarzy (bułg. прабългари, протобългари, първобългари, древни българи, хуно-българи) – lud koczowniczy pochodzenia huńskiego, który pomiędzy V a VII wiekiem zamieszkiwał stepy nadczarnomorskie.
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj niewielkiego ceratopsa, który żył pod koniec kredy na terenach Azji
Protoceratops – rodzaj niewielkiego ceratopsa z rodziny Protoceratopsidae. Występował pod koniec kredy na terenach Azji. Nazwa rodzajowa tego dinozaura składa się z greckich słów proto – pierwszy, cerat – róg i ops – twarz, a więc oznacza „pierwsze rogate oblicze”, natomiast nazwa gatunkowa gatunku typowego, andrewsi, honoruje Roya Chapmana Andrewsa – amerykańskiego paleontologa.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hist. antrop. cywilizacja, od której wywodzą się inne
Wiktionary
pierwszy wśród diakonów
Protodiakon (gr. proto „pierwszy” + diákonos „diakon”) – kościelny tytuł honorowy, pierwszy wśród diakonów danej diecezji.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bibl. teol. fragment z trzeciego rozdziału „Księgi Rodzaju” zapowiadający narodziny Zbawiciela;
(1.2) bibl. rodzaj apokryfu biblijnego
Protoewangelia (Rdz 3,15) – według chrześcijańskiej teologii pierwsza zapowiedź przyjścia Jezusa jako Zbawiciela świata. To fragment Księgi Rodzaju, który jest pierwszą zapowiedzią Mesjasza Odkupiciela, walki między wężem i Niewiastą oraz ostatecznego zwycięstwa jej potomka.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) hist. zob. wczesnofeudalny.
Wiktionary
początkowe elementy floemu (łyka)
SJP.pl
gęsty obłok gazu (głównie wodoru i helu) na początku ewolucji Wszechświata, z którego formowały się galaktyki
Protogalaktyka – rozległa masa gazu, stanowiąca galaktykę w początkowym stadium ewolucji, w którym proces tworzenia gwiazd dopiero się rozpoczyna.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: ród pierwszych przodków, rodziny, najdawniejszych założycieli dynastii itp.; praprzodkowie, protoplaści
SJP.pl
protogynia, proterogynia, proteroginia;
1. u kwiatów obupłciowych: wcześniejsze dojrzewanie słupków niż pręcików, zapobiegające samozapyleniu rośliny; przedsłupność;
2. u zwierząt obojnaczych: wcześniejsze dojrzewanie komórek rozrodczych żeńskich niż męskich, zapobiegające samozapłodnieniu
Dichogamia, dychogamia – wytwarzanie przez jednego osobnika gamet męskich i żeńskich w różnym czasie. Jest to jeden z mechanizmów mający na celu zapobieganie niekorzystnemu samozapłodnieniu. Wyróżnia się dwa rodzaje dichogamii:
SJP.pl
Wikipedia
Protogwiazda – bardzo młoda gwiazda, zbierająca masę z obłoku molekularnego i zapadająca się na skutek grawitacji, zanim zacznie emitować światło. W jej wnętrzu nie zachodzą jeszcze reakcje termojądrowe. Emituje ona promieniowanie cieplne z zakresu mikrofal i podczerwieni na skutek kurczenia się.
Wikipedia
protoginia, proteroginia, proterogynia;
1. u kwiatów obupłciowych: wcześniejsze dojrzewanie słupków niż pręcików, zapobiegające samozapyleniu rośliny; przedsłupność;
2. u zwierząt obojnaczych: wcześniejsze dojrzewanie komórek rozrodczych żeńskich niż męskich, zapobiegające samozapłodnieniu
Dichogamia, dychogamia – wytwarzanie przez jednego osobnika gamet męskich i żeńskich w różnym czasie. Jest to jeden z mechanizmów mający na celu zapobieganie niekorzystnemu samozapłodnieniu. Wyróżnia się dwa rodzaje dichogamii:
SJP.pl
Wikipedia
ludność zamieszkująca centralną część Azji Mniejszej (III-II tysiąclecia p.n.e.), nieużywająca języka indoeuropejskiego
SJP.pl
Wikipedia
członek ludności zamieszkującej centralną część Azji Mniejszej (III-II tysiąclecia p.n.e.), nieużywającej języka indoeuropejskiego
SJP.pl
Protohistoria – termin określający dzieje społeczności, które nie stworzyły piśmiennictwa, lecz o których zachowały się informacje w źródłach innych kultur lub okres bezpośrednio poprzedzający okres historyczny, w którym ilość danych pisanych jest wciąż bardzo niewielka.
Wikipedia
SJP.pl
proboszcz większej parafii lub przełożony kleru katedralnego w Kościele prawosławnym; protopop
Protojerej (z stgr. πρωτοιερεύς, protohiereús – pierwszy kapłan) – w Cerkwi prawosławnej i części katolickich Kościołów wschodnich przełożony kleru katedralnego lub zwierzchnik większej parafii. Stanowisko protojereja odpowiada stanowisku dziekana kapitulnego – prałata kapituły katedralnej lub kolegiackiej.
SJP.pl
Wikipedia
organizm zbudowany z komórek niezawierających jądra komórkowego; prokariont, bezjądrowiec, przedjądrowiec, prajądrowiec, organizm prokariotyczny
SJP.pl
powstające przed całkowitym zestaleniem magmy jej rozkruszenia i przemieszczenia
SJP.pl
osoba spisująca przebieg z rozprawy, posiedzenia, sesji; protokólant
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, która sporządza protokół ze spotkania, rozprawy itp.
SJP.pl
Wiktionary
kobieta spisująca przebieg rozprawy, posiedzenia, sesji; protokólantka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta, która sporządza protokół ze spotkania, rozprawy itp.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co protokólarne; cecha tych, którzy są protokólarni
Wiktionary
związany z protokołem
SJP.pl
zdrobnienie od: protokoł
SJP.pl
przestarzałe: osoba zapisująca przebieg rozprawy, posiedzenia itp.; protokolant
SJP.pl
współżycie dwóch gatunków czerpiących z niego korzyści, ale bez konieczności do przetrwania
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) współżycie dwóch gatunków czerpiących korzyści ze swojej obecności, ale jednocześnie nie będących całkowicie od siebie uzależnionymi
Protokooperacja – oddziaływanie międzygatunkowe w przyrodzie, polegające na współpracy dwóch populacji odnoszących wzajemne korzyści, lecz mogących żyć także samodzielnie. Protokooperacja jest rodzajem symbiozy przygodnej (nieprzymusowej). Często występuje okresowo.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. pisemne sprawozdanie z zebrania, posiedzenia itp.;
2. dokument będący sprawozdaniem z przebiegu czynności urzędowych;
3. lista reguł i zasad postępowania w określonych okolicznościach;
4. zasady współpracy programów i urządzeń komputerowych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) sprawozdanie na piśmie z posiedzenia, konferencji, sesji, rozprawy sądowej itp. zawierające streszczenie przebiegu, zapis wniosków i uchwał;
(1.2) dokument będący sprawozdaniem z przebiegu czynności urzędowych
(1.3) dokument stanowiący podsumowanie negocjacji i zawierający wyliczenie problemów uzgodnionych albo nie uzgodnionych
(1.4) oficjalny standard postępowania w danych sytuacjach
(1.5) zob. protokół handlowy.
(1.6) zob. protokół sieciowy.
(1.7) hist. wstępna część dokumentu średniowiecznego
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wczesna forma pierwotnego drewna (ksylemu)
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
reakcja chemiczna polegająca na wymianie jonu wodorowego między substancjami reagującymi
Protoliza – reakcja chemiczna polegająca na przeniesieniu jonu wodorowego H+ między substancjami reagującymi. Termin ten nie jest zalecany, gdyż człon "liza" mylnie sugeruje reakcję rozkładu przez jony wodorowe (tak jak np. hydroliza, fotoliza).
SJP.pl
Wikipedia
dekoracja w postaci głowy lub popiersia zwierząt, rzadziej ludzi, stosowana w VII-VI wieku p.n.e. przez różne narody
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) archit. szt. rzeźbiarski element dekoracyjny w formie głowy lub przedniej części ciała zwierzęcia;
Protoma (gr. προτομή) – ozdoba w formie głowy lub popiersia zwierzęcego (niekiedy fantastycznego) bądź (rzadziej) ludzkiego. Stosowana od ok. VII wieku p.n.e. do VI w. p.n.e. w sztuce Scytów, ludów Azji Mniejszej, Mezopotamii, Grecji, Etrurii i Rzymu.
W architekturze starożytnej Persji występują głowice kolumn w kształcie protom.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
cząstka elementarna o dodatnim ładunku elektrycznym, będąca obok neutronu składnikiem jąder atomowych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fiz. cząstka złożona z dwóch kwarków górnych i jednego dolnego;
Proton, p (z gr. πρῶτον – ‘pierwsze’) – trwała cząstka subatomowa z grupy barionów o ładunku +1 i masie spoczynkowej równej ok. 1 u. Jeden z podstawowych składników materii.
Promień protonu został oszacowany na 0,84184 ± 0,00067 fm.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) grupa etniczna, która dąży do uzyskania własnej suwerenności politycznej w postaci własnego państwa; naród bez państwa;
Protonaród, inaczej naród bez państwa – typ grupy etnicznej, która dąży do uzyskania własnej suwerenności politycznej.
Tego typu grupy etniczne posiadają własne elity polityczne oraz własnych ideologów, którzy starają się generować ruch narodowy. Protonaród można uznać za fazę tworzenia się z grupy etnicznej narodu, co nie oznacza, że każdy protonaród musi stać się w przyszłości uznanym narodem i uzyskać własną niezależność polityczną w postaci państwa.
Wiktionary oraz Wikipedia
układ wydalniczy typowy dla prymitywnych bezkręgowców (np. płazińców i niektórych obleńców), zbudowany z cienkich kanalików przenikających ciało i zakończonych komórkami płomykowymi
Protonefrydium (l.mn. protonefrydia) – pierwotny, prymitywny narząd wydalniczy, zamknięty od strony ciała występujący u larw i dorosłych przedstawicieli płazińców (Platyhelminthes), kolczugowców (Loricifera) oraz u niektórych pierścienic (Annelida). Ma postać kanalików rozmieszczonych w parenchymie (pierwotnej tkance łącznej) zakończonych komórkami płomykowymi (nazwa od kształtu).
SJP.pl
Wikipedia
stadium pokolenia płciowego mszaków, rozwijające się zwykle z zarodnika; splątek
SJP.pl
Wikipedia
okres w historii Ziemi poprzedzający bezpośrednio epokę neolitu
SJP.pl
SJP.pl
Protonotariusz apostolski – w Kościele katolickim urzędnik w kurii rzymskiej (protonotariusz de numero) lub dawny tytuł honorowy (protonotariusz supra numerum) prezbiterów. W Polsce z powodu byłego przywileju noszenia szat i oznak pontyfikalnych (biskupich) protonotariuszy apostolskich nazywano infułatami (od infuły).
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z protonem, dotyczący protonu
Wiktionary
związek pektynowy łączący błony sąsiadujących ze sobą komórek tkanki roślinnej, występujący głównie w niedojrzałych owocach
SJP.pl
wczesne stadium rozwoju planety
Protoplaneta – obiekt astronomiczny, będący wczesnym stadium rozwoju planety, który jeszcze nie zakończył zasadniczego wzrostu masy i rozmiarów. Takie ciała tworzą się w początkowym okresie formowania układu planetarnego i przekształcają w planety, bądź zatrzymują w rozwoju stając się dużymi planetoidami.
SJP.pl
Wikipedia
1. → protoplaneta;
2. dysk protoplanetarny - pierścień materii wokół młodej gwiazdy, powstały po gwałtownym skurczeniu się obłoku pyłowo-gazowego
SJP.pl
żywa materia stanowiąca podstawowy składnik komórek zwierzęcych i roślinnych; plazma, protoplazma
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biol. aktywna metabolicznie część komórki: bakterii, grzyba, rośliny; w skład wchodzą: plazma, jądro komórkowe, plastyd;
Protoplast – aktywna metabolicznie część komórki bakterii, grzyba lub rośliny, czyli część komórki bez ściany komórkowej. Protoplasty sztucznie uzyskiwane w wyniku trawienia ściany komórkowej enzymami mają kształt kulisty lub zbliżony i pozostają zdolne do życia i stanowią ważny obiekt badań cytologicznych. Protoplasty są zdolne do regeneracji ściany komórkowej i fuzji komórkowej, przy czym są w stanie tworzyć mieszańce somatyczne między gatunkami niespokrewnionymi (np. protoplast marchwi zwyczajnej z limfocytem ludzkim).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
najstarszy znany przodek, od którego wywodzi się jakiś ród
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) najstarszy znany przodek z jakiegoś rodu
(1.2) rzecz, od której się coś wywodzi
(1.3) biol. gatunek, od którego wywodzą się inne gatunki
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rzad. kobieta protoplasta
SJP.pl
Wiktionary
żywa materia stanowiąca podstawowy składnik komórek zwierzęcych i roślinnych; plazma, protoplast
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mikrobiol. półpłynna część komórki otoczona błoną komórkową, składająca się z jądra komórkowego oraz cytoplazmy;
Protoplazma – część komórki oddzielona od środowiska błoną komórkową. Wyróżnia się w niej jądro komórkowe i cytoplazmę.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
proboszcz większej parafii lub przełożony kleru katedralnego w Kościele prawosławnym; protojerej
Protopop (gr. protopapás) – dawne, wyszłe z użycia na początku XIX stulecia, określenie kapłana prawosławnego wyższego stopnia, sprawującego opiekę nad kilkoma parafiami. Protopop jest w Cerkwi prawosławnej odpowiednikiem dziekana kierującego dekanatem.
Niekiedy stanowisko to uważa się za równoważne ze stanowiskiem protojereja, chociaż to drugie odpowiada bardziej stanowisku dziekana kapitulnego – prałata kapituły katedralnej lub kolegiackiej.
SJP.pl
Wikipedia
część organiczna hemu
SJP.pl
1. pierwszy wśród kardynałów prezbiterów w Kolegium Kardynalskim;
2. tytuł nadawany szczególnie zasłużonym księżom w Kościele greckokatolickim i prawosławnym;
3. w Wojsku Polskim II RP: tytuł duchownego wyznania prawosławnego, odpowiadający randze komandora
SJP.pl
Wikipedia
przedstawiciel rzędu pierwotnych paproci kopalnych ze środkowego dewonu; prapaprociowiec
SJP.pl
rząd pierwotnych paproci kopalnych ze środkowego dewonu; prapaprociowce
SJP.pl
będący zapowiedzią renesansu kierunek w średniowiecznej sztuce Włoch, południowej Francji i Niemiec, nawiązujący do form antycznych
SJP.pl
język protosemicki - zespół elementów językowych uważanych za wspólne semickiej rodzinie języków, będący punktem wyjścia przemian charakterystycznych dla poszczególnych języków semickich; język prasemicki
SJP.pl
warstwa atmosfery ziemskiej, część egzosfery znajdująca się na wysokości powyżej 1500 km, złożona głównie z protonów
Protosfera – zewnętrzna, bardzo rozrzedzona i zjonizowana warstwa atmosfery ziemskiej, zawierająca protony, część egzosfery. Znajduje się powyżej 1500 km, stopniowo przechodzi w przestrzeń międzyplanetarną i trudno jest ustalić jej górną granice. Jest to ostatnia część ziemskiej atmosfery.
SJP.pl
Wikipedia
Prot z żoną; Protowie
SJP.pl
Prototetyka – jeden z systemów Stanisława Leśniewskiego, będący podstawą dla pozostałych. Jest uogólnionym rachunkiem zdań, a więc rachunkiem zdań z kwantyfikatorami wiążącymi zmienne zdaniowe, funktory zdaniotwórcze od argumentów zdaniowych, funktory od argumentów funktorowych od argumentów zdaniowych itd.
Najkrótszy znany aksjomat prototetyki został podany przez Bolesława Sobocińskiego:
Wikipedia
1. pierwotny wzór czegoś, w oparciu o który wykonuje się coś nowszego; pierwowzór;
2. pierwszy egzemplarz czegoś, wykonany według przygotowanej dokumentacji, na którym dokonuje się prób i badań w celu sprawdzenia poprawności dokumentacji oraz jego funkcjonowania przed uruchomieniem produkcji seryjnej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. pierwszy działający egzemplarz maszyny lub urządzenia, wykonany według dokumentacji i stanowiący podstawę do dalszej produkcji;
(1.2) pierwowzór czegoś
(1.3) typowy, centralny element jakiejś kategorii pojęciowej
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
tworzyć prototyp
SJP.pl
dział fabryki, w którym buduje się prototypy maszyn
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prototypowe
Wiktionary
→ prototyp
przymiotnik
(1.1) dotyczący prototypu, stanowiący prototyp
SJP.pl
Wiktionary
imię męskie
SJP.pl
Protowo (niem. Prothen lub Prowothine) – osada w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Rychliki przy drodze wojewódzkiej nr 527.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Prota lub z nim związany
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) przest. gwara. należący do Prota
SJP.pl
Wiktionary
pierwotniaki, jednokomórkowe organizmy zwierzęce
Pierwotniaki (Protozoa) – takson o różnej randze – w zależności od systemu klasyfikacyjnego – obejmujący drobne organizmy, przeważnie heterotroficzne. Początkowo (do XX w.) zaliczane do królestwa zwierząt, w randze typu lub podkrólestwa. W nowszych systemach klasyfikacji włączane są do królestwa Protista jako sztuczny takson (dział) określany też jako protisty zwierzęce. Takson Protozoa jest ponownie wyróżniany w systemach dzielących Protista na organizmy generalnie fotosyntetyzujące – Chromista i niefotosyntetyzujące – Protozoa. Kryterium to jednak nie jest ścisłe, gdyż w niektórych liniach ewolucyjnych zdolność do fotosyntezy umożliwiona przez wtórną endosymbiozę została nabyta jedynie przez niektórych przedstawicieli, a w innych zanikła. Protozoa są uznawane za takson parafiletyczny, a pozostałe eukarionty są jego taksonami potomnymi.
SJP.pl
Wikipedia
specjalista w zakresie protozoologii
SJP.pl
dziedzina zoologii zajmująca się badaniem pierwotniaków i chorobami przez nie wywoływanymi; protistologia (dawniej)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zool. dział zoologii zajmujący się pierwotniakami;
Protozoologia – przestarzały termin dziedziny naukowej zajmującej się pierwotniakami, obecnie eukarionty.
Rozwój protozoologii został zapoczątkowany wraz z wynalezieniem mikroskopu, a do rozwoju tej nauki przyczyniło się jego udoskonalenie w 2. połowie XVII w. przez A. van Leeuwenhoeka, który też rozpoczął obserwację pierwotniaków.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący protozoologii, protozoologa
przymiotnik relacyjny
(1.1) zool. związany z protozoologią, dotyczący protozoologii
SJP.pl
Wiktionary
przyrząd nawigacyjny do szybkiego oznaczenia pozycji statku na mapie; nakreślacz
SJP.pl
Wikipedia
gatunek literacki w starożytności w formie dialogu zachęcający do poznawania filozofii
Protreptyk (gr. προτρεπτικός ‘zachęcający’) – rodzaj retoryki, który w starożytności obejmował literaturę o charakterze dydaktycznym. Gatunek ten obejmował mowy oraz dialogi, których treścią była zachęta do robienia postępów w moralności. Pobudzał także do rozwijania zdolności intelektualnych, szczególnie w studiowaniu filozofii.
SJP.pl
Wikipedia
białko osocza uczestniczące w procesie krzepnięcia krwi, wytwarzane w wątrobie w obecności witaminy K
SJP.pl
Wikipedia
enzym proteolityczny występujący w tkankach oraz w płytkach krwi i osoczu, zapoczątkowujący proces krzepnięcia krwi; tromboplastyna, trombokinaza
Protrombinaza – enzym katalizujący pierwszy etap krzepnięcia krwi, powstały w wyniku reakcji uwolnionego z obumarłej tkanki lipoproteidu tromboplastyny z jonami wapniowymi i kilkoma białkami osocza (proakceleryną i prokonwertyną).
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
zw. w l.mn.: wielkie łuki i pętle płonącej materii podnoszące się z powierzchni Słońca i opadające na nie z powrotem, pojawiające się zazwyczaj w pobliżu plam słonecznych i związane z aktywnością pola magnetycznego Słońca; wyskoki słoneczne
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hydron. rzeka w Rosji, lewy dopływ Oki
Wiktionary
[czytaj: pruDĄ albo pruDON] nazwisko, m.in. Pierre Joseph Proudhon (1809-1865) - socjalista francuski, jeden z twórców anarchizmu indywidualistycznego
Pierre-Joseph Proudhon (ur. 15 stycznia 1809 w Besançon, zm. 19 stycznia 1865 w Passy) – francuski polityk, ekonomista, socjolog i dziennikarz. Uważany za ojca anarchizmu, jako pierwszy proponowany przez siebie system nazwał anarchią, a siebie samego anarchistą (Je suis anarchiste).
SJP.pl
Wikipedia
sprzyjający, przychylny Ukrainie, Ukraińcom
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
sprzyjający, przychylny Unii Europejskiej, popierający jej politykę
SJP.pl
[czytaj: prust] nazwisko, m.in. Marcel Proust (1871-1922) - pisarz francuski; Joseph Louis Proust (1754-1826) - chemik francuski
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: prustowski] taki jak u Marcela Prousta, charakterystyczny dla Marcela Prousta
SJP.pl
czerwony minerał, siarczek srebra i arsenu; prustyt
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. bardzo rzadki minerał z gromady siarkosoli, arsenowa sól srebra;
Proustyt (prustyt) – minerał z gromady siarkosoli. Jest kruszcem srebra. Należy do grupy minerałów bardzo rzadkich.
Nazwa pochodzi od nazwiska francuskiego chemika Josepha Prousta (1754-1826).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
łac. przysłowie, aforyzm
SJP.pl
[czytaj: PROwident lub proWIdent] firma pożyczkowa
SJP.pl
[czytaj: prowajder] dostawca oferujący dostęp do Internetu
SJP.pl
skrót
(1.1) = prowincja
Wiktionary
element maszyny odpowiadający za kierunek jej poruszania się
Prowadnica (techn.) – część mechanizmu mająca za zadanie przemieszczenie elementu ruchomego po zadanym torze. Prowadnice najczęściej realizują ruch prostoliniowy.
Prowadnice ze względu na rodzaj występującego w nich tarcia można podzielić na:
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: prowadnica
SJP.pl
element urządzenia poruszający się po prowadnicy
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|prowadzać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|prowadzić.
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) być czyimś przewodnikiem, kierować kogoś do jakiegoś miejsca
(1.2) kierować jakimś pojazdem (w domyśle: samochodem)
(1.3) choreogr. w tańcu: kierować partnerką
(1.4) tworzyć skutek czegoś
(1.5) kierować czymś, być inicjatorem, organizatorem czegoś; wykonywać coś
(1.6) sport. także przen. być pierwszym w trakcie wyścigu
(1.7) przen. wieść
czasownik zwrotny niedokonany prowadzić się
(2.1) iść trzymając jeden drugiego
(2.2) być prowadzonym (1.1)
(2.3) zachowywać się, sprawować się
Wiktionary
w lotnictwie: pilot samolotu wykonujący rozkazy prowadzącego grupę bojową
SJP.pl
skrót od: prowansalski
SJP.pl
mieszkaniec Prowansji (krainy we Francji)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Prowansji
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Prowansji (krainy we Francji)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Prowansji
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Prowansja (kraina historyczna we Francji)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Prowansją, dotyczący Prowansji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. jeden z dialektów języka oksytańskiego używany w południowo-wschodniej Francji;
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) taki, który posługuje się językiem prowansalskim
(1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem prowansalskim
(1.3) spisany, stworzony w języku prowansalskim
Wiktionary
kraina historyczna we Francji
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) hist. geogr. kraina historyczna w południowo-wschodniej Francji;
Prowansja (fr. Provence, prow. Provença lub Prouvènço) – kraina historyczna w południowo-wschodniej Francji, nad Morzem Śródziemnym, na wschód od dolnego biegu Rodanu. Nazwa wzięta od prowincji rzymskiej Galia Zaalpejska, którą Rzymianie nazywali także Provincia Nostra – „Nasza Prowincja”.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
sprzyjający Watykanowi, popierający Watykan
SJP.pl
1. pochodzenie;
2. dawniej: dochód
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. pochodzenie (kogoś lub czegoś) i przejawianie charakterystycznych cech uwarunkowanych tym pochodzeniem
(1.2) daw. dochód
SJP.pl
Wiktionary
związany z proweniencją
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z proweniencją, dotyczący proweniencji
SJP.pl
Wiktionary
w dawnej Polsce dochód z gospodarstwa wiejskiego lub zakładu przemysłowego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zysk, przychód
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pisarz prowentowy - w dawnej Polsce urzędnik trudniący się kontrolą dochodów (prowent) majątku ziemskiego
przymiotnik
(1.1) dotyczący rejestracji zysków
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) człowiek prowadzący finanse
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od prowiant
Wiktionary
1. zapas żywności; wałówka (potocznie);
2. suchy prowiant - żywność w postaci gotowej do spożycia, zwłaszcza przygotowana na drogę, podróż
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) żywność, zapasy żywności
Żywność, środek spożywczy – produkt przetworzony, częściowo przetworzony lub nieprzetworzony, przeznaczony lub nadający się do spożycia przez ludzi, w tym napoje, guma do żucia oraz wszelkie substancje dodawane do żywności w sposób zamierzony podczas wytwarzania, przygotowania lub obróbki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w wojsku, na obozie harcerskim itp.: kobieta zajmująca się rozdzielaniem prowiantu
SJP.pl
czasownik niedokonany
(1.1) zaopatrywać w żywność
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|prowiantować.
Wiktionary
w wojsku, na obozie harcerskim itp.: osoba zajmująca się rozdzielaniem prowiantu
przymiotnik
(1.1) związany z prowiantem
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
pogląd historiozoficzny, według którego losami jednostki, społeczeństwa i świata kieruje opatrzność
Prowidencjalizm, także: prowidencjonizm (łac. providentia „opatrzność”) – pogląd historiozoficzny i filozoficzny uznający Opatrzność za siłę kierującą losami ludzi i świata (np. Bóg-Stwórca czy Bóg-Sędzia). Przekonanie o istnieniu Opatrzności, która czuwa nad światem i dziejami.
SJP.pl
Wikipedia
1. część kraju oddalona od stolicy i większych miast;
2. lekceważąco: obszary opóźnione w rozwoju cywilizacyjnym i kulturalnym, mieszkańcy takich obszarów;
3. jednostka administracyjna w wielu państwach; część składowa federacji;
4. obszar kilku diecezji podległych metropolicie lub kilka klasztorów podległych prowincjałowi;
5. w starożytnym Rzymie: terytorium podbite przez Rzymian, rządzone przez prokonsula lub propretora
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) obszar kraju oddalony od stolicy i większych miast
(1.2) adm. jednostka administracyjna w niektórych krajach
(1.3) kośc. praw. kościelna jednostka administracyjna pod zarządem metropolity lub arcybiskupa;
(1.4) kośc. praw. zakonna jednostka administracyjna pod jurysdykcją przełożonego prowincjalengo;
(1.5) górn. indywidualny obszar produkcji
(1.6) biol. obszar posiadający charakterystyczną florę i faunę
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wyraz lub zwrot językowy charakterystyczny dla pewnej okolicy (prowincji), nie używany w języku ogólnoliterackim; prowincjonalizm
SJP.pl
1. → prowincjał;
2. → prowincja (dawniej); prowincjonalny, prowincyjny
przymiotnik
(1.1) adm. dotyczący prowincji (jednostki administracyjnej)
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
zwierzchnik klasztorów jednej prowincji zakonnej
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) kośc. adm. wyższy przełożony zakonny, zarządzający prowincją;
Prowincjał, przełożony prowincjalny – zakonnik wybrany lub mianowany na wyższego przełożonego prowincji zakonu. Może nosić też inne nazwy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) adm. rel. urząd prowincjała
(1.2) adm. rel. czas trwania kadencji prowincjała
(1.3) adm. rel. siedziba prowincjała
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rzad. kobieta z prowincji
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. prowincjusz
Wiktionary
1. ogół negatywnych cech przypisywanych mieszkańcom obszarów opóźnionych w rozwoju cywilizacyjnym i kulturalnym; parafiańszczyzna, zaściankowość;
2. wyraz lub zwrot językowy charakterystyczny dla pewnej okolicy (prowincji), nie używany w języku ogólnoliterackim; prowincjalizm
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) podtrzymywanie staromodnych postaw przez mieszkanców prowincji
Regionalizm – element językowy, cecha językowa (cecha wymowy, wyraz, forma wyrazowa, konstrukcja składniowa itp.) o charakterze regionalnym, występująca na części obszaru danego języka.
Polskie regionalizmy są zwykle dobrze osadzone w tradycji regionu, używane od wielu dziesiątków lat i spotykają się z aprobatą normatywną. Zachowanie regionalizmów uchodzi za świadectwo bogactwa języka, sprzyjające jego różnorodności, a także za odzwierciedlenie historii i kultury danego regionu. Nawet w obliczu zaniku dialektów tradycyjnych (na korzyść języka ogólnego) wśród użytkowników polszczyzny utrzymują się cechy regionalne, zwłaszcza w zakresie leksyki. Najczęściej są to elementy języka potocznego, raczej niespotykane w formalnych wypowiedziach pisemnych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stopień wyższy od przysłówka: prowincjonalnie
SJP.pl
ogół negatywnych cech przypisywanych mieszkańcom obszarów opóźnionych w rozwoju cywilizacyjnym i kulturalnym; parafiańszczyzna, zaściankowość, prowincjonalizm
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prowincjonalne; cecha tych, którzy są prowincjonalni
SJP.pl
Wiktionary
1. dotyczący prowincji - jednostki administracji w niektórych krajach, np. prowincjonalna stolica;
2. dotyczący prowincji - części kraju położonych poza wielkimi miastami, np. prowincjonalny hotel;
3. charakterystyczny dla ludzi mieszkających w części kraju poza wielkimi miastami, np. prowincjonalne myślenie;
4. dotyczący prowincji - jednostki administracyjnej w organizacji kościelnej, np. synod prowincjonalny;
5. pejoratywnie: mający niski poziom rozwoju cywilizacyjnego, ograniczony sposób myślenia; zacofany, zaściankowy, parafiański
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z prowincją, dotyczący prowincji
(1.2) położony na prowincji, z dala od metropolii
(1.3) rel. adm. związany z prowincją kościelną, dotyczący prowincji kościelnej, pochodzący z prowincji kościelnej
przymiotnik jakościowy
(2.1) o osobie charakteryzujący się brakiem ogłady towarzyskiej, szerszych horyzontów myślowych, skupiony wyłącznie na problemach najbliższego otoczenia, niechętny nowinkom
(2.2) świadczący o prowincjonalizmie
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
zwierzchniczka klasztorów jednej prowincji zakonnej
SJP.pl
osoba z prowincji
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) lekcew. człowiek mieszkający na prowincji, niemający wielkomiejskiej ogłady i obycia towarzyskiego
Prowincjusz – powieść obyczajowa autorstwa Ryszarda Sadaja z 1979 (pierwsze wydanie - Wydawnictwo Literackie).
Jest trzecią książką i pierwszą powieścią autora. Ukazała się po dwu tomach opowiadań (Na polanie - 1976 i Zaklęcia - 1978). Powieść dotyczy problematyki kształtowania postaw młodych ludzi w obliczu dynamicznych przemian niewielkich miast polskiej prowincji w latach 70. XX wieku. Jest opowieścią o Andrzeju Morawcu - pracowniku PZU handlującym ubezpieczeniami, zamieszkałym w fikcyjnym miasteczku Tomaszów zlokalizowanym koło Tarnobrzega i posiadającym wiele cech tego miasta (W oddali, w pogodne dni można było dostrzec wieżę kościoła w Koprzywnicy). Mieszka w dzielnicy zwanej Złodziejówką, przy ul. Słonecznikowej 32. Czując się obco w Tomaszowie i nie mogąc znaleźć tu sobie miejsca (I z niedowierzaniem stwierdził, że jest intruzem w Tomaszowie, w swoim rodzinnym miasteczku!), pewnego dnia rzuca pracę akwizytora ubezpieczeniowego i uderzywszy w twarz swojego dyrektora (niejakiego Bodka) wyrusza w półroczną podróż po Polsce. Włóczy się bez celu napotykając przeróżne typy ludzkie i tęskniąc do swej tomaszowskiej miłości - Haliny. Odwiedza kolejno:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) lekcew. kobieta mieszkająca na prowincji, nie posiadająca wielkomiejskiej ogłady i obycia towarzyskiego
SJP.pl
Wiktionary
→ prowincja; prowincjonalny, prowincjalny
SJP.pl
związek chemiczny przekształcający się w organizmie - pod wpływem energii słonecznej lub enzymów - w witaminę
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. związek chemiczny, który przekształca się w organizmie w witaminę w wyniku reakcji chemicznych;
Prowitamina – związek chemiczny, który w wyniku reakcji chemicznych (np. enzymatycznych lub fotochemicznych) w organizmie ulega przekształceniu w witaminę.
Tak np. prowitamina D2 (ergosterol) jest poprzez promieniowanie ultrafioletowe przetwarzana w skórze w witaminę D2 (ergokalcyferol).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
procentowe wynagrodzenie handlowego personelu przedsiębiorstwa, stanowiące zmienny element pensji, pobierane za pośrednictwo w dokonaniu transakcji handlowej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zapłata, jaką otrzymuje się za pośredniczenie w transakcji handlowej
Prowizja – forma wynagrodzenia podmiotu z tytułu dokonanej czynności prawnej. Może być wynagrodzeniem za pośrednictwo w zawieraniu danej umowy na polecenie lub w imieniu podmiotu zlecającego (np. osoby fizycznej lub prawnej) albo też wynagrodzeniem tegoż podmiotu za świadczone przez niego operacje i usługi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przestarzałe:
1. pomocnik aptekarza bez tytułu magistra;
2. rządca majątku, administrator
SJP.pl
1. stan chwilowy, tymczasowy;
2. prowizorium budżetowe - budżet uchwalony tymczasowo, na pewien czas przed budżetem rocznym
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. coś prowizorycznego, wykonanego z nietrwałych materiałów lub w nietrwały sposób
(1.2) pot. stan tymczasowości
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób prowizoryczny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: prowizorycznie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prowizoryczne
Wiktionary
mający trwać tylko przez jakiś czas; niestały
przymiotnik
(1.1) książk. niemający stałego charakteru; mający trwać tylko pewien czas
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: prowizja
SJP.pl
1. osoba przewodząca, stojąca na czele jakiejś grupy, inicjator, organizator jakichś zajść, wystąpień;
2. pogardliwie: przywódca bandy, sitwy;
3. dawniej: wodzirej
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pogard. osoba wzniecająca zamieszki, bunty czy rozruchy, a następnie przewodząca im
(1.2) daw. wodzirej
(1.3) przest. przewodnik stada
SJP.pl
Wiktionary
1. kobieta przewodząca, stojąca na czele jakiejś grupy, inicjatorka, organizatorka jakichś zajść, wystąpień;
2. pogardliwie: przywódczyni bandy, sitwy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta stawająca na czele, przewodząca grupie
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
potocznie: prowokator;
1. osoba nakłaniająca inną osobę do popełnienia przestępstwa w celu skierowania wobec niej postępowania karnego; prowodyr, podjudzacz, podżegacz;
2. przenośnie: osoba, której działania mają na celu zaszokowanie, wywołanie emocji lub niekontrolowanych zachowań u innych
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. środ. polit. prowokator
SJP.pl
Wiktionary
1. podstępne działanie mające na celu nakłonienie kogoś do popełnienia zgubnego dla niego czynu; podżeganie, podjudzanie, podburzanie;
2. przenośnie: zachowanie mające na celu zaszokowanie kogoś, wywołanie w kimś jakichś emocji lub zachowań, których na co dzień nie wykazuje;
3. w prawie: nakłanianie jakiejś osoby do popełnienia przestępstwa w celu doprowadzenia do wszczęcia przeciw niej postępowania karnego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) podstępne czyny, których celem jest nakłonienie kogoś do określonego działania
(1.2) podstępny czyn tajnych agentów, podszywających się pod członków jakiejś organizacji w celu wyrządzenia jej szkody
Prowokacja – podstępne i celowe działanie osoby trzeciej mające na celu spowodowanie reakcji ofiary prowokacji, zazwyczaj szkodliwej dla niej i często dla osób z nią związanych lub organizacji, jak np. uzyskanie odpowiedzi, informacji, wywołanie silnych emocji, niekontrolowanego zachowania, złamanie prawa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) w sposób prowokacyjny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: prowokacyjnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: prowokacyjny
SJP.pl
skłonność do zaczepnego, wyzywającego zachowania; zaczepność, napastliwość
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prowokacyjne; cecha tych, którzy są prowokacyjni
SJP.pl
Wiktionary
1. właściwy dla prowokacji, mający charakter prowokacji - podstępnego działania, np. działanie prowokacyjne;
2. mający prowokować, np. spojrzenie prowokacyjne; zaczepny, wyzywający, prowokujący;
3. lubiący prowokować, zachowujący się zaczepnie, np. kobieta prowokacyjna
przymiotnik
(1.1) zaczepny, mający charakter prowokacji
SJP.pl
Wiktionary
1. osoba nakłaniająca inną osobę do popełnienia przestępstwa w celu skierowania wobec niej postępowania karnego; prowodyr, podjudzacz, prowok, podżegacz;
2. przenośnie: osoba, której działania mają na celu zaszokowanie, wywołanie emocji lub niekontrolowanych zachowań u innych
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba dokonująca prowokacji
(1.2) tajny agent działający w jakiejś organizacji, który jej szkodzi
Prowokator – osoba, która nakłania inną osobę do popełnienia czynu zabronionego, nie po to, aby ten został popełniony, ale po to, by skierować postępowanie karne przeciwko nakłanianej osobie (art. 24 KK). Prowokacja jest zatem bardzo podobna do podżegania, lecz jest odrębną instytucją prawną. Prowokator ponosi odpowiedzialność karną, która przewidziana jest za dane przestępstwo, do którego nakłaniał inną osobę. Tak więc, jeśli prowokator nakłaniał drugą osobę do popełnienia np. zabójstwa, to zgodnie z obowiązującymi przepisami (Kodeks karny z 1997 roku) jego postępowanie będzie zagrożone sankcją kary pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 8 lat, karą 25 lat pozbawienia wolności albo karą dożywotniego pozbawienia wolności (patrz: art. 148 KK). Nie ma znaczenia, czy osoba, którą prowokował, w ogóle przystąpiła do popełnienia czynu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. kobieta nakłaniająca inną osobę do popełnienia przestępstwa w celu skierowania wobec niej postępowania karnego; prowodyrka, podżegaczka, judzicielka;
2. kobieta, której działania mają na celu zaszokowanie, wywołanie emocji lub niekontrolowanych zachowań u innych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta, która prowokuje; kobieta powodująca prowokację
SJP.pl
Wiktionary
1. właściwy prowokatorowi - osobie zachęcającej kogoś podstępnie do popełnienia czynu, który będzie miał nieprzyjemne następstwa w przyszłości; podżegający;
2. właściwy prowokatorowi - osobie, której działania mają na celu zaszokowanie, wywołanie emocji lub niekontrolowanych zachowań u innych; szokujący, prowokujący
SJP.pl
1. działać na kogoś w taki sposób, by nakłonić go do zrobienia jakiejś czynności, zwykle na korzyść prowokatora; podjudzać, podżegać;
2. przenośnie: starać się wywołać u kogoś określoną reakcję, wzbudzać w kimś emocje, których normalnie nie okazuje, np. prowokować kłótnie;
3. przenośnie: pobudzać do podjęcia określonych działań, np. prowokować do myślenia
czasownik przechodni niedokonany (dk. sprowokować)
(1.1) wywoływać
(1.2) podburzać do czegoś
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) dokonywanie prowokacji
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób prowokujący, prowokacyjny
Wiktionary
1. działać na kogoś w taki sposób, by nakłonić go do zrobienia jakiejś czynności, zwykle na korzyść prowokatora; podjudzać, podżegać;
2. przenośnie: starać się wywołać u kogoś określoną reakcję, wzbudzać w kimś emocje, których normalnie nie okazuje, np. prowokować kłótnie;
3. przenośnie: pobudzać do podjęcia określonych działań, np. prowokować do myślenia
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) inform. komponent lub urządzenie pośredniczące w dostępie do innego obiektu;
Wiktionary
1. mowa niewiązana występująca we wszystkich rodzajach literackich;
2. utwory pisane mową niewiązaną, np. powieści, nowele, opowiadania
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. liter. mowa niewiązana, bez stałych jednostek rytmicznych ani podziału na wersy
(1.2) liter. ogół utworów pisanych mową niewiązaną
(1.3) liter. autorzy piszący teksty prozą (1.1)
(1.4) przen. sprawy codzienne, przyziemne
Proza – pojęcie z zakresu teorii literatury, mające różne znaczenia:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
lek stosowany głównie w leczeniu depresji; prozak, fluoksetyna
Fluoksetyna – organiczny związek chemiczny stosowany jako lek przeciwdepresyjny, głównie w leczeniu zaburzeń depresyjnych oraz obsesyjno-kompulsyjnych. Ponadto znalazła zastosowanie w leczeniu bulimii, przedmiesiączkowych zaburzeń dysforycznych, zespołu lęku napadowego i depresji w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego (w połączeniu z olanzapiną). Należy do grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI).
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) popierający Zachód
Wiktionary
autorka utworów literackich pisanych prozą
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta, która pisze utwory prozą
SJP.pl
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: prozaicznie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: prozaiczny
SJP.pl
pospolitość, powszechność
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prozaiczne, przyziemne, powszednie
(1.2) cecha tego, co prozaiczne, niepoetyckie
SJP.pl
Wiktionary
1. zwykły, powszedni, uproszczony; pospolity, zwyczajowy, niepoetyczny;
2. pisany prozą; prozatorski
przymiotnik
(1.1) zwyczajny, niewyszukany, mało interesujący
(1.2) liter. napisany prozą
SJP.pl
Wiktionary
autor utworów literackich pisanych prozą
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) liter. pisarz tworzący utwory prozą, najczęściej powieści i nowele
(1.2) przen. rzad. człowiek praktyczny, nie oddający się wyższym porywom
Proza – pojęcie z zakresu teorii literatury, mające różne znaczenia:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nauka o artystycznej organizacji prozy
SJP.pl
1. czynienie czegoś zwykłym, pospolitym; nadawanie czemuś lub nabieranie przez coś cech prozaiczności, powszedniości;
2. nadawanie poezji cech prozy, wprowadzanie do utworu poetyckiego wyrazów i stylistyki spoza stylu poetyckiego
SJP.pl
element językowy użyty w wypowiedzi poetyckiej, pochodzący spoza stylu poetyckiego określonej epoki
Prozaizm – element językowy pochodzący spoza stylu artystycznego (właściwy np. dla stylu obiegowego lub naukowego), w ujęciu funkcjonalnym: środek tego rodzaju zastosowany w wypowiedzi poetyckiej. Pojawienie się prozaizmu może wynikać z niedostatecznego warsztatu pisarskiego, częściej jednak jest zamierzonym zabiegiem i ma na celu nadanie wypowiedzi specyficznego nacechowania stylistycznego, np. w wierszu K.I. Gałczyńskiego:
Przeciwieństwem prozaizmów są poetyzmy.
SJP.pl
Wikipedia
1. wprowadzać prozaizmy do utworu poetyckiego;
2. nadawać utworowi poetyckiemu cech prozaicznych
SJP.pl
lek przeciwdepresyjny stosowany również przy leczeniu bulimii i lęków napadowych; prozac, fluoksetyna
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) farm. lek antydepresyjny zawierający fluoksetynę
Fluoksetyna – organiczny związek chemiczny stosowany jako lek przeciwdepresyjny, głównie w leczeniu zaburzeń depresyjnych oraz obsesyjno-kompulsyjnych. Ponadto znalazła zastosowanie w leczeniu bulimii, przedmiesiączkowych zaburzeń dysforycznych, zespołu lęku napadowego i depresji w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego (w połączeniu z olanzapiną). Należy do grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
sprzyjający powstawaniu zapalenia
SJP.pl
dawniej: pochodzenie; ród, przodkowie, antenaci
SJP.pl
autor utworów literackich pisanych prozą
SJP.pl
autorka utworów literackich pisanych prozą
SJP.pl
1. odnoszący się do prozy lub prozatora (prozaika);
2. pisany prozą; prozaiczny
przymiotnik
(1.1) liter. napisany prozą
(1.2) liter. mający związek z prozą lub prozaikiem czy prozaiczką
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
sztuka pisania prozą; dictamen
SJP.pl
rodzaj późnokredowego dinozaura kaczodziobego z rodziny hadrozaurów
Prozaurolof (Prosaurolophus) – rodzaj dinozaura kaczodziobego żyjącego w późnej kredzie w Ameryce Północnej. Odkrycia pozostałości co najmniej dwudziestu pięciu osobników należących do dwóch gatunków, w tym zarówno czaszek, jak i szkieletów. Pomimo tego nie należy do najlepiej znanych opinii publicznej dinozaurów. Skamieniałości tego liczącego 9 metrów długości stworzenia znaleziono w późnokampańskiej formacji Dinosaur Park w Albercie i prawie współczesnej jej montańskiej formacji Two Medicine, liczą one sobie około 75 milionów lat. Najbardziej charakterystyczna cecha zwierzęcia to niewielki, lecz masywny grzebieniem tworzony przez kości nosowe, sterczący przed oczami.
SJP.pl
Wikipedia
dinozaur gadziomiedniczny żyjący podczas triasu i na początku jury
Prozauropody (Prosauropoda) – grupa wczesnych roślinożernych dinozaurów żyjących podczas triasu i na początku jury.
Pozostaje przedmiotem sporów, czy należy uznać prozauropody wyłącznie za parafiletyczną grupę bazalnych zauropodomorfów, wyróżnianą jedynie nieformalnie, czy też można wyróżnić monofiletyczne prozauropody; w tym drugim wypadku nie jest zaś pewne, jakie dokładnie dinozaury można do tej grupy zaliczyć. Galton i Upchurch (2004) zdefiniowali prozauropody jako klad obejmujący plateozaura i wszystkie taksony bliżej spokrewnione z nim niż z zauropodami; zaliczyli do nich wszystkie rodzaje bazalnych zauropodomorfów nie należące do zauropodów. Inni naukowcy (m.in. Sereno, 2005) uważają jednak, że prozauropody obejmujące wszystkie te rodzaje z pewnością byłyby grupą parafiletyczną, gdyż należeliby do nich przodkowie zauropodów, lecz nie same zauropody. Stąd w ostatnich latach niektórzy naukowcy podjęli próby przedefiniowania prozauropodów, tak by wykluczyć z nich zarówno przodków zauropodów, jak i najbardziej prymitywne zauropodomorfy. Np. Yates i Kitching (2003) wykluczyli z prozauropodów bazalne rodzaje Thecodontosaurus i Saturnalia, a także - uznane przez nich za bazalne zauropody - anchizaura i melanorozaura. Yates (2007) poszedł jeszcze dalej, stwierdzając, że prozauropody takie jak riochazaur czy masospondyl są w rzeczywistości bliżej spokrewnione z zauropodami niż z plateozaurem.
SJP.pl
Wikipedia
dinozaur gadziomiedniczny żyjący podczas triasu i na początku jury
Prozauropody (Prosauropoda) – grupa wczesnych roślinożernych dinozaurów żyjących podczas triasu i na początku jury.
Pozostaje przedmiotem sporów, czy należy uznać prozauropody wyłącznie za parafiletyczną grupę bazalnych zauropodomorfów, wyróżnianą jedynie nieformalnie, czy też można wyróżnić monofiletyczne prozauropody; w tym drugim wypadku nie jest zaś pewne, jakie dokładnie dinozaury można do tej grupy zaliczyć. Galton i Upchurch (2004) zdefiniowali prozauropody jako klad obejmujący plateozaura i wszystkie taksony bliżej spokrewnione z nim niż z zauropodami; zaliczyli do nich wszystkie rodzaje bazalnych zauropodomorfów nie należące do zauropodów. Inni naukowcy (m.in. Sereno, 2005) uważają jednak, że prozauropody obejmujące wszystkie te rodzaje z pewnością byłyby grupą parafiletyczną, gdyż należeliby do nich przodkowie zauropodów, lecz nie same zauropody. Stąd w ostatnich latach niektórzy naukowcy podjęli próby przedefiniowania prozauropodów, tak by wykluczyć z nich zarówno przodków zauropodów, jak i najbardziej prymitywne zauropodomorfy. Np. Yates i Kitching (2003) wykluczyli z prozauropodów bazalne rodzaje Thecodontosaurus i Saturnalia, a także - uznane przez nich za bazalne zauropody - anchizaura i melanorozaura. Yates (2007) poszedł jeszcze dalej, stwierdzając, że prozauropody takie jak riochazaur czy masospondyl są w rzeczywistości bliżej spokrewnione z zauropodami niż z plateozaurem.
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: próg
SJP.pl
odnoszący się do prozelity lub prozelityzmu, właściwy prozelitom
SJP.pl
człowiek przyjmujący nowe wyznanie; neofita
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) neofita, nawrócony
Prozelityzm (gr. προσήλυτος, prosēlytos „obcy, przybysz“ od προσ, pros „w stronę“ oraz ἐλεύσομαι, eleusomai czas przyszły od ἔρχομαι, érchomai „przybywać“) – nawracanie innych na swoją wiarę.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[prozelita}; neofitka
SJP.pl
dążenie do pozyskania wyznawców jakiejś religii lub idei
Prozelityzm (gr. προσήλυτος, prosēlytos „obcy, przybysz“ od προσ, pros „w stronę“ oraz ἐλεύσομαι, eleusomai czas przyszły od ἔρχομαι, érchomai „przybywać“) – nawracanie innych na swoją wiarę.
SJP.pl
Wikipedia
Plektenchyma – tkanka rzekoma, która powstaje z nitkowatych, początkowo oddzielonych plech poprzez ich splątanie się i złączenie. Występuje u grzybów i niektórych glonów. Nitki plechy łączą się z sobą poprzez ścisłe splątanie albo poprzez zlepienie śluzowatymi ścianami komórkowymi, tworząc twór podobny do tkanki roślin wyższych.
Wikipedia
w mitologii rzymskiej: bogini świata podziemnego; Proserpina
Prozerpina (łac. Proserpĭna) – starorzymska bogini kiełkującego zboża, królowa świata podziemnego.
Uważana za małżonkę Dis Patera (Plutona), wraz z którym odbierała cześć podczas świąt znanych jako ludi Tarentini. Jej imię pochodzi od łac. proserpere – „zjawiać się”.
Bardzo wcześnie została utożsamiona z grecką Persefoną.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kulin. niewielki placek z mąki pszennej, kwaśnej śmietany i jajek z dodatkiem sody oczyszczonej, pieczony na blasze; specjalność polskiej regionalnej kuchni podkarpackiej;
Wiktionary
1. mający o sobie przesadnie dobre zdanie, lubiący żeby go podziwiać i schlebiać mu;
2. niczym niewypełniony; pusty;
3. niedający oczekiwanych efektów; daremny, nieefektywny
SJP.pl
1. stan gazu będącego pod ciśnieniem mniejszym od ciśnienia atmosferycznego;
2. obszar wypełniony gazem o ciśnieniu mniejszym od ciśnienia atmosferycznego; wakuum; vacuum
3. w anatomii: płaszczyzna miednicy mniejszej, której wymiar prosty zawiera się między górnym brzegiem spojenia łonowego a wzgórkiem kości krzyżowej i której wymiar poprzeczny zawiera się pomiędzy najbardziej na boki oddalonymi punktami linii granicznych (znajdujących się na talerzach symetrycznych kości biodrowych)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fiz. przestrzeń, w której nie ma cząsteczek obdarzonych masą (pomijając cząstki wirtualne);
(1.2) techn. stan bardzo niskiego ciśnienia
(1.3) pusta przestrzeń
(1.4) przen. stan braku lub niedoboru czegoś w jakiejś sferze życia i działalności człowieka
Próżnia – w rozumieniu tradycyjnym pojęcie równoważne pojęciu pustej przestrzeni. We współczesnej fizyce, technice oraz rozumieniu potocznym pojęcie próżni ma zupełnie odmienne konotacje.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
charakterystyczny dla próżniaka, oddający się próżnowaniu; próżniaczy
przymiotnik
(1.1) właściwy dla próżniaka
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) lenistwo, niechęć do pracy, nieróbstwo
Wiktionary
zdrobnienie od: próżniak
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zdrobn. od próżniak
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: próżniak
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. kobieta prowadząca bezczynne życie, próżnująca
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) pejor. bez obowiązków, bez zajęć; leniuchując, obijając się
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest próżniacze; cecha tych, którzy są próżniaczy
Wiktionary
dotyczący próżniaka, właściwy próżniakowi, oddający się próżnowaniu
przymiotnik
(1.1) właściwy dla próżniaka
SJP.pl
Wiktionary
czasownik nieprzechodni niedokonany
(1.1) przest. próżnować
czasownik zwrotny niedokonany próżniaczyć się
(2.1) przest. obijać się, lenić się
Wiktionary
zgrubienie od: próżniak
SJP.pl
nierób; leń; leniuch
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) książk. człowiek prowadzący bezczynne życie, próżnujący
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: stan nieistnienia lub niedoboru czegoś w jakiejś sferze życia i działalności człowieka; pustka, próżnia
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: próżno
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: próżny; bardziej próżny
SJP.pl
przyrząd do pomiaru podciśnienia; wakuometr; wakumetr
Próżniomierz, wakuometr – przyrząd do mierzenia ciśnień poniżej ciśnienia atmosferycznego.
Każdy typ próżniomierza działa w określonym zakresie ciśnień. Stosuje się podział próżniomierzy na dwie kategorie: próżniomierze do niskiej próżni oraz próżniomierze do wysokiej próżni, wśród których wydziela się próżniomierze do ultrawysokiej próżni.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przest. liter. statek kosmiczny
Wiktionary
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) szczelnie zamknięty w sposób pozwalający na utrzymanie próżni wewnątrz czegoś
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) związany z próżnią, dotyczący próżni
(1.2) taki, z którego wypompowano powietrze (w miarę możliwości)
Wiktionary
zdrobnienie od: próżny; próżniuteńki
przymiotnik
(1.1) pot. zdrobn. od: próżny
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: próżny; próżniusieńki
przymiotnik
(1.1) pot. zdrobn. od: próżny
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: próżny
przymiotnik
(1.1) zdrobn. od: próżny
SJP.pl
Wiktionary
bez oczekiwanego skutku; daremnie; niepotrzebnie; na darmo
przysłówek sposobu
(1.1) książk. bez oczekiwanego skutku
(1.2) daw. pusto
SJP.pl
Wiktionary
→ próżny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha osoby, która jest próżna; charakteryzuje ją chęć imponowania innym lub małostkowe ambicje
(1.2) cecha tego, co próżne; cecha tych, którzy są próżni
Próżność (łac. vana gloria lub inanis gloria) – rodzaj pychy przejawiająca się w chęci olśniewania innych, zwracania uwagi na rzeczy zewnętrzne.
Według Katechizmu Kościoła Katolickiego zarówno próżność, jak i samochwalstwo stanowią grzech przeciw prawdzie. Z próżności wypływa nieposłuszeństwo, chełpliwość, hipokryzja, spory, upór, kłótnie i pogoń za nowinkami.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
lenić się, marnować czas
czasownik
(1.1) książk. nic nie robić, nie zajmować się żadną pracą, marnować czas
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|próżnować.
Wiktionary
1. mający o sobie przesadnie dobre zdanie, lubiący żeby go podziwiać i schlebiać mu;
2. niczym niewypełniony; pusty;
3. niedający oczekiwanych efektów; daremny, nieefektywny
przymiotnik
(1.1) mający o sobie przesadnie dobre zdanie, lubiący żeby go podziwiać i schlebiać mu
(1.2) niczym niewypełniony
(1.3) o wysiłku, staraniach: nie mający szans powodzenia, daremny
SJP.pl
Wiktionary
1. nauka o budowie wiersza, zajmująca się zagadnieniami akcentu, iloczasu i intonacji
2. ogół brzmieniowych właściwości języka, które różnicują, postaciują i członują głoskowy, sylabiczny i wyrazowy strumień mowy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. brzmieniowe właściwości mowy nakładające się na głoskowy, sylabiczny i wyrazowy ciąg wypowiedzi
(1.2) muz. właściwa relacja akcentów słownych i muzycznych, które powinny być zgodne
(1.3) liter. dyscyplina naukowa zajmująca się brzmieniowymi zjawiskami wiersza
(1.4) inform. intonacja syntezowanej mowy
(1.5) liter. zob. metrum.
Prozodia (gr. προσωδία – pieśń z akompaniamentem, przyśpiew) – brzmieniowe właściwości mowy nakładające się na głoskowy, sylabiczny i wyrazowy ciąg wypowiedzi. Należą do nich akcent, intonacja i iloczas. Niekiedy w poezji pojęcie prozodii jest używane jako synonim metrum. Nadaje językowi znaczenie emocjonalne (prozodia afektywna) i odnosi się do znaczenia semantycznego (prozodia przyimkowa, np. „spóźniony na lot” a „spóźniony nalot”).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący prozodii, właściwy prozodii
SJP.pl
przymiotnik od: prozodia
SJP.pl
specjalista w zakresie prozodii
SJP.pl
SJP.pl
osoba cierpiąca na prozopagnozję (zaburzenie percepcji wzrokowej)
SJP.pl
zaburzenie percepcji wzrokowej, charakteryzujące się brakiem umiejętności rozpoznawania twarzy znajomych lub widzianych już osób
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. med. niezdolność do rozpoznawania twarzy;
Prozopagnozja (z gr. πρόσωπον prósōpon = „twarz” + ἀγνωσία agnōsía = „niewiedza”) – zaburzenie percepcji wzrokowej, polegające na upośledzeniu zdolności rozpoznawania twarzy znajomych lub widzianych już osób, a w niektórych przypadkach także ich wyrazu emocjonalnego, przy niezaburzonej percepcji wzrokowej innych obiektów. Zaburzenie to jest jednym z rodzajów agnozji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzadki minerał o białej barwie, zbudowany z glinu i fluorytu
SJP.pl
studia biografii zbiorowej
Prozopografia – metoda badań historycznych polegająca na zbiorczej analizie danych dotyczących przedstawicieli określonej grupy (przede wszystkim elit politycznych i społecznych); nauka pomocnicza historii zajmująca się identyfikacją człowieka w społeczeństwie, śledzeniem jego związków rodzinnych, rodowych, towarzyskich i społecznych w aspekcie kariery, prowadzącej do posiadania i wykonywania władzy w tymże społeczeństwie.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
nauka zajmująca się rekonstrukcją części miękkich twarzy na podstawie zachowanych części kostnych
SJP.pl
styl poetycki, polegający na przenoszeniu cech i czynności ludzkich na zwierzęta i przedmioty; personifikacja
Prozopopeja, fictio personae – odautorskie wprowadzenie w obręb wypowiedzi stanowiących pozorny cytat słów tych, którzy nie mogą rzeczywiście wypowiedzieć się w danej sprawie – zmarłych, nieobecnych, a nawet (poprzez personifikację) przedmiotów, zwierząt, zjawisk i pojęć.
Prozopopeja znana jest z klasycznych ujęć retoryki – jej funkcją w przemowie jest kreacja fikcyjnych oponentów i sprzymierzeńców mówcy, co ma ułatwić mu prowadzenie argumentacji.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) popierający związki zawodowe
Wiktionary
sprzyjający, przychylny zwierzętom
przymiotnik
(1.1) występujący w obronie zwierząt
SJP.pl
Wiktionary
sprzyjający, przychylny Żydom
SJP.pl
zgrubienie od: próg (w znaczeniu: część futryny drzwiowej)
SJP.pl
potocznie: wykrzyknik, zawołanie na konia używane, gdy chcemy go zatrzymać
wykrzyknik
(1.1) komenda dla konia, zwykle w zaprzęgu, żeby go zatrzymać
SJP.pl
Wiktionary
wykrzyknik
(1.1) komenda dla konia zwykle w zaprzęgu do zatrzymania
Wiktionary
skrótowiec
(1.1) = Polski Rejestr Statków;
Wiktionary
wykrzyknik
(1.1) zob. prr. (zawołanie na konia)
Wiktionary
1. rozcinać szwy; rozsnuwać dzianinę;
2. przenośnie: rozdzierać, rozrywać;
3. potocznie: jechać z dużą prędkością;
4. strzelać seriami
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) usuwać szwy; rozdzielać dwa materiały (tkaniny)
(1.2) odczepiać rzeczy przyszyte do materiału (tkaniny)
(1.3) wysnuwać nić z dzianiny
czasownik nieprzechodni niedokonany
(2.1) pot. jechać, płynąć czymś z dużą szybkością
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Pruchna (wieś sołecka w Polsce); pruchniański
SJP.pl
wieś sołecka w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie cieszyńskim, w gminie Strumień
Pruchna (cz. Pruchná, niem. Pruchnau) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie cieszyńskim, w gminie Strumień. Wieś leży w historycznych granicach regionu Śląska Cieszyńskiego, geograficznie zaś leży w regionie Dolina Górnej Wisły, będącej częścią Kotliny Oświęcimskiej. Powierzchnia sołectwa wynosi 1903 ha (19,03 km²), a liczba ludności 2438, co daje gęstość zaludnienia równą 128,1 os./km².
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Pruchna (wieś sołecka w Polsce); prucheński
SJP.pl
→ Pruchnik
SJP.pl
mieszkaniec Pruchnika (miasta w Polsce)
SJP.pl
mieszkanka Pruchnika (miasta w Polsce)
SJP.pl
miasto w Polsce
Pruchnik (dawniej również Próchnik) – miasto w Polsce, w województwie podkarpackim, w powiecie jarosławskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Pruchnik. Leży w historycznej ziemi przemyskiej.
Według danych GUS z 1 stycznia 2024 r. miasto liczyło 3625 mieszkańców, będąc 35. najludniejszym miastem w województwie.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Prutem, dotyczący Prutu
Wiktionary
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) rzad. imię|polski|ż.
SJP.pl
Wiktionary
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię męskie
Prudencjusz – imię męskie pochodzenia łacińskiego, oznaczające "rozważny, roztropny". Było kilku świętych o tym imieniu; najbardziej znany jest św. Prudencjusz, biskup Troyes.
Prudencjusz imieniny obchodzi 6 kwietnia.
Żeński odpowiednik: Prudencja.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Prudencjusz z żoną; Prudencjuszowie
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Prudencjusza lub z nim związany
SJP.pl
udawana, fałszywa wstydliwość, okazywana głównie w tematach tabu, np. seksu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przesadna, udawana wstydliwość, szczególnie gorszenie się sprawami seksu
Pruderia (fr. pruderie) – pochodzące z języka francuskiego określenie fałszywej skromności lub przesadnej i udawanej wstydliwości. Pruderia najczęściej dotyczy seksualności.
Max Scheler definiuje pruderię jako pewną formę wyrażania wstydu, która jest pusta pod względem [zawartości] uczucia wstydu i nie odpowiada już charakterowi rzeczywistego wyrazu wstydliwości.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) w sposób pruderyjny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: pruderyjnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: pruderyjny
SJP.pl
przesadna i udawana wstydliwość
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co pruderyjne; cecha tych, którzy są pruderyjni
SJP.pl
Wiktionary
udający zgorszenie, wstydliwość, najczęściej sprawami seksu
przymiotnik
(1.1) przesadnie wstydliwy
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Prudnik
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Prudnikiem, dotyczący Prudnika
SJP.pl
Wiktionary
mieszkaniec Prudnika
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Prudnika
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Prudnika
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto na południu Polski;
(1.2) geogr. hydron. rzeka w województwie opolskim, lewy dopływ Osobłogi;
(1.3) geogr. adm. wieś w Rosji, w rejonie borowickim obwodu nowogrodzkiego;
(1.4) geogr. hydron. rzeka na Ukrainie, prawy dopływ Styru;
Prudnik (dawn. Prądnik, Królewskie Miasto Prudnik, niem. Neustadt, Neustadt in Oberschlesien, cz. Prudník) – miasto w Polsce położone w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Prudnik i Euroregionu Pradziad. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej, na pograniczu Gór Opawskich i Obniżenia Prudnickiego, będącego częścią Niziny Śląskiej. Przepływają przez niego rzeki Prudnik i Złoty Potok.
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
narzędzie krawieckie do przecinania nici i rozpruwania szwów
SJP.pl
potocznie: wypuszczać głośno nagromadzone w organizmie gazy jelitowe
SJP.pl
potoczne: wypuścić gazy trawienne z charakterystycznym odgłosem; pierdnąć, pryknąć, puścić bąka
SJP.pl
z niechęcią o niesympatycznej kobiecie, zwłaszcza starszej; baba, babsztyl, próchno
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) posp. obraź. kobieta niesympatyczna, szczególnie starsza
SJP.pl
Wiktionary
cienka, mocna tkanina jedwabna, używana np. na obicia mebli
SJP.pl
Wikipedia
1. damski pantofel z pruneli (cienka tkanina, używana m.in. do wyrobu obuwia tekstylnego, na obicia mebli itp.);
2. gatunek likieru śliwkowego
SJP.pl
wykonany z pruneli, cienkiej i mocnej tkaniny jedwabnej
SJP.pl
drzewo lub krzew z rodziny różowatych; śliwa
Śliwa (Prunus L.) – rodzaj krzewów i drzew z rodziny różowatych (Rosaceae Juss). W obecnie dominującym, szerokim ujęciu obejmuje ponad 200 gatunków. Występują one w strefie umiarkowanej i ciepłej półkuli północnej, przy czym odmiany uprawne i ozdobne rozpowszechnione są na całym świecie. Do rodzaju tego należą gatunki określane zwyczajowymi nazwami jako: brzoskwinia, czeremcha, czereśnia, laurowiśnia, morela, wiśnia, śliwa.
SJP.pl
Wikipedia
Bolesław Prus (właśc. Aleksander Głowacki) (1847-1912), pisarz i publicysta
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mężczyzna z ludu bałtyckiego zamieszkującego w średniowieczu tereny między Pomorzem, Mazowszem, Litwą a Bałtykiem;
forma rzeczownika|rodzaj=męskorzeczowy.
(2.1) D. lp. od: Prusy
Osoby o nazwisku Prus:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący Prusaków, właściwy Prusakom
SJP.pl
pogardliwie: Niemka; Szkopka (szkopka), Szwabka (szwabka)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hist. mieszkanka niemieckich Prus
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
gatunek karalucha
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec niemieckich Prus
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
Prusewo (kaszb. Prësewò, niem. Prüssau) – osada kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie puckim, w gminie Krokowa na zachód od jeziora Żarnowieckiego.
Pierwszy dokument, w którym wymieniona jest wieś, pochodzi z 1342. Wieś królewska Prusowo położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie puckim województwa pomorskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.
Wikipedia
1. miasto w Polsce;
2. wieś w Polsce;
3. wieś i gmina w Czechach
Prusice (niem. Prausnitz) – miasto leżące na Dolnym Śląsku, w województwie dolnośląskim, w powiecie trzebnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Prusice. Lokalny ośrodek handlowo-usługowy regionu rolniczego.
Według danych GUS z 1 stycznia 2023 r. miasto miało 2164 mieszkańców (619. miejsce w kraju).
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Prusice, miasto gminne w województwie dolnośląskim
SJP.pl
mieszkaniec Prusic (miasta w Polsce)
SJP.pl
mieszkanka Prusic (miasta w Polsce)
SJP.pl
nazwisko
Prusik (węzeł Prusika) – węzeł stosowany we wspinaczce. Jego nazwa pochodzi od wynalazcy, austriackiego alpinisty Karla Prusika. Węzeł stosowany m.in. do autoasekuracji podczas zjazdu na linie.Cechą charakterystyczną tego węzła jest to, że bez obciążenia łatwo przesuwa się po linie, natomiast pod obciążeniem zaciska się i blokuje, po zdjęciu obciążenia ponownie daje się łatwo przesuwać. Wiąże się go linkami cieńszymi (np. repsznurami) na linach grubszych.
SJP.pl
Wikipedia
Prusinów – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie jarocińskim, w gminie Żerków.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kaliskiego.
Wikipedia
Wikipedia
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
1. przymiotnik od: Prusy
2. dotyczący Prusów (lud bałtycki), właściwy Prusom;
3. kwas pruski - związek nieorganiczny będący bardzo silną trucizną, mający postać bezbarwnej cieczy o intensywnym zapachu gorzkich migdałów, stosowany jako pestycyd i gaz bojowy; kwas cyjanowodorowy, cyjanowodór
przymiotnik
(1.1) hist. odnoszący się do Prus lub ich mieszkańców
(1.2) hist. odnoszący się do ludów bałtyjskich, które zamieszkiwały dawne Prusy
(1.3) związany ze wsią Pruska, dotyczący wsi Pruski
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. wymarły język bałtyjski;
Pruski (niem. Prusken) – osada w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Iłowo-Osada.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. przymiotnik od: Prusy
2. dotyczący Prusów (lud bałtycki), właściwy Prusom;
3. kwas pruski - związek nieorganiczny będący bardzo silną trucizną, mający postać bezbarwnej cieczy o intensywnym zapachu gorzkich migdałów, stosowany jako pestycyd i gaz bojowy; kwas cyjanowodorowy, cyjanowodór
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) taki, który posługiwał się językiem pruskim
(1.2) taki, którego mieszkańcy posługiwali się językiem pruskim
(1.3) spisany, stworzony w języku pruskim
Wiktionary
→ pruski
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co pruskie; cecha tych, którzy są pruscy
Cnoty pruskie (niem. Preußische Tugenden) – zespół cnót przypisywanych mieszkańcom Prus. Cnoty pruskie były częścią autostereotypu narodowego Prusaków.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Prusocin – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie mławskim, w gminie Strzegowo.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.
Wikipedia
zwolennik, sympatyk tego, co pruskie
SJP.pl
→ prusofil
SJP.pl
1. sympatia dla wszystkiego, co pruskie;
2. pogardliwie: sympatia dla Niemców i tego, co niemieckie
SJP.pl
osoba mająca wrogi stosunek do wszystkiego, co pruskie
SJP.pl
1. niechętny lub wrogi stosunek do wszystkiego, co pruskie;
2. niechętny lub wrogi stosunek do wszystkiego, co niemieckie; germanofobia
SJP.pl
lud bałtycki
Prusowie – ludy bałtyckie zamieszkujące w średniowieczu tereny między Pomorzem, Mazowszem, Litwą, Bałtykiem, między dolną Wisłą a dolnym Niemnem oraz Niwą.
Obecnie ich terytorium zajmują: województwo warmińsko-mazurskie, wschodnia część województwa pomorskiego, północno-wschodnia część województwa kujawsko-pomorskiego oraz obwód królewiecki.
SJP.pl
Wikipedia
taki jak u Prusa, charakterystyczny dla prozy Prusa
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. zob. proustyt.
Wiktionary
kraina historyczna obejmująca ziemie między Pomorzem, Mazowszem, Litwą a Bałtykiem
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) hist. państwo położone w Europie Środkowo-Wschodniej
(1.2) hist. kraina historyczna położona na dzisiejszej Warmii, Mazurach i na terenie obwodu królewieckiego
Prusy – zbiorcze określenie dla szeregu państw istniejących kolejno na terenach historycznych Prus:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
sól kwasu pruskiego, pochodna żelazocyjanku
Prusydki – nazwa zwyczajowa soli kompleksowych, pochodnych żelazicyjanków, w których anionach jedna z sześciu grup cyjankowych związanych z centralnym żelazem jest zastąpiona innym podstawnikiem (ligandem).
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
1. miasto w Polsce;
2. wieś w Polsce
Pruszcz (pot. Pruszcz Pomorski, niem. Prust, Gross Prust, 1942–1945 Prüst) – miasto w Polsce położone w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Pruszcz. Miasto jest siedzibą gminy Pruszcz.
Według spisu powszechnego z 2021 roku miasto liczyło 2721 mieszkańców. W latach 2002–2021 liczba mieszkańców wzrosła o 16,8%.
SJP.pl
Wikipedia
1. mieszkaniec Pruszcza;
2. mieszkaniec Pruszcza Gdańskiego
SJP.pl
1. mieszkanka Pruszcza;
2. mieszkanka Pruszcza Gdańskiego
SJP.pl
→ Pruszcz, → Pruszcz Gdański; pruszczowski
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Pruszczem, dotyczący Pruszcza, Pruszcza Gdańskiego
SJP.pl
Wiktionary
→ Pruszcz, → Pruszcz Gdański; pruszczański
SJP.pl
Pruszewiec – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Pobiedziska. Należy do sołectwa Stęszewko.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.
Wikipedia
Wikipedia
1. miasto w Polsce;
2. nazwa kilku wsi w Polsce
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w województwie mazowieckim;
(1.2) geogr. adm. gmina miejska w województwie mazowieckim
(1.3) geogr. toponim, nazwa kilku wsi w Polsce
Pruszków – miasto w Polsce położone w województwie mazowieckim, siedziba powiatu pruszkowskiego, nad rzeką Utratą. Pruszków jest częścią aglomeracji warszawskiej.
Według danych GUS z 31 grudnia 2021 roku, Pruszków liczył 65 333 mieszkańców i był pod względem liczby ludności piątym (po Warszawie, Radomiu, Płocku oraz Siedlcach) miastem w województwie mazowieckim.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Pruszkowa
SJP.pl
mieszkanka Pruszkowa
SJP.pl
2 miejscowości w Polsce:
Zobacz też: Pruszków
Wikipedia
przymiotnik od: Pruszków
przymiotnik relacyjny
(1.1) od: Pruszków
(1.2) od: Pruszkowo
SJP.pl
Wiktionary
dekoracyjny gatunek krzewów zimozielonych z ciepłych obszarów Ameryki Północnej i Środkowej
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Ceanothus|ref=tak., gatunek krzewu ozdobnego z rodziny szakłakowatych
Prusznik (Ceanothus L.) – rodzaj roślin z rodziny szakłakowatych (Rhamnaceae). Obejmuje 58, 59 do 62 gatunków (różne liczby zaliczanych tu gatunków wynikają głównie z różnej liczby włączanych taksonów pochodzenia mieszańcowego powstających bardzo łatwo w obrębie tego rodzaju zarówno w naturze, jak i w uprawie). Zasięg rodzaju obejmuje niemal całą Amerykę Północną od Panamy do Kanady, brak tych roślin na Antylach, na Alasce, w północnych terytoriach i niektórych prowincjach Kanady (w tym m.in. na Nowej Fundlandii i Labradorze oraz w Nowej Szkocji). Centrum zróżnicowania stanowią Stany Zjednoczone, gdzie rośnie ich 51 gatunków, przy czym 42 to endemity kalifornijskiej prowincji florystycznej, a tylko trzy występują wyłącznie na wschód od Gór Skalistych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Pruszynek – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie siedleckim, w gminie Siedlce. Ma status sołectwa. Leży 9 km na północny wschód od Siedlec.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Mikołaja w Pruszynie. W Pruszynku znajduje się Ochotnicza Straż Pożarna i świetlica.
Przez wieś przebiega droga powiatowa Pruszyn – Pruszyn-Pieńki.
Wikipedia
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
rzeka w Europie, lewy dopływ dolnego Dunaju
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka we wschodniej Europie, lewy dopływ Dunaju, rzeka graniczna pomiędzy Rumunią a Mołdawią;
(1.2) geogr. rzeka w Polsce, na Mazowszu, lewy dopływ Narwi;
(1.3) geogr. wieś na Ukrainie, w obwodzie czerniowieckim
Prut (ukr. Прут Prut, rum. Prut, w starożytności łac. Pyretus) – rzeka w południowo-wschodniej Europie, lewy dopływ Dunaju, rzeka graniczna pomiędzy Rumunią a Mołdawią.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
przypiekać na ogniu w tłuszczu lub po zagotowaniu zapiekać w odpowiedniej ilości wody
SJP.pl
Prycanowo – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie makowskim, w gminie Różan.
Od 1 kwietnia 1939 do 30 grudnia 1959 w granicach Różana.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego.
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Anny w Różanie.
Wikipedia
parskać;
1. gwałtownie wydmuchiwać powietrze nozdrzami lub wargami, wydając charakterystyczny odgłos;
2. potocznie o pojeździe, silniku, urządzeniu: wydawać charakterystyczny dźwięk przypominający odgłos, który towarzyszy wydmuchiwaniu powietrza nozdrzami lub wargami;
3. potocznie: mówić coś opryskliwie, ze złością; fukać
czasownik
(1.1) gwałtownie wydmuchiwać powietrze (wargami lub nozdrzami), wydając specyficzny odgłos
(1.2) mówić opryskliwie
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|prychać.
Wiktionary
parsknąć;
1. gwałtownie wydmuchać powietrze nozdrzami lub wargami, wydając charakterystyczny odgłos;
2. potocznie o pojeździe, silniku, urządzeniu: wydać charakterystyczny dźwięk przypominający odgłos, który towarzyszy wydmuchiwaniu powietrza nozdrzami lub wargami;
3. potocznie: powiedzieć coś opryskliwie, ze złością; fuknąć
SJP.pl
parsknąć;
1. gwałtownie wydmuchać powietrze nozdrzami lub wargami, wydając charakterystyczny odgłos;
2. potocznie o pojeździe, silniku, urządzeniu: wydać charakterystyczny dźwięk przypominający odgłos, który towarzyszy wydmuchiwaniu powietrza nozdrzami lub wargami;
3. potocznie: powiedzieć coś opryskliwie, ze złością; fuknąć
SJP.pl
prymitywne łóżko do spania; nary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) prymitywne drewniane lub metalowe łóżko, czasem piętrowe
Prycza, dawniej nary – prymitywne łóżko zbudowane najczęściej z żerdzi lub desek. Używane jest np. w zakładach karnych, obozach pracy, obozach koncentracyjnych.
Ponieważ jest łatwa w budowie, jest stosowana również na obozach harcerskich lub w ośrodkach organizujących zielone szkoły. Jest wtedy wyplatana linką, dzięki czemu wygląda estetycznie i jest funkcjonalna.
Zobacz też: koja, łóżko polowe.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: prycza
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) stpol. przeor
Wiktionary
pogardliwie: człowiek zniedołężniały, dziad, staruch
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pogard. lub żart. pot. człowiek stary, zniedołężniały
SJP.pl
Wiktionary
1. potocznie: wydalać gazy trawienne; prukać, pierdzieć, bździć;
2. dawniej: prychać
SJP.pl
żartobliwie: przykaz (nakaz, rozkaz); prikaz
SJP.pl
potoczne: wypuścić gazy trawienne z charakterystycznym odgłosem; pruknąć, pierdnąć, puścić bąka
SJP.pl
pierwsze miejsce, przewyższanie innych pod jakimś względem; pierwszeństwo, prowadzenie, przewaga, prymat, przodowanie, przodownictwo
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pierwsze miejsce, pierwszeństwo
SJP.pl
Wiktionary
1. interwał prosty zawarty między dwoma dźwiękami leżącymi na tym samym stopniu skali muzycznej;
2. podstawowy dźwięk trójdźwięku;
3. część zbioru modlitw w liturgii łacińskiej, odmawiana pierwotnie o godzinie pierwszej (po wschodzie słońca)
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: primabalerina, tancerka zespołu baletowego; prymabaleryna
SJP.pl
tancerka zespołu baletowego wykonująca główne partie w balecie; primabalerina, prymabalerina
SJP.pl
przestarzałe: ciesząca się rozgłosem śpiewaczka opery albo operetki; primadonna
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
prymaprylis; dawniej: prima aprilis;
1. pierwszy dzień kwietnia, w którym ludzie zgodnie z tradycją oszukują się dla żartu;
2. żart zrobiony w tym dniu
SJP.pl
prymaprilis; dawniej: prima aprilis;
1. pierwszy dzień kwietnia, w którym ludzie zgodnie z tradycją oszukują się dla żartu;
2. żart zrobiony w tym dniu
SJP.pl
pierwsza msza poranna
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pierwsza msza poranna
SJP.pl
Wiktionary
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. pierwsza klasa w szkole
Wiktionary
książkowo: nadrzędność, pierwszeństwo
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prymarne; cecha tych, którzy są prymarni
SJP.pl
Wiktionary
podstawowy; elementarny; najważniejszy
przymiotnik relacyjny
(1.1) książk. podstawowy lub najważniejszy
SJP.pl
Wiktionary
1. arcybiskup będący zwierzchnikiem Kościoła katolickiego w jakimś kraju lub Kościoła anglikańskiego;
2. pierwszy skrzypek w kapelach ludowych
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) kośc. tytuł honorowy niektórych arcybiskupów katolickich oraz anglikańskich;
(1.2) muz. pierwszy skrzypek w kapeli, zwłaszcza cygańskiej
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
arcybiskupka będąca zwierzchnikiem Kościoła w niektórych odłamach protestantyzmu
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) kośc. sprawowanie funkcji prymasa
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z prymasem, dotyczący prymasa
przymiotnik dzierżawczy
(2.1) należący do prymasa
Wiktionary
pierwszeństwo, pierwsze miejsce; prowadzenie, przewaga, prym, przodowanie, przodownictwo
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pierwszeństwo, zwierzchność lub przewodzenie w czymś, posiadanie dominującej roli
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
specjalista w dziedzinie prymatologii (działu zoologii zajmującego się ssakami naczelnymi)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zool. zoolog - specjalista w dziedzinie prymatologii
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) zool. specjalistka w dziedzinie prymatologii
Prymatologia – dział zoologii zajmujący się ssakami naczelnymi. Tradycyjnie z prymatologii wyłącza się jednak zagadnienia związane z człowiekiem (Homo sapiens oraz jego bliskich antenatów), które są domeną antropologii. Kryterium to jest jednak nieostre, między innymi dlatego, że szympansy i goryle należą do hominidów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dział zoologii zajmujący się ssakami naczelnymi; primatologia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. zool. dział zoologii zajmujący się badaniem zarówno współczesnych, jak też wymarłych ssaków naczelnych, oprócz człowieka;
Prymatologia – dział zoologii zajmujący się ssakami naczelnymi. Tradycyjnie z prymatologii wyłącza się jednak zagadnienia związane z człowiekiem (Homo sapiens oraz jego bliskich antenatów), które są domeną antropologii. Kryterium to jest jednak nieostre, między innymi dlatego, że szympansy i goryle należą do hominidów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) biol. związany z prymatologią, dotyczący prymatologii
Wiktionary
SJP.pl
dodatek do frachtu morskiego, wypłacany przez właściciela towaru kapitanowi statku
SJP.pl
enzym biorący udział w replikacji DNA, odmiana polimerazy RNA zależnej od DNA
Prymaza, primaza – enzym biorący udział w replikacji DNA, odmiana polimerazy RNA zależnej od DNA.
Prymaza jest aktywowana przez helikazę DNA i po aktywacji syntezuje na obu niciach DNA krótkie (11 +/-1 zasad) komplementarne odcinki starterowego RNA wykorzystywane przez polimerazę DNA do rozpoczęcia syntezy nowych nici DNA w procesie replikacji DNA. Do syntezy RNA nie potrzebuje, w odróżnieniu od polimeraz DNA, starterów z wolnym końcem 3'-OH. Po połączeniu się z helikazą tworzy kompleks enzymatyczny zwany prymosomem.
SJP.pl
Wikipedia
1. pierwsza msza nowo wyświęconego kapłana;
2. dawniej (tylko w liczbie mnogiej): pierwociny, pierwsze plony
Prymicja, także prymicje (od łac. primitiae, co oznacza pierwociny, pierwsze zbiory; niesłusznie wywodzi się niekiedy słowo „prymicje” od wyrażenia „prima missa”, czyli pierwsza msza) − w Kościele katolickim nazwa pierwszej mszy sprawowanej uroczyście przez nowo wyświęconego kapłana (neoprezbitera) z udziałem społeczności parafialnej, z której pochodzi. Prymicja jest sprawowana zazwyczaj dzień po święceniach kapłańskich dokonanych przez biskupa. W Polsce zwyczajowo mszę prymicyjną sprawuje się w kościele parafialnym. W zależności od regionu neoprezbiter celebruje liturgię samodzielnie (w asyście proboszcza) lub w koncelebrze. Na zakończenie udzielane jest specjalne błogosławieństwo prymicyjne o randze błogosławieństwa papieskiego. Papież Leon XIII w 1886 roku mszę prymicyjną wzbogacił możliwością uzyskania odpustu zupełnego pod zwykłymi warunkami.
SJP.pl
Wikipedia
nowo wyświęcony kapłan odprawiający swoją pierwszą mszę
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) neoprezbiter odbywający prymicje
SJP.pl
Wiktionary
1. pierwsza msza nowo wyświęconego kapłana;
2. dawniej (tylko w liczbie mnogiej): pierwociny, pierwsze plony
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) kult. rel. uroczystości i zwyczaje związane z pierwszą mszą odprawianą przez neoprezbitera;
(1.2) daw. pierwociny, pierwsze plony (tylko w liczbie mnogiej)
SJP.pl
Wiktionary
związany z prymicją
przymiotnik
(1.1) związany z prymicjami
SJP.pl
Wiktionary
muzyk w kapeli ludowej grający główną melodię
SJP.pl
→ prymista
SJP.pl
1. niski poziom rozwoju cywilizacji, zacofanie; prymitywizm;
2. w sztuce: dzieło proste, niedoskonałe pod względem formy;
3. dzieło wykonane w początkowym okresie danego kierunku, nurtu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pogard. człowiek niekulturalny, ograniczony intelektualnie
(1.2) autor prymitywów (2.1)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) szt. rodzaj dzieła wykonanego w prosty sposób, prymitywnie, charakteryzujące się naiwnością, często stylizowane na sztukę ludów pierwotnych
(2.2) inform. rodzaj figur geometrycznych, z których buduje się inne, bardziej skomplikowane;
Prymityw – imię męskie pochodzenia łacińskiego. Wywodzi się od słowa primitivus „pierworodny, pierwszy w swoim rodzaju”. Nosił je święty Prymityw, męczennik z Galicji w czasach rzymskich, towarzysz świętego Fakunda.
Prymityw obchodzi imieniny 18 lipca i 27 listopada.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
artysta, zwykle samouk, uprawiający sztukę prymitywną
SJP.pl
SJP.pl
1. nadmierne upraszczanie czegoś; trywializacja, wulgaryzacja;
2. nadawanie czemuś form prymitywnych lub stawanie się prymitywnym;
3. nawiązywanie do prymitywizmu w sztuce
SJP.pl
1. niski stan rozwoju czegoś, niski poziom;
2. cecha sztuki ludów pierwotnych, także sztuki ludowej i dziecięcej polegająca na upraszczaniu i deformacji przedstawionych obiektów;
3. spontaniczna twórczość artystyczna samouków, charakteryzująca się naiwnym realizmem; sztuka naiwna
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|prymitywizować.
Wiktionary
→ prymityw; prostaczka, chamka
SJP.pl
1. stawać się prymitywnym, prostackim;
2. stawać się mniej subtelnym i finezyjnym; pospolicieć
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: prymitywnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: prymitywny; bardziej prymitywny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prymitywne, pierwotne; cecha tych, którzy są prymitywni, pierwotni
(1.2) cecha tego, co prymitywne, prostackie; cecha tych, którzy są prymitywni, prostaccy
Wiktionary
1. będący na niskim poziomie rozwoju, np. prymitywny człowiek; pierwotny;
2. świadczący o zacofaniu, niskim poziomie rozwoju, np. prymitywne narzędzie;
3. o człowieku: odznaczający się niską inteligencją, brakiem kultury; ograniczony, chamski, prostacki;
4. świadczący o niskiej inteligencji, braku kultury, np. prymitywny dowcip; prostacki, chamski, trywialny;
5. związany z prymitywizmem w sztuce
przymiotnik
(1.1) mający prostą, nieskomplikowaną formę lub budowę
(1.2) pejor. odznaczającym się niskim poziomem kultury
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: porcja tytoniu do żucia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. porcja sprasowanego tytoniu przeznaczonego do żucia
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
roślina o barwnych kwiatach, kwitnąca zwykle wiosną; pierwiosnek, pierwiosnka, prymulka, primula
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. pierwiosnek, zwłaszcza ogrodowy lub doniczkowy
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
roślina o barwnych kwiatach, kwitnąca zwykle wiosną; pierwiosnek, pierwiosnka, prymula
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. od: prymula
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. najlepszy uczeń w szkole lub klasie;
2. uczeń mający bardzo dobre wyniki w nauce
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) eduk. najlepszy uczeń
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) techn. typ naftowej maszynki do gotowania
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: prymus (maszynka naftowa)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zdrobn. od: prymus
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) zdrobn. od: prymus
(2.2) mały prymus (maszynka naftowa)
SJP.pl
Wiktionary
→ prymus
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) eduk. najlepsza uczennica
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) bycie prymusem lub prymuską
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hist. wojsk. żołnierz w rzymskim legionie republikańskim walczący w drugiej linii manipułów;
Wiktionary
dawniej: głównie, szczególnie
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: pryncypialnie
SJP.pl
dawny stopień wyższy od przymiotnika: pryncypalny
SJP.pl
podstawowy, najważniejszy, główny
przymiotnik
(1.1) przest. główny, naczelny
SJP.pl
Wiktionary
1. zasada władzy monarszej wprowadzona do Polski testamentowym postanowieniem Bolesława Krzywoustego w roku 1138 i trwająca do końca XII wieku, polegająca na zwierzchniej władzy najstarszego spośród książąt rodziny panującej;
2. forma władzy w okresie Cesarstwa Rzymskiego wprowadzona po 27 r. p.n.e. przez Oktawiana Augusta, w której cesarz skupiał w swych rękach pełnię władzy mimo istnienia republikańskich urzędów i instytucji
SJP.pl
Wikipedia
zwierzchnik; szef; kierownik
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pot. przełożony
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) muz. podstawowy głos w organach
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
małżonka pryncypała
SJP.pl
SJP.pl
człowiek konsekwentnie przestrzegający wyznaczonych przez siebie zasad
SJP.pl
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: pryncypialnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: pryncypialny
SJP.pl
kierowanie się pryncypiami; zasadniczość; nieugiętość
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) postawa wierności wyznawanym zasadom
SJP.pl
Wiktionary
trzymający się zasad
przymiotnik
(1.1) książk. kierunkujący się pryncypiami, wyznawanymi zasadami
SJP.pl
Wiktionary
zasada, prawidło; podwalina czegoś np. pryncypium teorii
SJP.pl
Prynowo (niem. Prinowen, 1938–1945 Primsdorf, 1945–1946 Nowiny) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Węgorzewo.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
Wikipedia
regionalnie: zachęcanie kogoś do jedzenia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. także reg-pl|Kresy. natarczywe zachęcanie gości do jedzenia i picia
(1.2) lwów. zachęta
SJP.pl
Wiktionary
Pryor – jednostka osadnicza w Stanach Zjednoczonych, w stanie Montana, w hrabstwie Big Horn.
Wikipedia
1. rzeka na Białorusi i Ukrainie, prawy dopływ Dniepru;
2. opuszczone miasto w północnej Ukrainie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hydron. rzeka na Ukrainie i Białorusi, prawy dopływ Dniepru;
(1.2) geogr. adm. miasto na Ukrainie, w obwodzie kijowskim, opuszczone po katastrofie w Czarnobylu;
(1.3) geogr. wieś na Ukrainie, w obwodzie wołyńskim;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: Prypeć (miasto na Ukrainie lub rzeka na Białorusi i Ukrainie)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Prypecią, dotyczący Prypeci (rzeki lub miasta)
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Pryska, Pryscylla – imię żeńskie pochodzące od łacińskich imion Prisca, Priscilla (łac. priscus – „starodawny; surowy, poważny”). W Polsce rzadko spotykane, choć zapisano je już w XV wieku. Jego patronką jest św. Pryska, męczennica.
Pryska imieniny obchodzi 18 stycznia.
Wiktionary oraz Wikipedia
gwarowo: przysiad w tańcach ludowych
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) przysiady w rosyjskich i ukraińskich tańcach ludowych
Wiktionary
1. odgłos pryskania;
2. wykrzyknik używany na określenie szybkiej ucieczki (pryśnięcia)
Prysk – miejscowość i gmina (obec) w Czechach, w kraju libereckim, w powiecie Česká Lípa. W 2022 roku liczyła 438 mieszkańców.
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Pryska, Pryscylla – imię żeńskie pochodzące od łacińskich imion Prisca, Priscilla (łac. priscus – „starodawny; surowy, poważny”). W Polsce rzadko spotykane, choć zapisano je już w XV wieku. Jego patronką jest św. Pryska, męczennica.
Pryska imieniny obchodzi 18 stycznia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. prysnąć)
(1.1) wywoływać w powietrzu ruch kropel lub drobnych cząstek czegoś
czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)
(2.1) pot. zraszać rośliny środkami chemicznymi
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. prysnąć)
(3.1) poruszać się w powietrzu w formie kropel lub drobnych cząstek
(3.2) pękać, rozpadać się na kawałki, niszczeć
(3.3) przen. o uczuciach, nastrojach: rozwiewać się, znikać, nagle przemijać
(3.4) pot. szybko uciekać
czasownik zwrotny niedokonany pryskać się (dk. prysnąć się)
(4.1) pryskać (1.1) czymś na samego siebie
(4.2) pryskać (1.1) czymś na siebie nawzajem
Wiktionary
smukleń pryskacz - ryba zaliczana do rodziny kąsaczowatych
Strzelczyk indyjski, pryskacz, strzelczyk (Toxotes jaculatrix) – słodkowodna ryba z rodziny strzelczykowatych. Często hodowana jako ryba akwariowa.
SJP.pl
Wikipedia
rodzina małych ryb okoniokształtnych; strzelczyki, strzelczykowate
Strzelczykowate, strzelczyki, pryskaczowate (Toxotidae) – rodzina małych ryb okoniokształtnych.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach pryskaczowatych (rodzina ryb)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|pryskać.
Wiktionary
o owocach, warzywach: zawierający środki chemiczne
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. pryskać)
(1.1) wywoływać w powietrzu ruch kropel lub drobnych cząstek czegoś
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. pryskać)
(2.1) wystrzelić w powietrze w formie kropel lub drobnych cząstek
(2.2) pęknąć, rozpaść się na kawałki
(2.3) przen. o uczuciach, nastrojach: rozwiać się, zniknąć, nagle przeminąć
(2.4) pot. szybko uciec
czasownik zwrotny dokonany prysnąć się (ndk. pryskać się)
(3.1) prysnąć (1.1) czymś na samego siebie
(3.2) prysnąć (1.1) czymś na siebie nawzajem
Wiktionary
gatunek rybki akwariowej z rodziny kąsaczowatych
Prystelka (Pristella maxillaris) – gatunek ryby z rodziny kąsaczowatych (Characidae), jedyny przedstawiciel rodzaju Pristella. Hodowana w akwariach.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
1. ropny wykwit na skórze w postaci pęcherzyka wypełnionego płynem surowiczym lub ropnym, powstający zwykle z gruczołów łojowych; krosta;
2. potocznie: coś łatwego lub nieistotnego, bez znaczenia; drobiazg, drobnostka, głupstwo;
3. wypukłość na powierzchni wyrobu ceramicznego; krosta
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) krosta
(1.2) przen. pot. coś bardzo łatwego lub niezbyt ważnego
Trądzik młodzieńczy, trądzik pospolity (łac. acne vulgaris) – choroba skóry występująca w wieku pokwitania, gdy pod wpływem zmian hormonalnych (nadmiernej stymulacji androgenowej) dochodzi do nadmiernego pobudzenia czynności gruczołów łojowych (łojotoku).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mający pryszcze, wypryski na skórze; pokryty pryszczami
Pryszczaci, pokolenie „pryszczatych” – grupa młodych polskich pisarzy przełomu lat 40. i 50., radykalnych entuzjastów podporządkowania twórczości literackiej wymogom ideologii partii komunistycznej, wedle założeń tzw. realizmu socjalistycznego. Do najważniejszych reprezentantów tego środowiska należeli Tadeusz Borowski, Wiktor Woroszylski, Andrzej Braun, Wisława Szymborska, Tadeusz Konwicki, Witold Wirpsza, Andrzej Mandalian, Witold Zalewski, Tadeusz Kubiak.
SJP.pl
Wikipedia
1. owad z rzędu muchówek, czyli dwuskrzydłych, występujący w ponad 4 tysiącach gatunkach;
2. pryszczarek heski - gatunek muchówki, której larwy żerują w pszenicy, życie i jęczmieniu; mucha heska
SJP.pl
1. owad z rzędu muchówek, czyli dwuskrzydłych, występujący w ponad 4 tysiącach gatunkach;
2. pryszczarek heski - gatunek muchówki, której larwy żerują w pszenicy, życie i jęczmieniu; mucha heska
SJP.pl
o cechach pryszczarkowatych (rodzina owadów)
Pryszczarkowate, pryszczarki (Cecidomyiidae) – duża rodzina owadów z rzędu muchówek. Występują pospolicie we wszystkich środowiskach lądowych.
Są to niewielkie owady (1,5–3,5 mm długości) o delikatnej budowie, często z czerwonawym odwłokiem. Czułki długie, często pokryte szczecinkami. Skrzydła szerokie, o silnie zredukowanym użyłkowaniu, zwykle żółtym, pomarańczowym lub czerwonawym.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach pryszczarkowatych (rodzina owadów)
SJP.pl
mający pryszcze, wypryski na skórze; pokryty pryszczami
SJP.pl
mający pryszcze, wypryski na skórze; pokryty pryszczami
przymiotnik
(1.1) mający pryszcze
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: chrząszcz z rodziny oleicowatych (majkowatych), o zielonej metalicznej barwie i ciele długości od 12 do 22 mm, którego krew zawiera drażniącą substancję - kantarydynę, stosowaną dawniej w lecznictwie; kantaryda, pryszczel lekarski, majka lekarska, mucha hiszpańska
SJP.pl
1. rodzaj chrząszcza z rodziny oleicowatych, obejmujący jeden gatunek z dwoma podgatunkami;
2. pryszczel lekarski - gatunek chrząszcza z rodziny oleicowatych (majkowatych), o zielonej metalicznej barwie i ciele długości od 12 do 22 mm, którego krew zawiera drażniącą substancję - kantarydynę, stosowaną dawniej w lecznictwie; kantaryda, pryszczawka, majka lekarska, mucha hiszpańska
Majka, pryszczel, kantaryda (Lytta) – rodzaj chrząszczy z rodziny oleicowatych i podrodziny Meloinae. Obejmuje około 110 opisanych gatunków.
SJP.pl
Wikipedia
Jaskier ostry, pryszczeniec (Ranunculus acris L.) – rośliny z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). Gatunek wybitnie kosmopolityczny, zasiedlający Europę, Afrykę Płn. i Azję, spotykany również w Ameryce Północnej (na Grenlandii i Alasce). W Polsce gatunek bardzo pospolity na całym obszarze.
Wikipedia
potocznie: duży pryszcz
SJP.pl
dawniej:
1. pokrywać, obsypywać pryszczami;
2. pryszczyć się - dostawać pryszczy, okrywać się pryszczami
SJP.pl
ostra, bardzo zaraźliwa choroba wirusowa zwierząt parzystokopytnych, charakteryzująca się tworzeniem bolesnych pęcherzyków na błonie śluzowej pyska, w okolicach racic i na wymieniu; zaraza pyska i racic
Pryszczyca (afoza, zaraza pyska i racic; łac. Aphtae epizooticae; FMD, z ang. foot and mouth disease) – ostra, bardzo zaraźliwa wirusowa choroba zwierząt racicowych hodowlanych i dzikich. W Unii Europejskiej, w tym w Polsce, podlega notyfikacji oraz zwalczaniu z urzędu.
SJP.pl
Wikipedia
1. zdrobnienie od: pryszcz; krostka, syfek;
2. ekspresywnie: coś nieistotnego; głupstwo, drobnostka, bagatela
SJP.pl
o cechach pryszczyrnicowatych (przypołudnikowatych; rodzina roślin); przypołudnikowaty
SJP.pl
Wikipedia
o cechach pryszczyrnicowatych (przypołudnikowatych; rodzina roślin); przypołudnikowaty
SJP.pl
natrysk;
1. urządzenie, w którym strumień wody rozpryskuje się, przepływając przez specjalne sito;
2. kąpiel pod takim urządzeniem; tusz
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) aparat do kąpieli natryskowej, w którym woda przechodząca przez rury spada gęstym deszczem kropli;
(1.2) przen. kąpiel brana pod prysznicem (1.1)
Prysznic lub natrysk – urządzenie służące do kąpieli, polegającej na polewaniu się wodą wypływającą z instalacji wodociągowej przez specjalne sitko, mające na celu rozbicie strumienia wody na drobne kropelki. Jednocześnie mianem tym określa się wydzieloną część pomieszczenia kąpielowego, zaopatrzoną w brodzik z odpływem, służącą do kąpieli natryskowej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. oblewać strumieniem wody;
2. dawniej: prysznicować się - brać prysznic
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) od: prysznic
Wiktionary
w gwarze uczniowskiej: tanie, marne wino; alpaga, mózgotrzep, jabol, bełt, siara, wińsko
SJP.pl
w starożytnych Atenach: członek dziesiątej części Rady Pięciuset
Prytan (gr. πρύτανις lm. πρυτάνεις być może od πρῶτος „pierwszy”) – wysoki urząd w wielu państwach starożytnej Grecji.
Urząd ten wywodził się z czasów królewskich, a spotykany był potem w wielu państwach. W Koryncie w królewskim rodzie Bakchiadów wybierano każdego roku najwyższego urzędnika zwanego prytanem; podobnie było na Korkyrze. W państwach demokratycznych było dwóch prytanów, na przykład na Rodos dwaj prytani zastąpili jednego wybieranego poprzednio z rodu Eratydów, będącego odgałęzieniem rodu Heraklidów; każdy z nich sprawował władzę przez 6 miesięcy. Prytani występowali na Tenedos, Kos, Astipalei, w Milecie, Efezie, Smyrnie, Teos. Byli często urzędnikami eponimami, np. w Mitylenie czy Pergamonie.
SJP.pl
Wikipedia
w starożytnej Grecji: budynek, w którym prytanowie pełnili swoje funkcje
Prytanejon – budynek publiczny w starożytnej Grecji dla najwyższych władz w greckich państwach-miastach, miejsce urzędowania prytanów.
Prytanejon był nie tylko centrum administracyjnym miasta, stanowił także jego centrum duchowe, gdzie znajdował się, symbolizujący wspólnotę obywateli, ołtarz Hestii i wieczny ogień.
SJP.pl
Wikipedia
1. w starożytnych greckich miastach: budowla, gdzie zbierało się zgromadzenie prytanów;
2. dawniej: szkoła wojskowa we Francji
SJP.pl
w antycznej Grecji: okres sprawowania funkcji przez prytanów wynoszący 35 lub 36 dni (1/10 część roku)
Prytaneja – okres sprawowania czynności przez ⅒ Rady w Atenach. Wynosił on ⅒ roku, tzn. 35 lub 36 dni, a w latach przestępnych 38 lub 39 dni.
SJP.pl
Wikipedia
prywaciarka; potocznie:
1. właścicielka prywatnego przedsiębiorstwa, zakładu przemysłowego lub sklepu;
2. prowadzenie prywatnego przedsiębiorstwa, zakładu przemysłowego lub sklepu; prywaciarstwo, prywacizna;
3. przedsiębiorstwo, zakład przemysłowy lub sklep prowadzone przez prywatną osobę
SJP.pl
prywaciara; potocznie:
1. właścicielka prywatnego przedsiębiorstwa, zakładu przemysłowego lub sklepu;
2. prowadzenie prywatnego przedsiębiorstwa, zakładu przemysłowego lub sklepu; prywaciarstwo, prywacizna;
3. przedsiębiorstwo, zakład przemysłowy lub sklep prowadzone przez prywatną osobę
SJP.pl
przymiotnik od: prywaciarz
SJP.pl
prywacizna;
1. prowadzenie prywatnego przedsiębiorstwa, zakładu przemysłowego lub sklepu;
2. ogół ludzi prowadzących prywatną działalność gospodarczą;
3. produkty wykonane przez prywaciarza
SJP.pl
potocznie: właściciel prywatnego przedsiębiorstwa, prywatnego zakładu przemysłowego lub sklepu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pot. lekcew. lub pogard. w PRL prywatny przedsiębiorca, rzemieślnik lub kupiec
SJP.pl
Wiktionary
prywaciarstwo;
1. prowadzenie prywatnego przedsiębiorstwa, zakładu przemysłowego lub sklepu;
2. ogół ludzi prowadzących prywatną działalność gospodarczą;
3. produkty wykonane przez prywaciarza
SJP.pl
dawniej: odmawianie sobie czegoś; wyrzeczenie
SJP.pl
troska o własne interesy kosztem dobra publicznego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) dbałość o własne dobro i interesy kosztem dobra publicznego
SJP.pl
Wiktionary
impreza, zabawa organizowana w prywatnym mieszkaniu, zwykle przez młodzież
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. młodzieżowa zabawa urządzana w prywatnym domu
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie:
1. osoba lubiąca chodzić na prywatki;
2. uczestnik prywatki
SJP.pl
potocznie: właściciel prywatnego sklepu, warsztatu lub zakładu przemysłowego; prywaciarz
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób prywatny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: prywatnie
SJP.pl
dawny stopień wyższy od przymiotnika: prywatny (skromny)
SJP.pl
dotyczący prawa prywatnego (np. prywatnoprawne uregulowania prawa konsumenckiego)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prywatne; cecha tych, którzy są prywatni
(1.2) życie, sprawy prywatne, osobiste, prawo do życia intymnego, chronionego przed ingerencją obcych;
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) będący czyjąś osobistą własnością
(1.2) niebędący własnością skarbu państwa ani państwowej instytucji (lub przynajmniej państwo nie ma większości w akcjonariacie)
(1.3) dotyczący czyichś osobistych spraw
(1.4) wynajęty do osobistego użytku
(1.5) nie dla każdego dostępny
(1.6) niereprezentujący żadnej instytucji
(1.7) inform. o dostępie ograniczonym do metod z tej samej klasy
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) filoz. posiadający zdolność pozbawiania, powodowania braku
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ekon. przekazanie prywatnym właścicielom mienia państwowego lub komunalnego;
Prywatyzacja – proces przekazywania majątku państwowego podmiotom prywatnym. Prywatyzacja może się odbywać poprzez sprzedaż lub transfer majątku państwowego.
Pierwszą masową prywatyzację państwowego majątku przeprowadzono w latach 1933–1937 w nazistowskich Niemczech.
Przeciwieństwem prywatyzacji jest nacjonalizacja.
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z prywatyzacją
przymiotnik relacyjny
(1.1) ekon. praw. związany z prywatyzacją, dotyczący prywatyzacji
SJP.pl
Wiktionary
osoba dokonująca prywatyzacji
SJP.pl
czasownik przechodni
(1.1) ekon. przekazywać majątek państwowy podmiotom prywatnym
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|prywatyzować.
Wiktionary
potocznie: nawyk, przyzwyczajenie
SJP.pl
własność nieprzyjaciela lub kontrabanda zdobyta podczas wojny na morzu
Pryz (fr. prise 'zdobycie' z łac. prendere 'chwytać') – w prawie morza: zdobycz wojenna w postaci skonfiskowanej cywilnej jednostki, pływającej pod banderą państwa nieprzyjacielskiego, lub jednostki państwa neutralnego wiozącej niedozwolony ładunek (przemyt) do państwa, będącego drugą stroną w konflikcie zbrojnym. Łupem jest również ładunek jednostki. W przypadku, gdy mienie (statek lub ładunek) nie jest własnością państwa, lecz prywatną, po wojnie łup należy zwrócić właścicielowi lub zrównoważyć odszkodowaniem. W przypadku przemytu właściciel najczęściej traci nie tylko ładunek, ale i statek. O dopuszczalności przepadku orzeka sąd kaperski.
SJP.pl
Wikipedia
1. gwarowo: bitka, wziątka;
2. statek wzięty do niewoli
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gwara. wziątka, bitka
(1.2) mors. statek wzięty do niewoli
SJP.pl
Wiktionary
sześciościan, którego podstawami są prostokąty leżące w dwóch płaszczyznach równoległych, a przeciwległe ściany boczne są jednakowo nachylone do podstawy, ale po przedłużeniu nie przecinają się w jednym punkcie
Pryzma, klin ścięty – wielościan o sześciu ścianach o następujących właściwościach:
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: pryzmat
SJP.pl
1. w geometrii: graniastosłup o podstawie trójkątnej;
2. bryła z przezroczystego materiału o takim kształcie, służąca do odbijania, załamywania lub rozszczepiania światła
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fiz. opt. graniastosłup wykonany z przezroczystego materiału, często mający trójkątną podstawę, używany do załamywania, rozszczepiania i odbijania wiązek światła;
Pryzmat – bryła z materiału przezroczystego o co najmniej dwóch ścianach płaskich nachylonych do siebie pod kątem \omega (tzw. kątem łamiącym pryzmatu).
Używany w optyce do zmiany kierunku biegu fal świetlnych, a poprzez to, że zmiana kierunku zależy od długości fali, jest używany do analizy widmowej światła. Zjawisko całkowitego wewnętrznego odbicia pozwala użyć pryzmatu jako elementu odbijającego światło.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wielościan, którego wszystkie wierzchołki leżą na dwóch równoległych płaszczyznach
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geom. wielościan, którego wszystkie wierzchołki leżą na dwóch równoległych płaszczyznach;
Pryzmatoid to typ wielościanu, którego wszystkie wierzchołki leżą na dwóch równoległych płaszczyznach.
Przykładami pryzmatoidów są prostopadłościan, graniastosłup, antygraniastosłup, pryzma.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. przymiotnik od: pryzmat (w fizyce), np. lornetka pryzmatyczna;
2. przymiotnik od: pryzmat (w matematyce), np. pryzmatyczny kształt
SJP.pl
pryzmatoid mający płaskie boki i taką samą liczbę wierzchołków w obu równoległych płaszczyznach
SJP.pl
→ pryzma
SJP.pl
skrót od: Księga Przysłów - jedna z ksiąg biblijnych, wchodząca w skład Starego Testamentu
skrót
(1.1) = rel. Księga Przysłów
SJP.pl
Wiktionary
czasownik
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kochać
Wiktionary
dawniej:
1. mężczyzna przędący, potrafiący prząść;
2. mężczyzna zatrudniony w przędzalni
SJP.pl
1. kobieta przędąca, potrafiąca prząść;
2. kobieta zatrudniona w przędzalni;
3. motyl nocny z rodziny prządkowatych, którego larwy są szkodnikami żerującymi na liściach drzew; prządkówka;
4. prządka pierścienica - motyl nocny z rodziny barczatkowatych, składający jaja w pierścieniowatych złożach
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta zajmująca się przędzeniem
(1.2) zool. nazwa systematyczna|Nephila pilipes|ref=tak., prządka olbrzymia, gatunek dużego pająka z rodziny prządkowatych, nazwa systematyczna|Nephilidae|ref=tak.
(1.3) ent. ogólna nazwa motyli z rodziny prządkowatych, nazwa systematyczna|Bombycidae|ref=tak., wytwarzających w stadium larwalnym przędzę
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. kobieta przędąca, potrafiąca prząść;
2. kobieta zatrudniona w przędzalni;
3. motyl nocny z rodziny prządkowatych, którego larwy są szkodnikami żerującymi na liściach drzew; prządkówka;
4. prządka pierścienica - motyl nocny z rodziny barczatkowatych, składający jaja w pierścieniowatych złożach
Zobacz też:
SJP.pl
Wikipedia
1. rodzina niewielkich owadów z rzędu motyli; jedwabnikowate, prządki;
2. rodzina dużych pająków
SJP.pl
Wikipedia
o cechach prządkowatych (rodzina owadów; rodzina pająków)
SJP.pl
motyl nocny z rodziny prządkowatych, którego larwy są szkodnikami żerującymi na liściach drzew; prządka
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przać.
Wiktionary
wieś w Polsce
Przanówka – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie brzezińskim, w gminie Brzeziny.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa skierniewickiego.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
Przanowscy – polska rodzina herbu Nowina.
osoby:
SJP.pl
Wikipedia
1. przerabiać ręcznie włókno na nici, wysnuwać i skręcać nitkę z przędziwa, np. prząść kądziel, len na kołowrotku;
2. o pająku: wytwarzać pajęczynę
czasownik przechodni niedokonany (dk. uprząść)
(1.1) włók. przerabiać kłąb włókna na przędzę
(1.2) o pająku, jedwabniku: wytwarzać pajęczynę, nitkę jedwabną
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) część kołowrotka
Wiktionary
zdrobnienie od: prząśnica (część kołowrotka)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. od prząśnica (część kołowrotka)
Prząśniczka – pieśń skomponowana przez Stanisława Moniuszkę na głos i fortepian do słów Jana Czeczota. Obecnie często wykonywana jako utwór instrumentalny, na instrumentach dętych.Jej transkrypcję na fortepian wykonał polski kompozytor Henryk Melcer-Szczawiński. Popularne było wykonanie Prząśniczki przez duet fortepianowy „Marek i Wacek”. Utwór był wykorzystywany jako sygnał wywoławczy przez stacje radiowe i telewizyjne: Polskie Radio Białystok oraz Telewizję Łódź.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stopień wyższy od przysłówka: przaśnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przaśny
SJP.pl
maca;
1. cienki placek przygotowywany z ciasta bez soli i spożywany przez żydów w czasie święta Paschy;
2. pieczywo przypominające taki placek
SJP.pl
Wikipedia
maca;
1. cienki placek przygotowywany z ciasta bez soli i spożywany przez żydów w czasie święta Paschy;
2. pieczywo przypominające taki placek
SJP.pl
Wikipedia
1. cecha produktów, które nie były poddane fermentacji; niekwaśność;
2. brak wyraźnego smaku;
3. przenośnie: cecha przedmiotów odznaczających się prostotą; prostota, naturalność, surowość;
4. przenośnie: brak ogłady, kultury; grubiaństwo, prostactwo
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przaśne, niekwaszone
(1.2) cecha tego, co przaśne, proste, zgrzebne; cecha tych, którzy są przaśni, prości, zgrzebni
(1.3) cecha tego, co przaśne, prymitywne, prostackie; cecha tych, którzy są przaśni, prymitywni, prostaccy
SJP.pl
Wiktionary
1. taki, który nie uległ fermentacji; niekwaśny;
2. bez wyraźnego smaku, niekwaśny, niesłony;
3. przenośnie: odznaczający się prostotą; prosty, naturalny, surowy;
4. przenośnie: pozbawiony ogłady, kultury; prymitywny, prostacki, grubiański
przymiotnik relacyjny
(1.1) taki, który nie uległ fermentacji, niekwaśny
przymiotnik jakościowy
(2.1) prosty, surowy, naturalny
(2.2) świadczący o zacofaniu cywilizacyjnym, ubóstwie kulturalnym i umysłowym
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Przasnysz
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Przasnyszem, dotyczący Przasnysza
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Przasnysz
SJP.pl
miasto w Polsce
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Polsce, w województwie mazowieckim, w powiecie przasnyskim;
Przasnysz – miasto w Polsce położone w województwie mazowieckim, w powiecie przasnyskim, nad rzeką Węgierką.
Miasto leżące na północnym Mazowszu ma połączenia drogowe z Warszawą, Olsztynem, Ostrołęką, Działdowem, Ciechanowem, Makowem Mazowieckim i Mławą. Przez Przasnysz przechodzą drogi: krajowa nr 57 i wojewódzkie nr 544 i nr 617. Na wschód od miasta znajduje się lądowisko Aeroklubu Północnego Mazowsza. Patronem miasta od 18 września 2014 r. jest św. Stanisław Kostka.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Przasnysza
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Przasnysza
(1.2) osoba pochodząca z Przasnysza, urodzona w Przasnyszu
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Przasnysza
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Przasnysza
(1.2) kobieta pochodząca z Przasnysza, urodzona w Przasnyszu
SJP.pl
Wiktionary
gatunek pająka z rodziny koliściakowatych
SJP.pl
Przążewo – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie ciechanowskim, w gminie Ciechanów.
Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka DW616.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.
Wikipedia
przyimek
(1.1) stpol. przez
Wiktionary
przedrostek w wyrazach złożonych…
(1.1) …potęgujący znaczenie, nasilenie czegoś
(1.2) …sygnalizujący, że czynność lub stan doszły do etapu terminalnego, po którego osiągnięciu nie da się już tego zrobić bardziej
Wiktionary
adresować ponownie
SJP.pl
przestawić litery lub sylaby w wyrazie w taki sposób, by powstał nowy wyraz; anagramować
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. analizować)
(1.1) przeprowadzić analizę
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeanalizować.
Wiktionary
ponownie zaaranżować
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) odpuszczać winy, wybaczać
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przebaczalne
Wiktionary
taki, który można przebaczyć; wybaczalny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przebaczać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odpuszczenie czyichś win
Wiktionary
wyzbyć się żalu, urazy, darować komuś winę
czasownik przechodni dokonany (ndk. przebaczać)
(1.1) dokonany od|przebaczać.
SJP.pl
Wiktionary
balansując, kołysząc się, przechodzić
SJP.pl
1. spędzać pewien czas, bawiąc się na balu;
2. spędzać dużo czasu na zabawach, przyjęciach
SJP.pl
rzadko: przetrwaniać czas na baraszkowaniu
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przebarwiać.
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany
(1.1) wojsk. przenieść jednostkę wojskową z jednej bazy do innej
(1.2) inform. nanieść historię jednej gałęzi na inną w obrębie systemu kontroli wersji
Wiktionary
regionalnie: spędzać czas na pogawędkach
SJP.pl
1. wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim;
2. osada w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
wieś w województwie podkarpackim, w powiecie mieleckim
Przebendów – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie mieleckim, w gminie Wadowice Górne.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przebijać)
(1.1) uszkodzić ostrym przedmiotem coś, co było napompowane
(1.2) podczas licytacji lub gry: zaoferować więcej
(1.3) podczas negocjacji: przedstawić lepszą ofertę
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) otwór wydrążony lub wykuty na wylot w czymś lub pod czymś
(1.2) elektr. przepływ prądu poza obwód wskutek uszkodzenia izolacji elektrycznej;
(1.3) pot. dodatkowy zysk na jakiejś transakcji
(1.4) pęknięcie ścianki narządu wewnętrznego
(1.5) odczasownikowy od|przebić.
Przebicie elektryczne – nagły przepływ prądu przez izolator lub półprzewodnik. Napięcie, przy którym zachodzi to zjawisko, nosi nazwę napięcia przebicia. Polska norma PN-IEC 243-1 definiuje przebicie elektryczne jako: utrata, przynajmniej chwilowa, właściwości elektroizolacyjnych ośrodka pod wpływem natężenia pola elektrycznego.
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przebiegać)
(1.1) dokonany od|przebiegać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) odbywanie się czegoś, rozwijanie się w czasie
(1.2) trasa, kierunek biegu czegoś, linia, wzdłuż której jest coś położone, przeprowadzone
(1.3) przebywanie pewnej trasy przez pojazd mechaniczny; przebyta trasa
(1.4) mot. liczba kilometrów przejechanych przez pojazd; stan licznika
(1.5) stpol. przebiegłość
Szereg czasowy – ciąg uporządkowanych danych pochodzących z obserwacji lub eksperymentów dokonywanych w określonych jednostkach czasu. W modelowaniu statystycznym szereg czasowy jest traktowany jako realizacja procesu stochastycznego, którego dziedziną jest czas. Szeregi czasowe służą do wykrywania trendów statystycznych występujących w zebranych danych. Matematyczne modelowanie trendów i analiza statystyczna szeregów czasowych jest podstawą większości metod prognozowania statystycznego stosowanego w wielu dziedzinach od meteorologii po giełdową analizę techniczną.
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: spędzić pewien czas na bieganiu
czasownik niedokonany (dk. przebiec, przebiegnąć)
(1.1) przebywać daną drogę biegiem
(1.2) postępować, rozwijać się w czasie, odbywać się
(1.3) będąc w ruchu, biegiem przemieścić się z jednego punktu na drugi
(1.4) o linii, trasie: prowadzić przez coś, być wytyczonym gdzieś, ciągnąć się dokądś
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przebiegać.
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób przebiegły, podstępnie
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przebiegle
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przebiegły
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przebiegnąć.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, kto jest przebiegły
SJP.pl
Wiktionary
umiejący wykorzystać sytuację dla swojej korzyści, niedający się oszukać ani wykorzystać; cwany
przymiotnik
(1.1) postępujący chytrze, przemyślnie
forma czasownika.
(2.1) 3 os., lm., ż. od: przebiec
SJP.pl
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przebrać)
(1.1) przerzucać, przekładać jakieś rzeczy
(1.2) poruszać ciągle nogami lub palcami
(1.3) wybrzydzać, grymasić, nie móc zdecydować się
(1.4) oczyszczać coś drobnego
(1.5) zmieniać komuś ubranie
(1.6) dobierać komuś kostium, przebranie
czasownik zwrotny niedokonany przebierać się (dk. przebrać się)
(2.1) zmieniać ubranie, zakładać inne ubranie
(2.2) zakładać kostium, przebranie
Wiktionary
robotnik w zakładzie kopalnianym, ręcznie wzbogacający urobek przez usuwanie okruchów skały płonnej
SJP.pl
kobieta pracująca w zakładzie kopalnianym, ręcznie wzbogacająca urobek przez usuwanie okruchów skały płonnej
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) miejsce w którym można zmienić ubranie
Przebieralnia – specjalnie wydzielone pomieszczenie, w którym można w odosobnieniu przebrać się w odpowiedni strój. Można je spotkać w miejscach wymagających zmiany ubrania, takich jak pływalnie czy plaże. Mogą być podzielone na damskie i męskie lub koedukacyjne.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) rzad. związany z przebieraniem się
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przebierać.
Wiktionary
potocznie: człowiek występujący w kostiumie, masce; człowiek przebrany za kogoś
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pot. osoba występująca w kostiumie upodabniającym ją do kogoś, czasem w masce
(1.2) pot. żart. o człowieku niestandardowo, śmiesznie ubranym
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: przebieranie się za kogoś, ubieranie się w stroje innej osoby
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. zmiana stroju w celu przebrania się za kogoś
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
krótki bieg rozluźniający mięśnie, będący częścią treningu lub rozgrzewki
SJP.pl
SJP.pl
dawniej: pobieżny
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przebić)
(1.1) robić otwór czymś ostrym; przeszywać na wylot
(1.2) robić przejście w jakiejś przeszkodzie
(1.3) przedostawać się przez grubą warstwę
(1.4) pokazywać lepsze walory, zdolności, umiejętności
(1.5) dawać wyższą korzyść od uprzednio oferowanej
(1.6) karc. bić kartę starszą od niej
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przebić)
(2.1) być widocznym przez jakąś przesłonę
(2.2) dawać się odbierać zmysłem, czuć w tle
(2.3) dawać się odczuć (jako emocja)
czasownik zwrotny niedokonany przebijać się (dk. przebić się)
(3.1) przebijać samego siebie
(3.2) przebijać jeden drugiego
(3.3) ulegać przebiciu
(3.4) przedostawać się, pokonując przeszkody
(3.5) robić przekop, otwór, aby dostać się gdzieś
(3.6) zdobywać karierę, popularność
Wiktionary
urządzenie do tworzenia otworów, np. dziurownik, perforator
SJP.pl
narzędzie kowalskie, blacharskie i murarskie do przebijania otworów
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
środowiskowo: przebranie się
SJP.pl
roślina cebulkowa należąca do rodziny amarylkowatych, o równowąskich liściach i mlecznobiałych kwiatach zakwitających wczesną wiosną, pochodząca z Europy; śnieżyczka przebiśnieg
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. roślina z gatunku śnieżyczka przebiśnieg, nazwa systematyczna|Galanthus nivalis|L.|ref=tak.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do przebiśniegów, wykonany z przebiśniegów
Wiktionary
1. cienki papier używany przy pisaniu przez kalkę;
2. kopia dokumentu, zwłaszcza zrobiona przez kalkę;
3. pobicie atutem karty innego koloru;
4. w górnictwie: przekop łączący dwa biegnące równolegle wyrobiska;
5. w filmie: krótkie ujęcie, najczęściej zbliżenie, wmontowane do ujęcia podstawowego;
6. potocznie: nadwyżka ponad cenę podstawową
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cienki papier dawniej używany do sporządzania kopii podczas pisania na maszynie
(1.2) kopia danego tekstu wykonana za pomocą odpowiedniego urządzenia
(1.3) pot. zysk wynikający ze sprzedaży towaru za wyższą cenę niż cena kupna
(1.4) pot. dodatkowe przejście pozwalające na komunikację między dwiema wydrążonymi w ziemi trasami
(1.5) pot. mały kolczyk umieszczany w pistolecie do przekłuwania uszu
(1.6) karc. pobicie karty już wcześniej pobitej
(1.7) film. krótkie ujęcie wmontowane do ujęcia podstawowego, pokazujące obraz na bliższym planie
(1.8) sport. w siatkówce: uderzenie w piłkę sprawiające, że piłka przelatuje nad siatką
(1.9) sport. w piłce nożnej: przejęcie od przeciwnika piłki lecącej w powietrzu w celu oddania gola
(1.10) daw. przetopienie monet i wybicie ich od nowa
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
zadziałać na kogoś zbyt wieloma bodźcami
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przebodźcować.
(1.2) uczucie obciążenia psychicznego spowodowane nadmiarem bodźców
Wiktionary
działać na kogoś zbyt wieloma bodźcami
SJP.pl
wykrzyknik wyrażający zachwyt, zdumienie
wykrzyknik
(1.1) przest. …wyrażający zdziwienie, przerażenie, grozę itp.
SJP.pl
Wiktionary
arcybogaty;
1. bardzo bogaty, zamożny;
2. obfitujący w coś
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) muz. telew. coś bardzo popularnego, szczególnie w odniesieniu do utworów muzycznych
(1.2) sport. raptowny i niespodziewany atak na bramkę rywala wykonany przez jednego zawodnika, zakończony strzałem
Przebój, szlagier lub hit – popularny w określonym czasie utwór muzyczny lub piosenka. Określenie zazwyczaj odnosi się do muzyki rozrywkowej, lecz często znaczenie jego rozciąga się na muzykę poważną oraz na inne dziedziny sztuki, mówiąc na przykład o „przeboju filmowym” lub „kinowym”. Przebój muzyczny zwykle charakteryzuje się łatwo wpadającą w ucho melodią i jest wielokrotnie emitowany przez stacje radiowe, oraz osiąga wysoką sprzedaż. Choć istnieją ponadczasowe przeboje, których popularność zdaje się nie przemijać, to zasadniczo mamy tu do czynienia ze zjawiskiem okresowym.
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie:
1. problemy związane z czymś lub z kimś;
2. zaskakujący, zabawny splot zdarzeń; numer, heca
SJP.pl
zawodnik gier zespołowych dokonujący wielu przebojów w czasie gry, tzn. szybkich efektownych ataków na bramkę przeciwnika zakończonych strzałem
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, kto jest przebojowy
Wiktionary
spędzić pewien czas na boksowaniu
SJP.pl
pogodzić się ze stratą
SJP.pl
pogodzić się ze stratą
SJP.pl
1. przezwyciężać ból, przestawać cierpieć;
2. dawniej: przeżywać pewien okres w bólu, cierpieniu
SJP.pl
[czytaj: przebukować] zmienić szczegóły rezerwacji miejsca w pociągu, samolocie, hotelu itp.; przebukować
SJP.pl
[czytaj: przebukowywać] zmieniać szczegóły rezerwacji miejsca w pociągu, samolocie, hotelu itp.; przebukowywać
SJP.pl
Przeborowo – wieś w Polsce, położona w województwie lubuskim, w powiecie strzelecko-drezdeneckim, w gminie Drezdenko.
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.
Wikipedia
borując, robić w czymś otwór na wylot
SJP.pl
1. o zwierzętach: przebić rogami;
2. przebić czymś ostrym; przekłuć, przeszyć;
3. spowodować nagłe nieprzyjemne odczucie; przeszyć;
4. przebóść się - przebić siebie samego czymś ostrym
SJP.pl
przemieniać w bóstwo
SJP.pl
przemienić w bóstwo
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) rel. nadanie komuś lub czemuś pierwiastka boskiego, osiągnięcie cech bóstwa
Przebóstwienie (gr. theosis (θέωσης), theopoiesis) − pojęcie występujące zwłaszcza w prawosławnej teologii apofatycznej; określa dobrowolne dopuszczenie człowieka przez Boga do współudziału w Jego życiu i boskiej naturze drogą pewnego uczestnictwa przez podobieństwo.
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przebierać)
(1.1) dokonany od|przebierać.
czasownik zwrotny dokonany przebrać się (ndk. przebierać się)
(2.1) dokonany od|przebierać się.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przebrać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zmiana branży prowadzonej działalności
(1.2) środ. LGBT zmiana orientacji seksualnej
Wiktionary
w żeglarstwie: zmieniać ustawienie żagli rejowych
SJP.pl
Przebrno (niem. Pröbbernau) – część miasta Krynica Morska, w województwie pomorskim, położona na Mierzei Wiślanej, nad Zalewem Wiślanym.
Wikipedia
1. spulchniać ziemię broną, bronować powtórnie;
2. spędzać pewien czas na bronowaniu
SJP.pl
przefrunąć z brzękiem
SJP.pl
1. budzący wstręt, niechęć; obrzydliwy, wstrętny, ohydny;
2. taki, który się znudził, znużył, obrzydł; obrzydły
SJP.pl
rzeczownik odczasownikowy, rodzaj żeński
(1.1) dokonywanie zmian w budowie danego obiektu
(1.2) zmiana w celu poprawy czegoś
Przebudowa – wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji. W przypadku dróg są dopuszczalne zmiany charakterystycznych parametrów technicznych i eksploatacyjnych w zakresie niewymagającym zmiany granic pasa drogowego.
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przebudowywać)
(1.1) zmienić gruntownie budowlę
(1.2) przekształcić w nową postać
czasownik zwrotny dokonany przebudować się (ndk. przebudowywać się)
(2.1) zostać przebudowanym
(2.2) przebudować swoje lokum
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przebudować.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przebudowywać.
Wiktionary
zmienić szczegóły rezerwacji miejsca w pociągu, samolocie, hotelu itp.; przebookować
czasownik przechodni dokonany
(1.1) zmienić rezerwację
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zmiana rezerwacji
Wiktionary
zmieniać szczegóły rezerwacji miejsca w pociągu, samolocie, hotelu itp.; przebookowywać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przebukowywać.
Wiktionary
potocznie: spędzać pewien czas na bumblowaniu, próżnowaniu; przebalowywać, przebumelowywać
SJP.pl
potocznie: spędzać pewien czas na bumblowaniu, próżnowaniu; przebalowywać, przebumblowywać
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przebywać)
(1.1) dokonany od|przebywać.
Wiktionary
dawniej:
1. przebywanie, mieszkanie, zostawanie gdzieś przez pewien czas;
2. przejście, przeprawa
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) stpol. przebywanie, mieszkanie, zostawanie gdzieś przez pewien czas
(1.2) stpol. przejście, przeprawa
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) stpol. mieszkanie
Wiktionary
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) być gdzieś przez pewien czas; pozostawać gdzieś dłużej; spędzać gdzieś czas
czasownik przechodni niedokonany (dk. przebyć)
(2.1) pokonywać określoną trasę, drogę
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przebywać.
Wiktionary
spędzać czas na błądzeniu
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przebłagiwać)
(1.1) wyjednać przebaczenie błaganiem
Wiktionary
wieko skrzyni Arki Przymierza
SJP.pl
mający na celu przebłaganie; przepraszający
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) wyjednanie przebaczenia błaganiem
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przebłagać)
(1.1) niedokonany od|przebłagać.
Wiktionary
rzadko: przebłyskiwać;
1. stawać się widocznym na chwilę;
2. pojawiać się w czyjejś świadomości nagle i na krótko;
3. błyskać spod czegoś
SJP.pl
przebłyskać;
1. stawać się widocznym na chwilę;
2. pojawiać się w czyjejś świadomości nagle i na krótko;
3. błyskać spod czegoś
SJP.pl
1. stać się widocznym na chwilę;
2. zaistnieć w czyjejś świadomości nagle i na krótko;
3. błysnąć spod czegoś
SJP.pl
1. wywierać nacisk na coś
2. posuwać się, wznosić się w górę gwałtownie
3. wstrzymując oddech, napinać mięśnie brzucha, aby wywołać ucisk na odpowiednie narządy jamy brzusznej
4. przenośnie:
a) pobudzać do czegoś
b) usilnie dążyć do czegoś
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) posuwać się z wysiłkiem, gwałtownie naprzód lub w górę
(1.2) przen. usilnie do czegoś dążyć, forsować coś
(1.3) med. napinać mięśnie, wywołując ucisk na odpowiednie narządy jamy brzusznej, najczęściej podczas porodu
(1.4) stpol. zapierać się, nie przyznawać się do czegoś
SJP.pl
Wiktionary
gwarowo lub potocznie: przecież; dyć
partykuła
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. przecież
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przecedzać.
Wiktionary
czasownik dokonany (ndk. przecedzać)
(1.1) przepuścić płyn przez sito, sączek itp. w celu oczyszczenia go lub oddzielenia części stałych
Wiktionary
wprowadzenie niższej ceny niż poprzednia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hand. ekon. obniżenie ceny sprzedaży towaru
Przecena (ang. discount) – obniżka ceny towaru lub usługi, który wcześniej był oferowany po wyższej cenie. Przecena może być skutkiem chęci szybszego pozbycia się towaru, który nie sprzedawał się dobrze po wyższej cenie, w celu uwolnienia miejsca w sklepie i magazynie na nowe towary lub z powodu stwierdzenia wad fabrycznych oferowanych produktów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. przecenić)
(1.1) obniżać cenę towaru
(1.2) zbyt wysoko oceniać, cenić sobie coś lub kogoś
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeceniać.
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przeceniać)
(1.1) dokonany od|przeceniać.
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z przeceną, dotyczący przeceny
Wiktionary
środowiskowo: ustawić oś obrotu koła rowerowego przez naciąganie i luzowanie szprych
SJP.pl
środowiskowo: ustawiać oś obrotu koła rowerowego przez naciąganie i luzowanie szprych
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chodzenie dla relaksu, wypoczynku
Przechadzka (ros. Прогулка, Progulka) – rosyjski melodramat z 2003 roku w reżyserii Aleksieja Uczitiela.
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
1. zmieniać komuś charakteryzację;
2. przecharakteryzowywać się - zmieniać sobie charakteryzację
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) śrpol. osłabiony, zmęczony
Wiktionary
dawniej: przeczyszczać, uprzątać
SJP.pl
1. człowiek chytry, przebiegły; spryciarz, krętacz, obłudnik;
2. człowiek lubiący się sprzeczać; przekora
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub żeński
(1.1) daw. krętacz, szachraj
(1.2) daw. kłótnik
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
potocznie: kiepski, nieudany, np. przechlapany dzień
SJP.pl
potocznie: kiepski, nieudany, np. przechlapany dzień
SJP.pl
1. wydawać pieniądze na pijaństwo;
2. spędzać pewien czas na piciu alkoholu
SJP.pl
Wikipedia
wieś w Polsce
Przechlewo (niem. Prechlau, kaszub. Przechlewò) – wieś w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie człuchowskim, w gminie Przechlewo, przy trasie linii kolejowej Miastko-Człuchów (obecnie zawieszonej). Siedziba gminy Przechlewo.
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa słupskiego.
Wieś królewska starostwa człuchowskiego w województwie pomorskim w drugiej połowie XVI wieku.
Wieś słynąca głównie z rozwiniętej bazy turystycznej.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Przechlewo
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) archit. rzad. pot. przejście między kamienicami z jednej ulicy na drugą
(1.2) wulg. przest. prostytutka
Wiktionary
osoba idąca ulicą, chodnikiem
przymiotnik relacyjny
(1.1) taki, przez który się przechodzi
(1.2) otrzymywany kolejno przez różne osoby
(1.3) mający nie trwać stale; taki, który się zakończy
(1.4) będący etapem pewnego procesu między jego początkiem a końcem
(1.5) wędrujący z jednego miejsca w inne, niemający stałego miejsca pobytu
(1.6) przest. mający przebywać tymczasowo w jakimś miejscu
(1.7) gram. o czasowniku: posiadający formy strony biernej
(1.8) mat. log. o relacji: taki, że jeśli zachodzi dla pary (x,y) oraz pary (y,z), to zachodzi również dla pary (x,z)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) przest. osoba idąca chodnikiem lub ulicą
forma rzeczownika.
(3.1) D. i B. lm. od przechodzień
forma przymiotnika.
(4.1) M. i W. lm. mos. od przechodny
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przechodnie
(1.2) gram. cecha czasownika przechodniego;
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przechodzić.
Wiktionary
spędzić pewien czas na chodzeniu
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przejść)
(1.1) przebywać jakąś drogę
(1.2) przekraczać coś w poprzek
(1.3) mijać określone obiekty
(1.4) minąć w czasie, stawać się przeszłością
(1.5) być przekazywanym, krążyć między obiektami lub osobami
(1.6) przeżywać coś
(1.7) przedostawać się, przenikać przez coś
(1.8) zmieniać system, w jakim się coś robi (zwykle w formie dokonanej)
(1.9) zmieniać stan
(1.10) o propozycji: zostać zatwierdzoną
(1.11) o linii, szosie, szlaku: znajdować się
SJP.pl
Wiktionary
osoba idąca ulicą, chodnikiem
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba idąca ulicą lub chodnikiem
SJP.pl
Wiktionary
spędzić pewien czas na chodzeniu
SJP.pl
dawniej: przechowanie
SJP.pl
budynek lub pomieszczenie do przechowywania czegoś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pomieszczenie służące do przechowywania przedmiotów, np. bagażów podróżujących
Łódzka Piwnica Artystyczna „Przechowalnia” – scena artystyczna (m.in. kabaretowa) w Łodzi, założona w 1995 roku, była to wtedy jedyna scena kabaretu literackiego w Polsce, oprócz krakowskiej Piwnicy pod Baranami. Jest prowadzona przez małżeństwo Andrzeja Poniedzielskiego i Elżbietę Adamiak.
Comiesięczną scenę kabaretową prowadzi tam Artur Andrus.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dział przemysłu spożywczego zajmujący się przechowywaniem płodów rolnych
SJP.pl
Wikipedia
związany z przechowywaniem, dotyczący przechowalnictwa
SJP.pl
specjalista w zakresie przechowywania żywności
SJP.pl
okres, w ciągu którego żywność zachowuje określone właściwości
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przechowalne
SJP.pl
Wiktionary
osoba przyjmująca coś na przechowanie
SJP.pl
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przechować)
(1.1) chować coś przed zniknięciem, zginięciem lub zepsuciem w jakimś miejscu
(1.2) trzymać kogoś w ukryciu
(1.3) chronić coś przed zapomnieniem
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przechowywać.
Przechowywanie informacji jest jednym z trzech podstawowych procesów pamięciowych obok zapamiętywania i zapominania, rozróżnianych w klasycznym podejściu psychologicznym. Podział ten jest nieadekwatny do dzisiejszej wiedzy z zakresu psychologii poznawczej. Wyróżnia się więcej faz procesu pamięciowego, w których "przechowywanie informacji" nie ma ściśle sprecyzowanego znaczenia i może dotyczyć zarówno "kodowania informacji" jak ich "rekodowania" w pamięci, a także klasycznego przechowywania tych informacji. Niniejszy artykuł dotyczy tego ostatniego zjawiska.
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej o ochrypłym okrzyku: przebrzmiewać
SJP.pl
1. ochrzcić kogoś w nowym obrządku;
2. nadać czemuś inną nazwę, zmienić komuś imię lub nazwisko
czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)
(1.1) pot. zmienić komuś lub czemuś imię lub nazwę
czasownik zwrotny dokonany przechrzcić się (ndk. brak)
(2.1) pot. zmienić swoje imię lub przydomek
(2.2) rel. zmienić swój obrządek / wyznanie
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: mężczyzna, który zmienił wiarę, neofita
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. ktoś, kto zmienił wyznanie, (zwł. na katolicyzm)
SJP.pl
Wiktionary
wulgarnie: ktoś wyjątkowo sprytny, wybitny, imponujący (używane ironicznie lub z przesadą)
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) wulg. ktoś o zadziwiających umiejętnościach lub zadziwiający zachowaniem
SJP.pl
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przechwalić)
(1.1) pot. chwalić przesadnie; wyolbrzymiać zalety
czasownik zwrotny niedokonany przechwalać się
(2.1) chwalić się przesadnie
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przechwalać.
Wiktionary
dawniej: przechwałka
SJP.pl
1. w niektórych grach zespołowych: przechwycenie piłki zawodnikowi przeciwnej drużyny;
2. wykrycie nieprzyjacielskiego obiektu latającego w celu zaatakowania go i zniszczenia;
3. miara oddziaływania określonej elektrody X w stosunku do innej elektrody Y na pole elektryczne w pobliżu elektrody Z
Przechwyt – w koszykówce jest zapisywany wtedy, gdy aktywna, agresywna postawa gracza / graczy obrony powoduje wejście w posiadanie żywej piłki przez zespół broniący. Przechwyt jest zawsze połączony ze stratą zespołu ataku. Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, gdy gracz zespołu wygrywa rzut sędziowski na początku pierwszej kwarty meczu. Zależność ta jest jednostronna, nie każda strata piłki musi się wiązać z przechwytem, są to tak zwane błędy niewymuszone.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przechwytywać.
Wiktionary
miejsce na zboczu góry; pochyłość
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przechylić.
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przechylać)
(1.1) dokonany od|przechylać.
czasownik zwrotny dokonany przechylić się (ndk. przechylać się)
(2.1) dokonany od|przechylać się.
Wiktionary
odchylenie statku lub samolotu od położenia normalnego przy ruchu dookoła osi wzdłużnej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) odchylenie się budowli lub jej elementu
(1.2) odchylenie się pojazdu, statku, samolotu itp. od ich naturalnego położenia
(1.3) przesadne skłonienie się
SJP.pl
Wiktionary
przechylenie toru do wewnątrz na odcinku łukowym przez ułożenie szyn toru zewnętrznego na nieco wyższym poziomie
SJP.pl
przyrząd do określania kąta przechyłu czegoś
SJP.pl
→ przechył
SJP.pl
1. wielokrotnie uderzyć batem, rózgą;
2. środowiskowo: przejechać jakąś trasę w sposób szkodliwy dla samochodu
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przecinać)
(1.1) dokonany od|przecinać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) strumień chłodnego powietrza powstały w pomieszczeniu z otwartymi lub nieszczelnymi drzwiami lub oknami
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przeciągnąć)
(1.1) powodować za pomocą ciągnięcia, że coś przedostaje się, przechodzi przez coś na inną stronę
(1.2) zmieniać położenie czegoś, ciągnąc to
(1.3) przedłużać czas trwania czegoś
czasownik zwrotny niedokonany przeciągać się (dk. przeciągnąć się)
(2.1) wyciągać swoje członki w boki lub do góry
(2.2) trwać za długo
Wiktionary
Wikipedia
narzędzie do przeciągania - obróbki plastycznej polegającej na zmianie kształtu lub wielkości poprzecznego przekroju przedmiotu przeciąganego przez otwór tego narzędzia
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeciągać.
(1.2) rozciąganie swojego ciała w boki lub do góry w celu okazania senności
Wiktionary oraz Wikipedia
Wikipedia
stopień wyższy od przysłówka: przeciągle
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przeciągły
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przeciągać)
(1.1) zob. przeciągać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeciągnąć.
Przeciągnięcie – w aerodynamice lotniczej – zjawisko znacznego, gwałtownego spadku siły nośnej i gwałtownego przyrostu oporu aerodynamicznego, na skutek zbyt dużego kąta natarcia skrzydła – ściślej przekroczenia krytycznego kąta natarcia skrzydła. Towarzyszy temu na ogół wystąpienie chwilowej, częściowej lub całkowitej utraty sterowności.
Wiktionary oraz Wikipedia
→ przeciąg
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przeciągłe
Wiktionary
długo trwający, przewlekły
przymiotnik
(1.1) trwający dłuższy czas, zwykle dłużej niż to było przewidywane
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przeciążalne
Wiktionary
mogący zostać przeciążonym
SJP.pl
Przeciążenie, nadważkość – stan, w jakim znajduje się ciało poddane działaniu sił zewnętrznych innych niż siła grawitacji, których wypadkowa powoduje przyspieszenie inne niż wynikające z siły grawitacji. Przyjęto wyrażać przeciążenie jako wielokrotność standardowego przyspieszenia ziemskiego. Tak zdefiniowane przeciążenie jest wektorem, mającym kierunek i zwrot.
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z przeciążeniem, dotyczący przeciążenia
Wiktionary
czasownik przechodni
(1.1) dokonany od|przeciążać.
Wiktionary
ekspresywnie: przecież; wszakże
partykuła
(1.1) daw./przest. przecież
forma czasownika.
(2.1) 2. os. lm. oznajm. ter. od: przeć
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) czynność przecinania
(1.2) przecięte miejsce
(1.3) miejsce, w którym coś się z czymś krzyżuje
Wiktionary
taki, który przeciekł (przecieknął); przeciekły, przecieknięty
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wypływ cieczy lub uchodzenie gazu z miejsca, w którym powstała nieszczelność
(1.2) miejsce, w którym następuje wypływ cieczy lub uchodzenie gazu
(1.3) przen. niekontrolowane, nielegalne przedostanie się poufnych informacji do mediów lub opinii publicznej
Wiktionary
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przeciec, przecieknąć)
(1.1) przepuszczać ciecz z powodu nieszczelności
(1.2) cieknąc, przenikać przez coś
(1.3) wydostawać się mimo zakazu; być nieoficjalnie ujawnianym
Wiktionary
potocznie: bardzo ciekawy
SJP.pl
taki, który przeciekł; przecieczony, przeciekły
SJP.pl
taki, który przeciekł; przecieczony, przecieknięty
SJP.pl
gęsta masa otrzymana z przetartych owoców, warzyw lub innego pożywienia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) spoż. gęsta, półpłynna masa uzyskana z roztartych produktów, np. warzyw, owoców, ziaren
SJP.pl
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przetrzeć)
(1.1) ścierać z grubsza wierzchnią warstwę czegoś papierem ściernym
(1.2) usuwać zanieczyszczenia trąc szmatką
(1.3) robić przecier, rozcierając warzywa lub owoce
(1.4) ciąć kłodę na deski
czasownik zwrotny niedokonany przecierać się
(2.1) być przecieranym (1.3-4)
(2.2) o niebie: rozchmurzać się
Wiktionary
1. przyrząd z sitem, przez które przeciska się składniki spożywcze i surowce; przecierak;
2. narzędzie do usuwania brudu i wilgoci z lufy; przecierak;
3. osoba robiąca coś jako pierwsza, będąca pionierem w jakiejś dziedzinie, np. przecieracz szlaków;
4. model urządzenia będący wzorem dla następnych urządzeń;
5. środowiskowo: osoba, która przebywa trasę wyścigu jako pierwsza, by przygotować ją dla zawodników;
6. część kombajnu do usuwania z roślin nadmiaru ziemi
SJP.pl
1. narzędzie do przecierania owoców i warzyw w celu uzyskania jednolitej masy; przecieracz, przecierak;
2. narzędzie do wygładzania ścian, podłóg, sufitów itp.
SJP.pl
1. przyrząd z sitem, przez które przeciska się składniki spożywcze i surowce; przecieracz;
2. kluska ze startych ziemniaków, jaj i mąki;
3. stalowa listwa z ostrym brzegiem do zgarniania farby w procesie drukowania; ścierak, rakla, rakiel;
4. narzędzie do usuwania brudu i wilgoci z lufy; przecieracz;
5. środowiskowo: pojazd, którym jedzie się trasą wyścigu, by przygotować ją dla zawodników
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przecierać.
Wiktionary
przecierka;
1. potrawa w postaci półpłynnej masy powstałej z przetartych owoców lub warzyw;
2. ozdoba powstała poprzez pocieranie powierzchni danego przedmiotu w celu usunięcia jego wierzchniej warstwy
SJP.pl
1. potrawa w postaci półpłynnej masy powstałej z przetartych owoców lub warzyw; przecieranka;
2. ozdoba powstała poprzez pocieranie powierzchni danego przedmiotu w celu usunięcia jego wierzchniej warstwy; przecieranka;
3. usuwanie wierzchniej warstwy przedmiotów poprzez pocieranie;
4. uszkodzenie powierzchni w wyniku obtarcia o coś; obcierka, przycierka;
5. skutek uszkodzenia powierzchni w wyniku obtarcia o coś; obcierka, przycierka;
6. wyrównywanie powierzchni poprzez nałożenie cienkiej warstwy jakiejś substancji;
7. cienka warstwa substancji, którą wyrównano jakąś powierzchnię;
8. wcierka;
a) tworzenie szkicu przedmiotu poprzez położenie na nim kartki i zamazanie jej ołówkiem;
b) szkic przedmiotu utworzony w ten sposób
SJP.pl
1. potrawa w postaci półpłynnej masy powstałej z przetartych owoców lub warzyw; przecieranka;
2. ozdoba powstała poprzez pocieranie powierzchni danego przedmiotu w celu usunięcia jego wierzchniej warstwy; przecieranka;
3. usuwanie wierzchniej warstwy przedmiotów poprzez pocieranie;
4. uszkodzenie powierzchni w wyniku obtarcia o coś; obcierka, przycierka;
5. skutek uszkodzenia powierzchni w wyniku obtarcia o coś; obcierka, przycierka;
6. wyrównywanie powierzchni poprzez nałożenie cienkiej warstwy jakiejś substancji;
7. cienka warstwa substancji, którą wyrównano jakąś powierzchnię;
8. wcierka;
a) tworzenie szkicu przedmiotu poprzez położenie na nim kartki i zamazanie jej ołówkiem;
b) szkic przedmiotu utworzony w ten sposób
SJP.pl
→ przecier, np. zupa przecierowa
SJP.pl
Przecieszyn – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie oświęcimskim, w gminie Brzeszcze.
Wikipedia
1. niewyróżniający się, zwykły, typowy, pospolity;
2. w matematyce: o wartości średniej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mat. średnia arytmetyczna lub wartość oczekiwana;
SJP.pl
Wiktionary
człowiek przeciętny, niewyróżniający się niczym szczególnym; przeciętniak
SJP.pl
SJP.pl
niewyróżnianie się, bycie zwykłym, pospolitym
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) pogard. pot. bycie przeciętnym, zwykłym, nieszczególnym
SJP.pl
Wiktionary
zwykła, przeciętna kobieta, pracownica; średniaczka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pogard. pot. kobieta przeciętna
forma rzeczownika.
(2.1) D., B. lp. od: przeciętniaczek
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: człowiek niezbyt interesujący
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pot. lekcew. albo pogard. osoba mało interesująca, przeciętna
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) tak jak zwykle, bez zaangażowania
Wiktionary
stawać się przeciętnym, typowym, pospolitym
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: przeciętnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przeciętny
SJP.pl
zdrobnienie od: przeciętny
przymiotnik
(1.1) zdrobn. od: przeciętny
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, kto jest przeciętny; cecha tego, co jest przeciętne
SJP.pl
Wiktionary
1. niewyróżniający się, zwykły, typowy, pospolity;
2. w matematyce: o wartości średniej
przymiotnik
(1.1) niczym się nie wyróżniający, zwykły, nie wykraczający poza przeciętną
(1.2) stat. reprezentatywny, typowy
(1.3) pot. banalny, nieskomplikowany, prosty
(1.4) mat. będący wynikiem średniej arytmetycznej, czyli podzielenia sumy wartości przez ich liczbę;
SJP.pl
Wiktionary
partykuła
(1.1) …mająca nawiązywać do danej sytuacji, wypowiedzi i podważyć jej prawdziwość, słuszność
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przeciąć)
(1.1) dzielić na części ostrym narzędziem
(1.2) przerywać ciągłość jakiejś powierzchni
(1.3) o linii, drodze: przebiegać w poprzek
(1.4) gwałtownie kończyć (np. dyskusję, ciszę)
(1.5) uznawać zakład za zawarty, przez symboliczne "przecięcie" przez świadka połączonych dłoni osób zakładających się
czasownik zwrotny niedokonany przecinać się (dk. przeciąć się)
(2.1) o drogach, trasach, szlakach, liniach, itp.: krzyżować się
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. przyrząd kowalski uderzany młotem podczas kucia, służący do nacinania bądź rozcięcia rozgrzanego metalu
(1.2) techn. przyrząd ślusarski o utwardzonym ostrzu do kształtowania na zimno
(1.3) techn. odmiana noża tokarskiego używana do cięcia prętów
(1.4) bud. narzędzie do wykuwania zagłębień w murze i kruszenia litych materiałów budowlanych
Przecinak – narzędzie w kształcie zaostrzonego jednostronnie, metalowego pręta, które służy do kucia bądź przecinania poprzez uderzenie młotkiem w jego tępy koniec.
Używany w ręcznej obróbce metalu, budownictwie, górnictwie oraz kamieniarstwie do łupania albo cięcia materiałów budowlanych lub drążenia otworów w skale. W zależności od przeznaczenia może mieć różne rozmiary oraz różny kształt ostrza. W przypadku małych przecinaków obsługiwanych jedną ręką stosuje się na tępym końcu gumowe lub wykonane z tworzywa zabezpieczenie dłoni przed uderzeniem ześlizgującego się z przecinaka młotka.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przecinać.
Wiktionary
",":
1. znak interpunkcyjny rozdzielający zdania, wyrażenia wtrącone, skostniałe zwroty, równoważniki zdań i człony zdania pojedynczego;
2. w ułamkach dziesiętnych: znak graficzny oddzielający całości od części dziesiętnych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. znak interpunkcyjny służący do oddzielania pojęć przy ich wymienianiu lub do oddzielania zdań w zdaniu złożonym;
(1.2) w niektórych krajach: znak separatora dziesiętnego
(1.3) pot. przekleństwo, wulgaryzm
Przecinek – jeden z najczęściej używanych znaków interpunkcyjnych. Jego nazwa pochodzi od tego, że „przecina” on zdanie, czyli je rozdziela.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
droga powstała w lesie poprzez wycięcie drzew
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) droga w lesie powstała wskutek wycięcia drzew i krzewów
1. «wycięcie i usunięcie niektórych wschodzących młodych roślin, drzew w celu zapewnienia prawidłowego rozwoju pozostałym»
2. «ścieżka powstała na skutek wycięcia drzew i krzewów w gęstych drzewostanach»
3. «krótki chodnik poprzeczny łączący w kopalni dwa sąsiednie wyrobiska»
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stawiać przecinki, oddzielać przecinkami
SJP.pl
stawiać przecinki, oddzielać przecinkami
SJP.pl
podobny do przecinka, przypominający kształtem łukowo wygiętą kreskę
SJP.pl
owad z rodziny tarczników, szkodnik drzew i krzewów owocowych; skorupik jabłoniowy
Przecinkowce (łac. Vibrio) – rodzaj bakterii Gram-ujemnych z rodziny Vibrionaceae. Są względnie beztlenowe, mają wygięty kształt (stąd ich nazwa). Niektóre gatunki są chorobotwórcze dla zwierząt (głównie dla ludzi i ryb), np. przecinkowiec cholery (Vibrio cholerae). Są ruchliwe, przeważnie mają jedną wić.
SJP.pl
Wikipedia
stosowanie w pisanym tekście zbyt wielu przecinków
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) stpol. siostra pradziadka
Wiktionary
1. w budownictwie: wbicie rury w ziemię i oczyszczenie jej za pomocą sprężonego powietrza;
2. dawniej: przeciskanie, przeciśnięcie
SJP.pl
czasownik niedokonany
(1.1) przesuwać, przekładać coś poprzez coś innego (najczęściej ciasnego, zwartego)
czasownik zwrotny niedokonany przeciskać się
(2.1) z trudem przedostawać się przez jakieś wąskie miejsce
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeciskać.
Wiktionary
→ przecisk
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przeciskać)
(1.1) dokonany od|przeciskać.
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
wieś w Polsce
rzeczownik, nazwa własna
(1.1) geogr. wieś w Polsce w województwie małopolskim;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: Przeciszów
SJP.pl
przyimek
(1.1) … używany do określenia celu czynności lub stanów związanych z walką lub grą z wyrażeniem stojącym za przyimkiem
(1.2) … używany do określenia celu działania czegoś
(1.3) … używany do wyrażenia poglądów lub stanowisk odmiennych wobec wyrażenia za przyimkiem
Wiktionary
przedrostek
(1.1) …łączący się zwykle z rzeczownikami, przymiotnikami lub imiesłowami, tworzący wyrazy związane z walką z czymś lub cel działania, także wyrazy o cechach przeciwnych do wyrazu źródłowego
Wiktionary
nurt w badaniach historycznych skupiający się na opisywaniu mechanizmów historycznych z perspektywy zwykłego człowieka lub grup społecznych; przeciwhistoria
SJP.pl
[czytaj: przeciwejtsowy lub przeciwejcsowy] zwalczający AIDS; antyaidsowy
SJP.pl
wykorzystywany do tłumienia dźwięków; antyakustyczny, przeciwdźwiękowy, przeciwhałasowy, antyhałasowy
SJP.pl
zapobiegający alergii; antyalergiczny, antyuczuleniowy, przeciwuczuleniowy
przymiotnik
(1.1) med. przeciwdziałający alergii
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
skierowany przeciw alkoholizmowi; antyalkoholowy
SJP.pl
SJP.pl
stosowany w leczeniu anginy, zapobiegający anginie
SJP.pl
służący do walki z artylerią
SJP.pl
SJP.pl
stosowany w leczeniu astmy oskrzelowej
przymiotnik
(1.1) działający przeciw astmie, stosowany przeciw astmie
SJP.pl
Wiktionary
w wojsku: przejście od walki obronnej do zaczepnej; kontratak, przeciwnatarcie, kontrnatarcie, przeciwuderzenie, kontruderzenie
SJP.pl
zabezpieczający przed bronią atomową; antyatomowy, antynuklearny, przeciwjądrowy
przymiotnik relacyjny
(1.1) chroniący przed niekorzystnym działaniem promieniotwórczości, zwłaszcza broni atomowej
SJP.pl
Wiktionary
zapobiegający awarii, uszkodzeniu
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób zapobiegający rozwojowi bakterii
Wiktionary
chroniący przed bakteriami, zwalczający bakterie; antybakteryjny
przymiotnik
(1.1) działający przeciw bakteriom, używany przy leczeniu chorób powodowanych przez bakterie, zapobiegający bakteriom
SJP.pl
Wiktionary
zapobiegający biegunce, leczący biegunkę
przymiotnik
(1.1) działający przeciw biegunce, używany przy leczeniu biegunki, zapobiegający biegunce
SJP.pl
Wiktionary
1. poruszanie się w dwóch przeciwnych kierunkach;
2. przeciwstawność, sprzeczność
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przeciwbieżne
SJP.pl
Wiktionary
1. poruszający się w dwóch przeciwnych kierunkach; wykorzystujący taki ruch jako podstawę działania;
2. przeciwstawny, sprzeczny
SJP.pl
obszar światła zodiakalnego w punkcie ekliptyki leżącym naprzeciwko Słońca, o większej jasności powierzchniowej niż sąsiednie obszary
Przeciwblask – obszar światła zodiakalnego w punkcie ekliptyki przeciwległym Słońcu, o jasności powierzchniowej większej niż jasność sąsiednich obszarów.
SJP.pl
Wikipedia
→ przeciwbodziec; antybodźcowy
SJP.pl
antybodziec;
1. bodziec przeciwdziałający innemu bodźcowi;
2. czynnik o działaniu hamującym, powstrzymującym
SJP.pl
uśmierzający, łagodzący ból, pomocny w leczeniu bólu; analgetyczny
przymiotnik
(1.1) zwalczający ból
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
chroniący przed burzą
SJP.pl
zapobiegający błonicy, leczący błonicę; przeciwdyfterytowy
przymiotnik
(1.1) działający przeciw błonicy, używany przy leczeniu błonicy, zapobiegający błonicy
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) występujący przeciwko carowi, sprzeciwiający się rządom cara
Wiktionary
SJP.pl
przeciwdziałający powstawaniu cellulitu, likwidujący cellulit; antycellulitowy, antycellulitisowy
SJP.pl
SJP.pl
1. chroniący przed bronią chemiczną;
2. występujący przeciw wytwarzaniu lub używaniu broni chemicznej, np. protesty przeciwchemiczne
SJP.pl
SJP.pl
zapobiegający cholerze, leczący cholerę
SJP.pl
zapobiegający nadmiarowi cholesterolu w tkankach; antycholesterolowy
SJP.pl
1. w lotnictwie: ciąg samolotu skierowany przeciwnie do kierunku ruchu w celu zmniejszenia jego prędkości;
2. w metalurgii: siła działająca przeciwnie do kierunku ciągnięcia obrabianego metalu
SJP.pl
zapobiegający zajściu w ciążę; antykoncepcyjny
przymiotnik
(1.1) med. farm. zapobiegający zapłodnieniu
SJP.pl
Wiktionary
białko osocza wytwarzane przez limfocyty, broniące organizm przed atakującymi drobnoustrojami chorobotwórczymi; immunoglobulina, antyciało
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) med. substancja znajdująca się w organizmach kręgowców lub wytwarzana w odpowiedzi na wprowadzenie antygenów, przed którymi broni organizm;
Przeciwciało, antyciało (określenie bliskoznaczne: immunoglobulina) – rodzaj białka wydzielanego przez komórki plazmatyczne (czyli pobudzone limfocyty B) w przebiegu odpowiedzi odpornościowej typu humoralnego. Charakteryzuje się ono zdolnością do swoistego wiązania antygenów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zapobiegający tarciu, powodujący zmniejszenie tarcia; antyfrykcyjny
przymiotnik
(1.1) techn. mający ograniczyć lub zapobiec tarciu
SJP.pl
Wiktionary
obciążnik równoważący jednostronne obciążenie; przeciwwaga
SJP.pl
mały obciążnik równoważący jednostronne obciążenie
SJP.pl
siła działająca w kierunku przeciwnym jakiemuś ciśnieniu
SJP.pl
zapobiegający cukrzycy, leczący cukrzycę
przymiotnik
(1.1) działający przeciw cukrzycy, używany przy leczeniu cukrzycy, zapobiegający cukrzycy
SJP.pl
Wiktionary
przeznaczony do niszczenia czołgów
przymiotnik
(1.1) mający na celu zniszczenie lub unieszkodliwienie czołgu
SJP.pl
Wiktionary
stosowany przeciwko depresji, leczący depresję; antydepresyjny, psychodepresyjny
przymiotnik
(1.1) działający przeciw depresji, używany przy leczeniu depresji, zapobiegający depresji
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
stosowany przeciw wojskom desantowym
przymiotnik
(1.1) służący przeciwko desantowi, mający na celu zwalczanie desantu
SJP.pl
Wiktionary
chroniący przed deszczem, np. płaszcz przeciwdeszczowy
przymiotnik
(1.1) służący do ochrony przed deszczem
SJP.pl
Wiktionary
dowód podważający domniemanie autentyczności lub zgodności z prawdą innego dowodu; kontrdowód
SJP.pl
SJP.pl
zapobiegający drganiom
SJP.pl
zapobiegający drgawkom, leczący drgawki; antydrgawkowy
przymiotnik relacyjny
(1.1) działający przeciw drgawkom, używany przy leczeniu drgawek, zapobiegający drgawkom
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
zabijający komórki drobnoustrojów, hamujący wzrost komórek drobnoustrojów
SJP.pl
zapobiegający tyfusowi, stosowany przeciw tyfusowi; przeciwtyfusowy
przymiotnik
(1.1) med. działający przeciw durowi, używany przy leczeniu duru, zapobiegający durowi
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
zapobiegający dyfterytowi, leczący dyfteryt; przeciwbłoniczy
SJP.pl
chroniący przed dymem, zmniejszający wydzielanie dymu
SJP.pl
SJP.pl
służący do walki z dywersją, skierowany przeciw dywersji
SJP.pl
zapobiegać jakiemuś działaniu lub hamować jego rozwój
czasownik
(1.1) przeciwstawiać jakieś działanie innemu działaniu
SJP.pl
Wiktionary
siła wywierana przez dane ciało materialne na inne ciało zgodnie z trzecią zasadą dynamiki; reakcja
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeciwdziałać.
SJP.pl
Wiktionary
w matematyce: zbiór wartości funkcji
Przeciwdziedzina – dwuznaczne pojęcie matematyczne:
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
wykorzystywany do tłumienia dźwięków; przeciwakustyczny, antyakustyczny, przeciwhałasowy, antyhałasowy
SJP.pl
przeciwdziałający epidemii
przymiotnik
(1.1) zapobiegający, przeciwdziałający epidemiom
SJP.pl
Wiktionary
zapobiegający epilepsji, leczący epilepsję; przeciwpadaczkowy
przymiotnik
(1.1) działający przeciw epilepsji, używany przy leczeniu epilepsji, zapobiegający epilepsji
SJP.pl
Wiktionary
1. zapobiegający erozji, chroniący przed erozją;
2. chroniący przed mechanicznym niszczeniem materiałów; antykorozyjny, przeciwkorozyjny, przeciwrdzewny
SJP.pl
SJP.pl
zapobiegający erupcji, chroniący przed erupcją; przeciwwybuchowy
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) nastawiony na walkę z faszyzmem, zwalczający faszystów
Wiktionary
przeciwciało wytwarzane przez organizm po wprowadzeniu do tkanek fermentu obcego gatunku
SJP.pl
SJP.pl
zapobiegający fermentacji
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko feudalizmowi i ukształtowanym przez niego stosunkom społecznym
Wiktionary
chroniący przed trującymi gazami
przymiotnik relacyjny
(1.1) chroniący przed trującymi gazami
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
zapobiegający gnilcowi, leczący gnilec
SJP.pl
SJP.pl
zapobiegający gniciu, chroniący przed gniciem
SJP.pl
zapobiegający gorączce, leczący gorączkę
przymiotnik
(1.1) farm. działający przeciw gorączce, używany przy leczeniu gorączki, zapobiegający gorączce
SJP.pl
Wiktionary
stosowany przeciw gośćcowi, leczący gościec; przeciwreumatyczny, antyreumatyczny
przymiotnik
(1.1) działający przeciw gośćcowi, używany przy leczeniu gośćca, zapobiegający gośćcowi
SJP.pl
Wiktionary
1. zapobiegający gruźlicy, leczący gruźlicę;
2. taki, w którym leczy się gruźlicę; ftyzjatryczny
przymiotnik
(1.1) med. działający przeciw gruźlicy, używany przy leczeniu gruźlicy, zapobiegający gruźlicy
SJP.pl
Wiktionary
zwalczający grypę, zapobiegający grypie (np. szczepionka przeciwgrypowa); antygrypowy
przymiotnik
(1.1) działający przeciw grypie, używany przy leczeniu grypy, zapobiegający grypie
SJP.pl
Wiktionary
zapobiegający grzybicy; przeciwgrzybiczy, antygrzybiczny
przymiotnik
(1.1) med. farm. zapobiegający grzybicy, przeciwdziałający objawom grzybicy, leczący grzybicę
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób skierowany przeciwko rozwojowi grzybicy
Wiktionary
zapobiegający grzybicy; przeciwgrzybiczny, antygrzybiczny
przymiotnik
(1.1) med. farm. zapobiegający grzybicy, przeciwdziałający objawom grzybicy, leczący grzybicę
SJP.pl
Wiktionary
niszczący grzyby chorobotwórcze, zapobiegający ich występowaniu; grzybobójczy
przymiotnik
(1.1) taki, który zabija grzyby i zapobiega ich rozwojowi oraz pojawieniu się
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) skierowany przeciwko Habsburgom, wrogi Habsburgom
Wiktionary
SJP.pl
antyhałasowy;
1. zmniejszający, likwidujący hałas; przeciwakustyczny, antyakustyczny, przeciwdźwiękowy;
2. mający na celu walkę z hałasem
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób blokujący przedostawanie się histaminy z krwi do tkanek
SJP.pl
Wiktionary
zapobiegający przedostawaniu się histaminy z krwi do tkanek; antyhistaminowy
przymiotnik
(1.1) med. hamujący przedostawanie się histaminy z krwi do tkanek
SJP.pl
Wiktionary
nurt w badaniach historycznych skupiający się na opisywaniu mechanizmów historycznych z perspektywy zwykłego człowieka lub grup społecznych; przeciw-historia
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) sprzeciwiający się hitleryzmowi, stojący w opozycji do hitleryzmu
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odwrotność (czegoś), odmienność w porównaniu z czymś innym
Wiktionary
zapobiegający infekcji, leczący infekcję
SJP.pl
przeciwdziałający, zapobiegający inflacji; antyinflacyjny
SJP.pl
SJP.pl
służący do ochrony przed rozpryskującymi się iskrami
SJP.pl
substancja neutralizująca działanie toksyn, wytwarzana w organizmie po wpływem antygenów; antytoksyna
SJP.pl
neutralizujący działanie jadów; antytoksyczny
SJP.pl
SJP.pl
skierowany przeciw wytwarzaniu i stosowaniu broni jądrowej; antyatomowy, przeciwatomowy, antyjądrowy, antynuklearny
SJP.pl
zapobiegający jaglicy, leczący jaglicę; przeciwjagliczy
SJP.pl
zapobiegający jaglicy, leczący jaglicę; przeciwjagliczny
SJP.pl
SJP.pl
zapobiegający jaskrze, stosowany przeciw jaskrze
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) działający przeciw kamicy, używany przy leczeniu kamicy, zapobiegający kamicy
Wiktionary
przeciwdziałający osadzaniu się kamienia
SJP.pl
kandydat strony przeciwnej; kontrkandydat
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) rzad. wrogi wobec kapitalizmu
Wiktionary
SJP.pl
zapobiegający kapotażowi, chroniący przed kapotażem
SJP.pl
zapobiegający kaszlowi, łagodzący kaszel
przymiotnik
(1.1) działający przeciw kaszlowi, używany przy leczeniu kaszlu, zapobiegający kaszlowi
SJP.pl
Wiktionary
zwalczający katar; przeciwkatarowy
przymiotnik
(1.1) działający przeciw katarowi, używany przy leczeniu kataru, zapobiegający katarowi
SJP.pl
Wiktionary
zwalczający katar; przeciwkataralny
przymiotnik
(1.1) działający przeciw katarowi, używany przy leczeniu kataru, zapobiegający katarowi
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) wrogi katolicyzmowi, działający na szkodę katolicyzmu
Wiktionary
SJP.pl
zapobiegający kile, leczący kiłę; przeciwsyfilisowy
przymiotnik
(1.1) działający przeciw kile, używany przy leczeniu kiły, zapobiegający kile
SJP.pl
Wiktionary
przyimek
(1.1) zob. przeciw.
Wiktionary
zapobiegający kolizji pojazdów; antykolizyjny
SJP.pl
zapobiegający lub przeciwdziałający kolce; antykolkowy
SJP.pl
SJP.pl
stosowany w celu odstraszania komarów
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) rzad. skierowany przeciwko komunizmowi lub komunistom
Wiktionary
SJP.pl
wymierzony przeciw konstytucji, dążący do obalenia konstytucji; antykonstytucyjny
SJP.pl
→ przeciwkorozyjny; antykorozyjność
SJP.pl
chroniący przed niszczeniem metali lub ich stopów pod wpływem otaczającego środowiska; antykorozyjny, przeciwerozyjny, przeciwrdzewny
przymiotnik
(1.1) techn. mot. zapobiegający korozji, zabezpieczający przed korozją
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) mający na celu przeciwdziałanie i zwalczanie korupcji
Wiktionary
zwalczający, piętnujący prostactwo, ciasnotę umysłową i małostkowość; antykołtuński, antymieszczański
SJP.pl
potocznie: urządzenie zabezpieczające pojazd przed kradzieżą
SJP.pl
SJP.pl
zapobiegający kradzieży, chroniący przed kradzieżą; antykradzieżowy
przymiotnik
(1.1) utrudniający lub uniemożliwiający kradzież przedmiotu
SJP.pl
Wiktionary
zapobiegający krwotokowi, hamujący krwotok
przymiotnik
(1.1) działający przeciw krwotokom, używany przy leczeniu krwotoków, zapobiegający krwotokom
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
przeciwdziałający, zapobiegający kryzysowi; antykryzysowy
przymiotnik
(1.1) mający zapobiec kryzysowi, mający zlikwidować kryzys (np. gospodarczy, finansowy)
SJP.pl
Wiktionary
cecha czegoś przeciwdziałającego, zapobiegającego krzepnięciu
SJP.pl
przeciwdziałający, zapobiegający krzepnięciu
SJP.pl
zapobiegający krzywicy, leczący krzywicę; przeciwkrzywiczny, przeciwkrzywiczy
przymiotnik
(1.1) działający przeciw krzywicy, używany przy leczeniu krzywicy, zapobiegający krzywicy
SJP.pl
Wiktionary
zapobiegający krzywicy, leczący krzywicę; przeciwkrzywicowy, przeciwkrzywiczy
przymiotnik
(1.1) działający przeciw krzywicy, używany przy leczeniu krzywicy, zapobiegający krzywicy
SJP.pl
Wiktionary
zapobiegający krzywicy, leczący krzywicę; przeciwkrzywiczny, przeciwkrzywicowy
przymiotnik
(1.1) działający przeciw krzywicy, używany przy leczeniu krzywicy, zapobiegający krzywicy
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
zapobiegający kurczom, łagodzący kurcze; przeciwskurczowy, przeciwspastyczny, antyspastyczny
przymiotnik
(1.1) med. farm. zapobiegający kurczom, leczący kurcze
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
chroniący przed kurzem, zapobiegający osadzaniu się kurzu
SJP.pl
zapobiegający lawinom śnieżnym, chroniący przed lawinami śnieżnymi
SJP.pl
cecha czegoś znajdującego się po przeciwnej stronie czegoś, naprzeciw czegoś; naprzeciwległość
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przeciwległe; cecha tych, którzy są przeciwległi
SJP.pl
Wiktionary
znajdujący się po przeciwnej stronie czegoś, naprzeciw czegoś; naprzeciwległy
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, leżący po przeciwnej stronie czegoś
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób przeciwlękowy
Wiktionary
zmniejszający lub likwidujący lęk
przymiotnik
(1.1) o działaniu redukującym nasilenie lęku towarzyszącego różnym stanom chorobowym
SJP.pl
Wiktionary
zapobiegający powstawaniu lodu, usuwający lód
SJP.pl
przeznaczony do niszczenia samolotów nieprzyjaciela lub obrony przed ich nalotami
przymiotnik relacyjny
(1.1) służący do zwalczania statków powietrznych, mający za zadanie niszczenie statków powietrznych lub obronę przed nimi
SJP.pl
Wiktionary
żołnierz oddziału artylerii przeciwlotniczej
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) wojsk. żołnierz wojsk obrony przeciwlotniczej
SJP.pl
Wiktionary
zapobiegający malarii, leczący malarię
przymiotnik relacyjny
(1.1) działający przeciw malarii, używany przy leczeniu malarii, zapobiegający malarii
SJP.pl
Wiktionary
chroniący przed uderzeniami meteorytów
SJP.pl
SJP.pl
umożliwiający, poprawiający widoczność w czasie mgły; przeciwmgłowy
przymiotnik relacyjny
(1.1) zob. przeciwmgłowy.
SJP.pl
Wiktionary
umożliwiający, poprawiający widoczność w czasie mgły; przeciwmgielny
przymiotnik
(1.1) taki, który umożliwia widoczność w czasie mgły
SJP.pl
Wiktionary
zapobiegający miażdżycy, leczący miażdżycę
przymiotnik
(1.1) działający przeciw miażdżycy, używany przy leczeniu miażdżycy, zapobiegający miażdżycy
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
stosowany w leczeniu migreny
przymiotnik
(1.1) działający przeciw migrenie, używany przy leczeniu migreny, zapobiegający migrenie
SJP.pl
Wiktionary
mina podziemna stosowana w obronie w celu zniszczenia min nieprzyjaciela; kontrmina
Chodnik przeciwminowy, chodnik kontrminowy – chodnik (podziemny korytarz) wykonywany przez obrońców w kierunku oblegającego ich przeciwnika w celu wykrycia i zniszczenia chodników minowych wykonywanych przez oblegających.
System chodników przeciwminowych składał się z chodnika wejściowego, często będącego galerią przeciwstokową, chodników głównych, odchodzących od niej promieniście w kierunku przedpola i chodników bocznych, w których umieszczano posterunki nasłuchowe bądź kontrminy.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
chroniący przed minami, przeznaczony do niszczenia min
SJP.pl
chroniący przed molami, stosowany przeciwko molom; antymolowy
przymiotnik
(1.1) chroniący przed molami, zwalczający mole
SJP.pl
Wiktionary
przeciwdziałający chorobie motyliczej (fascjolozie)
SJP.pl
SJP.pl
zabezpieczający przed mrozem; przeciwmrozowy
SJP.pl
SJP.pl
zabezpieczający przed mrozem; przeciwmroźny
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) taki, który zwalcza muchy
Wiktionary
SJP.pl
zapobiegający nadciśnieniu, leczący nadciśnienie
SJP.pl
zacisk nakrętki na śrubie, zabezpieczający nakrętkę mocującą przed odkręcaniem się
SJP.pl
SJP.pl
zapobiegający napadom rabunkowym lub padaczkowym; antynapadowy
SJP.pl
rzadko: chroniący przed działaniem jakiegoś szkodliwego czynnika
SJP.pl
kontratak, kontrofensywa;
1. natarcie wojsk, do którego przechodzi się bezpośrednio po odparciu ataku nieprzyjaciela;
2. odpowiedź na czyjś atak, mająca na celu przejęcie inicjatywy
Przeciwnatarcie (ang. strategic counter attack) – operacyjny (strategiczny) zwrot zaczepny wykonywany na włamującego się w głąb obrony przeciwnika; rodzaj natarcia przygotowywanego w toku działań obronnych, w czasie których broniący się wyczerpuje nacierającego, a jednocześnie gromadzi siły i w odpowiednim momencie uderza z zadaniem rozbicia głównego zgrupowania nacierających wojsk przeciwnika i przejęcia inicjatywy strategicznej, ewentualne przeniesienie działań na terytorium wroga. Jest przejawem aktywności w działaniach obronnych. Rodzaj strategicznej operacji zaczepnej prowadzonej z położenia obronnego, mającej na celu przejęcie inicjatywy i ewentualne przeniesienie działań na terytorium przeciwnika. To rodzaj natarcia, na wyższym szczeblu dowodzenia, do którego przechodzi się bezpośrednio z bitwy obronnej w celu ostatecznego rozbicia nieprzyjaciela, osłabionego w toku przeprowadzonego przez niego natarcia. Polega ono na przejściu do działań zaczepnych większości sił prowadzących dotychczas operację obronną. Przejście do przeciwnatarcia oznacza zmianę dotychczasowego charakteru prowadzonych działań.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
stosowany w leczeniu nerwicy
przymiotnik
(1.1) działający przeciw nerwicy, używany przy leczeniu nerwicy, zapobiegający nerwicy
SJP.pl
Wiktionary
wieś w Polsce
Przeciwnica – wieś sołecka w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie obornickim, w gminie Oborniki.W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.
SJP.pl
Wikipedia
1. rywalka w walce sportowej;
2. kobieta występująca przeciwko komuś lub czemuś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) forma żeńska od: przeciwnik
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób przeciwny, odwrotny
(1.2) w drugą stronę
partykuła
(2.1) nawiązuje do jakiejś sytuacji lub opinii wprowadzając sąd polemiczny lub zaprzeczający w stosunku do wypowiedzianego wcześniej
Wiktionary
dawny stopień wyższy od przymiotnika: przeciwny
SJP.pl
przeciwny Niemcom; antyniemiecki
SJP.pl
przeciwny Niemcom; antyniemiecki
SJP.pl
1. rywal w walce sportowej;
2. ktoś występujący przeciwko komuś lub czemuś;
3. strona będąca w stanie wojny z kimś
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) wojsk. sport. także przenośnie ten, przeciwko któremu się walczy lub rozgrywa grę
(1.2) ten, kto jest czemuś przeciwny
Przeciwnik, wróg, nieprzyjaciel – osoba, grupa osób (zorganizowana lub niezorganizowana), wojska lub siły paramilitarne, elementy narodowe lub sojusznicze, które prowadzą w sposób zamierzony wrogie działania wymierzone przeciwko stronie przeciwnej i z którymi należy walczyć z użyciem, w razie konieczności, siły.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pomagający w walce z nałogiem palenia papierosów ze względu na szkodliwość nikotyny; antynikotynowy, przeciwtytoniowy, antytytoniowy
przymiotnik
(1.1) zwalczający palenie tytoniu, przeznaczony do walki z nałogiem tytoniowym
SJP.pl
Wiktionary
1. niepowodzenie, przeszkoda, trudność;
2. przestarzale: sprzeczność, kontrast, przeciwieństwo;
3. dawniej: sprzeciwianie się, opozycja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przeciwne; cecha tych, którzy są przeciwni
SJP.pl
Wiktionary
1. niepowodzenie, przeszkoda, trudność;
2. przestarzale: sprzeczność, kontrast, przeciwieństwo;
3. dawniej: sprzeciwianie się, opozycja
SJP.pl
zapobiegający nowotworom, stosowany przeciw nowotworom; antynowotworowy
przymiotnik
(1.1) działający przeciw nowotworom, używany przy leczeniu nowotworów, zapobiegający nowotworom
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) znajdujący się naprzeciw czegoś
(1.2) skierowany w odwrotną stronę
(1.3) całkowicie różny
(1.4) niezgadzający się na coś
(1.5) mat. o znaku zmienionym z plus na minus lub odwrotnie;
(1.6) log. stwierdzający, że zaprzeczenie założenia danego twierdzenia pociąga za sobą zaprzeczenie jego tezy;
(1.7) stpol. przykry
(1.8) o sprzecznych z kimś celach
Wiktionary
SJP.pl
chroniący przed oblodzeniem
SJP.pl
zbiór wszystkich elementów dziedziny, które są odwzorowywane na elementy danego podzbioru przeciwdziedziny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) mat. zbiór argumentów funkcji dla wartości z zadanego zbioru;
Przeciwobraz zbioru – pojęcie matematyczne, konkretniej teorii mnogości, związane z dowolną funkcją lub inną relacją dwuargumentową. Przeciwobrazy definiuje się dla podzbiorów przeciwdziedziny – dla funkcji f\colon X\to Y przeciwobrazy dotyczą dowolnego zbioru B\subseteq Y. Przeciwobraz zbioru B to zbiór wszystkich elementów dziedziny, które są odwzorowane na elementy B.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stosowany w leczeniu obrzęków
SJP.pl
cecha czegoś chroniącego oczy przed odblaskiem, zapobiegającego odblaskowi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przeciwodblaskowe
SJP.pl
Wiktionary
chroniący oczy przed odblaskiem, zapobiegający odblaskowi
SJP.pl
zapobiegający odleżynom, leczący odleżyny; antyodleżynowy
przymiotnik
(1.1) med. zapobiegający powstawaniu odleżyn, używany podczas leczenia odleżyn
SJP.pl
Wiktionary
zapobiegający odmrożeniom, stosowany przeciw odmrożeniom
przymiotnik
(1.1) działający przeciw odmrożeniom, używany przy leczeniu odmrożeń, zapobiegający odmrożeniom
SJP.pl
Wiktionary
w szermierce: działanie zaczepne po odparciu odpowiedzi rywala
SJP.pl
SJP.pl
eliminujący powstawanie odprysków; antyodpryskowy
SJP.pl
1. odporny na działanie wysokich temperatur; ogniotrwały, ognioodporny, żaroodporny;
2. zapobiegający rozprzestrzenianiu się ognia; przeciwpożarowy
SJP.pl
SJP.pl
służący do niszczenia okrętów wojskowych; antyokrętowy
SJP.pl
SJP.pl
1. chroniący przed wyciekiem lub zapaleniem się oleju;
2. zapobiegający skażeniu środowiska w przypadku wycieku oleju
SJP.pl
SJP.pl
chroniący przed oślepieniem
SJP.pl
SJP.pl
zapobiegający ospie, leczący ospę
SJP.pl
zapobiegający padaczce, leczący padaczkę; przeciwepileptyczny
przymiotnik
(1.1) działający przeciw padaczce, używany przy leczeniu padaczki, zapobiegający padaczce
SJP.pl
Wiktionary
używany przeciw broni pancernej, przeznaczony do niszczenia opancerzonych celów
przymiotnik
(1.1) mający na celu zniszczenie lub unieszkodliwienie wszelkiego typu broni pancernej
(1.2) mający na celu zniszczenie lub unieszkodliwienie celu osłoniętego pancerzem
SJP.pl
Wiktionary
skierowany przeciwko interesom państwa; antypaństwowy, antykrajowy, antyrządowy, przeciwrządowy
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który sprzeciwia się instytucji państwa i państwowości
(1.2) taki, który jest przejawem postawy przeciwpaństwowej (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
skierowany przeciwko papieżowi; antypapieski
SJP.pl
dawniej: para wpuszczana do cylindra parowego z odwrotnej strony tłoka w celu zahamowania jego ruchu; kontrpara
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) med. farm. zwalczający chorobę Parkinsona
Wiktionary
występujący przeciwko partyzantce, partyzantom; antypartyzancki
SJP.pl
SJP.pl
działający przeciw pasożytom, stosowany przy leczeniu chorób powodowanych przez pasożyty
przymiotnik
(1.1) o działaniu skierowanym przeciwko powstawaniu i rozwojowi pasożytów
SJP.pl
Wiktionary
używany do zwalczania pcheł
SJP.pl
SJP.pl
zapobiegający pelagrze, leczący pelagrę
SJP.pl
zapobiegający pełzaniu - powolnemu zwiększaniu się odkształceń materiału poddanego długotrwałemu obciążeniu
SJP.pl
przeznaczony do walki z piechotą, skierowany przeciw piechocie
przymiotnik
(1.1) wojsk. pomocny w walce z piechotą
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
działający przeciw pierwotniakom, stosowany przy leczeniu chorób powodowanych przez pierwotniaki
przymiotnik
(1.1) działający przeciw pierwotniakom, używany przy leczeniu chorób powodowanych przez pierwotniaki, zapobiegający pierwotniakom
SJP.pl
Wiktionary
pocisk przeznaczony do zwalczania pocisków nieprzyjaciela; antypocisk, antyrakieta, przeciwrakieta
SJP.pl
dawniej: przeciwdziałać czyjemuś poczynaniu
SJP.pl
podkop utworzony przez oblężonych przeciw podkopom oblegających; kontraprosza
SJP.pl
zapobiegający porażeniu, leczący porażenie
SJP.pl
SJP.pl
zapobiegający poronieniu
SJP.pl
zapobiegający porastaniu, stosowany przeciw porastaniu, np. farby przeciwporostowe
SJP.pl
chroniący przed poślizgiem; antypoślizgowy, przeciwślizgowy
SJP.pl
reakcja na posunięcie rywala, wroga
SJP.pl
zapobiegający poceniu się; przeciwpotowy
SJP.pl
zapobiegający poceniu się; przeciwpotny
SJP.pl
chroniący przed powodzią
przymiotnik
(1.1) chroniący, zabezpieczający przed powodzią, zapobiegający powodzi i jej skutkom
(1.2) taki, który likwiduje powódź i jej skutki
SJP.pl
Wiktionary
ogień wzniecony przed czołem pożaru, mający na celu jego zahamowanie
SJP.pl
zabezpieczający przed pożarem, służący do gaszenia pożarów
przymiotnik
(1.1) urz. techn. mający związek z przeciwdziałaniem lub gaszeniem pożaru, zabezpieczający przed rozprzestrzenianiem się ognia
SJP.pl
Wiktionary
południk leżący po przeciwnej stronie kuli ziemskiej w stosunku do danego południka
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) fiz. dotyczący rodzaju układu przepływu płynów w urządzeniach przepływowych, m.in. wymiennikach ciepła, w którym płyny poruszają się równolegle do siebie w przeciwnym kierunku
Wiktionary
służący do zwalczani prątków wywołujących gruźlicę; przeciwgruźliczy
przymiotnik
(1.1) działający przeciw prątkom, używany przy leczeniu chorób powodowanych przez prątki, zapobiegający prątkom
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przeciwprężne
Wiktionary
chroniący przed próchnicą, zwalczający próchnicę; przeciwpróchniczy
SJP.pl
SJP.pl
chroniący przed próchnicą, zwalczający próchnicę; przeciwpróchnicowy
przymiotnik
(1.1) działający przeciw próchnicy zębów, zapobiegający próchnicy zębów
SJP.pl
Wiktionary
chroniący przed szkodliwym promieniowaniem; przeciwradiacyjny
SJP.pl
bok w trójkącie prostokątnym leżący naprzeciwko kąta prostego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) geom. najdłuższy bok w trójkącie prostokątnym, leżący naprzeciw kąta prostego
Trójkąt prostokątny – trójkąt, którego jeden z kątów wewnętrznych jest prosty.
Dwa boki trójkąta wyznaczające ramiona kąta prostego nazywane są przyprostokątnymi, trzeci bok przeciwprostokątną.
Szczególnym rodzajem trójkąta prostokątnego jest trójkąt pitagorejski, tj. taki, w którym długości boków są liczbami naturalnymi. Najprostszy z nich to trójkąt egipski o stosunkach długości boków 3:4:5.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
cecha relacji, która nigdy nie zachodzi między X i Z, jeśli zachodzi między X i Y oraz Y i Z; atranzytywność
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przeciwprzechodnie
Relacja przechodnia (tranzytywna) – relacja, która jeśli zachodzi dla pary (x,y) oraz pary (y,z), to zachodzi też dla pary (x,z).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
1. zapobiegający przeciążeniu (nadważkości);
2. zapobiegający zbytniemu nagrzaniu się przewodów
SJP.pl
SJP.pl
przeciwdziałający powstawaniu przepięć; antyprzepięciowy
SJP.pl
w górnictwie: przodek chodnika prowadzonego z przeciwległego kierunku
SJP.pl
w matematyce: przykład obalający daną hipotezę, przeczący twierdzeniu; kontrprzykład
SJP.pl
przysłówek
(1.1) med. psych. w sposób charakteryzujący się działaniem przeciwpsychotycznym, w sposób leczący zaburzenia psychiczne, psychozy
SJP.pl
Wiktionary
stosowany w leczeniu psychozy
przymiotnik
(1.1) med. psych. farm. w leczeniu zaburzeń psychicznych, psychoz: mający działanie silnie uspokajające poprzez hamowanie aktywności komórek nerwowych gdy w przebiegu choroby występują urojenia, omamy, zaburzenia aktywności / uczuciowości / świadomości
SJP.pl
Wiktionary
chroniący przed pylicą płuc, zwalczający pylicę płuc
przymiotnik
(1.1) działający przeciw pylicy, używany przy leczeniu pylicy, zapobiegający pylicy
SJP.pl
Wiktionary
stosowany przeciwko pyłkom, zapobiegający szkodliwemu działaniu pyłków
SJP.pl
chroniący przed pyłem, zapobiegający wydzielaniu się pyłu
SJP.pl
zmniejszający agregację płytek krwi i przeciwdziałający powstawaniu zakrzepów; antypłytkowy
SJP.pl
zakłócający działanie radaru, niszczący radar albo ostrzegający o obecności radaru; antyradarowy
SJP.pl
chroniący przed szkodliwym promieniowaniem; przeciwpromienny
SJP.pl
Przeciwradiolokacja jest to technika mająca na celu przeciwdziałanie wykorzystywaniu przez przeciwnika urządzeń i systemów radiolokacyjnych. W tym celu mogą być wykorzystywane:
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) zob. antyradziecki.
Wiktionary
rakieta służąca do zestrzeliwania innych rakiet; antyrakieta, przeciwpocisk, antypocisk
SJP.pl
zwalczający rakiety, chroniący przed rakietami nieprzyjaciela; antyrakietowy
SJP.pl
przeciwdziałający rozwojowi raka; antyrakowy
przymiotnik
(1.1) działający przeciw rakowi, używany przy leczeniu raka, zapobiegający rakowi
SJP.pl
Wiktionary
chroniący przed powstawaniem rdzy; przeciwkorozyjny, antykorozyjny, przeciwerozyjny
przymiotnik
(1.1) techn. zapobiegający rdzewieniu, zabezpieczający przed rdzewieniem
SJP.pl
Wiktionary
rzadko: związany z kontrreformacją (prądem w Kościele katolickim); kontrreformacyjny
SJP.pl
stosowany przeciw reumatyzmowi, leczący reumatyzm; antyreumatyczny, przeciwgośćcowy
przymiotnik
(1.1) działający przeciw reumatyzmowi, używany przy leczeniu reumatyzmu, zapobiegający reumatyzmowi
SJP.pl
Wiktionary
stosowany przeciw pasożytom, usuwający pasożyty (robaki); przeciwpasożytniczy
SJP.pl
nastawiony negatywnie do rządu, przeciwny rządowi; antyrządowy, opozycyjny
przymiotnik
(1.1) polit. skierowany przeciwko rządowi
SJP.pl
Wiktionary
skierowany przeciw satelitom szpiegowskim
SJP.pl
zapobiegający ścieraniu się; antyścierny
SJP.pl
powstrzymujący przed snem; pobudzający
SJP.pl
ziemna zapora przeciwczołgowa wykonana w terenie, ze spadkiem w kierunku wojsk własnych
Przeciwskarpa to:
SJP.pl
Wikipedia
zapobiegający sklerozie; antysklerotyczny
SJP.pl
Przeciwskręt – technika kierowania pojazdami jednośladowymi, w szczególności motocyklami, polegająca na chwilowym i stosunkowo nieznacznym skręceniu kierownicy w kierunku przeciwnym do zamierzonego skrętu. Powoduje to przechył w kierunku zamierzonego skrętu, w konsekwencji czego jednoślad skręca.
Wikipedia
zapobiegający skurczom mięśni, naczyń itp., łagodzący skurcze mięśni, naczyń itp.; przeciwkurczowy, przeciwspastyczny, antyspastyczny
przymiotnik
(1.1) działający przeciw skurczowi, używany przy leczeniu skurczu, zapobiegający skurczowi
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) wywołujący skutki przeciwne do zamierzonych
Wiktionary
stosowany do zwalczania ślimaków
SJP.pl
chroniący przed ślizganiem się; antypoślizgowy, przeciwpoślizgowy
SJP.pl
związany z przeciwdziałaniem smogowi; antysmogowy
SJP.pl
chroniący przed skutkami obfitych opadów śniegu; przeciwśnieżny
SJP.pl
chroniący przed skutkami obfitych opadów śniegu; przeciwśniegowy
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) zob. antysowiecki.
Wiktionary
przeciwdziałający spazmom, łagodzący spazmy; antyspastyczny, przeciwkurczowy, przeciwskurczowy
SJP.pl
działający łagodząco na układ nerwowy, przeciwdziałający kurczom, drgawkom, konwulsjom; antyspazmatyczny
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) wrogi społeczeństwu; działający na szkodę społeczeństwa
Wiktionary
narzędzie kontrolne do sprawdzania wymiarów sprawdzianów i do nastawiania potrzebnych wymiarów w przypadku sprawdzianów nastawnych
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) środek zaradczy
Wiktionary
zapobiegający starzeniu się skóry związanym z wiekiem
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przeciwstawić)
(1.1) stawiać coś przeciwko czemuś innemu
czasownik zwrotny niedokonany przeciwstawiać się (dk. przeciwstawić się)
(2.1) być przeciwko czemuś
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeciwstawiać.
Wiktionary
czasownik przechodni
(1.1) dokonany od|przeciwstawiać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeciwstawić.
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób przeciwstawny
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przeciwstawne
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) stanowiący kontrast
(1.2) przeciwstawiający się czemuś lub komuś
Wiktionary
pomocniczy ster opływowy, znajdujący się między śrubą i sterem, służący do usuwania prędkości obwodowych w strumieniu zaśrubowym, podwyższania sprawności śruby oraz do wytwarzania dodatkowego oporu; kontraster
SJP.pl
stosowany do zwalczania stonki ziemniaczanej - szkodnika ziemniaków
SJP.pl
przeciwdziałający stresowi, łagodzący stres; antystresowy, odprężający, relaksowy, relaksujący
przymiotnik
(1.1) działający przeciw stresowi, używany przy leczeniu stresu, zapobiegający stresowi
SJP.pl
Wiktionary
zapobiegający świądowi, leczący świąd
przymiotnik
(1.1) działający przeciw świądowi, używany przy leczeniu świądu, zapobiegający świądowi
SJP.pl
Wiktionary
zapobiegający syfilisowi, leczący syfilis; przeciwkiłowy
SJP.pl
SJP.pl
zapobiegający szkorbutowi, leczący szkorbut
przymiotnik
(1.1) działający przeciw szkorbutowi, używany przy leczeniu szkorbutu, zapobiegający szkorbutowi
SJP.pl
Wiktionary
chroniący przed sztormem
SJP.pl
chroniący przed działaniem promieni słonecznych
przymiotnik
(1.1) służący do ochrony przed nadmiernym działaniem promieni słonecznych
SJP.pl
Wiktionary
hamujący wytwarzanie hormonów tarczycy
SJP.pl
zapobiegający tężcowi, leczący tężec
przymiotnik
(1.1) med. działający przeciw tężcowi, używany przy leczeniu tężca, zapobiegający tężcowi
SJP.pl
Wiktionary
chroniący przed uderzeniem torpedy; antytorpedowy
SJP.pl
zapobiegający trądzikowi, leczący trądzik
przymiotnik
(1.1) działający przeciw trądzikowi, używany przy leczeniu trądziku, zapobiegający trądzikowi
SJP.pl
Wiktionary
zapobiegający tyfusowi, stosowany przeciw tyfusowi; przeciwdurowy
przymiotnik
(1.1) działający przeciw tyfusowi, używany przy leczeniu tyfusowi, zapobiegający tyfusowi
SJP.pl
Wiktionary
zwalczający nałóg palenia tytoniu; antytytoniowy, antynikotynowy, przeciwnikotynowy
przymiotnik
(1.1) zwalczający palenie tytoniu, przeznaczony do walki z nałogiem tytoniowym
SJP.pl
Wiktionary
zapobiegający uczuleniu, leczący uczulenie; antyuczuleniowy, przeciwalergiczny, antyalergiczny
przymiotnik
(1.1) działający przeciw uczuleniom, używany przy leczeniu uczuleń, zapobiegający uczuleniom
SJP.pl
Wiktionary
Przeciwuderzenie (ang. counter strike) – operacyjny (strategiczny) zwrot zaczepny wykonywany na włamującego się w głąb obrony przeciwnika. Całokształt czynności organizacyjnych, suma uderzeń związków taktycznych drugiego rzutu operacyjnego na nacierającego przeciwnika w celu odtworzenia pierwotnego położenia. Jest najwyższym przejawem aktywności w działaniach obronnych. Zwrot zaczepny w ramach operacji obronnej, mający na celu zmianę położenia broniących się wojsk i osiągnięcie pierwotnego lub nowego celu operacji. To natarcie na oddziały nieprzyjaciela wykonane przez wojska drugich rzutów, odwodów, albo przez wojska ściągnięte z odcinków nieatakowanych, w celu odzyskania utraconych pozycji. W sprzyjających warunkach uderzające wojska mogą przejść do przeciwnatarcia.
Wikipedia
substancja hamująca utlenianie, dodawana do rozmaitych wyrobów, np. w celu przedłużenia ich przydatności do spożycia; antyutleniacz, antyoksydant
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. związek chemiczny chroniący przed utlenianiem inne związki albo pierwiastki;
Przeciwutleniacze (antyoksydanty, antyutleniacze) – grupa związków chemicznych, które same występując w małych stężeniach (w porównaniu z substancją podlegającą utlenianiu), wstrzymują lub opóźniają proces utleniania danej substancji. Każdy przeciwutleniacz może występować w roli prooksydanta.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zapobiegający utlenianiu związków chemicznych; antyutleniający
przymiotnik
(1.1) dotyczący przeciwutleniacza, przeciwrodnikowy
(1.2) chem. zapobiegający utlenianiu
SJP.pl
Wiktionary
proces usuwania aktywnych form tlenu i rozrywania reakcji łańcuchowych, odpowiadających za tworzenie się wolnych rodników
SJP.pl
1. obciążnik równoważący jednostronne obciążenie; przeciwciężar;
2. rzecz przeciwdziałająca czemuś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. ciężar zastosowany dla zrównoważenia innego;
(1.2) przen. zjawisko, instytucja lub działanie stanowiące zrównoważenie innego
Przeciwwaga – w technice nazwa elementu konstrukcji, urządzenia bądź maszyny, którego jedyną funkcją jest zapewnienie stabilności, przeważnie poprzez obniżenie środka ciężkości układu. Najczęściej rolę przeciwwagi pełnią masywne odlewy stalowe, żeliwne lub bloki betonowe, mocowane jako element konstrukcyjny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
chroniący przed wiatrem, osłabiający siłę wiatru; przeciwwietrzny
SJP.pl
chroniący przed wiatrem, osłabiający siłę wiatru; przeciwwiatrowy
SJP.pl
SJP.pl
chroniący przed wilgocią
przymiotnik
(1.1) chroniący przed wilgocią, zapobiegający wilgoci
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób, który zapobiega rozwojowi wirusów
Wiktionary
zwalczający wirusy, zapobiegający chorobom wirusowym; antywirusowy
przymiotnik
(1.1) farm. działający przeciw wirusom, używany przy leczeniu chorób wywoływanych przez wirusy, zapobiegający rozwojowi wirusów
SJP.pl
Wiktionary
rzadko: nie polecić z powodu niekorzystnego działania na kogoś lub na coś
SJP.pl
okoliczność nakazująca rezygnację z jakiegoś lekarstwa lub metody leczenia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) okoliczność będąca przeszkodą w zrobieniu czegoś
SJP.pl
Wiktionary
rzadko: nie polecić z powodu niekorzystnego działania na kogoś lub na coś
SJP.pl
antywstrząsowy;
1. zabezpieczający przed wstrząsami;
2. odporny na negatywne skutki wstrząsów;
3. używany w celu wyprowadzenia pacjenta z szoku
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) med. stosowany przeciw wszom i wszawicy
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) taki, który zwalcza wszy
Wiktionary
zabezpieczający przed wybuchem czegoś
SJP.pl
chroniący przed wyważeniem drzwi; antywyważeniowy
SJP.pl
chroniący przed włamaniem; antywłamaniowy
przymiotnik
(1.1) zapobiegający włamaniu, chroniący przed włamaniem
SJP.pl
Wiktionary
chroniący przed zakażeniem, używany przeciwko zakażeniu
SJP.pl
stosowany przeciwko zakrzepom, zapobiegający tworzeniu się zakrzepów (np. lek przeciwzakrzepowy)
przymiotnik
(1.1) działający przeciw zakrzepom, używany przy leczeniu zakrzepów, zapobiegający zakrzepom
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób zapobiegający zapaleniu, zwalczający zapalenie
Wiktionary
stosowany przeciw stanom zapalnym, zapobiegający powstawaniu stanów zapalnych; antyzapalny
przymiotnik
(1.1) med. farm. działający przeciw zapaleniom, używany przy leczeniu zapaleń, zapobiegający zapaleniom
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób przeciwdziałający tworzeniu się zaskórników
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) działający przeciw zawałom, używany przy leczeniu zawałów, zapobiegający zawałom
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) działający przeciwko powstawaniu zmarszczek, wpływający na zmniejszenie lub likwidację już istniejących
Wiktionary
SJP.pl
zabezpieczający przewody prądu elektrycznego przed zwarciem; antyzwarciowy
przymiotnik jakościowy
(1.1) techn. chroniący przed nastąpieniem zwarcia w obwodzie elektrycznym
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przeciwzwrotne
Relacja zwrotna – relacja dwuargumentowa (dwuczłonowa), w której każdy element zbioru jest w relacji sam z sobą.
Formalnie relację dwuczłonową \rho \subseteq X\times X nazywa się zwrotną, gdy dla każdego x\in X zachodzi warunek (x,x)\in \rho .
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) zapobiegający powstawaniu żylaków
Wiktionary
zapobiegający łojotokowi, leczący łojotok
przymiotnik
(1.1) działający przeciw łojotokom, używany przy leczeniu łojotoków, zapobiegający łojotokom
SJP.pl
Wiktionary
zapobiegający łupieżowi, leczący łupież
przymiotnik
(1.1) działający przeciw łupieżowi, używany przy leczeniu łupieżu, zapobiegający łupieżowi
SJP.pl
Wiktionary
przecknąć się - gwarowo: przebudzić się, ocknąć się
SJP.pl
Przećmino – wieś w północno-zachodniej Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kołobrzeskim, w gminie Kołobrzeg.
Przez miejscowość przebiega droga powiatowa nr 3306Z z Korzystna do drogi wojewódzkiej nr 102 w okolicy Błotnicy.
Wikipedia
potocznie: sprzedać coś i wydać uzyskane pieniądze na ćpanie
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: przecudnie
SJP.pl
przesłodzić, przecukrzyć;
1. dodać za dużo cukru;
2. potocznie: zrobić lub przedstawić coś w sposób zbyt miły, ładny, delikatny
SJP.pl
potocznie: robić lub przedstawiać coś w sposób zbyt miły, ładny, delikatny; przesładzać, przecukrzać
SJP.pl
potocznie: dodawać za dużo cukru; przesładzać
SJP.pl
potocznie: dodać za dużo cukru; przesłodzić, przecukrować
SJP.pl
1. o koniu: przebiegać cwałem;
2. przejeżdżać konno cwałem;
3. potocznie o ludziach: przebiegać bardzo szybko
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. cwelić)
(1.1) wulg. dokonać gwałtu homoseksualnego na więźniu, co skutkuje degradacją zgwałconego do najniższej kasty w subkulturze więziennej
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) wulg. dokonanie gwałtu homoseksualnego na więźniu skutkujące degradacją zgwałconego do najniższej kasty w subkulturze więziennej
Wiktionary
1. ćwicząc, wprawiać się w wykonywaniu czegoś;
2. nadwerężać zbyt długimi lub intensywnymi ćwiczeniami
SJP.pl
nadmiernie ucywilizować
SJP.pl
dawniej: dlaczego
forma czasownika.
(1.1) 2. os. lp., rozk. → zob. przeczyć.
zaimek
(2.1) stpol. dlaczego
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeczekać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeczekiwać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) wyraz lub zdanie przeczące
(1.2) partykuła przecząca (np. nie)
(1.3) odczasownikowy od|przeczyć.
Przeczenie – luźna partykuła występująca również w postaci afiksu, która dodana do wypowiedzi lub wyrazu zaprzecza jego treści (negacja zdaniowa i wyrazowa) lub sama stanowi wypowiedź przeczącą (negacja absolutna np. nie).
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) czesząc powodować lepsze ułożenie, wygląd włosów, zmniejszać ich skudlenie
(1.2) przen. penetrować okolicę w poszukiwaniu czegoś lub kogoś
Wiktionary
dawniej:
1. część gruntu zaorana poprzecznie;
2. orka w poprzek;
3. główna część końskiej uzdy;
4. sprzeczka;
5. skrzyp (roślina zarodnikowa)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ulica przecinająca prostopadle jakąś inną ulicę
Wiktionary oraz Wikipedia
rana, nadżerka na skórze powstająca pod wpływem drapania
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. powierzchniowy, linijny ubytek w skórze uprzednio niezmienionej powstały np. wskutek drapania;
Przeczos (łac. excoriatio) – powierzchniowy, linijny ubytek w skórze uprzednio niezmienionej.
Przeczos powstaje w wyniku mechanicznych urazów, na przykład drapania. Przeczosy są charakterystyczne dla stanów chorobowych przebiegających z nasilonym świądem: nasilona żółtaczka, świerzb, wszawica, atopowe zapalenie skóry.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeczołgać.
Wiktionary
rzadko: przeczołgać
SJP.pl
spodziewanie się czegoś; przewidywanie oparte na intuicji
czasownik przechodni dokonany (ndk. przeczuwać)
(1.1) zob. przeczuwać.
SJP.pl
Wiktionary
spodziewanie się czegoś; przewidywanie oparte na intuicji
SJP.pl
spodziewanie się czegoś; przewidywanie oparte na intuicji
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przewidzenie w oparciu o uczucia lub intuicje, a nie w oparciu o przesłanki racjonalne
Przeczucie (ang. Premonition) – amerykański film fabularny z 2007 roku w reżyserii Mennana Yapo.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przewrażliwiać;
1. czynić nadmiernie wrażliwym;
2. przeczulać się - stawać się nadmiernie wrażliwym
SJP.pl
nadwrażliwość, przewrażliwienie;
1. cecha kogoś nazbyt wrażliwego;
2. nadmierna wrażliwość na bodźce z zewnątrz
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) nadmierna wrażliwość na coś
SJP.pl
Wiktionary
przewrażliwić;
1. uczynić nadmiernie wrażliwym;
2. przeczulić się - stać się nadmiernie wrażliwym
SJP.pl
Przeczulica, hiperestezja (łac. hyperaesthesia) – stan w którym występuje nadmierna wrażliwość powierzchni ciała na bodźce, takie jak dotyk, dźwięk i inne.
Wikipedia
przewrażliwić;
1. uczynić nadmiernie wrażliwym;
2. przeczulić się - stać się nadmiernie wrażliwym
przymiotnik
(1.1) nadmiernie wrażliwy; przewrażliwiony
SJP.pl
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przeczuć)
(1.1) mieć przeczucie
Wiktionary
taki, którego można przeczuć, domyślić się
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeczuwać.
Wiktionary
czasownik nieprzechodni niedokonany
(1.1) odrzucać dane twierdzenie
(1.2) być w sprzeczności z czymś, wykluczać się z czymś
Wiktionary
Przeczyce – wieś w Polsce położona na terenie Zagłębia Dąbrowskiego, w województwie śląskim, w powiecie będzińskim, w gminie Mierzęcice nad Czarną Przemszą i nad południowo-zachodnim brzegiem Zbiornika Przeczyce nazywanego czasami Zalewem Przeczycko-Siewierskim.
Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przeczyszczać)
(1.1) dokonany od|przeczyszczać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. stan bycia przeczystym
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) książk. niezwykle czysty
(1.2) przen. obdarzony nieskazitelnością, niepokalanością
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przeczyścić)
(1.1) czyszcząc, usuwać pobieżnie brud, zanieczyszczenia; przecierać, przemywać
(1.2) czyszcząc, usuwać dokładnie brud, osady z czegoś częściowo lub całkowicie zatkanego
(1.3) farm. posp. powodować rozwolnienie, biegunkę, zwłaszcza przy zaparciach, niestrawności
Wiktionary
potocznie: coś powodującego wypróżnienie, rozwolnienie
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) farm. wywołujący biegunkę, powodujący przeczyszczenie
forma czasownika.
(2.1) ims. przymiotnikowy czynny od: przeczyszczać
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany
(1.1) zob. czytać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeczytać.
Wiktionary
rzadko: człapiąc, przechodzić
SJP.pl
imię męskie
Przecław – miasto w Polsce położone w województwie podkarpackim, w powiecie mieleckim, w gminie Przecław; siedziba gminy Przecław, na lewym brzegu Wisłoki. Przez miasto, pomiędzy wzgórzami na których stoi zamek i kościół parafialny, przepływa potok o nazwie Słowik wpadający do Wisłoki.
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
Przedsława, Przecława, Przecsława, Przesława – staropolskie imię żeńskie, złożone z członów Przed- („przed”, ale też „naj”, „przez” i wiele innych) i -sława („sława”). Mogło oznaczać „tę, która stawia sławę ponad inne rzeczy” lub „tę, której sława jest większa, niż innych”. Męskie odpowiedniki: Przedsław, Przecław, Przecsław, Przesław. W źródłach poświadczone jest jako Przecsława (1330) i Przedsława (XIII i XIV wiek).
SJP.pl
Wikipedia
mieszkaniec Przecławia (miasta w Polsce)
SJP.pl
mieszkanka Przecławia (miasta w Polsce)
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Przecławy lub z nią związany
SJP.pl
Przecław z żoną; Przecławowie
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Przecława lub z nim związany
SJP.pl
przymiotnik od: Przecław
przymiotnik
(1.1) od Przecław (miejscowość)
SJP.pl
Wiktionary
przyimek pełniący wiele funkcji w zdaniu, łączący się w narzędniku lub bierniku z rzeczownikiem bądź wyrazami o jego funkcji; * forma "przede" możliwa tylko w kilku tradycyjnych połączeniach (np. przede mną, przede wszystkim)
przyimek
(1.1) …określający, że coś znajduje się bliżej punktu patrzenia niż wyrażenie za przyimkiem; znajduje się bliżej w kolejności
(1.2) …służący do opisania ruchu w kierunku miejsca znajdującego się przed (1.1) kimś lub czymś
(1.3) …służący do wyrażenia, że wydarzenie miało, ma lub będzie miało miejsce wcześniej niż wydarzenie opisane za przyimkiem
(1.4) …łączący się z niektórymi czasownikami, służący do wyrażenia przyczyny jakiegoś działania
SJP.pl
Wiktionary
przyimek w funkcji tematu słowotwórczego
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych określający wcześniejsze zaistnienie od tego, co jest nazywane drugim członem
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) hist. bibl. z czasów przed Abrahamem
Wiktionary
dawniej:
1. sprzedać, spieniężyć;
2. przedać się - sprzedać się
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przedajny (dawniej: sprzedajny, przekupny)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przedajne; cecha tych, którzy są przedajni
Wiktionary
dawniej: sprzedajny; przekupny
SJP.pl
poprzedzający akcesję, występujący, odbywający się przed akcesją
przymiotnik
(1.1) urz. mający miejsce / odbywający się / obowiązujący przed akcesją
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) liter. film. część utworu fabularnego, która informuje o zdarzeniach poprzedzających rozpoczęcie akcji
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) geogr. znajdujący się na południe od Alp
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) taki, który miał miejsce przed pojawieniem się Arabów
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. Vorarlberg
Vorarlberg (łac. Cisarulana, pol. dawniej Przedarulania) – najbardziej wysunięty na zachód kraj związkowy Austrii. Jego stolicą jest miasto Bregencja. Jako jedyny austriacki kraj związkowy należy w części do zlewiska Morza Północnego. Ustanowiony w 1923 herb kraju jest herbem hrabiów Montfort.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) hist. związany z Przedarulanią, dotyczący Przedarulanii (współcz. Vorarlberg)
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) poprzedzający pojawienie się plemięemion aryjskich na terenach dzisiejszych Indii
Wiktionary
czasownik
(1.1) przyjąć zbyt dużą dawkę jakiejś substancji
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zażycie zbyt dużej dawki, zazwyczaj w odniesieniu do leków lub narkotyków
Wiktionary
zażywać zbyt duże dawki czegoś
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przedawnialne
Wiktionary
taki, który może się przedawnić
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przedawniać)
(1.1) dokonany od|przedawniać.
Wiktionary
Wikipedia
dawniej: pradawny, prastary
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) związany z okresem przed powstaniem Biblii
Wiktionary
bieg eliminacyjny decydujący o tym, którzy z zawodników mają brać udział w dalszych eliminacjach lub w finale
SJP.pl
odbywający się przed biegiem - konkurencją sportową
SJP.pl
poprzedzający bitwę
przymiotnik
(1.1) wojsk. poprzedzający bitwę
SJP.pl
Wiktionary
fragment dzieła opublikowany w czasopiśmie przed wydaniem go w formie książkowej
SJP.pl
dawne imię męskie
Przedbor, Przedwor – staropolskie imię męskie, złożone z członów Przed- („przed”, ale też „naj” i wiele innych znaczeń) i -bor („walczyć, zmagać się”). Imię to mogło oznaczać „stawiający wyżej walkę”.
Przedbor imieniny obchodzi 27 września.
Zobacz też:
SJP.pl
Wikipedia
dawne imię męskie
Przedborów (dawniej także Przedborowo) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrzeszowskim, w gminie Mikstat.
SJP.pl
Wikipedia
Przedborowice (Prziedborowitze) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie kędzierzyńsko-kozielskim, w gminie Pawłowiczki. W 2011 roku liczba ludności we wsi Przedborowice wynosiła 80.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego.
Wikipedia
przymiotnik od: Przedbórz
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Przedborzem, dotyczący Przedborza
SJP.pl
Wiktionary
miasto w Polsce
Przedbórz – miasto w województwie łódzkim, w powiecie radomszczańskim, położone na Wyżynie Przedborskiej nad rzeką Pilicą. Leży na pograniczu województw łódzkiego i świętokrzyskiego, w odległości 92 km od Łodzi, 75 km od Kielc i 73 km od Częstochowy. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Przedbórz.
SJP.pl
Wikipedia
mieszkaniec Przedborza (miasta w Polsce)
SJP.pl
mieszkanka Przedborza (miasta w Polsce)
SJP.pl
dawne imię męskie
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) polit. taki, który miał miejsce przed opuszczeniem Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) poprzedzający burzę
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) poprzedzający chorobę
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) odbywający się przed chrztem, poprzedzający chrzest
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) poprzedzający chrześcijaństwo, następujący przed pojawieniem się chrześcijaństwa
Wiktionary
mieszkaniec Przedcza (miasta w Polsce)
SJP.pl
mieszkanka Przedcza (miasta w Polsce)
SJP.pl
1. znajdujący się przed czołem;
2. kora przedczołowa – część płata czołowego odpowiedzialna za pamięć roboczą
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) geol. związany z okresem przed czwartorzędem, dotyczący okresu przed czwartorzędem
Wiktionary
faza i poziom rozwoju człowieka, niczym nieróżniąca się od innych zwierząt
Przedludzie albo Przedosoby (tyt. oryg. The Pre-persons) – opowiadanie Philipa K. Dicka opublikowane po raz pierwszy w czasopiśmie „Fantasy and Science Fiction” w październiku 1974 roku. W Polsce opowiadanie ukazało się m.in. w zbiorze Ostatni pan i władca w tłumaczeniu Lecha Jęczmyka.
SJP.pl
Wikipedia
podrodzina ssaków naczelnych obejmująca wszystkie wymarłe gatunki uważane za przodków człowieka współczesnego; Homininae
SJP.pl
o cechach przedczłowiekowatych (podrodzina ssaków)
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) poprzedzający opady deszczu
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) ekon. rzad. poprzedzający dewaluację, sprzed dewaluacji
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) umowne określenie generacji okrętów liniowych (pancerników) budowanych na przełomie XIX i XX wieku;
Przeddrednot, predrednot (z ang. pre-dreadnought) – umowne określenie generacji okrętów liniowych (pancerników) budowanych od lat 80. XIX wieku do I dekady XX wieku. Nazwa, nadana później, oznacza pancerniki poprzedzające generację drednotów.
Wiktionary oraz Wikipedia
odnoszący się do czasów przed wynalezieniem druku
SJP.pl
występujący w okresie poprzedzającym dyluwium; przedpotopowy
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) stpol. praprababcia
Wiktionary
Przeddziedziniec, fr. avant-cour – plac, dziedziniec poprzedzający pałac, umieszczony przed dziedzińcem honorowym (fr. cour d'honneur). Do avant-cour przylegały oficyny, zabudowania gospodarcze. Forma rozwiązania przestrzennego w budownictwie pałacowym z okresu baroku i klasycyzmu.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) rzad. hist. okres historyczny sprzed wynalezienia pisma
Wiktionary
1. dzień poprzedzający inny dzień, o którym mowa;
2. okres poprzedzający wydarzenie, o którym mowa
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) książk. dzień poprzedni, dzień poprzedzający
SJP.pl
Wiktionary
przyimek
(1.1) forma oboczna przyimka przed
Wiktionary
przymiotnik od: przedech
SJP.pl
przymiotnik od: Przedecz
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Przedczem, dotyczący Przedcza
SJP.pl
Wiktionary
miasto w Polsce
Przedecz (niem. Moosburg) – miasto w województwie wielkopolskim, powiecie kolskim, na Pojezierzu Kujawskim, nad Jeziorem Przedeckim. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Przedecz. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa konińskiego.
SJP.pl
Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)
(1.1) określić, zdefiniować coś na nowo, przekształcić definicję czegoś
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przedefiniować.
(1.2) określenie czegoś na nowo, redefinicja
Wiktionary
definiować ponownie
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) odbywający się, występujący przed egzaminem
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) odbywający się, występujący przed egzaminem
Wiktionary
1. deklamując, wypowiadać lub czytać coś od początku do końca;
2. rzadko: spędzać pewien czas na deklamowaniu, recytowaniu
SJP.pl
zmienić dekorację
SJP.pl
1. wysłać pracownika na określony czas gdzieś indziej, by tam pracował;
2. przekierować domenę internetową na zewnętrzny serwer; wydelegować
SJP.pl
1. wysyłać pracownika na określony czas gdzieś indziej, by tam pracował;
2. przekierowywać domenę internetową na zewnętrzny serwer; wydelegowywać
SJP.pl
odnoszący się do okresu przed rozwojem elektroniki
SJP.pl
poprzedzający odkrycie prądu elektrycznego
SJP.pl
przesadnie delikatny; przeczulony
SJP.pl
poprzedzający przejście na emeryturę
przymiotnik relacyjny
(1.1) poprzedzający przejście na emeryturę
SJP.pl
Wiktionary
przed niego
forma ściągnięta
(1.1) książk. przed niego
SJP.pl
Wiktionary
ścieżka wydeptana przez pieszych
SJP.pl
SJP.pl
przysłówek
(1.1) daw. zob. przede wszystkim.
Wiktionary
odnoszący się do okresu przed rozwojem fabryk
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) odbywający się, występujący przed festiwalem
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) poprzedzający feudalizm; sprzed pojawienia się feudalizmu
Wiktionary
płat przedgębowy - część ciała stawonogów
SJP.pl
związany z okresem przed nauką w gimnazjum
SJP.pl
w gorzelnictwie: lekki płyn tworzący się w pierwszej fazie destylacji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. chem. nienadająca się do spożycia frakcja destylatu alkoholowego, skraplająca się w niższej temperaturze i zawierająca poza etanolem domieszki aldehydu octowego, mrówczanu etylu, octanu etylu oraz metanolu
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) geogr. znajdujący się przed łańcuchem górskim, będący w jego bliskości; znajdujący się u podnóża góry
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) geogr. geol. obszar wzdłuż łańcucha górskiego po przeciwnej stronie w stosunku do kierunku działania sił ruchów górotwórczych;
Przedgórze – równinny, przeważnie lekko falisty obszar rozciągający się równolegle wzdłuż pasma górskiego. Przedgórze położone jest po przeciwnej stronie pasma górskiego w stosunku do kierunku działania sił ruchów górotwórczych, które spowodowały wypiętrzenie gór i pofałdowanie terenu przed pasmem górskim.
Wiktionary oraz Wikipedia
pochodzący z okresu poprzedzającego gotyk, występujący w tym okresie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) teren położony przed granicą
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) poprzedzający Gwiazdkę
Wiktionary
Przedgłowie (łac. caput succedaneum) – niewielki obrzęk surowiczo-krwotoczny tkanek miękkich u noworodka, spowodowany uciskiem główki w kanale rodnym w trakcie akcji porodowej. Wylew krwawy wiąże się z zastojem żylnym i limfatycznym, wchłania się samoistnie w ciągu kilku dni po porodzie i w związku z tym nie wymaga leczenia. Obrzęk pojawia się bezpośrednio po urodzeniu oraz może przekraczać granice szwów czaszkowych, co pozwala na jego różnicowanie z krwiakiem podokostnowym.
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z okresem prehistorii, dotyczący okresu prehistorii
Wiktionary
poprzedzający Homera (greckiego aojdę), pochodzący z czasów przed narodzinami Homera
SJP.pl
wyraz występujący przed rzeczownikiem lub po rzeczowniku, wskazujący na jego określoność lub nieokreśloność
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gram. wyraz stosowany w niektórych językach do oznaczenia, że następny wyraz jest rzeczownikiem;
Przedimek (łac. articulus) – część mowy występująca przed rzeczownikiem (także przed konstrukcją rzeczownikową, a niekiedy również przed przymiotnikiem lub liczebnikiem użytym rzeczownikowo), wskazująca na jego kategorię określoności lub nieokreśloności.
Odmianą przedimka jest rodzajnik, który oprócz kategorii określoności lub nieokreśloności rozróżnia jeszcze kategorię rodzaju gramatycznego. Przedimka nie należy mylić z przyimkiem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) związany z okresem przed powstaniem państwa Inków
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) związany z okresem przed wynalezieniem, względnie przed uzyskaniem dostępu do internetu
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) taki, który istniał przed nastaniem islamu
Wiktionary
organizm zbudowany z komórek niezawierających jądra komórkowego; protokariont, prokariont, bezjądrowiec, prajądrowiec, organizm prokariotyczny
SJP.pl
Przedjądrze – jądro plemnika lub komórki jajowej podczas procesu zapłodnienia, po wniknięciu plemnika do komórki jajowej, ale zanim nastąpi fuzja przedjądrzy (kariogamia). Przedjądrza są haploidalne, po ich zespoleniu powstaje diploidalne jądro zygoty.
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) dziejący się, odbywany, praktykowany lub powstały przed okresem panowania Jagiellonów
Wiktionary
próg jazu
SJP.pl
poprzedzający jesień; podjesienny
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który występuje przed jesienią
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) hist. bibl. z czasów przed Jezusem
Wiktionary
poprzedzający kapitalizm
przymiotnik relacyjny
(1.1) poprzedzający kapitalizm; sprzed systemu kapitalistycznego
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) hist. geogr. region historyczny w dzisiejszej zachodniej Ukrainie
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) związany z Przedkarpaciem, dotyczący Przedkarpacia
Wiktionary
znajdujący się przed katedrą
SJP.pl
związany z Przedkaukaziem (Kaukazem Północnym)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Przedkaukaziem, dotyczący Przedkaukazia
SJP.pl
Wiktionary
region w południowej Rosji europejskiej, północna część Kaukazu; Kaukaz Północny, Podkaukazie
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. północna część Kaukazu
Kaukaz Północny (72), ros. Северный Кавказ − Siewiernyj Kawkaz − północna część Kaukazu. Położony w południowej Rosji europejskiej, na pograniczu Europy i Azji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
odnoszący się do Ameryki z czasów przed jej odkryciem przez Krzysztofa Kolumba (1492 r.); prekolumbijski
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do czasów przed odkryciem Ameryki przez Krzysztofa Kolumba
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z czasami przed wynalezieniem komputerów lub określonych technik komputerowych albo istniejący w tych czasach
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) odbywający się, występujący przed koncertem
Wiktionary
spotkanie mające miejsce bezpośrednio przed konferencją
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) dotyczący czasów przed Mikołajem Kopernikiem, przed jego odkryciem
(1.2) przen. zacofany, konserwatywny, zamierzchły
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) poprzedzający czasy przewrotu kopernikańskiego
Wiktionary
Przedkowice – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie trzebnickim, w gminie Żmigród.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego.
We wsi była wąskotorowa stacja kolejowa Przedkowice.
Wikipedia
odnoszący się do czasów przed kształtowaniem się kultury
SJP.pl
1. dawać komuś coś do rozpatrzenia lub oceny;
2. uważać coś za ważniejsze od czegoś innego; preferować;
3. wyjaśniać coś komuś, przedstawiać swoje argumenty
czasownik niedokonany (dk. przedłożyć)
(1.1) przedstawiać, proponować, dawać do rozpatrzenia
(1.2) wyjaśniać, tłumaczyć, wykładać argumenty
(1.3) woleć coś lub kogoś, stawiać wyżej, uznawać coś za ważniejsze, wybierać coś
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przedkładać.
Wiktionary
związany z okresem przed nauką w liceum
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) hist. geogr. nazwa używana na określenie cesarskiej części Austro-Węgier, zarządzanej bezpośrednio z Wiednia;
Królestwa i Kraje w Radzie Państwa Reprezentowane (niem. Die im Reichsrat vertretenen Königreiche und Länder, od 1915 roku Österreichische Länder – Kraje austriackie), pot. Przedlitawia, Cislitawia (niem. Cisleithanien) – nazwy (oficjalna i potoczne) używane na określenie „austriackiej” i zarazem cesarskiej części Austro-Węgier. Jej stolicą był Wiedeń.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Przedlitawią, dotyczący Przedlitawii
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) istniejący/dziejący się przed nastaniem epoki lodowcowej lub pochodzący z tego okresu
Wiktionary
w psychologii: jeszcze nie poddany dyscyplinie logicznego myślenia, nie kierowany logiką; prelogiczny
SJP.pl
przypadający, odbywający się przed lotem (samolotu)
SJP.pl
skrót
(1.1) = przedmowa
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) następujący przed maratonem
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) hist. polit. związany z okresem przed pojawieniem się marksizmu
Wiktionary
poprzedzający maturę
przymiotnik
(1.1) zachodzący w okresie przed zdaniem matury
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) następujący (zawierany, odbywany, wykonywany) przed zawarciem małżeństwa
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) odbywający się, dziejący się przed meczem
Wiktionary
pierwszy etap kosztorysowania, wstępne zestawienie zasobów pracy i materiałów, niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia
Przedmiar (dawniej: kosztorys nakładczy, kosztorys ślepy) – opracowanie określające rodzaj, sposób wykonania i ilość robót konkretnego zadania stworzone przed jego realizacją. Przedmiarowanie stosuje się jako pierwszy etap kosztorysowania w realizacji nowych zadań. Normowe zasady przedmiarowania określone są, dla wielu dziedzin takich jak np. budownictwo, górnictwo, hutnictwo czy melioracja, w zestawieniach nakładów rzeczowych stanowiących bazę normową dla kosztorysowania.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) związany z przedmieściem; położony na przedmieściu; pochodzący z przedmieścia
(1.2) związany z czasami sprzed powstania miasta, zmiany charakteru osiedla na miejskie
Wiktionary
Przedmieście, suburbia (łac. suburbium) – historycznie jednostka osadnicza związana funkcjonalnie z miastem, jednak leżąca poza obszarem jego jurysdykcji. Przedmieścia występują przy dużych miastach wysoko rozwiniętych krajów; za suburbia można uznać dzielnice wchodzące w skład miasta.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) urb. jednostka osadnicza tuż poza miastem;
Przedmieście, suburbia (łac. suburbium) – historycznie jednostka osadnicza związana funkcjonalnie z miastem, jednak leżąca poza obszarem jego jurysdykcji. Przedmieścia występują przy dużych miastach wysoko rozwiniętych krajów; za suburbia można uznać dzielnice wchodzące w skład miasta.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) występujący przed miesiączką, menstruacją
Wiktionary
w dawnej Polsce: obdarzony prawem miejskim mieszkaniec przedmieścia, zajmujący się rolnictwem, warzywnictwem i różnymi dorywczymi pracami
SJP.pl
wg praw dawnej Polski: mieszkanka przedmieścia obdarzona prawami miejskimi
SJP.pl
zdrobnienie od: przedmiot
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od przedmiot
SJP.pl
Wiktionary
1. element świata materialnego, zwłaszcza wykonany przez człowieka; rzecz;
2. jedna z dziedzin objęta programem nauczania w szkole lub na studiach wyższych; dyscyplina;
3. temat czegoś; treść, wątek, sprawa, zagadnienie;
4. rzecz lub osoba, na której skupiają się czyjeś działania, uczucia, uwaga;
5. w filozofii:
a) w ontologii: byt posiadający przynajmniej jedną cechę; obiekt;
b) w epistemologii: obiekt poznania przez podmiot świadomy;
6. przedmiot prawa - rzecz, umowa itp., objęta pewnymi normami prawnymi
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rzecz, obiekt nieożywiony
(1.2) eduk. zajęcia edukacyjne w szkole, posiadające własną nazwę i opracowany program nauczania
(1.3) cel czynności, obiekt (rzadziej człowiek lub istota żywa), na którym jest wykonywana czynność; praw. rzecz, wobec której działania opisuje dane prawo
Przedmiot, obiekt (łac. obiectum) – jedno z podstawowych pojęć ontologii, w języku potocznym określany jako „coś” lub „cokolwiek”. Nie należy go mylić z przedmiotem poznania.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przedmiotowe; cecha tych, którzy są przedmiotowi
Wiktionary
1. dotyczący rzeczy, elementów świata materialnego, zwłaszcza wytworów ludzkich;
2. odznaczający się instrumentalnym podejściem do kogoś lub czegoś;
3. w filozofii: niezależny od woli podmiotu świadomego; obiektywny, bezstronny;
4. dotyczący jednej z dziedzin objętych programem szkolnym lub akademickim;
5. objęty przepisami prawa, będący przedmiotem prawa;
6. szkiełko przedmiotowe - szkiełko, na którym umieszcza się preparat do obserwacji mikroskopowych; szkiełko podstawowe
przymiotnik
(1.1) dotyczący przedmiotu, materialnego wytworu rzeczywistości
(1.2) odznaczający się rzeczowością, wynikający z obiektywizmu
(1.3) cechujący się instrumentalnym podejściem
(1.4) gram. odnoszący się do przedmiotu czynności, tj. dopełnienia
(1.5) praw. stanowiący przedmiot prawa
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) odbywający się przed modlitwą
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) hist. bibl. z czasów przed Mojżeszem
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) wyprzedzający Moliera i okres jego twórczości
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) hist. poprzedzający konferencję w Monachium; mający kształt, postać sprzed tej konferencji (tj. przed 30 września 1938)
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) dotyczący czasów przed najazdem Mongołów
Wiktionary
dotyczący okresu przed powstaniem monopoli
SJP.pl
specjalnie wyodrębniony obszar wodny przed wejściem do portu, o niewielkiej głębokości, osłonięty od silnych wiatrów i prądów, przeznaczony do kotwiczenia statków oczekujących na wprowadzenie do portu; reda, przedporcie, przedport, awanport, kotwicowisko
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) mar. żegl. zob. reda.
SJP.pl
Wiktionary
Wikipedia
1. wstęp do książki mający zapoznać czytelnika z charakterem dzieła lub historią jego powstania;
2. pierwsze słowa przemówienia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) liter. wypowiedź zamieszczona przed głównym tekstem, stanowiąca autorską bądź redakcyjną dyskusję dotyczącą utworu
Przedmowa – tekst zamieszczony przez autora, komentatora lub wydawcę na początku książki.
Zawiera informacje, które mogą być pomocne w zrozumieniu dzieła, takie jak okoliczności powstania, fragment życiorysu autora, rys historyczny, objaśnienia pojęć.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, która przemiawiała bezpośrednio przed kimś
Wiktionary
kobieta, która przemawiała bezpośrednio przed kimś
SJP.pl
Przedmuchiwacz (odsysacz gazów prochowych) – urządzenie gazodynamiczne stosowane w działach zainstalowanych w zamkniętych przedziałach wozów bojowych.
Przeznaczone jest do usuwania z lufy pozostałości mieszaniny gazoprochowej (przy obniżeniu jej temperatury do tego stopnia, aby podczas zetknięcia z tlenem zawartym w powietrzu nie nastąpił samozapłon). Zapobiega również przedostaniu się gazów prochowych do przedziału bojowego po otwarciu zamka oraz służy do rozpraszania dymu wypływającego z lufy po wystrzale, a zasłaniającego pole widzenia celowniczemu.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) archit. niski mur stawiany przed murem obronnym
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) następujący przed przyjęciem islamu, dotyczący epoki przed przyjęciem islamu
Wiktionary
dotyczący okresu sprzed powstania danego narodu
SJP.pl
istota człekokształtna z plejstocenu, której budowa czaszki jest zbliżona do czaszki człowieka współczesnego
SJP.pl
parzysty narząd wydalniczy czynny w okresie zarodkowym u kręgowców, potem zanikający; nerka głowowa
Przednercze, nerka głowowa (pronephros) – narząd występujący rozwoju embrionalnym człowieka, a także minogokształtnych, ryb i płazów.
Przednercze, tworzące się w przypadku człowieka w 4 tygodniu rozwoju wewnątrzmacicznego, zbudowane jest z kanalików uchodzących do wspólnego przewodu (przewód przednercza). Powstają one z pęcherzyków, które z kolei powstają z nefrotomów mezodermy pośredniej okolicy szyjnej. Zazwyczaj występują w liczbie od 7 do 10 par, przy czym w miarę rozwoju kolejnych starsze ulegają zanikowi.
SJP.pl
Wikipedia
1. znajdujący się na przedzie;
2. znakomity, doskonały
przymiotnik relacyjny
(1.1) znajdujący się na przodzie
(1.2) przest. idący lub stojący na przedzie
przymiotnik jakościowy
(2.1) przest. bardzo dobry
(2.2) przest. wyróżniający się, przodujący w czymś
SJP.pl
Wiktionary
przedniak gniezdny: przedłużenie kolumny fokmasztu, służące do rozpinania górnych żagli skośnych; fokstenga
SJP.pl
1. znajdujący się na przedzie;
2. znakomity, doskonały
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przedni (będący w bardzo dobrym gatunku)
SJP.pl
1. starszy flisak;
2. dawniej, regionalnie:
a) pierwszy kosiarz;
b) pierwszy owczarz
Przednik (690–900 m n.p.m.) – potok w południowo-zachodniej Polsce w Górach Bialskich w Sudetach Wschodnich.
Potok, dopływ cieku Kobylica, długości 2 km wypływa na wschodnim zboczu wzniesienia Gołogóra a ujście powyżej leśniczówki Kobylica. Ma dopływ Średnik.
SJP.pl
Wikipedia
odnoszący się do przedniej (zachodniej) Azji
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) mot. o pojeździe: wyposażony w napęd na przednią oś
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Pomorzem Przednim, dotyczący Pomorza Przedniego
Wiktionary
przestarzale: pierwszeństwo, wyższość
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) poprzedzający noc
Wiktionary
okres przed nowymi zbiorami
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) okres przed nowymi zbiorami do pierwszych żniw
Przednówek (przed nowymi zbiorami) – historyczne polskie, nieprecyzyjne określenie czasu liczonego na wsi pomiędzy okresem kończenia się zapasów żywności z poprzedniego roku w gospodarstwach, zwykle pod koniec zimy, a i pierwszych plonów i możliwych zbiorów w nowym roku okresem zazielenienia się łąk (w stopniu umożliwiającym rezygnację z karmienia bydła paszą zimową). W Polsce, w czasie przednówka większość chłopów zmuszona była do spożywania jednego posiłku dziennie, uzupełnianego komosą białą (lebiodą), perzem, pokrzywami i korą.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z przednówkiem, dotyczący przednówka
SJP.pl
Wiktionary
przednia, zwykle pionowa powierzchnia stopnia schodów za wyjątkiem noska stopnia; podstopień
SJP.pl
w muzyce: ozdobnik w postaci dźwięku wykonywanego bardzo szybko w połączeniu z dźwiękiem głównym; appogiatura lub acciaccatura
SJP.pl
Wikipedia
o włóknie: nadający się do przędzenia; przędzalny
przymiotnik
(1.1) włók. dający się prząść
(1.2) zool. wydzielający ciecz krzepnącą na powietrzu w cienkie nitki
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) następujący, odbywający się przed obiadem
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) med. poprzedzający wystąpienie objawów choroby
Wiktionary
dawniej: miejsce lub fortyfikacja obronna przed obozem
SJP.pl
rzadko: niezwykle, bardzo dobry; arcydobry, megadobry
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przedobrzyć.
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przedobrzać)
(1.1) kierując się dobrymi intencjami, przesadzić w ulepszeniu czegoś
Wiktionary
czasownik
(1.1) stpol. pokonać
Wiktionary
znajdujący się pomiędzy oczodołem a nozdrzami zewnętrznymi, np. okno przedoczodołowe
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) poprzedzający odlot
Wiktionary
dawniej: w dniu poprzedzającym dzień wczorajszy
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) med. poprzedzający operację
Wiktionary
drugi od końca
przymiotnik
(1.1) będący przed ostatnim elementem, drugi od końca
SJP.pl
Wiktionary
przedawkowywać;
1. zażywać zbyt dużą dozę czegoś, zwłaszcza leków;
2. przesadzać w stopniowaniu nasilenia czegoś
SJP.pl
poprzedzający pandemię, mający miejsce przed pandemią
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) istniejący w czasach przed powstanm państwa; dotyczący tego okresu
Wiktionary
staropolskie imię męskie
Przedpełk, Przedpołk – staropolskie imię męskie, złożone z członów Przed- („przed", ale też „naj”, „przez” i wiele innych) i -pełk, -połk („regiment wojska, pułk”). Mogło oznaczać „stawiający wyżej pułk, wojsko” lub też „ten, który dowodzi pułkiem” albo „ten, który jest lepszy od całego pułku”.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) dziejący się, odbywany, praktykowany lub powstały przed okresem panowania Piastów
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przedsionek piekła
(1.2) miejsce odludne, położone na krańcach zamieszkanego terenu
(1.3) wydarzenie albo miejsce przysparzające cierpienia, będące zapowiedzią, wstępem do czegoś znacznie bardziej nieprzyjemnego
Wiktionary
część okopu, nasyp ziemny chroniący przed pociskami nieprzyjaciela, stanowiący również podparcie obsługiwanej broni; parapet
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) związany z okresem przed panowaniem Piotra I w Rosji;
Wiktionary
związany z okresem, w którym nie posługiwano się pismem; przedpiśmienny
SJP.pl
związany z okresem, w którym nie posługiwano się pismem; przedpisemny
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) poprzedzający plebiscyt
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) ent. część tułowia sześcionogów, fragment przedtułowia;
Przedplecze (łac. pronotum, protergum) – część tułowia sześcionogów, stanowiąca zarazem grzbietową część przedtułowia (prothorax) i przednią część płytki grzbietowej (notum).
U pierwogonków przedplecze jest wyraźnie skrócone. U skorków spłaszczone i tarczkowate. U karaczanów przedplecze rozszerzone jest ku przodowi i niemal całkowicie przykrywa głowę. U pluskwiaków różnoskrzydłych ma różny kształt, często jest duże i szerokie (np. u tarczówkowatych).
Wiktionary oraz Wikipedia
Przedplon – roślina, której uprawa poprzedza kolejną uprawianą na tym samym polu, zwaną rośliną następczą. Kolejność różnych roślin uprawianych jako przedplon i następcze w ramach ich zmianowania ma istotny wpływ na jakość stanowiska i ich plonowanie.
Wikipedia
przed poborem do wojska
przymiotnik relacyjny
(1.1) taki, który następuje przed poborem
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) odbywający się/dziejący się przed pogrzebem, związany z okresem przed pogrzebem
Wiktionary
zdrobnienie od: przedpokój
SJP.pl
zdrobnienie od: przedpokój
SJP.pl
pomieszczenie znajdujące się bezpośrednio przed pokojem głównym (dziennym)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pomieszczenie w mieszkaniu, z którego można dostać się do pozostałych pomieszczeń
Przedpokój – pomieszczenie z podstawową funkcją komunikacyjną (łączy pomieszczenia o odrębnych funkcjach) podobnie jak korytarz. Od korytarza różni się proporcjami: przedpokój powinien posiadać kształt kwadratu lub prostokąta, rzadziej nieregularny np. w kształcie litery „L”.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: być dworzaninem, wysługiwać się komuś
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z przedpokojem, dotyczący przedpokoju
SJP.pl
Wiktionary
okres w rozwoju dziecka poprzedzający pokwitanie
SJP.pl
związany z okresem w rozwoju dziecka poprzedzającym pokwitanie
SJP.pl
1. teren znajdujący się w bezpośredniej bliskości czegoś;
2. w piłce nożnej: część boiska znajdująca się przed bramką;
3. teren leżący przed zajętymi przez wojska stanowiskami
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) część boiska znajdująca się przed bramką
Przedpole – teren znajdujący się przed pozycjami (z przodu, od strony nieprzyjaciela) zajmowanymi przez wojska (stanowiskami ogniowymi). Z przedpola zazwyczaj usuwa się zarośla, krzaki, zboże, drzewa i budynki, aby zwiększyć pole obserwacji i możliwość prowadzenia skutecznego ognia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
specjalnie wyodrębniony obszar wodny przed wejściem do portu, o niewielkiej głębokości, osłonięty od silnych wiatrów i prądów, przeznaczony do kotwiczenia statków oczekujących na wprowadzenie do portu; reda, przedmorze, przedport, awanport, kotwicowisko
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) mar. żegl. basen przy wejściu do portu właściwego
SJP.pl
Wiktionary
poprzedzający poród
przymiotnik relacyjny
(1.1) fizj. med. wet. następujący przed porodem, poprzedzający poród
SJP.pl
Wiktionary
specjalnie wyodrębniony obszar wodny przed wejściem do portu, o niewielkiej głębokości, osłonięty od silnych wiatrów i prądów, przeznaczony do kotwiczenia statków oczekujących na wprowadzenie do portu; reda, przedmorze, przedporcie, awanport, kotwicowisko
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z przedporciem, dotyczący przedporcia
Wiktionary
okres bezpośrednio poprzedzający Wielki Post, trwający około trzy tygodnie
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest przedpotopowe; cecha tych, którzy są przedpotopowi
Wiktionary
1. pochodzący sprzed biblijnego potopu;
2. pochodzący sprzed bardzo dawna, z dawno minionej epoki;
3. potocznie: niemodny, przestarzały
przymiotnik
(1.1) pot. pochodzący z bardzo odległej epoki
(1.2) żart. przestarzały, staroświecki
(1.3) pochodzący sprzed potopu, mający miejsce przed potopem
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) okres pomiędzy rankiem a południem
Wiktionary
odbywający się przed południem
przymiotnik relacyjny
(1.1) taki, który następuje przed południem
SJP.pl
Wiktionary
u kwiatów obupłciowych: wcześniejsze dojrzewanie pręcików niż słupków, zapobiegające samozapyleniu rośliny; protandria
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. wcześniejsze dojrzewanie pręcików niż słupków w kwiatach niektórych roślin;
Przedprątność, protandria – zjawisko występujące w kwiatach obupłciowych u niektórych gatunków roślin. Polega na wcześniejszym dojrzewaniu pręcików niż słupków. Jest to jeden z mechanizmów zapobiegających niekorzystnemu dla rośliny samozapyleniu, czyli zapyleniu się pyłkiem pochodzącym z tej samej rośliny. W kwiatach przedprątnych możliwe jest tylko zapylenie krzyżowe – pyłkiem pochodzącym z innej rośliny tego samego gatunku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Prapremiera − określenie odnoszące się do pierwszego pokazu filmowego, przedstawienia teatralnego bądź operowego lub wykonania innego utworu muzycznego po raz pierwszy w historii. Prapremiera danego dzieła jest tylko jedna.Prapremierą czasem określa się w teatrze także próbę generalną − czyli ostatnią próbę przed premierą danej inscenizacji. Jest ona z reguły (choć nie zawsze) otwarta dla wszystkich zainteresowanych − często nieodpłatnie, w przeciwieństwie do zwykłych przedstawień.
Wikipedia
poprzedzający premierę
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) archit. taras poprzedzający wejście do budynku;
Przedproże – parterowy taras poprzedzający wejście do budynku od strony ulicy, wysunięty przed jego fasadę i ogrodzony balustradą, zazwyczaj o szerokości takiej samej jak fasada
Wiktionary oraz Wikipedia
poprzedzający prywatyzację, występujący, odbywający się przed prywatyzacją
przymiotnik
(1.1) poprzedzający prywatyzację, sprzed prywatyzacji; występujący przed prywatyzacją
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) trzy dni przed dniem dzisiejszym
Wiktionary
dawniej: przyrząd do oddzielania grubszych cząstek wytworu mielenia od bardziej miałkich
SJP.pl
wnosić przedpłatę, wpłacać zaliczkę
SJP.pl
wnieść przedpłatę, wpłacić zaliczkę
SJP.pl
część ceny towaru wpłacona wcześniej z góry
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hand. forma płatności polegająca na dokonaniu zapłaty za towar lub usługę z góry, czyli przed ich dostarczeniem lub wykonaniem
SJP.pl
Wiktionary
osoba, która dokonała przedpłaty
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pot. osoba, która uiściła przedpłatę
SJP.pl
Wiktionary
dodatkowy, mały korpus pługa, umieszczany przed głównym korpusem płużnym, stosowany zwykle przy głębokiej orce zwięzłych gleb
Przedpłużek – mały korpus płużny montowany przed korpusem głównym, służący do podcinania górnej warstwy roli, wraz ze znajdującymi się na niej resztkami roślinnymi, i przemieszczania jej na dno sąsiedniej bruzdy.
Przedpłużek ułatwia przyorywanie obornika, słomy i nawozów zielonych. Zwiększa też intensywność kruszenia skiby i stosowany jest tylko przy orce głębokiej. Podobną funkcję jak przedpłużek może pełnić także ścinacz listwowy. Szerokość robocza przedpłużka w stosunku do szerokości roboczej korpusu wynosi 0,3–0,7, a głębokość 0,3–0,5. W przedpłużku odpowiednikiem słupicy jest trzonek, przymocowywany jarzmem do ramy pługa lub do specjalnej obsady na ramie.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) anat. odcinek kończyny piersiowej (przedniej, górnej) od stawu łokciowego do nadgarstka
Przedramię (łac. antebrachium) – w anatomii człowieka część kończyny górnej, znajdująca się między ręką i ramieniem (dokładnie między nadgarstkiem i stawem łokciowym).
Część kostną przedramienia stanowią:
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) przym. od przedramię
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z przedramieniem, dotyczący przedramienia
Wiktionary
drążąc, przedostać się na drugą stronę, przebić się przez coś
SJP.pl
dotyczący okresu poprzedzającego realizm
SJP.pl
poprzedzający referendum, występujący, odbywający się przed referendum
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) sprzed reformy, przed reformą
Wiktionary
przejść gdzieś małymi kroczkami
SJP.pl
rzadko: drepcząc, przechodzić
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) poprzedzający rewolucję, następujący przed rewolucją
Wiktionary
preromański;
1. poprzedzający cywilizację romańską;
2. poprzedzający styl romański
SJP.pl
poprzedzający romantyzm, powstały lub tworzący w tym okresie
SJP.pl
stadium rozwojowe paprotników, w którym wytwarzane są organy rozrodcze żeńskie i męskie; protalium
Przedrośle (prothallium, prothallus – z łac. pro = wczesny i gr. θαλλος (thallos) = gałązka) – stadium rozwojowe u roślin, zawierające organy męskie, żeńskie lub oba jednocześnie.
Stanowiący przedrośle plechowaty gametofit paprotników u paprotników jednakozarodnikowych zwykle jest jednopienny (obupłciowy), dwupienny jest zazwyczaj u skrzypów. U paprotników różnozarodnikowych występują przedrośla dwupienne (żeńskie produkujące rodnie i męskie wytwarzające plemnie).
SJP.pl
Wikipedia
cząstka wyrazu znajdująca się przed jego rdzeniem lub jedna z kilku cząstek poprzedzających rdzeń wyrazu; prefiks
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. element słowotwórczy umieszczany przed leksemem, np. morfem przed rdzeniem wyrazu;
Przedrostek, prefiks (od łac. praefixus „przymocowany na przedzie”) – w językoznawstwie jest to fragment wyrazu (tzw. morfem) dodawany do początku słowa podstawowego lub jego rdzenia (czyli do podstawy słowotwórczej), służący tworzeniu wyrazów pochodnych. Wyraz może nie posiadać żadnego prefiksu, może posiadać jeden lub więcej prefiksów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
utworzony za pomocą prefiksu, zawierający prefiks; będący prefiksem, należący do prefiksu; prefiksalny
SJP.pl
poprzedzający rozbiory Polski; pochodzący z okresu poprzedzającego rozbiory Polski
przymiotnik
(1.1) hist. mający miejsce przed rozbiorami Polski, pochodzący z tego okresu
SJP.pl
Wiktionary
konieczny warunek rozumienia w filozofii H. G. Gadamera
SJP.pl
ponowne wydanie dzieła literackiego, bez zmian w tekście
Przedruk (ang. reprint) – dosłowne lub tylko nieznacznie zmienione, ponowne opublikowanie utworu.
Z reguły przedruk jest objętościowo większy niż cytat, i obejmuje cały utwór lub z niewielkimi skrótami. W formie przedruku publikowane są książki lub całe artykuły, także artykuły internetowe. Czasem przedruk artykułu polega na jego przetłumaczeniu i wydaniu w innym języku.
SJP.pl
Wikipedia
a) w piłce noznej: minąć przeciwnika, prowadząc piłkę, zwłaszcza dzięki sprytnemu zagraniu; okiwać (potocznie);
b) w hokeju: minąć przeciwnika, prowadząc krążek, zwłaszcza dzięki sprytnemu zagraniu
SJP.pl
przewiercać na wylot
SJP.pl
spędzać pewien czas na drzemaniu
SJP.pl
1. ośmieszać kogoś, naśladując czyjeś gesty, mimikę, ruchy, sposób mówienia itp.;
2. przedrzeźniać się -
a) przedrzeźniać siebie nawzajem;
b) dawniej: przekomarzać się
SJP.pl
przymiotnik od: przedrzeźniacz
SJP.pl
osoba przedrzeźniająca, naśladująca kogoś, często w złośliwy sposób
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) ktoś, kto naśmiewa się z kogoś naśladując jego zachowanie, gesty, sposób mówienia
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(2.1) ornit. nazwa systematyczna|Mimidae|ref=tak., północnoamerykański ptak z rzędu wróblowatych potrafiący naśladować usłyszane dźwięki;
Przedrzeźniacze (Mimidae) – rodzina ptaków z podrzędu śpiewających (Oscines) w obrębie rzędu wróblowych (Passeriformes), obejmująca ponad trzydzieści gatunków.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. ośmieszać kogoś, naśladując czyjeś gesty, mimikę, ruchy, sposób mówienia itp.;
2. przedrzeźniać się -
a) przedrzeźniać siebie nawzajem;
b) dawniej: przekomarzać się
SJP.pl
ośmieszyć kogoś, naśladując czyjeś gesty, mimikę, ruchy, sposób mówienia itp.
SJP.pl
dawniej: skopiować czyjeś gesty, mimikę, ruchy itp.; przedrzeźnić
SJP.pl
posiedzenie niejawne w Sądzie Najwyższym, na którym sędzia dokonuje wstępnej oceny skargi kasacyjnej
SJP.pl
przedsądowe wezwanie do zapłaty - dokument, który wierzyciel kieruje do dłużnika, żądając uregulowania należności
SJP.pl
dokonany przed popełnieniem samobójstwa
przymiotnik relacyjny
(1.1) poprzedzający samobójstwo
SJP.pl
Wiktionary
część sceny wysunięta przed kurtynę; awanscena, proscenium
Proscenium (gr. proskenion, fr. avant-scène), przedscenie – część sceny znajdująca się przed kurtyną w budynku teatralnym, wykorzystywana głównie w początkowej i końcowej części przedstawienia.
W starożytności określenie to stosowane było również w odniesieniu do podium (w teatrze greckim i rzymskim), na którym rozgrywała się akcja, tzw. proskeon.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do okresu przed obradami sejmu
(1.2) znajdujący się przed siedzibą sejmu
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) poprzedzający sezon; mający miejsce, odbywający się przed sezonem
Wiktionary
spójnik
(1.1) daw. przecież
Wiktionary
osoba prowadząca własną działalność gospodarczą, właściciel przedsiębiorstwa
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) ekon. praw. osoba prowadząca własną działalność gospodarczą, posiadająca własne przedsiębiorstwo;
Przedsiębiorca (fr. entrepreneur) – w potocznym ujęciu to osoba podejmująca się przedsięwzięcia dla celów zarobkowych.
W polskim systemie prawa nie ma jednolitej definicji przedsiębiorcy. Funkcjonujące definicje sprowadza się do tego, że przedsiębiorcą jest podmiot prawa, który prowadzi we własnym imieniu działalność gospodarczą (lub zawodową). W rozumieniu prawnym „przedsiębiorca” najczęściej nie jest synonimem przedsiębiorstwa, ani firmy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. cecha kogoś wykazującego się inicjatywą i skutecznością w załatwianiu różnych spraw biznesowych; obrotność;
2. ogół przedsiębiorstw na danym terenie;
3. przedmiot szkolny obejmujący naukę o podstawowych mechanizmach gospodarki i wolnego rynku
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zespół cech człowieka stanowiących o chęci i powodzeniu w załatwianiu różnych spraw (bycie przedsiębiorczym)
(1.2) nauka lub sztuka podejmowania ryzyka i innowacyjności w budowaniu biznesu
(1.3) ogół przedsiębiorców i przedsiębiorstw
Przedsiębiorczość – cecha ludzkich działań polegająca na spekulacyjnej próbie określenia przyszłych stanów rynku i wykorzystania okazji do osiągnięcia zysku z powodu różnic pomiędzy cenami czynników produkcji a spodziewanymi przychodami ze sprzedaży jakiegoś dobra.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wykazujący się inicjatywą i skutecznością w załatwianiu różnych spraw biznesowych; obrotny
przymiotnik
(1.1) zdolny do podejmowania kolejnych działań w sposób pomyślny
SJP.pl
Wiktionary
kobieta prowadząca własną działalność gospodarczą, właścicielka przedsiębiorstwa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ekon. kobieta prowadząca własną działalność gospodarczą, posiadająca własne przedsiębiorstwo
Przedsiębiorca (fr. entrepreneur) – w potocznym ujęciu to osoba podejmująca się przedsięwzięcia dla celów zarobkowych.
W polskim systemie prawa nie ma jednolitej definicji przedsiębiorcy. Funkcjonujące definicje sprowadza się do tego, że przedsiębiorcą jest podmiot prawa, który prowadzi we własnym imieniu działalność gospodarczą (lub zawodową). W rozumieniu prawnym „przedsiębiorca” najczęściej nie jest synonimem przedsiębiorstwa, ani firmy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
podmiot zajmujący się produkcją dóbr i usług w celu maksymalizacji nadwyżki ekonomicznej (zysku)
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) samodzielna jednostka prowadząca działalność gospodarczą, najczęściej w celu osiągnięcia zysku;
Przedsiębiorstwo – wyodrębniona prawnie i ekonomicznie jednostka gospodarcza. Istotą działalności przedsiębiorstwa jest produkcja dóbr lub świadczenie usług. Najczęściej definiowanym celem działalności przedsiębiorstwa jest osiąganie zysku poprzez zaspokajanie potrzeb konsumentów. Z perspektywy finansowej celem przedsiębiorstwa jest wzrost jego wartości rynkowej w średnim i długim okresie z korzyścią dla jego właścicieli.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
decydować się na wykonanie czegoś
czasownik niedokonany (dk. przedsięwziąć)
(1.1) podejmować jakieś działanie lub działalność
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przedsiębrać.
Wiktionary
poprzedzający siew
SJP.pl
zdecydować się na wykonanie czegoś
czasownik dokonany (ndk. przedsiębrać)
(1.1) podjąć jakieś działanie lub działalność
SJP.pl
Wiktionary
zdecydować się na wykonanie czegoś
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przedsięwziąć.
(1.2) zaplanowane działanie wykonane w jakimś celu, rzecz zamierzona i realizowana
(1.3) rzad. zamiar, postanowienie
(1.4) przest. przedsiębiorstwo, instytucja produkcyjna lub handlowa
Przedsięwzięcie – ogólne określenie jakiegoś projektu lub działania podjętego w jakimś celu lub jakiegoś zamysłu, którego wynikiem są konkretne działania, np. działania inwestycyjne jako przedsięwzięcie inwestycyjne lub np. przedsięwzięcie termomodernizacyjne – jako opis działania mającego na celu osiągnięcie oszczędności energii w budynkach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) archit. niewielkie pomieszczenie oddzielające wejście od wnętrza budynku
(1.2) mot. turyst. zadaszenie z materiału dostawiane przed wejściem do przyczepy kempingowej lub namiotu
(1.3) anat. zool. u kręgowców część serca oddzielona zastawką od komory;
(1.4) anat. część ucha wewnętrznego, w obrębie błędnika;
(1.5) anat. obszar organizmu znajdująca się przed jamą z organami wewnętrznymi
(1.6) przen. wstęp do czegoś, wczesne doświadczenie
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) med. związany z przedsionkiem, dotyczący przedsionka
(1.2) bud. związany z przedsionkiem do pomieszczenia
Wiktionary
zawodnik niebiorący udziału w konkurencji narciarskiej, oddający skok przed zawodnikami
Skoki narciarskie – zimowa dyscyplina sportowa rozgrywana na skoczniach narciarskich od połowy XIX wieku. Skoki narciarskie wraz z biegami narciarskimi oraz kombinacją norweską (połączenie biegów i skoków) należą do rodziny sportów narciarstwa klasycznego. Dyscyplina ta cieszy się popularnością głównie w Europie, szczególnie w krajach nordyckich (w Norwegii i Finlandii) i Europy Środkowej (w Austrii, Czechach, Niemczech, Polsce, Słowenii i Szwajcarii), a poza Europą dyscyplina ta jest popularna głównie w Japonii.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) następujący przed ślubem, poprzedzający ślub
Wiktionary
1. dawniej: uczucie smaku potrawy przed przystąpieniem do jej jedzenia;
2. próbka, zapowiedź czegoś, co ma nastąpić
SJP.pl
przysłówek
(1.1) tuż przed śmiercią
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) taki, który następuje przed śmiercią
Wiktionary
w górnictwie: rozszerzenie przodka chodnika na szerokość chodnikową w każdą stronę
SJP.pl
poprzedzający sobór, występujący, odbywający się przed soborem
przymiotnik relacyjny
(1.1) kośc. odnoszący się do Kościoła katolickiego i sytuacji w nim przed soborem watykańskim II
SJP.pl
Wiktionary
poprzedzający socjalizm
przymiotnik
(1.1) poprzedzający pojawienie się albo wprowadzenie socjalizmu
SJP.pl
Wiktionary
poprzedzający Sokratesa (greckiego filozofa), pochodzący z czasów przed narodzinami Sokratesa
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hand. przedterminowe umożliwienie zakupu
Wiktionary
czasownik przechodni
(1.1) zapoznawać kogoś z kimś, prezentować komuś kogoś
(1.2) podawać co do wiadomości, dawać do obejrzenia, do wglądu
(1.3) opisywać, ukazywać coś zwykle w formie artystycznej
(1.4) być czymś dla kogoś, stanowić coś
czasownik zwrotny
(2.1) podawać swoje nazwisko podczas poznawania kogoś, spotkania z kimś
(2.2) prezentować się, wyglądać
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przedstawiać.
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przedstawiać)
(1.1) dokonany od|przedstawiać.
czasownik zwrotny przedstawić się
(2.1) zaprezentować się, zapoznać kogoś ze swoją osobą
Wiktionary
osoba występująca w czyimś imieniu, wyrażająca czyjeś poglądy, reprezentant jakiejś zbiorowości
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba działająca w imieniu kogoś lub czegoś
(1.2) typowy członek danej grupy, typowy okaz danej kategorii
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta występująca w czyimś imieniu, wyrażająca czyjeś poglądy, reprezentantka jakiejś zbiorowości
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta działająca w imieniu kogoś lub czegoś
(1.2) typowa członkini danej grupy, reprezentantka danej kategorii
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) hand. pełnomocnictwo wydane komuś przez przedsiębiorstwo handlowe do występowania w jego interesach
(1.2) występowanie w czyimś imieniu
(1.3) zespół ludzi wyłonionych spośród określonej grupy, instytucji, itp., upoważniony do reprezentowania jej interesów
(1.4) placówka reprezentująca za granicą rząd swego kraju
Przedstawicielstwo – czynność prawna dokonywana przez osobę zwaną przedstawicielem, w imieniu osoby zwanej dalej reprezentowanym, pociągająca za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego. Przedstawicielstwo może opierać się na ustawie (przedstawicielstwo ustawowe) lub na oświadczeniu reprezentowanego (pełnomocnictwo). Przykładowo: przedstawicielem ustawowym małoletnich dzieci są ich rodzice, natomiast prokurent jest pełnomocnikiem przedsiębiorcy podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) występ wykonywany na scenie przed publicznością, widowisko
(1.2) prezentacja czegoś
(1.3) pot. nieodpowiednie zachowanie w miejscu publicznym
(1.4) odczasownikowy od|przedstawić.
Wiktionary oraz Wikipedia
twórca opierający się w sztuce nie na abstrakcyjnych pojęciach a na przedstawieniach
SJP.pl
przednia część stopy
SJP.pl
typ bezkręgowych, morskich zwierząt wtóroustych; prastrunowiec, półstrunowce, strunogębe, szparoskrzelne
Półstrunowce (Hemichordata, z gr. hemi – pół + chorda – struna), przedstrunowce (Protochordata), strunogębe (Stomochordata), szparoskrzelne (Branchiotremata) – typ bezkręgowych, morskich zwierząt wtóroustych o cechach morfologicznych zbliżonych do strunowców (stąd nazwa typu), natomiast w rozwoju zarodkowym wykazujących cechy wspólne ze szkarłupniami. Występują wyłącznie w wodach morskich, głównie pełnosłonych, najczęściej w strefie dennej. Są wśród nich organizmy wolno żyjące i osiadłe, często kolonijne, tylko nieliczne pływają. Żywią się detrytusem i drobnymi organizmami morskimi.
SJP.pl
Wikipedia
przedstawiciel typu bezkręgowych, morskich zwierząt wtóroustych; prastrunowiec, półstrunowiec
SJP.pl
poprzedzający studniówkę
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przedświadome
Przedświadomość (niem. das Vorbewusste) – termin wprowadzony do psychoanalizy przez Sigmunda Freuda jako określenie granicznej sfery psychiki między świadomością a nieświadomością. Obejmuje ona treści niebędące obecnie w polu świadomości (treści stłumione – w przeciwieństwie do treści wypartych, należących do sfery nieświadomości), lecz które mogą być łatwo aktywizowane i powrócić do świadomości.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) przypadający na okres tuż przed świętem, poprzedzający święto
Wiktionary
1. chwila poprzedzająca świt, brzask
2. przenośnie: zapowiedź
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pora nocy tuż przed świtem
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: przedświt
SJP.pl
poprzedzający sylwestra
SJP.pl
okop wysunięty przed główną linię umocnień; rawelin
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z okresem poprzedzającym szczepienie
Wiktionary
1. → przedszkolak;
2. pejoratywnie: niedojrzały, dziecinny
SJP.pl
zdrobnienie od: przedszkolak
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) zdrobn. od: przedszkolak
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: przedszkolak
SJP.pl
dziecko uczęszczające do przedszkola lub oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy
(1.1) dziecko chodzące do przedszkola, będące w wieku przedszkolnym
SJP.pl
Wiktionary
1. wychowawczyni w przedszkolu;
2. potocznie: dziewczynka uczęszczająca do przedszkola; przedszkolaczka
SJP.pl
rzadko: wychowanek lub wychowawca przedszkola
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rzad. przedszkolak
(1.2) rzad. żart. nauczyciel przedszkola, wychowawca przedszkolny
SJP.pl
Wiktionary
1. wychowawczyni w przedszkolu;
2. potocznie: dziewczynka uczęszczająca do przedszkola; przedszkolaczka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. nauczycielka przedszkola, wychowawczyni przedszkolna, wychowawczyni w przedszkolu
SJP.pl
Wiktionary
placówka opiekuńczo-wychowawcza dla dzieci w wieku od 3 do 6 lat
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) eduk. dzienna placówka o charakterze opiekuńczo-wychowawczym, do której uczęszczają dzieci w wieku od trzech lat do chwili rozpoczęcia obowiązku szkolnego;
Przedszkole – instytucja opiekuńczo-wychowawcza, do której uczęszczają dzieci w wieku od 3 lat (w Polsce – w szczególnych przypadkach od 2) do rozpoczęcia spełniania obowiązku szkolnego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. → przedszkole;
2. poprzedzający okres szkolny
przymiotnik
(1.1) poprzedzający lata nauki szkolnej, poprzedzający okres szkolny
(1.2) dotyczący przedszkola, właściwy przedszkolu, należący do przedszkola
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Warmia. przedszkole
Wiktionary
skrót
(1.1) = przedsłowie
Wiktionary
imię męskie
Przedsław, Przecław, Przecsław, Przesław – staropolskie imię męskie, złożone z członów Przed- (pierwszy człon posiadał wiele różnych znaczeń, zależnych od znaczenia drugiego członu imienia) i -sław („sława”). Imię notowane w Polsce od 1153 roku. Mogło oznaczać „ten, który stawia sławę ponad inne rzeczy”, „stawiający wyżej sławę”. Możliwe staropolskie zdrobnienia to: Przech, Przechno, Przeczek, Przeczko, Przeczk, Przeczka (masc.), Przeczeń, Przeczno, Przesz, Przeszek, Przeszko.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) liter. daw. rozdział na początku książki zapoznający czytelnika z intencjami, historią, genezą powstania itp. utworu
Wiktionary
u kwiatów obupłciowych: wcześniejsze dojrzewanie słupków niż pręcików, zapobiegające samozapyleniu rośliny; protogynia, protoginia, proterogynia, proteroginia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. wcześniejsze dojrzewanie słupków niż pręcików w kwiatach niektórych roślin;
Przedsłupność, protogynia – zjawisko występujące w kwiatach obupłciowych u niektórych gatunków roślin. Polega na wcześniejszym dojrzewaniu słupków niż pręcików. Jest to jeden z mechanizmów zapobiegających niekorzystnemu dla rośliny samozapyleniu, czyli zapyleniu się pyłkiem pochodzącym z tej samej rośliny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) liter. anakruza; sylaby nieakcentowane na początku wersu przed pierwszą sylabą akcentowaną
(1.2) muz. początkowe dźwięki melodii, poprzedzające dźwięk akcentowany na silnej części taktu
(1.3) muz. niepełny takt na początku utworu muzycznego
(1.4) przen. początek, wstęp do czegoś
Przedtakt, inaczej anakrusis – niepełny takt lub pojedyncza nuta (zwana wówczas odbitką) otwierająca utwór muzyczny.
Przedtakt ma na celu podkreślenie tego, że utwór rozpoczyna się od słabej, nieakcentowanej części przebiegu rytmicznego i najczęściej powoduje skrócenie ostatniego taktu o odpowiadającą mu wartość, tak żeby zachowana była suma pełnych taktów w całym utworze.
Wiktionary oraz Wikipedia
zaimek
(1.1) w czasie poprzedzającym jakieś wydarzenie; przed nastąpieniem czegoś
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) stud. dodatkowy egzamin, pisany jeszcze przed rozpoczęciem sesji egzaminacyjnej
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przedterminowe
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) następujący przez terminem
Wiktionary
przedstawiciel podkrólestwa zwierząt, który nie wykształcił właściwych tkanek i organów; nietkankowiec, beztkankowiec, nibytkankowiec
SJP.pl
środowiskowo: suplement diety brany przed wysiłkiem fizycznym w celu podniesienie wydolności
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) sport. środ. suplement diety mający na celu chwilowe zwiększenie wydajności organizmu, spożywany zazwyczaj krótko przed treningiem, zwł. siłowym
SJP.pl
Wiktionary
dotyczący czasu przed treningiem
SJP.pl
jeden z zębów występujących w uzębieniu ssaków; ząb przedtrzonowy
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy
(1.1) anat. rodzaj zęba położonego między kłami a trzonowcami;
Ząb przedtrzonowy, przedtrzonowiec (łac. dens premolaris) – rodzaj zęba występującego u większości ssaków (zarówno w uzębieniu mlecznym, jak i stałym, z wyjątkiem przedtrzonowca pierwszego, który jest niewymienny), w tym człowieka (tylko w uzębieniu stałym, wśród zębów mlecznych nie występują przedtrzonowce). Dorosły człowiek ma osiem zębów przedtrzonowych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
określenie rodzaju zębów znajdujących się pomiędzy kłami a zębami trzonowymi
SJP.pl
przednia część ciała pajęczaków i niektórych skorupiaków; przedtułowie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ent. przedni, stale bezskrzydły pierścień tułowia owadów;
Przedtułów (prothorax) – pierwszy (przedni) z trzech pierścieni tułowia owadów, stale bezskrzydły. Wykazuje tendencję do zaniku pleur. Płytka grzbietowa tego segmentu to przedplecze (pronotum, protergum) – nie ma akrotergitu i zatarczy, płytka brzuszna to przedpiersie (prosternum), boczna – propleuron.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przednia część ciała pajęczaków i niektórych skorupiaków; przedtułowie
SJP.pl
mający miejsce przed ubojem zwierząt
SJP.pl
Przedudzie, prefemur (łac.: praefemur, trochantellus) – człon odnóża niektórych stawonogów położony pomiędzy krętarzem a udem (występuje u pareczników i krocionogów) lub dosiebna część uda (np. u błonkówek).
U Spirostreptidae obecny na przedudziu pierwszej pary odnóży samców wyrostek processus praefemoralis ma istotne znaczenie taksonomiczne.
Wikipedia
poprzedzający ugodę, przypadający przed ugodą; preliminarny
SJP.pl
odnoszący się do okresu przed unią
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) położony przed Uralem (względem Europy)
Wiktionary
poprzedzający urodzenie; prenatalny
SJP.pl
mający miejsce przed wakacjami
SJP.pl
dawniej: szydzić, przedrwiwać, żartować
SJP.pl
przysłówek
(1.1) zbyt wcześnie, za wcześnie, przed właściwym czasem, przed określonym terminem
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przedwczesne
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) pojawiający się wcześniej niż powinien; będący za wcześnie
Wiktionary
onegdaj;
1. dzień poprzedzający dzień wczorajszy;
2. w dniu poprzedzającym dzień wczorajszy
przysłówek
(1.1) dwa dni przed dniem dzisiejszym; dzień przed wczoraj
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) mający miejsce przedwczoraj, związany z dniem poprzedzającym wczorajszy
przymiotnik jakościowy
(2.1) przen. dotyczący przeszłości, dawny, stary
Wiktionary
poprzedzający wesele
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. brat babki
(1.2) daw. brat prababki
Wiktionary
(r. męski) dawniej: pora przedwieczorna; przedwieczerze
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. podwieczorek
Wiktionary
dawniej: pora przedwieczorna; przedwieczerz
SJP.pl
1. istniejący przed wiekami; odwieczny;
2. istniejący wiecznie, niemający początku ani końca
przymiotnik
(1.1) bardzo stary; taki, który istniał już przed wiekami
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) odbywający się przed wieczorem, związany z późnym popołudniem
Wiktionary
poprzedzający Wielkąnoc, występujący, odbywający się przed Wielkąnocą
SJP.pl
w górnictwie: wykonać w kopalni otwory badawcze na przedzie wydrążonych wyrobisk przy zbliżaniu się do zagrożonych miejsc
SJP.pl
poprzedzający Wigilię
przymiotnik
(1.1) dziejący się w czasie poprzedzającym Wigilię
SJP.pl
Wiktionary
występujący przed wiosną
przymiotnik relacyjny
(1.1) taki, który poprzedza wiosnę, następuje przed nadejściem wiosny
SJP.pl
Wiktionary
pora roku stanowiąca okres przejściowy między zimą a wiosną, przypadająca na kwiecień i początki maja
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) okres przejściowy między zimą a wiosną, zwiastujący nadejście wiosny
Przedwiośnie – jedna z dwóch uzupełniających pór roku w przyrodzie, w strefie klimatu umiarkowanego (drugą uzupełniającą porą jest przedzimie).
Za przedwiośnie przyjmuje się okres roku na styku zimy i wiosny, w którym średnie temperatury powietrza wahają się pomiędzy 0 a 5 °C (z tendencją wzrostową). Opad atmosferyczny jest umiarkowany, zazwyczaj ciekły, a jeśli stały (zamarznięty), to zanikający. Natomiast osad atmosferyczny jest obfity i we wszystkich rodzajach. Dzienna pora dnia jest podobnej długości trwania do pory nocnej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) stpol. prawnuczka
Wiktionary
staropolskie imię męskie
Przedwoj – staropolskie imię męskie, złożone z dwóch członów: Przed- i -woj ("wojownik"). Imię to może znaczyć "stawiający wyżej wojowników" lub "ten, który idzie (zajmuje miejsce) przed innymi wojownikami".
Przedwoj imieniny obchodzi 23 listopada.
SJP.pl
Wikipedia
pochodzący sprzed wojny; taki, który istniał przed wojną; odnoszący się do okresu przed II wojną światową
przymiotnik
(1.1) pochodzący sprzed wojny; istniejący, mający miejsce przed wojną; poprzedzający wojnę; zazwyczaj w odniesieniu do II wojny światowej
SJP.pl
Wiktionary
Przedwojewo – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie ciechanowskim, w gminie Opinogóra Górna. Leży nad Soną dopyłwem Wkry.
Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie ciechanowskim ziemi ciechanowskiej. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.
Wikipedia
czas poprzedzający wybuch wojny
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) okres poprzedzający wojnę, okres przedwojenny
SJP.pl
Wiktionary
staropolskie imię męskie
Przedwojów (przed 1945 niem. Reichhennersdorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kamiennogórskim, w gminie Kamienna Góra przy drodze krajowej nr 5
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: zaszydzić, zadrwić, zażartować
SJP.pl
w wojsku: przednia część lawety armatniej ze skrzynią na amunicję; prockar
SJP.pl
zapoczątkowujący coś, poprzedzający właściwy wstęp do czegoś
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) dziejący się, odbywający się przed wyborami
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) poprzedzający wyjazd, towarzyszący przygotowaniom do niego
Wiktionary
wzmacniacz odpowiadający za wstępne wzmocnienie sygnału dostarczanego ze źródła dźwięku
Przedwzmacniacz (ang. preamplifier) – w elektroakustyce, wzmacniacz, którego zadaniem jest wzmocnienie wstępne sygnału elektroakustycznego przed jego skierowaniem do kolejnych stopni toru elektroakustycznego.
Przedwzmacniacz najczęściej jest zintegrowany wewnątrz większego urządzenia, takiego jak np. wzmacniacz elektroakustyczny, wzmacniacz instrumentalny, mikser, elektrofony.
SJP.pl
Wikipedia
potocznie:
1. o mężczyźnie: odbyć stosunek seksualny; przelecieć;
2. spędzić pewien czas na ciężkiej pracy;
3. szybko przebyć jakąś trasę
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przedyskutowywać)
(1.1) rozważyć wnikliwie podczas dyskusji
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przeprowadzenie gruntownej dyskusji
(1.2) spędzenie czasu na dyskusjach
Wiktionary
przedyskutowywać;
1. dyskutując, omawiać coś dokładnie;
2. spędzać pewien czas na dyskutowaniu
SJP.pl
przebyć pewien czas na dyżurze
SJP.pl
nitka z włókien do wytwarzania tkanin, sznurów itp.
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) włók. wyrób włókienniczy skręcony z wełny, bawełny lub innego włókna wykonany w procesie przędzenia;
Przędza – wyrób włókienniczy o strukturze walcowatej, ciągłej, powstający przez skręcenie pasma włókien w procesie przędzenia. Przędzenie może być wykonywane chałupniczo (ręcznie) lub przemysłowo w przędzalni (mechanicznie). Przędza jest półproduktem do produkcji tkanin, dzianin, koronek, plecionek, lin, nici itp.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zakład lub dział fabryki, w którym przędza jest przerabiana na nici
Przędzalnia – oddział zakładu włókienniczego zajmujący się przetwarzaniem włókna na przędzę. Oddział przędzalni składa się z działów:
Wiktionary oraz Wikipedia
dział włókiennictwa zajmujący się przerobem włókien na przędzę; technologia przędzenia
SJP.pl
związany z wyrobem przędzy
SJP.pl
specjalista w dziedzinie przędzalnictwa
SJP.pl
o włóknie: nadający się do przędzenia; przędny
SJP.pl
Przedzamcze – teren oraz zabudowania znajdujące się na terenie przylegającym do zamku.
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) anat. med. znajdujący się przed zatoką, dotyczącego tego co przed zatoką
Wiktionary
[czytaj: przed-zawałowy] poprzedzający zawał, zwykle zawał serca
SJP.pl
Przedzeń – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kaliskim, w gminie Ceków-Kolonia.
Wieś położona jest 2 km od trasy Kalisz – Turek. Jest to miejscowość licząca 130 mieszkańców. Dopiero po parcelacji w 1864 roku Przedzeń zaludnił się i rozbudował. Obecnie miejscowość zajmuje powierzchnię 264 hektarów. Do dziś przetrwało kilka starych budowli. Jedną z nich jest sala OSP. Powstała ona w 1918 r. Mieszkańcy od razu postanowili kupić sprzęt strażacki, który z początku przechowywali w drewnianej szopie. W 1933 roku 35 mieszkańców w czynie społecznym wybudowało remizę. Przedzeń należy do parafii pod wezwaniem św. Wojciecha w Kościelcu Kaliskim. W ciągu roku odbywają się w niej trzy odpusty.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|prząść.
Przędzenie – ogół operacji wykonywanych na włóknie, prowadzących do utworzenia przędzy. Przędzenie może być wykonywane ręcznie (w rzemiośle lub wytwórstwie ludowym, przy użyciu prostych urządzeń: kądziel, wrzeciono, kołowrotek) lub mechanicznie.
Wiktionary oraz Wikipedia
taki, który powstał lub zdarzył się krótko przed czyjąś śmiercią
SJP.pl
1. to, co odgradza coś od czegoś;
2. to, co zostało wyodrębnione przez podzielenie;
3. część skali jakiejś wielkości wyodrębniona w określonym celu przez wyznaczenie wartości granicznych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kolej. jedno z pomieszczeń dla pasażerów, na które podzielony jest wagon;
(1.2) mat. podzbiór zbioru liczb rzeczywistych, ograniczony z jednej lub z dwóch stron;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
linia dzieląca włosy na głowie rozczesane na dwie strony
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od przedział
(1.2) linia oddzielająca włosy zaczesane na dwie strony
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przedziałowe
Wiktionary
przędzień gruszowy - błonkówka z rodziny osnujowatych
SJP.pl
przedzierzgiwać;
1. przemieniać, zamieniać kogoś w coś; przeobrażać, przekształcać
2.przedzierzgać się - przemieniać się, zamieniać się w coś, kogoś; przeobrażać się, przekształcać się
SJP.pl
przedzierżgiwać; rzadko: przedzierzgać;
1. przemieniać, zamieniać kogoś w coś; przeobrażać, przekształcać
2.przedzierzgać się - przemieniać się, zamieniać się w coś, kogoś; przeobrażać się, przekształcać się
SJP.pl
przedzierzgać;
1. przemienić, zamienić kogoś w coś; przeobrazić, przekształcić;
2.przedzierzgnąć się - przemienić się, zamienić się w coś, kogoś; przeobrazić się, przekształcić się
SJP.pl
dawniej: przebijać, przekłuwać na wylot; przeszywać
SJP.pl
1. jedna z pór roku wyróżnianych w ujęciu fenologicznym; szaruga jesienna, przedzimie;
2. piędzik przedzimek - szarobrązowy motyl z rodziny miernikowcowatych
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) pora roku przejściowa między jesienią a zimą
Przedzimie, szaruga jesienna – jedna z dwóch uzupełniających pór roku w przyrodzie, w strefie klimatu umiarkowanego (drugą uzupełniającą porą jest przedwiośnie).
Za przedzimie przyjmuje się okres roku na styku jesieni i zimy, w którym średnie dobowe temperatury powietrza wahają się pomiędzy 5 a 0 °C (z tendencją malejącą). Opad atmosferyczny jest z początku duży, później umiarkowany, zazwyczaj ciekły, a jeśli stały (zamarznięty), to zanikający. Natomiast osad atmosferyczny jest obfity i we wszystkich rodzajach. Dzienna pora dnia jest wyraźnie krótsza od pory nocnej. Przedzimie jest najbardziej zachmurzoną porą roku.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) taki, który występuje bądź ma miejsce przed zimą
Wiktionary
wyrób włókienniczy nietkany, powstający w wyniku przeszywania jednego lub dwóch układów nitek
Przędzina – wyrób włókienniczy płaski wytwarzany z jednego lub kilku układów nitek. Najczęściej tworzona jest z dwóch układów nitek osnowy i wątku ułożonych jeden nad drugim. Nie splatają się jednak jak w tkaninie, ale są przeszywane przez trzeci układ nitek – osnowę przeszywającą. Przędziny mogą być produkowane jako gładkie oraz z okrywą runową lub pętelkową. W celu uzyskania barwnych wzorów przędziny gładkie poddawane są drukowaniu.
SJP.pl
Wikipedia
drobny pajęczak mający gruczoły przędne umieszczone w głowotułowiu, pasożytujący na liściach roślin
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) ogrod. arachn. roztocze o gruszkowatym korpusie z rodziny przędziorkowatych żerujące na roślinach
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzina roztoczy
Przędziorkowate (Tetranychidae) – rodzina roztoczy obejmująca 1305 gatunków. Roztocze z tej rodziny pasożytują na 3808 gatunkach roślin.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach przędziorkowatych (rodzina roztoczy)
SJP.pl
skulik przędziorkowiec - gatunek chrząszcza z rodziny biedronek
SJP.pl
1. robić w czymś dziurę
2. przedziurawiać się - robić się dziurawym
SJP.pl
1. zrobić w czymś dziurę
2. przedziurawić się - zostać przedziurawionym
SJP.pl
robić w czymś dziurkę lub dziurki
SJP.pl
dawniej: robić coś w sposób zbyt dziwaczny
SJP.pl
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób przedziwny, bardzo dziwny, osobliwy
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przedziwnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przedziwny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przedziwne; cecha tych, którzy są przedziwni
Wiktionary
bardzo dziwny, niezwykły, osobliwy
przymiotnik jakościowy
(1.1) bardzo dziwny
(1.2) mogący wprawić w zachwyt, podziw
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: okres poprzedzający żniwa
SJP.pl
przestawać dźwięczeć
SJP.pl
1. przenosić z trudem coś ciężkiego z jednego miejsca na drugie;
2. przedźwigiwać się - forsować się, przenosząc duży ciężar
SJP.pl
taki, który się przedźwignął
SJP.pl
potocznie: przekazać informację przez telefon
SJP.pl
1. uważać coś za ważniejsze od czegoś innego;
2. przekazać coś komuś do wglądu;
3. wyjaśnić coś komuś
czasownik przechodni dokonany (ndk. przedkładać)
(1.1) dokonany od|przedkładać.
SJP.pl
Wiktionary
1. zwiększać długość czegoś; dorabiać coś wzdłuż;
2. odraczać termin czegoś; sprawiać, że coś trwa dłużej
czasownik przechodni
(1.1) czynić coś dłuższym
czasownik zwrotny przedłużać się
(2.1) stawać się dłuższym, trwać dłużej
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) elektr. wyposażone w długi kabel urządzenie zawierające jedno lub więcej gniazd elektrycznych, służące do przedłużania zasięgu między siecią elektryczną a czerpiącymi z niej urządzeniami;
(1.2) coś, co zwiększa zasięg lub trwałość czegoś
Przedłużacz, kabel przedłużający – odcinek przewodu elektrycznego służący do zwiększenia zasięgu przewodu pomiędzy gniazdem sieci elektrycznej a urządzeniem pobierającym prąd.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przedłużać.
Wiktionary
dodatkowa karta dołączona do weksla, przeznaczona do zamieszczenia indosu
Przedłużek – kartka trwale połączona z wekslem i stanowiąca jego integralną część.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przedłużyć.
Wiktionary
alonż; alonżka;
1. zaginana wkładka większa od kartek książki, zawierająca np. mapy;
2. pasek papieru doklejany do weksla w celu wpisania dodatkowych adnotacji;
3. potocznie: przedłużenie czegoś
Alonż (nazywany też przedłużką) – element składowy książki w postaci zadrukowanego, zgiętego, połączonego z wkładem paska, który po rozłożeniu wystaje poza obrys tego wkładu.
Alonż wykorzystywany jest do umieszczania map, fotografii, rysunków, tablic, schematów.
Na alonżu znajdującym się na końcu książki drukuje się np. plany sytuacyjne czy mapy, dzięki czemu czytelnik może korzystać jednocześnie zarówno z tekstu głównego, jak i z ilustracji.
SJP.pl
Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przedłużać)
(1.1) dokonany od|przedłużać.
Wiktionary
odnoszący się do kultury wczesnej epoki brązu, obejmującej tereny Łużyc, Śląska i Wielkopolski
SJP.pl
sprawdzić czyjeś wiadomości, umiejętności, zwykle na egzaminie
czasownik przechodni dokonany (ndk. przeegzaminowywać)
(1.1) przeprowadzając egzamin sprawdzić zasób czyichś wiadomości i umiejętności (jednej lub wielu osób po kolei)
(1.2) pot. wypytać kogoś o coś szczegółowo
(1.3) daw. zbadać, poznać
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przeprowadzenie egzaminu, sprawdzenie zasobu czyichś wiadomości i umiejętności (jednej lub wielu osób po kolei)
(1.2) pot. szczegółowe wypytanie kogoś o coś
(1.3) daw. zbadanie, poznanie czegoś
Wiktionary
1. egzaminując, sprawdzać zasób wiadomości kilku osób po kolei;
2. potocznie: wypytywać kogoś o coś szczegółowo
czasownik przechodni niedokonany (dk. przeegzaminować)
(1.1) niedokonany od|przeegzaminować.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przeprowadzanie egzaminu, sprawdzanie zasobu czyichś wiadomości i umiejętności (jednej lub wielu osób po kolei)
(1.2) pot. szczegółowe wypytywanie kogoś o coś
(1.3) daw. badanie, poznawanie
Wiktionary
prześwietlać kliszę na skutek zbyt długiego naświetlania
SJP.pl
potocznie: bardzo dobry, ładny
SJP.pl
przesłać jakiś tekst, komunikat, dokument itp. faksem
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przefaksować.
Wiktionary
zmienić kolor przez nałożenie innej farby
SJP.pl
1. farbować coś ponownie, na inny kolor;
2. dawniej: zafarbować coś zbyt mocno;
3. przefarbowywać się - zmieniać kolor włosów
SJP.pl
przetrzeć przez sito lub cedzak gotowane jarzyny, owoce itp.
SJP.pl
czasownik dokonany (ndk. przefermentowywać)
(1.1) poddać coś fermentacji w celu uzyskania jakiegoś produktu spożywczego
(1.2) ulec fermentacji
Wiktionary
potocznie:
1. marnować coś, zachowując się lekkomyślnie;
2. gwizdać przez pewien czas
SJP.pl
1. przesadzić flance;
2. potocznie: przenieść na inne stanowisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeflancować.
Wiktionary
ponownie sformatować
SJP.pl
1. przeprowadzić coś, zdecydować o czymś mimo głosów sprzeciwu
2. zmusić kogoś lub coś do zbytniego wysiłku; przeciążyć
3. przeforsować się - przemęczyć się, przeciążyć się
SJP.pl
1. przeprowadzać coś, decydować o czymś mimo głosów sprzeciwu
2. zmuszać kogoś lub coś do zbytniego wysiłku; przeciążać
3. przeforsowywać się - przemęczać się, przeciążać się
SJP.pl
potocznie: przekazać dalej za pośrednictwem Internetu
SJP.pl
potocznie: spędzić pewien czas na fruwaniu
SJP.pl
1. spędzić pewien czas gadając (czasem przegapiając coś)
2. wygrać pojedynek słowny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przegadać.
Wiktionary
1. spędzić pewien czas gadając (czasem przegapiając coś)
2. wygrać pojedynek słowny
SJP.pl
1. gadać przez pewien czas (czasem przegapiając coś)
2. wygrywać pojedynek słowny, być bardziej wygadanym
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
1. o koniu: przemieszczać się, galopując;
2. przemieszczać się, jadąc konno galopem;
3. przemieszczać się, biegnąc lub jadąc bardzo szybko
SJP.pl
1. pozbywać się kogoś skądś; wyganiać
2. prześcigać jadąc, biegnąc itp.
3. przenośnie:
a) pędząc przesuwać, odpędzać (np. wiatr przegania chmury)
b) okazywać się lepszym w czymś
c) zmuszać kogoś do przebycia jakiejś trasy
SJP.pl
nie zauważać, nie wykorzystywać czegoś przez gapiostwo
SJP.pl
nie zauważyć, nie wykorzystać czegoś przez gapiostwo
czasownik przechodni dokonany (ndk. przegapiać)
(1.1) dokonany od|przegapiać.
SJP.pl
Wiktionary
nasycać skórę garbnikiem, garbować dokładnie
SJP.pl
potocznie: szybkie i krótkotrwałe dodanie gazu w motocyklu, głównie przy redukcji biegów
Międzygaz, zmiana biegu z międzygazem, potocznie przegazówka - technika stosowana podczas prowadzenia pojazdu silnikowego z manualną skrzynią biegów niewyposażoną w synchronizatory (np. motocykl). Międzygazu można użyć również, redukując bieg w warunkach skrajnie obniżonej przyczepności, np. na oblodzonej nawierzchni, celem zmniejszenia różnicy obrotów między silnikiem a kołami, która może doprowadzić do poślizgu. Ponadto umiejętne operowanie międzygazem pozwala na zmianę biegów bez użycia sprzęgła, np. w sytuacji awarii tego podzespołu.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie śląskim, w gminie Czerwionka-Leszczyny;
Przegędza (niem. Przegendza) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie rybnickim, w gminie Czerwionka-Leszczyny. Wieś leży na Górnym Śląsku. Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 925.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest przegenialne; cecha tych, którzy są przegenialni
Wiktionary
bardzo, niezwykle genialny
przymiotnik
(1.1) pot. świetny, wspaniały, super, bardzo fajny
SJP.pl
Wiktionary
1. przechylić coś, zgiąć
2. potocznie: przesadzić z czymś
3. przegiąć się:
a) przechylić się, zgiąć się
b) ulec przegięciu
czasownik przechodni dokonany (ndk. przeginać)
(1.1) pochylić coś ku dołowi lub na bok
(1.2) zmienić kształt czegoś zginając
(1.3) pot. przen. przesadzić z czymś
SJP.pl
Wiktionary
1. przełęcz w Beskidzie Małym;
2. przełęcz w Beskidzie Żywieckim;
3. szczyt w Beskidzie Małym;
4. szczyt w Beskidzie Żywieckim
SJP.pl
Wikipedia
1. przechylić coś, zgiąć
2. potocznie: przesadzić z czymś
3. przegiąć się:
a) przechylić się, zgiąć się
b) ulec przegięciu
SJP.pl
1. przechylić coś, zgiąć
2. potocznie: przesadzić z czymś
3. przegiąć się:
a) przechylić się, zgiąć się
b) ulec przegięciu
SJP.pl
1. przechylać coś, zginać
2. potocznie: przesadzać z czymś
3. przeginać się:
a) przechylać się, zginać się
b) ulegać przegięciu
SJP.pl
1. wieś w Polsce;
2. polski herb szlachecki
SJP.pl
Wikipedia
potocznie: przesadzona sytuacja; przesada, przegięcie
SJP.pl
→ Przeginia (wieś w Polsce)
SJP.pl
1. sprawdzanie czegoś dla dokonania oceny, kontroli itp.;
2. pewien ciąg prezentowanych informacji, zestawionych w całość (np. przegląd prasy krajowej, przegląd wydarzeń z zagranicy);
3. impreza poświęcona publicznej prezentacji jakichś dokonań
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) czynność przeglądania czegoś w celu dokonania oceny, kontroli itp.
(1.2) zestawienie i przedstawienie najważniejszych wiadomości, faktów, wydarzeń z jakiejś dziedziny
(1.3) impreza poświęcona publicznej prezentacji jakichś dokonań
(1.4) tytuł wielu czasopism, zwłaszcza specjalistycznych
(1.5) wojskowa ceremonia prezentacji pododdziałów
Przegląd – tygodnik społeczno-polityczny wydawany od 20 grudnia 1999 w Warszawie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik niedokonany
(1.1) oglądać coś jedno po drugim
(1.2) oglądać coś pobieżnie wertując
czasownik zwrotny niedokonany przeglądać się
(2.1) oglądać swoje odbicie, np. w lustrze, w wodzie
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeglądać.
Wiktionary
1. urządzenie służące do oglądania przezroczy fotograficznych
2. program komputerowy służący do przeglądania stron www
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) urządzenie do przeglądania
(1.2) inform. program do wyświetlania treści
Przeglądarka internetowa (ang. web browser) – program komputerowy służący do pobierania i wyświetlania stron internetowych udostępnianych przez serwery WWW, a także odtwarzania plików multimedialnych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z przeglądarką, dotyczący przeglądarki
SJP.pl
Wiktionary
1. praca naukowa będąca zbiorem ważniejszych, wcześniej już publikowanych informacji z jakiejś dziedziny;
2. katalog jakichś wyrobów, mody;
3. skrócona wersja filmu, zawierająca jego najważniejsze sceny
SJP.pl
przegonić;
1. pozbyć się kogoś skądś; wygonić, wygnać
2. prześcignąć jadąc, biegnąc itp.
3. przenośnie:
a) pędząc przesunąć, odpędzić (np. wiatr przegnał chmury)
b) okazać się lepszym w czymś
c) zmusić kogoś do przebycia jakiejś trasy
SJP.pl
zgnić całkowicie
SJP.pl
gnić całkowicie
SJP.pl
zgnić całkowicie
SJP.pl
1. przepędzanie bydła przez jakieś miejsce;
2. droga wyznaczona do przepędzania bydła;
3. dawniej: rów melioracyjny
SJP.pl
przegnać;
1. pozbyć się kogoś skądś; wygonić, wygnać
2. prześcignąć jadąc, biegnąc itp.
3. przenośnie:
a) pędząc przesunąć, odpędzić (np. wiatr przegonił chmury)
b) okazać się lepszym w czymś
c) zmusić kogoś do przebycia jakiejś trasy
SJP.pl
dawniej: przymusowe przesiedlanie kogoś z miejsca na miejsce
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pszcz. konstrukcja ulowa umożliwiająca przemieszczanie się pszczół między korpusami ula tylko w jednym kierunku
(1.2) przest. przymusowe przesiedlenie
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Przegorzały (osiedle w Krakowie)
SJP.pl
bylina z rodziny astrowatych (złożonych), występująca w Eurazji i północnej Afryce
Przegorzan (Echinops L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje 216 gatunków. Rośliny te występują głównie w Eurazji (bez najbardziej północnej jej części oraz południowo-wschodniej Azji), nieliczne rosną także w Afryce, z wyjątkiem jej części południowej. Zasiedlają zwykle miejsca nasłonecznione, suche i skaliste. W strefie międzyzwrotnikowej rośliny te rosną w górach. Jako rośliny introdukowane występują w północnej Europie, w Ameryce Północnej oraz Australii. W Polsce rosną dwa gatunki introdukowane i już zadomowione: przegorzan kulisty E. sphaerocephalus i przegorzan węgierski E. exaltatus, inne są uprawiane (zwłaszcza przegorzan pospolity E. ritro, a poza tym: tauryjski E. banaticus, nastroszony E. orientalis, niski E. humilis i śnieżny E. niveus).
SJP.pl
Wikipedia
dzielnica Krakowa
Przegorzały – obszar Krakowa wchodzący w skład Dzielnicy VII Zwierzyniec. Dawna wieś ulokowana między Wisłą a Przegorzalską Przełęczą, znajdującą się między Sikornikiem (297 m n.p.m.) a Pustelnikiem (352 m n.p.m.) w Lesie Wolskim. Od wschodu graniczy ze Zwierzyńcem, od północy z Wolą Justowską, a od zachodu zaś z Bielanami. Przyłączona do Krakowa w 1941 jako jego XXXI dzielnica.
SJP.pl
Wikipedia
tyle co: zagotować (doprowadzić płyn do wrzenia)
SJP.pl
tyle co: gotować (doprowadzać płyn do wrzenia)
SJP.pl
1. okazać się słabszym, odnieść porażkę, doznać niepowodzenia;
2. grając, stracić coś;
3. nagrać coś na nowy nośnik z nośnika z zarejestrowanym wcześniej materiałem;
4. spędzić jakiś czas na graniu
Przegra – pierwszy wylot młodych (w wieku 9 – 10 dni) pszczół robotnic z ula w celu wydalenia kału i orientacji w terenie. Młode robotnice krążą w powietrzu zwrócone głową w stronę przedniej ściany ula. Przegra odbywa się podczas ciepłej pogody w godzinach okołopołudniowych. Mianem tym określa się również pierwszy lot młodej matki na lot weselny.
SJP.pl
Wikipedia
1. okazać się słabszym, odnieść porażkę, doznać niepowodzenia;
2. grając, stracić coś;
3. nagrać coś na nowy nośnik z nośnika z zarejestrowanym wcześniej materiałem;
4. spędzić jakiś czas na graniu
czasownik przechodni dokonany (ndk. przegrywać)
(1.1) dokonany od|przegrywać.
SJP.pl
Wiktionary
stawiać przegrodę; oddzielać, przedzielać
czasownik
(1.1) stawiać przegrodę między danymi obiektami; dzielić jakąś przestrzeń
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przegradzać.
Wiktionary
1. porażka
2. kobieta, która przegrała
3. coś, co się przegrało
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) poniesiona porażka w grze, rywalizacji lub rozgrywce
(1.2) przegrane środki pieniężne lub przedmiot
(1.3) niepowodzenie w jakiejś dziedzinie życia lub w dążeniu do wyznaczonego celu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przegrać.
Wiktionary
przetwarzać coś w granulki, ziarenka
SJP.pl
człowiek, który przegrał w jakiejś grze
przymiotnik
(1.1) ulegający przeciwnikowi, doznający przegranej
(1.2) doznający niepowodzenia
(1.3) stanowiący porażkę
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) człowiek, który doznaje porażki
Przegrany (niem. Der Untergeher) – powieść austriackiego pisarza Thomasa Bernharda z roku 1983. Jej tematem jest artystyczna kariera trzech początkujących pianistów koncertowych, z których jeden – Glenn Gould – jest postacią autentyczną, oraz ich nieustanne zmagania w dążeniu do najwyższej perfekcji w grze na fortepianie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. coś, co przegradza, oddziela; ścianka, przepierzenie itp.
2. miejsce odgrodzone
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) coś co dzieli lub oddziela
(1.2) odgrodzone, wydzielone miejsce
Przegroda jest elementem budowlanym, którego zadanie polega na oddzieleniu od siebie dwu przestrzeni użytkowych. Przegrodę mogą stanowić: mury ceglane lub kamienne, różnego rodzaju ściany i przepierzenia, a także meblościanki, itp.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: przegroda; mała, niewielka przegroda
Przegródka między zbiorami A i B leżącymi w X – podzbiór L przestrzeni topologicznej taki, że istnieją otwarte zbiory U i W leżące w X takie, że: A\subset U,\quad B\subset W,\quad U\cap W=\emptyset ,\quad X\setminus L=U\cup W
Zastosowania: Pojęcie przegródki znajduje liczne zastosowania w topologii, w szczególności w teorii wymiaru.
SJP.pl
Wikipedia
postawić przegrodę, oddzielić, przedzielić
SJP.pl
postawić przegrodę, oddzielić, przedzielić
czasownik przechodni dokonany (ndk. przegradzać)
(1.1) dokonany od|przegradzać.
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: zagrozić komuś
SJP.pl
zmienić układ czegoś, inaczej ugrupować
SJP.pl
zmienić układ czegoś, inaczej ugrupować
SJP.pl
Wikipedia
zmieniać układ czegoś, inaczej grupować
SJP.pl
potocznie: życiowy nieudacznik
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) slang. nieudacznik, pechowiec
(1.2) slang. porażka
SJP.pl
Wiktionary
1. okazywać się słabszym, odnosić porażkę, doznawać niepowodzenia;
2. grając, tracić coś;
3. nagrywać coś na nowy nośnik z nośnika z zarejestrowanym wcześniej materiałem
czasownik przechodni
(1.1) okazywać się słabszym, odnosić porażkę, doznawać niepowodzenia, zostawać pokonanym w jakiejś rywalizacji
(1.2) grając w grze tracić coś, co było jej stawką
(1.3) nagrywać coś na nowy nośnik z nośnika z zarejestrowanym wcześniej materiałem
(1.4) środ. teatr. odgrywać swoją rolę z nienaturalną przesadą
(1.5) pot. spędzać jakiś czas grając na instrumencie muzycznym lub w jakąś grę
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przegrywać.
Wiktionary
urządzenie umożliwiające przegranie zarejestrowanego utworu muzycznego, filmu itp. na inny materiał rejestrujący
SJP.pl
1. gryząc, przebijać na wylot, rozrywać gryzieniem;
2. potocznie:
a) jeść coś niewielkiego;
b) o szkodliwych substancjach: uszkadzać, powodować korozję;
3. przegryzać się:
a) nabierać jednolitego smaku;
b) dawać sobie radę z kimś, czymś
czasownik przechodni niedokonany (dk. przegryźć)
(1.1) niedokonany od|przegryźć.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przegryzać.
Wiktionary
1. gryząc, przebić na wylot, rozerwać gryzieniem;
2. potocznie:
a) zjeść coś niewielkiego;
b) o szkodliwych substancjach: uszkodzić, spowodować korozję;
3. przegryźć się:
a) nabrać jednolitego smaku;
b) dać sobie radę z kimś, czymś
czasownik przechodni dokonany (ndk. przegryzać)
(1.1) rozerwać, rozdzielić coś zębami
(1.2) pot. zjeść coś niewielkiego naprędce
(1.3) pot. o niektórych substancjach chemicznych: spowodować zniszczenie, korozję; uszkodzić
czasownik zwrotny dokonany przegryźć się (ndk. przegryzać się)
(2.1) o produktach żywnościowych i płynach: połączyć się, nabrać jednolitego smaku, nasiąknąć przyprawami
(2.2) o gryzoniach: przedostać się przez jakąś przeszkodę gryząc ją zębami
(2.3) przen. przedostać się z trudem przez jakąś twardą przeszkodę
(2.4) przen. zagłębić się w coś trudnego, skomplikowanego w celu zrozumienia tego
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: niewielki posiłek; przekąska
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przegrzewać)
(1.1) dokonany od|przegrzewać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przegrzać.
(1.2) med. hipertermia
Przegrzanie — podniesienie temperatury danej fazy, powyżej temperatury odpowiedniej przemiany fazowej. Przykładem może być podniesienie temperatury wody powyżej jej temperatury wrzenia. Mamy wtedy do czynienia z cieczą przegrzaną.
Wiktionary oraz Wikipedia
małż morski
Pecten – rodzaj małży morskich z rodziny przegrzebkowatych (Pectinidae) obejmujący około 20 współcześnie żyjących gatunków o żeberkowatej, okrągławej muszli, zaliczanych do najatrakcyjniejszych owoców morza. Niektóre osobniki przytwierdzają się do podłoża bisiorem, a inne poruszają się swobodnie poprzez gwałtowne ruchy otwierania i zamykania muszli.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach przegrzebkowatych (rodzina małży)
Przegrzebkowate (Pectinidae) – kosmopolityczna rodzina małży nitkoskrzelnych o kolistych lub owalnych muszlach, promieniście żebrowanych, z dwoma charakterystycznymi skrzydełkami po bokach szczytów. Połówki muszli różnią się wielkością – dolna jest bardziej wypukła. Ich barwa, desenie i powierzchnia są bardzo zmienne. Rodzina obejmuje około 360 gatunków rozsiedlonych głównie w ciepłych morzach. Wiele gatunków z tej rodziny poławia się jako atrakcyjne owoce morza.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach przegrzebkowatych (rodzina małży)
SJP.pl
Przegrzewacz – część kotła parowego, przeważnie w postaci wiązki rur, służy do ogrzania pary nasyconej powyżej temperatury nasycenia i otrzymania pary przegrzanej. Wprowadzenie przegrzewaczy podniosło sprawność maszyn parowych tłokowych i umożliwiło zastosowanie turbin parowych. Ogólnie im wyższa temperatura pary, tym większa sprawność termiczna maszyny. Dlatego zadaniem przegrzewacza jest wytworzenie pary o możliwie wysokiej temperaturze.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przegrzewać.
Wiktionary
kończyć grzmieć, huczeć; przesuwać się grzmotem, hukiem
SJP.pl
1. miejsce zgięcia ręki, nogi, palca, zwłaszcza nasady dłoni;
2. część statywu przeznaczona do obracania aparatem fotograficznym w różnych kierunkach;
3. urządzenie łączące dwie części konstrukcyjne tak, że mogą się obracać tylko względem siebie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) anat. pot. ruchome połączenie kości w kończynie, zwykle w odniesieniu do nadgarstka
(1.2) techn. ruchome połączenie dwóch części konstrukcyjnych pozwalające na ich obrót wokół osi
(1.3) geol. miejsce o największym przegięciu warstw sfałdowanych
(1.4) daw. skręt, załamanie, zgięcie
Przegub – połączenie ruchowe dwóch członów mechanizmu. Człony te mogą wykonywać tylko względne obroty wokół jednej, dwóch lub trzech osi.
Występują trzy rodzaje przegubów:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: pojazd, np. tramwaj lub autobus, składający się z dwóch części połączonych elastycznym przegubem
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy
(1.1) pot. mot. pojazd z częściami połączonymi przegubem;
Autobus przegubowy (inaczej autobus członowy, pot. przegubowiec) – osobowy pojazd silnikowy, składający się z dwóch (lub więcej) sztywnych części jezdnych, połączonych ze sobą przegubowym łącznikiem, zginającym się podczas skręcania pojazdu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) posiadający przegub
Wiktionary
1. nie dawać komuś jeść przez dłuższy czas
2. przegładzać się - nie jeść przez dłuższy czas, być na ścisłej diecie
SJP.pl
Przegłębienie (trym) – w żeglarstwie i żegludze określenie pochylenia statku w stronę dziobu lub rufy. Ze względu na małe wartości, wielkość przegłębienia podaje się najczęściej nie w stopniach, lecz jako różnicę zanurzenia na dziobie i rufie. Przegłębienie kontrolowane jest za pomocą systemu trymującego, w którym główną rolę pełnią zbiorniki trymujące.
Wikipedia
1. nie dać komuś jeść przez dłuższy czas
2. przegłodzić się - powstrzymać się od jedzenia przez dłuższy czas, pobyć na ścisłej diecie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. zmiana barwy samogłoski pod wpływem otoczenia fonetycznego zachodząca w językach indoeuropejskich;
Przegłos, inaczej metafonia, apofonia (ablaut – z niem.) – uwarunkowana fonologicznie wymiana samogłosek w temacie (np. w języku niemieckim i praindoeuropejskim), powstała na skutek historycznych procesów fonetycznych, jak również proces fonetyczny, w wyniku którego pojawia się przegłos, np. przegłos lechicki. Apofonia dzieli się na jakościową, gdzie następuje alternacja całego dźwięku (np. łac. tego i toga) i ilościową, gdzie zmienia się długość samogłoski: lēgit – lĕgit.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. zadecydować o czymś w głosowaniu
2. pokonać kogoś w głosowaniu
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przegłosować.
Wiktionary
1. decydować o czymś w głosowaniu
2. pokonywać kogoś w głosowaniu
czasownik przechodni niedokonany (dk. przegłosować)
(1.1) decydować o czymś większością głosów
(1.2) pokonywać kogoś w głosowaniu
SJP.pl
Wiktionary
środowiskowo: taki, który był bardzo wychwalany, promowany i nie spełnił oczekiwań
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przehalsować.
Wiktionary
przemieścić przedmiot (najczęściej pojazd), holując go
SJP.pl
holując pojazd lub inny przedmiot, przeprowadzać go z jednego miejsca na drugie
SJP.pl
spędzić pewien czas na wydawaniu donośnych dźwięków
SJP.pl
1. bawiąc się, stracić, zmarnować pieniądze, majątek;
2. strawić jakiś czas hulając, bawiąc się
SJP.pl
hultając się, bawiąc się, tracić, marnować coś
SJP.pl
przedstawić kogoś lub coś w sposób zbyt idealny; wyidealizować
SJP.pl
przedstawiać kogoś lub coś jako zbyt idealne
SJP.pl
podporządkować coś wpływom jakiejś ideologii w takim stopniu, że zostało to zniekształcone
SJP.pl
1. przesadzić z lekkomyślnym postępowaniem i ponieść tego skutki;
2. dawniej: spędzić jakiś czas na igrze (zabawie)
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przeinaczać)
(1.1) przedstawić niezgodnie z realiami
Wiktionary
roślina z rodziny astrowatych; felicja różnolistna
SJP.pl
nadmiernie obciążać informacjami
SJP.pl
w informatyce: ponownie zainstalować; zreinstalować
SJP.pl
dokonywać ponownej instalacji programu komputerowego
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)
(1.1) nadać czemuś zbyt intelektualny charakter
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) nadanie czemuś zbyt intelektualnego charakteru
Wiktionary
inwestować w coś zbyt wiele
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeistaczać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zmiana formy lub postaci
(1.2) rel. w chrześcijaństwie: przemiana chleba i wina w ciało i krew Pańską
(1.3) rel. ryt w trakcie eucharystii, podczas którego następuje przeistoczenie (1.2)
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przejmować)
(1.1) dokonany od|przejmować.
czasownik zwrotny dokonany przejąć się (ndk. przejmować się)
(2.1) dokonany od|przejmować się.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przejadać.
Wiktionary
rzadko: wypowiadać, czytać coś na głos, jąkając się; odjękiwać, wybąkiwać
SJP.pl
młodzieżowo: mieć przejarane - znaleźć się w bardzo trudnej sytuacji; mieć przerąbane (przechlapane, przekichane, przepieprzone, przerypane, przesrane, przewalone)
SJP.pl
wycinać zbyt gęste gałęzie drzewa
SJP.pl
wycinać zbyt gęste gałęzie drzewa
SJP.pl
wyciąć zbyt gęste gałęzie drzewa
czasownik przechodni dokonany (ndk. przejaśniać)
(1.1) dokonany od|przejaśniać.
SJP.pl
Wiktionary
wyciąć zbyt gęste gałęzie drzewa
SJP.pl
wyciąć zbyt gęste gałęzie drzewa
SJP.pl
zewnętrzny, dający się zauważyć znak czegoś; objaw, oznaka, wyraz
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) oznaka czegoś, zewnętrzny znak
SJP.pl
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przejawić)
(1.1) niedokonany od|przejawić.
czasownik zwrotny niedokonany przejawiać się (dk. przejawić się)
(2.1) niedokonany od|przejawić się.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przejawiać.
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przejawiać)
(1.1) okazać na zewnątrz
czasownik zwrotny dokonany przejawić się (ndk. przejawiać się)
(2.1) wyjść na jaw
Wiktionary
ujawnianie się w określony sposób
SJP.pl
→ przejaw
SJP.pl
1. przebywanie jakiejś drogi pojazdem;
2. miejsce, gdzie można przejechać w poprzek jakąś trasę, drogę, zwłaszcza tor kolejowy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. toponim, nazwa dwóch miejscowości w Polsce;
przejazd:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. przebywanie jakiejś drogi pojazdem;
2. miejsce, gdzie można przejechać w poprzek jakąś trasę, drogę, zwłaszcza tor kolejowy
Przejazdem – polski zespół muzyczny założony w 1992 roku przez Pawła Sochę. Charakterystyczne dla grupy jest wypracowanie nowego stylu: połączenia muzyki szantowej i country, który muzycy nazwali shantry.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: przejażdżka
SJP.pl
Przejazdowo (niem. Quadendorf) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim, w gminie Pruszcz Gdański na obszarze Żuław Gdańskich.
Miejscowość jest lokalnym węzłem drogowym (skrzyżowanie drogi krajowej nr 7 (E77) z drogami wojewódzkimi nr 226 i 501 i graniczy bezpośrednio z Gdańskiem. Niegdyś przez wioskę przechodziła linia kolei wąskotorowej. Miejscowość posiada całodobowe połączenie komunikacją miejską z Gdańskiem liniami autobusowymi.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) krótka jazda, zwykle dla przyjemności, np. samochodem, konno
Wiktionary
przepierdolić; wulgaryzm o wielu znaczeniach, m.in.:
1. przegrać;
2. stracić coś w wyniku porażki;
3. przeciąć;
4. roztrwonić;
5. o mężczyźnie: odbyć stosunek płciowy
SJP.pl
przepierdalać; wulgaryzm o wielu znaczeniach, m.in.:
1. przegrywać;
2. tracić coś w wyniku porażki;
3. przecinać;
4. roztrwaniać
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany
(1.1) jadąc, przebyć jakiś odcinek drogi
(1.2) jadąc, przebyć lub pokonać jakąś trasę
(1.3) mot. potrącić kogoś, prowadząc pojazd
czasownik zwrotny przejechać się
(2.1) przen. zawieść się na kimś
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przejechać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odprzymiotnikowy od|przejąć.
(1.2) niepokój, zaniepokojenie, poddenerwowanie
Przejęcie przedsiębiorstwa – transakcja polegająca na przeniesieniu kontroli nad działalnością gospodarczą przedsiębiorstwa. Następuje zazwyczaj w wyniku wykupienia udziałów, za zgodą lub bez zgody zarządu przejmowanego przedsiębiorstwa (wrogie przejęcie).
Powodami przejęć przedsiębiorstw są m.in. chęć zwiększenia korzyści skali, uzyskania dostępu do kompetencji lub technologii, uzupełnienie portfolio produktów i wejście na rynek innego państwa.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. uzyskać czyjeś przebaczenie lub czyjąś zgodę na coś, zjednać sobie czyjąś przychylność; przebłagać, ułagodzić;
2. rzadko: przejednać się - dać się ułagodzić, przestać się gniewać; przebaczyć
czasownik przechodni dokonany (ndk. przejednywać)
(1.1) dokonany od|przejednywać.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przejednać.
Wiktionary
taki, który się przejadł (objadł się)
SJP.pl
dawniej: gwiżdżąc, przelatywać koło kogoś
SJP.pl
kobieta będąca gdzieś przejazdem; przejeżdżająca
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przejezdny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przejezdne
Wiktionary
1. taki, którym można przejechać, nadający się do przejechania; drożny;
2. taki, który gdzieś przejeżdża, będący przejazdem
przymiotnik
(1.1) będący przejazdem; zatrzymujący się na chwilę przed dalszą podróżą
(1.2) nadający się do przejazdu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) osoba będąca przejazdem
SJP.pl
Wiktionary
czasownik przechodni
(1.1) przebywać jakąś drogę lądowym środkiem lokomocji
(1.2) o lądowym środku lokomocji: przebywać jakąś drogę
(1.3) dostawać się na drugą stronę czegoś jadąc, przekraczać coś w czasie jazdy
(1.4) ranić lub zabijać istotę żywą na skutek najechania na nią, lub potrącenia jej
czasownik nieprzechodni
(2.1) jadąc, mijać określone miejsce
(2.2) przesunąć coś po czymś innym
(2.3) zostać przesuniętym po czymś innym
czasownik zwrotny
(3.1) jechać dla własnej przyjemności
(3.2) pot. ostro wyśmiać lub skrytykować kogoś
(3.3) pot. zawieść się
(3.4) pot. umierać
Wiktionary
kobieta będąca gdzieś przejazdem; przejezdna
SJP.pl
osoba będąca gdzieś przejazdem; przejezdny
SJP.pl
cecha drogi nadającej się do przejazdu; przejezdność
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przejeżdżalne
SJP.pl
Wiktionary
nadający się do przejazdu; przejezdny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przejeżdżać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) jęz. mimowolny błąd językowy na poziomie wytwarzania wypowiedzi, np. w wyniku roztargnienia, przez nieuwagę;
Przejęzyczenie (także przejęzyczenie się, omyłka słowna, lapsus językowy, pot. lapsus, z łac. lapsus – pomyłka) – rodzaj błędu popełnionego w wypowiedzi wskutek roztargnienia, przez nieuwagę lub niewiedzę. Polega na niewłaściwym doborze lub użyciu wyrazów bądź ich przekręceniu (zniekształceniu). Lapsus może dotyczyć wypowiedzi ustnej bądź pisemnej. Jego skutki mogą być banalne (rozbawienie słuchaczy i czytelników), jednakże w niektórych dziedzinach życia skutki mogą być doniosłe i z upływem czasu nieodwracalne (np. dyplomacja, orzecznictwo organów władzy publicznej, hierarchów kościelnych, dydaktyka). Natomiast nie jest właściwym przejęzyczeniem umyślne sformułowanie wypowiedzi w sposób błędny, czym jej autor zamierzał coś osiągnąć (np. dowcip).
Wiktionary oraz Wikipedia
poprzeczny element konstrukcyjny występujący w układzie co najmniej trzech elementów podłużnych; wymian
SJP.pl
Wikipedia
brać, przyjmować to, co wcześniej należało do kogoś innego, odbierać coś od kogoś, brać na swój rachunek, użytek, do dalszego wykorzystania, na swoją odpowiedzialność
czasownik przechodni niedokonany (dk. przejąć)
(1.1) brać coś po innym właścicielu czy zwierzchniku
(1.2) brać czyjeś zachowania jako własne
(1.3) zatrzymywać kogoś lub coś w drodze
(1.4) stawać się panującym stanem fizycznym lub psychicznym
czasownik zwrotny niedokonany przejmować się (dk. przejąć się)
(2.1) odczuwać strach o co lub wzruszenie
(2.2) traktować coś bardzo poważnie
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przejmować.
Wiktionary
przenikliwy, przeraźliwy; wzruszający
przymiotnik
(1.1) wywołujący głębokie odczucie lub uczucie
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przejrzałe
Wiktionary
1. zbyt dojrzały;
2. taki, który lata świetności ma już za sobą
przymiotnik
(1.1) o roślinach i ich owocach: zbyt dojrzały, nadpsuty
(1.2) iron. o człowieku: w podeszłym wieku
SJP.pl
Wiktionary
1. przeniknąć wzrokiem, spojrzeć przez coś;
2. zobaczyć coś jedno po drugim; sprawdzić; przewertować;
3. zacząć widzieć; odzyskać wzrok; rozpoznać czyjeś zamiary, intencje;
4. przekroczyć okres szczytowej dojrzałości, stać się zbyt dojrzałym;
5. przejrzeć się - zobaczyć swoje odbicie w czymś
czasownik
(1.1) obejrzeć coś dokładnie, sprawdzając stan tego i/lub jakość
(1.2) obejrzeć coś, na ogół pobieżnie, w celu zaznajomienia się z tym
(1.3) rozpoznać czyjeś prawdziwe zamiary, rozszyfrować kogoś, zobaczyć dokładnie jaki ktoś jest naprawdę
(1.4) stać się częściowo widocznym
(1.5) zacząć widzieć
(1.6) zrozumieć swój błąd, złe zrozumienie, niewiedzę
(1.7) przeniknąć coś wzrokiem
(1.8) roślinach i ich owocach: stać się zbyt dojrzałym
czasownik zwrotny
(2.1) przejrzeć się → obejrzeć swoje odbicie
SJP.pl
Wiktionary
o owocach: stawać się zbyt dojrzałym
SJP.pl
przejrzynka skalica - gatunek motyla z rodziny niedźwiedziówkowatych
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówków: przejrzysto, przejrzyście
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przejrzyste; cecha tych, którzy są przejrzyści
Przezroczystość – zdolność materiału, ośrodka do przewodzenia (transmitancji) światła.
Wiktionary oraz Wikipedia
stopień wyższy od przymiotnika: przejrzysty
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) taki, który przepuszcza promienie słoneczne
(1.2) łatwy do zrozumienia, o prostej i logicznej konstrukcji
(1.3) przen. publ. działający jawnie
Wiktionary
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przechodzić)
(1.1) zob. przechodzić.
Wiktionary
Przejścia, transitiones, figura retoryczna polegająca na kierowaniu uwagi słuchacza (widza) na kolejne części wypowiedzi, ułatwiająca śledzenie toku wypowiedzi. Zwykle w postaci zapowiedzi lub zwrotów ustanawiających ramy narracji.
przykłady:
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przejść.
(1.2) miejsce, przez które można przejść
(1.3) książk. zwykle przykre zdarzenie, doświadczenie; także przeżycie spowodowane tym zdarzeniem
(1.4) książk. faza pośrednia między dwoma elementami, zjawiskami, okresami itp.
(1.5) muz. wstawka między dwiema częściami utworu
(1.6) sport. w siatkówce: zmiana ustawienia drużyny na boisku, po zdobyciu prawa do wykonywania zagrywki, polegająca na przesunięciu zawodników o jedną pozycję, zgodnie z ruchem wskazówek zegara
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. okres przejściowy
(1.2) pot. coś tymczasowego, mającego charakter przejściowy, zwykle o mieszkaniu
(1.3) pot. element umożliwiający podłączenie urządzenia do innego gniazda niż przeznaczenie wtyczki
(1.4) pot. wierzchnie okrycie noszone w okresie jesiennym lub wiosennym
(1.5) hist. gwara. więz. przejściowa cela więzienna w czasach okupacji hitlerowskiej
(1.6) pot. bilet kolejowy umożliwiający podróżowanie między ostatnią stacją przed przejściem granicznym a pierwszą stacją po drugiej stronie granicy
(1.7) pot. mot. samochód osobowy marki Polonez w wersji MR'89
Adapter (w języku angielskim także adaptor), potocznie przejściówka; element adaptujący tj. przystosowujący – element umożliwiający zastosowanie urządzenia do innych celów niż zostało to pierwotnie przewidziane.
Szerzej rzecz ujmując jest to element, lub zespół elementów, łączący dwa lub więcej zespołów jakiegoś urządzenia, lub jedno urządzenie z drugim, umożliwiający ich współpracę lub pełnienie określonej funkcji.
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) w sposób przejściowy, tymczasowo
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przejściowe; cecha tych, którzy są przejściowi
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) mający charakter krótkotrwały; taki, który przeminie
(1.2) mający charakter tymczasowy, prowizoryczny
(1.3) stanowiący przejście
Wiktionary
potocznie: przekonywać kogoś do własnych interesów, wpływać na zmianę czyichś zapatrywań; wkupiać się w łaski, zaskarbiać zaufanie, przeciągać na swoją stronę
SJP.pl
potocznie: przekonać kogoś do własnych interesów, wpłynąć na zmianę czyichś zapatrywań; wkupić się w łaski, zaskarbić zaufanie, przeciągnąć na swoją stronę
SJP.pl
1. dawniej: przekazać jakąś informację za pomocą łączy telefonicznych; przedzwonić, przetelefonować;
2. potocznie: przekazać donos, oskarżenie, plotkę; nakablować, donieść
SJP.pl
1. dawniej: przekazywać jakąś informację za pomocą łączy telefonicznych; przedzwaniać;
2. potocznie: przekazywać donos, oskarżenie, plotkę; kablować, donosić
SJP.pl
czasownik
(1.1) stracić pieniądze lub czas na zabawę, tańce, karnawałowanie
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przekarnawałować.
Wiktionary
1. przetasowywać;
2. dawniej: przekartkowywać
SJP.pl
ironia; szyderstwo; drwina
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. drwiąca uwaga
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: przekąska
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przekąszać)
(1.1) zjeść nieco dla zaspokojenia głodu; pożywić się na szybko
Wiktionary
zakąska, zagryzka;
1. jedzenie spożywane między regularnymi posiłkami; antypast, przystawka;
2. wędliny, ryby, marynaty itp. podawane do alkoholu; zagrycha
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) niewielka porcja jedzenia, spożywana między regularnymi posiłkami dla zaspokojenia głodu lub ze względów smakowych;
(1.2) wędliny, marynaty, sery itp. podawane przed głównym daniem lub do wódki
Przekąska – rodzaj posiłku, który został zaprojektowany, w celu zaspokojenia tzw. małego głodu pomiędzy głównymi posiłkami (śniadaniem, obiadem, kolacją). Można wyróżnić przekąski: słodkie, słone oraz tłuste.
Typy konsumentów przekąsek:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
spędzić określony czas na kaszleniu; przekasłać
SJP.pl
spędzić określony czas na kaszleniu; przekaszleć
SJP.pl
1. odcinek łączący dwa wierzchołki wieloboku nieleżące na tym samym boku;
2. ukośna linia na płaszczyźnie zbliżonej kształtem do wieloboku
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) geom. odcinek łączący dwa wierzchołki wielokąta lub wielościanu, nieleżące na jego jednym boku lub ścianie i znajdujące się całkowicie wewnątrz tego wielokąta lub wielościanu
Przekątna, dawniej przekątnia – pojęcie geometryczne o dwóch znaczeniach:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Przekątna, dawniej przekątnia – pojęcie geometryczne o dwóch znaczeniach:
Wikipedia
SJP.pl
rzadko: diagonalny, ukośny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) tekst, nagranie, film bądź w inny sposób zapisane informacje historyczne będące źródłem wiedzy o przeszłości; także przedmiot
(1.2) pieniądze wysłane poprzez pocztę lub bank
(1.3) wysłanie pieniędzy poprzez pocztę lub bank
(1.4) formularz wypełniany przy zlecaniu przesłania pieniędzy poprzez pocztę lub bank
(1.5) techn. przesył, przekazanie czegoś
(1.6) treść, pogląd, przekonanie, które artysta (pisarz, reżyser, muzyk) chce przekazać innym poprzez swoje dzieło
Wiktionary
1. powierzyć komuś coś;
2. powtórzyć komuś jakąś informację
czasownik przechodni dokonany (ndk. przekazywać)
(1.1) dokonany od|przekazywać.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przekazać.
Wiktionary
dawniej: ten, kto przekazuje coś
SJP.pl
dawniej: ta, która przekazuje coś
SJP.pl
żartobliwie: środki masowego przekazu
SJP.pl
1. urządzenie stosowane np. w automatyce, odbierające jakieś sygnały, przetwarzające je i przesyłające dalej;
2. przekaźnik nerwowy - związek chemiczny biorący udział w przekazywaniu impulsów nerwowych z komórek do innych komórek (zarówno nerwowych jak i nienerwowych, np. mięśniowych); neuroprzekaźnik, mediator, neuromediator, neurotransmiter, transmiter
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. urządzenie do zamiany sygnału o małej mocy na taki sam sygnał o większej mocy celem przesłania go dalej
(1.2) elektr. urządzenie do zamiany sygnału o pewnych parametrach lub do pomiaru jego niektórych cech na sygnał o innych parametrach do celów automatyki, pomiarów itp.;
Przekaźnik – urządzenie elektryczne lub elektroniczne zaprojektowane do wywołania ustalonej nagłej zmiany stanu w jednym lub więcej obwodach wyjściowych przy spełnieniu odpowiednich warunków wejściowych. Przekaźnik reaguje na zmianę pewnej wejściowej wielkości fizycznej (na przykład napięcia, natężenia prądu, ciśnienia płynu, temperatury) w taki sposób, że po przekroczeniu pewnej jej wartości sygnał wyjściowy zmienia się skokowo (z reguły z włącz na wyłącz albo odwrotnie).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z przekaźnikiem, dotyczący przekaźnika
Wiktionary
czasownik przechodni
(1.1) dawać komuś coś (jakiś przedmiot)
(1.2) dawać komuś uprawnienia do czegoś
(1.3) (o emocjach) wzbudzać w odbiorcy
(1.4) (o myślach, ideach) być odczytanym / zrozumianym przez odbiorcę
(1.5) powtarzać / przesyłać informację
(1.6) telekom. inform. przesyłać sygnał, informację
Wiktionary
zdolność, możność przekazywania
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przekazywalne
SJP.pl
Wiktionary
dający się przekazać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przekazywać.
Wiktionary
potocznie: spędzić dłuższy czas tym samym miejscu
SJP.pl
przesiadywać w więzieniu przez pewien czas
SJP.pl
przenieść, skierować w inne miejsce
czasownik przechodni dokonany (ndk. przekierowywać)
(1.1) dokonany od|przekierowywać.
SJP.pl
Wiktionary
przenieść, skierować w inne miejsce
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przekierować.
SJP.pl
Wiktionary
przenosić, skierowywać w inne miejsce
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przekierowywać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przekimać.
Wiktionary
1. rzucić na kogoś klątwę; wykląć;
2. potępić coś złorzecząc;
3. użyć przekleństwa, źle się wyrazić
czasownik przechodni dokonany (ndk. przeklinać)
(1.1) dokonany od|przeklinać.
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
nakleić w inne miejsce
SJP.pl
naklejać w inne miejsce
SJP.pl
1. obelżywy, wulgarny wyraz używany w stosunku do kogoś lub dla wyrażenia gniewu, złości;
2. klątwa
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) wulgaryzm lub obelga używana w celu wyrażenia gniewu lub obrażenia kogoś
(1.2) klątwa, życzenie komuś źle
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. klepiąc, przebyć jakiś czas;
2. klepiąc, przebić na wylot;
3. przenośnie: szybko coś odmówić, np. wiersz, pacierz
SJP.pl
1. klepiąc, przebijać na wylot;
2. przenośnie: prędko odmawiać wiersz, pacierz itp.
SJP.pl
dawniej:
1. człowiek przeklęty, zasługujący na przekleństwo;
2. człowiek nałogowo przeklinający;
3. diabeł, bies
SJP.pl
1. rzucić na kogoś klątwę; wykląć;
2. potępić coś złorzecząc;
3. użyć przekleństwa, źle się wyrazić
przymiotnik
(1.1) tak trudny do zniesienia, że powodujący chęć przeklinania
forma czasownika.
(2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od przekląć
Przeklęty (org. Thinner) – amerykański film grozy z 1996 roku.Film jest ekranizacją powieści Stephena Kinga pt. Chudszy (Thinner).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wielokrotnie kliknąć myszką komputerową, by dostać się do pożądanej treści
SJP.pl
1. rzucać na kogoś klątwę; wyklinać
2. potępiać coś złorzecząc, nie móc myśleć o czymś bez przekleństwa
3. używać przekleństw, kląć
czasownik
(1.1) kląć, używać wulgarnego słownictwa
(1.2) rzucać klątwę, życzyć źle
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeklinać.
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. przeprowadzić
Wiktionary
potocznie: przemyśliwać coś
SJP.pl
potocznie: przemyśleć coś
SJP.pl
potocznie:
1. spędzić jakiś czas na odbywaniu stosunku płciowego;
2. obyć długi i intensywny stosunek płciowy
SJP.pl
potocznie:
1. spędzić jakiś czas na odbywaniu stosunku płciowego;
2. obyć długi i intensywny stosunek płciowy
SJP.pl
zmienić kolor czegoś
SJP.pl
zmieniać kolory czegoś
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przekoloryzować.
Wiktionary
przekomarzać się - spierać się z kimś, bardziej dla żartu, niż obrony swoich racji, droczyć się
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przekomarzać.
Wiktionary
żartobliwe przekomarzanie się z kimś
SJP.pl
potocznie: zrobić coś zbyt wymyślnie i nie osiągnąć zamierzonego rezultatu
SJP.pl
potocznie: robić coś zbyt wymyślnie, nie osiągając zamierzonego rezultatu
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przekomiczne; cecha tych, którzy są przekomiczni
SJP.pl
Wiktionary
1. zmienić czyjś stosunek do czegoś przez wykazanie pewnych racji, dowiedzenie słuszności
2. przekonać się:
a) zmienić swój stosunek do czegoś, dostrzegłszy słuszność, prawdziwość czegoś
b) przezwyciężyć w sobie niechęć do czegoś
czasownik przechodni
(1.1) dokonany od|przekonywać.
SJP.pl
Wiktionary
pewność co do słuszności czegoś, wyrobiony pogląd na coś; przeświadczenie
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przeświadczenie o słuszności czegoś, sąd oparty na takim przeświadczeniu
(1.2) odczasownikowy od|przekonać.
Przekonanie – sąd, zdanie oparte na przeświadczeniu o prawdziwości, słuszności czegoś.
Z pojęciem przekonania wiążą się następujące terminy:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. zmienić czyjś stosunek do czegoś przez wykazanie pewnych racji, dowiedzenie słuszności
2. przekonać się:
a) zmienić swój stosunek do czegoś, dostrzegłszy słuszność, prawdziwość czegoś
b) przezwyciężyć w sobie niechęć do czegoś
forma czasownika.
(1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od czasownika: przekonać
przymiotnik jakościowy
(2.1) pewny, całkowicie wierzący w słuszność jakiegoś stwierdzenia lub obserwacji
SJP.pl
Wiktionary
zmienić konfigurację
SJP.pl
omawiać, przedyskutowywać coś w większym gronie
SJP.pl
trafiający do przekonania, mający moc przekonania o czymś; przekonywający, przekonywujący (słowo często oceniane jako niepoprawne)
SJP.pl
w informatyce: dokonać konwersji pliku
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przekonwertować.
Wiktionary
w informatyce: dokonywać konwersji pliku
SJP.pl
1. zmieniać czyjś stosunek do czegoś przez wykazywanie pewnych racji, dowodzenie słuszności
2. przekonywać się:
a) zmieniać swój stosunek do czegoś, dostrzegając słuszność, prawdziwość czegoś
b) przezwyciężać w sobie niechęć do czegoś lub kogoś
czasownik przechodni niedokonany (dk. przekonać)
(1.1) zmieniać czyjś stosunek do czegoś przez wykazywanie pewnych racji, dowodzenie słuszności
czasownik zwrotny niedokonany przekonywać się (dk. przekonać się)
(2.1) zmieniać swój stosunek do czegoś, dostrzegając słuszność, prawdziwość czegoś
(2.2) przezwyciężać w sobie niechęć do czegoś lub kogoś
SJP.pl
Wiktionary
trafiający do przekonania, mający moc przekonania o czymś; przekonujący, przekonywujący (słowo często oceniane jako niepoprawne)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przekonywać.
Wiktionary
(słowo często oceniane jako niepoprawne) trafiający do przekonania, mający moc przekonania o czymś; przekonujący, przekonywający
SJP.pl
1. rów łączący coś z czymś
2. rzadziej: tunel
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rów w ziemi wykopany celem połączenia jednego miejsca z innym
(1.2) górn. wyrobisko korytarzowe poziomo drążone
(1.3) hydrol. kanał hydrotechniczny;
forma czasownika.
(2.1) 2. os. lp. rozk. od: przekopać
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. przebić, przeprowadzić poprzez kopanie
2. kopiąc spulchnić, skopać pewien kawałek gruntu
3. przekopać się:
a) przebić się, przedostać się dzięki kopaniu
b) przedostać się z trudem przez coś sypkiego, zwykle przez śnieg
czasownik przechodni dokonany (ndk. przekopywać)
(1.1) dokonany od|przekopywać.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przekopać.
Wiktionary
skorupiak z rzędu liścionogów
SJP.pl
1. przebijać, przeprowadzać poprzez kopanie
2. kopiąc spulchniać, wzruszać pewien kawałek gruntu
3. przekopywać się:
a) przebijać się, przedostawać się dzięki kopaniu
b) przedostawać się z trudem przez coś sypkiego, zwykle przez śnieg
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przekopywać.
Wiktionary
dawniej: brak karności, nieuznawanie czyjejś władzy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przest. przekora
SJP.pl
Wiktionary
1. bycie złośliwym, robienie komuś na złość; także: udawany sprzeciw, przekomarzanie się
2. (r. żeński) kobieta przekorna, robiąca na przekór; także o mężczyźnie, zwierzęciu, z silniejszym zabarwieniem ekspresywnym
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) skłonność do postępowania odwrotnego, niezgodnego z oczekiwaniem innych
(1.2) osoba przekorna
Przekora – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie poddębickim, w gminie Dalików.
W latach 1954-1961 wieś była siedzibą gromady Przekora, po jej zniesieniu w gromadzie Dalików. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) na sposób celowo odwrotny do oczekiwań ogółu
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przekornie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przekorny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przekorne; cecha tych, którzy są przekorni
Wiktionary
1. robiący na przekór, umyślnie sprzeciwiający się czemuś
2. wyrażający przekorę, nacechowany przekorą
przymiotnik
(1.1) skłonny do sprzeciwiania się, robiący na przekór
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) stpol. urąganie
Wiktionary
1. wywrócić koziołka kilka razy, przekręcić się parokrotnie w powietrzu
2. sprawić, że ktoś wywrócił koziołka, przewrócić coś
czasownik nieprzechodni dokonany
(1.1) kilkakrotnie zrobić koziołki
czasownik przechodni dokonany
(2.1) przewrócić do góry dnem
czasownik zwrotny dokonany przekoziołkować się
(3.1) kilkakrotnie samemu zrobić koziołki
SJP.pl
Wiktionary
przetaczać coś na kołach
SJP.pl
czasownik
(1.1) przechodzić, przedostawać się przez coś
(1.2) naruszać obowiązujące zasady, łamać prawo
(1.3) przewyższać
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przekraczalne
Wiktionary
dający się przekroczyć
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przekraczać.
Wiktionary
przekradać się - przechodzić po cichu, starając się być niezauważonym, przedostawać się ukradkiem
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany
(1.1) krojąc coś, dzielić na połowy
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przekrajać.
Wiktionary
o deszczu: padać z przerwami drobnymi kroplami; kropić
SJP.pl
przekraść się - przejść po cichu, nie będąc zauważonym, przedostać się ukradkiem, po kryjomu
SJP.pl
1. przedstawiciel nadrodziny chrząszczy z podrzędu wielożernych;
2. przekrasek mróweczka, przekrasek krasaneczka - gatunki chrząszcza z rodziny przekraskowatych
SJP.pl
nadrodzina chrząszczy z podrzędu wielożernych
Przekraski (Cleroidea) – nadrodzina chrząszczy z podrzędu wielożernych i infrarzędu Cucujiformia.
Takson ten w klasyfikacji z pracy Patrice Bouchard i innych z 2011 roku obejmuje 11 rodzin. W 2015 roku James A. Robertson i współpracownicy, na podstawie wielkoskalowej analizy molekularnej całego infrarzędu Cucujiformia, redefiniowali nadrodzinę przekrasków, włączając do niej kistnikowate i Biphyllidae.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach przekraskowatych (rodzina chrząszczy)
Przekraskowate (Cleridae) – rodzina owadów z rzędu chrząszczy obejmująca około 4000 gatunków.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach przekraskowatych (rodzina chrząszczy)
SJP.pl
1. dzielić coś krojąc; przecinać;
2. przekrawać się - ulegać przekrojeniu; przecinać się
SJP.pl
maszyna do krajania arkuszy papieru
SJP.pl
1. obracać coś
2. przechylać na bok, ustawiać ukośnie
3. przeinaczać
4. przekręcać się:
a) obracać się
b) być przekręcanym, ustawianym krzywo
c) potocznie: umierać
czasownik przechodni niedokonany (dk. przekręcić)
(1.1) wykonywać obrót czegoś, przechylać na bok
(1.2) przedstawiać niewłaściwie, niezgodnie z rzeczywistością
(1.3) kręcąc czym, psuć to
(1.4) pot. łączyć się telefonicznie
czasownik zwrotny niedokonany przekręcać się (dk. przekręcić się)
(2.1) być przekręcanym
(2.2) kręcąc się, zmieniać swoją pozycję
(2.3) pot. ulegać śmierci
SJP.pl
Wiktionary
1. osoba przedstawiająca coś niezgodnie z prawdą;
2. osoba zmieniająca postać, brzmienie lub kolejność jakichś słów
SJP.pl
dający się kręcić wokół osi lub obracać na drugą stronę
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przekręcać.
Wiktionary
1. obracać coś
2. przechylać na bok, ustawiać ukośnie
3. przeinaczać
4. przekręcać się:
a) obracać się
b) być przekręcanym, ustawianym krzywo
c) potocznie: umierać
SJP.pl
potocznie: kobieta przedstawiająca coś niezgodnie z prawdą, oszukująca innych; przekręciarka, szachrajka
SJP.pl
potocznie: kobieta przedstawiająca coś niezgodnie z prawdą, oszukująca innych; przekręciara, szachrajka
SJP.pl
potocznie: osoba przedstawiająca coś niezgodnie z prawdą, oszukująca innych; przekrętacz, przekrętas, szachraj, szwindlarz
SJP.pl
1. obrócić coś
2. przechylić na bok, ustawić ukośnie
3. przeinaczyć
4. przekręcić się:
a) obrócić się
b) zostać przekręconym, ustawionym krzywo
c) potocznie: umrzeć
czasownik przechodni dokonany (ndk. przekręcać)
(1.1) dokonany od|przekręcać.
SJP.pl
Wiktionary
1. zdrobnienie od: przekręt;
2. przekręt na niewielką skalę
SJP.pl
1. wyrzucać z tekstu coś poprzez postawienie poziomej kreski, wykreślać, skreślać
2. przenośnie:
a) uznawać coś za niebyłe
b) niweczyć
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przekreślać.
Wiktionary
to, co zostało przekreślone (wyraz, tekst)
SJP.pl
1. wyrzucić z tekstu coś poprzez postawienie poziomej kreski, wykreślić, skreślić
2. przenośnie:
a) uznać coś za niebyłe
b) zniweczyć
czasownik przechodni
(1.1) dokonany od|przekreślać.
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: oszustwo lub nadużycie, zwłaszcza finansowe; przekrętka
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pot. oszustwo lub nadużycie, zwłaszcza finansowe, które polega na naruszeniu prawa lub wykorzystaniu luk prawnych
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: osoba przedstawiająca coś niezgodnie z prawdą, oszukująca innych; przekrętas, przekręciarz, szachraj, szwindlarz
SJP.pl
potocznie: osoba przedstawiająca coś niezgodnie z prawdą, oszukująca innych; przekrętacz, przekręciarz, szachraj, szwindlarz
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pot. osoba dokonująca przekrętów, oszust
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: oszustwo lub nadużycie, zwłaszcza finansowe; przekręt
SJP.pl
→ przekręt
SJP.pl
rzadko: zbytnio krochmalić
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) złamanie obowiązującego przepisu, naruszenie norm
(1.2) odczasownikowy od|przekroczyć.
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przekraczać)
(1.1) dokonany od|przekraczać.
Wiktionary
1. podzielić coś krojąc; przeciąć;
2. przekroić się - ulec przekrojeniu; przeciąć się
SJP.pl
1. podzielić coś krojąc; przeciąć;
2. przekroić się - ulec przekrojeniu; przeciąć się
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) widok przedmiotu powstały w wyniku przecięcia
(1.2) abstrakcyjny rysunek techniczny pokazujący przekrój (1.1) przedmiotu, urządzenia lub budowli według pewnej określonej płaszczyzny lub płaszczyzn
(1.3) przen. reprezentatywna grupa
forma czasownika.
(2.1) tryb rozk. 2 os. lp. od czas. przekroić
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
o deszczu: spaść z przerwami drobnymi kroplami; okropić, pokropić
SJP.pl
obfitujący w deszcze i burze
SJP.pl
roślina z klasy prątników
SJP.pl
taki, który się przekrwawił
SJP.pl
przekrwiać się - o częściach ciała, organach: nadmiernie wypełniać się krwią na skutek rozszerzenia się naczyń krwionośnych
SJP.pl
Przekrwienie (łac. z gr. hyperaemia) - zwiększenie ilości krwi w narządzie wskutek zwiększonego dopływu krwi tętniczej (przekrwienie czynne) albo utrudnionego odpływu krwi żylnej (przekrwienie bierne). Przekrwienie mieszane łączy w sobie obydwa mechanizmy.
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) nadmiernie ukrwiony i intensywnie zaczerwieniony
Wiktionary
1. pokryć coś ponownie, np. dach papą;
2. nałożyć coś jedno na drugie;
3. przekryć się - nałożyć się (częściowo) na coś podobnego
SJP.pl
1. powierzchnia, wykończenie dachu;
2. lekkie zadaszenie;
3. konstrukcja podtrzymująca takie zadaszenie, np. przekrycie strukturalne;
4. nakładająca się część dwóch podobnych obiektów; część wspólna
SJP.pl
1. pokrywać coś ponownie, np. dach papą;
2. nakładać coś jedno na drugie;
3. przekrywać się - nakładać się (częściowo) na coś podobnego, nachodzić na siebie
SJP.pl
czasownik
(1.1) powodować, że coś będzie ułożone krzywo, na ukos lub bokiem
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przekrzywiać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) ułożenie nieznacznie krzywo
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) leżący ukośnie w stosunku do pionu lub poziomu
Wiktionary
czasownik niedokonany
(1.1) zmieniać coś w coś innego, nadawać czemuś inną formę
czasownik zwrotny niedokonany przekształcać się
(2.1) zmieniać się, zmieniać swoją formę
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przekształcalne; cecha tych, którzy są przekształcalni
Wiktionary
dający się przekształcić, zmodyfikować
przymiotnik
(1.1) dający się przekształcić
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przekształcać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przekształcić.
(1.2) mat. funkcja, zwykle z interpretacją geometryczną, przekształcająca zbiór na niego samego
Funkcja (łac. functio, -onis „odbywanie, wykonywanie, czynność”), odwzorowanie, przekształcenie, transformacja ze zbioru X do zbioru Y, która każdemu elementowi zbioru X przypisuje (odwzorowuje) dokładnie jeden element zbioru Y.
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przekształcać)
(1.1) dokonany od|przekształcać.
Wiktionary
urządzenie przekształcające prąd stały na zmienny lub odwrotnie albo zmieniające jedną częstotliwość prądu na inną
Przekształtnik (ang. converter) – w technice i inżynierii urządzenie lub system zmieniający lub dopasowujący parametry procesu technologicznego do określonych wymagań.
Przekształtniki można, w zależności od obszaru techniki i inżynierii, podzielić na:
SJP.pl
Wikipedia
przetworzyć kując
SJP.pl
o kukułce: spędzać pewien czas na kukaniu
SJP.pl
potocznie: przetoczyć, przeturlać
SJP.pl
przekupka;
1. wychodzące z użycia: kobieta trudniąca się drobnym handlem;
2. przenośnie: kobieta kłótliwa, wrzaskliwa, pyskata
SJP.pl
skłonić kogoś ku czemuś w zamian za korzyść materialną
czasownik przechodni dokonany (ndk. przekupywać)
(1.1) dokonany od|przekupywać.
SJP.pl
Wiktionary
człowiek trudniący się drobnym handlem, zwykle obnośnym; kramarz; straganiarz
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) uzyskanie jakiejś korzyści od innej osoby w zamian za łapówkę
Wiktionary
przekupa;
1. wychodzące z użycia: kobieta trudniąca się drobnym handlem;
2. przenośnie: kobieta kłótliwa, wrzaskliwa, pyskata
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. kobieta zajmująca się drobnym handlem
(1.2) pot. przen. głośna i kłótliwa kobieta
SJP.pl
Wiktionary
stopień wyższy od przymiotnika: przekupny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przekupne; cecha tych, którzy są przekupni
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) dający się przekupić
Wiktionary
skłaniać kogoś ku czemuś w zamian za korzyść materialną, przekupywać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) uzyskiwanie korzyści poprzez przekazywanie komuś innej korzyści
Łapownictwo – w prawie polskim przestępstwo polegające na wręczaniu, braniu lub żądaniu korzyści majątkowej lub osobistej (łapówki).
Łapownictwo klasyfikuje się na:
Wiktionary oraz Wikipedia
skłaniać kogoś ku czemuś w zamian za korzyść materialną, przekupować
czasownik przechodni niedokonany (dk. przekupić)
(1.1) zjednywać sobie kogo, dając mu coś wartościowego
SJP.pl
Wiktionary
kurząc lub kadząc, oczyścić, odświeżyć coś
SJP.pl
1. przebijać coś na wylot;
2. nadawać kawałkowi metalu lub przedmiotowi z metalu odpowiedni kształt;
3. podkuwać na nowo
czasownik przechodni niedokonany (dk. przekuć)
(1.1) kując, przekształcać przedmiot zrobiony z metalu na inny
(1.2) zmieniać podkowy u kopyt zwierzęcia
(1.3) kując, przebijać coś na wylot
(1.4) tworzyć coś (np. otwór), przebijając na wylot
(1.5) przen. używać w celu osiągnięcia jakiejś korzyści
czasownik zwrotny niedokonany przekuwać się (dk. przekuć się)
(2.1) kując, przebijać się przez coś na wylot
(2.2) przebiwszy coś na wylot, przedostawać się na jego drugą stronę
(2.3) przen. być używanym w celu osiągnięcia jakiejś korzyści
SJP.pl
Wiktionary
wychodzenie z użycia wskutek utraty atrakcyjności
SJP.pl
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przekwitnąć)
(1.1) tracić kwiaty
(1.2) fizj. tracić żeńskie zdolności rozrodcze; przechodzić klimakterium
(1.3) przen. ulegać przemijaniu
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przekwitać.
(1.2) fizj. okres, w którym czynności narządów rozrodczych kobiety stopniowo zanikają
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik dokonany (ndk. przekwitać)
(1.1) dokonany od|przekwitać.
Wiktionary
skrót od: przekład
skrót
(1.1) = przekład
SJP.pl
Wiktionary
1. tłumaczenie jednego języka na drugi
2. dzieło, tekst przetłumaczony z jednego języka na drugi
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) proces tłumaczenia tekstu z jednego języka na inny
(1.2) liter. dzieło, tekst przetłumaczony z innego języka
Tłumaczenie, inaczej przekład – wyrażenie w języku docelowym treści tekstu (w tym również wypowiedzi ustnej) stworzonego w języku źródłowym. Pod słowem „tłumaczenie” można rozumieć zarówno proces przekładu, jak i wynik tego procesu, czyli przetłumaczony na inny język tekst. W drugim znaczeniu tłumaczenie jest rozumiane jako wtórne wobec tekstu oryginalnego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. przełożyć)
(1.1) kłaść w inne miejsce, przemieszczać coś z jednego miejsca na drugie
(1.2) umieszczać coś po drugiej stronie czegoś, przesuwając, przenosząc górą, ponad czymś
(1.3) wkładać coś pomiędzy warstwy czegoś innego
(1.4) karc. przesuwać potasowane karty w talii przed rozpoczęciem gry
(1.5) rozbierać i składać coś na nowo
(1.6) zmieniać termin na późniejszy
(1.7) jęz. tłumaczyć na inny język
(1.8) przedstawiać, wyrażać jakieś treści, obrazy, zjawiska za pomocą środków właściwych danej dziedzinie, wyrażać coś w innej formie
(1.9) przest. dawać pierwszeństwo komuś, czemuś
czasownik zwrotny niedokonany przekładać się (dk. przełożyć się)
(2.1) powodować jakieś skutki w innej dziedzinie
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przekładalne
Wiktionary
1. dający się przetłumaczyć na inny język; przetłumaczalny;
2. dający się przedstawić za pomocą środków właściwych innej dziedzinie
przymiotnik
(1.1) taki, który da się przełożyć
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przekładać.
Wiktionary
1. placek przekładany masą o różnych smakach, konfiturami, makiem itp.
2. przenośnie o czymś wielowarstwowym, złożonym z różnych, następujących po sobie części
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kulin. ciasto przekładane masą
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. w jeździe na łyżwach, rolkach: figura polegająca na krzyżowaniu jednej nogi przed drugą;
2. krok skrzyżny wykonywany przy poruszaniu się bokiem w danym kierunku, stosowany jako ćwiczenie, a także np. przez miotaczy lub oszczepników przed wyrzutem
Przekładanka (ang. Crossover) – jeden z elementów łyżwiarskich zaliczanych do sekwencji kroków. Jest to podstawowy krok łyżwiarski polegający na nabieraniu przez łyżwiarza prędkości przekładając nogi podczas jazdy po łuku lub kole. Przekładankę można wykonywać podczas jazdy do przodu (ang. forward) lub do tyłu (ang. backward) w kierunku zgodnym z ruchami zegara (ang. clockwise) lub w kierunku przeciwnym (ang. counterclockwise). Górna część ciała jest zwrócona przodem do wewnątrz łuku lub koła z wyciągniętymi rękoma, zaś wzrok łyżwiarza skierowany jest najczęściej (choć nie zawsze) w kierunku jazdy. Przekładanka jest podstawowym ruchem we wszystkich konkurencjach łyżwiarskich przed wykonaniem innych elementów.
SJP.pl
Wikipedia
robotnik w kopalni, wyspecjalizowany w przekładaniu przenośników, torów itp.
SJP.pl
SJP.pl
1. urządzenie przenoszące ruch obrotowy z jednego wału na drugi
2. rodzaj odstępstwa od zwykłego szyku w zdaniu, polegający na rozdzieleniu wyrazów tworzących związki składniowe z innymi wyrazami
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. mechanizm lub maszyna służący do przenoszenia ruchu;
(1.2) jęz. inwersja przez rozdzielenie związków składniowych innymi słowami
Przekładnia – mechanizm lub układ maszyn służący do przeniesienia ruchu z elementu czynnego (napędowego) na bierny (napędzany) z jednoczesną zmianą parametrów ruchu, czyli prędkości i siły lub momentu siły.
Przekładnia może zmieniać:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) elektr. transformator służący do zamiany poziomu napięcia (przekładnik napięciowy) lub prądu (przekładnik prądowy) elektrycznego do mniejszego poziomu, używany do celów automatyki, pomiarów, rozliczeń itp.
Przekładnik – transformator przeznaczony do wytwarzania sygnału informacyjnego i przesyłania go do obwodu zewnętrznego, zawierającego urządzenia pomiarowe, zabezpieczeniowe lub sygnalizacyjne.
Termin przekładnik obejmuje także urządzenia działające na innej zasadzie, niż transformator, lecz mające to samo zastosowanie.
Wiktionary oraz Wikipedia
środowiskowo: ćwiczenia przekładowe na studiach filologii obcej
SJP.pl
przymiotnik od: przekład (np. prace przekładowe, literatura przekładowa)
SJP.pl
osoba badająca podstawy teoretyczne i metodologiczne komunikacji międzyjęzykowej, realizowanej przy pomocy tłumacza
SJP.pl
związany z dyscypliną naukową badającą podstawy teoretyczne i metodologiczne komunikacji międzyjęzykowej, realizowanej przy pomocy tłumacza; translatoryczny
SJP.pl
kobieta badająca podstawy teoretyczne i metodologiczne komunikacji międzyjęzykowej, realizowanej przy pomocy tłumacza
SJP.pl
dyscyplina naukowa badająca podstawy teoretyczne i metodologiczne komunikacji międzyjęzykowej, realizowanej przy pomocy tłumacza; translatoryka
Traduktologia, translatologia, translatoryka, przekładoznawstwo (ang. translation studies) – interdyscyplinarna nauka humanistyczna zajmująca się problemami tłumaczenia. Na temat przekładu wypowiadali się od wieków poeci, pisarze i uczeni wielu specjalności. Nowożytne studia nad przekładem również mają charakter interdyscyplinarny i oprócz językoznawstwa korzystają z dorobku takich dziedzin jak filologia, kulturoznawstwo, literaturoznawstwo, komparatystyka, filozofia, semiotyka, informatyka i wiele innych (np. w przypadku refleksji nad tłumaczeniem Biblii – biblistyka). Charakterystyczną cechą tej dziedziny jest wielość różnych ujęć tematu, a co za tym idzie wiele konkurujących ze sobą i uzupełniających się teorii tłumaczenia.
SJP.pl
Wikipedia
1. nie oddać prawdy, zakłamać, przeinaczyć
2. o komputerze: zmienić w sposób niezamierzony wartość przetworzonych danych
SJP.pl
1. nie oddać prawdy, zakłamać, przeinaczyć
2. o komputerze: zmienić w sposób niezamierzony wartość przetworzonych danych
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od| przekłamać.
(1.2) kłamstwo, nieprawda, celowe podawanie nieprawdy
SJP.pl
Wiktionary
1. nie oddać prawdy, zakłamać, przeinaczyć
2. o komputerze: zmienić w sposób niezamierzony wartość przetworzonych danych
SJP.pl
1. nie oddawać prawdy, zakłamywać, przeinaczać
2. o komputerze: zmieniać w sposób niezamierzony wartość przetworzonych danych
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przekłamywać.
Wiktionary
przedziurawić czymś ostrym, kłując, przeszyć na wylot
czasownik przechodni dokonany (ndk. przekłuwać)
(1.1) przebić poprzez ukłucie czymś ostrym
SJP.pl
Wiktionary
przedziurawić czymś ostrym, kłując, przeszyć na wylot
SJP.pl
1. o koniu: przebiegać kłusem;
2. przejeżdżać konno kłusem;
3. potocznie o ludziach: przebiegać bardzo szybko; przecwałowywać
SJP.pl
przedziurawiać czymś ostrym, kłując, przeszywać na wylot
czasownik przechodni niedokonany (dk. przekłuć)
(1.1) przebić poprzez ukłucie czymś ostrym
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) archeol. paleolityczne narzędzie posiadające wyodrębniony wąski, lecz zaokrąglony wierzchołek powstały na skutek retuszu (obróbki) zwykle dwóch krawędzi bocznych, służący do przekłuwania;
Przekłuwacz – narzędzie posiadające wyodrębniony wąski lecz zawsze zaokrąglony wierzchołek uformowany przez zastosowanie przeważnie stromego retuszu dwu krawędzi bocznych. Wierzchołek uformowany retuszem to żądło lub kolec, retuszem zwrotnym – wiertnik. Dzieli się je na zinkeny (grube wierzchołki) i dopelzinkeny (podwójne)
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przelewać)
(1.1) zob. przelewać.
czasownik zwrotny dokonany przelać się (ndk. przelewać się)
(2.1) zob. przelewać się.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przelać.
Wiktionary
młody dzik - starszy od warchlaka; dzik roczniak
SJP.pl
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przelecieć)
(1.1) lecąc, przebywać jakąś drogę
(1.2) być przeniesionym w powietrzu
(1.3) lecąc, przedostawać się gdzieś
(1.4) przemieścić się prędko; minąć szybko kogoś lub coś
(1.5) meteorol. padać niedługo
(1.6) pojawiać się na chwilę i znikać
czasownik przechodni niedokonany (dk. przelecieć)
(2.1) lecąc, przebywać czymś jakąś drogę
(2.2) przedostawać się przez coś
(2.3) pot. niedbale zapoznawać się z czymś na szybko
(2.4) posp. odbywać stosunek płciowy
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przelatać)
(3.1) latać wielokrotnie, nawet za często
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przelatywać.
Wiktionary
czasownik nieprzechodni dokonany
(1.1) o czasie lub przestrzeni: minąć, przebyć
czasownik przechodni dokonany
(2.1) przeczytać szybko i pobieżnie
(2.2) wulg. odbyć stosunek seksualny z kimś
Wiktionary
1. spędzać pewien czas na leżeniu;
2. o nasionach (lub jajach owadzich): leżeć w ziemi przez rok lub dłużej bez kiełkowania (bez wykluwania się owadów)
SJP.pl
dawniej: przerażenie, strach
SJP.pl
przelęknąć się - przestraszyć się, przerazić się; przeląc się
SJP.pl
przelęknąć się - przestraszyć się, przerazić się; przeląc się
SJP.pl
taki, który się przeląkł; przelękły, przelękniony
SJP.pl
taki, który się przeląkł; przelękły, przelęknięty
SJP.pl
taki, który się przeląkł; przelęknięty, przelękniony
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) praw. przeniesienie wierzytelności z majątku pierwotnego wierzyciela (zbywcy, cedenta) do majątku osoby trzeciej (nabywcy, cesjonariusza) na podstawie umowy zawartej między tymi osobami;
(1.2) wystąpienie z brzegów, przelanie
(1.3) otwór w urządzeniach sanitarnych zapobiegający wylaniu się wody
(1.4) bank. przeniesienie danej sumy środków pieniężnych z jednego rachunku (konta) na inny
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. przelać)
(1.1) umieszczać płyn w innym naczyniu
(1.2) bank. dokonywać przelewu, umieszczać pieniądze na koncie
czasownik zwrotny niedokonany przelewać się (dk. przelać się)
(2.1) tylko w 3. osobie lp.: pot. przen. o dobrej sytuacji materialnej, finansowej
(2.2) o cieczy: wylewać się, występować z brzegów
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przelewać.
Wiktionary
nazwa dwóch wsi w Polsce
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Przelewice
SJP.pl
1. potocznie: przelewanie (się) cieczy;
2. część konstrukcji, przez którą przelewa się ciecz
SJP.pl
dawniej: rzecz błaha, łatwa do wykonania lub opanowania
SJP.pl
czasownik
(1.1) pot. przejść
Wiktionary
1. o ludziach lub zwierzętach: spędzić jakiś czas na leżeniu;
2. przebyć, przeczekać coś, leżąc;
3. o przedmiotach: przetrwać do jakiegoś momentu w ukryciu, zapomnieniu
SJP.pl
czasownik
(1.1) daw. stracić lekkomyślnie majątek, przehulać, przepuścić, roztrwonić
(1.2) daw. oszukać w sprzedaży, dając kupującemu gorszy towar
Wiktionary
liczyć coś lub kogoś
czasownik przechodni niedokonany (dk. przeliczyć)
(1.1) uważnie coś policzyć
(1.2) obliczyć coś zmieniając jednostki miary
czasownik zwrotny niedokonany przeliczać się (dk. przeliczyć się)
(2.1) mylić się w swoich planach lub założeniach
SJP.pl
Wiktionary
w teorii mnogości: równoliczność ze zbiorem liczb naturalnych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przeliczalne; cecha tych, którzy są przeliczalni
Zbiór przeliczalny – zbiór, którego elementy można ustawić w ciąg (skończony bądź nie), tzn. "wypisać je po kolei", "ponumerować". Istnieją dwie nierównoważne konwencje użycia terminu zbiór przeliczalny w matematyce:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dający się przeliczyć
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeliczać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeliczyć.
Wiktionary
wskaźnik liczbowy umożliwiający wyrażenie jednostek w różnych systemach
Przelicznik – maszyna licząca pozwalająca uzyskać i przetworzyć dane do wykorzystania w automatyce lub sterowaniu.
Np. przelicznik artyleryjski, na podstawie danych o ruchu celu i danych balistycznych amunicji, wyznacza położenie lufy, rozwiązując zadanie spotkania pocisku z celem.
Z połączenia funkcji i zalet uniwersalnego komputera i przelicznika powstała rodzina komputerów GEO.
SJP.pl
Wikipedia
artylerzysta funkcyjny obsługi działa przeciwlotniczego małego kalibru, nadzorujący przelicznik (urządzenie do kierowania ogniem)
SJP.pl
policzyć coś lub kogoś
czasownik przechodni dokonany (ndk. przeliczać)
(1.1) uważnie coś policzyć
(1.2) obliczyć coś, zmieniając jednostki miary
czasownik zwrotny dokonany przeliczyć się (ndk. przeliczać się)
(2.1) pomylić się w swoich planach lub założeniach
SJP.pl
Wiktionary
dawniej:
1. grunt spod topniejącego lodu; golizna;
2. miejsce przetarte
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeliterować.
Wiktionary
1. przelizać się - potocznie: pocałować się namiętnie, w sposób wyrażający wzajemne zainteresowanie seksualne;
2. liżąc, przesunąć językiem po powierzchni czegoś; polizać
czasownik przechodni dokonany (ndk. lizać)
(1.1) stpol. liżąc przebić skórę (według ówczesnych wyobrażeń o skorpionie)
czasownik zwrotny dokonany przelizać się (ndk. lizać się)
(2.1) pot. całować się z kimś (z języczkiem)
SJP.pl
Wiktionary
przerzucić nad przeciwnikiem piłkę lub lotkę wysokim łukiem
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od przelot
Wiktionary
zmienić użytkownika w programie lub systemie komputerowym
SJP.pl
zmieniać użytkownika w programie lub systemie komputerowym
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przemieszczenie się drogą powietrzną
(1.2) bot. nazwa systematyczna|Anthyllis|L.|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny bobowatych (nazwa systematyczna|Fabaceae|Lindl.|ref=tak.);
(1.3) bot. roślina z rodzaju przelot (1.2)
Przelot (Anthyllis L.) – rodzaj roślin należący do rodziny bobowatych. Obejmuje 22 gatunki. Zasięg rodzaju obejmuje Europę, Azję południowo-zachodnią i północną Afrykę. Największe zróżnicowanie gatunków występuje w rejonie Morza Śródziemnego. W Polsce rosną dwa gatunki – przelot alpejski (A. alpestris) i przelot pospolity (A. vulneraria), przy czym pierwszy jest też uznawany za podgatunek drugiego.
Wiktionary oraz Wikipedia
kółko wędkarskie do przewlekania żyłki wzdłuż wędziska
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wędk. oczko do przewlekania żyłki wzdłuż wędziska
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z przelotką, dotyczący przelotki
Wiktionary
zbiornik przepuszczający parę z cylindra o wyższym ciśnieniu do cylindra o niższym ciśnieniu
Przelotnia – element fortyfikacji. Krótkie, kryte przejście, stosowane przy wejściach do schronów, podwalniach itp., celem obrony przed ostrzałem lub odłamkami pocisków.
SJP.pl
Wikipedia
ugorówka przelotnica - gatunek motyla z rodziny przelotnicowatych
SJP.pl
o cechach przelotnicowatych (rodzina motyli)
SJP.pl
o cechach przelotnicowatych (rodzina motyli)
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób przelotny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przelotnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przelotny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przelotne; cecha tych, którzy są przelotni
Wiktionary
1. szybko przemijający; krótkotrwały, nietrwały, chwilowy;
2. pojawiający się gdzieś na chwilę;
3. o niektórych ptakach: odlatujący na zimę do cieplejszych krajów
przymiotnik
(1.1) szybko przemijający, nietrwały
(1.2) o ptaku wędrownym: gromadnie odlatujący na zimę do cieplejszych krajów
SJP.pl
Wiktionary
pilot szybowcowy uprawiający szybownictwo wyczynowe
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przelotowe
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z przelotem, dotyczący przelotu
(1.2) taki, przez który coś przelatuje, przepływa, przesuwa się, przejeżdża
Wiktionary
1. nadmiernie zaludniać;
2. przeludniać się - ulegać przeludnieniu
SJP.pl
nadmiernie zaludnić
SJP.pl
nadmiernie zaludnić
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) sytuacja, w której liczba ludności przekracza znacząco pojemność środowiska
Przeludnienie – występowanie nadmiernej liczby ludności, której środowisko naturalne nie jest w stanie utrzymać (pod względem pożywienia, wody pitnej, powietrza do oddychania itp.). W ujęciu bardziej naukowym, mamy do czynienia z przeludnieniem, gdy ślad ekologiczny ludności na danym obszarze geograficznym przekracza pojemność środowiska i szkodzi środowisku szybciej niż natura może je naprawić, co potencjalnie prowadzi do załamania ekologicznego i społecznego. Przeludnienie może dotyczyć ludności danego regionu lub całego świata.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. dodać za dużo lukru, zbyt mocno polukrować;
2. potocznie: przedstawić w zbyt kolorowym świetle, z pewną przesadą; przejaskrawić, przecukrzyć, przesłodzić
SJP.pl
przylutować w innym miejscu
SJP.pl
przylutowywać w innym miejscu
SJP.pl
potocznie:
1. macając, przeszukać kogoś;
2. dokładnie sprawdzić sytuację lub stan czegoś;
3. dokładnie podotykać czyichś intymnych części ciała
SJP.pl
1. poddać coś działaniu płynu w celu zmiękczenia lub wywołania zmian chemicznych; wymacerować, zmacerować;
2. zmienić kogoś lub coś w znacznym stopniu pod wpływem działania pewnych czynników
SJP.pl
zmieniać kogoś lub coś w znacznym stopniu pod wpływem działania pewnych czynników
SJP.pl
rzadko: macając, przeszukiwać
SJP.pl
powodować, że coś nasiąka wodą, staje się mokre
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przemaczać.
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób przemądrzały
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przemądrzałe; cecha tych, którzy są przemądrzałi
Wiktionary
rzadko: stać się osobą mającą wygórowane mniemanie o swojej wiedzy
przymiotnik
(1.1) pot. taki, który ma przesadnie wysokie mniemanie o posiadanej przez siebie wiedzy
(1.2) pot. świadczący o czyimś przesadnie wysokim mniemaniu o sobie, będący wynikiem wymądrzania się
SJP.pl
Wiktionary
rzadko: stać się osobą mającą wygórowane mniemanie o swojej wiedzy
SJP.pl
1. dawać sobie z czymś radę, przezwyciężać stan, uniemożliwiający działanie;
2. o stanach, uczuciach itp.: brać górę, panować nad kimś, wpływać na coś
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przemaglować.
Wiktionary
przepuszczać bieliznę przez magiel
SJP.pl
nasiąkać wodą, wilgocią, przepuszczać wodę do wewnątrz
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przemoknąć)
(1.1) mocno moknąć
(1.2) przepuszczać wilgoć; nasiąkać wodą
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przemakalne; cecha tych, którzy są przemakalni
Wiktionary
przepuszczający wodę, deszcz; przesiąkliwy, przesiąkalny
przymiotnik jakościowy
(1.1) przepuszczający wodę
SJP.pl
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany
(1.1) dokonany od|przemalowywać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przemalować.
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przemalować)
(1.1) malować na nowo
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przemalowywać.
Wiktionary
przemalowanie czegoś, miejsce przemalowane
SJP.pl
1. wykonać manewr, ruch służący zajęciu zaplanowanej pozycji; zamanewrować;
2. spędzić jakiś czas na manewrowaniu
SJP.pl
dawniej: roztrwaniać, przepuszczać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przejście sporej liczby ludzi, np. wojska
(1.2) przejście marszowym krokiem
Wiktionary
[czytaj: przemar-zać] ulegać uszkodzeniu na skutek mrozu
czasownik niedokonany (dk. przemarznąć)
(1.1) niedokonany od|przemarznąć.
czasownik niedokonany (dk. przemarzyć)
(2.1) niedokonany od|przemarzyć.
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: przemar-znąć]
1. ulec uszkodzeniu na skutek mrozu
2. bardzo zmarznąć, zziębnąć
czasownik dokonany (ndk. przemarzać)
(1.1) ulec uszkodzeniu lub zniszczeniu na skutek działania mrozu
(1.2) bardzo zziębnąć
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: przemar-znięty] taki, który przemarznął (przemarzł); przemarzły, przemarźnięty
SJP.pl
1. rzadko: spędzić jakiś czas na myśleniu o czymś nierealnym; pomarzyć, pofantazjować, podumać;
2. dawniej: stworzyć lub przywołać w wyobraźni obraz czegoś
czasownik dokonany (ndk. przemarzać)
(1.1) rzad. spędzić pewien czas na marzeniach
(1.2) przest. widzieć kogo/co w marzeniach
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: przemar-zły] taki, który przemarzł (przemarznął); przemarznięty, przemarźnięty
SJP.pl
potocznie: starannie pomasować jakieś miejsce
SJP.pl
potocznie: starannie masować jakieś miejsce
SJP.pl
czasownik dokonany
(1.1) przebyć określoną drogę krokiem marszowym, maszerując
(1.2) przejść przed kimś w sposób zwracający na siebie uwagę
Wiktionary
iść dokądś, maszerując
SJP.pl
1. wygłaszać mowę
2. przemawiać się - przestarzale: kłócić się
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przemówić)
(1.1) wygłaszać mowę do grupy ludzi
(1.2) odzyskiwać zdolność mówienia, mówić coś po okresie milczenia
(1.3) przest. ujmować się za kimś
(1.4) tylko w 3 os.: dowodzić czegoś, wskazywać na czyjąś rację lub pomyłkę
(1.5) przejawiać się w czymś
czasownik zwrotny niedokonany przemawiać się (dk. przemówić się)
(2.1) przest. kłócić się
SJP.pl
Wiktionary
1. wygłaszać mowę
2. przemawiać się - przestarzale: kłócić się
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przemawiać.
Wiktionary
mieszkaniec Przemętu
SJP.pl
mieszkanka Przemętu
SJP.pl
przymiotnik od: Przemęt, wieś gminna w województwie wielkopolskim
Przemęcki – polski herb szlachecki znany z jedynego wizerunku pieczętnego.
SJP.pl
Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przemęczać)
(1.1) dokonany od|przemęczać.
Wiktionary
zdrobnienie od: Przemysław (imię męskie); Przemuś
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) imię|polski|m., zdrobn. od Przemysław, Przemysł
SJP.pl
Wiktionary
wieś w Polsce
Przemęt (niem. Priment) – wieś (ok. 1311–1797 miasto) w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie wolsztyńskim. Jest siedzibą gminy Przemęt. Miejscowość leży na trasie Szlaku Cysterskiego, nad jeziorami: Przemęckim Dużym i Małym oraz Południowym Kanałem Obry.
SJP.pl
Wikipedia
zmienić metkę przyczepioną do towaru
SJP.pl
zmiana na coś innego; stanie się innym niż wcześniej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przejście w stan inny niż bieżący lub poprzedni
Przemiana (niem. Die Verwandlung) – opowiadanie Franza Kafki napisane pomiędzy 17 listopada a 7 grudnia 1912.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: przemiana
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przemianowywać)
(1.1) zmienić nazwę czegoś
Wiktionary
zmiana nazwy czegoś; denominacja
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przemianować.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przemianowywać.
Wiktionary
1. przerabianie czegoś na drobne cząsteczki, przemielanie czegoś
2. produkt otrzymany w wyniku tego przemielania
3. odsypisko powstałe w korycie rzeki, zazwyczaj w postaci ukośnego wału
SJP.pl
Wikipedia
→ przemiał
SJP.pl
tyle co: przemakać
SJP.pl
tyle co: przemoknąć
SJP.pl
rzadko: taki, który przemięknął (przemókł); przemiękły
SJP.pl
taki, który przemiękł (przemókł); przemięknięty
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przemielać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przemleć.
Wiktionary
mieląc, rozdrobnić; przemleć
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przemienić)
(1.1) zmieniać w co innego
czasownik zwrotny niedokonany przemieniać się (dk. przemienić się)
(2.1) zmieniać się w co innego
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przemieniać.
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przemieniać)
(1.1) dokonany od|przemieniać.
czasownik zwrotny dokonany przemienić się (ndk. przemieniać się)
(2.1) dokonany od|przemieniać się.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) nadanie nowej funkcji lub przyjęcie odmiennej postaci
Przemienienie Pańskie, łac. Transfiguratio Domini, gr. Μεταμόρφωση του Σωτήρος – wydarzenie z życia Jezusa, opisane w Biblii przez trzech ewangelistów synoptycznych. Obchodzone w liturgii chrześcijańskiej jako ważne święto.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) elektron. urządzenie retransmitujące sygnał radiowy
Przemiennik amatorski (ang. repeater) – urządzenie nadawczo-odbiorcze pracujące w amatorskim zakresie fal VHF, UHF, SHF, a nawet KF (w paśmie 10 m), którego funkcjonalność polega na odbiorze słabych sygnałów i ich retransmisji, nierzadko z wyższą mocą oraz z dużej wysokości. Umożliwia to zwiększenie zasięgu łączności prowadzonej np. z radiostacji przenośnych czy zainstalowanych w samochodach (radiotelefonów).
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: przemiennik
SJP.pl
aerodyna o przestawianych powierzchniach nośnych, mogąca startować i lądować pionowo, jak śmigłowiec, a wykonywać lot poziomy na tej samej zasadzie co samolot; zmiennopłat; konwertoplan
Zmiennopłat (również przemiennopłat, konwertoplan) – samolot, mający zdolność zmiany położenia skrzydeł wraz z silnikami względem kadłuba.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mat. niezmienność działania po zamianie jego argumentów
Przemienność, komutatywność – własność niektórych działań dwuargumentowych polegająca na niezależności wyniku od kolejności argumentów. Formalnie: niech \diamondsuit będzie działaniem dwuargumentowym w zbiorze X, czyli \diamondsuit :X^{2}\to X. Działanie to nazywa się przemiennym, jeśli dla każdej pary elementów x,y\in X zachodzi równość: x\diamondsuit y=y\diamondsuit x.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) pojawiający się na przemian; systematycznie zmieniający się
Wiktionary
1. pokonywać dużą przestrzeń, idąc lub jadąc czymś;
2. przebywać wielokrotnie jakąś przestrzeń; przechadzać się tam i z powrotem;
3. mierzyć coś, wymierzać dokładnie
czasownik przechodni
(1.1) pokonywać znaczną przestrzeń
(1.2) przechodzić tam i z powrotem przez jakiś obszar lub przestrzeń
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przemierzać.
Wiktionary
o cechach przemierżlowatych (rodzina roślin)
Przemierżlowate (Olacaceae) – rodzina w szerokim ujęciu systematycznym obejmuje blisko 30 rodzajów roślin tropikalnych i subtropikalnych. Powiązania filogenetyczne, a tym samym i układ systematyczny w obrębie tej rodziny jest bardzo niejasny i jest przedmiotem badań i dyskusji. W systemie APG III z 2009 rodzina jest szeroko ujmowana. Należą tu głównie drzewa i krzewy, niektóre z nich są półpasożytami korzeniowymi.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach przemierżlowatych (rodzina roślin)
SJP.pl
[czytaj: przemier-znąć] dawniej: obmierznąć, zbrzydnąć
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przemierzać)
(1.1) dokonany od|przemierzać.
Wiktionary
nieprzyjemny
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przemieszczać)
(1.1) dokonany od|przemieszczać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przemieszać.
Wiktionary
czasownik przechodni
(1.1) zmieniać położenie jakiegoś przedmiotu
czasownik zwrotny przemieszczać się
(2.1) zmieniać swoje położenie
Wiktionary
dający się przemieścić; relokowalny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przemieszczać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przemieścić.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzadko: mieszając, przerabiać
SJP.pl
w informatyce: przenieść dane, serwer; zmigrować
SJP.pl
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przeminąć)
(1.1) kończyć się bezpowrotnie
Wiktionary
trwający do pewnego czasu, krótkotrwały, nietrwały, chwilowy; dorywczy, przelotny, przemijalny, efemeryczny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przemijalne; cecha tych, którzy są przemijalni
Wiktionary
nietrwały, przemijający; przelotny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) stopniowe zanikanie, przechodzenie w nieistnienie
Wiktionary
1. przemieszać mikserem składniki jakiejś potrawy; zmiksować;
2. zmiksować za bardzo
SJP.pl
1. nie ujawniać prawdy
2. ignorować coś
3. nie odzywać się
SJP.pl
1. nie ujawnić prawdy
2. zignorować coś
3. nie odezwać się
czasownik przechodni dokonany (ndk. przemilczać)
(1.1) dokonany od|przemilczać.
SJP.pl
Wiktionary
1. nie ujawnić prawdy
2. zignorować coś
3. nie odezwać się
Przemilczenie – jedna z instytucji dawności. Jest jednym ze sposobów pierwotnego nabycia własności na skutek upływu czasu i ma na celu likwidację stanu polegającego na tym, że właściciel nie wykazuje zainteresowania swoją rzeczą. Przyczyna owego „niezainteresowania” nie jest istotna. Wystarczy określony przez ustawodawcę upływ czasu.
SJP.pl
Wikipedia
przemilić się - dawniej: przymilić się
SJP.pl
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przemijać)
(1.1) przestać trwać
Wiktionary
niezwykle uprzejmy
SJP.pl
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przemykać)
(1.1) zob. przemykać.
czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)
(2.1) daw. uchylić, odemknąć, otworzyć w niewielkim stopniu
czasownik zwrotny dokonany przemknąć się (ndk. przemykać się)
(3.1) zob. przemykać się.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przemknąć.
Wiktionary
miasto w Polsce
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Polsce, na Dolnym Śląsku;
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lm. od: Przemek
Przemków (łac. Primislaw, niem. Primkenau) – miasto w województwie dolnośląskim, w powiecie polkowickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Przemków. Położone jest na północnym krańcu Borów Dolnośląskich, przy drodze krajowej nr 12.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Przemkowa (miasta w Polsce)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Przemkowa
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Przemkowa (miasta w Polsce)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Przemkowa
SJP.pl
Wiktionary
miasto w Polsce
SJP.pl
przymiotnik od: Przemków
przymiotnik
(1.1) przym. od Przemków
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik dzierżawczy - należący do Przemka lub z nim związany
SJP.pl
mieląc, rozdrobnić; przemielić
SJP.pl
wpływanie na myślenie (przemoc psychiczna), zachowanie lub stan fizyczny (przemoc fizyczna) innej osoby
czasownik
(1.1) przezwyciężyć trudność
Przemoc – wywieranie wpływu na proces myślowy, zachowanie lub stan fizyczny osoby pomimo braku przyzwolenia tej osoby na taki wpływ w celu uzyskania jakiegoś istotnego zasobu. W odróżnieniu od agresji cechuje się intencjonalnością, racjonalnością i jest działaniem przemyślanym, a często także grupowym. Stosowana jest zarówno przez ludzi, jak i inne zwierzęta społeczne o dużym mózgu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wpływanie na myślenie (przemoc psychiczna), zachowanie lub stan fizyczny (przemoc fizyczna) innej osoby
przysłówek
(1.1) stosując przemoc
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: bardzo mocny, nadzwyczaj silny
SJP.pl
osoba stosująca przemoc wobec swojego partnera życiowego lub członka rodziny
SJP.pl
SJP.pl
→ przemoc
SJP.pl
1. przemyśleć coś w modlitwie;
2. dawniej: spędzić pewien czas na modlitwie
SJP.pl
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przemakać)
(1.1) dokonany od|przemakać.
Wiktionary
zbytnio zmotywować, przesadzić z motywowaniem
czasownik dokonany (ndk. przemotywowywać)
(1.1) rzad. psych. zmotywować kogoś tak, że ma on chęć podjęcia się zadania ponad jego możliwości lub uzależnia od jego spełnienia samoocenę
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) okolicznościowa, uroczysta wypowiedź przed zgromadzeniem
(1.2) pot. zbyt długa wypowiedź
Mowa lub przemówienie, przemowa, niekiedy oracja (stgr. ῥήτρα, łac. oratio) – ustna wypowiedź, wygłaszana jako rzeczywisty i celowy komunikat językowy, wyrażający stanowisko, pogląd czy opinię mówcy lub osób, w imieniu których mówca przemawia. Mowa nie ma ograniczonej długości, jest wygłaszana przez jednego mówcę i posiada konkretnego słuchacza lub słuchaczy, a jej spajającym czynnikiem jest temat, zwany przedmiotem mowy. Teorią przemówienia zajmuje się retoryka.
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przemawiać)
(1.1) dokonany od|przemawiać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) oficjalna wypowiedź skierowana do jakiegoś gremium
(1.2) powiedzenie czegoś po dłuższym czasie milczenia
(1.3) odczasownikowy od|przemówić.
Mowa lub przemówienie, przemowa, niekiedy oracja (stgr. ῥήτρα, łac. oratio) – ustna wypowiedź, wygłaszana jako rzeczywisty i celowy komunikat językowy, wyrażający stanowisko, pogląd czy opinię mówcy lub osób, w imieniu których mówca przemawia. Mowa nie ma ograniczonej długości, jest wygłaszana przez jednego mówcę i posiada konkretnego słuchacza lub słuchaczy, a jej spajającym czynnikiem jest temat, zwany przedmiotem mowy. Teorią przemówienia zajmuje się retoryka.
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) książk. w znaczny sposób
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przemożnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przemożny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. siła
Wiktionary
decydujący, wielki
przymiotnik
(1.1) książk. bardzo intensywny
SJP.pl
Wiktionary
przemrugać się - dawniej: porozumieć się za pomocą mrugnięcia
SJP.pl
1. dopływ górnej Wisły;
2. strumień na Wzgórzach Warszewskich
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w południowej Polsce, lewy dopływ górnej Wisły;
(1.2) geogr. strumień na Wzgórzach Warszewskich, dopływ Siedliczki;
Przemsza (niem. Przemsa; Premse) – rzeka w województwie śląskim i małopolskim w Polsce, lewy dopływ górnej Wisły. Płynie przez Wyżynę Śląską i Kotlinę Oświęcimską.
Powstaje – według tradycyjnej terminologii – z połączenia Czarnej Przemszy i Białej Przemszy. Długość rzeki w tradycyjnej klasyfikacji wynosi 23,8 km – a według nowej, czyli od źródeł Czarnej Przemszy, wynosi 88 km, uchodzi do Wisły w Oświęcimiu. Powierzchnia dorzecza wynosi 2 121 km².
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: Przemsza (rzeka)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Przemszą, dotyczący Przemszy
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: Przemysław (imię męskie); Przemek
SJP.pl
odbywać z kimś musztrę, ćwiczyć w musztrze
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przemywać)
(1.1) dokonany od|przemywać.
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przemycić)
(1.1) nielegalnie przewozić (daw. wywozić) przez granicę państwa towary (w tym zakazane), dewizy bez poddania ich kontroli i ocleniu
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przemycać)
(1.1) dokonany od|przemycać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od przemyt
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przemykać.
Wiktionary
nazwisko
Przemyków – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie proszowickim, w gminie Koszyce.
Wieś w latach 1869–1931 należała do gminy Filipowice, następnie do chwili obecnej do gminy Koszyce. W latach 1954–1972 była siedzibą Gromadzkiej Rady Narodowej Przemyków. W latach 1975–1998 administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Integralne części miejscowości: Skałka, Szewski Dół, Zabrowarz.
SJP.pl
Wikipedia
→ Przemyśl
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do Przemyśla, związany z Przemyślem
SJP.pl
Wiktionary
→ Przemyśl
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. region przemyski
SJP.pl
Wiktionary
1. zastanowić się nad czymś, rozważyć;
2. myśleć o czymś intensywnie przez jakiś czas
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w południowo-wschodniej Polsce;
Przemyśl (łac. Premislia, ukr. Перемишль, Peremyszl, jid. פשעמישל) – miasto na prawach powiatu w południowo-wschodniej Polsce, w województwie podkarpackim, położone nad Sanem przy ujściu Wiaru. Siedziba powiatu przemyskiego oraz gminy wiejskiej Przemyśl.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
długo nad czymś myśleć, rozważać coś, zastanawiać się; przemyśliwać
SJP.pl
mieszkaniec Przemyśla
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Przemyśla
(1.2) osoba pochodząca z Przemyśla, urodzona w Przemyślu
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Przemyśla
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Przemyśla
(1.2) kobieta pochodząca z Przemyśla, urodzona w Przemyślu
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) taki, który powstał w wyniku rozważań
forma czasownika.
(2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od przemyślać oraz przemyśleć
Przemyślany (ukr. Перемишляни/Peremyszlany) – miasto na Ukrainie, nad Gniłą Lipą, w obwodzie lwowskim, w rejonie lwowskim (do 2020 roku siedziba rejonu przemyślańskiego), 46 km na południowy wschód od Lwowa, do 1945 miasto powiatowe w województwie tarnopolskim, siedziba powiatu przemyślańskiego II Rzeczypospolitej.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. zastanowić się nad czymś, rozważyć;
2. myśleć o czymś intensywnie przez jakiś czas
czasownik przechodni
(1.1) dokonany od|przemyśliwać.
czasownik nieprzechodni
(2.1) dokonany od|przemyśliwać.
SJP.pl
Wiktionary
1. zastanowienie się nad czymś;
2. wniosek wynikający z myślenia nad czymś
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przemyśleć.
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
członek dynastii czeskiej, panującej od przełomu VIII i IX wieku do 1306 roku
SJP.pl
dynastia czeska panująca od przełomu VIII i IX wieku do 1306 roku
Przemyślidzi (cz. Přemyslovci) – czeska dynastia wywodzona od legendarnego Przemysła, męża Libuszy. Historycznie panowała w Księstwie i Królestwie Czech od Borzywoja, który ok. roku 871 przyjął chrzest. Główna linia wygasła w 1306 roku wraz ze śmiercią Wacława III. Boczna linia zapoczątkowana przez Mikołaja I (nieślubny syn Przemysła Ottokara II) panowała w księstwach śląskich (opawskim, karniowskim i raciborskim) między 1269 a 1521.
SJP.pl
Wikipedia
długo nad czymś myśleć, rozważać coś, zastanawiać się; przemyślać
czasownik przechodni niedokonany (dk. przemyśleć)
(1.1) myśleć długo nad czym
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przemyśleć)
(2.1) myśleć intensywnie przez dość długi czas
SJP.pl
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przemyślnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przemyślny
SJP.pl
pomysłowość, spryt
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. cecha tego, co przemyślne; cecha tych, którzy są przemyślni
SJP.pl
Wiktionary
1. mający wiele sprytu, pomysłowy;
2. będący efektem czyjejś przemyślności
SJP.pl
imię książąt polskich
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) stpol. imię|polski|m.;
Przemysł – dział produkcji materialnej, w którym wydobywanie zasobów przyrody i dostosowanie ich do potrzeb ludzi odbywa się na dużą skalę, na zasadzie podziału pracy i za pomocą maszyn.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
forma rzeczownika.
(2.1) D. lm. od: Przemysława
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lp. od: Przemysław
Przemysława – żeński odpowiednik imienia Przemysław – formy staropolskiego imienia Przemysł, utworzonej, kiedy świadomość jego pochodzenia zatarła się i błędnie zostało ono uznane za imię kończące się członem -sław (zamiast -mysł). W źródłach poświadczone w XII wieku (1155–1156).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Przemysławy lub z nią związany
SJP.pl
Przemysław z żoną; Przemysławowie
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Przemysława lub z nim związany
SJP.pl
właściciel zakładu przemysłowego; fabrykant
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) właściciel zakładu przemysłowego
(1.2) daw. środ. polit. więzień aresztowany przy ulicy Przemysłowej
Fabrykant (łac. fabricans, -ntis ‘tworzący’, od fabricare ‘tworzyć’), przemysłowiec – prywatny właściciel fabryki lub zakładu przemysłowego.
W XIX w. mianem tym określano także rzemieślnika, którego warsztat miał większą moc produkcyjną.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) w sposób przemysłowy
Suplement
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący przemysłu, będący efektem przemysłu, stosowany w przemyśle
Wiktionary
kontrabanda;
1. wwóz do jakiegoś kraju towarów bez dopełnienia obowiązków celnych, bez opłaty cła lub wwóz towarów zakazanych;
2. towary pochodzące z takiego procederu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) praw. krym. proceder przewozu przez granicę państwa zakazanych przedmiotów lub osób albo przewózu z pominięciem jego kontroli i opłat;
Przemyt (kontrabanda, pot. szmugiel) – przemieszczenie towarów pomiędzy państwami z pominięciem opłat celnych, akcyzy, podatku VAT i innych należności wobec państwa, na którego terytorium wwieziono towar, lub też wwiezienie towaru, którym obrót jest w danym kraju zakazany przez prawo. Omija się również, rzadko co prawda występujące, opłaty i ograniczenia wywozowe.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
działalność polegająca na przewożeniu lub przenoszeniu przez granicę państwa towarów bez poddaniu ich kontroli i ocleniu; przenoszenie lub przewożenie przez granicę państwa towarów niedozwolonych
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) proceder nielegalnego przenoszenia lub przewożenia towarów przez granicę
SJP.pl
Wiktionary
kobieta nielegalnie przewożąca przez granicę kraju rzeczy lub ludzi; szmuglerka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta dokonująca przemytu, przemycająca coś przez granicę
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) na sposób przemytniczy
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z przemytem, dotyczący przemytu
Wiktionary
osoba nielegalnie przewożąca przez granicę kraju rzeczy lub ludzi; szmugler, kontrabandzista
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba zajmująca się nielegalnym przewozem lub przenoszeniem ludzi lub rzeczy między granicami państw
Przemyt (kontrabanda, pot. szmugiel) – przemieszczenie towarów pomiędzy państwami z pominięciem opłat celnych, akcyzy, podatku VAT i innych należności wobec państwa, na którego terytorium wwieziono towar, lub też wwiezienie towaru, którym obrót jest w danym kraju zakazany przez prawo. Omija się również, rzadko co prawda występujące, opłaty i ograniczenia wywozowe.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik
(1.1) zwilżać, oczyszczać coś za pomocą płynu (np. środka dezynfekującego, wody); myć z wierzchu
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przemywać.
Wiktionary
skrót od: przenośny, przenośnie (czytany jako cały, odmienny wyraz)
SJP.pl
wzmocniona forma stopnia najwyższego od: chwalebny
SJP.pl
wzmocniona forma stopnia najwyższego od: czysty
SJP.pl
wzmocniona forma stopnia najwyższego od: drogi
SJP.pl
wzmocniona forma stopnia najwyższego od: rozmaity
SJP.pl
wzmocniona forma stopnia najwyższego od: święty (przestarzała, zachowana w terminologii religijnej)
przymiotnik
(1.1) rel. najbardziej święty
SJP.pl
Wiktionary
wzmocniona forma stopnia najwyższego od: słodki
SJP.pl
wzmocniona forma stopnia najwyższego od: wysoki (przestarzała, zachowana w terminologii religijnej)
SJP.pl
wzmocniona forma stopnia najwyższego od: łaskawy (przestarzała, zachowana w terminologii religijnej)
SJP.pl
dawniej: narzucać cechy innego narodu; wynaradawiać
SJP.pl
dawniej: zmieniać czyjąś naturę; przeistaczać, odmieniać, przeobrażać
SJP.pl
rzadko: przenerwić się - stać się nadmiernie nerwowym; przewrażliwić się
SJP.pl
taki, który się przenerwił
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) bot. posiadający przenęt
Wiktionary
przeniela dwuplama - gatunek ważki
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przenosić)
(1.1) dokonany od|przenosić.
czasownik zwrotny dokonany przenieść się (ndk. przenosić się)
(2.1) dokonany od|przenosić się.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przenieść.
Przeniesienie to
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
dawniej: osoba, która dopuściła się zdrady, zawiodła czyjeś zaufanie; renegat, zdrajca, sprzeniewierca
SJP.pl
SJP.pl
przeniewierzać się - dawniej: nie dochowywać wierności; zdradzać, sprzeniewierzać się
SJP.pl
zaimek przysłowny przeczący
(1.1) absolutnie nigdy, zupełnie nigdy, wcale
Wiktionary
w telekomunikacji: nakładanie się sygnałów między torami transmisji; przesłuch, interferencja
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przeniknąć)
(1.1) przechodzić przez pewną barierę lub rozprzestrzeniać się w czym
czasownik zwrotny niedokonany przenikać się (dk. przeniknąć się)
(2.1) wpływać wzajemnie na siebie
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przenikalne; cecha tych, którzy są przenikalni
Wiktionary oraz Wikipedia
1. dający się przeniknąć;
2. mający zdolność przenikania
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przenikać.
Przenikanie (ang. infiltration) – forma manewru taktycznego (natarcia), w którym wojska wchodzą małymi zgrupowaniami w ugrupowanie obronne przeciwnika.
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) w sposób przenikliwy
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przenikliwie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przenikliwe; cecha tych, którzy są przenikliwi
Wiktionary
stopień wyższy od przymiotnika: przenikliwy
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) intensywnie odczuwany, uderzający swoją mocą, intensywnością
(1.2) wnikliwy, wyostrzony
(1.3) o człowieku taki, który potrafi trafnie ujmować zjawiska, mający dobry zmysł obserwacji, wnikliwość
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przenikać)
(1.1) dokonany od|przenikać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeniknąć.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przeniknione; cecha tych, którzy są przeniknioni
Wiktionary
ciągnąc, przesunąć przez mały otwór; przewlec
SJP.pl
przeciągać coś przez mały otwór; przewlekać
SJP.pl
1. udzielić noclegu, pozwolić zostać na noc;
2. zatrzymać się na nocleg, spędzić gdzieś noc
czasownik przechodni dokonany (ndk. przenocowywać, nocować)
(1.1) użyczyć komuś miejsca na nocleg
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. nocować)
(2.1) zatrzymać się gdzieś na nocleg
SJP.pl
Wiktionary
1. przesunięcie wyprostowanych i obciążonych kończyn do położenia określonego w ćwiczeniu;
2. dawniej: przeniesienie
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przenieść)
(1.1) przemieszczać coś niosąc
(1.2) umieszczać coś lub kogoś w innym miejscu lub warunkach
(1.3) kopiować z jednego egzemplarza, lub nośnika na inny
(1.4) zmieniać wyznaczoną datę
(1.5) jęz. umieszczać część wyrazu w kolejnej linijce
(1.6) inform. kopiować, następnie usuwając z poprzedniej lokalizacji
(1.7) biol. rozszerzać obszar występowania danego gatunku, przemieszczając jego osobniki
(1.8) praw. udzielać komuś swoich praw, jednocześnie samemu je tracąc
(1.9) ekon. lokować środki w innym miejscu
(1.10) med. w odniesieniu do ciąży: być w niej dłużej niż wynikałoby z daty poczęcia
(1.11) med. w odniesieniu do dziecka: urodzić je później, niż wynikałoby z daty poczęcia
(1.12) fiz. w odniesieniu do oddziaływania: być kwantem jego pola
(1.13) fiz. posiadać określoną właściwość, podlegającą prawom zachowania
(1.14) elektron. przetwarzać, wzmacniać, lub odtwarzać dane pasmo częstotliwości
(1.15) chem. fiz. elektron. transportować przy udziale pewnego nośnika (substancji, fali nośnej, itp.).
(1.16) w odniesieniu do uczuć: zmieniać obiekt uczucia
(1.17) psych. rzutować nieuświadomione myśli, uczucia i wzorce zachowania na psychoterapeutę;
(1.18) w odniesieniu do rozumowania, schematu zachowania: stosować w nowym kontekście
(1.19) mat. stosować przy obliczaniu kolejnej cyfry wartość zapamiętaną przy obliczaniu cyfry poprzedniej (np. podczas dodawania lub odejmowania)
(1.20) mat. przekształcać równanie lub nierówność tak, aby określone wyrażenie znalazło się po drugiej stronie
(1.21) ekon. przemieszczać zapis księgowy do innej kolumny, strony, konta, lub księgi
(1.22) med. o chorobie: rozprzestrzeniać
(1.23) o wzroku, spojrzeniu: zmieniać obiekt, na który się patrzy
(1.24) daw. wywyższać
(1.25) daw. przekraczać (nadal jest używany w języku prawniczym)
(1.26) daw. preferować
(1.27) daw. przewyższać
(1.28) książk. skłaniać kogoś do wyobrażania sobie lub przypominania innych czasów lub miejsc
czasownik nieprzechodni niedokonany
(2.1) wojsk. łow. o pocisku: przelatywać dalej niż wyznaczony cel
(2.2) wojsk. łow. o broni lub strzelcu: strzelać dalej niż wyznaczony cel
czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)
(3.1) rzad. ponosić jakiś czas
czasownik zwrotny niedokonany przenosić się (dk. przenieść się)
(4.1) zmieniać miejsce pobytu
(4.2) zmieniać szkołę, pracę, lub inne miejsce, do którego regularnie się uczęszcza
(4.3) zostać umieszczonym w innym miejscu lub warunkach
(4.4) rozprzestrzeniać się
(4.5) biol. o gatunku: zmieniać obszar występowania
(4.6) elektron. o sygnale lub paśmie: być przetwarzanym, wzmacnianym lub odtwarzanym
(4.7) o uczuciach: zmieniać obiekt
(4.8) w odniesieniu do rozumowania, schematu zachowania: dawać się zastosować w innym kontekście
(4.9) o wzroku, spojrzeniu: zmieniać obiekt, na który jest skierowane
(4.10) daw. zmieniać pana
(4.11) książk. wyobrażać sobie lub przypominać inne czasy lub miejsca
czasownik zwrotny niedokonany przenosić się (dk. brak)
(5.1) daw. stawiać siebie wyżej od innych
Wiktionary
1. ktoś lub coś, co coś przenosi, powoduje przedostanie się czegoś z jednego miejsca na inne;
2. osobnik zdrowy mający w sobie zarazki choroby zakaźnej dla niego samego nieszkodliwe, lecz zakażające otoczenie; nosiciel;
3. produkt mający w sobie zarazki szkodliwe dla człowieka
SJP.pl
SJP.pl
Przenoska (także: obnoska) – miejsce na szlaku kajakowym lub rzece niebędącej szlakiem, które jest niespływalne, tj. niemożliwe do przepłynięcia kajakiem żadnymi możliwymi technikami, w tym zwałkowymi. W skali WW oznaczana symbolem X, czyli niespływalne.
Wikipedia
figura stylistyczna polegająca na nietypowym połączeniu wyrazów, dzięki któremu przynajmniej jeden z nich uzyskuje nowe znaczenie; metafora
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) liter. figura stylistyczna oparta na skojarzeniu dwóch zjawisk, w której obce znaczeniowo wyrazy są zestawione ze sobą, tworząc nowe znaczenie, inne niż dosłowny sens poszczególnych wyrazów
Metafora (gr. μεταφορά metaphorá), inaczej przenośnia – językowy środek stylistyczny, w którym obce znaczeniowo wyrazy są ze sobą składniowo zestawione, tworząc związek frazeologiczny o innym znaczeniu niż dosłowny sens wyrazów, np. „od ust sobie odejmę”, „podzielę się z wami wiadomością” lub „złote serce”.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) niedosłownie, obrazowo
Wiktionary
urządzenie transportowe przenoszące ładunki w sposób ciągły na niewielka odległość
Przenośnik – urządzenie transportu bliskiego, przeznaczone do przemieszczania materiałów sypkich lub określonych ładunków, po określonym torze.
Podział przenośników:
SJP.pl
Wikipedia
inform. postulat inżynierii oprogramowania wyrażający dążenie do tworzenia programów możliwych do łatwego osadzenia w różnych środowiskach systemowych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przenośne; cecha tych, którzy są przenośni
Przenośność (ang. portability) może być związana z:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. dający się przenosić z miejsca na miejsce; ruchomy;
2. wyrażony za pomocą przenośni; metaforyczny
przymiotnik
(1.1) pozwalający się przenosić z miejsca na miejsce; ruchomy
(1.2) liter. jęz. wyrażony za pomocą metafory, będący przenośnią; niedosłowny
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
dający się przenosić
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przenosić.
Droga szerzenia, inaczej droga zakażenia – sposób i mechanizm przenoszenia zakażenia.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. spędzać jakiś czas na nuceniu;
2. śpiewać coś bez słów od początku do końca
SJP.pl
1. spędzić jakiś czas na nuceniu;
2. zaśpiewać coś bez słów od początku do końca
SJP.pl
potocznie:
1. spędzać pewien czasu na nudzeniu się;
2. męczyć kogoś nudzeniem; wynudzać
SJP.pl
potocznie:
1. spędzić pewien czas na nudzeniu się;
2. zmęczyć kogoś nudzeniem; wynudzić
SJP.pl
zmienić numerację
SJP.pl
zmieniać numerację
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przeobfite
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przekształcenie formy, kształtu, postaci, charakteru czegoś w inny; całościowa zmiana
Przeobrażenie, metamorfoza, metabolia albo rozwój pośredni – proces morfogenetyczny charakteryzujący się znacznymi zmianami w formie lub strukturze organizmu przechodzącego z jednego stadium rozwojowego do następnego. Terminy te są najczęściej używane dla określenia procesu zachodzącego w rozwoju postembrionalnym, podczas którego zwierzę przechodzi przez jedno lub kilka stadiów młodocianych zanim przeobrazi się w ostateczną, zdolną do reprodukcji postać dorosłą. Zachodzi u tych zwierząt, u których ostatnim etapem rozwoju zarodkowego jest wytworzenie wolno żyjącej formy młodocianej – larwy. Formy larwalne są charakterystyczne dla poszczególnych grup systematycznych.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) niezauważenie czegoś, co powinno było zostać dostrzeżone
Wiktionary
przebrać;
1. ubrać w inną odzież;
2. zmienić jakąś część ubioru
SJP.pl
dawniej: przebierać
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) bardzo duży, gigantyczny
Wiktionary
przełożony klasztoru
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) kośc. przełożony klasztoru (w niektórych zakonach męskich np. u dominikanów i bonifratrów)
(1.2) kośc. zastępca opata
Przeor (łac. prior „przedni, naczelny”) – przełożony domu zakonnego lub wyższy duchowny, niebędący biskupem. Odpowiednikiem w zakonach i zgromadzeniach zakonnych żeńskich jest przeorysza.
Termin oznacza:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. orząc pługiem, przygotować do dalszej uprawy;
2. rozciąć coś głęboko, pozostawiając bruzdy
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. kośc. urząd przeora lub przeoryszy
(1.2) daw. kośc. teren podległy przeorowi lub przeoryszy
Wiktionary
związany z przełożonym klasztoru
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z osobą lub tytułem przeora
przymiotnik dzierżawczy
(2.1) należący do przeora
Wiktionary
przełożona klasztoru żeńskiego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. przełożona klasztoru
Przeor (łac. prior „przedni, naczelny”) – przełożony domu zakonnego lub wyższy duchowny, niebędący biskupem. Odpowiednikiem w zakonach i zgromadzeniach zakonnych żeńskich jest przeorysza.
Termin oznacza:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. orząc pługiem, przygotowywać do dalszej uprawy;
2. rozcinać coś głęboko, pozostawiając bruzdy
SJP.pl
wysokie drzewo o jadalnych nasionach i twardym drewnie; hikora; orzesznik
Orzesznik zwany także przeorzechem, hikorą i karią (Carya Nutt.) – rodzaj roślin z rodziny orzechowatych (Juglandaceae). Obejmuje 18 gatunków, choć w niektórych ujęciach wykazywanych jest ich od 17 do 25.
Największe zróżnicowanie gatunkowe orzeszników jest w południowej części Stanów Zjednoczonych i w północnym Meksyku, cztery gatunki rosną także we wschodniej części Ameryki Północnej, kilka w Ameryce Środkowej, 6 gatunków rośnie w Azji Południowo-Wschodniej, z czego trzy są endemitami Chin. W Polsce uprawiane najczęściej są orzesznik gorzki C. cordiformis i pięciolistkowy C. ovata, rzadziej orzesznik siedmiolistkowy Carya laciniosa. Pierwsze dwa gatunki mają status już zadomowionych antropofitów.
SJP.pl
Wikipedia
czynić zbyt ostrym
SJP.pl
uczynić zbyt ostrym
SJP.pl
stracić owoce po ich wydaniu
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przepachnąć.
Wiktionary
o deszczu, gradzie, śniegu: padać przez jakiś czas; popadać
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przepaść)
(1.1) stawać się niełatwym do odnalezienia, niewidocznym
(1.2) ulegać marnowaniu
(1.3) nie osiągać celu
(1.4) nie dochodzić do skutku
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)
(2.1) bardzo lubić
SJP.pl
Wiktionary
1. orzeczona sądownie konfiskata na rzecz skarbu państwa składników majątku skazanej osoby prywatnej;
2. konfiskata przedmiotów pochodzących z przestępstwa
Przepadek – w Polsce instytucja prawa karnego sui generis (przed 1 lipca 2015 środek karny) o charakterze represyjno-prewencyjnym polegająca na przejściu własności określonych przedmiotów powiązanych w pewien sposób z popełnionym przestępstwem na Skarb Państwa z chwilą uprawomocnienia się wyroku. Przepadek jest ponadto środkiem karnym w prawie wykroczeń.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przepaść.
Wiktionary
o deszczu: padać od czasu do czasu
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zachłanny
Wiktionary
zaginąć bez śladu
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przepakowywać)
(1.1) dokonany od|przepakowywać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przepakować.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przepakowywać.
Wiktionary
niszczyć coś wskutek poddawania tego działaniu ognia
SJP.pl
domowa wódka produkowana ze spirytusu z dodatkiem karmelu; karmelówka, alembik
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) spoż. wódka wytwarzana domowym sposobem z rozcieńczonego spirytusu z dodatkiem karmelu
(1.2) pot. med. kauteryzacja zrostów powstałych w płucach na skutek choroby
SJP.pl
Wiktionary
zniszczyć coś wskutek poddania tego działaniu ognia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przepalać)
(1.1) dokonany od|przepalać.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeparadować.
Wiktionary
zmienić miejsce postoju pojazdu
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeparkować.
Wiktionary
zmieniać miejsce postoju pojazdu
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeparkowywać.
Wiktionary
opasać;
1. owinąć czymś w pasie;
2. owinąć pasem, włożyć pas;
3. obwiązać czymś dookoła jak pasem;
4. przedzielić, przegrodzić coś czymś;
5. otoczyć coś
SJP.pl
1. miejsce miedzy stromymi ścianami górskimi, głęboka rozpadlina;
2. przenośnie: to, co dzieli, różni coś lub kogoś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) obszar obok stromej ściany góry
czasownik przechodni dokonany (ndk. przepadać)
(2.1) zob. przepadać.
czasownik przechodni dokonany (ndk. przepasać)
(3.1) zob. przepasać.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stopień wyższy od przymiotnika: przepaścisty; bardziej przepaścisty
SJP.pl
bardzo głęboki, zdający się nie mieć dna; niezgłębiony, bezdenny, przepastny
przymiotnik jakościowy
(1.1) odznaczający się dużą stromością
(1.2) bardzo głęboki
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zob. przepaska biodrowa.
Wiktionary
krasanka przepaskówka - gatunek pluskwiaka z rodziny krasankowatych
SJP.pl
przepaśnica górska - gatunek muchówki z rodziny bzygowatych
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: przepastnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przepastny
SJP.pl
bardzo głęboki, zdający się nie mieć dna; niezgłębiony, bezdenny, przepaścisty
przymiotnik
(1.1) pojemny, obszerny
SJP.pl
Wiktionary
przekarmić
SJP.pl
potocznie: obejrzeć kolejno jedno po drugim, przetrząsnąć miejsce po miejscu
SJP.pl
1. zużycie paliwa przez pojazd ponad ustaloną normę;
2. wapno wypalone w zbyt wysokiej temperaturze; wapno przepalone
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) mot. spalanie przez silnik paliwa w większej ilości, niż ustalona norma
(1.2) środ. fot. efekt przepalenia, prześwietlenia zdjęcia
(1.3) wapno, które zostało wypalone w zbyt wysokiej temperaturze; wapno przepalone
SJP.pl
Wiktionary
przebyć jakąś trasę, kręcąc pedałami roweru
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) skierowanie kogoś lub czegoś na inne miejsce
(1.2) zmuszenie kogoś, czegoś do oddalenia się
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przepędzać)
(1.1) spowodować przemieszczenie pędem czego lub kogo z miejsca na miejsce
(1.2) spowodować oddalenie czego lub kogo
Wiktionary
czasownik
(1.1) poznań. obywać się bez czegoś
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przepękać.
Wiktionary
roślina z rodziny dyniowatych, pochodząca z tropikalnych i subtropikalnych terenów Afryki i Azji
Przepękla (Momordica L.) – rodzaj roślin z rodziny dyniowatych. Obejmuje 50 gatunków występujących w Afryce subsaharyjskiej, południowej Azji i Australii.
SJP.pl
Wikipedia
penetrując, badać coś gruntownie; przetrząsać, przeszukiwać
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przepełniać)
(1.1) dokonany od|przepełniać.
Wiktionary
Nadmiar, nadmiar arytmetyczny (ang. overflow, arithmetic overflow) – sytuacja, w której wartość wyniku operacji arytmetycznej przekracza wielkość rejestru lub pamięci.
W większości komputerów rozróżniane są dwa warunki nadmiaru:
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) wypełniony ludźmi ponad normę
(1.2) nadmiernie czymś wypełniony
(1.3) przen. ogarnięty pewnym silnym uczuciem
forma czasownika.
(2.1) ims. od przepełnić
Wiktionary
1. o niektórych zwierzętach, np. wężach: pełzając, przebyć lub przebywać jakąś odległość;
2. o ludziach: pełzając, pokonać lub pokonywać jakąś odległość; przeczołgać lub przeczołgiwać się
SJP.pl
przepełzać;
1. o płazach, gadach, owadach itp.: pełzając, pełznąc przebyć jakąś przestrzeń, przedostać się gdzieś;
2. o ludziach: pełzając, poruszając się w pozycji na brzuchu lub na czworakach, pokonać jakąś przestrzeń, przedostać się gdzieś
SJP.pl
taki, który przez coś przepełznął; przepełźnięty, przepełzły
SJP.pl
przepełzać;
1. o płazach, gadach, owadach itp.: pełzając, pełznąc przebyć jakąś przestrzeń, przedostać się gdzieś;
2. o ludziach: pełzając, poruszając się w pozycji na brzuchu lub na czworakach, pokonać jakąś przestrzeń, przedostać się gdzieś
SJP.pl
potocznie:
1. przepuścić pieniądze na alkohol lub wyprzedać rzeczy w celu zdobycia nań środków;
2. pijąc alkohol, zwrócić się bezpośrednio do kogoś z toastem;
3. spędzić jakiś czas na piciu alkoholu lub popijać raz po raz między posiłkami lub daniami;
4. wypić więcej niż inni, nie popaść w alkoholowe zamroczenie wcześniej niż inni;
5. przepić się - wypić zbyt wiele alkoholu
czasownik przechodni dokonany (ndk. przepijać)
(1.1) pot. wydawać pieniądze na picie
(1.2) pot. spędzić jakiś czas, pijąc alkohol
(1.3) pot. zwracać się do kogoś podczas picia, wznosząc kieliszek w jego kierunku
(1.4) pot. wygrać z kimś w piciufakt.
czasownik zwrotny dokonany przepić się (ndk. przepijać się)
(2.1) pot. wypić za dużo alkoholu
SJP.pl
Wiktionary
potocznie:
1. przepuścić pieniądze na alkohol lub wyprzedać rzeczy w celu zdobycia nań środków;
2. pijąc alkohol, zwrócić się bezpośrednio do kogoś z toastem;
3. spędzić jakiś czas na piciu alkoholu lub popijać raz po raz między posiłkami lub daniami;
4. wypić więcej niż inni, nie popaść w alkoholowe zamroczenie wcześniej niż inni;
5. przepić się - wypić zbyt wiele alkoholu
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przepić.
SJP.pl
Wiktionary
nadmiernie wypiec
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób przepiękny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przepięknie
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) niezwykle, wyjątkowo piękny
Wiktionary
pieląc, przeczyszczać
SJP.pl
zniszczyć nadmiernym pielęgnowaniem
SJP.pl
pieląc, przeczyścić; przepleć
SJP.pl
potocznie: wzajemne wypieranie się, walka o pierwszeństwo
SJP.pl
wulgaryzm o bardzo wielu znaczeniach, m.in.:
1. przegrywać;
2. przecinać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przepierdolić.
Wiktionary
przejebać; wulgaryzm o bardzo wielu znaczeniach, m.in.:
1. przegrać;
2. stracić coś w wyniku porażki;
3. przeciąć
czasownik nieprzechodni
(1.1) wulg. dokonany od|przepierdalać.
czasownik przechodni
(2.1) wulg. przegrać, stracić
SJP.pl
Wiktionary
upranie czegoś naprędce
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. drobne pranie, najczęściej ręczne
SJP.pl
Wiktionary
lekka ścianka dzieląca pokój na dwa mniejsze
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) cienka ścianka przegradzająca jakieś pomieszczenie
Przepierzenie
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
podzielić pomieszczenie przepierzeniem
SJP.pl
1. wykończyć coś ze zbyt precyzyjną dbałością;
2. rzadko:
a) zbytnio wypieścić;
b) spędzić pewien czas na pieszczeniu
SJP.pl
1. wykańczać coś ze zbyt precyzyjną dbałością;
2. zbytnio wypieszczać
SJP.pl
potocznie:
1. przepuszczać pieniądze na alkohol lub wyprzedawać rzeczy w celu zdobycia nań środków;
2. pijąc alkohol, zwracać się bezpośrednio do kogoś z toastem;
3. spędzać jakiś czas na piciu alkoholu lub popijać raz po raz między posiłkami lub daniami;
4. wypijać więcej niż inni, nie popadać w alkoholowe zamroczenie wcześniej niż inni;
5. przepijać się - wypijać zbyt wiele alkoholu
czasownik przechodni niedokonany (dk. przepić)
(1.1) pot. zob. przepić. (pieniądze)
(1.2) pot. zob. przepić. (czas)
(1.3) pot. zob. przepić. (do kogoś)
czasownik zwrotny niedokonany przepijać się (dk. przepić się)
(2.1) pot. zob. przepić się.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przepijać. (popijać)
(1.2) odczasownikowy od|przepijać. (czas, pieniądze)
(1.3) odczasownikowy od|przepijać. (do kogoś)
Wiktionary
1. rozsadzić rzadziej młode roślinki;
2. przeszyć ściegiem w różnych kierunkach co najmniej dwie warstwy materiału; spikować
SJP.pl
w speleologii: pośredni punkt pozwalający uniknąć tarcia liny o skałę
SJP.pl
rodzaj ptaków z rodziny przepiórowatych
SJP.pl
rodzaj ptaków z rodziny przepiórowatych
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) charakterystyczny dla przepiórki; dotyczący, odnoszący się do przepiórki
Wiktionary
1. zdrobnienie od: przepiórka;
2. dawna zabawa dziecięca
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. zdrobn. od: przepiórka
SJP.pl
Wiktionary
gatunek ptaka z rodziny kurowatych
Przepiórecznik (Ophrysia superciliosa) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kurowatych (Phasianidae), jedyny przedstawiciel rodzaju Ophrysia. Występuje w północnych Indiach. Brak pewnych stwierdzeń od 1876. Gatunek uznawany jest jednak za krytycznie zagrożonego, nie zaś wymarły, ze względu na brak badań terenowych w jego znanym zasięgu.
SJP.pl
Wikipedia
1. mały ptak łowny z rodziny kurowatych;
2. regionalnie: przyozdobiona kwiatami wiązka zboża pozostawiana na polu, będąca oznaką zakończonych żniw;
3. dawniej: garść niezżętych kłosów żyta pozostawiona na polu w celu zapewnienia plonów na następny rok
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ornit. nazwa systematyczna|Coturnix coturnix|ref=tak., średni ptak ze smugami na upierzeniu grzbietowej stronie ciała;
Przepiórka (zwyczajna) (Coturnix coturnix) – gatunek średniego ptaka wędrownego z rodziny kurowatych (Phasianidae), zamieszkujący niemal całą Europę, Azję Środkową i Południową oraz Afrykę. Przeloty w V i VIII – IX (wyjątkowo do XI). Zimuje w basenie Morza Śródziemnego, Afryce i w Indiach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. mały ptak łowny z rodziny kurowatych;
2. regionalnie: przyozdobiona kwiatami wiązka zboża pozostawiana na polu, będąca oznaką zakończonych żniw;
3. dawniej: garść niezżętych kłosów żyta pozostawiona na polu w celu zapewnienia plonów na następny rok
Przepiórki (niem. Piepersfelde), (potocznie Leśniczówka Mosty) – nieoficjalna część wsi Mosty w województwie zachodniopomorskim, w powiecie goleniowskim, w gminie Goleniów. Miejscowość położona przy drodze gminnej z Mostów do Mostów-Osiedle.
Wchodzi w skład sołectwa Mosty oraz posiada adresowanie do tej miejscowości.
SJP.pl
Wikipedia
gatunek ptaka podobnego do przepiórki
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) ornit. ptak z rodziny nazwa systematyczna|Turnicidae|ref=tak.;
Przepiórnik (zwyczajny) (Turnix sylvaticus) – gatunek małego, podobnego do przepiórki ptaka z rodziny przepiórników (Turnicidae). Jest ptakiem lęgowym w południowej Hiszpanii, północno-zachodniej oraz subsaharyjskiej Afryce, w południowo-zachodniej części Półwyspu Arabskiego oraz w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej oraz w południowej części Azji Wschodniej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
o cechach przepiórowatych (rodzina ptaków)
Przepiórowate, przepióry (Odontophoridae) – rodzina ptaków z rzędu grzebiących (Galliformes).
SJP.pl
Wikipedia
o cechach przepiórowatych (rodzina ptaków)
SJP.pl
wskazówka, zwykle w formie pisemnej, określająca sposób wykonania czegoś
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) tekst zawierający zbiór wiadomości potrzebnych do zrobienia czegoś, zwłaszcza przyrządzenia potrawy
(1.2) wypróbowany sposób na osiągnięcie określonego celu
(1.3) praw. element większego zestawu tekstów wytyczającego prawidłowy przebieg określonej dziedziny działalności ludzkiej
(1.4) med. dokument wystawiany przez lekarza dotyczący określonej terapii lub procedury medycznej
(1.5) środ. stud. wystawienie oceny końcowej z przedmiotu na podstawie oceny wystawionej z jednej formy zajęć
przepis, dawniej: preskrypcja – to dokument normatywny ustalający obowiązujące reguły prawne, przyjęte przez organ władzy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przepisywać)
(1.1) dokonany od|przepisywać.
czasownik zwrotny dokonany przepisać się (ndk. przepisywać się)
(2.1) dokonany od|przepisywać się.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przepisać.
Wiktionary
zdrobnienie od: przepis
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od przepis
SJP.pl
Wiktionary
notatnik z przepisami kulinarnymi; przepisownik
SJP.pl
notatnik z przepisami kulinarnymi; przepiśnik
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przepisowe; cecha tych, którzy są przepisowi
Wiktionary
wskazówka, zwykle w formie pisemnej, określająca sposób wykonania czegoś
przepis, dawniej: preskrypcja – to dokument normatywny ustalający obowiązujące reguły prawne, przyjęte przez organ władzy.
SJP.pl
Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. przepisać)
(1.1) pisać to samo powtórnie; sporządzać odpis
(1.2) o lekarzu zalecać do stosowania
(1.3) przekazywać na własność
(1.4) pot. o uczniu powtarzać niewłasną pracę domową, prezentując ją potem jako samodzielnie wykonaną
Wiktionary
→ przepisywacz; kopistka
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przepisywać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zgrub. od: przepitka
forma czasownika.
(2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny, ż. lp. od: przepić
(2.2) imiesłów przymiotnikowy bierny, ż. lp. od: przepić się
Wiktionary
potocznie:
1. napój do popijania alkoholu; popitka, zapojka;
2. płyn do popicia czegoś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. napój używany do przepijania wódki
SJP.pl
Wiktionary
potocznie:
1. taki, który wypił zbyt dużo alkoholu; pijany, skacowany;
2. zniszczony wskutek nadużywania alkoholu
SJP.pl
czasownik przechodni
(1.1) dokonany od|przepiłowywać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przepiłować.
Wiktionary
czasownik niedokonany (dk. przepiłować)
(1.1) piłując coś dzielić na dwie części
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przepiłowywać.
Wiktionary
czasownik
(1.1) układać rzeczy na przemian
Wiktionary
1. damska fryzura z dużymi lokami;
2. potocznie: ciasto w kształcie warkocza, np. warkocz drożdżowy
SJP.pl
1. wykonywanie dwóch czynności na zmianę;
2. przedmiot (figura) powstały w wyniku przeplatania
SJP.pl
motyl z rodziny rusałkowatych (południc)
SJP.pl
przetykać, przeplatać; potocznie:
1. łączyć różne elementy, wielokrotnie przekładając je przez siebie; splatać;
2. wielokrotnie przekładać przez coś; wplatać;
3. przedzielać jednorodny ciąg innymi elementami; splatać, wplatać;
4. pojawiać się naprzemienne z czymś innym; wplatać się
SJP.pl
pieląc, przeczyścić; przepielić
SJP.pl
część klatki filmowej
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) ent. przeobrażenie się larwy w poczwarkę
Przepoczwarczenie, przepoczwarzenie – faza rozwoju złożonego u owadów, występująca u owadów z przeobrażeniem zupełnym. Proces przeobrażenia larwy w poczwarkę. Forma przepoczwarzenie bywa uznawana za błędną, gdyż słowo miałoby pochodzić od poczwary, a nie od poczwarki, jest jednak spotykana w literaturze entomologicznej, podobnie jak forma przepoczwarczenie. Następuje zazwyczaj w ukryciu, często w osłaniającym oprzędzie.
Wiktionary oraz Wikipedia
przepoczwarzyć się; przepoczwarczyć się -
1. u owadów: zmienić się w poczwarkę;
2. stać się kimś innym, zmienić swój charakter
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przepoczwarzać.
Wiktionary
przepoczwarczyć się; przepoczwarzyć się -
1. u owadów: zmienić się w poczwarkę;
2. stać się kimś innym, zmienić swój charakter
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przepajać)
(1.1) dokonany od|przepajać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przepoić.
Wiktionary
dawniej: przemagać, zdobywać się na coś
SJP.pl
urządzenie składające się z pomp przepompowujących różnego rodzaju płyny lub gazy
SJP.pl
duży mięsień w kształcie kopuły, oddzielający klatkę piersiową od niżej położonych narządów; diafragma
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) anat. duży mięsień w kształcie kopuły, oddzielający klatkę od niżej położonych narządów
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
płytka z materiału ogniotrwałego oddzielająca nadlew od odlewu
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) anat. związany z przeponą, dotyczący przepony
Wiktionary
dawniej: obracać w popiół; spopielać
SJP.pl
dawniej: ponownie ściągać popręgiem, poprawiać popręg
SJP.pl
taki, który się przepościł
SJP.pl
rodzaj roślin z rodziny wilczomleczowatych
SJP.pl
bardzo potworny; arcypotworny
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przepowiedzieć)
(1.1) niedokonany od|przepowiedzieć. (przewidywać przyszłość, prorokować)
(1.2) pot. niedokonany od|przepowiedzieć. (powtarzać sobie)
(1.3) daw. niedokonany od|przepowiedzieć. (proklamować)
Wiktionary
dający się przepowiedzieć
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przepowiadać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wypowiedź o wydarzeniach, które mają nastąpić, określająca ich szczegóły
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przepowiedzieć.
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przepowiadać)
(1.1) przewidzieć przyszłe wydarzenia w nadnaturalny sposób, wyprorokować
(1.2) pot. powtórzyć sobie coś, odczytując lub recytując dla lepszego zapamiętania
(1.3) daw. wygłosić z mocą, proklamować
Wiktionary
czasownik przechodni
(1.1) dokonany od|przepoławiać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) spędzenie jakiegoś czasu na pracy
(1.2) opracowanie czegoś na nowo
(1.3) zmęczenie spowodowane nadmierną pracą
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przeprasowywać)
(1.1) wygładzić coś lekko, naprędce gorącym żelazkiem
(1.2) spędzić jakiś czas na prasowaniu
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) wygładzenie czegoś lekko, naprędce gorącym żelazkiem
(1.2) spędzenie jakiegoś czasu na prasowaniu
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przeprasować)
(1.1) niedokonany od|przeprasować.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) wygładzanie czegoś lekko, naprędce gorącym żelazkiem
(1.2) spędzanie pewnego czasu na prasowaniu
Wiktionary
poprosić o przebaczenie, tłumacząc się i usprawiedliwiając; prosić o darowanie winy
czasownik
(1.1) wyrażać żal za wyrządzoną przez siebie krzywdę
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) prosząc o przebaczenie
Wiktionary
wyrażający chęć przeproszenia kogoś za coś
SJP.pl
poprosić o przebaczenie, tłumacząc się i usprawiedliwiając; prosić o darowanie winy
wykrzyknik
(1.1) wyrażenie żalu, przeprosin za wyrządzoną przez siebie krzywdę, niezręczność
(1.2) uprzejme zwrócenie na siebie uwagi
forma czasownika.
(2.1) 1. os. lp. ter. → zob. przepraszać.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przepraszać.
Wiktionary
1. przedostanie się przez trudny do przebycia teren lub jakąś przeszkodę;
2. miejsce, w którym daje się przejść jakąś naturalną przeszkodę, np. przeprawa na rzece;
3. niemiłe zajście, nieporozumienie
Przeprawa – przemieszczenie ludzi, dobytku na drugą stronę jakiejś przeszkody naturalnej np. rzeki, łańcuchów górskich, kanałów.
Uznaje się, iż nie jest łatwa, powoduje kłopoty i jest problemem do przezwyciężenia. Wyraz stosowany jest jako przenośnia i używa się go jako określenie trudnych, traumatycznych przeżyć, przez które ktoś szczęśliwie przebrnął.
SJP.pl
Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. przeprawić)
(1.1) przechodzić, przenosić na przeciwną stronę przez rzekę, jezioro lub morze
(1.2) reg. poprawiając zmieniać coś na coś innego
czasownik zwrotny niedokonany przeprawiać się (dk. przeprawić się)
(2.1) przechodzić samemu przez rzekę, jezioro lub morze
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeprawiać.
Wiktionary
przewieźć kogoś lub coś przez rzekę, jezioro itp.
czasownik przechodni dokonany (ndk. przeprawiać)
(1.1) zob. przeprawiać.
czasownik zwrotny dokonany przeprawić się (ndk. przeprawiać się)
(2.1) zob. przeprawiać się.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeprawić.
Wiktionary
1. przeprowadzić realizację projektu;
2. potocznie: przeanalizować, rozważyć
SJP.pl
1. przeprowadzać realizację projektów;
2. potocznie: analizować, rozważać
SJP.pl
patron z nakłutym wzorem rysunku lub napisu, służący do przenoszenia wzoru przez prószenie proszku węglowego na podłoże, na którym wg tak otrzymanych zarysów wykonuje się właściwy rysunek; również otrzymany w ten sposób wzór; przeprócha
Przeprócha, przepróch - sposób przenoszenia wzoru z kartonu (tzw. patronu) na płaszczyznę dekorowaną (ścianę, sufit), stosowany w technice fresku.
Kontur wzoru na kartonie dziurkuje się za pomocą igły lub zębatego kółka. Następnie karton umieszcza się na ścianie i nanosi się na niego barwnik, który przedostaje się przez dziurki na ścianę. W efekcie zarys wzoru odbija się na ścianie w formie małych kropek. Innym sposobem odwzorowania szkicu na ścianie jest uderzanie w nakłuty papier np. pończochą wypełnioną sadzą.
SJP.pl
Wikipedia
patron z nakłutym wzorem rysunku lub napisu, służący do przenoszenia wzoru przez prószenie proszku węglowego na podłoże, na którym wg tak otrzymanych zarysów wykonuje się właściwy rysunek; również otrzymany w ten sposób wzór; przepróch
Przeprócha, przepróch - sposób przenoszenia wzoru z kartonu (tzw. patronu) na płaszczyznę dekorowaną (ścianę, sufit), stosowany w technice fresku.
Kontur wzoru na kartonie dziurkuje się za pomocą igły lub zębatego kółka. Następnie karton umieszcza się na ścianie i nanosi się na niego barwnik, który przedostaje się przez dziurki na ścianę. W efekcie zarys wzoru odbija się na ścianie w formie małych kropek. Innym sposobem odwzorowania szkicu na ścianie jest uderzanie w nakłuty papier np. pończochą wypełnioną sadzą.
SJP.pl
Wikipedia
zaprogramować od nowa jakieś urządzenie
SJP.pl
programować od nowa jakieś urządzenie
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przepraszać)
(1.1) dokonany od|przepraszać.
Wiktionary
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) akt przeproszenia kogoś
Przeprosiny – forma wyrażenia żalu za wyrządzoną krzywdę w celu zażegnania konfliktu.
Jest to akt mowy skierowanej do odbiorcy, dokonujący naprawienia wykroczenia za które mówca ponosi odpowiedzialność. Przeprosiny zatem mają przywrócić równowagę pomiędzy nadawcą i odbiorcą.
Wiktionary oraz Wikipedia
w sporcie: nadmierny wyprost
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przeprowadzić)
(1.1) kierować kimś, wskazując mu drogę
(1.2) kierować czymś, wykonywać coś
(1.3) projektować lub budować coś długiego, np. szosę lub kanał
(1.4) dążyć do realizacji jakiejś idei
(1.5) pomagać w przeniesieniu się do nowej siedziby
czasownik zwrotny niedokonany przeprowadzać się (dk. przeprowadzić się)
(2.1) przenosić się do nowego miejsca (siedziby, mieszkania, domu); zmieniać adres (zamieszkania)
Wiktionary
osoba przeprowadzająca dzieci przez ulicę; agatka
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeprowadzać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeprowadzić.
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przeprowadzać)
(1.1) zob. przeprowadzać.
czasownik zwrotny dokonany przeprowadzić się (ndk. przeprowadzać się)
(2.1) przenieść się na stałe lub na dłuższy okres czasu gdzie indziej, zamieszkać gdzie indziej, zmienić adres (zamieszkania)
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zmiana miejsca zamieszkania lub siedziby
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
dawniej:
1. psuć całkowicie;
2. przepsuwać się - ulegać całkowitemu zepsuciu; przegniwać
SJP.pl
patologiczne uwypuklenie zawartości jamy ciała (najczęściej jamy brzusznej) przez otwór w powłokach, w miejscu zwanym miejscem o obniżonej oporności; hernia; ruptura
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. patologiczne przemieszczenie się tkanki, części narządu poza naturalne umiejscowienie, wpuklając się w sąsiednią okolicę anatomiczną
Przepuklina (łac. hernia) – patologiczne uwypuklenie zawartości jamy ciała (najczęściej jamy brzusznej) przez otwór w powłokach, w miejscu zwanym miejscem o obniżonej oporności (łac. locus minoris resistentiae).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przepuszczać)
(1.1) pozwolić komuś przejść lub przejechać przez jakiś punkt
(1.2) ustąpić komuś miejsca podczas przechodzenia lub przejeżdżania przez jakiś punkt, pozwolić mu iść / jechać jako pierwszemu
(1.3) spowodować przemieszczenie się czegoś przez coś (często wąskiego) w określonym celu
(1.4) pozwolić czemuś przenikać przez dany materiał
(1.5) pot. roztrwonić coś (najczęściej pieniądze), zmarnotrawić
(1.6) pot. przeoczyć coś, nie wykorzystać czegoś z powodu przeoczenia
(1.7) pot. darować komuś jego przewinienia, błędy, zachować się łagodnie w stosunku do kogoś, kto dopuścił się niedopatrzenia, przewinienia itp.
(1.8) pot. nie zaczepić kogoś, zrezygnować z okazji do nawiązania z kimś kontaktu (zazwyczaj o charakterze seksualnym)
(1.9) pot. poddać coś lub kogoś jakimś procedurom
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od przepust
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rura przepuszczająca strumień lub wodę deszczową pod drogą, nasypem;
(1.2) urządzenie hydrotechniczne do regulacji przepływu lub poziomu wody
Przepust – budowla stanowiąca element korpusu drogowego lub nasypu budowlanego o zamkniętym kształcie przekroju poprzecznego konstrukcji i następujących wymiarach minimalnych:
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) praw. adm. dokument zezwalający na wejście i przebywanie gdzieś lub wwiezienie czegoś;
(1.2) praw. adm. dokument zezwalający na wyjście skądś lub wywiezienie czegoś
(1.3) techn. ruchoma ściana w kanale, umożliwiająca regulowanie przepływu wody
(1.4) pot. przen. łatwa droga do zdobycia czegoś
Przepustka – dokument uprawniający do przekroczenia punktu kontroli osób lub pojazdów. Współcześnie używany przy bramach wjazdowych na tereny zamknięte dla osób „obcych” – niezatrudnionych i niemających uzasadnionej potrzeby wstępu na teren zamknięty. Przepustki stosowane są przy bramach wejściowych i wjazdowych do dużych zakładów przemysłowych, niektórych biurowców, urzędów itp., a także na tereny militarne. System przepustek wprowadzany jest zarządzeniami wewnętrznymi kierownictwa firm, w których obowiązuje, ma za zadanie kontrolę ruchu osób zwłaszcza tam, gdzie zachodzi niebezpieczeństwo naruszenia zasad tajemnicy (służbowej, państwowej, wojskowej itp.), a także zagrożenie terroryzmem. Przepustki wydawane bywają jako stałe (o długich terminach ważności), np. dla pracowników chronionych instytucji, codziennie (lub co najmniej wielokrotnie) mających prawo przechodzenia przez punkt kontrolny, oraz jednorazowe, np. dla interesantów i gości odwiedzających te instytucje.
Wiktionary oraz Wikipedia
więzień przebywający na przepustce
SJP.pl
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. mot. w silniku tłokowym: urządzenie regulujące dopływ powietrza, mieszanki paliwowej, pary wodnej do cylindrów
(1.2) techn. kolej. w parowozie: urządzenie do otwierania i zamykania dopływu pary wodnej z kotła do silnika parowego
Przepustnica (zawór motylkowy) – należy do rodziny ćwierćobrotowych zaworów ruchu obrotowego, które są stosowane w rurociągach do odcinania przepływu. Przepustnice kołnierzowe mogą służyć do regulacji przepływu, lecz nie jest to zalecane, gdyż w ten sposób można łatwo uszkodzić dysk przepustnicy. Są one stosowane w różnych gałęziach przemysłu, zwłaszcza w zaopatrzeniu w wodę, jej zbieraniu oraz przesyłaniu. Przepustnice mają prostą konstrukcję, zajmują niewiele miejsca w instalacji i osiągają większe prędkości uruchamiania.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przepustowe
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. przepuścić)
(1.1) zob. przepuścić. (pozwolić przejść)
(1.2) zob. przepuścić. (dać pierwszeństwo podczas przechodzenia)
(1.3) zob. przepuścić. (przez coś, np. maszynkę)
(1.4) pot. zob. przepuścić. (roztrwonić)
(1.5) pot. zob. przepuścić. (przeoczyć)
(1.6) pot. zob. przepuścić. (darować przewinienia)
(1.7) pot. zob. przepuścić. (nie zaczepić kogoś)
(1.8) pot. zob. przepuścić. (poddać procedurom)
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)
(2.1) umożliwić przenikanie czegoś, np. cieczy, promieni świetlnych
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przepuszczalne
Przepuszczalność – zdolność danej substancji do przewodzenia substancji (np. płynów) lub promieniowania (np. światła).
Wiktionary oraz Wikipedia
zdolny do przepuszczania przez siebie cieczy lub gazów; nieszczelny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przepuszczać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przepuścić.
Wiktionary
rzucające się w oczy bogactwo; wystawność; zbytek; okazałość
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ostentacyjne, widoczne bogactwo
(1.2) wielka ilość, różnorodność czegoś
SJP.pl
Wiktionary
1. wieloostrzowe narzędzie skrawające; przeciągacz;
2. przepychacz sanitarny - prosty przyrząd należący do podstawowego wyposażenia gospodarstwa domowego, który odtyka oraz przywraca drożność urządzeniom sanitarnym, np. umywalce, wannie, zlewowi itp.
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) prosty przyrząd służący do mechanicznego przywracania drożności odpływom urządzeń sanitarnych;
(1.2) techn. narzędzie używane do obróbki wiórowej;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: przyrząd przywracający drożność urządzeniom sanitarnym; przepychacz, przetykacz
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przepychać.
Wiktionary
1. potocznie: rywalizacja;
2. przepychanie się, szarpanina
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. krótka, często impulsywna wymiana zdań, zazwyczaj bez głębszego sensu, oparta na emocjach lub chwilowym napięciu
(1.2) pot. próba siłowego dostania się gdzieś lub czasowego zajęcia jakiegoś miejsca, bijąc się o nie z kimś
SJP.pl
Wiktionary
drzewo lub krzew z rodziny szorstkolistnych; gardenia
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: przepysznie
SJP.pl
rzadki stopień wyższy od przymiotnika: przepyszny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest przepyszne
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) doskonały w smaku, wyjątkowo smaczny
(1.2) bardzo dobry, doskonały, świetnej jakości
(1.3) okazały, dekoracyjny, wyszukany
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przepłacić)
(1.1) płacić zbyt dużą sumę za coś
(1.2) przest. płacić za świadczenie nieformalnej lub nielegalnej usługi
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przepłacać.
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przepłacać)
(1.1) zapłacić zbyt dużą sumę za coś
(1.2) przest. zapłacić za świadczenie nieformalnej lub nielegalnej usługi
Wiktionary
1. przeprawiać przez wodę z jednego brzegu zbiornika wodnego na drugi;
2. przepławiać się - przeprawiając się przez wodę, przedostawać się z jednego brzegu zbiornika wodnego na drugi
SJP.pl
1. przeprawić przez wodę z jednego brzegu zbiornika wodnego na drugi;
2. przepławić się - przeprawiając się przez wodę, przedostać się z jednego brzegu zbiornika wodnego na drugi
SJP.pl
Przepławka – konstrukcja mająca za zadanie umożliwienie pokonania sztucznej bariery w rzece (zapory, jazu, progu itp.) przez migrujące ryby. Większość istniejących przepławek ma za zadanie umożliwienie migracji rybom w górę rzeki, rzadziej w dół rzeki. Przepławki, zwłaszcza przepławki techniczne, zwykle są mało efektywne i rozwiązują problem fragmentacji rzek tylko w niewielkim stopniu.
Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przepływać)
(1.1) dokonany od|przepływać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przemieszczanie się cieczy lub gazu z jednego miejsca do drugiego;
(1.2) przen. przemieszczanie się jednego miejsca do drugiego
(1.3) fiz. techn. ilość cieczy lub gazu przepływających przez przekrój poprzeczny cieku w jednostce czasu
(1.4) fiz. techn. ruch cząstek substancji lub ładunków elektrycznych z jednego miejsca w drugie
(1.5) hydrol. objętość wody płynącej przez przekrój poprzeczny koryta cieku
Przepływ – ruch płynu, podstawowe pojęcie z zakresu kinematyki płynów. W ujęciu ogólnym przepływ można scharakteryzować tzw. metodą Eulera przez podanie pola prędkości płynu, czyli zależności prędkości od współrzędnych przestrzennych i czasu.
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: spędzić pewien czas na pływaniu
czasownik
(1.1) pokonywać, przez długość lub szerokość, ciek albo zbiornik wodny
(1.2) przemieszczanie się cieczy, gazu, energii czy czegoś abstrakcyjnego
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przepływać.
Wiktionary
1. → przepływny;
2. ilość informacji (np. bitów) transmitowanych w jednostce czasu (np. sekundzie) przez kanał komunikacyjny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przepływne
(1.2) inform. telekom. ilość bitów transmitowanych w jednostce czasu poprzez kanał komunikacyjny;
Przepływność (ang. bit rate, bitrate) – ilość informacji (bitów) transmitowanych w jednostce czasu poprzez kanał komunikacyjny.
Mierzona jest w bitach na sekundę (b/s lub bps, od ang. bits per second) lub, rzadko, w bajtach na sekundę (B/s lub Bps) i ich wielokrotnościach: kb/s, Mb/s, Gb/s, kB/s, MB/s. W praktyce spotykane są zarówno prefiksy dziesiętne (k = 1000, M = 1 000 000), jak i binarne (K = 1024, M = 1 048 576). Nie są stosowane inne przedziały czasowe niż sekunda.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przyrząd samoczynnie mierzący natężenie przepływu lub ilość przepływającej cieczy albo gazu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hydrol. metrol. techn. urządzenie do pomiaru przepływu,
Przepływomierz – przyrząd pomiarowy służący do pomiaru strumienia objętości lub masy materii poruszającej się przez daną powierzchnię prostopadłą do kierunku przepływu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. rąbiąc, przeciąć coś na dwie części;
2. rąbiąc, wyciąć w czymś otwór; 2. rąbiąc, zrobić w czymś przejście, drogę;
3. rąbiąc, przerzedzić, przetrzebić
Przerąb – wieś (dawniej miasto) w Polsce, położona w województwie łódzkim, w powiecie radomszczańskim, w gminie Masłowice.
Przerąb uzyskał lokację miejską przed 1791 rokiem, zdegradowany przed 1830 rokiem. Do 1954 roku istniała gmina Przerąb. W latach 1954-1972 wieś była siedzibągromady Przerąb. W latach 1975–1998 miejscowość gminna, administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.
SJP.pl
Wikipedia
1. rąbiąc, przeciąć coś na dwie części;
2. rąbiąc, wyciąć w czymś otwór; 2. rąbiąc, zrobić w czymś przejście, drogę;
3. rąbiąc, przerzedzić, przetrzebić
SJP.pl
1. rąbiąc, przeciąć coś na dwie części;
2. rąbiąc, wyciąć w czymś otwór; 2. rąbiąc, zrobić w czymś przejście, drogę;
3. rąbiąc, przerzedzić, przetrzebić
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przerobić)
(1.1) dokonywać pewnych zmian w gotowym przedmiocie celem przystosowania go do określonej funkcji
(1.2) zmieniać jedną rzecz na inną
(1.3) stosować surowiec do otrzymania produktu lub półproduktu
(1.4) pot. zapoznawać się z pewną wiedzą zgodnie z wyznaczonym planem
(1.5) techn. przenosić oczka z jednego drutu lub szydełka na drugie, w ten sposób robiąc dzianinę
(1.6) techn. zdobić tkaninę poprzez przeplatanie jej czymś
Wiktionary
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) dokonywanie modyfikacji czegoś w celu ulepszenia
(1.2) przekształcanie danej rzeczy w coś innego, o odmiennym przeznaczeniu
(1.3) wytwarzanie produktów z surowców
(1.4) przyswajanie jakiegoś wycinka wiedzy
Wiktionary
przerębywać (rzadko);
1. rąbiąc, przecinać coś na dwie części;
2. rąbiąc, wycinać w czymś otwór; 2. rąbiąc, robić w czymś przejście, drogę;
3. rąbiąc, przerzedzać, przetrzebiać
SJP.pl
Przeradowo – wieś solecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie makowskim, w gminie Szelków. Leży nad rzeką Orzyc.
Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie makowskim ziemi różańskiej. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego.
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Wojciecha w Zambskach Kościelnych.
Wikipedia
przesiać przez rafę (np. piasek, ziarna zbóż)
SJP.pl
ogół skutków stosowania zabiegów hodowlanych powodujących nadmierny, jednostronny rozwój cech użytkowych; przeszlachetnienie
SJP.pl
z niechęcią o psie rasowym: nadmiernie wysubtelniony, przedelikacony
SJP.pl
1. stawać się wyższym od kogoś lub czegoś, przewyższać wzrostem;
2. przewyższać kogoś lub coś pod jakimś względem, prześcigać kogoś w jakimś zakresie; górować, dominować;
3. nadmiernie wyrastać, rozrastać się ponad normę;
4. o narządach wewnętrznych: powiększać się z na skutek choroby; nabrzmiewać, pęcznieć;
5. rosnąc, przenikać przez coś, wnikać w coś
SJP.pl
duża ryba głębinowa z rzędu zrosłogłowych, żyjąca w Oceanie Atlantyckim i Morzu Śródziemnym; chimera
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) icht. zob. chimera.
Chimera pospolita, chimera, przeraza (Chimaera monstrosa) – gatunek ryby chrzęstnoszkieletowej z rodziny chimerowatych (Chimaeridae). Bez większego znaczenia gospodarczego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wywoływać przerażenie lub mu ulegać; straszyć (się); bać się
czasownik nieprzechodni niedokonany
(1.1) wzbudzać wielki strach
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób przerażający
Wiktionary
wywołujący przerażenie; straszny, okropny, zatrważający, wstrząsający
przymiotnik
(1.1) taki, który budzi grozę, strach
forma czasownika.
(2.1) imiesłów przymiotnikowy czynny od: przerażać
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przerażać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) nagły i silny strach
(1.2) odczasownikowy od|przerazić.
Przerażenie (ang. Panic) – amerykański thriller z 2000 roku.
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik (ndk. przerażać)
(1.1) mocno przestraszyć
(1.2) stpol. przeniknąć coś
(1.3) stpol. przebić (np. nożem)
czasownik zwrotny przerazić się (ndk. przerażać się)
(2.1) mocno przestraszyć się
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) górn. wąski, niski chodnik (w kopalni)
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób przeraźliwy
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przeraźliwie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przeraźliwe; cecha tych, którzy są przeraźliwi
Wiktionary
stopień wyższy od przymiotnika: przeraźliwy
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) wzbudzający przerażenie
(1.2) o znacznej i niepokojącej intensywności
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) bardzo przestraszony
Wiktionary
otwór wyrąbany w zamarzniętej powierzchni akwenu (na jeziorze, stawie, rzece itp.); przerębla
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) otwór zrobiony w lodzie na jeziorze lub rzece
SJP.pl
Wiktionary
otwór wyrąbany w zamarzniętej powierzchni akwenu (na jeziorze, stawie, rzece itp.); przerębel
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) dziura zrobiona w lodzie na jeziorze lub rzece
forma rzeczownika|rodzaj=męskorzeczowy.
(2.1) D. lp. od: przerębel
SJP.pl
Wiktionary
rzadko: przerąbywać;
1. rąbiąc, przecinać coś na dwie części;
2. rąbiąc, wycinać w czymś otwór; 2. rąbiąc, robić w czymś przejście, drogę;
3. rąbiąc, przerzedzać, przetrzebiać
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przeredagowywać)
(1.1) zmienić treść czegoś, zredagowawszy ponownie
Wiktionary
1. ponownie wyregulować;
2. nadmiernie uregulować
SJP.pl
1. ponownie wyregulowywać;
2. nadmiernie regulować
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przerejestrować)
(1.1) ponownie wpisywać do rejestru, zmieniając dane czegoś
(1.2) umawiać pacjenta na wizytę u innego lekarza lub na inny termin
czasownik zwrotny niedokonany przerejestrowywać się (dk. przerejestrować się)
(2.1) ponownie wpisywać się do rejestru, zmieniając swoje dane
(2.2) umawiać się jako pacjent na wizytę u innego lekarza lub na inny termin
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) przeceniany, cieszący się opinią czegoś lub kogoś lepszego niż w rzeczywistości
Wiktionary
mówić o kimś lub o czyś więcej dobrego, niż na to zasługuje
SJP.pl
1. przerabianie surowca na produkt lub półprodukt
2. produkt otrzymany z przerobionego surowca
3. ilość produktów wykonanych w określonym czasie
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przerabiać)
(1.1) dokonany od|przerabiać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. przetworzenie surowca na półprodukt lub na produkt ostateczny
(1.2) wprowadzenie określonych zmian celem ulepszenia czegoś
(1.3) coś opracowane na nowo, w innej formie
Przeróbka (dawniej Zawiśle, Przerabka, Trojan, niem. Troyl, kaszub. Trél) – dzielnica administracyjna w Gdańsku o charakterze przemysłowo-mieszkaniowym, położona w północno-wschodniej części miasta na Wyspie Portowej.
Przeróbka posiada radę dzielnicy.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzadko: przesiąknąć ropą
SJP.pl
przerosnąć;
1. stać się wyższym od kogoś lub czegoś, przewyższyć wzrostem;
2. przewyższyć kogoś lub coś pod jakimś względem, prześcignąć kogoś w jakimś zakresie; górować, dominować;
3. nadmiernie wyrosnąć, rozrosnąć się ponad normę;
4. o narządach wewnętrznych: powiększyć się z na skutek choroby; nabrzmieć, napęcznieć;
5. rosnąc, przeniknąć przez coś, wniknąć w coś
SJP.pl
przymiotnik od: Przerośl
SJP.pl
1. wieś w Polsce;
2. osada w Polsce;
3. wieś na Ukrainie
Przerośl – wieś w Polsce położona na Pojezierzu Zachodniosuwalskim, w województwie podlaskim, w powiecie suwalskim, w gminie Przerośl.
Przerośl leży na Suwalszczyźnie. Jest siedzibą gminy Przerośl. Dawniej miasto; uzyskała lokację miejską w 1576 roku, zdegradowana w 1870 roku. W końcu XVIII wieku jako miasto królewskie starostwa niegrodowego przeroskiego położone było w powiecie grodzieńskim województwa trockiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
SJP.pl
Wikipedia
mieszkaniec Przerośli
SJP.pl
mieszkanka Przerośli
SJP.pl
przeróść;
1. stać się wyższym od kogoś lub czegoś, przewyższyć wzrostem;
2. przewyższyć kogoś lub coś pod jakimś względem, prześcignąć kogoś w jakimś zakresie; górować, dominować;
3. nadmiernie wyrosnąć, rozrosnąć się ponad normę;
4. o narządach wewnętrznych: powiększyć się z na skutek choroby; nabrzmieć, napęcznieć;
5. rosnąc, przeniknąć przez coś, wniknąć w coś
SJP.pl
przeróść;
1. stać się wyższym od kogoś lub czegoś, przewyższyć wzrostem;
2. przewyższyć kogoś lub coś pod jakimś względem, prześcignąć kogoś w jakimś zakresie; górować, dominować;
3. nadmiernie wyrosnąć, rozrosnąć się ponad normę;
4. o narządach wewnętrznych: powiększyć się z na skutek choroby; nabrzmieć, napęcznieć;
5. rosnąc, przeniknąć przez coś, wniknąć w coś
przymiotnik
(1.1) zbyt duży, nadmiernie wyrośnięty
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) nadmierne powiększenie rozmiarów; przesadne zwiększenie czegoś
(1.2) biol. med. powiększenie tkanki lub narządu wskutek powiększenia poszczególnych komórek
Wiktionary oraz Wikipedia
przerośnięty;
1. zbyt duży w stosunku do oczekiwań, nadmiernie wyrośnięty;
2. przepleciony, przeniknięty czymś rosnącym;
3. o narządach wewnętrznych: powiększony na skutek choroby; rozrośnięty, nabrzmiały
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Czechach;
Przerów (cz. Přerov, niem. Prerau) – miasto w Czechach, na Morawach, w kraju ołomunieckim. Według danych z 1 stycznia 2024 powierzchnia miasta wynosiła 5849 ha, a liczba jego mieszkańców 41 661 osób (26. miejsce w Czechach).
Wiktionary oraz Wikipedia
wyższy stopień od przysłówka: przeróżnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przeróżny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przeróżne
Wiktionary
różnorodny, rozmaity
SJP.pl
1. czas w którym jakaś czynność chwilowo nie zachodzi, nie jest wykonywana;
2. wolny czas między lekcjami;
3. wolna przestrzeń
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) czas, w którym wykonywanie jakiejś czynności zostaje zaprzestane na pewien okres; zatrzymanie działania czegoś
(1.2) czas wolny między godzinami pracy, nauki w szkole
(1.3) wolna przestrzeń otoczona czymś
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przerywać)
(1.1) dokonany od|przerywać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) naruszenie fizycznej ciągłości czegoś
(1.2) przeszkodzenie komuś w jakiejś czynności, np. wypowiedzi
(1.3) wstrzymanie działania, procesu na pewien czas
(1.4) zaprzestanie wykonywania jakiejś czynności przed jej definitywnym zakończeniem
(1.5) ogrod. przerzedzenie rosnących zbyt gęsto roślin
(1.6) inform. sygnał powodujący zmianę przepływu sterowania
Przerwanie, żądanie przerwania – sygnał powodujący zmianę przepływu sterowania, niezależnie od aktualnie wykonywanego programu. Pojawienie się przerwania powoduje wstrzymanie aktualnie wykonywanego programu i wykonanie przez procesor kodu procedury obsługi przerwania. Procedura ta wykonuje czynności związane z obsługą przerwania i na końcu wydaje instrukcję powrotu z przerwania, która powoduje powrót do programu realizowanego przed przerwaniem.
Wiktionary oraz Wikipedia
ryjąc, przekopać, przejść
SJP.pl
potocznie:
1. przegrać, ponieść porażkę; przewalić, przerżnąć;
2. stracić w wyniku porażki; przerżnąć;
3. zaprzepaścić, zmarnować;
4. o mężczyźnie: odbyć stosunek płciowy; przerżnąć, zruchać, przedmuchać
SJP.pl
rodzaj kopii sporządzonej w formie rysunku, grafiki, malowidła lub przepisanego tekstu
SJP.pl
czasownik
(1.1) przesadnie akcentować
Wiktionary
rzadko w szachach: uzyskanie przewagi na szachownicy poprzez utworzenie wolnego piona lub otwarcie określonej linii bądź przekątnej; przełom
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) rwąc, dzielić coś
(1.2) przeszkadzać w jakiejś czynności
(1.3) wstrzymywać działanie, proces na pewien czas
Wiktionary
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przerywalne
Wiktionary
dający się przerwać
SJP.pl
z przerwami, z przestankami
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) rwanie czegoś ze skutkiem w postaci fizycznego podziału rzeczy
(1.2) przeszkadzanie w jakiejś czynności, np. wypowiedzi
(1.3) wstrzymywanie działania, procesu na pewien czas
(1.4) zaprzestawanie wykonywania jakiejś czynności przed jej definitywnym zakończeniem
(1.5) ogrod. leśn. przerzedzanie rosnących zbyt gęsto roślin
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: zabieg przerwania ciąży; skrobanka
SJP.pl
mający przerwy; nieciągły
SJP.pl
1. krótki utwór muzyczny, literacki lub filmowy wstawiany do środka jakiejś większej całości;
2. mała ozdoba graficzna rozdzielająca części tekstu;
3. okres, w którym pojawia się coś odmiennego w życiu osoby
SJP.pl
dotyczący krótkiego fragmentu czyjegoś wystąpienia lub jakiegoś utworu
SJP.pl
Przerzeczyn-Zdrój (niem. Bad Dirsdorf) – wieś uzdrowiskowa w południowo-zachodniej Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie dzierżoniowskim, w gminie Niemcza. Według danych z Narodowego Spisu Powszechnego (2011), wieś liczyła 598 mieszkańców.
Wikipedia
przymiotnik od: Przerzeczyn-Zdrój
SJP.pl
taki, który przerzedniał
SJP.pl
1. czynić coś rzadszym przez częściowe wycięcie, wyrwanie czegoś; przetrzebiać;
2. zmniejszać ilościowo; uszczuplać;
3. przerzedzać się:
a) stawać się mniej gęstym; rzednieć, rzednąć;
b) maleć ilościowo; uszczuplać się, zmniejszać się
SJP.pl
1. uczynić coś rzadszym przez częściowe wycięcie, wyrwanie czegoś; przetrzebić;
2. zmniejszyć ilościowo; uszczuplić;
3. przerzedzić się:
a) stać się mniej gęstym; zrzednieć, zrzednąć;
b) zmaleć ilościowo; uszczuplić się, zmniejszyć się
SJP.pl
dawniej: przemawiać, odzywać się
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przerzynać)
(1.1) rżnąc, przeciąć coś na części
(1.2) rżnąc, przedzielić coś na pół
(1.3) przejść przez środek, w poprzek czegoś
(1.4) przedziurawić coś na wylot
(1.5) pot. przegrać w grach hazardowych
(1.6) wulg. odbyć z kimś stosunek
Wiktionary
czasownik
(1.1) rzucać z jakiegoś miejsca na inne
(1.2) rzucać nad kimś lub nad czymś
(1.3) budując most, kładkę przekraczać dolinę lub rzekę
(1.4) kłaść coś tak, aby zwisało z czegoś
(1.5) przeprawiać nielegalnie towary lub ludzi przez granicę
(1.6) przeglądać coś pobieżnie
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przerzucać.
Wiktionary
okazjonalnie: przerzucanie się obraźliwymi słowami
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przerzucać)
(1.1) dokonany od|przerzucać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pot. przewiezienie czegoś w inne miejsce
(1.2) pot. kontrabanda
(1.3) med. rozsiew nowotworu, metastaza;
(1.4) sport. podanie piłki na inną stronę boiska
(1.5) sport. przeniesienie rywala w sportach siłowych
(1.6) sport. szybki obrót ciała w gimnastyce i skokach do wody
(1.7) środ. więz. paczka żywnościowa
Przerzut nowotworowy, nowotwór przerzutowy, rozsiew nowotworu, metastaza (łac. metastasis, gr. μετάσταση = zmiana miejsca, przesunięcie) – guz wtórny nowotworu złośliwego, powstały z komórek pochodzących z guza pierwotnego. Przerzuty odpowiadają za ponad 90% śmiertelności w chorobach nowotworowych.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mechanizm rowerowy umożliwiający zmianę biegu;
Przerzutka rowerowa – część układu napędowego roweru odpowiedzialna za zmianę przełożeń, zamocowana na haku tylnego widelca ramy. Czasami przerzutką nazywa się też część odpowiedzialną za zmianę przełożeń zamocowaną przy supporcie, jednak tradycyjnie nazywa się ją raczej przekładnią lub zaznacza się, o którą przerzutkę chodzi (tylną czy przednią).
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) dotyczący przerzutki
Wiktionary
wyrazista rozbieżność między granicą wersu a granicą całostki składniowej, polegająca na dokończeniu w wierszu następnym zdania, członu lub zwrotu rozpoczętego w wierszu poprzednim; enjambement
Przerzutnia, przeskocznia, zazębienie, zwarcie międzywersowe – niezgodność między porządkiem składniowo-intonacyjnym a wersyfikacyjnym w wersie; przeniesienie wyrazu lub części zdania do następnego wersu lub strofy np. w celu zaakcentowania wypowiedzi, zwiększenia dynamiki i pobudzenia wyobraźni osoby czytającej.
SJP.pl
Wikipedia
układ charakteryzujący się istnieniem dwóch stanów wyróżnionych, zbudowany z elementów o działaniu przekaźnikowym lub ciągłym
SJP.pl
Wikipedia
1. taki, w którym występuje przerzut, np. zwis przerzutny;
2. dawniej: często zmieniający miejsce pobytu
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przerżnąć)
(1.1) niedokonany od|przerżnąć.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przerzynać.
Wiktionary
w leśnictwie: poprzeczne przepiłowywanie okrągłego pnia drewna
SJP.pl
część ciekła lub gazowa materiału filtracyjnego, uwolniona w procesie filtracji od cząstek ciał stałych; filtrat
Filtracja (sączenie) – metoda oddzielania substancji stałych od cieczy i gazów, poprzez mechaniczne zatrzymanie jednego ciała stałego w przegrodach porowatych (filtrach) przy użyciu odpowiednich aparatów. Ciecz lub gaz otrzymywane po filtracji nazywa się filtratem. Filtracja jest najczęściej stosowanym sposobem oddzielania ciał stałych od cieczy.
SJP.pl
Wikipedia
cecha czegoś dającego się przesączyć
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przesączalne
SJP.pl
Wiktionary
dający się przesączyć
SJP.pl
płyn surowiczy przenikający z naczyń krwionośnych do jam ciała w następstwie ogólnej lub miejscowej zastoiny; przesięk
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wiara w tajemnicze, nadprzyrodzone związki między zjawiskami, w fatalną moc słów, rzeczy i znaków;
(1.2) praktyki wynikające z przesądu (1.1)
(1.3) mocno zakorzenione, błędne przekonanie
Przesąd, zabobon – przekonania, poglądy, wierzenia, praktyki niemające oparcia w panującym systemie uzasadnień, wierzeń i obrzędów.
Najczęściej przyjmuje się, że przesądy i zabobony wywodzą się lub nawiązują do dawnych wierzeń i rytuałów kultury magicznej.
Wiktionary oraz Wikipedia
wyolbrzymione przedstawianie czegoś, pojmowanie czegoś z nadmierną afektacją, nienaturalność
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wyolbrzymione przedstawianie czegoś, pojmowanie czegoś z nadmierną afektacją, nienaturalność
Hiperbola (stgr. ὑπερβολή, łac. superlatio, veri superiectio), także przesadnia lub przesada – trop retoryczny używany w wypowiedziach, polegający na zastąpieniu cech – przypisanych do faktów, osób czy pojęć – innymi, dowolnymi cechami. Cechą w hiperboli jest zmienna, która może przybrać dowolną wartość; natomiast fakt, osobę lub pojęcie oddaje nazwa, której treść byłaby niewłaściwa, jeżeli zostałaby użyta w całym swoim zakresie znaczeniowym. Dlatego hiperbola wykracza poza granice prawdy lub prawdopodobieństwa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przenosić młodociany narybek do przesadek (systemu stawów)
SJP.pl
motyw stylistyczny polegający na celowej przesadzie w opisie czegoś, np. morze krwi; hiperbola
Hiperbola (stgr. ὑπερβολή, łac. superlatio, veri superiectio), także przesadnia lub przesada – trop retoryczny używany w wypowiedziach, polegający na zastąpieniu cech – przypisanych do faktów, osób czy pojęć – innymi, dowolnymi cechami. Cechą w hiperboli jest zmienna, która może przybrać dowolną wartość; natomiast fakt, osobę lub pojęcie oddaje nazwa, której treść byłaby niewłaściwa, jeżeli zostałaby użyta w całym swoim zakresie znaczeniowym. Dlatego hiperbola wykracza poza granice prawdy lub prawdopodobieństwa.
SJP.pl
Wikipedia
przysłówek
(1.1) w sposób przesadny; nadmiernie, zbytnio
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przesadnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przesądny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przesądne; cecha tych, którzy są przesądni
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) wierzący w przesądy; też: będący objawem przesądów
Wiktionary
skłonność do wyolbrzymiania, przesady
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pot. żart. skłonność do wyolbrzymiania, przesady
SJP.pl
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przesądzić)
(1.1) osądzać z góry
(1.2) mieć decydujące znaczenie
(1.3) daw. wydawać ostateczny wyrok
Wiktionary
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przesadzać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przesadzić.
Wiktionary
1. przenieść roślinę w inne miejsce;
2. wykazać się nietaktem albo brakiem umiaru;
3. potocznie: przenieść się lub kogoś z obecnego miejsca siedzącego na inne;
4. przeskoczyć
czasownik przechodni dokonany (ndk. przesądzać)
(1.1) dokonany od|przesądzać.
SJP.pl
Wiktionary
1. przenieść roślinę w inne miejsce;
2. wykazać się nietaktem albo brakiem umiaru;
3. potocznie: przenieść się lub kogoś z obecnego miejsca siedzącego na inne;
4. przeskoczyć
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przesolić)
(1.1) dodawać do czegoś zbyt dużo soli
(1.2) pot. przesadzać, posuwać się z czymś za daleko
Wiktionary
taki, który przeschnął (częściowo wysechł); przeschły
SJP.pl
taki, który przesechł (częściowo wysechł); przeschnięty
SJP.pl
zdrobnienie od: prześcieradło
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zdrobn. od prześcieradło
(1.2) niewielkie prześcieradło
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) prostokątny płat materiału należący do bielizny pościelowej i służący do ścielenia łóżka jako pościel pod spód;
Prześcieradło (dawniej prześcieładło – od prześciełać = poprawiać, układać pościel na łóżku) – typ pościeli, duży, prostokątny płat tkaniny rozścielany na łóżku, najczęściej o większych wymiarach niż łóżko, na którym jest rozścielany. Tradycyjnie prześcieradła były białe, obecnie spotyka się je wykonane z różnych materiałów i o różnych barwach, m.in. z bawełny, lnu, satyny lub frotté.
Wiktionary oraz Wikipedia
środowiskowo: brukowiec skupiający się na życiu intymnym znanych osób
SJP.pl
SJP.pl
czasownik niedokonany (dk. prześcignąć)
(1.1) ścigając się wyprzedzać w biegu
(1.2) przen. przewyższać w czym, przyćmiewać, zostawiać w tyle
(2.2) przen. starać się nawzajem przewyższyć, przyćmić, ubiec w czym
Wiktionary
roślina jednoliścienna z rodziny arekowatych (palm), występująca w Ameryce Południowej
Prześcigla (Mauritia) – rodzaj palm z rodziny arekowatych, obejmujący dwa gatunki występujące w naturze w Ameryce Południowej. Na rozległych obszarach w północnej części kontynentu (na wschód od Andów) występuje Mauritia flexuosa, zaś zasięg Mauritia carana ogranicza się do środkowej i wschodniej Amazonii. Palmy te są okazałe, mają wysokie kłodziny w wyraźnie widocznymi pierścieniami, na międzywęźlach pokrytych kolcami. Liście wachlarzowate, z blaszką głęboko wcinaną. Owocem jest jagoda okryta twardymi łuskami. Palmy te rosną w lasach bagiennych oraz wzdłuż strumieni i rzek, zarówno w selwie, jak i na sawannach, zwykle w niższych położeniach (M. flexuosa na wschodnich stokach Andów sięga jednak do 900 m n.p.m.).
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: przeskrolować] przewinąć wyświetlaną zawartość na urządzeniu elektronicznym; zescrollować
SJP.pl
segregując, dzielić powtórnie
SJP.pl
naprawić lub dokonać konserwacji sprzętu
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przesiewać)
(1.1) dokonany od|przesiewać.
Wiktionary
zmieniać miejsce siedzenia
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przesiadać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przesiadanie się z jednego środka transportu do drugiego
Wiktionary
osoba, która w czasie podróży przesiada się z jednego środka lokomocji na drugi
SJP.pl
1. przebywać, pozostawać gdzieś długo i często;
2. siedzieć gdzieś przez pewien czas;
3. zajmować się czymś długo i często
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przesiedzieć)
(1.1) siedzieć lub przebywać gdzieś często i / albo długo
SJP.pl
Wiktionary
Przesiadłów – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Ujazd.
Podczas II wojny światowej, Niemcy utworzyli obóz pracy przymusowej dla Polaków i Żydów w miejscowym tartaku.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.
Wikipedia
w fotografii: sposób obróbki materiału światłoczułego, umożliwiający bezpośrednie otrzymywanie pozytywu na materiale użytym do fotografowania
SJP.pl
przepuszczający ciecz, wilgoć; przesiąkliwy, przemakalny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przesiąkać.
Wiktionary
przepuszczanie wilgoci, płynu; łatwość przesiąkania
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przesiąkliwe
(1.2) fiz. właściwość określająca zdolność materiału do przepuszczania jakiejś substancji pod wpływem wywieranego na niego ciśnienia;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przepuszczający ciecz, wilgoć; przesiąkalny, przemakalny
przymiotnik
(1.1) przepuszczający wodę lub inne płyny
SJP.pl
Wiktionary
1. wchłonąć dużą ilość wilgoci lub zacząć ją przepuszczać;
2. upodobnić się np. zachowaniem
czasownik dokonany (ndk. przesiąkać)
(1.1) dokonany od|przesiąkać.
SJP.pl
Wiktionary
1. wchłonąć dużą ilość wilgoci lub zacząć ją przepuszczać;
2. upodobnić się np. zachowaniem
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przesiać.
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) pot. (o dzianinie) taki, którego nitki się wytarły, zawierający w swojej strukturze charakterystyczne prześwity
forma czasownika.
(2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: przesiać
Wiktionary
zmienić miejsce siedzenia
SJP.pl
1. przeciąć ostrym narzędziem na dwie części;
2. spowodować wiele obrażeń, strzelając z broni palnej
SJP.pl
przymiotnik od: Przesieka
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) akt przeniesienia miejsca zamieszkania kogoś, często przy użyciu przemocy
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, którą przesiedlono lub sama to uczyniła
Przesiedleniec (niem. Aussiedler lub Spätaussiedler), potocznie także wypędzony (niem. Vertriebene) – według niemieckiego prawa przesiedleńczego (Bundesvertriebenengesetz) to osoba, która posiadała niemieckie obywatelstwo w okresie międzywojennym (według stanu na 31 grudnia 1937) oraz jej mąż bądź żona nieniemieckiego pochodzenia i ich potomkowie, lub (od 1993) jest niemieckiego pochodzenia i przybyła z zagranicy na pobyt stały do Niemiec. Przesiedleńcy przybywający do Niemiec po 1 stycznia 1993 nazywani są oficjalnie Spätaussiedler (późnymi przesiedleńcami).
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przesiedlać)
(1.1) dokonany od|przesiedlać.
Wiktionary
przesieka; droga w lesie powstała przez wycięcie drzew
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. płyn surowiczy przenikający z naczyń krwionośnych do jam ciała w następstwie ogólnej lub miejscowej zastoiny, zwiększonej przepuszczalności naczyń krwionośnych lub zmian w składzie białek krwi;
SJP.pl
Wiktionary
prosta droga w lesie powstała przez wycięcie drzew; linia ostępowa, tryba, dukt
SJP.pl
Wikipedia
1. przecinać ostrym narzędziem na dwie części;
2. powodować wiele obrażeń, strzelając z broni palnej
SJP.pl
czasownik
(1.1) przepuszczać przez sito
(1.2) przen. przez selekcję oddzielać pożądane jednostki od niepożądanych
Wiktionary
kubek do przesiewanie sypkich produktów, np. mąki, cukru; przesiewacz
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przesiewać.
Przesiewanie – proces separacji mechanicznej polegający na przechodzeniu przez sito ziaren, które są mniejsze niż otwory sita. Ziarna większe pozostają na sicie lub z niego spadają. Przesiewanie rozdziela nadawę na dwa lub więcej produktów różniących się rozmiarem ziarna. Produkt otrzymywany z ziaren przechodzących przez sito nazywa się produktem dolnym a pozostające na sicie produktem górnym. Przesiewanie jest często stosowaną metodą separacji. Jest stosowane w mineralurgii, rolnictwie i przetwórstwie rolno-spożywczym. Jest stosowane samodzielnie, na pojedynczym sicie jak i w układach sit, oraz w połączeniu z innymi metodami np. wianiem w czyszczalniach rolniczych i wialni.
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
badanie przesiewowe - badanie wykonywane wśród zdrowych osób, mające na celu wczesne wykrycie choroby w jej bezobjawowym stadium; screening, skryning
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przesilać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) astr. skrajny punkt odchylenia Słońca od równika;
(1.2) moment przełomowy
Przesilenie, solstycjum (łac. solstitium – „przesilenie (letnie)”) w astronomii oznacza skrajny punkt odchylenia Słońca od równika. W ciągu roku na Ziemi pojawiają się dwa przesilenia:
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik niedokonany
(1.1) pokonywać skokiem jakąś przeszkodę
(1.2) zmieniać co chwila położenie z miejsca na inne miejsce
(1.3) przen. co chwila zmieniać coś, np. temat rozmowy, kanały telewizyjne itp.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeskakiwać.
Wiktionary
1. wprowadzić do komputera tekst, fotografię itp. przy pomocy skanera; zeskanować;
2. przejrzeć punkt po punkcie badany obiekt lub obszar w urządzeniu optycznym lub elektronicznym
SJP.pl
wznosić nad czymś sklepienie
SJP.pl
wznieść nad czymś sklepienie
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przeskakiwać)
(1.1) skoczyć przez coś, z jednego miejsca na drugie
(1.2) przemieścić się szybko
(1.3) zmienić raptownie
(1.4) pot. nie zatrzymać się w odpowiednim miejscu
(1.5) pot. znaleźć sposób na coś lub na pokonanie kogoś
Wiktionary
Wyładowanie elektryczne – przepływ prądu elektrycznego w dielektryku (izolatorze) następujący pod wpływem pola elektrycznego. Warunkiem wystąpienia wyładowania elektrycznego jest obecność czynników jonizujących lub źródeł swobodnych elektronów.Może ono zachodzić w dielektrykach stałych, gazowych i ciekłych. W gazach obserwuje się błyski świetlne w postaci łuku elektrycznego lub piorunu oraz towarzyszące im efekty akustyczne.
Wikipedia
1. potocznie: zrobić coś niewłaściwego; spsocić, zbroić, zmajstrować, zmalować;
2. dawniej: skrobiąc, przedziurawić
SJP.pl
potocznie: popełniać drobne przewinienia
SJP.pl
rzadko: skubać wiele czegoś lub skubać coś na nowo
SJP.pl
potocznie o kimś bardzo żywym, śmiałym, odważnym; kozak nad kozakami
SJP.pl
1. materiał redakcyjny, drukarski złożony od nowa
2. ponowne składanie tekstu po dokonaniu w nim zmian
3. złożony, ale niewydrukowany materiał redakcyjny wskutek jego dezaktualizacji
SJP.pl
składać na nowo tekst po wcześniejszych zmianach
SJP.pl
krzew z rodziny gniotowatych; efedra
SJP.pl
Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) wyrządzać krzywdy, stale czynić przeszkody czy szykany
(1.2) nieustannie niepokoić
(1.3) nie pozwalać o sobie zapomnieć, być niemal stale obecnym
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) powtarzające się przykrości, szykany przeciwko osobom o innych poglądach, wierze itp.
(1.2) odczasownikowy od|prześladować.
Opresja społeczna (łac. oppressio – ucisk) – wykluczanie, marginalizowanie, a nawet unicestwianie danych grup społecznych głównie w celu podkreślenia wyższości opresora, uprzywilejowania go i utrzymania go u władzy.
Opresja społeczna nie potrzebuje formalnie ustanowionego wsparcia instytucjonalnego do uzyskania pożądanego efektu – może odbywać się w sposób nieformalny, na gruncie indywidualnym. Stanowi ona metodę wzmocnienia grupowej tożsamości opresora poprzez zdefiniowanie go jako lepszego, bardziej wartościowego i stojącego na wyższym poziomie od wykluczonej grupy (zob. Inny).
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, która nieustannie sprawia komuś przykrość, robi krzywdę, nęka drugą osobę
(1.2) ktoś, kto nieustannie nagabuje o coś, niepokoi czymś
Prześladowca (tytuł oryg. Joy Ride) – amerykański film fabularny (dreszczowiec) z 2001 roku, wyreżyserowany przez Johna Dahla.
Bohaterami filmu jest trójka młodych ludzi, którzy podczas podróży samochodowej zadzierają z psychopatycznym mordercą. Stają się obiektem jego terroru.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) związany z prześladowaniem — stałym wyrządzaniem krzywd, szykanowaniem lub nieustannym nagabywaniem
Wiktionary
kobieta prześladująca kogoś; dręczycielka; gnębicielka
SJP.pl
badać, śledzić coś, sprawdzać od początku do końca
SJP.pl
nie zauważać czegoś lub kogoś w odpowiedniej chwili
SJP.pl
nie zauważyć czegoś lub kogoś w odpowiedniej chwili
SJP.pl
część kołowrotka służąca do umocowywania kądzieli
SJP.pl
Wikipedia
Prześlice – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie sulęcińskim, w gminie Torzym.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.
Wikipedia
przysłówek
(1.1) przepięknie, niezwykle ślicznie
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: prześlicznie
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) bardzo piękny, wyjątkowo śliczny, uroczy
Wiktionary
1. ciężarek obciążający wrzeciono, ułatwiający jego ruch obrotowy i zapobiegający zsuwaniu się nici z wrzeciona;
2. dawniej: kądziel
Przęślik − ciężarek przymocowany do wrzeciona przy ręcznym wykonywaniu przędzy z lnu i wełny.
Przęśliki miały postać niewielkiego krążka z otworem. Miały za zadanie zwiększyć bezwładność wrzeciona i zapobiegać zsuwaniu się nici nawiniętych na wrzecionie. Wykonywano je z gliny, łatwo obrabialnych łupków, brązu, ołowiu, bursztynu, drewna.
SJP.pl
Wikipedia
potocznie: prześlizgać się - spędzić pewien czas na ślizganiu się
SJP.pl
o cechach przęślowatych (rodzina roślin)
SJP.pl
Wikipedia
o cechach przęślowatych (rodzina roślin)
SJP.pl
rząd roślin nagonasiennych z dawnej klasy gniotowców
SJP.pl
przedstawiciel rzędu roślin nagonasiennych z dawnej klasy gniotowców
SJP.pl
potocznie: bardzo smaczny
SJP.pl
1. spędzić jakiś czas na śmianiu się; prześmiać się;
2. wyśmiać, wydrwić; obśmiać
SJP.pl
(zwykle w liczbie mnogiej) potocznie: ironia, kpina, drwina; prześmieszek, podśmiechujka
SJP.pl
(zwykle w liczbie mnogiej) potocznie: ironia, kpina, drwina; prześmiech, podśmiechujka
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba wyśmiewająca coś
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób prześmiewczy
Wiktionary
cecha osoby, filmu itp. wyrażających kpinę, szyderstwo, wyśmiewających się z kogoś lub z czegoś; szyderczość, cyniczność, złośliwość
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co prześmiewcze; cecha tych, którzy są prześmiewczy
SJP.pl
Wiktionary
książkowo: wyrażający kpinę, szyderstwo, wyśmiewający się z kogoś; szyderczy, drwiący, cyniczny, sarkastyczny
przymiotnik
(1.1) książk. drwiący z kogoś lub czegoś; szyderczy
SJP.pl
Wiktionary
→ prześmiewca; szyderczyni, ironistka
SJP.pl
bardzo szybko przemieszczać się, przemykać
SJP.pl
bardzo szybko przemieścić się; przemknąć
SJP.pl
przepełniać smrodem
SJP.pl
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
1. wąskie, ciasne przejście między skałami, budynkami itp.; dróżka, ścieżyna;
2. wąski pas lądu między dwoma obszarami wód; istm, istmus, międzymorze;
3. wąski pas wody dzielący dwa lądy; cieśnina;
4. w łowiectwie: dróżka w leśnych zaroślach, którą zwykle chodzi zwierzyna
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geogr. wąski pas lądu łączący dwa większe obszary lądowe;
(1.2) wąski pas wody rozdzielający dwa obszary lądowe
(1.3) ciasne, wąskie przejście między dwoma obiektami
(1.4) techn. przestrzeń między nitkami osnowy, przez którą przechodzi czółenko
(1.5) łow. ścieżka używana przez dziką zwierzynę
Przesmyk (międzymorze, istm) – wąski pas lądu łączący dwa większe obszary lądowe, oddzielający od siebie dwa morza, oceany lub inne akweny. Przesmyki stanowią najkorzystniejsze miejsca do budowy kanałów dla żeglugi morskiej, np. Kanał Panamski zbudowany został na Przesmyku Panamskim, a Kanał Sueski na Przesmyku Sueskim.
W innym znaczeniu: wąskie, ciasne przejście między skałami, budynkami itp.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. wąskie, ciasne przejście między skałami, budynkami itp.; dróżka, ścieżyna;
2. wąski pas lądu między dwoma obszarami wód; istm, istmus, międzymorze;
3. wąski pas wody dzielący dwa lądy; cieśnina;
4. w łowiectwie: dróżka w leśnych zaroślach, którą zwykle chodzi zwierzyna
Przesmyki – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie siedleckim, w gminie Przesmyki. Ma status sołectwa. Leży w odległości ok. 24 km od granic Siedlec. Miejscowość jest siedzibą gminy.
W latach 1954-1972 wieś była siedzibą gromady Przesmyki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.
SJP.pl
Wikipedia
1. doznawać czegoś podczas snu;
2. przeżywać jakiś czas, śniąc
SJP.pl
rzadko: snując, przeciągać, przesuwać
SJP.pl
Przęsocin (do 1945 niem. Neuendorf) – wieś w Polsce położona na Płaskowzgórzu Przęsocińskim w województwie zachodniopomorskim, w powiecie polickim w gminie Police przy granicy miasta Szczecin. Miejscowość jest usytuowana na Wzgórzach Warszewskich na skraju Puszczy Wkrzańskiej. W okolicy wsi płynie Przęsocińska Struga i Grzybnica.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przesolić.
Wiktionary
1. dosypać za dużo soli, posolić zbyt mocno;
2. potocznie: przesadzić z czymś, przebrać w czymś miarę; przeholować, zagalopować się
czasownik przechodni dokonany (ndk. przesalać)
(1.1) dokonany od|przesalać.
SJP.pl
Wiktionary
sortując, dzielić coś według jakości
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przesypiać)
(1.1) spędzić czas na spaniu
(1.2) śpiąc, przeoczyć
(1.3) przen. przeoczyć
czasownik zwrotny dokonany przespać się
(2.1) eufem. odbyć stosunek płciowy z kimś
(2.2) przen. w zwrocie przespać się z czymś: zastanowić się nad czymś
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przespać.
Wiktionary
spekulując na giełdzie, stracić, zmarnować
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przespekulować.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) stpol. powodzenie
Wiktionary
dawniej: bezpieczny
SJP.pl
wulgarnie: przegrać, stracić coś w wyniku przegranej
SJP.pl
wulgarnie: przegrać, stracić coś w wyniku przegranej
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) daw. poet. rzad. bardzo srebrny, bardzo jasny
Wiktionary
wulgarnie: przegrywać, tracić coś w wyniku przegranej
SJP.pl
skrót od: przestępczy
SJP.pl
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przestawać)
(1.1) dokonany od|przestawać. (przerywać coś)
Wiktionary
przestalać się - przechodzić ze stanu stałego w gazowy (z pominięciem stanu ciekłego); sublimować
SJP.pl
przestarzałe: chwilowe zaprzestanie robienia czegoś, przerwa
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przest. przerwa, zaprzestanie, ustanie czegoś; przerwa, pauza w czymś
(1.2) przest. miejsce, w którym ktoś lub coś staje, zatrzymuje się itp.
(1.3) przest. znak przestankowy w pisowni
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przestać.
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) dający pauzę, przerwę; oddzielający od siebie dane części
Wiktionary
skrót od: przestarzały, przestarzale (czytany jako cały, odmienny wyraz)
SJP.pl
archaiczność, niedopasowanie do współczesności
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przestarzałe
SJP.pl
Wiktionary
przestarzeć (się) - stać się nieaktualnym, wyjść z użycia, z mody, ze zwyczaju
przymiotnik
(1.1) taki, który wyszedł z użycia, ze zwyczaju
SJP.pl
Wiktionary
przestarzeć (się) - stać się nieaktualnym, wyjść z użycia, z mody, ze zwyczaju
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
czasownik
(1.1) przerywać jakąś czynność, nie robić czegoś dłużej
(1.2) przest. obcować z kimś
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przestawać.
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przestawić)
(1.1) zmieniać położenie czegoś
(1.2) zmieniać kolejność czegoś
(1.3) zmieniać główny kierunek, założenia czegoś
(1.4) stawiać od nowa, w innym miejscu
czasownik zwrotny niedokonany przestawiać się (dk. przestawić się)
(2.1) zaczynać stosować inny styl życia w jakiejś dziedzinie
(2.2) ulegać przestawieniu
Wiktionary
1. dający się przemieścić, ustawić w innym miejscu;
2. dający się przekształcić, inaczej ukierunkować
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przestawiać.
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przestawiać)
(1.1) zmienić położenie czego
(1.2) zmienić kolejność czego
(1.3) zmienić główny kierunek, założenia czegoś
(1.4) postawić od nowa, w innym miejscu
czasownik zwrotny dokonany przestawić się (ndk. przestawiać się)
(2.1) zacząć stosować inny styl życia w jakiejś dziedzinie
(2.2) ulec przestawieniu
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przestawić.
Wiktionary
przestawienie głosek w wyrazie; metateza
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. przestawienie głosek lub sylab w wyrazie;
Przestawka, inaczej metateza (gr. μετάθεσις metáthesis) – jeden z podstawowych zależnych procesów fonetycznych, polegająca na zmianie kolejności sąsiednich głosek.
Na przykład staropolskie błcha, ps. blъxa (porównaj lit. blusà, słow. blcha) dało pol. pchła z przestawieniem ch i ł. Dzięki temu uniknięto normalnej asymilacji i zrównania z formą czasownika pcha (porównaj jabłko [japko]).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. odstąpienie od naturalnego szyku wyrazów w zdaniu; inwersja, przekładnia, hyperbaton, szyk przestawny, metateza;
2. potocznie: zwrotnica (urządzenie kolejowe)
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przestawne
Wiktionary
przeszywać coś ściegiem tworzącym nieprzerwaną linię
SJP.pl
potocznie:
1. uskarżać się na dolegliwości;
2. czytać coś, stękając, dukając
SJP.pl
roślina zielna z dyniowatych, częsta w parkach
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, która dopuściła się przestępstwa
Przestępstwo – czyn zabroniony uznany za zasadniczo społecznie szkodliwy lub społecznie niebezpieczny, konkretnie zdefiniowany i zagrożony karą na mocy prawa karnego.
W większości krajów istnieją kodeksy karne, zawierające zbiory norm prawa karnego, lecz w niektórych krajach takiej kodyfikacji nie przeprowadzono.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) krym. popełnianie przestępstw
(1.2) krym. ogół popełnionych przestępstw
Przestępczość – zbiór czynów popełnionych na obszarze danej jednostki terytorialnej, które są zabronione ustawowo pod groźbą kary. Przestępczość jest zjawiskiem społecznym.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. dotyczący przestępcy, właściwy przestępcy;
2. będący przestępstwem, np. czyn przestępczy
przymiotnik
(1.1) związany z przestępczością i przestępcami; właściwy przestępcom
SJP.pl
Wiktionary
kobieta, która popełniła przestępstwo
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) praw. kobieta, która popełniła przestępstwo
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przestępne
Wiktionary
1. niezgodny z prawem, będący przestępstwem; przestępczy;
2. rok przestępny - rok, w którym jest 366 dni;
3. w matematyce: funkcja przestępna - funkcja niespełniająca żadnego równania algebraicznego, np. funkcja wykładnicza lub trygonometryczna; funkcja niealgebraiczna
przymiotnik relacyjny
(1.1) praw. stanowiący przestępstwo
(1.2) astr. dodawany w celu synchronizacji odmierzanego czasu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) praw. czyn zabroniony pod groźbą kary jako zbrodnia lub występek, przez ustawę karną obowiązującą w czasie jego popełnienia, bezprawny, zawiniony, społecznie szkodliwy;
Przestępstwo – czyn zabroniony uznany za zasadniczo społecznie szkodliwy lub społecznie niebezpieczny, konkretnie zdefiniowany i zagrożony karą na mocy prawa karnego.
W większości krajów istnieją kodeksy karne, zawierające zbiory norm prawa karnego, lecz w niektórych krajach takiej kodyfikacji nie przeprowadzono.
Wiktionary oraz Wikipedia
efekt dźwiękowy w grze na gitarze
Overdrive (potocznie „przester”) – efekt gitarowy, którego działanie polega na ścinaniu wierzchołków sygnału elektrycznego z gitary, dzięki czemu w obwiedni sygnału pojawia się płaski poziomy odcinek o stałej amplitudzie, czyli tzw. faza podtrzymania w sensie ADSR (od ang. wyrazów: attack – narastanie, decay – opadanie, sustain – podtrzymanie, release – zwolnienie). Ponieważ charakterystyki większości ograniczników amplitudy są asymptotyczne, więc formalnie faza podtrzymania jest początkowo bardzo płaską fazą opadania, ale ludzkie ucho nie jest w stanie wychwycić tak powolnego ubytku poziomu dźwięku.
SJP.pl
Wikipedia
1. powodować zniekształcenia dźwięków w urządzeniach dźwiękowych przez zbyt silny sygnał;
2. oddziaływać na jakiś mechanizm celem wywołania zmian w jego pracy
SJP.pl
Wikipedia
o cechach przęstkowatych (rodzina roślin)
SJP.pl
Wikipedia
o cechach przęstkowatych (rodzina roślin)
SJP.pl
1. nieplanowana przerwa w pracy, produkcji itp.;
2. postój środków transportowych ponad przewidziany czas;
3. w leśnictwie: drzewo niewycięte w czasie przewidzianym do wyrębu
Przestój (ang. downtime) – przerwa w działaniu obiektu, wynikająca z przyczyn losowych.
Dotyczyć może np. maszyny, komputera, serwera lub dostępności usługi.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) psych. nagłe, silne uczucie strachu lub przerażenia
Wiktionary
wywoływać w kimś strach; wystraszać, nastraszać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przestraszyć.
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) taki, który przestraszył się lub wyrażający przestrach
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany
(1.1) wzbudzić w kimś strach, wywołać w kimś przerażenie, obawę
czasownik zwrotny dokonany przestraszyć się
(2.1) poczuć strach, przerażenie
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) uwaga ostrzegająca przed czymś
Wiktionary
przestrojnik trawnik - motyl z rodziny rusałkowatych
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówków: przestronno, przestronnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przestronny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przestronne
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) taki, który ma dużo wolnego miejsca, wolnej przestrzeni
Wiktionary
przestrożnica żółtorożka - gatunek motyla z rodziny wycinkowatych
SJP.pl
dawniej:
1. potocznie: zrobić coś niewłaściwego; przeskrobać, spsocić, zbroić, zmajstrować, zmalować;
2. strugając, przedziurawić
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. brat dziadka
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) stpol. brat pradziadka
Wiktionary
Przestrzał – polski herb szlachecki z nobilitacji, pochodzenia węgierskiego.
Wikipedia
1. związany z przebiciem czegoś na wylot;
2. potocznie: wychodzący z dwóch przeciwległych stron i przebiegający przez całą długość lub szerokość
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przestrzegać)
(1.1) dokonany od|przestrzegać. (w znaczeniu ostrzegać)
Wiktionary
1. udzielać przestrogi; ostrzegać;
2. stosować się do czegoś
czasownik przechodni
(1.1) ostrzegać kogoś przed czymś
(1.2) stosować się do czegoś, być w zgodzie z jakimś przepisem
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przestrzegać.
Wiktionary
strzelić, strzelać kilkakrotnie z broni palnej w celu jej wypróbowania; przestrzeliwać
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
1. nieograniczony trójwymiarowy obszar, w którym zachodzą zjawiska fizyczne;
2. zbiór wszystkich elementów danej teorii wraz ze strukturą umożliwiającą ich badanie;
3. rozległy obszar, bez widocznych granic;
4. odległość między czymś a czymś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) określony obszar – dwu- lub trójwymiarowy
(1.2) fiz. miejsce, w którym odbywają się zjawiska fizyczne;
(1.3) geom. nieograniczona co najmniej trójwymiarowa rozciągłość, jedno z podstawowych pojęć geometrii;
(1.4) mat. zbiór, na którym określono dodatkową strukturę;
Przestrzeń – zbiór elementów, zwykle nazywanych punktami, z pewną dodatkową strukturą; definiuje zakres, czy ramy rozpatrywanych w niej zjawisk:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stopień wyższy od przysłówka: przestrzennie
SJP.pl
przestrzenny i czasowy; czasowo-przestrzenny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przestrzenne
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący przestrzeni
(1.2) mający trzy wymiary
przymiotnik jakościowy
(2.1) taki, który posiada dużą przestrzeń
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przestudiować.
Wiktionary
rzadko: przekazywać coś za pomocą stukania
SJP.pl
książkowo: szeroka, rozległa przestrzeń lub rozciągająca się nad nią atmosfera; przestworze
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) książk. duża, szeroka i pusta przestrzeń
SJP.pl
Wiktionary
książkowo: szeroka, rozległa przestrzeń lub rozciągająca się nad nią atmosfera; przestworze
SJP.pl
książkowo: szeroka, rozległa przestrzeń lub rozciągająca się nad nią atmosfera; przestwór
SJP.pl
książkowo: szeroka, rozległa przestrzeń lub rozciągająca się nad nią atmosfera; przestwór
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) książk. rozległa, nieograniczona przestrzeń (zwykle w liczbie mnogiej)
SJP.pl
Wiktionary
ostudzać się tak, że nie jest się jeszcze całkiem zimnym
SJP.pl
ostudzić się tak, że nie jest się jeszcze całkiem zimnym
SJP.pl
taki, który przestygnął; przestygły
SJP.pl
taki, który przestygł; przestygnięty
SJP.pl
przesadnie subtelny
SJP.pl
1. zmienić miejsce, położenie czegoś bez odrywania od podłoża;
2. przemieścić coś wzdłuż jakiejś powierzchni, lekko jej dotykając;
3. zmienić położenie części elementów jakiegoś urządzenia, mechanizmu lub zmienić sposób jego pracy;
4. zmienić kolejność, czas, termin czegoś;
5. przenieść kogoś na inne stanowisko, włączyć do innej grupy, kategorii
czasownik przechodni dokonany (ndk. przesuwać)
(1.1) dokonany od|przesuwać.
SJP.pl
Wiktionary
1. zmienić miejsce, położenie czegoś bez odrywania od podłoża;
2. przemieścić coś wzdłuż jakiejś powierzchni, lekko jej dotykając;
3. zmienić położenie części elementów jakiegoś urządzenia, mechanizmu lub zmienić sposób jego pracy;
4. zmienić kolejność, czas, termin czegoś;
5. przenieść kogoś na inne stanowisko, włączyć do innej grupy, kategorii
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przesunąć.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w technice: przemieszczanie, przesuwanie czegoś, np. taśmy filmowej, elementu maszyny, aparatu itp. w określonym kierunku
SJP.pl
1. zmieniać miejsce, położenie czegoś bez odrywania od podłoża;
2. przemieszczać coś wzdłuż jakiejś powierzchni, lekko jej dotykając;
3. zmieniać kolejność, czas, termin czegoś
czasownik przechodni niedokonany (dk. przesunąć)
(1.1) zmieniać położenie
(1.2) zmieniać termin
SJP.pl
Wiktionary
w technice: urządzenie lub przyrząd służący do przesuwania czegoś, zazwyczaj stanowiący element jakiegoś urządzenia; przesuwak, przesuwnik
SJP.pl
w technice:
1. w technice: urządzenie lub przyrząd służący do przesuwania czegoś, zazwyczaj stanowiący element jakiegoś urządzenia; przesuwacz, przesuwnik;
2. w maszynie do pisania: klawisz, którego naciśnięcie powoduje przesunięcie się wałka, bez względu na nastawione zastawki tabulatora
SJP.pl
w technice: miejsce, np. w kopalniach, w kolejowych zakładach naprawczych itp., w którym przesuwa się wagony kolejowe z jednego toru na drugi, równoległy do niego; przesuwnica
SJP.pl
zdolność do przesuwania się; ruchomość, mobilność
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przesuwalne
SJP.pl
Wiktionary
taki, który daje się przesunąć; przesuwny, ruchomy
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przesuwać.
Wiktionary
urządzenie ciągnikowe do przesuwania taśmociągów
Przesuwarka taśmociągów - urządzenie ciągnikowe w konstrukcji bardzo podobne do układarki rur, wyposażone w wysięgnik i osprzęt hakowy z odpowiednią głowicą; wykorzystywane najczęściej w kopalniach odkrywkowych do przemieszczania taśmociągów.
SJP.pl
Wikipedia
w geografii: taki, który powstał wskutek przesuwu warstw skalnych w poziomie, np. uskok przesuwczy
SJP.pl
1. w technice: element, który się przesuwa i za pomocą którego można zmieniać parametry jakiegoś urządzenia;
2. w językoznawstwie: szereg zmian opozycji fonologicznych zachodzących pomiędzy poszczególnymi klasami spółgłosek;
3. ruchoma część suwaka logarytmicznego
Przesuwka, offset, ofsetka – środek stylistyczny polegający na wielokrotnym powtórzeniu (lub użyciu podobnego) członu wersu z częściowym przesunięciem pierwszego słowa na początku bądź na końcu linijki.
SJP.pl
Wikipedia
1. taki, który dotyczy ruchomej części suwaka;
2. przymiar przesuwkowy - przyrząd służący do mierzenia długości i szerokości przedmiotów oraz średnic i głębokości otworów, składający się z suwaka przesuwanego po prowadnicy oraz ze szczęk obejmujących przedmiot w czasie pomiaru; suwmiarka
SJP.pl
w technice: miejsce, np. w kopalniach, w kolejowych zakładach naprawczych itp., w którym przesuwa się wagony kolejowe z jednego toru na drugi, równoległy do niego; przesuwalnia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wózek z napędem elektrycznym poruszający się po szynach
SJP.pl
Wiktionary
w technice:
1. urządzenie służące do zmiany położenia czegoś; przesuwak, przesuwacz;
2. urządzenie służące do zmiany charakterystyki czegoś, np. przebiegu prądu elektrycznego
SJP.pl
taki, którego elementem jest przesuwnik, np. podzielnia przesuwnikowa
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przesuwne
Wiktionary
taki, który daje się przesunąć; przesuwalny, ruchomy
SJP.pl
przekonać o czymś, złożyć dowody czegoś
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przekonanie na jakiś temat
SJP.pl
Wiktionary
przekonać o czymś, złożyć dowody czegoś
SJP.pl
przekonać o czymś, złożyć dowody czegoś
SJP.pl
czasownik
(1.1) o świetle przenikać przez jakąś przeszkodę, przejrzysty przedmiot
(1.2) przepuszczać przez siebie światło
Wiktionary
taki, który można przejrzeć na wylot, przez który można zobaczyć to, co jest po drugiej stronie; przezroczysty, przejrzysty
SJP.pl
rzadko: przeświecający, przezroczysty
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeświecać.
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. prześwietlić)
(1.1) niedokonany od|prześwietlić.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od| prześwietlać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) med. badanie polegające na przepuszczeniu przez określoną część ciała promieni rentgenowskich w celu uzyskania jej obrazu na ekranie fluoryzującym
(1.2) med. obraz uzyskany w wyniku prześwietlenia (1.1) na ekranie fluoryzującym lub na kliszy
(1.3) środ. więz. przesłuchanie
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. prześwietlać)
(1.1) med. przepuścić promieniowanie rentgenowskie przez badany część ciała w celu uzyskania jej obrazu na ekranie fluoryzującym
(1.2) świecąc, przeniknąć przez coś lub przez kogoś
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. prześwietlać)
(2.1) przest. przeświecić, przebłysnąć
(3.2) fot. o fotografii, materiałach fotograficznych, matrycy światłoczułej: zostać nadmiernie naświetlonym
Wiktionary
gatunek kilku pluskwiaków z rodziny prześwietlikowatych
SJP.pl
rodzina pluskwiaków
SJP.pl
np. o pocisku, wietrze: przelecieć ze świstem
SJP.pl
1. odstęp między elementami czegoś
2. otwór przepuszczający światło
3. przejście przez budynek o otwartym wlocie i wylocie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) odstęp między dwoma przedmiotami lub między elementami czegoś, odległość między dwoma płaszczyznami ograniczającymi otwór; także. otwór, wolne miejsce przepuszczające światło, odsłaniające jakiś widok
(1.2) archit. przejście lub przejazd przez budynek
Prześwit
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) być widocznym przez coś
(1.2) (o cienkim materiale) przepuszczać częściowo światło
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|prześwitywać.
Wiktionary
cecha czegoś dającego się przesycić
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przesycalne
SJP.pl
Wiktionary
dający się przesycać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przesycać.
Przesycanie – obróbka cieplna, której poddawana jest m.in. stal w celu stabilizacji austenitu. Uzyskanie stabilnego austenitu zwiększa odporność stali na korozję.
Polega na nagrzaniu stali do temperatury, w której nastąpi przemiana austenityczna, a następnie, tak jak w hartowaniu, szybkie schładzanie.
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przesycać)
(1.1) dokonany od|przesycać.
Wiktionary
bardzo sympatyczny, bardzo miły
SJP.pl
1. wąski, długi pas lądu, rodzaj piaszczystego wału naniesionego przez fale morskie i odcinającego zatokę lub zalew od morza
2. przenoszenie czegoś na inne miejsce za pomocą przesypywania
Przesyp (łac. precep) — przypuszczalna nazwa daniny płaconej w naturze panującym przez solników za prawo do korzystania z salin kołobrzeskich w średniowieczu.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przesypać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przesypiać.
Wiktionary
→ przesyp
SJP.pl
czasownik
(1.1) wysypując coś, wsypać to do czegoś innego
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przesypywać.
Wiktionary
1. uczucie przepełnienia wskutek nadmiernego jedzenia lub picia;
2. uczucie znużenia, zniechęcenia, spowodowane nadmiarem doznań lub wrażeń; zblazowanie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) stan odczuwania nieprzyjemności w wyniku nadmiernego spożycia jedzenia lub picia
(1.2) stan przykrego poczucia nadmiaru wrażeń
SJP.pl
Wiktionary
przesłanie, przesyłanie czegoś na duże odległości
Przepustowość, pojemność kanału – rzeczywista szerokość pasma zmierzona o określonej porze dnia przy użyciu określonych tras sieciowych i podczas transmisji siecią określonych zbiorów danych.
Pojęcie to jest często stosowane jako synonim maksymalnej ilości informacji, jaka może być przesyłana przez dany kanał komunikacyjny w jednostce czasu. Czasami używane jest określenie „szybkość” (na przykład sieci komputerowej), które jest błędne, ponieważ przepustowość dotyczy liczby transmitowanych bitów, a nie zmiany fizycznego położenia jakiegoś obiektu, w jednostce czasu.
SJP.pl
Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. przesłać)
(1.1) niedokonany od|przesłać.
Wiktionary
cecha czegoś dającego się przesłać
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przesyłalne
SJP.pl
Wiktionary
dający się przesyłać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przesyłać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. przesyłka, także. mała przesyłka
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) poczt. zapakowana rzecz przeznaczona do wysyłki i dostarczenia odbiorcy
Wiktionary oraz Wikipedia
pospolicie: szachrując, sprzedawać coś
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przeszacowywać)
(1.1) ocenić daną wartość lub wielkość zbyt wysoko, określając ją w przybliżeniu
(1.2) ponownie określić w przybliżeniu daną wartość lub wielkość
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeszacowywać.
Wiktionary
dawniej o odzieży: zostać podniszczonym, wytrzeć się
SJP.pl
1. przesadzić w czymś; przeholować, zagalopować się, zapędzić się;
2. o aktorze: przesadzić w grze
czasownik przechodni dokonany (ndk. przeszarżowywać)
(1.1) przesadzić w czymś; zwł. o aktorze: popaść w przesadne odgrywanie roli
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) stpol. przejście
Wiktionary
środowiskowo: przesunąć na wyższe lub niższe stanowisko
SJP.pl
1. spędzić pewien czas na szczekaniu;
2. potocznie: przegadać kogoś
SJP.pl
1. przeszczepienie tkanki lub narządu;
2. tkanka, narząd lub proteza ze sztucznego tworzywa, przeszczepiona w celu zastąpienia nimi uszkodzonych lub brakujących tkanek lub narządów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. przeniesienie narządu w całości lub w części z jednego ciała do innego
(1.2) med. przen. przeszczepiana część ciała
forma czasownika.
(2.1) 2. os. lp. rozk. od: przeszczepić
Przeszczepianie narządów, transplantacja (z łac. transplantare, czyli „szczepić”, od trans „poza czymś” i plantare, „sadzić”) – przeszczepienie narządu w całości lub części, tkanki lub komórek z jednego ciała na inne (lub w obrębie jednego ciała). Przeszczepianiem zajmuje się dziedzina medycyny zwana transplantologią.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. przenosić operacyjnie tkankę lub narząd w obrębie jednego organizmu lub z jednego organizmu do drugiego;
2. ulepszać, uszlachetniać roślinę przez zaszczepienie na niej pędu z rośliny wartościowszej;
3. przenosić jakieś zasady, zwyczaje, w nowe warunki, do nowego środowiska
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przeszczepialne; cecha tych, którzy są przeszczepialni
(1.2) med. zdolność tkanek lub całych narządów do ich przeszczepiania
Wiktionary
dający się przeszczepiać
przymiotnik
(1.1) med. możliwy do przeszczepienia
SJP.pl
Wiktionary
1. przenieść operacyjnie tkankę lub narząd w obrębie jednego organizmu lub z jednego organizmu do drugiego;
2. ulepszyć, uszlachetnić roślinę przez zaszczepienie na niej pędu z rośliny wartościowszej;
3. przenieść jakieś zasady, zwyczaje, w nowe warunki, do nowego środowiska
SJP.pl
potocznie: człowiek z przeszczepionym narządem
SJP.pl
bardzo szczęśliwy
SJP.pl
1. stawać się przeszkodą, zawadą; zawadzać;
2. utrudniać, uniemożliwiać, udaremniać coś
czasownik nieprzechodni
(1.1) sprawiać, że ktoś nie może wykonywać poprawnie jakiejś czynności lub coś nie działa prawidłowo
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: osoba lub rzecz przeszkadzająca w czymś
SJP.pl
SJP.pl
1. potocznie: coś, co przeszkadza;
2. żartobliwie: instrument perkusyjny
Perkusja (instrumenty perkusyjne, łac. percussio = uderzenie) – w klasyfikacji praktycznej grupa instrumentów, w których dźwięk powstaje przez uderzanie, potrząsanie i pocieranie membrany lub twardego przedmiotu w kształcie płyty, płytki, pręta lub sztabki. Perkusja grupuje w jeden zbiór membranofony i idiofony uderzane (czyli wg systematyki naukowej również potrząsane i skrobane). Komplet instrumentów perkusyjnych obsługiwany przez jednego perkusistę i potocznie nazywany perkusją nazywa się zestawem perkusyjnym.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeszkadzać.
Wiktionary
czasownik niedokonany
(1.1) przekazywać wiedzę lub umiejętność podczas kursu
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeszkalać.
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) taki, który ma dużą ilość szklanych powierzchni
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) coś, co przeszkadza, utrudnia
(1.2) sport. płot, rów lub inne utrudnienie na trasie biegu
Wiktionary oraz Wikipedia
biegacz uprawiający biegi z przeszkodami
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeszkodzić.
Wiktionary
1. stać się przeszkodą, zawadą; zawadzać;
2. utrudnić, uniemożliwić, udaremnić coś
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przeszkadzać)
(1.1) dokonany od|przeszkadzać.
SJP.pl
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przeszkalać)
(1.1) dokonany od|przeszkalać.
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)
(1.1) środ. pogard. przegrać
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przekoziołkować
(1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. zemrzeć
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przeskrobać
Wiktionary
ogół skutków stosowania zabiegów hodowlanych powodujących nadmierny, jednostronny rozwój cech użytkowych; przerasowanie
SJP.pl
1. poddawać jakąś rzecz szlifowaniu;
2. poddawać ponownemu szlifowaniu
SJP.pl
spędzać jakiś czas, szlochając
SJP.pl
1. przewiązywać, ściągać sznurem;
2. sznurować na nowo
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeszperać.
Wiktionary
śledzenie, szpiegowanie, zwiady
SJP.pl
rzadko: szpiegując, przebadać, prześledzić; przeszpiclować
SJP.pl
czasownik
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zwariować
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przekreślić
Wiktionary
przesypywać, przemieszywać za pomocą szufli
SJP.pl
czasownik przechodni
(1.1) dokonany od|przeszukiwać.
Wiktionary
przeglądać, przetrząsać, rewidować, szukać
czasownik przechodni niedokonany (dk. przeszukać)
(1.1) szukając, przeglądać dokładnie, zaglądać w wiele miejsc
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeszukiwać.
Wiktionary
rzadko:
1. spędzać pewien czas na szulerstwie;
2. przegrywać, tracić coś w grze szulerskiej
SJP.pl
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przemycić
Wiktionary
przenikający do głębi, bardzo silny, zwykle niemiło odczuwany; przejmujący, przenikliwy, rozdzierający
SJP.pl
gruby, pikowany kaftan średniowieczny, zakładany pod zbroję; gambeson, aketon
Przeszywanica (aketon, gambeson) – gruby, pikowany kaftan zakładany pod zbroję w średniowieczu.
Przeszywanica wykonana była z wielu warstw płótna (lnianego lub jutowego) albo skóry, zszytych ze sobą (stąd nazwa). Najczęściej zakładano ją pod kolczugę, w celu pochłonięcia energii ciosu i ochrony ciała przed obrażeniami miażdżonymi, przed czym nie bronił giętki pancerz kolczy. Biedniejsi wojownicy (głównie piechota) często używali przeszywanicy jako jedynej ochrony tułowia. Także pod zbroje płytowe zakładano przeszywanicę, często wzmocnioną naszytą nań plecionką kolczą w miejscach niechronionych przez zbroję.
SJP.pl
Wikipedia
partykuła
(1.1) …informująca o większej ilości czegoś, niż to zostaje określone przez wyraz po niej następujący
Wiktionary
mający miejsce w minionym miesiącu; zeszłomiesięczny
SJP.pl
mający miejsce minionej nocy
SJP.pl
w odniesieniu do drzew: taki, który przekroczył wiek przewidziany do wyrębu
SJP.pl
mający miejsce w minionym roku; zeszłoroczny; ubiegłoroczny
SJP.pl
wszystko, co przeszło, minęło; czas, który minął
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wszystko to, co już się wydarzyło;
Przeszłość – część linii czasu, która już się wydarzyła (w liniowej koncepcji czasu). Część czasoprzestrzeni, w której zawarte są wszystkie zdarzenia, które już miały miejsce.
W tym sensie przeszłości przeciwstawia się przyszłość (zbiór zdarzeń, które wydarzą się później) oraz teraźniejszość (zbiór zdarzeń, które właśnie się dzieją).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
mający miejsce w minionym tygodniu; zeszłotygodniowy; ubiegłotygodniowy
SJP.pl
mający miejsce w minionym wieku, pochodzący z minionego wieku; zeszłowieczny; ubiegłowieczny
SJP.pl
mający miejsce w minionym wieku, pochodzący z minionego wieku; przeszłowieczny; zeszłowieczny; ubiegłowieczny
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) taki, który już minął
(1.2) przest. poprzedni, ubiegły
(1.3) gram. odnoszący się do czasu przeszłego
forma czasownika.
(2.1) 3. os. lm. przesz. nmos. od: przejść
(2.2) daw. imiesłów przymiotnikowy bierny od: przejść
Wiktionary
posłać łóżko, tapczan na nowo, w inny sposób
czasownik przechodni dokonany (ndk. przesyłać)
(1.1) posłać, wysłać coś dokądś
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przesładzać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przesłaniać.
(1.2) inform. sytuacja, w której obiekt lokalny przesłania obiekt globalny o tej samej nazwie;
Przesłanianie w programowaniu, to właściwość występująca w językach programowania, polegająca na tym, iż deklarowany i definiowany w pewnym bloku (np. podprogramie, instrukcja blokowej itp.) obiekt lokalny (np. stała, zmienna, podprogram itp.), o nazwie (identyfikatorze) identycznym z pewnym obiektem zewnętrznym (globalnym), staje się w tym bloku widoczny i wszystkie odwołania występujące w kodzie źródłowym realizowane za pomocą wybranej nazwy w obrębie tego bloku, są kierowane do obiektu lokalnego (element przesłaniający), natomiast obiekt zewnętrzny staje się w danym bloku niewidoczny, tzn. nie można się do niego odwołać wprost, za pomocą jego nazwy (element przesłaniany). Można się do obiektu globalnego odwołać jedynie za pomocą innych konstrukcji językowych, o ile są w danym języku programowania dostępne, takich jak wskaźniki, selekcje, przemianowania, nakładanie zmiennych, itp. Nowo zdefiniowany obiekt lokalny przesłaniający element zewnętrzny, może mieć całkowicie inne znaczenie i atrybuty – jest całkowicie nowym obiektem programu istniejącym niezależnie i w sposób niezwiązany z wcześniej utworzonym obiektem zewnętrznym. Charakterystyczną cechą elementów przesłaniających jest to, że ich czas istnienia jest krótszy niż elementu przesłanianego (pewnym wyjątkiem są elementy statyczne, np. zmienna statyczna).
Wiktionary oraz Wikipedia
posłać łóżko, tapczan na nowo, w inny sposób
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przesłać.
(1.2) główna myśl zawarta w dziele literackim, dowolnym dziele artystycznym, albo w czyjejś wypowiedzi; przedmiot zamierzonej przez autora konstatacji lub refleksji u odbiorcy; sens wypowiedzi
SJP.pl
Wiktionary
1. okoliczność mająca znaczenie dla postępowania sądowego;
2. wiadomość, na której może opierać się wnioskowanie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) okoliczność sprzyjająca realizacji, urzeczywistnienia czegoś
(1.2) punkt wyjścia wnioskowania
Przesłanka – zdanie logiczne, będące podstawowym elementem procesu poznania, oznaczające odniesienie, na podstawie którego uznaje się inne zdania za prawdziwe, w ramach rozpoczętego procesu wnioskowania. Termin ten określa także zdania prawdziwe, będące wynikiem procesu wnioskowania, zakończonego wnioskiem lub konkluzją. Przesłanki mogą być wyraźne lub jedynie entymematyczne, zatrzymane w umyśle (gr. en thymo). Wnioskowania nawiązują często do stosunku wynikania między zdaniami.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Wikipedia
1. część konstrukcji między dwoma sąsiednimi podporami;
2. element sklepienia oddzielony żebrami lub gurtami;
3. w kolejnictwie: odcinek toru kolejowego między dwoma złączami szyn
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) bud. fragment konstrukcji zawierający się między dwoma sąsiednimi podporami;
(1.2) kolej. odcinek toru kolejowego między dwoma kolejnymi złączami szyn
(1.3) fragment płotu zawierający się między dwoma słupkami
Przęsło – element budowlany o kilku zastosowaniach:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. bardzo słodki;
2. śliczny, ładnie wyglądający;
3. wdzięczny, przemiły
SJP.pl
czasownik
(1.1) dodać za dużo cukru
Wiktionary
1. urządzenie nastawcze w obiektywie, które służy do regulowania ilości wpadającego światła do aparatu; przysłona, diafragma;
2. coś, co częściowo zasłania, odgradza;
3. w szachach:
a) wstawienie bierki (własnej lub przeciwnika) między figurę przeciwnika a bronioną przez nią bierkę lub pole;
b) bierka w takiej pozycji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rzecz, która coś przesłania
(1.2) opt. fot. zob. przysłona.
Przysłona fotograficzna – część obiektywu regulująca wielkość otworu na drodze strumienia światła. Stosowana najczęściej w obiektywach fotograficznych i obiektywach kamer filmowych. Zwykle ma postać nachodzących na siebie metalowych listków. Liczba listków przysłony i ich kształt oraz stopień otwarcia przysłony mają wpływ na kształt bokeh.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzadko: zbytnio nasłonecznić
SJP.pl
rzadko: zbytnio nasłonecznić
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) czynność pokrywania czego
Nazalizacja – w najszerszym znaczeniu unosowienie, czyli przyjęcie przez głoskę cech nosowości, na przykład w otoczeniu innych głosek nosowych (zob. asymilacja fonetyczna).
W węższym znaczeniu jest to tzw. przesłonięcie (irl. uru) – regularna wymiana spółgłosek na początku wyrazu, charakterystyczna zwłaszcza dla języków celtyckich, zachodząca w określonych warunkach syntaktycznych i morfologicznych. W językach irlandzkim i szkockim wprowadzenia jej wymagają na przykład niektóre stojące przed rzeczownikiem przyimki, liczebniki oraz rodzajnik określony.
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: przesłona
SJP.pl
→ przęsło
SJP.pl
zakłócenie występujące przy przesyłaniu sygnałów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. zakłócenie przy teletransmisji;
(1.2) daw. przesłuchiwanie, wypytywanie; indagacja
Przesłuch – zakłócenie występujące przy przesyłaniu sygnałów, nie tylko fonicznych, od których pochodzi jego nazwa (np. w telefonii, radiofonii), rodzaj przeniku. Polega na pojawianiu się sygnału wysłanego jednym torem przesyłowym w innym torze, zwykle równoległym do niego. Również nazwa parametru określającego wielkość przesłuchu (np. przesłuch −16 dB).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przesłuchiwać)
(1.1) dokonany od|przesłuchiwać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przesłuchać.
(1.2) praw. czynność w procesie, która ujawnia wyjaśnienia oskarżonego, zeznania świadka lub opinie biegłego;
(1.3) spotkanie, na którym sprawdza się wiedzę i umiejętności kandydata ubiegającego się o coś albo w celu wyłonienia zwycięzcy jakiegoś konkursu
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. przesłuchać)
(1.1) wypytywać kogo w czasie śledztwa
(1.2) słuchając, sprawdzać co lub kogo
(1.3) przest. sprawdzać czyjeś wiadomości z danego zakresu
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) wypytywanie; indagacja
Wiktionary
potocznie: przenieść coś z trudem, przedźwigać; przetaskać, przetaszczyć
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przetoczyć)
(1.1) przesuwać coś tocząc, obracając, turlając
(1.2) przesuwać coś tocząc, pchając lub ciągnąc coś znajdującego się na kołach
(1.3) przepompowywać płyn
(1.4) med. wprowadzać do układu krwionośnego krew lub jej składniki
czasownik zwrotny niedokonany przetaczać się (dk. przetoczyć się)
(2.1) przesuwać się powoli tocząc się na kołach
(2.2) przen. dziać się przez jakiś czas (i skończyć)
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przetaczać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od przetak
Wiktionary
roślina z rodziny trędownikowatych; weronika
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Veronica|L.|ref=tak., rodzaj roślin, współcześnie zaliczany do rodziny babkowatych;
(1.2) bot. roślina z rodzaju przetacznik (1.1)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
miejsce na śniegu albo lodzie, w którym śnieg albo lód stopniał do samej ziemi, a utrzymuje się dookoła
SJP.pl
rodzaj sita z dużymi otworami, służący zwykle do odsiewania, oczyszczania ziarna
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ogrod. roln. rodzaj dużego okrągłego sita;
Przetak – rodzaj dużego okrągłego sita do ręcznego przesiewania. W wyniku przesiewania następuje oddzielanie od siebie obiektów o małych i większych ziarnach lub do oddzielania obiektów stałych od płynów. Ma bardzo szerokie zastosowanie, m.in. w gospodarstwie domowym, rolnictwie, ogrodnictwie oraz budownictwie. Wykonany jest najczęściej z łuba obszytego siatką metalową lub siatką z tworzywa, która spełnia funkcję sita. Dawniej sitarze sito wykonywali z końskiego włosia. W zależności od zastosowania przetaki mają różne konfiguracje średnic i oczek siatek.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przetańczyć;
1. spędzić jakiś czas na tańcach; przebalować, utańcować;
2. potocznie: spędzić dłuższy okres na balach, zabawach, rozrywkach;
3. zatańczyć jakiś taniec od początku do końca; odtańczyć, odtańcować
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przetańcować.
Wiktionary
przetańczać; potocznie:
1. spędzać dłuższy czas na balach, zabawach itp.;
2. tańcząc, przemieszczać się przez jakieś miejsce;
3. wydawać pieniądze w sposób nierozważny; przepuszczać, rozpuszczać, roztrwaniać
SJP.pl
przetańcowywać;
1. spędzać dłuższy okres na balach, zabawach itp.;
2. wykonywać do końca jakiś taniec; odtańczać, odtańcowywać;
3. tańcząc, przemieszczać się przez jakieś miejsce
SJP.pl
przetańcować;
1. spędzić jakiś czas na tańcach; przebalować, utańcować;
2. potocznie: spędzić dłuższy okres na balach, zabawach, rozrywkach;
3. zatańczyć jakiś taniec od początku do końca; odtańczyć, odtańcować
SJP.pl
czasownik niedokonany
(1.1) przerabiać coś poprzez stopienie
Wiktionary
wij z gromady pareczników
SJP.pl
1. publiczna sprzedaż ruchomości lub nieruchomości; licytacja, aukcja;
2. konkurs ofert na wykonanie określonych usług;
3. targowanie się o jakieś ustępstwa; przetargi, targi, spory
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) praw. sposób wyboru wykonawcy usługi lub produktu, polegający na wyborze najkorzystniejszej dla zamawiającego oferty;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: przenieść coś z trudem, przedźwigać; przetaskać, przetaszczyć, przetachać
SJP.pl
1. publiczna sprzedaż ruchomości lub nieruchomości; licytacja, aukcja;
2. konkurs ofert na wykonanie określonych usług;
3. targowanie się o jakieś ustępstwa; przetargi, targi, spory
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) ekon. praw. odnoszący się do przetargu, związany z przetargiem
(1.2) mający swoją wagę w trakcie prowadzonych rozmów
Wiktionary
potocznie: przenieść coś z trudem, przedźwigać; przetaszczyć, przetachać
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przetasowywać)
(1.1) przemieszać karty przed rozdaniem
(1.2) zmienić układ czegoś (np. drużyny)
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) karc. dokonanie tasowania, szybkiego pomieszania kart w talii
(1.2) przen. zmiana kolejności, położenia, układu
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) karc. dokonywanie tasowania, szybkiego przekładania kart
(1.2) przen. zmienianie kolejności, położenia, układu
Wiktionary
potocznie: przenieść coś z trudem, przedźwigać; przetaskać, przetachać
SJP.pl
1. u roślin: otworek w tkance okrywającej wtórnej łodyg i korzeni, umożliwiający wymianę gazową;
2. u bezkręgowców: otworek w ciele prowadzący do tchawek lub płuc
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. otwór umożliwiający wymianę gazową rośliny z otoczeniem;
(1.2) ent. zool. otwór w skórze lub pancerzu umożliwiający wymianę gazową organizmu z otoczeniem;
Przetchlinka (łac. stigma, spiraculum) – otwór w nieprzepuszczalnej powłoce organizmów lądowych, umożliwiający wymianę gazową. Wyróżnia się przetchlinki zwierzęce i roślinne.
U stawonogów są to otwory w powłokach ciała (na bokach odwłoka i tułowia), przez które powietrze dostaje się do układu oddechowego – tchawek lub płucotchawek. Często przesłonięte włoskami i innymi strukturami, by zapobiec dostawaniu się zanieczyszczeń, u wielu gatunków są aktywnie zamykane szczelną zastawką (przetchlinkowy aparat zamykający), by zapobiec utracie wody z wnętrza organizmu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany
(1.1) pot. przekazać telefonicznie wiadomość
czasownik nieprzechodni dokonany
(2.1) pot. skontaktować się z kimś telefonicznie, zadzwonić do kogoś
Wiktionary
telegrafować ponownie
SJP.pl
1. przenieść w inne miejsce bez zachowania ciągłości istnienia w przestrzeni;
2. w fizyce: przenieść na odległość informacje o obiektach fizycznych, pozwalające na odtworzenie obiektu w innym miejscu
SJP.pl
dawniej: terminować u majstra przez pewien czas
SJP.pl
przeżywać jakiś czas w tęsknocie
SJP.pl
1. spędzić jakiś czas w tęsknocie; potęsknić;
2. potocznie: przestać tęsknić po pewnym czasie
SJP.pl
rzadko: przetężać się - zbytnio wytężać się; przesilać się, forsować się
SJP.pl
rzadko: przetężyć się - zbytnio wytężyć się; przesilić się, sforsować się
SJP.pl
rzadko: przetężyć się - zbytnio wytężyć się; przesilić się, sforsować się
SJP.pl
przestarzale: więc, zatem, toteż
spójnik
(1.1) książk. przyłącza wniosek z twierdzenia podanego w zdaniu przed nim
SJP.pl
Wiktionary
spójnik "przeto" wraz z cząstką trybu przypuszczającego
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przetoczyć.
Wiktionary
Przetocznica (niem. Hammer) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie świebodzińskim, w gminie Skąpe.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.
Wikipedia
tocząc, zmienić miejsce położenia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przetaczać)
(1.1) zob. przetaczać.
czasownik zwrotny dokonany przetoczyć się (ndk. przetaczać się)
(2.1) zob. przetaczać się.
SJP.pl
Wiktionary
1. rodzaj owrzodzenia występującego w głęboko położonych obszarach ciała; fistuła;
2. połączenie jeziora przybrzeżnego lub zalewu z morzem
SJP.pl
1. rodzaj owrzodzenia występującego w głęboko położonych obszarach ciała; fistuła;
2. połączenie jeziora przybrzeżnego lub zalewu z morzem
Przetoka (łac. fistula) – w medycynie połączenie dwóch lub (rzadziej) więcej narządów powstające na skutek procesów patologicznych, również urazów, powikłań jatrogennych lub wykonane celowo za pomocą technik chirurgicznych.
Przetoki powstające (lub wykonane) pomiędzy narządami nazywane są przetokami wewnętrznymi, natomiast połączenia narządów wewnętrznych ze skórą nazywane są przetokami zewnętrznymi (narządowo-skórnymi).
SJP.pl
Wikipedia
1. przymiotnik od: przetok;
2. przymiotnik od: przetoka
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) daw. o rozpuszczonych włosach i nie nakrytą głową
(1.2) daw. przen. dziewiczy, panieński, bo z włosami rozpuszczonymi jako oznaką panieństwa
Wiktionary
potocznie: tracić lekkomyślnie, roztrwaniać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przetrącać.
Wiktionary
przenieść lub przesłać coś, np. pieniądze
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przetransferować.
Wiktionary
zapisać jakiś tekst znakami innego pisma fonetycznego, z zachowaniem zasady odpowiedniości liter; transliterować
SJP.pl
czasownik dokonany
(1.1) przewieźć coś lub kogoś przy pomocy środków transportu
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przetransportować.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przetrenować.
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni dokonany
(1.1) przetrzymać trudny okres, utrzymać się przy życiu
(1.2) trwając, pozostać na dłużej niż coś lub ktoś
Wiktionary
część organizmu u niektórych gatunków roślin i grzybów będąca organem rozmnażania wegetatywnego
Przetrwalnik, spora, cysta (gr. σπορα, tzn. nasienie) – forma spoczynkowa umożliwiająca organizmom przetrwanie niekorzystnych dla nich warunków (susza, niskie temperatury). Proces wytwarzania spor to sporulacja.
SJP.pl
Wikipedia
sznur przetrwalny - twór w postaci długiego, rozgałęzionego sznura, przytwierdzający niektóre rodzaje grzybów do podłoża; ryzomorf
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przetrwać.
Przetrwanie (ang. The Grey) – amerykański film akcji z 2011 roku w reżyserii Joego Carnahana, zrealizowany na podstawie opowiadania Ghost Walker. Zdjęcia kręcono w Vancouver.
Wiktionary oraz Wikipedia
drzewo z rodziny biegunecznikowatych; chiwian; ailant; ajlant; bożodrzew
SJP.pl
drzewo z rodziny biegunecznikowatych; chiwian; ailant; ajlant; bożodrzew
SJP.pl
Przetrząsacz – maszyna rolnicza używana przy sianokosach. Służy do przetrząsania trawy lub siana, aby w ten sposób przyśpieszyć proces suszenia. Obecnie zazwyczaj występuje jako przetrząsaczo-zgrabiarka, która w zależności od ustawień może pracować jako przetrząsacz lub jako zgrabiarka.
Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przetrzebiać)
(1.1) dokonany od|przetrzebiać.
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przecierać)
(1.1) dokonany od|przecierać.
Wiktionary
1. trzepiąc, oczyścić coś niezbyt dokładnie z kurzu, pyłu itp.;
2. potocznie: obić kogoś, dać komuś w skórę;
3. potocznie: zadać straty nieprzyjacielowi w walce;
4. potocznie: przeszukać kogoś, sprawdzić, co ktoś ma przy sobie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przetrzepać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przetrzepywać.
Wiktionary
ocknąć się w pewnym stopniu z zamroczenia wywołanego upiciem się
SJP.pl
ocknąć się w pewnym stopniu z zamroczenia wywołanego upiciem się
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przetrzymywać)
(1.1) przechowywać coś w ręku przez jakiś czas
(1.2) zatrzymać kogoś lub coś dłużej niż było to zaplanowane
(1.3) zwyciężyć przeciwności losu lub wytrzymać trudny czas
Wiktionary
czasownik niedokonany
(1.1) ująwszy, trzymać coś przez pewien czas
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) dłuższe trzymanie kogoś lub czegoś
Wiktionary
1. przekształcać coś twórczo;
2. zmieniać coś, nadając inny kształt, wygląd;
3. opracować zebrane dane, informacje itp., wykorzystując technikę komputerową
czasownik przechodni niedokonany (dk. przetworzyć)
(1.1) zmieniać, nadając inne właściwości
(1.2) inform. komputerowo opracowywać zebrane dane
SJP.pl
Wiktionary
możliwy do przetworzenia
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przetwarzać.
Przetwarzanie – uporządkowany proces przekształcania (transformacji), np. energii, informacji, materii.
Określenie "przetwarzanie" może odnosić się do:
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zwykle lm. kulin. techn. produkt uzyskany z surowca, najczęściej spożywczego, przez przeróbkę lub dodatkową obróbkę w procesie technologicznym
Wiktionary
przymiotnik od: przetwórstwo
SJP.pl
1. wytwórczyni przetworów;
2. modyfikatorka, przerabiaczka
SJP.pl
Wikipedia
urządzenie przetwarzające jedną wielkość fizyczną w drugą
Przetwornik – urządzenie dokonujące przekształcenia danej wielkości na inną wielkość według określonej zależności i z pewną dokładnością.
Przetworniki są wykorzystywane na przykład w układach z czujnikami, dzięki czemu sygnał z czujnika, który zwykle jest słaby i trudny w przekazywaniu na odległość, zostaje przekształcony do postaci i wartości użytecznej dla dalszego procesu jego przetwarzania. Najczęściej przetworniki realizują przekształcanie wielkości fizycznych na wielkości elektryczne takie jak napięcie elektryczne lub natężenie prądu.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przerabianie na dużą skalę surowców, zwłaszcza płodów rolnych, na gotowe produkty
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przetworzyć.
Przetworzenie – jeden z terminów stosowanych m.in. w muzykologii, najbardziej w tzw. formie sonatowej, będące drugą z jej trzech części. Oznacza przekształcenie, przerobienie materiału muzycznego tzw. ekspozycji (część pierwsza), głównie tematycznego i ukazanie tych przekształceń w jak najbardziej wyrafinowanej i najbardziej kunsztownej szacie harmonicznej w drugiej części czyli przetworzeniu.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. przekształcić coś twórczo;
2. zmienić coś, nadając inny kształt, wygląd;
3. opracować zebrane dane, informacje itp., wykorzystując technikę komputerową
czasownik przechodni dokonany (ndk. przetwarzać)
(1.1) dokonany od|przetwarzać.
SJP.pl
Wiktionary
przetycz wypuklak - owad z rodziny pustoszowatych
SJP.pl
Wikipedia
1. narzędzie do przetykania otworów
2. krótki pręt wciskany lub wbijany w przelotowe otwory łączonych przedmiotów
SJP.pl
narzędzie do udrażniania rur; przepychacz
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) narzędzie, przyrząd służący do przepychania czegoś
Przepychacz – prosty przyrząd służący do mechanicznego przywracania drożności odpływom urządzeń sanitarnych – umywalek, zlewów, wanien, bidetów, muszli klozetowych, podłogowych kratek odpływowych, a nawet małych basenów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: przemęczyć ciężką pracą
SJP.pl
przetłoczona wytłoczka
SJP.pl
dawniej: przekładać na inny język; tłumaczyć
SJP.pl
1. tłukąc coś, wstępnie rozdrobnić;
2. rzadko: tłukąc, przedziurawić
SJP.pl
tłukąc, przebijać, przedziurawiać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przetłumaczalne
Wiktionary
dający się przetłumaczyć na inny język; przekładalny
przymiotnik
(1.1) możliwy do przetłumaczenia, dający się przetłumaczyć na inny język
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) wyjaśnienie, objaśnienie czegoś, przekazanie zasad działania czegoś
(1.2) przełożenie czegoś z jednego języka na drugi
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. tłumaczyć)
(1.1) dokonany od|tłumaczyć.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przetłuszczać.
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) mający na sobie nadmiar tłuszczu
Wiktionary
przestarzale: bardzo ucieszny, zabawny, komiczny
SJP.pl
rzadko: roztrwaniać czas i pieniądze na uczty
SJP.pl
przeuczyć się - osiągnąć zmęczenie umysłu i nie opanować materiału w pożądanym stopniu wskutek nazbyt intensywnej nauki
SJP.pl
bardzo uroczy, przepełniony urokiem
przymiotnik
(1.1) niezwykle uroczy
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: przeciągać kogoś na swoją stronę
SJP.pl
górowanie pod jakimś względem nad czymś lub nad kimś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) górowanie pod jakimś względem nad czymś lub nad kimś
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: człowiek robiący przewały, oszukujący innych; oszust, krętacz, szachraj, naciągacz
SJP.pl
1. bójka, szarpanina;
2. niejasna sytuacja, zamieszanie
Przewalanka – osada leśna w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Czarna Białostocka. Leży przy drodze krajowej nr 8.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Marianowie.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko, np. Nikołaj Michajłowicz Przewalski (1839-1888), geograf rosyjski
Przewalski (f. Przewalska, pl. Przewalscy; ros. Пржевальский) – nazwisko używane w Polsce i Rosji.
Na początku lat 90. XX wieku nosiło je w Polsce 23 osoby, gł. w dawnym woj. warszawskim (17 osób).
SJP.pl
Wikipedia
przeliczyć na inną walutę według określonego kursu walutowego
czasownik przechodni dokonany (ndk. przewalutowywać)
(1.1) ekon. bank. określić wartość w innej walucie
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) ekon. bank. określenie wartości w innej walucie
Przewalutowanie – zamiana zobowiązania (należności), którego wartość wyrażona jest w jednej walucie na zobowiązanie (należność) nominowane w innej walucie, według określonego kursu walutowego. Przewalutowania nie należy utożsamiać z wymianą walut. Ta ostatnia ma charakter kasowy i skutkuje przepływami finansowymi w obu walutach. Przewalutowanie może mieć natomiast charakter czysto księgowy.
Wiktionary oraz Wikipedia
przeliczać na inną walutę według określonego kursu walutowego
SJP.pl
1. zmieniać układ warstw społecznych; przegrupowywać;
2. przewarstwiać się - o składach: przenikać warstwowo jedna w drugą
SJP.pl
przewarstwować;
1. zmienić układ warstw społecznych; przegrupować;
2. przewarstwić się - o składach: przeniknąć warstwowo jedna w drugą
SJP.pl
przewarstwować;
1. zmienić układ warstw społecznych; przegrupować;
2. przewarstwić się - o składach: przeniknąć warstwowo jedna w drugą
SJP.pl
przewarstwić;
1. zmienić układ warstw społecznych; przegrupować;
2. przewarstwować się - o składach: przeniknąć warstwowo jedna w drugą
SJP.pl
zmienić wartość czegoś, ocenić coś na nowo
SJP.pl
zmienić wartość czegoś, ocenić coś na nowo
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przewartościować.
(1.2) zmiana w ocenie
SJP.pl
Wiktionary
zmieniać wartość czegoś, oceniać coś na nowo
SJP.pl
1. okazać się cięższym od czegoś;
2. przechylić się lub przechylić coś w dół wskutek większego ciężaru;
3. być w większości, mieć przewagę nad czymś, być ważniejszym od kogoś
czasownik
(1.1) mieć przewagę, być w przewadze, być w większości
(1.2) ważyć więcej od czegoś
SJP.pl
Wiktionary
występujący w większej liczbie, ilości, masie; dominujący
przymiotnik
(1.1) będący w większej ilości lub liczbie
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeważać.
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w przeważającej części
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) stpol. odwaga
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) stpol. odważny
Wiktionary
1. potocznie: afera, oszustwo, zwykle finansowe; przewała, przewałka, przewalanka;
2. w technice: wzniesienie na dnie jakiegoś zbiornika, ułatwiające przesunięcie jego zawartości;
3. wał ziemny spiętrzający wodę, rozdzielający wody stojące lub zabezpieczający przed wylaniem; grobla, przelew wałowy;
4. dawniej:
a) przelewanie się czegoś; przelew;
b) wyłom, wyrwa, dziura
SJP.pl
potocznie: afera, oszustwo, zwykle finansowe; przewał, przewałka, przewalanka
SJP.pl
rzadko: spędzać pewien czas na wałęsaniu się
SJP.pl
potocznie: afera, oszustwo, zwykle finansowe; przewał, przewała, przewalanka
Przewałka (biał. Прывалка, Прывалкі, Prywałka, Prywałki, ros. Привалка, Priwałka, lit. Pervalkas) – dawne miasto, obecnie wieś nad Niemnem na Białorusi w rejonie grodzieńskim obwodu grodzieńskiego. Wchodzi w skład sielsowietu Hoża (Гожа).
SJP.pl
Wikipedia
1. potocznie: zająć się jakimś tematem tak szczegółowo, że został wyczerpany; wywałkować;
2. kilkukrotnie przeciągnąć wałkiem
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przewałkować.
Wiktionary
1. wałkując, rozpłaszczać coś;
2. powtórnie przeciągać wałkiem
SJP.pl
1. gwarowo: zmieniać ubranie;
2. dawniej: przekłuwać, przebijać, przeszywać
SJP.pl
1. wędrując, przebywać jakąś przestrzeń;
2. spędzać pewien czas na wędrowaniu, podróżowaniu
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przewertować.
Wiktionary
przewężek błękitny - owad z rodziny szarańczowatych
Przewężek (Sphingonotus) – rodzaj owadów prostoskrzydłych z rodziny szarańczowatych.
Są to średnich lub dużych rozmiarów owady o smukłym, nieowłosionym ciele. Głowę ich cechuje wklęsły wierzchołek ciemienia o szerokości mniejszej niż u brodawnicy i kształcie innym niż trójkątny. Dołki ciemieniowe są niewyraźnie zaznaczone albo w ogóle nie występują. Czułki są nitkowate. Wydłużone, siodlaste, z tyłu stosunkowo płaskie przedplecze ma trójkątny tylny brzeg i niską, miejscami niewyraźną listewkę środkową podzieloną trzema bruzdami poprzecznymi. Pokrywy (tegminy) są dobrze wykształcone. Tylna para skrzydeł może mieć ciemne plamy lub przepaski.
SJP.pl
Wikipedia
fragment, odcinek czegoś węższy od reszty; zwężone miejsce
SJP.pl
rzadko: przewęzić
SJP.pl
pasmo słomy rozdzielone na dwie części i skręcone kłosami, służące zwykle do przewiązywania snopków zboża; powrósło
Powrósło (przewiąsło) – wiązka skręconych źdźbeł trawy lub zboża (wraz z kłosami, ewentualnie słomy), służący do związania snopów zboża lub luźnych, podłużnych przedmiotów (np. polana drewna, chrust). Do przewiązywania chrustu powrósło wyrabiano z kory, najczęściej wikliny.
Powrósła ze słomy żytniej wyrabiano przez skręcenie wiązki źdźbeł, z niższych roślin takich jak pszenica, pasmo słomy rozdzielano na dwie części i skręcono kłosami, otrzymując dłuższe niż pojedyncze powrósło.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) coś, co służy do przewiązywania czegoś
(1.2) techn. poprzeczne połączenie kształtowników będących częścią ściskanego pręta kratownicy
(1.3) miejsce do zawracania między dwoma jezdniami na drodze z barierkami ochronnymi;
(1.4) archit. łącznik między budynkami poprowadzony ponad ulicą
Przewiązka – miejsce przejazdu (zawrócenia) między dwoma jezdniami na drodze ograniczonej barierkami ochronnymi wzdłuż jezdni (najczęściej z pasem zieleni). Na autostradach przewiązka jest zamknięta barierkami ochronnymi, rozmontowywanymi w nagłych przypadkach np.: spowodowanych korkami związanymi z wypadkiem, umożliwiająca zawrócenie kierującym pojazdami.
Wiktionary oraz Wikipedia
biorący pod uwagę następstwa, przyszłość; przezorny, zapobiegliwy
SJP.pl
domyślać się co będzie
czasownik przechodni
(1.1) prognozować przyszłe zdarzenia
(1.2) praw. ekon. ujmować, uwzględniać w planach bądź w akcie prawnym
(1.3) praw. określać z góry konsekwencje, rodzaj postępowania
(1.4) określać się z góry co do swoich planów, zamiarów
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przewidywalne; cecha tych, którzy są przewidywalni
Wiktionary
dający się przewidzieć, domyślić
przymiotnik
(1.1) taki, który daje się przewidzieć
SJP.pl
Wiktionary
domyślać się co będzie
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) domyślanie się, jaki jest najbardziej prawdopodobny tok zdarzeń w przyszłości
(1.2) to, co jest spodziewane, przewidywane jako najbardziej prawdopodobne
Przewidywanie – może dotyczyć jednego z poniższych pojęć:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. oznaczyć coś z góry; założyć, zaplanować
2. domyślić się co będzie, co może nastąpić
SJP.pl
1. oznaczyć coś z góry; założyć, zaplanować
2. domyślić się co będzie, co może nastąpić
czasownik przechodni dokonany (ndk. przewidywać)
(1.1) dokonany od|przewidywać.
(1.2) wcześniej określić przebieg lub skutki jakiegoś zdarzenia
(1.3) praw. ekon. uwzględnić coś, ująć coś w planach bądź w akcie prawnym
(1.4) praw. określić konsekwencje
SJP.pl
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przewielebnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przewielebny
SJP.pl
tytuł używany dawniej w stosunku do wyższego duchowieństwa
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przewiercić)
(1.1) niedokonany od|przewiercić.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przewiercać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przewiercić.
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przewiercać)
(1.1) wywiercić w czymś otwór na wylot
Wiktionary
bylina pnąca z rodziny przewiertniowatych; caprifolium, kapryfolium
SJP.pl
Wikipedia
lepnica przewiercieniowata - gatunek rośliny z rodziny goździkowatych
SJP.pl
lepnica przewiercieniowata - gatunek rośliny z rodziny goździkowatych
SJP.pl
1. tworzenie otworu na wylot za pomocą wiertła;
2. otwór wykonany na wylot za pomocą wiertła
SJP.pl
rodzina ślimaków z rzędu dwuprzedsionkowych; dziurkowate, Fissurellidae
SJP.pl
o cechach przewiertkowatych (rodzina ślimaków)
SJP.pl
o cechach przewiertniowatych (rodzina roślin)
SJP.pl
Wikipedia
o cechach przewiertniowatych (rodzina roślin)
SJP.pl
dawniej: przeobrażać, przekształcać
SJP.pl
przeprowadzić kogoś przez jakiś obszar, pokazując drogę, pomagając iść
SJP.pl
zmienić miejsce, w którym coś się znajduje poprzez przewieszenie
czasownik przechodni
(1.1) dokonany od|przewieszać.
SJP.pl
Wiktionary
zmieniać miejsce, w którym coś się znajduje poprzez przewieszanie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przewiesić.
Przewieszenie (przewieszka) – wybrzuszony fragment ścian skalnych. Stanowi część ściany nachyloną do poziomu pod kątem przekraczającym 90°. Może występować zarówno na otwartej ścianie, jak również w kominie, na żebrze itp.
Przewieszenia mogą powstawać na skutek podcięcia dolnej części ściany, na przykład przez działalność lodowca lub płynącej wody. Innym mechanizmem powstawania przewieszeń jest selektywne wietrzenie skały wzdłuż warstwy mało odpornej lub poziomego spękania tektonicznego.
Wiktionary oraz Wikipedia
fragment górskiej ściany skalnej o kącie nachylenia przekraczającym kąt prosty
Przewieszenie (przewieszka) – wybrzuszony fragment ścian skalnych. Stanowi część ściany nachyloną do poziomu pod kątem przekraczającym 90°. Może występować zarówno na otwartej ścianie, jak również w kominie, na żebrze itp.
Przewieszenia mogą powstawać na skutek podcięcia dolnej części ściany, na przykład przez działalność lodowca lub płynącej wody. Innym mechanizmem powstawania przewieszeń jest selektywne wietrzenie skały wzdłuż warstwy mało odpornej lub poziomego spękania tektonicznego.
SJP.pl
Wikipedia
otwór umożliwiający dopływ powietrza do czegoś
SJP.pl
o wietrze: wiejąc, przenikać przez coś
SJP.pl
dawniej: przewiew
SJP.pl
pomieszczenie przylegające do hali ubojowej w rzeźni, służące do wstępnego ochłodzenia, odparowania i osuszenia tusz
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: przewiewnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przewiewny
SJP.pl
dawniej:
1. przewietrznik;
2. wentylator
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) o luźnej strukturze, przepuszczający powietrze
Wiktionary
wieś w Polsce
SJP.pl
Wikipedia
przetransportować kogoś lub coś z jednego miejsca na drugie
czasownik przechodni dokonany (ndk. przewozić)
(1.1) dokonany od|przewozić.
SJP.pl
Wiktionary
1. owijać coś na nowo, kolejny raz;
2. odwijać coś, np. taśmę, wełnę, z jednej szpuli, cewki i nawijać na inną szpulę, cewkę itp.;
3. zmieniać pieluszki dziecku;
4. w informatyce: przeciągać zawartość okna programu komputerowego, używając tzw. paska przewijania;
5. w obróbce plastycznej: dokonywać przetłoczenia naczynia z blachy lub tworzyw sztucznych, powodując, że ich powierzchnia zewnętrzna staje się powierzchnią wewnętrzną;
6. przewijać się:
a) potocznie: przechodzić, przejeżdżać, przelatywać, przepływać przez jakieś miejsce tam i z powrotem;
b) przenośnie o wielu osobach: znajdować się gdzieś przez jakiś czas, pojawiać się i znikać;
c) przedostawać się przez coś w zręczny, zwinny sposób, omijając przeszkody;
d) przenośnie: pojawiać się gdzieś co jakiś czas; powtarzać się, powracać;
e) występować co jakiś czas w różnych miejscach, wśród czegoś; przeplatać się;
f) o taśmie, lince itp.: nawijać się na szpulę
czasownik
(1.1) odwijać z jednej szpuli i nawijać na drugą
(1.2) ponownie owijać czymś innym niż przedtem
(1.3) przemienić kształt i ułożenie naczynia ubrania tak, by strona wewnętrzna stała się zewnętrzną
(1.4) zmieniać pieluchę dziecku
(1.5) inform. o stronie internetowej lub dokumencie: przesuwać tak, by wyświetlany był inny fragment
czasownik zwrotny przewijać się
(2.1) być odwijanym z jednej szpuli i nawijanym na drugą
(2.2) pojawiać się gdzieś co jakiś czas
(2.3) przechodzić, przejeżdżać, przepływać, przelatywać przez jakieś miejsce; znajdować się w jakimś miejscu na jakiś czas i znikać (zwykle o dużej ilości czegoś)
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od przewijak
Wiktionary
mebel ułatwiający zmianę pieluszek dzieciom
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) mebel służący do zmiany pieluchy u dziecka
(1.2) pot. środ. inform. stacja pamięci taśmowej
Przewijak – specjalny mebel, konstrukcja lub podkładka ułatwiająca zmianę pieluszki u dziecka. Zwykle ma kształt czworoboku z miękkim wsadem zabezpieczonym wodoszczelnym materiałem. Boki powierzchni roboczej, na której umieszcza się dziecko, są zwykle podwyższone, co ma na celu ochronę dziecka przed niekontrolowanymi zmianami położenia i upadkiem ze znacznej wysokości.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przewijać.
Wiktionary
dział fabryki włókienniczej, w którym odbywa się przewijanie przędzy; cewiarnia
SJP.pl
grzech, występek, przewinienie, wykroczenie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. niecny uczynek
SJP.pl
Wiktionary
1. owinąć coś na nowo, kolejny raz;
2. odwinąć coś, np. taśmę, wełnę, z jednej szpuli, cewki i nawinąć na inną szpulę, cewkę itp.;
3. zmienić pieluszki dziecku;
4. w informatyce: przeciągnąć zawartość okna programu komputerowego, używając tzw. paska przewijania;
5. w obróbce plastycznej: dokonać przetłoczenia naczynia z blachy lub tworzyw sztucznych, powodując, że ich powierzchnia zewnętrzna staje się powierzchnią wewnętrzną;
6. przewinąć się:
a) potocznie: przejść, przejechać przelecieć, przepłynąć przez jakieś miejsce tam i z powrotem;
b) przenośnie o wielu osobach: pobyć gdzieś przez jakiś czas, pojawić się i zniknąć;
c) przedostać się przez coś w zręczny, zwinny sposób, omijając przeszkody;
d) przenośnie: pojawić się gdzieś co jakiś czas; powtórzyć się, powrócić;
e) wystąpić co jakiś czas w różnych miejscach, wśród czegoś; przepleść się;
f) o taśmie, lince itp.: nawinąć się na szpulę
czasownik przechodni
(1.1) dokonany od|przewijać.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przewinąć.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) błąd, występek; złe, niewłaściwe zachowanie; złamanie obowiązujących zasad
Wiktionary
wiosłując, pokonać jakąś trasę
SJP.pl
spędzać pewien czas na wiosłowaniu
SJP.pl
dawniej: przewieszony
SJP.pl
dawniej: spędzać pewien czas na wznoszeniu wiwatów i toastów
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przewlekać.
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) elektron. przeznaczony do montażu przewlekanego
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha przeciągania się w czasie
Wiktionary
1. trwający zbyt długo;
2. o chorobie: mający długotrwały przebieg
przymiotnik
(1.1) książk. trwający długo, ciągnący się, przewlekający się za długo
(1.2) med. o chorobie: mający długotrwały przebieg
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. zmiana bielizny
Wiktionary
1. rura lub kanał w urządzeniach wentylacyjnych albo wodociągowych;
2. element obwodu elektrycznego, po którym przepływa energia elektryczna;
3. w prawie: zespół czynności zmierzających do osiągnięcia skutku prawnego;
4. w organizmie ludzkim, zwierzęcym lub roślinnym: kanał lub kanalik łączący narządy lub przewodzący substancje;
5. przewód doktorski, habilitacyjny - postępowanie związane z przeprowadzeniem doktoratu lub habilitacji;
6. w dawnej Polsce: przewiezienie, przeprowadzenie kogoś, czegoś, zwykle przez przewodnika; dziś żywe tylko w wyrażeniach: pod czyimś przewodem, za czyimś przewodem - pod czyimś przewodnictwem, dowództwem
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) elektr. element obwodu służący do prowadzenia prądu;
(1.2) techn. kanał (rura, wąż) umożliwiający przepływ substancji sypkich, cieczy, gazów
(1.3) biol. med. narząd transportujący substancje wewnątrz organizmów
(1.4) postępowanie mające na celu uzyskanie stopnia naukowego;
(1.5) praw. pot. zob. przewód sądowy.
(1.6) przest. inspirowanie, prowadzenie czegoś, kierowanie czymś, bycie przewodnikiem
Hasła z dziedziny techniki i budownictwa:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
regionalnie: gruby sworzeń łączący dyszel i śnice wozu
przymiotnik
(1.1) stanowiący podstawę działania; wytyczający kierunek postępowania
(1.2) przewodzący komu
SJP.pl
Wiktionary
rzadkie: odnoszący się do przewodnika, właściwy przewodnikowi
SJP.pl
1. zjawisko przewodzenia prądu elektrycznego lub ciepła;
2. funkcja przewodniczącego; kierowanie, zarządzanie kimś lub czymś, przewodzenie komuś
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) rola przewodniczenia, kierowania czymś
(1.2) turyst. ogół zajęć przewodnika turystycznego
(1.3) fiz. zjawisko przewodzenia ciepła, dźwięku lub prądu elektrycznego
(1.4) biol. przekazywanie sygnału wywołanego w organizmie przez określony bodziec
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta, która przewodniczy, kieruje obradami, dyskusją itp.
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta przewodnicząca jakiejś instytucji, organizacji
forma czasownika.
(2.1) ims. przym. czynny od: przewodniczyć
SJP.pl
Wiktionary
1. osoba przewodnicząca obradami, dyskusją na posiedzeniu itp.;
2. samodzielny kierownik jakiegoś zespołu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba przewodnicząca jakiejś instytucji, organizacji
forma czasownika.
(2.1) ims. przym. czynny od: przewodniczyć
Przewodniczący – osoba kierująca obradami lub dyskusją na posiedzeniu; zwierzchnik grupy kierujący jej działalnością.
Osoba sprawująca rolę przewodniczącego jest zwykle wybierana lub wyznaczana przez członków grupy. Obowiązkami przewodniczącego jest kierowanie pracami grupy, dbanie o ciągłość jej prac jak i o konsensus oraz przedstawianie lub reprezentowanie stanowisk czy zadań grupy poza jej obręb.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: przewodnik
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przewodniczyć.
Wiktionary
kobieta przewodnik
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) turyst. kobieta zajmująca się oprowadzaniem wycieczek turystycznych, pokazująca turystom miejsca warte zobaczenia, eksponaty itp.
(1.2) kobieta, która czemuś przewodzi, pokazuje drogę
(1.3) przywódczyni duchowa lub ideowa
(1.4) zool. samica przewodząca stadu
SJP.pl
Wiktionary
czasownik niedokonany (dk. brak)
(1.1) kierować przebiegiem spotkania, zebrania, obrad
Wiktionary
nadmiar wody w organizmie
Przewodnienie – nadmiar wody w organizmie. Na podstawie molalności płynów ustrojowych oraz stężenia sodu można rozróżnić:
SJP.pl
Wikipedia
1. oprowadzacz po muzeach itp.; cicerone;
2. osoba wskazująca drogę;
3. przywódca grupy;
4. zwierzę na czele stada
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) turyst. osoba zajmująca się oprowadzaniem wycieczek turystycznych, pokazująca turystom miejsca warte zobaczenia, eksponaty itp.
(1.2) osoba, która czemuś przewodzi, pokazuje drogę
(1.3) przywódca duchowy lub ideowy
(1.4) opiekun służbowego psa
(1.5) harc. podstawowy stopień instruktorski w harcerstwie, oznaczany granatową podkładką pod Krzyżem Harcerskim;
(1.6) harc. instruktor posiadający stopień przewodnika (1.5)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) turyst. książka, ulotka, także nagranie audiowizualne, przeznaczone dla turystów, zawierające opis okolicy, ciekawe zabytki, mapy itp.;
(2.2) fiz. substancja, która przewodzi prąd elektryczny;
(2.3) fiz. substancja, która przewodzi ciepło
(2.4) bot. część pędu głównego drzewa, która znajduje się powyżej najniższego konara;
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(3.1) pies, który prowadzi niepełnosprawnego
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Konduktancja, przewodność elektryczna czynna – miara podatności elementu na przepływ prądu elektrycznego, odwrotność rezystancji.
Jednostką konduktancji w układzie SI jest simens (S).
Dla znanych wymiarów geometrycznych przewodnika i konduktywności materiału (miary podatności materiału na przepływ prądu), z jakiego został wykonany, jego konduktancję określa wzór:
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z przewodnością, dotyczący przewodności
Wiktionary
Przewodowice – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie rawskim, w gminie Rawa Mazowiecka.
Wikipedia
1. rura lub kanał w urządzeniach wentylacyjnych albo wodociągowych;
2. element obwodu elektrycznego, po którym przepływa energia elektryczna;
3. w prawie: zespół czynności zmierzających do osiągnięcia skutku prawnego;
4. w organizmie ludzkim, zwierzęcym lub roślinnym: kanał lub kanalik łączący narządy lub przewodzący substancje;
5. przewód doktorski, habilitacyjny - postępowanie związane z przeprowadzeniem doktoratu lub habilitacji;
6. w dawnej Polsce: przewiezienie, przeprowadzenie kogoś, czegoś, zwykle przez przewodnika; dziś żywe tylko w wyrażeniach: pod czyimś przewodem, za czyimś przewodem - pod czyimś przewodnictwem, dowództwem
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przewodzić.
Przewodzenie ciepła – proces wymiany ciepła między ciałami o różnej temperaturze pozostającymi ze sobą w bezpośrednim kontakcie. Polega on na przekazywaniu energii kinetycznej bezładnego ruchu cząsteczek w wyniku ich zderzeń. Proces prowadzi do wyrównania temperatury między ciałami.Przewodnictwem cieplnym nie jest przekazywanie energii w wyniku uporządkowanego (makroskopowego) ruchu cząstek.
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik niedokonany
(1.1) kierować kimś lub jakąś działalnością; dowodzić, stać na przywództwie
(1.2) fiz. być przewodnikiem prądu, ciepła, drgań akustycznych
Wiktionary
regionalnie: gruby sworzeń łączący dyszel i śnice wozu
SJP.pl
zdrobnienie od: przewód
SJP.pl
SJP.pl
wieś w Polsce
Przeworno (niem. Prieborn) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie strzelińskim, siedziba gminy Przeworno.
SJP.pl
Wikipedia
miasto w Polsce
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w Polsce, w województwie podkarpackim;
Przeworsk (łac. Prevorscum, Civitas Prevorscensis, ukr. Переворськ, hebr. פשבורסק) – miasto w Polsce, w województwie podkarpackim, siedziba powiatu przeworskiego i gminy wiejskiej Przeworsk, na Podgórzu Rzeszowskim, nad Mleczką, przy trasie międzynarodowej E40, dawna siedziba magnaterii polskiej. Jedno z najstarszych miast regionu. Za czasów I Rzeczypospolitej do powiatu przeworskiego należały miasta takie jak: Rzeszów, Łańcut, Leżajsk czy Sokołów Małopolski.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: Przeworsk
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do Przeworska, związany z Przeworskiem
SJP.pl
Wiktionary
mieszkaniec Przeworska (miasta w Polsce)
SJP.pl
mieszkanka Przeworska (miasta w Polsce)
SJP.pl
przymiotnik od: Przewóz
Przewoski (Przeworski, Przewóski, Rutendolf-Przewoski, Trzy Krze Ruty, błędnie Rütenberg-Przewoski) – kaszubski herb szlachecki, herb własny rodziny Przewoskich.
SJP.pl
Wikipedia
1. nazwa kilku wsi w Polsce;
2. osiedle w Krakowie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) transport, przewiezienie
(1.2) daw. przystań
przewóz:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) dostarczanie do miejsca przeznaczenia, wioząc kogoś lub coś
Wiktionary
czasownik niedokonany (dk. przewieźć)
(1.1) wioząc kogoś lub coś, dostarczać do miejsca przeznaczenia
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
działalność polegająca na przewożeniu towarów lub osób
SJP.pl
→ przewoźnik; spedytorka
SJP.pl
SJP.pl
nazwisko
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) człowiek trudniący się przewozem
(1.2) przedsiębiorstwo trudniące się przewozem
Przewoźnik – osoba fizyczna lub prawna oferująca ogółowi społeczeństwa transport w ramach usług regularnych lub okazjonalnych.
W Polsce to przedsiębiorca uprawniony do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie przewozu osób na podstawie potwierdzenia zgłoszenia przewozu, a w transporcie kolejowym – na podstawie decyzji o przyznaniu otwartego dostępu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
środowiskowo: wózek szpitalny do przewożenia chorych
SJP.pl
środowiskowo: przetrzymywać negatyw zbyt długo w wywoływaczu
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przewrócić)
(1.1) powodować upadek czegoś
(1.2) obracać na drugą stronę
(1.3) pot. rozrzucać podczas przeszukiwania
czasownik zwrotny niedokonany przewracać się (dk. przewrócić się)
(2.1) upadać
(2.2) leżąc, przekręcać się na drugi bok
Wiktionary
mechaniczne urządzenie w suszarniach służące do przesuwania przerabianego surowca
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przewracać.
Wiktionary
potocznie:
1. gra, zabawa oparta na przewracaniu czegoś;
2. rodzaj zabawki dziecięcej
SJP.pl
przeczulić;
1. uczynić nadmiernie wrażliwym, przeczulonym;
2. przewrażliwić się - stać się nadmiernie wrażliwym, przeczulonym
SJP.pl
przeczulić;
1. uczynić nadmiernie wrażliwym, przeczulonym;
2. przewrażliwić się - stać się nadmiernie wrażliwym, przeczulonym
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zbyt duża wrażliwość; przeczulenie na punkcie czegoś
SJP.pl
Wiktionary
przeczulić;
1. uczynić nadmiernie wrażliwym, przeczulonym;
2. przewrażliwić się - stać się nadmiernie wrażliwym, przeczulonym
przymiotnik
(1.1) książk. nadmiernie wrażliwy, łatwo ulegający emocjom, przeczulony
SJP.pl
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przewracać)
(1.1) dokonany od|przewracać.
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) książk. nagła, gwałtowna zmiana w czymś, radykalny zwrot
(1.2) polit. nagła zmiana władzy państwowej, często dokonywana przy użyciu wojska
(1.3) lotn. figura akrobatyczna polegająca na przejściu samolotu z lotu poziomego w stromo wznoszący, następnie nawróceniu i zejściu lotem nurkowym na pierwotną wysokość, ale w kierunku przeciwnym
(1.4) sport. ćwiczenie gimnastyczne polegające na wykonaniu szybkiego obrotu ciała o 360° w płaszczyźnie pionowej
(1.5) muz. zob. przewrót interwału.
(1.6) muz. zob. przewrót akordu.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) sport. kopnięcie piłki z jednoczesnym wykonaniem przewrotu całym ciałem;
(1.2) mikol. nazwa systematyczna|Disciseda|Czern.|ref=tak., rodzaj grzyba z rodziny pieczarkowatych;
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób przewrotny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przewrotnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przewrotny; bardziej przewrotny
SJP.pl
potocznie, rzadko: osoba postępująca fałszywie, obłudnie, której zachowania są dwuznaczne; krętacz, obłudnik, hipokryta, dwulicowiec
SJP.pl
1. bycie zakłamanym, obłudnym, podstępnym; fałszywość, dwulicowość, obłuda, hipokryzja;
2. postępek nacechowany fałszem, obłudą, chytrością; podstęp;
3. przenośnie: bycie zaskakującym, zwodniczym
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha kogoś, kto zachowuje się chytrze, przewrotnie, podstępnie i fałszywie
(1.2) postępek przewrotny, nacechowany fałszem, obłudą, chytrością; podstęp
(1.3) przen. bycie przewrotnym, zaskakującym, zwodniczym
SJP.pl
Wiktionary
1. cechujący się fałszem, zakłamaniem, obłudą, posługujący się podstępem i wykrętami; podstępny, wykrętny;
2. przenośnie: ukrywający prawdziwe oblicze, np. przewrotny tytuł książki; zwodniczy, zaskakujący
przymiotnik
(1.1) odznaczający się fałszem, obłudą
(1.2) działający lub zrobiony na opak
(1.3) skrywający prawdziwe cechy
(1.4) daw. taki, którego celem jest przewrót
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: wróżąc, przepowiadać coś komuś
SJP.pl
doskonały, świetny
SJP.pl
dawniej: użyć w nadmiarze nowych wyrazów
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przewyższyć)
(1.1) być wyższym od kogoś lub czegoś
(1.2) mieć większą liczbę czegoś
(1.3) prześcigać kogoś, być lepszym
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przewyższać.
Wiktionary
Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przewyższać)
(1.1) dokonany od|przewyższać.
Wiktionary
dawniej: przyswajać, zapożyczać, przejmować
SJP.pl
przenosić prawo własności nieruchomości na inną osobę lub instytucję
SJP.pl
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
miejsce na dziale wodnym którędy przeciągano łodzie z systemu jednej rzeki do systemu drugiej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) stpol. zwłoka
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
poprzez; z powodu, ze względu na
przyimek, służący do określania…
(1.1) …drogi lub przeszkody, jaką się przebywa podczas wykonywania danej czynności
(1.2) …narzędzia użytego do wykonania czynności
(1.3) …wykonawcy czynności w formach strony biernej
(1.4) …przyczyny wykonania czynności
(1.5) …czasu trwania czynności
(1.6) …operacji dzielenia (w matematyce)
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) nadzwyczaj, niezwykle, bardzo zabawny
Wiktionary
zżąć pewną ilość zboża, trawy
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) pot. zbyt najedzony
(1.2) pot. za bardzo opanowany przez co
Wiktionary
dawniej: przepalić
SJP.pl
dawniej: przepalić
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim, w gminie Zbrosławice;
Przezchlebie (od 10 marca 1947; od 27 listopada 1945 do 10 stycznia 1947 Bezchlebie, od 10 stycznia 1947 do 10 marca 1947 Brzezchlebie; niem. Preschlebie) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim, w gminie Zbrosławice.
We wsi był przystanek kolejowy Przezchlebie.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa katowickiego.
Wiktionary oraz Wikipedia
taki, który wykonuje się przez czaszkę
SJP.pl
nazwisko
Przeździecki (Przeździecka, Przeździeccy), Przezdziecki (Przezdziecka, Przezdzieccy), (biał.) Пшаздзецкі, (ros.) Пшездецкий:
SJP.pl
Wikipedia
przyimek
(1.1) forma oboczna przyimka → przez
Wiktionary
żeglując, pokonać pewną przestrzeń
SJP.pl
1. zrobić ręką lub czymś trzymanym w ręku znak krzyża nad kimś lub nad czymś w celu błogosławieństwa;
2. przeżegnać się - zrobić ręką znak krzyża na sobie
czasownik przechodni dokonany (ndk. żegnać)
(1.1) rel. uczynić nad kimś lub nad czymś znak krzyża
czasownik zwrotny dokonany przeżegnać się (ndk. żegnać się)
(2.1) rel. uczynić nad sobą znak krzyża
SJP.pl
Wiktionary
przez niego
forma ściągnięta
(1.1) książk. przez niego
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeżerać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) med. choroba będąca następstwem obniżenia odporności ustroju po zziębnięciu
(1.2) odczasownikowy od|przeziębić.
Wiktionary oraz Wikipedia
chory na skutek przeziębienia
SJP.pl
bardzo zziębnąć, zmarznąć; przemarznąć
SJP.pl
bardzo zziębnąć, zmarznąć; przemarznąć
SJP.pl
człon rodzajowy niektórych motyli z rodziny wachlarzykowatych, np. przezierka pokrzywianka, przezierka prosowianka
SJP.pl
Wikipedia
1. przyrząd zwiększający dokładność celowania; diopter
2. motyl z rodziny o tej samej nazwie
3. niewielki otwór w drzwiach, bramie itp., służący do wyglądania; wizjer; judasz
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) niewielki otwór do wyglądania
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzina motyli podobnych do os, średniej wielkości, o ciele zwykle z żółtymi paskami i przezroczystych skrzydłach na brzegach pokrytych łuskami
Przeziernikowate (Sesiidae syn. Aegeriidae) – rodzina motyli obejmująca około 1000 gatunków.
Skrzydła przezroczyste, ciało zwykle z żółtymi paskami, często jaskrawymi. Z wyglądu są podobne do os i potrafią naśladować wydawane przez nie w czasie lotu odgłosy. Gąsienice niektórych gatunków są szkodnikami roślin uprawnych.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach przeziernikowatych (rodzina motyli)
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany
(1.1) spędzić gdzieś zimę
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przezimować.
Wiktionary
przysłówek
(1.1) stpol. bez liku
Wiktionary
Wikipedia
dawna prosta waga przesuwnikowa o stałym odważniku; waga rzymska, bezmian
SJP.pl
wyrostek na ciele niektórych owadów, będący pozostałością zredukowanego skrzydła
Przezmianki, haltery (łac. halteres) – zredukowana para skrzydeł występujących na zatułowiu muchówek (Diptera) i śródtułowiu samców wachlarzoskrzydłych (Strepsiptera).
Składają się z nasady, nóżki i główki. Pełnią między innymi rolę narządów zmysłu – informują o położeniu ciała, działają jako stymulator lotu. Przezmianki mają zazwyczaj kształt kolbek osadzonych na cienkich trzonkach, bywają też przezmianki łuskowate. Są wypełnione hemolimfą.
SJP.pl
Wikipedia
Przeźmierowo – wieś sołecka położona w zachodniej Polsce, leży w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Tarnowo Podgórne. Przez Przeźmierowo przebiega droga krajowa nr 92. Ze wschodu przylega do wsi teren Portu lotniczego Poznań-Ławica, a od zachodu do lasku przeźmierowskiego. Miejscowość zalicza się do aglomeracji poznańskiej.
Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. przeznaczyć)
(1.1) określać cel
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeznaczać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) cel, dla którego służy dana rzecz
(1.2) nieunikniona przyszłość; coś, co musi się stać
(1.3) odczasownikowy od|przeznaczyć.
Przeznaczenie – los, dola, fatum, fortuna; to co powiedziane, przepowiedziane, zarządzone przez bogów; nieuchronna przyszłość. Z definicji jest tylko jedno przeznaczenie (przyszłość) i nie może być ono zmienione.
Według koncepcji przeznaczenia losy człowieka są z góry określone (zobacz: predeterminizm, kismet). Takie postawienie sprawy działało jednak deprymująco. Dlatego próbowano poznać przyszłość (zobacz: wróżby, astrologia, horoskop, jasnowidzenie, prorokowanie, Yijing), a następnie na nią wpływać: poprzez uczynki podporządkowane regułom uznawanym za sposób polepszenia losu lub za pomocą magii.
Wiktionary oraz Wikipedia
forma czasownika.
(1.1) ims. przymiotnikowy bierny od: przeznaczyć
(1.2) o kobietach: będąca czyimś przeznaczeniem
forma przymiotnika.
(2.1) rodzaj żeński: zob. przeznaczony.
rzeczownik, rodzaj żeński
(3.1) przen. osoba, w której upatruje się przyszłą żonę
Wiktionary
forma czasownika.
(1.1) ims. przymiotnikowy bierny od: przeznaczyć
(1.2) o człowieku, ludziach: będący czyimś przeznaczeniem
przymiotnik
(2.1) taki, który musi się stać
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(3.1) przen. książk. osoba, w której upatruje się przyszłego partnera
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przeznaczać)
(1.1) dokonany od|przeznaczać.
Wiktionary
zmienić znak drogowy lub logo w danym miejscu
SJP.pl
SJP.pl
taki, który wykonuje się przez odbytnicę
SJP.pl
kobieta przezorna
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta, która jest rozważna, zapobiegliwa
forma przymiotnika.
(2.1) M. i W. lp. ż. od: przezorny
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób przezorny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przezornie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przezorny
SJP.pl
zdolność przewidywania, ostrożność, zapobiegliwość
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bycie przezornym
SJP.pl
Wiktionary
1. przewidujący następstwa, zważający na przyszłość; ostrożny, czujny, przenikliwy, baczny;
2. wynikający z takiego postępowania, np. przezorna rada
przymiotnik
(1.1) rozważny, przewidujący konsekwencje
(1.2) stpol. przezroczysty
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) ktoś przezorny (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
taki, który wykonuje się przez otrzewną
SJP.pl
stać się zupełnie żółtym
SJP.pl
stać się zupełnie żółtym
SJP.pl
przysłówek
(1.1) daw. bezpiecznie, spokojnie
Wiktionary
SJP.pl
taki, który wykonuje się przez pochwę
SJP.pl
taki, który wykonuje się przez przełyk
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zob. przezrocze.
Wiktionary
rodzaj ryb okoniokształtnych
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówków: przezroczysto, przezroczyście
SJP.pl
biały przepuszczający światło; przeźroczystobiały
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co jest przezroczyste
Przezroczystość – zdolność materiału, ośrodka do przewodzenia (transmitancji) światła.
Wiktionary oraz Wikipedia
stopień wyższy od przymiotnika: przezroczysty
SJP.pl
1. przepuszczający promienie świetlne; przejrzysty; ażurowy;
2. umożliwiający wgląd otoczenia za sobą; transparentny
przymiotnik
(1.1) inaczej → przezroczysty
SJP.pl
Wiktionary
przeźrotka szklista - gatunek ślimaka płucodysznego
SJP.pl
taki, który wykonuje się przez skórę
SJP.pl
dawniej: zmienić ubranie, przebrać
SJP.pl
gryźć, żuć długo i dokładnie, rozdrabniać zębami
czasownik przechodni niedokonany (dk. przeżuć)
(1.1) fizj. żując, rozdrabniać pokarm zębami
(1.2) fizj. zool. żuć powtórnie połknięty wcześniej pokarm
(1.3) przen. rozmyślać wielokrotnie na ten sam temat; przeżywać coś w sobie nieustannie
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) zool. ssak z uzębieniem i żołądkiem przystosowanym do przeżuwania roślin;
Wiktionary
Przeżuwacze (Ruminantia) – podrząd ssaków z rzędu Cetartiodactyla. Są to ssaki o stosunkowo wysokich kończynach, gęstym futrze i czaszce uzbrojonej (z wyjątkiem kanczyli) w rogi lub poroże. Dawniej do przeżuwaczy zaliczano też wielbłądowate. Przeżuwacze są roślinożerne, a ponieważ połykają pokarm słabo pogryziony, ulega on później przeżuciu, w chwilach, gdy zwierzęta się nie pasą. W żołądkach przeżuwaczy występują mikroorganizmy symbiotyczne trawiące błonnik. Żołądek u większości gatunków składa się z czterech komór (żwacz, czepiec, księgi i trawieniec).
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeżuwać.
Wiktionary
dodatkowa nazwa nadana komuś, często o charakterze ironicznym
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) dodatkowa nazwa nadana komuś, często o charakterze ironicznym
Przezwisko – rodzaj pseudonimu stosowanego do określenia lub identyfikacji danej osoby. Przezwisko z reguły ma charakter obraźliwy. Przezwisko bez obraźliwego wydźwięku to pseudonim (lub ksywa), w internecie używa się także określeń login lub nick.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. przezwyciężyć)
(1.1) pokonywać coś z wysiłkiem
czasownik zwrotny niedokonany przezwyciężać się (dk. przezwyciężyć się)
(2.1) opanowywać siłą woli własne uczucia, zachowania
Wiktionary
dający się przezwyciężyć
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przezwyciężać)
(1.1) dokonany od|przezwyciężać.
czasownik zwrotny dokonany przezwyciężyć się (ndk. przezwyciężać się)
(2.1) dokonany od|przezwyciężać się.
Wiktionary
czasownik dokonany (ndk. przeżywać)
(1.1) pozostać przy życiu
(1.2) doświadczyć czegoś
(1.3) żyć dłużej od kogoś
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeżyć.
(1.2) stan psychiczny powstający wskutek silnych bodźców zewnętrznych, silne wrażenie pozostawiające ślady w psychice
(1.3) pot. przeżyte wydarzenia i sytuacje będące przyczyną przeżycia (1.2)
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący stanu psychicznego związanego z doznaniem jakiej żywej emocji, silnego wrażenia
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przepędzić
Wiktionary
1. coś przestarzałego, nieaktualnego; anachronizm, relikt, staroć;
2. w biologii: gatunek zwierzęcia lub rośliny, należący do jednostki taksonomicznej bliskiej wyginięcia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rzecz przestarzała, niemodna, zjawisko będące pozostałością z przeszłości
Przeżytek – kategoria wprowadzona do antropologii przez szkołę ewolucjonistyczną stanowiąca jedną z podstaw metodologicznych tej szkoły. Oznacza jakiś zwyczaj, przekonanie czy praktykę kulturową, którą trudno uzasadnić w kategoriach obecnie charakterystycznych dla danej kultury. Antropolodzy ewolucjonistyczni zakładają, że jest to niezbity dowód, że ta praktyka, przekonanie czy zwyczaj, jest pozostałością sposobu myślenia, kategorii i założeń tej kultury w odległej przeszłości.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. będący przeżytkiem, bez znaczenia; nieaktualny, przestarzały;
2. znudzony życiem; zblazowany, zużyty
przymiotnik
(1.1) książk. nieaktualny, nie mający już znaczenia, przestarzały, będący zabytkiem
(1.2) przest. znudzony, przesycony życiem
SJP.pl
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przeżyć)
(1.1) zob. przeżyć.
Wiktionary
1. zdolność trwania przy życiu;
2. stopień zdolności przeżycia wyrażony w liczbach
Krzywa przeżywalności – graficzna ilustracja statystycznych danych dotyczących liczebności populacji, jej struktury wiekowej i śmiertelności w poszczególnych klasach wiekowych. Dane są gromadzone w tabelach przeżywania, zawierających np. określone dla poszczególnych klas wartości liczby osobników dożywających do początku klasy i ich udział w całej populacji, liczbę należących do każdej klasy osobników umierających i wynikający z tych wartości współczynnik śmiertelności. Kształt krzywych przeżywalności wskazuje, jakie strategie życiowe stosują poszczególne gatunki dla przetrwania populacji w ekosystemie. Umożliwiają oszacowanie średniej długości życia osobników i wskazanie okresu występowania największej śmiertelności.
SJP.pl
Wikipedia
1. o chorobie: niekoniecznie śmiertelny;
2. doznawany, doświadczalny;
3. potocznie: akceptowalny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeżywać.
Wiktionary
Przeżywiczenie – wada drewna z grupy wad budowy, polegająca na miejscowym, nadmiernym przesyceniu żywicą drewna.
Przeżywiczenie wywołane może być uszkodzeniami mechanicznymi w sąsiedztwie spały żywczarskiej, spał wywołanych spałowaniem jeleniowatych, zabitek, lub działaniem mikroorganizmów (np. w zrakowaceniach, w odziomkowej części pnia z korzeniowcem wieloletnim). Często towarzyszy twardzicy.
Wikipedia
skrót od: przełom
skrót
(1.1) przełożył, przełożyła, przełożyli, przełożyły
SJP.pl
Wiktionary
1. rozłączając połączenie jakichś przewodów, łączyć jeden z nich z innym przewodem;
2. włączać inny program działania jakiegoś urządzenia;
3. rozmawiając z kimś, umożliwiać mu rozmowę telefoniczną z kimś innym
SJP.pl
część centrali telefonicznej, w której znajduje się przełącznica główna
SJP.pl
dający się przełączyć
SJP.pl
architektoniczne połączenie budynków służące na ogół do komunikacji między nimi
Przełączka – forma ukształtowania terenu, niewybitne, poprzeczne obniżenie w przebiegu grzbietu górskiego lub grani między sąsiednimi szczytami lub turniami, mała (często w sensie "płytka", czasem również w sensie "mniejsza od sąsiedniej") przełęcz. Pojęcie używane głównie w literaturze przewodnikowej i w gwarze taternickiej.
Np. Przełączka pod Zadnim Mnichem, Przełączka nad Dolinką Buczynową.
SJP.pl
Wikipedia
przełącznica telefoniczna - urządzenie automatycznej centrali telefonicznej umożliwiające dogodne dołączenie doprowadzonych do centrali łączy abonenckich lub międzycentralowych; kros
Przełącznik, komutator, switch – urządzenie łączące segmenty sieci komputerowej pracujące głównie w drugiej warstwie modelu ISO/OSI (łącza danych). Jego zadaniem jest przekazywanie ramki między segmentami sieci z doborem portu przełącznika, na który jest przekazywana.
Pierwszy przełącznik ethernetowy (Kalpana Etherswitch EPS-1500) został wprowadzony przez firmę Kalpana w 1990 roku.
SJP.pl
Wikipedia
1. przyrząd do włączenia lub wyłączenia jakiegoś urządzenie lub obwodu elektrycznego;
2. rodzaj koncentratora sieci teleinformatycznej, umożliwiający podłączenie do niej wielu urządzeń; switch
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) elektron. podzespół umożliwiający zmianę obwodu elektrycznego;
(1.2) inform. urządzenie łączące komputery oraz inny sprzęt w sieć komputerową
Przełącznik (ang. two-position switching device) – łącznik elektryczny przeznaczony do załączania lub wyłączania torów prądowych w jednym jednobiegunowym lub wielobiegunowym obwodzie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) związany z przełącznikiem, dotyczący przełącznika
Wiktionary
czasownik przechodni
(1.1) dokonany od|przeładowywać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeładować.
Wiktionary
SJP.pl
miejsce przeznaczone do przeładowywania towarów
Nabrzeże – linia brzegowa mola, pirsu lub kanału portowego wraz z przyległymi terenami portowymi, odpowiednio przystosowane (uzbrojone) do postoju i obsługi jednostek pływających. W żargonie marynarskim używa się też określenia keja.
Minimalne przystosowanie do postoju i obsługi to wyposażenie miejsca w polery do mocowania statków. Dodatkowo mogą być zainstalowane odbijacze, trapy, oświetlenie, przyłącza elektryczne i telefoniczne. Część nabrzeży jest wyposażona w rurociągi dostarczające na statek paliwo i wodę. Na nabrzeżach stoczniowych (remontowych) są zainstalowane dodatkowo instalacje sprężonego powietrza roboczego oraz tlenowo-acetylenowe.
SJP.pl
Wikipedia
czasownik
(1.1) obciążać ładunkiem ponad miarę
(1.2) zmieniać ładunek, np. w broni palnej
(1.3) przenosić ładunek z jednego środka transportu na drugi
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeładowywać.
Wiktionary
przeładowywanie towaru
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z przeładunkiem, dotyczący przeładunku
Wiktionary
wieś w województwie świętokrzyskim, w powiecie jędrzejowskim
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) wieś sołecka w Świętokrzyskiem;
Przełaj – wieś sołecka w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie jędrzejowskim, w gminie Sędziszów. Przełaj leży na styku trzech województw: świętokrzyskiego, małopolskiego (wieś Karczowice) i śląskiego (wieś Koryczany).
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
najkrótszą drogą, nie trzymając się wytyczonej drogi; na przełaj
SJP.pl
potocznie: zawodnik uprawiający biegi przełajowe
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) sport. pot. narta do uprawiania narciarstwa przełajowego
Wiktionary
bieg lub wyścig odbywający się w naturalnie trudnym terenie
SJP.pl
→ Przełaj
przymiotnik
(1.1) związany z Przełajem
SJP.pl
Wiktionary
cecha fizyczna minerałów polegająca na tym, że pod wpływem uderzenia pękają wzdłuż nieregularnej powierzchni
Przełam − w mineralogii, zdolność minerału do dzielenia się wzdłuż powierzchni nierównych, przypadkowych niezwiązanych z wewnętrzną strukturą kryształu.
Cecha ta występuje zwłaszcza w przypadku kryształów, które nie mają łupliwości i rozpadają się pod działaniem czynników mechanicznych nieprawidłowo, wzdłuż krzywych powierzchni przełamu.
SJP.pl
Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przełamywać)
(1.1) dokonany od|przełamywać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przełamać.
Przełamanie (ang. breakthrough) – to natarcie na broniącego się przeciwnika; jest formą natarcia, w której wojska dążą do przedarcia się poprzez jego obronę. Przez przełamanie dąży się do uchwycenia obiektów w głębi, w ten sposób naruszona zostaje spoistość obrony przeciwnika. Ma ono miejsce na wąskim odcinku obrony, wymaga ześrodkowania odpowiednich sił i środków.
Wiktionary oraz Wikipedia
nadmiernie odławiać ryby na jakimś obszarze wodnym, powodując zmniejszenie się pogłowia ryb
SJP.pl
warstwa skały osadowej występujaca wśród innej skały osadowej o znacznie większej miąższości
SJP.pl
1. miejsce przełażenia (np. w zaroślach), otwór w murze, płocie itp.;
2. mostek przerzucony w kopalni nad przenośnikami, rynnami, służący do przechodzenia
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: przełaz
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
wyraźne obniżenie grani, grzbietu pomiędzy dwoma sąsiednimi szczytami
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) geogr. obniżenie grzbietu górskiego, wyraźnie oddzielające dwa sąsiednie szczyty
Przełęcz – forma ukształtowania terenu, wybitne, poprzeczne obniżenie w przebiegu grzbietu górskiego, lub grani między sąsiednimi szczytami lub turniami. Powstaje w wyniku procesu denudacji mniej odpornych skał budujących stoki. Zazwyczaj przełęcze są najwygodniejszym miejscem do przejścia z jednej doliny do drugiej przez oddzielający je grzbiet.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) książk. nagła, zasadnicza zmiana, zwrotny moment w czymś
(1.2) książk. granica między dwoma okresami, koniec jednego i początek drugiego
(1.3) geol. odcinek wąskiej doliny o stromych zboczach, w którym rzeka przedziera się między górami;
(1.4) med. moment zwrotny w przebiegu ostrej choroby
(1.5) szach. manewr szachowy mający dać określoną przewagę;
Przełom – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Mniów.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przełomowe; cecha tych, którzy są przełomowi
Wiktionary
stanowiący przełom, moment zwrotny w przebiegu czegoś
przymiotnik jakościowy
(1.1) dotyczący przełomu, wprowadzający nagłą, zasadniczą zmianę
SJP.pl
Wiktionary
nadmiernie odłowić ryby na jakimś obszarze wodnym, powodując zmniejszenie się pogłowia ryb
SJP.pl
nadmiernie odłowić ryby na jakimś obszarze wodnym, powodując zmniejszenie się pogłowia ryb
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) ekol. ryb. ekstensywna, nadmierna i niekontrolowana eksploatacja łowisk, która doprowadza populacje poławianych gatunków zwierząt wodnych poniżej poziomu bezpiecznego dla ich odtworzenia;
Przełowienie – nadmierna, niekontrolowana eksploatacja łowisk sprowadzająca populacje poławianych gatunków poniżej poziomu bezpiecznego dla ich odtworzenia. Przełowienie jest przykładem zjawiska znanego jako tragedia wspólnego pastwiska.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przełożyć.
(1.2) techn. w przekładniach: stosunek prędkości obrotowej wału napędzającego do prędkości obrotowej wału napędzanego
(1.3) książk. zależność, związek między czymś a czymś
Wiktionary
przestarzale:
1. funkcja przełożonego, sprawowanie władzy zwierzchniej; zwierzchność, zwierzchnictwo;
2. grupa przełożonych
SJP.pl
zwierzchniczka
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) kobieta wyższa rangą, mająca władzę nad kimś lub czymś
forma czasownika.
(2.1) ims. od: przełożyć
SJP.pl
Wiktionary
urzędowo: zwierzchni, nadrzędny
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba wyższa rangą, mająca władzę nad kimś lub czymś
forma czasownika.
(2.1) ims. od: przełożyć
Przełożony (inaczej zwierzchnik) – ktoś, kto ma władzę zwierzchnią, wydaje polecenia. Występuje prawie we wszystkich sferach życia społecznego i zawodowego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przekładać)
(1.1) dokonany od|przekładać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przełupywać.
Wiktionary
część przewodu pokarmowego łącząca jamę ustną z żołądkiem
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) anat. odcinek przewodu pokarmowego łączący gardło z żołądkiem,
Przełyk (łac. oesophagus) – u bezkręgowców przedni odcinek układu pokarmowego nieposiadający mięśni lub słabo w nie zaopatrzony, a u kręgowców odcinek między gardzielą a żołądkiem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. przełknąć)
(1.1) fizj. przesuwać treść z jamy ustnej w kierunku żołądka
(1.2) pospiesznie spożyć
(1.3) przen. przeżywać w milczeniu trudną sytuację
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) anat. związany z przełykiem, dotyczący przełyku
Wiktionary
rzadko: przepoić łzami
SJP.pl
przyimek
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. przy
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przywyknąć
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. krewniak
Wiktionary
czasownik niedokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przeć, pchać
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. podlizywacz
Wiktionary
czasownik niedokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. potakiwać
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dodatek
Wiktionary
czasownik niedokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. potakiwać
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przypędzić
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przygięty
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przyjąć
Wiktionary
czasownik nieprzechodni dokonany
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. przyjść
Wiktionary
czasownik niedokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. polecać
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. rów
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. okazja
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. lizus
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. ubiór
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. przyroda
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przygotować
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. sprawić lanie
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przypalić się
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przypiec
(1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przypalić
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. doprawić
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. lekko się przypalić (o mleku)
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. lekko się przypalić (o mleku)
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przywlec, przyciągnąć
(1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przynieść coś ciężkiego, przytaszczyć
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przyłączyć się do kogoś
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. nadepnąć
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przyciąć
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dosypać
(1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. zasypać
Wiktionary
czasownik nieprzechodni dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. zootechn. przestać dawać mleko przed ocieleniem (o krowie)
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. rzem. łata na bucie
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przyciąć
(1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przytrzasnąć
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. zob. prziskwarzić.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. geogr. Przyszowice
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. naciągnąć
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. potwierdzić
Wiktionary
czasownik
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kochać
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. krewny
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. pokrewieństwo
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. krewny
Wiktionary
frontowa część czegoś (np. ubrania)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) część frontowa
SJP.pl
Wiktionary
przedstawiciel rodziny lub plemienia dający początek dalszym pokoleniom; protoplasta, antenat, antecesor, dziad, pradziad
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) ktoś, od kogo ktoś pochodzi
(1.2) biol. organizm poprzedzający genetycznie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) daw. przód czegoś, początek
(2.2) mat. inform. węzeł drzewa, leżący na ścieżce z korzenia do danego węzła i będący bliżej korzenia
(2.3) górn. główne miejsce wydobywania węgla, aktywny koniec tunelu
(2.4) choreogr. taniec biskupiański
(2.5) wojsk. jednoosiowy pojazd, przede wszystkim konny, służący do ułatwienia holowania dział
(2.6) archit. hist. budynek postawiony od frontu, przy ulicy, na parceli w zwartej zabudowie miejskiej
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przed innymi, poprzedzając, wyprzedzając innych; na czele, na przedzie, na przodzie (rzadko)
przysłówek odrzeczownikowy sposobu
(1.1) dynamicznie: przed innymi; wyprzedzając resztę
(1.2) statycznie: przed resztą; poprzedzając innych
forma rzeczownika.
(2.1) N. lp. od: przód
SJP.pl
Wiktionary
→ przodek; antenatka, protoplastka
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) rzad. akt bycia dla kogoś przodkiem
(1.2) rzad. akt bycia ważniejszym, lepszym
Wiktionary
wieś w Polsce
Przodkowo (kaszub. Przedkòwò, niem. Seefeld) – wieś kaszubska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie kartuskim, siedziba gminy Przodkowo, przy drodze wojewódzkiej nr 224. W Przodkowie działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, przy siedzibie której znajduje się Muzeum Pożarnictwa (wśród eksponatów znajdują się stare wozy strażackie i dawny sprzęt gaśniczy). Obszar wsi jest podzielony na dwa sołectwa: Przodkowo i Przodkowo Działki.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: człowiek znajdujący się na przedzie
SJP.pl
przednia część mózgu do której zalicza się kresomózgowie i międzymózgowie
Przodomózgowie (łac. prosencephalon) – pierwszy z trzech (obok śródmózgowia i tyłomózgowia) pierwotnych pęcherzyków mózgowych, rozwojowa część mózgowia kręgowców.
U człowieka w okresie 5. tygodnia rozwoju zarodkowego ulega podziałowi na kresomózgowie i międzymózgowie. Wadą rozwojową przodomózgowia jest holoprozencefalia. Powstaje w przypadku braku podziału kresomózgowia na dwie pólkule.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach przodorzęskowych (klasa grzybopodobnych organizmów)
SJP.pl
o cechach przodorzęskowych (klasa grzybopodobnych organizmów)
SJP.pl
o cechach przodoskrzelnych (podgromada ślimaków)
Przodoskrzelne (Prosobranchia), skrętonerwne (Streptoneura) – wyróżniana dawniej podgromada ślimaków (Gastropoda), do której zaliczano ponad połowę współcześnie żyjących gatunków ślimaków, przede wszystkim morskich i słodkowodnych, rzadziej lądowych. Ich jama płaszczowa oraz skrzela są położone w przedniej części ciała, a boczno-trzewiowe spoidła nerwowe są ósemkowato skręcone. U form lądowych brak skrzeli. Stosunkowo łatwo jest je rozpoznać po występującym wieczku zamykającym muszlę. Są to organizmy najczęściej rozdzielnopłciowe. Większość związana z osadami dennymi, niektóre występują na znacznych głębokościach.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach przodoskrzelnych (podgromada ślimaków)
SJP.pl
przednia część stopy od stawów stępowo-śródstopnych do końca palców
SJP.pl
czasownik nieprzechodni niedokonany
(1.1) być najlepszym, pierwszym, przewyższać kogoś pod jakimś względem
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przodować.
Wiktionary
grupa osób wyprzedzająca innych, przodująca
SJP.pl
Przodownica – pismo dla kobiet wiejskich, miesięcznik społeczno-oświatowy wydawany w latach 1899–1912 w Krakowie.
W 1908 w numerze 11 „Przodownicy” ukazał się pierwszy przedruk wiersza „Rota” (1908) Marii Konopnickiej.
Wikipedia
SJP.pl
1. przodowanie w czymś;
2. panowanie nad czymś; hegemonia
SJP.pl
kobieta o najlepszych wynikach w jakiejś dziedzinie
SJP.pl
1. osoba o lepszych wynikach w jakiejś dziedzinie;
2. kosiarz idący na początku szeregu żniwiarzy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba lub grupa ludzi przodująca w danej dziedzinie; pierwszy w czymś
(1.2) adm. stopień podoficerski w polskiej międzywojennej policji państwowej
(1.3) przest. przywódca
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
górnik pracujący bezpośrednio przy urabianiu kopalin, odpowiedzialny za pracę zespołu robotników na przodku
przymiotnik
(1.1) związany z przodkiem górniczym, dotyczący tego przodka
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) górnik, który kieruje pracą na przodku
SJP.pl
Wiktionary
odchylenie ku przodowi; skrzywienie przednie
SJP.pl
wada zgryzu, przy której rząd dolnych zębów wystaje daleko przed rząd zębów górnych
SJP.pl
Wikipedia
przysłówek
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. najpierw
Wiktionary
przysłówek
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. najpierw
Wiktionary
1. wstawka zakrywająca dekolt, imitująca przód bluzki;
2. dziecięcy fartuszek ochronny;
3. rzadko, zdrobnienie od: przód
SJP.pl
zdrobnienie od: prztyk
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) lekkie uderzenie końcem palca wskazującego, opartego wcześniej o kciuk
SJP.pl
Wiktionary
odgłos uderzenia palcem o wewnętrzną część dłoni w trakcie rozprężenia się po zaczepieniu o kciuk; pstryk; pstryczek
SJP.pl
przyimek sygnalizujący stosunek współwystępowania, styczności w czasie i przestrzeni
przyimek
(1.1) …opisujący miejsce, niedaleko którego odbywa się czynność
(1.2) …opisujący orientacyjny czas, okazję
(1.3) …opisujący okoliczność
(1.4) …przyłączający nazwę obiektu, z którym wiążą się charakteryzowane w zdaniu czynności
SJP.pl
Wiktionary
przedrostek
(1.1) …oznaczający osiągnięcie celu
Wiktionary
potocznie: udać, zasymulować coś, np. faul
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Przyamurzem, dotyczący Przyamurza
Wiktionary
potocznie: lekko zaatakować
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) położony przy autostradzie
Wiktionary
obszar nad Bajkałem
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Przybajkalem, dotyczący Przybajkala
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy banku
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy basenie
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy bazarze
Wiktionary
dawniej: odpokutowywać, żałować czegoś; przypłacać
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy bibliotece
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany
(1.1) dokonany od|przybijać.
(1.2) umocować coś gwoździem
(1.3) przypłynąć do brzegu
(1.4) odcisnąć stempel
(1.5) mocno zmartwić kogoś
(1.6) uderzyć dłonią w cudzą dłoń
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przybrać)
(1.1) przyjmować imię, nazwisko lub pseudonim
(1.2) nabierać cech
(1.3) ozdabiać czymś
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przybrać)
(2.1) stawać się zasobniejszym w coś, intensywniejszym
(2.2) o rzece lub wodzie: podnosić swój poziom, wzbierać
czasownik zwrotny niedokonany przybierać się (dk. przybrać się)
(3.1) przest. poet. ozdabiać się czymś, stroić się w coś
(3.2) pot. wsiadać z kimś do pojazdu, by zostać podwiezionym
(3.3) daw. gw-pl|Wilno. zamierzać
Wiktionary
wieś w Polsce
Przybiernów (niem. Pribbernow) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie goleniowskim, w gminie Przybiernów.
Miejscowość jest siedzibą gminy Przybiernów.
We wsi kościół z XVII w. z drewnianą wieżą barokową z XVIII w. otoczony murem. W południowej części wsi zrekonstruowany wiatrak-koźlak z 1837. W czasie walk o Przybiernów toczonych w 1945 roku przez 3 Pułk Piechoty Wojska Polskiego z armią niemiecką poległ kpt. Władysław Górski.
SJP.pl
Wikipedia
Przybiernówko – wieś w północno-zachodniej Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfickim, w północno-zachodniej części gminy Gryfice.
Dzieci i młodzież z terenu Przybiernówka uczęszczają do szkoły podstawowej w Prusinowie oraz do szkół podstawowych w Gryficach. W miejscowości znajduje się remiza Ochotniczej Straży Pożarnej oraz świetlica wiejska, w której organizowane są imprezy okolicznościowe.
Wikipedia
SJP.pl
czasownik nieprzechodni dokonany
(1.1) daw. przybiec
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przybić)
(1.1) wbijając gwóźdź, kołek itp., przytwierdzać coś
(1.2) o statku, łodzi: podpływać do brzegu lub nabrzeża
(1.3) o pieczęci: odciskać znak
(1.4) pot. uderzać dłonią w czyjąś dłoń
(1.5) martwić kogoś czymś
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przybijać.
Wiktionary
Przybitka – element oddzielający ładunek miotający od pocisku w broni palnej
Wikipedia
przenośnie: zmartwiony, dotknięty czymś, np. cierpieniem
forma czasownika.
(1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: przybić
przymiotnik
(2.1) załamany, smutny, zmartwiony
SJP.pl
Wiktionary
Przybkówko – osada w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie szczecineckim, w gminie Barwice.
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie koszalińskim.
Wikipedia
trochę blady; bladawy
SJP.pl
taki, który przybladł
SJP.pl
znajdujący się przy blacie
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przybliżyć)
(1.1) przesuwać coś bliżej
(1.2) skracać termin
(1.3) czynić uczuciowo bliższym
(1.4) opisywać, podawać w przybliżeniu
(1.5) opt. pokazywać w powiększeniu
czasownik zwrotny niedokonany przybliżać się (dk. przybliżyć się)
(2.1) skracać dystans między czymś, kimś a sobą
(2.2) stawać się mniej odległym w czasie
(2.3) stawać się bliższym emocjonalnie między sobą
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przybliżyć.
(1.2) wielkość niezupełnie dokładna
przysłówek
(2.1) przest. mniej więcej, w przybliżeniu, około
Aproksymacja (łac. approximare – przybliżać) – budowanie rozwiązań przybliżonych, zwłaszcza wtedy, gdy ścisłego rozwiązania nie da się przedstawić dokładnie w postaci analitycznej.
Przykład to zastąpienie pewnej funkcji f(x) inną, zazwyczaj prostszą \varphi (x), umożliwiającą efektywne rozwiązanie postawionego problemu. Przykłady takich sytuacji to:
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) bliski rzeczywistemu, ale podany z pewną niedokładnością
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przybliżać)
(1.1) dokonany od|przybliżać.
czasownik zwrotny dokonany przybliżyć się (ndk. przybliżać się)
(2.1) dokonany od|przybliżać się.
Wiktionary
1. kobieta pełniąca służbę przy kimś;
2. zastępczyni druzynowej lub drużynowego w harcerstwie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) harc. zastępczyni drużynowego
forma przymiotnika.
(2.1) forma żeńska przymiotnika przyboczny
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: człowiek pełniący służbę przy kimś, towarzyszący komuś
przymiotnik
(1.1) pełniący służbę przy kimś
(1.2) daw. znajdujący się obok
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) harc. zastępca drużynowego;
Przyboczny, przyboczna – funkcja w drużynie harcerskiej lub gromadzie zuchowej. Przyboczny jest głównym pomocnikiem drużynowego lub drużynowej. W niektórych drużynach pełni on też funkcję zastępowego Zastępu Zastępowych (tzw. zz), w skład którego wchodzą inni zastępowi oraz, w zależności od zwyczajów przyjętych w danym środowisku, podzastępowi. Funkcja ta jest też traktowana jako przygotowanie do objęcia funkcji drużynowego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy boisku
Wiktionary
załamywanie lub rozbijanie się fal na płyciznach bądź u brzegów; kipiel
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wahadłowy ruch fal morskich załamujących się o brzeg;
Przybój – wahadłowy ruch wody od brzegu i do brzegu, wywołany załamaniem się fali na płytkiej wodzie przybrzeżnej, czyli uderzanie fal o brzeg zbiornika wodnego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: przybój
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) w lm. przybory: przedmioty służące do wykonywania określonej czynności
(1.3) powiększenie się stanu czegoś
Przypór (899 m)lub Przybór (898 m) – szczyt w Grupie Lipowskiego Wierchu i Romanki w Beskid Żywiecko-Orawskim. Znajduje się w północnym grzbiecie Skały, który poprzez Lachowe Młaki, Juszczynkę i Przypór ciągnie się po dolinę potoku Juszczynka w Juszczynie. Południowo-zachodnie stoki Przybora opadają do potoku Bystrzanka, północne i północno-wschodnie do Juszczynki. Obecnie wierzchołek i stoki Przypora są porośnięte lasem, ale na północno-zachodnim grzbiecie znajduje się zarastająca polana Palenica. Dawniej Przypór był znacznie bardziej bezleśny; na topograficznej (niezaktualizowanej) mapie Geoportalu zaznaczona jest duża polana na jego grzbiecie. Jeszcze obecnie na zdjęciach lotniczych tej mapy widoczne są zarastające pozostałości dawnych polan na jego stokach. Od drugiej połowy XIX wieku po II wojnę światową Żywiecczyzna była przeludniona i na potrzeby rolnictwa wyrąbano większość lasów w górach, zamieniając je na pola uprawne i hale pasterskie. Po II wojnie światowej stopniowo zaprzestawano uprawy tych mających niewielką wartość rolniczą kamienistych pól położonych na stromych nieraz stokach, w latach 80. załamało się także pasterstwo. Nieużytkowane pola i hale zalesiono lub samorzutnie zarastają lasem.
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko, np. Jeremi Przybora (1915-2004), poeta
SJP.pl
zestaw przyborów do czegoś
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) komplet przyborów
(1.2) pojemnik na przybory
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
nazwisko, np. Jeremi Przybora (1915-2004), poeta
SJP.pl
regionalnie: bez rajstop, pończoch lub skarpet; zwykle w połączeniach "chodzić przyboś" albo "chodzić na przyboś"; na przyboś
SJP.pl
Wikipedia
wieś w Polsce
Przybówka – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Wojaszówka.
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Wieś jest siedzibą parafii Św. Kazimierza, należącej do dekanatu Frysztak, diecezji rzeszowskiej.
SJP.pl
Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przybierać)
(1.1) dokonany od|przybierać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przybrać.
(1.2) coś, co służy do przystrojenia, upiększenia
Wiktionary
Przybranówek – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie aleksandrowskim, w gminie Aleksandrów Kujawski.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa włocławskiego.
Wieś sołecka – zobacz jednostki pomocnicze gminy Aleksandrów Kujawski w BIP.
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) traktowany jako własny pomimo innego pochodzenia
(1.2) przyjęty jako własny choć nieprawdziwy
forma czasownika.
(2.1) ims. przym. bierny od przybrać
Wiktionary
lekko zabrudzać; podbrudzać
SJP.pl
lekko zabrudzić; podbrudzić
SJP.pl
Przybrzeże, pas przybrzeżny – obszar płytkiego morza przylegający bezpośrednio do brzegu (plaży), na którym fale oscylacyjne przełamują się, a następnie jako fale translacyjne rozchodzą się w kierunku plaży.
Pas przybrzeżny jest nazywany niekiedy pasem wód terytorialnych.
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) położony, znajdujący się w pobliżu brzegu morza, jeziora lub rzeki
(1.2) charakterystyczny lub typowy dla terenów w pobliżu brzegu morza, jeziora lub rzeki
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) organizacja podległa większej organizacji działająca na jej rzecz
Wiktionary
część statku przylegająca do burty
SJP.pl
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przybywać)
(1.1) książk. dotrzeć do jakiegoś miejsca
(1.2) powiększyć się ilościowo
Wiktionary
imię żeńskie
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Przybychny lub z nią związany
SJP.pl
Przybychowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim, w gminie Połajewo.
Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 178.
Wieś szlachecka Przibichowo położona była w 1580 roku w powiecie poznańskim województwa poznańskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przybyć.
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Przybygniewy lub z nią związany
SJP.pl
Przybygniew z żoną; Przybygniewowie
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Przybygniewa lub z nim związany
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
Przybymir – staropolskie imię męskie, złożone z członów Przyby- („przybyć, przybywać”) oraz -mir („pokój, spokój, dobro”). Mogło oznaczać „ten, który przynosi pokój”.
W polskim piśmiennictwie pojawił się w 1265 r. W styczniu 2025 roku nie wystąpił w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących.
Przybymir imieniny obchodzi 16 marca, 27 sierpnia.
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
SJP.pl
Przybymir z żoną; Przybymirowie
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Przybymira lub z nim związany
SJP.pl
Przybynów – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie myszkowskim, w gminie Żarki.
W miejscowości istniał klub piłki nożnej noszący nazwę KS „Orzeł”, który z w 2009 r. został zlikwidowany z powodu braku sponsora. Barwami klubowymi zawodników były czerwień i czerń.
Wikipedia
imię męskie
Przybyrad – staropolskie imię męskie złożone z członów Przyby- ("przybyć, przybywać") i -rad ("być zadowolonym, chętnym, cieszyć się"). Może oznaczać "ten, z którym przybywa radość".
Przybyrad imieniny obchodzi 27 stycznia, 15 lutego, 12 czerwca i 27 grudnia.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
człowiek, który dokądś przybył, przyjechał, sprowadził się gdzieś
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) ktoś, kto przybył
Przybysz (ang. The Visitor, 1997–1998) – amerykański serial science fiction stworzony przez Deana Devlina i Rolanda Emmericha. Wyprodukowany przez Centropolis Television i 20th Century Fox Television.
Światowa premiera serialu miała miejsce 19 września 1997 roku na kanale Fox. Ostatni odcinek został wyemitowany 16 stycznia 1998 roku. W Polsce serial nadawany był dawniej na kanałach Polsat i TV4.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Miejscowości w Polsce:
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
ogół cech charakterystycznych dla twórczości Stanisława Przybyszewskiego
Przybyszewszczyzna – termin wywodzący się od nazwiska polskiego pisarza i dramaturga Stanisława Przybyszewskiego określający tendencję do nadmiernej stylizacji na prozę poetycką, zamiłowanie do przywoływania tematyki parafilii, satanizmu czy chorób umysłowych.
SJP.pl
Wikipedia
→ przybysz; przyjezdna
Przybyszka (Periplaneta) – rodzaj karaczanów z rodziny karaczanowatych.
SJP.pl
Wikipedia
wieś w Polsce
Przybyszówka – część Rzeszowa, dzielnica niestanowiąca jednostki pomocniczej gminy, powstała z przyłączenia do miasta dawnej wsi Przybyszówka. Położona jest na zachodnich krańcach miasta. Pomimo ścisłych związków z i bliskiego sąsiedztwa Rzeszowa, pierwszy fragment wsi włączono do Rzeszowa 1 lutego 1977 (rejon ul. Dębickiej i część przedłużenia ul. Krakowskiej, po obecną ul. Ceramiczną). Po raz drugi obszar wsi o powierzchni około 7,7 km² i zamieszkany przez blisko 2000 osób włączono do miasta 1 stycznia 2007 r. Ostateczne przyłączenie reszty Przybyszówki do Rzeszowa nastąpiło 1 stycznia 2008 r.
SJP.pl
Wikipedia
Przybyszowy – wieś sołecka w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie koneckim, w gminie Końskie.
Prywatna wieś szlachecka, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie opoczyńskim województwa sandomierskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Anny w Bedlnie.
Wikipedia
Przybyszyn – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Ciechanowiec.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Trójcy Przenajświętszej w Ciechanowcu, a prawosławni do parafii Wniebowstąpienia Pańskiego w Ciechanowcu.
Wikipedia
imię męskie
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
Przybysława – staropolskie imię żeńskie, złożone z członów Przyby- ("przybyć, przybywać") oraz -sława ("sława"). Mogło oznaczać "ta, która przynosi sławę". W źródłach poświadczone w XII wieku (1168 rok).
Męski odpowiednik: Przybysław
Przybysława imieniny obchodzi 12 grudnia, jako wspomnienie bł. Przybysławy, siostry św. Wacława.
Osoby noszące to imię:
SJP.pl
Wikipedia
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Przybysławy lub z nią związany
SJP.pl
Przybysław z żoną; Przybysławowie
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Przybysława lub z nim związany
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
1. zwiększenie się ilości czegoś; przyrost, wzrost;
2. miejsce uprawiania nauki lub sztuki;
3. w religii: miejsce przebywania bóstwa lub jego kultu; świątynia, kościół;
4. miejsce schronienia lub siedlisko czegoś;
5. potocznie: ubikacja
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przyrost czegoś
(1.2) miejsce, w którym uprawia się jakąś dziedzinę sztuki lub nauki
(1.3) budowla lub pomieszczenie mające charakter sakralny
(1.4) siedlisko czegoś
(1.5) pot. ubikacja
(1.6) pot. miejsce uciech
SJP.pl
Wiktionary
taki, który przybył z innego miejsca i się osiedlił; przybytni, napływowy
SJP.pl
taki, który przybył z innego miejsca i się osiedlił; przybytni, napływowy
SJP.pl
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przybyć)
(1.1) docierać do pewnego miejsca
(1.2) powiększać się ilościowo
Wiktionary
osoba, która przybywa, przyjeżdża gdzieś
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przybywać.
Wiktionary
imię męskie
Przybywoj – staropolskie imię męskie, złożone z dwóch członów: Przyby- ("przybywać") i -woj ("wojownik").
Przybywoj imieniny obchodzi 5 lipca.
Przybywoj i Odolan, przywódcy buntu przeciw objęciu władzy przez Chrobrego po śmierci Mieszka I, to pierwsi znani Polacy nienależący do rodu książęcego.
SJP.pl
Wikipedia
kobieta, która przybyła
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Przybyłowice (niem. Triebelwitz) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie jaworskim, w gminie Męcinka.
Miejscowość położona jest na równinie Jawora, na wysokości 165 m n.p.m., 11 km na północ od Jawora.
We wsi jest przystanek kolejowy Przybyłowice.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego.
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Przybyłowo (niem. Dünhöfen) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Tolkmicko na Wysoczyźnie Elbląskiej.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
człowiek, który przybył skądś
SJP.pl
taki, który się przybłąkał; zabłąkany
SJP.pl
przybłąkiwać się - błąkając się, przybywać gdzieś
SJP.pl
(r. męski) ten, kto się przybłąkał
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy
(1.1) pot. osoba, która się przybłąkała
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(2.1) pot. zwierzę, które się przybłąkało
rzeczownik, rodzaj żeński
(3.1) pot. kobieta, która się przybłąkała
SJP.pl
Wiktionary
gwarowo: złapać, przyłapać
SJP.pl
potocznie: schwytać, złapać niespodziewanie, przydybać
SJP.pl
1. skierować broń lub jakiś przyrząd w stronę kogoś lub czegoś; wycelować, wcelować;
2. potocznie: trafić
SJP.pl
przymocować cementem
SJP.pl
potocznie: cerować prowizorycznie, powierzchownie
SJP.pl
potocznie: osoba niezdarna, mało inteligentna
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pot. depr. ktoś mało rozgarnięty
SJP.pl
Wiktionary
rzadko: zaciemniać, zasłaniać częściowo
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ekon. wpływy pieniężne osiągane w danym okresie
(1.2) hand. pozycja w księdze rachunkowej do wpisywania wpływów pieniężnych
(1.3) daw. przyjście, przybycie
Przychód – pojęcie księgowe, które oznacza uzyskany lub należny wpływ wartości, korzyści materialnych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, działalności wykonywanej osobiście, pracy wykonywanej na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy oraz z nieruchomości, w tym ze sprzedaży takiej nieruchomości.
Wiktionary oraz Wikipedia
przestarzałe: przychodni; dziś tylko w wyrażeniu: na przychodne - pracując w czyimś domu, ale nie mieszkając w nim
SJP.pl
książkowo: ktoś, kto przyszedł, przybył skądś; przybysz
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) placówka służby zdrowia, w której lekarze różnych specjalności przyjmują chorych, udzielają im porad i w której wykonuje się podstawowe badania
forma rzeczownika.
(2.1) D. B. lp. od: przychodzień
Przychodnia lekarska – zakład służby zdrowia udzielający ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych.
Wyróżnia się przychodnie podstawowej opieki zdrowotnej i ambulatoryjnej opieki specjalistycznej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z przychodnią, dotyczący przychodni
Wiktionary
przestarzałe: przychodni; dziś tylko w wyrażeniu: na przychodne - pracując w czyimś domu, ale nie mieszkając w nim
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przychodzić.
Wiktionary
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przyjść)
(1.1) przybywać dokądś
(1.2) o czasie, zjawisku: następować
(1.3) o listach, wiadomościach: dochodzić do adresata
(1.4) dawać się osiągnąć
(1.5) daw. gw-pl|Wilno. wypadać
Wiktionary
książkowo: ktoś, kto przyszedł, przybył skądś; przybysz
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
Przychojec (w latach 1977–1981 Jodłówka) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leżajskim, w gminie Leżajsk.
Przychojec liczy ok. 1000 mieszkańców. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa rzeszowskiego.
Wikipedia
Przychów (dawna niem. nazwa Preichow) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Bobrowice.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.
Wikipedia
1. przyrost żywego inwentarza lub zwierzyny łownej w stadzie;
2. młode w stadzie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przyrost bydła lub zwierzyny łownej w stadzie
(1.2) młode zwierzęta w stadzie
(1.3) pot. żart. czyjeś dzieci
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób przychylny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przychylnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika; przychylny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przychylne
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) podchodzący z sympatią; dający, zapewniający dobre, korzystne warunki do czegoś; korzystny
Wiktionary
ciecz wypełniająca przestrzenie w uchu wewnętrznym oddzielone ściankami błędnika błoniastego i kostnego; perylimfa
Przychłonka, perylimfa (łac. perilympha) – płyn wypełniający przestrzeń przychłonkową znajdującą się między ścianą wewnętrzną błędnika kostnego, a ścianą błędnika błoniastego. Składem przypomina płyn mózgowo-rdzeniowy, zawiera dużą ilość jonów sodu oraz małą ilość jonów potasu.
SJP.pl
Wikipedia
czasownik przechodni
(1.1) dokonany od|przycinać.
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przyciągnąć)
(1.1) ciągnąc, przybliżać coś w kierunku do siebie
(1.2) sprawiać, że ktoś lub coś staje się intrygującym; wartym bliższego kontaktu, poznania itd.
(1.3) fiz. sprawiać, że powstaje siła dążąca do zbliżenia dwóch ciał
czasownik zwrotny (dk. przyciągnąć się)
(2.1) fiz. działać na siebie siłą skierowaną w kierunku drugiego ciała
(2.2) przybliżać się do czegoś za pomocą ciągnięcia
Wiktionary
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób przyciągający, budząc zainteresowanie
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyciągać.
(1.2) przybliżanie czegoś w kierunku do siebie
Wiktionary
Przyciągarka – urządzenie dźwignicowe zaliczane do grupy cięgników. Stosowane do przetaczania wagonów oraz do przeciągania statków, barek na rzekach, śluzach czy w portach.
Ze względu na sposób realizacji ruchu cięgna wyróżniamy:
Wikipedia
czasownik przechodni
(1.1) dokonany od|przyciągać.
Wiktionary
przysłówek
(1.1) nieco ciasno
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) pot. trochę ciasny
Wiktionary
dawniej: daszek na lampę
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) środ. mot. przyciemnienie szyb samochodowych
(1.2) daw. daszek na lampę
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyciemniać.
Wiktionary
1. trochę za ciemny, niedostatecznie oświetlony; ciemnawy;
2. dawniej: słabowidzący
SJP.pl
niezupełnie, lekko zacienić
SJP.pl
niewielka ilość zacieru do hodowli drożdży wykorzystywanych przy produkcji alkoholu; przycierek
SJP.pl
niewielka ilość zacieru do hodowli drożdży wykorzystywanych przy produkcji alkoholu; przycier
SJP.pl
obcierka, przecierka;
1. uszkodzenie powierzchni w wyniku obtarcia o coś;
2. skutek uszkodzenia powierzchni w wyniku obtarcia o coś
SJP.pl
w budownictwie: podstawa wykonana z odpowiednio spojonych belek, na której opiera się ściana
Podwalina (przycieś) – najniższa (pierwsza kładziona przy budowie) belka w drewnianych konstrukcjach ścian. Opierana na fundamentach murowanych z kamienia (często z kamienia polnego) lub cegły na całej swojej długości i dodatkowo kotwiona w nim w celu uchronienia przed przesunięciem związanym z parciem i ssaniem wiatru. Izolowana od fundamentów (przede wszystkim ceglanych) warstwami papy w celu zabezpieczenia drewna przed wilgocią z gruntu (cegła jako materiał porowaty ma zdolność do kapilarnego pociągania wilgoci). W obecnie wykonywanych budynkach, zwłaszcza w konstrukcji szkieletowej, jest to często belka betonowa lub żelbetowa.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
czasownik
(1.1) ucinać część czegoś, aby to skrócić, uformować lub dopasować do czegoś
(1.2) przyciskać coś mocno czymś, np. przy zamykaniu
(1.3) mówić komuś coś złośliwego
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przycinać.
Wiktionary
złośliwa uwaga; przytyk, przymówka, docinek
Przycinek – część wsi Bokinka Pańska w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Tuczna.
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Trójcy Świętej w Huszczy.
W latach 1975–1998 Przycinek należał administracyjnie do województwa bialskopodlaskiego.
SJP.pl
Wikipedia
złośliwa uwaga; przytyk, przymówka, docinek
SJP.pl
ociosując, dopasować do czegoś
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) część urządzenia elektrycznego, która przyciśnięta, steruje obwodem
(1.2) ciężarek do przyciskania czegoś, np. papieru
(1.3) inform. pole na ekranie, które reaguje na wskazanie, kliknięcie, wybór itp.
(1.4) podkreślenie wypowiedzi intonacją głosu lub gestem
(1.5) jęz. zob. akcent dynamiczny.
(1.6) daw. czynność przyciskania czegoś
Przycisk (ang. button) – widżet realizujący operację poprzez naciśnięcie go wskaźnikiem myszy.
Standardowo przycisk reaguje jedynie na pojedyncze naciśnięcie lewego przycisku myszy. Obsługa ze strony użytkownika polega na najechaniu nań kursorem myszy oraz wciśnięciu lewego przycisku myszy. Po jego naciśnięciu przycisk chwilowo zmienia wygląd na wciśnięty, a następnie po puszczeniu przycisku myszy wygląd przycisku przywracany jest na wypukły i w tym momencie generowane jest zdarzenie wciśnięcia przycisku.
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) niedokonany od|przycisnąć.
czasownik zwrotny niedokonany przyciskać się
(2.1) niedokonany od|przycisnąć się.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyciskać.
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) wywrzeć fizyczny nacisk na coś, nadusić, przydusić
(1.2) przyprzeć coś lub kogoś do czegoś, przydusić, przygnieść
(1.3) przen. wywrzeć na kogoś presję
(1.4) przen. wywrzeć na kogoś mocny, niekorzystny wpływ
czasownik zwrotny przycisnąć się
(2.1) przywrzeć, przytulić się do czegoś lub kogoś
(2.2) przywrzeć, przytulić się do siebie nawzajem
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przycisnąć.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyciszać.
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przyciszać)
(1.1) zob. przyciszać.
Wiktionary
czasownik niedokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przytakiwać
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy cmentarzu
Wiktionary
Przyćmiewacz – dodatkowy element ładunku miotającego mający na celu ograniczenie błysku wystrzału podczas strzelań nocnych.
Umieszczany jest w łusce naboju artyleryjskiego. Stosuje się przyćmiewacze o działaniu utleniającym, m.in. saletrę amonową lub potasową, dzięki którym następuje całkowite spalenie składników palnych gazów prochowych, oraz przyćmiewacze, które podwyższają temperaturę zapłonu gazów prochowych. Do nich zalicza się chloran potasu lub sodu, siarczan potasu i sodu. Przyćmiewacze utleniające podnoszą temperaturę gazów prochowych w lufie, przez co doprowadzają do szybszego jej zużycia.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyćmiewać.
Wiktionary
potocznie: zażyć narkotyki; zaćpać
SJP.pl
przymocować statek cumami do brzegu lub do innego statku
SJP.pl
potocznie: przyłapywać na czymś
SJP.pl
taki, który przycupnął
SJP.pl
potocznie: spróbować być sprytnym, przebiegłym
SJP.pl
potocznie: ukrycie się, przyczajenie
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) taki, który się przyczaił i czyha w ukryciu
(1.2) przen. taki, który skrywa myśli i zamiary i czeka na właściwy moment, by je ujawnić
Wiktionary
w językoznawstwie: występujący przy czasowniku; adwerbalny
przymiotnik
(1.1) jęz. łączący się z czasownikiem
SJP.pl
Wiktionary
1. przyczepienie (się)
2. koniec mięśnia przytwierdzonego bezpośrednio lub za pośrednictwem ścięgna do kości, powięzi albo wewnętrznej powierzchni skóry
SJP.pl
pojazd drogowy bez silnika, przystosowany do ciągnięcia go przez pojazd silnikowy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mot. platforma na kołach przystosowana do ciągnięcia jej przez inny pojazd
Przyczepa – pojazd bez własnego napędu przystosowany do bycia ciągniętym przez inny pojazd. Używany głównie do transportu rzeczy, rzadziej ludzi.
Przyczepy bywają też czasami zabudowane specjalistycznym wyposażeniem, tworząc pojazdy rekreacyjne, przyczepy turystyczne, a nawet przyczepy mieszkalne z ograniczonymi możliwościami mieszkalnymi, w których ludzie mogą obozować lub przebywać.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. przyczepić)
(1.1) umocowywać coś na czym lub do czego jakąś techniką
czasownik zwrotny niedokonany przyczepiać się (dk. przyczepić się)
(2.1) czepiając się czego lub kogo, zatrzymywać się na tym
(2.2) pot. mieć do kogoś nieuzasadnione zarzuty czy żale
(2.3) pot. narzucać swoje towarzystwo
(2.4) pot. med. zajmować organizm
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeczepiać.
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przyczepiać)
(1.1) dokonany od|przyczepiać.
czasownik zwrotny dokonany przyczepić się (ndk. przyczepiać się)
(2.1) dokonany od|przyczepiać się.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przeczepić.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. od: przyczepa
(1.2) mała przyczepa, np. przy rowerze lub motocyklu
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) daw. aglutynacyjny
(1.2) dotyczący przyczepki (małej przyczepy), osadzony na przyczepce
Wiktionary
przyczepnica żwirownica - maszyna używana przy robotach drogowych do wysypywania szosy żwirem i do ubijania żwiru na szosie
SJP.pl
rzadki stopień wyższy od przymiotnika: przyczepny; bardziej przyczepny
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) mający zdolność łączenia się powierzchnią z inną powierzchnią
(1.2) mogący być przyczepionym
przymiotnik jakościowy
(2.1) taki, do którego łatwo coś się przyczepia
(2.2) łatwo przyczepiający się
Wiktionary
potocznie: właściciel przyczepy campingowej
SJP.pl
1. trójkątne zwieńczenie fasady lub ryzalitu budowli antycznej lub klasycystycznej; naczółek, fronton
2. budowla podpierająca koniec krańcowego przęsła mostu
3. teren za przeszkodą wodną zdobyty przez nacierające wojska po jej sforsowaniu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wojsk. teren broniony za przeszkodą wodną;
(1.2) bud. skrajna podpora mostu lub wiaduktu
(1.3) archit. element elewacji, fronton
(1.4) daw. strój weselny głowy panny młodej
Przyczółek to:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z przyczółkiem, dotyczący przyczółka
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) powód, dla którego coś się stało; czynnik, który wywołał jakieś zjawisko
Miejscowości w Polsce:
Wiktionary oraz Wikipedia
1. praca naukowa niewielkich rozmiarów, mająca pomóc wyjaśnieniu jakiejś ogólniejszej kwestii;
2. wypowiedź, wydarzenie będące zalążkiem tego, co ma nastąpić
SJP.pl
dotyczący przyczynkarza, przyczynku
przymiotnik
(1.1) mający charakter przyczynku, dotyczący przyczynkarstwa
SJP.pl
Wiktionary
tworzenie przyczynków, niewielkich prac naukowych o pomocniczym charakterze
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) pisanie przyczynków
(1.2) pejor. skupianie się w jakiejś działalności, najczęściej naukowej, na problemach ubocznych, które znajdują się poza głównym nurtem danej dziedziny
SJP.pl
Wiktionary
pracownik naukowy bez większych ambicji, tworzący prace naukowe o małym znaczeniu
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
1. związek przyczynowy między zjawiskami, z których jedno jest skutkiem innego, poprzedzającego je w czasie;
2. cecha tego, co dotyczy przyczyny; kauzalność
Przyczynowość – kategoria filozoficzna oznaczająca jedną z form powszechnej i koniecznej zależności zjawisk, które mają miejsce w obiektywnej rzeczywistości.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący przyczyny
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) środ. żart. partner sukcesora firmy rodzinnej, pracujący w tym samym przedsiębiorstwie.
Wiktionary
skrót od: przydomek
SJP.pl
1. przyczynić lub przysporzyć komuś czegoś;
2. przydać się - okazać się przydatnym do czegoś
SJP.pl
olbrzymi małż morski z rzędu blaszkoskrzelnych
SJP.pl
błona zewnętrzna tętnicy lub żyły
Przydanka, błona zewnętrzna (łac. adventitia, tunica externa, tunica adventitia, tela adventitia) – zewnętrzna warstwa ściany naczyń krwionośnych, przewodu pokarmowego (w odcinkach nieokrytych otrzewną), moczowodu, nasieniowodu, jajowodu, oskrzeli i oskrzelików. W układzie pokarmowym kręgowców zbudowana jest z tkanki łącznej wiotkiej.
SJP.pl
Wikipedia
zdarzyć nieoczekiwanie
SJP.pl
Wikipedia
żartobliwie: coś, co przechowuje się na wszelki wypadek
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pot. młodz. coś o czym myślimy, że może się przydać
SJP.pl
Wiktionary
wąski daszek biegnący na wysokości okapu dachu głównego w strzesze polskiej
SJP.pl
1. uzupełnienie, dopełnienie do większej całości; dodatek;
2. dodanie, dołożenie czegoś;
3. zwykle w liczbie mnogiej: jajniki i jajowody
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wyrostek (element dodatkowy) położony na narządzie
SJP.pl
Wiktionary
1. uzupełnienie, dopełnienie do większej całości; dodatek;
2. dodanie, dołożenie czegoś;
3. zwykle w liczbie mnogiej: jajniki i jajowody
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
dawniej: dodatkowy, uzupełniający
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: przydatnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przydatny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) posiadanie zastosowania; cecha czegoś, co jest przydatne
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) mający zastosowanie
(1.2) pomocny
Wiktionary
językoznawstwo: część zdania (wyraz lub ich grupa) określająca rzeczownik lub zaimek rzeczowny; atrybut
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gram. część zdania, będąca określeniem rzeczownika;
Przydawka (zwana również atrybutem) – część zdania określająca rzeczownik lub zaimek rzeczowny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) gram. związany z przydawką
Wiktionary
rodzaj dialektyzacji (np. "hale" zamiast "ale")
Przydech (aspiracja) – zjawisko fonetyczne polegające na energicznym rozwarciu wcześniej zwartych narządów mowy, co daje słaby dźwięk h towarzyszący artykulacji danej spółgłoski zwartej.
Może być cechą fonologiczną relewantną, np. w zulu i chińskim, w językach indyjskich (zarówno indoaryjskich, jak i drawidyjskich) i tajskich.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: przydech
SJP.pl
żyjący na dnie zbiorników wodnych, znajdujący się w pobliżu dna zbiorników wodnych (np. plankton przydenny, przydenny muł)
przymiotnik relacyjny
(1.1) znajdujący się blisko dna
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przydeptać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przydeptywać.
Wiktionary
1. dodatkowa nazwa jakiejś osoby, zwykle związana z jej cechami; przezwisko, pseudo, ksywa;
2. dawniej: wyróżniająca nazwa jednej z gałęzi rodu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) dodatkowa nazwa nadana komuś, bazująca na cesze charakterystycznej tej osoby
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) znajdujący się przy domu
Wiktionary
potocznie: przybyć dokądś, biegnąc lub idąc bardzo szybko
SJP.pl
Wikipedia
gwarowo: przydroże
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) znajdujący się przy drodze, w pobliżu drogi
Wiktionary
przytwierdzać, przymocowywać drutem
SJP.pl
zbyt mała ilość tlenu w zbiorniku wodnym wywołana procesami rozkładu substancji organicznych i intensywnymi procesami oddychania organizmów wodnych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wędk. ryb. obniżenie zawartości tlenu w wodzie skutkujące m.in. śnięciem ryb;
Przyducha – znaczne zmniejszenie ilości tlenu rozpuszczonego w wodzie zbiornika wodnego lub jego części. W skrajnym przypadku może prowadzić do masowego wymierania zamieszkujących go organizmów korzystających z tlenu, (m.in. tzw. śnięcie ryb).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
położony blisko Dunaju
SJP.pl
wulgarnie:
1. osoba zależna od kogoś innego;
2. kochanek
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) wulg. osoba zawsze obecna przy kimś wpływowym i popierająca go
(1.2) wulg. kochanek
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) trochę za duży
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) sąsiadujący z dworcem
Wiktionary
położony blisko dworu (posiadłości); przydworski
SJP.pl
położony blisko dworu (posiadłości); przydworny
SJP.pl
1. potocznie: schwytać lub znaleźć kogoś;
2. potocznie: przyłapać kogoś na czymś złym; zdybać
SJP.pl
potocznie: zachodzić kogoś znienacka
SJP.pl
wiejąc, przykrywać, przysypywać
SJP.pl
pokryć lekko sadzą, odymić od dołu; przykopcić, podkopcić, poddymić
SJP.pl
pokryć lekko sadzą, odymić od dołu; przykopcić, podkopcić, poddymić
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przydzielenie czegoś
(1.2) to, co przydzielono
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) pochodzący z przydziału
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przydzielić)
(1.1) oddawać w posiadanie albo użytkowanie
(1.2) kierować kogoś gdzieś do pracy na dane stanowisko
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) oddawanie w posiadanie albo użytkowanie
(1.2) kierowanie kogoś gdzieś do pracy na danym stanowisku
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przydzielać)
(1.1) dokonany od|przydzielać.
Wiktionary
rzadko: potowarzyszyć czemuś, z lekka dźwięcząc; pobrzmieć, powtórować dźwięczeniem
SJP.pl
Przydźwięk, przydźwięk sieci albo „brum” – zakłócenie, powstające we wstępnych obwodach wzmacniaczy elektroakustycznych, słyszalne jako buczenie, brzęczenie albo warkot o częstotliwości dominującej równej częstotliwości sieci energetycznej, czasem jej drugiej harmonicznej.
Wikipedia
rzadko: towarzyszyć czemuś, z lekka dźwięcząc; pobrzmiewać, wtórować dźwięczeniem
SJP.pl
czasownik
(1.1) dźwigając z trudem przynieść coś
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przydźwigać.
Wiktionary
1. przyduszać;
2. przydławiać się - lekko się dławić
SJP.pl
nieco za długi; długawy
SJP.pl
robić nieco dłuższym
SJP.pl
rzadki stopień wyższy od przysłówka: przydługo
SJP.pl
dodatkowa karta dołączona do zapisanego weksla, przeznaczona na dalsze wpisy indosantów
SJP.pl
zrobić nieco dłuższym
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy fabryce
Wiktionary
potocznie: przyłożyć, przywalić
SJP.pl
trochę, lekko farbować, barwić
SJP.pl
potocznie: poszczęścić się, powieść się; pofarcić się, sfarcić się
SJP.pl
czasownik
(1.1) patrz fastrygować
Wiktionary
potocznie: śledząc, przyłapywać kogoś na czymś
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) wojsk. znajdujący się, działający lub odbywający się przy froncie
Wiktionary
dawniej: goić powierzchownie
SJP.pl
1. o koniu: przybiegać galopem;
2. przyjeżdżać na koniu galopem;
3. potocznie: szybko przybiegać lub przyjeżdżać
SJP.pl
uwaga, przytyk
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. krytyczna uwaga
SJP.pl
Wiktionary
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przyganić)
(1.1) wygłaszać wiele zarzutów wobec kogoś
czasownik przechodni niedokonany (dk. przygonić lub przygnać)
(2.1) zmuszać kilka osób lub zwierząt do udania się w dane miejsce
(2.2) być powodem, dla którego ktoś lub coś zaczyna znajdować się w danym miejscu
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyganiać.
Wiktionary
1. lekko garbić;
2. przygarbiać się - lekko się garbić
SJP.pl
pochylony ku ziemi; ugięty
SJP.pl
czasownik przechodni
(1.1) dokonany od|przygarniać.
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przygarnąć)
(1.1) obejmować i przyciskać rękami
(1.2) brać pod opiekę, dawać schronienie
czasownik zwrotny niedokonany przygarniać się (dk. przygarnąć się)
(2.1) przytulać się
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przygarniać.
Wiktionary
przestarzałe: niewielka ilość czegoś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. (dziś gwara.) obie dłonie stulone, złączone bokami, tworzące zagłębienie
SJP.pl
Wiktionary
1. przerwać palenie się, świecenie czegoś; stłumić ogień; zgasić nie do końca, gasząc, przydusić płomień
2. spowodować ściemnienie czegoś; pozbawić blasku, przyćmić
SJP.pl
1. przerywać palenie się, świecenie czegoś; tłumić ogień; gasić nie do końca, gasząc, przyduszać płomień
2. powodować ściemnienie czegoś; pozbawiać blasku
SJP.pl
pozbawiony werwy, zapału, chęci do czynienia czegokolwiek, zobojętniały; wyrażający apatię (np. przygaszony wzrok)
SJP.pl
rzadko: wtórując, zagdakać
SJP.pl
roślina z rodziny turzycowatych
Przygiełka (Rhynchospora Vahl) – rodzaj roślin z rodziny ciborowatych (Cyperaceae). Liczy blisko 400 gatunków. Rodzaj jest kosmopolityczny, przy czym najbardziej zróżnicowany jest w strefie tropikalnej i subtropikalnej Nowego Świata. W Europie występują tylko trzy gatunki, z których w Polsce obecne są dwa – przygiełka biała (R. alba) i przygiełka brunatna (R. fusca).
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy gimnazjum
Wiktionary
przyglądać się - przypatrywać się, oglądać coś, kogoś uważnie, ze wszystkich stron
SJP.pl
przygonić;
1. goniąc, doprowadzić gdzieś
2. potocznie: szybko przybiec, przyjechać
SJP.pl
źle wpływać na samopoczucie
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) dawać przygnębienie, wprowadzać kogoś w zły stan psychiczny; powodować złe samopoczucie u kogoś
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób wywołujący przygnębienie
Wiktionary
źle wpływać na samopoczucie
przymiotnik
(1.1) wywołujący przygnębienie
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przygnębiać.
Wiktionary
źle wpłynąć na samopoczucie
czasownik przechodni dokonany (ndk. przygnębiać)
(1.1) dać przygnębienie, wprowadzić kogoś w zły stan psychiczny; spowodować złe samopoczucie u kogoś
czasownik zwrotny dokonany przygnębić się (ndk. przygnębiać się)
(2.1) wejść w zły stan psychiczny z jakiegoś powodu
SJP.pl
Wiktionary
stan psychiczny człowieka z kłopotami, problemami itp.
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) psych. obniżenie nastroju
(1.2) odczasownikowy od|przygnębić.
SJP.pl
Wiktionary
źle wpłynąć na samopoczucie
przymiotnik
(1.1) będący w obniżonym nastroju, z poczuciem kłopotów
SJP.pl
Wiktionary
gniotąc przyciskać; przyduszać, przypierać
SJP.pl
1. taki, który przygniata swym ogromem, swoją masą;
2. taki, który tworzy ciężką atmosferę, źle wpływa na samopoczucie;
3. przenośnie: bardzo duży, olbrzymi; miażdżący
przymiotnik
(1.1) znaczny, zdecydowanie przewyższający (np. liczebnie)
forma czasownika.
(2.1) imiesłów przymiotnikowy czynny od przygniatać
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przygniatać.
Wiktionary
częściowo zgnić; nadgnić, podgnić
SJP.pl
gniotąc przycisnąć; przydusić, przyprzeć
SJP.pl
taki, który przygnił
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
1. ciekawe zdarzenie spotykające kogoś
2. potocznie: przelotny romans
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) niecodzienne, niezwykłe zdarzenie
(1.2) przelotny romans, przeżycie erotyczne
(1.3) daw. okoliczność niepomyślna, wypadek
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest przygodne; cecha tych, którzy są przygodni
Byt przygodny – byt podlegający przyczynom. Byty przygodne mogą nie istnieć (w odróżnieniu od bytu koniecznego). Do bytu przygodnego odnosi się zjawisko czasu, można więc mówić o początku lub końcu bytu przygodnego. Bytów przygodnych może być wiele; są one zniszczalne i mają swoją przyczynę lub wyjaśnienie swego istnienia w bycie koniecznym. Byt przygodny nie może być przyczyną ani wyjaśniać istnienia innego bytu przygodnego. Byty przygodne nie istnieją a se (dzięki sobie), jak również per se (przez się).
Wiktionary oraz Wikipedia
wynikający z przypadku, zdarzający się przypadkiem; przypadkowy, przelotny
przymiotnik
(1.1) będący wynikiem przypadku lub taki, który zdarza się przypadkiem
(1.2) spotkany lub zjawiający się przypadkiem
SJP.pl
Wiktionary
osoba z zamiłowaniem do przygód; łowca, poszukiwacz przygód
SJP.pl
komputerowa gra przygodowa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. grykomp. komputerowa gra przygodowa
Komputerowa gra przygodowa – gatunek gier komputerowych, w których gracz odgrywa rolę protagonisty w opowieści, której postęp wyznacza eksploracja świata przedstawionego i rozwiązywanie zagadek. Nacisk położony przez gatunek na fabułę powoduje, że należące do niego gry mogą silnie czerpać z mediów takich, jak literatura i film. Gry przygodowe wykorzystują konwencję różnorodnych gatunków literackich, są również przeważnie zaprojektowane na potrzeby jednego gracza ze względu na trudność w przeniesieniu postaci i fabuły na mechanikę gier wieloosobowych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z przygodami, opisujący przygody (np. film przygodowy, powieść przygodowa)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z przygodami, dotyczący przygód
(1.2) liter. film. przedstawiający przygody, perypetie bohaterów
Film przygodowy – film o akcji skonstruowanej z ciągu przygód protagonisty, charakteryzujący się szybkim tempem akcji, brawurowymi rozwiązaniami fabularnymi oraz licznymi przeszkodami pokonywanymi przez bohaterów. Schemat filmów przygodowych opiera się na licznych scenach pościgów, ucieczek, eksplozji oraz niebezpiecznych dla protagonisty wydarzeniach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. wieś w Polsce;
2. osada w Polsce
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Przygodzice
SJP.pl
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
Osoby
SJP.pl
Wikipedia
przygnać;
1. goniąc, doprowadzić gdzieś
2. potocznie: szybko przybiec, przyjechać
SJP.pl
Przygórze (do 1945 r. niem. Köpprich) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Nowa Ruda.
Wikipedia
dawniej: opalić się, ogorzeć
SJP.pl
1. uczynić coś zdolnym do czegoś w określonym czasie, nadającym się do czegoś
2. nastawić kogoś na coś, uprzedzić
3. przygotować się:
a) uczynić się gotowym na coś, do czegoś
b) nastawić się na coś
czasownik przechodni dokonany (ndk. przygotowywać)
(1.1) dokonany od|przygotowywać.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) miejsce, w którym coś jest przygotowywane
Wiktionary
(zwykle w liczbie mnogiej) zabiegi, starania czynione z myślą o czymś, co ma nastąpić
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przygotować.
(1.2) (także. w lm.) ogół czynności wykonanych z myślą o czymś, co ma nastąpić
SJP.pl
Wiktionary
1. uczynić coś zdolnym do czegoś w określonym czasie, nadającym się do czegoś
2. nastawić kogoś na coś, uprzedzić
3. przygotować się:
a) uczynić się gotowym na coś, do czegoś
b) nastawić się na coś
przymiotnik odczasownikowy
(1.1) będący gotów do czegoś
SJP.pl
Wiktionary
związany z przygotowaniem; taki, który przygotowuje; zajmujący się przygotowaniem; przygotowujący (np. kurs przygotowawczy)
przymiotnik
(1.1) służący przygotowaniu do czegoś
SJP.pl
Wiktionary
środowiskowo: górnicze roboty przygotowawcze przed właściwym wybieraniem złoża
SJP.pl
1. czynić coś zdolnym do czegoś w określonym czasie, nadającym się do czegoś
2. nastawiać kogoś na coś, uprzedzać
3. przygotowywać się:
a) nastawiać się na coś
b) czynić się gotowym na coś, do czegoś
czasownik przechodni niedokonany (dk. przygotować)
(1.1) przyrządzać, organizować coś w określonym celu, tak, aby było gotowe na czas, aby się nadawało do czegoś
(1.2) uprzedzać kogoś o czymś, co ma nastąpić; oswajać kogoś z czymś; nastawiać kogoś na coś
czasownik zwrotny niedokonany przygotowywać się (dk. przygotować się)
(2.1) stawać się gotowym na coś; zbierać się, szykować się
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przygotowywać.
Wiktionary
towarzyszyć komuś, zagrać na instrumencie muzycznym
SJP.pl
Przygradów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie włoszczowskim, w gminie Włoszczowa.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 742.
Wikipedia
potocznie: przygramolać się - gramoląc się, przychodzić z trudem; przywlekać się
SJP.pl
obszar przy granicy czegoś; nadgranicze, pogranicze
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) znajdujący się przy granicy, związany z terenem przy granicy
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
potocznie: pozyskiwać sobie kogoś jako partnera
SJP.pl
mający miejsce przy gruncie, rosnący przy gruncie, tuż nad powierzchnią ziemi
przymiotnik
(1.1) meteorol. występujący tuż nad powierzchnią ziemi
SJP.pl
Wiktionary
towarzyszyć z muzyką
czasownik niedokonany
(1.1) wykonywać muzykę towarzyszącą czemuś
SJP.pl
Wiktionary
1. część wstępna utworu, poprzedzająca wykonanie całości; także lekki utwór muzyczny wykonywany przy różnych okazjach
2. gra towarzysząca czemuś; przygrywanie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) muz. utwór muzyczny stanowiący wstęp instrumentalny do jakiegoś większego utworu
(1.2) muz. lekki utwór muzyczny wykonywany przy różnego rodzaju okazjach
(1.3) przen. zapowiedź, przedsmak czegoś
Przygrywka – powieść autorstwa Ewy Lach z 1975 roku, będąca trzecią część cyklu Kosmohikanie.
Historia trojga dzieci, które niespodziewanie same muszą zająć się domem po tym, jak ich mama ma wypadek i trafia do szpitala. Te kilka samodzielnych dni do powrotu ojca, który chwilowo jest poza domem, okazuje się być tytułową przygrywką do dorosłego życia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. ściskać zębami; nadgryzać lekko wargi, wąsy - jako objaw zniecierpliwienia, gniewu itp.
2. potocznie: mówić komuś coś złośliwego, jakąś przykrość; dogadywać, docinać komuś
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przygryzać.
Wiktionary
1. ścisnąć zębami; nadgryźć lekko wargi, wąsy - jako objaw zniecierpliwienia, gniewu itp.
2. potocznie: powiedzieć komuś coś złośliwego, jakąś przykrość; dogadać, dociąć komuś
SJP.pl
1. zagrzać na nowo, podgrzać
2. o słońcu: ogrzać silnie; przypiec
3. potocznie: uderzyć w coś lub kogoś
czasownik dokonany
(1.1) uderzyć z impetem, z dużą siłą
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przygrzać.
Wiktionary
1. grzać na nowo, podgrzewać
2. o słońcu: grzać silnie; przypiekać
3. potocznie: uderzać w coś lub kogoś
SJP.pl
gwarowo: pogawędzić, porozmawiać; pogwarzyć
SJP.pl
1. przytwierdzać coś gwoździami
2. przenośnie: unieruchamiać, przykuwać
SJP.pl
powtórować komuś gwizdaniem
SJP.pl
1. przytwierdzić coś gwoździami
2. przenośnie: unieruchomić, przykuć
SJP.pl
zwiększać natężenie dźwięku
SJP.pl
nieco, trochę wygłodzić
SJP.pl
zwiększyć głośność; podgłośnić, pogłośnić
SJP.pl
potocznie: trochę głuchy; przygłuchy
SJP.pl
trochę głuchy; przygłuchawy
przymiotnik
(1.1) trochę, częściowo głuchy; słabo, źle słyszący
SJP.pl
Wiktionary
potocznie, pogardliwie: głupek, idiota, nierozgarnięty, wolnomyślący; przymuł
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pot. depr. ktoś głupkowaty
(1.2) pot. depr. upośledzony umysłowo
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pot. depr. ktoś głupkowaty
(1.2) pot. depr. upośledzony umysłowo
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) trochę głupi
Wiktionary
1. tłumić dźwięki, czynić odgłosy mniej słyszalnymi
2. o rozrośniętych roślinach: zacieniać rośliny nisko rosnące, tak aby powstrzymać ich rozwój
SJP.pl
1. stłumić dźwięki, uczynić odgłosy mniej słyszalnymi
2. o rozrośniętych roślinach: zacienić rośliny nisko rosnące, aby powstrzymać ich rozwój
SJP.pl
zmniejszyć szybkość jazdy; zwolnić; zahamować
SJP.pl
znajdujący się przy haśle słownikowym
SJP.pl
czasownik
(1.1) ciągnąć za sobą kogoś lub coś, co nie ma lub nie używa własnego napędu do miejsca przeznaczenia
Wiktionary
skrót od: przyimek, przyimkowy
SJP.pl
niesamodzielna, nieodmienna część mowy, łącząca niejednorodne części zdania lub wyrażenia, określająca związki podrzędne zachodzące między wyrazami samodzielnymi, wskazująca zwykle na reakcje przestrzenne, występująca tylko w połączeniu z rzeczownikiem lub leksemem o podobnej funkcji (zaimkiem, przymiotnikiem, liczebnikiem głównym i zbiorowym), np. nad, za, w, do (przyimki proste), naprzeciw, ponad, poprzez, zza (przyimki złożone)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gram. wyraz nieodmienny i niesamodzielny poprzedzający zawsze wyrazy odmieniające się przez przypadki (= imiona) i sygnalizujący związki składniowe między wyrazem poprzedzającym a następującym;
Przyimek (łac. praepositio) – nieodmienna i niesamodzielna część mowy, która łączy się z innymi wyrazami i nadaje im inny sens.
Na przykład rzeczownik stół tworzy z przyimkami wiele zestawień: na stole, o stole, za stołem, obok stołu, po stole, pod stołem, zza stołu, koło stołu, przy stole, ponad stołem, od stołu, ku stołowi itp.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) gram. związany z przyimkiem; występujący w funkcji przyimka albo w połączeniu nim
Wiktionary
potocznie: przyłożyć, uderzyć
SJP.pl
1. otrzymać, wziąć coś od kogoś, często w prezencie;
2. zaakceptować;
3. w piłce nożnej: odebrać podanie piłki przez zawodnika
czasownik przechodni dokonany (ndk. przyjmować)
(1.1) dokonany od|przyjmować.
SJP.pl
Wiktionary
1. człowiek pozostający z kimś w bliskich, zażyłych stosunkach; powiernik, druh;
2. człowiek okazujący sympatię, poparcie; zwolennik, protektor, miłośnik;
3. eufemistycznie: mężczyzna utrzymujący z kimś kontakty erotyczne; kochanek
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) herald. polski herb szlachecki;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. dotyczący przyjaciela, składający się z przyjaciół - osób pozostających ze sobą w bliskich stosunkach, np. przyjacielska kompania, paczka, grupa;
2. taki jak wśród przyjaciół, pełen życzliwości, troski i zaufania; dobry, przyjazny, życzliwy
przymiotnik jakościowy
(1.1) serdeczny, życzliwy, przyjazny
przymiotnik relacyjny
(2.1) dotyczący przyjaciela
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób przyjacielski, przyjaźnie
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co jest przyjacielskie
SJP.pl
Wiktionary
1. przyjaźnienie się z kimś; przyjaźń;
2. grono przyjaciół; przyjaciele
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przyjaźń
SJP.pl
Wiktionary
1. człowiek pozostający z kimś w bliskich, zażyłych stosunkach; powiernik, druh;
2. człowiek okazujący sympatię, poparcie; zwolennik, protektor, miłośnik;
3. eufemistycznie: mężczyzna utrzymujący z kimś kontakty erotyczne; kochanek
SJP.pl
zdrobnienie od: przyjaciółka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. zdrobn. od: przyjaciółka
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta zaprzyjaźniona z kimś
(1.2) pot. zob. kochanka.
Przyjaciółka – polski dwutygodnik (w latach 1948–2009 wydawany jako tygodnik), którego odbiorczyniami są głównie kobiety, poświęcony historiom z życia, plotkom, modzie, urodzie i zdrowiu. Do tygodnika dołączany był także program telewizyjny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przyjadać się - dawniej: przykrzyć się, przejadać się
SJP.pl
wydłużony wałeczkowaty organ, przylegający do dłuższej części jądra, prowadzący sznurek nasienny ku górze do przewodu pachwinowego
Przyjądrze, narząd Giraldésa (łac. paradidymis, organum Giraldés) – w anatomii człowieka jeden z narządów szczątkowych należących do męskiego układu płciowego. Przeważnie ma postać parzystego, okrągławego lub wydłużonego tworu zmiennej wielkości, położonego do przodu od naczyń w dolnej części powrózka nasiennego. Histologicznie składa się z drobnych, ślepo zakończonych kanalików stanowiących pozostałości rozwojowe dolnej grupy przewodów śródnercza. Występuje zwykle tylko u dzieci, u dorosłych zanikając. Odpowiednikiem żeńskim tego narządu jest przyjajnik.
SJP.pl
Wikipedia
potocznie: przypalić
SJP.pl
żartobliwie, zdrobniale o przyjęciu
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zdrobn. od przyjęcie
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) dotarcie do jakiegoś miejsca
(1.2) przybycie pojazdu
Wiktionary
1. bliskie, serdeczne stosunki z kimś oparte na wzajemnej szczerości, życzliwości, zaufaniu;
2. życzliwość, serdeczność okazywana komuś;
3. przyjaźń z korzyściami - relacja przyjacielska dopuszczająca stosunki seksualne
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) dobra, serdeczna relacja pomiędzy osobami opierająca się na wzajemnym zaufaniu, pomocy, życzliwości;
Przyjaźń – serdeczne stosunki oparte na wzajemnej życzliwości.
Większość ludzi uważa, że ich przyjaciele dobrze ich znają. Jednak badania wykazały, że w większości przypadków jest to złudzenie związane z chęcią poprawy samooceny. Wierząc, że przyjaciołom zależy na nas, budujemy poczucie własnej wartości.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) daw. zyskiwać czyjąś przyjaźń, jednać sobie kogoś
czasownik zwrotny niedokonany przyjaźnić się (dk. brak)
(2.1) być w przyjacielskiej relacji z kimś; utrzymywać przyjaźń, mieć kogoś za przyjaciela
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób przyjazny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przyjaźnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przyjazny; bardziej przyjazny
SJP.pl
przyjazne nastawienie, charakter
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest przyjazne; cecha tych, którzy są przyjaźni
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który żywi dla kogoś / czegoś uczucie przyjaźni lub jest wyrazem takiego uczucia
(1.2) przest. taki, który sprzyja komuś / czemuś i nie przynosi szkód
Wiktionary
przypierdolić; wulgaryzm o wielu znaczeniach, m.in.:
1. przyjebać (komuś) - pobić (kogoś);
2. przyjebać się (do czegoś) - przyczepić się (do czegoś), mieć o coś pretensje
czasownik nieprzechodni dokonany
(1.1) wulg. uderzyć
czasownik zwrotny
(2.1) wulg. przyczepić się
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyjebać.
Wiktionary
przypierdalać; wulgaryzm o wielu znaczeniach, m.in.:
1. przyjebywać (komuś) - uderzać, bić (kogoś);
2. przyjebywać się (do czegoś) - przyczepiać się (do czegoś), mieć o coś pretensje
SJP.pl
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przyjeżdżać)
(1.1) o człowieku: przybyć za pomocą pojazdu na kołach
(1.2) o pojeździe na kołach: przybyć
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyjechać.
Wiktionary
1. otrzymać, wziąć coś od kogoś, często w prezencie;
2. zaakceptować;
3. w piłce nożnej: odebrać podanie piłki przez zawodnika
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyjąć.
(1.2) reakcja na coś lub na kogoś
(1.3) uroczysty posiłek dla gości, zorganizowany na ogół z jakiejś okazji
Przyjęcie – uroczysty posiłek zorganizowany specjalnie dla osób zaproszonych – gości. Przyjęcie zazwyczaj ma na celu uświetnienie ważnych wydarzeń lub okoliczności o charakterze oficjalnym lub prywatnym – mówimy wtedy o przyjęciu okolicznościowym. Duże i wystawne przyjęcie może być określane jako bankiet, biesiada lub uczta.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
to, co sprawia przyjemność
SJP.pl
złośliwie o człowieku pozornie tylko miłym i układnym
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pot. iron. negatywnie o kimś, kto pozornie jest miły, uprzejmy
Przyjemniaczek (chiń. 一個好人 Yat goh hiu yan) – hongkońsko-amerykańsko-australijska sensacyjna komedia kryminalna z 1997 roku w reżyserii Sammo Hunga.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
złośliwie o człowieku pozornie tylko miłym i układnym
SJP.pl
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób przyjemny, z poczuciem przyjemności
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przyjemnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przyjemny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przyjemne; dające zadowolenie, satysfakcjonujące
Przyjemność – podstawowa wartość hedonistyczna o charakterze pozytywnym, będąca doświadczeniem zmysłowym o charakterze indywidualnym; przeciwieństwo nieprzyjemności.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) sprawiający przyjemność, dodatnie wrażenie
(1.2) odznaczający się miłym sposobem bycia
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
przyjeść się - przestarzale: przejeść się
SJP.pl
ogólnie znany, zgodny z określonymi zasadami
przymiotnik jakościowy
(1.1) powszechnie uznany lub używany
forma czasownika.
(2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: przyjąć
Przyjęty (ang. Accepted) – amerykańska komedia filmowa z 2006 w reżyserii Steve'a Pinka. Premiera filmu miała miejsce 18 sierpnia 2006.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta przybyła skądś, niestała mieszkanka
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest przyjezdne; cecha tych, którzy są przyjezdni
Wiktionary
taki, który przyjechał dokądś z innego miejsca
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) ktoś, kto przyjechał
(1.2) ktoś, kto jest mieszkańcem od niedawna
przymiotnik
(2.1) taki, który przyjechał
SJP.pl
Wiktionary
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przyjechać)
(1.1) o człowieku: przybywać za pomocą pojazdu na kołach
(1.2) o pojeździe na kołach: przybywać
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyjeżdżać.
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy jeziorze
Wiktionary
rzadkie: położony przy jeziorze, urządzony przy jeziorze
SJP.pl
czasownik
(1.1) dać pracę, zatrudniać
(1.2) odbierać coś (rzecz, informację)
(1.3) akceptować wizytę/rozmowę; udzielać audiencji
(1.4) z góry coś zakładać
(1.5) o lekach: zażywać
(1.6) o zmiennych: równać się
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyjmować.
Wiktionary
forma czasownika.
(1.1) ims. przymiotnikowy czynny od: przyjmować
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) sport. w siatkówce: zawodnik odbierający piłki po zagrywce i atakujący ze skrzydła lub z głębi pola;
Przyjmujący (lewoskrzydłowy; ang. outside hitter, left side hitter) – pozycja na boisku w siatkówce. Zadaniem przyjmującego jest odbieranie piłki po zagrywce i gra obronna, połączona z atakiem ze skrzydła bądź z głębi pola (atak z szóstej strefy).
Wiktionary oraz Wikipedia
przyjrzeć się - przypatrzeć się, obejrzeć coś, kogoś uważnie, ze wszystkich stron
SJP.pl
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przychodzić)
(1.1) zob. przychodzić.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyjść.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) żyd. adm. filia kahału, jednostka zależna
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) hist. geogr. region historyczny w dzisiejszej zachodniej Ukrainie
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) związany z Przykarpaciem, dotyczący Przykarpacia
Wiktionary
znajdujący się obok katedry
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy katedrze
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy kawiarni
Wiktionary
polecenie, rozkaz, nakaz
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. nakaz
SJP.pl
Wiktionary
wydać polecenie
czasownik przechodni dokonany (ndk. przykazywać)
(1.1) wydać polecenie lub zabronić czegoś
SJP.pl
Wiktionary
wydać polecenie
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) kategoryczne polecenie, nakaz
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w sposób wymagający podporządkowania się; nakazująco
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przykazać)
(1.1) wydawać polecenie lub zabraniać czegoś
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) nakazywanie, zobowiązywanie
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przykicać.
Wiktionary
przymiotnik od: przykielich
SJP.pl
czasownik
(1.1) poznań. - przyczepić się
(1.2) poznań. - przynieść coś
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przykinać.
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy kinie
Wiktionary
przyklapły, oklapnięty, oklapły; potocznie:
1. o człowieku: smutny, przygnębiony czymś; osowiały;
2. o uchu zwierzęcia: zwieszający się, niesterczący
SJP.pl
przyklapnięty, oklapnięty, oklapły; potocznie:
1. o człowieku: smutny, przygnębiony czymś; osowiały;
2. o uchu zwierzęcia: zwieszający się, niesterczący
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy klasztorze
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przyklejać)
(1.1) przytwierdzić klejem
(1.2) spowodować przylgnięcie
czasownik zwrotny dokonany przykleić się (ndk. przyklejać się)
(2.1) ulec przylepieniu, przylgnięciu do czegoś
(2.2) pot. narzucić komuś swoje towarzystwo
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przykleić)
(1.1) umocowywać coś przy pomocy kleju lub taśmy klejącej
(1.2) powodować przywieranie do czegoś
czasownik zwrotny niedokonany przyklejać się (dk. przykleić się)
(2.1) ulegać przyczepieniu do czegoś lub kogoś
(2.2) narzucać komuś własne towarzystwo
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyklejać.
Wiktionary
Przyklęk – zdolność autobusów i trolejbusów niskopodłogowych do zmiany wysokości podłogi po stronie drzwi tak, aby ułatwić pasażerom wsiadanie. Wysokość jest regulowana poprzez ciśnienie w pneumatycznych miechach zawieszenia. Niwelacja różnicy wysokości między podłogą i krawężnikiem jest znacznym udogodnieniem dla pasażerów niepełnosprawnych oraz przewożących wózki.
Wikipedia
taki, który przyklęknął (uklęknął na jedno kolano)
SJP.pl
1. klepiąc, uczynić coś gładkim, płaskim;
2. potocznie: zakończyć zawarcie jakiejś umowy
SJP.pl
1. klepiąc, czynić coś gładkim, płaskim;
2. potocznie: kończyć zawarcie jakiejś umowy
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy klubie
Wiktionary
wieś w Polsce
Przykona (daw. Przykuna) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie tureckim, w gminie Przykona.
Jej dawna nazwa brzmiała Przykuna.
Miejscowość jest siedzibą gminy Przykona.
W okolicach wydobywa się węgiel brunatny, co przyczyniło się do powstania zbiornika retencyjnego „Przykona”.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Przykona
SJP.pl
1. przykopy: rowy oblężnicze, umożliwiające atakującym dojście do obleganej twierdzy; aprosze
2. dawniej: wał ziemny
SJP.pl
Wikipedia
przykopy: rowy oblężnicze, umożliwiające atakującym dojście do obleganej twierdzy; aprosze
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wał ziemny wzdłuż czegoś
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
częściowo zakopać
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy kopalni
Wiktionary
pokryć lekko sadzą, odymić od dołu; podkopcić, przydymić, poddymić
SJP.pl
1. częściowo zakopywać;
2. potocznie: mocno uderzać kogoś;
3. potocznie: sprawiać komuś przykrość, dokuczając mu lub krytykując go; dokopywać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) bot. wybrzuszenie na płatku kwiatowym
Przykoronek (łac. corollula, ang. corolla scale, corolla appendage) – łuski występujące w kwiatach niektórych roślin w miejscu, gdzie blaszka płatka korony przechodzi w paznokieć. Mogą one być wolne, lub zrośnięte w rurkę, miseczkę. Tworzą charakterystyczny twór. Pełnią rolę powabni przywabiającej owady oraz ochraniają elementy rozrodcze kwiatu (pręciki i słupki). Przykoronek występuje np. u gatunków roślin w rodzinie amarylkowatych, goździkowatych i męczennicowatych.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) rzad. znajdujący się przy korzeniu
Wiktionary
smuga na rzece oznaczająca płytki brzeg, mieliznę
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) geogr. widoczna na rzece granica mielizny
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy kościele
(1.2) działający przy Kościele
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy koszarach
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) koszyk przytraczany do czegoś
Wiktionary
czasownik
(1.1) daw. przykuć
(1.2) przen. połączyć
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przykować.
Wiktionary
potocznie: popisać się odwagą, postarać się być śmiałkiem
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przykołować.
Wiktionary
rzadko: dojeżdżać, tocząc się na kołach
SJP.pl
kraść mało wartościowe rzeczy, zwiększając powoli swój majątek
SJP.pl
ukraść mało wartościowe rzeczy, zwiększając powoli swój majątek
SJP.pl
→ przykrawacz; krojczyni
SJP.pl
oddział zakładu produkującego meble
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przykręcić)
(1.1) obracać śrubą lub wkrętem zagłębiając je
(1.2) umocowywać coś śrubami lub wkrętami
(1.3) zmniejszać dopływ czegoś kręcąc zaworem
Wiktionary
1. potocznie: osoba, której praca polega na przykręcaniu różnych elementów;
2. dawniej: osoba obsługująca maszynę przędzalniczą, która łączy zerwane nici podczas wytwarzania tkaniny
SJP.pl
dawniej: kobieta obsługująca maszynę przędzalniczą, która łączy zerwane nici podczas wytwarzania tkaniny
SJP.pl
dający się przykręcać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przykręcać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przykręcić.
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przykręcać)
(1.1) dokonany od|przykręcać.
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób przykry
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) niemiłe, nieprzyjemne uczucie, zdarzenie, wrażenie lub odczucie spowodowane negatywnymi bodźcami
Wiktionary
przykrotek półskrzydły - gatunek chrząszcza z rodziny łyszczynkowatych
SJP.pl
nieco za krótki
SJP.pl
kusość
SJP.pl
1. nieprzyjemny dla zmysłów; dotkliwy, dokuczliwy, uciążliwy;
2. sprawiający kłopot, wywołujący niezadowolenie;
3. charakteryzujący się odpychającym sposobem bycia; nieznośny, niesympatyczny;
4. świadczący o odpychającym sposobie bycia
przymiotnik jakościowy
(1.1) wywołujący nieprzyjemne doznania zmysłowe
(1.2) wywołujący nieprzyjemne uczucia
(1.3) o człowieku: posiadający sposób bycia, który wywołuje u innych nieprzyjemne uczucia
(1.4) daw. stromy, mocno spadzisty
(1.5) daw. dokuczający komuś, nękający kogoś
SJP.pl
Wiktionary
1. ochronić od czynników zewnętrznych od góry;
2. znaleźć się na czymś, zasłaniając to
czasownik przechodni dokonany (ndk. przykrywać)
(1.1) dokonany od|przykrywać.
SJP.pl
Wiktionary
1. ochronić od czynników zewnętrznych od góry;
2. znaleźć się na czymś, zasłaniając to
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przykryć.
Przykrycie (pot. przykrywka) – deklarowana jawnie tożsamość i rola żołnierza lub funkcjonariusza służb specjalnych, który pełniąc służbę wykonuje zadania w ramach operacji pod przykryciem.
Przykrycie ma formę innej tożsamości, wykonywania innego zawodu, innego sposobu życia, często dalece różnego od działań operacyjnych jakie wykonuje służbowo. Bycie dyplomatą jest częstym przykryciem dla funkcjonariuszy instytucji wywiadowczych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. przykryć)
(1.1) kłaść coś osłaniającego na coś lub na kogoś
(1.2) tworzyć górną część, okrycie czegoś
czasownik zwrotny niedokonany przykrywać się (dk. przykryć się)
(2.1) używać zwykle jakiegoś okrycia na sobie
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przykrywać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. od: przykrywa
(1.2) przedmiot lub jego część, służąca do przykrywania
(1.3) przen. instytucja lub działanie mające na celu ukrycie prawdziwych intencji, celów, zamierzeń, itp.
Przykrycie (pot. przykrywka) – deklarowana jawnie tożsamość i rola żołnierza lub funkcjonariusza służb specjalnych, który pełniąc służbę wykonuje zadania w ramach operacji pod przykryciem.
Przykrycie ma formę innej tożsamości, wykonywania innego zawodu, innego sposobu życia, często dalece różnego od działań operacyjnych jakie wykonuje służbowo. Bycie dyplomatą jest częstym przykryciem dla funkcjonariuszy instytucji wywiadowczych.
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: policjant działający pod przykrywką
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: przykro
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przykry; bardziej przykry
SJP.pl
1. przykrzyć się - stawać się uciążliwym, być przykrym dla kogoś;
2. przykrzy się komuś - ktoś się nudzi, odczuwa monotonię
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) przest. tylko w zwrocie „przykrzyć sobie”: przykro coś odczuwać, odczuwać znudzenie czymś
czasownik zwrotny niedokonany przykrzyć się (dk. brak)
(2.1) nudzić kogoś, być dla kogoś przykrym, uciążliwym, niemiłym
(2.2) daw. dziś gwara. natarczywie, natrętnie upominać się o coś
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: pozycja kucająca
czasownik przechodni dokonany (ndk. przykuwać)
(1.1) przymocować do czegoś nieruchomego kajdanami lub łańcuchem, odbierając lub ograniczając możliwość poruszania się
(1.2) osłabić, uniemożliwiając samodzielne poruszanie się
(1.3) zmusić do przebywania przez dłuższy czas w danym miejscu lub przy danej osobie
(1.4) skupić coś na sobie
czasownik zwrotny dokonany przykuć się (ndk. przykuwać się)
(2.1) przymocować siebie samego do czegoś nieruchomego kajdanami lub łańcuchem, odbierając lub ograniczając sobie możliwość poruszania się
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) mający wejście od strony kuchni
(1.2) znajdujący się przy kuchni lub piecu kuchennym
(1.3) związany z kuchnią polową
Wiktionary
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przykucać)
(1.1) zgiąć nogi w kolanach, znacznie obniżając pozycję ciała; kucnąć
Wiktionary
przysiad na zgiętych nogach; kucnięcie, kucki
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przykucnąć.
SJP.pl
Wiktionary
kukając, powtórować czemuś
SJP.pl
potocznie:
1. pochylać głowę, chować głowę w ramiona, przykurczać ramiona;
2. przykulać się - lekko się kulić
SJP.pl
1. rzadko: to, co zostało dodatkowo zakupione dla uzupełnienia wcześniejszych zakupów;
2. w niektórych grach karcianych: dobranie dodatkowych kart przez gracza, który wygrał licytację
SJP.pl
rzadko: zakupić coś dodatkowo dla uzupełnienia wcześniejszych zakupów; dokupić
SJP.pl
w medycynie: ograniczenie ruchów i wykrzywienie kończyny, kręgosłupa lub szyi wskutek zmian chorobowych w stawach, mięśniach lub ścięgnach; kontraktura
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. zwyrodnienie mięśnia i stawu w wyniku obkurczenia włókien mięśniowych oraz więzadeł i struktur stawowych
forma czasownika.
(2.1) 2. os. lp. rozk. od: przykurczyć
SJP.pl
Wiktionary
wulgarnie:
1. przywalić, przyłożyć komuś; przyjebać, przypierdolić;
2. wykonać jakąś czynność wyrażaną czasownikiem z prefiksem przy-; przytentegować
SJP.pl
lekko pokrywać kurzem
SJP.pl
lekko pokryć kurzem
SJP.pl
przymocowywać kogoś lub coś do czegoś za pomocą łańcucha itp.; unieruchamiać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fakt, obrazujący lub zgodny z twierdzeniem
(1.2) osoba (rzecz, fakt), reprezentujący pewną klasę osób (rzeczy, faktów)
(1.3) osoba (postępowanie) godne naśladowania
Exemplum, egzemplum, kommemoracja (łac. commemoratio), przykład (łac. exemplum), wzór (łac. model) – w retoryce i dialektyce argument z wydarzenia lub wydarzeń rzeczywistych czy fikcyjnych, który jest elementem wypowiedzi. Podczas argumentacji exemplum jest przesłanką prowadzącą przez podobieństwo (łac. similitudo) lub porównanie (łac. comparatio) do orzekania o podmiocie wnioskowania.
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. przyłożyć)
(1.1) zbliżać obiekty do siebie aż do ich zetknięcia
(1.2) umieszczać coś na czymś, powodując przyciśnięcie albo zasłonięcie tego
(1.3) dodawać więcej elementów do czegoś
(1.4) pot. spuszczać lanie
(1.5) pot. występować wyraźnie przeciw komuś
czasownik zwrotny niedokonany przykładać się (dk. przyłożyć się)
(2.1) poświęcać czemuś sporo zapału, wysiłku
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przykładać.
Wiktionary
drewniany przyrząd kreślarski przykładany przy rysowaniu do krawędzi rysownicy; rajszyna
Przykładnica – przyrząd kreślarski w postaci długiego liniału ze stałą lub ruchomą poprzeczką (poprzeczną listwą) na jednym końcu. Wykorzystując krawędź rysownicy jako prowadnicę, czyli przesuwając wzdłuż krawędzi rysownicy poprzeczkę przykładnicy, można rysować linie równoległe. Z kolei wykorzystując liniał jako prowadnicę trójkąta rysunkowego (lub zestawu trójkątów) można rysować linie prostopadłe lub pod kątem.
SJP.pl
Wikipedia
przysłówek
(1.1) w sposób przykładny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przykładnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przykładny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest przykładne; cecha tych, którzy są przykładni
Wiktionary
1. mogący być przykładem dla innych; godny naśladowania; należyty, wzorowy;
2. przykładna kara - kara, której celem jest odstraszenie innych od jakiegoś postępku
przymiotnik
(1.1) mogący być przykładem dla innych, godny naśladowania
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) na przykład
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) taki, który jest pokazywany jako przykład
Wiktionary
zdrobnienie od: przykład
SJP.pl
1. o koniu: przybiegać kłusem;
2. przyjeżdżać kłusem na koniu;
3. potocznie: szybko przybiegać
SJP.pl
skrót
(1.1) = geogr. przylądek
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geogr. fragment lądu wysunięty w kierunku dużego zbiornika wodnego;
Przylądek – fragment lądu wsuwający się w duży zbiornik wodny i stanowiący wypukłe załamanie linii brzegowej.
Przylądek może być cyplem lub stanowić najdalej wysunięte w wodę miejsce półwyspu. To właśnie proporcje długości do szerokości występu decydują, czy dany fragment lądu jest jeszcze przylądkiem, czy już półwyspem.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z przylądkiem, pochodzący od przylądka, wywodzący się z przylądka
(1.2) związany z Przylądkiem Dobrej Nadziei
Wiktionary
potocznie: wylądować
SJP.pl
przymalować lakierem
SJP.pl
Przylasek – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie lubańskim, w gminie Platerówka.
Wikipedia
1. rodzaj roślin z rodziny jaskrowatych, obejmujący tylko jeden gatunek - przylaszczkę pospolitą;
2. przylaszczka pospolita - bylina z rodziny jaskrowatych, z obszarów półkuli północnej, o niebieskofioletowych kwiatach i zimozielonych, skórzastych liściach zebranych w przyziemną rozetę, kwitnąca wczesną wiosną; trojanek
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Hepatica|Mill.|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny jaskrowatych;
(1.2) bot. roślina z rodzaju przylaszczek (1.1)
Przylaszczka (Hepatica Mill.) – rodzaj roślin z rodziny jaskrowatych. Rośliny występują na półkuli północnej w klimacie umiarkowanym – w Europie, Azji i wschodniej części Ameryki Północnej. W Polsce występuje jeden gatunek – przylaszczka pospolita Hepatica nobilis, będąca gatunkiem typowym rodzaju.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: przylatywać;
1. przybywać dokądś, przemieszczając się w powietrzu;
2. potocznie: przyjeżdżać lub przybiegać dokądś bardzo szybko
SJP.pl
1. przybywać dokądś, przemieszczając się w powietrzu;
2. potocznie: przyjeżdżać lub przybiegać dokądś bardzo szybko
czasownik nieprzechodni niedokonany
(1.1) lecąc, przybywać dokądś
SJP.pl
Wiktionary
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przylatywać)
(1.1) przemieścić się w powietrzu
(1.2) przybyć samolotem
(1.3) pot. szybko przybiec
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przylgnąć)
(1.1) mieć bliski lub bezpośredni kontakt w położeniu
Wiktionary
SJP.pl
mający możliwość dotykania całą swoją powierzchnią
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przylegać.
Adhezja (łac. adhaesio – przyleganie) – łączenie się ze sobą powierzchniowych warstw ciał fizycznych lub faz (stałych lub ciekłych).
Adhezji nie należy mylić z kohezją, gdyż kohezja jest zjawiskiem związanym z oddziaływaniami międzycząsteczkowymi występującymi wewnątrz ciała, podczas gdy adhezja dotyczy oddziaływań powierzchniowych.
Miarą adhezji jest praca przypadająca na jednostkę powierzchni, którą należy wykonać, aby rozłączyć stykające się ciała.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) graniczący z czymś, stykający się z czym
(1.2) będący bardzo blisko
Wiktionary
1. właściwość przylepiania się, klejenia się
2. dawniej: to, co jest przylepione
SJP.pl
Wikipedia
duża przylepka, kromka chleba odkrojona z końca bochenka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) duża przylepka chleba
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: przylepka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. zdrobn. od: przylepka
SJP.pl
Wiktionary
1. kromka chleba odkrojona z brzegu bochenka; piętka
2. potocznie: dziecko lgnące do kogoś, lubiące się pieścić
SJP.pl
przymocowywać coś do czegoś za pomocą substancji klejącej
SJP.pl
przymocować coś do czegoś za pomocą substancji klejącej
SJP.pl
lepiec;
1. taśma pokryta z jednej strony substancją klejącą, często zawierająca środek leczniczy, służąca do umocowania opatrunku; plaster, leukoplast;
2. biurowa lub pakunkowa taśma klejąca
SJP.pl
1. kromka chleba odkrojona z brzegu bochenka; piętka
2. potocznie: dziecko lgnące do kogoś, lubiące się pieścić
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kromka chleba odkrojona z jednej z końcówek bochenka
przylepka -
1. «kromka chleba odkrojona z końca bochenka»
2. «dziecko lubiące się pieścić»
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
o cechach przylepniowatych (rodzina roślin)
SJP.pl
o cechach przylepniowatych (rodzina roślin)
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy lesie
Wiktionary
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przyłazić)
(1.1) pot. przyjść, nie będąc mile widzianym
(1.2) pot. przyjść, idąc powoli
Wiktionary
1. powierzchnia czepna znajdująca się na odnóżach niektórych owadów i zwierząt lub na końcu organów czepnych u niektórych roślin;
2. powierzchnia przylegania jakichś części do siebie, np. w oknie, w drzwiach
Przylga (łac. pulvillus, l. mn. pulvilli) – twór na stopie niektórych owadów.
Przylgi to boczne płatki przedstopia osadzone poniżej nasady pazurków. Wyrastają z płytek zwanych auxiliae, po jednej z każdej z nich.
U karaczanów przylga między pazurkami jest mniej lub bardziej rozwinięta. Przylgi występują również u prostoskrzydłych. U muchówek przylgi są zwykle obecne.
SJP.pl
Wikipedia
element konstrukcyjny zaworu
SJP.pl
taki, który przylgnął do kogoś lub czegoś
SJP.pl
rodzina słodkowodnych ryb karpiokształtnych
Przylgowate (Balitoridae) – rodzina małych, słodkowodnych ryb karpiokształtnych (Cypriniformes), blisko spokrewnionych z piskorzowatymi (Cobitidae). Obejmuje około 240 gatunków opisanych naukowo oraz wiele jeszcze nieopisanych (występują w trudno dostępnych regionach górskich). Nie mają większego znaczenia gospodarczego. Niektóre gatunki są rybami akwariowymi.
SJP.pl
Wikipedia
czasownik
(1.1) gwara więzienna patrzeć, obserwować
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. wyrostek u nasady liści
Przylistek (łac. stipula, ang. stipule) – organ wykształcający się po obu stronach nasady ogonka liściowego lub liścia siedzącego u wielu przedstawicieli roślin okrytonasiennych. Wykształcają się one zwłaszcza u podstawy liści zaopatrywanych przez trzy ślady (luki) liściowe. Powstają z dolnej części zawiązka liściowego (z górnej powstaje zwykle ogonek i blaszka liściowa). Wykształcają się jako zróżnicowane morfologicznie i pełniące rozmaite funkcje organy. Często mają postać liściokształtną i pełnią funkcję asymilacyjną (np. u groszku Lathyrus aphaca), czasem dodatkowo chronią zawiązki i młode liście. Szczególną rolę ochronną pełnią łuskowate przylistki okrywające pąk i chroniące go przed uszkodzeniem (np. w przypadku pąków zimujących). U niektórych roślin (np. u robinii) przylistki wykształcają się jako ciernie, u innych mają postać włosków lub gruczołów.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przybycie lecąc, przybycie drogą powietrzną
Przylot – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie grójeckim, w gminie Warka.
Wieś leży na północ od Warki, na starym Trakcie Królewskim (Drogi Czerskiej) z Warszawy przez Czersk, Konary, Ostrówek, Przylot, Ostrołękę, Pilicę a dalej do Magnuszewa, Kozienic, Puław. Rozciąga na dawnym pastwisku (łąkach) przy stromej ścianie wzgórz (skarpa) Doliny Wisły i Pilicy.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy lotnisku
Wiktionary
potocznie: przyjrzeć się, przypatrzyć się
SJP.pl
1. przyłączyć coś przez lutowanie;
2. potocznie: uderzyć kogoś mocno; lutnąć, przyfasolić, przygrzmocić
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przylutować)
(1.1) techn. lutując, łączyć coś z czymś
Wiktionary
drobny owad o smukłym ciele, wieloczłonowych czułkach, nogach zakończonych przylgami i pazurkami, będący szkodnikiem drzew owocowych, zbóż, lnu, warzyw i innych roślin uprawnych; przylżeniec; wciornastek
SJP.pl
skrót od: przymiotnik
SJP.pl
Przymacicze (łac. parametrium) – w anatomii człowieka łączne określenie struktur znajdujących się pomiędzy blaszkami otrzewnej schodzącej z przedniej i tylnej ściany macicy (blaszką przednią i tylną więzadła szerokiego macicy). W jego skład wchodzi tkanka łączna, tkanka tłuszczowa, nerwy, sploty żylne (maciczny i pochwowy), tętnica maciczna, naczynia chłonne, końcowy odcinek moczowodu i więzadło obłe macicy.
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy magazynie
Wiktionary
1. malując, pokrywać farbą jakąś skazę;
2. potocznie: uderzać kogoś
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy markecie
Wiktionary
taki, który przymarkotniał
SJP.pl
[czytaj: przymar-znięty] taki, który przymarznął (przymarzł); przymarzły, przymarźnięty
SJP.pl
[czytaj: przymar-zły] taki, który przymarzł (przymarznął); przymarznięty, przymarźnięty
SJP.pl
taki, który przymarł
SJP.pl
maszerując, dochodzić do celu
SJP.pl
1. niezupełnie omdlewać;
2. nieco słabnąć
SJP.pl
forma, krój, model, np.: przymiar traserski, przymiar spawalniczy
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przymierzanie ubrania u krawca, w celu dopasowania i dokonania poprawek
Wiktionary
stawać się słabym, np. z braku jedzenia
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przymierać.
Wiktionary
1. wkładać coś na siebie lub przykładać coś do czegoś dla sprawdzenia, czy nadaje się, czy ma dobre wymiary;
2. przymierzać się:
a) przybierać pozycję najdogodniejszą do czegoś;
b) rozważać podjęcie jakiegoś działania;
c) przygotowywać się do czegoś
czasownik
(1.1) kraw. zakładać ubranie w celu sprawdzenia czy pasuje
(1.2) ustawić odpowiednio jakiś przedmiot, np. narzędzie, przed wykonaniem jakiejś czynności
czasownik zwrotny przymierzać się
(2.1) przyjąć dogodną pozycję ciała, przed wykonaniem jakiejś czynności
(2.2) planować wykonanie jakiegoś działania i poczynić pewne starania
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pomieszczenie w sklepie służące do przymierzania garderoby
Przymierzalnia – niewielkie pomieszczenie w sklepie odzieżowym służące do przymierzania części garderoby. Przymierzalnie wyposażone są zwykle w lustra do przeglądania się, kotarę lub drzwi, oświetlenie, wieszaki na ubrania, czasem także miejsce do siedzenia.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zakładanie ubrania lub obuwia w celu sprawdzenia czy ma właściwy rozmiar i czy pasuje pod innym względem
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) porozumienie pomiędzy stronami
Wiktionary oraz Wikipedia
1. włożyć coś na siebie lub przyłożyć coś do czegoś dla sprawdzenia, czy nadaje się, czy ma dobre wymiary;
2. przymierzyć się:
a) przybrać pozycję najdogodniejszą do czegoś;
b) rozważyć podjęcie jakiegoś działania;
c) przygotować się do czegoś
SJP.pl
czasownik niedokonany (dk. przymilić)
(1.1) daw. czynić miłym, milszym, umilić
czasownik zwrotny niedokonany przymilać się (dk. przymilić się)
(2.1) zachowywać się wobec kogoś w sposób przesadnie miły, aby zdobyć jego przychylność lub sympatię
Wiktionary
1. milknąć na chwilę;
2. stawać się małomównym
SJP.pl
taki, który przymilkł (przymilknął)
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób przymilny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przymilnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przymilny
SJP.pl
przymiotnik jakościowy
(1.1) próbujący przypodobać się komuś; także. świadczący o pragnieniu przypodobania się
Wiktionary
cecha; walor
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zaleta, walor, cecha dodatnia
(1.2) daw. med. kiła, syfilis
(1.3) stpol. właściwość
Przymiot odnosi się do:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
odmienna część mowy określająca jakość rzeczownika lub relację do rzeczownika określanego; ulega deklinacji i stopniuje się
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gram. wyraz określający cechę rzeczownika np. „biały”, „niski”, „ładny”;
Przymiotnik – część mowy opisująca cechy istot żywych, rzeczy, zjawisk, pojęć i stanów. Nazwa wywodzi się od słowa „przymiot” – czyli cecha, właściwość, która opisuje właściwości dostrzegalne ludzkimi zmysłami oraz pozazmysłowe, wywnioskowane z zachowania istot żywych bądź właściwości przedmiotów. W przypadku zjawisk czy pojęć przymiotniki mogą mieć także charakter abstrakcyjny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mający charakter przymiotnika, właściwy przymiotnikowi
przymiotnik
(1.1) jęz. odnoszący się do przymiotnika, mający charakter przymiotnika, utworzony od przymiotnika, będący przymiotnikiem
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj z rodziny astrowatych (złożonych), obejmujący około 300 gatunków roślin zielnych, głównie z umiarkowanej strefy półkuli północnej; we florze Polski występuje 9 gatunków, m.in. przymiotno białe i przymiotno kanadyjskie
Przymiotno (Erigeron L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje ok. 400–450, w szerokim ujęciu obejmującym m.in. wyodrębniane w XX wieku gatunki z rodzaju konyza Conyza. Rodzaj jest kosmopolityczny, z największym zróżnicowaniem w Ameryce Północnej. We florze Polski występuje ok. 10 gatunków.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) jęz. wyrażony przymiotnikiem lub wyrazem w jego funkcji
Wiktionary
Przymiłowice – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie częstochowskim, w gminie Olsztyn. Na południe od wsi znajduje się Przymiłowice-Kotysów, a na północnym wschodzie leży wieś Przymiłowice-Podgrabie.
Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przymykać)
(1.1) dokonany od|przymykać.
czasownik zwrotny dokonany przymknąć się (ndk. przymykać się)
(2.1) dokonany od|przymykać się.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przymknąć.
Wiktionary
rzadki stopień wyższy od przymiotnika: przymały
SJP.pl
w językoznawstwie: rodzaj przymnogi - jeden z rodzajów rzeczownika
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany
(1.1) dokonany od|przymocowywać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przymocować.
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przymocować)
(1.1) przyczepiać mocno
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przymocowywać.
Wiktionary
okład z wody, roztworu, lekarstwa itp., przykładany na bolącą część ciała tudzież bolące okolice ciała
SJP.pl
indywidualizm: taki, który stał się z lekka niebieski, modry; niebieskawy, błękitnawy
SJP.pl
nabrać modrego odcienia
SJP.pl
położony, występujący blisko morza; nadmorski
przymiotnik relacyjny
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy morzu
SJP.pl
Wiktionary
dzielnica Gdańska
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy moście
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Łowicz. daw. pomyłka
Wiktionary
1. uszczypliwa uwaga skierowana pod czyimś adresem
2. upomnienie się o coś w formie aluzji
SJP.pl
rodzaj nietoperzy z podrodziny mroczków
Przymroczek (Hypsugo) – rodzaj ssaków z podrodziny mroczków (Vespertilioninae) w obrębie rodziny mroczkowatych (Vespertilionidae).
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) spadek temperatury powietrza poniżej 0°C, podczas gdy średnia dobowa temperatura powietrza jest dodatnia
Przymrozek – spadek temperatury powietrza przy gruncie poniżej 0 °C, przy średniej dobowej większej od 0 °C. Każdego roku w Polsce ryzyko wystąpienia przymrozku jest najwyższe na wiosnę i w jesieni.
Wystąpienie przymrozku jest często obserwowane w postaci osadu białej rosy, lub szronu.
Wiktionary oraz Wikipedia
stopień wyższy od przysłówka: przymroźnie
SJP.pl
mrugając, dawać jakiś znak
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. geogr. Przemsza
Wiktionary
czasownik
(1.1) pot. slang. męczyć, nudzić, zanudzać kogoś
(1.2) pot. slang. czynić powolnym, pozbawiać energiczności
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przymulać.
Wiktionary
teren powstały z naniesionego przez rzekę mułu
Przymulisko – trwale utrzymująca się, górna część odsypiska, często porośnięta roślinnością. Znajduje się od strony lądu.
SJP.pl
Wikipedia
murując, przytwierdzać, przybudowywać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) presja wywierana na kogoś w celu zmuszenia do czegoś
(1.2) wewnętrzna potrzeba zrobienia czegoś
(1.3) środki prawne zmuszające do podporządkowania się przepisom lub wyrokowi;
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przymuszać)
(1.1) dokonany od|przymuszać.
czasownik zwrotny dokonany przymusić się (ndk. przymuszać się)
(2.1) dokonany od|przymuszać się.
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób przymusowy
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest przymusowe; cecha tych, którzy są przymusowi
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) narzucony, wynikający z przymusu
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przymusić)
(1.1) wywierać nacisk na kogoś, by zrobił co wbrew woli
czasownik zwrotny niedokonany przymuszać się (dk. przymusić się)
(2.1) robić co wbrew własnej woli
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przymuszać.
Wiktionary
przestarzałe: wymuszony, nienaturalny, udany
SJP.pl
Wikipedia
przestarzałe: wymuszony, nienaturalny, udany
SJP.pl
potocznie: osoba wolno myśląca; przygłup, matoł, tępak, młot
SJP.pl
element stolarki okiennej lub drzwiowej, dodatkowe uszczelnienie miejsca styku skrzydeł lub skrzydła i futryny
SJP.pl
czasownik
(1.1) zamykać coś niecałkowicie, zostawiając szczelinę
(1.2) pot. osadzić kogoś w więzieniu lub areszcie
czasownik zwrotny przymykać się
(2.1) pot. pogard. przestać mówić, zamilknąć
(2.2) zamykać się niecałkowicie, zostawiając szczelinę
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przymykać.
Wiktionary
→ przymyk
SJP.pl
czasownik niedokonany
(1.1) pospieszać, skłaniać kogoś do pośpiechu
Wiktionary
w sposób nakłaniający do pośpiechu; ponaglająco, pospieszająco, pośpieszająco
SJP.pl
1. nie mniej niż, np.: Ten worek waży przynajmniej kilogram.; co najmniej;
2. chociaż, bodaj, choć, np.: Pozwól mi się wyspać przynajmniej w niedzielę.
partykuła
(1.1) nie mniej niż
(1.2) najmniejszy akceptowalny zakres
SJP.pl
Wiktionary
czasownik nieprzechodni niedokonany
(1.1) być częścią danej całości
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) należenie do jakiejś organizacji, społeczności, grupy społecznej, bycie członkiem jakiejś grupy, organizacji
(1.2) praw. rzecz ruchoma, należąca do właściciela rzeczy głównej, pozostająca z nią w związku i służąca do korzystania z niej;
Przynależności – zgodnie z definicją ustawową zawartą w Kodeksie cywilnym, przynależnościami są rzeczy ruchome (samoistne, niebędące elementami innych rzeczy) potrzebne do korzystania z innej rzeczy (rzeczy głównej) zgodnie z jej przeznaczeniem i pozostające z nią w faktycznym związku odpowiadającym temu celowi (np. kluczyki do samochodu; są rzeczą ruchomą i są związane z samochodem w ten sposób, że pozwalają do niego wejść i uruchomić silnik, a tym samym umożliwiają korzystanie z niego zgodnie z przeznaczeniem). Przez pozbawienie przynależności faktycznego związku z rzeczą główną przynależność nie traci swego charakteru (kluczyki nie przestaną być przynależnością samochodu jeśli wyjmiemy je z zamka lub stacyjki i schowamy je do szuflady w biurku).
Wiktionary oraz Wikipedia
pokarm pozostawiany w celu zwabienia ryb, zwierzyny lub ptaków; zanęta
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wędk. łow. pokarm, który umieszcza się w sieciach, na wędkach lub w pułapkach aby wabić zwierzynę łowną, ryby, ptaki;
(1.2) przen. to, co kusi, wabi, przyciąga, pociąga
Przynęty wędkarskie – przedmioty, pochodzenia roślinnego, zwierzęcego lub sztuczne stosowane przez wędkarzy do wabienia ryb.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. zdrobnienie od: przynęta;
2. eufemistycznie: prostytutka
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przynosić)
(1.1) trzymając coś w rękach dostarczyć w określone miejsce
(1.2) o pieniądzach dać, spowodować (zyski / straty)
(1.3) o pechu lub szczęściu ściągnąć, przyciągnąć
(1.4) o uczuciach spowodować
Wiktionary
nieco, trochę niszczyć; podniszczać
SJP.pl
dawniej: przychylać, przyginać ku dołowi
SJP.pl
zapalenie brzegu łożyska paznokciowego na palcu rąk lub nóg
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przynieść)
(1.1) trzymając coś w rękach dostarczać w określone miejsce
(1.2) odnośnie pieniędzy dawać, powodować (zyski / straty)
(1.3) o pechu lub szczęściu ściągać, przyciągać
(1.4) o uczuciach powodować
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) znajdujący się przy nosie
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) dostarczanie czegoś na rękach do jakiegoś miejsca
Wiktionary
część ciała wieloszczetów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) roln. nóż do ścinania winorośli
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: nucić fragment piosenki lub melodii
SJP.pl
potocznie: zanucić fragment piosenki lub melodii
SJP.pl
trochę nudny; nudnawy
przymiotnik
(1.1) trochę nudny, nudzący
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: mówić nudno, nieciekawie, powtarzać ciągle to samo
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przynudzać.
Wiktionary
opowiedzieć o czymś nieciekawie lub zbyt długo
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyobiecywać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyoblekać.
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy obozie
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy oceanie
Wiktionary
pojedynczy narząd wzrokowy u niektórych owadów (np. u karalucha)
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) anat. uproszczony wrażliwy na światło i nietworzący obrazu narząd wzroku u stawonogów;
Przyoczko (l.mn. przyoczka), oczko (ocellus) – pojedynczy narząd wzroku występujący u stawonogów. Wyróżnia się przyoczka boczne (ocellus lateralis, stemma), obecne w liczbie 1–7 par na bocznej lub brzusznej części głowy larw owadów o przeobrażeniu zupełnym i u skoczogonków oraz przyoczka grzbietowe (ocellus dorsalis, ocellus anterior), o pojedynczym aparacie dioptrycznym i licznych receptorach, występujące w liczbie 1–3 par na czole u imagines i larw niektórych owadów o przeobrażeniu niezupełnym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy oddziale
Wiktionary
przestarzałe: ubrać; włożyć coś na kogoś lub na siebie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przest. to, co człowiek wkłada na siebie
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy ogrodzie
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) taki, który znajduje się przy okopie
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy operze
Wiktionary
przykryć coś skibami oranej ziemi
SJP.pl
przykrywać coś skibami oranej ziemi
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy osiedlu
Wiktionary
łożyskowy ssak z nadrzędu kopytnych
SJP.pl
1. oszczędzając, odkładać trochę czegoś, zwłaszcza pieniędzy;
2. starać się nie przemęczać kogoś
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyoszczędzać.
Wiktionary
potocznie: zaoszczędzić;
1. oszczędzając, odłożyć pewną ilość czegoś;
2. ochronić kogoś przed czymś, nie przemęczyć kogoś
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przyozdobić)
(1.1) ozdabiać coś dodatkowo; czynić coś piękniejszym przez dodanie ozdób
czasownik zwrotny niedokonany przyozdabiać się (dk. przyozdobić się)
(2.1) być przyozdabianym
Wiktionary
skrót od:
1. przypis;
2. przypadek
skrót w funkcji przysłówka
(1.1) = przypuszczalnie
SJP.pl
Wiktionary
potocznie o śniegu:
1. przykryć coś całkowicie;
2. spaść dodatkowo
czasownik nieprzechodni (dk. przypaść)
(1.1) przywierać do czegoś (powierzchni, osoby, rzeczy)
(1.2) zdarzać się, wypadać w danym momencie lub okresie
(1.3) stpol. zgadzać się
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przypadać.
Wiktionary
w językoznawstwie:
1. forma gramatyczna rzeczownika, przymiotnika oraz imiesłowu, liczebnika i zaimka odmiennego, która wymuszona jest ich pozycją w zdaniu i wyraża ich stosunek składniowy do innych wyrazów w zdaniu;
2. przypadek zależny, gramatyczny - każdy przypadek prócz mianownik i wołacza, służący do wyrażania funkcji okolicznika, dopełnienia, przydawki i orzecznika w zdaniu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) losowe, nieplanowane wydarzenie
(1.2) gram. forma wyrazu w deklinacji;
(1.3) przebieg jakiegoś wydarzenia (zwykle choroby)
Przypadek – kategoria gramatyczna, przez którą odmieniają się rzeczowniki, przymiotniki, liczebniki, zaimki, imiesłowy (określane przez to zbiorczym mianem imion), a niekiedy też czasowniki (co w języku polskim nie występuje), będąca odzwierciedleniem ich różnorodnych funkcji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w językoznawstwie:
1. forma gramatyczna rzeczownika, przymiotnika oraz imiesłowu, liczebnika i zaimka odmiennego, która wymuszona jest ich pozycją w zdaniu i wyraża ich stosunek składniowy do innych wyrazów w zdaniu;
2. przypadek zależny, gramatyczny - każdy przypadek prócz mianownik i wołacza, służący do wyrażania funkcji okolicznika, dopełnienia, przydawki i orzecznika w zdaniu
przysłówek sposobu
(1.1) uprzednio nie zaplanowawszy
forma rzeczownika.
(2.1) N. lp. od: przypadek
Przypadkiem – singel polskiej supergrupy OIO, promujący album studyjny OIO.
Nagranie otrzymało w Polsce status poczwórnie platynowego singla.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik
(1.1) przest. gram. deklinować
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przest. gram. dokonywanie odmiany przez przypadki i liczby
Wiktionary
przysłówek
(1.1) wskutek przypadku lub zbiegu okoliczności
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest przypadkowe; cecha tych, którzy są przypadkowi
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) będący wynikiem przypadku
(1.2) pojawiający się gdzieś przypadkowo
Wiktionary
objaw chorobowy, niedyspozycja
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
taki, który przypadł komuś w udziale
SJP.pl
potocznie:
1. osiągnąć przyrost mięśni, trenując na siłowni;
2. obciążyć kogoś jakimś obowiązkiem; dowalić
SJP.pl
taki, który przypakował (potocznie: nabrał masy mięśniowej, stał się silniejszy dzięki uprawianiu ćwiczeń fizycznych)
SJP.pl
potocznie: osiągać przyrost mięśni, trenując na siłowni
SJP.pl
zapalać fajkę lub papierosa
czasownik przechodni niedokonany (dk. przypalić)
(1.1) spalać powierzchnię czegoś
(1.2) zapalać papieros, cygaro lub fajkę
(1.3) zwęglać, gotując lub piekąc zbyt mocno potrawę
czasownik zwrotny niedokonany przypalać się (dk. przypalić się)
(2.1) o potrawie: stawać się zwęgloną, gotując się lub piekąc się zbyt mocno
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przypalać.
Wiktionary
gotując jedzenie, zwęglić je częściowo
SJP.pl
gotując jedzenie, zwęglić je częściowo
czasownik przechodni dokonany (ndk. przypalać)
(1.1) spalić częściowo zewnętrzną część
(1.2) zapalić tytoń od kogoś
czasownik zwrotny dokonany przypalić się (ndk. przypalać się)
(2.1) ulec przypaleniu
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy parkingu
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy parku
Wiktionary
1. potocznie: przytyć;
2. rzadko: dokończyć paść, dokarmić
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przypadać)
(1.1) przywrzeć do czegoś (powierzchni, osoby, rzeczy)
(1.2) zdarzyć się, wypaść w danym momencie lub okresie
(1.3) być czyimś udziałem, wypada na kogoś
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: podpasować, przypasować komuś; podpasić
SJP.pl
1. potocznie: przytyć;
2. rzadko: dokończyć paść, dokarmić
SJP.pl
uważnie spojrzeć na coś, na kogoś, przyjrzeć się
SJP.pl
młodzieżowo:
1. sytuacja trudna, niewygodna, przykra; obciach;
2. niespodziewane skompromitowanie się przez ujawnienie popełnionej pomyłki; wpadka
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) młodz. slang. siara, coś głupiego
(1.2) młodz. slang. trudna, czasami przykra sytuacja
(1.3) rzad. przypalone drewno
(1.4) młodz. slang. zabranie przez policję
(1.5) młodz. sytuacja wytężonego działania stróżów prawa w okolicy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) rzad. pot. slang. osoba niedyskretna
(2.2) młodz. slang. ktoś głupi
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy pałacu
Wiktionary
taki, który się przypałętał
SJP.pl
w gwarze młodzieżowej:
1. przynoszący komuś wstyd; obciachowy;
2. lichy, tandetny; kiczowaty
przymiotnik
(1.1) pot. slang. kiczowaty, tandetny, brzydki
(1.2) pot. slang. przynoszący komuś wstyd
SJP.pl
Wiktionary
1. przyjechać na rowerze;
2. potocznie: przyjść gdzieś szybko
SJP.pl
1. przyjeżdżać dokądś rowerem;
2. potocznie: szybko przychodzić gdzieś
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy peronie
Wiktionary
1. pełznąc przysuwać się, dochodzić do kogoś lub do czegoś; czołgać się;
2. zjawiać się, nadchodzić skądś;
3. dawniej: tracić intensywność barwy; blaknąć
SJP.pl
1. pełznąc przysunąć się, dojść do kogoś lub do czegoś; przyczołgać się;
2. przenośnie: zjawić się, nadejść skądś;
3. dawniej: stracić intensywność barwy; przyblaknąć
SJP.pl
taki, który gdzieś przypełznął; przypełźnięty, przypełzły
SJP.pl
taki, który gdzieś przypełznął; przypełznięty, przypełźnięty
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przypinać)
(1.1) dokonany od|przypinać.
Wiktionary
w dawnych chatach wiejskich ława wokół pieca, na której się siadało lub spało
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ławka tuż przy piecu, zwykle w postaci cokołu wokół pieca
SJP.pl
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. pieczętować)
(1.1) dokonany od|pieczętować.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przypieczętować.
Wiktionary
dawniej zabieg medyczny polegający na podpalaniu na ciele człowieka preparatów leczniczych w postaci kulek, rurek; konchowanie
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przypiec)
(1.1) piekąc coś, powodować przyrumienienie tego z wierzchu
(1.2) tak mocno grzać, że mogą powstawać rumieńce
(1.3) dotykać czymś gorącym i parzącym
czasownik zwrotny niedokonany przypiekać się (dk. przypiec się)
(2.1) ulegać przypiekaniu
(2.2) opalać się zbyt mocno
Wiktionary
wulgarne: przypierdalać się (do czegoś, kogoś) - przyczepić się (do czegoś, kogoś), mieć o coś pretensje
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przypierdolić)
(1.1) wulg. uderzać mocno kogoś lub w coś
czasownik zwrotny niedokonany przypierdalać się (dk. przypierdolić się)
(2.1) wulg. narzucać swoje towarzystwo
(2.2) wulg. ukazywać zarzuty
SJP.pl
Wiktionary
przyjebać; wulgaryzm o wielu znaczeniach, m.in.:
1. przypierdolić (komuś) - pobić (kogoś);
2. przypierdolić się (do czegoś) - przyczepić się (do czegoś), mieć o coś pretensje
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przypierdalać)
(1.1) dokonany od|przypierdalać.
czasownik zwrotny dokonany przypierdolić się (ndk. przypierdalać się)
(2.1) dokonany od|przypierdalać się.
SJP.pl
Wiktionary
1. zapewnić bezpieczeństwo, zająć się kimś; doglądnąć;
2. pilnując, upewnić się, że ktoś wykona swoje obowiązki; dopilnować;
3. pilnując, zadbać o wykonanie, stan czegoś; dopilnować
SJP.pl
rzadko: pilnować;
1. zapewniać bezpieczeństwo, zajmować się kimś; doglądać;
2. pilnując, upewniać się, że ktoś wykonuje swoje obowiązki; dopilnowywać;
3. pilnując, dbać o wykonanie, stan czegoś; dopilnowywać
SJP.pl
czasownik
(1.1) przymocowywać coś do czegoś agrafką, szpilką, paskiem ze sprzączką itp.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przypinać.
Wiktionary
sprzączka, spinka, haftka zwykle ozdobna
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) objaśnienie, komentarz lub uwaga dodane przez autora bądź wydawcę do tekstu dzieła, umieszczane zwykle u dołu strony, na końcu rozdziału lub na końcu dzieła
Przypisy – wydzielone fragmenty tekstu w publikacji, powiązane z tekstem głównym za pomocą odsyłaczy. Odnoszą się do poszczególnych wyrazów, zwrotów i fragmentów tekstu głównego. Stanowią uboczny lub pomocniczy nurt rozważań albo wskazują dodatkowe informacje o danym fragmencie utworu.
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik
(1.1) ustanowić związek czegoś z kimś lub z czymś
(1.2) uznać, że coś jest przyczyną czegoś
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przypisać.
Przypisanie (podstawienie) – informatyczna operacja nadania, umieszczenia, wpisania do określonej l-wartości nowej wartości.
Wiktionary oraz Wikipedia
człowiek przywiązany do ziemi prawem feudalnym, niemogący opuścić wsi bez zgody pana
SJP.pl
regionalnie: przypisek
SJP.pl
regionalnie: przypisek
SJP.pl
wieś w Polsce
Przypisówka – wieś w Polsce, położona w województwie lubelskim, w powiecie lubartowskim, w gminie Firlej.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.
Wieś stanowi sołectwo gminy Firlej. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 503 mieszkańców.
SJP.pl
Wikipedia
czasownik
(1.1) wskazywać na związek między jakimiś pojęciami, osobami
(1.2) uznawać coś za przyczynę czegoś
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przypisywać.
Wiktionary
przypkowska zupa cebulowa - rodzaj ostrej, mocnej zupy cebulowej w kolorze karmelu
Przypkowski, Przypkowska – rzadkie polskie nazwisko, w Polsce nosi je mniej niż 50 osób.
Osoby noszące to nazwisko:
SJP.pl
Wikipedia
przypłaszczać przez pacnięcie, klapnięcie
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy plażaaży
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przypochlebnie
SJP.pl
taki, który się przypodobał
SJP.pl
przestarzałe: starający się przypodobać; przymilny
SJP.pl
przypodobywać się - starać się o to, żeby się komuś spodobać
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) znajdujący się przy podłodze, na styku ściany i podłogi
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy polu
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) przywodzić coś na myśl, przywoływać wspomnienie o czymś
(1.2) zwracać komuś uwagę na coś zapomnianego, a ważnego
(1.3) być podobnym do czegoś, budzić skojarzenia z czymś
Wiktionary
program komputerowy do przypominania o ważnych zdarzeniach
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) inform. program komputerowy przypominający o jakiejś rzeczy
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: przedmiot lub oprogramowanie przypominające o urodzinach, imieninach i innych ważnych okazjach
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) inform. program komputerowy przypominający o jakiejś rzeczy
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przypominać.
Przypominanie – wydobycie informacji z pamięci długotrwałej, które wymaga sięgnięcia do jej zasobów. Pozornie proces ten polega na odtworzeniu wcześniej zapisanych treści w formie niezmienionej. Faktycznie jednak proces wydobywania wspomnień i danych z pamięci wygląda inaczej. Możemy także rozróżnić kilka sposobów przypominania sobie danych pamięciowych: odtwarzanie, rozpoznawanie i rozumienie.
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przypominać)
(1.1) zob. przypominać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) powrócenie myślą do czegoś
(1.2) zwrócenie uwagi na coś
Wiktionary
końcowa część wędki stanowiąca przedłużenie żyłki, do której jest przyczepiony haczyk
SJP.pl
Wikipedia
1. część budowli, która wzmacnia ściany oraz przenosi ciężar sklepień na grunt; skarpa;
2. rusztowanie zabezpieczające ścianę przed zawaleniem
SJP.pl
Wikipedia
1. część budowli, która wzmacnia ściany oraz przenosi ciężar sklepień na grunt; skarpa;
2. rusztowanie zabezpieczające ścianę przed zawaleniem
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) archit. mur odchodzący prostopadle na zewnątrz od ściany wysokiego budynku pełniący funkcję konstrukcyjną;
Skarpa, szkarpa, przypora – pionowy element konstrukcyjny budowli, mur odchodzący prostopadle na zewnątrz od ściany wysokiego budynku w postaci filara. Zadaniem przypory jest wzmocnienie ściany oraz przenoszenie ciężaru sklepienia (lub sklepień) budowli na podłoże (grunt, fundament).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj podpórki, stosowanej przy obrabiarkach, do obróbki długich przedmiotów
SJP.pl
przymiotnik od: przypora
SJP.pl
położony w okolicy portu
przymiotnik relacyjny
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy porcie
SJP.pl
Wiktionary
alegoryczne opowiadanie o treści moralnej i dydaktycznej lub religijnej; parabola
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) liter. krótkie alegoryczne opowiadanie o treści moralnej i dydaktycznej lub religijnej
Przypowieść, parabola – gatunek literatury moralistyczno-dydaktycznej, którego cechy formalne (schematyzm fabuły, uproszczona konstrukcja postaci, obiektywny narrator, selekcja realiów) służą właściwemu odczytaniu alegorycznego lub symbolicznego znaczenia przedstawionego świata, przekazaniu prawdy moralnej. Posługuje się narracją, w której postacie i zdarzenia pełnią role nosicieli i zarazem przykładów prawd uniwersalnych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: ustawić się w jakiejś pozie; zapozować
SJP.pl
w prawie: zawiadomić osobę trzecią o toczącym się procesie cywilnym, którego wynik może mieć wpływ na jej prawa i obowiązki
SJP.pl
kobieta wezwana dodatkowo lub powtórnie na rozprawę sądową; zawiadomiona jako osoba trzecia o toczącym się procesie, w celu zachowania w stosunku do niej skutków prawnych
SJP.pl
w prawie: zawiadomić osobę trzecią o toczącym się procesie cywilnym, którego wynik może mieć wpływ na jej prawa i obowiązki
Przypozwanie – instytucja procedury cywilnej, uregulowana w art. 84 i 85 Kodeksu postępowania cywilnego, umożliwiająca na wniosek strony procesu wprowadzenie do niego osoby trzeciej. Przypozwanie polega na zawiadomieniu osoby trzeciej o toczącym się procesie i wezwaniu jej do udziału w sprawie przez stronę, której w razie niekorzystnego dla niej rozstrzygnięcia przysługiwałoby roszczenie przeciwko tej osobie trzeciej, albo przeciwko której ta osoba trzecia mogłaby wystąpić z roszczeniem.
SJP.pl
Wikipedia
osoba trzecia zawiadomiona o toczącym się procesie, w celu zachowania w stosunku do niej skutków prawnych
SJP.pl
w prawie: wzywać dodatkowo lub powtórnie na rozprawę sądową
SJP.pl
wg dawnych wyobrażeń ludowych: widmo kobiety ukazujące się na polach około południa
SJP.pl
roślina z rodziny przypołudnikowatych
Przypołudnik, kryształka (Mesembryanthemum L.) – rodzaj roślin należący do rodziny pryszczyrnicowatych (przypołudnikowatych). Obejmuje 106 gatunków. Rośliny te występują w Afryce Południowej oraz w basenie Morza Śródziemnego, na Wyspach Kanaryjskich i w południowo-zachodniej Azji po Iran i Oman na wschodzie. W szerszym ujęciu systematycznym należą tu także gatunki z zachodniej części Ameryki Południowej i z Australii. Jako rośliny introdukowane rosną w Ameryce Północnej i Południowej, w Australii i Nowej Zelandii, w Azji Środkowej i Europie Zachodniej. Wiele gatunków pokrytych jest komórkami magazynującymi wodę, co nadaje im charakterystyczny wygląd (zdają się być pokryte kroplami wody błyszącymi jak kryształki lodu).
SJP.pl
Wikipedia
o cechach przypołudnikowatych (pryszczyrnicowatych; rodzina roślin); pryszczyrnicowaty
SJP.pl
Wikipedia
o cechach przypołudnikowatych (pryszczyrnicowatych; rodzina roślin); pryszczyrnicowaty
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przyprasowywać)
(1.1) lekko przygładzić żelazkiem
(1.2) odbić kalkomanię za pomocą żelazka
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) lekkie przygładzenie żelazkiem
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przyprasować)
(1.1) niedokonany od|przyprasować.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) lekkie przygładzanie żelazkiem
Wiktionary
dodawana do potraw substancja, poprawiająca ich smak lub zapach
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kulin. spoż. składnik dodawany do potrawy w celu poprawienia jej smaku lub zapachu;
(1.2) stpol. sprzęt, przybory, wyposażenie
(1.3) środ. przestępcze herbata
Przyprawa – składnik potraw, zwykle stosowany w niewielkich ilościach dla poprawienia ich walorów smakowych, zapachowych i w rzadkich przypadkach (takich jak kurkuma czy szafran) – wizualnych.
W odróżnieniu od głównych składników potraw, przyprawy zwykle nie mają istotnego znaczenia odżywczego. Nierzadko jednak pobudzają trawienie, konserwują potrawy lub działają leczniczo, a dawniej wielu przypisywano też działanie magiczne (stanowiły istotny składnik napojów czarodziejskich i miłosnych). Przyprawy pozwalają w końcu zróżnicować pożywienie bazujące na niewielkiej liczbie produktów podstawowych. Niegdyś odgrywały istotną rolę i należały wielokroć do najcenniejszych surowców, obok kamieni i metali szlachetnych. Z czasem rosnące zróżnicowanie dostępnych produktów podstawowych, łatwość utrzymania walorów smakowych potraw poprzez zamrażanie lub stosowanie środków konserwujących spowodowało spadek znaczenia przypraw. Szczególną rolę odgrywają w kuchni obszarów tropikalnych i subtropikalnych, gdzie warunki klimatyczne sprzyjają osłabianiu apetytu i zaburzeniom trawiennym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. przyprawić)
(1.1) dodawać przyprawę do potrawy lub napoju
(1.2) przyczepiać coś dodatkowego – dosłownie lub w przenośni (np. wąsy, rogi, brodę)
(1.3) doprowadzać kogoś do jakiegoś negatywnego stanu (np. choroby, odczucia)
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyprawiać.
Wiktionary
zmodyfikować smak czegoś za pomocą przypraw
czasownik przechodni dokonany (ndk. przyprawiać)
(1.1) dokonany od|przyprawiać.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyprawić.
Wiktionary
pojemnik lub stojak na przyprawy
Menaż – w gastronomii określenie elementu zastawy stołowej w postaci stojaka na przyprawy ułatwiającego ich przenoszenie. Popularny w lokalach gastronomicznych, niekiedy nazywany bywa również przyprawnikiem.
W podstawowej wersji posiada miejsca na solniczkę i pieprzniczkę, jednak można spotkać bardziej rozbudowane menaże, które mogą pomieścić więcej pojemników z przyprawami sypkimi lub płynnymi, takimi jak ocet, oliwa, maggi, papryka, a także np. wykałaczki.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z przyprawą, dotyczący przyprawy
SJP.pl
Wiktionary
rzadko: prażąc, przypiekać, przypalać
SJP.pl
prażąc, przypiec, przypalić
SJP.pl
w matematyce: nazwa odcinka w trójkącie prostokątnym znajdującego się przy kącie prostym
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) geom. w trójkącie prostokątnym jedno z dwóch ramion wyznaczających kąt prosty;
Trójkąt prostokątny – trójkąt, którego jeden z kątów wewnętrznych jest prosty.
Dwa boki trójkąta wyznaczające ramiona kąta prostego nazywane są przyprostokątnymi, trzeci bok przeciwprostokątną.
Szczególnym rodzajem trójkąta prostokątnego jest trójkąt pitagorejski, tj. taki, w którym długości boków są liczbami naturalnymi. Najprostszy z nich to trójkąt egipski o stosunkach długości boków 3:4:5.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przyprowadzać)
(1.1) prowadząc kogoś lub coś, przybyć do danego miejsca
(1.2) psych. doprowadzić kogoś do jakiegoś stanu
czasownik zwrotny dokonany przyprowadzić się (ndk. przyprowadzać się)
(2.1) psych. doprowadzić siebie do jakiegoś stanu
Wiktionary
przyprzężenie dodatkowego konia do wozu
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy przedszkolu
Wiktionary
nieco, trochę popsuć, zepsuć
SJP.pl
lekko pokryć pudrem
SJP.pl
lekko pokrywać pudrem
SJP.pl
czasownik
(1.1) dokonany od|przypuszczać. (domyślić się)
(1.2) dokonany od|przypuszczać. (pozwolić komuś się zbliżyć)
Wiktionary
Przypustnica (przysuwnica) – krokiewka klinowa o mniejszym spadku, umieszczona w dolnej części krokwi dachowej przy okapie. Zmienia kąt spadku połaci dachowej i oddala okap od ściany. Stosowana była zwłaszcza w więźbach krokwiowych, współcześnie jest rzadko spotykana. Architektonicznie nadaje łagodniejszą formę linii dachu w dolnej jego części i powoduje, że dach nie dominuje tak silnie nad resztą budynku jak w postaci prostych połaci dachowych.
Wikipedia
1. uważać coś, domyślać się czegoś bez dostatecznych podstaw, nie mając pewności;
2. pozwalać komuś lub czemuś zbliżyć się do siebie
czasownik przechodni niedokonany (dk. przypuścić)
(1.1) uważać coś, domyślać się czegoś bez dostatecznych podstaw, bez pewności
(1.2) pozwalać zbliżyć się do siebie
SJP.pl
Wiktionary
1. uważać coś, domyślać się czegoś bez dostatecznych podstaw, nie mając pewności;
2. pozwalać komuś lub czemuś zbliżyć się do siebie
SJP.pl
przysłówek sposobu
(1.1) prawdopodobnie, być może
Wiktionary
oparty na przypuszczeniu; domniemany, hipotetyczny
przymiotnik
(1.1) oparty na przypuszczeniu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przypuszczać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przypuścić.
(1.2) to, co przypuszczamy, czego się domyślamy
Przypuszczenie – w matematyce przypuszczenie jest niedowiedzionym twierdzeniem, które wydaje się poprawne.
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: płodząc, zwiększać liczbę, ilość; zwiększać przychówek
SJP.pl
chrząszcz z rodziny bogatkowatych, szkodnik sosny
Przypłaszczek (Phaenops) – rodzaj chrząszczy z rodziny bogatkowatych.
Chrząszcze te mają czułki z członami od trzeciego wzwyż lekko piłkowato rozszerzonymi. Ich przedplecze ku przodowi silnie się zwęża, wskutek czego jego zarys jest trapezowaty. Pokrywy są pozbawione podłużnych żeberek, nieregularnie i gęsto punktowane, a na wierzchołkach osobno szeroko zaokrąglone.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: dziecko, potomek, zwłaszcza ze związków pozamałżeńskich
SJP.pl
rzadko: nieco spłowiały; przyblakły
SJP.pl
rzadko: nieco spłowieć; przyblaknąć
SJP.pl
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przypływać)
(1.1) dokonany od|przypływać.
Wiktionary
1. zjawisko podwyższania się poziomu wód morskich i oceanicznych pod wpływem przyciągania Słońca i Księżyca w regularnych odstępach czasu, dwa razy na dobę;
2. przypływanie cieczy lub gazu do jakiegoś miejsca; napływ;
3. w przenośni: zwiększenie się ilości lub intensyfikacja czegoś; wzmożenie, spotęgowanie;
4. przybywanie osiedleńców na jakiś teren;
5. w geologii: okresowe ruchy całej skorupy ziemskiej na skutek działania sił pływowych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przypłynięcie, napłynięcie
(1.2) tłumne przybycie, osiedlenie się
(1.3) nadejście w dużej ilości
(1.4) gwałtowne zintensyfikowanie się jakichś stanów
(1.5) hydrol. podniesienie się poziomu wód morskich związane z wpływem grawitacji Księżyca i Słońca
Pływy morskie (przypływy i odpływy) – regularnie powtarzające się podnoszenie i opadanie poziomu wody w oceanie wywołane oddziaływaniem grawitacyjnym Ziemi z Księżycem i Słońcem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
skrót od: przyrodniczy
SJP.pl
w gwarze uczniowskiej: przyroda (przedmiot szkolny)
SJP.pl
w językoznawstwie: odnoszący się do składnika zdania wskazującego na wyróżniony przedmiot, np. komentarz przyrematyczny
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy restauracji
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) świat fizyczny, ożywiony i nieożywiony, otaczający człowieka, bez wytworów jego działalności;
(1.2) eduk. przedmiot w szkole podstawowej obejmujący wiedzę o przyrodzie (1.1)
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) mający z kimś wspólną matkę, lecz innego ojca albo mający z kimś wspólnego ojca a inną matkę
Rodzeństwo – w genealogii i prawie dzieci tych samych rodziców bądź rodzica: wszyscy bracia i siostry w ogólności albo każdy z nich pojedynczo wobec drugiego z nich (tak zwłaszcza w tekstach prawnych).
Wiktionary oraz Wikipedia
badaczka przyrody
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób związany z przyrodą
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) związany z przyrodą, dotyczący przyrody
Wiktionary
badacz przyrody
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) nauk. uczony, specjalista w zakresie nauk przyrodniczych
Nauki przyrodnicze – część nauk empirycznych badająca przyrodę, z wyłączeniem społeczeństwa. Badają one różne aspekty świata materialnego, ożywionego i nieożywionego, zwykle z zastosowaniem aparatu matematycznego, jak również właściwej sobie metodologii.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
metody leczenia chorób środkami naturalnymi, np. wodą, ziołami; fizjoterapia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) med. leczenie bodźcami przyrodniczymi, takimi jak powietrze, woda, słońce czy ruch
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest przyrodolecznicze
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z przyrodolecznictwem, dotyczący przyrodolecznictwa
Wiktionary
specjalista w zakresie nauki, wiedzy o przyrodzie
SJP.pl
związany z nauką, wiedzą o przyrodzie
SJP.pl
specjalistka w zakresie nauki, wiedzy o przyrodzie; przyrodniczka
SJP.pl
nauka, wiedza o przyrodzie
Nauki przyrodnicze – część nauk empirycznych badająca przyrodę, z wyłączeniem społeczeństwa. Badają one różne aspekty świata materialnego, ożywionego i nieożywionego, zwykle z zastosowaniem aparatu matematycznego, jak również właściwej sobie metodologii.
SJP.pl
Wikipedia
rzadko: przyrodzić się - zrodzić się z jednej matki, ale innego ojca (lub odwrotnie)
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) pot. zewnętrzne narządy płciowe człowieka
(1.2) stpol. natura
(1.3) stpol. istota czegoś, właściwość
Prącie człowieka, także członek, penis – zewnętrzny męski narząd kopulacyjny człowieka rozumnego, który odpowiada również za wydalanie moczu z organizmu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzadko: przyrodzić się - zrodzić się z jednej matki, ale innego ojca (lub odwrotnie)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest przyrodzone; cecha tych, którzy są przyrodzeni
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od przyrost
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wzrost ilości czegoś
(1.2) różnica pomiędzy wartościami pierwotną a końcową
(1.3) praw. część spadku otrzymana w wyniku zrzeczenia się przez innych spadkobierców
Wiktionary
cząstka słowotwórcza występująca w formacjach słowotwórczych po rdzeniu; sufiks
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. element słowotwórczy umieszczany po leksemie;
Przyrostek, sufiks (z łac. suffixus „dołączony” od sub „pod” i fixus „umocowany”) – w językoznawstwie jest to każdy fragment wyrazu (jego morfem), o ile jest dodany po jego rdzeniu (czyli podstawie słowotwórczej) i jednocześnie ma właściwości słowotwórcze (czyli nie jest końcówką fleksyjną). Mimo to ścisłe rozgraniczenie morfemów gramatycznych i słowotwórczych nie zawsze jest możliwe. Danemu wyrazowi może towarzyszyć jeden, kilka lub brak sufiksów („sufiks zerowy”).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
utworzony za pomocą sufiksu; będący sufiksem; sufiksalny
SJP.pl
miasto w Polsce
Przyrów – miasto w Polsce, położone w województwie śląskim, w powiecie częstochowskim, siedziba miejsko-wiejskiej gminy Przyrów. Leży nad rzeką Wiercicą.
Przyrów uzyskał lokację miejską w 1369 roku. Został pozbawiony praw miejskich 31 maja 1870 i włączony do nowo utworzonej gminy Przyrów w powiecie częstochowskim. W latach 1870–1954 siedziba wiejskiej gminy Przyrów, 1954–1972 gromady Przyrów, a od 1973 reaktywowanej gminy Przyrów. W latach 1975–1998 należał administracyjnie do województwa częstochowskiego. 1 stycznia 2024 odzyskał status miasta.
SJP.pl
Wikipedia
mieszkaniec Przyrowa (miasta w Polsce)
SJP.pl
mieszkanka Przyrowa (miasta w Polsce)
SJP.pl
Przyrownica – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie łaskim, w gminie Wodzierady.
Miejscowość położona jest na Wysoczyźnie Łaskiej.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.
We wrześniu 1978 we wsi miało zostać zaobserwowane UFO podobne do tego znad Emilcina.
W miejscowości działa młyn zbożowy produkujący "Mąkę Przyrownicką".
Wikipedia
przymiotnik od: Przyrowa, Przyrowo, Przyrów
SJP.pl
rzadko: znajdujący się przy rogu, blisko rogu czegoś, np. ulicy
SJP.pl
przybarwić nieco różem (środkiem kosmetycznym), nieco uróżować; podróżować
SJP.pl
podmalowywać różem, dodawać nieco różu
SJP.pl
drobny, mimowolny ruch ciała, zwłaszcza u nadpobudliwych dzieci
SJP.pl
w łowiectwie: naśladowanie głosu byka jelenia lub łosia przy pomocy muszli, rogu lub trąbki brzozowej
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy rynku
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) narzędzie, urządzenie
Wiktionary
przygotowywać, przyrządzać coś; przystosowywać coś do określonego użytku
czasownik przechodni niedokonany (dk. przyrządzić)
(1.1) przygotowywać potrawę lub posiłek
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyrządzać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyrządzić.
Wiktionary
czasownik przechodni
(1.1) dokonany od|przyrządzać.
Wiktionary
zdrobnienie od: przyrząd
SJP.pl
zapewnić komuś coś, dać obietnicę; obiecać, przysiąc, zagwarantować, zaręczyć
czasownik przechodni dokonany (ndk. przyrzekać)
(1.1) dokonany od|przyrzekać.
SJP.pl
Wiktionary
zapewnić komuś coś, dać obietnicę; obiecać, przysiąc, zagwarantować, zaręczyć
SJP.pl
Wikipedia
zapewnić komuś coś, dać obietnicę; obiecać, przysiąc, zagwarantować, zaręczyć
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyrzec.
(1.2) uroczysta obietnica
(1.3) praw. promesa
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy rzece
Wiktionary
w językoznawstwie: występujący przy rzeczowniku; adnominalny
przymiotnik
(1.1) jęz. łączący się z rzeczownikiem
SJP.pl
Wiktionary
zapewniać komuś coś, dawać obietnicę; obiecywać, przysięgać, gwarantować, zaręczać
czasownik przechodni niedokonany (dk. przyrzec)
(1.1) zapewniać słownie kogoś o zrobieniu czegoś
SJP.pl
Wiktionary
rzadko: przyrzec (obiecać, przysiąc)
SJP.pl
przyrząd ułatwiający przyrzynanie drewna pod właściwym kątem
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. przyrząd ułatwiający ręczne przycinanie desek, listew pod odpowiednim kątem
SJP.pl
Wiktionary
1. dorzucać czegoś np. drew do ognia;
2. narzucać coś np. serwetę na lampę
SJP.pl
1. dorzucić czegoś np. drew do ognia;
2. narzucić coś np. serwetę na lampę
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) stpol. wada
Wiktionary
gruczoł dokrewny znajdujący się w czaszce u podstawy mózgu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. mały listek wyrastający u nasady szypułki kwiatowej
(1.2) daw. posadzenie, dosadzenie dodatkowo czego (roślin)
(1.3) med. zool. nieparzysty gruczoł wydzielania wewnętrznego, leżący w jamie czaszki na trzonie kości klinowej; reguluje czynność wydzielniczą innych gruczołów dokrewnych
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: przysadzisty
przymiotnik
(1.1) przest. przysadzisty
(1.2) bot. daw. opatrzony przysadkami
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący przysadki, odnoszący się do przysadki, związany z przysadką (zazwyczaj: z przysadką mózgową)
(1.2) rzad. przysadzisty
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest przysadziste; cecha tych, którzy są przysadziści
Wiktionary
stopień wyższy od przymiotnika: przysadzisty; bardziej przysadzisty
SJP.pl
niskiego wzrostu i grubokościstej budowy; nieproporcjonalnie gruby w stosunku do wysokości; krępy
przymiotnik
(1.1) nieproporcjonalnie gruby w stosunku do wysokości lub wzrostu
(1.2) o ludziach: niskiego wzrostu i grubokościstej budowy, przy znacznych rozmiarach swej postawy
SJP.pl
Wiktionary
taki, który przysechł, przylepił się do czegoś
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy schronisku
Wiktionary
przykrywać poprzez ścielenie; przyściełać
SJP.pl
przysłać;
1. rozściełając, przykryć;
2. ścieląc, dołożyć pościeli
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) znajdujący się przy ścianie
(1.2) przymocowany do ściany
Wiktionary
przykrywać poprzez ścielenie; przyścielać
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy sejmie
Wiktionary
złożyć przysięgę
SJP.pl
Przysiady – popularne ćwiczenie wykorzystujące masę własnego ciała, angażujące mięśnie pośladkowe oraz mięśnie ud i łydek. Podczas zginania kolan angażowane są głównie mięśnie tylne ud, zwane kulszowo-goleniowymi. Natomiast podczas prostowania kształtują się wszystkie mięśnie składające się na mięsień czworogłowy uda. W ruchu zginania i prostowania kolan biorą udział również inne mięśnie, takie jak mięsień pośladkowy, mięsień brzuchaty łydki, mięsień skośny zewnętrzny brzucha oraz niektóre mięśnie pleców. Dodatkowo ćwiczenie:
Wikipedia
obniżać pozycję ciała, uginając nogi
SJP.pl
1. gwarowo: deska, na której siada prządka i w którą wetknięta jest przęślica;
2. dawniej: miejsce, gdzie zastawiono pułapkę, gdzie ktoś zaczaił się na kogoś; zasadzka, przysiadek
SJP.pl
obniżyć pozycję ciała, uginając nogi
SJP.pl
obniżyć pozycję ciała, uginając nogi
czasownik dokonany (ndk. przysiadać, przysiadywać)
(1.1) usiąść gdzieś na chwilę, na brzegu
(1.2) ugiąć nogi, obniżając się
(1.3) przygnieść coś podczas siadania
(1.4) zapaść się
(1.5) zmienić pozycję z leżącej na siedzącą
(1.6) łow. o ptaku łowczym: siąść na zdobyczy po strąceniu jej z powietrza
(1.7) przest. obsiąść
(1.8) przest. osiąść
czasownik zwrotny dokonany przysiąść się (ndk. przysiadać się, przysiadywać się)
(2.1) usiąść przy czymś lub kimś
(2.2) dołączyć do towarzystwa siadając
(2.3) pot. dosiadać się do pojazdu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) uroczyste przyrzeczenie, wypowiadane najczęściej w słowach ustalonych zwyczajowo lub prawnie; bezwzględne zapewnienie wykonania czegoś, stwierdzenie, potwierdzenie prawdziwości tego;
Przysięga – uroczysta wypowiedź o ustalonym uprzednio tekście (np. rota przysięgi). Złożenie przysięgi stanowi gwarancję przestrzegania umowy, dotrzymania zobowiązania, wywiązania się z powinności. Przysięga to również uroczystość złożenia przysięgi wojskowej.
Niekiedy niedotrzymanie przysięgi może pociągać za sobą konsekwencje honorowe np. utratę godności lub zaufania, bądź religijne, jeżeli przysięga obwarowana jest np. ekskomuniką.
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik nieprzechodni
(1.1) silnie deklarować, mocno obiecywać
(1.2) składać uroczystą przysięgę
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przysięgać.
Wiktionary
SJP.pl
kobieta na stanowisku sędziego przysięgłego
SJP.pl
sędzia przysięgły
przymiotnik
(1.1) praw. uprawniony do wykonywania pewnej funkcji na podstawie urzędowo złożonej przysięgi
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) praw. zob. sędzia przysięgły.
forma czasownika.
(3.1) 3 os. lm. nmos. przesz. od: przysiąc
SJP.pl
Wiktionary
1. rzadziej: sąsiek;
2. dłuto ciesielskie z obsadą spiczastą lub tulejkową
SJP.pl
Wikipedia
1. rzadziej: sąsiek;
2. dłuto ciesielskie z obsadą spiczastą lub tulejkową
SJP.pl
Wikipedia
Wikipedia
1. → przysięga;
2. dawniej: przysięgły
SJP.pl
1. → przysięga;
2. dawniej: przysięgły
SJP.pl
pomieszczenie przy wejściu, prowadzące do dalszych pomieszczeń; sień, przedsionek, przedpokój
SJP.pl
skupisko gospodarstw wiejskich położonych z dala od wsi właściwej, ale należących do niej administracyjnie; przysiółek; wysiółek
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) małe skupisko domów znajdujące się poza wsią, ale należące do niej administracyjnie
(1.2) mała wioska
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
skacząc, dotrzeć dokądś
SJP.pl
zbliżać się gwałtownie, szybkim ruchem; doskakiwać
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy sklepie
Wiktionary
zbliżyć się gwałtownie, szybkim ruchem; doskoczyć
SJP.pl
dawniej: stulejka
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przyskrzyniać)
(1.1) pot. zatrzymać podejrzanego o popełnienie przestępstwa
(1.2) pot. przycisnąć przy zamykaniu wieka, drzwi itp.
Wiktionary
potocznie: trochę ślepy; przyślepy
SJP.pl
potocznie:
1. utrudniać widzenie zbyt jasnym światłem;
2. częściowo pozbawiać umiejętności racjonalnego myślenia;
3. częściowo zatykać; przytykać;
4. patrzeć uporczywie, wytężając wzrok
SJP.pl
potocznie:
1. utrudnić widzenie zbyt jasnym światłem;
2. częściowo pozbawić umiejętności racjonalnego myślenia;
3. częściowo zatkać; przytkać
SJP.pl
potocznie: częściowo zaniewidzieć
SJP.pl
potocznie: trochę ślepy; przyślepawy
SJP.pl
taki, który częściowo zaniewidział
SJP.pl
zdrobnienie od: przysmak
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zdrobn. od przysmak
SJP.pl
Wiktionary
książkowo: coś bardzo smacznego; pychota, pyszota, smakołyk, rarytas, specjał, delikates
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kulin. spoż. rzecz, którą ktoś bardzo lubi spożywać, która mu bardzo smakuje
(1.2) przen. coś dającego szczęście, poczucie komfortu
(1.3) daw. drugi nakładający się posmak, psujący ten pożądany
(1.4) daw. przen. cechy etosu obce obserwowanemu, które dają się zauważyć, nawet rażą
SJP.pl
Wiktionary
1. smażąc coś na patelni, przypiec;
2. przysmażyć się - smażąc się, stać się rumianym;
3. przysmażyć się - potocznie: opalić się zbyt mocno
SJP.pl
gwarowo: przyciągać, przynosić
SJP.pl
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przysypiać)
(1.1) usnąć na chwilę
Wiktionary
1. rzadko: ujrzeć coś lub kogoś we śnie;
2. przyśnić się -
a) ukazać się we śnie;
b) przenośnie: przywidzieć się
czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)
(1.1) rzad. ujrzeć we śnie
czasownik zwrotny dokonany przyśnić się (ndk. brak)
(2.1) ukazać się we śnie
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przysnąć.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyśnić.
Wiktionary
1. rzadko: ujrzeć coś lub kogoś we śnie;
2. przyśnić się -
a) ukazać się we śnie;
b) przenośnie: przywidzieć się
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) slang. uderzenie, cios
Wiktionary
czasownik
(1.1) slang. uderzyć kogoś
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przysporzyć)
(1.1) książk. powodować powiększenie ilości lub liczby czegoś
(1.2) książk. doprowadzać do czegoś
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przysparzać.
Wiktionary
spawając, przymocować (przymocowywać) coś
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyspawać.
Wiktionary
spawając, przymocowywać coś; przyspawać
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przyśpieszyć)
(1.1) zwiększać prędkość
(1.2) sprawiać, że coś dzieje się szybciej
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. substancja zwiększająca szybkość jakiejś reakcji
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyśpieszać.
Wiktionary
przyrost prędkości w jednostce czasu; przyśpieszenie
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) fiz. zmiana prędkości w jednostce czasu;
Przyspieszenie – wektorowa wielkość fizyczna wyrażająca zmianę wektora prędkości w czasie.
Przyspieszenie definiuje się jako pochodną prędkości po czasie, czyli jest szybkością zmiany prędkości. Jeśli przyspieszenie jest skierowane przeciwnie do zwrotu prędkości ruchu, to wartość prędkości w tym ruchu maleje, a przyspieszenie to jest wtedy nazywane opóźnieniem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
miernik przyspieszenia; przyśpieszeniomierz, akcelerometr
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) metrol. techn. przyrząd do pomiaru przyspieszeń liniowych lub kątowych;
Przyspieszeniomierz, akcelerometr, akceleromierz - urządzenie lub tylko przetwornik mierzący przyspieszenie, któremu poddawany jest jego element czynny.
Przyspieszenie wyznaczane jest poprzez pomiar siły między elastycznie zawieszoną masą czujnika a jego obudową. Czujnik przyspieszeniomierza mierzy siłę zarówno wynikającą ze zmian ruchu czujnika jak i grawitacji. W zależności od konstrukcji urządzenia, akcelerometr mierzy przyspieszenie w jednej, dwóch jak i trzech osiach, a także przyspieszenia kątowe wywołane obrotami (tzw sześcioosiowy). Mierzone przyspieszenie jest odnoszone do wartości przyspieszenia ziemskiego. Urządzenie może korygować otrzymane wyniki o przyspieszenie ziemskie, a także określać ustawienia czujnika względem pionu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przyśpiesznik;
1. potocznie: pedał gazu
2. inspekt założony na warstwie gorącego nawozu
3. przyrząd w wyczynowej broni palnej ułatwiający ściągnięcie spustu
Przyspiesznik – mechanizm pomocniczy stosowany w broni strzeleckiej, który po uruchomieniu znacząco zmniejsza opór spustu.
SJP.pl
Wikipedia
1. zwiększyć prędkość, szybkość; przyśpieszyć;
2. skrócić czas trwania czegoś
przymiotnik
(1.1) szybszy niż zazwyczaj lub niż przyjęte normy
(1.2) trwający krócej niż zazwyczaj
(1.3) kolej. nie zatrzymujący się na niektórych przystankach lub stacjach
forma czasownika.
(2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od przyśpieszyć
SJP.pl
Wiktionary
1. zwiększyć prędkość, szybkość; przyśpieszyć;
2. skrócić czas trwania czegoś
czasownik przechodni dokonany (ndk. przyśpieszać)
(1.1) zwiększyć prędkość
(1.2) sprawić, że coś dzieje się szybciej
SJP.pl
Wiktionary
1. wiersz lub kilka wierszy powtarzających się regularnie, np na końcu każdej strofy;
2. melodia powtarzająca się stale w określonych miejscach utworu.
3. refren pieśni obojętny dla treści utworu
Przyśpiew (refren formalny) – refren, zwykle obojętny dla treści utworu. Bywa nawet powtórzeniem dźwięków bez znaczenia, np.:
SJP.pl
Wikipedia
krótka piosenka ludowa śpiewana na zabawach wiejskich lub w czasie obrzędów weselnych, dożynkowych itp.
Przyśpiewka – krótka piosenka ludowa o treści okolicznościowej, często rubaszna, w Polsce śpiewana na zabawach, weselach, w czasie obrzędów dożynkowych itp.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przysporzyć.
Wiktionary
powiększyć liczbę czegoś lub sprawić coś
czasownik dokonany
(1.1) powiększyć liczbę, ilość
(1.2) sprawić, spowodować obecność czegoś
SJP.pl
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przysposobić)
(1.1) niedokonany od|przysposobić. (wyszkolić kogoś)
(1.2) niedokonany od|przysposobić. (przyjąć cudze dziecko)
(1.3) daw. niedokonany od|przysposobić. (przygotować coś do użytku)
czasownik zwrotny niedokonany przysposabiać się (dk. przysposobić się)
(2.1) niedokonany od|przysposobić się.
Wiktionary
dawniej: osoba adoptująca dziecko
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przysposabiać)
(1.1) wyszkolić kogoś w czymś lub uczynić kogoś zdatnym do czegoś
(1.2) praw. przyjąć do rodziny cudze dziecko, uznając je za swoje
Wiktionary
Adopcja (łac. adoptio), przysposobienie, usynowienie – forma przyjęcia do rodziny osoby obcej, stwarzająca stosunek podobny do pokrewieństwa. Jest to przybranie dziecka (często w wieku dziecięcym) za swoje.
Wikipedia
wulgarnie: przygadać, dogryźć, dociąć
SJP.pl
wulgarnie: przygadywać, dogryzać, docinać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyssać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) narząd, który służy niektórym zwierzętom do przyczepiania się do podłoża
(1.2) miękka miseczka przysysająca się do podłoża po naciśnięciu
Wiktionary
mający właściwości przyssawki, podobny do przyssawki
SJP.pl
przysysać;
1. ssąc, powodować przylgnięcie do czegoś;
2. przyssywać się -
a) przywierać do czegoś i ssać łapczywie;
b) potocznie: przyczepiać się do kogoś;
c) zaczynać robić coś intensywnie
SJP.pl
dawniej: nadać (nadawać) się do czegoś, zostać (być) uznanym za coś stosownego, odpowiedniego, np. "Żarty tu wcale nie przystoją."
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przystawać)
(1.1) dokonany od|przystawać.
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy stacji
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) gwara. żywiecka osoba od niedawna mieszkająca w Żywcu
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy stadionie
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) identyczny
Wiktionary
SJP.pl
wieś w województwie śląskim, w powiecie kłobuckim
Przystajń – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie kłobuckim, w gminie Przystajń, w Częstochowskim Obszarze Rudonośnym.
Wieś jest siedzibą gminy Przystajń.
Przez Przystajń przebiega droga wojewódzka nr 494.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: nadać (nadawać) się do czegoś, zostać (być) uznanym za coś stosownego, odpowiedniego, np. "Żarty tu wcale nie przystoją."
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) żegl. miejsce cumowania niewielkich jednostek pływających: łodzi, jachtów, kutrów;
(1.2) przen. miejsce, w którym można znaleźć bezpieczeństwo i spokój
forma czasownika.
(2.1) 2. os. lp. rozk. od: przystanąć
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przystawać)
(1.1) dokonany od|przystawać.
Wiktionary
zdrobnienie od: przystanek
SJP.pl
1. miejsce postoju pojazdów pasażerskich;
2. dawniej: zatrzymanie się gdzieś, zwykle dla odpoczynku; postój;
3. dawniej: miejsce takiego zatrzymania się; postój;
4. mała stacja kolejowa dla ruchu pasażerskiego;
5. chwilowa przerwa w robieniu czegoś
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miejsce, gdzie pasażerowie drogowego transportu publicznego mogą wsiąść lub wysiąść
(1.2) kolej. miejsce na szlaku kolejowym, pozbawione torów dodatkowych, gdzie zatrzymują się pociągi pasażerskie
(1.3) odpoczynek podczas pokonywania drogi
Przystanek komunikacyjny – miejsce przeznaczone do wsiadania lub wysiadania pasażerów na danej linii komunikacyjnej, w którym umieszcza się informacje dotyczące w szczególności godzin odjazdów środków transportu.
Przystanek to w transporcie drogowym miejsce zatrzymywania się pojazdów transportu publicznego, oznaczone odpowiednimi znakami drogowymi, jest to również peron w transporcie kolejowym oraz przystań usytuowana na wodach śródlądowych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
środowiskowo:
1. uczestnik festiwalu Przystanek Woodstock; woodstockowicz;
2. uczestnik festiwalu Przystanek Jezus
SJP.pl
uczestniczka festiwalu muzycznego, który w nazwie ma słowo przystanek, np. Przystanek Woodstock
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) geogr. związany z przystankiem, dotyczący przystanku
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Przystań
SJP.pl
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przystępować)
(1.1) dokonany od|przystępować.
Wiktionary
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przystać)
(1.1) przylegać dokładnie do czegoś; być dopasowanym
(1.2) wyrażać zgodę na coś
(1.3) być zgodnym z czymś
(1.4) stawać się członkiem czego; zostawać zwolennikiem
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przystanąć)
(2.1) stawać na krótko; zatrzymywać się na chwilę
Wiktionary
pasujący do czegoś; zgodny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przystawać.
(1.2) geom. identyczność kształtu i wielkości figury geometrycznej;
Wiktionary oraz Wikipedia
przekąska podawana przed daniem głównym; antypast
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) element dostawiany, dobudowywany do czegoś
(1.2) kulin. potrawa serwowana zazwyczaj przed głównym daniem w formie przekąski;
(1.3) urządzenie dołączane do innego i współpracujące z nim
(1.4) podpora, która wzmacnia od dołu drewniany słup linii elektrycznej, telefonicznej
(1.5) publ. mała partia, stronnictwo lub ugrupowanie polityczne będące koalicjantem dużej partii rządzącej
Przystawka (zakąska) – lekkostrawna potrawa podawana w małych porcjach przed głównymi daniami. Niekiedy nazywana z francuskiego hors d'œuvre (wersja spolszczona ordewry). Przystawki mogą być daniami zimnymi lub gorącymi.
Podawane są podczas imprez, najczęściej kulturalnych, jak wernisaże, festyny, bankiety, szczególnie wtedy, gdy od przybycia gości do rozpoczęcia głównej części wydarzenia upływa więcej czasu. Przystawkom towarzyszyć mogą napoje bezalkoholowe lub alkoholowe (najczęściej wino i piwo).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) możliwość zblizenia się do określonego miejsca
(1.2) możliwość nawiązania kontaktu
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przystępnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przystępny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co przystępne
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) łatwy do zrozumienia
(1.2) łatwy do dotarcia lub osiągnięcia
(1.3) łatwy w obcowaniu, w nawiązywaniu kontaktu
Wiktionary
czasownik nieprzechodni niedokonany
(1.1) podchodzić, zbliżać się
(1.2) dołączać do grupy lub organizacji
(1.3) rozpoczynać
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przystępować.
Wiktionary
dawniej: nadać (nadawać) się do czegoś, zostać (być) uznanym za coś stosownego, odpowiedniego, np. "Żarty tu wcale nie przystoją."
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) stpol. dobre wychowanie; Gloger.
Wiktionary
mężczyzna o nieprzeciętnej urodzie; podobający się, budzący zachwyt u kobiet
SJP.pl
zdrobnienie od: przystojniak
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zdrobn. od przystojniak
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: przystojniak
SJP.pl
przystojny mężczyzna
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pot. przystojny mężczyzna lub chłopiec
SJP.pl
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przystojnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przystojny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest przystojne; cecha tych, którzy są przystojni
Wiktionary
1. taki, który cechuje się przyjemną powierzchownością i dobrą postawą, wywołuje przyjemne odczucia estetyczne; ładny, urodny, urodziwy, atrakcyjny, interesujący, ponętny;
2. przestarzałe, dziś książkowe: zgodny z konwenansem, dobrymi obyczajami, np. przystojne zachowanie; obyczajny, przyzwoity
przymiotnik
(1.1) taki, który cechuje się przyjemną powierzchownością i dobrą postawą, wywołuje przyjemne odczucia estetyczne
(1.2) przest. książk. zgodny z konwenansem, dobrymi obyczajami, czyli „taki, który przystoi”.
SJP.pl
Wiktionary
znajdujący się, odbywający się przy stole
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przystosowywać)
(1.1) uczynić coś odpowiednim dla określonych zadań lub potrzeb
czasownik zwrotny dokonany przystosować się (ndk. przystosowywać się)
(2.1) dostosować się, zaadaptować się do czegoś
Wiktionary
dający się przystosować, możliwy do przystosowania
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przystosować.
Wiktionary oraz Wikipedia
zdolność komórek, tkanek i narządów organizmu do reagowania przystosowawczego na wszelkie zmiany warunków jego środowiska zewnętrznego i wewnętrznego; adaptabilność
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest przystosowawcze; cecha tych, którzy są przystosowawczy
(1.2) zdolność do przystosowania się do nowych warunków życia
(1.3) zob. adaptabilność.
Adaptabilność, przystosowawczość – zdolność do adaptacji fizjologii komórek, tkanek oraz narządów do zmian warunków środowiska wewnętrznego i zewnętrznego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. przystosować)
(1.1) zmieniać coś odpowiednio do określonych wymagań
czasownik zwrotny niedokonany przystosowywać się (dk. przystosować się)
(2.1) zmieniać się do nowych okoliczności
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przystosowywać.
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przystroić)
(1.1) ubierać dla ozdoby
(1.2) stawać się upiększeniem
czasownik zwrotny niedokonany przystrajać się (dk. przystroić się)
(2.1) ubierać siebie dla ozdoby
(2.2) pokrywać się kwiatami
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przystrajać.
Wiktionary
czasownik dokonany (ndk. przystrajać)
(1.1) uczynić „strojnym” – dodać ozdób, aby ktoś lub coś było piękniejsze
Wiktionary
przyrząd stosowany przy struganiu drewna dla zachowania właściwego położenia struganego przedmiotu
SJP.pl
stuknąć do taktu; przytupnąć
SJP.pl
skórzane pasy w siodle, do których przypina się klamry popręgu
Przystuły – skórzane pasy, będące elementem siodła, do których zapinane są klamry popręgu. Jeżeli są trzy przystuły, to służą one do dopasowania dopięcie siodła tak, by leżało w równowadze i nie przesuwało się (zapinamy - zależnie od potrzeby - dwie pierwsze, drugą i trzecią lub pierwszą i trzecią).
SJP.pl
Wikipedia
dawniej:
1. ostygać, zastygać częściowo;
2. stygnąc, przyklejać się, przymarzać, przywierać do czegoś
SJP.pl
miasto w Polsce
Przysucha – miasto w Polsce, w województwie mazowieckim, siedziba powiatu przysuskiego i gminy miejsko-wiejskiej Przysucha. Miasto położone na krańcu Wzniesień Południowomazowieckich, w pobliżu rzeki Radomki. Historycznie leży w Małopolsce. Według danych z 31 marca 2011 roku, miasto miało 6304 mieszkańców.
SJP.pl
Wikipedia
znajdujący się przy suficie
SJP.pl
czasownik przechodni
(1.1) dokonany od|przysuwać.
Wiktionary
trochę za surowy; za srogi
SJP.pl
przymiotnik od: Przysucha
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Przysuchą, dotyczący Przysuchy
SJP.pl
Wiktionary
mieszkaniec Przysuchy
SJP.pl
mieszkanka Przysuchy
SJP.pl
czasownik niedokonany
(1.1) przesuwając coś, umieszczać to bliżej
Wiktionary
czasownik
(1.1) eduk. uczyć się czegoś
(1.2) psych. socjol. przejmować i czynić własnym zachowania, normy społeczne, poglądy itp.
(1.3) biol. o organizmach żywych: wchłaniać substancje odżywcze
Wiktionary
1. dający się przyswoić przez organizm;
2. dający się nauczyć
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyswajać.
Asymilacja, przyswajanie (z łac. assimilatio = 'upodobnienie', od similis = 'podobny') – to w biologii proces przemiany substancji i materiałów pobranych z otoczenia na substancje dla potrzeb własnego organizmu. Asymilacja jest częścią procesu przemiany materii.
Asymilatami nazywamy bezpośrednie produkty przyswojenia przez organizm substancji pobranej z zewnątrz, najczęściej w odniesieniu do fotosyntezy.
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik
(1.1) świecić latarką, lampą w obserwowane miejsce
(1.2) przen. stanowić motyw do określonego działania
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyświecać.
Wiktionary
oświetlić coś niewielkim źródłem światła
SJP.pl
1. opanować jakąś wiedzę lub umiejętności;
2. przejąć od kogoś jakieś wartości, poglądy uznając za własne;
3. pobrać składniki pokarmowe
czasownik przechodni dokonany (ndk. przyswajać)
(1.1) dokonany od|przyswajać.
SJP.pl
Wiktionary
zasypiać na krótko, być w półśnie; podsypiać, drzemać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przysypiać.
Wiktionary
mieszanina drobno roztartych substancji leczniczych o działaniu osuszającym i osłaniającym
Przysypka – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie włocławskim, w gminie Chodecz.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa włocławskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 52 mieszkańców. Jest 24. co do wielkości miejscowością gminy Chodecz.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przysysać.
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przysłać)
(1.1) dostarczać coś nieosobiście, pocztą lub przez posłańca
(1.2) kierować kogoś gdzieś lub do kogoś
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przysyłać.
Wiktionary
dawniej:
1. przysłanie, skierowanie kogoś w jakieś miejsce;
2. przysłanie, dostarczenie czegoś;
3. to, co zostało dostarczone przez pocztę, posłańca itp.; przesyłka
SJP.pl
potocznie: zaszaleć;
1. zrobić coś sprzecznego ze zdrowym rozsądkiem;
2. dobrze się zabawić
SJP.pl
owadożerna bylina z rodziny kapturnicowatych; darlingtonia
SJP.pl
lekko szczypać, ściskać
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy szkole
Wiktionary
Przyszów – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie stalowowolskim, w gminie Bojanów.
Dawniej były to dwie wsie Przyszów Szlachecki (część zachodnia) i Przyszów Kameralny lub Królewski (część wschodnia). Obie wsie leżały na przeciwnym brzegu rzeki Ruda-Łęg. Wieś jest nadal podzielona, choć teraz na dwa sołectwa: Przyszów I i Przyszów III. Do końca 2017 roku częścią Przyszowa były także Burdze, Kołodzieje i Ruda, od 2018 samodzielne wsie.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. wieś w Polsce, w województwie śląskim, w powiecie gliwickim, w gminie Gierałtowice;
Przyszowice (niem. Preiswitz) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie gliwickim, w gminie Gierałtowice.
W latach 1954-1972 wieś była siedzibą gromady Przyszowice, po reformie administracji, aż do 1977 była siedzibą gminy Przyszowice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do Przyszowic, związany z Przyszowicami
Wiktionary
znajdujący się przy szpitalu, należący do szpitala
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy szpitalu
SJP.pl
Wiktionary
część cholewki buta
SJP.pl
znajdujący się, mocowany blisko szyby, np. listwa przyszybowa
SJP.pl
szyjąc, przytwierdzić coś do czegoś
czasownik przechodni dokonany (ndk. przyszywać)
(1.1) szyjąc, przytwierdzić coś do czegoś
SJP.pl
Wiktionary
1. przygotować, przyrządzić
2. przyszykować się - przygotować się
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyszykować.
Wiktionary
gatunek małża morskiego; szołdra
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przyszyć)
(1.1) szyjąc, przytwierdzać coś do czegoś
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) pot. żart. taki, który jest traktowany jako członek rodziny mimo braku faktycznego pokrewieństwa
forma czasownika.
(2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od: przyszywać
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) taki, który odbędzie się/zdarzy się w przyszłym roku
Wiktionary
czas, który nastąpi i to, co zdarzy się w tym czasie lub co jest oczekiwane; przyszłe losy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) czas, który dopiero nadejdzie, nastąpi;
Przyszłość – część linii czasu, która dopiero ma się wydarzyć (w liniowej koncepcji czasu). Część czasoprzestrzeni, w której zawarte są wszystkie zdarzenia, które jeszcze nie miały miejsca, ale się wydarzą.
W tym sensie przyszłości przeciwstawia się przeszłość (zbiór zdarzeń, które wydarzyły się wcześniej) oraz teraźniejszość (zbiór zdarzeń, które właśnie się dzieją).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z przyszłością, dotyczący przyszłości
Wiktionary
mający się odbyć w nadchodzącym tygodniu
przymiotnik
(1.1) taki, który odbędzie się/zdarzy się w przyszłym tygodniu
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) ten, który wydarzy się w przyszłości; taki, który należy do przyszłości
(1.2) następny, bliski w czasie
(1.3) stpol. przybysz
forma czasownika.
(2.1) 3. os. lm. przesz. nmos. od: przyjść
(2.2) daw. imiesłów przymiotnikowy bierny od: przyjść
Wiktionary
skrót od: przysłowie, przysłowiowy
SJP.pl
1. dostarczyć coś komuś przez pocztę, posłańca itp.;
2. skierować kogoś w jakieś miejsce lub do kogoś, w określonym celu
czasownik dokonany (ndk. przysyłać)
(1.1) dokonany od|przysyłać.
SJP.pl
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) częściowo zakrywać
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przysłaniać.
Wiktionary
1. urządzenie nastawcze w obiektywie, które służy do regulowania ilości wpadającego światła do aparatu; przesłona, diafragma;
2. to, co częściowo coś zasłania; przesłona
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) coś, co czyni częściowo niewidocznym, zakrytym
(1.2) opt. fot. układ regulujący wielkość otworu, przez który światło wpada do aparatu fotograficznego, kamery lub przyrządu optycznego
(1.3) opt. fot. wartość liczbowa określająca stopień otwarcia przysłony (1.2)
Przysłona fotograficzna – część obiektywu regulująca wielkość otworu na drodze strumienia światła. Stosowana najczęściej w obiektywach fotograficznych i obiektywach kamer filmowych. Zwykle ma postać nachodzących na siebie metalowych listków. Liczba listków przysłony i ich kształt oraz stopień otwarcia przysłony mają wpływ na kształt bokeh.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) góry. przełęcz;
Etymologia słowa Przysłop nie jest jednoznacznie rozstrzygnięta. Występuje na terenie całych Karpat (i nie tylko) w różnych formach: Przysłop, Prislop, Przysłup, Prislopul. Najprawdopodobniej pochodzi od starosłowiańskiego słowa prislop („przejście przez górski masyw, przełęcz”). W języku rumuńskim słowo prislopul oznacza „wąwóz górski, górską przełęcz” (np. przełęcz Prislopul Negru – 1848 m n.p.m., Prislop w górach Piatra – 1317 m n.p.m. i inne). Nasuwa się więc wniosek, że nazwa ta została rozpropagowana przez Wołochów. Na Słowacji nazwę Prislop noszą przełęcze (Prislop na wschód od Kubińskiej Holi – 840 m n.p.m., Sedlo Prislop w Małej Fatrze – 909 m n.p.m., Prislop i Velky Prislop w Niżnych Tatrach i inne). W Polsce Przysłop i Przysłup to często występujące nazwy przełęczy w Karpatach. Nazwy szczytów utworzone zostały przez kartografów.
Wiktionary oraz Wikipedia
skrót od: przysłówek, przysłówkowy
SJP.pl
nieodmienna część mowy, odpowiadająca na pytania jak? gdzie? kiedy?
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gram. część mowy określająca sposób, czas lub miejsce wykonywania czynności albo stopień nasycenia cechy wyrażonej przymiotnikiem;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zdanie utrwalone w tradycji ustnej, czasem w formie wierszowanej, wyrażające jakąś myśl ogólną: regułę życiową, wskazówkę, przestrogę;
(1.2) daw. przysłówek
Przysłowie (łac. proverbium lub adagium) – utrwalone w danej kulturze zdanie, występujące w stałej postaci i wyrażające pewną myśl lub naukę ogólną w odniesieniu do określonej sytuacji życiowej. Przysłowia zwykle wywodzą się z tradycji ludowej i są anonimowe.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest przysłowiowe
Wiktionary
1. dotyczący przysłowia lub będący nim;
2. powszechnie znany
przymiotnik
(1.1) dotyczący przysłowia, popularnego frazeologizmu, wskazuje że treść należy rozumieć przenośnie a nie dosłownie
(1.2) powszechnie znany
SJP.pl
Wiktionary
specjalista zajmujący się zbieraniem przysłów, ich wyjaśnianiem, szukaniem genezy i głębszym opracowywaniem; paremiolog, paremiograf
SJP.pl
nauka zajmująca się gromadzeniem, objaśnianiem pochodzenia i tłumaczeniem sensu przysłów; paremiologia, paremiografia
SJP.pl
przysłówek
(1.1) jako przysłówek
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) gram. o funkcji przysłówka
Wiktionary
jeden z przypadków w języku węgierskim; essivus-modalis
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) jęz. zastępujący przysłówek lub występujący w jego funkcji
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) grzeczność wyświadczona komuś
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik niedokonany
(1.1) należeć się z tytułu ustawy, prawa itp.
Wiktionary
czasownik
(1.1) stpol. należeć do czegoś
Wiktionary
czasownik nieprzechodni niedokonany
(1.1) oddać przysługę, wspomóc
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przytoczyć)
(1.1) tocząc, doprowadzać do danego miejsca
(1.2) przywoływać czyjąś wypowiedź, fragment tekstu
(1.3) podawać w celu ukazania dowodów, faktów
czasownik zwrotny niedokonany przytaczać się (dk. przytoczyć się)
(2.1) tocząc się, docierać gdzieś
(2.2) pot. docierać do jakiegoś miejsca w sposób niezgrabny, z opóźnieniem, z trudem
Wiktionary
dawniej:
1. ukryć, zataić;
2. przytajać się - ukryć się
SJP.pl
dawniej:
1. ukrywać, zatajać;
2. przytajać się - ukrywać się
SJP.pl
osoba, która stale przyznaje komuś rację, niemająca własnego zdania; przytakiwacz, potakiewicz, potakiwacz
SJP.pl
1. wyrażać aprobatę dla jakiegoś działania;
2. potwierdzać czyjeś słowa, zgadzać się z czymś
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przytaknąć)
(1.1) zgadzać się z kimś lub czymś
SJP.pl
Wiktionary
osoba, która stale przyznaje komuś rację, niemająca własnego zdania; przytakiewicz, potakiewicz, potakiwacz
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) człowiek nie mający własnego zdania, przytakujący innym, zwłaszcza tym, od których jest zależny
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. kobieta nie mająca własnego zdania, przytakująca innym, zwłaszcza tym, od których jest zależna
SJP.pl
Wiktionary
1. wyrazić aprobatę dla jakiegoś działania;
2. potwierdzić czyjeś słowa, zgodzić się z czymś
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przytakiwać)
(1.1) wyrazić aprobatę / zgodę z kimś lub czymś
SJP.pl
Wiktionary
lekko posypać coś białym pudrem (talkiem); podtalkować
SJP.pl
w górnictwie: niska tama przed tamą podsadzkową, zatrzymująca wodę podsadzkową i umożliwiająca jej odprowadzenie przez kominek
SJP.pl
bardzo rzadko: zaoszczędzić, zachować trochę pieniędzy; przyoszczędzić
SJP.pl
1. dawniej: z trudem przywlekać, przyciągać;
2. przytarabaniać się - docierać z trudem do jakiegoś miejsca
SJP.pl
niewielki gruczoł dokrewny charakterystyczny dla kręgowców, przylegający do powierzchni tarczycy lub leżący w jej miąższu, wydzielający hormon odpowiadający za gospodarkę wapniowo-fosforanową organizmu; gruczoł przytarczowy, gruczoł przytarczyczny
Przytarczyce, gruczoły przytarczyczne (łac. glandulae parathyroideae, ang. parathyroid glands) – występujące u kręgowców czworonożnych małe gruczoły wewnątrzwydzielnicze, które uczestniczą w regulowaniu gospodarki wapniowo-fosforanowej organizmu.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
potocznie: przynosić, przyciągać z trudem coś ciężkiego
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) stpol. przypadek, przykład
Wiktionary
znajdujący się przy teatrze, należący do teatru
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy teatrze
SJP.pl
Wiktionary
przytelepywać się - przemieszczając się wolno, docierać dokądś
SJP.pl
1. ostrzyć trochę kredkę lub ołówek;
2. wpływać uspokajająco na czyjeś zachowanie; powściągać
SJP.pl
żartobliwie: wykonać jakąś czynność wyrażaną czasownikiem z prefiksem przy-, np. przytwierdzić, przypudrować
SJP.pl
czynić trochę tępym
SJP.pl
uczynić trochę tępym
SJP.pl
uczynić trochę tępym
SJP.pl
zbliżyć coś do czegoś aż do zetknięcia
SJP.pl
Przytkowice – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim, w gminie Kalwaria Zebrzydowska.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bielskiego.
Przez miejscowość przechodzi droga wojewódzka nr 953 łącząca Kalwarię Zebrzydowską ze Skawiną.
Wikipedia
rzadko: przytlić się - przypalić się słabo, bez płomienia
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przytoczyć.
Wiktionary
przymiotnik od: Przytoczna, wieś gminna w województwie lubuskim
SJP.pl
wieś w Polsce
Przytoczna (pol. hist. „Przetoczno”, niem. Prittisch) – wieś w Polsce w województwie lubuskim, w powiecie międzyrzeckim, siedziba gminy wiejskiej Przytoczna.
SJP.pl
Wikipedia
Przytocznica (pierwotnie Przetocznica) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrzeszowskim, w gminie Doruchów.
Wikipedia
Wikipedia
czasownik
(1.1) tocząc umieścić w miejscu docelowym
(1.2) zacytować dosłownie lub w przybliżeniu
czasownik zwrotny przytoczyć się
(2.1) tocząc dotrzeć na miejsce
(2.2) przen. z trudem dotrzeć
Wiktionary
potocznie: człowiek szybko orientujący się w każdej sytuacji
SJP.pl
1. odzyskiwać przytomność, wracać do przytomności;
2. odzyskiwać zdolność oceny sytuacji, logicznego myślenia; opamiętywać się
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: przytomnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przytomny
SJP.pl
całkowita świadomość, pełnia władz psychicznych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) stan pełnej świadomości
(1.2) zdolność do racjonalnego myślenia, rozsądna ocena sytuacji
(1.3) stpol. obecność
Przytomność – (łac. sensorium) to aktualnie dostępne przeżywanie siebie i świata. Jest związana z aktywnością układu siatkowatego pnia mózgu.
Utrata przytomności wiąże się z pogorszeniem stanu zdrowia (zaburzeniem homeostazy organizmu), stąd też stany takie jak sen czy znieczulenie ogólne nie są uważane za stany utraty przytomności.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) świadomy tego, co się z nim dzieje; taki, który nie stracił przytomności lub ją odzyskał
(1.2) przest. obecny w jakimś miejscu
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy torze/torach
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Poznań. przynieść, przyprowadzić, przydźwigać; dokonany od|tośtać.
czasownik zwrotny przytośtać się
(2.1) gw-pl|Poznań. przyjść, przywlec się; dokonany od|tośtać się.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przytośtać.
Wiktionary
przypinać; przywiązywać; przyczepiać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przytrafiać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przytransportować.
Wiktionary
sprowadzać transportem, jako transport
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przytranżalać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przytranżolić.
Wiktionary
przypiąć; przywiązać; przyczepić
SJP.pl
lekki stopień zatrucia
SJP.pl
lekki stopień zatrucia
SJP.pl
zatruć w niewielkim stopniu; podtruć
SJP.pl
zatruwać w niewielkim stopniu; podtruwać
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przytrzymywać)
(1.1) trzymając, nie pozwolić na poruszenie się czegoś lub kogoś
(1.2) utrzymać w miejscu; trzymając, nie pozwolić na zmianę pozycji
(1.3) zatrzymać gdzieś przez pewien czas
(1.4) wziąć do rąk na krótki czas w celu przypilnowania
(1.5) zająć coś dla kogoś przez pewien czas
czasownik zwrotny dokonany przytrzymać się (ndk. przytrzymywać się)
(2.1) złapać się czegoś, aby nie upaść
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przytrzymać.
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przytrzymać)
(1.1) trzymając, nie pozwalać na poruszanie się czegoś lub kogoś
(1.2) utrzymywać w miejscu; trzymając, nie pozwalać na zmianę pozycji
(1.3) zatrzymywać gdzieś przez pewien czas
(1.4) brać do rąk na krótki czas w celu przypilnowania
(1.5) zajmować coś dla kogoś przez pewien czas
czasownik zwrotny niedokonany przytrzymywać się (dk. przytrzymać się)
(2.1) łapać się czegoś, aby nie upaść
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) niedokonany od|przytulić.
czasownik zwrotny niedokonany przytulać się
(2.1) niedokonany od|przytulić się.
Wiktionary
pracownik salonu oferującego usługi profesjonalnego przytulania
SJP.pl
miękka zabawka dla dziecka; maskotka, przytulanka, przytulas
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przytulać.
Wiktionary
potocznie:
1. powolny taniec z przytulaniem;
2. zwierzę lubiące być pieszczone; miziak;
3. przytulenie kogoś lub czegoś;
4. miękki przedmiot do przytulania się; przytulak, przytulas, przytulanka
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) pot. wolny taniec z przytulaniem
SJP.pl
Wiktionary
miękka zabawka dla dziecka; maskotka, przytulak, przytulas
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pluszak lub inna miękka zabawka do przytulania
Przytulanka – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie monieckim w gminie Mońki.
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Brata Alberta Chmielowskiego w Mońkach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
miękka zabawka dla dziecka; maskotka, przytulak, przytulas
SJP.pl
1. przytulenie się; przytulasek;
2. miękka zabawka dla dziecka; maskotka, przytulanka, przytulak
SJP.pl
zdrobnienie od: przytulas
SJP.pl
1. przycisnąć do siebie z czułością;
2. przyłożyć część ciała do czegoś;
3. dać komuś schronienie;
4. potocznie: zyskać dużą sumę pieniędzy
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przytulić.
SJP.pl
Wiktionary
roślina zielna z rodziny marzanowatych; zaprzałek, przytulinka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Galium|L.|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny marzannowatych;
(1.2) bot. pnąca lub płożąca się roślina z rodzaju przytulii (1.1)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zmrocznik przytuliak - motyl z rodziny zawisakowatych
SJP.pl
1. przycisnąć do siebie z czułością;
2. przyłożyć część ciała do czegoś;
3. dać komuś schronienie;
4. potocznie: zyskać dużą sumę pieniędzy
czasownik przechodni dokonany (ndk. przytulać)
(1.1) okazać czułość poprzez przybliżenie do siebie i objęcie się
(1.2) dać schronienie
(1.3) slang. dostać, otrzymać, zarobić
czasownik zwrotny dokonany przytulić się (ndk. przytulać się)
(2.1) przycisnąć się do kogoś z czułością; zbliżyć się do siebie, dotykając się wzajemnie; także: przywrzeć do czegoś
(2.2) książk. schronić się u kogoś, znaleźć opiekę, dach nad głową
SJP.pl
Wiktionary
1. przytulik Wautiera - gatunek ślimaka z rodziny zatoczkowatych;
2. przytulik strumieniowy - gatunek ślimaka z rodziny zatoczkowatych
SJP.pl
roślina zielna z rodziny marzanowatych; zaprzałek, przytulia
SJP.pl
Wikipedia
1. zakład opieki dla opuszczonych dzieci, starców i kalek, bezdomnych; przytułek; schronisko;
2. schronienie, zaciszny kąt
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) dobroczynny zakład, w którym można znaleźć zaciszne schronienie
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) domowo, ciepło, wygodnie
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przytulnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przytulny
SJP.pl
zwykle o pomieszczeniu: miły, wygodny, zaciszny
przymiotnik
(1.1) dający poczucie przyjemności i bezpieczeństwa
SJP.pl
Wiktionary
→ Przytuły
SJP.pl
tupnąć do taktu; przytupnąć
SJP.pl
tupnąć do taktu; przytupnąć
SJP.pl
tupnąć do taktu; przytupać
SJP.pl
tupnąć do taktu; przytupać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przytupywać.
Wiktionary
czasownik
(1.1) poznań. przynieść, przytargać coś
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyturać.
Wiktionary
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
zakład opieki dla sierot, starców lub chorych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) placówka schronienia i opieki dla bezdomnych, pokrzywdzonych lub ubogich
(1.2) miejsce schronienia
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
nazwisko
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. toponim, nazwa kilkunastu miejscowości w Polsce;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. przytwierdzić)
(1.1) przyłączać mocno coś do czegoś
(1.2) przyznawać słuszność
Wiktionary
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przytwierdzać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przytwierdzić.
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przytwierdzać)
(1.1) mocno przyczepić
(1.2) przyznać słuszność
Wiktionary
przybrać na wadze, stać się tęższym
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. tyć)
(1.1) dokonany od|tyć.
SJP.pl
Wiktionary
→ Przytyk
SJP.pl
mieszkaniec Przytyku (miasta w Polsce)
SJP.pl
mieszkanka Przytyku (miasta w Polsce)
SJP.pl
docinek, przycinek, złośliwa aluzja
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) złośliwa uwaga lub aluzja
Przytyk (jidysz: פשיטיק) – miasto w Polsce, położone w województwie mazowieckim, w powiecie radomskim, siedziba miejsko-wiejskiej gminy Przytyk. Leży nad rzeką Radomką w odległości 17 km od Radomia.
Uzyskał lokację miejską około 1488 roku. Jako prywatne miasto szlacheckie, położony był w drugiej połowie XVI wieku w powiecie radomskim województwa sandomierskiego. Został pozbawiony praw miejskich 13 stycznia 1870 i włączony do gminy Podgajek w powiecie radomskim, którą przekształcono w gminę Przytyk. W latach 1870–1954 siedziba wiejskiej gminy Przytyk, 1954–1972 gromady Przytyk, a od 1973 reaktywowanej gminy Przytyk. W latach 1975–1998 należał administracyjnie do województwa radomskiego. 1 stycznia 2024 odzyskał status miasta.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zbliżać coś do czegoś aż do zetknięcia
SJP.pl
rzadko: przymocowywać, przylepiać tynkiem
SJP.pl
taki, który przytył
SJP.pl
rzadko: przybierać na wadze; tyć
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przytłoczyć)
(1.1) przyciskać, przygniatać, przyduszać, przywalać
(1.2) przen. przygnębiać, uciskać, obciążać, obarczać
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) nadmiernie duży, masywny; też bardzo duży liczebnie
(1.2) wywołujący przygnębienie
Wiktionary
potocznie: przygnieść, przydusić
SJP.pl
potocznie: przygniatać, przyduszać
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przytłukiwać)
(1.1) przygnieść, mocno uderzająć czymś
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. brak)
(2.1) pot. mocno uderzyć
czasownik zwrotny dokonany przytłuc się (ndk. brak)
(3.1) pot. dotrzeć na miejsce po powolnej lub niewygodnej podróży
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy uczelni
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy ulicy
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy uniwersytecie
Wiktionary
Ślinianka przyuszna, przyusznica (łac. glandula parotidea) – gruczoł zaopatrujący jamę ustną w ślinę.
Ślinianka przyuszna znajduje się w dole zażuchwowym, który wypełnia wraz ze ślinianką żuchwową (podżuchwową u człowieka).
Wikipedia
potocznie: zauważać, zwracać na kogoś lub na coś uwagę
SJP.pl
potocznie: zauważyć, zwrócić na kogoś lub na coś uwagę
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przywalić.
Wiktionary
cecha charakterystyczna dla kogoś, raczej pejoratywna, słabostka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wada, negatywna cecha charakteru
Wada (stgr. κακία – kakia, łac. vitium), przywara, występek – negatywna cecha charakteru, stała dyspozycja człowieka ku czynom moralnie złym; przeciwieństwo cnoty.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przywarka japońska - ozdobne pnącze spokrewnione z hortensją
SJP.pl
taki, który przywarł
SJP.pl
nieco za wąski
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy wale
Wiktionary
wyrównywać, przypłaszczać wałem uprawianą ziemię
SJP.pl
założyć szatę, ubranie
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
wędrując, dotrzeć dokądś
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przywędrowywać)
(1.1) dotrzeć gdzieś, wędrując
(1.2) przen. o zjawisku, idei zacząć być dostrzegalnym w nowym miejscu
SJP.pl
Wiktionary
wędrując, docierać dokądś
SJP.pl
w dawnym prawie polskim: część wiana będąca darem męża
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. w Polsce: dobrowolny zapis, dar dla żony od męża po ślubie
Wiano – zabezpieczenie posagu przez męża i odwzajemnienie za niego. Celem wiana było majątkowe zabezpieczenie żony-szlachcianki na wypadek śmierci męża. Składało się z dwóch równych części: oprawy posagu (części wiana zabezpieczającej posag) i przywianku (równego co do wartości posagowi wnoszonemu przez żonę). Zwykle wiano wynosiło podwójną wysokość posagu i zapisywano je specjalnym listem wiennym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. przywiązywać)
(1.1) dokonany od|przywiązywać.
czasownik zwrotny dokonany przywiązać się (ndk. przywiązywać się)
(2.1) dokonany od|przywiązywać się.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przywiązać.
(1.2) oddanie, uczucie, sentyment, skłonność, więź
Wiktionary
dawny stopień wyższy od przymiotnika: przywiązany; bardziej przywiązany
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przywiązać)
(1.1) przytwierdzać do czegoś sznurem, liną
(1.2) wzbudzać coraz większą sympatię u kogoś
czasownik zwrotny niedokonany przywiązywać się (dk. przywiązać się)
(2.1) przytwierdzać się do czegoś sznurem, liną
(2.2) coraz milej oceniać czyjeś towarzystwo
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przywiązywać.
Wiktionary
nazwa dwóch wsi w Polsce
Inne:
SJP.pl
Wikipedia
przywidzieć się - ukazać się zwodniczo czyimś oczom; uroić się, zwidzieć się
SJP.pl
przywidzieć się - ukazać się zwodniczo czyimś oczom; uroić się, zwidzieć się
SJP.pl
przymiotnik od: Przywidz
Przywidzki – kaszubski herb szlachecki, odmiana herbu Leliwa.
SJP.pl
Wikipedia
Wikipedia
ułamek przywiedlny - ułamek, którego licznik i mianownik mają wspólny dzielnik większy niż jeden; ułamek skracalny
SJP.pl
nieco zwiędły
SJP.pl
taki, do którego coś przywiera
SJP.pl
potocznie: wiercąc, mocować
SJP.pl
potocznie: wiercąc, przymocować
SJP.pl
doprowadzić kogoś do jakiegoś miejsca lub stanu
SJP.pl
zawiesić przy czymś
SJP.pl
zawieszać przy czymś
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przedmiot lub element o charakterze informacyjnym przywieszony do czegoś albo kogoś
(1.2) filatel. arkusik przylegający do znaczka pocztowego bez wydrukowanego waloru pieniężnego;
(1.3) jubil. zob. wisiorek.
Przywieszka – pole przylegające do znaczka pocztowego mające co najmniej jeden bok równy bokowi tego znaczka.
Przywieszka jest zazwyczaj oddzielona od znaczka perforacją – jest niezadrukowana lub zawiera napisy, ilustracje firmowe, reklamy i hasła pocztowe.
W Polsce przywieszka została zastosowana po raz pierwszy w 1928 przy wydaniu bloku z okazji wystawy filatelistycznej w Warszawie.
Wiktionary oraz Wikipedia
o wietrze: wiejąc, napędzać coś gdzieś
SJP.pl
wioząc, dostarczyć gdzieś coś lub kogoś
czasownik przechodni dokonany (ndk. przywozić)
(1.1) przy pomocy pojazdu lub narzędzia na kołach (ewentualnie kółkach) dostarczyć coś lub umożliwić komuś przybycie w dane miejsce
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przywieźć.
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy więzieniu
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) książk. szczególne uprawnienie, prawo korzystania ze szczególnych względów w jakimś zakresie;
(1.2) praw. prawo, na podstawie którego dany wierzyciel może przed innymi wierzycielami żądać zwrotu swoich należności z przedmiotów majątkowych dłużnika
Przywilej, łac. privilegium – prawo (dokument) lub ugoda w prawie nadane przez monarchę określonej grupie społecznej (stanowi) obowiązujące na danej ziemi lub w całym kraju (przywilej generalny). Przywileje najczęściej miały formę zrzeczenia się przez monarchę pewnych swoich kompetencji na rzecz wymienionych adresatów przywileju.
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. witać)
(1.1) dokonany od|witać.
czasownik zwrotny dokonany przywitać się (ndk. witać się)
(2.1) dokonany od|witać się.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przywitać.
Wiktionary
Przywitowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie rypińskim, w gminie Skrwilno.
Wikipedia
czasownik niedokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. o drzwiach domykać
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przywlekać.
Wiktionary
osoba przewodząca innym; dowódca; wódz
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, która przewodzi innym dzięki swojemu autorytetowi lub posiadanej władzy
Przywódca, lider – szczególny rodzaj kierownika, który ma bezpośredni związek z zachowaniami organizacyjnymi. Przywódca to osoba mająca duży wpływ na podwładnych, którzy wykonują polecenia pożądane przez szefa ze względu na więzi, jakie ich łączą. Przywództwo charakteryzuje się wyjątkowymi cechami osoby, której inni skłonni są zaufać i podporządkować się dobrowolnie. Taka osoba cieszy się w wybranej grupie społecznej autorytetem, władzą, która jest akceptowana. Według Stanisława Miki przywództwo postrzegane jest jako pewna zdolność, umiejętność lub cecha zjednywania sobie zwolenników, wywierania wpływu, a także tworzenia wizji rozwoju i pobudzania ludzi do działania.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta przewodząca czemuś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta, która przewodzi komuś lub czemuś
SJP.pl
Wiktionary
mięsień przywodzący
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) anat. mięsień przywodzący kończynę do osi ciała
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) daw. przywódca
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przewodzenie kimś lub czymś
(1.2) grupa przewodząca kimś lub czymś
Przywództwo (ang. leadership) – wykonywanie władzy, wywieranie wpływu na grupę społeczną; funkcjonowanie w roli przywódcy.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) dostarczenie czegoś w określone miejsce
(1.2) dostarczenie towarów z innego kraju
Przywóz – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie wieluńskim, w gminie Wierzchlas.
Wieś letniskowa nad Wartą, położona 12 km w kierunku pd.-wsch. od Wielunia. Wieś podstawowa (ponad 72 zagrody) rozczłonkowana na: Przywóz Górny w sąsiedztwie cmentarza w Mierzycach, Przywóz Dolny na lewym brzegu Warty i przysiółek Ogroble na prawym brzegu rzeki. Poza tym: Wieszagi, Nad Tartakiem i Drabki. W 1458 r. stanowiła własność Wiktora z Mierzyc.
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. przywieźć)
(1.1) wioząc, dostarczać jakąś, rzecz lub kogoś do jakiegoś miejsca
(1.2) przyjeżdżając gdzieś, przekazywać wieść
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. dostarczenie na miejsce
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z przywozem, dotyczący przywozu
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przywoływać)
(1.1) dokonany od|przywoływać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przywołać.
Wiktionary
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) wołać kogoś powodując jego przyjście, zwracać się do kogoś
(1.2) przen. wspominać coś, powracać do czegoś w pamięci
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przywoływać.
Wiktionary
zwierzę o ciele silnie spłaszczonym, nieczłonowanym, zaopatrzonym w przyssawki, pasożyt wewnętrzny lub zewnętrzny kręgowców lądowych i wodnych, np. motylica wątrobowa
SJP.pl
Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. przywrócić)
(1.1) doprowadzać do pierwotnego czy poprzedniego stanu lub wprowadzać na nowo
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przywrócić.
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. przywracać)
(1.1) dokonany od|przywracać.
Wiktionary
rodzaj roślin z rodziny różowatych; nawrotnik, gwiazdosz
SJP.pl
Wikipedia
zwierzę o ciele silnie spłaszczonym, nieczłonowanym, zaopatrzonym w przyssawki, pasożyt wewnętrzny lub zewnętrzny kręgowców lądowych i wodnych, np. motylica wątrobowa
Przywry (Trematoda) – gromada pasożytniczych płazińców, obejmująca ponad 6000 gatunków. Z reguły są to organizmy hermafrodytyczne, choć znanych jest kilka gatunków rozdzielnopłciowych.
Obecność przywr w drogach żółciowych, jelicie grubym lub pęcherzu moczowym jest znaczącą przyczyną zachorowań na nowotwory tych narządów.
SJP.pl
Wikipedia
przylgnąć wskutek wrzenia
SJP.pl
Wikipedia
Układ przywspółczulny, układ parasympatyczny (łac. systema parasympathicum), in. układ cholinergiczny – podukład autonomicznego układu nerwowego odpowiedzialny za odpoczynek organizmu i poprawę trawienia. W uproszczeniu można powiedzieć, że działa on antagonistycznie (odwrotnie) do układu współczulnego. Włókna nerwowe układu przywspółczulnego wychodzą z pnia mózgu. Większość z nich przebiega wspólnie z nerwem błędnym, dochodząc do płuc, serca, żołądka, jelit, wątroby itp. W układzie tym, podobnie jak w układzie współczulnym, występują zwoje, leżące w pobliżu unerwianych narządów lub w samych narządach oraz sploty (np. splot sercowy, płucny), natomiast w przeciwieństwie do niego układ przywspółczulny nie reaguje jako całość, lecz aktywizuje tylko te funkcje, które są niezbędne w danym czasie.
Wikipedia
dawniej:
1. przyświadczać, przytakiwać, potakiwać;
2. wtórować, akompaniować
SJP.pl
przywtarzać; przestarzale:
1. potakiwać, przytakiwać;
2. akompaniować, wtórować
SJP.pl
dawniej: przyświadczyć, przytaknąć, potaknąć
SJP.pl
przyzwyczaić się
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przywykać)
(1.1) dokonany od|przywykać.
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: przyzwyczajenie, nawyk
SJP.pl
taki, który przywykł; przyzwyczajony, nawykły
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. przywłaszczyć)
(1.1) zabierać bezprawnie cudzą własność lub przyznawać sobie prawo do czegoś
Wiktionary
książkowo: bezprawnie zabrać coś cudzego; ukraść
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przywłaszczyć.
Przywłaszczenie – występek polegający na włączeniu cudzej rzeczy ruchomej lub cudzego prawa majątkowego do swojego majątku. Przywłaszczona rzecz musi wcześniej znajdować się w legalnym posiadaniu sprawcy, chociażby wskutek jej znalezienia. Sprawca, który przywłaszcza sobie rzecz, postępuje z nią tak, jakby był jej właścicielem. Przywłaszczyć można również prawo majątkowe, ale tylko takie, które sprawca mógł uprzednio legalnie wykonywać lub z niego korzystać, np. na podstawie zezwolenia udzielonego mu przez osobę uprawnioną. Przywłaszczenie prawa sprowadza się do tego, że sprawca zaczyna wykonywać prawo tak, jakby sam był osobą uprawnioną, czyniąc to dla siebie z pominięciem osób, którym to prawo przynależy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
książkowo: bezprawnie zabrać coś cudzego; ukraść
czasownik
(1.1) włączyć cudzą własność do swojego majątku.
SJP.pl
Wiktionary
osoba, która przywłaszczyła coś sobie nieprawnie; zaborca
SJP.pl
kobieta, która przywłaszczyła coś sobie nieprawnie
SJP.pl
znajdujący się przy nasadzie włosów
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy zakładzie
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) znajdujący się, działający lub odbywający się przy zamku
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) gwara. zob. karnawał.
Wiktionary
ława z ziemi usypana pod ścianą chaty wiejskiej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) archit. hist. wał ziemny usypany dookoła podmurówki dawnej chaty wiejskiej, niekiedy kryty deskami
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z przyzbą, dotyczący przyzby
Wiktionary
rzadko: przystroić, przybrać ozdobami
SJP.pl
choroba przyzębia, prowadząca do stopniowego rozchwiania i wypadania zębów; paradontoza; paradentoza; parodontoza (uwaga: ta forma uważana często za niepoprawną)
Zapalenie przyzębia (łac. periodontitis), potocznie nazywane parodontozą lub paradentozą – choroba infekcyjna tkanek przyzębia, prowadząca w skrajnych przypadkach do rozchwiania i utraty zębów. W polskiej systematyce jedna z chorób przyzębia (periodontopatii).
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) anat. zespół tkanek otaczających i unieruchamiających ząb oraz mających za zadanie jego ochronę przed wnikaniem zakażenia z zainfekowanego kanału korzeniowego lub kieszonki dziąsłowej;
Przyzębie, aparat zawieszeniowy zęba (łac. parodontium, peridontium) – zespół tkanek otaczających i utrzymujących ząb w zębodole oraz mających za zadanie jego ochronę przed wnikaniem zakażenia z zainfekowanego kanału korzeniowego lub kieszonki dziąsłowej. Dziedzina medycyny zajmująca się chorobami przyzębia to periodontologia.
Na przyzębie składają się dziąsła, ozębna, cement korzeniowy i kość wyrostka zębodołowego.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący przyzębia, związany z przyzębiem
Wiktionary
1. przypiec, przypalić;
2. przypalić chorą tkankę specjalnym przyrządem lub środkiem chemicznym w celu jej zniszczenia
SJP.pl
przypalać chorą tkankę; kauteryzować
SJP.pl
Przyżeganie, kauteryzacja (z gr. kautērion, żelazo do piętnowania) – zabieg leczniczy polegający na termicznym lub chemicznym koagulowaniu zmienionej patologicznie lub krwawiącej tkanki.
Najczęściej zabieg wykonuje się na powierzchni skóry lub błony śluzowej, a także dla przyspieszenia gojenia ziarninujących ran, w celu zamknięcia krwawiących naczyń krwionośnych w linii cięcia operacyjnego, zniszczenia zbędnej tkanki (brodawek, narośli, nadżerki szyjki macicy).
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyżeglować.
Wiktionary
taki, który się przyżenił
SJP.pl
część budynku znajdująca się przy ziemi; przyziemie, parter
SJP.pl
część budynku znajdująca się przy ziemi; przyziemie, parter
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) pomieszczenie poniżej poziomu gruntu
SJP.pl
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przyziemnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: przyziemny; bardziej przyziemny
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) dotyczący zwykłych spraw, codziennych potrzeb
(1.2) będący przy powierzchni ziemi
Wiktionary
rzadki stopień wyższy od przysłówka: przyzimno
SJP.pl
rzadko: trochę zimny, zimnawy
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przyznawać)
(1.1) przydzielić coś komuś
(1.2) zgodzić się z kimś w sprawie czegoś, uznać coś za słuszne
czasownik zwrotny przyznać się
(2.1) potwierdzić jakiś fakt o samym sobie
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyznać.
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przyznać)
(1.1) przydzielać coś komuś, dawać
(1.2) uznawać czyjąś przewagę, wyższość itp.
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przyznać)
(2.1) zgadzać się z kimś w sprawie czegoś, uznawać coś za słuszne
czasownik zwrotny przyznawać się
(3.1) potwierdzać jakiś fakt odnośnie siebie samego
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyznawać.
Wiktionary
dawniej: zatrzymać się na pewien czas, zostać w tyle
SJP.pl
przestarzale: idąc powoli, zostawać w tyle, nie nadążać
SJP.pl
lekko zabarwiać na żółto
SJP.pl
lekko zabarwić na żółto
SJP.pl
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przyzwolić)
(1.1) okazywać zgodę na coś
Wiktionary
pozwalający na swobodę w postępowaniu i zachowaniu; permisywny, pobłażliwy, tolerancyjny
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób przyzwoity
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: przyzwoicie
SJP.pl
1. dawniej: starsza osoba towarzysząca młodej kobiecie dla przyzwoitości; dyskretka;
2. osoba towarzysząca zakochanym, w celu zakłócenia ich intymności
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. starsza osoba towarzysząca młodej kobiecie dla przyzwoitości, pilnująca przestrzegania norm moralnych
(1.2) pot. żart. osoba zakłócająca intymność zakochanym
Przyzwoitka – osoba zakłócająca intymność zakochanym. W XIX wieku starsza osoba towarzysząca młodej kobiecie dla przyzwoitości pilnująca przestrzegania norm moralnych. Rolę przyzwoitki pełniły zazwyczaj starsze zamężne kobiety, rzadziej stare panny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
postawa zgodna z obowiązującymi zasadami etycznymi i moralnymi; porządność, uczciwość, solidność
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przestrzeganie dobrych obyczajów i norm etycznych
SJP.pl
Wiktionary
stopień wyższy od przymiotnika: przyzwoity; bardziej przyzwoity
SJP.pl
1. postępujący zgodnie z obowiązującymi zasadami etycznymi i moralnymi; porządny, uczciwy, solidny;
2. świadczący o takim postępowaniu, np. przyzwoite zachowanie;
3. spełniający wymogi, taki jak należy; odpowiedni, właściwy, zadowalający
przymiotnik
(1.1) dość dobry, wystarczająco dobry, spełniający oczekiwania
(1.2) porządny, dobrze się prowadzący, zachowujący się dobrze, porządnie, właściwie
(1.3) właściwy, stosowny
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) pozwolenie, zgoda na coś
Wiktionary
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. przyzwalać)
(1.1) dokonany od|przyzwalać.
Wiktionary
wprowadzić nawyk, rutynę
czasownik przechodni dokonany (ndk. przyzwyczajać)
(1.1) dokonany od|przyzwyczajać.
czasownik zwrotny dokonany przyzwyczaić się (ndk. przyzwyczajać się)
(2.1) dokonany od|przyzwyczajać się.
SJP.pl
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przyzwyczaić)
(1.1) stopniowo powodować przyjmowanie czegoś za zwykłe, a nawet potrzebne; uczyć z czasem traktowania kogoś normalnie albo wywoływać potrzebę obecności tej osoby; kształtować nawyki
czasownik zwrotny niedokonany przyzwyczajać się (dk. przyzwyczaić się)
(2.1) zaczynać traktować jako zwyczajne, a nawet potrzebne; nabierać przyzwyczajenia
Wiktionary
wprowadzić nawyk, rutynę
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) to do czego ktoś się przyzwyczaił
(1.2) odczasownikowy od|przyzwyczaić.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyzywać.
Wiktionary
1. dołączać kogoś do jakiejś grupy;
2. zespalać coś z czymś w całość;
3. o atomach, jonach, cząsteczkach chemicznych: wiązać się z inną cząsteczką;
4. zespalać instalację wewnętrzną założoną w budynku, dzielnicy itp. z elementem układu ogólnego
czasownik przechodni niedokonany (dk. przyłączyć)
(1.1) dodawać nową jednostkę do czegoś większego
(1.2) chem. wiązać ze sobą inny element i przez to nabierać nowych cech chemicznych
czasownik zwrotny niedokonany przyłączać się (dk. przyłączyć się)
(2.1) stawać się częścią danej grupy
(2.2) chem. łączyć się ze sobą, zmieniając się pod względem chemicznym
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) urządzenie techniczne, związane z obiektem budowlanym, zapewniające połączenie z siecią: elektryczną, wodną, gazową, kanalizacyjną itp.
Przyłącze – element sieci uzbrojenia terenu lub jej część służąca do połączenia urządzeń, instalacji lub sieci należącej do podmiotu przyłączanego z pozostałą częścią sieci uzbrojenia terenu.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyłączyć.
Addycja, przyłączenie – reakcja chemiczna polegająca na przyłączeniu jednej cząsteczki do drugiej, w wyniku czego powstaje tylko jeden produkt, bez żadnych produktów ubocznych. W chemii organicznej addycja przebiega zwykle z rozerwaniem wiązania wielokrotnego węgiel-węgiel lub węgiel-heteroatom. Istnieją jednak proste reakcje addycji, które zachodzą bez zrywania wiązań wielokrotnych, na przykład rekombinacja rodników.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. łączący się z czymś; przyległy;
2. dawniej: dający się przyłączyć
SJP.pl
czasownik dokonany (ndk. przyłączać)
(1.1) dołączyć kogoś do jakiejś grupy
(1.2) zespolić coś z czymś w całość
(2.2) wziąć udział w czymś, co się odbywa
(2.3) nielegalnie podłączyć się do przewodów elektrycznych, gazowych, do licznika itp.
Wiktionary
potocznie:
1. uderzyć kogoś mocno; przywalić, lutnąć, łupnąć;
2. skrzywdzić słowami, ostro skrytykować; przywalić;
3. mocno i gwałtownie zetknąć się z czymś; przywalić;
4. zrobić coś bardzo energicznie
SJP.pl
potocznie:
1. uderzać kogoś mocno; lutować;
2. krzywdzić słowami, ostro krytykować;
3. mocno i gwałtownie stykać się z czymś
SJP.pl
1. łamiąc coś, nadać temu kształt;
2. potocznie: pozbawić kogoś w pewnym stopniu nadziei, chęci do działania;
3. złamać częściowo; nadłamać;
4. przyłamać się - potocznie:
a) ulec częściowemu złamaniu lub zgięciu; nadłamać się;
b) stracić w pewnym stopniu nadzieję i chęć do działania; podłamać się
SJP.pl
1. łamiąc coś, nadawać temu kształt;
2. potocznie: pozbawiać kogoś w pewnym stopniu nadziei, chęci do działania;
3. łamać częściowo; nadłamywać;
4. przyłamywać się - potocznie:
a) ulegać częściowemu złamaniu lub zgięciu; nadłamywać się;
b) tracić w pewnym stopniu nadzieję i chęć do działania; podłamywać się
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przyłapywać)
(1.1) dokonany od|przyłapywać.
czasownik zwrotny dokonany przyłapać się (ndk. przyłapywać się)
(2.1) dokonany od|przyłapywać się.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyłapać.
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. przyłapać)
(1.1) nakrywać kogoś w sytuacji która jest wstydliwa lub naganna
czasownik zwrotny niedokonany (dk. przyłapać się)
(2.1) uświadamiać sobie robienie czegoś bezwiednie
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|przyłapywać.
Wiktionary
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. przyleźć)
(1.1) pot. przychodzić, nie będąc mile widzianym
(1.2) pot. przychodzić, idąc powoli
(1.3) pot. młodz. przychodzić
Wiktionary
1. hełm z zasłoną opuszczaną na twarz, używany w Europie w XIV-XVII w.;
2. ruchoma zasłona w tym hełmie;
3. tarcza ochronna używana przez spawacza
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hist. hełm z zasłoną opuszczaną na twarz, używany w Europie w XIV–XVII w.; także: ruchoma zasłona w tym hełmie;
(1.2) tarcza z materiału ochronnego z okienkiem używana dla ochrony twarzy i głowy podczas spawania
(1.3) osłona z przezroczystego tworzywa sztucznego używana dla ochrony przed odłamkami, zanieczyszczeniami itp.
(1.4) biol. nazwa systematyczna|Cassis cornuta|ref=tak., zob. przyłbica rogata.;
Przyłbica – rodzaj hełmów zamkniętych wyposażanych w podnoszoną zasłonę twarzy w formie profilowanej płyty. Przyłbice cieszyły się szczególną popularnością w XIV-XVII w. wśród ciężkiej jazdy (zwłaszcza rycerstwa).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
przymiotnik od: Przyłęk, Przyłęki
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
Przyłęgów (niem. Preilsdorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim, w gminie Żarów.
Wikipedia
nazwa kilku wsi w Polsce
SJP.pl
Wikipedia
Przyłęków – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, w gminie Świnna.
W latach 1975–1998 miejscowość wchodziła w skład województwa bielskiego.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. roln. pole nieorane, odłóg
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany
(1.1) pot. uderzyć mocno
Wiktionary
1. przypadkowa złapana zwierzyna podczas odłowów konkretnych gatunków;
2. ogół złowionych ryb niekonsumpcyjnych, przerabiane na mączkę bądź wyrzucane za burtę
Przyłów (ang. bycatch) – wszystkie zwierzęta niestanowiące celu, a złapane podczas odłowów lub połowów konkretnych gatunków użytkowych. Termin ten stosowany jest zwykle w rybołówstwie w odniesieniu do zwierząt złapanych w sieci lub na haki. Główną przyczyną dużego przyłowu jest stosowanie nieselektywnych metod łowienia. W Polsce definicję przyłowu w rybołówstwie morskim określiła ustawa z dnia 18 stycznia 1996 o rybołówstwie morskim:
SJP.pl
Wikipedia
Wikipedia
znajdujący się przy łóżku
SJP.pl
czasownik przechodni dokonany (ndk. przykładać)
(1.1) dokonany od|przykładać.
czasownik zwrotny dokonany przyłożyć się (ndk. przykładać się)
(2.1) dokonany od|przykładać się.
Wiktionary
Przyłubsko – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Kroczyce, nad Krztynią.
W latach 1954-1959 wieś była siedzibą gromady Przyłubsko, po jej zniesieniu w gromadzie Kroczyce. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
2 miejscowości w Polsce:
Osoby:
SJP.pl
Wikipedia
skrót od: Powiatowa Rada Związków Zawodowych
SJP.pl