rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. bot. pieprz metystynowy
Ewa – imię żeńskie, które pierwszy raz pojawia się 2000 lat p.n.e. w języku sumeryjskim jako „Awa” gdzie oznacza „życie”.W języku hebrajskim, który zapożyczył to imię od Sumerów wywodzi się od rdzenia חוה hajja lub hawwa – i również oznacza 'dająca życie'. Imię wyprowadzane też z arabskiego słowa hajja 'wąż'.
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: ejłaks] amerykański system radiolokacyjny instalowany w samolotach
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hydron. rzeka w Rosji, na półwyspie Kamczatka, uchodzi deltą do Zatoki Awaczyńskiej;
Awacza (ros. Авача) – rzeka w Rosji, na półwyspie Kamczatka. Wypływa z Jeziora Awaczyńskiego, kierując się najpierw lekko na zachód, ale potem już zasadniczo na południe i południowy wschód. Liczy 122 km długości, a jej zlewisko ma powierzchnię 5090 km². Wpada – rozwidlając się w deltę – do Zatoki Awaczyńskiej na południowym wschodzie półwyspu, przepływa m.in. przez Jelizowo, miejscowość, w której znajduje się port lotniczy Pietropawłowsk Kamczacki.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Awaczą, dotyczący Awaczy
Wiktionary
członek indyjskiej gminy religijnej, założonej przez Ramanandę w XIV wieku, do której mógł należeć każdy, bez względu na kastę i wyznanie
Awadhuta (dewanagari अवधूत, trl. avadhūta, ang. avadhuta) – termin pochodzący z dharmicznych religii Indii, odnosi się do ekscentrycznego typu mistyków lub świętych, którzy wznieśli się ponad cielesną świadomość, dualność oraz światowe troski i postępują bez uwzględniania standardowej społecznej etykiety.
SJP.pl
Wikipedia
członek indyjskiej gminy religijnej, założonej przez Ramanandę w XIV wieku, do której mógł należeć każdy, bez względu na kastę i wyznanie
SJP.pl
poręczenie na wekslu lub czeku
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bank. poręczenie na wekslu lub czeku
Awal (z fr. aval, poręczenie wekslowe) – czynność prawna polegająca na przyjęciu przez poręczającego (awalistę) solidarnej odpowiedzialności za dług osoby podpisanej na wekslu. Awalista odpowiada za zapłatę weksla w przypadku, gdy osoba, za której dług wekslowy poręczył nie wywiązała się ze spłaty zobowiązania. Awal może dotyczyć całości lub części sumy wekslowej i każdej osoby podpisanej na wekslu; konieczne jest wówczas ujawnienie tego ograniczenia w treści weksla.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba podpisująca awal, udzielająca poręczenia czekowego lub wekslowego
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) praw. ekon. osoba, która udziela poręczenia wekslowego (awalu)
Awal (z fr. aval, poręczenie wekslowe) – czynność prawna polegająca na przyjęciu przez poręczającego (awalistę) solidarnej odpowiedzialności za dług osoby podpisanej na wekslu. Awalista odpowiada za zapłatę weksla w przypadku, gdy osoba, za której dług wekslowy poręczył nie wywiązała się ze spłaty zobowiązania. Awal może dotyczyć całości lub części sumy wekslowej i każdej osoby podpisanej na wekslu; konieczne jest wówczas ujawnienie tego ograniczenia w treści weksla.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ awalista
SJP.pl
w buddyzmie: bodhisattwa współczucia, jeden z trzech najważniejszych bodhisattwów w mahajanie i wadżrajanie (obok Mańdziuśriego i Wadżrapaniego)
Awalokiteśwara (skt. अवलोकितेश्वर trl. Avalokiteśvara, ang. Avalokiteshvara, dosł. Pan patrzący w dół ([na świat], tzn. ze współczuciem); tyb. སྤྱན་རས་གཟིགས།, Wylie: spyan ras gzigs, wymowa: Czenrezig lub Cienrezig – jest jednym z najważniejszych bodhisattwów w buddyzmie mahajany i wadżrajany, uosabiającym współczucie.
SJP.pl
Wikipedia
japoński napój alkoholowy wytwarzany z destylowanego ryżu, podawany głównie z dodatkiem wody i lodu
Awamori (jap. 泡盛 awa-mori) – rodzaj napoju alkoholowego, pochodzącego z japońskiej wyspy Okinawa.
Od początku XV wieku wyspy Riukiu prowadziły wielostronny handel z Chinami i krajami Azji Południowo-Wschodniej. Import obejmował również destylowany alkohol z terenów ówczesnego Syjamu (obecnie Tajlandia), co pociągnęło za sobą wprowadzenie na wyspy tamtejszej techniki i produkcję własnego alkoholu. Z biegiem lat udoskonalano proces wytwarzania i wprowadzano zmiany, co pozwoliło nawet na jego eksport.
SJP.pl
Wikipedia
1. grupa ludzi, których działalność jest oryginalna i wprowadza coś nowego;
2. zdarzenie wyprzedzające swoją epokę;
3. kierunek w sztuce, muzyce i literaturze XX wieku, charakteryzujący się sprzeciwem wobec tradycji, np. futuryzm, ekspresjonizm;
4. oddział żołnierzy ubezpieczający maszerującą grupę od przodu; straż przednia, forpoczta, szpica
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) grupa ludzi wytyczających nowe drogi rozwoju danej dziedziny
(1.2) kult. ogół niejednorodnych tendencji w sztuce XX wieku, zrywających z tradycją, cechujących się radykalnym nowatorstwem
(1.3) wojsk. część wojska od przodu ubezpieczająca główne siły;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. awangarda, straż przednia
Wiktionary
1. cecha charakterystyczna dla twórców lub ich dzieł mających charakter awangardowy, czyli wyprzedzający swoją epokę, wprowadzający coś nowego w jakiejś dziedzinie; nowatorskość, nowatorstwo, prekursorstwo, postępowość;
2. odnoszenie się do awangardy - kierunku w sztuce XX wieku, charakteryzującego się sprzeciwem wobec tradycji i powszechnie panującym regułom estetycznym
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha bycia awangardowym; dążenie do nowości, radykalnej innowacyjności w sztuce, kulturze, myśleniu lub stylu życia
SJP.pl
Wiktionary
1. książkowo: taki, który wyprzeda swoją epokę, wprowadza coś nowego w jakiejś dziedzinie, np. nowe idee, pomysły, metody; nowatorski, przodujący, postępowy, prekursorski;
2. związany z awangardą - kierunkiem w sztuce XX wieku, charakteryzującym się sprzeciwem wobec tradycji i powszechnie panującym regułom estetycznym
przymiotnik
(1.1) szt. związany z awangardą, charakteryzujący awangardę (kierunek w dwudziestowiecznej sztuce)
(1.2) taki, który charakteryzuje się nowatorstwem, prekursorstwem; jest postępowy
SJP.pl
Wiktionary
przedstawiciel lub zwolennik awangardyzmu - kierunku w XX-wiecznej sztuce, charakteryzującego się sprzeciwem wobec tradycji i powszechnie panującym regułom estetycznym; awangardzista
SJP.pl
przedstawicielka lub zwolenniczka awangardyzmu - kierunku w XX-wiecznej sztuce, charakteryzującego się sprzeciwem wobec tradycji i powszechnie panującym regułom estetycznym; awangardzistka
SJP.pl
kierunek w XX-wiecznej sztuce, charakteryzujący się sprzeciwem wobec tradycji i powszechnie panującym regułom estetycznym; awangarda
SJP.pl
przedstawiciel lub zwolennik awangardy - kierunku w XX-wiecznej sztuce, charakteryzującego się sprzeciwem wobec tradycji i powszechnie panującym regułom estetycznym; awangardysta
SJP.pl
przedstawicielka lub zwolenniczka awangardy - kierunku w XX-wiecznej sztuce, charakteryzującego się sprzeciwem wobec tradycji i powszechnie panującym regułom estetycznym; awangardystka
SJP.pl
dawniej: kierunek w XX-wiecznej sztuce, charakteryzujący się sprzeciwem wobec tradycji i powszechnie panującym regułom estetycznym; awangarda, awangardyzm
SJP.pl
specjalnie wyodrębniony obszar wodny przed wejściem do portu, o niewielkiej głębokości, osłonięty od silnych wiatrów i prądów, przeznaczony do kotwiczenia statków oczekujących na wprowadzenie do portu; reda, przedmorze, przedport, przedporcie, kotwicowisko
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) żegl. obszar wodny znajdujący się wewnątrz portu;
Awanport (także: przedporcie lub przedport) – najdalsza z wewnętrznych części wodnej powierzchni portu (czyli część jego akwatorium), przylega do wejścia do portu i redy, ograniczona jest zazwyczaj falochronem. Z awanportu statki przechodzą do dalszych akwenów portowych: basenów portowych, doków lub kanałów portowych, lub też podchodzą bezpośrednio do nabrzeży, pirsów, pomostów itp.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z awanportem
SJP.pl
dawniej: stały posterunek wojskowy przy obozie lub oddziale wojskowym, broniący do niego dostępu; straż przednia; forpoczta
SJP.pl
powierzenie komuś lub objęcie wyższego stanowiska, nadanie lub otrzymanie wyższej godności
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) powierzenie komuś lub objęcie wyższego stanowiska, nadanie lub otrzymanie wyższej godności
(1.2) sport. zajęcie wyższego miejsca w klasyfikacji, przejście do dalszego etapu
(1.3) zdobycie wyższej pozycji w określonej grupie
(1.4) przest. pieniądze wypłacane zaliczkowo, z góry
Awans – zmiana czyjejś sytuacji osobistej na lepszą:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
widoczna przed kurtyną część sceny; przedscenie; proscenium
SJP.pl
przestarzałe: szczególne względy, uprzejmości
SJP.pl
tyle co: z góry, naprzód, w formie zaliczki
SJP.pl
zdrobnienie od: awans
SJP.pl
1. przesunąć, przesuwać kogoś na wyższe stanowisko;
2. objąć, obejmować wyższe stanowisko;
3. zdobyć, zdobywać wyższą pozycję, np. społeczną;
4. zająć, zajmować wyższą pozycję w jakiejś klasyfikacji, zwłaszcza sportowej
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) przenosić / przenieść na wyższe stanowisko czy stopień
(1.2) uzyskiwać / uzyskać wyższe stanowisko lub stopień
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przechodzenie na wyższe niż dotąd zajmowane stanowisko, funkcję
(1.2) powierzanie komuś wyższego niż dotąd stanowiska, funkcji
(1.3) przechodzenie do grupy społecznej mającej wyższą pozycję
(1.4) sport. przechodzenie do wyższej kategorii rozgrywek sportowych
Wiktionary
związany z awansem
SJP.pl
1. przewaga, zysk, korzyść;
2. przewaga uzyskana przez gracza po wcześniejszej równej ilości punktów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) sport. przewaga uzyskiwana po stanie równowagi punktowej
(1.2) ekon. korzyść, zysk
(1.3) przest. korzyść, pożytek
(1.4) gw-pl|Warszawa. awantura
(1.5) łow. odchylenie kolby broni od osi lufy, dzięki któremu przyrządy celownicze znajdują się na jednej linii z okiem celującego
Awantaż – odchylenie przykładu broni od płaszczyzny pionowej, np. kolby od osi luf broni myśliwskiej, dzięki któremu przyrządy celownicze znajdują się na jednej linii z okiem celującego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
dawniej: zyskowny, korzystny, pożyteczny
SJP.pl
przymiotnik od: awantaż
SJP.pl
środowiskowo: awantura; avanti
Awanti (skt अवन्ति) – jedno z szesnastu mahājanapad (w sanskrycie, "wielkie państwo"). Prowadziło wojny z sąsiednim królestwem Magadha. Uznawane za miejsce powstania języka pali.
SJP.pl
Wikipedia
kłótnia; waśń; spór; zajście; draka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gwałtowna kłótnia, zamieszanie
(1.2) ryzykowne, niepewne przedsięwzięcie, często wątpliwe pod względem moralnym
(1.3) daw. zdarzenie
SJP.pl
Wiktionary
1. zdrobnienie od: awantura;
2. pasta do smarowania pieczywa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. od: awantura
(1.2) kulin. pasta do smarowania pieczywa, najczęściej z białego sera lub jajek i ryby lub sera i warzyw / ziół
(1.3) środ. przestępcze tanie wino owocowe
SJP.pl
Wiktionary
awanturniczka;
1. kobieta agresywna, łatwo wpadająca w złość, wszczynająca awantury; zadziora, złośnica, prowokatorka;
2. przestarzałe: kobieta ekstrawagancka, prowadząca burzliwe życie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta skłonna do kłótni, awantur, często awanturująca się
SJP.pl
Wiktionary
skłonność do awantur i wszczynania awantur
SJP.pl
awanturnica;
1. kobieta agresywna, łatwo wpadająca w złość, wszczynająca awantury; zadziora, złośnica, prowokatorka;
2. przestarzałe: kobieta ekstrawagancka, prowadząca burzliwe życie
SJP.pl
przysłówek
(1.1) ze skłonnością do awantur
(1.2) w nieobliczalny, ryzykowny sposób
Wiktionary
cechujący się awanturnictwem i erotyzmem
SJP.pl
nacechowany awanturnictwem i miłością
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest awanturnicze; cecha tych, którzy są awanturniczy
SJP.pl
Wiktionary
agresywny, łatwo wpadający w złość, kłótliwy; ryzykowny
przymiotnik
(1.1) właściwy awanturnikowi, osobie kłótliwej
(1.2) nacechowany awanturnictwem, ryzykanctwem, nieobliczalnością
(1.3) przest. pełen niezwykłych, ryzykownych przygód
SJP.pl
Wiktionary
1. osoba agresywna, łatwo wpadająca w złość, wszczynająca awantury; gwałtownik, choleryk;
2. przestarzale: osoba prowadząca pełne przygód życie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba skłonna do wszczynania kłótni
(1.2) osoba prowadząca burzliwe życie, gotowa podjąć ryzyko
SJP.pl
Wiktionary
taki, który wywołuje awantury, hałaśliwy; awanturniczy
SJP.pl
awanturować się:
1. wszczynać kłótnie, burzliwie się spierać;
2. zachowywać się agresywnie
SJP.pl
bezpostaciowa, zielona odmiana kwarcu stosowana w jubilerstwie; awenturyn
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. zielony, żółty lub brunatnoczerwony kamień półszlachetny;
Awenturyn, awanturyn, kwarc awenturynowy – minerał lub skała, odmiana kwarcu o iskrzącym odbiciu, spowodowanym drobnymi inkluzjami miki lub hematytu. Ma zróżnicowaną barwę, np. srebrzystą, żółtawą, brunatnoczerwoną lub zieloną. Wariant zielony swą barwę zawdzięcza fuchsytowi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przedstawiciel koczowniczego ludu mieszanego pochodzenia ugro-ałtajskiego
SJP.pl
uszkodzenie jakiegoś urządzenia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. uszkodzenie przedmiotu, urządzenia, systemu, sieci uniemożliwiające lub utrudniające ich użytkowanie
(1.2) pot. nieprzewidziane komplikacje
(1.3) więz. aresztowanie
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przedstawicielka koczowniczego ludu mieszanego pochodzenia ugro-ałtajskiego
SJP.pl
koczowniczy lud mieszany pochodzenia ugro-ałtajskiego
Awarowie (gr. Άβαροι itp.) – lud koczowniczy o spornym pochodzeniu, który w połowie VI wieku pojawił się w Europie. Utworzony przez Awarów wspólnie z Kutigurami kaganat zasłynął na przełomie VI i VII wieku łupieżczymi wyprawami głównie przeciw Bizancjum. Po upadku kaganatu na początku IX wieku Awarowie stopniowo zaniknęli. Charakterystyczną cechą wyglądu zewnętrznego Awarów był niespotykany wśród ludów europejskich zwyczaj wiązania włosów w dwa warkocze.
SJP.pl
Wikipedia
→ Awarowie
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Awarami, dotyczący Awarów (narodu zamieszkującego Kaukaz)
(1.2) hist. związany z Awarami, dotyczący Awarów (koczowniczego ludu, który osiedlił się w Europie w VI wieku)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. język awarski, którym posługują się kaukascy Awarowie;
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) taki, który posługuje się językiem awarskim
(1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem awarskim
(1.3) spisany, stworzony w języku awarskim
Wiktionary
→ Avarua (stolica Wysp Cooka); avaruański
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Avaruą, dotyczący Avarui
SJP.pl
Wiktionary
→ awaryjny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. cecha tego, co awaryjne
Awaryjność − podatność na awarie, przeciwieństwo niezawodności.
Możliwość wystąpienia awarii określa się, najczęściej w skali roku, jako prawdopodobieństwo wystąpienia odniesione do liczby zdarzeń, lub czasem unieruchomienia.
Absolutna doskonałość techniczna jest nieosiągalna, określa się zatem dopuszczalny stopień niedoskonałości. Skutki awarii wynikających z tej niedoskonałości ogranicza się poprzez zabezpieczenia i ubezpieczenia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. przeznaczony do użycia w wypadku awarii;
2. łatwo ulegający awariom;
3. powstały w wyniku awarii
przymiotnik
(1.1) stworzony na wypadek awarii
(1.2) spowodowany przez awarię, będący wynikiem awarii
(1.3) ulegający częstym awariom
SJP.pl
Wiktionary
w religii hinduistycznej: ucieleśnienie, uosobienie jakiegoś bóstwa; avatar, awatara
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) rel. w hinduizmie: zstąpienie boga, bóstwa lub jego wcielenie (inkarnacja) w doczesnej formie; cielesna manifestacja boga
(1.2) inform. personifikacja osoby w cyberprzestrzeni, reprezentacja uczestników światów wirtualnych
(1.3) inform. w internecie: obrazek wyświetlany obok nazwy użytkownika
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w religii hinduistycznej: ucieleśnienie, uosobienie jakiegoś bóstwa; avatar, awatar
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. zob. awatar.
forma rzeczownika.
(2.1) D., B. lp. od: awatar
Awatara (także Awatar) (dewanagari अवतार, transliteracja avatāra, ang. avatara, zstąpienie, "zejście, inkarnacja”) – w hinduizmie wcielenie (inkarnacja) bóstwa, które zstępuje z nieba na ziemię w postaci śmiertelnej – ludzkiej, zwierzęcej lub hybrydalnej).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
polski herb szlachecki; Abdank, Habdank, Abdaniec
Abdank – polski herb szlachecki, noszący zawołania Abdaniec, Abdank, Awdaniec, Habdank, Hebdank. Wzmiankowany w najstarszym zachowanym do dziś polskim herbarzu, Insignia seu clenodia Regis et Regni Poloniae, spisanym przez historyka Jana Długosza w latach 1464–1480. Abdank jest jednym z 47 herbów adoptowanych przez bojarów litewskich na mocy unii horodelskiej z 1413 roku.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
geologia: pionowy kanał w skałach wapiennych; awena (rzadko)
Studnia krasowa, awen – forma krasu podziemnego: pionowy lub prawie pionowy kanał biegnący w dół, często rodzaj jaskini krasowej lub jej część, łącząca korytarze jaskini położone na różnych głębokościach.Studnia krasowa powstaje w wyniku rozpuszczania skał krasowiejących przez wodę opadową, wzdłuż pionowych szczelin. Szerokość do kilkunastu metrów, głębokość do kilkuset metrów. Czasami studnia jest dalszą częścią ponoru, występującą w jaskiniach krasowych, przez studnię woda przepływa do korytarza, a następnie do jaskini krasowej.
SJP.pl
Wikipedia
rzadko: awen (pionowy kanał w skałach wapiennych)
SJP.pl
białko występujące głównie w ziarnach owsa
Awenina – białko występujące głównie w ziarnach owsa. Temu białku przypisuje się korzystny wpływ na temperament zwierząt.
SJP.pl
Wikipedia
bezpostaciowa, zielona odmiana kwarcu stosowana w jubilerstwie; awanturyn
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. rzadki minerał z gromady krzemianów, odmiana kwarcu, SiO2;
Awenturyn, awanturyn, kwarc awenturynowy – minerał lub skała, odmiana kwarcu o iskrzącym odbiciu, spowodowanym drobnymi inkluzjami miki lub hematytu. Ma zróżnicowaną barwę, np. srebrzystą, żółtawą, brunatnoczerwoną lub zieloną. Wariant zielony swą barwę zawdzięcza fuchsytowi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
jedno z siedmiu wzgórz, na których zostało zbudowane miasto Rzym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. jedno z siedmiu rzymskich wzgórz;
(1.2) geogr. adm. dzielnica Rzymu obejmująca Awentyn (1.1)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(2.1) imię|polski|m.;
(2.2) mitrzym. syn Herkulesa i Rei, bóg wzgórza Awentyn (1.1)
Awentyn (łac. Mons Aventinus, wł. Aventino) – wysunięte najbardziej na południe wzgórze w Rzymie.
Początkowo nie wchodziło w skład miasta, mimo że było objęte murami miejskimi. Uważano bowiem, że jest obarczone złym omenem po tym, jak Remus, który wybrał je na swoją siedzibę podczas auspicjum przy zakładaniu Rzymu, nie uzyskał znaku sygnalizującego aprobatę bogów dla siebie jako założyciela miasta i jego przyszłego króla.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ Awentyn
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do Awentynu, związany z Awentynem
SJP.pl
Wiktionary
niskie, wiecznie zielone drzewo owocowe z rodziny szczawikowatych, uprawiane w strefie tropikalnej; oskomian, karambola
Oskomian, aweroa (Averrhoa L.) – rodzaj roślin z rodziny szczawikowatych (Oxalidaceae). Obejmuje dwa gatunki, czasem rozbijane na cztery lub pięć. Oba gatunki, zarówno oskomian pospolity, znany też pod nazwą karambola, jak i oskomian bilimbi, zwany bilimbi, zostały rozpowszechnione w strefie tropikalnej jako drzewa owocowe już w czasach przedkolonialnych. Z tego powodu niejasne jest ich pochodzenie. Jako ich ojczyznę wskazuje się południowo-wschodnią Azję, w szczególności Malezję, albo wschodnią Brazylię.
SJP.pl
Wikipedia
Awerroes, Ibn Ruszd (pełne imię: Abu al-Walid Muhammad ibn Ahmad ibn Muhammad ibn Ahmad ibn Ahmad ibn Ruszd, arab. أبو الوليد محمد بن احمد بن محمد بن احمد بن احمد بن رشد) (ur. 1126, zm. 10 grudnia 1198) – arabski uczony: filozof, teolog, lekarz, prawnik, polityk i matematyk z Kordowy, wygnany za „nieprawowierne” poglądy filozoficzne; zmarł na wygnaniu w Marrakeszu.
Wikipedia
zwolennik awerroizmu
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) filoz. związany z awerroizmem
SJP.pl
Wiktionary
kierunek w filozofii głoszący odwieczność świata materialnego, śmiertelność duszy jednostkowej i niezależność prawd teologicznych i filozoficznych; nawiązuje do komentarzy arystotelizmu dokonanych przez Awerroesa
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) filoz. doktryna popularna pod koniec XIII wieku, oparta na interpretacji myśli Arystotelesa dokonanych przez Awerroesa;
Awerroizm – doktryna filozoficzna popularna pod koniec XIII wieku, oparta na interpretacjach myśli Arystotelesa dokonanych przez Ibn Ruszda (Awerroesa). Głównymi filozofami uznającymi tę doktrynę byli Siger z Brabancji oraz Boecjusz z Dacji. Awerroizm był wielorako zwalczany przez Kościół katolicki, m.in. przez Tomasza z Akwinu i Étienne’a Tempiera, biskupa Paryża.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. strona główna monety, medalu;
2. wierzchnia strona tkaniny, haftu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) numizm. przednia strona monety, medalu, banknotu, pocztówki, kart do gry itp.;
(1.2) szt. prawa strona haftu lub obrazu
Awers i rewers (łac.) – dwie strony zdobionego przedmiotu płaskiego, pokrytego jedno- lub dwustronnie malowidłem, grafiką lub drukiem, zawierającego płaskorzeźbę, wizerunek wykonany metodą rycia, kucia lub zdobionego w jeszcze inny sposób. Oba pojęcia funkcjonują wyłącznie razem, gdy w danym przedmiocie występuje swobodny dostęp do obu jego powierzchni, przy czym jedna z nich jest wyłączną lub główną stroną zawierającą przedstawiane treści.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
niechęć, odraza, abominacja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) niechęć do kogoś lub czegoś
SJP.pl
Wiktionary
związany z awersem
przymiotnik
(1.1) książk. związany z awersem
SJP.pl
Wiktionary
wzbudzający niechęć, wstrętny
przymiotnik
(1.1) psych. będący z odczuciem niechęci; wzbudzający wstręt
SJP.pl
Wiktionary
Awesta, st.-pers. upa-stāvaka „pochwały”, śr.-pers. abestāg – kompilacja starożytnych świętych tekstów religijnych wyznawców zaratusztrianizmu (zoroastryzmu), które powstały prawdopodobnie w okresie od połowy II tysiąclecia do VII wieku p.n.e.
Wikipedia
1. → Awesta;
2. język awestyjski - staroirański język Awesty
przymiotnik
(1.1) rel. związany z Awestą, natchnioną księgą zaratusztrianizmu
(1.2) jęz. zapisany pismem awestyjskim;
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) jęz. należący do rodziny języków indoeuropejskich język klasyczny używany w starożytnej Persji, w którym został zapisany zbiór prac Zaratustry (czyli Awesta);
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: a-wu-EF] skrót od: Akademia Wychowania Fizycznego
skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju męskorzeczowego lub żeńskiego
(1.1) = eduk. sport. Akademia Wychowania Fizycznego;
SJP.pl
Wiktionary
przestarzale o lotnictwie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. lotnictwo
Lotnictwo – ogół zagadnień związanych z wszelkiego rodzaju statkami powietrznymi (samoloty, śmigłowce, szybowce, balony i drony). Lotnictwo dzieli się na cywilne (transportowe, sportowe, gospodarczo-usługowe) i wojskowe.
W węższym znaczeniu lotnictwo to nazwa gałęzi gospodarki, w tym przemysłu (np. technologie wytwarzania materiałów, systemów czy oprogramowania stosowanego), architektury obiektów przemysłowych (np. lotniska i wielkie kompleksy portów lotniczych), transportu (ruch lotniczy, w tym pasażerski, i lotnictwo ogólne), handlu (np. dostawy dóbr i usługi pocztowo-kurierskie) oraz usług społecznych (np. samoloty-kliniki okulistyczne) z użyciem statków powietrznych (głównie samolotów).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: awiacja
SJP.pl
czapka lotnicza zabezpieczająca przed zimnem
SJP.pl
przestarzale: lotnik, pilot
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. lotn. lotnik
SJP.pl
Wiktionary
→ awiator
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. kobieta zajmująca się lotnictwem
SJP.pl
Wiktionary
→ awiator
SJP.pl
przestarzale: lotnik, pilot
SJP.pl
przestarzale o lotnictwie
SJP.pl
krzew z rodziny werbenowatych; rozcięża; roślęża
SJP.pl
Wikipedia
rodzina roślin z klasy dwuliściennych
SJP.pl
uczony arabski (980-1037); Avicenna
Awicenna (łac. Avicenna; w j. perskim Abu Ali Husain ebn Abdallah Ebn-e Sina lub krótko Ibn Sina ابن سینا, ur. 980, zm. 1037) – perski uczony, głównie lekarz i filozof. Jego łacińskie nazwisko wywodzi się ze zniekształconego Ibn Sina, pod którym znany był w Persji.
SJP.pl
Wikipedia
białko zwierzęce składające się z czterech łańcuchów polipeptydowych, występujące w jajach
SJP.pl
Wikipedia
ogół ptaków zamieszkujących dany obszar, środowisko lub żyjących w określonej epoce geologicznej; ornitofauna
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ornit. ogół gatunków ptaków zamieszkujących określony obszar geograficzny, biotop lub żyjących w określonym okresie geologicznym;
Awifauna (ornitofauna) – ogół gatunków ptaków zamieszkujących określony obszar geograficzny, rodzaj środowiska (biotop) lub żyjących w określonym okresie geologicznym. Opisem awifauny zajmuje się działornitologii nazywany awifaunistyką.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Awifaunistyka – dział ornitologii zajmujący się opisem terenu pod względem jakościowego (gatunkowego) oraz ilościowego występowania na nim ptaków. Teren opisywany przez awifaunistykę może być wyróżniony ze względu na szczególny rodzaj środowiska – biotop, lub obejmować dany obszar geograficzny np. całe państwo.
Wikipedia
miasto we Francji; Avignon
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w południowej Francji nad Rodanem;
Awinion (fr. Avignon, wymowa, prowans. Avinhon) – miasto na południu Francji (w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, w departamencie Vaucluse), u podnóża wapiennego wzgórza, na lewym brzegu Rodanu, przy ujściu do niego rzeki Durance. Nad miastem góruje pałac papieski (Palais des Papes).Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 86 939 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 1342 osoby/km² (wśród 963 gmin regionu Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże Avignon plasuje się na 5. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 100.). Sam zespół miejski zamieszkuje ok. 155 tys. osób.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Awinionu (miasta we Francji)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Awinionu
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Awinionu (miasta we Francji)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Awinionu
SJP.pl
Wiktionary
→ Awinion (miasto we Francji)
przymiotnik
(1.1) związany z Awinionem (miastem we Francji)
SJP.pl
Wiktionary
lęk przed lataniem samolotami
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. lęk przed lataniem
SJP.pl
Wiktionary
przestarzałe, nieskomplikowane urządzenie, używane do porozumiewania się załogi samolotu między sobą
SJP.pl
lek łagodzący objawy choroby lokomocyjnej; dimenhydrinat, dramamin, aviomarin
SJP.pl
potocznie: lotniskowiec
SJP.pl
mały samolot sportowy lub turystyczny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) lotn. mały samolot pasażerski;
Awionetka – potoczne określenie małego samolotu turystycznego, sportowego lub dyspozycyjnego, stosowane obecnie na ogół przez ludzi niezwiązanych z lotnictwem, spotykane zwłaszcza w mediach. Przed II wojną światową było używane bardziej oficjalnie i powszechnie, obecnie jest już rzadsze. Termin awionetka nie ma dokładnie sprecyzowanego zakresu – nazywane są tak głównie małe 2–4 miejscowe, jednosilnikowe, rzadziej dwusilnikowe samoloty, napędzane silnikami tłokowymi o małej lub średniej mocy. Małe samoloty, odpowiadające temu określeniu, są oficjalnie klasyfikowane przez polskie prawo jako samoloty lekkie (o masie startowej nie większej niż 5700 kg) lub samoloty bardzo lekkie (o masie startowej nie większej niż 750 kg). Jednakże, termin awionetka najczęściej jest stosowany do samolotów bardzo lekkich i lekkich o masie startowej nie przekraczającej ok. 1000 kg (np. Cessna 152), rzadziej do samolotów ultralekkich, natomiast w zasadzie nie jest stosowany do większych samolotów lekkich, o masie startowej przekraczającej ok. 2300 kg (dla porównania Piper PA-34 Seneca – 2154 kg).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ awionika
SJP.pl
1. dział techniki zajmujący się zastosowaniem w lotnictwie i astronautyce urządzeń automatycznych i elektronicznych;
2. wyposażenie pokładowe samolotu
Awionik – specjalista z zakresu wyposażenia elektrycznego i pilotażowo-nawigacyjnego statków powietrznych. Może zajmować się projektowaniem, obsługą, poświadczaniem lub produkcją specjalistycznego sprzętu wyposażenia lotniczego.
Awionik dzieli się na:
SJP.pl
Wikipedia
1. dział techniki zajmujący się zastosowaniem w lotnictwie i astronautyce urządzeń automatycznych i elektronicznych;
2. wyposażenie pokładowe samolotu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) lotn. astr. dziedzina techniki i przemysłu zajmująca się elektronicznymi systemami i urządzeniami stosowanymi w statkach powietrznych
(1.2) techn. lotn. elektronika lotnicza
Awionika – dwuznaczne pojęcie oznaczające:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. o wkładach bankowych, kontach: wypłacany w każdej chwili na żądanie klienta;
2. o wekslach: płatny w momencie okazania
SJP.pl
zaburzenie czynności organizmu spowodowane niedoborem lub brakiem określonej witaminy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. stan chorobowy spowodowany niedoborem jednej lub więcej witamin;
Awitaminoza – schorzenie strukturalne lub funkcjonalne spowodowane całkowitym brakiem lub znaczącym niedoborem określonej witaminy w organizmie. Różne awitaminozy mogą być skutkiem zarówno niedoboru witamin w pokarmie, jak również zaburzeniem wchłaniania lub metabolizmu (np. przekształcanie prowitamin w witaminy). Poszczególne awitaminozy prowadzą do różnych chorób:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) med. związany z awitaminozą
SJP.pl
Wiktionary
technika farbowania tkanin
Awiważ (fr. avivage) – technika farbowania tkanin polegająca na nadawaniu jej żywych kolorów oraz chrzęszczącą apreturę. Ma na celu uzyskanie lepszego chwytu oraz poprawienia własności przędnych tego włókna. Są to środki nanoszone już po wytworzeniu włókna bądź też po zabarwieniu.
Technika ta jest wykonywana sposobem natryskowym lub poprzez odpowiednie zanurzanie włókna w wodnym roztworze oraz odparowaniu tej wody podczas suszenia.
SJP.pl
Wikipedia
przestarzale: awizo;
1. zawiadomienie o nadejściu przesyłki pocztowej;
2. pisemna informacja o zrealizowaniu określonej operacji bankowej lub handlowej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. zawiadomienie, wezwanie
SJP.pl
Wiktionary
zawiadomienie, donos
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) umówienie się z wyprzedzeniem na jakąś czynność
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: awizacja
SJP.pl
→ awiz; awizowy
SJP.pl
1. zawiadomienie o nadejściu przesyłki pocztowej; awiz;
2. pisemna informacja o zrealizowaniu określonej operacji bankowej lub handlowej; awiz;
3. niewielki, szybki okręt wojenny do celów zwiadowczych
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) poczt. pisemne zawiadomienie pocztowe o nadejściu przesyłki
(1.2) pisemne zawiadomienie o dokonaniu operacji handlowej, giełdowej albo bankowej lub nadejściu towaru
(1.3) mar. niewielki, szybki okręt wojenny;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
urządzenie do wydawania przesyłek rejestrowanych
SJP.pl
1. pisemnie zawiadamiać, zawiadomić o nadejściu przesyłki, którą należy odebrać na poczcie;
2. środowiskowo: zapowiadać, zapowiedzieć, powiadamiać, powiadomić; anonsować (zaanonsować), zawiadamiać (zawiadomić)
czasownik przechodni niedokonany (dk. zaawizować)
(1.1) urz. wystawiać awizo; formalnie powiadamiać o nadejściu przesyłki
(1.2) informować o czymś w sposób oficjalny
(1.3) bank. finans. oficjalnie zgłaszać zamiar dokonania operacji finansowej
czasownik zwrotny niedokonany awizować się (dk. zaawizować się)
(2.1) być awizowanym
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) poczt. wypisywanie awiza
Wiktionary
mały statek przeznaczony do posyłek i służby wywiadowczej; awizo
SJP.pl
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) stpol. doniesienie, wiadomość
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ornit. zob. szablodziób.
Wiktionary
avocado;
1. wiecznie zielone drzewo z rodziny wawrzynowatych, uprawiane w strefie międzyzwrotnikowej dla smacznych owoców; smaczliwka;
2. owoc tego drzewa, o gruszkowatym kształcie, do 20 cm długości, ciemnozielonej skórce, tłustym miąższu i dużej pestce; gruszka awokado
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Persea|L.|ref=tak., rodzaj wiecznie zielonych drzew o skórzastych liściach, rosnące w strefie tropikalnej;
(1.2) bot. roślina z rodzaju awokado (1.1)
(1.3) spoż. kulin. ciemnozielony owoc awokado (1.2) o gruszkowatym kształcie, zielonkawożółtym miąższu, z dużą pestką
Smaczliwka, awokado (Persea Mill.) – rodzaj wiecznie zielonych drzew z rodziny wawrzynowatych (Lauraceae). Obejmuje w zależności od ujęcia systematycznego od ok. 80, poprzez 108 do nawet ok. 200 gatunków. Występują one w Ameryce Północnej i Południowej, nieliczne gatunki także w Azji południowo-wschodniej. Dwa gatunki (smaczliwka indyjska i Persea barbujana) rosną na wyspach Makaronezji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ awokado
przymiotnik
(1.1) zawierający awokado, mający smak awokado, związany z awokado
SJP.pl
Wiktionary
potocznie o funkcjonariuszu węgierskiej służby bezpieczeństwa z czasów stalinowskich
SJP.pl
→ awosz
SJP.pl
skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju nijakiego, nazwa własna
(1.1) = daw. polit. Akcja Wyborcza Polaków na Litwie;
Wiktionary
skrót od: Akcja Wyborcza Solidarność - polska partia polityczna
skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki lub męskorzeczowy
(1.1) = polit. hist. Akcja Wyborcza Solidarność;
(1.2) = wojsk. Agenturalny Wywiad Strategiczny
SJP.pl
Wiktionary
członek AWS (Akcji Wyborczej "Solidarność"); awuesowiec
SJP.pl
potocznie: awuesowiec - członek AWS (Akcji Wyborczej "Solidarność")
SJP.pl
członek AWS (Akcji Wyborczej "Solidarność"); AWS-owiec
SJP.pl
przymiotnik od: AWS (Akcja Wyborcza "Solidarność"); AWS-owski
SJP.pl
w geologii: powstawanie nowego koryta rzeki poza jego pierwotnymi zakolami
Awulsja − proces tworzenia nowego koryta rzeki, które omija wcześniej istniejące meandry.
SJP.pl
Wikipedia
złamanie awulsyjne - złamanie polegające na oderwaniu fragmenty kości na skutek działania odpowiednio dużych sił ze strony układu mięśniowego
SJP.pl
szczególny rodzaj związków między bratem matki i jego siostrzeńcami, w którym siostrzeńcy dziedziczą majątek i pozycję społeczną po wuju; awunkułat
Awunkulat (łac. avunculus – wuj ze strony matki) – system organizacji rodziny i taki system pokrewieństwa, w którym najważniejsza rola przypada bratu matki (wujowi). Wuj pełni rolę wzoru osobowego i to po nim siostrzeńcy dziedziczą pozycję społeczną lub majątek. Jest on najważniejszym męskim opiekunem dzieci swojej siostry. Rola ojca jest bardzo mała lub wręcz żadna.
SJP.pl
Wikipedia
szczególny rodzaj związków między bratem matki i jego siostrzeńcami, w którym siostrzeńcy dziedziczą majątek i pozycję społeczną po wuju; awunkulat
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest awykonalne; brak możliwości wykonania czegoś
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) niewykonalny
Wiktionary
egzotyczne drewno używane do wykładania nawierzchni toru kolarskiego
SJP.pl