nazwisko
SJP.pl
[czytaj: kjatjum] kwiatostan z bezokwiatowych kwiatów męskich i żeńskich; cjatjum
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
zdrobnienie od: cybant
SJP.pl
śruba w kształcie litery U zakończona z obu stron gwintem
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) środ. zacisk na rury do regulacji przepływu;
Cybant (z niem. Ziehband) – obejma zaciskowa na rurę, służąca np. do mocowania elementów na masztach i rurach, także jako zacisk ograniczający przepływ płynu przez przewód.
Podstawowe dane techniczne:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mający długie nogi
SJP.pl
gatunek rodzynka o wydłużonym kształcie; cybeba
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kulin. ciemnobrązowy, wydłużony rodzynek, mający nasiona
SJP.pl
Wiktionary
gatunek rodzynka o wydłużonym kształcie; cybeba
SJP.pl
przedrostek
(1.1) nauk. pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy ze sterowaniem, kontrolą
(1.2) publ., wojsk. pierwszy człon wyrazów złożonych mających związek znaczeniowy z „cyberprzestrzenią” (Internetem)
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zachowanie, którego celem jest wyładowanie gniewu, wyrządzenie szkody w Internecie
Wiktionary
osoba angażująca się w działalność społeczno-polityczną przez internet
SJP.pl
działalność społeczno-polityczna przez internet
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od cyberatak
Wiktionary
ofensywne działanie w internecie, którego celem mogą być systemy informatyczne, sieci komputerowe lub urządzenia osobiste
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) krym. atak dokonywany za pośrednictwem internetu
Cyberatak – złośliwy incydent związany z ICT wywołany przez próbę zniszczenia, ujawnienia, zmiany, dezaktywacji, kradzieży lub uzyskania nieuprawnionego dostępu do składnika aktywów (jak np. systemów komputerowych, sieci, programów) lub jego nieuprawnionego wykorzystania przez jakiegokolwiek agresora.
Jego celem jest przejęcie kontroli nad stronami internetowymi, zawartością skrzynek pocztowych lub baz danych jakiejś instytucji, grupy itp.; często stanowi akt cyberterroryzmu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba rywalizująca w sporcie elektronicznym (e-sporcie); e-sportowiec
SJP.pl
Cyberbezpieczeństwo (ang. cybersecurity) – odporność systemów informacyjnych na działania naruszające poufność, integralność, dostępność i autentyczność przetwarzanych danych lub związanych z nimi usług oferowanych przez te systemy. Stanowi również zespół zagadnień związanych z zapewnianiem ochrony w obszarze cyberprzestrzeni. Z pojęciem cyberbezpieczeństwa związana jest między innymi ochrona przestrzeni przetwarzania informacji oraz zachodzących interakcji w sieciach teleinformatycznych.
Wikipedia
[czytaj: cyberbuling] znęcanie się nad kimś w internecie; cyberprzemoc, cybermobbing
SJP.pl
wykorzystywanie służbowego komputera do celów prywatnych w godzinach pracy; cyberlenistwo, cyberpróżniactwo, cyberslacking
SJP.pl
[czytaj: cyberkaFE] kawiarnia, w której goście mają do dyspozycji komputery lub terminale podłączone do internetu i mogą korzystać z sieci; kafejka internetowa, kawiarenka internetowa
SJP.pl
cenzura w internecie
SJP.pl
przesadne zamartwianie się o własne zdrowie wywołane znalezionymi w internecie informacjami
Cyberchondria – nieuzasadnione, wzmożone martwienie się normalnymi objawami spowodowane przeglądaniem wyników wyszukiwania lub piśmiennictwa w Internecie. Termin cyberchondria jest neologizmem pochodzącym od terminów cyber- i hipochondria. Może ona być traktowana jako zaburzenie neurotyczne lub odmiana hipochondrii.
SJP.pl
Wikipedia
osoba przesadnie zamartwiająca się o własne zdrowie za sprawą znalezionych w internecie informacji
SJP.pl
obniżenie sprawności umysłowej wskutek nadmiernego korzystania z mediów cyfrowych; demencja cyfrowa
SJP.pl
działania przeciwko niewierzącym i wyznawcom innych religii, prowadzone w internecie przez islamskich fundamentalistów
SJP.pl
islamski fundamentalista działający w internecie przeciwko niewierzącym i wyznawcom innych religii
SJP.pl
SJP.pl
Cyberfeminizm – zróżnicowany awangardowy ruch polityczny i artystyczny, inspirowany badaniami nad problematyką tożsamości, techniki i ciała, a zwłaszcza złożonej relacji między kobietami i maszynami. Brak ścisłej definicji terminu wiąże się z faktem, że pierwsze cyberfeministki celowo unikały sztywnej kategoryzacji.
Wikipedia
chorobliwy lęk przed komputerami lub pracowaniem na nich
SJP.pl
grupa cyberprzestępców; cybermafia
SJP.pl
gracz komputerowy
SJP.pl
kobieta poświęcająca zbyt dużo czasu na korzystanie z internetu; internetoholiczka, netoholiczka, siecioholiczka
SJP.pl
osoba poświęcająca zbyt dużo czasu na korzystanie z internetu; internetoholik, netoholik, siecioholik
SJP.pl
uzależnienie od internetu; netoholizm, siecioholizm, internetoholizm, dataholizm
SJP.pl
przestępstwo z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej; cyberprzestępstwo
SJP.pl
grupa hakerów działająca w imieniu Państwa Islamskiego, salafickiej organizacji terrorystycznej
SJP.pl
kultura związana ze światem komputerów, Internetu itp.
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) neol. kultura wieku informacji, ogół działań związanych ze światem komputerów, Internetu, multimediów itp.;
Cyberkultura – kultura wieku informacji, ogół działań o charakterze twórczym związanych ze światem komputerów, Internetu, multimediów itp.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wykorzystywanie służbowego komputera do celów prywatnych w godzinach pracy; cyberbumelanctwo, cyberpróżniactwo, cyberslacking
SJP.pl
grupa cyberprzestępców; cybergang
SJP.pl
rzadko: małż używany do monitoringu czystości wody
SJP.pl
[czytaj: cybermobing] znęcanie się nad kimś w internecie; cyberprzemoc, cyberbullying
Cyberprzemoc (cybermobbing, cyberbullying, agresja elektroniczna, elektroniczna przemoc rówieśnicza) – stosowanie przemocy poprzez: prześladowanie, zastraszanie, nękanie, wyśmiewanie innych osób z wykorzystaniem Internetu i narzędzi typu elektronicznego takich jak: SMS, e-mail, witryny internetowe, fora dyskusyjne w internecie, portale społecznościowe i inne. Osobę dopuszczającą się takich czynów określa się stalkerem.
SJP.pl
Wikipedia
skrót od: cybernetyka, cybernetyczny (czytany jako cały, odmienny wyraz)
SJP.pl
rzadko: osoba korzystająca z Internetu, surfująca po Internecie; internauta
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) futurystyczny podróżnik po cyberprzestrzeni
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) futurystyczna podróżniczka po cyberprzestrzeni
SJP.pl
Wiktionary
uporczywe nękanie przy pomocy środków komunikacji elektronicznej; cyberstalking
SJP.pl
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do cybernetyki, związany z cybernetyką
(1.2) mający związek z informatyką, zwłaszcza z Internetem
SJP.pl
Wiktionary
uczony zajmujący się cybernetyką, procesami sterowania oraz związanymi z tym procesami przekazywania i przetwarzania informacji
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) specjalista w dziedzinie cybernetyki
Cybernetyka (gr. κυβερνήτης kybernetes ‘sternik; zarządca’ od κυβερνᾶν kybernán, ‘sterować, kontrolować’) – transdyscyplinarne podejście do systemów sterowania oraz związanego z tym przekazywania informacji (komunikacja) w człowieku i maszynie. Za twórcę cybernetyki uważa się amerykańskiego matematyka pochodzenia żydowskiego Norberta Wienera.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nauka o procesach sterowania oraz przekazywania i przekształcania informacji w systemach takich jak maszyna, organizm żywy, społeczeństwo
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. nauka o procesach sterowania oraz przekazywania i przekształcania informacji w systemach;
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lp. od: cybernetyk
Cybernetyka (gr. κυβερνήτης kybernetes ‘sternik; zarządca’ od κυβερνᾶν kybernán, ‘sterować, kontrolować’) – transdyscyplinarne podejście do systemów sterowania oraz związanego z tym przekazywania informacji (komunikacja) w człowieku i maszynie. Za twórcę cybernetyki uważa się amerykańskiego matematyka pochodzenia żydowskiego Norberta Wienera.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|cybernetyzować.
Wiktionary
oprogramowanie do kontroli rodzicielskiej
SJP.pl
środowiskowo: system informatyczny umożliwiający m.in. śledzenie miejsca na ekranie monitora, na które patrzy użytkownik
SJP.pl
sztuka łącząca literaturę z wykorzystaniem internetu i animacji; poezja cyfrowa
SJP.pl
wyspecjalizowana jednostka policji zajmująca się przestępczością w Internecie
SJP.pl
poniedziałek następujący po Święcie Dziękczynienia, w którym pojawiają się internetowe promocje i wyprzedaże
Cyberponiedziałek, cybernetyczny poniedziałek, cyfrowy poniedziałek – pierwszy poniedziałek po amerykańskim Święcie Dziękczynienia, który słynie z licznych wyprzedaży i promocji oferowanych przez sklepy internetowe.
Koncepcja ta narodziła się w Stanach Zjednoczonych, a określenia Cyber Monday po raz pierwszy użyto w roku 2005. W kolejnych latach zwiększoną sprzedaż w sklepach internetowych zaobserwowano także w krajach Ameryki Południowej, Europy Zachodniej oraz w Japonii. Tego dnia w 2006 Amerykanie wydali 610 milionów dolarów, w 2010 było to 1,4 miliarda, a w roku 2013 już ponad 2 miliardy dolarów.
SJP.pl
Wikipedia
treści erotyczne i pornograficzne rozpowszechniane w Internecie
SJP.pl
wykorzystywanie służbowego komputera do celów prywatnych w godzinach pracy; cyberlenistwo, cyberbumelanctwo, cyberslacking
SJP.pl
przemoc z użyciem internetu i narzędzi elektronicznych; agresja elektroniczna, cyberbullying, cybermobbing
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) psych. inform. prześladowanie, obrażanie, nękanie, wyśmiewanie kogoś z wykorzystaniem Internetu lub telefonu komórkowego;
Cyberprzemoc (cybermobbing, cyberbullying, agresja elektroniczna, elektroniczna przemoc rówieśnicza) – stosowanie przemocy poprzez: prześladowanie, zastraszanie, nękanie, wyśmiewanie innych osób z wykorzystaniem Internetu i narzędzi typu elektronicznego takich jak: SMS, e-mail, witryny internetowe, fora dyskusyjne w internecie, portale społecznościowe i inne. Osobę dopuszczającą się takich czynów określa się stalkerem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba dokonująca przestępstw z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) inform. krym. przestępca łamiący prawo w Internecie
Cyberbully – telewizyjny film USA, którego premiera odbyła się 17 lipca 2011 roku.
Film opowiada historię 17-letniej Taylor Hillridge (Emily Osment), która dostaje od mamy (Kelly Rowan) w prezencie urodzinowym swój wymarzony komputer. Nastolatka jest podekscytowana niezależnością jaka płynie z posiadania Internetu. Jednak już wkrótce staje się ofiarą cyberprzemocy na jednym z portali społecznościowych. Zaczyna bać się kontaktów ze swoimi szkolnymi znajomymi. Nie potrafiąc się z tym uporać postanawia odebrać sobie życie w związku z czym trafia do szpitala. Jak się później okazuje nie tylko ona boryka się z problemem przemocy w sieci. Gdy matka Taylor dowiaduje się o całym incydencie postanawia stworzyć w szkole system, który ma na celu ochronę młodych osób przed podobnymi doświadczeniami
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
popełnianie przestępstw z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) krym. popełnianie przestępstw przy użyciu systemów komputerowych
(1.2) krym. ogół popełnionych przestępstw przy użyciu systemów komputerowych
SJP.pl
Wiktionary
dotyczący przestępstw z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej
SJP.pl
przestępstwo z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej; cyberincydent
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przestępstwo dokonane z wykorzystaniem internetu
SJP.pl
Wiktionary
1. wirtualna przestrzeń, w której komunikują się komputery i inne urządzenia cyfrowe, np. telefony komórkowe; cyberspace;
2. potocznie: internet
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. rzekoma przestrzeń, w której komunikują się komputery
Cyberprzestrzeń (również wirtualny świat, ang. cyberspace, hybryda będąca skrótem od cybernetics space „przestrzeń cybernetyczna”) – iluzja świata rzeczywistego stworzona za pomocą metod teleinformatycznych. Ułatwia wymianę, gromadzenie i udostępnianie informacji za pośrednictwem komputerów oraz komunikację między człowiekiem i komputerem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nauka o ludzkim umyśle i zachowaniu w kontekście interakcji człowieka z technologią
Cyberpsychologia – dział psychologii obejmujący wszystkie zagadnienia psychologiczne związane lub będące pod wpływem pojawiającej się technologii. Cyberpsychologia to nauka o ludzkim umyśle i zachowaniu w kontekście interakcji człowieka z technologią. Główny nurt badań z tego zakresu koncentruje się na wpływie Internetu i cyberprzestrzeni na psychikę jednostek i grup. Najpopularniejsze tematy dotyczą: zarządzania tożsamością online, typów osobowości w cyberprzestrzeni, reakcja przeniesieniowa w stosunku do komputerów, uzależnienie od komputera i Internetu, zachowania regresywnego w cyberprzestrzeni, zmian płci w sieci itd.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: cyberpank] odmiana fantastyki naukowej, skupiająca się na życiu ludzi w otoczeniu zaawansowanej technologii komputerowej i informacyjnej
Cyberpunk – odmiana fantastyki naukowej, skupiająca się na negatywnych konsekwencjach funkcjonowania ludzi w otoczeniu zaawansowanej technologii komputerowej i informacyjnej.
Słowo „cyberpunk” pojawiło się jako tytuł opowiadania Bruce’a Bethke wydanego w 1983 roku w ramach antologii „Amazing Stories”, jednak jako nazwy na określenie nowego nurtu literackiego po raz pierwszy użył go pisarz i wydawca fantastyki Gardner Dozois.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
przymiotnik od: cyberpunk
przymiotnik
(1.1) dotyczący cyberpunka
SJP.pl
Wiktionary
randka za pośrednictwem internetu
SJP.pl
reklama w przestrzeni wirtualnej, zwłaszcza w Internecie
SJP.pl
samobójstwo transmitowane przez internet
SJP.pl
wirtualna relacja seksualna oparta na wysyłaniu do siebie pobudzających seksualnie komunikatów; cybersex
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wirtualny stosunek seksualny odbywany za pośrednictwem komputera połączonego z Internetem, podczas którego strony wysyłają do siebie pobudzające seksualnie komunikaty, często jednocześnie masturbując się;
Cyberseks lub seks komputerowy (ang. cybersex, potocznie cybering) – wirtualny stosunek seksualny, w trakcie którego dwie lub więcej osób łączą się zdalnie poprzez sieć komputerową i wysyłają do siebie pobudzające seksualnie komunikaty. Może, ale nie musi, się to wiązać z masturbacją.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wirtualna relacja seksualna oparta na wysyłaniu do siebie pobudzających seksualnie komunikatów; cyberseks
SJP.pl
sklep internetowy, w którym transakcje dokonywane są zdalnie, a towar dostarczany jest przez kuriera
SJP.pl
wykorzystywanie służbowego komputera do celów prywatnych w godzinach pracy; cyberlenistwo, cyberpróżniactwo, cyberbumelanctwo
SJP.pl
[czytaj: sajberspejs]
1. wirtualna przestrzeń, w której komunikują się komputery i inne urządzenia cyfrowe, np. telefony komórkowe; cyberprzestrzeń;
2. potocznie: internet
Cyberprzestrzeń (również wirtualny świat, ang. cyberspace, hybryda będąca skrótem od cybernetics space „przestrzeń cybernetyczna”) – iluzja świata rzeczywistego stworzona za pomocą metod teleinformatycznych. Ułatwia wymianę, gromadzenie i udostępnianie informacji za pośrednictwem komputerów oraz komunikację między człowiekiem i komputerem.
SJP.pl
Wikipedia
rywalizacja sportowa w grach komputerowych; e-sport, sport elektroniczny
ESL (poprzednio jako Electronic Sports League) – międzynarodowa liga gier komputerowych, która powstała w 2000 roku w Niemczech. Rozgrywki ligi ESL organizowane są obecnie w blisko 30 krajach świata – poza Europą także w Chinach, Rosji, Brazylii, Korei Południowej i Stanach Zjednoczonych. Portal internetowy organizacji skupia blisko milion zarejestrowanych użytkowników, którzy każdego dnia rozgrywają pomiędzy sobą prawie 6000 meczów.
SJP.pl
Wikipedia
społeczeństwo korzystające z internetu
SJP.pl
[czytaj: cyberstalker lub cyberstoker] osoba uporczywie nękająca inną osobę przy pomocy środków komunikacji elektronicznej
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) inform. krym. osoba prześladująca swoją ofiarę poprzez śledzenie jej i utrudnianie życia używając środków komunikacji elektronicznej
Cyberstalking – neologizm określający zjawisko używania Internetu i innych mediów elektronicznych do nękania.
Zjawisko to jest definiowane jako cyberprzemoc popełniana przez stalkera. Sprawca jako narzędzia używa technologii informacyjnej, w szczególności Internetu, by dręczyć pojedynczą osobę, grupę osób lub całą organizację.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: cyberstalking lub cyberstoking] uporczywe nękanie przy pomocy środków komunikacji elektronicznej; cybernękanie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) inform. krym. prześladowanie osób poprzez śledzenie i utrudnianie życia przy użyciu środków komunikacji elektronicznej
Cyberstalking – neologizm określający zjawisko używania Internetu i innych mediów elektronicznych do nękania.
Zjawisko to jest definiowane jako cyberprzemoc popełniana przez stalkera. Sprawca jako narzędzia używa technologii informacyjnej, w szczególności Internetu, by dręczyć pojedynczą osobę, grupę osób lub całą organizację.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
ogół zagadnień związanych z funkcjonowaniem człowieka w Internecie i mediach cyfrowych
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) socjol. klasa społeczna wykonująca niskopłatną, niewymagającą kwalifikacji pracę związaną z przestrzenią wirtualną
Wiktionary
osoba szerząca wiarę chrześcijańską za pośrednictwem internetu
SJP.pl
szerzenie wiary chrześcijańskiej lub rozważania na temat chrześcijaństwa za pośrednictwem internetu
SJP.pl
osoba dokonująca aktu przemocy przy zastosowaniu środków komunikacji elektronicznej; e-terrorysta
SJP.pl
związany z aktami przemocy przy zastosowaniu środków komunikacji elektronicznej
SJP.pl
akt przemocy przy zastosowaniu środków komunikacji elektronicznej, którego celem jest zniszczenie infrastruktury informacyjnej atakowanego kraju; e-terroryzm
Cyberterroryzm – neologizm opisujący dokonywanie aktów terroru przy pomocy zdobyczy technologii informacyjnej. Ma na celu wyrządzenie szkody z pobudek politycznych lub ideologicznych, zwłaszcza w odniesieniu do infrastruktury o istotnym znaczeniu dla gospodarki lub obronności atakowanego kraju. Polega na celowym zakłóceniu interaktywnego, zorganizowanego obiegu informacji w cyberprzestrzeni. Do tego typu działań można też zaliczyć działania hakerskie i inne działania z wykorzystaniem cyberprzestrzeni mające na celu wywołanie strachu, demonstrację władzy czy szantaż społeczeństwa, organizacji lub rządów. Zdaniem amerykańskich agencji rządowych takich jak FBI czy CIA tego typu działania przestępcze są dziełem m.in. grup terrorystycznych, które dążą do wykrycia potencjalnych luk w systemach bezpieczeństwa.
SJP.pl
Wikipedia
wojna przy użyciu środków komunikacji elektronicznej
Wojna cybernetyczna, cyberwojna (ang. cyberwarfare) – wykorzystanie komputerów, internetu i innych środków przechowywania lub rozprzestrzeniania informacji w celu przeprowadzania ataków na systemy informatyczne przeciwnika.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wydział zajmujący się cyberprzestępczością
Wiktionary
[czytaj: cyber-zagrożenie] zagrożenie mające związek z korzystaniem ze środków komunikacji elektronicznej, głównie internetu
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zagrożenie mające związek z systemami komputerowymi, zwłaszcza korzystaniem z internetu
Cyberzagrożenie – wszelkie potencjalne okoliczności, zdarzenie lub działanie, które mogą wyrządzić szkodę, spowodować zakłócenia lub w inny sposób niekorzystnie wpłynąć w przypadku sieci i systemów informatycznych, użytkowników takich systemów oraz innych osób.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj zabawki, robot o złożonych funkcjach przypominający domowe zwierzę lub wirtualna istota o zachowaniach symulujących zwierzęce
SJP.pl
[czytaj: cyber-złodziej] osoba kradnąca pieniądze lub informacje za pomocą środków komunikacji elektronicznej, zwłaszcza internetu
SJP.pl
żółtobrązowa substancja pochodzenia zwierzęcego, będąca wydzieliną gruczołów cybety (cywety) - drapieżnika z rodziny łasz, stosowana w przemyśle perfumeryjnym w postaci nalewki alkoholowej utrwalającej zapach
Cywet (Cybet) (Viverra Civetta Extract) – ekstrakt z wysuszonych gruczołów okołoodbytniczych, wydzielających feromony, pochodzących od kilku ssaków z podrodziny wiwerowatych, nazywanych cywetami lub cybetami (np. cyweta afrykańska, Viverra civetta, Viverra zibetha). Zwierzęta zamieszkują obszar Abisynii, Gwinei, Senegalu i Indii. Istnieje możliwość operacyjnego usunięcia tego gruczołu, co uchroniłoby zwierzę przed śmiercią, jednak wysoka cena tego produktu sprawia, że zwierzęta są specjalnie do tego celu hodowane i zabijane. Istnieje jeszcze druga metoda otrzymywania cywetu, ale jest ona niezwykle okrutna i bolesna dla cywet. Zwierzęta hoduje się w bardzo ciasnych klatkach i, aby zwiększyć ilość wydzieliny gruczołowej, nieustannie się je drażni. Cywet wydzielają samce i samice. W ciągu roku można od jednego osobnika uzyskać około 250 g cywetu. Jest to substancja o żółtej barwie i o konsystencji masła. Zwykle otrzymuje się tinkturę przez kilkumiesięczną macerację rozdrobnionego wysuszonego gruczołu zimnym alkoholem etylowym lub na gorąco. Konkret i absolut wytwarza się przez ekstrakcję eterem naftowym i etanolem. Mimo okrutnych metod pozyskiwania tej substancji zapachowej obecnie w niektórych krajach Azji i Afryki nadal jest ona sprzedawana, a powodem ciągłego zainteresowania tym produktem jest brak możliwości zastąpienia go substancjami pochodzenia roślinnego czy syntetycznego.
SJP.pl
Wikipedia
ssak zaliczany do rodziny łasz z rzędu drapieżnych, zwierzę wielkości lisa mające szare futro w brązowe cętki; cyweta
SJP.pl
→ cybet; cywetowy
SJP.pl
futro ze skór cybet; cywety
SJP.pl
mieszkaniec Cybinki (miasta w Polsce); cybinianin
SJP.pl
mieszkanka Cybinki (miasta w Polsce); cybinianka
SJP.pl
przymiotnik od: Cybinka
SJP.pl
mieszkaniec Cybinki (miasta w Polsce); cybinczanin
SJP.pl
mieszkanka Cybinki (miasta w Polsce); cybinczanka
SJP.pl
miasto w Polsce
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Polsce;
Cybinka (niem. Ziebingen, dolnołuż. Zebinki) – miasto w Polsce w województwie lubuskim, w powiecie słubickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Cybinka. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa zielonogórskiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
1. sztuczny człowiek, futurologiczna forma człowieka, w którego ciele funkcje organiczne są pełnione przez systemy i układy cybernetyczne;
2. potocznie: osoba niepokonana, odporna na ciosy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy
(1.1) organizm, którego procesy życiowe są realizowane lub wspomagane przez urządzenia techniczne;
Cyborg (od ang. cybernetic organism – organizm cybernetyczny) – organizm, którego procesy życiowe realizowane są lub wspomagane przez urządzenia techniczne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ cyborg
SJP.pl
zastępowanie narządów człowieka albo zwierzęcia sterowanymi elektronicznie urządzeniami mechanicznymi
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) kośc. puszka, naczynie do przechowywania hostii oraz komunikantów;
(1.2) hist. niewielkie naczynie;
(1.3) archit. obudowa ołtarza w kształcie baldachimu opartego na czterech kolumnach;
Wiktionary oraz Wikipedia
rurka fajki, przez którą przechodzi dym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) część fajki, rurka łącząca główkę z ustnikiem, służąca do ciągnięcia dymu
(1.2) daw. gwara. więz. noga
Cybuch (z tureckiego czubuk) – podłużna, rurkowata część fajki łącząca główkę z ustnikiem.
W zależności od typu fajki cybuch może być łączony z główką, lub stanowić z nią monolit (np. w klasycznych fajkach wrzoścowych).Ustnik może być przymocowany do cybucha (na sztywno lub elastycznie) lub stanowić jego specjalnie ukształtowane zakończenie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
2 miejscowości w Polsce:
Wikipedia
2 miejscowości w Polsce:
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
część fajki (cybuch)
SJP.pl
potocznie: pierś kobiety, sutek; cycek
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) grub. pierś kobieca, rzadziej zwierzęca
(1.2) daw. włók. rodzaj wzorzystej tkaniny bawełnianej, odmiana perkalu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) reg. człowiek wyzyskujący innych, skąpiec, pieczeniarz
Cyc (wymowa ˈsaɪk) – projekt z dziedziny sztucznej inteligencji (AI), mający na celu stworzenie kompletnej bazy wiedzy, tak zwanego zdrowego rozsądku. Ma to stanowić podstawę, która umożliwi programom AI, przeprowadzanie rozumowania podobnego do ludzkiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
cycaty; potoczne:
1. o zwierzęciu (np. o krowie) - mający pokaźne wymiona;
2. o człowieku - mogący poszczycić się pokaźnym biustem
SJP.pl
potocznie: kobieta z dużym biustem
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wulg. kobieta mająca duży biust
SJP.pl
Wiktionary
cycasty; potoczne:
1. o zwierzęciu (np. o krowie) - mający pokaźne wymiona;
2. o człowieku - mogący poszczycić się pokaźnym biustem
przymiotnik
(1.1) o człowieku: taki, który ma wydatny biust
(1.2) o zwierzęciu: taki, który ma wydatne wymiona
SJP.pl
Wiktionary
1. potocznie: pierś kobiety, sutek; cyc;
2. sutek samicy zwierzęcia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) posp. kobieca pierś
(1.2) posp. sutek zwierzęcia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) gwara. przestępcza młodociany przestępca
SJP.pl
Wiktionary
cicero;
1. stopień pisma o wielkości 12 punktów typograficznych;
2. jednostka długości w układzie wielkości drukarskich wynosząca 12 punktów typograficznych
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) typogr. druk. w systemie miar typograficznych Didota stopień czcionki odpowiadający dwunastu punktom (4,5108 mm)
(1.2) druk. poligr. miara długości stosowana w poligrafii i drukarstwie, równa jednej czwartej kwadratu;
Cycero – jednostka długości używana w poligrafii. 1 cycero = 12 punktów typograficznych = 1/4 kwadratu = 4,511278... mm
1 cycero = 12/2660 m ≈ 4,51 mm
Uwaga: powyższe przeliczenie dotyczy systemu Didota, tradycyjnie w Polsce stosowanego systemu oznaczania wielkości punktu typograficznego. Systemy Pica i PostScript przyjmują inne przeliczenia punktu typograficznego (i cycero) na milimetry (zob. art. punkt typograficzny).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Marcus Tullius Cicero , rzymski mówca, teoretyk mowy, filozof i pisarz; Cicero, Cycero
Marek Tulliusz Cyceron (łac. Marcus Tullius Cicero), inaczej Marek Tulliusz Cycero (ur. 3 stycznia 106 p.n.e., zm. 7 grudnia 43 p.n.e.) – pisarz, polityk, dowódca wojskowy, filozof, mówca sądowy i kapłan rzymski. Jako polityk i wódz stojący na czele stronnictwa broniącego republiki rzymskiej przeciw Cezarowi, Antoniuszowi i Oktawianowi, poniósł klęskę. Jako mówca i pisarz, podziwiany nawet przez wrogów, już za życia odniósł wielki sukces. Współcześnie uważany za jedną z najważniejszych postaci w dziejach światowej literatury. Podkreślał, że większa jest trwałość dowcipu niż siły, więc chętnie oddałby dwa militarne triumfy za dobrze ułożoną mowę. Zajmując się literackimi i filozoficznymi studiami, miał poczucie, że tworzy dzieła daleko ważniejsze, niż gdy siedział w krześle kurulnym.
SJP.pl
Wikipedia
odmiana stylu retorycznego, wzorowana na dziełach Cycerona (I w. p.n.e.) uważanych, zwłaszcza w epoce renesansu, za najdoskonalsze urzeczywistnienie ideału klasycznego oratorstwa
Cyceronianizm (ang. ciceronianism, fr. cicéronianisme, niem. Ciceronianismus) – odmiana stylu retorycznego wzorowana na dziełach Cycerona uważanych, zwłaszcza w okresie renesansu, za najdoskonalsze urzeczywistnienie klasycznego stylu oratorskiego.
SJP.pl
Wikipedia
właściwy Cyceronowi, taki jak u Cycerona; cyceronowski; cyceroński
SJP.pl
właściwy Cyceronowi, taki jak u Cycerona; cyceroniański; cyceroński
SJP.pl
właściwy Cyceronowi, taki jak u Cycerona; cyceroniański; cyceronowski
przymiotnik
(1.1) związany z rzymskim mówcą i politykiem Cyceronem; taki jak w jego dziełach
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) druk. poligr. związany z cycerem (stopniem wielkości pisma)
Wiktionary
ozdobny frędzel na tałesie
Cicit lub cyces (hebr.: צִיצִית) – element rytualnego stroju żydowskiego.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. biustonosz
Wiktionary
cycek (częściej);
1.
a) pierś kobiety;
b) kobiecy sutek;
2. sutek zwierzęcia
SJP.pl
gwarowo:
1. ssać, siorbać;
2. lizać;
3. cyckać się - pieścić się
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) gwara. ssać, siorbać
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|cyckać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) wulg. mężczyzna który najbardziej fascynuje się kobiecymi piersiami
Wiktionary
potocznie o biustonoszu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pot. grub. biustonosz
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: cyklokros] rodzaj kolarstwa uprawianego na trudnych trasach terenowych; cyklokros, kolarstwo przełajowe
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pot. biustonosz
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowyfakt.
(1.1) posp. duża kobieca pierś
Wiktionary
tkanina bawełniana, drukowana w barwne wzory
Cyców (przejściowo Wiszniewice) – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie łęczyńskim, w gminie Cyców. Obok miejscowości przepływa niewielka rzeka Świnka, dopływ Wieprza.
W latach 1867–1954 wieś była siedzibą gminy Wiszniewice. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Cyców, od 1973 gminy Cyców.
SJP.pl
Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. wycycować)
(1.1) neol. pot. karmić piersią
Wiktionary
mieszkaniec Cycowa
SJP.pl
mieszkanka Cycowa
SJP.pl
przymiotnik od: Cyców
SJP.pl
przymiotnik od: cyc - tkanina
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z cycem, dotyczący cyca
SJP.pl
Wiktionary
potocznie:
1. zgrubienie od: cyc; sut;
2. kobieta mający duży biust
SJP.pl
zdrobnienie od: cyc; cycek, cycuszek, cycuś, cycunio
SJP.pl
zdrobnienie od: cyc; cycek, cycuś, cycuń, cycuszek
SJP.pl
zdrobnienie od: cyc; cycek, cycuszek, cycuń, cycunio
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) zdrobn. od cyc
(1.2) łódź. gw-pl|Poznań. coś nadzwyczajnego
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: cyc; cycek, cycuś, cycuń, cycunio
SJP.pl
właściwie: Rodrigo Díaz de Vivar, kastylijski rycerz
Rodrigo (Ruy) Díaz de Vivar (ur. ok. 1043 w Vivar del Cid w prowincji Burgos, zm. 10 lipca 1099 w Walencji), zwany Cydem Walecznym (hiszp. El Cid Campeador), Mój Cyd (Mio Cid) lub po prostu Cyd (El Cid, z arab. سيد sīd – Pan) – hiszpański bohater narodowy czasów rekonkwisty, kastylijski rycerz (hidalgo), zdobywca i późniejszy zarządca miasta Walencja.
SJP.pl
Wikipedia
krzew lub drzewko z rodziny różowatych; pigwa
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) związany z Cydonią, dotyczący Cydonii
Wiktionary
napój niskoalkoholowy o słodko-kwaśnym smaku, przefermentowany sok z dojrzałych jabłek; jabłecznik
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) spoż. niskoalkoholowy napój jabłkowy ze sfermentowanego, niesłodzonego moszczu;
(1.2) hand. butelka, puszka lub szklanka cydru (1.1)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: pić cydr
SJP.pl
→ cydr
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. durszlak
Wiktionary
przymiotnik od: Cydzyna (miejscowość na Pomorzu Zachodnim; Cedynia)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od cyferblat
Wiktionary
tarcza zegara
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) tarcza zegara
(1.2) gw-pl|Lwów, Warszawa. twarz
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: cyfra
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. od cyfra
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: cyferka
SJP.pl
wiecznie zielone drzewko z rodziny psiankowatych; pomidor drzewiasty
SJP.pl
znak służący do zapisywania liczb
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mat. abstrakcyjny obiekt matematyczny, stanowiący element ciągu, reprezentującego liczbę w danym systemie liczbowym
(1.2) symboliczna reprezentacja cyfry (1.1)
(1.3) pot. znak pisarski symbolizujący cyfrę (1.1) systemu dziesiętnego: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9
(1.4) pot. aparat cyfrowy
(1.5) etn. ornament, wzór, deseń
(1.6) daw. monogram, inicjały imienia i nazwiska
(1.8) daw. (dosł. i przen.) zero
Cyfra – umowny znak pisarski służący do zapisywania liczb.
Już w trzecim tysiącleciu p.n.e. używano w Egipcie hieroglifów do oznaczania jednostek, dziesiątek i tak dalej, aż do 10.000.000. Innych cyfr używano w Babilonii (tzw. babiloński system liczbowy), jeszcze innych w starożytnych Grecji i Rzymie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: cyfrowy aparat fotograficzny; cyfrzak, cyfrówka
SJP.pl
żartobliwie: osoba mająca manię na punkcie cyfr, liczb
SJP.pl
osoba zajmująca się projektowaniem i konstrukcją urządzeń cyfrowych, układów komputerowych
SJP.pl
dział techniki dotyczący konstruowania elementów do układów i urządzeń komputerowych
SJP.pl
ozdabiać haftem (portki góralskie)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|cyfrować.
Cyfrowanie – ozdabianie stroju cyfrą, czyli haftem (np. parzenice na portkach w stroju góralskim) lub tłoczonym wzorem (np. podczas ozdabiania kierpców góralskich), jak również ozdabianie wzorem elementów konstrukcyjnych chaty góralskiej (np. sosrębu) i góralskich siekierek – ciupag.
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie:
1. cyfrowy aparat fotograficzny; cyfrak, cyfrzak;
2. telewizja cyfrowa;
3. element budowy telewizorów cyfrowych;
4. przestarzale: maszyna cyfrowa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. fot. cyfrowy aparat fotograficzny, aparat cyfrowy
(1.2) daw. środ. maszyna cyfrowa
SJP.pl
Wiktionary
złożony z cyfr i liter
SJP.pl
cecha czegoś, co związane jest z techniką wytwarzania, przesyłania i przetwarzania sygnałów zapisanych w systemie binarnym (zero-jedynkowym)
SJP.pl
1. związany z cyframi;
2. wykorzystujący technikę cyfrową; digitalny, dygitalny;
3. gramofon cyfrowy - przyrząd do odtwarzania dźwięku z płyt kompaktowych; odtwarzacz CD, gramofon laserowy, dyskofon;
4. maszyna cyfrowa - dawna nazwa komputera; maszyna matematyczna, maszyna elektroniczna
przymiotnik
(1.1) związany z cyframi
(1.2) wykorzystujący technikę cyfrową
SJP.pl
Wiktionary
zbyt częste korzystanie z urządzeń elektronicznych
SJP.pl
digitalizacja, dygitalizacja;
1. nadawanie postaci cyfrowej różnego rodzaju danym; digityzacja;
2. upowszechnienie się umiejętności korzystania z techniki cyfrowej w różnych dziedzinach życia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zob. dygitalizacja.
Cyfryzacja (inaczej digitalizacja) – proces przekształcania informacji analogowej do postaci cyfrowej (tj. czytelny dla komputerów i urządzeń cyfrowych).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
nadawać czemuś (muzyce, obrazowi, danym) postać cyfrową; dygitalizować, digitalizować
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od cyfrzak
Wiktionary
potocznie: cyfrowy aparat fotograficzny; cyfrówka, cyfrak
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) slang. aparat cyfrowy
SJP.pl
Wiktionary
zabawka dla dzieci; fryga, bąk
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. wirująca zabawka
(1.2) gw-pl|Poznań. koza
Fryga – zabawka dziecięca, rodzaj bąka na sznurku, dawniej nazywana cygą. Od tradycyjnego bąka różni się sposobem wprawiania w ruch obrotowy. Fryga ma rączkę do trzymania do której przymocowany jest element wirujący (bąk). Jest wprawiana w ruch obrotowy za pomocą sznurka nawiniętego na wystający element w kształcie cienkiego i wydłużonego walca.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
owca maści białej, hodowana głównie na podgórzu
SJP.pl
rasa owiec o wszechstronnej użytkowości
SJP.pl
1. przenośnie: osoba prowadząca beztroski lub wędrowny tryb życia;
2. potocznie: kłamca, oszust;
3. członek cyganerii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) etn. osoba narodowości cygańskiej (romskiej);
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(2.1) geogr. gajówka w Polsce leżąca w gminie Lubochnia, w województwie łódzkim;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: dziewczynka śniada, ciemnowłosa; czarnulka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. zdrobn. od: cyganka
Cyganeczka (hiszp. La gitanilla) – nowela Miguela Cervantesa, opublikowana w zbiorku Nowele przykładne w 1613 roku.
Utwór przedstawia życie Cyganów w konwencji utopii, przedstawiając ich jako społeczność żyjącą zgodnie z prawami natury, dumnych, wolnych, dyskretnych i dotrzymujących obietnic. Chociaż autor rysuje również wady bohaterów (np. skłonność do kradzieży), to jednak przedstawione są one dyskretnie, a na plan pierwszy wysuwają się zalety. Z kolei życie ówczesnych Hiszpanów przedstawione jest negatywnie – urzędnicy są przekupni, a wymiar sprawiedliwości – nieskuteczny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: śniady, ciemnowłosy chłopiec
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zdrobn. od: cygan
(1.2) pot. ciemnowłosy chłopiec o śniadej karnacji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) rodzaj kozika
Cyganek (niem. Tiegenhagen) – osada w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie nowodworskim, w gminie Nowy Dwór Gdański na obszarze Żuław Wiślanych przy drodze wojewódzkiej nr 502. Wieś wchodzi w skład sołectwa Żelichowo.
W miejscowości przez kilka stuleci istniała gmina mennonicka.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.
Na terenie wsi znajduje się przystanek Żuławskiej Kolei Dojazdowej o nazwie Cyganek.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
grupa artystów żyjąca według własnych zasad; bohema
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) środowisko artystów prowadzących swobodny, ekscentryczny tryb życia
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: cyganeria
SJP.pl
potocznie:
1. śniade, ciemnowłose dziecko;
2. urwis, złodziejaszek
SJP.pl
potocznie: ciemnowłose dziecko o śniadej cerze
SJP.pl
potocznie: oszukiwać, kłamać
SJP.pl
żartobliwie:
1. śniada, ciemnowłosa kobieta;
2. krętaczka, oszustka
Cyganicha – dawny zaścianek. Tereny, na których był położony, leżą obecnie na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie oszmiańskim, w sielsowiecie Holszany.
SJP.pl
Wikipedia
1. przenośnie: osoba prowadząca beztroski lub wędrowny tryb życia;
2. potocznie: kłamca, oszust;
3. członek cyganerii
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
1. potocznie: kobieta śniada, ciemnowłosa;
2. potocznie: oszustka, kłamczucha
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) etn. kobieta narodowości cygańskiej
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(2.1) geogr. toponim, nazwa części Łodzi i kilku miejscowości w Polsce;
(2.2) geogr. toponim, nazwa kilku wzniesień i turni w Polsce
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
specjalista w dziedzinie cyganologii
SJP.pl
nauka o kulturze, języku i życiu Cyganów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. nauka o Cyganach/Romach;
Romologia (cyganologia), romistyka (cz. Romistika, niem. Tsiganologie, ang. Romani studies) – dział etnologii oraz językoznawstwa zajmujący się badaniem dziejów, kultury i języka Romów (Cyganów).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z cyganologią, dotyczący cyganologii
SJP.pl
Wiktionary
wieś w Polsce
SJP.pl
Wikipedia
1. należący do Cygana, Cyganów, charakterystyczny dla Cygana, Cyganów;
2. dotyczący cygana (osoby prowadzącej wędrowny tryb życia); dotyczący cyganerii
przymiotnik
(1.1) dotyczący Cyganów, charakterystyczny dla Cyganów
(1.2) pot. dotyczący cygana, włóczęgi, osoby prowadzącej nieustabilizowany tryb życia
(1.3) pot. dotyczący cygana - człowieka mającego śniadą cerę i ciemne włosy
(1.4) posp. dotyczący cygana – krętacza, kłamcy, oszusta
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) pot. jęz. język romski
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) po cygańsku, na sposób cygański
Wiktionary
→ cygański
SJP.pl
oszustwo, szachrajstwo; kłamstwo
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ogół tego, co cygańskie, związane z kulturą i obyczajowością Cyganów
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk, Bydgoszcz. papieros
Wiktionary
1. cienkie cygaro; minicygaro;
2. dawniej: papieros
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cienkie cygaro;
(1.2) daw. papieros
Cygaretka – wyrób tytoniowy podobny w budowie do małego cygara ze względu na wykorzystanie na warstwę zewnętrzną kawałka liścia tytoniu. Cygaretki często wyposażone są w ustnik (tekturowy, plastikowy lub z delikatnego drewna – np. brzozowego) albo filtr.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przestarzałe: paczka cygaretek
SJP.pl
zdrobnienie od: cygaro
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zdrobn. od: cygaro
SJP.pl
Wiktionary
1. pudełko na cygara lub papierosy; papierośnica;
2. rurka do palenia papierosów bez ustnika; lufka, fifka, cygarniczka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. przenośne, eleganckie opakowanie na cygara lub papierosy
SJP.pl
Wiktionary
rurka do palenia papierosów bez ustnika, może być szklana, metalowa, z tworzywa; prosta lub fantazyjnie wygięta; fifka, lufka
Lufka, fifka (rzadziej cygarniczka lub dulawka, niegdyś także munsztuczek) – w najprostszym wykonaniu rurka kilkumilimetrowej średnicy i kilku- lub kilkunastocentymetrowej długości; na jednym z końców mocowany jest papieros (zazwyczaj w tym miejscu rurka jest nieco rozszerzona, dzięki czemu można do niej włożyć koniec papierosa), a drugi służy palaczowi za ustnik (bywa w tym miejscu często nieco spłaszczona i zaopatrzona w niewielkie zgrubienie ułatwiające trzymanie lufki w zębach).
SJP.pl
Wikipedia
suche, zawinięte w rulon liście tytoniu, przeznaczone do palenia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) suche, zawinięte w rulon liście tytoniu, przeznaczone do palenia
Cygaro (hiszp. puro) – ułożone rurkowato, spreparowane i sklejone zwinięte liście tytoniu używane do palenia. Dzisiejsze określenie „cygaro” (ang. cigar – cygaro, cigarette – papierosy) prawdopodobnie pochodzi z języka Majów od słowa „sik'ar”, określającego właśnie palenie tytoniu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
tutkarz cygarowiec - chrząszcz, szkodnik drzew i krzewów liściastych; zdobnik
SJP.pl
przymiotnik od: cygaro
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z cygarem, dotyczący cygar
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) prostytutka
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zgrub. cygonka
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. cyganka
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. oszustwo
Wiktionary
Cygów – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie wołomińskim, w gminie Poświętne. Ma status sołectwa.
Na terenie wsi utworzono dwa sołectwa: Cygów i Jadwiniew.
W okresie Królestwa Polskiego istniała gmina Cygów.
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Jana Chrzciciela i św. Wojciecha Biskupa Męczennika w Poświętnem.
Wikipedia
w gwarze śląskiej: akordeon
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) środ. muz. akordeon
Akordeon (fr. accordéon) – instrument muzyczny zaliczany do grupy aerofonów bądź idiofonów dętych (patrz niżej). Jest rodzajem harmonii, opartym na stroikach przelotowych. Prąd powietrza wytworzony przez ręcznie poruszany miech, wprawiając w drganie stroik wywołuje dźwięk. Początkowo działał przy użyciu miechów nożnych, które z czasem zostały zastąpione przez miech ręczny. Instrument ten z prawej strony ma klawiaturę klawiszową (lub guziki w przypadku akordeonu guzikowego), a z lewej guziki (dźwięki basowe, akordy) oraz – choć nie zawsze – manuał melodyczny zwany barytonem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. związek węgla z azotem, bezbarwny, trujący gaz o charakterystycznym zapachu gorzkich migdałów; dicyjan, dwucyjan;
2. kolor jasnoniebieski o szarym odcieniu;
3. barwnik, pigment w kolorze cyjanu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. jednowartościowy rodnik złożony z atomów węgla i azotu
(1.2) chem. bezbarwny, silnie trujący gaz o ostrym zapachu migdałowym
(1.3) blady, spłowiały odcień koloru niebieskiego
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Cyjanamid, H2N−CN lub CN2H2 – organiczny związek chemiczny, amid cyjanu, pochodna cyjanu, (CN)2. Z formalnego punktu widzenia jest to kwas, jednak o tak małej mocy, że jego roztwory wodne wykazują odczyn niemal obojętny.
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. roln. herbicyd z grupy triazyn pod postacią białego, krystalicznego proszku
Wiktionary
sól kwasu cyjanowodorowego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. sól kwasu cyjanowodorowego, substancja trująca;
(1.2) pot. chem. cyjanek potasu;
Cyjanki – związki chemiczne, sole kwasu cyjanowodorowego, które zawierają anion cyjankowy (CN−
). Związki organiczne zawierające grupę CN nazywane są nitrylami.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
sól kwasu cyjanowego
Cyjaniany – grupa związków chemicznych, soli lub estrów kwasu cyjanowego, zawierające ugrupowanie −O−C≡N, w którym atomem wiążącym jest atom tlenu.
Cyjaniany (sole) zawierają jon [OCN]−
, o strukturze [N≡C−O]−
. Są tautomerami izocyjanianów zawierających jon [O=C=N]−
. W normalnych warunkach występują jedynie izocyjaniany, które często nazywa się potocznie cyjanianami.
SJP.pl
Wikipedia
sól kwasu cyjanowego
Cyjaniany – grupa związków chemicznych, soli lub estrów kwasu cyjanowego, zawierające ugrupowanie −O−C≡N, w którym atomem wiążącym jest atom tlenu.
Cyjaniany (sole) zawierają jon [OCN]−
, o strukturze [N≡C−O]−
. Są tautomerami izocyjanianów zawierających jon [O=C=N]−
. W normalnych warunkach występują jedynie izocyjaniany, które często nazywa się potocznie cyjanianami.
SJP.pl
Wikipedia
bardzo słaby kwas, silnie trująca ciecz lotna o zapachu gorzkich migdałów, używana do zwalczania szkodników, do dezynfekcji oraz w syntezie organicznej; cyjanowodór, kwas cyjanowodorowy, kwas pruski
Cyjanki – związki chemiczne, sole kwasu cyjanowodorowego, które zawierają anion cyjankowy (CN−
). Związki organiczne zawierające grupę CN nazywane są nitrylami.
SJP.pl
Wikipedia
Cyjanidyna – organiczny związek chemiczny z grupy antocyjanidynów; występuje naturalnie jako barwnik roślinny, między innymi w czerwonych owocach roślin takich jak głóg, bez, euterpa, jagodach czy kwiatach hibiskusa. Może być znaleziona także w jabłkach, śliwkach, czerwonej kapuście i czerwonej cebuli. Największe jej stężenie występuje w skórce. Ma charakterystyczną pomarańczowo-czerwoną barwę, która może zmieniać się wraz z pH: roztwory o pH < 3 przybierają barwę czerwoną, fioletową przy pH = 7–8, a niebieską przy pH > 11. Stosowana jako czerwony barwnik do żywności o numerze E163a.
Wikipedia
barwnik naturalny otrzymywany z róży i dalii
SJP.pl
przymiotnik od: cyjanina
SJP.pl
dysten; minerał, odmiana krzemianu glinu
Kyanit (cyjanit, dysten) – polimorficzna odmiana krzemianu glinu (Al
2O
3·SiO
2), minerał z grupy krzemianów wyspowych zaliczany do glinokrzemianów.
Nazwa cyjanit pochodzi od gr. kyanos = niebieski; nazwa dysten od gr. dis = dwukrotnie, podwójnie oraz sthenos = siła, moc i nawiązuje do zmiennej twardości tego minerału.
SJP.pl
Wikipedia
wyodrębniać metale z rud za pomocą wodnych roztworów cyjanków
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|cyjanizować.
Wiktionary
potocznie: cyjanek potasowy
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) chem. pot. przest. cyjanek potasu, silnie trujący
Cyjanek potasu (pot. cyjanek), KCN – nieorganiczny związek chemiczny z grupy cyjanków, sól potasowa kwasu cyjanowodorowego. Jest silną trucizną.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: cyjanek
przymiotnik relacyjny
(1.1) chem. związany z cyjankiem, dotyczący cyjanków
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj szybko działających klejów
SJP.pl
bakteria występująca w środowisku wodnym lub wilgotnym, wydzielająca trujące dla człowieka substancje przy spożyciu; cyjanofit, sinica
SJP.pl
bakteria występująca w środowisku wodnym lub wilgotnym, wydzielająca trujące dla człowieka substancje przy spożyciu; cyjanofit, sinica
Sinice, cyjanofity, cyjanobakterie, cyjanoprokariota (Cyanobacteria) – gromada samożywnych bakterii, dawniej uznawanych za rośliny.
Nazwa tradycyjna Cyanophyta (końcówka -phyta – roślina), stosowana w taksonomii dawniejszej, kładzie nacisk na podobieństwa sinic z roślinami – zdolności fotosyntezy tlenowej oraz obecności chlorofilu. Chloroplasty roślinne w istocie powstały z sinic w drodze endosymbiozy.
SJP.pl
Wikipedia
bakteria występująca w środowisku wodnym lub wilgotnym, wydzielająca trujące dla człowieka substancje przy spożyciu; cyjanobakteria, sinica
SJP.pl
związek mający przy jednym atomie węgla zarówno grupę nitrylową jak i hydroksylową
Cyjanohydryny, α-hydroksynitryle – grupa organicznych związków chemicznych, które zawierają dwie grupy funkcyjne: nitrylową i hydroksylową przy tym samym atomie węgla.
Cyjanohydryny są związkami nietrwałymi. Mogą wykazywać aktywność optyczną, jeśli dwa podstawniki znajdujące się przy węglu z grupami nitrylową i hydroksylową nie są identyczne.
Powstają m.in. w wyniku reakcji odwracalnego przyłączenia cyjanowodoru do grupy karbonylowej.
SJP.pl
Wikipedia
metaloorganiczny związek chemiczny zaliczany do witamin z grupy B (wit. B12)
Cyjanokobalamina – organiczny związek chemiczny, jedna z form witaminy B12. Stosowana w leczeniu i profilaktyce niedoboru witaminy B12 (z wyjątkiem przypadków zatrucia cyjankiem potasu). Niedobór witaminy B12 może wystąpić w przypadku niedokrwistości złośliwej, po chirurgicznym usunięciu żołądka, przy difylobotriozie lub w wyniku raka jelita grubego. Cyjanokobalaminę podaje się doustnie, zastrzykiem domięśniowym lub w postaci aerozolu do nosa.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) metrol. hist. dawny, prosty przyrząd do określania odcieni barwy nieba
Wiktionary
rodzaj glonów występujących na liściach roślin wodnych, żyjących w symbiozie z sinicami nadającymi im niebieskawy kolor
SJP.pl
żelazowa metoda fotograficzna, obecnie stosowana do powielania rysunków
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|cyjanować.
Węgloazotowanie (cyjanowanie) – jeden z procesów obróbki cieplno-chemicznej żelaza polegający na nasyceniu powierzchni przedmiotów stalowych jednocześnie węglem i azotem w temperaturze 500–950 °C. Po zahartowaniu i odpuszczeniu zyskuje się twardą i odporną na ścieranie warstwę powierzchniową. W zależności od rodzaju ośrodka wydzielającego węgiel i azot rozróżnia się procesy węgloazotowania kąpielowego (cyjanowania) lub gazowego (wprowadza się amoniak). Bardziej szczegółowy podział uwzględnia:
Wiktionary oraz Wikipedia
związek nieorganiczny będący bardzo silną trucizną, mający postać bezbarwnej cieczy o intensywnym zapachu gorzkich migdałów, stosowany jako pestycyd i gaz bojowy; kwas cyjanowodorowy, kwas pruski
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. związek nieorganiczny o wzorze HCN, bezbarwna, silnie trująca, lotna ciecz o zapachu gorzkich migdałów;
Cyjanowodór, HCN – nieorganiczny związek chemiczny zbudowany z wodoru, węgla i azotu, będący bezbarwną, lotną i silnie trującą cieczą o zapachu gorzkich migdałów (który może być jednak niewyczuwalny dla niektórych osób). Z wodą tworzy słaby kwas cyjanowodorowy (kwas pruski), którego sole noszą nazwę cyjanków. Znalazł zastosowanie w syntezie i analizie chemicznej oraz jako pestycyd. W czasie II wojny światowej był stosowany pod nazwą Cyklon B do zabijania więźniów w niemieckich obozach zagłady. Zalicza się go do ogólnotrujących bojowych środków trujących i jest wpisany do wykazu 3. Konwencji o zakazie broni chemicznej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) chem. związany z cyjanowodorem, dotyczący cyjanowodoru
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: cyjan
SJP.pl
sinoniebieskie zabarwienie skóry wywołane niedotlenieniem; sinica
Sinica, cyjanoza (łac. cyanosis) – objaw charakteryzujący się sinym, niebieskawym zabarwieniem skóry i błon śluzowych ciała z powodu zwiększonej ilości hemoglobiny odtlenowanej we krwi włośniczkowej (>5 g/dl) lub obecnością hemoglobiny patologicznej, najczęściej methemoglobiny (>0,5 g/dl). Wyróżnia się sinicę centralną i obwodową, które można różnicować za pomocą objawu Lewisa. W celu wykluczenia hipoksemii należy wykonać gazometrię lub pulsoksymetrię.
SJP.pl
Wikipedia
trójwodny żelazocyjanek
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. karc. dziesiątka
Wiktionary
drapieżnik z rodziny psowatych
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) zool. nazwa systematyczna|Cuon alpinus|ref=tak., azjatycki drapieżnik przypominający lisa i psa, zmieniający na zimę kolor sierści;
Cyjon (Cuon) – rodzaj drapieżnych ssaków z rodziny psowatych (Canidae).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: wykrzyknik naśladujący chodzenie zegarka lub odgłosy koników polnych, świerszczy itp.; często w związkach frazeologicznych:
a) No to cyk! - słowa wypowiadane przy podnoszeniu kieliszka, zachęcające do wypicia alkoholu;
b) być na cyku - być w stanie nietrzeźwym
wykrzyknik
(1.1) imituje jeden z wielu powtarzających się miarowo dźwięków zegarka
(1.2) imituje jeden z wielu charakterystycznych dźwięków wydawanych przez owady, np. świerszcze
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. np. o zegarze: wydawać cyknięcia; tykać;
2. o owadach takich jak świerszcz, konik polny: wydawać charakterystyczne szmery;
3. potocznie: dawać po trochu, małymi dawkami;
4. pić po trochu;
5. cykać się - bać się
czasownik przechodni niedokonany (dk. cyknąć)
(1.1) wydawać ciche, trzeszczące, powtarzające się dźwięki
(1.2) pot. wykonywać fotografię, strzelając spustem migawki
(1.3) pot. wydzielać małymi porcjami
(1.4) pot. pić powoli
czasownik zwrotny niedokonany cykać się
(2.1) slang. bać się
SJP.pl
Wiktionary
przedstawiciel rodziny owadów, których samce wydają donośne dźwięki za pomocą odwłokowego narządu dźwiękowego; piewik
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ent. nazwa systematyczna|Lyristes plebejus|ref=tak., tropikalny owad wydający głośne dźwięki;
Piewikowate, cykadowate, cykady (Cicadidae) – rodzina pluskwiaków z podrzędu cykadokształtnych. Obejmuje około 2900 gatunków, głównie tropikalnych i subtropikalnych. Larwy mają przednie odnóża grzebne i żyją pod ziemią, żywiąc się sokami wysysanymi z korzeni. Ich rozwój trwa od 2 do 17 lat. Dorosłe samce wydają głośne dźwięki celem przywabienia samic.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj ptaków z podrodziny jastrzębi
SJP.pl
1. np. o zegarze: wydawać cyknięcia; tykać;
2. o owadach takich jak świerszcz, konik polny: wydawać charakterystyczne szmery;
3. potocznie: dawać po trochu, małymi dawkami;
4. pić po trochu;
5. cykać się - bać się
SJP.pl
1. odgłos wydawany przez chodzący zegar lub inny mechanizm; tykanie;
2. suchy, trzeszczący szmer wydawany przez niektóre owady, np. świerszcze
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|cykać.
SJP.pl
Wiktionary
Cycas revoluta, roślina z rodziny sagowcowatych, o sztywnych, kłujących, pierzastych liściach podobnych z kształtu do liści palmy; sagowiec; drzewo sagowe
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) bot. zob. sagowiec.
SJP.pl
Wiktionary
rodzina tropikalnych roślin nagozalążkowych
SJP.pl
o cechach cykasowatych (rodzina roślin)
SJP.pl
kandyzowane skórki owoców
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) spoż. cuk. oryginalnie, kandyzowana skórka owocu cytronu stosowana jako dodatek cukierniczy do ciast i deserów
(1.2) spoż. cuk. kandyzowana skórka innego owocu: pomarańczy, cytryny, melona, arbuza lub łodygi tataraku
Cykata – kandyzowane skórki owocowe, najczęściej z cytrusów, wykorzystywane do wyrobów cukierniczych.
Słowo to pochodzi najprawdopodobniej z języka włoskiego, według niektórych źródeł od succada (wł. succo – sok), ale przypuszcza się, że należy je jednak wiązać z włoskim zuccata (wł. zucca – dynia). Początkowo nazwą cykata określano przede wszystkim kandyzowane skórki cytronu, jednego z najstarszych znanych owoców cytrusowych, charakteryzującego się bardzo grubą skórką. Obecnie najczęściej spotykana jest cykata ze skórek pomarańczy lub cytryny, choć przygotowuje się ją również między innymi ze skórek arbuzów, melonów, dyni, a także na przykład liści tataraku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: cykata
SJP.pl
1. szereg czynności lub zjawisk tworzących zamkniętą całość rozwojową, powtarzającą się okresowo;
2. szereg audycji, utworów literackich, muzycznych itp. powiązanych ze sobą treściowo, tworzących pewną całość
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) szereg czynności lub zjawisk tworzących zamkniętą całość rozwojową, powtarzającą się okresowo
(1.2) szereg audycji, utworów literackich, muzycznych itp. powiązanych ze sobą treściowo, tworzących pewną całość
(1.3) zespół zjawisk, czynności, będących w związku i stanowiących jednorazową całość
(1.4) mat. zamknięta droga z krawędzi grafu
(1.5) daw. rower
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
archipelag na Morzu Egejskim
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. archipelag znajdujący się w południowo-zachodniej części Morza Egejskiego, u południowo-wschodnich wybrzeży Grecji;
Cyklady (gr. Κυκλάδες, Kikládes) – archipelag znajdujący się w południowo-zachodniej części Morza Egejskiego, u południowo-wschodnich wybrzeży Grecji. W skład archipelagu wchodzi około 220 wysp o łącznej powierzchni 2572 km². Do końca 2010 roku były jedną z prefektur (nomosów) w regionie administracyjnym Wyspy Egejskie Południowe, ze stolicą w Ermupolis na wyspie Síros.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Cyklad (archipelagu na Morzu Egejskim)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Cyklad
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Cyklad (archipelagu na Morzu Egejskim)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Cyklad
SJP.pl
Wiktionary
1. przymiotnik od: Cyklady;
2. kultura cykladzka - kultura epoki brązu, która rozwijała się w III i II tysiącleciu p.n.e. na Cykladach
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Cykladami, dotyczący Cyklad
SJP.pl
Wiktionary
chemiczny związek organiczny stosowany w przemyśle spożywczym jako sztuczny środek słodzący, kilkadziesiąt razy słodszy od tradycyjnego cukru
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. pot. cyklaminian (w znaczeniu środka słodzącego)
Cyklaminany (cykloheksylosulfaminiany; numer CAS: 100-88-9) – grupa organicznych związków chemicznych – soli i estrów kwasu cyklaminowego (kwasu cykloheksylosulfaminowego). Zazwyczaj jednak nazwa ta odnosi się jedynie do cyklaminianu sodu i cyklaminianu wapnia, które są stosowane jako sztuczne środki słodzące w żywności i oznaczane symbolem E952.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. fiołek alpejski; gduła, gdula;
2. kolor różowy lub czerwony o odcieniu fioletowym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Cyclamen|L.|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny pierwiosnkowatych;
(1.2) bot. roślina z rodzaju cyklamenów (1.1)
(1.3) pot. kolor różowy z odcieniem fioletowym
Cyklamen (Cyclamen L.) – rodzaj roślin z rodziny pierwiosnkowatych. Należy do niego 20 gatunków. Występują one w basenie Morza Śródziemnego, zwłaszcza w jego wschodniej części, poza tym w południowo-zachodniej Azji (po północny Iran). Jeden gatunek odkryty został w północno-wschodniej Somalii. W Polsce rośnie dziko jeden gatunek – cyklamen purpurowy C. purpurascens, ale jego status we florze jest niepewny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: cyklamen
przymiotnik jakościowy
(1.1) koloru cyklamenu: różowego o odcieniu fioletowym
SJP.pl
Wiktionary
trujący glikozyd
SJP.pl
sól sodowa kwasu cyklaminowego stosowana jako substancja słodząca, 30 razy słodsza od sacharozy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. związek organiczny, sól lub ester kwasu cyklaminowego;
(1.2) chem. pot. cyklaminian (1.1) sodu lub wapnia (ewentualnie także potasu) stosowany jako sztuczny środek słodzący
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj ptaków z rodziny wireonków
SJP.pl
enzym biorący udział w tworzeniu cząsteczek cyklicznych
SJP.pl
urządzenie służące do automatycznej dializy otrzewnowej (np. w chorobie nerek)
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób cykliczny
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha czegoś, co przebiega lub powtarza się w regularnych odstępach czasu, zgodnie z określonym cyklem
Cykl (z gr. kyklos – koło, krąg, obrót, ale w sensie filozoficznym (Arystoteles) raczej periodos) – odstęp czasu, w którym dane zjawiska powtarzają się w tym samym porządku.
Pojęcia cyklu i cykliczności miały znaczenie dla filozofii historii i filozofii natury. W kulturze greckiej występowała idea wiecznego powrotu, filozoficznie najwyraźniej opracowana przez stoików. Cyklicznością, stałym powtarzaniem się zjawisk, wyjaśniała kosmologia starożytna ich naturę. Później poglądy takie głosił przede wszystkim Friedrich Nietzsche.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. występujący w regularnych odstępach czasu;
2. depresja cykliczna - depresja, podczas której chory doznaje lęków, przeżywa urojenia winy i ma zahamowania czynności ruchowych;
3. poeta cykliczny - autor utworów epickich tworzących cykle tematyczne, piszący w VII-VI wieku p.n.e.; cyklik
przymiotnik
(1.1) dotyczący cyklu, należący do cyklu
SJP.pl
Wiktionary
autor utworów epickich tworzących cykle tematyczne, piszący w VII-VI wieku p.n.e.
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) poeta tworzący cykle tematyczne wzorowane na homerowskich
SJP.pl
Wiktionary
w technice: narzędzie do polerowania drewna lub zdzierania z niego wierzchniej warstwy; gładzica
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. płytka o ostrych krawędziach do wygładzania drewna;
Cyklina – ręczne narzędzie stolarskie służące do wygładzania powierzchni drewna. Nazywana również gładzicą. Używane obecnie m.in. do wygładzania niedostępnych dla cykliniarki mechanicznej fragmentów podłóg drewnianych.
Występuje w formie stalowej płytki (prostokątnej lub zaokrąglonej - "łabędzia szyja") o grubości od 0,4 do 1,2 mm. Krawędzie płytki wstępnie oszlifowane pod kątem prostym muszą być zawinięte (zaciągnięte) stalką aby mogły właściwie cyklinować powierzchnię.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przyrząd do polerowania podłóg parkietowych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. rodzaj szlifierki, służący do cyklinowania;
Cykliniarka — rodzaj szlifierki, służący do cyklinowania. Jest to urządzenie elektryczne składające się z silnika elektrycznego, połączonego z bębnem, na którym znajduje się papier ścierny.
Cykliniarka to nazwa potoczna. Prawidłowa nazwa tego narzędzia to szlifierka taśmowa. Występuje w dwóch wersjach:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący cykliniarza, cyklinowania
SJP.pl
ręczne polerowanie drewna cykliną
SJP.pl
osoba, która wygładza powierzchnię drewna za pomocą cykliniarki lub cykliny
SJP.pl
wyrównywać, wygładzać powierzchnię drewna za pomocą cykliny lub cykliniarki
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) techn. oczyszczać i wygładzać parkiet poprzez zdzieranie jego wierzchniej warstwy cyklinarką lub cykliną
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) techn. wygładzanie powierzchni drewna przy pomocy cykliniarki lub cykliny
Cyklinowanie – szlifowanie parkietu, najczęściej wykonywane maszyną szlifującą, czyli cykliniarką. Ma na celu zdarcie wierzchniej, zniszczonej w wyniku użytkowania warstwy drewna.
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba lubująca się w jeździe na rowerze
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. ktoś, kto jeździ na rowerze, uprawia kolarstwo
Rowerzysta, rzadziej cyklista – osoba przemieszczająca się za pomocą roweru. W XIX w. w Polsce osoby jeżdżące na rowerach nazywano cyklistami, bicyklistami, kołowcami, kołownikami lub kolarzami. Słowo rowerzysta pojawiło się w okresie międzywojennym, pochodzi od słowa rower, a pośrednio od nazwy brytyjskiej firmy „Rover”.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ cyklista
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) forma żeńska od: cyklista
SJP.pl
Wiktionary
okrągła czapka sportowa z daszkiem
SJP.pl
→ cyklista
SJP.pl
dawniej: kolarstwo
SJP.pl
Cyklizacja – reakcja chemiczna, w wyniku której związek acykliczny (łańcuchowy) przekształca się w związek cykliczny. Procesowi towarzyszy wytworzenie nowego wiązania chemicznego. Reakcje tego typu zachodzą najłatwiej, jeśli produktami są pierścienie 5-, 6- i 7-członowe. Cyklizacja zwykle dotyczy związków organicznych, a jej produktami mogą być m.in. związki aromatyczne, związki heterocykliczne, cykliczne imidy, laktony, laktamy i wiele innych.
Wikipedia
przemieniać związki organiczne o budowie łańcuchowej (związki acykliczne) w związki o budowie pierścieniowej (związki cykliczne)
SJP.pl
rodzaj reakcji chemicznej
Cykloaddycja – grupa reakcji chemicznych zaliczanych do tzw. procesów pericyklicznych, tzn. takich, w których utworzenie cząsteczki produktu następuje w konsekwencji kołowego przesunięcia p-elektronów w obrębie umownego lub realnego fragmentu cyklicznego.
SJP.pl
Wikipedia
alkan o budowie pierścieniowej (cyklicznej)
Cykloalkany, cykloparafiny, nafteny, polimetyleny – grupa organicznych związków chemicznych zbudowanych z nasyconego łańcucha węglowodorowego tworzącego pierścień. Mogą zawierać łańcuchy boczne. Należą do grupy węglowodorów alicyklicznych. Ogólny wzór sumaryczny niepodstawionych cykloalkanów to C
nH
2n.
SJP.pl
Wikipedia
nienasycony węglowodór posiadający w cząsteczce pierścień węglowy z jednym wiązaniem podwójnym; cykloolefina
Cykloalkeny – grupa alkenów o zamkniętym pierścieniu węglowym niemającym charakteru aromatycznego.
Cykloalkeny o małych pierścieniach (cyklopropen i cyklobuten) są związkami wysoce nietrwałymi, ulegającymi w temperaturze pokojowej samorzutnej, wybuchowej polimeryzacji rodnikowej. Cykloheksen i wyższe cykloalkeny wykazują typowe własności alkenów.
SJP.pl
Wikipedia
węglowodór cykliczny o czterech atomach węgla
Cyklobutan – organiczny związek chemiczny z grupy cyklicznych węglowodorów. Ma podobne właściwości jak cyklopropan. Ulega addycji z rozpadem łańcucha, wiązania C−C tworzą ostre kąty. Pomimo dużych naprężeń, występuje naturalnie m.in. w postaci kwasu pentacykloanammoksowego u bakterii przeprowadzających proces anammox.
SJP.pl
Wikipedia
tor kolarski
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) sport. tor do wyścigów w kolarstwie torowym
SJP.pl
Wiktionary
stacjonarny rower służący do badania sprawności fizycznej i do ćwiczeń treningowych
SJP.pl
organiczny związek chemiczny używany w chemioterapii
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. med. związek organiczny, pochodna iperytu azotowego, lek alkilujący stosowany w leczeniu nowotworów;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
choroba psychiczna objawiająca się okresowymi zmianami nastrojów, napadowym występowaniem stanów maniakalnych i depresji; psychoza maniakalno-depresyjna
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. psych. choroba psychiczna z występowaniem okresowych stanów maniakalnych i depresji;
Zaburzenie afektywne dwubiegunowe, choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD), zaburzenie maniakalno-depresyjne, cyklofrenia – grupa zaburzeń nastroju, w przebiegu których występują stany depresyjne i maniakalne lub hipomaniakalne, rozdzielone (lub nie) okresami bez objawów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący cyklofrenii
SJP.pl
Cyklogeneza – procesy prowadzące do powstania niżu barycznego. Czynnikami wpływającymi na cyklogenezę mogą być: ukształtowanie powierzchni, wilgotność powietrza i powstawanie kontrastów termicznych pod wpływem adwekcji ciepłego lub chłodnego powietrza z innych obszarów.
Wikipedia
wykres przedstawiający przebieg kolejnych czynności procesu technicznego
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) wykres, który pokazuje przebieg kolejnych czynności procesu technicznego
SJP.pl
Wiktionary
węglowodór o budowie cyklicznej (pierścieniowej) o 6 atomach węgla w cząsteczce
Cykloheksan – organiczny związek chemiczny, nasycony węglowodór alicykliczny zawierający sześć atomów węgla.
SJP.pl
Wikipedia
alkohol cykliczny pochodna heksanu
Cykloheksanol – cykliczny, nasycony alkohol drugorzędowy o wzorze C6H11OH będący pochodną cykloheksanu. Bezbarwna substancja stała lub ciecz. Stosowany głównie jako półprodukt przy produkcji nylonu.
SJP.pl
Wikipedia
szósty w szeregu nienasyconych węglowodorów o budowie pierścieniowej zawierających jedno wiązanie podwójne
Cykloheksen – organiczny związek chemiczny z grupy cykloalkenów. Łatwopalna ciecz nierozpuszczalna w wodzie, rozpuszczalna w większości rozpuszczalników organicznych. Wytwarzany jest przemysłowo przez częściowe uwodornienie benzenu. Powstaje także w wyniku katalizowanej przez kwasy dehydratacji cykloheksanolu:
SJP.pl
Wikipedia
człowiek o spotęgowanym usposobieniu cyklotymicznym, czyli takim, które charakteryzuje się zmiennością nastrojów, występowaniem na zmianę okresów depresji i wzmożonej aktywności; cyklotymik
Cykloida – krzywa, jaką zakreśla punkt leżący na obwodzie koła, które toczy się bez poślizgu po prostej. Cykloidę można narysować za pomocą cykloidografu.
SJP.pl
Wikipedia
krzywa płaska, którą zakreśla punkt położony na okręgu toczącym się bez poślizgu po prostej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mat. krzywa, jaką opisuje tor punktu, leżącego na obwodzie koła, które toczy się bez poślizgu po prostej;
Cykloida – krzywa, jaką zakreśla punkt leżący na obwodzie koła, które toczy się bez poślizgu po prostej. Cykloidę można narysować za pomocą cykloidografu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ cykloida
SJP.pl
przyrząd do kreślenia cykloid - krzywych płaskich zakreślanych przez punkt okręgu toczącego się bez poślizgu po prostej
SJP.pl
przymiotnik od: cykloida
SJP.pl
termoplastyczny produkt reakcji cyklizacji kauczuku; kauczuk cyklizowany
SJP.pl
rodzaj kolarstwa uprawianego na trudnych trasach terenowych; cyclocross, kolarstwo przełajowe
SJP.pl
odmiana języka charakterystyczna dla rowerzystów
SJP.pl
Wikipedia
przyrząd do mierzenia łuku koła
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. geom. przyrząd do pomiaru łuku koła
(1.2) mot. przyrząd do rejestracji obrotów koła pojazdu
(1.3) sport. = cykloergometr
Cyklometr (z greckiego: κύκλος (cyclos) 'cykle' oraz μέτρον (metron) 'mierzyć') – urządzenie wynalezione przez polskiego matematyka i kryptologa Mariana Rejewskiego, służące do wyliczania cyklicznych permutacji szyfrogramów niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Cyklomorfoza (gr. kýklos koło, morphē kształt), polimorfizm sezonowy – sezonowa zmienność wielkości i kształtu ciała drobnych organizmów (bezkręgowców oraz glonów planktonowych) w kolejnych pokoleniach w ciągu roku. Powszechna u planktonowych skorupiaków, zwłaszcza wioślarek.
Wikipedia
rower z niewielkim silnikiem spalinowym lub elektrycznym
SJP.pl
rodzaj cyrkulacji atmosferycznej typowej dla niżów barycznych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) meteorol. wirujący układ atmosferyczny w ośrodku niskiego ciśnienia;
(1.2) chem. nazwa dwóch trujących środków chemicznych; zob. cyklon A., zob. cyklon B.
(1.3) techn. urządzenie do odpylania gazów metodą wirową;
(1.4) pot. huragan, trąba powietrzna
Cyklon − rodzaj cyrkulacji atmosferycznej typowej dla niżów barycznych; wirowy układ wiatru w obrębie niżu (przemieszczają się po liniach spiralnych od zewnątrz do środka). Na półkuli północnej kierunek obrotu przeciwny do kierunku ruchu wskazówek zegara, zaś na południowej zgodny z kierunkiem wskazówek zegara (zob. efekt Coriolisa).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ cyklon (wir powietrzny); cykloniczny
przymiotnik
(1.1) meteorol. związany z cyklonem, dotyczący cyklonu
SJP.pl
Wiktionary
urządzenie mechaniczne do oddzielania ropy naftowej od wody
SJP.pl
→ cyklon (wir powietrzny); cyklonalny
przymiotnik relacyjny
(1.1) meteorol. związany z cyklonem, dotyczący cyklonu
SJP.pl
Wiktionary
materiał wybuchowy kruszący; heksogen
Heksogen (cyklonit, T4, Hx, RDX – od ang. royal demolition explosive lub research department explosive) – organiczny związek chemiczny, jedna z nitroamin heterocyklicznych, stosowana jako materiał wybuchowy.
SJP.pl
Wikipedia
→ cyklon (urządzenie do oczyszczania gazu lub pary)
przymiotnik relacyjny
(1.1) techn. związany z cyklonem, dotyczący cyklonu
(1.2) meteorol. związany z cyklonem, dotyczący cyklonu
SJP.pl
Wiktionary
nienasycony węglowodór posiadający w cząsteczce pierścień węglowy z jednym wiązaniem podwójnym; cykloalken
SJP.pl
olbrzym z jednym okiem umieszczonym po środku czoła
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mitgr. olbrzym z jednym okiem pośrodku czoła;
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(2.1) biol. mały jednooki skorupiak, będący istotnym składnikiem zooplanktonu;
Cyklopi (także Kiklopi; gr. Κύκλωπες Kýklōpes, łac. Cyclopes ‘okrągłoocy’) – w mitologii greckiej olbrzymy z jednym okiem pośrodku czoła, zajmujące się pasterstwem i budową ogromnych murów (cyklopowe mury). Pracowali też u Hefajstosa w kuźni i kuli pioruny dla Zeusa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związek chemiczny posiadający pięć atomów węgla połączonych w pierścień oraz dwa wiązania podwójne
Cyklopentadien (cyklopenta-1,3-dien) – organiczny związek chemiczny, cykliczny węglowodór nienasycony zawierający w cząsteczce dwa wiązania podwójne (cyklodien).
W temperaturze pokojowej jest cieczą o charakterystycznym zapachu, nie rozpuszcza się w wodzie, ale jest rozpuszczalny w etanolu i eterze dietylowym. Jest otrzymywany ze smoły pogazowej. Stosuje się go jako monomer przy produkcji poliolefin metodą polimeryzacji z otwarciem pierścienia.
SJP.pl
Wikipedia
związek chemiczny z grupy cykloalkanów mający pięć atomów węgla w cząsteczce
Cyklopentan, C5H10 – organiczny związek chemiczny z grupy węglowodorów cyklicznych. Jest stosowany jako rozpuszczalnik, do produkcji żywic polimerowych i klejów, a także jako porofor przy produkcji pianek poliuretanowych.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
cyklopowy;
1. właściwy cyklopowi, cyklopom;
2. wykonany na miarę cyklopów, gigantyczny
przymiotnik relacyjny
(1.1) rzad. właściwy cyklopowi
Cyklopi (także Kiklopi; gr. Κύκλωπες Kýklōpes, łac. Cyclopes ‘okrągłoocy’) – w mitologii greckiej olbrzymy z jednym okiem pośrodku czoła, zajmujące się pasterstwem i budową ogromnych murów (cyklopowe mury). Pracowali też u Hefajstosa w kuźni i kuli pioruny dla Zeusa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
cyklopowy;
1. właściwy cyklopowi, cyklopom;
2. wykonany na miarę cyklopów, gigantyczny
Cyklopia, jednoocze (łac. cyclopia) – wada rozwojowa polegająca na połączeniu dwóch oczodołów zawierających jedną gałkę oczną. Główną przyczyną cyklopii jest holoprozencefalia.
SJP.pl
Wikipedia
→ cyklop
SJP.pl
cyklopi;
1. właściwy cyklopowi, cyklopom;
2. wykonany na miarę cyklopów, gigantyczny
przymiotnik
(1.1) właściwy cyklopowi
SJP.pl
Wiktionary
związek chemiczny z grupy cykloalkanów mający trzy atomy węgla w cząsteczce
Cyklopropan, C
3H
6 – organiczny związek chemiczny, najprostszy cykloalkan. W warunkach normalnych jest to bezbarwny, cięższy od powietrza gaz o słodkawym zapachu. Jest bardzo łatwopalny, w kontakcie z tlenem tworzy silną mieszankę wybuchową.
SJP.pl
Wikipedia
rodzina skorupiaków z rzędu widłonogów; oczliki
SJP.pl
1. rodzaj dawnego fotoplastykonu;
2. namalowany na płótnie obraz, nawinięty na walce, które obracając się umożliwiają obejrzenie całej panoramy
SJP.pl
antybiotyk stosowany w leczeniu gruźlicy
Cykloseryna (łac. cycloserinum) – organiczny związek chemiczny, antybiotyk stosowany w leczeniu gruźlicy. Hamuje wbudowywanie D-alaniny w strukturę ściany i błony komórkowej w komórkach bakterii. Działa na bakterie Gram-ujemne i Gram-dodatnie oraz na prątki gruźlicy. Działaniem niepożądanym jest oddziaływanie na ośrodkowy układ nerwowy – może powodować psychozy, drgawki itp.
SJP.pl
Wikipedia
sport rowerowy; kolarstwo
SJP.pl
silny lek o działaniu immunosupresyjnym
Cyklosporyna, Cyklosporyna A (łac. Ciclosporinum, ATC L04, ATC S01) – występujący w naturze organiczny związek chemiczny, wykorzystywany jako lek o działaniu immunosupresyjnym. Cyklosporyna jest cyklicznym peptydem złożonym z 11 aminokwasów (undekapeptyd).
SJP.pl
Wikipedia
konkurencja kolarska, jazda po specjalnie przygotowanym, bardzo skomplikowanym torze; trial rowerowy
Trial rowerowy – konkurencja sportowa uchodząca za najbardziej widowiskową ze wszystkich konkurencji kolarskich, w której najważniejsza jest pełna kontrola nad rowerem oraz równowaga.
Zawody trialu rowerowego polegają na pokonaniu trasy, na której ustawione są „odcinki”. Odcinki są torami przeszkód o długości około 60 metrów i szerokości minimum metra. Zawodnicy mają za zadanie przejechać dany „odcinek”, nie przekraczając zadanego czasu. Odcinek składa się szeregu numerowanych bramek oznaczonych naklejkami, przez które zawodnik musi przejechać w odpowiedniej kolejności. Podczas przejazdu kontakt z podłożem i przeszkodami, w zależności od federacji która organizuje zawody, mogą mieć jedynie opony, korba, pedały i osłona łańcucha. W przypadku podparcia się nogą lub inną częścią roweru naliczane są punkty karne. Zawody wygrywa zawodnik, który po pokonaniu całej trasy będzie miał na swoim koncie najmniejszą liczbę punktów karnych. W przypadku takiej samej liczby punktów karnych wygrywa ten zawodnik, który posiada większą liczbę przejazdów czystych (bez punktów karnych) lub niżej punktowanych niż jego rywal.
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj cyklicznego akceleratora cząstek
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fiz. najprostsza forma akceleratora cyklicznego naładowanych cząstek elementarnych;
Cyklotron – najprostsza i pierwsza historycznie forma akceleratora cyklicznego cząstek obdarzonych ładunkiem elektrycznym.
W akceleratorach cyklicznych, także w cyklotronie, przyspieszane cząstki poruszają się po torach zbliżonych do kołowych, przebiegając wielokrotnie przez obszar, w którym są przyspieszane.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: cyklotron
przymiotnik relacyjny
(1.1) fiz. związany z cyklotronem, dotyczący cyklotronu
SJP.pl
Wiktionary
osoba podróżująca rowerem w celach turystycznych
SJP.pl
zaburzenie psychiczne, lekka postać psychozy maniakalno-depresyjnej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. zaburzenie polegające na utrzymujących się wahaniach nastroju w postaci łagodnych epizodów subdepresji i hipomanii;
Cyklotymia (z gr. κύκλος „krąg” i θυμός „duch, nastrój, gniew”) – zaburzenie afektywne polegające na utrzymujących się stale wahaniach nastroju i aktywności w postaci łagodnych epizodów subdepresji i hipomanii, które występują zamiennie zwykle bez związku z wydarzeniami życiowymi. Najczęściej nie stanowi przyczyny zgłaszania się do specjalisty, choć subdepresja jest odczuwana jako bardzo przykra. Hipomania jest przez chorego odbierana jako stan znakomitego zdrowia. Otoczenie najczęściej nie dostrzega choroby.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
dotyczący cyklotymii
przymiotnik
(1.1) psych. med. związany z cyklotymią
SJP.pl
Wiktionary
człowiek o spotęgowanym usposobieniu cyklotymicznym, czyli takim, które charakteryzuje się zmiennością nastrojów, występowaniem na zmianę okresów depresji i wzmożonej aktywności; cykloid
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) psych. osoba cierpiąca na cyklotymię
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: cykl
SJP.pl
okrężny ruch cytoplazmy wokół centralnej wodniczki pokarmowej, występujący u niektórych cudzożywnych pierwotniaków
SJP.pl
1. np. o zegarze: wydać charakterystyczny odgłos, cyknięcie; tyknąć;
2. o owadach takich jak świerszcz, konik polny: wydać charakterystyczny szmer;
3. potocznie: dać czegoś trochę;
4. rzadkie: napić się trochę
SJP.pl
1. np. o zegarze: wydać charakterystyczny odgłos, cyknięcie; tyknąć;
2. o owadach takich jak świerszcz, konik polny: wydać charakterystyczny szmer;
3. potocznie: dać czegoś trochę;
4. rzadkie: napić się trochę
SJP.pl
potocznie:
1. strach, obawa, lęk;
2. osoba bojąca się czegoś, ostrożna do przesady; tchórz
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pot. strach
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) pot. osoba strachliwa, tchórz
SJP.pl
Wiktionary
1. roślina warzywna o jadalnych liściach;
2. substancja o gorzkim smaku, stosowana przy produkcji kawy zbożowej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Cichorium|L.|ref=tak., rodzaj roślin zielnych z rodziny astrowatych
(1.2) bot. roślina z rodzaju cykoria (1.1)
(1.3) kulin. jarzyna z pędów uprawnych odmian cykorii podróżnik
(1.4) uczn. strach przed sprawdzianem
(1.5) uczn. strachliwa dziewczyna
Cykoria (Cichorium L.) – rodzaj roślin zielnych, należący do rodziny astrowatych. Liczy 7–8 gatunków. Rośliny te występują naturalnie w basenie Morza Śródziemnego i w pozostałej części Europy, zachodniej Azji, a poza tym w Etiopii. Cykoria podróżnik C. intybus jest gatunkiem introdukowanym i zdziczałym w Ameryce Północnej i Południowej, w południowej Afryce, wschodniej Azji, Australii i Oceanii. W Polsce rośnie cykoria podróżnik jako zadomowiony antropofit oraz cykoria endywia C. endivia w uprawie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: cykoria
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z cykorią; zawierający cykorię
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: łatwo ulegający strachowi; strachliwy, bojaźliwy
SJP.pl
potocznie: bać się, tchórzyć; cykać się, strachać się, dygać się, peniać
SJP.pl
odgłos zegara; cykotanie; cykanie
SJP.pl
o zegarze: wydawać dźwięki przypominające "cyk"
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|cykotać.
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
1. pospolita bylina o białych kwiatach, silnie trująca; szalej (pospolity);
2. trucizna wytwarzana z korzenia rośliny o tej samej nazwie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. szalej;
(1.2) toksykol. trucizna otrzymywana z soku korzenia szaleju
Cykuta – śmiertelna trucizna będąca wyciągiem z różnych roślin, stosowana w starożytności i średniowieczu. Zawierała alkaloidy m.in. z takich gatunków jak szczwół plamisty (Conium maculatum) i szalej jadowity (Cicuta virosa). Zarówno koniina, pochodząca ze szczwołu, jak i cykutoksyna oraz cykutol z szaleju porażają ośrodek oddechowy w rdzeniu przedłużonym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
silnie trujący alkaloid z korzennego soku cykuty
SJP.pl
zdrobnienie od: Cecylia
SJP.pl
kraina historyczna w Azji Mniejszej
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. historyczna kraina w południowo-wschodniej Azji Mniejszej nad Morzem Śródziemnym;
Cylicja (arab. قيليقيا Kilikija lub niegdyś الثغور الشامية trb. As-Sghur asz-Szmija trl. āṯ-ṯḡūr āš-šāmīť, fr. Cilicie, gr. Κιλικία, Kilikia, łac. Cilicia, orm. Կիլիկիա, Kilikia tur. Kilikya (Çukurova)) – kraina historyczna na pograniczu Azji Mniejszej i Syropalestyny. W centralnym punkcie równinna i żyzna, jednak otoczona zewsząd górami. Obecnie w całości leży na terytorium Turcji (prowincje: Mersin, Adana, Osmaniye). W czasach rzymskich Cylicja dzieliła się na dwie części: Cilicia Trachea i Cilicia Pedias. Cilicia Trachea (asyryjskie Khillaku, od którego pochodzi nazwa Cylicji) była surowym rejonem górskim uformowanym przez góry Taurus. Od południa graniczy z Morzem Śródziemnym (które odziela ją od Cypru), od zachodu – z górami Taurus, od wschodu zaś – z górami Amanus (oddzielającymi ją od właściwej Syrii).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. mieszkaniec Cylicji
Wiktionary
związany z Cylicją, dotyczący Cylicji
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Cylicją, dotyczący Cylicji
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) stpol. włosienica
Wiktionary
1. rodzaj męskiego kapelusza
2. część maszyny tłokowej
3. przyrząd, naczynie walcowatego kształtu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) mat. techn. każdy walec, zwłaszcza gdy pusty wewnątrz
(1.2) chem. naczynie walcowate służące do pomiaru objętości cieczy;
(1.3) odzież. sztywny, zwykle wysoki kapelusz męski z wąskim rondem i walcowatą główką;
(1.4) techn. część maszyny tłokowej, w której porusza się tłok;
(1.5) techn. magazynek w kolcie
(1.6) inform. grupa ścieżek o tym samym numerze, znajdujących się na wszystkich talerzach dysku twardego
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mały cylinder
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|cylindrować.
Wiktionary
cylindrowiec koralowy - południowoamerykański wąż o podziemnym trybie życia
Henningsomyces Kuntze (cylindrowiec) – rodzaj grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales).
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: cylinder
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co jest cylindryczne, walcowate
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) taki, który ma kształt cylindra
(1.2) związany z cylindrem, dotyczący cylindra
Wiktionary
zdrobnienie od: Cecylia
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w Republice Komi i obwodzie archangielskim Rosji, lewy dopływ Peczory
Wiktionary
czasownik
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. trafić
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
wyraz zastępujący słowa w niektórych piosenkach (typu: rym, cym, cym)
wykrzyknik
(1.1) jako przyśpiewka zastępuje słowa w niektórych piosenkach
SJP.pl
Wiktionary
1. w architekturze: profil w kształcie litery S; sima, esownik
2. zegarek marki CYMA
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) w architekturze: profil w kształcie litery S
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
rodzaj bylin, półkrzewów i krzewów z rodziny babkowatych
SJP.pl
Wikipedia
zgrubienie od: cymbał (głupiec)
SJP.pl
muzyk grający na cymbałach
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) muzyk, który gra na cymbałach
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) muz. kobieta, która gra na cymbałach
SJP.pl
Wiktionary
potocznie, lekceważąco: człowiek ograniczony, niezaradny życiowo; gamoń, głupiec, tuman
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) muz. głos w organach
(1.2) daw. muz. dzwon zegarowy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) pogard. głupiec
Klawesyn (wł. cembalo, clavicembalo, skrót: cemb.; fr. clavecin; ang. harpsichord) – instrument strunowy szarpany, wyposażony w klawiaturę, zaliczany do rodziny cytr. Znany powszechnie w Europie od XV wieku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie, lekceważąco: człowiek ograniczony, niezaradny życiowo; gamoń, głupiec, tuman
SJP.pl
zdrobnienie od: cymbał
SJP.pl
popularny instrument dziecięcy zawierający luźno umocowane płytki metalowe na drewnianej ramie, w które uderza się pałeczkami
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) pot. muz. dzwonki używane jako instrument dziecięcy;
forma rzeczownika.
(2.1) M., B. i W. lm. od: cymbałek
Dzwonki (orkiestrowe) (wł. campanelli, skrót: cmpl.) – instrument muzyczny z rodziny idiofonów, znany również jako Glockenspiel (z niem. "gra dzwonków").
Dzwonki bywają mylnie nazywane cymbałkami (cymbały to instrument strunowy, a nie idiofon).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) muz. związany z cymbałami, dotyczący cymbałów
Wiktionary
instrument o stalowych strunach różnej długości, w które uderza się drewnianymi pałeczkami
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) muz. uderzany instrument strunowy;
Cymbały – strunowy instrument muzyczny z grupy chordofonów, uderzany pałeczkami. Klasyfikacja uwzględnia podgrupę chordofonów prostych lub cytr (dalej – cytr płytowych i rzeczywistych). Należą do instrumentów strunowych uderzanych.
Według Klasyfikacji Hornbostela-Sachsa cymbały oznaczone są numerem 314.122.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
popularna w XX wieku gra szkolna lub podwórkowa polegająca na odbijaniu po blacie monet za pomocą grzebienia lub linijki
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) środ. gra szkolna polegająca na przesuwaniu grzebieniem po ławce większej monety tak, aby uderzała w mniejszą, którą należało trafić w bramkę przeciwnika
Cymbergaj – towarzyska gra zręcznościowa, polegająca na odbijaniu monet na płaskiej powierzchni, przy użyciu linijki bądź grzebienia. Jest znana od wielu lat i posiada różnorakie warianty.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
drapieżny ichtiozaur z rodziny szastazaurów
Cymbospondyl (Cymbospondylus) – drapieżny ichtiozaur z rodziny Shastasauridae.
Żył w okresie środkowego triasu (ok. 220 mln lat temu) w okolicach Ameryki Północnej i obecnej Europy. Długość ciała ok. 6-10 m, masa ok. 1 tony. Jego szczątki znaleziono w Niemczech i w USA (Nevada).
SJP.pl
Wikipedia
członek dawnego ludu wywodzącego się z krainy Himmerland na północy Półwyspu Jutlandzkiego
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. środ. górn. drewniana obudowa ścian kopalnianych
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. cembrować
(1.2) gw-pl|Górny Śląsk. środ. górn. wznosić drewniane obudowy ścian kopalnianych
Wiktionary
dawny lud wywodzący się z krainy Himmerland na północy Półwyspu Jutlandzkiego
Cymbrowie (łac. Cimbri) – lud pochodzenia prawdopodobnie germańskiego, wywodzący się z krainy Himmerland na północy Półwyspu Jutlandzkiego. Pochodzenie Cymbrów nie jest jednoznacznie ustalone, ponieważ imiona ich wodzów noszą celtyckie brzmienie: Boiorix, Lugins, Claodicus, Ceasorix.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. środ. górn. górnik wznoszący obudowy ścian kopalnianych
Wiktionary
bardzo rzadki i cenny druk lub rękopis, w bibliotece przechowywany zwykle w specjalnych warunkach i nie udostępniany powszechnie; cimelium
SJP.pl
bezbarwna ciecz o dość miłym zapachu
p-Cymen – organiczny związek chemiczny z grupy węglowodorów aromatycznych, pochodna benzenu. Występuje w olejkach eterycznych.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
1. słodki pudding (kuchnia żydowska);
2. potocznie: przysmak; coś najlepszego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kulin. wspólna nazwa kilku potraw żydowskich, najczęściej rodzaj deseru z marchewki ze słodkimi dodatkami;
(1.2) przen. coś bardzo smacznego
Cymes (jid. צימעס, z niem. zum essen – do jedzenia, lub z śr.-g.-niem. zuomüese – przystawka) – złożona z warzyw i owoców potrawa kuchni żydowskiej.
Składa się głównie z marchwi, suszonych śliwek i jabłek, ale może występować także w wersji z ziemniakami, innymi warzywami, mięsem oraz różnymi suszonymi owocami. Składniki są duszone lub pieczone; podawana jest na słodko. Jest zwykle zaliczana do grupy potraw deserowych lub serwowanych na ciepło dań owocowo-warzywnych. W tradycyjnej wersji kuchni żydowskiej ma postać leguminy podawanej w ramach uroczystych, świątecznych posiłków. Tradycyjnie wchodzi w skład menu wieczerzy rozpoczynającej szabat.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Rosji, w obwodzie rostowskim;
Cymlańsk (ros. Цимлянск) – miasto (od 1961) w Rosji, administracyjne centrum rejonu cymlańskiego w obwodzie rostowskim, 14731 mieszkańców (2021).
Miasto jest położone we wschodniej części obwodu rostowskiego, na zachodnim brzegu Zbiornika Cymlańskiego na rzece Don, 20 km od Wołgodońska i 236 kilometrów od Rostowa.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Cymlańskiem, dotyczący Cymlańska
(1.2) związany z Cymłą, dotyczący Cymły
Wiktionary
minerał, odmiana chryzoberylu
Cymofan (cymofanit, kocie oko, chryzoberylowe kocie oko) – przezroczysta lub przeświecająca odmiana chryzoberylu wykazująca efekt kociego oka. Nazwa pochodzi od greckich słów kyma = fala i fainio = pokazuję (faliste refleksy świetlne przy obrocie kamienia).
Nazwa „kocie oko” wskazuje na podobieństwo kamienia do kociego oka.
SJP.pl
Wikipedia
młody szlachcic z obrazu "Cymon and Iphigenia" Frederica Leightona
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) gwara. zabawy zapustne
Wiktionary
[czytaj: kamrik] rasa kota, długowłosa odmiana manksa
Cymric (inna nazwa: długowłosy Manx) – rasa kota powstała w Kanadzie lub USA. Istnienie długowłosych Manksów nie od razu zostało zaakceptowane.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w obwodzie rostowskim i wołgogradzkim Rosji, prawy dopływ Donu;
Cymła (ros. Цимла) – rzeka w obwodzie rostowskim i wołgogradzkim Rosji, prawy dopływ Donu. Dolna część przebiegu została zalana w związku z budową Zbiornika Cymlańskiego. Długość rzeki wynosi 186 km (do czasu zbudowania zbiornika – 207 km), z czego 168 km w obwodzie wołgogradzkim, a 18 km w rostowskim. Powierzchnia zlewni 1650 km² (do wybudowania zbiornika 3023 km²). Największy dopływ – rzeka Rossoszka. Ogólny spadek – 120 m.
Wiktionary oraz Wikipedia
pierwiastek chemiczny o symbolu Sn
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. szary metal, pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 50, oznaczany symbolem Sn;
(1.2) pot. naczynia i inne wyroby z cyny (1.1); Gloger.
(1.3) pot. elektron. łatwotopliwy stop cyny (1.1) z ołowiem i antymonem, używany do lutowania niskotemperaturowego
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: cynadra (nerka zwierzęca)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. cynadra (nerka zwierzęca)
(1.2) kulin. lm. cynaderki potrawy z cynaderek (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
potrawa z nerek zwierzęcych; cynadry
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) prostytutka
Wiktionary
zwierzęca nerka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) anat. zool. nerka zwierzęca
(1.2) kulin. lm. cynadry potrawy z cynader (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
(bardzo rzadko również w lp) potrawa z nerek zwierzęcych; cynaderki
SJP.pl
suszona kora gałązek cynamonowca, używana jako przyprawa
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) suszona kora cynamonowca, używana jako przyprawa;
Cynamon – przyprawa kuchenna otrzymywana z wysuszonej kory cynamonowca.
Występuje w dwóch postaciach: starty na proszek lub w niewielkich kawałkach zwiniętych w rulonik. Cynamon ma kolor rdzawy, a dzięki wysokiej zawartości aldehydu cynamonowego i innych lotnych związków organicznych ma charakterystyczny, słodkawo-korzenny, lekko piekący smak i silny aromat.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. bułeczka z cynamonem;
2. nalewka cynamonowa;
3. gatunek ptaka z rodziny kaczkowatych
SJP.pl
1. bułeczka z cynamonem;
2. nalewka cynamonowa;
3. gatunek ptaka z rodziny kaczkowatych
Cynamonka (Spatula cyanoptera) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kaczkowatych (Anatidae).
SJP.pl
Wikipedia
wiecznie zielone drzewo lub wysoki krzew z rodziny wawrzynowatych, występujące na tropikalnych obszarach Azji i Australii, cenione dla drewna i kory, z której otrzymuje się przyprawę kuchenną cynamon, oraz olejku cynamonowego i kamforowego
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Cinnamomum|Scheffer|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny wawrzynowatych;
(1.2) kulin. ciasto z cynamonem
Cynamonowiec (Cinnamomum Scheffer) – rodzaj roślin z rodziny wawrzynowatych. Obejmuje ok. 250 gatunków, które pierwotnie występowały tylko we wschodniej i południowo-wschodniej Azji. Obecnie są uprawiane i jako dziczejące spotykane w całej strefie klimatu subtropikalnego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: cynamon
przymiotnik
(1.1) farm. kulin. dotyczący cynamonu, związany z cynamonem, zrobiony z cynamonu, zawierający cynamon, otrzymywany z cynamonu
(1.2) mający kolor rdzawobrązowy, taki jak kolor cynamonu
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj tańca lub zabawy w średniowiecznej Polsce; cenar
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) zob. cenar.
Cynar (czyt. czi'nar) – aperitif pochodzenia włoskiego o zawartości alkoholu 16%. Nazwa napoju pochodzi od łacińskiego określenia Cynara Scolymus, co znaczy karczoch. Alkohol jest produkowany od początku lat 50. XX w. W jego skład wchodzą ekstrakty z roślin i alkoholu oraz sok z karczocha.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. związek czynny występujący w karczochach
Wiktionary
związek cynawy, związek chem. cyny
SJP.pl
związek chemiczny z grupy alkaloidów
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) stpol. rodzaj tkaniny jedwabnej
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) stpol. nacięcie
Wiktionary
związek organiczny; eukaliptol
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biochem. organiczny związek chemiczny, bezbarwna ciecz o zapachu kamfory, występująca w olejku eterycznym z eukaliptusa, piołunu, bądź rozmarynu;
Cyneol, eukaliptol – organiczny związek chemiczny z grupy terpenów, bezbarwna ciecz o zapachu kamfory, występująca w olejku eterycznym otrzymywanym z eukaliptusa, piołunu, bądź rozmarynu. Wykorzystywany głównie jako składnik kompozycji zapachowych oraz środków pielęgnacyjnych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kwitnąca roślina doniczkowa, jednoroczna
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. mieszaniec roślin z rodziny astrowatych;
SJP.pl
Wiktionary
→ cynestezja; cenestetyczny
SJP.pl
w psychologii: poczucie swego ciała, ogół uczuć organicznych doznawanych w danej chwili; cenestezja
SJP.pl
cienka, miękka blaszka imitująca złoto, używana głównie do pakowania artykułów spożywczych; staniol; pozłotka; pozłotko
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cienki, cynowy arkusz
SJP.pl
Wiktionary
→ cynfolia; staniolowy
SJP.pl
choroba wywołana niedoborem witaminy C, objawiająca się m.in. owrzodzeniem dziąseł i błony śluzowej oraz wypadaniem zębów; gnilec, szkorbut
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hist. med. szkorbut, odmiana awitaminozy o ciężkich objawach fizycznych i psychicznych, występująca w sowieckich łagrach na Syberii
Szkorbut (łac. scorbutus), gnilec, cynga, dzięgna – choroba wielonarządowa, wywołana niedoborem kwasu askorbinowego (witaminy C) w pożywieniu.
Główne objawy dotyczą tkanki łącznej, ponieważ kwas askorbinowy jest koenzymem hydroksylazy prolinowej i lizynowej, które katalizują powstanie poprzecznych wiązań kowalencyjnych między cząstkami tropokolagenu. Brak kwasu askorbinowego oznacza brak aktywności tych enzymów, a co za tym idzie, brak dojrzewania kolagenu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. metalowy języczek w ręcznej broni palnej;
2. ryba z rodziny okoniokształtnych, o ciele wydłużonym, wrzecionowatym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) język spustu w broni palnej
(1.2) środ. w lm. cyngle: okulary
(1.3) lwów. szkolna ocena niedostateczna
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(2.1) icht. długa ryba z rodzaju nazwa systematyczna|Zingel|ref=tak., z rodziny okoniowatych;
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(3.1) przen. zabójca w mafii, w tajnej organizacji
Spust – element mechanizmu spustowego broni palnej, służący do zwalniania tego mechanizmu przez strzelca w celu oddania strzału. Najczęściej ma formę języka, rzadziej szyny spustowej lub przycisku.
Broń posiada najczęściej jeden spust, rzadziej dwa, do ognia pojedynczego i seriami, lub odpalające naboje w różnych lufach broni dwulufowej np. dubeltówce.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. metalowy języczek w ręcznej broni palnej;
2. ryba z rodziny okoniokształtnych, o ciele wydłużonym, wrzecionowatym
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) prostytutka
Wiktionary
roślina z rodziny astrowatych o szorstkich liściach, pochodząca z Ameryki Płn. i Meksyku; cynka; jakobinka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Zinnia|L.|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny astrowatych;
(1.2) bot. ogrod. roślina z rodzaju cynii (1.1), m.in. uprawiana dla ozdobnych kwiatów
(1.3) pot. kwiat cynii (1.2)
Cynia, jakobinka (Zinnia L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Należą do niego 23 gatunki. Rośliny te występują w Ameryce Północnej i Południowej od południowej części Stanów Zjednoczonych po Argentynę. Występują w siedliskach nasłonecznionych i suchych.
Różne gatunki w wielu odmianach o intensywnie zabarwionych, pełnych i wielobarwnych kwiatach są uprawiane jako ozdobne. Nazwa rodzajowa upamiętnia Johanna Gottfrieda Zinna (1727–1759), niemieckiego lekarza i botanika.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
sól kwasu cynowego
SJP.pl
sól kwasu cynowego
SJP.pl
związany ze szkołą cyników, cynicyzmem lub cynizmem
SJP.pl
zespół poglądów głoszonych przez grecką grupę cyników
Filozofia cynicka – zespół poglądów właściwych grupie filozofów antycznej Grecji, powstały w V wieku p.n.e., a gasnący dopiero pod koniec starożytności. Trudno rozstrzygnąć, czy filozofia cyników była sposobem życia, czy właściwą szkołą filozoficzną (do ostatniego poglądu przychyla się Diogenes z Synopy zwany także Psem Mądrości).
SJP.pl
Wikipedia
stawać się cynikiem; cynicznieć
SJP.pl
→ cynik
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób cyniczny
Wiktionary
stawać się cynicznym; cyniczeć
SJP.pl
stawać się cynicznym; cyniczeć
SJP.pl
postawa życiowa charakteryzująca się nieuznawaniem obowiązujących zasad etycznych i lekceważącym odnoszeniu się do ogólnie szanowanych pojęć, praw, osób; cynizm, złośliwość, zgryźliwość
SJP.pl
1. o postawie, sposobie myślenia - nie wierzący w uczciwość i szczerość innych ludzi, zarzucający innym złe intencje i wolę;
2. postępujący niezgodnie z zasadami społecznymi, nieuczciwie, bez skrupułów;
3. związany z cynizmem - kierunkiem filozoficznym
przymiotnik jakościowy
(1.1) lekceważąco odnoszący się do ogólnie uznawanych autorytetów i zasad etycznych
przymiotnik relacyjny
(2.1) filoz. związany z cynizmem filozoficznym
SJP.pl
Wiktionary
1. człowiek cyniczny;
2. filoz. wyznawca cynizmu, kierunku filozoficznego
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) filoz. przedstawiciel szkoły filozoficznej Antystenesa
(1.2) pejor. człowiek lekceważący autorytety i przyjęte zasady
Cynizm – postawa etyczna, charakteryzująca się nieuznawaniem i podważaniem wartości i norm obowiązujących w danym środowisku.
Cynizm wiąże się z negatywnym poglądem na naturę ludzką. Zgodnie z tym uznaje, że jednostki dążą do realizacji swoich interesów i wątpią w autentyczność altruistycznych motywów działań. Według cyników nie istnieją „wyższe wartości”, „wzniosłe cele” czy ideały. Są one jedynie słowami, za pomocą których jednostki oszukują same siebie lub które służą jednym do manipulacji drugimi. Tym samym podając je w wątpliwość, obnaża się ludzkie zakłamanie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: cynia
SJP.pl
1. postawa życiowa charakteryzująca się nieuznawaniem obowiązujących zasad etycznych i lekceważącym odnoszeniu się do ogólnie szanowanych pojęć, praw, osób; cyniczność, złośliwość, zgryźliwość;
2. w filozofii: zespół poglądów greckiej szkoły filozoficznej Antystenesa, który głosił, że dobro polega na ograniczaniu potrzeb materialnych, a życie zgodne z naturą jest najwyższą cnotą
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wyzywające i lekceważące odnoszenie się do wartości moralnych, nieliczenie się z uczuciami i odczuciami innych
(1.2) filoz. zespół poglądów greckiej szkoły filozoficznej Antystenesa;
Cynizm – postawa etyczna, charakteryzująca się nieuznawaniem i podważaniem wartości i norm obowiązujących w danym środowisku.
Cynizm wiąże się z negatywnym poglądem na naturę ludzką. Zgodnie z tym uznaje, że jednostki dążą do realizacji swoich interesów i wątpią w autentyczność altruistycznych motywów działań. Według cyników nie istnieją „wyższe wartości”, „wzniosłe cele” czy ideały. Są one jedynie słowami, za pomocą których jednostki oszukują same siebie lub które służą jednym do manipulacji drugimi. Tym samym podając je w wątpliwość, obnaża się ludzkie zakłamanie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. pierwiastek chemiczny o symbolu Zn, metal o liczbie atomowej 30, stosowany m.in. jako składnik stopów, mikroelement będący składnikiem enzymów i hormonów;
2. pospolicie: poufna informacja, wskazówka; w gwarze więziennej: tajnie przekazana wiadomość;
3. dawny instrument dęty drewniany o kształcie prostego lub zakrzywionego rogu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Zn i liczbie atomowej 30;
(1.2) pot. informacja, zazwyczaj poufna
(1.3) muz. daw. dęty instrument drewniany;
Cynk (Zn, łac. zincum) – pierwiastek chemiczny, metal przejściowy z grupy cynkowców w układzie okresowym (grupa 12).
Odkryto 30 izotopów cynku z przedziału mas 54–83, z czego trwałe są izotopy 64Zn, 66Zn, 67Zn, 68Zn i 70Zn.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
roślina z rodziny astrowatych o szorstkich liściach, pochodząca z Ameryki Płn. i Meksyku; cynia; jakobinka
SJP.pl
obrabiarka do wykonywania stalowych wczepów; wczepiarka
SJP.pl
środowiskowo: osoba, która donosi na innych; donosiciel
SJP.pl
minerał, tlenek cynku
Cynkit – minerał z gromady tlenków. Należy do grupy minerałów bardzo rzadkich.
Nazwa nawiązuje do składu chemicznego minerału, którego głównym składnikiem jest cynk. (W. Haidinger, 1845 r.).
SJP.pl
Wikipedia
1. technika graficzna druku płaskiego;
2. technika przygotowywania klisz do druku wypukłego;
3. chemigrafia; cynkotypia
SJP.pl
Wikipedia
mieszanina siarczku cynku z siarczanem baru, używana jako biała farba; biel Griffitha
SJP.pl
obfitujący w cynk; dostarczający cynku; zawierający cynk
SJP.pl
technika druku wypukłego, która łączy w sobie technikę akwaforty i litografii, czasami także elementy fotografii
SJP.pl
rysunek utrwalony na płycie cynkowej
SJP.pl
1. technika graficzna druku płaskiego;
2. technika przygotowywania klisz do druku wypukłego;
3. chemigrafia; cynkografia
SJP.pl
pokrywać przedmioty metalowe warstwą cynku; ocynkowywać
SJP.pl
rzadko: osoba zatrudniona przy cynkowaniu blachy; ocynkowywacz
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) met. pokrywanie powierzchni warstwą cynku
Cynkowanie – ogół operacji mający na celu pokrycie powierzchni przedmiotów stalowych cienką, silnie przylegającą powłoką cynku w celu ochrony przed korozją powodowaną działaniem powietrza i wody. Cynkowanie jest stosowane powszechnie w wielu gałęziach gospodarki, m.in. w przemyśle samochodowym, budowlanym, lotniczym.
Wiktionary oraz Wikipedia
pierwiastki z 12 (II B) grupy układu okresowego: cynk, kadm, rtęć, ununbium
Cynkowce – pierwiastki chemiczne należące do 12 (daw. IIB lub II pobocznej) grupy układu okresowego. Do cynkowców należą następujące metale: cynk (Zn), kadm (Cd), rtęć (Hg) i kopernik (Cn). Na powłoce walencyjnej cynkowców znajdują się dwa elektrony walencyjne.
SJP.pl
Wikipedia
pierwiastek należący do dwunastej grupy układu okresowego pierwiastków; kadmowiec
SJP.pl
1. pomocnik złodzieja kieszonkowego stojący na obserwacji;
2. potocznie: urządzenie alarmowe;
3. krótka kurtka skórzana
SJP.pl
huta wytapiająca cynk
SJP.pl
przymiotnik od: cynk
przymiotnik
(1.1) dotyczący cynku
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gwara więzienna wytatuowana kropka nad lewym okiem, znak rozpoznawczy gitów
Wiktionary
Lucius Cornelius Cinna (130-84 p.n.e.) - rzymski wódz i polityk
Cornelii Cinna – gałąź rzymskiego rodu patrycjuszowskiego Korneliuszy (por. Korneliusz).
SJP.pl
Wikipedia
siarczek rtęciowy używany jako farba koloru czerwonego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jeden z odcieni koloru czerwonego;
(1.2) miner. minerał stosowany jako czerwony barwnik w malarstwie;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
roślina ozdobna z rodziny kosaćcowatych; montbrecja, krokosmia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. pot. krokosomia
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: cynober
przymiotnik jakościowy
(1.1) mający kolor czerwony o brunatnym odcieniu, taki jak kolor cynobru
(1.2) miner. dotyczący cynobru, związany z cynobrem
Cynober (chińska czerwień, vermilion) – odcień koloru czerwonego wpadający nieznacznie w kolor pomarańczowy. Pigment o tym odcieniu pozyskiwano z cynobru, minerału z zawartością siarczku rtęci, stąd nazwa. Jest to (w przybliżeniu) kolor dojrzałego pomidora.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) mit. fantastyczna istota o ludzkim ciele i psiej głowie;
Cynocefal lub Psiogłowy (gr. κῠνοκέφᾰλοι) – termin oznaczający „psią-głowę”, stosowany do określenia mitologicznych stworzeń o korpusie człowieka i głowie psa.
Wiktionary oraz Wikipedia
cynodon palczasty - gatunek trawy z rodziny wiechlinowatych; trawa bermudzka
SJP.pl
Wikipedia
gad ssakokształtny, wymarły częściowo pod koniec triasu, a całkowicie w połowie jury, prawdopodobnie praprzodek ssaków
SJP.pl
ssakokształtny, wymarły gad drapieżny
SJP.pl
pokrywać przedmioty cyną w celu zabezpieczenia ich przed korozją; pobielać
czasownik
(1.1) pokrywać cyną
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) met. pokrywanie powierzchni przedmiotów cyną
Cynowanie (bielenie) – pokrywanie powierzchni metalowych (gł. stopów żelaza lub miedzi) ochronną powłoką cyny.
Metody cynowania:
Wiktionary oraz Wikipedia
1. urządzenie do cynowania;
2. huta, w której wytapia się lub przetapia cynę
SJP.pl
biały o cynowym odcieniu
SJP.pl
1. → cyna;
2. dżuma cynowa - wada wyrobów cynowych skutkująca pojawianiem się łatwo wykruszających się wybrzuszeń na ich powierzchni; zaraza cynowa
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z cyną, dotyczący cyny
(1.2) zrobiony z cyny
SJP.pl
Wiktionary
Cyntia – imię żeńskie pochodzenia greckiego, oznaczające "kobieta z góry Kynthos". Na tej górze według mitologii narodzić się miała wraz ze swoim bratem Apollinem bogini Artemida.
Cyntia imieniny obchodzi 30 stycznia.
Znane osoby o imieniu Cyntia:
Wikipedia
imię żeńskie
Cyntia – imię żeńskie pochodzenia greckiego, oznaczające "kobieta z góry Kynthos". Na tej górze według mitologii narodzić się miała wraz ze swoim bratem Apollinem bogini Artemida.
Cyntia imieniny obchodzi 30 stycznia.
Znane osoby o imieniu Cyntia:
SJP.pl
Wikipedia
minerał z grupy łyszczyków, glinokrzemian potasu, litu i żelaza
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. zielona, brunatna lub czarna mika potasowa;
Cynwaldyt minerał skałotwórczy z grupy łyszczyków.
Glinokrzemian potasu zawierający lit i żelazo. Występuje w skałach Dolnego Śląska. Posiada szklisty połysk, w barwach od ciemnozielonej po czarną. Wykorzystywany jest na materiały elektroizolacyjne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zdrobn. od: Cyprian
Wiktionary
1. wysunięta w morze, jezioro lub rzekę wąska część lądu;
2. wysunięta wąska część czegoś
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geogr. ląd mocno wysunięty w morze lub inny zbiornik wodny
(1.2) geogr. wybiegnięcia terytorium państwa w głąb innych państw sąsiednich
(1.3) przen. coś wystającego
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: cypel
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) liter. imię|polski|m., postać z serii powieści Václava Čtvrtka o rozbójniku Rumcajsie; synek tytułowego bohatera
Wiktionary
SJP.pl
w kształcie cypla
SJP.pl
→ cypel
SJP.pl
1. wyspa na Morzu Śródziemnym;
2. państwo w Azji ze stolicą w Nikozji; Republika Cypryjska
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. duża wyspa położona we wschodniej części Morza Śródziemnego;
(1.2) geogr. europejskie państwo na wyspie Cypr (1.1), ze stolicą w Nikozji;
(1.3) geogr. polit. zob. Cypr Północny.
Cypr, Republika Cypryjska (gr. Κύπρος Kýpros, tur. Kıbrıs) – państwo położone na wyspie Cypr leżącej we wschodniej części Morza Śródziemnego. Poprzez wody terytorialne graniczy z oddaloną o 70 km na północ Turcją. Jest członkiem Unii Europejskiej, ma wprowadzoną walutę euro. Największymi miastami kraju są: Limassol oraz Nikozja (stolica).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) stpol. cyprys
Wiktionary
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Cyprian – imię męskie pochodzenia łacińskiego. Imię to zostało utworzone od nazwy wyspy Cypr przyrostkiem -ianus i oznaczające „pochodzący z Cypru, Cypryjczyk” (przyrostek -ianus często używano do tworzenia nazw osobowych wyzwoleńców). W Polsce imię to notowane jest od 1193 roku, w formie łac. Cyprianus, a także (Cypryjan) i – wschodniosłowiańskiej – Kupryjan, ze zdrobnieniem Cyprek (?).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Cyprian z małżonką; Cyprianowie
SJP.pl
Cyprian z małżonką; Cyprianostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Cypriana lub z nim związany
SJP.pl
cyprina islandzka - głębinowy małż atlantycki, najbardziej długowieczne zwierzę niekolonijne, mogące żyć nawet kilkaset lat
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. farm. chemioterapeutyk z grupy fluorochinolonów, pochodna kwasu nalidyksowego;
Cyprofloksacyna, ciprofloksacyna – organiczny związek chemiczny, chemioterapeutyk z grupy chinolonów II generacji (fluorochinolonów), o działaniu bakteriobójczym, wykazujący swoje działanie poprzez hamowanie bakteryjnej topoizomerazy DNA i gyrazy DNA. Jest najsilniej działającym lekiem wśród fluorochinolonów. Wydalana głównie w postaci niezmienionej z moczem i częściowo z kałem, osiągając w nich duże stężenia.
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. psych. chorobliwy lęk przed chorobami wenerycznymi i aktywnością seksualną
Wiktionary
obywatel Cypru
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) obywatel Cypru (Republiki Cypryjskiej)
(1.2) mieszkaniec Cypru
SJP.pl
Wiktionary
obywatelka Cypru
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) obywatelka Cypru (Republiki Cypryjskiej)
SJP.pl
Wiktionary
związany z Cyprem
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do państwa Cypr
(1.2) odnoszący się do wyspy Cypr
SJP.pl
Wiktionary
drzewo iglaste o wysmukłej, stożkowatej koronie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) dendr. nazwa systematyczna|Cupressus|L.|ref=tak., wysmukłe drzewo iglaste z rodziny cyprysowatych;
(1.2) więz. choroba weneryczna
Cyprys (Cupressus L.) – rodzaj drzew i krzewów iglastych z rodziny cyprysowatych. Obejmuje ok. 17–19 gatunków, występujących w Ameryce Środkowej, w Azji od południowo-zachodnich Chin, poprzez rejon Himalajów po południowo-zachodnią Azję i północną Afrykę. Często rosną w suchym i gorącym klimacie. Wiele gatunków to rośliny ozdobne. Pochodzący z Azji południowo-zachodniej cyprys wiecznie zielony jest popularnie sadzony jako ozdobny w całym obszarze śródziemnomorskim.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. zdrobnienie od: cyprys;
2. zimozielone drzewo iglaste z rodziny cyprysowatych, o łuskowatych igłach i drobnych szyszkach, występujące w Ameryce Północnej i wschodniej Azji; w Polsce często sadzone w parkach jako drzewo ozdobne
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) syst. dendr. nazwa systematyczna|Chamaecyparis|Spach|ref=tak., rodzaj roślin drzewiastych lub krzewiastych z rodziny cyprysowatych, o łuskowatych liściach;
(1.2) bot. drzewo lub krzew z rodzaju cyprysików (1.1)
(1.3) zdrobn. od: cyprys
(1.4) mały lub młody cyprys
Cyprysik (Chamaecyparis) – rodzaj roślin należący do rodziny cyprysowatych. W zależności od ujęcia systematycznego zaliczanych jest tu od 5 do 8 gatunków. Zasięg geograficzny tych roślin obejmuje Amerykę Północną oraz wschodnią Azję (Japonię i Tajwan). W naturze rosną zwykle w wilgotnym klimacie z deszczowym latem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
santolina cyprysikowata - zimozielony półkrzew pochodzący z Ameryki Południowej
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) składający się z cyprysika
(1.2) wykonany z drewna lub innej części cyprysika
(1.3) będący częścią cyprysika
Wiktionary
wysokie, długowieczne drzewo iglaste z rodziny cypryśnikowatych
Cypryśnik (Taxodium Rich.) – rodzaj drzew iglastych z rodziny cyprysowatych (Cupressaceae). Obejmuje dwa gatunki występujące w południowo-wschodniej części USA oraz w Meksyku i Gwatemali. Zasiedlają siedliska podmokłe i wilgotne, przy czym rosnąc w miejscach z wysokim poziomem wody zwykle wytwarzają pneumatofory. Do tego rodzaju należy tzw. drzewo z Tule o największym obwodzie wśród współczesnych drzew na Ziemi.
SJP.pl
Wikipedia
rodzina drzew iglastych strefy subtropikalnej, reliktowe formy z okresu trzeciorzędu
SJP.pl
Wikipedia
o cechach cypryśnikowatych (rodzina roślin)
SJP.pl
rodzina roślin iglastych, o liściach w postaci łusek lub igieł ułożonych okółkowo
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) syst. bot. nazwa systematyczna|Cupressaceae|Bartlett|ref=tak., rodzina żywicznych drzew i krzewów nagonasiennych;
forma przymiotnika.
(2.1) M., B. i W. n. lp.; M., B. i W. lm nm. od: cyprysowaty
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
o cechach cyprysowatych (rodzina roślin)
przymiotnik
(1.1) bot. przypominający cyprys
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: cyprys
przymiotnik
(1.1) składający się z cyprysa
(1.2) wykonany z drewna lub innej części cyprysa
(1.3) będący częścią cyprysa
SJP.pl
Wiktionary
Cyprzanów – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie raciborskim, w gminie Pietrowice Wielkie, na lewym, północnym brzegu Psiny.
Wikipedia
cyprzyk czteroklapowy - drzewo iglaste z rodziny cyprysowatych; żywiczlin; sandarak
Cyprzyk czteroklapowy (Tetraclinis articulata) – gatunek wieczniezielonych i jednopiennych krzewów i niewielkich drzew z rodziny cyprysowatych (Cupressaceae). Reprezentuje monotypowy rodzaj cyprzyk (Tetraclinis). Występuje licznie w Maroku, Algierii i Tunezji na wysokościach od 500 do 1800 m n.p.m. Ma poza tym posiada reliktowe stanowiska na Malcie i w południowej Hiszpanii w okolicy Kartageny. Rzadko uprawiany jest w kolekcjach ogrodów botanicznych i arboretów.
SJP.pl
Wikipedia
drzewo lub krzew z rodziny szorstkolistnych
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. ozdobny koronkowy haft, cera
Cyra, Kira – żeński odpowiednik męskiego imienia Cyrus. Patronką tego imienia jest św. Cyra z V wieku.
Cyra, Kira imieniny obchodzi oraz jako wspomnienie św. Cyry 3 sierpnia.
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik
(1.1) gw-pl|Poznań. cucić, ożywiać
Wiktionary
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
1. zdrobnienie od: cyranka;
2. gatunek wodnych ptaków z rodziny kaczek, żyjących na wodach w strefie zimnej i umiarkowanej Europy i Azji; w Polsce ptak przelotny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ornit. nazwa systematyczna|Anas crecca|ref=tak., gatunek średniego, wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych;
(1.2) ornit. ptak z gatunku cyraneczek (1.1)
(1.3) zdrobn. od: cyranka
Cyraneczka zwyczajna, cyraneczka (Anas crecca) – gatunek wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Przeloty w marcu–kwietniu oraz sierpniu–październiku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|cyrać.
Wiktionary
ptak wodny z rodziny kaczek
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ornit. nazwa systematyczna|Anas querquedula|ref=tak., wodny ptak eurazjatycki;
Cyranka zwyczajna (Spatula querquedula) – gatunek wędrownego ptaka wodnego średniej wielkości, z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Mimo wielkiego zasięgu występowania nie wyróżnia się podgatunków.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
[czytaj: kyrke] Kirke, Circe;
1. w mitologii greckiej: córka Heliosa, czarodziejka z wyspy Ajaja;
2. przenośnie: czarodziejka, uwodzicielka, femme fatale
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
starożytne miasto w północnej Libii
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. starożytne miasto położone w północnej Libii, w prowincji Cyrenajka; współcześnie stanowisko archeologiczne;
Cyrena (gr. Κυρήνη Kyrēnē) – starożytne miasto położone w północnej Libii, w prowincji Cyrenajka, ok. 16 km od Morza Śródziemnego na płaskowyżu o wysokości 550 m n.p.m. Niedaleko miasta znajdował się port Apollonia, początkowo również samodzielne miasto, od końca VII wieku p.n.e. traktowane jako port Cyreny. Apollonię z Cyreną łączyła tzw. droga królewska, zbudowana przez legionistów rzymskich ok. 100 n.e., w miejscu której dziś biegnie nowoczesna droga asfaltowa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wyznawca, zwolennik cyrenaizmu
SJP.pl
doktryna greckiej szkoły filozoficznej, głosząca względność wszelkiej wiedzy
Cyrenaicy – szkoła filozoficzna w Starożytnej Grecji założona przez Arystypa z Cyreny.
Cyrenaicy uważali, że sprawy praktyczne są ważniejsze od teoretycznych. Wiedza jest dostarczana tylko przez zmysły. Poznajemy własne stany a nie rzeczy, które je wywołują. Przyjemność jest jedynym dobrem, bo o nią zabiegamy, a przykrość jest złem. Przyjemność jest stanem przelotnym, chwilowym, trwającym tylko, póki działa bodziec. Ta częściowa przyjemność jest celem życia, szczęście tylko zespołem częściowych przyjemności. Należy chwytać każdą jaka się nadarza. Przyjemność jest natury cielesnej, jest stanem pozytywnym (hedonizm).
SJP.pl
Wikipedia
mieszkaniec Cyrenajki (krainy w Libii)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Cyrenajki
SJP.pl
Wiktionary
kraina historyczna w północno-wschodniej Libii
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) hist. geogr. kraina historyczna w północno-wschodniej Libii na wybrzeżu Morza Śródziemnego;
Cyrenajka (Barka, Barqah) – kraina historyczna w północno-wschodniej Libii na wybrzeżu Morza Śródziemnego. Jej nazwa pochodziła od założonego przez Greków w 631 roku p.n.e. miasta Cyrena (gr. Kyrēnē), które do III w. n.e. było stolicą prowincji. Później jej najważniejszym miastem i portem, a jednocześnie stolicą było Bengazi. Synonimem nazwy Cyrenajka było określenie Pentapolis – od pięciu najważniejszych miast regionu: Cyreny (obecnie obok współczesnej wsi Shahat) z portem Apollonia (obecnie Marsa Susa), Teucheira (obecnie Tocra), Euesperides lub Bernice (obecnie obok Bengazi), Balagrae (obecnie Al-Bajda), Ptolemaida (obecnie Tolmeita) i Barce (obecnie Al-Mardż).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ Cyrenajka (kraina historyczna)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Cyrenajką, dotyczący Cyrenajki
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) astr. planetoida o numerze 133 z pasa głównego asteroid;
Labiobarbus – rodzaj słodkowodnych ryb z rodziny karpiowatych (Cyprinidae).
Wiktionary oraz Wikipedia
Szymon Cyrenejczyk, Szymon z Cyreny: przypadkowy przechodzień, którego żołnierze rzymscy zmusili do pomocy Jezusowi w niesieniu krzyża
SJP.pl
→ Cyrena (starożytne miasto na terenie dzisiejszej Libii)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Cyreną, dotyczący Cyreny
SJP.pl
Wiktionary
Wikipedia
nazwisko
Cyriak – imię męskie pochodzenia greckiego. Wywodzi się od słowa kyriakós od rzeczownika kýrios oznaczającego "pan", "władca". Istnieje kilku świętych o tym imieniu.
Odpowiednikiem żeńskim jest Cyriaka.
Odpowiedniki w innych językach:
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
Cyriaka – żeński odpowiednik imienia Cyriak. Wśród patronek tego imienia – św. Cyriaka, zm. w 307 roku w Nikomedii.
Cyriaka imieniny obchodzi: 20 marca, 19 maja, 15 lipca i 21 sierpnia.
SJP.pl
Wikipedia
firma produkująca mikroprocesory
Cyrix – nazwa firmy założonej w 1988 roku produkującej mikroprocesory. 11 listopada 1997 roku została przeprowadzona fuzja z National Semiconductor, a w 1999 roku firmę wykupiła VIA. Firma rozpoczynała od produkcji uznawanych za najszybsze na świecie koprocesorów matematycznych dla procesorów z serii 80286 i 80386. Po wprowadzeniu przez firmę Intel serii Pentium, firma Cyrix zaprojektowała swój własny model procesora nazwany 5x86. Procesor przeważał wydajnością nad produktami Intela i AMD, było to jednak w czasach w których procesory były wykorzystywane głównie do obliczeń stałoprzecinkowych. Kolejnym produktem był model 6x86, który produkowany był we współpracy z IBM i SGS Thompson, jednakże wykonane były w technologii 0,65 μm, podczas gdy Intel już stosował technologię 0,50 μm. Dopiero 6x86L został wytworzony w technologii 0,35 μm, co umożliwiło wykorzystanie niższego napięcia.
SJP.pl
Wikipedia
1. namiot lub budynek z areną, na której odbywają się występy prestidigitatorów, klaunów, akrobatów, tresowanych zwierząt itp.;
2. widowisko cyrkowe;
3. potocznie o śmiesznej, absurdalnej sytuacji;
4. (geol.) cyrk lodowcowy - kar
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miejsce, w którym pokazuje się występy akrobatyczne;
(1.2) hist. w starożytnym Rzymie: budynek, w którym znajdował się hipodrom, na którym odbywały się wyścigi kwadryg;
(1.3) przen. pot. dziwne, śmieszne lub uciążliwe zdarzenie, które zwraca na siebie uwagę
(1.4) geol. zob. cyrk lodowcowy.
(1.5) geol. zob. cyrk dolinny.
(1.6) stpol. splot włosów
(1.7) daw. gw-pl|Warszawa. areszt policyjny
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
skrót od: cyrkowy
SJP.pl
1. przyrząd kreślarski i pomiarowy;
2. dolny brzeg sukienki, płaszcza
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) astr. jeden z gwiazdozbiorów na niebie południowym;
Cyrkiel (łac. circulus) – przyrząd kreślarski służący do kreślenia okręgów i odmierzania odcinków. Stosuje się go do rysowania na papierze, brystolu czy kalce technicznej, a także do trasowania na półwyrobach. Do wyposażenia tzw. cyrkli uniwersalnych, czyli używanych do kreślenia rysunków, należały:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie:
1. odmierzać określoną ilość czegoś; obliczać, kalkulować;
2. starać się przybyć gdzieś o określonej porze;
3. środowiskowo: wyrównywać dolny brzeg ubrania
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|cyrklować.
Wiktionary
przymiotnik od: cyrkiel
SJP.pl
1. pierwiastek chemiczny o symbolu Zr
2. minerał, krzemian cyrkonu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Zr i liczbie atomowej 40;
(1.2) miner. pospolity minerał z gromady krzemianów;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
syntetyczny kamień ozdobny stosowany w jubilerstwie jako imitacja diamentu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jubil. syntetyczny kamień ozdobny;
Cyrkonia – bezbarwny syntetyczny kamień ozdobny nieposiadający swojego wzorca w przyrodzie. Jest to stabilizowana, regularna modyfikacja dwutlenku cyrkonu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) elektr. żarówka z żarnikiem z cyrkonu
Wiktionary
przymiotnik od: cyrkon
przymiotnik
(1.1) dotyczący cyrkonu (pierwiastka)
(1.2) dotyczący cyrkonu (minerału)
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. od: cyrkówka
Wiktionary
człowiek występujący w cyrku
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) artysta występujący w cyrku
SJP.pl
Wiktionary
artystka cyrkowa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) artystka występująca w cyrku
SJP.pl
Wiktionary
1. cecha czegoś, co wymaga dużej sprawności fizycznej; karkołomność;
2. śmieszność, karykaturalność sytuacji
SJP.pl
związany z cyrkiem (zwykle o miejscu występów artystów)
przymiotnik
(1.1) związany z cyrkiem, dotyczący cyrku
SJP.pl
Wiktionary
obieg, przepływ, krążenie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) obieg zamknięty
Cyrkulacja (krążenie) – operator wprowadzony początkowo w dynamice płynów następnie uogólniony na wszystkie pola wektorowe, dla danego pola definiuje wielkość skalarną. Cyrkulacja oznaczana jest zwyczajowo przez \mathbf {\Gamma } .
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: cyrkulacja
SJP.pl
rodzaj obrotowej piły elektrycznej
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) idea wykorzystywania czegoś wielokrotnie w obiegu zamkniętym
SJP.pl
Wiktionary
1. mający kształt lub przekrój koła;
2. odbywający się w obiegu zamkniętym;
3. związany z cyrkułem - terytorium; cyrkułowy;
4. dawniej: związany z cyrkularzem - pismem urzędowym
SJP.pl
1. ogłoszenie z informacjami na temat jakiejś konferencji, skierowane do określonej społeczności;
2. dawniej: pismo urzędowe z określonymi instrukcjami i wskazówkami, wydawane przez organ administracyjny podległym mu jednostkom; kurenda, okólnik
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przest. pismo okólne, okólnik
Kurenda, okólnik, cyrkularz, pismo okólne – rodzaj urzędowego pisma obiegowego, które wysyłane jest do wszystkich zainteresowanych stron. Zawiera ogólne wskazówki bądź zalecenia wydawane odgórnie do podległych mu organów państwowych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
urządzenie zapewniające stały ruch powietrza w pomieszczeniu
Cyrkulator – urządzenie stosowane w technice mikrofalowej, zazwyczaj trójwrotnik. Charakteryzuje się macierzą rozproszenia (w przypadku idealnym):
S={\begin{vmatrix}0&0&1\\1&0&0\\0&1&0\end{vmatrix}}
SJP.pl
Wikipedia
1. być w obiegu;
2. krążyć, obiegać;
3. potocznie: poruszać się po określonym obszarze
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) krążenie czegoś w jakimś obiegu
Wiktionary
1. przestarzałe, żartobliwie: obwód w pasie osoby tęgiej;
2. dawniej: objętość, obwód
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. zob. okołorostek.
Okołorostek (cyrkumfiks z łac. cirkumfixus od circum „dookoła” i fixus „umocowany”) – w językoznawstwie jest to każda cząstka wyrazu (jego morfem), o ile otacza rdzeń (podstawę słowotwórczą), a jego składniki nie występują samodzielnie. Cyrkumfiks należy do zrostków. Cyrkumfiks ma znaczenie tylko jako całość.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. w językach starożytnych: akcent padający na samogłoski długie;
2. znak graficzny w postaci wężyka lub daszka, oznaczający ten akcent
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. w niektórych językach: akcent długiej samogłoski o intonacji opadającej od tonu wyższego do niższego;
(1.2) jęz. znak diakrytyczny pierwotnie używany w celu zaznaczania cyrkumfleksu (1.1)
Akcent przeciągły (cyrkumfleks, łac. circumflexus, gr. περισπωμένος / perispomenos), często nazywany daszkiem, to znak diakrytyczny używany w językach: esperanto, francuskim, greckim, rumuńskim, słowackim, portugalskim, kaszubskim i innych. Jest też używany w statystyce, gdzie na ogół oznacza wynik estymacji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z cyrkumfleksem
SJP.pl
dawniej: omówienie
SJP.pl
dawniej: zdarzenie, okoliczność
SJP.pl
zewnętrzne umocnienia (przede wszystkim w postaci wału) służące oblegającym twierdzę jako ochrona przed ewentualną odsieczą (od łac. "circumvallo" - otaczam wkoło wałem)
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: otaczający coś murami, biegnący wzdłuż murów otaczających coś
przymiotnik relacyjny
(1.1) daw. otaczający coś murami
(1.2) daw. przebiegający wzdłuż murów otaczających coś
SJP.pl
Wiktionary
1. komisariat policji w zaborze rosyjskim;
2. jednostka podziału terytorialnego (dzielnica, okręg);
3. zarząd dzielnicy, okręgu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) adm. przest. jednostka podziału terytorialnego kraju lub miasta
(1.2) daw. komisariat policji, zwłaszcza w byłym zaborze rosyjskim
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: cyrkuł
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) stpol. kościelny
Wiktionary
regionalnie: polana górska powstała po wykarczowaniu lasu
Cyrla (też cerla, cyrhla) – polana górska powstała po kontrolowanym wypaleniu (cyrhleniu) lasu
SJP.pl
Wikipedia
1. dawniej: własnoręcznie podpisany dokument, zwłaszcza zobowiązanie;
2. w baśniach i podaniach: pakt zawarty z diabłem
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hist. praw. średniowieczny, odręcznie sporządzony dokument związany z działalnością prywatno-prawną;
(1.2) kośc. praw. dekret papieski, którego obieg, w przeciwieństwie do encykliki, ogranicza się tylko do kurii rzymskiej
(1.3) kośc. mit. liter. rzekomy pakt z diabłem, w którym ktoś zrzeka się prawa do duszy po śmierci w zamian za doczesne korzyści
(1.4) przen. umowa skrajnie niekorzystna dla jednej ze stron
Cyrograf – zapożyczona z gr. nazwa dokumentu rękopiśmiennego (τό χειρόγραφον, cheirógraphon od χειρ – „ręka” i γράφειν – „pisać”) używana głównie w średniowieczu (łac. chirographum). Określało się tym mianem przeważnie dokumenty związane z działalnością prawno-prywatną jak umowy, kwity, zobowiązania czy rewersy (skrypty dłużne).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ cyrograf
SJP.pl
→ cyrulik
SJP.pl
→ cyrulik
SJP.pl
→ cyrulik
SJP.pl
dawniej: fryzjer wykonujący także zabiegi felczerskie; balbierz, balwierz, barbierz
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. fryzjer wykonujący również proste zabiegi medyczne;
Cyrulik, balwierz, chirurg, felczer (łac. barbarius) – osoba, która dawniej zajmowała się zawodowo między innymi goleniem, kąpaniem, rwaniem zębów, nastawianiem złamań, puszczaniem krwi, a także nieskomplikowanymi operacjami i leczeniem lekkich chorób. Bardziej skomplikowanymi chorobami zajmowali się wykształceni na uniwersytetach medycy, natomiast balwierze wykorzystywali wiedzę ludową i doświadczenie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ cyrulik (dawniej); cyrulicki
SJP.pl
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Cyrus – imię męskie pochodzenia perskiego od słowa khuru, „tron, stolica”, z gr. kύρος (kyros), „moc, władza, panowanie, autorytet” lub hebr. kôresh, hhâras, „słońce”. Jest sześciu świętych o tym imieniu, m.in. św. Cyrus, męczennik aleksandryjski z IV wieku n.e.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Cyrus z małżonką; Cyrusowie
SJP.pl
Cyrus z małżonką; Cyrusostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Cyrusa lub z nim związany
SJP.pl
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Cyryl – imię męskie pochodzące z języka greckiego. Wywodzi się ze słowa κύριος znaczącego „pan”, „władca”. W Polsce używane było rzadko, częściej natomiast na Rusi Czerwonej.
Rosyjskim odpowiednikiem tego imienia jest Kiriłł (ros. Кирилл).
Cyryl imieniny obchodzi: 9 lutego, 14 lutego, 18 marca, 29 marca, 27 czerwca, 30 czerwca, 7 lipca i 8 sierpnia.
Żeński odpowiednik: Cyryla.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
Cyryla – imię żeńskie pochodzenia greckiego; żeński odpowiednik imienia Cyryl. Wywodzi się ze słowa kyrios znaczącego „pan”, „władca”, a na gruncie greckim oznaczało osobę, która należy do Boga.
Imię jest imieniem używanym rzadko w XXI wieku. W styczniu 2024 r. w rejestrze PESEL wykazano 375 kobiet o imieniu Cyryla nadanym jako imię pierwsze oraz 190 kobiety noszące imię Cyryla jako imię drugie. Dla porównania, Annę, najczęściej nadawaną jako imię pierwsze, nosi 1 072 616 osób.
SJP.pl
Wikipedia
starosłowiański alfabet utworzony przez jednego z uczniów św. Cyryla
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. alfabet używany do zapisu niektórych języków słowiańskich;
Cyrylica – pismo alfabetyczne służące do zapisu języków wschodniosłowiańskich, większości południowosłowiańskich i innych. Nazwa nawiązuje do „apostoła Słowian“ – św. Cyryla, który wspólnie ze św. Metodym, prowadząc misję wielkomorawską wśród Słowian, zapisał i wprowadził do liturgii język słowiański. Do zapisu tego języka zostały stworzone dwa alfabety – najpierw głagolica, z której zostały później zapożyczone niektóre litery cyrylicy, a potem cyrylica.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z cyrylicą
przymiotnik relacyjny
(1.1) jęz. napisany cyrylicą, związany z cyrylicą
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: cyrylicki - związany z cyrylicą
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) związany z Cyrylem
Wiktionary
przymiotnik dzierżawczy - należący do Cyryli lub z nią związany
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) zob. cyrylo-metodiański.
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) związany z Cyrylem i Metodym, dotyczący Cyryla i Metodego
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) zob. cyrylo-metodiański.
Wiktionary
Cyryl z małżonką; Cyrylowie
SJP.pl
Cyryl z małżonką; Cyrylostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Cyryla lub z nim związany
SJP.pl
wykrzyknik zastępujący słowa przy śpiewaniu melodii, naśladujący brzmienie instrumentów, zwłaszcza perkusyjnych lub będący przyśpiewką w piosenkach ludowych; zwykle w wyrażeniu "cym, cyrym, cym"
SJP.pl
położony na południe od Alp; cisalpejski, cisalpiński, cysalpiński
przymiotnik
(1.1) położony na południe od Alp
SJP.pl
Wiktionary
położony na południe od Alp; cisalpiński, cisalpejski, cysalpejski
przymiotnik
(1.1) położony na południe od Alp
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
czasownik niedokonany
(1.1) daw. ssać
Wiktionary
typ krzywej płaskiej tworzonej na podstawie dwóch innych krzywych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) geom. typ krzywej płaskiej;
Cysoida – typ krzywej płaskiej.
Tworzona jest na podstawie dwóch innych krzywych. Jeśli mają one w układzie współrzędnych biegunowych równania
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. geogr. Austro-Węgry
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) gwara. cesarz
Wiktionary
1. chorobowy, woreczkowaty guz wypełniony płynem, rzadziej - galaretowatą substancją; torbiel;
2. otoczka wytwarzana przez niektóre organizmy (np. pierwotniaki), umożliwiająca im przetrwanie w niesprzyjających życiu warunkach środowiska
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. patologiczna przestrzeń w ciele wypełniona płynem, stanowiąca miękki guz w kształcie błoniastego woreczka
(1.2) mikrobiol. przetrwalnik dla niektórych pierwotniaków i prokariotów;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
aminokwas endogenny zawierający grupę tiolową
Cysteina (skrót: Cys lub C) – organiczny związek chemiczny z grupy endogennych aminokwasów kodowanych, wchodzi w skład wielu białek. Wraz z homocysteiną i metioniną tworzy grupę aminokwasów siarkowych (cysteina jest najprostszym z nich).
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: cysteina
SJP.pl
w medycynie: wycięcie pęcherza moczowego
SJP.pl
członkini zakonu żeńskiego reguły cystersów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. zakonnica z zakonu cysterskiego
SJP.pl
Wiktionary
żeński katolicki zakon monastyczny oparty na regule św. Benedykta
Zakon Cysterski (łac. Ordo Cisterciensis, skrót OCist. lub OCSO (Ordo Cisterciensis Strictioris Observantiae) dla trapistów) – katolicki zakon monastyczny reformowany, posługujący się regułą benedyktyńską, założony w 1098 przez św. Roberta z Molesme, pierwszego opata z Cîteaux we Francji (łac. Cistercium; obecnie Saint-Nicolas-lès-Cîteaux). Pierwsze klasztory powstały w La Ferté (1113), Pontigny (1114), Clairvaux (1115) i Morimond (1115). Do Polski cystersi przybyli w połowie XII w.
SJP.pl
Wikipedia
1. duży zbiornik do przechowywania lub przewozu cieczy albo gazów;
2. pojazd z takim zbiornikiem
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. zamknięty zbiornik do magazynowania wody
(1.2) duży pojemnik do magazynowania wody
(1.3) mot. pojazd do przewożenia płynów
Cysterna (z łac. cisterna, od cista paka; gr. kistê, kosz) – zbiornik do gromadzenia i przechowywania cieczy, zwykle wody. Najczęściej cysterny służyły do gromadzenia deszczówki. Ich wielkość i pojemność zależała od potrzeb mieszkańców (od kilkunastu litrów do tysięcy metrów sześciennych – rezerwuary).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
statek wyposażony w cysterny, używany do przewozu ładunków płynnych; tankowiec, zbiornikowiec
SJP.pl
przymiotnik od: cysterna
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z cysterną, dotyczący cysterny
SJP.pl
Wiktionary
członek zakonu cysterskiego
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. zakonnik z zakonu założonego przez św. Roberta z Molesme;
Zakon Cysterski (łac. Ordo Cisterciensis, skrót OCist. lub OCSO (Ordo Cisterciensis Strictioris Observantiae) dla trapistów) – katolicki zakon monastyczny reformowany, posługujący się regułą benedyktyńską, założony w 1098 przez św. Roberta z Molesme, pierwszego opata z Cîteaux we Francji (łac. Cistercium; obecnie Saint-Nicolas-lès-Cîteaux). Pierwsze klasztory powstały w La Ferté (1113), Pontigny (1114), Clairvaux (1115) i Morimond (1115). Do Polski cystersi przybyli w połowie XII w.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zakon założony w XI wieku w Citeaux we Francji; zakon cysterski
Zakon Cysterski (łac. Ordo Cisterciensis, skrót OCist. lub OCSO (Ordo Cisterciensis Strictioris Observantiae) dla trapistów) – katolicki zakon monastyczny reformowany, posługujący się regułą benedyktyńską, założony w 1098 przez św. Roberta z Molesme, pierwszego opata z Cîteaux we Francji (łac. Cistercium; obecnie Saint-Nicolas-lès-Cîteaux). Pierwsze klasztory powstały w La Ferté (1113), Pontigny (1114), Clairvaux (1115) i Morimond (1115). Do Polski cystersi przybyli w połowie XII w.
SJP.pl
Wikipedia
→ cysters
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z cystersami, dotyczący cystersów
przymiotnik dzierżawczy
(2.1) należący do cystersów, będący ich własnością
SJP.pl
Wiktionary
choroba pasożytnicza zwierząt i człowieka wywołana przez pęcherzykowatą larwalną postać niektórych tasiemców, zwaną wągrem; cystycerkoza; wągrzyca
Wągrzyca, cysticerkoza (łac. cysticercosis) – pasożytnicza choroba odzwierzęca przewodu pokarmowego, wywoływana przez larwę tasiemca uzbrojonego (Taenia solium) – onkosferę, która w organizmie człowieka przekształca się wągra (cysticerkus, łac. cysticercus).
SJP.pl
Wikipedia
pęcherzykowata postać larwalna niektórych gatunków tasiemca wywołująca niebezpieczną chorobę - wągrzycę; wągier; wągr
Cysticerkus, bąblowiec prosty, finna, wągier – jedna z form drugiego stadium larwalnego niektórych tasiemców. Powstaje z onkosfery. Ma postać pęcherzyka, wewnątrz którego znajduje się płyn i, osadzony na wewnętrznej ścianie, wpuklony zawiązek główki tasiemca. Cysticerkus jest larwą ocystowaną, ale bez wyodrębnionego cerkomeru. Jego skoleks jest wciągnięty w rejon szyjki. Jama pierwotna otaczająca rejon szyjki tworzy duży pęcherz wypełniony płynem. Ten typ larwy wykazuje dużą różnorodność budowy. W odpowiednich warunkach główka wynicowuje się i rozwija się strobila.
SJP.pl
Wikipedia
chirurgiczne połączenie między żołądkiem a torbielą jakiegoś narządu organizmu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. operacyjne połączenie między żołądkiem a torbielą jakiegoś narządu organizmu
SJP.pl
Wiktionary
radiologiczne badanie pęcherza moczowego
Cystografia - badanie radiologiczne pęcherza moczowego wypełnionego środkiem cieniującym. Cystografię zstępującą wykonuje się na zakończenie urografii, a wstępującą (cystouretrografia mikcyjna) po wypełnieniu pęcherza środkiem cieniującym przez cewnik.
SJP.pl
Wikipedia
dotyczący cystografii
SJP.pl
kopalny szkarłupień; pęcherzowiec
SJP.pl
gromada wymarłych szkarłupni; pęcherzowce
SJP.pl
Wikipedia
wyrostek celulozowy na ścianie komórki roślinnej
Cystolity – kryształy węglanu wapnia będące wytworami ściany komórkowej występujące w komórkach niektórych roślin. Znajdują się one po wewnętrznej stronie błony komórkowej i tworzą różnych kształtów wyrostki.
Składają się one z celulozy inkrustowanej dużymi ilościami węglanu wapnia. Czasami cystolity wypełniają większą część komórki. Komórki zawierające cystolity zwykle różnią się kształtem i rozmiarem od innych, sąsiednich komórek tej samej tkanki (na ogół są większe). Czasami cystolity mogą w komórkach samoistnie zanikać.
SJP.pl
Wikipedia
wziernik służący do przeprowadzenia badania zwanego cystoskopią, polegającego na wprowadzeniu wziernika przez cewkę moczową do pęcherza moczowego
Cystoskop – wziernik, który służy do przeprowadzenia badania zwanego cystoskopią, polegającego na bezpośrednim wprowadzeniu wziernika przez cewkę moczową do pęcherza moczowego.
Cystoskop jest metalową rurą zaopatrzoną w światłowodowy układ optyczny, który umożliwia wzrokową ocenę śluzówki pęcherza moczowego. Dodatkowo zaopatrzony jest w oprzyrządowanie umożliwiające pobieranie materiałów do badań, przepłukanie pęcherza lub odessanie jego zawartości.
SJP.pl
Wikipedia
badanie diagnostyczne stosowane w urologii polegające na wprowadzeniu cystoskopu poprzez cewkę moczową do pęcherza moczowego
Cystoskopia (gr. kystis - pęcherz, woreczek i skopeín - oglądać) - badanie diagnostyczne stosowane w urologii, czasem połączone z działaniem terapeutycznym, które polega na wprowadzeniu przyrządu zwanego cystoskopem (wziernikiem) poprzez cewkę moczową do pęcherza moczowego.
SJP.pl
Wikipedia
cewnikowanie pęcherza moczowego przez skórę
Cystostomia – rodzaj urostomii. Jest to przetoka przez powłoki brzuszne do pęcherza moczowego ponad spojeniem łonowym. Dren zakładany jest operacyjnie i mocowany jest słabym szyciem tak, aby mógł być usunięty bezoperacyjnie lekkim szarpnięciem.
SJP.pl
Wikipedia
w medycynie: przecięcie ścianki pęcherza moczowego
SJP.pl
krzaczkowaty glon z rzędu morszczynowców, brunatnica występująca w ciepłych morzach
SJP.pl
choroba pasożytnicza zwierząt i człowieka wywołana przez pęcherzykowatą larwalną postać niektórych tasiemców, zwaną wągrem; cysticerkoza; wągrzyca
SJP.pl
choroba pasożytnicza zwierząt i człowieka wywołana przez pęcherzykowatą larwalną postać niektórych tasiemców, zwaną wągrem; cysticerkoza; wągrzyca
SJP.pl
komórka niewytwarzająca zarodników, występująca u grzybów podstawczaków; rozwierka
Cystyda, rozwierka (łac. cystidium) – płonna komórka, która wraz z elementami rozrodczymi – podstawkami (basidium) – tworzy hymenium grzybów. Cystydy rozdzielają podstawki od siebie i stąd pochodzi ich polska nazwa – rozwierki. Czasami cystydy występują pod hymenium (w warstwie subhymenium). Zazwyczaj cystydy są większe od podstawek i wystają ponad hymenium. Ich rola nie jest dokładnie znana, przypuszcza się, że mają za zadanie mechanicznie oddzielać podstawki od siebie, by nie dochodziło do ich zlepiania się, mogą pomagać w utrzymaniu wilgotności, działając jak pułapki powietrzne, mogą pełnić funkcje obronne przed drapieżnikami, takimi jak skoczogonki. Przypuszcza się także, że intensywny metabolizm cystyd może prowadzić do nagrzania otoczenia, co pomaga wyzwolić się zarodnikom.
SJP.pl
Wikipedia
białko proste, składnik albuminy
Cystyna – aminokwas powstały w wyniku połączenia dwóch cząsteczek cysteiny poprzez mostek dwusiarczkowy (jest to więc dimer).
Cystyna uczestniczy w tworzeniu mostków dwusiarczkowych w białkach. Wraz z wiązaniami wodorowymi, siłami van der Waalsa stabilizuje trzeciorzędową strukturę białka.
Cystyna ulega katabolizmowi wraz z cysteiną. Przekształcanie cystyny do cysteiny katalizuje reduktaza cystynowa.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: cystyna
SJP.pl
wrodzone zaburzenie przemiany materii polegające na gromadzeniu się cystyny w lizosomach
Cystynoza (ang. cystinosis) – rzadka, uwarunkowana genetycznie choroba metaboliczna zaliczana do lizosomalnych chorób spichrzeniowych, w której przebiegu w lizosomach gromadzi się aminokwas cystyna. Dziedziczenie choroby jest autosomalne recesywne. Cystynoza związana jest z mutacjami genu kodującego białko enzymu cystynozyny. Częstość schorzenia szacuje się na 1:100 000-1:200 000 urodzeń.
SJP.pl
Wikipedia
występowanie w moczu wzmożonej ilości cystyny
Cystynuria (ang. i łac. Cystinuria) – wrodzona, genetycznie uwarunkowana choroba metaboliczna o dziedziczeniu autosomalnym recesywnym, która charakteryzuje się wydalaniem zwiększonej ilości cystyny (a także określonych innych aminokwasów) z moczem oraz upośledzeniem absorpcji z przewodu pokarmowego.
SJP.pl
Wikipedia
wykrzyknik nakazujący zachowanie ciszy
wykrzyknik
(1.1) używany jako wezwanie do zachowania ciszy
SJP.pl
Wiktionary
zdrobniale: cytat
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od cytat
SJP.pl
Wiktionary
dawniej:
a) cytat (dosłowne przytoczenie w tekście czyichś słów);
b) pozew, wezwanie do stawienia się przed władzą, zwłaszcza sądową
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. dosłowne przytoczenie w mowie lub tekście cudzych słów
(1.2) przest. pozew, wezwanie do stawienia się przed władzą sądową lub administracyjną
SJP.pl
Wiktionary
samodzielna obronna twierdza służąca głównie do obrony miasta
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wojsk. w starszych fortyfikacjach: samodzielna twierdza dominująca nad miastem lub prowincją;
Cytadela (wł. cittadella) – samodzielna, dominująca nad miastem lub prowincją twierdza. Na terytorium własnym zadaniem cytadeli była ochrona mieszkańców w przypadku najazdu wroga. Na terytoriach podbitych cytadele budowano w celu utrzymania w posłuszeństwie mieszkańców (taką rolę miała np. cytadela Aleksandrowska w Warszawie).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: cytadela
SJP.pl
dawny instrument strunowy szarpany, o gruszkowatym korpusie i długiej szyjce
Cytara – dawny, strunowy, szarpany, instrument muzyczny z płaskim korpusem o gruszkowatym zarysie, długą szyjką z podstrunnicą i metalowymi progami, oraz kilkoma zdwojonymi, drucianymi strunami, które zarywa się palcami. Znana od późnego średniowiecza; najbardziej popularna w okresie renesansu i wczesnego baroku; wyparta przez gitarę. Używana głównie do akompaniowania śpiewowi, również do gry solowej.
SJP.pl
Wikipedia
osoba grająca na cytrze; cytrzysta
SJP.pl
dosłowne przytoczenie w tekście czyichś słów; cytata
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przytoczona wypowiedź, fragment innego tekstu;
Cytat, cytata (łac. citatio, niem. Zitat) – dosłowne przytoczenie cudzych słów. Cytat w literaturze jest formą ekspresji artystycznej. Może mieć charakter jawny, w postaci wyraźnie wyróżnionego tekstu, lub niejawny, stanowiąc rodzaj aluzji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dosłowne przytoczenie w tekście czyichś słów; cytat
SJP.pl
specjalista w dziedzinie cytatologii
SJP.pl
żartobliwe określenie sposobu komponowania wypowiedzi, w której autor nadużywa cytatów
SJP.pl
nadmierne używanie cytatów
SJP.pl
przymiotnik od: cytat
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z cytatem, dotyczący cytatu
SJP.pl
Wiktionary
enzym powstający podczas kiełkowania ziaren jęczmienia w słodowni, rozpuszczający hemicelulozę błon komórkowych
SJP.pl
temat słowotwórczy
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z komórką zwierzęcą lub roślinną
Wiktionary
dotyczący działu anatomii zajmującego się badaniem rozmieszczenia przestrzennego różnych komórek w większych strukturach
SJP.pl
1. dział anatomii zajmujący się badaniem rozmieszczenia przestrzennego różnych komórek w większych strukturach;
2. struktura komórek jakiejś części organizmu; cytoarchitektura
Cytoarchitektonika (ang. cytoarchitectonics, z gr. κύτος = komórka + αρχιτεκτονική = architektura) – nauka zajmująca się organizacją komórek organizmu. Odnosi się przede wszystkim do budowy ośrodkowego układu nerwowego: mózgowia i rdzenia kręgowego. Komplementarna dziedzina badań nad układem włókien mielinowych to mieloarchitektonika (ang. myeloarchitectonics, z gr. μυελός = szpik + αρχιτεκτονική). Pola mieloarchitektoniczne w pewnym stopniu pokrywają się z cytoarchitektonicznymi.
SJP.pl
Wikipedia
struktura komórek jakiejś części organizmu; cytoarchitektonika
SJP.pl
autoradiografia wykorzystywana do badań nad strukturą i funkcjonowaniem komórki
SJP.pl
jądro komórkowe
SJP.pl
SJP.pl
Cytochemia – dział biochemii, który się zajmuje składem chemicznym komórki oraz procesami chemicznymi zachodzącymi w komórce. Pozwala na zlokalizowanie związków chemicznych w komórce z wykorzystaniem technik takich jak mikrospalanie, mikrospektrofotometria, autoradiografia, kriomikroskopia elektronowa, mikroanaliza rentgenograficzna i immunohistochemia.
Wikipedia
specjalistka w dziedzinie cytochemii
SJP.pl
dotyczący cytochemii
SJP.pl
specjalista w dziedzinie cytochemii
SJP.pl
białkowa struktura odpowiedzialna za transport elektronów i uzyskiwanie energii w wyniku redukcji tlenu, występująca u wszystkich organizmów aerobowych
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) biol. białko uczestniczące w transporcie elektronów w procesie fosforylacji oksydacyjnej;
Cytochromy – grupa białek uczestniczących w transporcie elektronów w procesie fosforylacji oksydacyjnej. W mikrosomach cytochrom P450 uczestniczy w procesie metabolizmu ksenobiotyków.
W cytochromach funkcję grupy prostetycznej pełni hem lub jego analogi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: cytochrom
SJP.pl
SJP.pl
metoda diagnostyczna polegająca na mikroskopowych badaniu komórek złuszczonych z błon śluzowych lub pobranych z jam ciała
SJP.pl
biolog zajmujący się procesami fizjologicznym zachodzącymi na poziomie komórek
SJP.pl
nauka zajmująca się procesami fizjologicznym zachodzącymi na poziomie komórki
Fizjologia komórek, cytofizjologia, nauka zajmująca się procesami fizjologicznym zachodzącymi na poziomie komórki.Fizjologia komórek mięśniowych i nerwowych: pobudliwość i przewodnictwo synaptyczne.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: cytofizjologia
SJP.pl
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) biol. związany z cytogenetyką
SJP.pl
Wiktionary
osoba zajmująca się cytogenetyką
SJP.pl
nauka zajmująca się zagadnieniami genetycznymi zachodzącymi na poziomie komórki
Cytogenetyka – dział genetyki zajmujący się badaniem chromosomów. Cytogenetyka koncentruje się zarówno na kształcie jak i liczbie chromosomów, jak również na ich dziedziczeniu. W ostatnich latach rozwinęła się cytogenetyka molekularna, umożliwiająca badanie materiału genetycznego w stadium interfazy, bez uformowanych chromosomów.
SJP.pl
Wikipedia
w biologii: tworzenie się nowych komórek
SJP.pl
związany ze zmianami w komórkach kobiecych dróg rodnych w trakcie cyklu hormonalnego, pozwalający określić fazę tego cyklu, np. badanie cytohormonalne, wymaz cytohormonalny
SJP.pl
substancja hormonopodobna wytwarzana głównie przez komórki układu odpornościowego i oddziałująca na aktywność biologiczną sąsiadujących z nią komórek
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fizj. białko związane z procesem zapalnym
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z cytokinezą, dotyczący cytokinezy
SJP.pl
Wiktionary
końcowa faza podziału komórki
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) podział cytoplazmy w czasie podziału komórki
Cytokineza – podział cytoplazmy w procesie podziału komórki, zachodzący po kariokinezie (podziale jądra komórkowego), zwykle pod koniec anafazy lub na początku telofazy.
W komórkach zwierzęcych cytokineza wygląda następująco: w płaszczyźnie równikowej dzielącej się komórki tworzy się pierścień kurczliwy (zbudowany z cząsteczek białek – miozyny i aktyny). W wyniku zaciskania się tego pierścienia powstaje bruzda podziałowa. Pod nią zlokalizowane są pęcherzyki siateczki wewnątrzplazmatycznej, które łączą się i pomagają rozdzielić cytoplazmę oraz odtworzyć błonę komórkową. Ostatecznie prowadzi to do rozdzielenia cytoplazmy pomiędzy dwie komórki potomne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
hormon roślinny syntetyzowany i występujący w młodych pędach i korzeniu, aktywujący niektóre enzymy, białka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hormon wzrostu roślin
Cytokininy, CK – grupa regulatorów wzrostu i rozwoju roślin, wśród których znajdują się hormony roślinne oraz substancje o działaniu podobnym do hormonów roślinnych jednak nie występujące naturalnie w roślinach. Pierwszy związek zaliczany do cytokinin, kinetyna, został wyizolowany przez Folkego Skooga w latach 50. XX wieku. Cytokininami są m.in.:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: cytokinina
SJP.pl
→ cytokina
SJP.pl
1. specjalista w dziedzinie cytologii;
2. osoba wykonująca diagnostyczne badanie mikroskopowe komórek pobranych ze śluzówki pochwy, dróg oddechowych itp.
Cytologia (gr. kytos ‘komórka’, logos ‘nauka’), biologia komórki – dział biologii badający komórki, m.in. ich budowę (morfologię) oraz działanie (fizjologię). Jej dziedzinami są: cytofizjologia, cytopatologia, cytogenetyka i cytochemia. Cytologię można podzielić na cytologię zwierzęcą oraz roślinną.
SJP.pl
Wikipedia
1. nauka zajmująca się budową, funkcjami, rozwojem i podziałem komórek organizmów;
2. w diagnostyce medycznej: mikroskopowe badanie komórek pobranych z błon śluzowych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biol. nauka o komórce;
(1.2) pot. med. mikroskopowe badanie komórek pochwowej części szyjki macicy, pobranych drogą wymazu i opracowanej jako utrwalony rozmaz na szkiełku laboratoryjnym
Cytologia (gr. kytos ‘komórka’, logos ‘nauka’), biologia komórki – dział biologii badający komórki, m.in. ich budowę (morfologię) oraz działanie (fizjologię). Jej dziedzinami są: cytofizjologia, cytopatologia, cytogenetyka i cytochemia. Cytologię można podzielić na cytologię zwierzęcą oraz roślinną.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) biol. związany z cytologią, dotyczący cytologii
(1.2) med. związany z cytologią (badaniem pobranych komórek)
SJP.pl
Wiktionary
autobus przystosowany do badań cytologicznych i mammograficznych
SJP.pl
wirusowa choroba zakaźna
Cytomegalia (Cytomegalic inclusion body disease CIBD) – ogólnoustrojowa choroba, głównie wieku niemowlęcego, wywołana przez wirusa z rodziny Herpesviridae, betaherpeswirusa typu 5 (HCMV, ludzki cytomegalowirus, HHV-5), zaliczanego do cytomegalowirusów.
SJP.pl
Wikipedia
herpeswirus atakujący gruczoły ślinowe
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
błoniasta, sieciowa struktura w ramach cytoplazmy komórkowej
SJP.pl
technika pomiarowa używana do analizy właściwości komórek
SJP.pl
specjalista w dziedzinie cytomorfologii
SJP.pl
jedna z dziedzin mających zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biol. oocyt pozbawiony jądra
Wiktionary
część zawartości komórki nie obejmująca jądra, zawiera zarówno składniki stałe, jak i formę bezpostaciową
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biol. półpłynne wnętrze komórki, z wyłączeniem jądra komórkowego (jeśli komórka je zawiera), a obejmujące także: cytozol, organella, pęcherzyki i cytoszkielet;
Cytoplazma – część protoplazmy komórki eukariotycznej pozostająca poza jądrem komórkowym, a w przypadku, z definicji nie posiadających jądra, komórek prokariotycznych – cała protoplazma.
Dzieli się ją na:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ cytoplazma; cytoplazmowy
przymiotnik relacyjny
(1.1) biol. związany z cytoplazmą
SJP.pl
Wiktionary
→ cytoplazma; cytoplazmatyczny
SJP.pl
u protistów: otwór, przez który są wydalane niestrawione resztki pokarmu; nibyodbyt
Cytopyge – komórkowy otwór wydalniczy (odbytowy) występujący u większości orzęsków, przez który na drodze egzocytozy wydalane są niestrawione części pokarmu. Jest jednym z dwóch obszarów błony komórkowej orzęska, na którym nie występują rzęski. Tylko w jego obrębie opróżniane są wodniczki.
Konieczność występowania cytopyge u orzęsków wynika z bardzo złożonej budowy ich pellikuli, uniemożliwiającej tworzenie się i opróżnianie wodniczek w dowolnym miejscu.
SJP.pl
Wikipedia
Cytoredukcja – leczenie ukierunkowane na zmniejszenie liczby komórek nowotworu i jego masy, za pomocą operacji lub radioterapii, stosowane między innymi w raku jajnika.
Pojęcie cytoredukcji zwykle używane jest w odniesieniu do leczenia paliatywnego lub objawowego, gdy zaawansowanie kliniczne choroby uniemożliwia doszczętne usunięcie guza. Zmniejszenie masy guza (przez usunięcie wszystkich widocznych ognisk) ma wówczas przedłużyć przeżycie lub zmniejszyć objawy, na przykład ucisk na naczynia krwionośne lub nerwy.
Wikipedia
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biol. zob. cytozol.
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) biol. zob. cytozolowy.
Wiktionary
taki, który powoduje wstrzymanie procesów podziału komórek i ich namnażania
SJP.pl
lek hamujący podział komórek, używany głównie w leczeniu chorób nowotworowych; antymitotyk, lek antymitotyczny, lek cytostatyczny, lek onkostatyczny
Leki cytostatyczne, cytostatyki, leki przeciwnowotworowe, leki cytotoksyczne – grupa substancji naturalnych i syntetycznych używanych w chemioterapii nowotworów, działająca toksycznie na komórki nowotworowe charakteryzujące się szybkimi podziałami. Leki te uszkadzają jednak także inne szybko dzielące się, zdrowe komórki (szpik kostny, błony śluzowe, komórki włosów), stąd częste są działania niepożądane takie jak: anemia, nudności i wymioty, łysienie. Cytostatyki mają wąski indeks terapeutyczny.
SJP.pl
Wikipedia
jama gębowa u orzęsek (pierwotniaki)
Cytostom – jeden z dwóch obszarów błony komórkowej orzęska, na którym nie występują rzęski. Tylko w jego obrębie tworzą się wodniczki pokarmowe i tylko w jego obrębie zachodzi endocytoza. Konieczność występowania cytostomów u orzęsków wynika z bardzo złożonej budowy ich pellikuli, uniemożliwiającej tworzenie się i opróżnianie wodniczek (patrz też: cytopyge) w dowolnym miejscu.
Cytostom posiadają również niektóre wiciowce.
SJP.pl
Wikipedia
zespół włóknistych struktur białkowych w komórce eukariotycznej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biol. system białkowych struktur komórki nadający jej kształt, zapewniający organizację jej cytoplazmy oraz uczestniczący w jej ruchu;
Cytoszkielet – sieć włóknistych struktur białkowych w komórce eukariotycznej, dzięki którym organella i substancje nie pływają swobodnie w cytozolu, ale zajmują pewne przypisane sobie miejsca.
Cytoszkielet tworzą włókienka (filamenty) aktynowe, czyli mikrofilamenty, mikrotubule zbudowane z innego białka, a mianowicie tubuliny oraz filamenty pośrednie.
Szkielet komórki jest elastyczny – potrafi się szybko przebudowywać zgodnie z potrzebami komórki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) biol. związany z cytoszkieletem
SJP.pl
Wiktionary
dział taksonomii grupujący organizmy na podstawie badań cytologicznych
SJP.pl
toksyczność względem komórek w danym organizmie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co cytotoksyczne
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
toksyczny względem komórek w danym organizmie
SJP.pl
toksyna działająca na określone kategorie komórek organizmu
Cytotoksyny (gr. kytos ‘komórka’) – toksyny działające na określone komórki organizmu.
W zależności od narządu lub tkanki, wobec których są toksyczne, wyróżnia się m.in.:
SJP.pl
Wikipedia
dokładnie przytaczać w swojej wypowiedzi lub tekście słowa innej wypowiedzi lub fragmentu tekstu
czasownik przechodni niedokonany (dk. zacytować)
(1.1) dokładnie przytaczać w swojej wypowiedzi lub tekście słowa innej wypowiedzi lub fragmentu tekstu
SJP.pl
Wiktionary
zbadana statystycznie liczba cytowań jakiegoś tekstu (tekstów)
SJP.pl
dający się cytować
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|cytować.
Cytowanie piśmiennictwa – przytaczanie w tekście cudzych wywodów, powoływanie się na fakty naukowe, informacje zawarte w innych publikacjach. W naukach humanistycznych cytowanie bywa czasem określane mianem „powołania”.Cytowanie polega na:
Wiktionary oraz Wikipedia
liczba komórek w jednym mikrolitrze badanej laboratoryjnie próbki płynu, pobranej z wnętrza ciała
SJP.pl
płynna faza cytoplazmy (bez organelli i cytoszkieletu)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biol. płynna część cytoplazmy wypełniająca przestrzenie między elementami cytoszkieletu a organellami;
Cytozol, cytoplazma podstawowa, matriks cytoplazmy, płyn wewnątrzkomórkowy – płynny składnik cytoplazmy, w którym znajdują się organelle. W tym układzie koloidalnym znajdują się składniki odżywcze, jony, białka, enzymy oraz produkty odpadowe metabolizmu, z których część jest rozpuszczona w wodzie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ cytozol
przymiotnik relacyjny
(1.1) biol. związany z cytozolem
SJP.pl
Wiktionary
azotowa zasada organiczna wchodząca w skład kwasów nukleinowych
Cytozyna (skróty: Cyt, C) – organiczny związek chemiczny z grupy pirymidyn, jedna z pięciu zasad azotowych, wchodzących w skład podstawowych nukleotydów kwasów nukleinowych (DNA i RNA). W dwuniciowych kwasach nukleinowych cytozyna tworzy parę komplementarną z guaniną za pomocą trzech wiązań wodorowych:
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: cytozyna
SJP.pl
instrument muzyczny o płaskim pudle rezonansowym, na którym rozpięte są struny strojone w dwojaki sposób
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) muz. instrument strunowy o płaskim pudle;
Cytra (z gr. kitara, z lac. Cithara) – instrument muzyczny z grupy chordofonów szarpanych. Współczesna odmiana cytry pochodzi z terenów Niemiec i Austrii. Jej nazwa wskazuje na pokrewieństwo ze starogrecką kitarą, podobnie jak nazwa gitara.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
bezbarwna ciecz o zapachu cytryny otrzymywana z olejku cytrynowego i lemongrasowego
SJP.pl
Wikipedia
mieszaniec pomarańczy słodkiej z pomarańczą trójlistkową
Cytranga – mieszaniec roślin z rodzaju cytrus.
Stosowana jako podkładka nie zapobiega suchej zgniliźnie korzeni ani chorobie Citrus exocortis.
SJP.pl
Wikipedia
minerał; cytryn
SJP.pl
kadź garbarska, zaopatrzona w mieszadło skrzydłowe, napędzane mechanicznie, używana do moczenia skór
SJP.pl
1. gatunek drzewa o wiecznie zielonych liściach;
2. owoc tego drzewa
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Citrus medica|ref=tak., gatunek roślin wieloletnich z rodziny rutowatych;
Cytron, cedrat (Citrus medica L.) – gatunek roślin wieloletnich z rodziny rutowatych (Rutaceae Juss.). Prawdopodobnie pochodzi z podnóża Himalajów (północno-wschodnie Indie, północna Mjanma). Rozprzestrzeniony już w starożytności do Chin i Europy (tu dotarł jako pierwszy z owoców cytrusowych ok. 300 r. p.n.e.). Jest prawdopodobnie jednym z trzech gatunków rodzicielskich (obok pomarańczy olbrzymiej i mandarynki) większości form uprawnych cytrusów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
cytrynada, cytroneta;
1. chłodzący napój z soku cytrynowego, cukru i wody, najczęściej gazowany i aromatyzowany;
2. niegazowany napój cytrynowy, sprzedawany w okresie Polski Ludowej w woreczkach foliowych
Cytronada – niegazowany napój cytrynowy, produkowany i sprzedawany w Polsce w latach 80. XX wieku w foliowych woreczkach, które należało przebić słomką (często sprzedawaną w komplecie z woreczkiem).
SJP.pl
Wikipedia
roślina z rodziny traw, uprawiana głównie w Afryce i na terenach krajów euroazjatyckich ze względu na zawartość olejków eterycznych; palczatka
SJP.pl
Cytronelal (rodinal) – organiczny związek chemiczny z grupy aldehydów terpenowych, monoterpenoid będący głównym składnikiem mieszaniny terpenoidów nadającej olejkowi cytronelowemu specyficzny cytrynowy zapach.
Cytronelal jest głównym składnikiem olejków destylowanych z roślin z rodziny Cymbopogon oraz gatunków Corymbia citriodora i Leptospermum petersonii oraz Melissa officinalis.
Wikipedia
Cytronelol – organiczny związek chemiczny z grupy nienasyconych alkoholi alifatycznych zaliczany do monoterpenów, o intensywnym, przyjemnym zapachu, bardzo trudno krystalizuje.
Posiada jedno centrum chiralności i dlatego występuje w formie dwóch enancjomerów. Intensywny zapach posiada tylko jeden z enancjomerów (z konfiguracją absolutną S (+)). Forma lewoskrętna nazywa się rodinolem. Przy małych stężeniach jego zapach kojarzy się z różami i melisą, a przy większych – bardziej przypomina intensywny zapach cytrusowy.
Wikipedia
przymiotnik od: cytronela
SJP.pl
cytrynada, cytronada;
1. chłodzący napój z soku cytrynowego, cukru i wody, najczęściej gazowany i aromatyzowany;
2. niegazowany napój cytrynowy, sprzedawany w okresie Polski Ludowej w woreczkach foliowych
Cytroneta – cytrynowy napój gazowany, sprzedawany od lat 70. do początku lat 90. XX wieku w szklanych butelkach 0,33 litra, a także w foliowych woreczkach (niegazowana).
SJP.pl
Wikipedia
związany z cytronem
SJP.pl
aminokwas biorący udział w cyklu mocznikowym
Cytrulina – organiczny związek chemiczny z grupy α-aminokwasów, pochodna ornityny. Po raz pierwszy wyizolowano ją z arbuza. Bierze udział w cyklu mocznikowym, w którym powstaje z ornityny i karbamoilofosforanu w mitochondrium (reakcja katalizowana przez transkarbamoilazę ornitynową), a następnie jest wydzielana do cytozolu i przekształcana do kwasu argininobursztynowego z udziałem syntetazy argininobursztynowej.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
1. egzotyczne drzewo lub krzew o soczystych owocach;
2. owoc drzewa lub krzewu, uprawianego w ciepłym klimacie
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Citrus|L.|ref=tak., tropikalne drzewo lub krzew o soczystych owocach;
(1.2) spoż. owoc cytrusa (1.1)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
cytrusowy smak lub posmak, zwykle piwa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cytrusowy smak
SJP.pl
Wiktionary
związany z cytrusem
przymiotnik
(1.1) związany z cytrusem
SJP.pl
Wiktionary
minerał przezroczysty o barwie żółtej, odmiana kwarcu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. odmiana kwarcu o żółtej barwie z cytrynowym odcieniem, kamień szlachetny
Cytryn (kwarc żółty) – odmiana kwarcu. Należy do minerałów rzadkich. Nazwa pochodzi od: starofrancuskiego słowa citrin – żółty; gr. kitros = cytryna; łac. citrus = drzewo cytrusowe. Inne nazwy (niedopuszczalne w handlu) to: topaz czeski, topaz złoty, topaz fałszywy, topaz Madeira.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. roślina z rodziny rutowatych, niewysokie drzewo lub krzew o wiecznie zielonych liściach, białych kwiatach i żółtych owocach; cytrynowiec, drzewo cytrynowe;
2. owoc rośliny o tej samej nazwie, mięsisty, o soczystym, kwaśnym miąższu i żółtej skórce
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) spoż. kwaśny owoc o żółtej skórce
(1.2) dendr. roślina z rodzaju nazwa systematyczna|Citrus|ref=tak., drzewo rodzące kwaśne owoce;
(1.3) środ. mot. citroën
(1.4) uczn. dziewczyna
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
cytronada, cytroneta;
1. chłodzący napój z soku cytrynowego, cukru i wody, najczęściej gazowany i aromatyzowany;
2. niegazowany napój cytrynowy, sprzedawany w okresie Polski Ludowej w woreczkach foliowych
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) stpol. cytryna
Wiktionary
o cechach cytryńcowatych (rodzina roślin)
rzeczownik, rodzaj nijaki, liczba mnoga
(1.1) bot. rodzina roślin okrytonasiennych;
Cytryńcowate (Schisandraceae Blume) – rodzina należąca do jednej z najstarszych linii rozwojowych roślin okrytonasiennych – rzędu Austrobaileyales. Obejmuje trzy rodzaje z 92 gatunkami, ewentualnie dwa z 50 gatunkami w ujęciu wyodrębniającym rodzaj badian Illicium w osobną rodzinę Illiciaceae (takie ujęcie było np. opcjonalne w systemie APG II z 2003). Rodzina ma dysjunktywny zasięg obejmujący południowo-wschodnią część Stanów Zjednoczonych, Meksyk i Antyle oraz wschodnią i południowo-wschodnią Azję (od rosyjskiego Dalekiego Wschodu po Sri Lankę i Celebes). Jej przedstawiciele występowali jednak na pozostałym obszarze Azji i Europy jeszcze w trzeciorzędzie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
o cechach cytryńcowatych (rodzina roślin)
SJP.pl
pospolity w Polsce motyl dzienny z rodziny bielinków; listkowiec cytrynek
SJP.pl
sól kwasu cytrynowego otrzymana przez działanie na niego odpowiednim wodorotlenkiem
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. sól lub ester kwasu cytrynowego;
Cytryniany – organiczne związki chemiczne, sole i estry kwasu cytrynowego.
Cytryniany odgrywają znaczną rolę w organizmach żywych. Powstają one w trakcie cyklu Krebsa, w wyniku kondensacji aldolowej estrów kwasu szczawiowego i octowego z acetylo-CoA katalizowanej przez enzym syntazę cytrynianową. W dalszych etapach cyklu cytrynian ulega izomeryzacji do mniej trwałego termodynamicznie izocytrynianu przy udziale enzymu akonitazy:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mrozoodporne pnącza z Ameryki Północnej i Azji Wschodniej o wonnych kwiatach i jagodowych owocach
Cytryniec (Schisandra Michx.) – rodzaj roślin z rodziny cytryńcowatych (Schisandraceae). Do rodzaju należy 26 gatunków występujących głównie w Azji wschodniej i południowo-wschodniej (zwłaszcza w Chinach i Japonii). Tylko jeden gatunek – Schisandra glabra rośnie poza Azją – w południowo-wschodniej części Ameryki Północnej. Rośliny te rosną w zaroślach i lasach, zwykle nad strumieniami.
SJP.pl
Wikipedia
mała cytryna
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. zdrobn. od: cytryna
(1.2) więz. miotacz gazu
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. od: cytrynówka
Wiktionary
roślina z rodziny rutowatych, niewysokie drzewo lub krzew o wiecznie zielonych liściach, białych kwiatach i żółtych owocach; cytryna, drzewo cytrynowe
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kulin. ciasto z warstwą biszkoptu, budyniu i kremem cytrynowym
(1.2) bot. pot. drzewo cytrynowe
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(2.1) zob. tarcznik cytrynowiec.
SJP.pl
Wiktionary
1. nalewka na skórkach cytrynowych;
2. roślina z rodziny rutowatych; miłonia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Limonia|L.|ref=Limonia (Rutaceae)., roślina z rodziny rutowatych
(1.2) spoż. nalewka na cytrynach
Cytrynówka – rodzaj likieru smakowego o smaku i zapachu cytryny. Napój pozyskiwany z mieszkanki skórki cytrynowej, syropu cukrowego, wody i alkoholu o stężeniu minimum 40% przyrządzonej w odpowiednich proporcjach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pomarańczowy o odcieniu cytrynowym
SJP.pl
żółty o odcieniu cytrynowym
przymiotnik
(1.1) żółty o odcieniu cytrynowym
SJP.pl
Wiktionary
złoty o odcieniu cytrynowym
SJP.pl
1. dotyczący cytryny (drzewa lub krzewu) np. gaj cytrynowy;
2. zrobiony z owoców cytryny, mający smak cytryn, zapach cytryn;
3. mający kolor dojrzałych owoców cytryny
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z cytryną, dotyczący cytryny
(1.2) taki, który jest wykonany z dodatkiem cytryny
przymiotnik jakościowy
(2.1) taki, który ma kolor owocu cytryny
(2.2) przypominający cytrynę w smaku lub zapachu
SJP.pl
Wiktionary
muzyk grający na cytrze
SJP.pl
kobieta grająca na cytrze
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) muz. kobieta, która gra na cytrze
SJP.pl
Wiktionary
roślina stepowa z rodziny astrowatych; rupnik
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. szarozielony krzew azjatycki;
(1.2) lek z wysuszonego kwiatostanu cytwaru (1.1)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ cytwar
SJP.pl
organiczny związek chemiczny, jasnożółty proszek o silnych własnościach toksycznych, występujący we wszystkich częściach złotokapu zwyczajnego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. organiczny związek chemiczny, alkaloid występujący we wszystkich częściach złotokapu zwyczajnego;
Cytyzyna – organiczny związek chemiczny, alkaloid chinolizydynowy o silnych własnościach toksycznych. Występujące we wszystkich częściach złotokapu zwyczajnego (Laburnum anagyroides).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. cewa, cewka, rurka
(1.2) przest. szpulka
Wiktionary
czasownik niedokonany
(1.1) gwara. przysypiać, trwać w półśnie, najczęściej na skutek upojenia alkoholowego lub zmęczenia.
Wiktionary
substancja pochodzenia zwierzęcego, będąca wydzieliną gruczołów cywety; cybet
Cywet (Cybet) (Viverra Civetta Extract) – ekstrakt z wysuszonych gruczołów okołoodbytniczych, wydzielających feromony, pochodzących od kilku ssaków z podrodziny wiwerowatych, nazywanych cywetami lub cybetami (np. cyweta afrykańska, Viverra civetta, Viverra zibetha). Zwierzęta zamieszkują obszar Abisynii, Gwinei, Senegalu i Indii. Istnieje możliwość operacyjnego usunięcia tego gruczołu, co uchroniłoby zwierzę przed śmiercią, jednak wysoka cena tego produktu sprawia, że zwierzęta są specjalnie do tego celu hodowane i zabijane. Istnieje jeszcze druga metoda otrzymywania cywetu, ale jest ona niezwykle okrutna i bolesna dla cywet. Zwierzęta hoduje się w bardzo ciasnych klatkach i, aby zwiększyć ilość wydzieliny gruczołowej, nieustannie się je drażni. Cywet wydzielają samce i samice. W ciągu roku można od jednego osobnika uzyskać około 250 g cywetu. Jest to substancja o żółtej barwie i o konsystencji masła. Zwykle otrzymuje się tinkturę przez kilkumiesięczną macerację rozdrobnionego wysuszonego gruczołu zimnym alkoholem etylowym lub na gorąco. Konkret i absolut wytwarza się przez ekstrakcję eterem naftowym i etanolem. Mimo okrutnych metod pozyskiwania tej substancji zapachowej obecnie w niektórych krajach Azji i Afryki nadal jest ona sprzedawana, a powodem ciągłego zainteresowania tym produktem jest brak możliwości zastąpienia go substancjami pochodzenia roślinnego czy syntetycznego.
SJP.pl
Wikipedia
ssak zaliczany do rodziny łasz z rzędu drapieżnych, zwierzę wielkości lisa mające szare futro w brązowe cętki; cybeta
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zool. nazwa systematyczna|Civettictis|Pocock|ref=tak., rodzaj drapieżnego ssaka z rodziny wiwerowatych;
(1.2) pot. łaskun palmowy
Cyweta (Civettictis) – rodzaj ssaków z podrodziny wiwer (Viverrinae) w obrębie rodziny wiwerowatych (Viverridae).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ cywet; cybetowy
SJP.pl
1. osoba nienależąca do sił zbrojnych (również policji); osoba cywilna;
2. potocznie: życie pozawojskowe
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) wojsk. ktoś niebędący w czynnej służbie wojskowej;
Cywil, osoba cywilna (łac. civilis, obywatelski) – określenie osoby niebędącej w czynnej służbie wojskowej, przeciwieństwo żołnierza.
W mowie potocznej termin ten jest również używany w szerszym znaczeniu i odnosi się do osób niebędących członkami innych formacji mundurowych zorganizowanych na wzór wojskowy, powołanych do ochrony porządku i bezpieczeństwa publicznego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: cywile w odróżnieniu od żołnierzy
SJP.pl
specjalista w zakresie cywilistyki - nauki dotyczącej prawa cywilnego
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) praw. specjalista prawniczy, znawca prawa cywilnego
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
związany z cywilistyką lub cywilistą (np. umowa cywilistyczna, studia cywilistyczne)
SJP.pl
nauka dotycząca prawa cywilnego
SJP.pl
1. stan rozwoju społeczeństwa, zwłaszcza jego kultury materialnej;
2. ogół dóbr materialnych i kulturowych jakiegoś społeczeństwa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) poziom rozwoju społeczeństwa w danym okresie historycznym, któremu właściwy jest określony dorobek w postaci kultury materialnej i nagromadzenie instytucji społecznych uwarunkowane stopniem opanowania środowiska naturalnego;
(1.2) ogół dóbr materialnych i umiejętności osiągnięty przez społeczeństwo w określonej epoce
Cywilizacja – poziom rozwoju społeczeństwa w danym okresie historycznym, który charakteryzuje się określonym poziomem kultury materialnej, stopniem opanowania środowiska naturalnego i nagromadzeniem instytucji społecznych. Stanowi ona najwyższy poziom organizacji społeczeństw, z którymi jednostki identyfikują się. W skład cywilizacji wchodzą mniejsze jednostki, np.: narody, wspólnoty pierwotne czy inne zbiorowości.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: cywilizacja
przymiotnik
(1.1) związany z cywilizacją
SJP.pl
Wiktionary
osoba, która szerzy cywilizację, cywilizuje
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) ktoś, kto szerzy cywilizację
SJP.pl
Wiktionary
kobieta, która szerzy cywilizację, cywilizuje
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z cywilizatorami, cywilizowaniem, zaprowadzaniem cywilizacji
Wiktionary
1. krzewić, wprowadzać cywilizację;
2. cywilizować się - stawać się cywilizowanym
czasownik niedokonany
(1.1) szerzyć cywilizację
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) szerzenie cywilizacji
Wiktionary
1. krzewić, wprowadzać cywilizację;
2. cywilizować się - stawać się cywilizowanym
przymiotnik
(1.1) korzystający ze zdobyczy cywilizacji
SJP.pl
Wiktionary
→ cywil
SJP.pl
potocznie: funkcjonariusz policji lub innych służb specjalnych nienoszący munduru
SJP.pl
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób cywilny lub w kontekście życia cywilnego, w przeciwieństwie do spraw związanych z wojskiem, służbami mundurowymi czy sytuacjami wojennymi
Wiktionary
dotyczący prawa cywilnego, oparty na prawie cywilnym
SJP.pl
dawniej: władza cywilna
SJP.pl
1. nie odnoszący się do wojska, nie będący wojskowym, niewojskowy (np. ludność cywilna);
2. związany ze stroną prawną stosunków osobistych, rodzinnych i majątkowych obywateli (np. sprawa cywilna, ślub cywilny);
3. przestarzałe: obywatelski, osobisty
przymiotnik
(1.1) nie należący do wojska
(1.2) praw. taki, który odnosi się do strony prawnej relacji osobistych, majątkowych oraz rodzinnych między obywatelami
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
szlachecki urzędnik ziemski w dawnej Polsce i na Litwie; ciwun
SJP.pl
położony na południe od Alp; cisalpejski, cyzalpiński
SJP.pl
położony na południe od Alp; cisalpiński, cyzalpejski
SJP.pl
związek chemiczny stosowany jako lek zwiększający motorykę przewodu pokarmowego; cisaprid
SJP.pl
Wikipedia
człowiek rzeźbiący w metalu; cyzeler
SJP.pl
kobieta rzeźbiąca w metalu
SJP.pl
SJP.pl
1. sztuka wykańczania, obrabiania przedmiotów kutych w metalu lub metalowych odlewów odpowiednimi narzędziami; grawerstwo, cyzelerstwo;
2. przenośnie: drobiazgowe, dokładne wykańczanie lub poprawianie czegoś; cyzelatura, wygładzanie
SJP.pl
zajęcie cyzelatora; wynik pracy cyzelatora
SJP.pl
człowiek rzeźbiący w metalu; cyzelator
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rzem. rzemieślnik wykańczający metalowe rzeżby i przedmioty rzemiosła artystycznego
SJP.pl
Wiktionary
kobieta zajmująca się cyzelowaniem, rzeźbiąca w metalu
SJP.pl
1. dział fabryki zajmujący się cyzelowaniem;
2. warsztat cyzelatora
SJP.pl
→ cyzeler
SJP.pl
sztuka wykańczania, obrabiania przedmiotów kutych w metalu lub metalowych odlewów odpowiednimi narzędziami; grawerstwo, cyzelatorstwo
SJP.pl
1. obrabiać, wygładzać metalowe przedmioty rzemiosła artystycznego
2. przenośnie: drobiazgowo, pedantycznie coś wykańczać
czasownik
(1.1) rzem. szt. wykańczać, wygładzać przedmioty rzemiosła artystycznego i rzeźby odlewane w metalu
(1.2) przen. bardzo starannie, z pieczołowitą dokładnością, coś wykańczać, opracowywać
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|cyzelować.
Cyzelowanie – rodzaj artystycznej obróbki plastycznej metalowych rzeźb i wyrobów rzemiosła artystycznego, wykutych, odlanych, tłoczonych lub wyoblanych.
Metoda ta ma zastosowanie do:
Wiktionary oraz Wikipedia
zajęcie cyzelatora
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
wierszowany kalendarz kościelny, używany od XII wieku; cizjojanus; cisiojanus
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hist. średniowieczny wierszowany kalendarz o charakterze mnemotechnicznym;
Cyzjojan (łac. Cisiojanus) – średniowieczny wierszowany kalendarz o charakterze mnemotechnicznym.
Cyzjojany zbudowane były w ten sposób, że każdy miesiąc opisywały dwa wersy. W każdym dwuwersie poszczególne sylaby informowały o świętach stałych oraz o dniach, w których wspominało się świętego. Wersy liczyły tyle sylab, ile dni posiadał dany miesiąc. Aby zachować przyjęty układ, słowa skracano do jednej sylaby lub incipitu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia