Awa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. bot. pieprz metystynowy


Ewa – imię żeńskie, które pierwszy raz pojawia się 2000 lat p.n.e. w języku sumeryjskim jako „Awa” gdzie oznacza „życie”.W języku hebrajskim, który zapożyczył to imię od Sumerów wywodzi się od rdzenia חוה hajja lub hawwa – i również oznacza 'dająca życie'. Imię wyprowadzane też z arabskiego słowa hajja 'wąż'.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Awacs

[czytaj: ejłaks] amerykański system radiolokacyjny instalowany w samolotach


Źródła:

SJP.pl

Awacza

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w Rosji, na półwyspie Kamczatka, uchodzi deltą do Zatoki Awaczyńskiej;


Awacza (ros. Авача) – rzeka w Rosji, na półwyspie Kamczatka. Wypływa z Jeziora Awaczyńskiego, kierując się najpierw lekko na zachód, ale potem już zasadniczo na południe i południowy wschód. Liczy 122 km długości, a jej zlewisko ma powierzchnię 5090 km². Wpada – rozwidlając się w deltę – do Zatoki Awaczyńskiej na południowym wschodzie półwyspu, przepływa m.in. przez Jelizowo, miejscowość, w której znajduje się port lotniczy Pietropawłowsk Kamczacki.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Awaczyński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Awaczą, dotyczący Awaczy


Źródła:

Wiktionary

Awadhuta

członek indyjskiej gminy religijnej, założonej przez Ramanandę w XIV wieku, do której mógł należeć każdy, bez względu na kastę i wyznanie


Awadhuta (dewanagari अवधूत, trl. avadhūta, ang. avadhuta) – termin pochodzący z dharmicznych religii Indii, odnosi się do ekscentrycznego typu mistyków lub świętych, którzy wznieśli się ponad cielesną świadomość, dualność oraz światowe troski i postępują bez uwzględniania standardowej społecznej etykiety.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Awadhutowie

członek indyjskiej gminy religijnej, założonej przez Ramanandę w XIV wieku, do której mógł należeć każdy, bez względu na kastę i wyznanie


Źródła:

SJP.pl

Awal

poręczenie na wekslu lub czeku


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bank. poręczenie na wekslu lub czeku


Awal (z fr. aval, poręczenie wekslowe) – czynność prawna polegająca na przyjęciu przez poręczającego (awalistę) solidarnej odpowiedzialności za dług osoby podpisanej na wekslu. Awalista odpowiada za zapłatę weksla w przypadku, gdy osoba, za której dług wekslowy poręczył nie wywiązała się ze spłaty zobowiązania. Awal może dotyczyć całości lub części sumy wekslowej i każdej osoby podpisanej na wekslu; konieczne jest wówczas ujawnienie tego ograniczenia w treści weksla.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Awalista

osoba podpisująca awal, udzielająca poręczenia czekowego lub wekslowego


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) praw. ekon. osoba, która udziela poręczenia wekslowego (awalu)


Awal (z fr. aval, poręczenie wekslowe) – czynność prawna polegająca na przyjęciu przez poręczającego (awalistę) solidarnej odpowiedzialności za dług osoby podpisanej na wekslu. Awalista odpowiada za zapłatę weksla w przypadku, gdy osoba, za której dług wekslowy poręczył nie wywiązała się ze spłaty zobowiązania. Awal może dotyczyć całości lub części sumy wekslowej i każdej osoby podpisanej na wekslu; konieczne jest wówczas ujawnienie tego ograniczenia w treści weksla.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Awalistka

awalista


Patrz:awalista

Źródła:

SJP.pl

Awalokiteśwara

w buddyzmie: bodhisattwa współczucia, jeden z trzech najważniejszych bodhisattwów w mahajanie i wadżrajanie (obok Mańdziuśriego i Wadżrapaniego)


Awalokiteśwara (skt. अवलोकितेश्वर trl. Avalokiteśvara, ang. Avalokiteshvara, dosł. Pan patrzący w dół ([na świat], tzn. ze współczuciem); tyb. སྤྱན་རས་གཟིགས།, Wylie: spyan ras gzigs, wymowa: Czenrezig lub Cienrezig – jest jednym z najważniejszych bodhisattwów w buddyzmie mahajany i wadżrajany, uosabiającym współczucie.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Awamori

japoński napój alkoholowy wytwarzany z destylowanego ryżu, podawany głównie z dodatkiem wody i lodu


Awamori (jap. 泡盛 awa-mori) – rodzaj napoju alkoholowego, pochodzącego z japońskiej wyspy Okinawa.

Od początku XV wieku wyspy Riukiu prowadziły wielostronny handel z Chinami i krajami Azji Południowo-Wschodniej. Import obejmował również destylowany alkohol z terenów ówczesnego Syjamu (obecnie Tajlandia), co pociągnęło za sobą wprowadzenie na wyspy tamtejszej techniki i produkcję własnego alkoholu. Z biegiem lat udoskonalano proces wytwarzania i wprowadzano zmiany, co pozwoliło nawet na jego eksport.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Awangarda

1. grupa ludzi, których działalność jest oryginalna i wprowadza coś nowego;
2. zdarzenie wyprzedzające swoją epokę;
3. kierunek w sztuce, muzyce i literaturze XX wieku, charakteryzujący się sprzeciwem wobec tradycji, np. futuryzm, ekspresjonizm;
4. oddział żołnierzy ubezpieczający maszerującą grupę od przodu; straż przednia, forpoczta, szpica


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) grupa ludzi wytyczających nowe drogi rozwoju danej dziedziny

 (1.2) kult. ogół niejednorodnych tendencji w sztuce XX wieku, zrywających z tradycją, cechujących się radykalnym nowatorstwem

 (1.3) wojsk. część wojska od przodu ubezpieczająca główne siły;



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Awangardia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. awangarda, straż przednia


Źródła:

Wiktionary

Awangardowość

1. cecha charakterystyczna dla twórców lub ich dzieł mających charakter awangardowy, czyli wyprzedzający swoją epokę, wprowadzający coś nowego w jakiejś dziedzinie; nowatorskość, nowatorstwo, prekursorstwo, postępowość;
2. odnoszenie się do awangardy - kierunku w sztuce XX wieku, charakteryzującego się sprzeciwem wobec tradycji i powszechnie panującym regułom estetycznym


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha bycia awangardowym; dążenie do nowości, radykalnej innowacyjności w sztuce, kulturze, myśleniu lub stylu życia


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awangardowy

1. książkowo: taki, który wyprzeda swoją epokę, wprowadza coś nowego w jakiejś dziedzinie, np. nowe idee, pomysły, metody; nowatorski, przodujący, postępowy, prekursorski;
2. związany z awangardą - kierunkiem w sztuce XX wieku, charakteryzującym się sprzeciwem wobec tradycji i powszechnie panującym regułom estetycznym


przymiotnik

 (1.1) szt. związany z awangardą, charakteryzujący awangardę (kierunek w dwudziestowiecznej sztuce)

 (1.2) taki, który charakteryzuje się nowatorstwem, prekursorstwem; jest postępowy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awangardysta

przedstawiciel lub zwolennik awangardyzmu - kierunku w XX-wiecznej sztuce, charakteryzującego się sprzeciwem wobec tradycji i powszechnie panującym regułom estetycznym; awangardzista


Źródła:

SJP.pl

Awangardystka

przedstawicielka lub zwolenniczka awangardyzmu - kierunku w XX-wiecznej sztuce, charakteryzującego się sprzeciwem wobec tradycji i powszechnie panującym regułom estetycznym; awangardzistka


Źródła:

SJP.pl

Awangardyzm

kierunek w XX-wiecznej sztuce, charakteryzujący się sprzeciwem wobec tradycji i powszechnie panującym regułom estetycznym; awangarda


Źródła:

SJP.pl

Awangardzista

przedstawiciel lub zwolennik awangardy - kierunku w XX-wiecznej sztuce, charakteryzującego się sprzeciwem wobec tradycji i powszechnie panującym regułom estetycznym; awangardysta


Źródła:

SJP.pl

Awangardzistka

przedstawicielka lub zwolenniczka awangardy - kierunku w XX-wiecznej sztuce, charakteryzującego się sprzeciwem wobec tradycji i powszechnie panującym regułom estetycznym; awangardystka


Źródła:

SJP.pl

Awangardzizm

dawniej: kierunek w XX-wiecznej sztuce, charakteryzujący się sprzeciwem wobec tradycji i powszechnie panującym regułom estetycznym; awangarda, awangardyzm


Źródła:

SJP.pl

Awanport

specjalnie wyodrębniony obszar wodny przed wejściem do portu, o niewielkiej głębokości, osłonięty od silnych wiatrów i prądów, przeznaczony do kotwiczenia statków oczekujących na wprowadzenie do portu; reda, przedmorze, przedport, przedporcie, kotwicowisko


rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) żegl. obszar wodny znajdujący się wewnątrz portu;


Awanport (także: przedporcie lub przedport) – najdalsza z wewnętrznych części wodnej powierzchni portu (czyli część jego akwatorium), przylega do wejścia do portu i redy, ograniczona jest zazwyczaj falochronem. Z awanportu statki przechodzą do dalszych akwenów portowych: basenów portowych, doków lub kanałów portowych, lub też podchodzą bezpośrednio do nabrzeży, pirsów, pomostów itp.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Awanportowy

związany z awanportem


Źródła:

SJP.pl

Awanpost

dawniej: stały posterunek wojskowy przy obozie lub oddziale wojskowym, broniący do niego dostępu; straż przednia; forpoczta


Źródła:

SJP.pl

Awans

powierzenie komuś lub objęcie wyższego stanowiska, nadanie lub otrzymanie wyższej godności


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) powierzenie komuś lub objęcie wyższego stanowiska, nadanie lub otrzymanie wyższej godności

 (1.2) sport. zajęcie wyższego miejsca w klasyfikacji, przejście do dalszego etapu

 (1.3) zdobycie wyższej pozycji w określonej grupie

 (1.4) przest. pieniądze wypłacane zaliczkowo, z góry


Awans – zmiana czyjejś sytuacji osobistej na lepszą:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Awanscena

widoczna przed kurtyną część sceny; przedscenie; proscenium


Źródła:

SJP.pl

Awanse

przestarzałe: szczególne względy, uprzejmości


Źródła:

SJP.pl

Awansem

tyle co: z góry, naprzód, w formie zaliczki


Źródła:

SJP.pl

Awansik

zdrobnienie od: awans


Źródła:

SJP.pl

Awansować

1. przesunąć, przesuwać kogoś na wyższe stanowisko;
2. objąć, obejmować wyższe stanowisko;
3. zdobyć, zdobywać wyższą pozycję, np. społeczną;
4. zająć, zajmować wyższą pozycję w jakiejś klasyfikacji, zwłaszcza sportowej


czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) przenosić / przenieść na wyższe stanowisko czy stopień

 (1.2) uzyskiwać / uzyskać wyższe stanowisko lub stopień


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awansowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) przechodzenie na wyższe niż dotąd zajmowane stanowisko, funkcję

 (1.2) powierzanie komuś wyższego niż dotąd stanowiska, funkcji

 (1.3) przechodzenie do grupy społecznej mającej wyższą pozycję

 (1.4) sport. przechodzenie do wyższej kategorii rozgrywek sportowych


Źródła:

Wiktionary

Awansowy

związany z awansem


Źródła:

SJP.pl

Awantaż

1. przewaga, zysk, korzyść;
2. przewaga uzyskana przez gracza po wcześniejszej równej ilości punktów


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) sport. przewaga uzyskiwana po stanie równowagi punktowej

 (1.2) ekon. korzyść, zysk

 (1.3) przest. korzyść, pożytek

 (1.4) gw-pl|Warszawa. awantura

 (1.5) łow. odchylenie kolby broni od osi lufy, dzięki któremu przyrządy celownicze znajdują się na jednej linii z okiem celującego


Awantaż – odchylenie przykładu broni od płaszczyzny pionowej, np. kolby od osi luf broni myśliwskiej, dzięki któremu przyrządy celownicze znajdują się na jednej linii z okiem celującego.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Awantażownie

awantażowny


Patrz:awantażowny

Źródła:

SJP.pl

Awantażowny

dawniej: zyskowny, korzystny, pożyteczny


Źródła:

SJP.pl

Awantażowy

przymiotnik od: awantaż


Źródła:

SJP.pl

Awanti

środowiskowo: awantura; avanti


Awanti (skt अवन्ति) – jedno z szesnastu mahājanapad (w sanskrycie, "wielkie państwo"). Prowadziło wojny z sąsiednim królestwem Magadha. Uznawane za miejsce powstania języka pali.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Awantura

kłótnia; waśń; spór; zajście; draka


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gwałtowna kłótnia, zamieszanie

 (1.2) ryzykowne, niepewne przedsięwzięcie, często wątpliwe pod względem moralnym

 (1.3) daw. zdarzenie


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awanturka

1. zdrobnienie od: awantura;
2. pasta do smarowania pieczywa


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: awantura

 (1.2) kulin. pasta do smarowania pieczywa, najczęściej z białego sera lub jajek i ryby lub sera i warzyw / ziół

 (1.3) środ. przestępcze tanie wino owocowe


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awanturnica

awanturniczka;
1. kobieta agresywna, łatwo wpadająca w złość, wszczynająca awantury; zadziora, złośnica, prowokatorka;
2. przestarzałe: kobieta ekstrawagancka, prowadząca burzliwe życie


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta skłonna do kłótni, awantur, często awanturująca się


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awanturnictwo

skłonność do awantur i wszczynania awantur


Źródła:

SJP.pl

Awanturniczka

awanturnica;
1. kobieta agresywna, łatwo wpadająca w złość, wszczynająca awantury; zadziora, złośnica, prowokatorka;
2. przestarzałe: kobieta ekstrawagancka, prowadząca burzliwe życie


Źródła:

SJP.pl

Awanturniczo

przysłówek

 (1.1) ze skłonnością do awantur

 (1.2) w nieobliczalny, ryzykowny sposób


Źródła:

Wiktionary

Awanturniczo-Erotyczny

cechujący się awanturnictwem i erotyzmem


Źródła:

SJP.pl

Awanturniczo-Miłosny

nacechowany awanturnictwem i miłością


Źródła:

SJP.pl

Awanturniczość

awanturniczy


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest awanturnicze; cecha tych, którzy są awanturniczy


Patrz:awanturniczy

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awanturniczy

agresywny, łatwo wpadający w złość, kłótliwy; ryzykowny


przymiotnik

 (1.1) właściwy awanturnikowi, osobie kłótliwej

 (1.2) nacechowany awanturnictwem, ryzykanctwem, nieobliczalnością

 (1.3) przest. pełen niezwykłych, ryzykownych przygód


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awanturnik

1. osoba agresywna, łatwo wpadająca w złość, wszczynająca awantury; gwałtownik, choleryk;
2. przestarzale: osoba prowadząca pełne przygód życie


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba skłonna do wszczynania kłótni

 (1.2) osoba prowadząca burzliwe życie, gotowa podjąć ryzyko


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awanturny

taki, który wywołuje awantury, hałaśliwy; awanturniczy


Źródła:

SJP.pl

Awanturować

awanturować się:
1. wszczynać kłótnie, burzliwie się spierać;
2. zachowywać się agresywnie


Źródła:

SJP.pl

Awanturyn

bezpostaciowa, zielona odmiana kwarcu stosowana w jubilerstwie; awenturyn


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. zielony, żółty lub brunatnoczerwony kamień półszlachetny;


Awenturyn, awanturyn, kwarc awenturynowy – minerał lub skała, odmiana kwarcu o iskrzącym odbiciu, spowodowanym drobnymi inkluzjami miki lub hematytu. Ma zróżnicowaną barwę, np. srebrzystą, żółtawą, brunatnoczerwoną lub zieloną. Wariant zielony swą barwę zawdzięcza fuchsytowi.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Awar

przedstawiciel koczowniczego ludu mieszanego pochodzenia ugro-ałtajskiego


Źródła:

SJP.pl

Awaria

uszkodzenie jakiegoś urządzenia


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. uszkodzenie przedmiotu, urządzenia, systemu, sieci uniemożliwiające lub utrudniające ich użytkowanie

 (1.2) pot. nieprzewidziane komplikacje

 (1.3) więz. aresztowanie



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Awarka

przedstawicielka koczowniczego ludu mieszanego pochodzenia ugro-ałtajskiego


Źródła:

SJP.pl

Awarowie

koczowniczy lud mieszany pochodzenia ugro-ałtajskiego


Awarowie (gr. Άβαροι itp.) – lud koczowniczy o spornym pochodzeniu, który w połowie VI wieku pojawił się w Europie. Utworzony przez Awarów wspólnie z Kutigurami kaganat zasłynął na przełomie VI i VII wieku łupieżczymi wyprawami głównie przeciw Bizancjum. Po upadku kaganatu na początku IX wieku Awarowie stopniowo zaniknęli. Charakterystyczną cechą wyglądu zewnętrznego Awarów był niespotykany wśród ludów europejskich zwyczaj wiązania włosów w dwa warkocze.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Awarski

Awarowie


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Awarami, dotyczący Awarów (narodu zamieszkującego Kaukaz)

 (1.2) hist. związany z Awarami, dotyczący Awarów (koczowniczego ludu, który osiedlił się w Europie w VI wieku)

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język awarski, którym posługują się kaukascy Awarowie;


Patrz:Awarowie

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awarskojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem awarskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem awarskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku awarskim


Źródła:

Wiktionary

Awaruański

Avarua (stolica Wysp Cooka); avaruański


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Avaruą, dotyczący Avarui


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awaryjność

awaryjny


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. cecha tego, co awaryjne


Awaryjność − podatność na awarie, przeciwieństwo niezawodności.

Możliwość wystąpienia awarii określa się, najczęściej w skali roku, jako prawdopodobieństwo wystąpienia odniesione do liczby zdarzeń, lub czasem unieruchomienia.

Absolutna doskonałość techniczna jest nieosiągalna, określa się zatem dopuszczalny stopień niedoskonałości. Skutki awarii wynikających z tej niedoskonałości ogranicza się poprzez zabezpieczenia i ubezpieczenia.


Patrz:awaryjny

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Awaryjny

1. przeznaczony do użycia w wypadku awarii;
2. łatwo ulegający awariom;
3. powstały w wyniku awarii


przymiotnik

 (1.1) stworzony na wypadek awarii

 (1.2) spowodowany przez awarię, będący wynikiem awarii

 (1.3) ulegający częstym awariom


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awatar

w religii hinduistycznej: ucieleśnienie, uosobienie jakiegoś bóstwa; avatar, awatara


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) rel. w hinduizmie: zstąpienie boga, bóstwa lub jego wcielenie (inkarnacja) w doczesnej formie; cielesna manifestacja boga

 (1.2) inform. personifikacja osoby w cyberprzestrzeni, reprezentacja uczestników światów wirtualnych

 (1.3) inform. w internecie: obrazek wyświetlany obok nazwy użytkownika



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Awatara

w religii hinduistycznej: ucieleśnienie, uosobienie jakiegoś bóstwa; avatar, awatar


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. zob. awatar.

forma rzeczownika.

 (2.1) D., B. lp. od: awatar


Awatara (także Awatar) (dewanagari अवतार, transliteracja avatāra, ang. avatara, zstąpienie, "zejście, inkarnacja”) – w hinduizmie wcielenie (inkarnacja) bóstwa, które zstępuje z nieba na ziemię w postaci śmiertelnej – ludzkiej, zwierzęcej lub hybrydalnej).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Awdaniec

polski herb szlachecki; Abdank, Habdank, Abdaniec


Abdank – polski herb szlachecki, noszący zawołania Abdaniec, Abdank, Awdaniec, Habdank, Hebdank. Wzmiankowany w najstarszym zachowanym do dziś polskim herbarzu, Insignia seu clenodia Regis et Regni Poloniae, spisanym przez historyka Jana Długosza w latach 1464–1480. Abdank jest jednym z 47 herbów adoptowanych przez bojarów litewskich na mocy unii horodelskiej z 1413 roku.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Awdiejew

nazwisko



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Awen

geologia: pionowy kanał w skałach wapiennych; awena (rzadko)


Studnia krasowa, awen – forma krasu podziemnego: pionowy lub prawie pionowy kanał biegnący w dół, często rodzaj jaskini krasowej lub jej część, łącząca korytarze jaskini położone na różnych głębokościach.Studnia krasowa powstaje w wyniku rozpuszczania skał krasowiejących przez wodę opadową, wzdłuż pionowych szczelin. Szerokość do kilkunastu metrów, głębokość do kilkuset metrów. Czasami studnia jest dalszą częścią ponoru, występującą w jaskiniach krasowych, przez studnię woda przepływa do korytarza, a następnie do jaskini krasowej.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Awena

rzadko: awen (pionowy kanał w skałach wapiennych)


Źródła:

SJP.pl

Awenina

białko występujące głównie w ziarnach owsa


Awenina – białko występujące głównie w ziarnach owsa. Temu białku przypisuje się korzystny wpływ na temperament zwierząt.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Awenturyn

bezpostaciowa, zielona odmiana kwarcu stosowana w jubilerstwie; awanturyn


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. rzadki minerał z gromady krzemianów, odmiana kwarcu, SiO2;


Awenturyn, awanturyn, kwarc awenturynowy – minerał lub skała, odmiana kwarcu o iskrzącym odbiciu, spowodowanym drobnymi inkluzjami miki lub hematytu. Ma zróżnicowaną barwę, np. srebrzystą, żółtawą, brunatnoczerwoną lub zieloną. Wariant zielony swą barwę zawdzięcza fuchsytowi.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Awentyn

jedno z siedmiu wzgórz, na których zostało zbudowane miasto Rzym


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. jedno z siedmiu rzymskich wzgórz;

 (1.2) geogr. adm. dzielnica Rzymu obejmująca Awentyn (1.1)

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (2.1) imię|polski|m.;

 (2.2) mitrzym. syn Herkulesa i Rei, bóg wzgórza Awentyn (1.1)


Awentyn (łac. Mons Aventinus, wł. Aventino) – wysunięte najbardziej na południe wzgórze w Rzymie.

Początkowo nie wchodziło w skład miasta, mimo że było objęte murami miejskimi. Uważano bowiem, że jest obarczone złym omenem po tym, jak Remus, który wybrał je na swoją siedzibę podczas auspicjum przy zakładaniu Rzymu, nie uzyskał znaku sygnalizującego aprobatę bogów dla siebie jako założyciela miasta i jego przyszłego króla.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Awentyński

Awentyn


przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do Awentynu, związany z Awentynem


Patrz:Awentyn

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aweroa

niskie, wiecznie zielone drzewo owocowe z rodziny szczawikowatych, uprawiane w strefie tropikalnej; oskomian, karambola


Oskomian, aweroa (Averrhoa L.) – rodzaj roślin z rodziny szczawikowatych (Oxalidaceae). Obejmuje dwa gatunki, czasem rozbijane na cztery lub pięć. Oba gatunki, zarówno oskomian pospolity, znany też pod nazwą karambola, jak i oskomian bilimbi, zwany bilimbi, zostały rozpowszechnione w strefie tropikalnej jako drzewa owocowe już w czasach przedkolonialnych. Z tego powodu niejasne jest ich pochodzenie. Jako ich ojczyznę wskazuje się południowo-wschodnią Azję, w szczególności Malezję, albo wschodnią Brazylię.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Awerroes

Awerroes, Ibn Ruszd (pełne imię: Abu al-Walid Muhammad ibn Ahmad ibn Muhammad ibn Ahmad ibn Ahmad ibn Ruszd, arab. ‏أبو الوليد محمد بن احمد بن محمد بن احمد بن احمد بن رشد‎) (ur. 1126, zm. 10 grudnia 1198) – arabski uczony: filozof, teolog, lekarz, prawnik, polityk i matematyk z Kordowy, wygnany za „nieprawowierne” poglądy filozoficzne; zmarł na wygnaniu w Marrakeszu.


Źródła:

Wikipedia

Awerroista

zwolennik awerroizmu


Źródła:

SJP.pl

Awerroistyczny

awerroizm


przymiotnik

 (1.1) filoz. związany z awerroizmem


Patrz:awerroizm

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awerroizm

kierunek w filozofii głoszący odwieczność świata materialnego, śmiertelność duszy jednostkowej i niezależność prawd teologicznych i filozoficznych; nawiązuje do komentarzy arystotelizmu dokonanych przez Awerroesa


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filoz. doktryna popularna pod koniec XIII wieku, oparta na interpretacji myśli Arystotelesa dokonanych przez Awerroesa;


Awerroizm – doktryna filozoficzna popularna pod koniec XIII wieku, oparta na interpretacjach myśli Arystotelesa dokonanych przez Ibn Ruszda (Awerroesa). Głównymi filozofami uznającymi tę doktrynę byli Siger z Brabancji oraz Boecjusz z Dacji. Awerroizm był wielorako zwalczany przez Kościół katolicki, m.in. przez Tomasza z Akwinu i Étienne’a Tempiera, biskupa Paryża.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Awers

1. strona główna monety, medalu;
2. wierzchnia strona tkaniny, haftu


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) numizm. przednia strona monety, medalu, banknotu, pocztówki, kart do gry itp.;

 (1.2) szt. prawa strona haftu lub obrazu


Awers i rewers (łac.) – dwie strony zdobionego przedmiotu płaskiego, pokrytego jedno- lub dwustronnie malowidłem, grafiką lub drukiem, zawierającego płaskorzeźbę, wizerunek wykonany metodą rycia, kucia lub zdobionego w jeszcze inny sposób. Oba pojęcia funkcjonują wyłącznie razem, gdy w danym przedmiocie występuje swobodny dostęp do obu jego powierzchni, przy czym jedna z nich jest wyłączną lub główną stroną zawierającą przedstawiane treści.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Awersja

niechęć, odraza, abominacja


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) niechęć do kogoś lub czegoś


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awersowy

związany z awersem


przymiotnik

 (1.1) książk. związany z awersem


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awersyjny

wzbudzający niechęć, wstrętny


przymiotnik

 (1.1) psych. będący z odczuciem niechęci; wzbudzający wstręt


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awesta

Awesta, st.-pers. upa-stāvaka „pochwały”, śr.-pers. abestāg – kompilacja starożytnych świętych tekstów religijnych wyznawców zaratusztrianizmu (zoroastryzmu), które powstały prawdopodobnie w okresie od połowy II tysiąclecia do VII wieku p.n.e.


Źródła:

Wikipedia

Awestyjski

1. Awesta;
2. język awestyjski - staroirański język Awesty


przymiotnik

 (1.1) rel. związany z Awestą, natchnioną księgą zaratusztrianizmu

 (1.2) jęz. zapisany pismem awestyjskim;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) jęz. należący do rodziny języków indoeuropejskich język klasyczny używany w starożytnej Persji, w którym został zapisany zbiór prac Zaratustry (czyli Awesta);


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awf

[czytaj: a-wu-EF] skrót od: Akademia Wychowania Fizycznego


skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju męskorzeczowego lub żeńskiego

 (1.1) = eduk. sport. Akademia Wychowania Fizycznego;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awiacja

przestarzale o lotnictwie


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. lotnictwo


Lotnictwo – ogół zagadnień związanych z wszelkiego rodzaju statkami powietrznymi (samoloty, śmigłowce, szybowce, balony i drony). Lotnictwo dzieli się na cywilne (transportowe, sportowe, gospodarczo-usługowe) i wojskowe.

W węższym znaczeniu lotnictwo to nazwa gałęzi gospodarki, w tym przemysłu (np. technologie wytwarzania materiałów, systemów czy oprogramowania stosowanego), architektury obiektów przemysłowych (np. lotniska i wielkie kompleksy portów lotniczych), transportu (ruch lotniczy, w tym pasażerski, i lotnictwo ogólne), handlu (np. dostawy dóbr i usługi pocztowo-kurierskie) oraz usług społecznych (np. samoloty-kliniki okulistyczne) z użyciem statków powietrznych (głównie samolotów).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Awiacyjny

przymiotnik od: awiacja


Źródła:

SJP.pl

Awiatka

czapka lotnicza zabezpieczająca przed zimnem


Źródła:

SJP.pl

Awiator

przestarzale: lotnik, pilot


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. lotn. lotnik


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awiatorka

awiator


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. kobieta zajmująca się lotnictwem


Patrz:awiator

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awiatorki

awiator


Patrz:awiator

Źródła:

SJP.pl

Awiatory

przestarzale: lotnik, pilot


Źródła:

SJP.pl

Awiatyka

przestarzale o lotnictwie


Źródła:

SJP.pl

Awicenia

krzew z rodziny werbenowatych; rozcięża; roślęża


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Awiceniowate

rodzina roślin z klasy dwuliściennych


Źródła:

SJP.pl

Awicenna

uczony arabski (980-1037); Avicenna


Awicenna (łac. Avicenna; w j. perskim Abu Ali Husain ebn Abdallah Ebn-e Sina lub krótko Ibn Sina ابن سینا, ur. 980, zm. 1037) – perski uczony, głównie lekarz i filozof. Jego łacińskie nazwisko wywodzi się ze zniekształconego Ibn Sina, pod którym znany był w Persji.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Awidyna

białko zwierzęce składające się z czterech łańcuchów polipeptydowych, występujące w jajach


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Awifauna

ogół ptaków zamieszkujących dany obszar, środowisko lub żyjących w określonej epoce geologicznej; ornitofauna


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. ogół gatunków ptaków zamieszkujących określony obszar geograficzny, biotop lub żyjących w określonym okresie geologicznym;


Awifauna (ornitofauna) – ogół gatunków ptaków zamieszkujących określony obszar geograficzny, rodzaj środowiska (biotop) lub żyjących w określonym okresie geologicznym. Opisem awifauny zajmuje się działornitologii nazywany awifaunistyką.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Awifaunistyka

Awifaunistyka – dział ornitologii zajmujący się opisem terenu pod względem jakościowego (gatunkowego) oraz ilościowego występowania na nim ptaków. Teren opisywany przez awifaunistykę może być wyróżniony ze względu na szczególny rodzaj środowiska – biotop, lub obejmować dany obszar geograficzny np. całe państwo.


Źródła:

Wikipedia

Awinion

miasto we Francji; Avignon


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w południowej Francji nad Rodanem;


Awinion (fr. Avignon, wymowa, prowans. Avinhon) – miasto na południu Francji (w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, w departamencie Vaucluse), u podnóża wapiennego wzgórza, na lewym brzegu Rodanu, przy ujściu do niego rzeki Durance. Nad miastem góruje pałac papieski (Palais des Papes).Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 86 939 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 1342 osoby/km² (wśród 963 gmin regionu Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże Avignon plasuje się na 5. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 100.). Sam zespół miejski zamieszkuje ok. 155 tys. osób.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Awiniończyk

mieszkaniec Awinionu (miasta we Francji)


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Awinionu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awinionka

mieszkanka Awinionu (miasta we Francji)


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Awinionu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awinioński

Awinion (miasto we Francji)


przymiotnik

 (1.1) związany z Awinionem (miastem we Francji)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awiofobia

lęk przed lataniem samolotami


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) psych. lęk przed lataniem


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awiofon

przestarzałe, nieskomplikowane urządzenie, używane do porozumiewania się załogi samolotu między sobą


Źródła:

SJP.pl

Awiomarina

lek łagodzący objawy choroby lokomocyjnej; dimenhydrinat, dramamin, aviomarin


Źródła:

SJP.pl

Awiomatka

potocznie: lotniskowiec


Źródła:

SJP.pl

Awionetka

mały samolot sportowy lub turystyczny


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) lotn. mały samolot pasażerski;


Awionetka – potoczne określenie małego samolotu turystycznego, sportowego lub dyspozycyjnego, stosowane obecnie na ogół przez ludzi niezwiązanych z lotnictwem, spotykane zwłaszcza w mediach. Przed II wojną światową było używane bardziej oficjalnie i powszechnie, obecnie jest już rzadsze. Termin awionetka nie ma dokładnie sprecyzowanego zakresu – nazywane są tak głównie małe 2–4 miejscowe, jednosilnikowe, rzadziej dwusilnikowe samoloty, napędzane silnikami tłokowymi o małej lub średniej mocy. Małe samoloty, odpowiadające temu określeniu, są oficjalnie klasyfikowane przez polskie prawo jako samoloty lekkie (o masie startowej nie większej niż 5700 kg) lub samoloty bardzo lekkie (o masie startowej nie większej niż 750 kg). Jednakże, termin awionetka najczęściej jest stosowany do samolotów bardzo lekkich i lekkich o masie startowej nie przekraczającej ok. 1000 kg (np. Cessna 152), rzadziej do samolotów ultralekkich, natomiast w zasadzie nie jest stosowany do większych samolotów lekkich, o masie startowej przekraczającej ok. 2300 kg (dla porównania Piper PA-34 Seneca – 2154 kg).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Awioniczny

awionika


Patrz:awionika

Źródła:

SJP.pl

Awionik

1. dział techniki zajmujący się zastosowaniem w lotnictwie i astronautyce urządzeń automatycznych i elektronicznych;
2. wyposażenie pokładowe samolotu


Awionik – specjalista z zakresu wyposażenia elektrycznego i pilotażowo-nawigacyjnego statków powietrznych. Może zajmować się projektowaniem, obsługą, poświadczaniem lub produkcją specjalistycznego sprzętu wyposażenia lotniczego.

Awionik dzieli się na:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Awionika

1. dział techniki zajmujący się zastosowaniem w lotnictwie i astronautyce urządzeń automatycznych i elektronicznych;
2. wyposażenie pokładowe samolotu


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) lotn. astr. dziedzina techniki i przemysłu zajmująca się elektronicznymi systemami i urządzeniami stosowanymi w statkach powietrznych

 (1.2) techn. lotn. elektronika lotnicza


Awionika – dwuznaczne pojęcie oznaczające:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Awista

1. o wkładach bankowych, kontach: wypłacany w każdej chwili na żądanie klienta;
2. o wekslach: płatny w momencie okazania


Źródła:

SJP.pl

Awitaminoza

zaburzenie czynności organizmu spowodowane niedoborem lub brakiem określonej witaminy


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. stan chorobowy spowodowany niedoborem jednej lub więcej witamin;


Awitaminoza – schorzenie strukturalne lub funkcjonalne spowodowane całkowitym brakiem lub znaczącym niedoborem określonej witaminy w organizmie. Różne awitaminozy mogą być skutkiem zarówno niedoboru witamin w pokarmie, jak również zaburzeniem wchłaniania lub metabolizmu (np. przekształcanie prowitamin w witaminy). Poszczególne awitaminozy prowadzą do różnych chorób:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Awitaminozowy

awitaminoza


przymiotnik

 (1.1) med. związany z awitaminozą


Patrz:awitaminoza

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awiważ

technika farbowania tkanin


Awiważ (fr. avivage) – technika farbowania tkanin polegająca na nadawaniu jej żywych kolorów oraz chrzęszczącą apreturę. Ma na celu uzyskanie lepszego chwytu oraz poprawienia własności przędnych tego włókna. Są to środki nanoszone już po wytworzeniu włókna bądź też po zabarwieniu.

Technika ta jest wykonywana sposobem natryskowym lub poprzez odpowiednie zanurzanie włókna w wodnym roztworze oraz odparowaniu tej wody podczas suszenia.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Awiz

przestarzale: awizo;
1. zawiadomienie o nadejściu przesyłki pocztowej;
2. pisemna informacja o zrealizowaniu określonej operacji bankowej lub handlowej


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. zawiadomienie, wezwanie


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awizacja

zawiadomienie, donos


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) umówienie się z wyprzedzeniem na jakąś czynność


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awizacyjny

przymiotnik od: awizacja


Źródła:

SJP.pl

Awizerski

awiz; awizowy


Źródła:

SJP.pl

Awizo

1. zawiadomienie o nadejściu przesyłki pocztowej; awiz;
2. pisemna informacja o zrealizowaniu określonej operacji bankowej lub handlowej; awiz;
3. niewielki, szybki okręt wojenny do celów zwiadowczych


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) poczt. pisemne zawiadomienie pocztowe o nadejściu przesyłki

 (1.2) pisemne zawiadomienie o dokonaniu operacji handlowej, giełdowej albo bankowej lub nadejściu towaru

 (1.3) mar. niewielki, szybki okręt wojenny;



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Awizomat

urządzenie do wydawania przesyłek rejestrowanych


Źródła:

SJP.pl

Awizować

1. pisemnie zawiadamiać, zawiadomić o nadejściu przesyłki, którą należy odebrać na poczcie;
2. środowiskowo: zapowiadać, zapowiedzieć, powiadamiać, powiadomić; anonsować (zaanonsować), zawiadamiać (zawiadomić)


czasownik przechodni niedokonany (dk. zaawizować)

 (1.1) urz. wystawiać awizo; formalnie powiadamiać o nadejściu przesyłki

 (1.2) informować o czymś w sposób oficjalny

 (1.3) bank. finans. oficjalnie zgłaszać zamiar dokonania operacji finansowej

czasownik zwrotny niedokonany awizować się (dk. zaawizować się)

 (2.1) być awizowanym


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) poczt. wypisywanie awiza


Źródła:

Wiktionary

Awizowiec

mały statek przeznaczony do posyłek i służby wywiadowczej; awizo


Źródła:

SJP.pl

Awizowy

awizo, awiz


Patrz:awizo, awiz

Źródła:

SJP.pl

Awizyja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. doniesienie, wiadomość


Źródła:

Wiktionary

Awoceta

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. zob. szablodziób.


Źródła:

Wiktionary

Awokado

avocado;
1. wiecznie zielone drzewo z rodziny wawrzynowatych, uprawiane w strefie międzyzwrotnikowej dla smacznych owoców; smaczliwka;
2. owoc tego drzewa, o gruszkowatym kształcie, do 20 cm długości, ciemnozielonej skórce, tłustym miąższu i dużej pestce; gruszka awokado


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Persea|L.|ref=tak., rodzaj wiecznie zielonych drzew o skórzastych liściach, rosnące w strefie tropikalnej;

 (1.2) bot. roślina z rodzaju awokado (1.1)

 (1.3) spoż. kulin. ciemnozielony owoc awokado (1.2) o gruszkowatym kształcie, zielonkawożółtym miąższu, z dużą pestką


Smaczliwka, awokado (Persea Mill.) – rodzaj wiecznie zielonych drzew z rodziny wawrzynowatych (Lauraceae). Obejmuje w zależności od ujęcia systematycznego od ok. 80, poprzez 108 do nawet ok. 200 gatunków. Występują one w Ameryce Północnej i Południowej, nieliczne gatunki także w Azji południowo-wschodniej. Dwa gatunki (smaczliwka indyjska i Persea barbujana) rosną na wyspach Makaronezji.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Awokadowy

awokado


przymiotnik

 (1.1) zawierający awokado, mający smak awokado, związany z awokado


Patrz:awokado

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Awosz

potocznie o funkcjonariuszu węgierskiej służby bezpieczeństwa z czasów stalinowskich


Źródła:

SJP.pl

Awoszka

awosz


Patrz:awosz

Źródła:

SJP.pl

Awpl

skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju nijakiego, nazwa własna

 (1.1) = daw. polit. Akcja Wyborcza Polaków na Litwie;


Źródła:

Wiktionary

Aws

skrót od: Akcja Wyborcza Solidarność - polska partia polityczna


skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki lub męskorzeczowy

 (1.1) = polit. hist. Akcja Wyborcza Solidarność;

 (1.2) = wojsk. Agenturalny Wywiad Strategiczny


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aws-Owiec

członek AWS (Akcji Wyborczej "Solidarność"); awuesowiec


Źródła:

SJP.pl

Awuesiak

potocznie: awuesowiec - członek AWS (Akcji Wyborczej "Solidarność")


Źródła:

SJP.pl

Awuesowiec

członek AWS (Akcji Wyborczej "Solidarność"); AWS-owiec


Źródła:

SJP.pl

Awuesowski

przymiotnik od: AWS (Akcja Wyborcza "Solidarność"); AWS-owski


Źródła:

SJP.pl

Awulsja

w geologii: powstawanie nowego koryta rzeki poza jego pierwotnymi zakolami


Awulsja − proces tworzenia nowego koryta rzeki, które omija wcześniej istniejące meandry.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Awulsyjny

złamanie awulsyjne - złamanie polegające na oderwaniu fragmenty kości na skutek działania odpowiednio dużych sił ze strony układu mięśniowego


Źródła:

SJP.pl

Awunkulat

szczególny rodzaj związków między bratem matki i jego siostrzeńcami, w którym siostrzeńcy dziedziczą majątek i pozycję społeczną po wuju; awunkułat


Awunkulat (łac. avunculus – wuj ze strony matki) – system organizacji rodziny i taki system pokrewieństwa, w którym najważniejsza rola przypada bratu matki (wujowi). Wuj pełni rolę wzoru osobowego i to po nim siostrzeńcy dziedziczą pozycję społeczną lub majątek. Jest on najważniejszym męskim opiekunem dzieci swojej siostry. Rola ojca jest bardzo mała lub wręcz żadna.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Awunkułat

szczególny rodzaj związków między bratem matki i jego siostrzeńcami, w którym siostrzeńcy dziedziczą majątek i pozycję społeczną po wuju; awunkulat


Źródła:

SJP.pl

Awykonalność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest awykonalne; brak możliwości wykonania czegoś


Źródła:

Wiktionary

Awykonalny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) niewykonalny


Źródła:

Wiktionary

Awzelina

egzotyczne drewno używane do wykładania nawierzchni toru kolarskiego


Źródła:

SJP.pl