Ar

jednostka miary powierzchni ziemi równa 100 metrom kwadratowym; powierzchnia równa tej jednostce


skrótowiec, rzeczownik

 (1.1) = eduk. akademia rolnicza


Geografia:

Inne:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Ar-Rijad

stolica Arabii Saudyjskiej; Rijad, Al-Rijad


Rijad (arab. ‏الرياض‎, Ar-Riyāḍ, Ar-Rijad) – stolica Arabii Saudyjskiej położona w środkowej części kraju, u wschodniego podnóża gór Dżabal Tuwajk, siedziba administracyjna prowincji Rijad. W 2010 roku miasto liczyło ok. 5,2 mln mieszkańców.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Ar.

skrót od: arabski; arab.


Źródła:

SJP.pl

Ara

rodzaj dużej papugi


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Ara|ref=tak., rodzaj ptaków z podrodziny papug neotropikalnych;

 (1.2) ornit. duża, kolorowa papuga z rodzaju ara (1.1);

 (1.3) ornit. nazwa niektórych papug z podrodziny papug neotropikalnych;



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arab

koń czystej krwi arabskiej


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. osoba narodowości arabskiej;



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arab.

skrót od: arabski; ar.


Język arabski (arab. اللغة العربية, trb. al-luġa al-‘arabijja) – język z rodziny języków semickich, w której zaliczany jest do grupy języków południowo-zachodnich według klasycznego podziału, bądź grupy języków zachodnich, centralnych według podziału Hetzrona i Voigta. Zapisywany jest alfabetycznym pismem arabskim typu abdżad, od strony prawej do lewej.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Araban

wielocukier, polimer cząsteczek arabinozy


Źródła:

SJP.pl

Arabczyk

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) daw. jeźdz. zdrobn. arab


Źródła:

Wiktionary

Arabela

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;



Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Araber

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. Arab


Źródła:

Wiktionary

Arabeska

1. antyczny ozdobnik roślinny;
2. utwór muzyczny z wieloma ozdobnikami;
3. poza w balecie polegająca na pochyleniu tułowia w przód i wyprostowaniu jednej nogi poziomo w tył; arabesque;
4. utwór ironiczno-humorystyczny charakterystyczny przede wszystkim dla romantyzmu niemieckiego


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) szt. archit. ozdobny ornament roślinny wywodzący się z kultury arabskiej;

 (1.2) muz. miniatura na fortepian;

 (1.3) choreogr. poza w tańcu inspirowana motywami orientalnymi

 (1.4) choreogr. sport. figura w łyżwiarstwie figurowym wzorowana na arabesce (1.3)

 (1.5) liter. gatunek prozy, drobny utwór zawierający wiele motywów fantastyki baśniowej

 (1.6) pot. prostytutka, której klientami są Arabowie



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arabeskowość

wzorzystość taka jak w arabesce, ornamencie w stylu arabskim; styl arabeskowy


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest arabeskowe


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arabeskowy

przymiotnik od: arabeska


przymiotnik

 (1.1) związany z arabeską, arabeskami

 (1.2) szt. pokryty arabeskami


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arabesque

[czytaj: araBESK] poza w balecie polegająca na pochyleniu tułowia w przód i wyprostowaniu jednej nogi poziomo w tył; arabeska



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arabia

1. prowincja rzymska, dawne królestwo Nabatejczyków;
2. przestarzale: Półwysep Arabski


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. kraina zazwyczaj utożsamiana z Półwyspem Arabskim, lecz początkowo obejmująca obszar Azji leżący na południowy zachód od Mezopotamii, obejmując poza półwyspem również część Lewantu;

 (1.2) pot. geogr. Arabia Saudyjska

 (1.3) astr. planetoida z pasa głównego asteroid o numerze 1157;


Arabia (pochodzi od słowa arab. ‏عرب‎ ’Arab – w pierwotnym znaczeniu: „koczownik”) – kraina zazwyczaj utożsamiana z Półwyspem Arabskim, lecz początkowo obejmująca obszar Azji Zachodniej leżący na południowy zachód od Mezopotamii, obejmując poza półwyspem również część Lewantu. Sam Półwysep Arabski określano także jako Dżazirat al-Arab (Wyspa Arabów).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arabica

[czytaj: arabika] rodzaj kawy; arabika


Źródła:

SJP.pl

Arabika

rodzaj kawy; arabica


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. masyw górski w Wielkim Kaukazie, położony na terytorium Abchazji;



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arabinoza

monosacharyd, aldopentoza


Arabinoza – organiczny związek chemiczny, pięciowęglowy monosacharyd (cukier prosty) zaliczany do aldoz (aldopentoza). W przyrodzie występuje najczęściej w postaci enancjomeru L. Wykazuje czynność optyczną (konfiguracja D(–)). D-Arabinoza jest rzadko spotykana w przyrodzie. Występuje jako składnik niektórych glikozydów. Otrzymuje się ją głównie przez degradację D-glukozy.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arabista

naukowiec badający język, kulturę i dzieje Arabów


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) specjalista w zakresie języka, historii i kultury Arabów;


Arabistyka – jedna z dziedzin orientalistyki, zajmująca się badaniem języka arabskiego i jego dialektów, kultury, historii obszarów arabskojęzycznych, systemów religijnych i filozoficznych, literatury arabskiej, a także polityki, gospodarki oraz ekonomii. Dziedziny powiązane ściśle z arabistyką to islamistyka i semitystyka.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arabistka

arabista


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) specjalistka w zakresie arabistyki


Patrz:arabista

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arabistyczny

arabistyka


przymiotnik

 (1.1) dotyczący arabistyki


Patrz:arabistyka

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arabistyka

dział literaturoznawstwa zajmujący się literaturą arabską


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauka o języku, kulturze i historii Arabów;

 (1.2) kierunek na uczelni obejmujący studia w dziedzinie arabistyki (1.1)


Arabistyka – jedna z dziedzin orientalistyki, zajmująca się badaniem języka arabskiego i jego dialektów, kultury, historii obszarów arabskojęzycznych, systemów religijnych i filozoficznych, literatury arabskiej, a także polityki, gospodarki oraz ekonomii. Dziedziny powiązane ściśle z arabistyką to islamistyka i semitystyka.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arabizacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) narzucanie danemu ludowi lub przyswajanie przez dany lud arabskiej kultury, obyczajów i języka

 (1.2) nadawanie czemuś lub komuś cech arabskich

 (1.3) rozpowszechnienie języka arabskiego, dostosowywanie czegoś do języka arabskiego


Źródła:

Wiktionary

Arabizm

1. wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa wzorowane na języku arabskim albo z niego przejęte;
2. element typowy dla Arabii Saudyjskiej


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. wyraz, zwrot, forma gramatyczna zapożyczona do jakiegoś języka z języka arabskiego;

 (1.2) grupa cech charakterystycznych dla Arabów, kultury bądź świata arabskiego


Arabizm – wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa zapożyczona z języka arabskiego.

Arabizmami jest wiele terminów związanych z islamem i całą kulturą arabską, a także terminy naukowe zapożyczone w średniowieczu, gdy nauka w krajach arabskich stała na wyższym poziomie w porównaniu z nauką europejską.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arabizować

czasownik przechodni niedokonany (dk. zarabizować)

 (1.1) kult. narzucać arabskość, przymuszać kogoś do zostania Arabem, zmieniać coś na arabskie

czasownik zwrotny niedokonany arabizować się (dk. zarabizować się)

 (2.1) stawać się Arabem, nabierać cech arabskich


Źródła:

Wiktionary

Arabizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) narzucanie kultury i języka arabskiego

 (1.2) nadawanie czemuś charakteru arabskiego


Źródła:

Wiktionary

Arabka

klacz czystej krwi arabskiej


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta pochodzenia arabskiego, wywodząca się z jednego z krajów świata arabskiego


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arabokonik

mieszaniec konia czystej krwi arabskiej z kucem


Źródła:

SJP.pl

Arabski

dotyczący Arabów


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. język Arabów, najpowszechniejszy język semicki będący językiem oficjalnym licznych krajów regionu bliskowschodniego i północnoafrykańskiego;

przymiotnik relacyjny

 (2.1) dotyczący Arabów i terenów, które zamieszkują



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arabsko

przysłówek

 (1.1) na sposób arabski, po arabsku


Źródła:

Wiktionary

Arabsko-Muzułmański

przymiotnik

 (1.1) dotyczący jednocześnie Arabów, kultury arabskiej i muzułmanów, islamu; dotyczący arabskich muzułmanów


Źródła:

Wiktionary

Arabskojęzyczny

1. posługujący się językiem arabskim;
2. napisany w języku arabskim;
3. o jakimś terenie: zamieszkany przez ludność posługującą się językiem arabskim


przymiotnik

 (1.1) posługujący się językiem arabskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem arabskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku arabskim


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arabskość

arabski


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co typowo arabskie; zbiór cech, pojęć, rzeczy, zjawisk wywodzących się ze świata arabskiego / charakterystycznych dla świata arabskiego i Arabów


Patrz:arabski

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arabszczyzna

1. język arabski;
2. cechy charakterystyczne kultury arabskiej


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. jęz. język arabski

 (1.2) pot. zbiór cech typowych dla kultury i obyczajów arabskich


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arabus

pogardliwie o Arabie


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) lekcew. Arab


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arabuska

arabus


Patrz:arabus

Źródła:

SJP.pl

Araby

rasa gorącokrwistych koni wierzchowych wywodząca się z rejonu Półwyspu Arabskiego; konie osiągające wysokość w kłębie do 155 cm, o maści w zależności od typu siwej, gniadej albo kasztanowatej; arabskie konie czystej krwi


Araby – czarno-biały polski krótkometrażowy film dokumentalny Zbigniewa Raplewskiego z roku 1963, podejmujący tematykę koni czystej krwi arabskiej ukazanych na tle pięknych krajobrazów, zrealizowany w Janowie Podlaskim.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arachid

fistaszek, orzeszek ziemny, orzeszek arachidowy;
a) owoc orzecha ziemnego zawierający jadalne nasiona;
b) jadalne nasiono owocu orzecha ziemnego


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. roln. nazwa systematyczna|Arachis hypogaea|L.|ref=tak., roślina z rodziny bobowatych, pochodząca z Ameryki Południowej, uprawiana dla jadalnych nasion rozwijających się pod ziemią;

 (1.2) kulin. spoż. jadalne nasiono orzachy podziemnej


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arachidonowy

kwas arachidonowy - ważny składnik pokarmu człowieka, odpowiednik nasyconego kwasu arachidowego, występującego w orzeszkach ziemnych


Źródła:

SJP.pl

Arachidowo

przysłówek

 (1.1) tak jak arachidy


Źródła:

Wiktionary

Arachidowy

zrobiony z arachidów, zawierający arachidy, mający smak arachidów (np. orzechy arachidowe, olej arachidowy)


przymiotnik jakościowy

 (1.1) spoż. zrobiony z arachidów, zawierający arachidy

przymiotnik relacyjny

 (2.1) związany z arachidami, odnoszący się do arachidów


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arachina

lekarstwo


Źródła:

SJP.pl

Arachne

w mitologii greckiej: tkaczka lidyjska słynąca z maestrii swych dzieł, uczennica Ateny



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arachnofob

osoba przejawiająca chorobliwy lęk przed pająkami


Źródła:

SJP.pl

Arachnofobia

chorobliwy lęk przed pająkami


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. psych. chorobliwy lęk przed pająkami;


Arachnofobia (stgr. αράχνη, arachne – pająk, stgr. φοβία phobia – strach) – fobia, objawiająca się bardzo silnym lękiem przed pająkami lub innymi bezkręgowcami zbliżonymi do nich wyglądem. Jest to jedna z najczęściej występujących fobii.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arachnofobka

arachnofob


Patrz:arachnofob

Źródła:

SJP.pl

Arachnolog

specjalista w zakresie arachnologii


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) arachn. zoolog badający pajęczaki


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arachnologia

nauka biologiczna z zakresu zoologii zajmująca się badaniem różnych gatunków pajęczaków


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. dział zoologii, nauka o pajęczakach;


Arachnologia (gr. aráchnē = pająk, lógos = nauka) – dziedzina zoologii zajmująca się badaniem pajęczaków (Arachnida).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arachnologiczny

dotyczący arachnologii lub arachnologów (np. badania arachnologiczne)


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z arachnologią, dotyczący arachnologii


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Araczek

zdrobnienie od: arak


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od arak


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arad

miasto w Rumunii


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w zachodniej Rumunii, w regionie Kriszana;

 (1.2) geogr. miasto w Dystrykcie Południowym w Izraelu



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Aradzki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Aradem, dotyczący Aradu


Źródła:

Wiktionary

Arafat

nazwisko, np. Jaser Arafat (1929-2004), polityk palestyński, przywódca Palestyny


Źródła:

SJP.pl

Arafatka

chusta


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. arabskie nakrycie głowy, także chusta wzorowana na tym nakryciu, w biało-czarny wzór, zakończona frędzlami

 (1.2) uczn. chustka noszona na szyi


Kefija (arab.: كوفية, kūfīyah) – tradycyjne arabskie nakrycie głowy. Kwadratowy kawałek materiału, przeważnie bawełniany, złożony i owinięty w różny sposób dookoła głowy. Występuje wiele odmian, wiele palestyńskich kefiji jest wykonanych z mieszaniny bawełny i wełny, która charakteryzuje się tym, iż zachowuje ciepło i schnie szybko. Przeważnie złożona na pół, tak iż formuje się trójkąt, sfałdowany następnie na czole. Często kefija utrzymywana jest na odpowiednim miejscu za pomocą pętli ze sznurka, nazywanej agal (عقال, ʿiqāl). Niektórzy noszący tę chustę formują z niej turban, podczas gdy inni noszą ją luźno opadającą na ramiona i plecy. Kefija najczęściej jest biała, z czarnym lub czerwonym wzorem. Prosta, biała kefija jest najbardziej popularna w państwach Zatoki Perskiej, wypierając niemal całkiem inne wzory z Kuwejtu i Bahrajnu. Biało-czarna kefija jest najbardziej rozpowszechniona w krajach Lewantu. Biało-czerwona natomiast jest najbardziej związana z Jordanią.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arafura

Morze Arafura - część Oceanu Spokojnego


Morze Arafura (indonez. Laut Arafura, ang. Arafura Sea) – morze przybrzeżne w zachodniej części Oceanu Spokojnego (bywa zaliczane do Oceanu Indyjskiego) między Australią a wyspami: Tanimbar, Kai i Nowa Gwinea. Od wschodu, przez Cieśninę Torresa łączy się z Morzem Koralowym, od zachodu sąsiaduje z morzami Timor, Banda i Seram, od południa z Zatoką Karpentaria. Pływy morskie osiągają do 7,6 m (Nowa Gwinea).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arago

[czytaj: araGO] nazwisko


Osoby:

Astronomia:

Miejsca:

Sport:

Technika:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Aragon

[czytaj: araGĄ] nazwisko, np. Louis Aragon (1897-1982), francuski pisarz i uczestnik ruchu oporu podczas II wojny światowej



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Aragończyk

mieszkaniec Aragonii


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Aragonii


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aragonia

region autonomiczny i kraina historyczna w Hiszpanii


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. region autonomiczny w północnej Hiszpanii

 (1.2) hist. dawne państwo obejmujące ten region


Aragonia (hiszp. i arag. Aragón, kat. Aragó) – wspólnota autonomiczna i region historyczny w północno-wschodniej Hiszpanii. Region historyczny Aragonii obejmuje środkową część biegu Ebro. Pełna hiszpańska nazwa wspólnoty brzmi: "Comunidad Autónoma de Aragón".


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Aragonit

minerał, rombowa odmiana węglanu wapnia


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. minerał z gromady węglanów, polimorficzna odmiana węglanu wapnia;


Aragonit – minerał z gromady węglanów, polimorficzna odmiana węglanu wapnia, druga co do powszechności występowania na Ziemi (na pierwszym miejscu jest kalcyt). M. in. stanowi 90% masy perłowej.

Jego nazwa wiąże się z miejscem występowania – okolic miasta Molina de Aragón (Hiszpania). Została ona nadana minerałowi w roku 1797 przez Abrahama Gottloba Wernera.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Aragonitowy

przymiotnik od: aragonit


przymiotnik

 (1.1) zrobiony z aragonitu, składający się z aragonitu, zawierający aragonit

 (1.2) związany z aragonitem, dotyczący aragonitu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aragonka

mieszkanka Aragonii


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Aragonii


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aragoński

przymiotnik od:
1. Aragon (miasto we Francji);
2. Aragona (miasto we Włoszech);
3. Aragonia (kraina historyczna i region autonomiczny w Hiszpanii)


przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Aragonii lub jej mieszkańców, związany z Aragonią, pochodzący z Aragonii

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język aragoński;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aragońskojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem aragońskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem aragońskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku aragońskim


Źródła:

Wiktionary

Aragorn

Imię bohatera powieści J.R.R.Tolkiena - "Władca Pierścieni"; człowiek, potomek Isildura, syn Arathorna, znany jako Obieżyświat


Aragorn (ur. 1 marca 2931 Trzeciej Ery, zm. 1 marca 120 Czwartej Ery) – postać ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia, jeden z głównych bohaterów powieści Tolkiena Władca Pierścieni. W filmowej trylogii Petera Jacksona wcielił się w niego Viggo Mortensen.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Araguaia

rzeka w Brazylii


Araguaia – rzeka w środkowej Brazylii o długości 2640 km i powierzchni dorzecza 370 tys. km². Źródła rzeki znajdują się na Wyżynie Brazylijskiej.

Głównym dopływem jest lewy dopływ Rio das Mortes (nazywana także Manso). W środkowym biegu rzeka dzieli się na dwa ramiona tworząc Wyspę Bananową. W środkowym biegu żeglowna na odcinku około 1000 km.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Aragwi

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka we wschodniej Gruzji, lewy dopływ Kury;


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Arai

Arai Ken, znany również jako 18degrees. lub a la i. – japoński kompozytor, gitarzysta, producent muzyczny, dj. Debiutował w 2003 roku w zespole transluv. W 2008 jako 18degrees. wydał album solowy „Tokyo Boy, Tokyo Girl”. Ogólnojapońską sławę zyskał za muzykę do serialu „Kagi no kakatta heya”. Jako dj koncentruje się na muzyce electro house.


Źródła:

Wikipedia

Arak

gatunek alkoholu, napój otrzymywany z ryżu, trzciny cukrowej i soku palmowego, niegdyś dodawany do kawy i herbaty (jak dziś rum), obecnie głównie składnik niektórych koktajli


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w środkowym Iranie, u podnóża gór Zagros;



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arakanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. przedstawicielka grupy etnicznej zamieszkującej zachodnie wybrzeże Mjanmy i pogranicze Bangladeszu;


Źródła:

Wiktionary

Arakański

związany z Górami Arakańskimi, górami na Półwyspie Indochińskim


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arakanem lub Arakanami, dotyczący Arakanu lub Arakanów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język arakański;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arakowy

przymiotnik od: arak


przymiotnik

 (1.1) od: arak


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Araks

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. hydron. rzeka w Turcji, Armenii, Iranie i Azerbejdżanie, prawostronny dopływ Kury;


Araks (pers. ارس, orm. Արաքս, tur. Araz, starogr. Ἀράξης Aráxēs) – rzeka w Turcji, Armenii, Iranie i Azerbejdżanie (Zakaukazie).

Długość – 1072 km, powierzchnia dorzecza – 102 tys. km². Źródła w Turcji na Wyżynie Armeńskiej na zboczach Bingöl Dağları. Uchodzi do Kury jako jej prawobrzeżny dopływ.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Arakski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Araksem, dotyczący Araksu


Źródła:

Wiktionary

Aralia

drzewo, krzew lub roślina zielna z rodziny araliowatych; dzięgława


Aralia, dzięgława (Aralia L.) – rodzaj roślin należący do rodziny araliowatych (Araliaceae). Zalicza się do niego co najmniej 73 gatunki. Występują one w Azji i w obu Amerykach. Rodzaj najbardziej zróżnicowany jest w południowo-wschodniej Azji. W Chinach występuje 29 gatunków, z czego 17 to endemity tego kraju. Rośliny te rosną w lasach, często w lukach i na porębach, także w formacjach zaroślowych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Araliowate

rodzina drzew, krzewów lub pnączy o zdrewniałych łodygach, rosnących przeważnie w strefach tropikalnych i subtropikalnych


rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. bot. nazwa systematyczna|Araliaceae|Juss.|ref=tak., rodzina drzew, krzewów i pnączy o zdrewniałych łodygach należąca do rzędu selerowców;


Araliowate (Araliaceae Juss.) – rodzina drzew, krzewów, pnączy o zdrewniałych łodygach (podrodzina Aralioideae), rzadziej roślin zielnych (podrodzina Hydrocotyloideae). Należą tu 43 rodzaje z 1450 gatunkami występującymi głównie w strefie tropikalnej i subtropikalnej, choć sięgające także rejonów arktycznych i umiarkowanych chłodnych w Ameryce Północnej, na Dalekim Wschodzie (Sachalin), na półkuli południowej rosnąc na południowych krańcach Ameryki Południowej i w Nowej Zelandii. W Polsce rosną dziko przedstawiciele dwóch rodzajów – wąkrota Hydrocotyle i bluszcz Hedera.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Araliowaty

o cechach araliowatych (rodzina roślin)


przymiotnik

 (1.1) bot. o cechach roślin z rodziny araliowatych


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Araliowiec

przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych; baldachokwiatowiec


Źródła:

SJP.pl

Aralsk

miasto w Kazachstanie


Aralsk (kaz. Арал, Arał; ros. Аральск, Aralsk) – miasto położone w południowo-zachodnim Kazachstanie, w obwodzie kyzyłordyńskim. Liczy około 33 tys. mieszkańców (2021).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Aralski

Aralsk (miasto w Kazachstanie)


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Jeziorem Aralskim

 (1.2) związany z Aralskiem (miastem w Kazachstanie)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aram

Postacie noszące imię Aram


Źródła:

Wikipedia

Aram.

skrót od: aramejski


Język aramejski (aram. ܐܪܡܝܐ Ārāmājâ, hebr. ‏אֲרָמִית‎ Arāmît) – język z grupy semickiej, używany na Bliskim Wschodzie od II tysiąclecia p.n.e. do czasów dzisiejszych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arame

wodorosty używane w niektórych kuchniach azjatyckich jako przyprawa


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arameizm

wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa przejęte z języka aramejskiego lub na nim wzorowane


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. cecha fonetyczna, wyraz, forma, konstrukcja wyrazowa charakterystyczne dla języka aramejskiego


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aramejczycy

członek jednego plemion semickich, które w II tysiącleciu p.n.e. żyły na pustyniach na zachód od Mezopotamii


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Aramejczyk

członek jednego plemion semickich, które w II tysiącleciu p.n.e. żyły na pustyniach na zachód od Mezopotamii


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) członek ludów semickich żyjących na pustyniach na zachód od Mezopotamii w II tysiącleciu p.n.e.;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aramejka

członkini jednego plemion semickich, które w II tysiącleciu p.n.e. żyły na pustyniach na zachód od Mezopotamii


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przedstawicielka ludów semickich żyjących na pustyniach na zachód od Mezopotamii w II tysiącleciu p.n.e.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aramejski

związany z Aramejczykami


przymiotnik

 (1.1) związany z Aramejczykami, z dawną Syrią

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język z grupy semickiej, używany na Bliskim Wschodzie od II tysiąclecia p.n.e. do czasów dzisiejszych;


Język aramejski (aram. ܐܪܡܝܐ Ārāmājâ, hebr. ‏אֲרָמִית‎ Arāmît) – język z grupy semickiej, używany na Bliskim Wschodzie od II tysiąclecia p.n.e. do czasów dzisiejszych.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Aramejskojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem aramejskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem aramejskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku aramejskim


Źródła:

Wiktionary

Aramid

włókno, rodzaj poliamidu, np. kevlar


Aramidy – grupa polimerów, rodzaj poliamidów włóknotwórczych. Ich cechą charakterystyczną jest występowanie w ich łańcuchach głównych ugrupowań aromatycznych. Niektóre aramidy zawierają między wiązaniami amidowymi tylko grupy aromatyczne, inne zaś zawierają też ugrupowania alifatyczne. Czym więcej w jego strukturze ugrupowań aromatycznych, tym większa odporność mechaniczna, termiczna i pożarowa, ale spada też rozpuszczalność, co powoduje wzrost trudności przy przetwarzaniu.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Aramidowy

aramid


Patrz:aramid

Źródła:

SJP.pl

Aramis

jeden z głównych bohaterów powieści "Trzej muszkieterowie" Aleksandra Dumasa


Aramis – jeden z bohaterów cyklu powieści Alexandre'a Dumasa-ojca: Trzej muszkieterowie, W dwadzieścia lat później, Wicehrabia de Bragelonne. Występuje również w powieści D’Artagnan autora Henry'ego Bedford-Jonesa. Właściwie nazywa się kawaler Rene d'Herblay, później opat d'Herblay (Dwadzieścia lat później), później biskup d'Herblay (Wicehrabia de Bragelonne). Postać wzorowana na księdzu Henri d’Aramitz.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Aranjaki

zespół tekstów staroindyjskich, przeznaczonych do studiowania w pustelniach


Aranjaki (sanskryt आरण्यक āraṇyaka, teksty pustkowi) – część kanonicznej literatury wedyjskiej, spisana w sanskrycie, stanowiąca zbiór tekstów fazy przejściowej, pomiędzy zawierającymi opisy obrzędów ofiarnych Brahmanami, a spekulacjami filozoficznymi Upaniszad.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Aranjueski

[czytaj: aranhueski] przymiotnik od: Aranjuez (miasto w Hiszpanii)


Źródła:

SJP.pl

Aranjuez

[czytaj: aranHŁES] miasto w Hiszpanii


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Aranowski

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Arański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z wyspami Aran (na północno-zachodnim wybrzeżu Irlandii)


Źródła:

Wiktionary

Aranż

opracowanie utworu muzycznego na inny niż przewidziano w oryginale; aranżacja


Aranżacja albo też aranżowanie – ogół czynności twórczych i technicznych związanych z rozwinięciem utworu muzycznego i nadaniem mu nowego obrazu dźwiękowego. W węższym znaczeniu, w jakim używa się tego terminu w muzyce rozrywkowej, aranżacją (opracowaniem) nazywa się przystosowanie utworu do konkretnych warunków wykonania i tendencji panujących aktualnie w muzyce. Aranżację utożsamia się też z utworem, który został aranżowany – tak więc określenie to może oznaczać zarówno proces twórczy (aranżowanie), jak i utwór już zaaranżowany.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Aranżacja

1. w muzyce poważnej: opracowanie utworu muzycznego na inny niż przewidziany w oryginale instrument, głos itp.;
2. w muzyce rozrywkowej: rytmiczne, harmoniczne i artykulacyjno-dynamiczne opracowanie zarysu melodycznego kompozycji (piosenki) i przydzielenie określonych jego partii do poszczególnych instrumentów (wykonawców); aranż;
3. zaprojektowanie wystroju pomieszczenia


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dostosowanie przestrzeni lub wnętrza pod względem funkcjonalnym albo estetycznym

 (1.2) muz. zmiana stylistyki utworu muzycznego, bez naruszania jego podstawowej linii melodyjnej;


Aranżacja albo też aranżowanie – ogół czynności twórczych i technicznych związanych z rozwinięciem utworu muzycznego i nadaniem mu nowego obrazu dźwiękowego. W węższym znaczeniu, w jakim używa się tego terminu w muzyce rozrywkowej, aranżacją (opracowaniem) nazywa się przystosowanie utworu do konkretnych warunków wykonania i tendencji panujących aktualnie w muzyce. Aranżację utożsamia się też z utworem, który został aranżowany – tak więc określenie to może oznaczać zarówno proces twórczy (aranżowanie), jak i utwór już zaaranżowany.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Aranżacyjny

związany z aranżacją


Źródła:

SJP.pl

Aranżer

1. osoba dokonująca aranżacji;
2. ten, kto coś organizuje, urządza



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Aranżerka

1. kobieta dokonująca aranżacji;
2. kobieta, która coś organizuje, urządza


Źródła:

SJP.pl

Aranżować

1. dokonywać aranżacji;
2. urządzać, organizować coś


czasownik przechodni niedokonany (dk. zaaranżować)

 (1.1) organizować, urządzać

 (1.2) daw. porządkować, układać

 (1.3) muz. dostosować kompozycję do użycia innych instrumentów czy śpiewu

 (1.4) daw. przewodzić, wodzić rej


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aranżowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|aranżować.


Źródła:

Wiktionary

Arapaima

ryba kostnoszkieletowa z podrzędu kostnojęzycznych, największa wśród słodkowodnych


Arapaima (Arapaima gigas) – gatunek ryby kostnojęzykokształtnej z rodziny Arapaimidae. Znana także jako piraruku (ryba czerwona) lub paiche. Jedna z największych słodkowodnych ryb świata.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arapaimokształtne

rząd ryb promieniopłetwych; arowanokształtne, kostnojęzykokształtne


Kostnojęzykokształtne, arowanokształtne, arapaimokształtne (Osteoglossiformes) – rząd ryb promieniopłetwych (Actinopterygii) o wielu prymitywnych cechach budowy, zamieszkujących wody słodkowodne całego świata, głównie w obszarach tropikalnych. Większość gatunków prowadzi drapieżny tryb życia. Najstarsze otolity pochodzą z mastrychtu.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arar

gatunek dużego ptaka z podrodziny kakadu; kakadu palmowa, kakadu wielka, żałobnica palmowa


Arar (arab. عرعر) – miasto w północno-wschodniej Arabii Saudyjskiej, położone 60 kilometrów od granicy z Irakiem; stolica Północnej Prowincji Granicznej. Według spisu ludności z 2010 roku liczyło 167 057 mieszkańców. Ośrodek przemysłowy. W mieście znajduje się port lotniczy Arar.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arara

gatunek dużego ptaka z podrodziny kakadu; kakadu palmowa, kakadu wielka, żałobnica palmowa


Arara – miasto w środkowej Brazylii, w stanie Paraíba.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Araracki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Araratem, dotyczący Araratu


Źródła:

Wiktionary

Ararat

masyw wulkaniczny w Turcji


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. górski masyw wulkaniczny w Turcji;

 (1.2) geogr. adm. prowincja w Armenii, w południowej części kraju;

 (1.3) geogr. miasto w Armenii, w prowincji Ararat (1.2);

 (1.4) geogr. miejscowość w Australii, w stanie Wiktoria;

 (1.5) geogr. hist. starożytne państwo na Bliskim Wschodzie, na Wyżyny Armeńskiej;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (2.1) imię|polski|m.


Góra Ararat (orm. Արարատ, hebr. ‏אררט‎, tur. Ağrı, pers. ‏آرارات‎) – masyw wulkaniczny leżący w centrum Wyżyny Armeńskiej między jeziorami Wan i Sewan, na terytorium Turcji, 32 km od granicy z Armenią i 16 km od granicy z Iranem.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Ararauna

gatunek dużego ptaka z rodziny papugowatych, o żółtych i jaskrawoniebieskich piórach; ara ararauna


Ara ararauna, ararauna (Ara ararauna) – gatunek dużego ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae). Nie wyróżnia się podgatunków.

Morfologia
Jaskrawoniebieskie pióra z wierzchu i żółte od spodu. Na boku głowy naga biała skóra poprzecinana czarnymi prążkami. Czoło zielone, tęczówka żółta.

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arasari

rodzaj ptaków z podrodziny tukanów


Źródła:

SJP.pl

Araszkiewicz

nazwisko


Araszkiewicz – polskie nazwisko. Na początku XXI wieku noszone w Polsce przez 749 osób.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arat

pasterz bydła w Mongolii


Aratos z Sykionu, Arat z Sykionu (ur. 271 p.n.e., zm. 213 p.n.e.) – grecki polityk, wieloletni strateg Związku Achajskiego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Araukana

rasa kur ozdobnych z Chile, znoszących jaja barwy jasnozielonkawej lub jasnoniebieskawej


Araukana (hiszp. La Araucana) – szesnastowieczny hiszpański epos bohaterski autorstwa Alonsa de Ercilla y Zúñiga. Dzieło powstawało w latach 1569–89. Utwór opowiada o podboju Chile przez hiszpańskich konkwistadorów. Poemat składa się z trzech części. Został napisany oktawą (po hiszpańsku octava real).

No las damas, amor, no gentilezas
de caballeros canto enamorados,
ni las muestras, regalos y ternezas
de amorosos afectos y cuidados;
mas el valor, los hechos, las proezas
de aquellos españoles esforzados,
que a la cerviz de Arauco no domada
pusieron duro yugo por la espada.

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Araukanie

rasa kur ozdobnych z Chile, znoszących jaja barwy jasnozielonkawej lub jasnoniebieskawej


Mapucze, Araukanie (mapucze Mapuche; hiszp. mapuche(s) lub araucano(s)) – grupa etniczna Indian Ameryki Południowej, zamieszkujących południowo-centralne obszary Chile i południowo-zachodnią Argentynę. Sami Araukanie mówią o sobie Mapucze, co w dosłownym tłumaczeniu znaczy „Ludzie Ziemi”. Plemiona te żyły w czasach prekolumbijskich na południe od terenów zajmowanych przez Inków na obszarze dzisiejszego Chile.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Araukanin

Indianin Ameryki Południowej zamieszkujący środkowe Chile i północno-zachodnią Argentynę


Źródła:

SJP.pl

Araukanka

Indianka Ameryki Południowej zamieszkująca środkowe Chile i północno-zachodnią Argentynę


Źródła:

SJP.pl

Araukański

dotyczący Araukanów, właściwy Araukanom


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Araukanią, dotyczący Araukanii

 (1.2) jęz. związany z językami araukańskimi, dotyczący języków araukańskich


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Araukaria

wiecznie zielone drzewo iglaste; igława


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. rodzaj drzew iglastych z rodziny araukariowatych


Araukaria, igława (Araucaria Juss.) – rodzaj drzew iglastych z rodziny araukariowatych. Obejmuje 19 gatunków. Dwa gatunki rosną w południowej części Ameryki Południowej, pozostałe we wschodniej Australii, na Nowej Gwinei i Nowej Kaledonii. Drzewa są wiecznozielone, dwupienne (rzadko jednopienne) i wyróżniają się regularnym pokrojem.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Araukariowate

rodzina roślin nagonasiennych; igławowate


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Araukariowaty

o cechach araukariowatych (rodzina roślin)


przymiotnik

 (1.1) bot. o cechach roślin z rodziny araukariowatych


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Araukariowy

związany z araukarią


przymiotnik

 (1.1) składający się z araukarii

 (1.2) wykonany z drewna lub innej części araukarii

 (1.3) będący częścią araukarii


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arawacki

1. Arawak;
2. języki arawackie - grupa językowa ludów indiańskich Ameryki Południowej i Środkowej


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arawakami, dotyczący Arawaków


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arawak

Indianin Ameryki Południowej posługujący się językami z rodziny arawackiej


Arawak, Arawakowie – grupy etniczne Indian Ameryki Południowej, posługujące się językami z rodziny arawackiej (ang. Arawakan).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arawakowie

grupy etniczne Indian Ameryki Południowej, posługujące się językami z rodziny arawackiej


Arawak, Arawakowie – grupy etniczne Indian Ameryki Południowej, posługujące się językami z rodziny arawackiej (ang. Arawakan).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arba

1. dwukołowy wózek używany w krajach Orientu;
2. czterokołowy wóz na Ukrainie i Kaukazie, głównie do przewozu zboża


Arba – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Friuli-Wenecja Julijska, w prowincji Pordenone.

Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwało 1228 osób, 87,7 os./km².


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arbaj

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ubranie robocze


Źródła:

Wiktionary

Arbajtancug

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. ubranie robocze, kombinezon roboczy


Źródła:

Wiktionary

Arbajter

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. kolej. pociąg pracowniczy


Źródła:

Wiktionary

Arbalet

kusza, która zamiast bełtów wyrzuca kamienne lub ołowiane kule; arbaleta


Arbalet (także: arbaleta; niem. balester) – rodzaj kuszy, przystosowanej do miotania pocisków kamiennych lub ołowianych (zamiast bełtów).

Arbalet posiadał łoże (często z charakterystycznym wygięciem w przedniej części), do którego przymocowane było stalowe łuczysko. Wyposażony był w podwójną cięciwę na środku której znajdowała się skórzana miseczka (podobnie jak w procy). Niektóre arbalety posiadały również prymitywne przyrządy celownicze, zazwyczaj w postaci koralika zawieszonego na ramce, w miejscu łączenia łuczyska z łożem, oraz blaszki z przeziernikiem lub szczerbinką, umiejscowionej za orzechem mechanizmu spustowego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arbaleta

kusza, która zamiast bełtów wyrzuca kamienne lub ołowiane kule; arbalet


Źródła:

SJP.pl

Arbaletowy

przymiotnik od: arbalet


Źródła:

SJP.pl

Arbata

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Poznań. herbata


Źródła:

Wiktionary

Arbek

czeczeński żołnierz lub ochotnik walczący w oddziałach partyzanckich przeciwko Rosjanom


Źródła:

SJP.pl

Arbela

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. staroż. miasto w Iraku;


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Arbiter

1. osoba decydująca o czymś, rozstrzygająca coś; znawca, autorytet;
2. książkowo: rozjemca


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) praw. rozjemca, sędzia polubowny powołany aby rozstrzygnąć spór

 (1.2) sport. sędzia sportowy

 (1.3) książk. osoba, którą uznaje się za autorytet w jakiejś dziedzinie


Sędzia polubowny, arbiter, rozjemca – sędzia rozstrzygający spory wniesione do sądu polubownego. Arbitrem przed sądem polubownym może być każda osoba fizyczna, mająca pełną zdolność do czynności prawnych, z wyjątkiem sędziego państwowego (nie dotyczy sędziego w stanie spoczynku).Może to być również osoba powołana przez strony pozostające w sporze w celu pozasądowego rozwiązania sporu.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arbitralizm

sposób postępowania polegający na nieznoszeniu sprzeciwu i narzucaniu innym swojego zdania; apodyktyzm, apodyktyczność, arbitralność


Źródła:

SJP.pl

Arbitralność

narzucanie komuś własnego zdania w sposób nieprzyjmujący sprzeciwu


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. cecha tego, co jest arbitralne

 (1.2) książk. cecha tych, którzy są arbitralni


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arbitralny

1. opierający się na własnym uznaniu, bez ustalonych zasad czy konsultacji;
2. narzucający swoje opinie lub decyzje, nie uznający sprzeciwu


przymiotnik

 (1.1) narzucający swoje zdanie, nielubiący sprzeciwu

 (1.2) taki (np. wniosek), którego postulowana słuszność nie opiera się na pozytywnej weryfikacji przez szereg spójnych i/lub sprawdzonych kryteriów, ale na jednym kryterium, jakim jest wygłoszenie go przez konkretną osobę

 (1.3) jęz. konwencjonalny, umowny, dowolny;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arbitraż

rozstrzyganie sporów przed bezstronnym arbitrem (arbitrami); sąd polubowny, postępowanie rozjemcze


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) sąd rozjemczy, polubowne rozstrzygnięcie danej kwestii przez arbitrów



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arbitrażować

rozstrzygać konflikt za pomocą arbitrażu


Źródła:

SJP.pl

Arbitrażowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) praw. rozstrzyganie sporu w drodze arbitrażu

 (1.2) praw. branie udziału w arbitrażu


Źródła:

Wiktionary

Arbitrażowy

związany z arbitrażem (np. postępowanie arbitrażowe)


przymiotnik relacyjny

 (1.1) praw. związany z arbitrażem, dotyczący arbitrażu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arbitrażysta

osoba zajmująca się arbitrażem walutowym lub dewizowym


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ekon. podmiot zajmujący się stosowaniem arbitrażu na rynku


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arbomedia

największa polska sieć reklamowa


Źródła:

SJP.pl

Arboret

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zob. arboretum.


Źródła:

Wiktionary

Arboretum

powierzchnia uprawna drzew i krzewów dla celów hodowlanych i badawczych; dendrarium


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) ekol. wyodrębniony obszar, na którym znajduje się kolekcja drzew i krzewów, utrzymywany w celu naukowo-badawczym (np. prace nad aklimatyzacją obcych gatunków), bądź ochrony rzadkich gatunków i odmian;


Arboretum (łac. arbor, arboris – drzewo), ogród dendrologiczny, dendrarium – miejsce, w którym kolekcjonuje się drzewa i krzewy oraz zwykle prowadzi się badania nad nimi. Przy arboretach działają często placówki naukowe badające morfologię, anatomię, ekologię, fizjologię i genetykę roślin drzewiastych oraz możliwości aklimatyzacji gatunków obcych. Arboreta funkcjonować mogą jako placówki samodzielne, ale stanowić też mogą część ogrodów botanicznych o wszechstronnych kolekcjach. Gatunki dawniej nasadzano w kolekcjach arboretów głównie kierując się względami estetycznymi. Współczesne kolekcje gromadzą różne gatunki według kryterium ekologicznego (tworząc grupy o podobnych wymaganiach siedliskowych) lub systematycznego (grupując gatunki i rodzaje spokrewnione).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arborio

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) spoż. odmiana ryżu o zaokrąglonych ziarnach, używana m.in. do risotto


Arborio – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Piemont, w prowincji Vercelli.

Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwały 1033 osoby, 44,9 os./km².


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Arborycyd

środek chemiczny do niszczenia krzewów i drzew


Arborycydy, sylwicydy – herbicydy używane do niszczenia zbędnych drzew i kolczastych krzewów. Do tej grupy zalicza się także preparaty powodujące usychanie przeznaczonych do wyrębu drzew, co ułatwia zdejmowanie kory i przyspiesza wysychanie drewna.

Fitotoksyczne BST używany są na polu walki do oczyszczania terenu.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arborycydowy

przymiotnik od: arborycyd


Źródła:

SJP.pl

Arborysta

osoba zajmująca się uprawą i pielęgnacją roślin drzewiastych


Arborysta (z łac. arbor – drzewo) – specjalista z zakresu arborystyki, zajmujący się opieką (sadzeniem, przesadzaniem, ochroną, diagnostyką, projektowaniem zabiegów pielęgnacyjnych itd.) nad drzewami, krzewami, pnączami zwykle w krajobrazie kulturowym od momentu posadzenia do naturalnej śmierci lub usunięcia. W odróżnieniu od leśnika zajmuje się pojedynczymi okazami, a nie całym kompleksem leśnym. Celem pracy arborysty jest maksymalizacja trwania okazów wraz z wszelkimi usługami ekosystemowymi, jakie ono świadczy.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arborystka

arborysta


Patrz:arborysta

Źródła:

SJP.pl

Arborystyka

Arborystyka (z łac. arbor – drzewo) – dyscyplina praktyczna o podstawach naukowych rozwijająca się dynamicznie w Stanach Zjednoczonych oraz Europie Zachodniej i Środkowej, zajmująca się uprawą, pielęgnacją, a także badaniami drzew, krzewów, pnączy i innych wieloletnich roślin drzewiastych. Za ojca współczesnej arborystki uważany jest amerykański biolog i fitopatolog Alex Shigo.


Źródła:

Wikipedia

Arbuskularny

mikoryza arbuskularna - rodzaj mikoryzy, w którym grzybnia wnika do środka korzenia roślin


Źródła:

SJP.pl

Arbutyna

glikozyd występujący głównie w liściach borówki brusznicy, mający właściwości antyseptyczne; stosowany jako lek odkażający drogi moczowe


Arbutyna (β-glukozyd hydrochinonu) – organiczny związek chemiczny z grupy glikozydów fenolowych.

Występuje w wielu roślinach, np. w majeranku, lebiodce i liściach drzew. Jej utlenianie jest przyczyną czernienia zawierających ją liści.

Ma działanie dezynfekujące drogi moczowe dzięki hydrolizie w środowisku zasadowym do hydrochinonu, będącym właściwym środkiem aktywnym. Reakcja ta nie zachodzi w środowisku obojętnym i kwasowym, jest też hamowana przez pochodne kwasu galusowego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arbuz

1. jednoroczna, afrykańska roślina warzywna z rodziny dyniowatych, uprawiana w ciepłych krajach na całym świecie ze względu na smaczne owoce; kawon;
2. owoc tej rośliny w kształcie dużej kuli (o masie nawet do 16 kg), z grubym, wodnistym i słodkim miąższem barwy czerwonej, różowej lub żółtej; kawon;
3. potocznie, żartobliwie: głowa;
4. dawniej: dynia


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) ogrod. bot. nazwa systematyczna|Citrullus|Schrad.|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny dyniowatych;

 (1.2) spoż. owoc arbuza (1.1), wielka kula w zielonej, twardej skórce i z czerwonym, wodnistym miąższem o słodkim smaku

 (1.3) pot. uczn. stud. więz. głowa

 (1.4) uczn. ktoś otyły

 (1.5) uczn. ktoś nieatrakcyjny


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arbuziarz

1. w gwarze uczniowskiej: osoba dobrze zbudowana i wysportowana;
2. w gwarze złodziejskiej: bandyta bijący ofiary w głowę


Źródła:

SJP.pl

Arbuzowaty

mający kształt arbuza, przypominający arbuz


przymiotnik

 (1.1) bot. o kształcie arbuza, przypominający arbuz


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arbuzowy

arbuz


przymiotnik

 (1.1) dotyczący arbuza, związany z arbuzami

 (1.2) o jasnoczerwonym kolorze

 (1.3) zawierający arbuz, mający smak arbuza


Patrz:arbuz

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arbuzy

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) pot. uczn. duży biust

forma rzeczownika.

 (2.1) M. i B. lm. od: arbuz


Źródła:

Wiktionary

Arcach

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. terytorium w Azji, na obszarze Kaukazu


Górski Karabach (azer. Dağlıq Qarabağ; orm. Լեռնային Ղարաբաղ, trl. Lernajin Gharabagh) – region historyczno-geograficzny, położony na obszarze Kaukazu Południowego, częściowo w obrębie Gór Karabaskich. Region jest w większości górzysty i zalesiony.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Arcana

[czytaj: arkana] polskie wydawnictwo



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arcaski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arcachem, dotyczący Arcachu


Źródła:

Wiktionary

Arcato

[czytaj: arkato] określenie wykonawcze: smyczkując


Źródła:

SJP.pl

Arcelor

koncern hutniczy


Arcelor S.A. – były luksemburski koncern hutniczy.

Przedsiębiorstwo obecnie należy do koncernu ArcelorMittal, największego na świecie producenta stali z siedzibą główną w Luksemburgu.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arch

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. arkusz


Szwajcaria:

Inne:


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Arch.

skrót od:
1. architekt;
2. architektura;
3. archiwum;
4. archidiecezja;
5. archeologiczny;
6. architektoniczny;
7. archaiczny


skrót

 (1.1) = architekt; rzad. architektka

 (1.2) = architektura

 (1.3) = archidiecezja

 (1.4) = archiwum

 (1.5) = archeologiczny

 (1.6) = architektoniczny


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Archa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. śrpol. arka


Źródła:

Wiktionary

Archacki

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Archaeus

[czytaj: archeus] w filozofii przyrody: zasada życia; pojęcie wprowadzone do alchemii przez Paracelsusa


Źródła:

SJP.pl

Archaicznie

przysłówek

 (1.1) w sposób typowy dla minionych czasów

 (1.2) w sposób niepasujący do nowych czasów


Źródła:

Wiktionary

Archaiczniej

stopień wyższy od przysłówka: archaicznie


Źródła:

SJP.pl

Archaiczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: archaiczny


Źródła:

SJP.pl

Archaiczność

przestarzałość


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest archaiczne; cecha tych, którzy są archaiczni


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Archaiczny

1. dotyczący bardzo odległych czasów, różniący się wyraźnie od tego, co występuje obecnie, np. archaiczny język, archaiczna kultura;
2. przestarzały, np. archaiczne poglądy


przymiotnik

 (1.1) będący typowym dla dawnych czasów

 (1.2) pejor. niezgodny z nowoczesnością lub postępem

 (1.3) geol. związany z archaikiem, dotyczący archaiku

 (1.4) dotyczący najwcześniejszych okresów powstawania albo kształtowania się czegoś


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Archaik

w geologii: najstarsza era w dziejach Ziemi, która trwała od początków geologicznych dziejów Ziemi do około 2,5 miliarda lat temu; archeozoik, azoik, era archaiczna


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geol. najstarszy eon w dziejach Ziemi;


Archaik (ang. Archean, od gr. arche ‛na przedzie’), archeozoik (z gr. dzoe ‛życie’), azoik (z gr. ‛bez życia’)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Archaika

rzadko: to, co jest właściwe odległym czasom; archaiczność, pradawność, prastarość, starodawność


Źródła:

SJP.pl

Archaista

przestarzale: zwolennik archaizacji - nadawania czemuś (np. dziełu sztuki, językowi) form właściwych epoce minionej


Źródła:

SJP.pl

Archaistyczny

mający cechy minionej epoki; archaizujący


przymiotnik

 (1.1) mający cechy epok minionych


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Archaizacja

odmiana stylizacji, polegająca na użyciu w wypowiedzi wyrazów, zwrotów lub szyku zdania, charakterystycznych dla dawnych epok


Archaizacja (stylizacja archaiczna) – rodzaj stylizacji językowej polegającej na wprowadzeniu do utworu literackiego archaicznych elementów słownictwa, rzadziej form gramatycznych lub konstrukcji składniowych. W wypadku braku zabytków dokumentujących dawne formy (np. dla polszczyzny sprzed XII wieku) celom stylizacji archaicznej mogą służyć elementy gwarowe lub pochodzące z języka dawnych epok.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archaizacyjny

związany z archaizacją


Źródła:

SJP.pl

Archaizator

osoba propagująca stary ład jak również osoba przeciwna postępowi technicznemu


Źródła:

SJP.pl

Archaizatorski

archaizator


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z archaizatorem, archaizatorami, dotyczący archaizatorów; charakterystyczny dla archaizatora


Patrz:archaizator

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Archaizm

wyraz, zwrot bądź konstrukcja składniowa, które już wyszły z użycia


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. forma językowa, która wyszła z użycia

 (1.2) rzecz przestarzała


Archaizm (gr. archaíos „dawny” od archē „początek”) – wyraz, konstrukcja składniowa lub związek frazeologiczny, który wyszedł z użycia w danej formie języka. Archaizmy to także wyrazy w formie przestarzałej, które są jeszcze w pewnym stopniu używane, lecz postrzegane jako dawne. Te z kolei nazywa się anachronicznymi. Termin używany jest również w znaczeniu ogólniejszym na nazwanie rzeczy przestarzałych.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Archaizować

dokonywać archaizacji, wprowadzać do dzieła elementy (wyrazy, zwroty, szyk zdania) charakterystyczne dla dawnych epok


czasownik przechodni niedokonany (dk. zarchaizować)

 (1.1) nadawać utworowi cechy charakterystyczne dla dzieł dawnych epok


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Archaizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) jęz. szt. naśladowanie stylu lub języka epok minionych, nadawanie czemuś cech archaicznych


Źródła:

Wiktionary

Archaizujący

odznaczający się archaizacją


Źródła:

SJP.pl

Archalaksa

zmiana w początkowym etapie embriogenezy


Źródła:

SJP.pl

Archandia

dawniej: tłum, gawiedź, orszak; archandria


Źródła:

SJP.pl

Archandria

dawniej: tłum, gawiedź, orszak; archandia


Źródła:

SJP.pl

Archangelica

Źródła:

Wikipedia

Archangielczyk

mieszkaniec Archangielska


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Archangielska


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Archangielka

mieszkanka Archangielska (miasta w Rosji)


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Archangielska


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Archangielsk

rosyjskie miasto portowe położone nad Morzem Białym


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w północnej części europejskiej Rosji;


Archangielsk (ros. Арха́нгельск; do 1613 Nowochołmogory, ros. Новохолмого́ры) – miasto w północnej części europejskiej Rosji, stolica obwodu archangielskiego i rejonu primorskiego. Miasto leży na dwóch brzegach rzeki Dwiny, 40–45 km od miejsca, gdzie wpada do Morza Białego. Terytorium okręgu miejskiego (rejonu) miasto Archangielsk obejmuje 29 442 ha. Miejskie nabrzeża przeciągnięte są wzdłuż rzeki na 35 km. Archangielsk był głównym portem Rosji do roku 1703.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Archangielski

Archangielsk (miasto w Rosji)


przymiotnik

 (1.1) dotyczący Archangielska, związany z Archangielskiem


Osoby o nazwisku Archangielski:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Archanielika

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. bot. lud. dzięgiel litwor, arcydzięgiel litwor (nazwa systematyczna|Angelica archangelica|L.|ref=tak., nazwa systematyczna|Archangelica officinalis|Hoffm.|ref=tak.)


Źródła:

Wiktionary

Archanielski

dotyczący archanioła


przymiotnik relacyjny

 (1.1) rel. związany z archaniołem, dotyczący archanioła

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do archanioła


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Archanielskość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha czegoś, co jest związane z archaniołem, dotyczy archanioła


Źródła:

Wiktionary

Archanioł

w religii chrześcijańskiej i żydowskiej, anioł najwyższy "rangą"


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy

 (1.1) rel. każdy byt duchowy stojący w hierarchii niebiańskiej wyżej niż chór aniołów;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Archar

podgatunek dzikiej owcy (argali); owca kaszgarska, owca pamirska, owca Marco Polo


Źródła:

SJP.pl

Arche

według starożytnych filozofów greckich: praelement materialny, z którego rozwinęła się przyroda


Arché, zasada, prazasada (stgr. ἀρχή etymologicznie oznacza zasadę, przyczynę, władzę) – w filozofii przedsokratejskiej termin oznaczający praprzyczynę wszystkich bytów, zasadę oraz najbardziej zasadnicze tworzywo, prasubstancję, z której powstały wszystkie rzeczy i zarazem podstawowy składnik rzeczywistości.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archean

drobny jednokomórkowiec, zaliczany z eubakteriami do prokariontów; archebakteria, archeobakteria, archeowiec, archeon, prabakteria


Archeony, archeany (Archaea), archeowce, dawniej archebakterie lub archeobakterie (Archaebacteria) – drobne jednokomórkowce, pierwotnie bezjądrowe, często ekstremofilne, tradycyjnie zaliczane z eubakteriami do prokariontów.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archeany

drobny jednokomórkowiec, zaliczany z eubakteriami do prokariontów; archebakteria, archeobakteria, archeowiec, archeon, prabakteria


Archeony, archeany (Archaea), archeowce, dawniej archebakterie lub archeobakterie (Archaebacteria) – drobne jednokomórkowce, pierwotnie bezjądrowe, często ekstremofilne, tradycyjnie zaliczane z eubakteriami do prokariontów.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archebakteria

drobny jednokomórkowiec, zaliczany z eubakteriami do prokariontów; archeobakteria, archeowiec, archean, archeon, prabakteria


Archeony, archeany (Archaea), archeowce, dawniej archebakterie lub archeobakterie (Archaebacteria) – drobne jednokomórkowce, pierwotnie bezjądrowe, często ekstremofilne, tradycyjnie zaliczane z eubakteriami do prokariontów.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archegonium

żeński organ rozmnażania u paprotników, mszaków i roślin nagozalążkowych; rodnia


Rodnia, archegonium – wielokomórkowe gametangium żeńskie mszaków, paprotników, nasiennych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archelaus

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) staroż. imię|polski|m.;


Archelaus – zlatynizowana forma greckiego imienia męskiego Αρχελαος (Archelaos), które oznacza „przywódca ludu”, od αρχος (archos) – "mistrz, władca, przywódca" i λαος (laos) – „lud, ludzie”. Patronem tego imienia jest św. Archelaus, wspominany razem ze św. Cyriakiem (III wiek).

Archelaus imieniny obchodzi 23 sierpnia.

Imię to nosił m.in. Herod Archelaos, syn Heroda Wielkiego.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Archelon

kopalny żółw żyjący w późnej kredzie; największy znany gatunek żółwia


Archelon ischyros (gr. arche – początek, chelona – żółw) – kopalny gad z podrzędu żółwi skrytoszyjnych, żyjący w późnej kredzie ok. 70 mln lat temu w okresie kampańskim. Największy znany jak dotąd żółw.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archenteron

wewnętrzna jama gastruli mająca postać worka, którego ściany tworzy endoderma; gastrocel, prajelito, jelito pierwotne


Prajelito, archenteron – powstająca w czasie gastrulacji struktura stanowiąca zawiązek przyszłego układu pokarmowego. Składa się na nią pragęba i gastrocel wraz z otaczającą go entodermą. U dwuwarstwowców prajelito funkcjonuje przez całe życie jako układ pokarmowy. U trójwarstwowców wytwarza się z niego jelito środkowe, wątroba, trzustka i układ oddechowy.

W literaturze terminy prajelito, archenteron, gastrocel i jama gastruli są często synonimizowane.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archeo-

temat słowotwórczy

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy ze starożytnością, prehistorią


Źródła:

Wiktionary

Archeobakteria

drobny jednokomórkowiec, zaliczany z eubakteriami do prokariontów; archebakteria, archeowiec, archean, archeon, prabakteria


Źródła:

SJP.pl

Archeocjat

przedstawiciel wymarłej gromady gąbek żyjących w kambrze


Źródła:

SJP.pl

Archeocjaty

przedstawiciel wymarłej gromady gąbek żyjących w kambrze


Archeocjaty (Archaeocyatha) - wymarła gromada gąbek, żyjąca w kambrze, ważne skamieniałości przewodnie w kambrze dolnym. Były to organizmy osobnicze lub kolonijne, kolonie tworzyły rafy wymagające wód morskich, płytkich i ciepłych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archeocyty

Archeocyt – komórka występująca w mezohylu gąbek. Archeocyty są komórkami totipotencjalnymi – mogą różnicować się w każdy inny typ komórek (np. sklerocyty, kolenocyty, spongocyty). Biorą udział w regeneracji, trawieniu, fagocytozie (z kanałów wodnych). Z podstawowych archeocytów macierzystych powstają archeocyty pierwotne, a z nich archeocyty wtórne, które z kolei mogą przekształcać się w cztero- lub jednojądrowe archeocyty, wyjściowe dla wielu innych komórek.


Źródła:

Wikipedia

Archeoetnografia

dyscyplina naukowa wykorzystująca studia nad żyjącymi społecznościami do rekonstrukcji starożytnych kultur; etnoarcheologia, etnografia archeologiczna


Źródła:

SJP.pl

Archeofit

roślina obcego pochodzenia, która znalazła się i trwale zadomowiła na nowym obszarze przed końcem XV wieku


Archeofit (z gr. ἀρχή początek, φυτόν roślina) – gatunek rośliny obcego pochodzenia (antropofit), który przybył na dany obszar z innych rejonów geograficznych w czasach wczesnohistorycznych lub przedhistorycznych i występuje najczęściej w siedliskach synantropijnych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archeofity

roślina obcego pochodzenia, która znalazła się i trwale zadomowiła na nowym obszarze przed końcem XV wieku


Źródła:

SJP.pl

Archeograf

osoba wyspecjalizowana w archeografii


Źródła:

SJP.pl

Archeograficzny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z archeografią, dotyczący archeografii


Źródła:

Wiktionary

Archeol.

skrót od: archeologia, archeologiczny (czytany jako cały, odmienny wyraz)


Źródła:

SJP.pl

Archeolog

specjalista, naukowiec zajmujący się badaniem, rekonstruowaniem dziejów prahistorycznych na podstawie niebezpośrednich dowodów rzeczowych


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) naukowiec badający materialne pozostałości dawnych społeczeństw

 (1.2) daw. pot. zbieracz starożytności (przedmiotów dawnych) zajmujący się ich studiowaniem, kolekcjoner i badacz antyków, obiektów zabytkowych

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) uczona badająca materialne pozostałości dawnych społeczeństw


Archeolog − osoba posiadająca właściwe kwalifikacje, potwierdzone wymaganymi dokumentami, która wyspecjalizowana jest w dziedzinie archeologii, zajmuje się badaniem minionych kultur i cywilizacji oraz ich relacjami z otaczającym środowiskiem.

Archeolodzy gromadzą, dokumentują i analizują materiał pochodzący z wykopalisk lub odnaleziony w inny sposób (elementy architektoniczne, rękodzieło, pozostałości biologiczne oraz szczątki ludzkie).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Archeologia

nauka zajmująca się badaniem, rekonstruowaniem dziejów prahistorycznych na podstawie niebezpośrednich dowodów rzeczowych; paleologia


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauka, której celem jest odtwarzanie społeczno-kulturowej przeszłości człowieka na podstawie znajdujących się w ziemi, na ziemi lub w wodzie materialnych pozostałości działań ludzkich;


Archeologia (z gr. ἀρχαῖος archaīos – dawny, stary i -λογία -logiā – mowa, nauka) – nauka, której celem jest odtwarzanie społeczno-kulturowej przeszłości człowieka na podstawie znajdujących się w ziemi, na ziemi lub w wodzie źródeł archeologicznych, czyli materialnych pozostałości działań ludzkich.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Archeologiczno-Architektoniczny

związany z archeologią i architekturą (np. badania archeologiczno-architektoniczne)


Źródła:

SJP.pl

Archeologiczno-Historyczny

związany z archeologią i historią (np. muzeum archeologiczno-historyczne)


Źródła:

SJP.pl

Archeologiczny

archeologia


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z archeologią, dotyczący archeologii


Patrz:archeologia

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Archeolożka

archeolog


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. specjalistka w zakresie archeologii


Patrz:archeolog

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Archeometria

Archeometria (gr. archaíos – dawny, archē – początek, przyczyna, zasada, pierwiastek, metria – miara) – dziedzina badań archeologicznych mająca na celu potwierdzenie autentyczności, wieku, pochodzenia wykopalisk i obiektów archeologicznych oraz określenie technologii ich uzyskania na podstawie składu chemicznego.


Źródła:

Wikipedia

Archeometryczny

archeometria


Patrz:archeometria

Źródła:

SJP.pl

Archeon

drobny jednokomórkowiec, zaliczany z eubakteriami do prokariontów; archebakteria, archeobakteria, archeowiec, archean, prabakteria



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archeopteryks

kopalne zwierzę z okresu jury, posiadające cechy gadzie i ptasie; praptak, gadoptak


Archaeopteryx – rodzaj późnojurajskego teropoda z rodziny Archaeopterygidae. Archaeopteryx był średnich rozmiarów zwierzęciem wielkości kruka. Miał czteropalczastą stopę, z których pierwszy palec był przeciwstawny pozostałym. Przednia kończyna była trójpalczasta, ogon kostny zbudowany z wielu kręgów, długi i prosty. Archaeopteryx miał zęby, a na palcach skrzydeł pazury.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archeoteczny

przymiotnik od: archeoteka


Źródła:

SJP.pl

Archeoteka

dawniej: muzeum, galeria starożytności


Źródła:

SJP.pl

Archeowiec

drobny jednokomórkowiec, zaliczany z eubakteriami do prokariontów; archeobakteria, archebakteria, archean, archeon, prabakteria


Źródła:

SJP.pl

Archeozoiczny

przymiotnik od: archeozoik


Źródła:

SJP.pl

Archeozoik

w geologii: najstarsza era w dziejach Ziemi, która trwała od początków geologicznych dziejów Ziemi do około 2,5 miliarda lat temu; archaik, azoik, era archaiczna


Źródła:

SJP.pl

Archeozoolog

zoolog zajmujący się wymarłymi gatunkami zwierząt


Źródła:

SJP.pl

Archeozoologia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauk. nauka pomocnicza archeologii, zajmująca się badaniem szczątków zwierząt odkrytych w czasie wykopalisk;


Archeozoologia – dziedzina nauki z pogranicza humanistyki i zoologii. Jest pomocniczą dziedziną archeologii zajmującą się badaniem szczątków zwierzęcych odkrytych w czasie wykopalisk. Dostarcza wiedzy m.in. na temat pochodzenia zwierząt domowych oraz procesu domestykacji, czyli początków procesu oswajania dzikich zwierząt, ich udomowienia i hodowli. Jest też źródłem wiedzy o eksploatacji środowiska naturalnego przez człowieka.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Archeozoologiczny

przymiotnik od: archeozoologia


Źródła:

SJP.pl

Archespor

Merystem archesporialny, archespor – roślinna tkanka zarodnikotwórcza.


Źródła:

Wikipedia

Archetyp

1. pierwotny wzór postaci, obiektu lub zjawiska;
2. postać, obiekt lub zjawisko odzwierciedlające taki wzór;
3. schemat zachowania i postrzegania świata nieświadomie powielany przez ludność


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) liter. pierwowzór postaci

 (1.2) psych. pierwotne wyobrażenie i wzorzec zachowania;

 (1.3) hist. jęz. najmłodszy kodeks będący wspólnym źródłem zbioru kodeksów;



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Archetypiczny

związany z archetypem (pierwowzorem postaci, motywu), np. archetypiczne pojęcie tabu, archetypiczny charakter wątków mitologicznych; archetypowy


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze archetypem, odnoszący się do archetypu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Archetypowy

związany z archetypem (pierwowzorem postaci, motywu), np. archetypiczne pojęcie tabu, archetypiczny charakter wątków mitologicznych; archetypiczny


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany ze archetypem, odnoszący się do archetypu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Archi

[czytaj: arki] grupa instrumentów smyczkowych w orkiestrze symfonicznej


Archi – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Abruzja, w prowincji Chieti.

Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwało 2336 osób, 83,4 os./km².


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archi-

przedrostek

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych mający znaczenie: główny, naczelny


Źródła:

Wiktionary

Archibald

nazwisko lub imię męskie


Archibald – forma oboczna imienia Erchembod – imię męskie pochodzenia germańskiego, złożone z członów ercan („prawdziwy, autentyczny”) i bald („śmiały, odważny”). Inną formą oboczną jest imię Erchembald, a w Polsce występowało w formie Archibald, Archambałt, Archambuł, Erkinbold i Erkambaldus. Według stanu na 17 stycznia 2015 r. imię to miało w Polsce 5 nadań.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archidiakon

arcydiakon;
1. w Kościele katolickim: duchowny będący członkiem kapituły katedralnej lub kolegiackiej;
2. w niektórych kościołach prawosławnych: najważniejszy diakon służący przy biskupie prawosławnym;
3. w dawnej Polsce: zwierzchnik części diecezji


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) kośc. duchowny katolicki lub prawosławny, pełniący funkcję przełożonego diakonów, a niekiedy także pomocnika biskupa w zarządzaniu częścią diecezji


Archidiakon (gr. archi „naczelny” + diákonos „diakon”) – delegat biskupa do spraw administracji i dyscypliny na terenie diecezji lub na terenie okręgu kościelnego zwanego archidiakonatem.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Archidiakonat

1. godność archidiakona;
2. w historii: część diecezji podległa archidiakonowi


Archidiakonat (łac. archidiaconatus) – dawna jednostka administracyjna w Kościele katolickim, część diecezji zarządzana przez archidiakona.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archidiakonka

archidiakon


Archidiakonka – jezioro w Polsce położone w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie toruńskim, w gminie miejskiej Chełmża.


Patrz:archidiakon

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archidiakoński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) kośc. związany z archidiakonem, dotyczący archidiakona


Źródła:

Wiktionary

Archidiec.

skrót

 (1.1) = kośc. archidiecezja


Źródła:

Wiktionary

Archidiecezja

kościelna jednostka administracyjna obejmująca zwykle kilka diecezji i zarządzana przez arcybiskupa (metropolitę)


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kośc. jednostka administracyjna zarządzana przez arcybiskupa;


Archidiecezja (z gr. arche – pierwszeństwo), arcybiskupstwo – jednostka terytorialna wyższej administracji kościelnej. Istnieją ich cztery rodzaje:

  1. archidiecezja metropolitalna – arcybiskup metropolita,
  2. archidiecezja tytularna (historyczna) – arcybiskup tytularny,
  3. archidiecezja rezydencjalna (podlega bezpośrednio Stolicy Apostolskiej, nie należy do metropolii i nie podlegają jej sufraganie) – arcybiskup rezydencjalny,
  4. archidiecezja sufragalna – należy do metropolii, ale nie jest metropolitalna.

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Archidiecezjalny

dotyczący archidiecezji


przymiotnik

 (1.1) związany z archidiecezją, odnoszący się do archidiecezji


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Archieparchia

we wschodnim chrześcijaństwie: jednostka terytorialna Kościoła wyższa rangą od eparchii, podległa metropolicie


Archieparchia (z gr. "arche" - pierwszeństwo) – jednostka terytorialna administracji kościelnej we wschodnim chrześcijaństwie, wyższej rangi niż eparchia, podległa metropolicie (odpowiednik zachodniej archidiecezji).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archifonem

niezależna jednostka fonologiczna pojawiająca się w miejscu neutralizacji opozycji fonologicznych


Archifonem – głoska występująca w miejscu, w którym doszło do neutralizacji (zaniku) jakiejś opozycji fonologicznej. Jest to zatem element, który obejmuje cechy dystynktywne wspólne dla dwu członów opozycji fonologicznej, nie obejmuje zaś cechy zneutralizowanej, różniącej te fonemy. Innymi słowy archifonem nie jest w pełni scharakteryzowany pod względem cech dystynktywnych danego języka.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archijerej

wyższy duchowny w kościołach Wschodu; archirej


Archirej (Archijerej) (z gr. – arcykapłan) – członek wyższego duchowieństwa (patriarcha, arcybiskup i biskup) w kościołach prawosławnych i greckokatolickich.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archijerejski

przymiotnik od: archijerej


przymiotnik relacyjny

 (1.1) kośc. związany z osobą lub funkcją archijereja


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Archikatedra

najważniejszy kościół archidiecezji, katedra arcybiskupa; arcykatedra


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kośc. główny kościół archidiecezji


Archikatedra, kościół archikatedralny – główny kościół archidiecezji i metropolii, zazwyczaj siedziba arcybiskupa metropolity.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Archikatedralny

dotyczący archikatedry, będący archikatedrą (np. mury archikatedralne, kościół archikatedralny)


przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do archikatedry, związany z archikatedrą


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Archikolegiata

archikolegiata łęczycka (archikolegiata NMP i Świętego Aleksego) - kościół będący jednym z najstarszych zabytków w województwie łódzkim


Kolegiata – kościół niebędący katedrą, przy którym istnieje kapituła kanoników, erygowana przez papieża na prośbę lub za wiedzą ordynariusza.

Wyższym rangą kościołem względem kolegiaty jest archikolegiata (analogicznie jak archikatedra względem katedry)


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archikonfraternia

stowarzyszenie religijne


Źródła:

SJP.pl

Archiloch

Archiloch (stgr. Ἀρχίλοχος Archilochos) – poeta grecki z Paros, żyjący w 1. połowie VII wieku p.n.e., jeden z najwybitniejszych (obok Safony i Alkajosa) przedstawicieli greckiej poezji lirycznej.


Źródła:

Wikipedia

Archimandria

klasztor (lub zespół klasztorów) podległy archimandrycie


Archimandria – określenie zespołu monasterów, nad którymi władzę sprawuje archimandryta. Pojęcie to jest też używane jako synonim siedziby archimandryty.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archimandrycki

przymiotnik od: archimandria


przymiotnik relacyjny

 (1.1) kośc. związany z osobą lub funkcją archimandryty

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do archimandryty


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Archimandryta

1. przełożony klasztoru w Kościele obrządku wschodniego;
2. tytuł honorowy bardzo zasłużonych i poważanych duchownych w Kościele obrządku wschodniego; także: osoba nosząca ten tytuł


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) w okresie wczesnego chrześcijaństwa: opiekun klasztorów na terenie danej diecezji

 (1.2) kośc. przełożony klasztoru w katolickich Kościołach wschodnich


Archimandryta (gr. ἀρχιμανδρίτης archimandrites – "przełożony owczarni" od ἀρχι- archi- – "pierwszy" oraz μάνδρα mándra – "zagroda, owczarnia") – w okresie wczesnego chrześcijaństwa opiekun klasztorów na terenie danej diecezji. Obecnie tytułu tego używa się w Cerkwi prawosławnej i w niektórych wschodnich Kościołach katolickich.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Archimedes

Archimedes (ok. 287-212 p.n.e.), grecki uczony: matematyk, fizyk, wynalazca


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) hist. grecki matematyk;

 (1.2) staroż. imię|polski|m.


Archimedes z Syrakuz (gr. Ἀρχιμήδης ὁ Συρακόσιος Archimedes ho Syrakosios; ok. 287–212 p.n.e.) – grecki matematyk, fizyk i inżynier. .


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Archimedesowski

taki jak u Archimedesa, charakterystyczny dla Archimedesa; archimedesowy


Źródła:

SJP.pl

Archimedesowy

taki jak u Archimedesa, charakterystyczny dla Archimedesa; archimedesowski


Źródła:

SJP.pl

Archiopactwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rel. najstarsze opactwo na danym terytorium


Źródła:

Wiktionary

Archip

imię męskie


Archip – imię męskie pochodzenia greckiego, złożone z członów: αρχος (archos), oznaczającego "mistrz" oraz ‘ιππος (híppos) – „koń”.

Archip imieniny obchodzi 20 marca, w dzień wspomnienia św. Archipa, ucznia św. Pawła, wymienianego w liście do Kolosan i do Filemona.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archip.

skrót od: archipelag


Źródła:

SJP.pl

Archipelag

grupa wysp leżących blisko siebie, jednorodnych pod względem pochodzenia i struktury geologicznej


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geogr. grupa wysp położonych blisko siebie;


Archipelag – grupa wysp położonych blisko siebie, najczęściej o wspólnej genezie i podobnej budowie geologicznej. Ze względu na ułożenie wysp można wyróżnić roje wysp – archipelagi składające się z bezładnie rozmieszczonych niedużych wysp oraz łańcuchy wysp, w których wyspy rozmieszczone są rzędem jedna obok drugiej.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Archipelagowy

archipelag


przymiotnik

 (1.1) związany z archipelagiem; taki jak archipelag


Patrz:archipelag

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Archiprezbiter

duchowny posiadający tytuł starszego kanonika katedralnego


Archiprezbiter – urząd lub tytuł honorowy w Kościele katolickim.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archiprezbiterialny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) kośc. związany z archiprezbiterem, dotyczący archiprezbitera


Źródła:

Wiktionary

Archiprezbiterski

przymiotnik od: archiprezbiter


Źródła:

SJP.pl

Archirej

wyższy duchowny w kościołach Wschodu; archijerej


Archirej (Archijerej) (z gr. – arcykapłan) – członek wyższego duchowieństwa (patriarcha, arcybiskup i biskup) w kościołach prawosławnych i greckokatolickich.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archirejski

przymiotnik od: archirej


Źródła:

SJP.pl

Archit.

skrót od: architektura (czytany jako cały, odmienny wyraz)


Źródła:

SJP.pl

Architekt

1. specjalista w zakresie architektury (dziedzina wiedzy i umiejętności obejmująca projektowanie i wznoszenie budowli);
2. osoba będąca inicjatorem i organizatorem czegoś


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) bud. archit. osoba zajmująca się projektowaniem budynków i obiektów infrastruktury w zakresie architektury

 (1.2) przen. inicjator i organizator jakiegoś przedsięwzięcia, wydarzenia, procesu

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) bud. archit. specjalistka w dziedzinie architektury (żeński odpowiednik znaczenia 1.1)

 (2.2) przen. inicjatorka i organizatorka jakiegoś przedsięwzięcia, wydarzenia, procesu


Architekt (łac. architectus, gr. arkhitekton) – zawód zaufania publicznego w dziedzinie projektowania i wznoszenia budowli, także inicjator i organizator czegoś. Architektami określa się także osoby biegłe lub uczone w dziedzinie architektury, architektury krajobrazu, architektury wnętrz.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Architektka

architekt


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. kobieta projektująca budynki oraz obiekty infrastruktury w zakresie architektury

 (1.2) przen. pot. kobieta będąca twórczynią, kreatorką czegoś


Patrz:architekt

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Architektoniczny

związany z architekturą, odnoszący się do wyglądu, formy jakiejś budowli (np. koncepcje architektoniczne, wystrój architektoniczny)


przymiotnik

 (1.1) archit. związany z architekturą, tworzony dla / za pomocą architektury


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Architektonika

forma budowli: jej kompozycja, konstrukcja i układ części; architektura


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. architektura

 (1.2) ład, układ wedle określonych zasad


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Architektoński

dawniej: architektoniczny


przymiotnik

 (1.1) daw. architektoniczny


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Architektura

1. dziedzina wiedzy i umiejętności obejmująca projektowanie i wznoszenie budowli;
2. wydział szkoły wyższej kształcący w tej dziedzinie wiedzy;
3. forma budowli: jej kompozycja, konstrukcja i układ części; architektonika;
4. budowa komputera: wewnętrzna organizacja jego części i powiązań logicznych między nimi


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) archit. dziedzina techniki, a jednocześnie sztuki, która zajmuje się projektowaniem budynków i budowli;

 (1.2) archit. ogół dzieł architektury (1.1) posiadających pewną wspólną cechę, będących dorobkiem określonej grupy lub spuścizną jakiejś epoki

 (1.3) budowa, sposób skonstruowania czegoś, np. komputera, oprogramowania itp.


Architektura (łac. architectura, od architector „buduję” z gr. archi „naczelny” i tekton „budowniczy”) – ogół obiektów materialnych, tworzonych przez człowieka, trwale związanych z określonym punktem powierzchni Ziemi służących zaspokojeniu jego potrzeb osobistych, jak i społecznych.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Architraw

w architekturze antycznej: dolna część belkowania wsparta bezpośrednio na kolumnach; epistyl; nadsłupie


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) archit. główny (najniższy) poziomy człon belkowania antycznego podtrzymujący belki stropu;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Archiwalia

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) dokumenty o wartości historycznej


Materiały archiwalne (archiwalia) – zgodnie z polskim prawem archiwalnym, dokumenty przechowywane wieczyście, oznaczane symbolem kategorii archiwalnej „A”; materiały archiwalne powstają m.in. w jednostkach organizacyjnych wytypowanych i znajdujących się pod nadzorem właściwego archiwum państwowego. Zgodnie z Ustawą archiwa państwowe mają prawo objąć nadzorem jedynie państwowe jednostki organizacyjne.Przy obejmowaniu nadzorem archiwalnym jednostek organizacyjnych uwzględniany jest m.in.: rodzaj jednostki organizacyjnej, przedmiot i charakter jej działalności, znaczenie dla regionu lub kraju. W momencie objęcia nadzorem archiwum państwowego jednostka taka staje się wytwórcą materiałów archiwalnych.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Archiwalium

rzadko: dokument przechowywany w archiwum


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dokument o wartości historycznej, kwalifikujący się do przechowywania w archiwum


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Archiwalność

archiwalny


Patrz:archiwalny

Źródła:

SJP.pl

Archiwalny

dotyczący archiwum, pochodzący z archiwum, informujący o przeszłości (np. poszukiwania archiwalne, dokumenty archiwalne)


przymiotnik

 (1.1) dotyczący archiwaliów, stanowiący archiwum


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Archiwariusz

kustosz archiwum; osoba zarządzająca materiałami archiwalnymi


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. archiwista


Archiwista, archiwariusz (łac. archi(v)um „archiwum”, gr. archeíon „gmach rządowy”, l.mn. archeía „archiwa”, archē „przyczyna”) – pracownik archiwum, znawca zbiorów archiwalnych. Jest to zawód wiążący się z działaniami mającymi na celu przechowywanie dokumentów dla ich późniejszego udostępniania. Archiwistę zatrudniają m.in. urzędy państwowe, instytucje, zakłady pracy.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Archiwariuszka

kustoszka archiwum; kobieta zarządzająca materiałami archiwalnymi


Źródła:

SJP.pl

Archiwista

specjalista z zakresu archiwistyki


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pracownik archiwum

 (1.2) nauk. specjalista z zakresu archiwistyki, badacz archiwaliów

 (1.3) pot. student lub absolwent archiwistyki

 (1.4) pot. żart. przen. złomiarz


Archiwista, archiwariusz (łac. archi(v)um „archiwum”, gr. archeíon „gmach rządowy”, l.mn. archeía „archiwa”, archē „przyczyna”) – pracownik archiwum, znawca zbiorów archiwalnych. Jest to zawód wiążący się z działaniami mającymi na celu przechowywanie dokumentów dla ich późniejszego udostępniania. Archiwistę zatrudniają m.in. urzędy państwowe, instytucje, zakłady pracy.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Archiwistka

archiwista


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pracowniczka archiwum

 (1.2) nauk. specjalistka z zakresu archiwistyki, badaczka archiwaliów


Patrz:archiwista

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Archiwistyczny

archiwistyka


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z archiwistyką, dotyczący archiwistyki


Patrz:archiwistyka

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Archiwistyka

dziedzina wiedzy obejmująca organizację archiwów, metody gromadzenia w nich danych, konserwację zbiorów itp.


Archiwistyka – humanistyczna dyscyplina naukowa, wywodząca się z historii, powiązana również z bibliotekoznawstwem i informacją naukową. Przedmiotem badań archiwistyki są archiwa i dokumentacja.

W zakres archiwistyki wchodzą:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archiwizacja

zbieranie oraz porządkowanie materiałów archiwalnych


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zbieranie i porządkowanie, katalogowanie materiałów archiwalnych


Archiwum (łac. archīvum od gr. ἀρχεῖον „gmach urzędowy” od ἀρχή „na czele”, por. archont) – instytucja lub miejsce przechowywania i udostępniania dokumentów historycznych i współczesnych, które nie są używane na bieżąco. Jako archiwum określa się również uporządkowany zbiór tego typu dokumentów.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Archiwizacyjny

związany z archiwizacją


Źródła:

SJP.pl

Archiwizator

1. program komputerowy do zmniejszania wielkości plików poprzez kompresję danych; archiwizer, kompresor, paker;
2. system umożliwiający archiwizację danych


Źródła:

SJP.pl

Archiwizer

program komputerowy do zmniejszania wielkości plików poprzez kompresję danych; archiwizator, kompresor, paker


Program do kompresji plików – program do kodowania danych w taki sposób, aby zajmowały jak najmniej przestrzeni na dysku.

Współcześnie istnieje kilkadziesiąt formatów skompresowanych archiwów, z których najpopularniejszym jest ZIP, obsługiwany przez prawie wszystkie dostępne aplikacje. Programy dostępne na rynku (freeware i shareware) obsługują różne zestawy formatów kompresji.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archiwizować

czasownik przechodni niedokonany (dk. zarchiwizować)

 (1.1) zbierać, gromadzić do archiwum


Źródła:

Wiktionary

Archiwizowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) dokonywanie archiwizacji, porządkowanie i przekazywanie czegoś już nieaktualnego do archiwum


Źródła:

Wiktionary

Archiwolta

element dekoracyjny w kształcie łuku, umieszczony nad drzwiami lub oknami, stanowiący część składową arkady; nałęcz


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) archit. zdobione ornamentami, profilowane lico łuku, arkady zamykającej portal lub każdy inny łukowo u góry zakończony otwór w ścianie budowli, najczęściej bogato zdobione;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Archiwoznawca

specjalista zajmujący się historią tworzenia zasobów archiwalnych oraz gromadzący wiadomości o zbiorach archiwalnych


Źródła:

SJP.pl

Archiwoznawczy

związany z działem archiwistyki zajmującym się historią tworzenia zasobów archiwalnych oraz gromadzącym wiadomości o zbiorach archiwalnych


Źródła:

SJP.pl

Archiwoznawstwo

dział archiwistyki zajmujący się historią tworzenia zasobów archiwalnych oraz gromadzący wiadomości o zbiorach archiwalnych


Archiwistyka – humanistyczna dyscyplina naukowa, wywodząca się z historii, powiązana również z bibliotekoznawstwem i informacją naukową. Przedmiotem badań archiwistyki są archiwa i dokumentacja.

W zakres archiwistyki wchodzą:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archiwum

1. uporządkowany zbiór dokumentów, akt lub informacji zapisanych na innych nośnikach (np. kasetach, dyskach), niesłużących bieżącemu użytkowi, ale mogących okazać się ważne współcześnie;
2. budynek lub pomieszczenie, w którym znajduje się taki zbiór


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) uporządkowany zbiór akt, dokumentów, nagrań dźwiękowych lub filmów mających znaczenie historyczne

 (1.2) budynek lub pomieszczenie, w którym mieści się archiwum (1.1)

 (1.3) instytucja zajmująca się gromadzeniem, przechowywaniem oraz udostępnianiem zgromadzonych archiwaliów


Archiwum (łac. archīvum od gr. ἀρχεῖον „gmach urzędowy” od ἀρχή „na czele”, por. archont) – instytucja lub miejsce przechowywania i udostępniania dokumentów historycznych i współczesnych, które nie są używane na bieżąco. Jako archiwum określa się również uporządkowany zbiór tego typu dokumentów.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Archont

1. w starożytnych Atenach: jeden z dziewięciu najwyższych urzędników wybieranych raz do roku;
2. w cesarstwie bizantyjskim: wysoki urzędnik


rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) hist. w starożytnych Atenach, od VIII w. p.n.e. do czasów reform Klejstensa, jeden z dziewięciu najważniejszych urzędników polis, zasiadał w Areopagu;

 (1.2) hist. analogiczny urząd w niektórych polis starożytnej Grecji

 (1.3) hist. w Bizancjum tytuł arystokratyczny, przysługujący m.in. zarządcy prowincji lub namiestnikom plemięemion słowiańskich


Archont (gr. ἄρχων, archon 'rządzący', imiesłów od gr. ἄρχω 'być na czele') – najwyższy urzędnik polis w starożytnych Atenach, który przewodniczył radzie areopagu i zajmował się najważniejszymi sprawami ateńskiej polis. Urzędnicy ci pojawili się w VIII w. p.n.e. Również inne miasta greckie, np.: Sparta, Delfy, Delos używały tego tytułu na oznaczenie własnych urzędników polis.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Archontat

urząd archonta


Źródła:

SJP.pl

Archozaur

przedstawiciel gadów naczelnych, np. krokodyl, dinozaur, pterozaur


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. paleont. nazwa systematyczna|Archosauria|Cope|ref=tak., diapsydalny gad;


Archozaur (Archosaurus) – rodzaj archozauromorfa należącego do grupy Archosauriformes i rodziny Proterosuchidae. Obejmuje jeden gatunek – Archosaurus rossicus, opisany w 1960 przez Tatarinova. Nazwa Archosaurus pochodzi od greckich słów archos oraz sauros i oznacza „władczy jaszczur”. Archozaur żył w późnym permie, około 251 mln lat temu, na terenie dzisiejszej Europy (także w Polsce) i był najstarszym przedstawicielem Archosauriformes.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Archozaury

przedstawiciel gadów naczelnych, np. krokodyl, dinozaur, pterozaur


Archozaury, gady naczelne (Archosauria – z gr. archos – władca + sauros – jaszczur) – takson diapsydalnych gadów obejmujący zaawansowane ewolucyjnie rzędy gadów.

Nazwę „archozaury” zaproponował Edward Drinker Cope w 1869 r. dla grupy, do której zaliczył zauropterygi, krokodyle, „tekodonty”, dinozaury, anomodonty (do których zaliczał dicynodonty i dinocefale) i grupę Rhynchocephalia (do której zaliczał rynchozaury i sfenodonty). Później archozaury były różnie definiowane, bywały nawet uznawane za grupę parafiletyczną; ostatecznie jednak w XX wieku przyjęło się ich rozumienie jako monofiletycznej grupy obejmującej dinozaury, pterozaury, krokodyle i „tekodonty”. Przedmiotem sporów pozostaje jednak, jak dokładnie należałoby zdefiniować tę grupę. Ścierają się tu dwie koncepcje:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archutówecki

Archutówko


Patrz:Archutówko

Źródła:

SJP.pl

Archutówko

wieś w województwie mazowieckim, w powiecie płockim


Archutówko – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płockim, w gminie Bodzanów.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Archutowski

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Arcimboldo

Giuseppe Arcimboldo lub Arcimboldi (ur. 1527 w Mediolanie, zm. 11 lipca 1593 tamże) – włoski malarz okresu manieryzmu.

Tworzył na dworach w Pradze, Wiedniu i Mediolanie.Był malarzem tworzącym w oryginalny i ekscentryczny sposób portrety i kompozycje figuralne o treści rodzajowej lub alegorycznej, na które składały się elementy martwej natury, ułożone w obraz twarzy lub sceny.


Źródła:

Wikipedia

Arcimowicz

nazwisko



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arciszewski

nazwisko


Inne

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arco

[czytaj: arko] muzyka: użycie smyczka po pizzicato; coll'arco


Miejscowości


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arcopal

[czytaj: arkopal] białe borokrzemowe szkło opalowe


Źródła:

SJP.pl

Arcoroc

[czytaj: arkorok] typ szkła


Źródła:

SJP.pl

Arcosolium

[czytaj: arkosolium] grób w katakumbach wmurowany w półokrągłą niszę; arkosolium


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) archit. wczesnochrześcijańska nisza grobowa o łukowym sklepieniu;


Arcosolium (łac. arcus - łuk + solium - miejsce wywyższone) – rodzaj grobu spotykany w okresie wczesnego chrześcijaństwa. Grób miał formę niszy z łukowym obramowaniem. Nisze wykuwano w katakumbach, umieszczano w przedsionkach cel lub portykach bazylik. Płyta nagrobna umieszczana była w pozycji poziomej.

Powstała w III wieku, a rozpowszechniła w IV wieku.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arct

nazwisko



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arctic

[czytaj: arktik] woda mineralna marki Arctic


Źródła:

SJP.pl

Arctowski


Źródła:

Wikipedia

Arcy

dawniej:
1. bardzo, szczególnie, ogromnie;
2. bardzo dobrze, znakomicie


Arcy (kiedyś Aristocracy) – polska organizacja e-sportowa, która została założona w 2002 roku. Sekcję posiada w grze Counter-Strike: Global Offensive.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arcy-

przedrostek w wyrazach złożonych…

 (1.1) …wskazujący na zwierzchnictwo, pierwszeństwo czegoś

 (1.2) …potęgujący znaczenie, nasilenie czegoś


Źródła:

Wiktionary

Arcy-Polak

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) Polak o wielkich zasługach dla narodu


Źródła:

Wiktionary

Arcy-Polka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) Polka o wielkich zasługach dla narodu


Źródła:

Wiktionary

Arcybanalny

wybitnie, bardzo banalny


przymiotnik

 (1.1) w najwyższym stopniu banalny, prosty


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcybazylika

arcybazylika Najświętszego Zbawiciela, Świętego Jana Chrzciciela i Świętego Jana Ewangelisty na Lateranie - główna bazylika, do której udaje się każdy nowo wybrany biskup Rzymu


Źródła:

SJP.pl

Arcybibosz

żartobliwie: wyróżniający się wśród biboszów


Źródła:

SJP.pl

Arcybiskup

duchowny wysoki rangą, zarządzający archidiecezją


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. tytuł honorowy nadawany biskupom ważniejszych diecezji (archidiecezji), a także jako wyróżnienie samej osoby biskupa („ad personam”);


Arcybiskup (gr. αρχή, arché – pierwszeństwo, gr. επίσκοπος, epískopos – nadzorca, biskup) – tytuł honorowy lub urząd nadawany biskupom ważniejszych diecezji (archidiecezja), a także jako wyróżnienie samej osoby biskupa (ad personam).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arcybiskupi

dotyczący arcybiskupa, związany z arcybiskupem (np. stolica arcybiskupia, urząd arcybiskupi)


przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący arcybiskupa, związany z arcybiskupem

forma rzeczownika|rodzaj=męskoosobowy.

 (2.1) M. i W. lm. od: arcybiskup


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcybiskupka

w Kościele protestanckim i starokatolickim: biskupka wyższa rangą


Źródła:

SJP.pl

Arcybiskupstwo

1. jednostka podziału terytorialnego w Kościele; archidiecezja
2. urząd, godność arcybiskupa


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) adm. biskupstwo pod jurysdykcją arcybiskupa;

 (1.2) godność arcybiskupa, jego urząd


Archidiecezja (z gr. arche – pierwszeństwo), arcybiskupstwo – jednostka terytorialna wyższej administracji kościelnej. Istnieją ich cztery rodzaje:

  1. archidiecezja metropolitalna – arcybiskup metropolita,
  2. archidiecezja tytularna (historyczna) – arcybiskup tytularny,
  3. archidiecezja rezydencjalna (podlega bezpośrednio Stolicy Apostolskiej, nie należy do metropolii i nie podlegają jej sufraganie) – arcybiskup rezydencjalny,
  4. archidiecezja sufragalna – należy do metropolii, ale nie jest metropolitalna.

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arcybogato

przysłówek

 (1.1) książk. bardzo, nadzwyczaj bogato


Źródła:

Wiktionary

Arcybogaty

przebogaty;
1. bardzo bogaty, zamożny;
2. obfitujący w coś


przymiotnik

 (1.1) bardzo, nadzwyczaj bogaty, zamożny

 (1.2) bardzo, nadzwyczaj strojny, kosztowny, wystawny

 (1.3) książk. bardzo, nadzwyczaj urozmaicony, obfitujący w co


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcybp

skrót od: arcybiskup (odczytywany jako cały, odmienny wyraz); abp


Źródła:

SJP.pl

Arcybystry

przymiotnik

 (1.1) nadzwyczajnie bystry


Źródła:

Wiktionary

Arcychrześcijański

wyjątkowo wierny chrześcijaństwu, ortodoksyjnie chrześcijański


przymiotnik

 (1.1) szczególnie oddany chrześcijaństwu

 (1.2) hist. tytuł królów francuskich


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcyciasny

bardzo ciasny


przymiotnik

 (1.1) bardzo ciasny


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcyciekawy

bardzo interesujący, przykuwający uwagę


przymiotnik

 (1.1) bardzo ciekawy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcydelikatny

1. wymagający ogromnego taktu;
2. bardzo wrażliwy;
3. bardzo cienki i łamliwy


Źródła:

SJP.pl

Arcydiakon

archidiakon;
1. w Kościele katolickim: duchowny będący członkiem kapituły katedralnej lub kolegiackiej;
2. w niektórych kościołach prawosławnych: najważniejszy diakon służący przy biskupie prawosławnym;
3. w dawnej Polsce: zwierzchnik części diecezji


Źródła:

SJP.pl

Arcydobry

1. bardzo życzliwy, czuły;
2. bardzo pozytywny;
3. bardzo pomyślny;
4. wyjątkowo sprawny, staranny;
5. bardzo smaczny;
6. bardzo korzystny;
7. doskonały, bez wad


Źródła:

SJP.pl

Arcydowcipny

bardzo dowcipny


Źródła:

SJP.pl

Arcydramat

dramat będący arcydziełem


Źródła:

SJP.pl

Arcydrogi

bardzo, szczególnie drogi


przymiotnik

 (1.1) o ogromnej wartości materialnej

 (1.2) o ogromnej wartości emocjonalnej dla kogoś


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcydurny

bardzo głupi


Źródła:

SJP.pl

Arcydzięgiel

1. rodzaj roślin z rodziny baldaszkowatych; dzięgiel;
2. arcydzięgiel litwor - gatunek rośliny z rodziny selerowatych; litwor, dzięgiel litwor, angelika, dzięgiel lekarski


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. gatunek rośliny z rodziny selerowatych;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arcydzięglowy

związany z arcydzięglem


Źródła:

SJP.pl

Arcydzielny

1. arcydzieło;
2. bardzo dzielny, odważny


przymiotnik

 (1.1) w najwyższym stopniu dzielny

 (1.2) daw. niezwykle skuteczny

 (1.3) daw. mający charakter arcydzieła


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcydziełko

zdrobnienie od: arcydzieło


Źródła:

SJP.pl

Arcydzieło

1. bardzo cenne, wybitne dzieło sztuki;
2. przenośnie: szczególne osiągnięcie w dziedzinie innej niż sztuka; także: czynność lub postępowanie poza dziedziną sztuki odznaczające się szczególną biegłością


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) utwór artystyczny uważany przez większość za wybitny, ponadprzeciętny i ponadczasowy, wyróżniający się nieprzeciętnymi walorami literackimi, plastycznymi czy muzycznymi;

 (1.2) przen. dobrze wykonana praca


Arcydzieło – dzieło kultury, które zostało uznane przez odbiorców lub publiczność w pewnym dłuższym okresie za wyróżniające się na tle innych dzieł (literatury, muzyki, filmu, sztuk plastycznych) lub za doskonałe w swoim gatunku. Status arcydzieła nadają odbiorcy w procesie recepcji. Arcydzieło może realizować pewne obowiązujące w danym czasie standardy artyzmu, często jednak jest na tyle oryginalne, że je przekracza. Stąd też liczne dzieła kultury zostały uznane za arcydzieła dopiero wiele lat po ich powstaniu – zostały bowiem początkowo odrzucone przez odbiorców jako bezwartościowe.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arcydziwny

bardzo dziwny


przymiotnik

 (1.1) w najwyższym stopniu dziwny


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcydługi

przymiotnik

 (1.1) niezwykle długi


Źródła:

Wiktionary

Arcyegocentryk

wielki egocentryk


Źródła:

SJP.pl

Arcygroźny

bardzo groźny


przymiotnik

 (1.1) w najwyższym stopniu groźny


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcygłupi

bardzo głupi


przymiotnik

 (1.1) skrajnie głupi, w najwyższym stopniu głupi


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcykapłan

1. w hierarchii kapłańskiej w religiach starożytnego Wschodu: kapłan sprawujący najwyższą władzę;
2. kapłan świątyni jerozolimskiej odgrywający szczególną rolę w judaizmie


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. najwyższy kapłan w bliskowschodnich kultach pogańskich;

 (1.2) rel. żyd. najwyższy urząd w świątyni jerozolimskiej, przełożony kapłanów i lewitów;

 (1.3) teol. w chrześcijaństwie tytuł jedynego pośrednika między Bogiem a ludźmi przysługujący Chrystusowi



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arcykapłanka

1. zwierzchniczka Kościoła Katolickiego Mariawitów, odpowiedniczka arcybiskupa w innych Kościołach chrześcijańskich;
2. główna kapłanka w religiach pogańskich


Arcykapłanka, także arcybiskupka – zwierzchniczka Kościoła Katolickiego Mariawitów, odpowiedniczka arcybiskupa w innych Kościołach chrześcijańskich.

Jedyną arcykapłanką w Kościele Mariawickim była Antonina Maria Izabela Wiłucka-Kowalska. Aktualnie Kościołem Katolickim Mariawitów zarządza siostra biskupka Damiana Maria Beatrycze Szulgowicz, która nie przyjęła tytułu arcykapłanki.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arcykapłański

dotyczący arcykapłana


przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) rel. należący do arcykapłana

przymiotnik relacyjny

 (2.1) rel. dotyczący arcykapłana, określający arcykapłana

przymiotnik jakościowy

 (3.1) rel. charakterystyczny dla arcykapłana, mający cechy arcykapłana


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcykapłaństwo

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) rel. godność lub urząd arcykapłana


Źródła:

Wiktionary

Arcykatedra

najważniejszy kościół archidiecezji, katedra arcybiskupa; archikatedra


Źródła:

SJP.pl

Arcykatolicki

wyjątkowo wierny katolicyzmowi, ortodoksyjnie katolicki


przymiotnik

 (1.1) szczególnie oddany katolicyzmowi

 (1.2) hist. tytuł monarchów hiszpańskich


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcykomtur

komtur na zamku krzyżackim, odpowiedzialny za odprawę obrządków religijnych, posiadający władzę zwierzchnią zaraz po wielkim komturze


Źródła:

SJP.pl

Arcykomturowy

przymiotnik od: arcykomtur


Źródła:

SJP.pl

Arcykosztowny

bardzo kosztowny


przymiotnik

 (1.1) bardzo kosztowny


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcyks.

skrót od: arcyksiążę


skrót

 (1.1) = arcyksiążę


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcyksiążę

tytuł książąt austriackich z dynastii Habsburgów; osoba odznaczona tym tytułem


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) austriacki tytuł książęcy

 (1.2) osoba nosząca tytuł arcyksięcia (1.1)


Arcyksiążę (niem. Erzherzog, łac. archidux), forma żeńska arcyksiężna (niem. Erzherzogin) – od 1356 do 1918 roku tytuł władców Arcyksięstwa Austriackiego. Od roku 1438 tytuł arystokratyczny książąt i księżniczek austriackich domu Habsburgów, od XVI wieku nadawany wszystkim członkom dynastii.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arcyksiążęcy

dotyczący arcyksięcia, związany z godnością arcyksięcia i osobami przy nim (np. tytuł arcyksiążęcy, para arcyksiążęca)


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z arcyksięciem, dotyczący do arcyksięcia

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do arcyksięcia


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcyksięstwo

tytuł, godność arcyksięcia


Arcyksięstwo – państwo, którego panujący monarcha nosi tytuł arcyksięcia lub arcyksiężnej. Określenie pojawiło się w średniowieczu, gdy Rudolf IV uzurpował tytuł arcyksięcia Palatynatu. Od 1453 tytuł arcyksięcia zarezerwowany był dla władców Austrii.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arcyksiężna

małżonka arcyksięcia


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żona arcyksięcia

 (1.2) córka cesarza


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcyksiężniczka

tytuł księżniczek z dynastii Habsburgów


Źródła:

SJP.pl

Arcykłamca

wielki kłamca


Źródła:

SJP.pl

Arcykłamstwo

szczególnie wyszukane, "wiarygodne" kłamstwo


Źródła:

SJP.pl

Arcyleń

próżniak do kwadratu, leń jakich mało, nierób nad nieroby


Źródła:

SJP.pl

Arcyleniwy

bardzo leniwy


Źródła:

SJP.pl

Arcylichy

przymiotnik

 (1.1) odznaczający się bardzo niską jakością, bardzo zły


Źródła:

Wiktionary

Arcylojalny

bardzo, przesadnie lojalny


przymiotnik

 (1.1) bardzo lojalny


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcyludzki

przymiotnik jakościowy

 (1.1) ludzki, humanitarny w sposób wyjątkowy, wręcz doskonały


Źródła:

Wiktionary

Arcylutnia

instrument muzyczny z grupy chordofonów szarpanych, basowa odmiana lutni


Arcylutnia (arciliuto, archiliuto, archlute) – instrument muzyczny, w którym źródłem dźwięku są napięte struny szarpane palcami; używana głównie w XVI i XVII wieku basowa odmiana lutni, wyposażona w długą szyjkę i większą niż zwykła lutnia liczbę strun, stosowana w kościelnych i świeckich zespołach wokalno-instrumentalnych do akompaniamentu i realizacji generałbasu. Struny basowe strojone są wg indywidualnych potrzeb, zazwyczaj w skali malejącej – najwyższy dźwięk wydaje struna położona najniżej, najniższy – położona najwyżej.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arcymądrze

wyjątkowo mądrze, bardzo mądrze


Źródła:

SJP.pl

Arcymag

potężny, doświadczony mag, który opanował do perfekcji dziedzinę magii


Źródła:

SJP.pl

Arcymagini

potężna, doświadczona magini, która opanowała do perfekcji dziedzinę magii


Źródła:

SJP.pl

Arcymistrz

1. mistrz nad mistrze; najlepsza osoba w danym fachu;
2. najwyższy tytuł przyznawany w szachach sportowych


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba przewyższająca wszystkich swoimi umiejętnościami w danej dziedzinie

 (1.2) szach. szachista posiadający najwyższy tytuł przyznawany w szachach sportowych;


Arcymistrz – tytuł nadawany szachistom przez Międzynarodową Federację Szachową (FIDE) za wyniki sportowe. Wyróżniony szachista ma prawo dożywotnio posługiwać się tym tytułem. Na oznaczenie tytułu używa się polskiego skrótu am lub międzynarodowego GM (ang. grandmaster).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arcymistrzowski

arcymistrz


Patrz:arcymistrz

Źródła:

SJP.pl

Arcymistrzyni

1. kobieta wyróżniająca się wśród mistrzów, niedościgniona w jakiejś dziedzinie;
2. najwyższy tytuł przyznawany kobietom w szachach sportowych; kobieta nosząca ten tytuł


Arcymistrz – tytuł nadawany szachistom przez Międzynarodową Federację Szachową (FIDE) za wyniki sportowe. Wyróżniony szachista ma prawo dożywotnio posługiwać się tym tytułem. Na oznaczenie tytułu używa się polskiego skrótu am lub międzynarodowego GM (ang. grandmaster).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arcymiły

szczególnie miły


przymiotnik

 (1.1) książk. nadzwyczaj miły


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcymonotonny

przymiotnik

 (1.1) książk. ponad wszelką miarę monotonny, niezmieniający się


Źródła:

Wiktionary

Arcynaiwny

przymiotnik jakościowy

 (1.1) bardzo naiwny


Źródła:

Wiktionary

Arcyniemiły

przymiotnik

 (1.1) zupełnie niemiły


Źródła:

Wiktionary

Arcyniepospolity

przymiotnik

 (1.1) wyjątkowy, bardzo rzadko spotykany


Źródła:

Wiktionary

Arcynowy

przymiotnik

 (1.1) zupełnie nowy, nieznany jeszcze przed chwilą


Źródła:

Wiktionary

Arcynudny

bardzo nudny


przymiotnik

 (1.1) w najwyższym stopniu nudny


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcyoddany

wyjątkowo oddany


Źródła:

SJP.pl

Arcyosioł

potocznie: wielki osioł, osoba bardzo uparta i głupia


Źródła:

SJP.pl

Arcypasterski

arcypasterz


Patrz:arcypasterz

Źródła:

SJP.pl

Arcypasterz

tytuł używany niekiedy przez katolików w stosunku do biskupa i arcybiskupa


Źródła:

SJP.pl

Arcypiękny

niesamowicie piękny, przepiękny


przymiotnik

 (1.1) nadzwyczajnej urody


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcypies

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pejor. wyjątkowy szubrawiec, oszust (wzmocniona obelga „pies”)


Źródła:

Wiktionary

Arcypocieszny

przymiotnik

 (1.1) w najwyższym stopniu wzbudzający wesołość, śmiech


Źródła:

Wiktionary

Arcypolski

przymiotnik

 (1.1) odznaczający się w szczególny sposób cechą polskości


Źródła:

Wiktionary

Arcypolskość

arcypolski


Patrz:arcypolski

Źródła:

SJP.pl

Arcypoważny

bardzo poważny


Źródła:

SJP.pl

Arcypożyteczny

przymiotnik

 (1.1) niezwykle pożyteczny


Źródła:

Wiktionary

Arcyprosty

bardzo prosty


Źródła:

SJP.pl

Arcyprzedni

przymiotnik

 (1.1) doskonały, świetny


Źródła:

Wiktionary

Arcyskomplikowany

bardzo mocno skomplikowany


Źródła:

SJP.pl

Arcyskromnie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób arcyskromny


Źródła:

Wiktionary

Arcyskromny

bardzo skromny


przymiotnik

 (1.1) zupełnie niewyszukany, nieokazały

 (1.2) zupełnie nie podkreślający własnych zalet, nie wywyższający się


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcysmaczny

przymiotnik

 (1.1) bardzo smaczny


Źródła:

Wiktionary

Arcyśmieszność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest arcyśmieszne; cecha tych, którzy są arcyśmieszni


Źródła:

Wiktionary

Arcyśmieszny

bardzo śmieszny


przymiotnik

 (1.1) nadzwyczaj śmieszny


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcystaroświecki

bardzo, wybitnie staroświecki


przymiotnik jakościowy

 (1.1) zupełnie nienowoczesny; całkowicie taki jak w dawnych czasach


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcysugestywny

bardzo sugestywny


Źródła:

SJP.pl

Arcyswobodny

do przesady swobodny


Źródła:

SJP.pl

Arcyswojski

bardzo, wybitnie swojski


Źródła:

SJP.pl

Arcyszelma

(r. męski) mężczyzna nadzwyczaj sprytny, umiejący sobie radzić w różnych sytuacjach, niekoniecznie w uczciwy sposób


Źródła:

SJP.pl

Arcytrudność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest arcytrudne


Źródła:

Wiktionary

Arcytrudny

bardzo trudny


przymiotnik

 (1.1) bardzo trudny, niezwykle skomplikowany


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcytwór

wybitny, znakomity twór


Źródła:

SJP.pl

Arcyucieszny

przymiotnik

 (1.1) w najwyższym stopniu wzbudzający wesołość, śmiech


Źródła:

Wiktionary

Arcyważny

niesłychanie ważny, ważny ponad wszelką miarę


przymiotnik

 (1.1) bardzo ważny, znaczący, od którego wszystko zależy

 (1.2) bardzo ważny, mający ogromne wpływy albo władzę


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcywieszcz

żartobliwie: wieszcz wyróżniający się wśród pozostałych wieszczów


Źródła:

SJP.pl

Arcywróg

największy, główny wróg


Źródła:

SJP.pl

Arcywspaniałość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest arcywspaniałe; cecha tych, którzy są arcywspaniali


Źródła:

Wiktionary

Arcywspaniały

przymiotnik

 (1.1) odznaczający się bardzo pozytywnymi cechami


Źródła:

Wiktionary

Arcywyborny

najdoskonalszy, najwyśmienitszy, najznamienitszy


przymiotnik

 (1.1) jeszcze bardziej wyborny, wyśmienity


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcyzabawny

bardzo zabawny


przymiotnik

 (1.1) w najwyższym stopniu zabawny


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcyłobuzerski

bardzo łobuzerski


Źródła:

SJP.pl

Arcyłotr

wielki łajdak, niegodziwiec


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) ekspr. pejor. osoba postępująca nikczemnie


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arcyłotrostwo

wielkie łotrostwo


Źródła:

SJP.pl

Arczewski

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Arczyński

nazwisko


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arczynami, dotyczący Arczynów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język arczyński;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Ardanowski

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Arden

zimnokrwisty koń pociągowy; koń ardeński


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zootechn. rasa konia pochodząca z Ardenów

 (1.2) zootechn. koń rasy arden (1.1)


geografia:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Ardeńczyk

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Arden; osoba z tego obszaru


Źródła:

Wiktionary

Ardenka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Arden; kobieta z tego obszaru


Źródła:

Wiktionary

Ardeński

Ardeny


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Ardenami, pochodzący z obszaru Ardenów

 (1.2) związany z francuskim departamentem Ardeny


Patrz:Ardeny

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Ardente

określenie wykonawcze: żarliwie, płomiennie


„Ardente” – nazwa noszona na przestrzeni dziejów przez okręty Regia Marina:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Ardeny

zimnokrwisty koń pociągowy; koń ardeński


rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. silnie zalesione góry w południowo-wschodniej Belgii, Francji i Luksemburgu;

 (1.2) geogr. adm. francuski departament, położony w regionie Grand Est;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Ardipitek

prawdopodobny wczesny hominid z pliocenu, pochodzący ze wschodniej Afryki, podobny do szympansa, lecz dwunożny


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arditamente

określenie wykonawcze: śmiało, odważnie; ardito


Źródła:

SJP.pl

Arditi

oddziały ochotnicze w armii włoskiej podczas I wojny światowej, przeznaczone do zadań specjalnych



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Ardito

określenie wykonawcze: śmiało, odważnie; arditamente


„Ardito” – nazwa noszona na przestrzeni dziejów przez okręty Regia Marina:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Ardizja

ardizja karbowana - roślina doniczkowa z rodziny pierwiosnkowatych


Ardizja (Ardisia Sw.) – rodzaj roślin z rodziny pierwiosnkowatych (Primulaceae). Należy tu od 200 do 500 gatunków (w zależności od ujęcia systematycznego). Występują w tropikalnych i subtropikalnych rejonach Azji oraz Ameryki Południowej, Środkowej i Północnej.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Ardo

produkt marki Ardo


imię


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Ardżesz

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w Rumunii, lewy dopływ Dunaju;

 (1.2) geogr. okręg w Rumunii, położony na Wołoszczyźnie;


Ardżesz (rum. Argeș) – rzeka w Rumunii, lewy dopływ Dunaju o długości 350 km. Źródła rzeki leżą w Górach Fogaraskich na wysokości 2030 m n.p.m., powierzchnia jej dorzecza wynosi 12 550 km².

Ardżesz powstaje z dwóch głównych cieków wodnych, zwanych Buda i Capra w Górach Fogaraskich. Buda (główne źródło systemu hydrograficznego rzeki) wypływa spod szczytu Arpașu Mic, na wysokości 2030 m, z jeziora polodowcowego Buda, natomiast rzeka Capra wypływa z jeziora polodowcowego Capra, położonego poniżej szczytu Vânătarea lui Buteanu.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Arealistka

arealista


Patrz:arealista

Źródła:

SJP.pl

Arealizm

1. niewierne, ubarwione, niezgodne z obserwacją odtwarzanie rzeczywistości w utworze literackim, w dziele sztuki;
2. kierunek w literaturze i w sztuce posługujący się takim opisem


Źródła:

SJP.pl

Arealność

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest arealne; cecha tych, którzy są arealni


Źródła:

Wiktionary

Arealny

nierealny


Źródła:

SJP.pl

Areał

pewna powierzchnia ziemi, zwłaszcza przeznaczona pod uprawę lub hodowlę albo będąca miejscem występowania pewnego gatunku roślin czy zwierząt


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) roln. leśn. powierzchnia gruntu

 (1.2) zool. bot. obszar występowania określonego gatunku



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arecibo

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w północnej części Portoryka, w aglomeracji San Juan

 (1.2) astr. asteroida o numerze 4337


Arecibo – miasto w północnej części Portoryko; nad Atlantykiem; w aglomeracji San Juan; 44 191 mieszkańców (2019). Słynne z powodu znajdującego się obok niego Obserwatorium Arecibo, posiadającego największy (do 2016 roku) na świecie radioteleskop.

W mieście rozwinął się przemysł odzieżowy, drzewny, maszynowy. W Arecibo produkuje się cukier oraz rum. Ośrodek turystyczny.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Areciny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arety lub z nią związany


Źródła:

SJP.pl

Arecki

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Arefleksja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. całkowity lub znaczny zanik odruchu (odruchów)


Arefleksja – całkowite zniesienie odruchów; częściowe zniesienie odruchów nazywa się hiporefleksją. Arefleksja odruchów skórnych występuje w przebiegu uszkodzenia ośrodkowego neuronu ruchowego, arefleksja odruchów głębokich typowa jest dla obrazu uszkodzenia dolnego neuronu ruchowego.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Arejon

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (1.1) mitgr. postać mitologiczna, boski koń, syn bogini Demeter ukrywającej się jako klacz, spłodzony przez Posejdona pod postacią ogiera


Źródła:

Wiktionary

Arek

1. statek Noego, wielkich rozmiarów łódź, korab
2. skrzynia, kufer


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) zdrobn. Arkadiusz


Arkadiusz – imię męskie pochodzenia greckiego. Wywodzi się od słowa Αρκαδικóς (Arkadikós) oznaczającego „pochodzący z Arkadii”.

Forma oboczna: Arkady

Odpowiednik żeński: Arkadia.

Odpowiedniki w innych językach:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Areka

drzewo do 20 m wysokości, z rodziny arekowatych; najbardziej znany gatunek to areka katechu zwana też żuwipalmą lub pinangiem albo palmą betelową


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Areca|L.|ref=tak., palma z rodziny arekowatych;


Areka (Areca L.) – rodzaj palm z rodziny arekowatych. Należy do niej około 50 gatunków rosnących głównie w południowo-wschodniej Azji. Gatunkiem typowym jest Areca catechu L..


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arekolina

silnie toksyczny alkaloid zawarty w orzechu arekowym, pobudzający układ przywspółczulny, obecnie stosowany wyłącznie w weterynarii


Arekolina – organiczny związek chemiczny, substancja psychoaktywna z grupy alkaloidów pirydynowych, zawarta w orzechach palmy arekowej.

Arekolina otrzymywana jest też syntetycznie z kwasu nikotynowego. Jest silną trucizną, powodującą skurcze mięśni gładkich. Obecnie arekolina jest stosowana w weterynarii jako lek przeczyszczający oraz przeciw robakom.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arekowate

rodzina roślin drzewiastych występująca głównie w strefie międzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej; palmy, palmowate


rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. bot. nazwa systematyczna|Arecaceae|ref=tak., rodzina roślin zaliczana do jednoliściennych;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arekowaty

o cechach arekowatych (rodzina roślin)


przymiotnik

 (1.1) bot. o cechach roślin z rodziny arekowatych


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arekowce

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. bot. nazwa systematyczna|Arecales|Bromhead|ref=tak., rząd roślin zaliczanych do jednoliściennych;


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Arekowe

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. bot. nazwa systematyczna|Arecidae|Takht.|ref=tak., podklasa roślin należących do klasy jednoliściennych;


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Arekowy

przymiotnik od: areka (rodzaj palmy), np. orzech arekowy


przymiotnik

 (1.1) bot. związany z areką


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Areligijnie

przysłówek

 (1.1) obojętnie wobec religii, w sposób areligijny


Źródła:

Wiktionary

Areligijność

areligijny


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obojętność wobec spraw religii


Patrz:areligijny

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Areligijny

niereligijny


przymiotnik

 (1.1) obojętny wobec kwestii religii


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aren

węglowodór aromatyczny (np. benzen, toluen) otrzymywany z ropy naftowej i gazu ziemnego



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arena

1. centralne miejsce w cyrku, na którym odbywają się popisy cyrkowe;
2. teren działania, widownia jakichś wydarzeń, konfliktów;
3. w starożytnym amfiteatrze: miejsce walk gladiatorów lub zapaśników;
4. miejsce, gdzie odbywają się corridy


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) koliste miejsce otoczone widownią, na którym odbywają się różnego typu pokazy, np. cyrkowe

 (1.2) przen. miejsce jakichś wydarzeń, działań


Arena (z łac. harena, arena - piasek) – usytuowany w centrum obiektu i wysypany piaskiem plac w kształcie koła lub elipsy. Miejsce walk, turniejów, popisów, igrzysk i widowisk. Wywodzi się ze starożytnego teatru greckiego i rzymskiego oraz cyrku rzymskiego.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arenal

wilgotne piaski strefy brzegowej mórz, jezior i rzek, będące środowiskiem życia drobnych organizmów roślinnych i zwierzęcych (np. glonów, pierwotniaków i okrzemek)



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arenawirusy

Arenawirusy (łac. Arenaviridae, z łac. arenosus - piaszczysty) - rodzina wirusów, charakteryzujących się następującymi cechami:


Źródła:

Wikipedia

Arenda

dawniej:
1. najem, dzierżawa; pacht;
2. opłata za dzierżawę; pacht;
3. karczma, szynk


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. obecnie także gw-pl|Bukowina. dzierżawa

 (1.2) przest. czynsz dzierżawny

 (1.3) daw. gospoda, karczma


Dzierżawa (dawniej też: arenda, harenda) – jeden z typów umów prawa cywilnego. Reguluje ją Kodeks cywilny w art. 693-709, przy odpowiednim zastosowaniu przepisów o najmie (art. 659-692). Dzierżawa należy do umów nazwanych, dwustronnie zobowiązujących, wzajemnych i konsensualnych (tzn. dochodzących do skutku przez zgodne oświadczenie woli stron). Polega na udostępnieniu innej osobie prawa lub rzeczy, natomiast (w odróżnieniu np. od pożyczki) nie przenosi własności. Przedmiotem dzierżawy może być tylko rzecz lub prawo przynoszące pożytki.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arendarczyk

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Arendarka

arendarz; dzierżawczyni, pachciarka


Źródła:

SJP.pl

Arendarski

nazwisko


przymiotnik

 (1.1) związany z arendarzem, dotyczący arendarza; taki jak u arendarza


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arendarz

dawniej: osoba dzierżawiąca od kogoś gospodę, trzodę itp.; pachciarz


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. dzierżawca budynków gospodarczych, karczem, szynków i gruntów rolnych


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arendarzowy

przymiotnik od: arendarz


Źródła:

SJP.pl

Arendować

wynajmować, wydzierżawiać


czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) przest. dzierżawić, wynajmować


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arendowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|arendować.


Źródła:

Wiktionary

Arends

nazwisko


Osoby:

Zobacz też:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arendt

[czytaj: erent] nazwisko



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arenga

1. drzewo azjatyckie, z którego soku otrzymuje się cukier i wino palmowe, zaś z rdzenia - sago; słocza cukrowa; palma cukrowa;
2. wstęp do aktu prawnego; preambuła;
3. jedna z formuł średniowiecznego dokumentu


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. rodzaj palmy, która rośnie w Azji Południowo-Wschodniej;

 (1.2) praw. pot. zob. preambuła.;

 (1.3) hist. rel. dokument motywów rozpowszechnianych przez Kościół;


Arenga – część dokumentu zawierająca ogólne powody jego wystawienia.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arenikola

gatunek wieloszczeta; piaskówka, piasecznica, piasecznik, nalepian


Piaskówka, nalepian, piasecznica, piasecznik, arenikola (Arenicola marina) – gatunek wieloszczeta z rodziny Arenicolidae, występujący na wybrzeżach Morza Bałtyckiego (w Polsce nie został stwierdzony) i Morza Północnego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arenit

skała osadowa


Źródła:

SJP.pl

Arenowy

związany z areną


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z areną, dotyczący areny


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arent

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Areografia

dziedzina astronomii zajmująca się badaniami planety Mars


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) astr. dział astronomii, nauka zajmująca się badaniami planetaanety Mars


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Areograficzny

przymiotnik od: areografia


Źródła:

SJP.pl

Areola

u kaktusów: pęd skrócony z wiązką przewodzącą odchodzącą od wiązki centralnej, na którym wyrastają m.in. ciernie


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Areolog

inżynier powierzchni


Źródła:

SJP.pl

Areometr

przyrząd do mierzenia gęstości cieczy lub stężenia roztworu (używany m.in. do pomiaru gęstości elektrolitu w akumulatorach samochodowych); densymetr; gęstościomierz


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fiz. techn. przyrząd do pomiaru gęstości cieczy


Areometr – urządzenie służące do mierzenia gęstości cieczy, w którym wykorzystuje się siłę wyporu, z jaką ciecz działa na zanurzone w niej ciało stałe.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Areometrowy

związany z areometrem


Źródła:

SJP.pl

Areometryczny

związany z areometrem (np. pomiar areometryczny, skala areometryczna)


Źródła:

SJP.pl

Areopag

1. w starożytnych Atenach: główny organ ustawodawczy i sądowy
2. grono osób decydujące arbitralnie o czymś


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. w starożytnych Atenach najwyższa rada złożona z 501 byłych archontów;

 (1.2) książk. przen. grono osób rozstrzygających o czymś w sposób autorytatywny


Areopag (stgr. ὁ Ἄρειος πάγος ho Areios pagos – „wzgórze Aresa”) – w starożytnych Atenach najwyższa rada złożona z byłych archontów.Nazwa rady pochodzi od miejsca obrad – wzgórza Aresa, które poświęcone było bogu wojny i Eryniom; ich świątynia u stóp wzgórza była azylem dla zabójców. Nie jest znany dokładny czas powstania rady areopagu.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Areopagiczny

areopag (grono osób rozstrzygających autorytatywnie jakieś sprawy)


Źródła:

SJP.pl

Areopagita

członek areopagu ateńskiego


Źródła:

SJP.pl

Arequipa

miasto w Peru


Arequipa − miasto w Peru, położone na wysokości 2325 m n.p.m. w otoczeniu gór Cordillera Volcanica. Jest stolicą regionu Arequipa i drugim co do wielkości miastem w Peru – zaraz po stolicy Limie – liczącym obecnie ok. 762 tys. mieszkańców.

W pobliżu miejscowości znajdują się wulkany Chachani i El Misti.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Ares

mit. gr. bóg krwawej wojny i amoku wojennego ogarniającego ludzi podczas bitwy


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mitgr. bóg wojny;

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (2.1) geogr. miasto w Hiszpanii, w prowincji A Coruña;


Ares (gr. Ἄρης Árēs, łac. Mars) – w mitologii greckiej bóg wojny, syn Zeusa i Hery. Jego odpowiednikiem w mitologii rzymskiej jest Mars. W astrologii identyfikowany z Baranem. Jeden z dwunastu bogów olimpijskich.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Areszcik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od areszt


Źródła:

Wiktionary

Areszt

1. pozbawienie wolności;
2. pomieszczenie, gdzie trzymane są osoby aresztowane;
3. zajęcie wyrokiem sądu lub decyzją władz rzeczy lub wierzytelności dłużnika


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) tymczasowe pozbawienie wolności;

 (1.2) miejsce, gdzie wykonywany jest areszt (1.1)

 (1.3) zajęcie przedmiotów na poczet wierzytelności

 (1.4) pot. uczn. zakaz wychodzenia z domu w czasie wolnym nałożony przez rodzica lub opiekuna na dziecko


Areszt – tymczasowe pozbawienie wolności.

W prawie cywilnym areszt to jeden ze środków stosowanych w toku egzekucji, służący zmuszeniu dłużnika do zachowania zgodnego z nałożonym na niego obowiązkiem. Areszt stosuje wyłącznie sąd. Stosowanie aresztu regulują przepisy art. 1056-1059 kodeksu postępowania cywilnego.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Aresztancki

odnoszący się do aresztanta lub aresztu, właściwy aresztantom


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z aresztantem, dotyczący aresztanta


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aresztant

osoba aresztowana


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba zatrzymana w areszcie


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aresztantka

aresztant


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) osoba płci żeńskiej osadzona w areszcie


Patrz:aresztant

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aresztować

1. pozbawić (pozbawiać) wolności osobę podejrzaną o popełnienie przestępstwa; osadzić (osadzać) w areszcie; uwięzić (więzić);
2. w prawie: zająć (zajmować) dobra dłużnika na polecenie sądu celem zabezpieczenia czyichś roszczeń


czasownik przechodni dwuaspektowy

 (1.1) pozbawić (pozbawiać) wolności osobę podejrzaną o popełnienie przestępstwa

 (1.2) praw. zająć (zajmować) dobra dłużnika na polecenie sądu celem zabezpieczenia czyichś roszczeń


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aresztowana

kobieta aresztowana; aresztantka


Źródła:

SJP.pl

Aresztowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) osadzenie kogoś w areszcie

 (1.2) zajęcie mienia w celu zabezpieczenia czyichś roszczeń


Tymczasowe aresztowanie (potocznie areszt) – najbardziej dotkliwy ze środków zapobiegawczych stosowanych wobec podejrzanego lub oskarżonego w toku postępowania karnego, polegający na osadzeniu go w stałym miejscu (areszcie śledczym), w izolacji od świata zewnętrznego.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Aresztowany

człowiek aresztowany


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba pozbawiona wolności ze względu na podejrzenie popełnienia przez nią przestępstwa


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aresztowy

areszt


przymiotnik

 (1.1) praw. związany z aresztem


Patrz:areszt

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Areta

imię żeńskie


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;


Areta – imię żeńskie niejasnego pochodzenia. Józef Bubak łączy je ze skróconą formą Małgorzaty (niem. Margareta), powstałą na gruncie niemieckim. Imię to nosiła także postać z mitologii greckiej, królowa Feaków, której imię stanowi przymiotnik odczasownikowy od wyrazu αραομαι (araomai) ("modlę się o coś, gorąco pragnę") i oznacza "dziecko upragnione" (por. Dezyderia, Aspazja). Można także spotkać się z poglądem, iż imię to pochodzi od greckiego słowa αρετη (areté) oznaczającego "cnotę", "męstwo"; Areta stanowiłaby wówczas żeński odpowiednik męskiego imienia Aretas.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Aretalogia

opowieść o nadzwyczajnych zdarzeniach związanych z działaniem bogów i ich proroków


Aretologia, aretalogia (stgr. ἀρετή areté – cnota + λόγος logos – słowo, myśl, rozum) – w starożytności gatunek literacki obejmujący opowieści o cnotach i cudownych czynach bóstwa lub wybitnej postaci; w filozofii także teoretyczne rozważania nad cnotami i wadami.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Aretas

Aretas – zhellenizowane aramejskie imię Haretat, którego żeńskim odpowiednikiem jest Areta. Istnieje kilku świętych patronów tego imienia jest św. Aretas, zm. w 523 roku.

Aretas imieniny obchodzi 18 września i 24 października.

Aretas w innych językach:


Źródła:

Wikipedia

Arete

w filozofii greckiej: cnota, moralna doskonałość



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Aretha

[czytaj: areta] obce imię żeńskie



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Aretino

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Aretolog

filozof zajmujący się cnotami i wadami w etyce arystotelesowskiej i tomistycznej


Źródła:

SJP.pl

Aretologia

nauka o zaletach i wadach


Aretologia, aretalogia (stgr. ἀρετή areté – cnota + λόγος logos – słowo, myśl, rozum) – w starożytności gatunek literacki obejmujący opowieści o cnotach i cudownych czynach bóstwa lub wybitnej postaci; w filozofii także teoretyczne rozważania nad cnotami i wadami.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Aretologiczny

aretologia


Patrz:aretologia

Źródła:

SJP.pl

Aretuza

1. jamochłon z gromady stułbiopławów żyjący w większości mórz;
2. woda mineralna marki Aretuza



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Aretyńczyk

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec miasta Arezzo


Źródła:

Wiktionary

Aretyński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arezzo, dotyczący Arezzo


Źródła:

Wiktionary

Arezzo

[czytaj: aRECco] miasto we Włoszech


rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto i gmina we Włoszech, w Toskanii, stolica prowincji Arezzo (1.2);

 (1.2) geogr. adm. włoska prowincja, położona w Toskanii;


Arezzo – miasto i gmina we Włoszech, w regionie Toskania, stolica prowincji Arezzo. Według danych na styczeń 2010 gminę zamieszkiwały 99 503 osoby przy gęstości zaludnienia 257,6 os./km². Arezzo jest także jedną z prowincji Toskanii o powierzchni 3232 km², liczącą 318,8 tys. mieszkańców i podzieloną na 39 gmin.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arfa

1. druciana siatka rozpięta na ramie używana jako przesiewacz rolniczy
2. przestarzałe: harfa


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pochylona druciana siatka na ramie używana do przesiewania

 (1.2) muz. przest. harfa



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arfiarka

arfiarz


Patrz:arfiarz

Źródła:

SJP.pl

Arfiarz

1. człowiek pracujący przy arfowaniu;
2. dawniej: harfiarz


Źródła:

SJP.pl

Arfować

przesiewać coś przez arfę


czasownik niedokonany

 (1.1) przesiewać coś przez arfę


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arfowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|arfować.


Źródła:

Wiktionary

Argali

dzika owca żyjąca w wysokich górach centralnej Azji


Owca ałtajska, dawniej: argali (Ovis ammon ammon) – największa dzika owca; występuje w Azji Środkowej (Himalaje, Tybet, Ałtaj).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Argania

roślina użytkowa z rodziny sączyńcowatych, z nasion której otrzymuje się olej jadalny; olejara żelazna, tłuścianka żelazna, żelazodrzew


Argania żelazna, argania żelazodrzew, olejara żelazna, tłuścianka żelazna, drzewo arganowe (Argania spinosa (L.) Skeels) – gatunek drzewa z monotypowego rodzaju Argania z rodziny sączyńcowatych. Endemit występujący w południowym Maroku oraz w prowincji Tinduf w zachodniej Algierii. Zdziczałe drzewa tego gatunku rosną także w południowej Hiszpanii i na Wyspach Kanaryjskich.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arganowy

olej arganowy - olej z arganii, używany w kosmetykach


przymiotnik

 (1.1) wytworzony z owoców arganii żelaznej, związany z arganią


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arged

nazwa przedsiębiorstwa handlowego (Artykuły Gospodarstwa Domowego)


skrótowiec grupowo-literowo-głoskowy w funkcji rzeczownika rodzaju męskorzeczowego

 (1.1) = rzad. artykuły gospodarstwa domowego


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Argejski

przymiotnik

 (1.1) grecki


Źródła:

Wiktionary

Argental

dawniej: stop miedzi, niklu i cynku; mosiądz wysokoniklowy, alpaka, argentan


Francja

Niemcy

Osoby

Zobacz też


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Argentan

mosiądz wysokoniklowy; alpaka, argental


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) srebrzystobiały stop zawierający 40-70% miedzi, 10-20% niklu i 5-40% cynku;



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Argentawis

Argentavis magnificens („ogromny ptak z Argentyny”) – wymarły gatunek znany z trzech stanowisk późnego miocenu, z centralnej i północno-zachodniej Argentyny (Ameryka Południowa). Jeden z największych znanych nauce ptaków latających, jakie kiedykolwiek żyły na Ziemi (większą rozpiętość skrzydeł mógł osiągać Pelagornis sandersi). Do tej samej rodziny należały inne wielkie ptaki drapieżne, takie jak podobny do niego, młodszy Teratornis.


Źródła:

Wikipedia

Argenteuil

Źródła:

Wikipedia

Argentino

[czytaj: arhentino] jezioro polodowcowe w południowej Argentynie


Argentino (hiszp. Lago Argentino) – największe jezioro w Argentynie, w prowincji Santa Cruz.Położone w Andach Patagońskich (Patagonia), w Parku Narodowym Los Glaciares.

Jezioro zasilają w wodę lodowce m.in. Upsala, Perito Moreno i Spegazzini.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Argentometria

metoda chemicznej analizy objętościowej, polegająca na dodawaniu mianowanego roztworu soli srebra (głównie azotanu srebra) do roztworu substancji badanej w celu jej ilościowego oznaczenia


Argentometria – rodzaj precypitometrii (analizy strąceniowej), w której wykorzystuje się strącanie trudno rozpuszczalnych związków srebra.

Można ją wykonać dwiema metodami:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Argentometryczny

przymiotnik od: argentometria


Źródła:

SJP.pl

Argentopiryt

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. minerał z grupy siarczków, zbliżony wyglądem do sternbergitu;


Argentopiryt – stosunkowo rzadki minerał z grupy siarczków. Wyglądem zbliżony do sternbergitu, od którego można go rozróżnić tylko przy pomocy metod rentgenowskich.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Argentotypia

dawna metoda kopiowania fotograficznego, wynaleziona w 1842 roku przez J. F. Herschela


Źródła:

SJP.pl

Argentum

łacińska nazwa srebra (pierwiastka chemicznego)


Srebro (Ag, łac. argentum) – pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych w układzie okresowym. Jest srebrzystobiałym metalem, o największej przewodności elektrycznej i termicznej. W przyrodzie występuje w stanie wolnym, a także w minerałach, takich jak argentyt czy chlorargyryt. Większość wydobywanego srebra występuje jako domieszka rud miedzi, złota, ołowiu i cynku.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Argentyna

państwo w Ameryce Południowej ze stolicą w Buenos Aires; Republika Argentyńska


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w Ameryce Południowej;


Argentyna (hiszp. Argentina, wymowa [aɾxenˈtina]), oficjalnie Republika Argentyńska (hiszp. República Argentina, wym. [reˈpuβlika aɾxenˈtina]) – państwo w Ameryce Południowej, w południowo-wschodniej części kontynentu, nad Oceanem Atlantyckim. Graniczy z Chile na zachodzie, Boliwią i Paragwajem na północy, Brazylią i Urugwajem na północnym wschodzie. Nazwa „Argentyna” pochodzi od łacińskiego argentum (srebro, plata po hiszpańsku) i jest związana z legendą o górach pełnych srebra, która była powszechna pośród pierwszych europejskich odkrywców Niziny La Platy.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Argentyńczyk

obywatel Argentyny


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obywatel Argentyny


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Argentynka

potocznie: system argentyński


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obywatelka Argentyny


Argentyna wielka, argentyna, argentynka, srebrzyk opałek, srebrzyk wielki (Argentina silus) – gatunek morskiej ryby z rodziny srebrzykowatych (Argentinidae).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Argentyński

Argentyna


przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Argentyny, wywodzący się z Argentyny


Patrz:Argentyna

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Argentyńskość

argentyński


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest argentyńskie; cecha tych, którzy są argentyńsccy


Patrz:argentyński

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Argentyt

minerał, siarczek srebra


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) minerał z grupy siarczków, siarczek srebra wzór chemiczny|Ag2S.;


Argentyt (łac. argentum ‘srebro’) – rzadki minerał z grupy siarczków, rozpowszechniony tylko w niektórych rejonach Ziemi.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Argerich

[czytaj: ARczericz albo ARgericz] nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Argh

środowiskowo: wykrzyknienie wyrażające frustrację, przerażenie lub inne silne uczucie


Źródła:

SJP.pl

Argilit

skała ilasta skonsolidowana pod wpływem procesów diagenezy, lecz nieposiadająca łupkowatości, używana do wyrobów ceramicznych


Argilit – ogólna nazwa skał ilastych (iłów, iłowców, łupków ilastych) znajdowanych w formie obrobionej głównie w Historycznym Parku Narodowym Kultury Chaco w Stanach Zjednoczonych.

Zawiera ponad 50% frakcji pelitowej o ziarnach poniżej 0,01 mm.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arginina

aminokwas zasadowy wchodzący w skład wielu białek zwierzęcych i roślinnych i biorący udział w przemianach azotowych


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biochem. aminokwas zasadowy, który uczestniczy w wielu przemianach azotowych;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Argininowy

związany z argininą


Źródła:

SJP.pl

Argiwowie

mieszkańcy miasta Argos


Argiwowie – mieszkańcy starożytnego Argos. Określenie Greków spotykane w starożytnej literaturze, zwłaszcza u Homera.

W czasie wojny trojańskiej odgrywali Argiwowie pod królem Agamemnonem główną rolę w wojsku greckim, tak, że od nich nazwa przeszła na wszystkich Greków.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Argiwski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Argos, dotyczący Argos


Źródła:

Wiktionary

Argo

1. w mitologii greckiej: statek wiosłowo-żaglowy zbudowany przy pomocy bogini Ateny, służący do wyprawy po złote runo;
2. nazwa kilku firm


Miejsca


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Argolida

mieszkaniec Argolidy (nomosu w Grecji)


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. kraina historyczna w północno-wschodniej części Peloponezu, z historycznym centrum w Argos;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Argolidzki

przymiotnik od: Argolida


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Argolidą, dotyczący Argolidy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Argon

pierwiastek chemiczny o symbolu Ar, bezbarwny gaz szlachetny używany m.in. do wypełniania lamp elektronicznych i przy spawaniu


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Ar i liczbie atomowej 18;


Argon (Ar, łac. argon) – pierwiastek chemiczny będący gazem szlachetnym. Jest praktycznie niereaktywny i nie ma żadnego znaczenia biologicznego, jest także jednym ze składników powietrza. Argon wyodrębnili i zidentyfikowali Lord Rayleigh i sir William Ramsay w 1894 roku, usuwając z powietrza tlen, azot, dwutlenek węgla i parę wodną.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Argona

sztuczne włókno wiskozowe podobne do wełny


Źródła:

SJP.pl

Argonaucki

przymiotnik

 (1.1) rzad. związany z Argonautami, dotyczący Argonautów


Źródła:

Wiktionary

Argonauta

przenośnie o śmiałym żeglarzu


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mitgr. każdy z uczestników wyprawy po złote runo pod wodzą Jazona na statku Argo;



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Argonny

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. pasmo wzgórz w północno-wschodniej Francji, stanowiące wschodnią granicę Basenu Paryskiego;


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Argonowce

każdy z sześciu pierwiastków chemicznych (hel, neon, argon, krypton, ksenon, radon) tworzących 18. grupę układu okresowego; helowiec


Źródła:

SJP.pl

Argonowiec

każdy z sześciu pierwiastków chemicznych (hel, neon, argon, krypton, ksenon, radon) tworzących 18. grupę układu okresowego; helowiec


Źródła:

SJP.pl

Argonowy

przymiotnik od: argon, argona


przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący argonu, związany z argonem


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Argoński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Argonnami, dotyczący Argonnach


Źródła:

Wiktionary

Argos

w mitologii greckiej: olbrzym o stu wiecznie czuwających oczach; Argus


rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Grecji, na Peloponezie, w Argolidzie, w okresie klasycznym niezależna polis;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) mitgr. budowniczy okrętu Argo i jeden z jego załogi (Argonauta)

 (2.2) mitgr. olbrzym o stu wiecznie czuwających oczach



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Argot

w językoznawstwie: język jakiejś grupy społecznej (środowiskowej, zawodowej, ale nie terytorialnej), różniący się od języka ogólnego (narodowego) zasobem słów, wyrażeń i wymową; żargon, slang, gwara, wiech, język specjalistyczny (środowiskowy, zawodowy)


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. przest. odmiana języka używana przez grupę zawodową albo środowiskową


Argot – odmiana języka właściwa dla jakiejś grupy społecznej, niekiedy kojarzona z mową środowisk dewiacyjnych lub młodzieżowych o silnie zaznaczonej funkcji ekspresywno-ezoterycznej. Termin wywodzi się od francuskiego wyrazu argot, określającego pierwotnie mowę przestępców, która służyła im do izolacji społecznej i tajnego komunikowania się. Jako argot rozumiano sposób komunikacji wyraźnie odrębny od języka potocznego, slangu czy żargonu technicznego.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Argotyzm

wyraz lub zwrot, który trafił do języka ogólnego z gwary zawodowej lub środowiskowej (np. glina, trefny)


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. wyraz albo wyrażenie potoczne, pochodzące z gwary środowiskowej lub zawodowej;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Argowia

kanton w Szwajcarii


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. kanton w północnej Szwajcarii


Argowia (niem. Aargau, fr. Argovie, wł. Argovia, retorom. Argovia) – kanton w północnej Szwajcarii, na Wyżynie Szwajcarskiej, w górach Jura. Siedziba kantonu znajduje się w mieście Aarau. 31 grudnia 2022 kanton liczył 711 232 mieszkańców

Na terenie kantonu występują złoża soli. Ziemie są urodzajne.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Argowijski

przymiotnik

 (1.1) związany z Argowią; dotyczący Argowii; pochodzący z Argowii


Źródła:

Wiktionary

Argumencik

zdrobnienie od: argument


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od argument


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Argument

wypowiedź potwierdzająca lub obalająca czyjś sąd o czymś, zdanie uzasadniające tezę, dowód


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) fakt lub okoliczność przytaczane celem potwierdzenia lub obalenia tezy;

 (1.2) inform. wartość podawana danej funkcji

 (1.3) mat. zmienna o wartościach z dziedziny funkcji, od której zależy wynik

 (1.4) mat. miara kąta skierowanego między osią rzeczywistą a wektorem reprezentującym liczbę zespoloną na płaszczyźnie zespolonej



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Argumentacja

zbiór argumentów; uzasadnienie


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) uzasadnianie za pomocą argumentów


Argumentacja lub argumentowanie, dowodzenie (łac. argumentatio, probatio; stgr. ἀπόδειξις, πίστις) – trzecia, główna część wypowiedzi, której zadaniem jest przedstawienie tezy głoszonej przez autora oraz udowodnienie jej za pomocą argumentów. Teorią argumentacji zajmuje się retoryka.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Argumentacyjny

związany z argumentacją


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z argumentacją, dotyczący argumentacji


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Argumentować

przedstawiać argumenty; uzasadniać


czasownik niedokonany

 (1.1) uzasadniać swoje stanowisko, swój pogląd


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Argumentowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) używanie, przytaczanie argumentów


Źródła:

Wiktionary

Argumentowość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest argumentowe


Argumentowość, arność, członowość – liczba argumentów:


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Argumentowy

argument


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z argumentem, dotyczący argumentu


Patrz:argument

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arguń

rzeka w Azji


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w Chinach i Rosji, łącząc się z Szyłką tworzy Amur;


Argun (ros. Аргунь, Arguń, chiń. upr. 额尔古纳河; pinyin É’ěrgǔnà Hé; w górnym biegu znana też pod nazwą Hailar, chiń. upr. 海拉尔河; pinyin Hǎilā’ěr Hé) – rzeka w Chinach i Rosji. Po połączeniu z rzeką Szyłką tworzy Amur.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Argus

ptak z rodziny bażantów o długich lotkach i barwnym upierzeniu


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mit. w mitologii greckiej budowniczy okrętu Argo, jeden z Argonautów;

 (1.2) mit. w mitologii greckiej olbrzym o stu wiecznie czuwających oczach;


Zoologia
Mitologia

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Argusowate

rodzina ryb z rzędu okoniokształtnych


Argusowate (Scatophagidae) – rodzina ryb okoniokształtnych. Spotykane w hodowlach akwariowych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Argusowaty

o cechach argusowatych (rodzina ryb)


przymiotnik

 (1.1) icht. o cechach ryb z rodziny argusowatych


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Argusowy

charakterystyczny dla Argusa (mityczny stuoki strażnik), podejrzliwy, czujny, wszechwidzący; argusowe oko (oczy) - czujne oko (oczy), takie, przed którym (którymi) nic się nie ukryje


przymiotnik

 (1.1) taki jak mitologiczny olbrzym stuoczny Argus (Argos), czyli wiecznie czujny, nieufny, podejrzliwy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Argymir

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;


Argymir – imię męskie pochodzenia greckiego. Jego patronem jest św. Argymir, męczennik w Kordowie (IX wiek).

Argymir imieniny obchodzi 28 czerwca


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Argyrodyt

minerał z grupy siarczków, będący źródłem germanu


Źródła:

SJP.pl

Argyrozaur

rodzaj zauropoda z grupy tytanozaurów


Argyrozaur (Argyrosaurus superbus) – zauropod z grupy tytanozaurów (Titanosauria).

Żył w epoce późnej kredy (ok. 83-65 mln lat temu) na terenach Ameryki Południowej. Długość ciała ok. 20-30 m, wysokość ok. 8 m, masa ok. 80 t. Jego szczątki znaleziono w Argentynie (prowincja Chubut) i w Urugwaju.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arhant

w buddyzmie hinajany: osoba doskonała, która osiągnęła nirwanę i nie odrodzi się już więcej; arhat


Arhant (pāli.) (sanskr. arahat; hindi Arihant अरिहन्त; tyb. draciompa; chiń. 阿羅漢 āluóhàn lub 羅漢 luóhàn; kor. arahan 아라한; jap. arakan, rakan; wiet. A-la-hán). Nazwa pochodzi od pālijskiego araha = godny, stąd – arahanta, arahant.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arhat

w buddyzmie hinajany: osoba doskonała, która osiągnęła nirwanę i nie odrodzi się już więcej; arhant


Arhant (pāli.) (sanskr. arahat; hindi Arihant अरिहन्त; tyb. draciompa; chiń. 阿羅漢 āluóhàn lub 羅漢 luóhàn; kor. arahan 아라한; jap. arakan, rakan; wiet. A-la-hán). Nazwa pochodzi od pālijskiego araha = godny, stąd – arahanta, arahant.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arhenotokia

w biologii: rodzaj partenogenezy, w trakcie której z niezapłodnionych komórek jajowych rozwijają się wyłącznie samce (np. trutnie pszczoły miodnej); arrhenotokia, arrenotokia


Źródła:

SJP.pl

Aria

air;
1. pieśń solowa z akompaniamentem instrumentalnym, część m.in. opery, oratorium;
2. solowy utwór instrumentalny o charakterze nietanecznym wchodzący w skład suity


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) antrop. zwykle w lm.: członek starożytnych koczowniczych plemięemion pasterskich mówiących dialektami indoeuropejskimi, które w III i II tysiącleciu p.n.e. zamieszkiwały Azję Środkową, by następnie rozprzestrzenić się na tereny Iranu i Indii;


Aria (wł. aria, l.mn. arie dosł. powietrze) – wokalno-instrumentalna forma muzyczna z kantylenowo rozwiniętym głosem solowym.

Aria jest zwykle częścią większej formy muzycznej, jak kantata, oratorium lub opera. Umieszczana jest najczęściej w punkcie kulminacyjnym dramaturgii utworu. Na ogół przyjmuje formę pieśni trzyczęściowej.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Ariada

odmiana szarady, wierszowana zagadka, której rozwiązanie powstaje z poszczególnych sylab wiersza oznaczonych liczbami


Ariada, szarada ariada, szarada zmodyfikowana, szarada zreformowana – odmiana szarady, w której poszczególne sylaby rozwiązania są ponumerowane od pierwszej do ostatniej i należy je odgadnąć na podstawie pewnego tekstu. Obok każdego wersu tego tekstu mogą być podane numery zgłosek rozwiązania, które da się znaleźć w tym wersie. Porównując wszystkie wersy zawierające daną sylabę, można ją jednoznacznie ustalić lub przynajmniej znacznie zawęzić wybór.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Ariadna

imię żeńskie


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;


Ariadna (gr. Ἀριάδνη Ariádnē, łac. Ariadne) – w mitologii greckiej córka króla Krety Minosa i Pazyfae, która pomogła Tezeuszowi wydostać się z labiryntu. Kłębek nici, którą rozwijał, chodząc po Labiryncie, ułatwił mu znalezienie drogi powrotnej. Stąd popularny związek frazeologiczny – nić Ariadny.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arial

jedna z najpopularniejszych czcionek komputerowych


Arial – jeden z najbardziej powszechnych krojów pisma używanych przy druku. Jest to krój proporcjonalny, jednoelementowy, bezszeryfowy. Stanowi odpowiednik Helvetiki zaprojektowany przez firmę Monotype. Mimo posiadania tych samych metryk co Helvetica, Arial pochodzi od Monotype Grotesque i jest w zauważalnie innym stylu.

Font dostarczany z wieloma popularnymi systemami operacyjnymi.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Ariana

imię żeńskie



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Ariane

Osoby:

Astronomia:

Kultura:


Źródła:

Wikipedia

Arianie

1. wyznawca arianizmu; antytrynitariusz;
2. wyznawca polskiego arianizmu (bracia polscy)



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arianin

1. wyznawca arianizmu; antytrynitariusz;
2. wyznawca polskiego arianizmu (bracia polscy)


Arianizm – doktryna teologiczna Ariusza (zm. 336), prezbitera Kościoła w Aleksandrii w Egipcie, odrzucająca dogmat Trójcy Świętej i wpisująca się w nurt antytrynitaryzmu, powstała w kontekście sporów o rozumienie chrześcijańskiego monoteizmu. Ariusz, wykształcony w szkole antiocheńskiej, uznawał pochodzenie Syna od Boga Ojca na zasadzie stworzenia/zrodzenia. Doktryna uznana przez Kościół katolicki za herezję.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arianistyczny

przymiotnik od: arianizm


Źródła:

SJP.pl

Arianizm

1. doktryna teologiczna Ariusza negująca współistotność i równość osób Trójcy Świętej;
2. doktryna polskich arian


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) teol. hist. wczesnochrześcijańska, antytrynitarna doktryna teologiczna negująca boskość Jezusa i głosząca jego stworzenie lub zrodzenie przez Boga Ojca;

 (1.2) rel. hist. zob. bracia polscy.


Arianizm – doktryna teologiczna Ariusza (zm. 336), prezbitera Kościoła w Aleksandrii w Egipcie, odrzucająca dogmat Trójcy Świętej i wpisująca się w nurt antytrynitaryzmu, powstała w kontekście sporów o rozumienie chrześcijańskiego monoteizmu. Ariusz, wykształcony w szkole antiocheńskiej, uznawał pochodzenie Syna od Boga Ojca na zasadzie stworzenia/zrodzenia. Doktryna uznana przez Kościół katolicki za herezję.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arianka

wyznawczyni arianizmu


Źródła:

SJP.pl

Arianna

imię żeńskie


Ariadna – imię żeńskie pochodzenia greckiego (Ἀριάδνη gr. ari – "naj", adne – "czysta, święta, szlachetna"). Patronką tego imienia jest św. Ariadna z Frygii (zm. 130).

Ariadna imieniny obchodzi 18 września.

Znane osoby o tym imieniu:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Ariański

związany z arianami (np. ariańska akademia, ariański zbór)


przymiotnik

 (1.1) rel. związany z naukami lub osobą Ariusza, arianami lub arianizmem

 (1.2) rel. związany ze wspólnotą arian, braci polskich


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Ariaństwo

1. arianizm; kierunek w teologii chrześcijańskiej
2. ogól arian


Źródła:

SJP.pl

Ariary

waluta Madagaskaru


Ariary – jednostka monetarna Madagaskaru o kodzie walutowym MGA według ISO 4217. 1 ariary = 5 iraimbilanja.

Jest jedną z dwóch walut będących w obiegu, które nie dzielą się w oparciu o potęgę dziesięciu. Drugą taką walutą jest ugija mauretańska. Nazwy ariary i iraimbilanja pochodzą od waluty z czasów przedkolonialnych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Ariawarta

legendarna ojczyzna Arjów, najstarsza nazwa Indii aryjskich; Arjawarta


Źródła:

SJP.pl

Ariel

gazela afrykańska; gazela Soemmeringa


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;

 (1.2) rel. jeden z biblijnych aniołów;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (2.1) bibl. stara nazwa Jerozolimy; obecnie miasto w Izraelu

 (2.2) astr. jeden z księżyców Urana;

 (2.3) geogr. zob. Ari’el.;

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (3.1) imię|polski|ż.;


Geografia

Literatura


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arielowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Ariela lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Arieracja

w psychologii: stan niedorozwoju umysłowego


Źródła:

SJP.pl

Ariergarda

tylna straż zabezpieczająca oddział wojskowy


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. straż tylna


Ariergarda (z fr. arrière garde - straż tylna) – wojskowy oddział lub pododdział maszerujący z tyłu za głównymi siłami związku taktycznego (oddziału).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arierpans

ukryty zamiar, zatajona myśl, zastrzeżenie myślowe


Źródła:

SJP.pl

Arierscena

tylna część sceny teatralnej


Źródła:

SJP.pl

Arieta

krótka aria o prostej budowie; arietta


Arietta – forma muzyczna, aria o mniejszych rozmiarach, zwykle w formie 2-częściowej lub utwór instrumentalny.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arietka

arieta o lekkiej, błahej treści; aryjka


Źródła:

SJP.pl

Arietkowy

przymiotnik od: arietka


Źródła:

SJP.pl

Arietowy

przymiotnik od: arieta


Źródła:

SJP.pl

Arietta

krótka aria o prostej budowie; arieta


Arietta – forma muzyczna, aria o mniejszych rozmiarach, zwykle w formie 2-częściowej lub utwór instrumentalny.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arimr

skrót od: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa - państwowa agencja wspierająca rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich


Źródła:

SJP.pl

Arion

ślimak płucodyszny z rodziny ślimaków (Arion), zamieszkujący głównie Europę; ślinik


Arion (stgr. Ἀρίων) – wpół mityczna postać greckiego poety i muzyka, uważanego za syna Posejdona i nimfy Onei.

Urodzony w Metymnie na Lesbos, tworzył ok. 625 p.n.e. na dworze tyrana Koryntu Periandra, a następnie na Sycylii i w południowej Italii. Nazwany przez Herodota najlepszym śpiewakiem na świecie, swą sławę zyskał jako wykonawca pieśni (własnych i cudzych) przy wtórze kitary; nie zachowały się żadne jego utwory, przypisywano mu jedynie ocalały fragment hymnu ku czci Posejdona.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arionowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Ariona lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Arioso

[czytaj: ariozo] rodzaj solowego fragmentu wokalnego w operze lub oratorium, pośredni między arią a recytatywem


Arioso – forma muzyczna pośrednia między recytatywem a arią, jeden z podstawowych współczynników formy opery. Rozwinęła się w stylu bel canto. Johann Sebastian Bach często wprowadzał ariosa w końcowej partii recytatywu.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Ariost

Ludovico Ariosto (1474-1533) - poeta włoski, autor poematu "Orland szalony"


Źródła:

SJP.pl

Ariosto

Ludovico Giovanni Ariosto (ur. 8 września 1474, zm. 6 lipca 1533) – poeta włoski, autor poematu Orland szalony. Pisał także satyry i komedie.


Źródła:

Wikipedia

Ariostyczny

będący połączeniem powagi z komizmem, ironiczny


Źródła:

SJP.pl

Ariostyzm

w literaturze: skłonność do budowania skomplikowanych, przesyconych groteską i fantastyką fabuł


Źródła:

SJP.pl

Ariowie

prehistoryczny lud, od którego wywodzą się Irańczycy i mieszkańcy północnych Indii, posługujący się w mowie dialektami indoeuropejskimi; Arjowie


Ariowie (lub Indo-Irańczycy) – termin używany dawniej dla indoirańskiego odłamu ludów indoeuropejskich, który w III i II tysiącleciu p.n.e. zamieszkiwał Azję Środkową, by następnie rozprzestrzenić się na tereny Afganistanu, Iranu (ludy irańskie) i Indii (Indoariowie).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Ariowist

wódz germański, który pokonał Eduów w 61 roku p.n.e.


Ariowist (łac. Ariovistus, zm. 54 p.n.e.) – władca germański z I wieku p.n.e., przewodził związkowi plemiennemu Swebów, uczestnik wojen z Cezarem.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Ariowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) muz. rzad. związany z arią, dotyczący arii; właściwy arii


Źródła:

Wiktionary

Arirania

ssak drapieżny z podrodziny wydr


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zool. pot. nazwa systematyczna|Pteronura brasiliensis|ref=tak., wydra olbrzymia, arirania amazońska


Arirania amazońska, arirania, wydra wielka, wydra olbrzymia (Pteronura brasiliensis) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych, jedyny przedstawiciel rodzaju Pteronura J. E. Gray, 1837, w niektórych częściach Ameryki Południowej nazywana wilkiem rzecznym. Największa z wydr (Lutrinae) i – obok rosomaka i kałana morskiego – jeden z największych łasicowatych.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Ariusz

imię męskie


Ariusz (ur. ok. 256 lub 260 w Cyrenajce, zm. 336) – wczesnochrześcijański prezbiter, teolog i poeta z Aleksandrii, Libijczyk z pochodzenia.

Jego nauka na temat relacji Boga Ojca i Syna Bożego oraz natury Bóstwa zyskała dużą popularność wśród ówczesnych chrześcijan, najpierw na Wschodzie, później również na Zachodzie, utrzymując się szczególnie długo wśród plemion germańskich. Na soborze w Nicei w 325, który orzekł współistotność i równość w Bóstwie Ojca i Syna została uznana za sprzeczną z nauką Kościoła powszechnego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Ariuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Ariusza lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Arizona

mocna tkanina, podobna do teksasu


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. stan w Stanach Zjednoczonych;


Arizona (wymowa:/ærɪˈzoʊnə/) – stan w południowo-zachodniej części Stanów Zjednoczonych, od południa sąsiadujący z meksykańskimi stanami Sonora i Kalifornia Dolna, od zachodu z Kalifornią i Nevadą, od północy z Utah, a od wschodu z Nowym Meksykiem.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arizończyk

mieszkaniec Arizony (stanu w USA)


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Arizony


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arizonka

mieszkanka Arizony (stanu w USA)


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Arizony


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arizoński

Arizona


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arizoną; pochodzący z Arizony


Patrz:Arizona

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arja

członek starożytnych koczowniczych plemion pasterskich, mówiących dialektami indoeuropejskimi, uznawanych dawniej za przodków wszystkich ludów indoeuropejskich; Aria


Źródła:

SJP.pl

Arjawarta

legendarna ojczyzna Arjów, najstarsza nazwa Indii aryjskich; Ariawarta


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) legendarna ojczyzna Arjów, kraina historyczna w północnych i środkowych Indiach;


Arjawarta (sans. आर्यावर्त, trl. āryāvarta, Ziemia Arjów lub Ziemia szlachetnych) – nazwa legendarnej ojczyzny Arjów (synonim Arianem Waedżo), a w okresie późniejszym sanskrycka nazwa obszaru obejmującego północne i (częściowo) środkowe Indie, między Himalajami a górami Windhja, oraz między Morzem Arabskim a Zatoką Bengalską; także najstarsza nazwa Indii aryjskich.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arjowie

prehistoryczny lud, od którego wywodzą się Irańczycy i mieszkańcy północnych Indii, posługujący się w mowie dialektami indoeuropejskimi; Ariowie


Źródła:

SJP.pl

Ark.

skrót od: arkusz (czytany jako cały, odmienny wyraz)


skrót

 (1.1) = arkusz


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arka

1. statek Noego, wielkich rozmiarów łódź, korab
2. skrzynia, kufer


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. duża, drewniana łódź; w domyśle: arka Noego

 (1.2) przest. skrzynia


Motywy religijne

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arkabalista

średniowieczna machina oblężnicza; arkbalista, espringola


Arkbalista, arkabalista (łac. arcuballista) – rzymska i średniowieczna machina oblężnicza, ciężka kusza umieszczana na podwoziu (dwukołowej lawecie).

Przystosowana była do strzelania bełtami i belkami; mogła również miotać kamienie, kule oraz naczynia napełnione płonącą smołą lub nieczystościami (co w porze gorącej miało wywołać w obleganej twierdzy zarazę). W czasach rzymskich stosowano ją jako broń lekką w pierwszej linii legionu wraz z ręcznymi manubalistami. Cięciwę napinano przy pomocy kołowrotu. Zasięg arkbalisty wynosił ok. 900 metrów, a z odległości 200 m jej bełt o masie 0,5 kg przebijał drewnianą deskę.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arkabuz

ręczna, gładkolufowa broń palna używana w dawnej Europie, wyparta przez muszkiety z powodu małej szybkostrzelności; arkebuz, harkabuz, harkebuz, arkebuza


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. wojsk. rodzaj ciężkiej strzelby, używanej w Polsce mniej więcej od połowy XVI w.


Arkebuz (arkabus, arkabuz, harkabuz, harkebuz) – długa gładkolufowa broń strzelecka wyposażona w zamek kołowy, używana od XVI do XVII wieku.

Powstała w końcu XV wieku jako lżejsza i poręczniejsza alternatywa dla prymitywnych hakownic i późniejszych ciężkich muszkietów, w jaką zaczęto wyposażać oddziały jazdy, tzw. arkebuzerów. Początkowo nazwę tę odnoszono do palnej broni z prostą kolbą przypominającą uchwyt kuszy.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arkada

forma łuku wspartego na dwóch kolumnach lub filarach


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) archit. kompozycja składająca się z łuku opartego na kolumnach lub filarach;


Arkada (łac. arcus - łuk) – element architektoniczny składający się z dwóch podpór (kolumn, słupów lub filarów), które zostały połączone u góry łukiem.

Arkada występuje w architekturze zarówno pojedynczo, jak i najczęściej w rzędzie, tworząc istotny składnik budowli. Znana jest od czasów starożytnego Rzymu, stosowana głównie w akweduktach, krużgankach, loggiach.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arkadia

przenośnie: miejsce pełne szczęścia, spokoju; raj, eden, eldorado


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) hist. geogr. kraina historyczna na Półwyspie Peloponeskim

 (1.2) przen. poet. fikcyjna kraina wiecznego szczęścia i beztroski


Jako symbol:

W Polsce
Na świecie

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arkadiusz

imię męskie


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arkadiuszostwo

Arkadiusz z małżonką; Arkadiuszowie


Źródła:

SJP.pl

Arkadiuszowie

Arkadiusz z małżonką; Arkadiuszostwo


Źródła:

SJP.pl

Arkadiuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arkadiusza lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Arkadka

zdrobnienie od: arkada


Źródła:

SJP.pl

Arkadkowy

związany z arkadką


Źródła:

SJP.pl

Arkadostwo

Arkady z małżonką; Arkadowie


Źródła:

SJP.pl

Arkadowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) archit. ciąg arkad


Źródła:

Wiktionary

Arkadowie

Arkady z małżonką; Arkadostwo


Źródła:

SJP.pl

Arkadownik

specjalista w dziedzinie budowy arkad


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) specjalista budowlany w dziedzinie konstrukcji arkad

 (1.2) pracownik obsługujący żakardy, czyli tradycyjne maszyny tkackie do produkcji tkanin żakardowych


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arkadowy

związany z arkadą, mający kształt arkady, wsparty na arkadach (np. arkadowe wejście, arkadowy most)


przymiotnik

 (1.1) związany z arkadami, dotyczący arkad

 (1.2) taki, który ma kształt łuku, arkady


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arkady

forma łuku wspartego na dwóch kolumnach lub filarach


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;


Arkady – oboczna forma imienia Arkadiusz.

Odpowiedniki w innych językach:

Arkady imieniny obchodzi: 12 stycznia, 4 marca i 13 listopada.

Znane osoby noszący imię Arkady:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arkadyjczyk

mieszkaniec Arkadii (krainy historycznej)


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. mieszkaniec Arkadii


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arkadyjka

mieszkanka Arkadii (krainy historycznej)


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. mieszkanka Arkadii


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arkadyjski

1. przymiotnik od: Arkadia (kraina w Grecji);
2. poetycko: szczęśliwy, beztroski, błogi


przymiotnik jakościowy

 (1.1) odnoszący się do arkadii

 (1.2) odnoszący się do Arkadyjczyków lub Arkadii (krainy historycznej na Peloponezie)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arkan

długi sznur zakończony pętlą, służący do łapania zwierząt; lasso


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) stpol. lasso



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arkana

sekretne sposoby; tajniki, sekrety; arkany


rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) wiedza powiązana z jakąś dziedziną, nie zawsze oczywista, a często ukryta przed początkującymi


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arkanit

minerał, siarczan potasu


Źródła:

SJP.pl

Arkansas

[czytaj: ARkenso lub ARkanzas lub arKANzas]
1. stan w Stanach Zjednoczonych;
2. rzeka w Stanach Zjednoczonych;
3. miasto w Stanach Zjednoczonych


rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. stan w Stanach Zjednoczonych;

 (1.2) geogr. rzeka w Stanach Zjednoczonych, główny prawy dopływ Missisipi;


Arkansas (angielska wymowa:/ˈɑrkənsɔː/) – stan w południowo-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, sąsiadujący z Missouri, Oklahomą, Teksasem, Luizjaną, Missisipi i Tennessee. Stolicą oraz największym miastem jest Little Rock.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arkansaski

Arkansas


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arkansas, dotyczący Arkansas


Patrz:Arkansas

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arkany

rzadko: sekretne sposoby; tajniki, sekrety, arkana


rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) zob. arkana.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arkatura

architektoniczny ornament w postaci małych półkolistych arkad


Fryz (wł. fregio) – pośredni, poziomy człon belkowania z reguły położony między architrawem i gzymsem; ogólnie – każdy poziomy pas dekoracyjny.

W architekturze często zdobiony płaskorzeźbami, był jednym z najbardziej ozdobnych elementów antycznych świątyń. W porządku doryckim składał się z następujących na przemian po sobie metop i tryglifów (tzw. fryz metopowo-tryglifowy lub tryglifon). W porządku jońskim jest to już fryz ciągły ozdobiony reliefem o tematyce mitologicznej, religijnej lub historycznej. Jeden z najwspanialszych fryzów doryckich pochodzi z Partenonu. W innych porządkach architektonicznych fryz może być gładki.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arkbalista

średniowieczna machina oblężnicza; arkabalista, espringola


Arkbalista, arkabalista (łac. arcuballista) – rzymska i średniowieczna machina oblężnicza, ciężka kusza umieszczana na podwoziu (dwukołowej lawecie).

Przystosowana była do strzelania bełtami i belkami; mogła również miotać kamienie, kule oraz naczynia napełnione płonącą smołą lub nieczystościami (co w porze gorącej miało wywołać w obleganej twierdzy zarazę). W czasach rzymskich stosowano ją jako broń lekką w pierwszej linii legionu wraz z ręcznymi manubalistami. Cięciwę napinano przy pomocy kołowrotu. Zasięg arkbalisty wynosił ok. 900 metrów, a z odległości 200 m jej bełt o masie 0,5 kg przebijał drewnianą deskę.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arkebuz

ręczna, gładkolufowa broń palna używana w dawnej Europie, wyparta przez muszkiety z powodu małej szybkostrzelności; arkabuz, harkabuz, harkebuz, arkebuza


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. wojsk. długa, ręczna, odprzodowa broń palna z zamkiem kołowym, używana przez kawalerię i piechotę w XVI-XVII wieku; także jako broń myśliwska;


Arkebuz (arkabus, arkabuz, harkabuz, harkebuz) – długa gładkolufowa broń strzelecka wyposażona w zamek kołowy, używana od XVI do XVII wieku.

Powstała w końcu XV wieku jako lżejsza i poręczniejsza alternatywa dla prymitywnych hakownic i późniejszych ciężkich muszkietów, w jaką zaczęto wyposażać oddziały jazdy, tzw. arkebuzerów. Początkowo nazwę tę odnoszono do palnej broni z prostą kolbą przypominającą uchwyt kuszy.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arkebuza

ręczna, gładkolufowa broń palna używana w dawnej Europie, wyparta przez muszkiety z powodu małej szybkostrzelności; arkabuz, harkabuz, harkebuz, arkebuza


Źródła:

SJP.pl

Arkebuzer

żołnierz uzbrojony w arkebuz (arkabuz)


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arkebuzeria

w Polsce XV-XVII wieku: jazda ciężka uzbrojona w arkabuzy


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arkebuzerski

arkebuzer


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z arkebuzerem, dotyczący arkebuzera


Patrz:arkebuzer

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arkebuzowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z arkebuzem, dotyczący arkebuza


Źródła:

Wiktionary

Arkfunkcja

funkcja odwrotna do funkcji trygonometrycznej (arcus sinus, arcus cosinus, arcus tangens i arcus cotangens); funkcja cyklometryczna, funkcja kołowa


Funkcje cyklometryczne, funkcje kołowe, arkfunkcje – funkcje odwrotne do funkcji trygonometrycznych ograniczonych do pewnych przedziałów.

Funkcje trygonometryczne rozpatrywane na tych przedziałach są różnowartościowe i mają funkcje odwrotne. Tak więc:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arkfunkcyjny

arkfunkcja


Patrz:arkfunkcja

Źródła:

SJP.pl

Arkona

skalisty przylądek w północnej części Rugii (największa wyspa Niemiec)


Arkona (niem. Kap Arkona) – skalisty przylądek w skrajnie północnej części Rugii (Meklemburgia-Pomorze Przednie).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arkosolium

nisza grobowa w ścianach katakumb wczesnochrześcijańskich; arcosolium


Arcosolium (łac. arcus - łuk + solium - miejsce wywyższone) – rodzaj grobu spotykany w okresie wczesnego chrześcijaństwa. Grób miał formę niszy z łukowym obramowaniem. Nisze wykuwano w katakumbach, umieszczano w przedsionkach cel lub portykach bazylik. Płyta nagrobna umieszczana była w pozycji poziomej.

Powstała w III wieku, a rozpowszechniła w IV wieku.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arkowie

Arek z małżonką


Źródła:

SJP.pl

Arkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arka lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Arkoza

szara lub czerwonawa, bogata w skalenie odmiana piaskowca


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) geol. okruchowa skała osadowa, odmiana piaskowca bogata w skalenie;


Arkoza – odmiana piaskowca (arenitu) zawierająca co najmniej 20% skaleni:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arkozowy

arkoza


Patrz:arkoza

Źródła:

SJP.pl

Arktogea

obszar zoogeograficzny obejmujący Eurazję, Amerykę Północną i Afrykę


Arktogea – w zoogeografii jedno z państw zwierzęcych, obok Notogei, Neogei i Antarktis. Obejmuje Amerykę Północną, Eurazję i Afrykę.

Arktogea dzieli się na następujące krainy zoogeograficzne:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arktur

czwarta co do jasności gwiazda na nocnym niebie


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (1.1) astr. najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Wolarza, jedna z najjaśniejszych gwiazd na niebie;


Arktur (α Boo, Alfa Boötis) – najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Wolarza o obserwowanej wielkości gwiazdowej −0,04m. Czwarta co do jasności gwiazda na nocnym niebie.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arktyczny

związany z obszarami wokół bieguna północnego


przymiotnik

 (1.1) związany z obszarami położonymi wokół bieguna północnego


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arktyka

lądy i morza wokół bieguna północnego


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. obszar Ziemi otaczający biegun północny;


Arktyka – obszar Ziemi otaczający biegun północny. Jej granice określa się na różne sposoby.

Według definicji klimatyczno-ekologicznej wyznacza ją lipcowa izoterma +10 °C, która w przybliżeniu pokrywa się również z północną granicą wegetacji drzew. Według innej, Arktykę ogranicza koło podbiegunowe północne, co jednak sprawia, że w jej obrębie znajdują się również duże obszary Norwegii i Szwecji o dość umiarkowanym klimacie. Arktyka obejmuje części Rosji, Kanady, Norwegii, Szwecji, Finlandii, Alaskę (Stany Zjednoczone), Grenlandię (terytorium duńskie), Islandię oraz Ocean Arktyczny.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arkubalista

wielka kusza na podwoziu, służąca do miotania ciężkich pocisków


Źródła:

SJP.pl

Arkus

arkada wymodelowana w żywopłocie lub brama w postaci arkady, będąca ogrodowym elementem dekoracyjnym


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ogrod. brama uformowana z żywopłotu

 (1.2) brama triumfalna


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arkusik

mały arkusz


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od: arkusz


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arkusikowy

przymiotnik od: arkusik


Źródła:

SJP.pl

Arkusz

1. cienka warstwa określonego materiału o ustalonym formacie;
2. wykaz, zestawienie czegoś w danej formie;
3. arkusz kalkulacyjny - aplikacja służąca wykonywaniu obliczeń i kalkulacji między wartościami z wierszy i kolumn wyświetlanej na ekranie tabeli


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) płaski, kwadratowy albo prostokątny fragment jakiegoś materiału, np. papieru, blachy itp.



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arkuszewski

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Arkuszowy

związany z arkuszem


przymiotnik

 (1.1) związany z arkuszem, dotyczący arkusza, mający postać arkusza


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arlberski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z przełęczą Arlberg, dotyczący regionu Arlberg


Źródła:

Wiktionary

Arleciny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arlety lub z nią związany


Źródła:

SJP.pl

Arlekin

1. postać z włoskiej komedii;
2. przenośnie pajac, błazen


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) szt. teatr. komediowy pajac, typ postaci z ludowej włoskiej commedia dell’arte;

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) kynol. typ umaszczenia u psa o ciemnych plamach na białej sierści;

 (2.2) kynol. pies o umaszczeniu typu arlekin (2.1)


Arlekin (wł. Arlecchino) – postać błazna w czarnej masce „komicznej”, ubranego w kostium zszyty z kolorowych trójkątów albo rombów. Od końca XVII wieku Arlekin jest jedną z postaci włoskiej commedii dell’arte. Jego przyjacielem jest Brighella, a miłością Kolombina. Jako wiecznie zakochany, sprytny służący, często wpędza swego pana lub siebie w tarapaty.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arlekinada

1. rodzaj komedii z arlekinem w roli głównej;
2. przenośnie: błaznowanie, wygłupianie się, żartowanie


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) figle błazeńskie, błaznowanie

 (1.2) teatr. krótka pantomima, której główną postacią jest arlekin


Arlekinada – ogólnopolski Festiwal Małych Form Teatralnych, odbywający się co roku w Inowrocławiu w sali tamtejszego Teatru Miejskiego.

Pierwsza Arlekinada odbyła się w roku 2003, od III edycji Festiwal ma zasięg ogólnopolski.Festiwal skierowany jest do amatorskich, młodzieżowych zespołów teatralnych, działających przy szkołach ponadgimnazjalnych, domach kultury, instytucjach kulturalno-oświatowych. Arlekinada jest spotkaniem zespołów teatralnych małych form (teatrów dramatycznych, kabaretów, teatrów wizji i ruchu, teatrów poezji i innych).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arlekinek

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) syst. zool. nazwa systematyczna|Scotomanes|Dobson|ref=tak., rodzaj nietoperzy z plemięemienia wieczorków

 (1.2) zool. nietoperz z rodzaju arlekinków (1.1)


Źródła:

Wiktionary

Arlekinka

suka rasy dog arlekin


Źródła:

SJP.pl

Arlekinowy

związany z arlekinem


Źródła:

SJP.pl

Arlekiński

związany z arlekinem


przymiotnik

 (1.1) związany z arlekinem, dotyczący arlekina, taki jak arlekin


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arlena

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;


Arlena – imię żeńskie, którego pochodzenie jest niepewne. Być może wywodzi się od Arlene, co oznacza w języku irlandzkim „gwarancję, zobowiązanie”. Imię to może być też skróconą formą imion żeńskich kończących się na -arlena, np. Marlena. Istnieje też hipoteza, jakoby imię to miało być wariantem Arline, imienia prawdopodobnie wymyślonego przez mało znanego kompozytora irlandzkiego Michaela Williama Balfego dla głównej bohaterki najbardziej znanej jego opery „Czeszka” (The Bohemian girl).


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Arles

[czytaj: arl] miasto we Francji


Arles (prowan. Arle) – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, w departamencie Delta Rodanu, nad rzeką Rodan. W średniowieczu stolica królestwa.

Według danych na rok 2018 gminę zamieszkiwało 51 831 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 68.6 osób/km² (wśród 963 gmin regionu Prowansja-Alpy-W. Lazurowe Arles plasuje się na 9. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 1.). W mieście znajduje się stacja kolejowa Gare d’Arles.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arleta

imię żeńskie


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;


Arleta, Arletta – imię żeńskie zapożyczone z francuskiego; powstało prawdopodobnie jako zdrobnienie germańskiego imienia Carletta (Karletta), żeńskiej formy imienia Karl (Karol).

Arleta imieniny obchodzi 3 stycznia, 11 kwietnia, 13 kwietnia.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arletta

imię żeńskie


Arleta, Arletta – imię żeńskie zapożyczone z francuskiego; powstało prawdopodobnie jako zdrobnienie germańskiego imienia Carletta (Karletta), żeńskiej formy imienia Karl (Karol).

Arleta imieniny obchodzi 3 stycznia, 11 kwietnia, 13 kwietnia.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arm.

skrót od: armia


Źródła:

SJP.pl

Armada

wielka flota wojenna


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mors. wojsk. wielka flota wojenna

 (1.2) hist. flota wysłana przez Filipa II hiszpańskiego przeciw Anglii w 1588


Żegluga:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Armageddon

armagedon; przenośnie:
1. najgorsza z możliwych, tragiczna sytuacja;
2. zagłada, totalna katastrofa


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zob. Armagedon.



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Armagedon

armageddon; przenośnie:
1. najgorsza z możliwych, tragiczna sytuacja;
2. zagłada, totalna katastrofa


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. miejsce, w którym przy końcu świata odbędzie się bitwa między narodami;

 (1.2) przen. pot. straszna klęska, zniszczenie



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Armagnac

[czytaj: armaNIAK] napój alkoholowy o wyrazistym i szorstkim smaku otrzymywany przez destylację wina, bezpośredni przodek koniaku; armaniak


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Armand

1. imię męskie;
2. nazwisko


Herman – imię męskie pochodzenia germańskiego. Wywodzi się od słowa oznaczającego „wojownik”. Innym jego wariantem jest Armin, natomiast nazwisko Menzel stanowi podwójne zdrobnienie imienia Hermann. W średniowiecznej Polsce odnotowywano polskie formy Jerzman i Jirzman.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Armani

nazwisko


Osoby
Moda

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Armaniaczek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od armaniak


Źródła:

Wiktionary

Armaniak

napój alkoholowy o wyrazistym i szorstkim smaku otrzymywany przez destylację wina, bezpośredni przodek koniaku; armagnac


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. winiak wytwarzany we francuskiej prowincji Armagnac;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Armaria

w starożytności i średniowieczu: schowek w murze, szafa lub skrzynia do przechowywania broni i innych cennych przedmiotów: książek, dokumentów itp.; almaria


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. mebel do przechowywania szat lub sprzętów


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Armata

działo o długiej lufie i prostym torze lotu pocisku


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. działo o długiej lufie;


Armata – działo przeznaczone głównie do strzelania płaskotorowego, zazwyczaj do celów znajdujących się bezpośrednio w polu widzenia. Dawniej ogólne określenie dział różnego rodzaju.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Armatka

zdrobnienie od armata, mała armatka


Źródła:

SJP.pl

Armatkowy

przymiotnik od: armatka


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z armatką, dotyczący armatki


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Armatni

przymiotnik od: armata


przymiotnik

 (1.1) dotyczący armaty


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Armatohaubica

działo łączące cechy armaty i haubicy; haubicoarmata


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. działo łączące cechy haubicy i armaty;


Haubicoarmata (armatohaubica) – działo łączące cechy haubicy i armaty, a więc zdolne zarówno do prowadzenia ognia stromotorowego jak i płaskotorowego. Obecnie na ogół utożsamiane z haubicami.

Działa tego typu są coraz częściej spotykane w uzbrojeniu współczesnych armii. Jej nowe konstrukcje zwane haubicami (np. 155 mm FH-70, 155 mm M198) są zwykle działami półautomatycznymi kalibru 105–203 mm.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Armator

1. osoba lub firma wyposażająca i użytkująca własny lub cudzy statek;
2. dawniej: przedsiębiorca uzbrajający statek na swój koszt i wynajmujący go osobom prywatnym lub państwu; zbroiciel


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) żegl. osoba fizyczna albo prawna eksploatująca statek;


Armator – osoba (prawna lub fizyczna) eksploatująca własny lub wynajęty statek wodny. Zatrudnia kapitana i załogę oraz odpowiada cywilnie za zobowiązania wynikające z eksploatacji statku.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Armatorka

armator


Patrz:armator

Źródła:

SJP.pl

Armatorski

dotyczący armatora


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z armatorem, dotyczący armatora


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Armatura

1. ogół elementów stanowiących wyposażenie jakiegoś urządzenia lub instalacji;
2. dawniej także słowo o wielu innych znaczeniach, m.in. zbrojenie (w budownictwie), konstrukcja podtrzymująca rzeźbę (w sztuce), broń, uzbrojenie


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pomocnicze wyposażenie pomieszczenia, maszyny, itp., umożliwiające jego właściwe wykorzystanie

 (1.2) konstrukcja podtrzymująca elementy rzeźby, budynku lub witraża


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Armaturowy

związany z armaturą


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z armaturą, dotyczący armatury


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Armawir

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w Rosji, w Kraju Krasnodarskim, nad Kubaniem;

 (1.2) geogr. adm. miasto w Armenii;


W Armenii

Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Armawirski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Armawirem, dotyczący Armawiru


Źródła:

Wiktionary

Armeńczyk

obywatel Armenii; Ormianin


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) obywatel Armenii


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Armenia

1. państwo w Azji ze stolicą w Erywaniu; Republika Armeńska;
2. miasto w Kolumbii


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. państwo w Azji;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Armenizm

wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa wzorowane na języku armeńskim (ormiańskim) albo z niego przejęte


Źródła:

SJP.pl

Armenka

obywatelka Armenii; Ormianka


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) obywatelka Armenii


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Armenoidalny

typ armenoidalny - typ antropologiczny białej odmiany człowieka


Źródła:

SJP.pl

Armeński

Armenia


przymiotnik

 (1.1) odnoszący się do Armenii


Patrz:Armenia

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Armia

1. ogół sił zbrojnych danego państwa; wojsko;
2. najwyższa jednostka operacyjna składająca się z kilku korpusów lub dywizji


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) określenie ogółu sił zbrojnych danego państwa;

 (1.2) wojsk. określenie wojsk lądowych danego państwa, bez lotnictwa i marynarki wojennej (armia w tym znaczeniu może obejmować także lotnictwo wojsk lądowych)

 (1.3) wojsk. jednostka organizacyjna wojska – związek operacyjny, składający się z kilku dywizji lub korpusów



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Armida

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) liter. w poemacie Jerozolima wyzwolona piękna czarodziejka i uwodzicielka bohaterów;

 (1.2) rzad. imię|polski|ż.;

 (1.3) astr. planetoida o numerze katalogowym 514;


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Armijka

zdrobnienie od: armia


Źródła:

SJP.pl

Armijny

armia


przymiotnik relacyjny

 (1.1) wojsk. związany z armią, dotyczący armii


Patrz:armia

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Armijo

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. armia


Źródła:

Wiktionary

Armila

powierzchnia przypominająca kształtem dętkę rowerową; torus


Źródła:

SJP.pl

Armilarium

dawniej: przyrząd do wyznaczani współrzędnych ciał niebieskich; sfera armilarna


Źródła:

SJP.pl

Armilarny

sfera armilarna - przyrząd do wyznaczani współrzędnych ciał niebieskich


Źródła:

SJP.pl

Armin

imię męskie


Armin – oboczna forma imienia Herman.

Armin imieniny obchodzi 17 marca, 7 kwietnia, 28 grudnia, według niemieckich źródeł 2 czerwca.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Armina

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) chem. związek organiczny, wysoko toksyczny insektycyd fosforoorganiczny, potencjalny bojowy środek trujący;


Armina – fosforoorganiczny związek chemiczny, wysokotoksyczny insektycyd, potencjalny paralityczno-drgawkowy bojowy środek trujący.

Armina jest cieczą o wysokiej temperaturze wrzenia i gęstości 1,27 g/cm³. Rozpuszczalność w wodzie wynosi ok. 0,4 mg/dm³. Armina rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych. Wodne roztwory arminy nie ulegają hydrolizie nawet w temperaturze 100 °C.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Arminia

niemiecki klub piłkarski z Bielefeld


Źródła:

SJP.pl

Arminianie

protestancka grupa wyznaniowa, umiarkowany odłam kalwinizmu w Holandii; remonstranci


Źródła:

SJP.pl

Arminianin

wyznawca arminianizmu


Źródła:

SJP.pl

Arminianizm

sekta kalwińska odrzucająca predystynację i uzależniająca zbawienie człowieka od jego dobrych uczynków; remonstrantyzm


Arminianizm – pojęcie oznaczające zarówno tendencję teologiczną w kalwinizmie, jak i protestancki ruch religijny, których początek datuje się na przełom XVI i XVII wieku.

Powstanie arminianizmu wiąże się z działalnością Jakuba Harmenzsa (albo Arminiusa, według formy zlatynizowanej). Wystąpił on przeciwko właściwej dla kalwinizmu idei predestynacji. Podkreślał, że zbawienie jest darem, jaki Bóg proponuje każdemu, oraz że to sam człowiek przez swoją postawę może go dostąpić i określić swoją wieczność. Tak więc to obdarzony wolną wolą człowiek decyduje, jaki będzie jego los w wieczności.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arminianka

arminianin


Patrz:arminianin

Źródła:

SJP.pl

Arminiański

arminianin


Patrz:arminianin

Źródła:

SJP.pl

Arminius

Arminiusz (łac. Arminius, niem. Hermann der Cherusker, ur. 16 p.n.e., zm. 21 n.e.) – syn Sigimera, wodza germańskiego plemienia Cherusków.


Źródła:

Wikipedia

Arminostwo

Armin z małżonką; Arminowie


Źródła:

SJP.pl

Arminowie

Armin z małżonką; Arminostwo


Źródła:

SJP.pl

Arminowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Armina lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Armistycjum

dawniej: rozejm, zawieszenie broni


Źródła:

SJP.pl

Armonioso

[czytaj: armoniozo] określenie wykonawcze: harmonijnie


Źródła:

SJP.pl

Armoryka

kraina w starożytnej Galii


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. kraina historyczna na terenie starożytnej Galii, obejmująca tereny między Loarą i Sekwaną;


Armoryka (łac. Armorica lub Aremorica, z celtyckiego are „nad” + mor „morze”) – kraina historyczna na terenie starożytnej Galii, obejmująca tereny między Loarą i Sekwaną, tj. późniejszą Bretanię i część Normandii. Zamieszkana przez kilka ludów celtyckich, m.in. Wenetów, Redonów, Namnetów i Unellów.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Armorykański

Armoryka (kraina w starożytnej Galii)


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Armoryką, dotyczący Armoryki (historycznej krainy we Francji)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Armować

czasownik niedokonany

 (1.1) daw. zbroić

czasownik zwrotny niedokonany armować się

 (2.1) daw. zbroić się


Źródła:

Wiktionary

Armowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|armować.


Źródła:

Wiktionary

Armstrong

nazwisko


Geografia

Kanada

Stany Zjednoczone


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arn

skrótowiec

 (1.1) = polit. Arabski Ruch Narodowy

 (1.2) = lotn. Port lotniczy Sztokholm-Arlanda


Arn – rzeka we Francji, przepływająca przez tereny departamentów Hérault oraz Tarn, o długości 45 km. Stanowi prawy dopływ rzeki Thoré.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Arna

samica bawołu indyjskiego



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arnautka

gatunek jarej pszenicy


Źródła:

SJP.pl

Arndt

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Arne

skandynawskie imię męskie


Arne – wieś w Anglii, w hrabstwie Dorset, w dystrykcie (unitary authority) Dorset. Leży 28 km na wschód od miasta Dorchester i 162 km na południowy zachód od Londynu. W 2001 miejscowość liczyła 1344 mieszkańców.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arnhem

[czytaj: ARnem] miasto w Holandii


Arnhem (niem. Arnheim) – miasto we wschodniej Holandii nad Dolnym Renem (Nederrijn), stolica prowincji Geldria. Arnhem z liczbą 152 506 mieszkańców jest częścią zespołu miejskiego Arnhem-Nijmegen, aglomeracji z 736 000 mieszkańców.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arnhemski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arnhem (miastem w Holandii)


Źródła:

Wiktionary

Arni

zwierzę o dużych, półksiężycowato wygiętych rogach, żyjące w znacznych pod względem liczby sztuk stadach, w bagnistych okolicach południowej i wschodniej Azji; bawół indyjski


Grecja
Szwajcaria
Inne
Zobacz też

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arnika

1. roślina o właściwościach leczniczych i trujących, w Polsce chroniona; kupalnik; pomornik;
2. leczniczy wyciąg z arniki


Arnika (Arnica L.) – rodzaj roślin należących do rodziny astrowatych. Należy do niego 31 gatunków roślin. Przedstawiciele tego rodzaju występują głównie na terenie Ameryki Północnej, tylko dwa gatunki pochodzą z Eurazji (A. montana, A. angustifolia). Rośliny te rosną głównie w górach, sięgają także strefy arktycznej na północy. We florze Polski występuje tylko jeden gatunek – arnika górska Arnica montana.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arnikowy

związany z arniką


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z arniką, dotyczący arniki


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arno

rzeka we Włoszech



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arnold

imię męskie


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;


Osoby

o imieniu Arnold


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arnolda

imię żeńskie


Źródła:

SJP.pl

Arnoldki

środowiskowo: wyciskanie sztangielek w górę połączone z obrotem nadgarstków


Źródła:

SJP.pl

Arnoldostwo

Arnold z małżonką; Arnoldowie


Źródła:

SJP.pl

Arnoldowa

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) przest. żona Arnolda

forma przymiotnika.

 (2.1) ż. lp. od: Arnoldowy


Źródła:

Wiktionary

Arnoldowie

Arnold z małżonką; Arnoldostwo


Źródła:

SJP.pl

Arnoldowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arnolda lub z nim związany


przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) przest. gwara. należący do Arnolda


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arnoldson

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Arnoldziny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arnoldy lub z nią związany


Źródła:

SJP.pl

Arnolf

Arnulf, Arnolf – imię męskie pochodzenia germańskiego. Pierwszy człon imienia stanowi arn – staro-wysoko-niemiecki (stwniem.)-frankoński, średnio-dolno-niemiecki (śrdniem.) arn („orzeł”); drugim członem jest wolf – germ. wulfa > wolfa („wilk”); stwniem. wolf. Formy z -ulf są odbiciem zromanizowanego germ. -wulf. Wariantami drugiego członu są: -wulf, który stanowi kontynuację najstarszej, germańskiej formy, zachowanej w śrdniem. i dolnoniemiecki (dniem.), oraz -wolf, kontynuacja młodszej formy germańskiej, przejętej przez stwniem., średnio-wysoko-niemiecki (śrwniem.) i nowoniemiecki. Imię to notowane było w Polsce już w średniowieczu, w formie (Arnolf) (1219), Arnolfus (Arnulf) (1435). Niektóre możliwe staropolskie zdrobnienia: Arnek, Arnko.


Źródła:

Wikipedia

Arnon

Francja:

Jordania:

Szwajcaria:

Osoby:


Źródła:

Wikipedia

Arnosz

imię męskie


Źródła:

SJP.pl

Arnota

arnota właściwa - gatunek niewielkiego, okrytozalążkowego drzewa z rodziny arnotowatych, rosnącego w Ameryce Środkowej i na Hawajach; drzewko orleańskie, orlean


Źródła:

SJP.pl

Arnotowate

o cechach arnotowatych (rodzina roślin)


Arnotowate (Bixaceae Link) – rodzina roślin należąca według systemu APG do rzędu ślazowców, według starszych systemów klasyfikacyjnych (np. system Cronquista 1981) do rzędu fiołkowców (Violaleles). Zmieniał się również zakres rodziny, dawniej często ograniczanej do samego rodzaju arnota (Bixa), zwłaszcza w systemach preferujących wyróżnianie licznych i wąsko definiowanych rodzin i rzędów (np. system Takhtajana z 1997). W szerszym ujęciu zaliczane są tu 4 rodzaje z ponad 20 gatunkami. Rośliny te występują na różnych kontynentach w strefie międzyzwrotnikowej, przy czym najbardziej zróżnicowane są w Ameryce Środkowej i Południowej, gdzie rosną przedstawiciele rodzajów Amoreuxia, Bixa i Cochlospermum, gatunki z tego ostatniego rosną także w tropikach Afryki, Azji południowej i Australii północnej. Rodzaj Diegodendron jest endemiczny dla Madagaskaru.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arnotowaty

o cechach arnotowatych (rodzina roślin)


przymiotnik

 (1.1) bot. o cechach roślin z rodziny arnotowatych


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aro

rodzaj dużej papugi


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) samochód marki ARO

forma rzeczownika|rodzaj=żeński.

 (2.1) W. lp. od: ara



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arogancja

wyrażanie przesadnej, pyszałkowatej, bezczelnej pewności siebie połączone z ostentacyjnym lekceważeniem innych


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pewność siebie połączona z lekceważeniem innych, odnoszenie się do kogoś z nonszalancją, wywyższanie się


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arogancki

butny, zuchwały, lekceważący innych, odznaczający się arogancją (np. arogancki szef, aroganckie zachowanie)


przymiotnik

 (1.1) książk. taki, którego cechą jest arogancja

 (1.2) książk. będący oznaką arogancji


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arogancko

przysłówek

 (1.1) w sposób arogancki


Źródła:

Wiktionary

Aroganckość

arogancki


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest aroganckie; cecha tych, którzy są aroganccy


Patrz:arogancki

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arogant

człowiek lekceważący innych, zachowujący się arogancko; impertynent


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek arogancki, zuchwały


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arogantka

arogant


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta arogancka, zuchwała


Patrz:arogant

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arom

dawniej: miła woń, przyjemny zapach; aromat


Źródła:

SJP.pl

Aromacik

zdrobnienie od: aromat


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od aromat


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aromamarketing

marketing z użyciem zapachów; aromarketing


Marketing zapachowy, aromamarketing – koncepcja marketingu sensorycznego polegająca na aromatyzowaniu pomieszczeń firmy. Podstawowym zadaniem aromamarketingu jest stworzenie przyjemnej, prozakupowej atmosfery w miejscu sprzedaży oraz w punktach obsługi klienta. Aromamarketing jest narzędziem wspomagającym komunikaty budujące wizerunek marki. Odpowiednio dobrany zapach sprawia, że klienci identyfikują firmę jako bardziej ekskluzywną, sprzedającą produkty o wyższej jakości.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Aromamarketingowy

aromamarketing


Patrz:aromamarketing

Źródła:

SJP.pl

Aromantyczny

taki, który nie odczuwa pociągu romantycznego


Źródła:

SJP.pl

Aromarketing

marketing z użyciem zapachów; aromamarketing


Źródła:

SJP.pl

Aromat

1. przyjemny zapach;
2. przyprawa do ciast (zwykle jako olejek zapachowy);
3. zwykle w liczbie mnogiej: aromaty - substancje, olejki, kadzidła wydzielające mocną woń


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zapach sprawiający przyjemność


Zapach (łac. olfactus, ang. odor lub odour, smell, fr. odeur, niem. Geruch) – w najogólniejszym sensie:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Aromaterapeuta

specjalista stosujący aromaterapię (leczący za pomocą olejków eterycznych); aromatoterapeuta


Źródła:

SJP.pl

Aromaterapeutka

aromaterapeuta; aromatoterapeutka


Źródła:

SJP.pl

Aromaterapeutyczny

związany z aromaterapią (np. seans aromaterapeutyczny, kominek aromaterapeutyczny); aromatoterapeutyczny


przymiotnik

 (1.1) związany z aromaterapią


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aromaterapia

leczenie zapachami; aromatoterapia


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. leczenie substancjami zapachowymi poprzez inhalacje lub przez ich kontakt ze skórą (wcieranie, kąpiel);


Aromaterapia – wykorzystywanie materiałów roślinnych i aromatycznych olejów roślinnych, w tym olejków eterycznych do poprawy psychicznego lub fizycznego samopoczucia. W medycynie niekonwencjonalnej bywa stosowana jako uzupełnienie terapii lub jako forma medycyny alternatywnej. Dodatkowe leczenie może być oferowane, wraz ze standardowym leczeniem.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Aromatoterapeuta

specjalista stosujący aromatoterapię (leczący za pomocą olejków eterycznych); aromaterapeuta


Źródła:

SJP.pl

Aromatoterapeutka

aromatoterapeuta; aromaterapeutka


Źródła:

SJP.pl

Aromatoterapeutyczny

związany z aromatoterapią (np. seans aromatoterapeutyczny, kominek aromatoterapeutyczny); aromaterapeutyczny


Źródła:

SJP.pl

Aromatoterapia

leczenie zapachami; aromaterapia


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zob. aromaterapia.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aromatowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z aromatem, dotyczący aromatu


Źródła:

Wiktionary

Aromaty

1. przyjemny zapach;
2. przyprawa do ciast (zwykle jako olejek zapachowy);
3. zwykle w liczbie mnogiej: aromaty - substancje, olejki, kadzidła wydzielające mocną woń


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Aromatyczniej

stopień wyższy od przysłówka: aromatycznie


Źródła:

SJP.pl

Aromatyczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: aromatyczny; bardziej aromatyczny


Źródła:

SJP.pl

Aromatyczno-Smakowy

związany zarówno z aromatem, jak i ze smakiem (np. przyprawy aromatyczno-smakowe)


Źródła:

SJP.pl

Aromatyczność

występowanie sprzężonego cyklicznego układu wiązań podwójnych (pierścień aromatyczny) w związkach chemicznych (związki aromatyczne)


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest aromatyczne


Aromatyczność – zjawisko występowania sprzężonego cyklicznego układu wiązań podwójnych, wykazujących efekt delokalizacji elektronów π. Ilościowa ocena stopnia aromatyczności określana jest przez wartość energii rezonansowej. Aromatyczność powoduje zwiększoną stabilność termodynamiczną cząsteczki związku chemicznego.

Warunki aromatyczności

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Aromatyczny

mający przyjemny zapach (np. aromatyczne zioła, aromatyczna herbata)


przymiotnik

 (1.1) mający silny, miły zapach

 (1.2) o wyraźnym, bogatym smaku

 (1.3) chem. o cyklicznych węglowodorach: taki, w którym istnieje sprzężone wiązanie wielokrotne, czyli zamknięty układ naprzemiennie położonych wiązań podwójnych i pojedynczych między atomami węgla


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aromatyzacja

nadawanie czemuś (zwłaszcza produktom spożywczym) odpowiedniego zapachu, dodawanie odpowiednich aromatycznych substancji zapachowych


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) proces nasycania czegoś aromatem


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aromatyzacyjny

przymiotnik od: aromatyzacja


Źródła:

SJP.pl

Aromatyzer

1. środek aromatyzujący;
2. zwykle w liczbie mnogiej: bakteria mlekowa, która produkuje substancje nadające przyjemny zapach produktom mlecznym



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Aromatyzować

nadawać czemuś (zwłaszcza produktom spożywczym) odpowiedni zapach, dodawać odpowiednie aromatyczne substancje zapachowe


czasownik przechodni niedokonany (dk. zaromatyzować)

 (1.1) chem. nadawać zapachu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aromatyzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) spoż. kosmet. dodawanie do czegoś aromatów w celu nadania jakiegoś zapachu

 (1.2) chem. proces otrzymywania związków aromatycznych z innych związków organicznych


Źródła:

Wiktionary

Aromorfoza

Aromorfoza – termin wprowadzony przez Aleksieja Siewiercowa na określenie kluczowej innowacji w rozwoju istot żywych – istotnych zmian w budowie i funkcjonowaniu organizmów, podnoszące je na wyższy poziom rozwoju ewolucyjnego, umożliwiające opanowanie nowych środowisk (w odróżnieniu od drobnych zmian przystosowawczych, dla których zaproponował termin idioadaptacja).


Źródła:

Wikipedia

Aromun

członek grupy etnicznej zamieszkującej południowo-wschodnią Europę


Źródła:

SJP.pl

Aromuni

1. mieszkańcy górskich regionów południowo-wschodniej Macedonii, północnej Grecji i południowej Albanii;
2. południowe odgałęzienie Rumunów


Arumuni, Aromuni – zbiorcza nazwa obejmująca różne romańskojęzyczne grupy etniczne zamieszkujące Bałkany. Liczebność grupy to około 200 tysięcy osób.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Aromunka

członkini grupy etnicznej zamieszkującej południowo-wschodnią Europę


Źródła:

SJP.pl

Aromuński

związany z Aromunami, grupą etniczną


Źródła:

SJP.pl

Aron

roślina z rodziny obrazkowatych; obrazkowiec, obrazki plamiste


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Aronia

krzew z rodziny różowatych o białych lub różowych kwiatach i jagodowych owocach z dużą ilością witamin


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Aronia|ref=tak., krzew o małych, białych lub czerwonych kwiatach i drobnych, granatowych lub czerwonych owocach o słodko-cierpkim smaku;

 (1.2) spoż. owoc aronii (1.1) używany głównie na przetwory


Aronia (Aronia Medik.) – rodzaj roślin z rodziny różowatych. Obejmuje dwa gatunki i mieszańca między nimi. Rośliny te występują w naturze we wschodniej części Ameryki Północnej – od Nowej Fundlandii i Ontario po Florydę i Teksas. Rosną tam w wilgotnych i bagiennych lasach oraz na mokradłach. Kwiaty zapylane są zwykle przez pszczoły, przy czym rośliny te zdolne są do tworzenia nasion zarówno w wyniku zapylenia krzyżowego, samopylności, jak i apomiksji.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Aroniówka

nalewka z aronii


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. nalewka z aronii


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aroniowy

aronia


Patrz:aronia

Źródła:

SJP.pl

Aronowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arona lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Arosa

Źródła:

Wikipedia

Arotron

gatunek ryby z rodziny rozdymkowatych


Arotron wielki, arotron, arotron rdzawy (Arothron stellatus) – gatunek morskiej ryby rozdymkokształtnej z rodziny rozdymkowatych (Tetraodontidae).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arowana

arowana azjatycka - gatunek akwariowej ryby z rzędu kostnojęzykokształtnych


Źródła:

SJP.pl

Arowanokształtne

rząd ryb promieniopłetwych; kostnojęzykokształtne, arapaimokształtne


Kostnojęzykokształtne, arowanokształtne, arapaimokształtne (Osteoglossiformes) – rząd ryb promieniopłetwych (Actinopterygii) o wielu prymitywnych cechach budowy, zamieszkujących wody słodkowodne całego świata, głównie w obszarach tropikalnych. Większość gatunków prowadzi drapieżny tryb życia. Najstarsze otolity pochodzą z mastrychtu.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arowy

ar


Patrz:ar

Źródła:

SJP.pl

Arpa

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) żegl. morski radarowy system antykolizyjny


Arpa (hy.) lub Arpaçay (az.) – rzeka w Armenii i w Azerbejdżanie. Bierze początek w Górach Zangezurskich, na wysokości 2985 m n.p.m. Uchodzi lewostronnie do Araksu, na wysokości 780 m n.p.m.

Ma 126 km lub 128 km długości. Zlewnia zajmuje powierzchnię 2630 km².

Wykorzystywana w rolnictwie do nawadniania, przez co latem dolny jej odcinek wysycha i nie dopływa do Araksu.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Arpad

członek dynastii węgierskich książąt (889-1001) i królów (1001-1301)


Arpad (ur. ok. 845–850, zm. 907?) – wódz węgierski, protoplasta dynastii Arpadów. Przeszedł na czele Madziarów przez Przełęcz Werecką na tereny zwane obecnie Niziną Węgierską rozpoczynając w ten sposób proces osiedlania się na terenie Panonii.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arpadowie

dynastia panująca na Węgrzech do 1301 roku


Arpadowie (rzadziej Arpadzi, czasem: dynastia Arpadowiczów) – dynastia książąt (889–1001), a następnie królów węgierskich (do 1301). Pierwsza węgierska dynastia narodowa.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arpadowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arpada lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Arpedżio

wykonanie akordu przez branie poszczególnych jego dźwięków w szybkim tempie; arpeggio


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) muz. zob. arpeggio.


Arpeggio (wł.) – sposób wykonywania współbrzmień mający charakter ozdobnika, zaznaczany pionową linią falistą, poprzedzającą akord.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arpedżiowy

związany z arpedżiem


Źródła:

SJP.pl

Arpeggio

[czytaj: arpedżio] wykonanie akordu przez branie poszczególnych jego dźwięków w szybkim tempie; arpedżio


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) muz. sposób wykonania akordu na instrumencie muzycznym polegający na zagraniu składowych dźwięków jeden po drugim, zaczynając od najniższego tonu;

 (1.2) muz. akord zagrany w formie arpeggia (1.1)


Arpeggio (wł.) – sposób wykonywania współbrzmień mający charakter ozdobnika, zaznaczany pionową linią falistą, poprzedzającą akord.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arpeggione

[czytaj: arpedżione] strunowy instrument muzyczny łączący cechy gitary i wiolonczeli; gitara miłosna, gitara-wionczela


Arpeggione, wiolonczela gitarowa, gitara miłosna, gitaro-wiolonczela – dawny instrument muzyczny z grupy smyczkowych. Podobny do wiolonczeli, ale z gładko profilowaną talią w gruszkowatym pudle rezonansowym. Miał szeroką szyjkę wyposażoną w 24 metalowe progi, oraz 6 strun. Strojony był jak gitara: E, A, d, g, h, e1. Podczas gry trzymany był między kolanami, jak viola da gamba. Najbardziej znanym utworem skomponowanym dla arpeggione jest Sonata a-moll „Arpeggione” Franza Schuberta, od której instrument przyjął swoją nazwę.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arpeggiowy

przymiotnik od: arpeggio


Źródła:

SJP.pl

Arpitański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arpitanią, dotyczący Arpitanii

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język arpitański;


Źródła:

Wiktionary

Arquette

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Arr

wykrzyknik

 (1.1) okrzyk piracki


Źródła:

Wiktionary

Arran

brytyjska wyspa u zachodnich wybrzeży Szkocji


Arran (gael. Eilean Arainn) – wyspa w zachodniej Szkocji, położona w zatoce Firth of Clyde. Jej powierzchnia wynosi 427 km², a liczba mieszkańców - 5058 (2001). Arran jest 7. co do wielkości szkocką wyspą i 9. w kolei z otaczających Wielką Brytanię (wyłączając Irlandię). Pod względem administracyjnym wyspa należy do jednostki North Ayrshire, a historycznie – do hrabstwa Buteshire.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arrangement

[czytaj: arąŻMĄ] częściowo improwizowana aranżacja muzyki rozrywkowej


Źródła:

SJP.pl

Arras

tkanina dekoracyjna na ścianę, tkana z cienkich nici wełnianych i jedwabnych, często z dodatkiem nici złotych


rzeczownik, rodzaj nijaki lub męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto i gmina w północnej Francji;



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arraski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arras, dotyczący Arras


Źródła:

Wiktionary

Arrasowy

związany z arrasem


przymiotnik

 (1.1) związany z arrasem, dotyczący arrasów


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arrau

gatunek słodkowodnego żółwia z Ameryki Południowej


Arrau (Podocnemis expansa) – gatunek żółwia z rodziny Podocnemididae. To największy amerykański żółw z podrzędu żółwi bokoszyjnych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arrenotokia

w biologii: rodzaj partenogenezy, w trakcie której z niezapłodnionych komórek jajowych rozwijają się wyłącznie samce (np. trutnie pszczoły miodnej); arhenotokia, arrhenotokia


Arrenotokia, arhenotokia, arrhenotokia – forma dzieworództwa (partenogenezy), w której z niezapłodnionych komórek jajowych rozwijają się samce. Dokładny zakres pojęciowy tego terminu różni się w zależności od autora. Arrenotokia może ograniczać się do powstawania haploidalnych samców bądź też obejmować również powstawanie samców diploidalnych o trwale nieaktywnym jednym z zestawów chromosomów (parahaploidalność), może też określać wszystkie przypadki, gdy samiec powstaje z udziałem partenogenezy (np. mszyce, wśród których samce są diploidami X0). Jednak kiedy zarówno samce, jak i samice powstają z niezapłodnionych jaj, używa się zwykle terminu „deuterotokia”. Arrenotokia występuje między innymi u owadów błonkoskrzydłych i wciornastków.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arrhenotokia

w biologii: rodzaj partenogenezy, w trakcie której z niezapłodnionych komórek jajowych rozwijają się wyłącznie samce (np. trutnie pszczoły miodnej); arhenotokia, arrenotokia


Źródła:

SJP.pl

Arriba

miasto w USA


Arriba – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Kolorado, w hrabstwie Lincoln.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arrow

Ludzie

Inne


Źródła:

Wikipedia

Arrozacja

podwyższenie kwoty lub przedłużenie terminu pożyczki pod warunkiem dopłaty


Arrozacja – podwyższenie lub odnawianie pożyczki polegające na uzależnieniu uznania dawnej pożyczki od dopłaty do obligacji.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arsa

akcentowana sylaba w metryce antycznej


Arsa (gr. ἄρσις [ársis] – ’podniesienie’) – w poezji antycznej jest to mocniejsza część stopy wierszowej. Druga, słabsza część stopy wierszowej nazywana jest tezą.

Nazwa wywodzi się od „podniesienia” stopy w tańcu, któremu towarzyszył śpiew – arsa była tą sylabą (czy też częścią) stopy wierszowej, która była śpiewana w chwili, kiedy tancerz odrywał własną stopę od ziemi. W związku z tym arsa była początkowo właśnie słabszą rytmicznie częścią stopy wierszowej.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arsakes

rzeczownik, rodzaj męski, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. (noszone m.in. przez królów Partów)


Arsakes (koine Αρσακης, od irań. Aršak) (? – zm. pomiędzy 217 a 214 p.n.e.) – wódz plemienia Parnów i pierwszy król Partów, eponimiczny założyciel dynastii Arsacydów.

W związku ze skąpą liczbą źródeł na temat wczesnej historii Arsacydów postać Arsakesa do dzisiaj jest przedmiotem kontrowersji wśród iranistów. Według dawniejszej historiografii miał on rządzić Parnami do ok. r. 248 p.n.e., potem zaś miał go zastąpić jego brat Tiridates I, a następnie syn tego ostatniego Artabanus I. Większość współczesnych historyków, przede wszystkim na skutek argumentacji Józefa Wolskiego, przyjmuje jednak, że w czasie rzekomego panowania Tiridatesa Parnami w rzeczywistości nadal rządził Arsakes, po nim zaś nastąpił jego syn, Arsakes II. Oprócz sprzeczności antycznych źródeł sprawę komplikuje w szczególności fakt, że wszyscy partyjscy władcy nosili imię Arsakes jako tytuł honorowy, i co więcej to nim właśnie, a nie swoimi właściwymi imionami, posługiwali się na swoich monetach.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Arsan

związek organiczny; arsenowodór


Źródła:

SJP.pl

Arsen

pierwiastek chemiczny o symbolu As, szary, żółty lub czarny półmetal, silnie trujący


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu As i liczbie atomowej 33;

 (1.2) slang. pośladki, odbyt


Arsen (As, łac. arsenicum) – pierwiastek chemiczny z grupy azotowców o właściwościach metaloidu. Arsen i jego związki są silnie trujące.

Występuje w skorupie ziemskiej w ilości 2,5 ppm (zajmując 20. miejsce pod względem rozpowszechnienia wśród pierwiastków). Tworzy ponad 200 minerałów, z których najbardziej rozpowszechnione są: arsenopiryt, lelingit, aurypigment, realgar. Często towarzyszący także złożom siarczkowym innych metali, np. pirytom, chalkopirytom, galenie, blendzie cynkowej. W naturze arsen występuje również w stosunkowo dużej liczbie związków arsenoorganicznych. Są to np. kwas kakodylowy i inne kwasy arsenoorganiczne, organiczne pochodne arsyny, arsenowe analogi biocząsteczek, np. arsenobetaina lub arsenocholina.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arsenal

[czytaj: ARsenal] klub piłkarski z Londynu



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arsenalik

zdrobnienie od: arsenał


Źródła:

SJP.pl

Arsenalikowy

przymiotnik od: arsenalik


Źródła:

SJP.pl

Arsenalski

Arsenal


Patrz:Arsenal

Źródła:

SJP.pl

Arsenawy

zawierający arsen trójwartościowy (trójtlenek arsenu)


Źródła:

SJP.pl

Arsenał

1. składnica broni, zbrojownia;
2. znaczny zbiór czegoś: konkretnych przedmiotów lub sposobów, pomysłów itp.


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. wojsk. budynek lub pomieszczenie pełniące funkcję składu broni; składnica broni; ; Gloger.

 (1.2) książk. zgromadzona broń

 (1.3) przen. bogaty zbiór czegoś


Arsenał (wł. arsenale, fr. arsenal) – budynek lub zespół budynków o cechach obronnych, w którym przechowywano broń oraz sprzęt wojenny (zbrojownia). Arsenały posiadały także warsztaty, w których naprawiano i wytwarzano broń ręczną oraz odlewano działa (w ludwisarni).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arsenałowy

związany z arsenałem


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z arsenałem, dotyczący arsenału


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arsenek

związek arsenu z metalem; np. nikielin, lelingit, smaltyn, domeykit


Źródła:

SJP.pl

Arseniak

trujący gaz o zapachu czosnku; arsenowodór


Arsenowodór, AsH
3
– nieorganiczny związek chemiczny, bezbarwny, piroforyczny, silnie trujący gaz o zapachu czosnku. Słabo rozpuszcza się w wodzie. Ogrzewany rozkłada się na arsen i wodór.

Powstaje w wyniku działania kwasami lub wodą na arsenki metali np.:

Zn
3
As
2
+ 3H
2
SO
4
→ 2AsH
3
+ 3ZnSO
4

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arsenian

sól kwasu arsenowego


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. związek chemiczny, sól lub ester kwasu arsenowego;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arseniany

sól kwasu arsenowego


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arsenin

sól kwasu arsenawego


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. związek chemiczny, sól lub ester kwasu arsenawego


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arseniny

sól kwasu arsenawego


Arseniny (nazwa Stocka: arseniany(III)) – sole kwasu arsenawego, w których arsen występują na +3 stopniu utlenienia. Mogą one zawierać jony AsO3−3 (arseniny), HAsO2−3 (wodoroarseniny), H2AsO3 (diwodoroarseniny), przy czym nazywa się je ortoarseninami dla odróżnienia od soli zawierających aniony As2O4−5 (piroarseniny) lub też polimeryczne [AsO2]n−n (metaarseniny). Większość soli kwasu arsenawego występuje w postaci metaarseninów (przykładem ortoarseninu jest żółty, słabo rozpuszczalny w wodzie arsenin srebra, Ag3AsO3).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arsenit

minerał, tlenek arsenawy


Źródła:

SJP.pl

Arseniuk

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Arseniusz

imię męskie


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arsenki

związek arsenu z metalem; np. nikielin, lelingit, smaltyn, domeykit


Źródła:

SJP.pl

Arsenolit

minerał, arszenik rodzimy, produkt utleniania minerałów arsenowych


Źródła:

SJP.pl

Arsenoorganiczny

związki arsenoorganiczne - związki organiczne zawierające w cząsteczce atomy arsenu związane bezpośrednio z atomami węgla


Źródła:

SJP.pl

Arsenopiryt

minerał, siarczek żelaza i arsenu; piryt arsenowy


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) miner. pospolity minerał z gromady siarkosoli, jego głównym składnikiem jest siarczek żelazowo-arsenowy, zwykle zawiera domieszki złota;


Arsenopiryt – minerał z gromady siarkosoli; jego głównym składnikiem siarczek żelazowo-arsenowy. Minerał pospolity i szeroko rozpowszechniony.

Nazwa pochodzi od składu chemicznego (E.F. Glocker, 1847).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arsenopirytowy

przymiotnik od: arsenopiryt


Źródła:

SJP.pl

Arsenowodór

związek organiczny, silnie trujący gaz o zapachu czosnku; arsan


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. trujący, nieorganiczny gaz, którego zapach przypomina czosnek;


Arsenowodór, AsH
3
– nieorganiczny związek chemiczny, bezbarwny, piroforyczny, silnie trujący gaz o zapachu czosnku. Słabo rozpuszcza się w wodzie. Ogrzewany rozkłada się na arsen i wodór.

Powstaje w wyniku działania kwasami lub wodą na arsenki metali np.:

Zn
3
As
2
+ 3H
2
SO
4
→ 2AsH
3
+ 3ZnSO
4

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arsenowy

przymiotnik od: arsen


przymiotnik

 (1.1) chem. dotyczący arsenu, zawierający arsen


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arsis

[czytaj: ars-is] krój czcionki


Arsis – amerykański zespół technical melodic death metalowy. Zespół został założony w Virginia Beach z inicjatywy Jamesa Malone'a oraz Michaela Van Dyne'a.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arsja

gatunek ryby z rzędu flądrokształtnych


Arsja (Pseudorhombus arsius) – gatunek ryby flądrokształtnej z rodziny Paralichthyidae.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arsonian

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. związek chemiczny, sól lub ester jednego z kwasów arsonowych


Źródła:

Wiktionary

Arsonin

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. związek chemiczny, sól lub ester jednego z kwasów arsonawych


Źródła:

Wiktionary

Arsonwalizacja

jedna z metod leczenia prądami wielkiej częstotliwości; darsonwalizacja


Darsonwalizacja, arsonwalizacja (fr. darsonvalisation)- w medycynie – jedna z metod przy leczeniu chorób za pomocą prądów o wielkiej częstotliwości. Nazwana tak została na cześć francuskiego lekarza Jacques'a Arsène'a d'Arsonvala, wynalazcy tej metody.

Metoda ta jest wykorzystywana w przypadku masażu ciała. Obecnie jest ona wypierana przez inną dziedzinę – diatermię.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arsyna

arsenoorganiczny związek chemiczny, alkilowa lub arylowa pochodna arsenowodoru


Arsenowodór, AsH
3
– nieorganiczny związek chemiczny, bezbarwny, piroforyczny, silnie trujący gaz o zapachu czosnku. Słabo rozpuszcza się w wodzie. Ogrzewany rozkłada się na arsen i wodór.

Powstaje w wyniku działania kwasami lub wodą na arsenki metali np.:

Zn
3
As
2
+ 3H
2
SO
4
→ 2AsH
3
+ 3ZnSO
4

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arsynian

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. związek chemiczny, sól lub ester jednego z kwasów arsynowych


Źródła:

Wiktionary

Arsynin

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. związek chemiczny, sól lub ester jednego z kwasów arsynawych


Źródła:

Wiktionary

Arsyny

arsenoorganiczny związek chemiczny, alkilowa lub arylowa pochodna arsenowodoru


Arsyny – grupa arsenoorganicznych związków chemicznych pochodnych arsenowodoru, powstałych przez podstawienie atomów wodoru przez jedną, dwie lub trzy grupy alkilowe lub arylowe. Dzielą się na:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arszenik

trójtlenek arsenu; bardzo silnie trująca substancja chemiczna


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. toksykol. pot. tlenek arsenu na trzecim stopniu utlenienia, popularna trucizna pod postacią białego proszku


Tritlenek diarsenu, pot. arszenik (nazwa Stocka: tlenek arsenu(III)), As
2
O
3
– nieorganiczny związek chemiczny, tlenek arsenu na III stopniu utlenienia.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arszenikowy

związany z arszenikiem


przymiotnik

 (1.1) chem. związany z arszenikiem


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arszyn

dawna rosyjska miara długości równa 71,12 cm (arszyn rosyjski) lub 81,54 cm (arszyn galicyjski)


Arszyn (ros. аршин) – dawna rosyjska jednostka długości, będąca sumą długości łokcia i stopy, wahająca się w granicach 71,11-81,5 cm.

Termin odpowiada tureckiej jednostce długości arşın 68 cm, arşın architektoniczny 75,8 cm.

W zaborze rosyjskim w latach 1849–1915 urzędowo 1 arszyn = 0,711167 metra, czyli 1 m = 1,406100 arszyna.

Składał się z 16 werszków. 3 arszyny tworzą sążeń równy 7 stóp.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Art

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) szt. wyraz tworzący pojęcia związane ze sztuką

 (1.2) pot. skr. od artykuł


Zobacz też:


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Art-House

[czytaj: art-hałz] art house, arthouse; środowiskowo:
1. filmy niszowe i niezależne dla wyrobionych widzów;
2. kino studyjne


Źródła:

SJP.pl

Art-House'owy

art-house [czytaj: art-hałzowy]; art-housowy, arthouse'owy, arthousowy


Źródła:

SJP.pl

Art-Housowy

art-house [czytaj: art-hałzowy]; art-house'owy, arthouse'owy, arthousowy


Źródła:

SJP.pl

Art.

skrót od:
1. artykuł; artyk.;
2. artystyczny;
3. artyleria; artyl.;
4. artyleryjski; artyl.


skrót

 (1.1) = artykuł

 (1.2) = szt. artysta, artystyczny

 (1.3) = wojsk. artyleria


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arta

1. starożytna Ambrakia, miasto w zachodniej Grecji, stolica prefektury o tej samej nazwie;
2. miasto w południowo-wschodnim Dżibuti, stolica regionu o tej samej nazwie


Lokalizacje


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Artagnan

Artagnan – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Oksytania, w departamencie Pireneje Wysokie.

Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 436 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 88 osób/km² (wśród 3020 gmin regionu Midi-Pireneje Artagnan plasuje się na 641. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 1490.).


Źródła:

Wikipedia

Artakserkses

władca starożytnej Persji


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) hist. imię|polski|m.



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Artaud


Źródła:

Wikipedia

Artbook

[czytaj: artbuk] dzieło artystyczne w formie książki, łączące w sobie cechy tradycyjnej książki oraz sztuki


Źródła:

SJP.pl

Artbuyer

[czytaj: art bajer] pracownik agencji reklamowej zajmujący się wyszukiwaniem podwykonawców do realizacji danego projektu reklamy; art buyer


Źródła:

SJP.pl

Artdecowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z art déco, dotyczący art déco


Źródła:

Wiktionary

Artefakcik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od artefakt


Źródła:

Wiktionary

Artefakt

1. wytwór pracy człowieka;
2. w fantastyce i grach komputerowych: cenny przedmiot o magicznych właściwościach;
3. nieprawidłowy element wyniku badania naukowego;
4. nieprawidłowa struktura tkanki lub komórki widziana w preparatach mikroskopowych;
5. zauważalna wada w obrazie lub dźwięku, powstająca zwykle w wyniku zastosowania stratnej kompresji danych


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) antrop. przedmiot wykonany ludzką ręką;

 (1.2) biol. med. struktura lub własność, która nie pojawiła się naturalnie w badanym zjawisku, ale jako rezultat oddziaływania zewnętrznego lub błędu pomiarowego;

 (1.3) inform. fot. wada w oglądanym obrazie bądź słyszanym dźwięku będąca skutkami ubocznym zastosowania algorytmu kompresji;


Artefakt (łac. arte factum 'sztucznie wykonane', ars narzędnik artesztuka, technika; factum od facio, facere ‘czynić’) – przedmiot, zdarzenie itp. będące sztucznym wytworem, tj. będące wynikiem działalności ludzkiej, nieistniejące w naturze.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Artek

zdrobnienie od: Artur, Arkadiusz (imiona męskie)


Artek (do 1925 Chasta) – obóz pionierski na Krymie, znajdujący się u podnóża południowo-zachodniego zbocza góry Ajudah (Aju-Dah), nad brzegiem Morza Czarnego, w miejscowości Gurzuf.

Pierwotna nazwa pochodzi od nazwy znajdującego się w tym miejscu uroczyska.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Artel

spółdzielnia pracy w Rosji carskiej i w Związku Radzieckim


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) samodzielna grupa pracujących wspólnie robotników, rzemieślników lub myśliwych w Rosji i krajach postrosyjskich;


Artel (ros. артель) – brygada (zespół, grupa) robotników, myśliwych czy rzemieślników.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Artem

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Artemia

rodzaj skorupiaków z gromady skrzelonogów, używanych w akwarystyce jako pokarm



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Artemida

mit. gr. dziewicza bogini lasów i łowów, córka Zeusa i Leto; Artemis


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mitgr. bogini łowów i przyrody, łączona z Selene, Hekate i Persefoną oraz utożsamiana z rzymską Dianą;


Artemida, Artemis; stgr. Ἄρτεμις Ártemis, łac. Diana) – w mitologii greckiej bogini łowów, zwierząt, lasów, gór i roślinności; wielka łowczyni.

Opiekunka lasów, gór i dzikiej zwierzyny.

Jej atrybutami były łuk, strzały i kołczan, a ulubionym zwierzęciem – łania. Była córką Zeusa i Latony, siostrą bliźniaczką Apollina. Należała do grona 12 bogów olimpijskich. Bogini-dziewica.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Artemis

w mitologii greckiej: dziewicza bogini lasów i łowów, córka Zeusa i Leto; Artemida


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mitgr. zob. Artemida.

 (1.2) astr. planetoida o numerze katalogowym 105;

 (1.3) geogr. miejscowość w Grecji, w Attyce



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Artemiusz

imię męskie


Artemiusz – imię męskie, pochodzenia greckiego, w wersji Αρτέμιος/Artemios wywodzące się od imienia bogini Artemidy, a w wersji Ἀρτεμής/Artemes znaczące „bezpieczny, idealnego zdrowia”. Imię to nosiło kilku świętych. Forma żeńska – Artemia.

Artemiusz imieniny obchodzi 6 czerwca i 20 października.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Artemiuszostwo

Artemiusz z małżonką; Artemiuszowie


Źródła:

SJP.pl

Artemiuszowie

Artemiusz z małżonką; Artemiuszostwo


Źródła:

SJP.pl

Artemiuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Artemiusza lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Artemizja

Artemizja – greckie imię żeńskie.

Znane postacie:


Źródła:

Wikipedia

Artemizjon

1. przylądek na Eubei;
2. świątynia Artemidy w Efezie


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. hist. świątynia, miejsce kultu bogini Artemidy;


Artemizjon – mianem tym nazywano każde miejsce kultu greckiej bogini Artemidy, jednakże najczęściej stosuje się tę nazwę w odniesieniu do następujących miejsc i obiektów:

  1. Artemizjon w Efezie (jeden z siedmiu cudów świata)
  2. Przylądek na Eubei ze świątynią Artemidy (miejsce bitwy pod Artemizjonem)
  3. Pasmo górskie między Argolidą i Arkadią (również ze świątynią Artemidy)

Do znanych artemizjonów zalicza się także świątynia w Brauron.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arteon

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pot. mot. jeden z modeli samochodu marki Volkswagen


Arteon – ogólnopolski miesięcznik poświęcony sztukom plastycznym. Wydawany od 2000 przez poznański Dom Wydawniczy Kruszona. Celem pisma jest informowanie o współczesnym życiu kulturalnym z zakresu sztuk wizualnych i pobudzanie krytycznej refleksji na jego temat, a także popularyzacja sztuki współczesnej i dawnej, zarówno polskiej, jak i zagranicznej wśród szerokich grup społecznych z ukierunkowaniem na młodzież licealną i akademicką.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Arteria

1. ważna droga komunikacyjna lądowa lub wodna;
2. tętnica (zwłaszcza jedna z głównych)


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anat. tętnica

 (1.2) mot. ważny szlak komunikacyjny; bardzo ruchliwa droga


Tętnica, naczynie tętnicze (łac. arteria) – makroskopowo widoczne naczynie krwionośne o nieprzepuszczalnej ścianie, które bez względu na fizjologiczny skład krwi, prowadzi krew z serca do narządów ciała. Układ naczyń tętniczych jest połączony z układem naczyń żylnych poprzez sieć naczyń włosowatych.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arterialny

przymiotnik od: arteria; tętniczy


przymiotnik

 (1.1) med. zob. tętniczy.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arteriografia

dział angiografii, metoda badania tętnic polegająca na uwidocznieniu ich w obrazie rentgenowskim przez wprowadzenie do nich środka kontrastującego


Arteriografia – diagnostyczne badanie radiologiczne, którego zadaniem jest obrazowanie światła naczyń tętniczych.

Do tętnicy, najczęściej tętnicy udowej lub tętnicy ramiennej wprowadza się cewnik naczyniowy, przez który do krwi wstrzykuje się rozpuszczalny w wodzie środek kontrastowy, który dociera do regionu organizmu podlegającego badaniu, a następnie wykonuje się serię zdjęć rentgenowskich. Pozwala to na uwidocznienie naczyń, ich odgałęzień i zmian chorobowych w nich występujących. Niekiedy w trakcie badania wykonuje się zabieg angioplastyki lub implantacji stentu w miejscu zmiany chorobowej.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arteriograficzny

przymiotnik od: arteriografia


Źródła:

SJP.pl

Arteriopatia

peryferyjne zaburzenie ukrwienia tętniczego


Źródła:

SJP.pl

Arteriosklerotyczny

wywołany arteriosklerozą, powstały na skutek arteriosklerozy


przymiotnik

 (1.1) med. miażdżycowy (związany z arteriosklerozą czyli miażdżycą)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arterioskleroza

choroba polegająca na odkładaniu się na ściankach tętnic cholesterolu (i innych substancji); miażdżyca tętnic


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zob. miażdżyca.


Miażdżyca tętnic (łac. atheromatosis, atherosclerosis) (potoczna nazwa to „arterioskleroza”) – przewlekła choroba, polegająca na zmianach zwyrodnieniowo-wytwórczych w błonie wewnętrznej i środkowej tętnic, głównie w aorcie, tętnicach wieńcowych, mózgowych oraz tętnicach kończyn.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arterioskopia

w medycynie: metoda badania wnętrza tętnic


Źródła:

SJP.pl

Arteriotomia

zabieg polegający na nacięciu tętnicy


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zabieg chirurgiczny polegający na nacięciu tętnicy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arteryjny

przymiotnik od: arteria; tętniczy, arterialny


Źródła:

SJP.pl

Arteterapeuta

terapeuta leczący za pomocą sztuki


Źródła:

SJP.pl

Arteterapeutka

arteterapeuta


Patrz:arteterapeuta

Źródła:

SJP.pl

Arteterapia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) terapia przez sztukę


Arteterapia lub też artterapia (arte z łac. ars sztuka i terapia) – leczenie przez sztukę.

Termin „arteterapia” składa się z dwóch części (bardziej widoczne jest to w języku angielskim: art therapy), co sugeruje, że jest to działanie bazujące na dwóch równoważnych elementach: sztuce (twórczości) i terapii. Uważa się, że osobą, która po raz pierwszy użyła terminu „arteterapia” w celu określenia działania polegającego na zastosowaniu twórczości w terapii był pracujący w Wielkiej Brytanii artysta Adrian Hill. W podobnym czasie Margaret Naumburg – psycholog o orientacji psychoanalitycznej, stosowała termin arteterapia do opisu swojej pracy z pacjentami w Stanach Zjednoczonych.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Artezja

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. hist. rzad. Artois, kraina historyczna w północnej Francji, z głównym ośrodkiem w Arras;


Źródła:

Wiktionary

Artezyjski

1. wody artezyjskie: wody podziemne zdolne do samowypływu na powierzchnię terenu na skutek różnicy ciśnienia;
2. studnia artezyjska: studnia ujmująca wody artezyjskie


przymiotnik

 (1.1) geogr. hist. dotyczący Artezji (Artois), związany z Artezją (Artois), pochodzący z Artezji (Artois)

 (1.2) geol. dotyczący wód podziemnych zdolnych do samoczynnego wypływu, oddzielonych od powierzchni gruntu stropem z warstwy nieprzepuszczalnej;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arthasiastra

podręcznik o sztuce rządzenia przypisywany hinduskiemu uczonemu Czanakji Kautilji


Arthaśastra (hindi अर्थशास्त्र ग्रन्थ) – pochodzący z IV wieku p.n.e. indyjski traktat (śastra) autorstwa Kautilji, spisany sanskrytem. Arthaśastra składa się z 15 ksiąg.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arthouse

[czytaj: arthałz] art house, art-house; środowiskowo:
1. filmy niszowe i niezależne dla wyrobionych widzów;
2. kino studyjne


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) film. gatunek filmowy obejmujący dzieła artystyczne, niekomercyjne, niszowe przeznaczone dla wyrobionego odbiorcy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arthouse'owy

arthouse [czytaj: arthałzowy]; art-house'owy, art-housowy, arthousowy


Źródła:

SJP.pl

Arthousowy

arthouse [czytaj: arthałzowy]; art-house'owy, art-housowy, arthouse'owy


Źródła:

SJP.pl

Arthur

[czytaj: artur] obce imię męskie


Tytuły filmów:

Miejscowości w USA:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Artiom

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Nadmorskim, położone niedaleko Władywostoku;

 (1.2) geogr. osada w Rosji, w obwodzie nowogrodzkim

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (2.1) rosyjskie imię męskie



Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Artiomowsk

1. miasto w Rosji;
2. w latach 1924-2016: Bachmut (miasto na Ukrainie)


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. Bachmut, miasto na Ukrainie, oficjalna nazwa w latach 1924−2016;

 (1.2) geogr. miasto w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Krasnojarskim, w rejonie kurganińskim


Artiomowsk, ros. Артёмовск


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Artman

firma odzieżowa


Artman Spółka Akcyjna – polskie przedsiębiorstwo handlu detalicznego z siedzibą w Krakowie, notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Przedmiotem jego działalności było projektowanie i dystrybucja odzieży.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Artois

[czytaj: artuA] nazwisko


Artois [czyt. artua] – kraina historyczna w północnej Francji.

Została podbita przez Franków w V wieku, a od 863 r. we władaniu hrabiów Flandrii. Została przyłączona do Francji przez Filipa II Augusta w 1180 r. Od XIV w. w posiadaniu Burgundii, a od roku 1493 w rękach Habsburgów. W 1659 r. włączone ostatecznie do Francji.

Główne miasta to Saint-Omer, Lens, Béthune.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Artoteka

kursy tańca, fotografii itp. organizowane przez domy kultury i świetlice


Źródła:

SJP.pl

Artralgia

ból stawów występujący w wielu chorobach reumatologicznych


Artralgia (łac. arthralgia) – ból stawów występujący przy braku jawnego zapalenia stawów. Występuje w wielu chorobach reumatologicznych, w tym szczególnie w toczniu rumieniowatym.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Artretyczka

kobieta cierpiąca na artretyzm (dnę, skazę moczanową)


Źródła:

SJP.pl

Artretyczny

związany z artretyzmem, wywołany artretyzmem (np. artretyczne obrzęki stawów, dolegliwości artretyczne)


Źródła:

SJP.pl

Artretyk

osoba cierpiąca na artretyzm (dnę, skazę moczanową)


Źródła:

SJP.pl

Artretyzm

choroba przemiany materii, zapalenie stawów o charakterze napadowym, potem przewlekłym, spowodowane krystalizacją moczanu sodu w płynie stawowym, należące do chorób reumatycznych; dna, skaza moczanowa


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. przewlekła choroba układu kostno-stawowego powodująca dolegliwości bólowe i zniekształcenia stawów oraz przyczyniająca się do niesprawności chorego


Dna moczanowa, inaczej artretyzm, skaza moczanowa, podagra (dawniej pedogra), gdy obejmuje duże palce u stóp – choroba charakteryzująca się zwykle nawracającymi epizodami ostrego zapalenia stawów – zaczerwienionego, tkliwego, gorącego obrzęku stawu. Najczęściej (w ok. 50% przypadków) obejmuje staw śródstopno-paliczkowy mieszczący się u podstawy dużego palca stopy. Może również występować jako guzki dnawe, kamienie nerkowe czy nefropatia moczanowa. Przyczyną dny jest podwyższony poziom kwasu moczowego we krwi. Kwas ten krystalizuje się, a jego kryształki odkładają się w stawach, ścięgnach, a także otaczającej je tkance.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Artrocenteza

nakłucie jamy stawowej


Źródła:

SJP.pl

Artrockowy

art rock [czytaj: artrokowy]


Źródła:

SJP.pl

Artrodeza

operacyjne usztywnienie stawu


Artrodeza, zwana również sztuczną ankylozą jest operacyjnym wytworzeniem w stawie osteogenezy pomiędzy dwiema kośćmi wskutek interwencji chirurgicznej i ma na celu trwałe usztywnienie stawu uniemożliwiając jego późniejsze zginanie.

Artrodezę stosuje się w celu wyeliminowania niewyleczalnego bólu stawów, który nie może być usunięty przez analgetyki (środki przeciwbólowe), zastosowanie ortezy lub innych klasycznych metod. Typowym powodem takiego bólu są:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Artrografia

metoda prześwietlania stawów, które nie są widoczne na standardowych zdjęciach rentgenowskich


Źródła:

SJP.pl

Artrogrypoza

ograniczenie ruchomości stawów z przykurczami mięśni; wrodzona sztywność stawów


Artrogrypoza (łac. arthrogryposis multiplex congenita) – grupa objawów o różnej etiologii, polegająca na występowaniu wrodzonych, wielostawowych przykurczy. Zwana też jest wrodzoną sztywnością stawów.

Występowanie przykurczy może mieć różny charakter od pierwotnych chorób mięśni – miopatii na różnym tle, po zaburzenia rozwojowe mięśni. Ważnymi przyczynami są też rozlane uszkodzenia obwodowego układu nerwowego i występujące rzadziej uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, a także wrodzone choroby zwyrodnieniowe w obrębie samych stawów. Artrogrypoza jest też składnikiem wielu zespołów chorobowych, chociażby takich jak zespół Sotosa. Jej wystąpienie było opisywane również u dzieci matek chorych na miastenię.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Artrologia

dział anatomii dotyczący połączeń stawowych kości


Źródła:

SJP.pl

Artropatia

zespół zmian zwyrodnieniowych stawów, powstały wskutek niewłaściwego odżywiania organizmu lub niewłaściwego obciążania stawów


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. ogólne określenie zmian chorobowych w zakresie jednego lub więcej stawów;


Artropatia (gr. ἄρθρον arthron – staw, πάθος páthos – cierpienie) – ogólne określenie zmian chorobowych w zakresie jednego lub więcej stawów.

Pojęcie to obejmuje choroby zapalne oraz niezapalne, pierwotnie dotyczące narządu ruchu, jak i będące następstwem schorzeń obejmujących inne układy i narządy:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Artroplastyka

operacyjne odtworzenie stawu


Źródła:

SJP.pl

Artroskop

specjalistyczny przyrząd umożliwiający wziernikowanie stawu i wykonywanie bezinwazyjnych zabiegów


Artroskop – to urządzenie medyczne, będące odmianą endoskopu, służące do wziernikowania stawu, podczas procedury diagnostycznej zwanej artroskopią.

Artroskop ma kształt cienkiej, sztywnej rury, która zostaje wprowadzana do jamy stawu, po uprzednim nacięciu skóry. Sam przewód zbudowany jest ze światłowodu, który z jednej strony jest źródłem światła, a drugiej służy do przekazywania obrazu z wnętrza stawu i jest nazywany optyką artroskopu. Obraz jest następnie rzutowany na kolorowy monitor, który cechuje się dużą rozdzielczością. Układy optyczne umożliwiają obserwację stawu na wprost (optyka 0° lub pod kątem – tak zwana optyka kątowa, liczba stopni określa możliwości urządzenia do bocznej obserwacji, w stosunku do osi długiej urządzenia). Artroskop zawiera także specjalną kaniulę, która umożliwia dostawowe podanie płynu oraz późniejsze jego odessanie. Obecnie stosowane artroskopy umożliwiają nie tylko wizualizację wnętrza stawu, ale także przeprowadzenie zabiegów wewnątrzstawowych, do czego konieczny jest będący na wyposażeniu chirurgiczny nóż elektryczny oraz różne trokary.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Artroskopia

metoda badania polegająca na oglądaniu wnętrza stawu, np. kolanowego za pomocą artroskopu; wziernikowanie stawu


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Artrotomia

operacyjne otwarcie stawu


Artrotomia – zabieg operacyjny polegający na otwarciu stawu przez rozcięcie pokrywających go tkanek.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Artroza

choroba zwyrodnieniowa układu kostno-stawowego, rozwijająca się w stawach uprzednio uszkodzonych wskutek np. złamania czy wady wrodzonej


Choroba zwyrodnieniowa stawów, osteoartroza (łac. arthrosis deformans, osteoarthrosis, osteoarthritis) – choroba będąca wynikiem zdarzeń biologicznych lub mechanicznych, które zaburzają powiązane z sobą procesy degradacji i syntezy chrząstki stawowej, zarówno w chondrocytach, macierzy pozakomórkowej, jak i w warstwie podchrzęstnej kości. Towarzyszy jej powstanie wyrośli kostnych (osteofitów), proces zapalny w obrębie błony maziowej oraz tkanek okołostawowych. Choroba klinicznie objawia się bólem stawów i ograniczeniem ich funkcji ruchowej, natomiast radiologicznie można stwierdzić szerokie spektrum objawów.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Artur

imię męskie


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;


Artur wymowa – imię męskie pochodzenia celtyckiego. Powstało ze złożenia dwóch wyrazów wywodzących się z języków celtyckich: Art – niedźwiedź, ur – młody, piękny, kwitnący. Podstawę imienia może także stanowić celtyckie słowo ard – wysoki, szlachetny.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arturas

litewskie imię męskie


Źródła:

SJP.pl

Arturek

zdrobnienie od: Artur (imię męskie); Artek, Artuś


Źródła:

SJP.pl

Arturiański

dotyczący legendarnych czasów króla Artura


Źródła:

SJP.pl

Arturkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arturka lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Arturo

włoskie imię męskie


Źródła:

SJP.pl

Arturostwo

Artur z małżonką; Arturowie


Źródła:

SJP.pl

Arturowie

Artur z małżonką; Arturostwo


Źródła:

SJP.pl

Arturowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Artura lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Artuś

zdrobnienie od: Artur (imię męskie); Artek, Arturek


Źródła:

SJP.pl

Artycha

1. ekspresywnie: artysta;
2. potocznie:
a) fachowiec, spec; fachman, fachura;
b) mężczyzna zachowujący się w sposób dziwny lub trudny do zaakceptowania


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) poznań. artysta


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Artyficjalizm

przekonanie występujące u dzieci w wieku przedszkolnym, że niektóre przedmioty i zjawiska przyrody (np. słońce) są przez kogoś w jakimś celu zrobione


Artyficjalizm – przekonanie charakterystyczne dla myślenia wczesnodziecięcego polegające na tym, że według dziecka wszystko na świecie łącznie z naturalnymi bytami i zdarzeniami jest wykonane lub wykonywane przez kogoś. Według tej teorii, dzieci pytane o pochodzenie rzeczy, opisują je przede wszystkim przez określenie wykonawcy i/lub czynności wytwarzającej rzeczy. Dzieci wyjaśniają świat intuicyjnie i uważają, że „świat jest produktem człowieka”.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Artyficjalny

dawniej: nienaturalny, sztuczny


przymiotnik

 (1.1) daw. nienaturalny, sztuczny


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Artyk.

skrót od: artykuł; art. (częściej)


Źródła:

SJP.pl

Artykulacja

1. wymawianie głosek i słów;
2. wyraźne przedstawianie swoich poglądów


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fonet. ruchy narządów mowy podczas wymawianie głoski i samo wymawianie głoski;

 (1.2) stomat. sposób schodzenia się zębów przy zwieraniu szczęk

 (1.3) muz. sposób wydobywania dźwięków;

 (1.4) muz. wyraźne i czyste wykonywanie dźwięków w śpiewie koloraturowym

 (1.5) sposób głoszenia poglądów lub opinii

 (1.6) archit. rozbicie płaszczyzny na poszczególne części za pomocą motywów architektonicznych



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Artykulacyjny

dotyczący artykulacji (wymowy głosek), np. artykulacyjne ruchy narządów mowy


przymiotnik relacyjny

 (1.1) fonet. związany z artykulacją, dotyczący artykulacji


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Artykulator

przyrząd do zmiany położenia gipsowej szczęki, stosowany w ortodoncji i chirurgii szczękowo-twarzowej


Artykulator – mechaniczne urządzenie używane w ortodoncji i chirurgii szczękowo-twarzowej, w którym są usytuowane gipsowe modele szczęk. Praca artykulatora służy do zmienienia położenia (fiksowania) gipsowej szczęki i żuchwy. Zadaniem artykulatora jest zobrazowanie specjalistom jak zmieni się układ szczęk i warunków zgryzowych pacjenta po zabiegu chirurgicznym.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Artykulik

zdrobnienie od: artykuł


Źródła:

SJP.pl

Artykulisko

zgrubienie od: artykuł


Źródła:

SJP.pl

Artykuł

1. jedna z głównych form dziennikarskich; zawiera omówienie aktualnych wydarzeń politycznych, społecznych, kulturalnych,
2. rzecz będąca przedmiotem handlu, produkt, towar,
3. część ustawy lub umowy, ustęp, paragraf


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) publ. tekst publicystyczny, literacki lub naukowy zamieszczony w gazecie lub czasopiśmie

 (1.2) hand. rzecz, która jest przedmiotem handlu

 (1.3) praw. część ustawy lub umowy stanowiąca zamkniętą całość

 (1.4) rel. reguła religijna, dogmat

 (1.5) jęz. rodzajnik, przedimek


Tekst

Tekst publicystyczny, literacki lub naukowy zamieszczony w gazecie lub czasopiśmie:

Handel


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Artykułować

1. wymawiać głoski;
2. wyrażać, wypowiadać, uzewnętrzniać werbalnie;
3. w muzyce: łączyć dźwięki w większe całości


czasownik przechodni niedokonany (dk. wyartykułować)

 (1.1) fonet. wymawiać głoski

 (1.2) muz. w określony sposób grać na jakimś instrumencie

 (1.3) wyrażać swoje poglądy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Artykułowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|artykułować.


Źródła:

Wiktionary

Artykułowany

1. wymawiać głoski;
2. wyrażać, wypowiadać, uzewnętrzniać werbalnie;
3. w muzyce: łączyć dźwięki w większe całości


Źródła:

SJP.pl

Artykuły

1. jedna z głównych form dziennikarskich; zawiera omówienie aktualnych wydarzeń politycznych, społecznych, kulturalnych,
2. rzecz będąca przedmiotem handlu, produkt, towar,
3. część ustawy lub umowy, ustęp, paragraf


Tekst

Tekst publicystyczny, literacki lub naukowy zamieszczony w gazecie lub czasopiśmie:

Handel


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Artyl.

art.; skrót od:
1. artyleria;
2. artyleryjski


Źródła:

SJP.pl

Artyleria

1. rodzaj wojska uzbrojonego w broń średniego i dalekiego zasięgu, np. armaty, moździerze, wyrzutnie rakietowe;
2. broń palna o średnim i dalekim zasięgu rażenia;
3. nauka zajmująca się bronią artyleryjską


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. formacja wojskowa wyposażona w działa o dużym zasięgu, współcześnie także w niektóre rodzaje broni rakietowej; ; Gloger|Artyllerja|artyleria.

 (1.2) wojsk. uzbrojenie artylerii (1.1), np. armaty, haubice, moździerze


Artyleria – rodzaj wojsk na uzbrojeniu którego znajdują się działa (armaty, haubice, moździerze) oraz wyrzutnie rakietowe, a w przeszłości także machiny miotające.

Zadaniem artylerii jest zwalczanie celów naziemnych, powietrznych i nawodnych ogniem dział i pociskami rakietowymi. Wykonując swoje zadania, artyleria służy zwykle do wsparcia innych rodzajów wojsk lub działa samodzielnie. W skład artylerii wchodzi także sprzęt i służby umożliwiające skuteczne wykonywanie zadań ogniowych: systemy kierowania ogniem, systemy rozpoznania i wykrywania celów (w tym radary artyleryjskie), służby pomiarowe i inne.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Artyleryczny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) daw. związany z artylerią, dotyczący artylerii


Źródła:

Wiktionary

Artyleryjny

przymiotnik relacyjny

 (1.1) daw. związany z artylerią, dotyczący artylerii


Źródła:

Wiktionary

Artyleryjski

dotyczący artylerii, artylerzysty, artylerzystów


przymiotnik relacyjny

 (1.1) wojsk. przym. od artyleria


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Artylerysta

dawniej: artylerzysta


Źródła:

SJP.pl

Artylerzysta

żołnierz formacji, której podstawowym uzbrojeniem są działa o dużym zasięgu lub niektóre rodzaje broni rakietowej


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wojsk. żołnierz wojsk artyleryjskich


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Artylerzystka

artylerzysta


Patrz:artylerzysta

Źródła:

SJP.pl

Artymiak

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Artymowicz

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Artyst.

skrót od: artystyczny


Źródła:

SJP.pl

Artysta

1. człowiek uzdolniony, tworzący dzieła (np. malarz), kreujący jakąś rolę (aktor) lub wykonawca utworu muzycznego (np. piosenkarz);
2. ktoś najlepszy w swoim fachu; arcymistrz;
3. ekspresywnie (pozytywnie lub negatywnie) o człowieku sprytnym i nietuzinkowym, mającym dziwne pomysły (czasem kaprysy)


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek zajmujący się sztuką, tworzący ją


Artysta (łac. ars dpn. artis sztuka) – osoba tworząca (wykonująca) przedmioty materialne lub utwory niematerialne, mające cechy dzieła sztuki.

Artysta – twórca tym różni się od rzemieślnika – odtwórcy, że swoje dzieła tworzy na podstawie własnej koncepcji, nadając im niepowtarzalny charakter. Dzięki temu dzieła znanych artystów rozpoznawane są bez potrzeby oglądania ich sygnatur. Artyści mogą jednak tworzyć, opierając się na konwencjach stylistycznych (np. konwencjach literackich), nadających ich dziełom cechy wspólne, pozwalających je zaklasyfikować np. do danego stylu, nurtu artystycznego czy epoki.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Artystka

artysta


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta zajmująca się sztuką, tworząca ją


Patrz:artysta

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Artystostwo

w twórczości artystycznej: dominacja formy nad treścią; formalizm


Źródła:

SJP.pl

Artystowski

odnoszący się do doskonałości formalnej wykonania dzieła, jako wartości samoistnej, ważniejszej niż treść (np. popis artystowski)


Źródła:

SJP.pl

Artystycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób artystyczny


Źródła:

Wiktionary

Artystyczność

artystyczny


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co jest artystyczne, co ma walory artystyczne


Patrz:artystyczny

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Artystyczny

1. dotyczący sztuki lub artysty (np. twórczość artystyczna, wykształcenie artystyczne);
2. mający takie cechy jak dzieło sztuki, wrażliwy na sztukę (np. artystycznie urządzone mieszkanie, artystyczna dusza)


przymiotnik

 (1.1) związany z artyzmem, sztuką, twórczością artysty

 (1.2) piękny, estetyczny


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Artyzm

1. talent, kunszt, mistrzostwo, zdolność do tworzenia pięknych, doskonałych dzieł sztuki,
2. właściwości dzieła sztuki, będące przejawem kunsztu twórcy w posługiwaniu się środkami typowymi dla danej dziedziny sztuki


Źródła:

SJP.pl

Artzin

[czytaj: artz-in] undergroundowa gazetka (zin) o tematyce artystycznej


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) środ. szt. niskonakładowe pisemko wydane przez artystę lub propagatora jakiegoś zjawiska własnym sumptem;


Artzin (ang. art magazine – magazyn sztuki) – rodzaj pisma alternatywnego o tematyce literackiej lub artystyczno-literackiej.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Artzinowy

artzin [czytaj: artz-inowy]


Źródła:

SJP.pl

Aruba

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. polit. terytorium zależne Holandii w Ameryce Środkowej;


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Arubańczyk

mieszkaniec Aruby


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Aruby


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arubanka

mieszkanka Aruby


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Aruby


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arubański

Aruba; arubijski


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arubą, dotyczący Aruby


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arubijski

Aruba; arubański


Źródła:

SJP.pl

Arubski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rzad. związany z Arubą, dotyczący Aruby


Źródła:

Wiktionary

Arui

ssak z krętorogich, owca grzywiasta


Arui (Ammotragus) – rodzaj ssaków z podrodziny antylop (Antilopinae) w obrębie rodziny wołowatych (Bovidae).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arulański

przymiotnik relacyjny

 (1.1) hist. związany z Arulą (współcz. przełęcz Arlberg)


Źródła:

Wiktionary

Arumunka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. członkini grupy etnicznej zamieszkującej południowe Bałkany, wyróżniającej się własnym językiem arumuńskim;


Źródła:

Wiktionary

Arumuński

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Arumunów

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język z wschodnioromańskiej podgrupy języków romańskich;


Język arumuński lub macedo-rumuński – język z grupy grupy romańskiej, należący do języków wschodnioromańskich.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Arumuńskojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem arumuńskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem arumuńskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku arumuńskim


Źródła:

Wiktionary

Aruwimi

rzeka w Demokratycznej Republice Konga


Aruwimi (w górnym biegu Ituri) – rzeka w Demokratycznej Republice Konga, prawy dopływ Konga.

Aruwimi wypływa w Górach Błękitnych. Na rzece znajdują się liczne progi. Jest żeglowna w dolnym biegu.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arwad

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. syryjskie miasto na wyspie nad Morzem Śródziemnym, w czasach starożytnych jedno z macierzystych osiedli i portów fenickich;


Arwad (arab. ‏أرواد‎, stgr. Ἄραδος) – miasto na wyspie nad Morzem Śródziemnym w Syrii, około 3 km od Tartusu. Współcześnie małe rybackie miasteczko (w spisie z 2004 roku liczyło 4403 mieszkańców), lecz początki jego istnienia sięgają starożytności. Było ono jednym z macierzystych osiedli i portów fenickich. Wspominają je listy z Tell el-Amarna. Wyspa była znana także jako Ruad.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Arwena

postać z "Władcy pierścieni"


Arwena (ur. w 241 roku Trzeciej Ery, zm. w 121 roku Czwartej Ery; zwana także Arwen Undómiel) – postać ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arwernowie

starożytne, prawdopodobnie najstarsze plemię celtyckie, zamieszkujące zachodnią Galię


Arwernowie – historyczne plemię galijskie, zamieszkujące tereny nad górnym Ligerem (obecnie rzeka Loara) i skupione wokół grodu-twierdzy Gergowia w Masywie Centralnym środkowej Francji (obecnie 6 km od miasta Clermont-Ferrand).

W latach 50. p.n.e. prowadzili wojnę z legionami rzymskimi Juliusza Cezara wraz z licznymi innymi plemionami, zjednoczonymi pod wodzą ich króla Wercyngetoryksa: Allobrogów, Atrebatów, Bellowaków, Biturgów, Belgów, Eburonów, Eduów, Karnutów, Owernów, Paryzjów, Remów, Sekwanów, Senonów i innych. Ostatecznie zostali podbici przez Juliusza Cezara.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arya

rzeczownik

 (1.1) elfka, księżniczka Ellesméry, postać literacka z cyklu Dziedzictwo;


Jest to lista postaci cyklu Dziedzictwo, seria fantasy napisana przez Christophera Paoliniego.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Aryjczycy

1. ludy posługujące się językami aryjskimi (indoirańskimi);
2. w ideologii hitlerowskiej: rasowo czyści Europejczycy



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Aryjczyk

członek ludu mówiącego językiem aryjskim (indoirańskim)


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) etn. osoba należąca do grupy etnicznej, której członkowie posługują się jednym z języków indoeuropejskich lub której członkowie byli azjatyckimi przodkami dzisiejszych społeczności posługujących się jednym z języków indoeuropejskich

 (1.2) hist. w hitleryzmie: przedstawiciel najwyższej rasy, bez żydowskich przodków


Aryjczyk (niem. Arier) („rasa panów”) – termin przejęty i używany przez nazistów niemieckich w ich koncepcji ras związanej z ludami mówiącymi językami indoirańskimi z rozszerzeniem na ludy posługujące się innymi językami indoeuropejskimi. Historia terminu jest jednak znacznie starsza, istniał on długo przed nazizmem, natomiast od 1845 rasa aryjska została zdefiniowana jako pozytywna antyteza narodu żydowskiego; treść terminu naginano stosownie do potrzeb polityki rasistowskiej w okresie III Rzeszy.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Aryjka

arieta o lekkiej, błahej treści; arietka


Źródła:

SJP.pl

Aryjski

1. dotyczący starożytnych Aryjczyków; indoirański;
2. w terminologii hitlerowskiej: dotyczący rzekomo wyższej rasy ludów germańskich;
3. przestarzałe: indoeuropejski


przymiotnik relacyjny

 (1.1) etn. należący do Ariów

 (1.2) hist. polit. w hitleryzmie: nieposiadający żydowskich przodków


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aryjskość

aryjski


Patrz:aryjski

Źródła:

SJP.pl

Aryk

turkiestański kanał nawadniający


Źródła:

SJP.pl

Aryl

pochodna węglowodorów aromatycznych, np. fenyl, benzyl, naftyl; rodnik organiczny; rodnik aromatyczny


Grupa arylowa, potocznie aryl (symbol: Ar) – grupa funkcyjna wywodząca się ze związku aromatycznego (arenu lub heteroarenu), po odjęciu z pierścienia aromatycznego jednego atomu wodoru.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Aryle

pochodna węglowodorów aromatycznych, np. fenyl, benzyl, naftyl; rodnik organiczny; rodnik aromatyczny


Źródła:

SJP.pl

Arylować

wprowadzić lub wprowadzać aryl do cząsteczki związku organicznego


Źródła:

SJP.pl

Arylowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) chem. wprowadzanie grupy arylowej do cząsteczki związku organicznego w wyniku reakcji podstawiania lub przyłączania


Źródła:

Wiktionary

Arylowy

związany z arylem


Źródła:

SJP.pl

Arylus

tkanka okrywająca nasiona niektórych roślin; osnówka


Źródła:

SJP.pl

Aryman

w mazdaizmie: uosobienie zła, ciemności i kłamstwa; Ahriman


Aryman – Drudż, Aryman lub Ahriman (od staroperskiego, awestyjskiego Angra Mainju – Zły Duch, średnioperskie: Ahriman), także aw. Drudż – kłamca, sanskr. druh druhjati „czernić” – jedno z podstawowych pojęć dualizmu zaratusztriańskiego, obecne już w mazdaizmie. Byt odwieczny i niestworzony, przeciwnik Ahura Mazdy i jego stworzenia w kosmicznej walce.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arymanowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arymana lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Arymatea

miasto biblijne; Rama


Rama (hebr. רָמָה), Ramataim-Cofim, Arymatea – miasto biblijne, należące według Księgi Jozuego (Joz 18,25) do pokolenia Beniamina.

Dokładna lokalizacja Ramy jest niepewna. Położona była na Wyżynie Judejskiej nieopodal Lod. Zgodnie z przekazem 1 Księgi Samuela (1Sm 22,6) w sąsiedztwie Ramy znajdowały się Geba i Gibeon, zaś Księga Nehemiasza (Ne 11,33) dodatkowo precyzuje położenie miasta na tereny pomiędzy Chacor i Gittaim. Euzebiusz z Cezarei w Onomasticonie wzmiankuje o tym, że Rama blisko sąsiadowała z Lod, gdzie mieszkał Józef z Arymatei. Później położenie Ramy wskazywano na Rentis, zlokalizowanym około 13 km na północny wschód od Liddy (Lod).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arymaż

rozmieszczenie towaru na statku


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) mors. równomierne rozłożenie ciężaru na jednostce pływającej


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arynda

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. gospoda dzierżawna


Źródła:

Wiktionary

Aryndator

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dzierżawca


Źródła:

Wiktionary

Arystarch

imię męskie



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arystea

zimozielona bylina z rodziny kosaćcowatych


Arystea (gr. Aristea) – imię żeńskie pochodzenia greckiego. Oznacza: „szlachetna, arystokratka”.

Męska wersja imienia: Arysteusz.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arystofanes

1. Arystofanes z Aten (ok. 446-385 p.n.e.) - grecki komediopisarz;
2. Arystofanes z Bizancjum (ok. 257-180 p.n.e.) - grecki filolog


Arystofanes z Aten (gr. Ἀριστοφάνης, Aristophanes) (ok. 446–385 p.n.e.) – grecki komediopisarz, jeden z twórców komedii staroattyckiej, syn średnio zamożnego chłopa o imieniu Filippos. Jego działalność przypadła na schyłkowy okres demokracji ateńskiej, gdy następowały zmiany w życiu politycznym, społecznym i kulturalnym, a także w sposobie myślenia i metodach kształcenia młodzieży (zob. Sokrates). Zapewne nie do końca porzucił wieś i choć nie mieszkał w Atenach, to bywał w nich często. Nie piastował w mieście urzędów i patrzył na demokrację ateńską z boku, zachowując większy obiektywizm.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arystofanesowski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) liter. związany z dziełami Arystofanesa; taki jak u Arystofanesa


Źródła:

Wiktionary

Arystofanesowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arystofanesa lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Arystokles

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;


Arystokles – imię męskie pochodzenia greckiego od Αριστοκλης: αριστος (aristos) – „najlepszy” i κλεος (kleos) – „sława, chwała”. Oznaczało „najlepszą sławę”. Było to prawdziwe imię filozofa Platona. Wśród świętych – św. Arystokles, męczennik (II wiek).

Arystokles imieniny obchodzi 23 czerwca.

Znane osoby noszące imię Arystokles:


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Arystokracik

zdrobnienie od: arystokrata


Źródła:

SJP.pl

Arystokracja

1. najwyżej usytuowana warstwa społeczna w państwach niewolniczych i feudalnych, zawdzięczająca swą pozycję długiej i chlubnej tradycji rodowej, tytułom, stanowiskom i majątkom;
2. przenośnie o elicie danego społeczeństwa;
3. ustrój polityczny starożytnej Grecji, w którym rządy sprawowali przedstawiciele najbogatszych rodów


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) najwyższy stan społeczny, do którego przynależy się (najczęściej) ze względu na urodzenie;

 (1.2) przen. elitarna grupa ludzi, wyróżniająca się w społeczeństwie

 (1.3) ustrój wyróżniony przez Arystotelesa, charakteryzujący się rządami niewielkiej elity, (wedle założeń) ludzi najlepszych pod względem moralnym;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arystokracki

dawniej: arystokratyczny


Źródła:

SJP.pl

Arystokrata

osoba należąca do arystokracji


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba należąca do arystokracji

 (1.2) książk. przen. osoba będąca członkiem elity jakiegoś środowiska


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arystokratka

arystokrata


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta należąca do arystokracji


Patrz:arystokrata

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arystokratycznie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób arystokratyczny


Źródła:

Wiktionary

Arystokratyczniejszy

rzadki stopień wyższy od przymiotnika: arystokratyczny; bardziej arystokratyczny


Źródła:

SJP.pl

Arystokratyczność

arystokratyczny


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest arystokratyczne; cecha tych, którzy są arystokratyczni


Patrz:arystokratyczny

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arystokratyczny

związany z arystokracją lub arystokratami, właściwy arystokratom (np. arystokratyczne przywileje, arystokratyczne zachowanie)


przymiotnik

 (1.1) związany z arystokracją

 (1.2) charakterystyczny dla arystokratów, posiadający cechy przypisywane arystokratom lub arystokracji

 (1.3) polit. związany z arystokracją jako formą sprawowania rządów


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arystokratyzm

1. pochodzenie arystokratyczne, należenie do arystokracji; wyższość, wyniosłość;
2. przenośnie: elitarność


Źródła:

SJP.pl

Aryston

rodzaj domowej katarynki


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) muz. daw. domowa katarynka odtwarzająca muzykę z perforowanych płyt


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arystoteles

(384-322 p.n.e.) filozof grecki


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) hist. filozof grecki,

 (1.2) imię|polski|m.


Arystoteles (starogr. Ἀριστοτέλης, Aristotelēs, ur. 384 p.n.e. w Stagirze, zm. 322 p.n.e. w Chalkis) – filozof, jeden z trzech – obok Sokratesa i Platona – najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji. Nazywany też Stagirytą (od miejsca urodzenia) lub po prostu Filozofem (w tekstach średniowiecznych i nowożytnych).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arystotelesowski

taki jak u Arystotelesa, charakterystyczny dla Arystotelesa; arystotelesowy


przymiotnik

 (1.1) filoz. odnoszący się do Arystotelesa lub jego nauk


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arystotelesowy

taki jak u Arystotelesa, charakterystyczny dla Arystotelesa; arystotelesowski


przymiotnik relacyjny

 (1.1) filoz. odnoszący się do Arystotelesa lub jego nauk


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arystoteliczka

zwolenniczka arystotelizmu (poglądów filozoficznych zapoczątkowanych przez Arystotelesa i rozwijanych przez jego uczniów)


Źródła:

SJP.pl

Arystotelik

zwolennik arystotelizmu (poglądów filozoficznych zapoczątkowanych przez Arystotelesa i rozwijanych przez jego uczniów); perypatetyk


Źródła:

SJP.pl

Arystotelizm

ogół poglądów filozoficznych zapoczątkowanych przez Arystotelesa i rozwijanych przez jego uczniów, zwolenników (perypatetyków); perypatetyzm


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filoz. doktryna filozoficzna Arystotelesa


Arystotelizm – grupa doktryn filozoficznych związanych z twórczością Arystotelesa. Oprócz jego własnych poglądów termin ten może oznaczać:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arystydes

1. Arystydes Sprawiedliwy - polityk ateński;
2. Arystydes z Aten - apologeta chrześcijański;
3. uczeń Sokratesa;
4. Arystydes z Teb - malarz grecki


Imię Arystydes (gr. Aristejdes) nosiło wielu sławnych Greków:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arystydesowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arystydesa lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Arystyp

Arystyp z Cyreny (ok. 435-356 p.n.e.) - filozof grecki


Arystyp z Cyreny (ok. 435-356 p.n.e.) – filozof grecki, założyciel szkoły cyrenaików.

Był uczniem Sokratesa, a wcześniej zapoznał się także z poglądami Protagorasa. Spośród uczniów Sokratesa zachował największą niezależność względem jego nauk. W swoich rozważaniach zbliżał się do sofistów. Upodabniał go do nich także wędrowny tryb życia i zwyczaj pobierania opłaty za naukę. W przeciwieństwie do Antystenesa i cyników cenił życie wygodne i światowe.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arystypowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Arystypa lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Arytmetyczka

kobieta zajmująca się arytmetyką


Źródła:

SJP.pl

Arytmetycznie

przysłówek sposobu

 (1.1) według działań arytmetycznych (zgodnie z nimi, za ich pomocą)


Źródła:

Wiktionary

Arytmetyczny

przymiotnik od: arytmetyka (dział matematyki)


przymiotnik

 (1.1) mat. dotyczący arytmetyki, związany z arytmetyką


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arytmetyk

matematyk zajmujący się liczbami, ich relacjami i działaniami na nich


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek zajmujący się arytmetyką

 (1.2) przen. człowiek oszczędny, skrupulatny, wyrachowany


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arytmetyka

1. dział matematyki zajmujący się liczbami, ich relacjami i działaniami na nich;
2. arytmetyka elementarna - część matematyki, zajmująca się liczbami wyrażonymi w cyfrach oraz regułami działań wykonywanych na liczbach


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mat. gałąź matematyki, zajmująca się własnościami liczb i związkami między liczbami;

 (1.2) przest. nauka dobrego rachowania

 (1.3) przest. nauka o liczbach i działaniach na nich

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: arytmetyk


Arytmetyka (łac. arithmetica, gr. ἀριθμητική arithmētikē, z ἀριθμός – liczba) – dział matematyki zajmujący się liczbami; jeden z podstawowych i najstarszych. Obejmuje co najmniej dwa obszary wiedzy:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arytmetyzacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sprowadzenie problemu do formy nadającej się do zbadania metodami arytmetycznymi


Źródła:

Wiktionary

Arytmetyzować

przedstawiać w postaci arytmetycznej


Źródła:

SJP.pl

Arytmia

1. w medycynie: nierówny rytm pracy serca, niemiarowość tętna;
2. nierówny rytm pracy czegoś, zwłaszcza urządzenia lub organu


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. nieprawidłowy rytm pracy serca

 (1.2) brak lub zakłócony rytm (czegokolwiek)


Zaburzenie rytmu serca, arytmia, dysrytmia, niemiarowość serca – stan, w którym skurcze mięśnia sercowego są nieregularne, a ich częstotliwość wychodzi poza bezpieczny zakres 60–100 uderzeń na minutę. Zaburzenia rytmu serca są spowodowane nieprawidłowym wytwarzaniem bodźców albo nieprawidłowym ich przewodzeniem. Czasami obydwa te zaburzenia występują jednocześnie. Stan taki często stanowić może zagrożenie dla życia, chociaż nie jest to regułą.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Arytmiczność

arytmiczny


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co arytmiczne


Patrz:arytmiczny

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arytmiczny

1. w medycynie: związany z arytmią, wynikający z arytmii (np. arytmiczne dolegliwości, arytmiczne skurcze);
2. tyle co: nierytmiczny, nierównomierny (np. arytmiczne ruchy taneczne, arytmiczna praca urządzenia)


przymiotnik

 (1.1) nie mający rytmu, nieregularny

 (1.2) med. związany z arytmią serca


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arytmogenny

w medycynie: powodujący arytmię serca


Źródła:

SJP.pl

Arytmograf

urządzenie do wykonywania działań arytmetycznych; arytmometr


Źródła:

SJP.pl

Arytmogryf

rodzaj łamigłówki cyfrowej


Źródła:

SJP.pl

Arytmomania

jeden z objawów występujący w nerwicy natręctw, nieprzezwyciężona potrzeba liczenia i wykonywania działań arytmetycznych (liczenie schodów, oddechów) oraz często przypisywanie liczbom własności magicznych


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arytmometr

urządzenie do wykonywania działań arytmetycznych


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Arytomancja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ezot. wróżenie z liczb na podstawie wiedzy numerologicznej


Źródła:

Wiktionary

Arywista

osoba dążąca do władzy, pieniędzy, stanowisk za wszelką cenę; karierowicz


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. człowiek bez skrupułów dążący do zdobycia pozycji, pieniędzy czy władzy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Arywistka

arywista


Patrz:arywista

Źródła:

SJP.pl

Arywizm

dążenie do pieniędzy, stanowisk, władzy itp. za wszelką cenę; karierowiczostwo


rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) dążenie do celu "po trupach", bez brania pod uwagę kwestii etycznych


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Aryzacja

proces wywłaszczenia mienia żydowskiego podjęty przez nazistów


Źródła:

SJP.pl

Arzamas

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. adm. miasto w europejskiej części Rosji w obwodzie niżnonowogrodzkim;


Arzamas (ros. Арзамас) – miasto w europejskiej części Rosji w obwodzie niżnonowogrodzkim, położone na wysokim prawym brzegu Tioszy, dopływie Oki. 410 km na wschód od Moskwy i 112 km na południe od Niżnego Nowogrodu. Centrum administracyjne rejonu arzamaskiego.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Arzamaski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Arzamasem, dotyczący Arzamasu


Źródła:

Wiktionary

Arłamów

wieś w województwie podkarpackim, dawny ośrodek rządowy (zlikwidowany w 1989 roku)


Arłamów – osada w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim, w gminie Ustrzyki Dolne.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia