1. nazwa litery D;
2. eufemistycznie: dupa
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) nazwa litery d / D
(1.2) eufem. dupa
Belgia:
Holandia:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przedrostek
(1.1) …tworzący / modyfikujący czasowniki; dodaje znaczenie odwracania czynności wcześniej wykonanej
(1.2) …przymiotników, przysłówków i rzeczowników; odwraca znaczenie wyrazu pierwotnego
Wiktionary
[czytaj: dedlajn] ostateczny termin na realizację czegoś; dead line
rzeczownik
(1.1) nieprzekraczalny, ostateczny termin zrobienia czegoś
Deadline – angielski termin oznaczający cezurę bądź granicę czasową, przed jaką dana czynność ma zostać wykonana. W teorii zarządzania projektami określenie to pojawia się najczęściej w kontekście kamieni milowych projektu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy lub nijaki
(1.1) imię nadane osobie, która okazała się być transpłciowa lub niebinarna, po jej narodzinach, a którego ta osoba przestała używać
Deadnaming – użycie imienia nadanego przy urodzeniu lub innego poprzedniego imienia (które jest „martwe” – ang. dead) osoby transpłciowej lub niebinarnej bez jej zgody. Deadnaming może być przypadkowy; jednak może być użyty do celowego odrzucenia lub zaprzeczenia tożsamości płciowej danej osoby.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) psych. społ. pozbawione szacunku odrzucenie czyjejś transpłciowej lub niebinarnej tożsamości płciowej przez celowe stosowanie imienia lub nazwiska, którego ktoś sobie nie życzy
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) psych. społ. pozbawione szacunku odrzucenie czyjejś transpłciowej lub niebinarnej tożsamości płciowej przez celowe stosowanie imienia lub nazwiska, którego ktoś sobie nie życzy
Deadnaming – użycie imienia nadanego przy urodzeniu lub innego poprzedniego imienia (które jest „martwe” – ang. dead) osoby transpłciowej lub niebinarnej bez jej zgody. Deadnaming może być przypadkowy; jednak może być użyty do celowego odrzucenia lub zaprzeczenia tożsamości płciowej danej osoby.
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: defizm] dyskryminowanie słyszących przez osoby z niepełnosprawnością słuchu
SJP.pl
usuwanie tajnych agentów z urzędów, wojska itp.; dezagenturyzacja
SJP.pl
pozbawiać aktualności, czynić nieaktualnym; dezaktualizować
SJP.pl
dezaktywizacja, dezaktywacja;
1. oczyszczanie z elementów radioaktywnych;
2. pozbawienie czegoś aktywności
SJP.pl
→ deaktywacja; dezaktywacyjny
SJP.pl
dezaktywować;
1. czynić nieaktywnym, wyłączać;
2. usuwać skażenie promieniotwórcze
SJP.pl
[czytaj: dil] potocznie: ubity interes, zawarta umowa; dil
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: diler] diler;
1. osoba lub firma pośrednicząca w sprzedaży towarów, zwłaszcza drogich;
2. osoba zajmująca się rozprowadzaniem narkotyków
Diler – anglicyzm, spolszczona wersja angielskiego słowa dealer, oznaczającego osobę pośredniczącą w transakcjach kupna i sprzedaży.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: dilerka] dealerka;
1. kobieta pośrednicząca w sprzedaży towarów, zwłaszcza drogich;
2. kobieta zajmująca się rozprowadzaniem narkotyków;
3. potocznie: zajęcie, praca dilera, dilerki; dilerstwo, dealerstwo
SJP.pl
→ dealer [czytaj: dilerski]; dilerski
SJP.pl
[czytaj: dilerstwo] dilerstwo;
1. pośredniczenie w sprzedaży produktów określonej firmy, zwłaszcza drogich, np. samochodów;
2. rozprowadzanie narkotyków
SJP.pl
proces eliminacji grupy alkilowej z cząsteczki związku organicznego
Dealkilowanie, dealkilacja – proces odwrotny do alkilowania, eliminacja grupy alkilowej z cząsteczki związku organicznego. Dealkilacji łatwo ulegają estry kwasów nieorganicznych, same działając w takich procesach jako czynniki alkilujące.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: dilować] potocznie: rozprowadzać narkotyki; dilować
SJP.pl
reakcja chemiczna polegająca na wyeliminowaniu z cząsteczki grupy aminowej; dezaminacja
Deaminacja (dezaminacja) - reakcja chemiczna polegająca na eliminacji z cząsteczki związku chemicznego grupy aminowej (-NH2), najczęściej z wydzieleniem amoniaku.
W wielu przypadkach deaminacji towarzyszą reakcje następcze, prowadzące do zastąpienia grupy aminowej inną grupą organiczną. Bardzo częstą formą deaminacji jest przekształcenie grupy aminowej do ketonowej w cyklicznych związkach organicznych. Przykładem może być deaminacja cytozyny, w wyniku której powstaje uracyl.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: di:n]
1. nazwisko angielskie, m.in. James Dean (1931-1955) - amerykański aktor filmowy i teatralny;
2. obce imię męskie
W Wielkiej Brytanii:
SJP.pl
Wikipedia
pozbawienie czucia oraz odruchów z mózgu
SJP.pl
w informatyce: odtworzenie kodu źródłowego z programu zapisanego w kodzie maszynowym; dezasemblacja
Deasembler, dezasembler (czasem „disasembler” od ang. disassembler) – program komputerowy, który tłumaczy język maszynowy lub kod bajtowy na język asemblera (tj. do postaci mnemonicznej). Deasembler jest niskopoziomowym odpowiednikiem dekompilatora.
SJP.pl
Wikipedia
w informatyce: program komputerowy tłumaczący język maszynowy na język asemblera; dezasembler
Deasembler, dezasembler (czasem „disasembler” od ang. disassembler) – program komputerowy, który tłumaczy język maszynowy lub kod bajtowy na język asemblera (tj. do postaci mnemonicznej). Deasembler jest niskopoziomowym odpowiednikiem dekompilatora.
SJP.pl
Wikipedia
→ death metal [czytaj: defmetalowy]
SJP.pl
w fizyce: jednostka momentu dipolowego
Debaj (D) – jednostka miary elektrycznego momentu dipolowego nienależąca do układu SI stosowana w fizyce atomowej i chemii do opisu momentów dipolowych cząsteczek.
1 D = 10−18 Fr·cm
1 D = 10−10 Fr·Å
1 D ≈ 3,33564×10−30 C·m
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Debalcewem, dotyczący Debalcewa
Wiktionary
opuszczanie przez pasażerów statku lub wyładowywanie towarów ze statku
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mors. uwalnianie statku z ładunku – towaru, pasażerów
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: budynek pływający na barce lub pontonie zamocowanym do brzegu, przeznaczony na wyładunek towarów ze statku
SJP.pl
wysiadać lub wyładowywać towary ze środków komunikacji wodnej
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|debarkować.
Wiktionary
dyskusja, rozprawianie, roztrząsanie problemów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. dyskusja, rozprawianie, roztrząsanie problemów
Debata (franc. débat od débattre, roztrząsać, z łac. bat(t)uere, uderzać, rozbijać na kawałki) – rodzaj wymiany poglądów na określony, konkretny temat, mający sformalizowany charakter i ustrukturyzowaną formę, zakładający ponadto prezentację przeciwstawnych stanowisk i argumentów, służącą pokonaniu adwersarza i przekonaniu słuchaczy do swoich racji. Debata toczy się więc wokół określonej tezy i często kończy się wyłonieniem zwycięzcy w formie głosowania publiczności lub decyzji jurorów (celem jest wygrana).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) związany z debatą
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) czynny uczestnik debaty
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) czynna uczestniczka debaty
Wiktionary
dyskutować, rozprawiać, radzić nad czymś, dysputować
czasownik
(1.1) prowadzić debatę
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|debatować.
Wiktionary
będący przedmiotem debaty
SJP.pl
penicylina o przedłużonym działaniu, stosowana w leczeniu i profilaktyce m.in. przewlekłych stanów zapalnych; penicylina benzatynowa
SJP.pl
Wikipedia
1. w tenisie ziemnym, stołowym i badmintonie:
a) gra dwóch zawodników jednej płci przeciwko dwóm rywalom tej samej płci; gra podwójna;
b) każdy z zespołów grających w meczu deblowym;
2. łódź dwuosobowa na cztery wiosła
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) sport. gra parami;
(1.2) karc. kontra w brydżu
(1.3) sport. żegl. typ dwuosobowej łodzi z czterema wiosłami
Debel (z ang. doubles) – inna nazwa: gra podwójna. W grze deblowej zawodnicy tej samej płci rywalizują w dwuosobowych zespołach.
Sporty, w których zawodnicy rywalizują również w deblu: Tenis ziemny, tenis stołowy, teqball, badminton, speed-ball.Debel różni się od miksta.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
podbój terytorium nieprzyjaciela w wyniku zwycięskiej wojny
Zawojowanie (łac. debellatio „zawojowanie”, od bellum „wojna”) – całkowite zajęcie terytorium państwa i przejęcie kontroli nad nim w drodze zbrojnej; pozbawienie dotychczasowego suwerena władzy zwierzchniej.
SJP.pl
Wikipedia
potocznie: najlepszy pod jakimś względem, doskonały; debeściarski
SJP.pl
potocznie, żartobliwie: ktoś, kto jest najlepszy w czymś; mistrz
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) slang. młodz. ktoś dobry w jakiejś dziedzinie, godny podziwu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) slang. młodz. kobieta, dziewczyna doskonała w jakiejś dziedzinie, godna podziwu
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: najlepszy pod jakimś względem, doskonały; debeściacki
przymiotnik
(1.1) pot. taki, który jest „the best”
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) na sposób debeściarski, po debeściarsku
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) pot. to co jest debeściarskie
Wiktionary
1. księgowy zapis po lewej stronie rachunków obejmujący aktywa, "winien";
2. potocznie: ujemny stan konta bankowego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bank. ujemne saldo na koncie;
(1.2) księg. lewa strona bilansu (z aktywami lub kosztami);
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
obciążać czyjś rachunek, zapisywać w debet
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|debetować.
Wiktionary
potocznie: karta debetowa
SJP.pl
cecha czegoś mającego możliwość doprowadzenia do ujemnego stanu konta w banku
SJP.pl
związany z debetem
SJP.pl
Debian (wym. ˈdɛbiən) – projekt wolnej dystrybucji systemu operacyjnego GNU/Linux oraz GNU/kFreeBSD realizowany przez ochotników na całym świecie. Wewnątrz Debiana istnieją również projekty, mające na celu stworzenie dystrybucji systemu GNU/Hurd, inne odmiany BSD, a nawet dystrybucji wolnego oprogramowania na platformę Windows.
Wikipedia
osoba o niskim ilorazie inteligencji; człowiek umysłowo upośledzony
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. med. osoba upośledzona umysłowo w stopniu lekkim;
(1.2) pot. obraź. osoba mało inteligentna
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
określenie wykonawcze: słabo
rzeczownik
(1.1) M. W. lm. zob. debil.
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: czynić słabym; osłabiać
SJP.pl
ociężałość umysłowa
Niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim (upośledzenie umysłowe lekkie, dawniej debilizm – nazwa niestosowana z uwagi na negatywne znaczenie w języku potocznym) – poziom intelektualny osób dorosłych charakterystyczny dla 12 roku życia. Ta forma deficytu intelektualnego stanowi najwięcej rozpoznań.
SJP.pl
Wikipedia
1. kobieta cierpiąca na debilizm;
2. obraźliwe określenie kobiety, dziewczyny o niskim ilorazie inteligencji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) forma żeńska od: debil
SJP.pl
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: debilnie
SJP.pl
→ debilny; durność, idiotyczność
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest debilne; cecha tych, którzy są debilni
SJP.pl
Wiktionary
idiotowaty, debilowaty, idiotyczny;
1. w medycynie: taki, który ma cechy debila, czyli osoby niedorozwiniętej umysłowo; chory psychicznie, chory umysłowo;
2. potocznie: głupi, bezmyślny, bezsensowny; kretyński, imbecylny, durny
SJP.pl
idiotowaty, idiotyczny, debilny;
1. w medycynie: taki, który ma cechy debila, czyli osoby niedorozwiniętej umysłowo; chory psychicznie, chory umysłowo;
2. potocznie: głupi, bezmyślny, bezsensowny; kretyński, imbecylny, durny
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z debilem, dotyczący debila
Wiktionary
1. pozwolenie na rozpowszechnianie zagranicznych czasopism na terenie innego państwa;
2. w geologii: natężenie wypływu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) urz. zezwolenie na sprowadzanie lub rozpowszechnianie wydawnictw
Debit – zezwolenie urzędu cenzury na rozpowszechnianie wydawnictwa. Także zezwolenie na sprowadzanie wydawnictw zagranicznych (tzw. debit pocztowy albo komunikacyjny).
Słowo pochodzi od francuskiego wyrazu débit, oznaczającego „sprzedaż”, „zbyt”, „miejsce sprzedaży”. To określenie wywodzi się z kolei z łacińskiego źródłosłowu debēre („być [komuś] winnym”), podobnie jak wyraz debet.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z debitem
przymiotnik relacyjny
(1.1) sprowadzany lub rozprowadzany na podstawie debitu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od debiut
Wiktionary
1. pierwsze publiczne wystąpienie, rozpoczynające działalność artystyczną, literacką, karierę sportową itp.
2. w szachach: ruchy rozpoczynające partię
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wydarzenie, kiedy ktoś wykonuje po raz pierwszy publicznie jakąś czynność w jakiejś dziedzinie
(1.2) szach. początkowa faza partii szachów;
Debiut (fr. début – pierwszy rzut) – pierwsze publiczne wystąpienie w jakiejś dziedzinie, zwykle oznaczające rozpoczęcie kariery zawodowej; w kulturze i sztuce pierwsze dzieło jakiejś osoby – debiutanta.
W literaturze debiut oznacza na przykład pierwszy wydany utwór danego autora lub zespołu autorskiego. W kulturze i sztuce jako debiut uznać można pierwsze dzieło (np. rzeźba, obraz, album muzyczny) autora lub zespołu autorskiego. W filmie i teatrze debiut, w określeniu do aktorów, oznacza pierwszy występ w jakimś przedstawieniu (np. w spektaklu), oznaczający rozpoczęcie kariery zawodowej, a w odniesieniu do reżyserów – pierwsze wyreżyserowane przez określoną osobę przedstawienie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
odnoszący się do debiutanta lub debiutu, właściwy debiutantowi
przymiotnik
(1.1) związany z osobą debiutanta
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
osoba występująca gdzieś pierwszy raz, zwłaszcza artysta lub sportowiec
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) ten kto debiutuje, odbywa swoje pierwsze wystąpienia (w szczególności to jedno pierwsze) w nowej funkcji
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ta która debiutuje, odbywa swoje pierwsze wystąpienia (w szczególności to jedno pierwsze) w nowej funkcji
Debiutantka – polski film obyczajowy z 1981 roku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
występować (wystąpić) gdzieś po raz pierwszy, rozpoczynając działalność artystyczną, literacką, karierę sportową itp.
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zadebiutować)
(1.1) zaczynać coś oficjalnie; występować pierwszy raz; rozpoczynać karierę
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) występowanie gdzieś po raz pierwszy, robienie czegoś po raz pierwszy
Wiktionary
związany z debiutem
przymiotnik relacyjny
(1.1) szach. związany z debiutem, otwarciem
SJP.pl
Wiktionary
ograniczenie przywilejów urzędników państwowych
SJP.pl
debel (częściej); w tenisie ziemnym, stołowym i badmintonie:
1. gra dwóch zawodników jednej płci przeciwko dwóm rywalom tej samej płci; gra podwójna;
2. każdy z zespołów grających w meczu deblowym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) sport. gra parami
SJP.pl
Wiktionary
zawodnik grający w grze podwójnej (w deblu)
SJP.pl
→ deblista
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) sport. zawodniczka występująca w parze z drugą osobą w deblu
SJP.pl
Wiktionary
odblokowanie (zwłaszcza w brydżu, w celu uniknięcia wpustki)
SJP.pl
w drukarstwie: wstawiać właściwy znak graficzny (literę, cyfrę) w miejsce uprzednio zablokowane czcionką przypadkową, dowolną
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|deblokować.
Wiktionary
związany z deblem, dotyczący debla
SJP.pl
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) bibl. starotestamentowa prorokini z plemięemienia Naftalego;
(1.2) imię|polski|ż.;
Debora (hebr. דְּבוֹרָה; żyła ok. 1200 p.n.e.) – postać ze Starego Testamentu, żona Lappidota, pochodząca z plemienia Naftalego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: debora] angielskie imię żeńskie
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Debory lub z nią związany
SJP.pl
dawniej: prowadzić życie lekkie, awanturnicze, hulaszcze; hulać, lumpować, knajpować, bumblować || bumlować || bomblować
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. diabeł
Wiktionary
sucha dolina o stromych zboczach i wąskim dnie; debrza, debrze
Debrza lub debra – forma ukształtowania powierzchni ziemi: wąska, płytka, V-kształtna dolina sucha o znacznym i niewyrównanym spadku.
Samuel Linde w Słowniku języka polskiego podaje, że debrza to dolina wązka między górami, obrosła drzewami, wodą oblana
SJP.pl
Wikipedia
pasyn debrak - gatunek motyla z rodziny rusałkowatych
SJP.pl
usuwać dodatki zainstalowane na telefonie przez operatorów komórkowych i pozostawiać czyste oprogramowanie producenta
SJP.pl
miasto na Węgrzech
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto we wschodnich Węgrzech;
Debreczyn (węg. Debrecen, niem. Debreczin, Debrezin, słow. Debrecín) – drugie co do wielkości miasto Węgier, największe miasto we wschodniej części kraju. W 2011 liczba mieszkańców Debreczyna wynosiła 208,02 tys. Stolica komitatu Hajdú-Bihar. Miasto to jest jednym z siedmiu centrów regionalnych kraju oraz największym miastem krainy historycznej Kriszana (większa jej część położona jest obecnie w Rumunii).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Debreczyna
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Debreczyna; osoba z tego miasta
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Debreczyna
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Debreczyna; kobieta z tego miasta
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Debreczyn
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Debreczyna, dotyczący Debreczynu
SJP.pl
Wiktionary
sucha dolina o stromych zboczach i wąskim dnie; debra, debrze
Debrza lub debra – forma ukształtowania powierzchni ziemi: wąska, płytka, V-kształtna dolina sucha o znacznym i niewyrównanym spadku.
Samuel Linde w Słowniku języka polskiego podaje, że debrza to dolina wązka między górami, obrosła drzewami, wodą oblana
SJP.pl
Wikipedia
sucha dolina o stromych zboczach i wąskim dnie; debrza, debra
Debrza lub debra – forma ukształtowania powierzchni ziemi: wąska, płytka, V-kształtna dolina sucha o znacznym i niewyrównanym spadku.
Samuel Linde w Słowniku języka polskiego podaje, że debrza to dolina wązka między górami, obrosła drzewami, wodą oblana
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Debrzno
SJP.pl
mieszkaniec Debrzna
SJP.pl
mieszkanka Debrzna
SJP.pl
miasto w Polsce
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Polsce;
Debrzno (tuż po wojnie Frydląd Pomorski, kaszub. Frédląd, niem. Preußisch Friedland) – miasto w województwie pomorskim, w powiecie człuchowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Debrzno.
Według danych z 1 stycznia 2018 Debrzno liczyło 5152 mieszkańców.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w informatyce: program pomagający odnajdywać błędy w kodzie źródłowym programu
Debugger albo debuger – program komputerowy służący do dynamicznej analizy innych programów, w celu odnalezienia i identyfikacji zawartych w nich błędów, zwanych z angielskiego bugami (robakami). Proces nadzorowania wykonania programu za pomocą debuggera określa się mianem debugowania.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: dibager] program do analizy kodu źródłowego programu w celu znalezienia w nim błędów programistycznych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) inform. narzędzie do analizy pracy programów i identyfikacji w nich błędów;
Debugger albo debuger – program komputerowy służący do dynamicznej analizy innych programów, w celu odnalezienia i identyfikacji zawartych w nich błędów, zwanych z angielskiego bugami (robakami). Proces nadzorowania wykonania programu za pomocą debuggera określa się mianem debugowania.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: dibaging] wykrywanie i poprawianie błędów w kodzie źródłowym programu komputerowego; debugowanie
Debugowanie (z ang. debugging) – proces systematycznego redukowania liczby błędów w oprogramowaniu bądź systemie mikroprocesorowym, który zazwyczaj polega na kontrolowanym wykonaniu programu pod nadzorem debuggera.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: debagować] wykrywać i usuwać błędy z kodu źródłowego programu
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|debugować.
Debugowanie (z ang. debugging) – proces systematycznego redukowania liczby błędów w oprogramowaniu bądź systemie mikroprocesorowym, który zazwyczaj polega na kontrolowanym wykonaniu programu pod nadzorem debuggera.
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: debiS-I] nazwisko francuskie, m.in. Klaudiusz (Claude) Debussy (1862-1918) - kompozytor francuski
Achille-Claude Debussy (wym. /aˈʃil kloʊd də büˈsi/, ur. 22 sierpnia 1862 w Saint-Germain-en-Laye, zm. 25 marca 1918 w Paryżu) – francuski kompozytor, przedstawiciel impresjonizmu muzycznego.
Muzyka Debussy’ego charakteryzuje się gęstą fakturą, żywą kolorystyką, wyraźnym wpływem orientalnych kultur muzycznych oraz zastosowaniem niekonwencjonalnych skal muzycznych i systemów centrów tonalnych.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: przechodzić w rozwiniętym szyku do walki po przebyciu gór, lasów itp.
SJP.pl
czasownik nieprzechodni niedokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dokazywać
Wiktionary
nazwisko, m.in. Władysław Dec (1898-1965) - polski wojskowy, uczestnik I powstania śląskiego, walk we wrześniu 1939 roku, dowódca batalionu w bitwie pod Narvik, dowódca brygady w 1 Dywizji Pancernej gen. Maczka
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko, m.in. Władysław Dec (1898-1965) - polski wojskowy, uczestnik I powstania śląskiego, walk we wrześniu 1939 roku, dowódca batalionu w bitwie pod Narvik, dowódca brygady w 1 Dywizji Pancernej gen. Maczka
SJP.pl
[czytaj: dekatlon] wielobojowa dyscyplina lekkoatletyczna złożona z dziesięciu konkurencji, rzadziej o innej podobnej dyscyplinie; dziesięciobój (częściej)
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. hist. zwolennik Napoleona III i jego zamachu stanu z 1851 roku
(1.2) daw. rzad. hist. dekabrysta
Wiktionary
urzędnik rzymski powoływany do kodyfikacji (spisania) prawa zwyczajowego
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. członek decemwiratu
Decemviri (łac. dziesięciu mężów) - kolegium urzędnicze w republice rzymskiej składające się z 10 członków, w latach 451 - 449 p.n.e. sprawujące najwyższą władzę w państwie.
W 452 p.n.e. plebejusze i patrycjusze porozumieli się w sprawie stworzenia dziesięcioosobowego kolegium, które miałoby zająć się kodyfikacją prawa. Kolegium decemvirów zostało powołane w roku 451 p.n.e. Ne jego czele stanęli wybrani na ten rok na konsulów Appius Claudius Crassus i Titus Genucius Augurinus. Decemvirom przekazano całkowitą władzę w państwie i pełnili oni kompetencje wszystkich urzędników państwowych. Co 10 dni każdy decemvir miał prawo do liktorów. Decemvirowie powołali wówczas komicja centurialne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. grupa dziesięciu urzędników, decemwirów, sprawująca rządy;
2. okres rządów takiej grupy;
3. urząd, stanowisko decemwira
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hist. kolegium rządzące Rzymem zamiast konsulów 451-449 p.n.e.
SJP.pl
Wiktionary
urzędnik rzymski powoływany do kodyfikacji (spisania) prawa zwyczajowego
SJP.pl
dziesięciolecie
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przest. rzad. dziesięciolecie
SJP.pl
Wiktionary
1. w psychologii: umiejętność wyobrażenia sobie sposobu widzenia rzeczy przez inną osobę, przyjęcia czyjegoś punktu widzenia rzeczy, spraw;
2. w optyce: rozbieżność osi soczewek tworzących układ optyczny
W psychologii decentracja to umiejętność wyobrażenia sobie formy przedmiotów z punktu widzenia osoby siedzącej naprzeciwko (eksperyment z górami u Piageta). Przeciwieństwo centracji myślenia – tj. koncentracja na swoim stanowisku, ujmowanie wszystkiego z własnego punktu widzenia.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
SJP.pl
proces lub zjawisko przekazywania kompetencji organom niższej instancji; decentralizm
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przeniesienie uprawnień władzy centralnej na lokalne organy władzy,
Decentralizacja – ustawowe, trwałe, chronione prawem przekazywanie organom decentralizowanej władzy publicznej (gminom, powiatom, województwom) zadań, kompetencji, środków i odpowiedzialności, w które do tej pory były wyposażone organy władzy centralnej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: decentralizacja
SJP.pl
proces lub zjawisko przekazywania kompetencji organom niższej instancji; decentralizacja
SJP.pl
ograniczać lub likwidować centralizację czegoś; przekazywać "na dół" większe uprawnienia
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) polit. adm. delegowanie uprawnień i władzy na rzecz niższych szczebli administracji
Wiktionary
cięcie wzdłuż pnia mózgu w części powyżej rdzenia przedłużonego, które czasowo obniża aktywność spoczynkową nerwowego układu współczulnego
SJP.pl
dawniej: dział instytucji zajmujący się określonym rodzajem spraw
SJP.pl
urzędnik wydający decyzje administracyjne; decydent
Decernent (z łac. decernens – decydujący, rozstrzygający, od decernere) – określenie urzędników administracji publicznej, do których zadań należy wydawanie decyzji administracyjnych.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
tchnienie; oddech; oddychanie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) książk. oddech
(1.2) przen. powiew, podmuch
forma rzeczownika.
(2.1) D. lm. od decha
SJP.pl
Wiktionary
mocna, gruba lub długa deska
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zgrub. od: deska
(1.2) gwara. muz. gitara elektryczna bez pudła rezonansowego
SJP.pl
Wiktionary
rzadki minerał
SJP.pl
w rzemieślnictwie: wiązka dziesięciu wyprawionych skórek zwierzęcych
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. med. przyrząd służący do mierzenia ilość powietrza wdychanego i wydychanego
Wiktionary
działanie mające na celu zmniejszenie wpływów religii chrześcijańskiej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) działania polegające na ograniczeniu lub zniesieniu wpływu chrześcijaństwa na danym terenie
(1.2) proces odchodzenia od chrześcijaństwa
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
osoba podejmująca działania prowadzące do zmniejszenia wpływów religii chrześcijańskiej
SJP.pl
działać tak, aby pozbawić coś cech chrześcijańskich
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) teol. zmniejszać gdzieś wpływy chrześcijaństwa
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) ograniczanie lub zniesienie wpływów chrześcijaństwa na danym terenie
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) gwara. więzienna: kara polegająca na spaniu na twardym łożu
forma rzeczownika.
(2.1) D. lp., M., B. i W. lm. od: decha
Dechy : miejscowość i gmina we Francji, w regionie Hauts-de-France, w departamencie Nord.
Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwały 5464 osoby, a gęstość zaludnienia wynosiła 589 osób/km² (wśród 1549 gmin regionu Nord-Pas-de-Calais Dechy plasuje się na 159. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 368). Liczne skupisko Polaków.
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: dec-ize] określenie wykonawcze: stanowczo, zdecydowanie
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: dek]
1. magnetofon lub gramofon bez wzmacniacza
2. część magnetofonów, wież, odtwarzaczy płyt kompaktowych; kieszeń
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: dekorum] dekorum;
1. zasada literacka układu i wyglądu dzieła;
2. przestarzale: należyty wygląd
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) liter. antyczna zasada właściwego zharmonizowania poszczególnych elementów dzieła literackiego, doboru formy do treści;
(1.2) przen. właściwość zachowania się lub wyglądu w określonych okolicznościach
Decorum – zasada zgodności treści z formą, inaczej jednorodność stylistyczna. Sformułowana przez Arystotelesa, rozwijana przez Cycerona i Horacego. Była stosowana do każdego gatunku literackiego. Polegała na odpowiednim dobraniu stylu pisania, słownictwa i składni do gatunku oraz tematyki dzieła. Ściśle związana z Arystotelesem i jego sposobem ukształtowania starożytnej tragedii.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dekupaż; [czytaj: dekuPAŻ] z francuskiego:
1. metoda zdobienia przedmiotów kawałkami wycinanego papieru i lakierów;
2. technologia tłoczenia płaskich kształtów, zwłaszcza w kartonie lub warstwie plastiku
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) technika zdobienia przedmiotów wzorami wyciętymi z papieru lub papierowych serwetek;
Dekupaż, Decoupage (fr. découpage, [de.ku.paʒ]) — technika zdobnicza polegająca na przyklejaniu na odpowiednio spreparowaną powierzchnię (np. drewno, metal, szkło, tkanina, plastik, ceramika) wzoru wyciętego z papieru lub serwetki papierowej (technika serwetkowa).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: dekreszendo] określenie wykonawcze: coraz ciszej; diminuendo
SJP.pl
Wikipedia
Decumanus (właśc. decumanus maximus) – jedna z dwóch głównych ulic przecinająca rzymskie miasto lub umocniony obóz wojskowy na osi wschód-zachód. Druga, prostopadła do niej cardo maximus, przebiegała na linii północ-południe. W punkcie ich przecięcia sytuowane było forum, ponadto w rzymskiej urbanistyce ich przebieg wyznaczał ukierunkowanie (siatkę) innych równoległych ulic w centurialnym podziale obszaru miasta: decumani minores i cardo minores.
Wikipedia
jednostka równa 1/10 bela
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fiz. miara stosunku dowolnych wielkości fizycznych o tym samym wymiarze;
(1.2) decybele: pot. coś głośnego
Decybel – logarytmiczna jednostka miary równa {\tfrac {1}{10}} bela, oznaczana symbolem dB. Używana jest ona w sytuacji, gdy należy porównywać wielkości zmieniające się liniowo w bardzo szerokim zakresie, a najbardziej interesujące są zmiany względne (np. procentowe). Przykładem takiej sytuacji jest pomiar wielkości, których zmiany ludzkie zmysły rejestrują zgodnie z prawem Webera-Fechnera (np. głośność dźwięku, wrażenia węchowe).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
jednostka równa 1/10 bela
SJP.pl
miernik natężenia dźwięku
SJP.pl
związany z decybelem
SJP.pl
urzędowo: odnoszący się do decydenta - osoby mającej prawo lub obowiązek postanawiania w jakiejś sprawie z racji piastowanego urzędu, pełnionej funkcji
SJP.pl
urzędowo: osoba mająca prawo lub obowiązek decydować o czymś z racji piastowanego urzędu, pełnionej funkcji; decernent, referent, dysponent, prominent
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) książk. osoba mająca prawo i obowiązek do podejmowania decyzji z racji pełnionych funkcji
Decydent – pojęcie z zakresu teorii decyzji, oznaczające podmiot procesu decyzyjnego, czyli podmiot dokonujący wyboru ostatecznego wariantu decyzji.
Decydentem może być na przykład:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ decydent
SJP.pl
1. podejmować decyzję; postanawiać, rozstrzygać, wyrokować;
2. przesądzać o czymś, odgrywać zasadniczą rolę;
3. decydować się:
a) postanawiać coś po rozważeniu innych możliwości;
b) o losie kogoś lub czegoś: rozstrzygać się
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zdecydować/zadecydować)
(1.1) podejmować decyzję, postanawiać o czymś
(1.2) mieć wpływ na coś, odgrywać zasadniczą rolę
czasownik zwrotny niedokonany decydować się (dk. zdecydować się)
(2.1) postanawiać coś zrobić
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) podejmowanie decyzji
Wiktionary
przesądzający o czymś; rozstrzygający
przymiotnik odczasownikowy
(1.1) przesądzający o czymś, przełomowy
forma czasownika.
(2.1) imiesłów przymiotnikowy czynny od decydować
SJP.pl
Wiktionary
jednostka masy równa 1/10 grama (skrót: dm)
Kilogram, oznaczenie kg – jednostka masy, w Międzynarodowym Układzie Jednostek Miar (SI) jest jednostką podstawową.
W Międzynarodowym Układzie Miar jest to jedyna jednostka podstawowa posiadająca przedrostek (kilo).
SJP.pl
Wikipedia
związany z decygramem
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fiz. metrol. dziesiąta część henra
Wiktionary
parametr charakteryzujący rozkład zmiennej losowej w rachunku prawdopodobieństwa
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) stat. kwantyl rzędu 1/10, 2/10, 3/10, …, 9/10
Decyl – kwantyl rzędu k/10, gdzie k=1,...,9.
Niekiedy używa się średniej decylowej – średniej po usunięciu obserwacji mniejszych od pierwszego oraz większych od dziewiątego decyla:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
liczba wynosząca 10^63
SJP.pl
Wikipedia
liczba odpowiadająca jedynce z sześćdziesięcioma zerami (10^60)
liczebnik, opcjonalnie rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) liczba 10⁶⁰
Decylion – liczba 1060, czyli jeden i sześćdziesiąt zer w zapisie dziesiętnym. W krajach byłego ZSRR i Stanach Zjednoczonych, decylion oznacza 1033.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
jednostka objętości równa 1/10 litra
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) metrol. jednostka objętości równa jednej dziesiątej litra, czyli stu mililitrom albo 100 centymetrom sześciennym
Litr, oznaczenie l (mała litera) – pozaukładowa jednostka objętości. W przeliczeniu na jednostki SI 1 l = 1/1000 m³ = 1 dm³.
W USA, Kanadzie, Australii do oznaczania tej jednostki stosuje się oficjalnie wielką literę L, w pozostałych krajach świata, w tym w Polsce, normą jest stosowanie małej litery l, choć stosowanie wielkiej litery jest również dopuszczalne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z decylitrem
przymiotnik
(1.1) mający objętość jednego decylitra
SJP.pl
Wiktionary
związany z decylem
SJP.pl
interwał muzyczny złożony z oktawy i tercji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) muz. interwał
(1.2) liter. zwrotka złożona z dziesięciu wersów
Decyma – interwał złożony zawarty między dziesięcioma kolejnymi stopniami skali muzycznej. W szeregu zasadniczym naturalnie występuje decyma mała i decyma wielka. Zastosowanie znaków chromatycznych pozwala zmienić jej rozmiar.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kara polegająca na zabiciu co dziesiątej osoby
Decymacja (łac. decimatio – dziesiątkowanie) – kara stosowana w armiach starożytnych oraz w niektórych wojskach nowożytnych państw autorytarnych, polegająca na zabiciu (ścięciu lub rozstrzelaniu) co dziesiątego żołnierza ukaranego oddziału.
SJP.pl
Wikipedia
wprowadzanie systemu dziesiętnego
Decymalizacja (fr. décimalisation ze ś.łc. decimalis „dziesiętny”) – reforma walutowa, polegająca na zastąpieniu dotychczasowej waluty kraju (opartej na systemie innym niż dziesiętny) nową, opartą na systemie dziesiętnym, bez ingerencji w kurs walutowy.
SJP.pl
Wikipedia
w odniesieniu do sposobu zapisu liczb: dziesiętny
przymiotnik
(1.1) zob. dziesiętny.
SJP.pl
Wiktionary
jednostka długości równa m.in. 0,1 metra, 10 centymetrów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) metrol. jednostka długości równa dziesiątej części metra;
Decymetr (symbol: dm) – podwielokrotność metra, podstawowej jednostki długości w układzie SI. Jeden decymetr równa się 10 centymetrom (0,1 metra). W notacji naukowej można go zapisać jako 1 E-1 m oznaczający 0,1 × 1 m.
Nie jest powszechnie używany jako jednostka odległości. Decymetrów używa się w geodezji do skalowania łat niwelacyjnych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z decymetrem
przymiotnik
(1.1) fiz. mający długość bliską jednej dziesiątej metra
(1.2) fiz. związany z długością rzędu jednej dziesiątej metra
SJP.pl
Wiktionary
1. karać przez zabijanie co dziesiątej osoby; dziesiątkować;
2. dawniej: składać dziesięcinę - dawny podatek na rzecz Kościoła
SJP.pl
jednostka miary równa 1/10 teksa
SJP.pl
jednostka masy używana w rolnictwie, równa 100 kilogramom; kwintal
Decytona [dt] – jednostka miary stosowana w rolnictwie. Zastąpiła stosowaną wcześniej jednostkę miary w postaci kwintala.
Miara ta podawana jest przede wszystkim przy obliczaniu płodów rolnych.
SJP.pl
Wikipedia
postanowienie, orzeczenie w danej sprawie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rozstrzygnięcie dokonywane po namyśle
Decyzja (z łac. decisio – ugoda, postanowienie, rozstrzygnięcie) – wynik wyboru mający prowadzić do celu.
Stanowi pojęcie z języka naturalnego, kluczowe we wszystkich naukach i jest wynikiem „podjęcia decyzji”.Subtelna różnica między podjęciem decyzji a procesem decyzyjnym jest tylko ta, że proces decyzyjny nie zawsze doprowadza do decyzji.Decyzją może być działanie/akt lub opinia/sąd w jakiejś sprawie.Aby proces decyzyjny miał sens, potrzebne są co najmniej dwie różne możliwości wyboru (kandydaci na decyzje), a więc istnienie alternatywy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
prawo albo możliwość decydowania o czymś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) prawo lub możliwość decydowania o czymś
SJP.pl
Wiktionary
→ decyzja
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący decyzji, związany z decyzją
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. makatka
(1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. serwetka
(1.3) gw-pl|Śląsk Cieszyński. przykrycie na becik chrzcielny
Wiktionary
potocznie: troszkę, odrobinkę; z deka, z deczka, kapkę
SJP.pl
skrót od: dedykacja, dedykować, dedykowany; dedyk.
skrót
(1.1) = dedykacja, dedykować, dedykowany
SJP.pl
Wiktionary
mit. gr. ateński architekt i wynalazca, ojciec Ikara
Dedal (gr. Δαίδαλος Daídalos, łac. Daedalus) – w mitologii greckiej architekt i wynalazca. Ojciec Ikara żonaty z Naukrate (niewolnicą Minosa).
Syn Metiona (lub Palamona), wnuk Eupalamosa, prawnuk ateńskiego króla Erechteusza.Według innych źródeł był synem Eupalamosa i Alkippe, Merope albo Ifinoe.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Dedala lub z nim związany
SJP.pl
[czytaj: dedecjus] nazwisko
SJP.pl
miejscowość i okręg administracyjny Guamu
Dededo (czamorro: Dededou) – okręg administracyjny Guamu i jednocześnie jedna z miejscowości. Okręg ma powierzchnię 78 km², a zamieszkany jest przez 44 943 osób (dane spisowe z 2010), co czyni go największym okręgiem Guamu pod względem liczby ludności.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: DDR (niem. (Die) Deutsche Demokratische Republik - Niemiecka Republika Demokratyczna); dederowski, DDR-owski, enerdowski, NRD-owski
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
tworzywo sztuczne produkowane w NRD, używane m.in. do szycia ubrań
Polikaprolaktam, poliamid-6, PA-6 – organiczny związek chemiczny z grupy poliamidów.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Zaolzie. rodzaj koszuli męskiej
Wiktionary
związany z dederonem
SJP.pl
przymiotnik od: DDR (niem. (Die) Deutsche Demokratische Republik - Niemiecka Republika Demokratyczna); dedeerowski, DDR-owski, enerdowski, NRD-owski
SJP.pl
ograniczanie użycia dolara w handlu i finansach międzynarodowych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ekon. polit. hand. proces mający na celu zmniejszenie istotności dolara amerykańskiego w transakcjach międzynarodowych;
Dedolaryzacja – proces mający na celu zminimalizowanie znaczenia dolarów amerykańskich w transakcjach międzynarodowych.
Proces nasilił się na szeroką skalę w XXI wieku. Przede wszystkim jest związany ze wzrostem wykorzystywania juana w transakcjach międzynarodowych. Zaczęto nim płacić w wymianach między rozwijającymi się krajami afrykańskimi a Chinami. Podobnie Iran i Federacja Rosyjska przyjmują zapłatę za ropę w juanach, zamiast do tej pory używanych dolarach. Złożono również projekt rezygnacji z dolara na terenie Wspólnoty Niepodległych Państw.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
samochód typu Lancia Dedra
SJP.pl
forma wnioskowania opartego na zbiorze przesłanek
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) log. filoz. wnioskowanie od ogólnych tez do szczegółowych wniosków
(1.2) wnioskowanie, rozumowanie, wywód
(1.3) daw. odejmowanie, potrącenie z sumy
(1.4) hist. praw. w Polsce przedrozbiorowej: publiczne przedstawienie rodowodu osoby, której szlachectwo jest kwestionowane
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pogląd w metodologii nauk empirycznych zakładający m.in., że rozwój wiedzy polega na stawianiu hipotez; hipotetyzm
Dedukcjonizm – w nauce prąd myślowy odrzucający znaczenie indukcji logicznej, a podkreślający wagę dedukcji, czyli logicznego rozważania teorii naukowych oraz wypływających z nich wniosków dających się obserwować eksperymentalnie. Przeciwieństwem dedukcjonizmu jest indukcjonizm.
Robert Grosseteste traktował etap dedukcyjny jako „składanie” fragmentów celem zrekonstruowania pierwotnych zjawisk.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
przymiotnik od: dedukcja
przymiotnik
(1.1) związany z dedukcją; oparty na dedukcji
SJP.pl
Wiktionary
wyciągać wnioski z przesłanek za pomocą logicznego ciągu powiązań przyczynowo-skutkowych
SJP.pl
eliminowanie powtarzających się części w zbiorze danych
Deduplikacja – eliminowanie powtarzających się części w zbiorze danych. Jest to proces stosowany przy okazji tworzenia kopii zapasowych danych (tzw. backup). Celem procesu deduplikacji jest ograniczanie ilości miejsca potrzebnego do przechowywania kopii zapasowych.
SJP.pl
Wikipedia
eliminować powtarzające się części w zbiorze danych
SJP.pl
u dawnych Rzymian: poddanie się wroga, oddanie się w niewolę
SJP.pl
skrót od: dedykacja, dedykować, dedykowany; ded.
skrót
(1.1) = dedykacja, dedykować, dedykowany
SJP.pl
Wiktionary
1. krótki tekst o charakterze osobistym, pisany ręcznie na fotografii, egzemplarzu książki lub innym przedmiocie, skierowany do obdarowanego przez ofiarodawcę;
2. w literaturoznawstwie: krótki tekst poprzedzający dzieło, w którym autor informuje, że poświęca je jakiejś osobie;
3. u dawnych Rzymian: poświęcenie przez konsula lub dwóch wybranych przez lud przedstawicieli jakiegoś przedmiotu bogom
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pamiątkowy wpis przeznaczony dla konkretnej osoby;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. taki, który ma charakter dedykacji - krótkiego tekstu o charakterze osobistym, pisanego ręcznie na fotografii, egzemplarzu książki lub innym przedmiocie, skierowanego do obdarowanego przez ofiarodawcę;
2. w literaturoznawstwie: taki, który dotyczy dedykacji - krótkiego tekstu poprzedzającego dzieło, w którym autor informuje, że poświęca je jakiejś osobie
przymiotnik
(1.1) związany z dedykacją; będący dedykacją
SJP.pl
Wiktionary
poświęcić, poświęcać coś komuś (np. piosenkę, film, powieść); ofiarować (ofiarowywać)
czasownik przechodni niedokonany (dk. zadedykować)
(1.1) dodawać dedykację do daru wręczanego komuś; poświęcać komuś (najczęściej własne dzieło: utwór, wiersz itp.)
(1.2) inform. przeznaczać (np. serwer, łącze) do użycia wyłącznie w jednym celu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dedykować.
Wiktionary
poświęcić, poświęcać coś komuś (np. piosenkę, film, powieść); ofiarować (ofiarowywać)
SJP.pl
proces odwrotny do emulgacji polegający na rozdzieleniu emulsji poprzez łączenie się drobnych cząsteczek jednego ze składników; demulgacja
SJP.pl
substancja, która dodana do emulsji powoduje rozdzielenie wchodzących w jej skład faz ciekłych; demulgator
SJP.pl
powodować rozdzielenie faz ciekłych emulsji; demulgować
SJP.pl
[czytaj: dip fejk]
1. fałszywy, ale realistycznie wyglądający obraz, film wideo lub nagranie dźwiękowe, wygenerowane z użyciem sztucznej inteligencji
2. technika generowania takich materiałów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) inform. metoda cyfrowej manipulacji obrazem i filmem przy użyciu zaawansowanych technologii oraz sztucznej inteligencji;
(1.2) obraz lub film wykonany metodą deepfake (1.1)
Deepfake (zbitka wyrazowa od ang. deep learning „głębokie uczenie” oraz fake „fałszywy”) – wygenerowane lub zmanipulowane przez sztuczną inteligencję obrazy, treści dźwiękowe lub treści wideo, które przypominają istniejące osoby, przedmioty, miejsca, podmioty lub zdarzenia, które odbiorca mógłby niesłusznie uznać za autentyczne lub prawdziwe.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
typ ikonograficzny przedstawiający Chrystusa na tronie jako Zbawiciela i Sędziego; deisis
SJP.pl
Wikipedia
zmniejszanie, ograniczanie czegoś, zwłaszcza dotyczy to działań wojennych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) polit. wojsk. ograniczenie nasilenia jakiegoś rozruchu, agresywnych działań zbrojnych
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
stopniowo zmniejszać intensywność czegoś, wygaszać (np. konflikt)
SJP.pl
skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) chem. dietylotoluamid, N,N-dietylo-m-toluamid;
Wiktionary
ograniczenie wpływu władz państwowych na gospodarkę, usamodzielnienie i prywatyzacja przedsiębiorstw; dezetatyzacja
SJP.pl
o gospodarce: uniezależniać od decyzji władz państwowych, zwykle przez usamodzielnienie i prywatyzację przedsiębiorstw; odpaństwawiać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) teol. działalność prowadząca do zmniejszenia wpływu doktryny chrześcijańskiej
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) teol. zmniejszać gdzieś wpływy chrześcijaństwa
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) teol. zmniejszanie się gdzieś wpływów chrześcijaństwa
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) środ. med. defibrylator
Wiktionary
skrót
(1.1) = definicja
Wiktionary
potocznie:
1. definicja;
2. defensywa
SJP.pl
pozbawiać właściwego fasonu, kształtu; deformować
SJP.pl
działania podjęte po II wojnie światowej w celu oczyszczenia życia politycznego, społecznego i kulturalnego w Niemczech i Włoszech z faszyzmu
SJP.pl
[czytaj: diFOLT] w informatyce: odgórnie ustalona wartość lub rodzaj przyjętego ustawienia w programie komputerowym
SJP.pl
[czytaj: difoltowy] w informatyce o wartościach lub ustawieniach: odgórnie ustalony lub przyjęty; standardowy, domyślny
SJP.pl
[czytaj: defektiwum] rzeczownik, zaimek lub czasownik defektywny, niemający pewnych form fleksyjnych
SJP.pl
1. wydalanie kału; wypróżnianie (się)
2. oczyszczanie soku buraczanego za pomocą wapna niegaszonego lub mleka wapiennego; nawapnianie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fizj. wydalanie kału;
(1.2) oczyszczanie soku z buraków cukrowych;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: defekacja
przymiotnik
(1.1) związany z defekacją, wydalaniem; służący do defekacji, wydalania
(1.2) związany z defekacją (procesem w cukrownictwie)
SJP.pl
Wiktionary
urządzenie do oczyszczania
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od defekt
Wiktionary
oddawać kał; wypróżniać się, załatwiać się
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zdefekować)
(1.1) książk. fizj. wydalać kał
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) książk. fizj. wydalanie kału
Wiktionary
wada lub uszkodzenie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) uszkodzenie, usterka, wada, niedostatek fizyczny
(1.2) fiz. biol. niedobór, brak;
(1.3) ułomność moralna
Nauka:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. farmaceuta uzupełniający braki leków w aptece
Wiktionary
zapis badania wad w strukturze ciała stałego za pomocą defektogramu
SJP.pl
specjalista w dziedzinie defektologii
SJP.pl
umiejętność lub nauka o przywracaniu ludzi przewlekle chorych do zdrowia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauka o formach opieki nad osobami upośledzonymi;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący defektologii
SJP.pl
urządzenie do ultradźwiękowego badania wad materiałów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. aparat służący do wykrywania wad w strukturze metalu
Defektoskopia – dział badań nieniszczących (NDT) zmierzających do wykrycia nieciągłości materiału. Wykrywane są wady materiału takie jak: wtrącenia, ubytki korozyjne, pustki, pęknięcia, odwarstwienia, łuski, szczeliny, braki przetopu itp.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
badania wykrywające wewnętrzne wady materiału
Defektoskopia – dział badań nieniszczących (NDT) zmierzających do wykrycia nieciągłości materiału. Wykrywane są wady materiału takie jak: wtrącenia, ubytki korozyjne, pustki, pęknięcia, odwarstwienia, łuski, szczeliny, braki przetopu itp.
SJP.pl
Wikipedia
związany z defektoskopem
SJP.pl
powodować defekt (wadę, uszkodzenie)
SJP.pl
dawniej: taki, który ma defekt, usterkę; defektowy, defektywny, uszkodzony
SJP.pl
rzadko: taki, który ma defekt, usterkę; defektowny, defektywny, uszkodzony
SJP.pl
SJP.pl
ułomny;
1. mający defekt, usterkę; uszkodzony, defektowy, defektowny;
2. w językoznawstwie: niemający pewnych form fleksyjnych typowych dla danej części mowy (np. czasownik "słychać" występujący tylko w bezokoliczniku i w formach nieosobowych)
SJP.pl
1. zmniejszenie się stosunku liczby kobiet do liczby mężczyzn zajmujących się jakąś dziedziną życia;
2. zaburzenia w organizmie kobiety, powodujące zanik typowo kobiecych cech a także pojawienie się cech męskich
SJP.pl
samochód typu Land Rover Defender
SJP.pl
Wikipedia
śmierć spowodowana wyrzuceniem lub wypadnięciem przez okno
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. wyrzucenie kogoś lub czegoś przez okno;
(1.2) książk. przen. śmierć poprzez wyrzucenie przez okno bądź wypadnięcie przez nie
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wyrzucić kogoś przez okno, zwykle powodując jego śmierć
SJP.pl
dawniej: obrona
SJP.pl
gracz broniący bramki
SJP.pl
→ defensor
SJP.pl
obrona
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) działania mające na celu obronę przed atakiem
(1.2) wojsk. obronne działania wojskowe
(1.3) sport. część drużyny piłkarskiej przeznaczona do zadań obronnych
(1.4) hist. w Polsce międzywojennej kontrwywiad
Defensywa (łac. defensivus, obronny) – niewłaściwy termin z zakresu wojskowości, używany potocznie zamiast określenia obrona. Termin ten używany był w Polsce w okresie międzywojennym na określenie Oddziału II Sztabu Generalnego/Głównego Wojska Polskiego, zajmującego się wywiadem i kontrwywiadem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stopień wyższy od przysłówka: defensywnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: defensywny
SJP.pl
przyjmowanie postawy obronnej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest defensywne; cecha tych, którzy są defensywni
SJP.pl
Wiktionary
obronny
SJP.pl
preparat antykorozyjny, ciekły roztwór żywic, poliolefin i stearynianów w benzynie lakowej
SJP.pl
dawniej: szacunek, poważanie, względy
SJP.pl
w geocentrycznej mechanice nieba: okrąg, po którym porusza się epicykl (mniejszy okrąg), po którym z kolei porusza się ciało niebieskie; deferent
SJP.pl
Wikipedia
w geocentrycznej mechanice nieba: okrąg, po którym porusza się epicykl (mniejszy okrąg), po którym z kolei porusza się ciało niebieskie; deferens
SJP.pl
Wikipedia
ktoś niewierzący w powodzenie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba akceptująca porażkę bez walki
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
pozbawiony wiary w powodzenie, z góry zakładający klęskę
przymiotnik
(1.1) nacechowany defetyzmem, wyrażający opinię o nieuchronnej klęsce, niepowodzeniu
SJP.pl
Wiktionary
brak wiary w zwycięstwo, w powodzenie jakiejś sprawy; pesymizm, czarnowidztwo
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) książk. niewiara w powodzenie sprawy, w zwycięstwo; przewidywanie porażki z góry, przed decydującą rozgrywką
SJP.pl
Wiktionary
proces rozdrabniania drewna lub masy celulozowej podczas produkcji papieru
SJP.pl
dotyczący defibracji
SJP.pl
urządzenie do rozdrabniania materiałów włóknistych, np. drewna; rozwłókniarka
SJP.pl
dokonywać defibracji drewna; rozwłókniać
SJP.pl
pobudzenie serca do prawidłowej pracy za pomocą impulsów elektrycznych płynących z defibrylatora
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zabieg medyczny, którego celem jest przywrócenie akcji serca, polegający na przystawieniu elektrod defibrylatora i krótkotrwałym działaniu na organizm chorego prądem stałym
Defibrylacja, defibrylacja elektryczna – zabieg medyczny stosowany podczas reanimacji. Polega na zastosowaniu terapeutycznej dawki elektrycznej prądu stałego o określonej energii poprzez powierzchnię klatki piersiowej lub bezpośrednio na mięsień serca, w celu wygaszenia najpoważniejszych zaburzeń rytmu serca – migotania komór (łac. fibrillatio ventriculorum) oraz częstoskurczu komorowego (łac. tachycardia ventricularis) bez tętna. Energia defibrylatora wyrażana jest w dżulach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
urządzenie do pobudzania akcji serca, wykorzystujące działanie energii prądu elektrycznego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. techn. urządzenie elektryczne służące do defibrylacji;
Defibrylator – urządzenie medyczne służące do przeprowadzania zabiegu defibrylacji serca. Może zakończyć zaburzenia rytmu serca takie jak migotanie komór lub częstoskurcz komorowy bez wyczuwalnego tętna. Defibrylatory są utrzymywane w gotowości do natychmiastowego użycia na oddziałach intensywnej terapii, na salach operacyjnych, w izbach przyjęć oraz w pojazdach służb ratowniczych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wytrącać z krwi fibrynę; przeprowadzać defibrynację
SJP.pl
wybrakowanie
Deficjencja – aberracja chromosomowa polegająca na delecji końcowego (dystalnego) odcinka chromosomu.
Zapis ISCN dla przykładowej delecji terminalnej chromosomu 5 od końca ramienia p do q10: 46,XX,del(5)(pter -> q10)
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od deficyt
Wiktionary
niedobór;
1. w ekonomii: nadwyżka rozchodów nad przychodami, z czego wypływa brak w pokryciu wydatków; deficytowość;
2. niedostateczna ilość czegoś, niepokrywająca zapotrzebowania
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) niedobór, brak;
(1.2) ekon. przewaga wydatków nad dochodami
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. w ekonomii: stan charakteryzujący się nadwyżką rozchodów nad przychodami, z czego wypływa brak w pokryciu wydatków; deficyt, niedobór;
2. stan charakteryzujący się zbyt małą podażą wobec popytu, brakiem czegoś
SJP.pl
1. w ekonomii: taki, którego wydatki przewyższają dochody, przynoszący więcej strat niż zysków; niedochodowy, nieopłacalny, nierentowny, niezyskowny;
2. taki, którego jest za mało w stosunku do zapotrzebowania
przymiotnik
(1.1) przynoszący większe straty niż zyski
(1.2) istniejący, występujący w zbyt małej ilości, by zaspokoić zapotrzebowanie
SJP.pl
Wiktionary
deformacja przedmiotu lub postaci
SJP.pl
uroczysty przemarsz w szyku paradnym grupy wojsk, przejazd kolumny pojazdów lub przelot eskadry samolotów wojskowych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) uroczysty przemarsz wojska lub innej grupy, np. sportowców czy ludności cywilnej, przejazd pojazdów, przelot samolotów w szyku paradnym dla oddania honorów przedstawicielom władzy;
(1.2) pot. przen. ostentacyjne przechadzanie się
Defilada (z fr. défilé) – rodzaj parady wojskowej, przemarsz oddziałów wojska, a także przejazd pojazdów i broni zmechanizowanych, w szyku paradnym przed dowódcą lub ważnymi osobistościami. Defiladą nazywany bywa też przemarsz członków organizacji lub grup ludności przed przedstawicielami władz. Zwykle okazją do organizacji defilady jest święto lub uroczystość.
W czasie defilady wojsko idzie tzw. krokiem defiladowym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: defilada, np. szyk defiladowy
SJP.pl
zwierzę poruszające się równolegle do linii myśliwych
SJP.pl
przechodzić, paradować przed kimś, w celu zwrócenia na siebie uwagi
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) maszerować grupowo w defiladzie
(1.2) przen. przechadzać się ostentacyjnie, chcąc być zauważonym
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) maszerowanie, przejeżdżanie, przelatywanie w czasie defilady
Wiktionary
oddzielenie płynu przez sączenie; odsączenie
SJP.pl
wyjaśnienie znaczenia wyrazu, pojęcia lub całego wyrażenia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wyjaśnienie znaczenia wyrazu, pojęcia lub całego wyrażenia;
Definicja (z łac. definitio; od czas. definire: de + finire, „do końca, granicy”; od finis: granica, koniec) – wypowiedź o określonej budowie, w której informuje się o znaczeniu pewnego wyrażenia przez wskazanie innego wyrażenia oddającego sens sformułowania, np. jego zakres nazwy. Wyróżnia się kilkanaście rodzajów definicji:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
przymiotnik od: definicja
przymiotnik
(1.1) związany z definicją; stanowiący definicję
SJP.pl
Wiktionary
człon definiowany, to, czego znaczenie się określa (np. definiendum w tej definicji jest samo słowo "definiendum")
Definicja (z łac. definitio; od czas. definire: de + finire, „do końca, granicy”; od finis: granica, koniec) – wypowiedź o określonej budowie, w której informuje się o znaczeniu pewnego wyrażenia przez wskazanie innego wyrażenia oddającego sens sformułowania, np. jego zakres nazwy. Wyróżnia się kilkanaście rodzajów definicji:
SJP.pl
Wikipedia
człon definiujący, ta część definicji, w której określa się znaczenie członu definiowanego (np. w tej definicji definiensem jest: "człon definiujący, ta część definicji, w której określa się znaczenie członu definiowanego")
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) log. człon definiujący
Definicja (z łac. definitio; od czas. definire: de + finire, „do końca, granicy”; od finis: granica, koniec) – wypowiedź o określonej budowie, w której informuje się o znaczeniu pewnego wyrażenia przez wskazanie innego wyrażenia oddającego sens sformułowania, np. jego zakres nazwy. Wyróżnia się kilkanaście rodzajów definicji:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) objaśniać znaczenie jakiegoś wyrazu, terminu, pojęcia, formułować precyzyjną definicję
Wiktionary
dający się zdefiniować, możliwy do zdefiniowania
przymiotnik relacyjny
(1.1) możliwy do zdefiniowania, dający się zdefiniować
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) formułowanie definicji
Definiowanie – czynność, którą podejmuje się w celu ustalenia, jakie znaczenie posiada w danym języku dane wyrażenie. Zabieg taki najczęściej znajduje zastosowanie w następujących czterech przypadkach:
Wiktionary oraz Wikipedia
doradca prowincjała
SJP.pl
Definitorium – doradcze kolegium ministra prowincjalnego (prowincjała) w niektórych zakonach męskich, np. u franciszkanów. Składa się zazwyczaj z kilku członów tej samej prowincji zakonnej, którzy złożyli profesję wieczystą. Członkowie definitorium zwykle nazywani są definitorami lub dyskretami. Tą samą nazwą bywa określane cykliczne zebranie członków rady.
Wikipedia
SJP.pl
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób definitywny, ostateczny, zdecydowany
Definitywnie – trzeci album solowy polskiego rapera Te-Trisa. Wydawnictwo ukazało się 23 października 2015 roku nakładem wytwórni muzycznej Step Records. Album został wyprodukowany przez samego rapera przy współpracy z Sir Michem, Kacprem Winiarkiem oraz Nerwusem. Wśród gości pojawili się raperzy: Kuba Knap, Astek z zespołu Dwa Sławy i Ras z grupy Rasmentalism.
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
kończący sprawę, roztrzygający, ostateczny
przymiotnik
(1.1) kończący sprawę, rozstrzygający, ostateczny
SJP.pl
Wiktionary
1. spadek ogólnego poziomu cen, przeciwieństwo inflacji;
2. w geologii: wywiewanie przez wiatr luźnego materiału skalnego z płaskich suchych powierzchni, np. obszarów pustynnych, wyschniętych jezior itp.
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ekon. zjawisko obniżenia ogólnego poziomu cen z powodu zmniejszonego dopływu pieniądza do gospodarki
(1.2) geol. wywiewanie przez wiatr luźnego materiału z płaskiej powierzchni suchego terenu
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
→ deflacja
przymiotnik
(1.1) ekon. dotyczący deflacji
(1.2) w geomorfologii: dotyczący deflacji
SJP.pl
Wiktionary
nieeksplozyjne, stosunkowo wolne spalanie się materiału wybuchowego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. szybkie spalanie materiału wybuchowego, jednak przebiegające stosunkowo łagodnie w stosunku do detonacji;
Deflagracja (łac. deflagratio de- 'z, od, wy-' i flagrare 'płonąć') – rodzaj stosunkowo powolnego rozkładu materiałów wybuchowych, który rozprzestrzenia się z prędkością znacznie mniejszą niż prędkość dźwięku w tym materiale. Jest jednym z dwóch – obok detonacji – możliwych typów eksplozji materiałów wybuchowych i gazów palnych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
wskaźnik ekonomiczny, procentowy stosunek dochodu narodowego w ujęciu nominalnym do dochodu narodowego w ujęciu realnym
Deflator PKB – indeks zmiany wszystkich cen w gospodarce, który jest obliczany jako relacja między PKB w cenach nominalnych (bieżących) a PKB w cenach stałych (z wybranego okresu).
SJP.pl
Wikipedia
w procesie destylacji: skraplanie się mniej lotnych składników mieszaniny, kiedy bardziej lotne pozostają jeszcze w postaci pary
SJP.pl
urządzenie zwiększające efektywność procesu destylacji
SJP.pl
Wikipedia
urządzenie redukujące odchylenia igły magnetycznej w kompasie pokładowym statku
Deflektometr (deflektor) to przyrząd pomiarowy używany w żeglarstwie przy kompensacji dewiacji kompasu magnetycznego. Wyznacza on natężenie pola magnetycznego odchylającego igłę kompasu od kierunku południka.
SJP.pl
Wikipedia
element zmieniający kierunek przepływu gazu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) element do zmiany kierunku strumienia gazów, cząstek, zanieczyszczeń, itp.;
Deflektor (z łac. deflecto = odginam, odchylam):
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rozrywanie błony dziewiczej przy pierwszym stosunku płciowym; rozdziewiczenie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. przerwanie błony dziewiczej
Dziewictwo, również prawictwo – termin określający stan osoby, która nigdy nie podejmowała stosunków seksualnych. Istnieją tradycje kulturowe i religijne, które przywiązują szczególną wartość i znaczenie temu stanowi, zwłaszcza wobec niezamężnych kobiet, kojarzonemu z pojęciami czystości osobistej, honoru i wartości. Utrata dziewictwa bywa nazywana defloracją.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ defloracja, np. krwawienie defloracyjne
SJP.pl
pozbawiać dziewictwa; rozdziewiczać
SJP.pl
[czytaj: diFOŁ albo diFO] nazwisko angielskie, m.in. Daniel Defoe (1660-1731) - pisarz angielski
SJP.pl
usuwanie liści z roślin
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) roln. usuwanie liści rośliny za pomocą środków chemicznych
Defoliacja – pozbawienie rośliny liści wskutek oddziaływania czynników zewnętrznych lub substancji chemicznych, będących zazwyczaj składnikiem pestycydów.
Może ona następować pod wpływem:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: defoliacja
przymiotnik
(1.1) roln. związany z defoliacją
SJP.pl
Wiktionary
środek stosowany do usuwania liści z roślin
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. biol. substancja powodująca zrzucanie liści przez rośliny;
Defolianty (ang. defoliant z łac. de- 'od-' i folium 'liść; karta') – substancje chemiczne, które powodują zrzucanie liści przez rośliny.
Stosowane w rolnictwie w celu przyspieszenia dojrzewania roślin i ułatwienia zbioru. Zabieg ten ma zastosowanie na nasiennych plantacjach wolno dojrzewających roślin strączkowych, jak łubin, bób, na 1-3 tyg. przed zbiorem. Znajdują także zastosowanie w szkółkarstwie do usuwania liści z podkładek drzew owocowych w celu przyspieszenia przejścia w okres spoczynku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zanikanie różnicy w wymowie między dwiema głoskami
SJP.pl
niszczenie lasów; ogołacanie z lasów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wycięcie, wytrzebianie, niszczenie lasów
Wylesianie, deforestacja, wycięcie – proces zmniejszania udziału terenów leśnych w ogólnej powierzchni danego obszaru, zazwyczaj wskutek antropopresji (np. nadmierne wykorzystanie gospodarcze lasów, zanieczyszczenie środowiska itp.).Może prowadzić do powodzi, susz, osunięć ziemi i lawin błotnych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
lekceważąco: zła reforma
SJP.pl
niszczenie, zmiana kształtu czegoś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zniekształcenie, pozbawienie czegoś jego pierwotnej formy
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
wypaczać;
1. powodować zniekształcenia; zniekształcać, szpecić;
2. zmieniać pierwotny sens czegoś;
3. powodować zwyrodnienie, upadek moralny; degenerować, wynaturzać, demoralizować
czasownik niedokonany
(1.1) pejor. pozbawiać pierwotnego kształtu lub sensu
SJP.pl
Wiktionary
cecha czegoś, co łatwo ulega zniekształceniu
SJP.pl
1. łatwo ulegający zniekształceniu;
2. algorytm deformowalny - w kryptografii: taki, że adwersarz ma możliwość zmiany szyfrogramu bez znajomości tekstu jawnego
SJP.pl
SJP.pl
procedura zapisu pliku znajdującego się na dysku twardym tak, aby wszystkie części danego pliku były zapisane w kolejnych sektorach
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) inform. proces przenoszenia danych pomiędzy obszarami dysku twardego w celu jego optymalnego wykorzystania;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) dotyczący defragmentacji
Wiktionary
narzędzie do defragmentacji dysków twardych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) inform. program komputerowy do defragmentowania plików
SJP.pl
Wiktionary
czasownik
(1.1) inform. wykonywać defragmentację
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) inform. wykonywanie defragmentacji, zachodzenie defragmentacji
Wiktionary
przeznaczenie powierzonych publicznych pieniędzy lub majątku na niewłaściwy cel, najczęściej dla osobistej korzyści i niezgodnie z prawem
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przestępstwo polegające na przywłaszczeniu cudzej powierzonej korzyści materialnej (pieniędzy, majątku)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z przeznaczeniem powierzonych publicznych pieniędzy lub majątku na niewłaściwy cel, najczęściej dla osobistej korzyści
przymiotnik
(1.1) rzad. związany z defraudacją
SJP.pl
Wiktionary
→ defraudacja; defraudacyjny, malwersacyjny
przymiotnik
(1.1) związany z defraudantami, tymi, którzy dopuszczają się defraudacji, taki jak oni
(1.2) służący do defraudacji
SJP.pl
Wiktionary
człowiek, który dopuścił się defraudacji; złodziej
SJP.pl
SJP.pl
przeznaczać powierzone publiczne pieniądze lub majątek na niewłaściwy cel, najczęściej dla osobistej korzyści i niezgodnie z prawem
SJP.pl
[czyta: deGA] nazwisko francuskie, m.in. Edgar Dega (1834-1917) - malarz francuski
Edgar Degas, właśc. Hilaire-Germain-Edgar de Gas, wym. [ilɛʀ ʒɛʁmɛ̃ ɛdɡɑʀ dəˈɡɑ] (ur. 19 lipca 1834 w Paryżu, zm. 27 września 1917 tamże) – francuski malarz i rzeźbiarz impresjonistyczny. Pełna inwencji kompozycja, świetna kreska i umiejętność przedstawiania postaci w ruchu przyczyniły się do uznania go za jednego z największych malarzy końca XIX wieku.
SJP.pl
Wikipedia
1. niszczenie gazów bojowych;
2. usuwanie pozostałości gazów używanych w procesach obróbki materiałów, np. przy sterylizacji gazowej
SJP.pl
środek do niszczenia bojowych substancji trujących
SJP.pl
podcinać, cieniować włosy specjalnymi nożyczkami (degażówkami)
SJP.pl
fryzjerskie nożyczki do degażowania (cieniowania włosów)
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) fryzj. nożyczki fryzjerskie z ząbkowaną jedną lub obiema krawędziami tnącymi, służące do cieniowania włosów;
Degażówki – rodzaj nożyczek z ostrzami w kształcie zębów – na jednym lub na obu ostrzach. Używane we fryzjerstwie do przerzedzania (degażowania) włosów oraz występujące w odmianie do pielęgnacji sierści zwierząt (psów, kotów).
Ten typ nożyczek stosuje się do zmniejszania objętości włosów (przerzedzania), cieniowania, strzyżenia punktowego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. zatracenie norm moralnych i poczucia godności; wyradzanie się, zwyrodnienie, wynaturzenie;
2. poważne zniekształcenie struktury, organizacji czegoś;
3. w medycynie:
a) nieodwracalne zmiany organiczne, utrudniające lub hamujące funkcje życiowe osobnika, prowadzące do jego wyginięcia;
b) patologiczne zmiany w komórkach, tkankach lub narządach, prowadzące do upośledzenia ich funkcji lub do zaniku
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) postępowanie, zachowanie lub moralność niezgodne z powszechnie akceptowanymi normami
(1.2) biol. nieodwracalne zmiany patologiczne w komórkach, tkankach albo narządach
Degeneracja to ogólnie zwyrodnienie, wynaturzenie, zniekształcenie – zasadnicza (najczęściej niekorzystna) zmiana (proces), często także wynik procesu degeneracyjnego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: degenerat
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z degeneratem; taki jak degenerat
SJP.pl
Wiktionary
cecha czegoś mającego tendencję do stopniowego pogarszania swojego stanu
SJP.pl
związany ze stopniowym pogarszaniem stanu czegoś
SJP.pl
1. człowiek, który trwale zatracił normy moralne i poczucie godności; zwyrodnialec;
2. potocznie: zboczeniec;
3. człowiek całkowicie zniszczony przez długotrwałe uzależnienie od środków chemicznych
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) książk. pejor. osoba, która przestała przestrzegać norm społecznych i moralnych
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
niewielkie drzewo z rodziny degeneriowatych, pochodzące z wyspy Fidżi
Degeneriowate (Degeneriaceae I.W. Bailey & A.C. Sm.) – monotypowa rodzina roślin należąca do rzędu magnoliowców. Obejmuje jeden rodzaj degeneria Degeneria z dwoma gatunkami. Są to drzewa będące endemitami wysp Fidżi na Oceanie Spokojnym. Z powodu usunięcia naturalnych barier między populacjami obu gatunków w wyniku działalności człowieka – oba taksony krzyżują się. Nie jest znane znaczenie ekonomiczne tych roślin. Kwiaty zapylane są przez chrząszcze, a nasiona roznoszone są przez gołębie i papugi.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach degeneriowatych (rodzina roślin)
Degeneriowate (Degeneriaceae I.W. Bailey & A.C. Sm.) – monotypowa rodzina roślin należąca do rzędu magnoliowców. Obejmuje jeden rodzaj degeneria Degeneria z dwoma gatunkami. Są to drzewa będące endemitami wysp Fidżi na Oceanie Spokojnym. Z powodu usunięcia naturalnych barier między populacjami obu gatunków w wyniku działalności człowieka – oba taksony krzyżują się. Nie jest znane znaczenie ekonomiczne tych roślin. Kwiaty zapylane są przez chrząszcze, a nasiona roznoszone są przez gołębie i papugi.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach degeneriowatych (rodzina roślin)
SJP.pl
wynaturzać, wyrodnieć, karłowacieć, cofać w rozwoju
SJP.pl
zespół procesów prowadzących do zaniku pokrywy lodowej
Deglacjacja, cofanie się lodowca – proces polegający na stopniowym zaniku lub zmniejszaniu się powierzchni lodowca i odsłanianiu się zlodowaconego terenu, głównie wskutek zmian klimatu.
Wyróżnia się:
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: deglacjacja
SJP.pl
proces polegający m.in. na zmniejszeniu obrotów handlu międzynarodowego oraz osłabieniu przepływu kapitału, ludzi i technologii
SJP.pl
proces hamujący wzrost zagęszczenia ludności, przez rozszerzanie się terenów przeznaczonych na budownictwo (zwłaszcza jednorodzinne) daleko poza centra miast
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) planowy lub samoczynny proces rozpraszania się skupisk ludności i jej działalności (firm, instytucji itp.);
Deglomeracja (z łac. de – od, glomerare – skupiać) – proces mający na celu zahamowanie wzrostu zagęszczenia ludności. Wyróżnia się dwa typy deglomeracji: czynną (przenoszenie zakładów pracy poza granice aglomeracji) i bierną (niedopuszczanie do powstawania nowych miejsc zatrudnienia na terenie aglomeracji).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: deglomeracja
przymiotnik
(1.1) przym. od deglomeracja
SJP.pl
Wiktionary
1. przeciwdziałać nadmiernemu rozrastaniu się wielkich miast;
2. rozpraszać wielkie skupiska ludności
czasownik
(1.1) o skupiskach ludzi i ich działalności, zwłaszcza przemyśle: planowo lub samoczynnie rozpraszać się
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|deglomerować.
Wiktionary
czapka kroju wojskowego kepi francuskiego, popularna wśród młodzieży w Polsce po wizycie de Gaulle'a (we wrześniu 1967 roku)
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
usuwać osad drożdżowy z butelek szampana lub innego wina musującego, w których zakończyła się wtórna fermentacja
SJP.pl
1. obniżenie wartości, rangi, stanowiska;
2. niszczenie środowiska naturalnego;
3. utrata pozycji, przynależności do wyższej grupy klasowej; deklasacja;
4. rozpad lub rozkład związku chemicznego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zmiana czyjegoś stanowiska zawodowego na niższe
(1.2) obniżenie pozycji / rangi / wartości
(1.3) niszczenie środowiska i zasobów, jakimi ono dysponuje
(1.4) rozkład związku chemicznego na prostsze związki
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: degradacja
SJP.pl
1. przenosić kogoś ze stanowiska wyższego na niższe;
2. w wojsku: karnie przenosić do stopnia szeregowca;
3. obniżać rolę, rangę, wartość czegoś;
4. powodować niszczenie środowiska naturalnego;
5. degradować się:
a) stawać się mniej wartościowym;
b) o środowisku, jego elementach: ulegać degradacji
czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) obniżać komuś stopień wojskowy, zwykle karnie
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)
(2.1) tracić korzystne cechy
czasownik zwrotny niedokonany degradować się (dk. brak)
(3.1) stawać się mniej wartościowym
(3.2) ulegać procesowi niszczenia
SJP.pl
Wiktionary
łatwo ulegający rozkładowi, degradacji
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) obniżanie komuś stopnia wojskowego, zwykle karnie
(1.2) tracenie korzystnych cech
Wiktionary
1. przenosić kogoś ze stanowiska wyższego na niższe;
2. w wojsku: karnie przenosić do stopnia szeregowca;
3. obniżać rolę, rangę, wartość czegoś;
4. powodować niszczenie środowiska naturalnego;
5. degradować się:
a) stawać się mniej wartościowym;
b) o środowisku, jego elementach: ulegać degradacji
SJP.pl
moellon; uboczny produkt utleniania tranu, do natłuszczania skór
SJP.pl
upadek moralny lub materialny; staczanie się
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. zanik wartości moralnych lub estetycznych
Degrengolada – ósmy album studyjny polskiej piosenkarki Nosowskiej. Został wydany 19 maja 2023 nakładem wydawnictwa Kayax.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stopniowe zmniejszanie się; obniżanie się poziomu czegoś
SJP.pl
w ekonomii: cecha czegoś, czemu stopniowo jest zmniejszana wartość
SJP.pl
w ekonomii: związany ze stopniowym zmniejszeniem wartości czegoś
SJP.pl
1. ocena smaku produktów żywnościowych;
2. potocznie: poczęstunek
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ocena smaku produktów spożywczych
(1.2) pot. poczęstunek
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: degustacja
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z degustacją, dotyczący degustacji, służący do degustacji
SJP.pl
Wiktionary
specjalista określający jakość produktów żywnościowych (np. wina, herbaty) na podstawie ich smaku; kiper
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) uczestnik degustacji
(1.2) profesjonalista oceniający jakość żywności na podstawie smaku
Kiper – degustator, osoba zawodowo zajmująca się organoleptyczną oceną smaku, wyglądu, zapachu, jakością i klasyfikacją wszelkiego rodzaju potraw i napojów. Pojęcie to odnosi się głównie do osób degustujących i oceniających napoje alkoholowe takie jak wino, piwo, whisky itp. Kiper powinien wykazywać się szczególną wrażliwością smakowo-węchową oraz posiadać odpowiednią wiedzę, pozwalającą mu na obiektywną ocenę degustowanych trunków lub potraw.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta oceniająca jakość artykułów żywnościowych na podstawie smaku tych artykułów
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) rzad. związany z pracą lub osobą degustatora, dotyczący degustatora
SJP.pl
Wiktionary
1. smakować potrawy i napoje;
2. oceniać jakość produktów spożywczych na podstawie ich smaku
czasownik przechodni niedokonany (dk. zdegustować)
(1.1) podn. próbować jedzenia lub napojów w sposób świadomy, z uwagą, aby docenić ich smak, aromat, teksturę i inne walory
(1.2) pot. przyprawiać o niesmak
czasownik zwrotny niedokonany degustować się (dk. zdegustować się)
(2.1) pot. czerpać przyjemność z długotrwałego czy bardzo szczegółowego zajmowania się czymś
(2.2) podn. być degustowanym
(2.3) pot. ulegać odrazie, zniesmaczeniu
SJP.pl
Wiktionary
wyzwalanie się spod wpływów kultury starożytnej Grecji
SJP.pl
uwalnianie organizmu od pasożytów przy użyciu odpowiednich środków; odrobaczanie
SJP.pl
rozszczelnienie
SJP.pl
przymiotnik od: dehermetyzacja
SJP.pl
powodować utratę szczelności
SJP.pl
pozbawianie kogoś lub czegoś cech heroicznych
SJP.pl
przymiotnik od: deheroizacja
SJP.pl
pozbawiać kogoś lub coś cech bohaterskich
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
1. pozbawianie cech ludzkich; odczłowieczenie;
2. proces zmian powodujących zanik wartości humanitarnych; dehumanizm
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pozbawienie czegoś cech właściwych człowiekowi
Dehumanizacja (od łac. humanus, ludzki), odczłowieczanie, odczłowieczenie – proces zanegowania człowieczeństwa drugiej osoby, czyli zmiany stosunków interpersonalnych, w wyniku którego zaczyna się postrzegać drugiego człowieka jako zwierzę lub przedmiot pozbawiony jakichkolwiek uczuć, afektów i emocji. Praktyczna definicja określa to zjawisko jako postrzeganie i traktowanie innych ludzi tak, jakby nie posiadali oni zdolności umysłowych, którymi dysponujemy jako istoty ludzkie. W takim ujęciu każdy czyn lub myśl, które traktują kogoś jako mniej niż człowieka, jest aktem odczłowieczenia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: dehumanizacja
SJP.pl
proces zmian powodujących zanik wartości humanitarnych; dehumanizacja
SJP.pl
1. pozbawiać cech ludzkich, właściwych człowiekowi; odczłowieczać;
2. dehumanizować się - tracić cechy ludzkie; odczłowieczać się
czasownik
(1.1) pozbawiać cech ludzkich
SJP.pl
Wiktionary
1. utrata wody przez komórki i tkanki organizmu; odwodnienie;
2. odszczepianie cząsteczek wody od uwodnionych związków chemicznych
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
odwilżacz, aparat do usuwania wody z czynnika chłodniczego
SJP.pl
próżniowe suszenie surowców w naturalnej temperaturze 4˚C
SJP.pl
prowitamina witaminy D3
SJP.pl
usuwanie atomów wodoru z cząsteczki związku chemicznego; odwodornianie; dehydrogenizacja
Odwodornienie (dehydrogenacja) – reakcja chemiczna polegająca na odszczepianiu od cząsteczek atomów wodoru. Jest reakcją odwrotną do uwodorniania.
Reakcje odwodornienia dzieli się zazwyczaj według rodzaju wiązań w cząsteczce, od których wodór jest odszczepiany.
SJP.pl
Wikipedia
enzym katalizujący odszczepianie atomów wodoru lub elektronów od niektórych substancji i przenoszenie ich na inne
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. enzym katalizujący odszczepianie atomów wodoru od metabolitów i przenoszenie ich na inne związki chemiczne;
Dehydrogenazy – ogólna nazwa grupy enzymów zaliczanych do oksydoreduktaz, odczepiających atomy wodoru (łac. hydrogenium) z rozmaitych związków organicznych występujących w organizmach żywych. Przykładem może być kompleks dehydrogenazy kwasów tłuszczowych czy enzymy cyklu Krebsa. Odrywany atom wodoru nie występuje w postaci rodnika tylko jest wiązany z NAD i tak używany do hydrogenacji (uwodorniania) albo utleniany w kaskadzie oksydacyjnej mitochondrium produkując ATP.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
usuwanie atomów wodoru z cząsteczki związku chemicznego; odwodornianie; dehydrogenacja
SJP.pl
skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) socjol. ekon. różnorodność, równość, inkluzywność
Wiktionary
nazwa sieci sklepów obuwniczych
Deichmann SE – międzynarodowa sieć sklepów obuwniczych, której placówki znajdują się w kilkudziesięciu krajach Europy, a także w Turcji oraz USA. W ofercie sklepów Deichmann poza obuwiem znajdują się akcesoria takie jak: torebki, paski, portfele, czapki itp.
SJP.pl
Wikipedia
uznanie człowieka, innej istoty żywej lub przedmiotu za bóstwo; ubóstwienie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. przypisywanie komuś lub czemuś boskich cech i właściwości, uznawanie komuś za boga;
Deifikacja (łac. deificatio; deus „bóg”, facere „czynić”) – ubóstwienie, przypisanie cech boskich temu, co bogiem nie jest, a następnie uprawienie kultu ubóstwionej istoty lub rzeczy.
W mistycyzmie pojęcie to związane jest m.in. z przebóstwieniem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przypisywać komuś lub czemuś cechy boskie
czasownik niedokonany
(1.1) przypisywać rangę lub cechy boskie; uważać za boga/bóstwo, oddawać boską cześć
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przypisywanie rangi lub cech boskich; uważanie za boga/bóstwo, oddawanie boskiej czczci
Wiktionary
w językoznawstwie: gramatyczny morfem czasu, wskazujący element sytuacji, o której mowa
SJP.pl
SJP.pl
partykuła deiktyczna - partykuła wskazująca
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitgr. zob. Dejmos.
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(2.1) astr. mniejszy i dalszy z dwóch księżyców Marsa;
Wiktionary oraz Wikipedia
drapieżny gad z rodziny dromeozaurów, występujący na terenie Ameryki Północnej w okresie kredy
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) paleont. gatunek dinozaura z grupy teropodów;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przedstawiciel nadrodziny dinozaurów gadziomiednicznych z okresu kredy
SJP.pl
przedstawiciel nadrodziny dinozaurów gadziomiednicznych z okresu kredy
Deinonychozaury (Deinonychosauria), grupa dinozaurów gadziomiednicznych; żyły w okresie kredy; długość ciała do 7 m, masa do 700 kg; stosunkowo duży mózg; przednie kończyny krótkie; ogon długi, smukły; szybkie i ruchliwe drapieżniki, atakowały za pomocą długich, ostrych pazurów.
Klasyfikacja:
Deinonychozaury (Deinonychosauria)
SJP.pl
Wikipedia
usunięcie zainstalowanego programu komputerowego; dezinstalacja, odinstalowanie
Dezinstalacja programu lub krótko dezinstalacja – proces w założeniu w pełni odwrotny do instalacji.
Wykonywany jest przez specjalny program komputerowy lub skrypt dezinstalacyjny, usuwający pliki aplikacji uprzednio skopiowane na dysk komputera użytkownika z jednoczesnym przywróceniem ustawień środowiska systemu operacyjnego sprzed instalacji – o ile jest to możliwe. Niekiedy usuwanie plików jest dwuetapowe, gdy są one w trakcie dezinstalacji używane przez inne programy (procesy) – wtedy w trakcie instalacji pliki takie są zaznaczane jako podlegające usunięciu po przeładowaniu systemu operacyjnego. Operacja dezinstalacji może być wykonywana na podstawie dziennika instalacji, o ile program instalacyjny taki dziennik utworzył.
SJP.pl
Wikipedia
→ deinstalacja; dezinstalacyjny
SJP.pl
program do odinstalowywania innych programów; dezinstalator
SJP.pl
usuwać zainstalowany program komputerowy; odinstalowywać, dezinstalować
SJP.pl
Deinstytucjonalizacja – proces rozwoju działań i usług świadczonych na poziomie i przez społeczności lokalne, którego celem jest jak najszersza eliminacja konieczności świadczenia działań i usług instytucjonalnych (zakładowych) – świadczonych przez państwo lub samorząd.
Wikipedia
typ ikonograficzny przedstawiający Chrystusa na tronie jako Zbawiciela i Sędziego; deesis
SJP.pl
Wikipedia
zwolennik poglądu filozoficznego z okresu Oświecenia, według którego Bóg stworzył świat materialny i rządzące nim prawa, ale nie ma wpływu na jego działanie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) wyznawca deizmu
Deizm – nurt religijno-filozoficzny, którego cechą wspólną jest przekonanie, że racjonalnie można uzasadnić istnienie jedynie Boga bezosobowego, będącego konstruktorem świata rozumianego jako mechanizm oraz źródłem praw, według których ten mechanizm świata działa. Tak rozumiany Bóg nie ingeruje w stworzony świat. Deizm nie jest zwartym systemem ani szkołą filozoficzną. Rozpowszechnił się głównie w Europie, a także w Ameryce Północnej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zwolenniczka deizmu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zwolenniczka deizmu
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: deizm
przymiotnik relacyjny
(1.1) filoz. związany z deizmem, dotyczący deizmu
SJP.pl
Wiktionary
pogląd filozoficzny z okresu Oświecenia, według którego Bóg stworzył świat materialny i rządzące nim prawa, ale nie ma wpływu na jego działanie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rel. filoz. pogląd filozoficzny zakładający istnienie jakiejś nieokreślonej dokładnie duchowej siły sprawczej, która stworzyła świat materialny i prawa nim rządzące, jednak nie ingeruje ona bezpośrednio w jego działanie;
Deizm – nurt religijno-filozoficzny, którego cechą wspólną jest przekonanie, że racjonalnie można uzasadnić istnienie jedynie Boga bezosobowego, będącego konstruktorem świata rozumianego jako mechanizm oraz źródłem praw, według których ten mechanizm świata działa. Tak rozumiany Bóg nie ingeruje w stworzony świat. Deizm nie jest zwartym systemem ani szkołą filozoficzną. Rozpowszechnił się głównie w Europie, a także w Ameryce Północnej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. tytuł oficerski w wojskach janczarskich;
2. tytuł namiestników tureckich w Algierii i Tunisie
SJP.pl
Wikipedia
1. mitologiczna żona Heraklesa;
2. szata (koszula) Dejaniry - przedmiot przynoszący nieszczęście, źródło cierpień
Dejanira (gr. Δηιάνειρα, Dēíaneira, łac. Deianira) – w mitologii greckiej królewna kalidońska, córka Ojneusa, żona Heraklesa, który pokonał innych zalotników, ubiegających się o jej rękę; z zazdrości obdarzyła go zatrutą szatą, doprowadzając do jego śmierci.
SJP.pl
Wikipedia
podwodna część statku; dejwud
SJP.pl
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Dejguny (jezioro)
SJP.pl
jezioro w Polsce
Dejguny – jezioro w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich, w dorzeczu Węgorapy w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. giżyckim, w gminie Giżycko.
Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 762,5 ha do 765,3 ha.Zwierciadło wody położone jest na wysokości 116,8 m n.p.m. lub 116,6 m n.p.m. Średnia głębokość jeziora wynosi 12,0 m, natomiast głębokość maksymalna 45,0 m.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w Rosji (obwód królewiecki) uchodząca do Zalewu Kurońskiego, ramię Pregoły;
Wiktionary oraz Wikipedia
marynarz dorywczo zatrudniony na statku w czasie postoju w porcie, zastępujący członka załogi
Dejman (od ang. day man) – członek załogi (pokładowej oraz maszynowej) statku zatrudniony w systemie dniówkowym (tzw. dejmanka), czyli niezatrudnionych w systemie wachtowym; kierownicy działów oraz kapitan nie są dejmanami z uwagi na nienormowany czas pracy.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitgr. bóg i uosobienie trwogi, towarzysz Aresa na polu bitwy;
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(2.1) astr. zob. Deimos.
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
proces redukcji jonów znajdujących się w cieczach lub gazach
SJP.pl
SJP.pl
przyrząd zmniejszający stopień jonizacji cieczy lub gazów
SJP.pl
Wikipedia
usuwać jony z wody, gazu itp.
SJP.pl
podwodna część statku; dejdwud
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) żegl. podwodne trójkątne wzmocnienie szkieletu łodzi, na połączeniu stępki i tylnicy lub pawęży;
(1.2) żegl. podwodne trójkątne wzmocnienie szkieletu łodzi, na połączeniu stępki i dziobnicy
(1.3) mar. konstrukcja pochwy wału śrubowego
Węzłówka rufowa, dejwud, kolano rufowe - wiązanie będące elementem szkieletu jednostki pływającej. Jest elementem wzmacniającym połączenie głównej belki szkieletu, czyli stępki (leżącej na dnie wzdłuż osi jednostki) z główną belką rufy, czyli tylnicą, a gdy tej nie ma to bezpośrednio ze ścianą rufy, czyli pawężą. W przypadku, gdy jednostka nie ma stępki, lub też stępka z powodu dużego nawisu rufowego nie dochodzi do rufy, węzłówka ta może łączyć pawęż ze strzałą konchy (wtedy oddzielna węzłówka łączy stępkę z tylnicą).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pokład statku
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) żegl. pokład;
Pokład statku – trwałe, wodoszczelne pokrycie zamykające od góry kadłub statku. Może być stalowe, drewniane lub wykonane z kompozytów. W nomenklaturze żeglarskiej nazywane jest dekiem lub pokładówką.
Na statku może być kilka pokładów. Rozróżnia się:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. ściana pudła rezonansowego instrumentu muzycznego;
2. przykrycie, pokrowiec;
3. średniowieczna broń sieczna, rodzaj sztyletu; daga
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. koc
(1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. międzykondygnacyjna płyta betonowa
Deka (da) (z gr. δέκα [deka] oznaczającego dziesięć) – przedrostek jednostki miary oznaczający mnożnik 10 = 101. Przed wprowadzeniem w Polsce układu SI w 1966 roku funkcjonował skrót dk. Przedrostek ten (podobnie jak decy) jest stosowany dość rzadko w porównaniu z niektórymi innymi przedrostkami jednostek miary. Przykładowo, używany jest wraz z niutonem jako daN do oznaczania ciężaru z przyczyn praktycznych, bowiem 1 daN odpowiada w przybliżeniu 1 kG (kilogram-siła).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
temat słowotwórczy
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z liczbą dziesięć
(1.2) fiz. pierwszy człon wyrazów złożonych oznaczających jednostki miary dziesięć razy większe od podstawowych;
Wiktionary
rosyjski rewolucjonista szlachecki występujący zbrojnie w grudniu 1825 r. przeciwko samowładztwu carskiemu i stosunkom pańszczyźnianym w Rosji
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. członek lub zwolennik szlacheckiego ruchu rewolucyjnego, działającego w latach 20. XIX w. w Rosji, dążącego do zniesienia jedynowładztwa cara i zatarcia różnic klasowych;
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hist. forma żeńska od: dekabrysta
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) hist. dotyczący dekabryzmu lub powstania dekabrystów
Wiktionary
okres dziesięciu dni, miesięcy lub lat
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) dziesięć dni
(1.2) dziesięć tygodni
(1.3) dziesięć miesięcy
(1.4) dziesięć lat
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. upadek dotychczasowych wartości moralnych, społecznych lub kulturowych;
2. ogół ruchów artystycznych i prądów myślowych reprezentujących schyłkową fazę danej epoki
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chylenie się ku upadkowi
(1.2) rozkład wartości moralnych i kulturowych
(1.3) tendencja w sztuce europejskiej przełomu wieku XIX i XX
Dekadencja (decadence – fr. z łac. decadentia – odpadnięcie, odstąpienie, zmarnienie) – rozkład wartości kulturowych, społecznych; chylenie się ku upadkowi; kryzys lub schyłek (literatury, sztuki itp.).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. schyłkowy, zawierający elementy rozkładu dotychczasowych wartości moralnych, kulturalnych lub społecznych;
2. odnoszący się do dekadentyzmu, z epoki dekadentyzmu
przymiotnik
(1.1) taki który posiada cechy dekadencji
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
1. przedstawiciel dekadentyzmu; schyłkowiec;
2. człowiek mający pesymistyczne nastawienie do życia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) szt. przedstawiciel dekadentyzmu
(1.2) osoba pesymistycznie nastawiona do życia, spodziewająca się rychłego końca
SJP.pl
Wiktionary
1. przedstawicielka dekadentyzmu;
2. kobieta o pesymistycznym nastawieniu do życia mająca świadomość upadku dotychczasowych wartości
SJP.pl
1. określenie wszelkich ruchów artystycznych i okresów, reprezentujących schyłkową fazę danej epoki;
2. prąd duchowy końca XIX w., wyrażający się w postawie pesymistycznej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) szt. kierunek w sztuce przełomu XIX i XX wieku będący przejawem świadomości upadku cywilizacji zachodniej;
Dekadentyzm (z fran. décadence – „chylenie się ku upadkowi”, „schyłek”) – nurt światopoglądowy i artystyczny funkcjonujący na przełomie drugiej połowy XIX i początku XX wieku, cechujący się przeświadczeniem o kryzysie i rychłym upadku tradycyjnych form kultury zachodniej. Jego podłożem były zjawiska związane z postępującym procesem urbanizacji i industrializacji objawiające się erozją dotychczasowych układów i więzi społecznych oraz kwestionowaniem tradycyjnych norm moralnych i obyczajowych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: bilet dziesięciodniowy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. to co trwa, jest ważne lub jest związane z jakimiś dzięsięcioma jednostkami czasu
SJP.pl
Wiktionary
1. związany z dekadą - okresem dziesięciu dni, lat (rzadziej: tygodni, miesięcy);
2. w fizyce: związany z dekadą - zakresem wartości danej wielkości fizycznej od a do 10a (np. od 10 do 100 MHz);
3. związany z dekadą - dziesięciodniową częścią miesiąca w starożytnym kalendarzu egipskim i rewolucyjnym, wprowadzonym w czasach Wielkiej Rewolucji Francuskiej, kalendarzu francuskim
SJP.pl
bryła ograniczona dziesięcioma wielokątami regularnymi; dziesięciościan
SJP.pl
wielokąt mający 10 kątów; dziesięciokąt; dziesięciobok
Dziesięciokąt foremny (znany też pod grecką nazwą dekagon) – wielokąt, który ma dziesięć boków o jednakowej długości i dziesięć kątów równej miary. Każdy kąt ma miarę 144°, zaś suma miar wszystkich kątów jest równa 1440°.
SJP.pl
Wikipedia
mający dziesięć kątów; dziesięciokątny
SJP.pl
jednostka masy równa 10 gramom (skrót: dag)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miar. fiz. jednostka masy równa dziesięciu gramom
Kilogram, oznaczenie kg – jednostka masy, w Międzynarodowym Układzie Jednostek Miar (SI) jest jednostką podstawową.
W Międzynarodowym Układzie Miar jest to jedyna jednostka podstawowa posiadająca przedrostek (kilo).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z dekagramem
przymiotnik relacyjny
(1.1) taki, który waży dekagram; wyrażany w dekagramach
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) metrol. fiz. rzad. jednostka częstotliwości równa dziesięciu hercom
Wiktionary
kalka ceramiczna
SJP.pl
utrata wapnia z kości i zębów; odwapnianie
SJP.pl
węglowodór wielopierścieniowy
Dekalina – organiczny związek chemiczny, dwupierścieniowy węglowodór nasycony, produkt całkowitego uwodornienia naftalenu. Bezbarwna ciecz o słabym zapachu, stosowana jako rozpuszczalnik (np. żywic). Używana również jako składnik paliw do silników spalinowych, a także zamiast terpentyny w produkcji lakierów i pokostów.
SJP.pl
Wikipedia
jednostka objętości równa 10 litrom
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) metrol. dziesięć litrów
SJP.pl
Wiktionary
związany z dekalitrem
SJP.pl
1. metoda zdobienia ceramiki;
2. zdobienie wykonane tym sposobem
SJP.pl
Wikipedia
1. zbiór dziesięciu przykazań objawionych wg Biblii Mojżeszowi na górze Synaj przez Boga, stanowiących podstawę moralności żydowskiej i chrześcijańskiej; Dekalog, dziesięcioro, dziesięć przykazań (Bożych);
2. przenośnie: zbiór podstawowych zasad postępowania w jakimś środowisku lub jakiejś dziedzinie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rel. praw. w judaizmie i chrześcijaństwie: kodeks praw moralno-religijnych przekazany Żydom przez Mojżesza na Synaju;
Dekalog (stgr. δεκάλογος dekalogos – dziesięć słów), Dziesięć przykazań, w tradycji żydowskiej Dziesięć Oświadczeń (עשרת הדיברות, Aseret ha-Dibrot) – zbiór podstawowych nakazów moralnych obowiązujących pierwotnie wyznawców judaizmu, a następnie przyjęty w zmienionej formie przez chrześcijan.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z dekalogiem - zbiorem dziesięciu przykazań Bożych; dekalogowy
SJP.pl
związany z dekalogiem - zbiorem dziesięciu przykazań Bożych; dekalogiczny
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dekalogiem, dotyczący dekalogu
SJP.pl
Wiktionary
jednostka miary strumienia świetlnego, dekalumen = 10 lumenów
SJP.pl
Dekameron (Il Decamerone, z greki deka hemeron, dziesięć dni) – dzieło literackie Giovanniego Boccaccia, napisane w języku włoskim prawdopodobnie w latach 1350–1353, a po raz pierwszy wydane drukiem ok. 1470 roku. W 1559 roku Dekameron umieszczono w indeksie ksiąg zakazanych.
Wikipedia
jednostka długości równa 10 metrów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) metrol. jednostka długości równa dziesięciu metrom;
Dekametr (symbol: dam) – wielokrotność metra, podstawowej jednostki długości w układzie SI. Jeden dekametr równa się 10 metrom. W notacji naukowej można go zapisać jako 1 E+1 m oznaczający 10 × 1 m.
Nie jest powszechnie używany jako jednostka odległości. Dekametrów używa się czasami w meteorologii do określenia wysokości geopotencjału.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z dekametrem
przymiotnik
(1.1) fiz. mający długość 10 metrów
(1.2) fiz. techn. związany z długością rzędu 10 metrów
SJP.pl
Wiktionary
węglowodór nasycony (alkan) z dziesięcioma atomami węgla w cząsteczce
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. rozległy płaskowyż w centralnej i południowej części Półwyspu Indyjskiego;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od dekanat
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do dekanatu, związany z dekanatem
Wiktionary
dziekanat;
1. w Kościele katolickim: jednostka administracyjna składająca się z kilku parafii, zarządzana przez dziekana;
2. urząd, funkcja dziekana katolickiego; dziekania
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kośc. jednostka organizacyjna Kościoła katolickiego, obejmująca kilka do kilkunastu parafii z dziekanem na czele;
(1.2) kośc. stanowisko, urząd dziekana, zarządcy dekanatu (1.1)
Dekanat (wikariat rejonowy, rejon) – jednostka organizacyjna kościołów katolickich, prawosławnych i zielonoświątkowych.
W katolicyzmie – z dziekanem (wikariuszem rejonowym, archiprezbiterem) na czele (zastępuje go wicedziekan), wizytującym parafie podległego mu rejonu w sposób określony przez biskupa diecezjalnego. Obowiązki i prawa dziekana określa prawo powszechne i partykularne. Dekanat obejmuje kilka do kilkunastu parafii, stąd wywodzi się nazwa (łac. decanus = zarządzający dziesięcioma).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ dekan
SJP.pl
przymiotnik od: Dekan (wyżyna w Indiach)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Dekanem, dotyczący Dekanu
SJP.pl
Wiktionary
sposób oddzielania cieczy od osadu polegający na ostrożnym usunięciu jej znad osadu, np. poprzez zlanie
Dekantacja – zlewanie cieczy znad osadu, który zalega pod cieczą w naczyniu. Jest to czynność laboratoryjna, gospodarcza lub przemysłowa wykonywana podczas procesu złączenia cieczy i ciał stałych dla skrócenia czasu trwania procesu filtracji fazy stałej w celu jej dalszego wykorzystania lub dla wstępnego oczyszczenia fazy ciekłej.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
urządzenie służące do dekantacji; odstojnik
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) naczynie szklane w kształcie szerokiej karafki, służące do dekantacji wina;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przelewać płyn po odstaniu z jednego naczynia do drugiego, w celu oddzielenia powstałego osadu
SJP.pl
aparat lub preparat służący do usuwania zbędnego owłosienia; depilator
SJP.pl
wykonanie wyroku śmierci przez ścięcie głowy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ucięcie głowy;
Ścięcie (dekapitacja) – metoda wykonywania kary śmierci poprzez oddzielenie głowy od reszty ciała. Ścięcia dokonuje się zazwyczaj za pomocą broni białej (np. toporem, mieczem, maczetą) lub za pomocą specjalnych urządzeń (np. na gilotynie, pregilotynie).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
spadek wartości majątku trwałego, np. budynków, urządzeń technicznych, wskutek ich starzenia się i eksploatacji bez odpowiednich nakładów na ich odnawianie
Dekapitalizacja - proces zmniejszania się wartości środków trwałych w sytuacji, gdy fizycznemu ich zużyciu nie towarzyszą dostatecznie duże inwestycje, uzupełniające na bieżąco ubytki.
SJP.pl
Wikipedia
ścinać głowę; dokonywać dekapitacji
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dekapitować.
Wiktionary
liga 10 miast zawiązywana w różnych okresach historycznych; dekapolis
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) hist. geogr. antyczny związek dziesięciu miast na Bliskim Wschodzie;
Dekapol, Decapolis – związek dziesięciu miast hellenistycznych, położonych (prócz Scytopolis) w Transjordanii i zasiedlonych przez zhellenizowaną ludność nieżydowską i mniejszość żydowską.
Najwcześniej w źródłach pisanych Dekapol został wzmiankowany w Ewangelii Mateusza (Mt 4,25) i Ewangelii Marka (Mk 5,20). Pierwotnie do związku należało dziesięć miast, z biegiem czasu skład Dekapolu zmieniał się. W dziele Historia naturalna (Hist. nat., V, 4) z I wieku Pliniusz Starszy wzmiankował o dziesięciu miastach Dekapolu, aczkolwiek nadmieniał, że u innych autorów skład Dekapolu różni się od jego informacji. W II wieku Klaudiusz Ptolemeusz w swojej Geografii (Geogr., V, 14, 18) wymienił jedenaście miast. Stefanos z Bizancjum w IV wieku wspominał, że członkami Dekapolu było 14 miast.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
liga 10 miast zawiązywana w różnych okresach historycznych; dekapol
rzeczownik, rodzaj żeński lub nijaki
(1.1) hist. liga dziesięciu miast
Dekapol, Decapolis – związek dziesięciu miast hellenistycznych, położonych (prócz Scytopolis) w Transjordanii i zasiedlonych przez zhellenizowaną ludność nieżydowską i mniejszość żydowską.
Najwcześniej w źródłach pisanych Dekapol został wzmiankowany w Ewangelii Mateusza (Mt 4,25) i Ewangelii Marka (Mk 5,20). Pierwotnie do związku należało dziesięć miast, z biegiem czasu skład Dekapolu zmieniał się. W dziele Historia naturalna (Hist. nat., V, 4) z I wieku Pliniusz Starszy wzmiankował o dziesięciu miastach Dekapolu, aczkolwiek nadmieniał, że u innych autorów skład Dekapolu różni się od jego informacji. W II wieku Klaudiusz Ptolemeusz w swojej Geografii (Geogr., V, 14, 18) wymienił jedenaście miast. Stefanos z Bizancjum w IV wieku wspominał, że członkami Dekapolu było 14 miast.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
proces odłączania molekuły dwutlenku węgla od kwasu karboksylowego lub jego soli, odbywający się przy udziale dekarboksylazy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. usunięcie grupy karboksylowej z cząsteczki;
Dekarboksylacja, dekarboksylowanie – reakcja chemiczna, w której dochodzi do usunięcia grupy karboksylowej z kwasów karboksylowych lub ich soli i estrów. W wyniku tej reakcji następuje zazwyczaj wydzielenie dwutlenku węgla. W organizmie jest wywoływana najczęściej poprzez działanie enzymów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
enzym katalizujący reakcję dekarboksylacji - odłączania molekuły dwutlenku węgla od kwasu karboksylowego lub jego soli
SJP.pl
enzym katalizujący reakcję dekarboksylacji - odłączania molekuły dwutlenku węgla od kwasu karboksylowego lub jego soli
SJP.pl
usuwać grupę karboksylową z cząsteczki, uwalniając dwutlenek węgla
SJP.pl
usuwać grupę karboksylową z cząsteczki, uwalniając dwutlenek węgla
Dekarboksylacja, dekarboksylowanie – reakcja chemiczna, w której dochodzi do usunięcia grupy karboksylowej z kwasów karboksylowych lub ich soli i estrów. W wyniku tej reakcji następuje zazwyczaj wydzielenie dwutlenku węgla. W organizmie jest wywoływana najczęściej poprzez działanie enzymów.
SJP.pl
Wikipedia
Dekarbonizacja – proces polegający na usuwaniu z wody uzdatnianej węglanów, czyli pozbycia się zasadowości.
Dekarbonizacja wody wapnem – jest to metoda zmiękczania wody polegająca na usuwaniu z niej twardości węglanowej w wyniku wytrącania trudno rozpuszczalnych związków wapnia oraz częściowo magnezu. Uzyskuje się to dawkując do wody wapno w postaci mleka lub wody wapiennej.
Wikipedia
SJP.pl
1. usuwać z jakiegoś napoju dwutlenek węgla;
2. usuwać węglany wapnia i magnezu z wody w celu jej zmiękczenia;
3. uniezależniać od źródeł energii wydzielających dwutlenek węgla
SJP.pl
możny w starożytnej Grecji, sprawujący władzę najwyższą w państwie wspólnie z 9 innymi dekarchami
SJP.pl
w starożytnej Grecji:
1. grupa dekarchów - dziesięciu mężów stanu, którzy sprawowali najwyższą władzę;
2. okres rządów takiej grupy
SJP.pl
dotyczący dekarza, dekarstwa; związany z budową dachu
SJP.pl
rzemiosło polegające na kryciu lub remontowaniu dachów
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) rzemiosło, praca przy kryciu lub naprawie dachów
Dekarz – rzemieślnik, zajmujący się pokrywaniem i naprawianiem dachów materiałami dekarskimi tj.: dachówkami, blachodachówkami, kamieniem np. łupkiem naturalnym lub strzechą.
Dekarz jako zawód wyodrębnił się w dwóch ostatnich dziesięcioleciach XIX wieku. Cieśla po wywieszeniu wiechy i poczęstunku u gospodarza pozostawiał dalszą część pracy dekarzowi. Nazwa pochodzi najprawdopodobniej od deku – formy pokrycia dachowego z targanej słomy, przyciśniętej młodymi drzewkami i ciężkimi gałęziami. Z tej nazwy wywodzi się słowo dekować, czyli układać dach. Wcześniej zadaniami dekarza zajmował się cieśla.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
proces polegający na rozbiciu wielkich organizacji przemysłowych zwanych kartelami; pozbawienie czegoś cech kartelu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ekon. podział karteli na mniejsze jednostki gospodarcze;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzemieślnik kryjący lub remontujący dachy
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rzem. wykonawca pokrycia dachowego;
Dekarz – rzemieślnik, zajmujący się pokrywaniem i naprawianiem dachów materiałami dekarskimi tj.: dachówkami, blachodachówkami, kamieniem np. łupkiem naturalnym lub strzechą.
Dekarz jako zawód wyodrębnił się w dwóch ostatnich dziesięcioleciach XIX wieku. Cieśla po wywieszeniu wiechy i poczęstunku u gospodarza pozostawiał dalszą część pracy dekarzowi. Nazwa pochodzi najprawdopodobniej od deku – formy pokrycia dachowego z targanej słomy, przyciśniętej młodymi drzewkami i ciężkimi gałęziami. Z tej nazwy wywodzi się słowo dekować, czyli układać dach. Wcześniej zadaniami dekarza zajmował się cieśla.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w klasycznym stylu greckim: fronton mający dziesięć kolumn
SJP.pl
wieloelektronowa gazowana lampa elektronowa, używana w latach 50. i 60. XX wieku do pomiarów impulsów elektrycznych
Lampa zliczająca to lampa elektronowa licząca impulsy w systemie dziesiętnym (od 0 do 9). Niektóre z nich również wyświetlają wynik zliczania.
SJP.pl
Wikipedia
poddawanie tkaniny działaniu gorącej wody, pary i zimnej wody w celu uodpornienia tkaniny przed kurczeniem się
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) włók. jeden z ostatnich etapów produkcji tkaniny: naprzemienne poddawanie jej działaniu gorącej i zimnej wody
Dekatyzacja – poddawanie zawierającej włókna naturalne tkaniny lub dzianiny kolejno działaniu gorącej (ok. 60 °C) wody, pary wodnej i zimnej wody, mające doprowadzić do wykurczenia się włókien w kontrolowanych warunkach i stabilizacji ich wymiarów. Ma to na celu uniknięcie zbiegania się tkaniny w okresie użytkowania (przeciwdziała nadmiernej kurczliwości). Tkaniny i dzianiny niepoddane dekatyzacji mają tendencję do kurczenia się pod wpływem działania wilgoci oraz wysokiej temperatury.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
maszyna do dekatyzowania tkanin
SJP.pl
osoba zajmująca się zawodowo dekatyzacją tkanin
SJP.pl
poddawanie tkaniny działaniu nasyconej pary co zapobiega jej odkształcaniu
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dekatyzować.
Dekatyzacja – poddawanie zawierającej włókna naturalne tkaniny lub dzianiny kolejno działaniu gorącej (ok. 60 °C) wody, pary wodnej i zimnej wody, mające doprowadzić do wykurczenia się włókien w kontrolowanych warunkach i stabilizacji ich wymiarów. Ma to na celu uniknięcie zbiegania się tkaniny w okresie użytkowania (przeciwdziała nadmiernej kurczliwości). Tkaniny i dzianiny niepoddane dekatyzacji mają tendencję do kurczenia się pod wpływem działania wilgoci oraz wysokiej temperatury.
Wiktionary oraz Wikipedia
dekatyzowane spodnie dżinsowe, charakteryzujące się marmurkowym wzorem; marmurki
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) pot. dekatyzowane spodnie dżinsowe, w biało-granatowe wzorki
SJP.pl
Wiktionary
modna nazwa samochodu DKW, dość popularnego w Polsce i w Niemczech w latach 30, teraz wzbudzającego zainteresowanie głównie koneserów historii motoryzacji
SJP.pl
alken o dziesięciu atomach węgla w cząsteczce
Deken – organiczny związek chemiczny z grupy alkenów o dziesięciu atomach węgla w cząsteczce.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko, m.in. Jan Dekert (1786-1861), biskup katolicki
SJP.pl
1. szczelnie dopasowana pokrywa, np. dekiel kotła, menażki, pojemnika;
2. pokrywa osłaniająca śruby, którymi przykręcone jest koło auta;
3. czapka korporancka z kolorowego sukna o okrągłym, haftowanym denku i małym daszku, noszona przez studentów w Niemczech i w Polsce w latach 1919-1939;
4. potocznie: głowa
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) szczelna pokrywa, dopasowana pokrywka
(1.2) daw. okrągła barwna czapka korporancka
(1.3) przen. slang. głowa
(1.4) mot. kołpak koła samochodowego
(1.5) obraź. ktoś głupi, irytujący
(1.6) gw-pl|Górny Śląsk. pokrywka na garnek
Dekiel (z niem. Deckel, m.in. „czapka”) – rodzaj czapki z daszkiem noszony przez członków korporacji akademickich.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: dekiel
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od: dekiel
(1.2) fot. element zakładany na obiektyw, służący do zabezpieczenia szkła obiektywu przed brudem czy zarysowaniem
SJP.pl
Wiktionary
alkin o dziesięciu atomach węgla w cząsteczce
Dekin – organiczny związek chemiczny z grupy alkinów, ciekły węglowodór nienasycony zawierający 10 atomów węgla i jedno wiązanie potrójne. Wzór sumaryczny: C10H18, masa molowa 138,25 g/mol. Izomer dekinu o szkielecie nierozgałęzionym występuje w postaci 5 izomerów funkcyjnych:
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) slang. osoba robiąca głupie rzeczy po pijaku
Wiktionary
skrót od: deklinacja
skrót
(1.1) = gram. deklinacja
SJP.pl
Wiktionary
1. wygłaszanie utworu literackiego w sposób artystyczny; recytacja;
2. przenośnie: mowa, przemówienie, tekst o nieszczerej treści, pełne przesady i sztuczności; frazes, banał, ogólnik, pustosłowie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ekspresywne i wyraziste wyrecytowanie utworu literackiego
(1.2) patetyczna i przesadzona wypowiedź, puste słowa
Deklamacja (łac. dēclāmātiō) – publiczne wygłoszenie utworu literackiego z pamięci, najczęściej wierszowanego, jako sztuka interpretacji tekstu na głos. Deklamatoryka (lub recytacja) to nauka o prawidłach deklamacji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. to, co jest charakterystyczne dla deklamacji - wygłaszania utworu literackiego w sposób artystyczny;
2. napuszoność, sztuczność, mówienie pustych słów; gołosłowność, deklamatorstwo, patetyczność
SJP.pl
deklamatorski;
1. taki, który dotyczy deklamacji - wygłaszania utworu literackiego w sposób artystyczny; recytatorski;
2. taki, który dotyczy deklamacji - mowy, przemówienia, tekstu o nieszczerej treści, pełnych przesady i sztuczności; pusty, pompatyczny, czczy, górnolotny
przymiotnik
(1.1) książk. związany z deklamacją; mający charakter, formę deklamacji
SJP.pl
Wiktionary
1. osoba deklamująca, wygłaszająca utwór literacki; recytator;
2. przenośnie: osoba posługująca się czczymi frazesami; blagier
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba recytująca utwór literacki
(1.2) osoba używająca frazesów, udawająca
SJP.pl
Wiktionary
1. kobieta deklamująca, wygłaszająca utwór literacki; recytator;
2. przenośnie: kobieta posługująca się czczymi frazesami; blagierka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta recytująca utwór literacki
SJP.pl
Wiktionary
deklamacyjny;
1. taki, który dotyczy deklamacji - wygłaszania utworu literackiego w sposób artystyczny; recytatorski;
2. taki, który dotyczy deklamacji - mowy, przemówienia, tekstu o nieszczerej treści, pełnych przesady i sztuczności; pusty, pompatyczny, czczy, górnolotny
przymiotnik
(1.1) związany z deklamatorem; taki jak u deklamatora
SJP.pl
Wiktionary
napuszoność, sztuczność, mówienie pustych słów; gołosłowność, deklamacyjność, patetyczność
SJP.pl
dotyczący deklamatoryki
SJP.pl
nauka o zmieniających się na przestrzeni epok prawidłach deklamacji; teoria, reguły artystycznego wygłaszania utworu literackiego
SJP.pl
1. wygłaszać utwór literacki, recytować;
2. przenośnie: mówić w sposób nienaturalny, napuszony, posługiwać się frazesami; koloryzować, fantazjować
czasownik
(1.1) z ekspresją wygłaszać utwór literacki
(1.2) wypowiadać się w sposób napuszony, używając rozmaitych frazesów
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|deklamować.
Wiktionary
1. publiczne oświadczenie w danej sprawie, wyrażone ustnie lub pisemnie; manifest, proklamacja;
2. pisemne zobowiązanie, oświadczenie, które mają moc prawną;
3. blankiet, formularz do podpisywania zeznań i zobowiązań;
4. wyraźne wyrażenie zgody na coś;
5. w informatyce: wyrażenie języka źródłowego, które określa najczęściej typy zmiennych, obszary pamięci lub stałe programu;
6. dawniej: prośba o rękę
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ogłoszenie, oświadczenie; sformułowanie poglądów, przekonań
(1.2) praw. zobowiązanie mające moc prawną, akt prawny
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mający charakter deklaracji, oświadczenia
SJP.pl
SJP.pl
potwierdzający istniejący stan prawny
SJP.pl
cecha orzeczenia sądu, w którym stwierdzone zostaje uprzednie (niezależne od bytu orzeczenia) zaistnienie określonego stanu faktycznego lub prawnego; deklaratoryjność; przeciwieństwo konstytutywności
SJP.pl
ograniczający się do deklaracji, stwierdzenia faktu
SJP.pl
1. wyrazić, wyrażać gotowość do czegoś, przyrzec, przyrzekać pomoc, zobowiązać się, zobowiązywać się do czegoś;
2. oficjalnie podać, podawać do wiadomości, ogłosić, ogłaszać coś
czasownik przechodni niedokonany (dk. zadeklarować)
(1.1) wypowiadać oficjalnie
(1.2) wyrażać gotowość, przyrzekać pomoc
czasownik zwrotny niedokonany deklarować się (dk. zadeklarować się, zdeklarować się)
(2.1) zobowiązywać się do zrobienia czego
(2.2) wyrażać swoje poparcie lub sprzeciw
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|deklarować.
Wiktionary
1. obniżanie pozycji klasowej;
2. przewyższanie w znacznym stopniu kogoś w jakiejś dziedzinie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) obniżenie się czyjejś pozycji społecznej, zwłaszcza na skutek pogorszenia się sytuacji ekonomicznej
(1.2) wypadnięcie lub wyrzucenie poza obręb klasy
Deklasacja – jest to obniżenie, utrata przez jednostkę, grupę jej dotychczasowej pozycji społecznej, mające związek z degradacją ekonomiczną, pauperyzacją, osłabieniem prestiżu społecznego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. obniżyć, obniżać pozycję społeczną lub towarzyską jakiejś osoby lub grupy ludzi;
2. osiągnąć, osiągać rezultat znacznie lepszy niż przeciwnicy
czasownik niedokonany
(1.1) sprawiać, że ktoś ulega deklasacji
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Zaolzie. zdrobn. od: dekiel
(1.2) gw-pl|Zaolzie. górna część maśniczki
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk. dekielek, wieczko
Wiktionary
1. odmiana rzeczowników, przymiotników, zaimków i liczebników przez przypadki i liczby;
2. odległość kątowa danego punktu na niebie mierzona od płaszczyzny równika niebieskiego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gram. odmiana przez przypadki i liczby;
(1.2) astr. jedna ze współrzędnych ciała niebieskiego w układach równikowych;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. rzad. zdrobn. od deklinacja (odmiana wyrazów przez przypadki i liczby)
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) gram. związany z deklinacją, odmianą przez przypadki i liczby, przypadkowaniem
SJP.pl
Wiktionary
igła magnetyczna umieszczona na osi pionowej w taki sposób, że może się obracać w płaszczyźnie poziomej; igła deklinacyjna
SJP.pl
teoria zanikania państwa wskutek przejmowania przez niesuwerenne podmioty zadań przypisywanych uprzednio państwu
SJP.pl
przyrząd do pomiaru deklinacji magnetycznej
SJP.pl
odmieniać rzeczowniki, przymiotniki, zaimki lub liczebniki przez przypadki i liczby
czasownik
(1.1) jęz. odmieniać przez przypadki
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) gram. dokonywanie odmiany przez przypadki i liczby
Wiktionary
czasownik
(1.1) reg-pl|Poznań. uderzyć
Wiktionary
potocznie: dekagram; deka
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) pot. dekagram
Kilogram, oznaczenie kg – jednostka masy, w Międzynarodowym Układzie Jednostek Miar (SI) jest jednostką podstawową.
W Międzynarodowym Układzie Miar jest to jedyna jednostka podstawowa posiadająca przedrostek (kilo).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
urządzenie lub program komputerowy do odszyfrowywania informacji; deszyfrator
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. urządzenie służące do odkodowywania zaszyfrowanych informacji;
Dekoder należy do klasy układów kombinacyjnych. Jest to układ posiadający n wejść oraz k=2n wyjść. Jego działanie polega na zamianie naturalnego kodu binarnego (o długości n), lub każdego innego kodu, na kod „1 z k” (o długości k). Działa odwrotnie do kodera, tzn. zamienia kod binarny na jego reprezentację w postaci tylko jednego wybranego wyjścia. W zależności od ilości wyjść nazywa się go dekoderem 1 z N.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ dekoder
SJP.pl
przetwarzać informację zakodowaną na informację pierwotną
SJP.pl
proces pozbawiania kawy kofeiny
SJP.pl
w browarnictwie: sposób zacierania słodu przez poddawanie go gwałtownym zmianom temperatury
Dekokcja (łac. decoquere, decoctum = zagotowanie, wygotowanie) – metoda zacierania słodu browarnego, w trakcie której gęsta część zacieru (ze słodem) czyli ok. 1/3 całego zacieru zostaje oddzielona i zagotowana w oddzielnym kotle. Następnie gorąca zwracana jest do kadzi zaciernej z zacierem głównym (rzadszym), podnosząc skokowo jego temperaturę. Czynność tę wykonuje się głównie dla lepszego skleikowania skrobi i osiągnięcia piwa o pełniejszym smaku.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
→ dekokcja
SJP.pl
napój leczniczy składający się z ziół itp.
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. odwar; napój sporządzony z wywaru ziół lub innych substancji; wywar leczniczy
Dekokt (z łac. decoquo, decocsi, decoctum = gotować) - w piwowarstwie określenie części zacieru, zwykle 1/3, która pobierana jest z kadzi zaciernej, doprowadzana do wrzenia w kotle zaciernym, a następnie ponownie wlewana do zacieru głównego.
Dawniej dekokt oznaczał wywar wodny z ziół lekarskich lub innych składników.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kilkunastominutowe działanie wrzątkiem lub gorącą parą wodną w celu zniszczenia drobnoustrojów
Dekoktacja – dawniej stosowane wyjaławianie przez gotowanie w maszynkach elektrycznych lub podgrzewanych płomieniem palnika. Poddawano temu procesowi strzykawki, igły, narzędzia chirurgiczne. W procesie dekoktacji nie są niszczone wirusy zapalenia wątroby oraz przetrwalniki bakterii. Należy stosować wodę destylowaną, gdyż woda wodociągowa pozostawia osad (kamień kotłowy)
SJP.pl
Wikipedia
urządzenie do niszczenia drobnoustrojów, używane w przypadku braku sterylizatorów
SJP.pl
zdrobnienie od: dekolt
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od dekolt
SJP.pl
Wiktionary
rozdzielenie uprzednio skolektywizowanych gospodarstw rolnych, gruntów
SJP.pl
przywracać własność indywidualną gospodarstw rolnych i środków produkcji rolnej
SJP.pl
proces polegający na wyzwalaniu się narodów spod zależności kolonialnej i tworzeniu niepodległych państw
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hist. polit. proces uzyskiwania niezależności państwowej przez terytoria będące koloniami; obalanie systemu kolonialnego, likwidacja kolonializmu;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: dekolonizacja
przymiotnik relacyjny
(1.1) hist. polit. związany z dekolonizacją, dotyczący dekolonizacji
SJP.pl
Wiktionary
czasownik
(1.1) dokonywać procesu dekolonizacji
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) polit. dokonywanie procesu dekolonizacji
Wiktionary
usuwanie naturalnego koloru
Dekoloryzacja przy użyciu rozjaśniacza jest najczęstszą formą usuwania pigmentu z włosów. Dzięki pozbyciu się pigmentów sztucznych jak i naturalnych uzyskujemy rozjaśnienie. Podczas tego procesu uwydatniają się tak zwane 'ukryte pigmenty', od czerwonych przez pomarańczowe, aż do żółtych. Żółte pigmenty są najcięższymi pigmentami do usunięcia. Proces wymaga czasu, wiedzy i umiejętności. Produktem używanym do rozjaśnienia jest rozjaśniacz w połączeniu z oxydantem (woda utleniona). Im wyższy oksydant tym proces będzie przechodził gwałtowniej. Stężenia najczęściej używane podczas zabiegu to oxydo 3% i 6%. Na włosy po rozjaśnieniu nakładana jest farba lub toner z kontra kolorem, który neutralizuje niechciane refleksy. Czasami aby uzyskać wymarzony efekt potrzebne są dwa lub trzy zabiegi. Najciężej usuwa się pigmenty z farb metalicznych (często farby drogeryjne). Przy dekoloryzacji włosów po produktach ziołowych typu henna, efekt dekoloryzacji to zielone włosy nie reagujące na kontra kolory.
SJP.pl
Wikipedia
wycięcie w ubraniu odsłaniające szyję, ramiona, piersi, plecy; ciało odsłonięte przez to wycięcie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wycięcie w ubraniu (np. w sukni, swetrze, bluzce), odsłaniające szyję, czasem ramiona, piersi lub plecy
(1.2) część ciała odsłonięta przez dekolt (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
odsłaniający plecy, szyję, ramiona lub piersi
SJP.pl
→ dekolt
SJP.pl
proces przeciwny do komercjalizacji
SJP.pl
pozbawiać jakąś dziedzinę cech komercyjnych
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. załamanie się wydolności narządu pod wpływem dużych obciążeń
(1.2) psych. załamanie się mechanizmòw obronnych psychiki
Dekompensacja nerwicowa – załamanie się adaptacyjnych mechanizmów jednostki w obliczu przeciążenia trudnymi sytuacjami, problemami i zadaniami, przy czym w jej ocenie prawdopodobieństwo poradzenia sobie z nimi jest dość nikłe. Przejawami dekompensacji są zaburzone reakcje i zachowania, objawy psychopatologiczne i niesprawne odgrywanie ról społecznych.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) dotyczący dekompensacji
SJP.pl
Wiktionary
odtworzenie postaci źródłowej programu w oparciu o jego kod wynikowy
Dekompilator – program przekształcający język maszynowy lub kod bajtowy do postaci języka wyższego poziomu. Proces tłumaczenia kodu nazywa się dekompilacją. Dekompilacja nie odtwarza kodu źródłowego programu sprzed jego kompilacji, a jedynie postać źródłową w pewnym języku wyższego rzędu (zależnym od dekompilatora) i mającą identyczne działanie jak dekompilowany kod.
Przykładami dekompilatorów są projekt Ghidra oraz IDA.
SJP.pl
Wikipedia
odtwarzać postać źródłową programu w oparciu o jego kod wynikowy
SJP.pl
1. pozbawiać jakąś całość jednego lub wielu elementów, powodować niekompletność czegoś;
2. dekompletować się - stawać się niekompletnym
SJP.pl
rozkładać jakąś całość na części, doprowadzać do rozpadu czegoś
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dekomponować.
Wiktionary
Patrz:dekomponować
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
zawór w silniku spalinowym zmniejszający ciśnienie przy rozruchu; dekompresor
SJP.pl
1. obniżenie ciśnienia;
2. rozpakowanie skompresowanego pliku lub folderu do postaci sprzed kompresji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) spadek ciśnienia w zamkniętej przestrzeni, wywołany umyślnie lub spowodowane uszkodzeniem
(1.2) stopniowe zmniejszanie ciśnienia działającego na osobę wynurzającą się z dużej głębokości w celu zapobiegnięcia chorobie dekompresyjnej
(1.3) inform. przywrócenie pierwotnego rozmiaru informacji, której rozmiar został uprzednio zmniejszony
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zawór w silniku spalinowym zmniejszający ciśnienie przy rozruchu; dekompresator
Odprężnik, dekompresor (też: dekompresator) – urządzenie w silniku spalinowym (może być to zawór – szczególnie w silniku dwusuwowym), może być dźwignia w głowicy uchylająca zawór wydechowy. Po użyciu dekompresatora następuje rozszczelnienie (odprężanie) – część ładunku ulatuje na zewnątrz silnika, przez co wydatnie zmniejsza się ciśnienie sprężania. W efekcie zmniejsza się moc potrzebna do rozruchu, rosną obroty silnika. We właściwym momencie osoba uruchamiająca silnik zamyka odprężnik (i zawór wydechowy), a rozpędzony wcześniej silnik podejmował normalną pracę.
SJP.pl
Wikipedia
1. przeprowadzać proces odwrotny do kompresji, najczęściej w odniesieniu do danych, potocznie: rozpakować (pliki), przywracać formę początkową sprzed zakodowania zmniejszającego wielkość pliku;
2. powodować spadek ciśnienia np. poprzez rozszczelnienie pomieszczenia lub obiektu
SJP.pl
→ dekompresja, np. komora dekompresyjna
SJP.pl
działania mające na celu oczyszczenia życia politycznego, społecznego i kulturalnego w krajach dawnego bloku radzieckiego z komunizmu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hist. polit. likwidowanie komunizmu, proces odchodzenia od komunizmu
Dekomunizacja – postulat zgłaszany przez antykomunistyczne ugrupowania polityczne i stowarzyszenia obywatelskie zmiany systemowej w państwach postkomunistycznych. Obecnie proces dekomunizacji dotyczy głównie państw dawnego bloku wschodniego (Niemcy, Polska, Litwa, Estonia, Czechy, Słowacja, Węgry, Ukraina, Rosja).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: dekomunizacja
przymiotnik
(1.1) związany z procesem dekomunizacji
SJP.pl
Wiktionary
osoba likwidująca struktury właściwe komunizmowi, usuwająca ze stanowisk ludzi związanych z ustrojem komunistycznym
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba usuwająca z życia publicznego osoby związane z ustrojem komunistycznym
SJP.pl
Wiktionary
likwidować struktury właściwe ustrojowi komunistycznemu; odkomunizowywać
czasownik niedokonany
(1.1) hist. polit. usuwać wpływy doktryny komunistycznej
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) polit. usuwanie wpływów doktryny komunistycznej
Wiktionary
1. rozproszenie uwagi;
2. rozpraszanie czegoś, co jest skupione w jednym miejscu, skoncentrowane
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rozpraszanie tego co było skupione
Dekoncentracja – formalny lub nieformalny podział kompetencji władczych pomiędzy kilka podmiotów, instytucji, ośrodków decyzyjnych. Metoda dekoncentracji kompetencji jest na dużą skalę stosowana w obrębie poszczególnych szczebli organizacyjnych (np. w każdej gminie, powiecie i województwie).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: dekoncentracja
SJP.pl
2. rozpraszać uwagę;
2. rozpraszać coś, co było skoncentrowane w jednym miejscu
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dekoncentrować.
Wiktionary
ogół zjawisk wywierających negatywny wpływ na rozwój ekonomiczny jakiejś branży lub całego kraju; kryzys
Dekoniunktura – pojęcie ekonomiczne oznaczające ogół czynników decydujących o niekorzystnej sytuacji na rynku; kryzys; zastój; recesja; zahamowanie rozwoju ekonomicznego.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
wyjawienie czegoś ukrywanego, zakonspirowanego
SJP.pl
1. pozbawiać tajności; ujawniać, demaskować;
2. dekonspirować się - ujawniać się, demaskować się
SJP.pl
analiza tekstu pod kątem jego semiotyczno-językowej budowy
Dekonstrukcja, dekonstrukcjonizm lub dekonstruktywizm – podejście filozoficzne i zbiór pojęć stworzonych przez Jacques’a Derridę ok. 1960 roku.
Odnosi się do wielości możliwych interpretacji i odczytań języka i wytworów kultury. Zwraca uwagę na to, co sam tekst i język podkreśla jako istotne, ale także to, co pomija. Jacques Derrida twierdził, że dekonstruktywizm nie jest kierunkiem filozoficznym ani nową szkołą myślenia, a jedynie sposobem odbioru tekstu. Komentatorzy i kontynuatorzy Derridy stworzyli jednak charakterystyczny, odrębny nurt w filozofii.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
SJP.pl
kontrowersyjna teoria analizy tekstu przypisująca mu brak stałego odniesienia przedmiotowego
Dekonstrukcja, dekonstrukcjonizm lub dekonstruktywizm – podejście filozoficzne i zbiór pojęć stworzonych przez Jacques’a Derridę ok. 1960 roku.
Odnosi się do wielości możliwych interpretacji i odczytań języka i wytworów kultury. Zwraca uwagę na to, co sam tekst i język podkreśla jako istotne, ale także to, co pomija. Jacques Derrida twierdził, że dekonstruktywizm nie jest kierunkiem filozoficznym ani nową szkołą myślenia, a jedynie sposobem odbioru tekstu. Komentatorzy i kontynuatorzy Derridy stworzyli jednak charakterystyczny, odrębny nurt w filozofii.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
specjalista zajmujący się dekonstrukcją maszyn, budynków itp.
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
nurt we współczesnej sztuce
SJP.pl
Wikipedia
dotyczący dekonstruktywizmu
SJP.pl
zmieniać konstrukcję czegoś
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dekonstruować.
Wiktionary
ograniczenie konsumpcji produktów i usług
SJP.pl
1. odkażanie biologiczne, radiologiczne lub chemiczne ludzi, sprzętu, terenu itp.;
2. oczyszczenie lub usunięcie zużytej powłoki czegoś, np. lakieru samochodowego
Dekontaminacja (łac. de- 'od-, wy-'; contaminatio 'zetknięcie; splamienie') – proces polegający na usunięciu i dezaktywacji substancji szkodliwej (chemikaliów, materiałów radioaktywnych, czynników biologicznych), która zagraża życiu lub zdrowiu organizmu żywego poprzez kontakt bezpośredni lub używane sprzęty. Dekontaminacji poddawani są zarazem ludzie, zwierzęta, jak i środowisko nieożywione (infrastruktura itd.).
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
dawniej: brak swobody w zachowaniu, niepewność siebie
SJP.pl
motyw dekoracyjny, zwłaszcza na wyrobach ceramicznych i na dawnej zbroi
SJP.pl
1. ozdabianie, dekorowanie;
2. ozdoba, ornament;
3. dekorowanie odznaką, orderem
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) element upiększający, ozdabiający dany przedmiot, budynek lub jego wnętrze
(1.2) w lm.: plastycznyastyczne tło sceny teatralnej
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób dekoracyjny, z dużą ilością dekoracji
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: dekoracyjnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: dekoracyjny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest dekoracyjne; cecha tych, którzy są dekoracyjni
SJP.pl
Wiktionary
1. służący do upiększania czegoś; ozdobny;
2. mający piękną formę;
3. dotyczący dekoracji teatralnej, filmowej itp.
przymiotnik
(1.1) związany z dekoracją, stanowiący dekorację
SJP.pl
Wiktionary
1. osoba projektująca dekoracje w teatrze; scenograf;
2. osoba specjalizująca się w projektowaniu wystroju wnętrz
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba zajmująca się dekorowaniem wnętrz
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. kobieta projektująca dekoracje w teatrze;
2. kobieta specjalizująca się w projektowaniu wystroju wnętrz
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) osoba płci żeńskiej zajmująca się dekorowaniem wnętrz
SJP.pl
Wiktionary
zakład, firma zajmująca się urządzaniem mieszkań
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) związany z osobą lub zawodem dekoratora
SJP.pl
Wiktionary
1. zajęcie dekoratora;
2. sztuka dekoratorska
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: dekoratywny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest dekoratywne; cecha tych, którzy są dekoratywni
SJP.pl
Wiktionary
służący jako dekoracja, upiększenie; dekoracyjny, zdobniczy, ozdobny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zootechn. zabieg usuwania rogów bydłu;
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik
(1.1) upiększać coś, dodawać dekoracje
(1.2) przypinać odznaczenie, order lub odznakę
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dekorować.
Wiktionary
w handlu: obniżka ceny towaru; bonifikacja, bonifikata, rabat, opust, opust
SJP.pl
wydobywanie do celów przędnych włókien łykowych z łodyg lnu, konopi, juty
Dekortykacja – zabieg operacyjny, polegający na usunięciu części zewnętrznej warstwy tkanek organów, takich jak płuca, nerki, mózg.
Najczęściej wykonywana jest dekortykacja płuca.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: dekortykacja
SJP.pl
Dekortykacja to wydobywanie, do celów włókienniczych, roślinnych włókien łykowych wyłącznie (bez poddawania innym procesom, np. chemicznym, cieplnym, biologicznym) metodą mechaniczną, poprzez łamanie, miażdżenie i trzepanie łodyg, zwykle lnu, konopi, juty.
Dekortykator to maszyna służąca do tego celu.
Wikipedia
decorum;
1. zasada literacka układu i wyglądu dzieła;
2. przestarzale: należyty wygląd
Decorum – zasada zgodności treści z formą, inaczej jednorodność stylistyczna. Sformułowana przez Arystotelesa, rozwijana przez Cycerona i Horacego. Była stosowana do każdego gatunku literackiego. Polegała na odpowiednim dobraniu stylu pisania, słownictwa i składni do gatunku oraz tematyki dzieła. Ściśle związana z Arystotelesem i jego sposobem ukształtowania starożytnej tragedii.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) japoński styl obfitego, monumentalnego dekorowania ciężarówek, często w liczne iluminacje, malowidła, elementy przestrzenne, rzeźby itp.
(1.2) ciężarówka ozdobiona w stylu dekotora (1.1)
Wiktionary
1. zwykle w odniesieniu do służby wojskowej: unikać obowiązków, chronić w bezpiecznym miejscu, osłaniać;
2. zabezpieczać rośliny na polu przed wymarzaniem poprzez okrycie słomą, obornikiem lub łętami
czasownik
(1.1) pomagać komuś w ukrywaniu się i uchylaniu się od obowiązku
(1.2) wykonywać czynności ochraniające zasiew przed przemarznięcie zimą
(1.3) gw-pl|Mazury, Warmia. pokrywać, nakrywać
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dekować.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Mazury, Warmia. dachówka
Wiktionary
potocznie: osoba unikająca obowiązków; leń, kunktator, dezerter
SJP.pl
potocznie: dekagramowy (ważący 1 dekagram)
SJP.pl
przestarzałe: zmniejszanie się, ubywanie czegoś; ubytek
SJP.pl
w informatyce: operacja powodująca zmniejszenie wartości argumentu o jeden, realizowana często za pomocą specjalnego rozkazu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) inform. operacja zmniejszenia wartości o jeden
(1.2) inform. operacja zmiany wskazania iteratora z pewnego elementu na poprzedni
Inkrementacja (łac. incrementum, wzrost) i dekrementacja (łac. decrementum, ubywanie, ubytek) – operacje informatyczne powodujące odpowiednio zwiększenie lub zmniejszenie wartości argumentu o jeden. Występują zarówno jako operacje w wielu procesorach (np. PDP-11, x86), jak i w językach programowania wyższych rzędów (np. Turbo Pascal, C). Mogą być realizowane jako instrukcja, operator (C i pochodne) lub procedura standardowa (Turbo Pascal).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w chemii:
1. głośne pękanie niektórych materiałów krystalicznych podczas wyprażania;
2. odgłos towarzyszący temu procesowi
Dekrepitacja (ang. decrepitation) - pękanie materiałów z charakterystycznym odgłosem pod wpływem działania wysokiej temperatury, przykładowo podczas prażenia. Przykładem substancji ulegającej dekrepitacji jest azotan ołowiu(II), Pb(NO3)2.
SJP.pl
Wikipedia
wiersz, w którym każdy kolejny wers jest krótszy od poprzedniego o jedną sylabę
SJP.pl
akt prawodawczy mający moc ustawy, wydany z upoważnienia władzy ustawodawczej przez inny organ państwowy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) praw. akt prawny mający moc ustawy, wydany przez organ władzy wykonawczej;
(1.2) hist. w Polsce w XV-XVI w. – akt prawny wydany samodzielnie przez króla
(1.4) rel. dokument wydawany przez zwierzchnika diecezji rzymskokatolickiej, decydujący o przydzieleniu duchownego do parafii
(1.5) adnotacja na dokumencie określająca sposób ujęcia w księgach
Dekret – akt normatywny mający moc ustawy, wydany nie przez parlament, ale przez organ władzy wykonawczej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w administracji, księgowości: adnotacja na dokumencie ustalająca dalszy tryb załatwiania sprawy
Dekretacja – zarządzenie odpowiedniej osoby, dotyczące zwłaszcza pism wpływających do komórki organizacyjnej, nadaje właściwy bieg dokumentacji wpływającej zgodnie z przyjętą instrukcją kancelaryjną lub innymi przepisami regulującymi obieg danego rodzaju dokumentów (np. księgowych).
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
dekretały;
1. orzeczenia papieskie w sprawach związanych z prawem kościelnym;
2. zbiory tych orzeczeń, stanowiące prawo kanoniczne
SJP.pl
SJP.pl
dawniej: księga sądowa, w której zapisywano orzeczenia wraz z ich uzasadnieniami
SJP.pl
dekretalia;
1. wypowiedź papieska na piśmie zawierająca normatywne wyjaśnienia z zakresu prawa kościelnego;
2. zbiór takich wypowiedzi, które stanowiły kiedyś prawo kanoniczne w Kościele katolickim
SJP.pl
1. wydawać (wydać) dekret, ustanawiać (ustanowić) coś dekretem;
2. dokonywać (dokonać) dekretacji, głównie w dokumentach księgowych
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dekretować.
Wiktionary
związany z dekretem
SJP.pl
potocznie, żartobliwie: usunięcie z życia publicznego niemądrych osób i bezsensownych zjawisk
SJP.pl
1. zespół działań mających na celu zmniejszenie przestępczości;
2. w prawie: uznanie, że czyn nie jest już przestępstwem
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ograniczenie zakresu i złagodzenie kary ustawowej za określone przestępstwa
Dekryminalizacja – uznanie, iż czyn nie jest już przestępstwem. Termin ten niekoniecznie musi oznaczać to samo co depenalizacja, ponieważ dany czyn może być kwalifikowany jako wykroczenie, które nie jest przestępstwem, a mimo to ponosi się z tego tytułu odpowiedzialność.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
ustawowo uznawać, że coś nie jest przestępstwem
SJP.pl
odczytanie zaszyfrowanego tekstu; rozszyfrowanie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) farm. analog alkoholowy będący witaminą kwasu pantotenowego, regenerujący skórę
Pantenol, dekspantenol – organiczny związek chemiczny z grupy alkoholi polihydroksylowych, analog kwasu pantotenowego, jedna z substancji stanowiących witaminę B5. Dekspantenol (izomer D) ulega w organizmie przemianie do kwasu pantotenowego.
Wiktionary oraz Wikipedia
położony z prawej strony; prawy
SJP.pl
roztwór wielkocząsteczkowego polimeru glukozy, stosowany jako płyn krwiozastępczy w przypadkach skrwawień, wstrząsu pourazowego i w oparzeniach; fluidex
SJP.pl
Wikipedia
sytuacja, kiedy serce znajduje się w prawej części klatki piersiowej
Dekstrokardia (łac. dextrocardia) – medyczne określenie sytuacji, gdy serce znajduje się po prawej stronie klatki piersiowej.
Jeżeli towarzyszy mu nieprawidłowe (po przeciwnych stronach, jakby odbite w lustrze) położenie innych narządów w obrębie klatki piersiowej i jamie brzusznej mówimy o odwróceniu trzewi (łac. situs inversus).
SJP.pl
Wikipedia
organiczny związek chemiczny (pochodna morfiny), używany jako środek przeciwkaszlowy (bromowodorek)
Dekstrometorfan, DXM (łac. dextromethorphanum) – organiczny związek chemiczny, prawoskrętny enancjomer metorfanu używany w medycynie pod postacią bromowodorku jako lek przeciwkaszlowy.
SJP.pl
Wikipedia
monosacharyd (cukier prosty) łatwo rozpuszczalny w wodzie, będący źródłem energii dla każdego żywego organizmu, stosowany głównie w przemyśle spożywczym i w lecznictwie; glukoza, glikoza, cukier gronowy, cukier skrobiowy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. cukier prosty pozyskany z kukurydzy poprzez hydrolizę skrobi
Glukoza, D-glukoza – organiczny związek chemiczny, monosacharyd (cukier prosty) z grupy aldoheksoz. Jest białym, drobnokrystalicznym ciałem stałym, z roztworów wodnych łatwo krystalizuje jako monohydrat. Jest bardzo dobrze rozpuszczalna w wodzie (nie zmienia pH roztworu). Ma słodki smak, nieco mniej intensywny od sacharozy.
Enancjomerem D-glukozy jest L-glukoza, niewystępująca w organizmach wyższych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pośredni produkt rozkładu skrobi lub glikogenu
Dekstryny – grupa złożonych węglowodanów, zbudowanych z pochodnych cukrów prostych, połączonych wiązaniami α-1,4-glikozydowymi, o długości od 3 do ok. 12–14 merów.
SJP.pl
Wikipedia
zakład lub oddział fabryki chemicznej, gdzie wytwarza się dekstryny
SJP.pl
związany z dekstryną
przymiotnik
(1.1) związany z dekstryną; zawierający dekstrynę
SJP.pl
Wiktionary
Dekulturacja – proces społeczny, który zachodzi w trakcie kontaktów międzykulturowych doprowadzających do ubożenia danej kultury poprzez zanikanie jej określonych elementów w danym czasie. Dekulturacja prowadzi do ujednolicania się wszystkich kultur, które pozostają ze sobą we względnie stałym kontakcie. Jest efektem procesów akulturacji.
Wikipedia
dekowanie się; ukrywanie się
SJP.pl
decoupage;
1. metoda zdobienia przedmiotów kawałkami wycinanego papieru i lakierów;
2. technologia tłoczenia płaskich kształtów, zwłaszcza w kartonie lub warstwie plastiku
Dekupaż, Decoupage (fr. découpage, [de.ku.paʒ]) — technika zdobnicza polegająca na przyklejaniu na odpowiednio spreparowaną powierzchnię (np. drewno, metal, szkło, tkanina, plastik, ceramika) wzoru wyciętego z papieru lub serwetki papierowej (technika serwetkowa).
SJP.pl
Wikipedia
dawniej:
1. odbierać odwagę, zniechęcać, zrażać;
2. dekurażować się - tracić odwagę
SJP.pl
1. w starożytnym Rzymie dowódca dziesięcioosobowego oddziału jazdy;
2. w starożytnych rzymskich mniejszych miastach i osadach wyższy urzędnik lub senator
Dekurion (łac. decurio) – ma trzy różne znaczenia:
SJP.pl
Wikipedia
utrata kwalifikacji
SJP.pl
rzeczownik
(1.1) inform. jeden z klawiszy na klawiaturze komputerowej
Delete – klawisz na komputerowej klawiaturze architektury PC. Jego najczęstszym zastosowaniem jest usuwanie znaków znajdujących się za kursorem tekstu. Nazwa ta bywa czasem skracana do formy „Del”.
Wiktionary oraz Wikipedia
skrót od: deleatur (w poligrafii: znak przekreślenia używany w korekcie drukarskiej)
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
Delabializacja – proces fonetyczny przeciwny do labializacji, zanik zaokrąglenia warg przy wymowie samogłosek tylnych. Np. przejście ū w y (IPA [ɯ:]) i zapewne krótkiego u w ъ (prawdopodobnie [ɯ]) w języku prasłowiańskim.
Wikipedia
wymawiać samogłoskę tylną z wargami spłaszczonymi
SJP.pl
denuncjacja, tajne oskarżenie
SJP.pl
[czytaj: delaKRŁA] nazwisko, m.in.: Eugene Delacroix, przedstawiciel malarstwa romantycznego
Ferdinand Victor Eugène Delacroix (IPA: [ø.ˈʒɛn də.la.kʁˈwa]; ur. 26 kwietnia 1798 w Charenton-Saint-Maurice, zm. 13 sierpnia 1863 w Paryżu) – francuski malarz, przedstawiciel romantyzmu. Sztuki malarskiej uczył się u Pierre-Narcisse Guérina, pozostawał pod silnym wpływem malarstwa Rubensa.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. ostateczny termin
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
proces biologiczny zachodzący podczas rozwoju zarodka zwierząt; jeden ze sposobów przebiegu gastrulacji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) uszkodzenie laminatu polegające na utracie spójności poszczególnych warstw składowych
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: delanoE] nazwisko, m.in. Bertrand Delanoe, francuski polityk
SJP.pl
[czytaj: dölaROSZ] nazwisko francuskie, m.in. Paul Delaroche (właściwie: Hippolyte Delaroche) ( 1797-1856) - malarz francuski
SJP.pl
1. tajny oskarżyciel, denuncjator;
2. w dawnej Polsce: oskarżyciel w sprawach karnych
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. ktoś, kto denuncjuje, donosi; zdrajca
(1.2) daw. gwara. więz. osoba okradziona na ulicy
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący delatora lub delatorstwa
przymiotnik
(1.1) związany z osobą lub funkcją delatora
SJP.pl
Wiktionary
1. poufne donoszenie na innych do władz lub przełożonych; denuncjatorstwo, donosicielstwo;
2. w dawnej Polsce: wniesienie oskarżenia przed sąd; doniesienie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. osiedle typu miejskiego w obwodzie iwanofrankiwskim rejonie nadwórniańskim Ukrainy, niedaleko Nadwórnej u wschodniego przedproża Gorganów;
Delatyn (ukr. Делятин) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie nadwórniańskim, do 1945 miasto w Polsce, w województwie stanisławowskim, w powiecie nadwórniańskim.
W granicach Delatyna znajduje się dawniej samodzielna wieś Łuh.
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: dölaWIŃ] nazwisko francuskie, m.in. Casimir Delavigne (1793-1843) - poeta francuski
SJP.pl
Indianin Ameryki Północnej
SJP.pl
[czytaj: delełer] język Delawarów
rzeczownik, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. stan w Stanów Zjednoczonych;
(1.2) geogr. rzeka na wschodzie Stanów Zjednoczonych;
Delaware (wymowa:/ˈdɛləwɛər/) – stan na wschodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych, w regionie Stanów Środkowoatlantyckich, na Nizinie Atlantyckiej, nad zatoką Delaware. Na zachodzie i południu graniczy ze stanem Maryland, na północy ze stanem Pensylwania, a na północnym wschodzie z New Jersey. Jeden z trzynastu stanów pierwotnych. Leży na obszarze Niziny Nadbrzeżnej i obok Florydy jest najniżej położonym stanem Stanów Zjednoczonych. Nazwa stanu pochodzi od Thomasa Westa, 3. barona De La Warr (1576- 1618), angielskiego arystokraty i pierwszego gubernatora kolonialnego stanu Wirginia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Indianka Ameryki Północnej
SJP.pl
Indianie Ameryki Północnej
Delawarowie – plemię Indian Ameryki Północnej należące do algonkiańskiej rodziny językowej. Sami siebie nazywali Lenni Lenape, znani także jako Wapanachki (Naród Czystej Krwi). Nazwa Delaware nadana została przez Francuzów.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Delaware
przymiotnik
(1.1) związany ze stanem Delaware, rzeką Delaware lub zatoką Delaware
(1.2) związany z plemięemieniem Delawarów
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj szczepionki wzmacniającej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. farm. szczepionka działająca immunostymulująco, składająca się z paciorkowców, gronkowców i pałeczek ropy błękitnej, podawana domięśniowo lub podskórnie
SJP.pl
Wiktionary
w poligrafii: znak przekreślenia używany w korekcie drukarskiej
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) poligr. znak używany w korekcie drukarskiej dla oznaczenia skreśleń w tekście
Deleatur, kasownik (z łac.: ma zostać usunięty, usunięta) – znak korektorski, którym oznacza się fragmenty tekstu, które mają zostać usunięte (pojedyncze litery, słowa, zdania czy całe akapity).
Kształt znaku pochodzi od litery "d" w odręcznym piśmie niemieckim (kurrenta).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
jeden z typów spontanicznej mutacji genowej dotyczącej zmiany składu nukleotydowego DNA, polegający na utracie jednej lub kilku par nukleotydów z DNA genowego
Delecja – zmiana w materiale genetycznym polegająca na utracie jego fragmentu. Ubytek taki może obejmować od jednego lub kilku nukleotydów (mutacja punktowa), poprzez ubytek większych fragmentów genów, całych genów lub ich grup (strukturalna aberracja chromosomowa), aż po całe chromosomy (liczbowa aberracja chromosomowa). Niektóre delecje są przyczyną chorób genetycznych, inne mają charakter neutralny.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: delekta] marka spożywcza
Delecta – marka branży spożywczej, należąca do grupy kapitałowej Bakalland, dawniej nazwa włocławskich zakładów spożywczych.
Pod marką Delecta sprzedawane są dania gotowe, zupy, desery (kisiele mleczne, kisiele owocowe, galaretki), ciasta gotowe, ciasta do samodzielnego przygotowania, dodatki do ciast, przyprawy oraz kawa zbożowa (Anatol i Kujawianka). Czołowym produktem marki Delecta jest ciasto i krem Karpatka oraz ciasto Krówka.
SJP.pl
Wikipedia
→ delecja
SJP.pl
skrót od: delegacja, delegat
SJP.pl
1. wyjazd w sprawach służbowych;
2. grupa ludzi reprezentująca interesy jakiejś zbiorowości;
3. dokument upoważniający do wyjazdu służbowego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wyjazd w sprawach służbowych
(1.2) grupa osób reprezentująca pewną społeczność
(1.3) praw. urz. częściowe lub całkowite przeniesienie swoich kompetencje na inny organ
(1.4) dokument potwierdzający delegację (1.1)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ delegat (rzadko)
przymiotnik relacyjny
(1.1) rzad. związany z delegatem, delegatami, dotyczący delegatów
SJP.pl
Wiktionary
dotyczący delegacji
SJP.pl
uznanie czegoś za nielegalne; zdelegalizowanie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) urzędowe uznanie czegoś za nielegalne
Delegalizacja – wyjęcie spod prawa, zakazanie działalności.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
1. uznawać jakąś organizację lub instytucję za nielegalną; odbierać prawo do istnienia i działania;
2. delegalizować się - stawać się nielegalnym
czasownik przechodni niedokonany (dk. zdelegalizować)
(1.1) praw. uznawać coś za niezgodne z prawem
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) uznawanie czegoś za nielegalne od jakiegoś momentu
Wiktionary
osoba reprezentująca interesy jakiejś zbiorowości
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) oficjalny wysłannik jakiejś zbiorowości reprezentujący jej interesy
SJP.pl
Wiktionary
→ delegat
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) forma żeńska od delegat
SJP.pl
Wiktionary
1. przedstawicielstwo jakiejś firmy lub urzędu w terenie;
2. funkcja delegata
SJP.pl
Wikipedia
odbierać zaufanie społeczne, dobre imię, władzę
SJP.pl
urzędowo:
1. wysłać, wysyłać kogoś w charakterze swego delegata;
2. wysłać, wysyłać pracownika do pracy poza miejscem, w którym pracuje on na co dzień
czasownik przechodni niedokonany (dk. wydelegować)
(1.1) wysyłać jako przedstawiciela celem wykonania określonego zadania
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|delegować.
Wiktionary oraz Wikipedia
w językoznawstwie: używanie wyrazu lub zwrotu w znaczeniu pierwotnym, wynikającym z jego budowy
Deleksykalizacja – rodzaj chwytu stylistycznego, który ma za istotę odwołanie się do określonej etymologii użytego wyrazu w danej wypowiedzi. Ten chwyt jest stosowany do uzyskiwania efektu humorystycznego.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
delektować się - smakować w czymś, zajmować się czymś z przyjemnością, upajać się
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|delektować.
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
glon z typu krasnorostów, mający plechę rozgałęzioną, która u niektórych gatunków przybiera kształt liści; rośnie w morzach; żebrowiec
SJP.pl
minerał z grupy leptochlorytów, występujący w promienisto-pręcikowych lub ziemistych skupieniach wypełniających próżnie migdałowe w melafirze
SJP.pl
[czytaj: dilit] klawisz na klawiaturze komputera usuwający znak znajdujący się za kursorem; Delete
Delete – klawisz na komputerowej klawiaturze architektury PC. Jego najczęstszym zastosowaniem jest usuwanie znaków znajdujących się za kursorem tekstu. Nazwa ta bywa czasem skracana do formy „Del”.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Delftem, dotyczący Delftu, pochodzący z Delftu (miasta w Holandii)
Wiktionary
przymiotnik od: Delfy (starożytne miasto greckie); m.in. wyrocznia delficka - słynna wyrocznia, znajdująca się w światyni Apollina w Delfach, gdzie Pytia odpowiadała na stawiane jej pytania
przymiotnik
(1.1) taki, który jest niejasny, proroczy, wróżbiarski; wieloznaczny
(1.2) geogr. związany z Delfami
SJP.pl
Wiktionary
1. dawniej: następca tronu francuskiego;
2. żartobliwie: syn pierworodny
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(2.1) astr. gwiazdozbiór na niebie w pobliżu równika;
Delfin – ogólne określenie wodnych ssaków z rzędu waleni, z rodzin Delphinidae (delfiny oceaniczne) i Platanistidae (delfiny słodkowodne), obejmujące średniej wielkości walenie charakteryzujące się wydłużonym pyskiem i obecnością melonu. W ściślejszym ujęciu odnosi się ono też do rodzaju należącego do rodziny delfinowatych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. dawniej: następca tronu francuskiego;
2. żartobliwie: syn pierworodny
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
(1.2) geogr. wieś w Polsce, w województwie łódzkim, w gminie Siemkowice;
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lp. od Delfin
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Delfinatem, dotyczący Delfinatu
Wiktionary
duży zbiornik wody przeznaczony do hodowli, tresury i pokazów wytresowanych delfinów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) obiekt przeznaczony do hodowli, tresury i pokazów wytresowanych delfinów, lub innych waleni
Delfinarium – zbiornik wodny przeznaczony do hodowli, tresury i pokazów wytresowanych delfinów, a czasem innych waleni. W pierwotnym znaczeniu delfinarium to akwarium dla delfinów. W szerszym znaczeniu delfinarium nazywany jest cały obiekt, w którym znajduje się zasadniczy zbiornik, jego zaplecze techniczne oraz miejsca przeznaczone dla zwiedzających. Delfinarium jest szczególnym rodzajem oceanarium.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kraina historyczna w południowo-wschodniej Francji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. kraina w południowo-wschodniej Francji;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: delfin
Delfinek (Stenella) – rodzaj wodnych ssaków z podrodziny Delphininae w obrębie rodziny delfinowatych (Delphinidae).
SJP.pl
Wikipedia
→ delfin (ssak); delfinowy
przymiotnik
(1.1) rzad. dotyczący delfina
SJP.pl
Wiktionary
drewniana rozpórka umocowana do bukszprytu do napięcia watersztagu
Delfiniak (łabędziak, strzała Marcina) – rozpórka watersztagu.
Delfiniak to krótkie drzewce stosowane na niektórych żaglowcach, biegnące w płaszczyźnie symetrii jednostki, oparte prostopadle (lub prawie prostopadle) o bukszpryt, zwiększające kąt działania watersztagu na bukszpryt, a przez to zwiększające jego działanie usztywniające. Stosowane jest przy dłuższych bukszprytach.
SJP.pl
Wikipedia
potocznie: sportowiec pływający delfinem; delfinista
SJP.pl
barwnik roślinny
Delfinidyna – organiczny związek chemiczny z grupy antocyjanidynów; występuje naturalnie jako barwnik roślinny, między innymi w owocach (np. winogrona, czarne jagody, czarny bez, żurawina) i płatkach kwiatów (np. bratek, kosaciec i malwa), nadając im niebieski kolor. Stosowana jako niebieski barwnik do żywności o numerze E163b.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Delfiny lub z nią związany
SJP.pl
1. sportowiec pływający delfinem; delfiniarz;
2. w dawnej Francji: zwolennik delfina - następcy francuskiego tronu
SJP.pl
SJP.pl
roślina z rodziny jaskrowatych; ostróżka
SJP.pl
zoolog badający życie delfinów
SJP.pl
terapeuta leczący poprzez kontakt z delfinami
SJP.pl
związany z leczeniem poprzez kontakt z delfinami
SJP.pl
terapia poprzez kontakt z delfinami
Delfinoterapia – odmiana zooterapii oraz hydroterapii, w której pacjent znajduje się w bliskim kontakcie z delfinami. Nie istnieją przekonujące dowody naukowe potwierdzające skuteczność tej terapii. Kontrowersyjne są również kwestie etycznego traktowania delfinów w bardzo sztucznym dla nich środowisku.
SJP.pl
Wikipedia
rodzina waleni uzębionych, dużych, posługujących się echolokacją, żywiących się rybami, mięczakami i skorupiakami, żyjących w grupach we wszystkich oceanach i przyległych do nich morzach
Delfinowate, delfiny oceaniczne (Delphinidae) – rodzina ssaków wodnych z parworząd zębowców w obrębie infrarzędu waleni (Cetacea). Należą do niej delfiny oceaniczne i przybrzeżne, których naturalnym środowiskiem życia jest woda słona.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach delfinowatych (rodzina waleni uzębionych)
SJP.pl
rodzaj wodnych ssaków z rodziny delfinowatych
Delfinowiec (Lagenorhynchus) – rodzaj wodnych ssaków z rodziny delfinowatych (Delphinidae).
SJP.pl
Wikipedia
→ delfin (następca tronu francuskiego); delfinowy
przymiotnik
(1.1) związany z osobą lub tytułem delfina
(1.2) należący do delfina
SJP.pl
Wiktionary
1. → delfin (ssak); delfini;
2. → delfin (następca tronu francuskiego); delfinowski
przymiotnik
(1.1) hist. należący do delfina (następcy tronu francuskiego)
SJP.pl
Wiktionary
grupa ssaków wodnych z rzędu waleni, posiadających wydłużony pysk i narząd echolokacyjny
Delfin – ogólne określenie wodnych ssaków z rzędu waleni, z rodzin Delphinidae (delfiny oceaniczne) i Platanistidae (delfiny słodkowodne), obejmujące średniej wielkości walenie charakteryzujące się wydłużonym pyskiem i obecnością melonu. W ściślejszym ujęciu odnosi się ono też do rodzaju należącego do rodziny delfinowatych.
SJP.pl
Wikipedia
holenderski fajans użytkowy lub dekoracyjny, wytwarzany w Delfcie w XVII i XVIII wieku
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w zachodniej Holandii, w prowincji Holandia Południowa;
(1.2) geogr. adm. gmina z siedzibą w Delfcie (1.1)
Delft – miasto i gmina w zachodniej Holandii w prowincji Holandia Południowa, nad rzeką Schie, na południe od Hagi. Od końca XVI wieku jeden z głównych europejskich ośrodków produkcji fajansu, a później porcelany. Ośrodek przemysłu metalowego (produkcja kabli), chemicznego (farmaceutyki), optycznego i elektronicznego, niegdyś również skórzanego i tytoniowego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ Delft (miasto w Holandii)
SJP.pl
starożytne miasto w środkowej Grecji
Delfy (gr. Δελφοί Delfoi, łac. Delphi) – stanowisko archeologiczne w Grecji Środkowej obejmujące ruiny antycznego sanktuarium poświęconego Apollinowi, gdzie funkcjonowała wyrocznia delficka oraz sanktuarium Ateny Pronaja („Ateny Strażniczki Świątyni”); ze stanowiskiem sąsiaduje współczesna miejscowość Delfy.
SJP.pl
Wikipedia
Delgado – miasto w środkowym Salwadorze, w departamencie San Salvador, w zespole miejskim San Salvador, położone na północny wschód od stolicy kraju. Ludność (2007): 112,2 tys. (miasto), 120,2 tys. (gmina).
W mieście rozwinął się przemysł ceramiczny oraz rolno-spożywczy.
Wikipedia
[czytaj: deli]
1. stolica Indii;
2. terytorium związkowe w Indiach
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: delijczyk] mieszkaniec Delhi (stolicy Indii)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Nowego Delhi
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: delijka] mieszkanka Delhi (stolicy Indii)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Nowego Delhi
SJP.pl
Wiktionary
→ Delhi [czytaj: delijski]
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do miasta Nowe Delhi
(1.2) odnoszący się do miasta Delhi
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dłużej
Deliler (tur. deliler dosł. „szaleni”, lp. deli) – w Imperium Osmańskim formacja oddziałów lekkiej jazdy utrzymywanej przy granicy z krajami chrześcijańskimi, podczas wojny pełniąca funkcję straży przedniej.
Wiktionary oraz Wikipedia
długi, lekko dopasowany wierzchni ubiór męski, podbity futrem
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hist. długie, lekko dopasowane męskie okrycie wierzchnie, podbite futrem, z futrzanym kołnierzem i szerokimi niezszytymi rękawami, noszone w Polsce przez szlachtę głównie w XVI–XVIII w.
(1.2) rzad. koc, dera podbita futrem i okrywająca nogi w czasie jazdy powozem, saniami itp.
Delia – element ubioru męskiego szlachty noszony na żupanie. Rodzaj płaszcza, w odróżnieniu od kontusza nie przepasywana, czasami noszona jak opończa – rozpięta i jedynie zarzucona na ramiona. Wykonana z wełny lub bardziej luksusowych materiałów, często wykańczana futrem. Zwykła delia miała krótkie, luźne i rozcięte rękawy i metalowe guziki, ale bywały delie bardzo bogate, z guzikami ze złota i kołnierzami z soboli. Jak większość ubiorów szlachty była pochodzenia orientalnego (Turcja) i pojawiła się w Polsce w połowie XVI w. Była ulubionym ubiorem galowym towarzyszy husarskich, przy czym często zmieniał się krój, długość kołnierza itp.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przestarzale: zastanawianie się nad czymś, rozważanie, naradzanie się; namysł, rozwaga
Deliberacja (łac. deliberare 'rozważać; zastanawiać się' od libra 'waga') to proces rozważania i konfrontowania ze sobą lub z innymi własnych uczuć, emocji czy poglądów.
W psychologii jest to, według Pierre'a Janet, jeden z głównych procesów odpowiadających za kształtowanie i ewolucję osobowości.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
w Polsce przedrozbiorowej: pisma kancelarii królewskiej, rozsyłane do senatorów przed sejmem
SJP.pl
mający charakter rozważania; rozważający, zastanawiający się
SJP.pl
przestarzale: zastanawiać się nad czymś, rozważać, naradzać się; rozmyślać
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) książk. żart. rozważać, rozmyślać, debatować, roztrząsać
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|deliberować.
Wiktionary
[czytaj: deLIB] nazwisko
SJP.pl
coś bardzo smacznego; smakołyk, rarytas, specjał, delikates
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. coś pysznego; smakołyk
(1.2) pot. ciastko biszkoptowe z galaretką, polane czekoladą
SJP.pl
Wiktionary
coś bardzo smacznego; smakołyk, rarytas, specjał, delikates
SJP.pl
rzeczownik
(1.1) stpol. rozkosze
Wiktionary
przysłówek
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dłużej
Wiktionary
1. → Delos (wyspa);
2. problem delijski - jeden z trzech, obok trysekcji kąta i kwadratury koła, wielkich problemów starożytnej matematyki greckiej; podwojenie sześcianu
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Delos, dotyczący Delos
SJP.pl
Wiktionary
rzadko: stawać się delikatniejszym; delikatnieć
SJP.pl
delikatniaczek; lekceważąco:
1. osoba mało odporna psychicznie, przesadnie wrażliwa;
2. osoba słaba fizycznie
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
książkowo: smaczny, drogi, wykwintny artykuł spożywczy; specjał, rarytas, przysmak
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) spoż. kulin. wykwintny, wyszukany artykuł spożywczy;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. zdrobnienie od: delikates;
2. żartobliwie: osoba rozpieszczona, rozkapryszona
SJP.pl
SJP.pl
→ delikatesy, → delikates
SJP.pl
duży sklep spożywczy
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) hand. dobrze zaopatrzony sklep spożywczy z wykwintnymi artykułami;
forma rzeczownika|rodzaj=męskorzeczowy.
(2.1) M., B. i W. lm. od delikates
Delikatesy (z fr. délicatesse lub niem. Delikatesse) – wykwintne, niecodzienne, wyszukane artykuły spożywcze, dawniej często sprowadzane z kolonii. Niektóre występują tylko lokalnie, na przykład fugu w Japonii lub escamoles w Meksyku. Słowo to ma kilka synonimów, o takim samym lub zbliżonym znaczeniu: specjały, frykasy, delicje, rarytasy, przysmaki, smakołyki.
Delikatesami nazywa się także sklepy z takimi towarami.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
delikacik; lekceważąco:
1. osoba mało odporna psychicznie, przesadnie wrażliwa;
2. osoba słaba fizycznie
SJP.pl
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób delikatny, subtelnie, nieznacznie
Wiktionary
stawać się delikatniejszym; delikacieć
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: delikatnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: delikatny; bardziej delikatny
SJP.pl
człowiek bardzo rozpieszczony, wydelikacony; pieszczoch
SJP.pl
kobieta bardzo rozpieszczona, wydelikacona
SJP.pl
zdrobnienie od: delikatny; delikatniutki
SJP.pl
zdrobnienie od: delikatny; delikatniuchny
przymiotnik
(1.1) zdrobn. od: delikatny
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co jest delikatne
Delikatność (fr. La Délicatesse) – francuska komedia romantyczna w reżyserii Stéphane'a Foenkinosa i Davida Foenkinosa. Film jest ekranizacją książki Davida Foenkinosa pod tym samym tytułem, która osiągnęła sprzedaż ponad 700 tys. egzemplarzy we Francji jeszcze przed premierą filmu. Zdjęcia kręcono w Paryżu, Clichy i Montgeroult.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. kruchy, łamliwy, słaby;
2. drobny, niemasywny;
3. wrażliwy, subtelny;
4. słaby, lekki, nieznaczny;
5. lekkostrawny, lekki;
6. w przenośni: trudny, drażliwy problem
przymiotnik jakościowy
(1.1) charakteryzujący się delikatnością, subtelnością, kruchością
(1.2) skomplikowany
(1.3) wymagający taktu, taktowny
SJP.pl
Wiktionary
czyn niedozwolony, naruszenie prawa; przestępstwo
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) praw. wykroczenie przeciw prawu
Delikt (łac. delictum – czyn niedozwolony, błąd, przewinienie) – pojęcie prawnicze, mające swe korzenie w czasach starożytnego Rzymu, współcześnie funkcjonuje w wielu dziedzinach prawa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ delikt
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z deliktem, dotyczący deliktu
SJP.pl
Wiktionary
1. w prawodawstwie: osoba sądzona za przestępstwo; skazaniec; przestępca;
2. potocznie: ktoś, kto jest zależny od kogoś, np. klient, pacjent
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mężczyzna sądzony za przestępstwo
(1.2) pot. klient, petent
SJP.pl
Wiktionary
kobieta sądzona za przestępstwo, winowajczyni
SJP.pl
[czytaj: deLIL] nazwisko francuskie, np. Jacques Delille, francuski poeta, tłumacz
SJP.pl
1. rozdzielenie czegoś, rozgraniczenie;
2. wytyczenie granic między państwami na podstawie umowy międzynarodowej
Delimitacja (z łac. limes dpn. limitis „granica”) – pojęcie z zakresu prawa międzynarodowego oznaczające ustalenie przebiegu granicy państwowej. Zazwyczaj podstawą jej przeprowadzenia jest odpowiednia umowa międzynarodowa. Postanowienia o delimitacji najczęściej spotkać można w traktatach pokoju oraz umowach o cesji terytorium.
SJP.pl
Wikipedia
dotyczący delimitacji
przymiotnik
(1.1) związany z delimitacją, rozgraniczaniem, odgraniczaniem
SJP.pl
Wiktionary
usuwać (usunąć) granicę, limit czegoś
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|delimitować.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. deska w podłodze
Wiktionary
wyrażenie
(1.1) formułka stawiana czasami przez twórców rycin i rysunków, w podpisie dzieła, obok swojego nazwiska;
Delineavit, del. (łac. narysował) – formułka (wyrażenie lub skrót) stawiana czasami przez twórców rycin i rysunków, w podpisie dzieła, obok własnego nazwiska.
Podobnie stosowane formułki to: pinxit (u malarza i grafika) oraz sculpsit (u rytownika).
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. belka podłogowa w chlewie
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. podłoga
Wiktionary
określenie wykonawcze: gorączkowo, z wściekłością
SJP.pl
1. zaburzenie świadomości, któremu towarzyszą omamy, lęki oraz pobudzenie psychoruchowe; obłęd;
2. delirium tremens - obłęd drżący, ostry stan zaburzeniowy u nałogowych alkoholików objawiający się drżeniem mięśni, zakłóceniem krążenia krwi, urojeniami; biała gorączka
SJP.pl
Wikipedia
potocznie: stan po wypiciu alkoholu, charakteryzuje się trzęsieniem rąk; delirium tremens
SJP.pl
deliryjny;
1. związany z delirium, dotyczący delirium;
2. wywołujący halucynacje, zaburzenia świadomości
SJP.pl
deliryczny;
1. związany z delirium, dotyczący delirium;
2. wywołujący halucynacje, zaburzenia świadomości
SJP.pl
potocznie: osoba przeżywająca delirium tremens (psychozę występującą u nałogowych alkoholików)
SJP.pl
komputer marki Dell
Dell Technologies Inc. (wcześniej Dell Inc. i Dell Computer Corporation) – amerykańskie przedsiębiorstwo z siedzibą w Round Rock w stanie Teksas, które opracowuje, sprzedaje, naprawia i obsługuje komputery oraz powiązane produkty i usługi. Nazwa pochodzi od nazwiska założyciela firmy Michaela Della i jest jednym z największych przedsiębiorstw technologicznych na świecie, zatrudniającą ponad 103 300 osób w różnych krajach.
SJP.pl
Wikipedia
odmiana petrograficzna porfiru
SJP.pl
→ delmoplastyka; taksydermiczny, taksidermiczny
SJP.pl
rzadko: człowiek zajmujący się wypychaniem nieżywych zwierząt; dermoplasta, taksidermik (rzadko), taksidermista, taksydermista
SJP.pl
rzadko: sztuka preparowania zwierząt; taksydermia, taksidermia
SJP.pl
[czytaj: dilojt] międzynarodowa firma świadcząca usługi konsultingowe i audytorskie
Deloitte – międzynarodowa sieć spółek świadczących usługi doradcze i audytorskie. Należy do tzw. wielkiej czwórki firm zajmujących się audytem finansowym.
SJP.pl
Wikipedia
1. przesunięcie z miejsca właściwego, typowego w inne; przemieszczenie;
2. w chemii: delokalizacja elektronów - stan, w którym elektron bierze udział w tworzeniu więcej niż jednego wiązania
SJP.pl
nazwisko francuskie, m.in. Alain Delon [czytaj: aLĘ deLĄ albo aLEN deLON] - aktor francuski
Nazwisko Delon:
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: deLOR] nazwisko, m.in. Jacques Delors, francuski polityk
SJP.pl
skalista grecka wyspa w archipelagu Cyklad na Morzu Egejskim
Delos (gr. Δήλος, Dḗlos, Dilos) – w starożytności zwana początkowo Ortygią, mała, skalista grecka wysepka w archipelagu Cyklad na Morzu Egejskim, na południowy wschód od Grecji kontynentalnej.
Leży w administracji zdecentralizowanej Wyspy Egejskie, w regionie Wyspy Egejskie Południowe, w jednostce regionalnej Mykonos, w gminie Mykonos.
SJP.pl
Wikipedia
ciepłolubna roślina z rodziny goździków
Delosperma (Delosperma N. E. Brown) – rodzaj roślin należący do rodziny pryszczyrnicowatych (przypołudnikowatych). Obejmuje 170 gatunków występujących w południowej i wschodniej Afryce, na Madagaskarze i na Półwyspie Arabskim. Jako rośliny zawleczone i zdziczałe rosną na obszarach o ciepłym klimacie.
SJP.pl
Wikipedia
czasownik niedokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. układać podłogę z desek
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. deski na podłogę
Wiktionary
gwarowo: usuwać (usunąć) kogoś z jakiegoś miejsca, eksmitować
czasownik
(1.1) gw-pl|Kresy. usuwać z mieszkania
SJP.pl
Wiktionary
nazwa środowiska programistycznego
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dłuższy
(1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dalszy
Wiktionary
1. czwarta litera alfabetu greckiego;
2. równinny obszar u ujścia rozwidlającej się rzeki, mający kształt trójkąta;
3. trójkątny układ skrzydeł samolotu;
4. samochód typu Lancia Delta;
5. wariant koronawirusa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. nazwa czwartej litery alfabetu greckiego, δ;
(1.2) geogr. ujście rzeki w kształcie trójkąta, wielkiej litery delta (1.1);
(1.3) mat. pot. wyróżnik funkcji kwadratowej
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kolekcjoner pocztówek
SJP.pl
hobby polegające na zbieraniu pocztówek
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kolekcjonowanie pocztówek;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czworokąt mający dwie pary boków sąsiednich równych; romboid
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geom. czworokąt symetryczny względem jednej z przekątnych
Deltoid – rodzaj czworokąta, definiowany różnie i nierównoważnie:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzadko: czworokąt mający dwie pary boków sąsiednich równych; deltoid, romboid
Hipocykloida – krzywa płaska, jaką zakreśla ustalony punkt okręgu toczącego się bez poślizgu wewnątrz okręgu o większym promieniu. Krzywa ta jest szczególnym przypadkiem hipotrochoidy.
Kształt hipocykloidy (liczba ostrzy) zależy od ilorazu {\tfrac {R}{r}} promieni okręgów, nieruchomego do toczącego się.
SJP.pl
Wikipedia
→ deltoid
SJP.pl
ujście deltowate - rozgałęzione ujście rzeki
przymiotnik
(1.1) taki jak delta
SJP.pl
Wiktionary
związany z deltą
przymiotnik
(1.1) dotyczący delty, stworzony w delcie lub przez deltę
SJP.pl
Wiktionary
w geologii: osadowy, np. gleby deluwialne - gleby powstające na skutek osadzania się cząstek mineralnych u podnóży wzniesień podczas erozji
SJP.pl
w geologii: osad materiału zmytego ze stoku i osadzonego u jego stóp
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) geol. osad powstały u podnóża wzgórz w wyniku zmywania zboczy przez wody opadowe
Deluwium (łac. deluvium, wymycie), osad deluwialny – luźny lub słabo spojony osad powstający w wyniku akumulacji (osadzania) drobnych cząstek mineralnych z gleb, glin, lessów, pokryw zwietrzelinowych itp., wypłukanych i zmytych ze stoków przez wody opadowe. Deluwia powstają przez przenoszenie produktów wietrzenia z wyższych do niższych części stoku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
jednostka administracyjna starożytnego państwa ateńskiego; demos
Dem (gr. demos δῆμος; l.mn. demoi) – podstawowa jednostka administracyjna i terytorialna w starożytnej Grecji, gmina.
Równolegle słowo to posiadało jeszcze dwa znaczenia.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w Rosji, w Baszkortostanie i obwodzie orenburskim, uchodzi do Biełej w dorzeczu Wołgi;
Wiktionary oraz Wikipedia
w fizyce: przywracanie namagnesowanemu ciału ferromagnetycznego stanu obojętnego; odmagnesowanie
Rozmagnesowanie, demagnetyzacja (demag) – usunięcie namagnesowania np. narzędzi, okrętów itp.
Wykonuje się je zanikającym, przemiennym polem magnetycznym. Małe przedmioty (narzędzia, maski kineskopów) rozmagnesowuje się przesuwając je przez cewkę zasilaną prądem zmiennym z sieci.
SJP.pl
Wikipedia
służący do demagnetyzacji - przywracania namagnesowanemu ciału ferromagnetycznemu stanu obojętnego; odmagnesowujący
SJP.pl
urządzenie do demagnetyzacji
SJP.pl
w fizyce: przywracać namagnesowanemu ciału ferromagnetycznego stan obojętny; odmagnesowywać
SJP.pl
1. osoba starająca się uzyskać poparcie społeczne, posługując się czczymi obietnicami lub czasem nawet kłamstwem; populista, politykier;
2. przywódca ludu podczas buntu w starożytnych Atenach
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) polityk, działacz, który wygłasza hasła nierealne, lecz dające mu szerokie poparcie
(1.2) hist. przywódca ludowy w starożytnej Grecji
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. głoszenie chwytliwych, nierealnych, zgodnych z oczekiwaniami większości haseł politycznych w celu zdobycia poparcia społecznego; populizm, politykierstwo;
2. wszelka akcja obliczona na łatwy poklask i schlebianie najniższym gustom
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) oddziaływanie na uczucia i nastroje polityczne lub społeczne nieuświadomionych mas przez nierealne obietnice, pochlebstwa itp. dla osiągnięcia własnych celów;
Demagogia (gr. dēmagōgía – prowadzenie ludu) – wpływanie na opinię publiczną w celu pozyskania i utrzymania zwolenników za pomocą nierealnych obietnic oraz zwodniczych haseł.
Demagogia rozwinęła się już w starożytnej Grecji, lecz pierwotnie miała nieco inne niż współcześnie znaczenie. Po grecku znaczy to „prowadzący lud”. Nazywano tak doskonałych mówców potrafiących wpływać na decyzję zgromadzenia ludowego. Izokrates przeciwstawiał demagoga tyranowi, lecz już wówczas Tukidydes zauważał, że demagog prowadzi lud, schlebiając jego próżności.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
cecha czegoś polegającego na głoszeniu nierealistycznych haseł i posługiwaniu się czczymi obietnicami
SJP.pl
właściwy demagogowi - osobie starającej się uzyskać poparcie społeczne, posługując się czczymi obietnicami lub czasem nawet kłamstwem; populistyczny, politykierski, pokazowy
przymiotnik
(1.1) związany z demagogią; typowy dla demagoga; pokrętnie schlebiający masom
SJP.pl
Wiktionary
przestarzałe: postępowanie właściwe demagogowi - osobie starającej się uzyskać poparcie społeczne, posługując się czczymi obietnicami lub czasem nawet kłamstwem
SJP.pl
postępować jak demagog - osoba starająca się uzyskać poparcie społeczne, posługując się czczymi obietnicami lub czasem nawet kłamstwem; mamić, bałamucić, zwodzić
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|demagogizować.
Wiktionary
→ demagog
SJP.pl
usuwanie makijażu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) usuwanie makijażu przy pomocy wacika nasączonego odpowiednimi kosmetykami
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
minerał z grupy granatów, zielona odmiana andradytu; szmaragd uralski
Demantoid – minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy granatów (gemmologiczna odmiana andradytu). Minerał bardzo rzadki.
Nazwa pochodzi od niderlandzkiego demant – diament, co ma wskazywać na znaczne podobieństwo ogni kamienia oszlifowanego do diamentu.
SJP.pl
Wikipedia
demarcha;
1. w starożytnym państwie ateńskim i jego koloniach: urzędnik kierujący administracją demu, wybierany na rok
2. w cesarstwie bizantyjskim: urzędnik administracji lokalnej
SJP.pl
demarch;
1. w starożytnym państwie ateńskim i jego koloniach: urzędnik kierujący administracją demu, wybierany na rok
2. w cesarstwie bizantyjskim: urzędnik administracji lokalnej
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
1. wyznaczenie granic w terenie na podstawie zawartych umów;
2. oddzielanie się tkanek żywych od martwych w postaci nacieku na granicy ogniska martwiczego w organizmie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wytyczenie granicy pomiędzy dwoma obszarami
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący demarkacji
SJP.pl
rzadko: demaskowanie, ujawnianie; demaskatorstwo
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ujawnienie prawdy o kimś lub o czymś nieuczciwym lub negatywnym
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: demaskacja
SJP.pl
osoba ujawniająca tajne spiski, nielegalne powiązania, działania osób, które swoją działalność chcą pozostawić w ukryciu; sygnalista, demistyfikator, whistleblower
Demaskator (ang. Blacklight) – australijsko-amerykańsko-chiński dreszczowiec z 2022 roku w reżyserii Marka Williamsa. W głównych rolach wystąpili Liam Neeson, Aidan Quinn i Taylor John Smith. Film miał premierę 10 lutego 2022 roku.
SJP.pl
Wikipedia
kobieta ujawniająca tajne spiski, nielegalne powiązania, działania osób, które swoją działalność chcą pozostawić w ukryciu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) osoba płci żeńskiej, która kogoś lub coś demaskuje, ujawnia ukryte fakty
SJP.pl
Wiktionary
wydobywający prawdę spod maskujących ją pozorów
przymiotnik
(1.1) taki, który demaskuje; który ujawnia to, co skrywane (np. czyjeś tajemnice, tajne informacje)
SJP.pl
Wiktionary
działanie demaskatora, demaskowanie kogoś lub czegoś
SJP.pl
ujawniać prawdę o kimś lub o czymś nieuczciwym, negatywnym
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|demaskować.
Demaskowanie - ujawnianie przez przeciwnika danych o wojskach na podstawie cech, według których można wykryć lub ustalić określone obiekty, rozpoznać zamierzenia i działania wojsk. Na podstawie cech demaskujących można np. według pracy radiostacji ustalić typ i miejsce, kolein czołgu określić jego rodzaj, czas przejazdu, kierunek i szybkość jazdy, na podstawie błysków i wybuchów wystrzałów w nocy zdemaskować artylerię.
Wiktionary oraz Wikipedia
znikanie przedmiotów, zjawisko postrzegane w spirytyzmie i okultyzmie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) żart. nagłe zniknięcie z pola widzenia
(1.2) książk. całkowite, tajemnicze zniknięcie
(1.3) fiz. anihilacja cząstek i antycząstek
(1.4) ekon. wniesienie papierów wartościowych na rachunek inwestycyjny
SJP.pl
Wiktionary
1. sprawiać, żeby jakaś postać lub rzecz przestała istnieć;
2. w ekonomii: oddawać papiery wartościowe do banku lub biura maklerskiego w celu zastąpienia ich materialnej postaci zapisem na rachunku inwestycyjnym
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w Iranie, w ostanie Teheran;
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
Osoby noszące to nazwisko:
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
Znane osoby:
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
Dembowski, Dembowska
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
otępienie; zespół symptomów związanych z pogarszającą się pamięcią
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. utrata zdolności umysłowych organizmu spowodowana chorobą lub starzeniem się
Otępienie, demencja (łac. dementia) – grupa chorób mózgu, powodujących długoterminowe i często postępujące obniżenie zdolności myślenia i zapamiętywania, które są na tyle poważne, że utrudniają, a często uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie. Inne objawy obejmują zaburzenia emocjonalne, kłopoty z komunikacją i językiem oraz utratę aktywności. Świadomość najczęściej pozostaje zachowana. Rozpoznanie otępienia wymaga stwierdzenia odmiany w codziennym funkcjonowaniu umysłowym dotkniętej nim osoby oraz ubytków większych niż można się spodziewać w danym wieku. Nie zaleca się przeprowadzania badań przesiewowych w kierunku demencji w populacji ogólnej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ demencja
SJP.pl
oficjalne sprostowanie nieprawdziwej lub nieścisłej informacji
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) polit. zaprzeczenie ogłoszone oficjalnie; sprostowanie określonych wiadomości
Dementi – (fr.) oficjalne zaprzeczenie lub sprostowanie informacji
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stwierdzać fałszywość jakiejś informacji; prostować, zaprzeczać, przeczyć
czasownik
(1.1) prostować nieprawdziwe informacje, zaprzeczać
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dementować.
Wiktionary
dawniej: ksiądz skazany za wykroczenie przeciw prawu kościelnemu na karę odosobnienia w domu poprawy dla duchownych; demeryta
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. ksiądz, który po wejściu w konflikt z prawem kanonicznym odbywa karę odosobnienia w domu poprawy dla duchownych;
Demeryt, także demeryta (ze śr.-fr. démérite– przestępstwo) – dawna nazwa określająca księdza skazanego na pokutę w odosobnieniu za wykroczenie przeciw moralności.
Synod w Toledo w 675 nakazywał podawanie demerytom jedynie chleba i wody, biczowanie i obcięcie włosów. Więziono ich w karcerach oraz poddawano karze władzy świeckiej. Sobór trydencki utrzymał karę odosobnienia w zależności od ciężkości przestępstwa. Czasowe pozbawienie wolności następowało za przyzwoleniem władzy świeckiej. W Polsce domy demerytów powstawały przy klasztorach lub, po ich kasacie, w zabudowaniach poklasztornych. Jednym z najbardziej znanych był powstały w 1834 dom księży demerytów w klasztorze w Osiecznej, przeniesiony później do klasztoru w Miejskiej Górce. Sprawy te regulowały np. konkordaty podpisywane z Bawarią w 1817 czy też z Austrią w 1855. Konkordat podpisany z Polską w 1925 ustalał jako miejsce odosobnienia dla duchownych skazanych przez władze świeckie klasztor lub inne pomieszczenia w domach zakonnych. Rozporządzenia ministra sprawiedliwości w 1927 i 1931 wyznaczały takie miejsca w więzieniach w Warszawie na Mokotowie, we Wronkach i Drohobyczu. Kodeks prawa kanonicznego z 1917 regulował kwestię w kan. 2302. W czasach zaborów w domach demerytów osadzano także duchownych za niesubordynację wobec władzy świeckiej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: ksiądz skazany za wykroczenie przeciw prawu kościelnemu na karę odosobnienia w domu poprawy dla duchownych; demeryt
Demeryt, także demeryta (ze śr.-fr. démérite– przestępstwo) – dawna nazwa określająca księdza skazanego na pokutę w odosobnieniu za wykroczenie przeciw moralności.
Synod w Toledo w 675 nakazywał podawanie demerytom jedynie chleba i wody, biczowanie i obcięcie włosów. Więziono ich w karcerach oraz poddawano karze władzy świeckiej. Sobór trydencki utrzymał karę odosobnienia w zależności od ciężkości przestępstwa. Czasowe pozbawienie wolności następowało za przyzwoleniem władzy świeckiej. W Polsce domy demerytów powstawały przy klasztorach lub, po ich kasacie, w zabudowaniach poklasztornych. Jednym z najbardziej znanych był powstały w 1834 dom księży demerytów w klasztorze w Osiecznej, przeniesiony później do klasztoru w Miejskiej Górce. Sprawy te regulowały np. konkordaty podpisywane z Bawarią w 1817 czy też z Austrią w 1855. Konkordat podpisany z Polską w 1925 ustalał jako miejsce odosobnienia dla duchownych skazanych przez władze świeckie klasztor lub inne pomieszczenia w domach zakonnych. Rozporządzenia ministra sprawiedliwości w 1927 i 1931 wyznaczały takie miejsca w więzieniach w Warszawie na Mokotowie, we Wronkach i Drohobyczu. Kodeks prawa kanonicznego z 1917 regulował kwestię w kan. 2302. W czasach zaborów w domach demerytów osadzano także duchownych za niesubordynację wobec władzy świeckiej.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) stpol. szabla z damasceńskiej stali
Wiktionary
w mitologii greckiej: bogini zbóż, jedno z najstarszych bóstw ziemi uprawnej; Demetra
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. bogini ziemi uprawnej, urodzaju, zboża i rolnictwa, utożsamiana z rzymską Ceres;
(1.2) astr. planetoida o numerze katalogowym 1108;
Demeter (także Demetra; stgr. Δημήτηρ, Δήμητρα Dēmḗtēr, Dḗmētra, łac. Ceres) – w mitologii greckiej bogini płodności ziemi, urodzaju, ziemi uprawnej, zbóż, rolnictwa; matka Kory-Persefony. Siostra Zeusa, Posejdona, Hadesa, Hestii i Hery. Miała z Zeusem córkę Korę-Persefonę. Córka Rei i Kronosa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mit. gr. bogini zbóż, jedno z najstarszych bóstw ziemi uprawnej; Demeter
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. zob. Demeter.
Demeter (także Demetra; stgr. Δημήτηρ, Δήμητρα Dēmḗtēr, Dḗmētra, łac. Ceres) – w mitologii greckiej bogini płodności ziemi, urodzaju, ziemi uprawnej, zbóż, rolnictwa; matka Kory-Persefony. Siostra Zeusa, Posejdona, Hadesa, Hestii i Hery. Miała z Zeusem córkę Korę-Persefonę. Córka Rei i Kronosa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
Demetria – żeński odpowiednik imienia Demetriusz. Znaczy "należący do Demeter".
Demetria imieniny obchodzi: 9 kwietnia i 21 czerwca.
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) rzad. imię|polski|m.;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: osoba odczuwająca popęd płciowy wyłącznie do osób, z którymi nawiązała silną więź emocjonalną; demiseksualista
Demi (stylizowany na D E M I) – czwarty solowy studyjny album amerykańskiej piosenkarki Demi Lovato wydany w Stanach Zjednoczonych 14 maja 2013 roku nakładem Hollywood Records. W pierwszym tygodniu sprzedaży, album trafił na 3. miejsce amerykańskiej listy przebojów Billboard 200 sprzedając się tam w 110 tysięcy egzemplarzy. Do tej pory płyta rozeszła się w nakładzie 500 tysięcy kopii w Stanach Zjednoczonych.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: dmi-mąd] z francuskiego, przestarzałe: półświatek; środowisko prostytutek i sutenerów usiłujących dorównać światu wyższego towarzystwa
SJP.pl
[czytaj: dmiseZĄ] z francuskiego: przejściowy, międzysezonowy; zwykle o odzieży noszonej wiosną lub jeszienią, np. płaszcz demi-saison
SJP.pl
[czytaj: semi sek] o trunku, zwykle winie: półwytrawny
SJP.pl
[czytaj: dmi wierż] z francuskiego: półdziewica; kobieta zachowująca fizyczne dziewictwo, ale nieunikająca erotycznych kontaktów
SJP.pl
Demian: Dzieje młodości Emila Sinclaira – powieść niemieckiego pisarza Hermanna Hessego. Napisał ją w roku 1917, wydana została w roku 1919 pod pseudonimem Emil Sinclair, pod którym Hesse zmuszony był publikować swoje artykuły od 1917 roku.
Demian opowiada o dojrzewaniu głównego bohatera i odnajdowaniu własnej tożsamości za pośrednictwem przyjaciela, Maksa Demiana. Emil Sinclair przeżywa wiele wątpliwości, szybko również zauważa swoją odmienność. Demian uświadamia mu rzeczywiste, duchowe przyczyny tych rozterek. Wtajemnicza go w to, co w życiu najważniejsze, pomaga mu odciąć się od tego, co go zniewala. Poprzez swoje działania pomaga mu nie tylko odnaleźć siebie, ale i zjednoczyć się z innymi ludźmi.
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. wieś na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie halickim;
Demianów (ukr. Дем'янів) – wieś na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie iwanofrankiwskim.
Przez wieś przebiega droga krajowa N09. Znajduje tu się stacja kolejowa Bursztyn, położona na linii Lwów – Czerniowce.
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. osiedle typu miejskiego na Ukrainie, stolica rejonu w obwodzie rówieńskim;
Demidówka (ukr. Демидівка) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie i stolica rejonu obwodu rówieńskiego, położone na Wołyniu.
Wiktionary oraz Wikipedia
zanik lub rozpad osłonek mielinowych włókien nerwowych (dendrytów i aksonów) spowodowany przez zakażenia, zatrucia, niedotlenienie i procesy autoimmunologiczne
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) proces patologicznego rozpadu osłonek mielinowych w układzie nerwowym
Demielinizacja – proces patologiczny układu nerwowego polegający na rozpadzie osłonek mielinowych w ośrodkowym lub obwodowym układzie nerwowym.
Większość włókien nerwowych (aksonów) otoczonych jest osłonką mielinową, w skład której wchodzi mielina. Za wytwarzanie mieliny w ośrodkowym układzie nerwowym odpowiadają oligodendrocyty, zaś w obwodowym układzie nerwowym komórki Schwanna.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: DEmidżon] pękaty pojemnik opleciony łoziną, o pojemności najczęściej od 8 do 54 litrów
SJP.pl
1. ograniczenie lub likwidacja sił wojskowych na określonym terytorium; rozbrojenie;
2. przywrócenie cywilnego charakteru czemuś wcześniej zmilitaryzowanemu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wojsk. proces, w którym określony obszar, państwo lub organizacja pozbawiane są zdolności wojskowych
Demilitaryzacja (łac. de- 'z (czego), od, wy-' i militaria 'ćwiczenia wojskowe' od militaris 'wojskowy' od miles dpn. militis 'żołnierz') – proces, w którym pozbawia się dany teren wojsk oraz budynków i maszyn o charakterze wojennym. Pojęcie to odnosi się także do rozbrajania formacji militarnych i paramilitarnych (także oddziałów partyzanckich), stanowiąc najczęściej element demobilizacji. Obszar poddany takiemu procesowi nazywany jest strefą zdemilitaryzowaną.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący demilitaryzacji
przymiotnik relacyjny
(1.1) polit. związany z demilitaryzacją, dotyczący demilitaryzacji, rozbrojenia
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: dama z półświatka; demimondówka
SJP.pl
dawniej: dama z półświatka; demimondka
SJP.pl
1. usuwanie soli mineralnych z jakiejś substancji, zwłaszcza z wody;
2. utrata soli mineralnych, np. demineralizacja płynów ustrojowych
SJP.pl
Wikipedia
dotyczący demineralizacji
SJP.pl
zdrobnienie, wyraz powstały poprzez dodanie odpowiedniego formantu, oznaczający przedmiot mniejszy w stosunku do przedmiotu opisywanego przez wyraz, do którego dodany został formant; deminutiwum; deminutyw; deminutywum
SJP.pl
zdrobnienie, wyraz powstały poprzez dodanie odpowiedniego formantu, oznaczający przedmiot mniejszy w stosunku do przedmiotu opisywanego przez wyraz, do którego dodany został formant; deminutivum; deminutyw; deminutywum
SJP.pl
zdrobnienie, wyraz powstały poprzez dodanie odpowiedniego formantu, oznaczający przedmiot mniejszy w stosunku do przedmiotu opisywanego przez wyraz, do którego dodany został formant; deminutivum; deminutiwum; deminutywum
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. zdrobnienie
Zdrobnienie (deminutyw, deminutywum, deminutiwum, łac. deminutivum) – wyraz utworzony za pomocą odpowiedniego formantu oznaczający rzecz albo osobę mniejszą od nazywanej wyrazem podstawowym. Zdrobnienie oznaczać może też pozytywny (lub lekko pogardliwy) stosunek do omawianego obiektu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
w językoznawstwie: zdrabniający, mający charakter zdrobnienia; zdrobniały
przymiotnik
(1.1) zdrobniały
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie, wyraz powstały poprzez dodanie odpowiedniego formantu, oznaczający przedmiot mniejszy w stosunku do przedmiotu opisywanego przez wyraz, do którego dodany został formant; deminutivum; deminutiwum; deminutyw
SJP.pl
nazwisko, m.in. Süleyman Demirel, turecki polityk
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
osoba odczuwająca popęd płciowy wyłącznie do osób, z którymi nawiązała silną więź emocjonalną; demi
SJP.pl
popęd płciowy wyłącznie do osób, z którym nawiązało się silną więź emocjonalną
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) seks. neol. odczuwanie popędu seksualnego pod warunkiem nawiązania silnej więzi emocjonalnej;
Demiseksualność, inaczej demiseksualizm – orientacja seksualna osób, które mogą odczuwać pociąg seksualny do innej osoby wyłącznie w przypadku nawiązania z nią wcześniej silnej więzi emocjonalnej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
odczuwający popęd płciowy wyłącznie do osób, z którymi nawiązało się silną więź emocjonalną
SJP.pl
o odzieży: przejściowy, przeznaczony do noszenia wiosną lub jesienią
SJP.pl
wykrycie, ujawnienie mistyfikacji; zdemaskowanie
SJP.pl
ujawniający mistyfikację; demistyfikatorski
SJP.pl
ten, kto demaskuje jakąś mistyfikację
SJP.pl
kobieta, która demaskuje jakąś mistyfikację
SJP.pl
ujawniający mistyfikację; demistyfikacyjny
SJP.pl
wykrywać i ujawniać mistyfikację; demaskować
SJP.pl
1 pozbawienie czegoś cech mitu, legendy; odmitologizowanie;
2. obalenie mitów, legend; odmitologizowanie;
3. nurt religijny dążący do oddzielenia istotnej treści Słowa Bożego od mitów
SJP.pl
Wikipedia
1. twórca, protoplasta;
2. dawniej: twórca świata;
3. dawniej: wykonawca wolnego zawodu lub rękodzielnik
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) filoz. idealna siła stwórcza, której dziełem jest rzeczywistość
(1.2) książk. przen. człowiek obdarzony niesamowitym talentem twórczym
(1.3) hist. w państwach doryckich starożytnej Grecji wysoki tytuł urzędniczy
(1.4) hist. w starożytnej Grecji urzędnik wysokiego szczebla
Demiurg (gr. δημιουργός dēmiourgós) – w filozofii i religiach starożytnych istota boska stwarzająca świat materialny.
Demiurg może być rozumiany jako postać, bezosobowa siła sprawcza czy metafora opisująca funkcjonowanie przyrody.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ demiurg
SJP.pl
zdrobnienie od: demo
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
wieś w Polsce
Demlin (kaszb.Demlënò, za II RP Dęblin) – wieś kociewska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie starogardzkim, w gminie Skarszewy przy drodze wojewódzkiej nr 224. W skład sołectwa Demlin wchodzi również Nowe Gołębiewko.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.
SJP.pl
Wikipedia
1. demonstracyjna wersja programu komputerowego;
2. demonstracyjne nagranie muzyczne lub zbiór takich nagrań
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) pot. wersja demonstracyjna, np. gry komputerowej, utworu, programu
(1.2) pot. demonstracja (protest uliczny)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. sprzęt wojskowy, który wyszedł z użycia;
2. potocznie: odzież wzorowana na mundurach żołnierskich
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przestarzały lub zużyty sprzęt wojskowy sprzedawany na rynku cywilnym
Demobil − wycofany z użytkowania sprzęt wojskowy, przekazywany lub odsprzedawany na rynku cywilnym. Także sprzęt nadprogramowy, pozostały po demobilizacji wojska.
Skład demobilu jest zróżnicowany i może obejmować zarówno oporządzenie indywidualne, pojazdy jak i niektóre elementy uzbrojenia. Jego odbiorcami są z zasady cywile, wykorzystujący zbędne wojsku wyposażenie do prywatnych celów. W Polsce mieniem wojskowym, które wyszło z użycia, dysponuje Agencja Mienia Wojskowego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. przechodzenie państwa ze stanu wojny do stanu pokoju;
2. zwolnienie do rezerwy osób pełniących służbę wojskową;
3. utrata gotowości do działania, osłabienie chęci do aktywności, walki; zniechęcenie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rozbrojenie, przejście sił zbrojnych państwa ze stanu wojennego do stanu pokojowego
(1.2) zwalnianie odbywających czynną służbę wojskową do rezerwy
(1.3) przen. utrata motywacji do działania
Demobilizacja – ogół czynności związanych z przejściem państwa ze stanu wojennego do pokojowego.
Celem demobilizacji jest przestawienie gospodarki narodowej, tj. m.in.: przemysłu, rolnictwa, transportu, łączności z produkcji wojskowej na produkcję na potrzeby cywilne, a także redukcja sił zbrojnych poprzez zwalnianie części żołnierzy do rezerwy oraz redukcji środków i sprzętu służącego wojsku podczas prowadzenia wojny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący demobilizacji
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z demobilizacją, dotyczący demobilizacji
SJP.pl
Wiktionary
czasownik przechodni niedokonany (dk. zdemobilizować)
(1.1) wojsk. przenosić powołanych do udziału w walce zbrojnej do rezerwy
(1.2) wojsk. przeznaczać sprzęt wojskowy do użytku cywilnego
(1.3) książk. zniechęcać, osłabiać chęć do działania
czasownik zwrotny niedokonany demobilizować się (dk. zdemobilizować się)
(2.1) wojsk. poddawać się rozbrojeniu i przeniesieniu do rezerwy
(2.2) książk. zniechęcać się, tracić chęć do działania
Wiktionary
w sposób odbierający motywację i zdolność do działania, walki
SJP.pl
związany z demobilem
SJP.pl
nużyca; choroba pasożytnicza koni
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zob. nużyca.
SJP.pl
Wiktionary
nużyca; choroba pasożytnicza koni
SJP.pl
proces, w którym z przebiegu zmodulowanego uzyskuje się przebieg modulujący; umożliwia odtworzenie dźwięków mowy i myzyki lub sygnału obrazu w odbiornikach radiowych i telewizyjnych; detekcja
Modulacja – samorzutna lub celowa zmiana parametrów sygnału. Jeżeli modulowane są sygnały sinusoidalne, to proces ten może powodować zmiany amplitudy, częstotliwości lub fazy drgań. W przypadku fal prostokątnych (często stosowanych w technice cyfrowej) procesowi modulacji podlega szerokość, amplituda, pozycja (układ) oraz gęstość impulsów.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: demodulacja
SJP.pl
urządzenie lub układ służący do detekcji zmodulowanego przebiegu elektrycznego
Modulacja – samorzutna lub celowa zmiana parametrów sygnału. Jeżeli modulowane są sygnały sinusoidalne, to proces ten może powodować zmiany amplitudy, częstotliwości lub fazy drgań. W przypadku fal prostokątnych (często stosowanych w technice cyfrowej) procesowi modulacji podlega szerokość, amplituda, pozycja (układ) oraz gęstość impulsów.
SJP.pl
Wikipedia
skrót od: demografia, demograficzny
SJP.pl
osoba wyspecjalizowana w demografii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba zawodowo zajmująca się demografią
SJP.pl
Wiktionary
nauka zajmująca się ludnością, a zwłaszcza jej statystycznym, ogólnym opisem pod względem: liczby, wieku, płci, rasy, wykształcenia, zawodu itp.
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. eduk. nauka zajmująca się jakościowym i ilościowym badaniem stanów, struktur, ruchów i rozwoju ludności w określonych warunkach historycznych;
Demografia – dziedzina nauki zajmująca się powstawaniem, życiem i przemijaniem społeczności ludzkiej. Obejmuje m.in. takie zagadnienia jak: przyrost naturalny, migracje, struktura społeczna (wiek, płeć, przynależność zawodowa, narodowość, wyznanie) oraz ich rozmieszczenie przestrzenne i oddziaływania społeczne i socjologiczne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) dotyczący demografii
Wiktionary
w socjologii: koncepcja, według której czynniki demograficzne zasadniczo wpływają na zjawiska społeczne
SJP.pl
→ demograf
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta zawodowo zajmująca się demografią
SJP.pl
Wiktionary
skrót od: demokracja, demokratyczny
SJP.pl
1. ustrój polityczny, w którym o sprawach państwa większością głosów decydują wszyscy obywatele;
2. państwo o takim ustroju;
3. demokracja socjalistyczna - określenie totalitarnego ustroju w państwach komunistycznych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) polit. ustrój polityczny, w którym źródło władzy stanowi wola większości obywateli;
(1.2) polit. państwo o ustroju demokratycznym
(1.3) polit. stronnictwo polityczne opowiadające się za zasadami demokratycznymi
(1.4) socjol. sposób funkcjonowania i wzajemne relacje w grupie
Demokracja (gr. dḗmos „lud”, krátos „władza” – dosł. „rządy ludu, ludowładztwo”) – jeden z typów ustroju państwa, zakładający udział obywateli w sprawowaniu władzy.
Demokracja ma swój początek w starożytnej Grecji. Znaczący wkład w rozwój demokracji miał także starożytny Rzym oraz kultura Zachodu (Europa, Ameryka Północna i Południowa).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. członek partii demokratycznej;
2. zwolennik demokracji
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zwolennik demokracji
(1.2) osoba należąca do partii demokratycznej
Demokracja (gr. dḗmos „lud”, krátos „władza” – dosł. „rządy ludu, ludowładztwo”) – jeden z typów ustroju państwa, zakładający udział obywateli w sprawowaniu władzy.
Demokracja ma swój początek w starożytnej Grecji. Znaczący wkład w rozwój demokracji miał także starożytny Rzym oraz kultura Zachodu (Europa, Ameryka Północna i Południowa).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. kobieta o przekonaniach demokratycznych;
2. w gwarze szoferskiej: samochód marki Chevrolet
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zwolenniczka demokracji
SJP.pl
Wiktionary
forma rządów z elementami demokracji i dyktatury
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) polit. forma sprawowania władzy będąca dyktaturą przybierającą pozory demokracji
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek sposobu
(1.1) zgodnie z założeniami demokracji, w sposób demokratyczny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: demokratycznie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: demokratyczny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co demokratyczne
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) polit. związany z demokracją
SJP.pl
Wiktionary
wprowadzanie zasad demokratycznych, reorganizacja państwa, organizacji itp. według zasad demokracji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) polit. proces przeobrażania systemu politycznego celem rozszerzenia uczestnictwa politycznego obywateli państwa, wprowadzanie zasad rządzenia opartych na współdecydowaniu wszystkich obywateli;
Demokratyzacja – proces zmierzający do przekształcenia dotychczasowej formy rządów w ustrój demokratyczny. W wyniku głębokich reform w sferze społecznej i politycznej mechanizm ustrojowy państwa zaczyna funkcjonować w oparciu o zasady demokracji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący demokratyzacji
przymiotnik relacyjny
(1.1) polit. przekształcający w duchu zasad demokratycznych
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) polit. wyznawanie demokratycznych zasad
Demokratyzm – ideologia polityczna i filozoficzna oparta na poparciu dla demokracji uznawanej za najlepszą formę rządów. Przeciwieństwem demokratyzmu jest antydemokratyzm, którego zwolennicy wolą monarchię lub dyktaturę.
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) dokonywać procesu demokratyzacji
czasownik zwrotny niedokonany demokratyzować się (dk. brak)
(2.1) dokonywać na sobie procesu demokratyzacji
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) nadawanie czemuś demokratycznego charakteru
Wiktionary
Demokryt z Abdery (ok. 460-ok. 370 p.n.e.), filozof grecki
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Demokryt z Abdery (gr. Δημόκριτος ὁ Ἀβδηρίτης Demokritos ho Abderites, dosł. Demokryt Abderyta, ur. ok. 460 p.n.e., zm. ok. 370 p.n.e.) – myśliciel i podróżnik, uczeń Leucypa, naukowiec, znany jako „śmiejący się filozof”. Prace Demokryta, których stworzył 70, dotyczyły wielu różnych dziedzin (fizyki, astronomii, medycyny, chemii, gramatyki, techniki, logiki, strategii, muzyki itd.) w większości nie zachowały się, przetrwały z nich nieliczne fragmenty, głównie dzięki Epikurowi i poematowi Lukrecjusza „De rerum natura”. Według części historyków był jednym z nauczycieli Hipokratesa. Jego przydomek „śmiejącego się filozofa” wynikał prawdopodobnie z pogody ducha, ale według niektórych źródeł był związany z podejrzewaniem go przez mieszkańców Abdery o szaleństwo – manię.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Demokryta lub z nim związany
SJP.pl
szkło okularowe o zerowej zdolności skupiającej
SJP.pl
odmiana dziewiętnastowiecznego liberalizmu dopuszczająca pewne elementy demokratyczne; liberalizm demokratyczny
Liberalizm demokratyczny (demoliberalizm) – wyrosły z tradycji utylitaryzmu odłam myśli liberalnej łączącej wolność z demokracją.
Po raz pierwszy doktryna demoliberalna została zarysowana w wydanej w 1861 roku książce Johna Stuarta Milla O rządzie reprezentatywnym (Consideration on Representative Government). Mill akceptował demokrację, odrzucając część zastrzeżeń wobec niej formułowanych przez liberałów klasycznych i konserwatywnych, postulował jednak cenzus wykształcenia, a także odebranie prawa głosu osobom bez majątku oraz jawność głosowań. Z czasem pomysły te zostały przez demoliberałów odrzucone, a demokracja przyjęta przez nich w swej obecnej, powszechnej formie.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
potocznie: demolowanie, niszczenie czegoś; rozróba
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. czynność celowego niszczenia czegoś, zwłaszcza pomieszczenia
(1.2) pot. efekt demolki (1.1)
(1.3) środ. bójka, bijatyka
(1.4) środ. przestępców napad na mieszkanie
SJP.pl
Wiktionary
1. niszczyć, rozwalać w gwałtowny sposób;
2. działać na szkodę kogoś lub czegoś
czasownik przechodni niedokonany (dk. zdemolować)
(1.1) świadomie niszczyć coś w sposób nieodwracalny
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|demolować.
Wiktionary
potocznie: kraj byłego systemu socjalistycznego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kraj o ustróju komunistycznym
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
uosobienie złych mocy; szatan; zły duch
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) mit. istota nadprzyrodzona występująca w wierzeniach ludowych, mitologiach i religiach, zajmująca pozycję pośrednią między bogami a ludźmi; o cechach na wpół ludzkich, na wpół boskich; najczęściej nieprzyjazna człowiekowi;
(1.2) inform. program, który automatycznie przeprowadza określone procesy bez konieczności interakcji z użytkownikiem;
Demon (stgr. δαίμων daimon, nadprzyrodzona potęga, dola; łac. daemon) – istota występująca w wielu wierzeniach ludowych, mitologiach i religiach, która zajmuje pozycję pośrednią między bogami a ludźmi, między sferą ziemsko-ludzką, materialną a sferą boską, czysto duchową; istota o cechach na wpół ludzkich, na wpół boskich; najczęściej nieprzyjazny człowiekowi duch, związany pierwotnie z pojęciem nieczystości sakralnej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. odebranie banknotom lub monetom prawnego znaczenia pieniądza, wycofanie ich z obiegu;
2. spadek wartości obiegowego pieniądza w okresie inflacji;
3. demonetaryzacja złota - odstąpienie od traktowania złota jako równoważnika pieniądza
SJP.pl
demonetaryzacja;
1. odebranie banknotom lub monetom prawnego znaczenia pieniądza, wycofanie ich z obiegu;
2. spadek wartości obiegowego pieniądza w okresie inflacji;
3. demonetyzacja złota - odstąpienie od traktowania złota jako równoważnika pieniądza
SJP.pl
1. wycofywać z obiegu banknoty, monety;
2. pozbawiać możliwości uzyskania dochodu z opublikowanej w internecie treści
SJP.pl
→ demon
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) demon płci żeńskiej
Patrz:demon
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek sposobu
(1.1) charakterystycznie dla demona (dosłownie lub w przenośni)
Wiktionary
stopień wyższy od przymiotnika: demoniczny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co demoniczne
SJP.pl
Wiktionary
niesamowity; upiorny; szatański
przymiotnik
(1.1) przen. taki, który ma w sobie coś z demona; niesamowity
(1.2) związany z demonem, dotyczący demona
SJP.pl
Wiktionary
1. przypisywanie, przypisanie komuś lub czemuś cech demonicznych;
2. wyolbrzymianie, wyolbrzymienie roli lub złych cech kogoś lub czegoś
SJP.pl
1. wiara w demony, złe duchy;
2. demoniczny charakter kogoś lub czegoś; diabolizm, szatańskość
SJP.pl
1. wyolbrzymiać złe cechy, negatywne zjawiska;
2. przypisywać demoniczne cechy
czasownik
(1.1) wyolbrzymiać znaczenie czegoś złego
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) wyolbrzymianie negatywnych zjawisk lub złych cech
Wiktionary
temat słowotwórczy
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z demonem
Wiktionary
chorobliwy lęk przed demonami lub duchami
SJP.pl
rządy demonów, władza szatana
SJP.pl
oddawanie czci demonom
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. czczenie demonów
SJP.pl
Wiktionary
specjalista w dziedzinie demonologii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) teol. specjalista w dziedzinie demonologii
SJP.pl
Wiktionary
1. dział teologii, którego przedmiotem są moce i siły, które zajmują pośrednią pozycję między Bogiem a ludźmi;
2. dział kulturoznawstwa i etnografii zajmujący się badaniem wyobrażeń o demonach
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) teol. dział teologii zajmujący się demonami
(1.2) etn. dział etnografii i religioznawstwa zajmujący się badaniem wyobrażeń o demonach;
Demonologia (gr. δαίμων, daimon; λογος, logos – nauka o demonach) – termin wieloznaczny
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) teol. dotyczący demonologii (działu teologii)
(1.2) etn. dotyczący demonologii (działu etnografii)
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) teol. specjalistka w dziedzinie demonologii
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
1. opętanie przez demony;
2. przeświadczenie o wszechobecności złych mocy, demonów
SJP.pl
likwidowanie monopoli w dziedzinie przemysłu, handlu, komunikacji, informacji, organizacji społecznych itd.
SJP.pl
SJP.pl
likwidować monopol
SJP.pl
1. wystąpienie zbiorowe, np. pochód, zgromadzenie, mające na celu wyrażenie opinii (najczęściej protestu lub poparcia dla kogoś, czegoś); manifestacja;
2. publiczne okazywanie uczuć, poglądów wobec kogoś lub czegoś; manifestacja, przejaw;
3. pokaz, podczas którego wyjaśnia się obserwatorom lub klientom zasady działania jakiegoś urządzenia; prezentacja, promocja;
4. w naukach doświadczalnych: metoda nauczania opierająca na wykonywaniu doświadczeń przed audytorium; pokaz;
5. w wojsku: ruchy wojska w celu zmylenia, odwrócenia uwagi wroga; dywersja;
6. w wojsku: działania wojskowe wobec innego państwa mające na celu stworzenie stanu zagrożenia, wywarcie nacisku
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) czynność pokazywania czegoś
(1.2) ostentacyjne wyrażanie czegoś w taki sposób, żeby zwrócić na siebie uwagę
(1.3) polit. zbiorowe wystąpienie mające na celu wyrażenie protestu lub poparcia, zwykle głośne lub gwałtowne;
(1.4) wojsk. manewr taktyczny odciągający uwagę przeciwnika;
Demonstracja (łac. demonstratio – wskazanie, inaczej manifestacja) – wystąpienie zbiorowe, zgromadzenie, mające na celu wyrażenie protestującej przeciw czemuś lub popierającej coś części opinii publicznej. Jest to publiczne okazywanie uczuć, postawy wobec czegoś lub kogoś przez jednostkę lub grupę. W państwie demokratycznym stanowi sposób korzystania z wolności zgromadzeń. Jest jednym z przejawów protestu politycznego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób demonstracyjny
Wiktionary
książkowo: prowokacyjny, demonstracyjny sposób zachowania się, mający na celu zwrócenie czyjejś uwagi, zamanifestowanie swojej obecności; ostentacja, ostentacyjność, manifestacyjność
SJP.pl
1. taki, który publicznie coś okazuje, zwraca na siebie uwagę; ostentacyjny, manifestacyjny;
2. taki, który służy prezentacji zasad działania jakiegoś urządzenia, czyichś osiągnięć, pomysłów, np. wersja demonstracyjna gry komputerowej;
3. mający charakter demonstracji - wystąpienia zbiorowego, mającego na celu wyrażenie opinii (najczęściej protestu lub poparcia dla kogoś, czegoś); manifestacyjny
przymiotnik
(1.1) służący do pokazania produktu, doświadczenia albo urządzenia
(1.2) obliczony na efekt
(1.3) związany z demonstracjami ulicznymi
SJP.pl
Wiktionary
uczestnik demonstracji, zgromadzenia, pochodu zwołanego dla wyrażenia poglądów grupy ludzi; manifestant
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) uczestnik demonstracji
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) forma żeńska od: demonstrant
SJP.pl
Wiktionary
1. osoba dokonująca pokazu, wykonująca prezentację czegoś przed jakąś publicznością;
2. organizator lub uczestnik demonstracji
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba demonstrująca lub prezentująca coś
SJP.pl
Wiktionary
1. kobieta dokonująca pokazu, wykonująca prezentację czegoś przed jakąś publicznością;
2. organizatorka lub uczestniczka demonstracji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) forma żeńska od: demonstrator
SJP.pl
Wiktionary
rzadko: mający charakter dowodu, oparty na dowodzeniu
SJP.pl
1. brać udział w demonstracji; manifestować;
2. publicznie wyrażać swoje uczucia, poglądy, postawy; manifestować;
3. dokonywać pokazu; prezentować
czasownik
(1.1) prezentować coś – urządzenie, towar lub działanie czegoś
(1.2) brać udział w publicznym proteście, demonstracji
(1.3) okazywać w sposób ostentacyjny swoje uczucia, siłę, możliwości
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|demonstrować.
Wiktionary
1. rozkładanie na części składowe maszyn, urządzeń, konstrukcji itp.; rozbiórka;
2. zjawisko stopniowego rozkładu, niszczenia czegoś
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rozkładanie na części przedmiotu tak, że przestaje istnieć jako całość
(1.2) usunięcie skądś pełniącej daną funkcję instalacji
(1.3) książk. unicestwienie danej całości mającej określony cel, np. instytucji lub ustroju
SJP.pl
Wiktionary
związany z demontażem
SJP.pl
specjalista od rozkładania maszyn, urządzeń na części
SJP.pl
zdemontowywać;
1. rozkładać na zespoły lub części; rozbierać, rozmontowywać;
2. zdejmować jakieś urządzenie z miejsca, w którym było zamontowane;
3. 2. przenośnie: burzyć jakiś porządek; rozmontowywać
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) rozkładać jakąś całość na części; dokonywać demontażu
SJP.pl
Wiktionary
1. dający się rozłożyć na zespoły lub części;
2. dający się zdjąć z miejsca, w którym był zamontowany
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przeprowadzanie demontażu
Wiktionary
fabryka lub hala fabryczna, w której się odbywa rozbieranie na części maszyn, urządzeń itp.
SJP.pl
upadek moralności i zepsucie obyczajów, które przejawiają się w nasileniu przestępstw, rozwiązłości, nieuczciwości, korupcji itp.; deprawacja, zepsucie, wykolejenie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odrzucanie ogólnie przyjętych zasad moralnych
(1.2) działanie powodujące demoralizację (1.1) u innych
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) związany z demoralizacją; powodujący demoralizację
Wiktionary
osoba, która demoralizuje otoczenie, powoduje czyjś upadek moralności i zepsucie obyczajów; deprawator, gorszyciel
SJP.pl
kobieta, która demoralizuje otoczenie, powoduje czyjś upadek moralności i zepsucie obyczajów; deprawatorka, gorszycielka
SJP.pl
→ demoralizator; deprawatorski, demoralizujący
SJP.pl
1. powodować upadek moralności i zepsucie obyczajów; deprawować, gorszyć, znieprawiać;
2. podejmować działania mające na celu obniżenie morale osoby lub grupy osób
czasownik niedokonany
(1.1) gorszyć, szerzyć demoralizację
SJP.pl
Wiktionary
taki, który powoduje upadek moralności i zepsucie obyczajów; deprawujący, gorszący
SJP.pl
w językoznawstwie: proces utraty wyrazistości morfologicznej, zwłaszcza fleksyjnej, przez określone formy lub całe kategorie fleksyjne
SJP.pl
1. w starożytnej Grecji: lud, pospólstwo;
2. jednostka administracyjna starożytnego państwa ateńskiego; dem
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) obywatele, lud
Dimos, demos (gr. δήμος – dimos) – jednostka podziału administracyjnego Grecji, odpowiadająca polskiemu pojęciu gminy lub dzielnicy miasta. W starożytności słowo to posiadało więcej znaczeń.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
subkultura użytkowników komputerów tworzących dema (dzieła audiowizualne), demonstrujące ich umiejętności
Demoscena – międzynarodowa subkultura zajmująca się tworzeniem dzieł audiowizualnych, w szczególności tzw. dem – samodzielnych programów demonstrujących możliwości sprzętu komputerowego. Ideą demosceny jest niekomercyjne tworzenie, prezentowanie i wymiana dzieł będących owocem wspólnej pracy osób tworzących kod komputerowy, muzykę i grafikę. Dema i inne produkcje demoscenowe – grafika tekstowa (ASCII-Art i ANSI_art), grafika bitmapowa, grafika wektorowa, wizualizacje 3D, muzyka, animacja, filmy, gry, ziny itp.) są prezentowane przede wszystkim podczas demoparty.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
SJP.pl
osoba badająca metodami statystycznymi opinie i nastroje społeczne w celu ustalenia istniejącego stanu i opracowania prognoz; statystyk społeczny
SJP.pl
badanie poglądów i nastrojów społeczeństwa w celu określenia istniejącego stanu i opracowania prognozy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) socjol. badanie opinii publicznej
SJP.pl
Wiktionary
związany z badaniem poglądów i nastrojów społeczeństwa w celu określenia istniejącego stanu i opracowania prognozy; demoskopowy
SJP.pl
związany z badaniem poglądów i nastrojów społeczeństwa w celu określenia istniejącego stanu i opracowania prognozy; demoskopijny
SJP.pl
Demostenes (384-322 p.n.e.), grecki mówca, polityk
Demostenes (gr. Δημοσθένης Dēmosthénēs, 384–322 p.n.e.) – mówca grecki, polityk, stanowczy przeciwnik macedońskiej dominacji w świecie greckim.
SJP.pl
Wikipedia
potocznie: połączenie wymownego obrazka bądź zdjęcia z komentującym jego zawartość podpisem, wywołujące najczęściej uczucie nostalgii, smutku, tęsknoty lub wzrost niechęci do podjęcia jakichś działań lub decyzji; demotywator
SJP.pl
pismo demotyczne - najbardziej uproszczona forma staroegipskiego pisma hieratycznego
przymiotnik
(1.1) odnoszący się do demosu, ludowy
SJP.pl
Wiktionary
grecki język ludowy (mówiony)
Język nowogrecki, język grecki nowożytny, greka nowożytna, demotyk(a) (η Ελληνική γλώσσα, i Ellinikí glóssa; τα Ελληνικά, ta Elliniká) – język indoeuropejski używany współcześnie w Grecji (ok. 11 mln mówiących) i na Cyprze (ok. 750 tys.). Jest on jednocześnie językiem urzędowym tych państw (na Cyprze obok tureckiego).
SJP.pl
Wikipedia
1. odmiana pisma hieratycznego w Dolnym Egipcie w Trzecim Okresie Przejściowym;
2. język potoczny zapisywany tym pismem, używanym w Starożytnym Egipcie
Demotyka (stgr. δημοτικά demotika ‘ludowe’, od δημοτικὰ γράμματα demotika grammata ‘pismo ludowe’) – nazwa zarówno odmiany pisma wywodzącego się z regionalnego wariantu hieratyki stosowanej w Dolnym Egipcie w trzecim okresie przejściowym, jak i ówczesnego potocznego języka zapisywanego tym pismem używanego w starożytnym Egipcie w epoce późnej, okresie greckim i rzymskim. Jako pismo codziennego użytku wyparło hieratykę w czasach XXVI dynastii. Po raz pierwszy termin ten został wprowadzony przez Herodota dla odróżnienia go od inskrypcji zapisywanych przy użyciu hieratyki lub hieroglifów.
SJP.pl
Wikipedia
1. ogół czynników wpływających na niechęć lub wzrost niechęci do podjęcia jakichś działań lub decyzji;
2. stan psychiczny objawiający się brakiem energii, chęci, zapału; zniechęcenie, apatia
SJP.pl
obniżający motywację; demotywujący
SJP.pl
połączenie wymownego obrazka bądź zdjęcia z komentującym jego zawartość podpisem, wywołujące najczęściej uczucie nostalgii, smutku, tęsknoty lub wzrost niechęci do podjęcia jakichś działań lub decyzji; demot
Demotywator, demot – demotywujący obrazek, połączenie wymownego obrazka bądź zdjęcia z komentującym jego zawartość podpisem. Demotywator ma najczęściej charakter ironiczny lub cyniczny.
Demotywatory są parodią plakatów motywacyjnych. W wielu biurach (głównie amerykańskich) wiszą plakaty motywujące pracowników do osiągnięcia celu.
SJP.pl
Wikipedia
powodować, że ktoś traci chęć działania, pozytywne nastawienie wobec kogoś lub czegoś; zniechęcać
czasownik niedokonany
(1.1) zniechęcać do działania
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
potocznie:
1. nagranie demonstracyjne; demo;
2. wersja demonstracyjna programu komputerowego; demo;
3. kobieta, której nie da się poderwać i namówić na seks
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko, m.in. Jack Dempsey (1895-1983), amerykański bokser
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) wyodrębnianie z obrazu wideo ścieżki audio, napisów i innych elementów
Wiktionary
proces odwrotny do emulgacji polegający na rozdzieleniu emulsji poprzez łączenie się drobnych cząsteczek jednego ze składników; deemulgacja
SJP.pl
SJP.pl
substancja, która dodana do emulsji powoduje rozdzielenie wchodzących w jej skład faz ciekłych; deemulgator
SJP.pl
powodować rozdzielenie faz ciekłych emulsji; deemulgować
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z demultiplekserem, dotyczący demultipleksera
Wiktionary
[czytaj: demarejdż] opłata karna, odszkodowanie płacone przez:
1. port armatorowi statku za jego przestój na redzie lub w porcie z winy władz portowych;
2. czarterującego armatorowi w przypadku przedłużenia czasu czarteru ponad ustaloną umowę
Demurrage – rodzaj odszkodowania, które jest wypłacane przez czarterującego w razie przekroczenia określonego w umowie czarterowej czasu załadunku/rozładunku danego statku, bądź w razie zbyt długiego czasu oczekiwania na wejście do portu przez określony statek.
SJP.pl
Wikipedia
dna moczanowa (potocznie skaza moczanowa), zapalenie stawów o charakterze napadowym, potem przewlekłym, spowodowane krystalizacją moczanu sodu w płynie stawowym, należy do chorób reumatycznych; artretyzm
Den – piąty władca starożytnego Egiptu z I dynastii, pierwszy noszący tytuł króla Górnego i Dolnego Egiptu.
Lata panowania:
SJP.pl
Wikipedia
zwrot majątku przejętego przez państwo jego uprzednim właścicielom; odpaństwowienie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ekon. zwrot skonfiskowanych przez państwo dóbr ich prawowitym właścicielom
(1.2) daw. zniszczenie poczucia przynależności kogoś do określonego narodu
Denacjonalizacja – proces przekazywania majątku państwowego w ręce prywatne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
działania podjęte po II wojnie światowej w celu oczyszczenia życia politycznego, społecznego i kulturalnego w Niemczech i Włoszech z nazizmu; denazyfikacja, defaszyzacja
SJP.pl
przymiotnik od: denacyfikacja
SJP.pl
oczyszczać z nazizmu; denazyfikować
SJP.pl
dynar;
1. w średniowieczu: podstawowa moneta srebrna różnych krajów europejskich, także i Polski;
2. starorzymska moneta srebrna
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) srebrna moneta bita w starożytności i średniowieczu;
(1.2) monet. waluta Macedonii;
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) daw. ustawiany w ogniu żelazny trójnóg, na którym stawiano garnek
Denar (łac. dēnārǐŭs, l.mn. denarii, stgr. δηνάριον) – dawna moneta srebrna, pierwszy raz wybita w Rzymie około 215–211 roku p.n.e. Nazwa pochodzi z łac. deni („po dziesięć”), gdyż wówczas miała wartość dziesięciu brązowych asów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: denar
SJP.pl
związany z denarem
SJP.pl
zjawisko zaniku rezonansu nosowego głoski
SJP.pl
działania mające na celu oczyszczenia życia politycznego, społecznego i kulturalnego Egiptu z socjalistycznej ideologii Gamala Abdela Nasera, autorytarnego władcy Egiptu w latach 1954-70
SJP.pl
1. osoba zmarła śmiercią gwałtowną, nienaturalną;
2. żartobliwie: osoba bardzo zmęczona lub pijana
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, która zginęła w wyniku morderstwa, samobójstwa lub wypadku
(1.2) pot. ktoś bardzo pijany lub zmęczony
(1.3) pot. denaturat
SJP.pl
Wiktionary
1. kobieta zmarła śmiercią gwałtowną, nienaturalną;
2. żartobliwie: kobieta bardzo zmęczona lub pijana
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) osoba płci żeńskiej, która zginęła w wyniku morderstwa, samobójstwa lub wypadku
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od denaturat
Wiktionary
1. zmiana struktury cząsteczek białkowych pod wpływem działania czynników fizycznych lub chemicznych;
2. zanieczyszczenie spirytusu w celu uniemożliwienia użycia go do konsumpcji
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
pozbawienie obywatelstwa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pozbawienie kogoś obywatelstwa
SJP.pl
Wiktionary
1. pozbawiać obywatelstwa;
2. dawniej: pozbawiać naturalności, czynić sztucznym;
3. denaturalizować się -
a) tracić obywatelstwo;
b) dawniej: tracić naturalność, stawać się sztucznym
SJP.pl
etanol skażony barwnikiem i substancjami trującymi, wykorzystywany jako rozpuszczalnik i paliwo, np. w kuchenkach turystycznych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) nazwa handlowa skażonego alkoholu etylowego;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: denaturat
SJP.pl
1. nieodwracalnie zmieniać strukturę cząsteczek białkowych przez działanie czynników fizycznych lub chemicznych;
2. skażać spirytusu w celu uniemożliwienia użycia go do konsumpcji
SJP.pl
potocznie: alkoholik pijący denaturat
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. proces w wyniku którego zanikają samogłoski nosowe;
Denazalizacja lub odnosowienie to zmiana fonetyczna polegająca na zatracie artykulacji nosowej przez samogłoskę nosową i przejściu jej w samogłoskę ustną.
Wiktionary oraz Wikipedia
działania podjęte po II wojnie światowej w celu oczyszczenia życia politycznego, społecznego i kulturalnego w Niemczech z nazizmu; denacyfikacja, defaszyzacja
Denazyfikacja (niem. Entnazifizierung) – środki podjęte po II wojnie światowej w celu wykorzenienia zasad, ustaw oraz organizacji nazistowskich z życia polityczno-społecznego Niemiec oraz Austrii.
Zapowiedziana została na konferencji jałtańskiej, a konkretne postanowienia podjęto na konferencji poczdamskiej. Realizowana przez wojskowe władze okupacyjne czterech mocarstw (USA, ZSRR, Wielkiej Brytanii, Francji) w podległych im strefach okupacyjnych Niemiec na mocy ustaw oraz rozporządzeń Sojuszniczej Rady Kontroli Niemiec.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: denazyfikacja
SJP.pl
osoba oczyszczająca życie polityczne, społeczne i kulturalne z nazizmu
SJP.pl
oczyszczać z nazizmu; denacyfikować
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) hist. polit. przeprowadzanie procesu denazyfikacji, likwidowanie nazizmu
Wiktionary
regionalna nazwa rośliny z rodziny psiankowatych - bielunia dziędzierzawy; dędera
Dendera, Tentyra (egip. Junet, stgr. Τεντυρις) – miasto w Górnym Egipcie (Tebaida), na prawym brzegu Nilu; w starożytności ośrodek kultu bogini Hathor, przez Greków utożsamianej z Afrodytą. Położone w okolicy, w której bieg Nilu nietypowo kieruje się ze wschodu na zachód.
SJP.pl
Wikipedia
powierzchnia uprawna drzew i krzewów dla celów hodowlanych i badawczych; arboretum
Arboretum (łac. arbor, arboris – drzewo), ogród dendrologiczny, dendrarium – miejsce, w którym kolekcjonuje się drzewa i krzewy oraz zwykle prowadzi się badania nad nimi. Przy arboretach działają często placówki naukowe badające morfologię, anatomię, ekologię, fizjologię i genetykę roślin drzewiastych oraz możliwości aklimatyzacji gatunków obcych. Arboreta funkcjonować mogą jako placówki samodzielne, ale stanowić też mogą część ogrodów botanicznych o wszechstronnych kolekcjach. Gatunki dawniej nasadzano w kolekcjach arboretów głównie kierując się względami estetycznymi. Współczesne kolekcje gromadzą różne gatunki według kryterium ekologicznego (tworząc grupy o podobnych wymaganiach siedliskowych) lub systematycznego (grupując gatunki i rodzaje spokrewnione).
SJP.pl
Wikipedia
przedrostek
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z drzewem lub drewnem
Wiktionary
dżdżownica używana jako przynęta przy łowieniu ryb
SJP.pl
gatunek storczyka; drzewoporzec
Dendrobium (Dendrobium Sw.) – rodzaj roślin z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Należy do niego ponad 1500 gatunków. Jest to jeden z rodzajów storczykowatych, obejmujących największą liczbę gatunków, dodatkowo odznaczających się niezwykle dużą zmiennością oraz adaptacją do różnych warunków klimatycznych.
SJP.pl
Wikipedia
metoda określania wieku drewnianych przedmiotów na podstawie analizy koncentrycznych pierścieni wzrostu drzew, tzw. słojów drzewnych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. metoda datowania drewna i wytworów z niego;
Dendrochronologia – gałąź dendrologii, naukowa metoda datowania zjawisk przyrodniczych, zabytków i znalezisk archeologicznych zawierających drewno. Polega na analizie wzoru przyrostów rocznych (słojów) drzew i pozwala określić wiek z próbek drewna z dokładnością przynajmniej do roku, a czasem nawet co do sezonu. Metoda została opracowana w latach 20. XX wieku przez amerykańskiego astronoma A.E. Douglassa, założyciela Laboratory of Tree-Ring Research na Uniwersytecie Stanu Arizona w Tucson.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący dendrochronologii; związany z dendrochronologią (np. metoda dendrochronologiczna, badania dendrochronologiczne)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dendrochronologią, dotyczący dendrochronologii
SJP.pl
Wiktionary
dziedzina wiedzy wykorzystująca dendrometrię do rozwiązywania zagadnień ekologicznych, takich jak np. badanie historii pożarów czy gradacji owadów
SJP.pl
osoba cierpiąca dewiację seksualną, w której obiektem seksualnym są drzewa
SJP.pl
dewiacja seksualna, w której obiektem seksualnym są drzewa
SJP.pl
kobieta cierpiąca dewiację seksualną, w której obiektem seksualnym są drzewa
SJP.pl
diagram w kształcie drzewa ukazujący związki pomiędzy wybranymi elementami na podstawie przyjętego kryterium
Dendrogram – diagram w kształcie drzewa ukazujący związki pomiędzy wybranymi elementami na podstawie przyjętego kryterium. Dendrogramem jest filogram, kladogram i fenogram. Dendrogram stosowany jest powszechnie w naukach przyrodniczych do przedstawiania zależności ewolucyjnych i podobieństw między organizmami i zespołami roślinnymi lub zwierzęcymi.
SJP.pl
Wikipedia
Dendroklimatologia – nauka zajmująca się rekonstruowaniem warunków klimatycznych i ich zmian w czasie i przestrzeni na podstawie pomiarów słojów drzew. Dzięki technikom dendroklimatologii jest możliwe poznanie kierunków zmian klimatu. Techniki umożliwiają rekonstrukcję danych dotyczących temperatury, opadów i innych czynników klimatycznych.
Wikipedia
specjalista w dziedzinie nauki o drzewach i krzewach; drzewoznawca
Dendrologia (gr. déndron „drzewo”, lógos „słowo, nauka”), drzewoznawstwo – dział botaniki zajmujący się drzewami i krzewami, w tym m.in. ich morfologią, anatomią, geografią, genetyką. Zajmuje się też introdukcją – wprowadzeniem do uprawy obcych gatunków roślin oraz ich aklimatyzacją.
SJP.pl
Wikipedia
nauka o drzewach i krzewach; drzewoznawstwo
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. dział botaniki, nauka o drzewach, krzewach, krzewinkach i pnączach o zdrewniałych łodygach;
Dendrologia (gr. déndron „drzewo”, lógos „słowo, nauka”), drzewoznawstwo – dział botaniki zajmujący się drzewami i krzewami, w tym m.in. ich morfologią, anatomią, geografią, genetyką. Zajmuje się też introdukcją – wprowadzeniem do uprawy obcych gatunków roślin oraz ich aklimatyzacją.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z nauką o drzewach i krzewach; drzewoznawczy
przymiotnik
(1.1) bot. leśn. związany z dendrologią, wiedzą o drzewach
SJP.pl
Wiktionary
→ dendrolog; drzewoznawczyni
SJP.pl
Dendrometria (gr. déndron – drzewo; metréō – mierzę) – nauka zajmująca się metodami pomiaru drzew i drzewostanów. Przede wszystkim określa się:
Wikipedia
przymiotnik od: dendrometria
SJP.pl
pierwsza sztucznie otrzymana substancja, której cząsteczki mają trójwymiarową formę
Dendrymer (stgr. δενδρον dendron, drzewo) – organiczne związki chemiczne o regularnej, rozgałęzionej budowie, zbudowane z przyłączanych sekwencyjnie merów wielofunkcyjnych.
Dendrymery dzięki swojej wielkiej regularności tworzą fraktalopodobne struktury, które mają szereg unikatowych własności przydatnych w wielu zastosowaniach, np. jako ciekłe siatki dyfrakcyjne, kontrolery stężenia leków w organizmie, składniki testów diagnostycznych w medycynie i wiele innych.Dendrymery otrzymuje się w wyniku sekwencyjnej, naprzemiennej, ściśle kontrolowanej polimeryzacji. Najczęściej dendrymery są otrzymywane w następujący sposób:
SJP.pl
Wikipedia
1. zespół drobnych kryształów tworzący się podczas tężenia stopów metali lub odlewów
2. krystaliczny osad minerałów o kształcie przypominającym odciski liści paproci
3. wypustka neuronu odbierająca impulsy nerwowe od innych komórek
4. wykres w formie rozgałęzionego drzewa; popularnie: drzewo, drzewko
SJP.pl
Wikipedia
dawny, wschodni asceta, który spędzał życie na drzewach
SJP.pl
przymiotnik od: dendryt (np. agat dendrytowy, metoda dendrytowa); dendrytyczny
SJP.pl
przymiotnik od: dendryt (np. kryształ dendrytyczny, komórka dendrytyczna); dendrytowy
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
celowe uszkodzenie czuciowych włókien nerwowych jako metoda leczenia przewlekłego bólu
SJP.pl
1. drażnić, wyprowadzać z równowagi;
2. martwić się o kogoś lub o coś;
3. denerwować się - wpadać w rozdrażnienie, złość
czasownik niedokonany (dk. zdenerwować)
(1.1) działać komuś na nerwy, wyprowadzać kogoś z równowagi emocjonalnej / psychicznej
czasownik zwrotny niedokonany denerwować się (dk. zdenerwować się)
(2.1) być czymś przejętym, wzburzonym, podekscytowanym; odczuwać zdenerwowanie
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|denerwować.
Wiktionary
pobudzający do gniewu; drażniący, irytujący
przymiotnik
(1.1) wprowadzający w stan zdenerwowania, irytacji, wywołujący zdenerwowanie; dokuczliwy, wkurzający
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko francuskie, m.in. Catherine Deneuve [czytaj: katRIN deNEW] - francuska aktorka filmowa
SJP.pl
ostra wirusowa choroba zakaźna, przenoszona przez komary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. ostra wirusowa choroba przenoszona przez komary powodująca m.in. ból głowy, mięśni i stawów oraz charakterystyczną wysypkę;
Denga – infekcyjna choroba tropikalna wywoływana przez wirus dengi. Objawy obejmują gorączkę, ból głowy, mięśni i stawów oraz charakterystyczną wysypkę, przypominającą spotykaną w odrze. W odosobnionych przypadkach choroba prowadzi do zagrażającej życiu gorączki krwotocznej z krwotokami, trombocytopenią i hipowolemią, może się także rozwinąć wstrząs.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
moneta macedońska, 1/100 denara
Deni – dawna północnomacedońska moneta zdawkowa. 1 denar dzielił się na 100 deni.
Deni stał się oficjalnym środkiem płatniczym 10 maja 1993, w związku z ówczesną denominacją denara. W obiegu znajdowały się monety o nominale jedynie 50 deni. Zostały one wycofane z użycia 1 stycznia 2013.
SJP.pl
Wikipedia
sceptyk odrzucający, podważający jakąś prawdę naukową lub fakt
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) psych. socjol. osoba, która odrzuca określone ustalenia naukowe, zaprzecza faktom, hołduje zaklinaniu rzeczywistości
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
odrzucanie, podważanie prawdy, faktu, rzeczywistości
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) społ. psych. postawa zaprzeczenia faktów i odrzucenia wiedzy naukowej
SJP.pl
Wiktionary
jednostka miary grubości włókna
SJP.pl
Wikipedia
czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) daw. rzad. rozpowiadać krzywdzące, nieprawdziwe informacje na czyjś temat
Wiktionary
dżins, jeans;
1. mocna i gruba tkanina bawełniana;
2. ubranie uszyte z denimu
Denim (z ang. jeans), również teksas i potocznie dżins– tkanina bawełniana wykonana w splocie skośnym, obecnie używana przede wszystkim do produkcji ubrań denimowych. Nazwa dżins pochodzi od francuskiego bleu de Genes czyli błękit genueński, a nazwa denim od miasta Nîmes we Francji (de Nîmes = z Nîmes). W obu tych miastach już od XVI wieku produkowano tkaninę o tym splocie.
SJP.pl
Wikipedia
→ denim
SJP.pl
dżins, jeans;
1. mocna i gruba tkanina bawełniana;
2. ubranie uszyte z denimu
SJP.pl
1. imię męskie;
2. nazwisko
Osoby:
Inne:
Zobacz też:
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: denis] obce imię żeńskie
Denise – miasto i gmina w Brazylii, w stanie Mato Grosso.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
wymarły gatunek człowieka, znany z DNA odkrytego w jaskini Denisowa w Rosji
Człowiek z Denisowej Jaskini, denisowianin – niezdefiniowany co do rangi systematycznej takson z rodzaju człowiek (Homo) z epoki paleolitu opisany w 2010 r. Zidentyfikowany został w oparciu o analizę molekularną mitochondrialnego DNA z dwóch zębów i kości palca u ręki. Szczątki należały do osobników, które żyły około 41 tys. lat temu. Znaleziono je w Denisowej Jaskini w paśmie górskim Ałtaj na Syberii. Jak wykazały badania, palec i zęby należały do dwóch różnych osób. Jedną z nich było zidentyfikowane na podstawie DNA z małego palca u ręki dziecko płci żeńskiej między piątym a siódmym rokiem życia. Denisowianie wykazywali niskie zróżnicowanie genetyczne, z drugiej zaś strony wysoki i zróżnicowany poziom hybrydyzacji z neandertalczykiem oraz innym (nieznanym dotąd) archaicznym przedstawicielem rodzaju Homo. Przedstawiciele Homo sapiens z Azji i Oceanii wykazują domieszkę genetyczną denisowian, u Papuasów jest ona najwyższa i wynosi ok. 6%.
SJP.pl
Wikipedia
proces zachodzący w środowiskach beztlenowych (np. w zalanych wodą glebach), podczas którego azotany zostają zredukowane do azotu gazowego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. proces redukcji azotanów do azotu cząsteczkowego w warunkach beztlenowych;
Denitryfikacja – reakcja chemiczna polegająca na redukcji azotanów do azotu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący denitryfikacji
SJP.pl
Denitryfikator, źródełko – filtr akwarystyczny ostatniego etapu oczyszczania wody. Pozwala na rzadszą wymianę wody oraz ogranicza wzrost glonów.
Usuwa azotany będące końcowym produktem oczyszczania wody przez bakterie tlenowe w filtrze biologicznym. Dodatkowo usuwa część fosforanów.
Wikipedia
różnica pomiędzy najwyższym i najniższym wzniesieniem na określonym terenie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) geogr. geol. różnica wysokości terenu;
Deniwelacja – różnica wysokości pomiędzy najwyżej i najniżej położonym punktem na określonym terenie. Termin jest stosowany jako względna miara wysokości góry od jej podstawy lub danego punktu (np. parkingu, początku szlaku, schroniska).
Stosuje się go również w speleologi jako miarę głębokości jaskini. W przypadku gdy najwyżej położonym punktem jest otwór wejściowy, deniwelacja jest głębokością jaskini.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do deniwelacji, związany z deniwelacją
Wiktionary
przyrząd służący w geodezji do ustalania poziomu terenu
SJP.pl
obrabiarka używana w bednarstwie do wycinania drewnianych den do beczek
SJP.pl
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: dno
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zdrobn. dno
(1.2) pot. dno niewielkiego pojemnika
(1.3) przykrywka czegoś
(1.4) górna część niektórych nakryć głowy
Denko, Deńko
Deńko - nazwisko ukraińskie
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wymarły paleozoiczny koralowiec; tabulat
SJP.pl
→ denko
SJP.pl
[czytaj: dener] nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
w górnictwie: dolna warstwa pokładu rudy żelaza
SJP.pl
1. spód ula;
2. deska kładziona na całą długość wozu między drabinami;
3. ścianka zamykająca otwór cylindrycznego walczaka lub pionowego zbiornika
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pszcz. dolny element ula
Dennica może oznaczać element konstrukcji związany z dnem, np.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ dennica
SJP.pl
stopień wyższy od przysłówka: dennie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: denny (potocznie: beznadziejny, bezwartościowy)
SJP.pl
1. ryba morska;
2. poprzeczny element konstrukcji dennej statku
SJP.pl
Wikipedia
rodzina głębinowych ryb morskich, obejmująca wiele gatunków żyjących w Atlantyku i Pacyfiku
Dennikowate (Liparidae) – rodzina morskich ryb skorpenokształtnych (Scorpaeniformes).
SJP.pl
Wikipedia
o cechach dennikowatych (rodzina ryb)
SJP.pl
1. obce imię męskie;
2. nazwisko obce
Miejscowości w USA:
SJP.pl
Wikipedia
1. dotyczący dna
2. w przenośni: kiepski, bezwartościowy
przymiotnik
(1.1) związany z dnem, dolną powierzchnią jakiegoś zagłębienia
(1.2) pejor. pot. pozbawiony jakiejkolwiek wartości
Biografie:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. wymiana pieniędzy w państwie związana z obniżeniem ich nominału (przy zachowanej wartości nabywczej) lub ze zmianą nazwy;
2. zmiana nazwy czegoś; przemianowanie;
3. w Europie: grupa wyznaniowa, która oddzieliła się od macierzystej formacji religijnej; w USA: każda grupa wyznaniowa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ekon. obniżenie nominału danej waluty;
(1.2) jęz. zmiana nazwy czegoś
(1.3) kośc. w Europie – grupa wyznaniowa, która oddzieliła się od macierzystej formacji religijnej; w USA – każda grupa wyznaniowa;
Denominacja – reforma walutowa, polegająca na zastąpieniu dotychczasowej waluty kraju nową, bez ingerencji w kurs walutowy. Denominacji nie należy mylić z dewaluacją, ta bowiem zakłada realne obniżenie wartości waluty krajowej wobec innych walut, podczas gdy denominacja ma charakter usprawnienia czysto technicznego, a wszelkie obniżki mają w tym wypadku charakter wyłącznie nominalny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: denominacja (np. podział denominacyjny, reforma denominacyjna)
przymiotnik relacyjny
(1.1) ekon. związany z denominacją, dotyczący denominacji
(1.2) rel. związany z denominacją, dotyczący denominacji
SJP.pl
Wiktionary
w ekonomii: waluta służąca do wyznaczania kursów innych walut
SJP.pl
zmieniać wartość wyrażaną przez jakąś jednostkę
SJP.pl
zbiór wszystkich desygnatów danej nazwy, zakres znaczenia nazwy; ekstensja
Denotacja – zakres danej nazwy N (jej ekstensja), tj. zbiór jej desygnatów, czyli obiektów, o których powiedzenie „To jest N” będzie zdaniem prawdziwym. Denotacją nazwy „kot” jest zbiór wszystkich (przeszłych, obecnych i przyszłych) kotów.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: denotacja (np. opis denotacyjny, status denotacyjny); denotatywny
SJP.pl
osoba lub przedmiot będący odniesieniem przynależnej mu nazwy; desygnat
SJP.pl
przymiotnik od: denotacja (np. funkcja denotatywna); denotacyjny
SJP.pl
o nazwie: odnosić się, wyznaczać pewien zakres przedmiotów
SJP.pl
przyrząd do mierzenia gęstości optycznej; densytometr
SJP.pl
przyrząd do mierzenia gęstości cieczy lub stężenia roztworu (używany m.in. do pomiaru gęstości elektrolitu w akumulatorach samochodowych); gęstościomierz; areometr
Densymetr (łac. densus – gęsty, gr. metréō – mierzę) – rodzaj areometru wyskalowanego w jednostkach gęstości. Służy do mierzenia gęstości cieczy.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
przyrząd do mierzenia gęstości optycznej; densometr
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. urządzenie do pomiaru gęstości optycznej materiałów;
(1.2) med. urządzenie diagnostyczne do pomiaru gęstości kości
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
metoda pomiaru stopnia zaczernienia materiałów światłoczułych w wyniku działania światła oraz obróbki chemicznej
Densytometria – technika pomiaru stopnia zaczernienia światłoczułego materiału fotograficznego w wyniku działania światła i obróbki chemicznej (wywołania i utrwalenia). Stosowana jest w pomiarach czułości ogólnej i barwoczułości materiałów fotograficznych (sensytometria), oraz pomiaru stopnia zaczernienia materiału światłoczułego, a poprzez to pośrednio do pomiaru stopnia pochłaniania promieniowania zaczerniającego materiał światłoczuły.
SJP.pl
Wikipedia
skrót od: dentysta, dentystyczny
skrót
(1.1) = med. dentysta
SJP.pl
Wiktionary
wymawiany z udziałem czubka języka i górnego szeregu zębów; zębowy
SJP.pl
autobus z gabinetem stomatologicznym
SJP.pl
tkanka kostna otaczająca miazgę zębową; zębina
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) stomat. tkanka leżąca pod szkliwem w obrębie korony zęba i pod cementem w obrębie szyjki i korzenia zęba
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ dentyna
SJP.pl
lekarz specjalizujący się w zakresie dentystyki (stomatologii); stomatolog
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zob. stomatolog.;
Lekarz dentysta pot. dentysta (z łac. dens dopełniacz dentis „ząb”), dawniej lekarz stomatolog – zawód zaufania publicznego wykonywany przez osobę uprawnioną do praktycznego stosowania wiedzy z zakresu stomatologii.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta specjalizująca się w dziedzinie dentystyki (stomatologii)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. kobieta stomatolog
SJP.pl
Wiktionary
→ dentystyka; stomatologiczny
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dentystą (stomatologiem) lub dentystyką (stomatologią)
SJP.pl
Wiktionary
dział medycyny, nauka zajmująca się chorobami i wadami rozwojowymi zębów, jamy ustnej oraz metodami ich leczenia; stomatologia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. pot. stomatologia
Stomatologia, dentystyka (gr. stoma – usta + gr. logia – nauka; łac. dens – ząb) – dział medycyny zajmujący się funkcjonowaniem, patologiami i leczeniem zębów, przyzębia, języka, błony śluzowej i innych tkanek jamy ustnej oraz ją otaczających, a także stawu skroniowo-żuchwowego człowieka. Przed wejściem Polski do Unii Europejskiej używano tytułu lekarz stomatolog, potem lekarz dentysta, jednakże Naczelna Izba Lekarska dopuszcza możliwość używania obydwu tytułów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
proces wietrzenia, erozji i osuwania się mas skalnych, prowadzący do obniżenia wysokości kontynentów
Denudacja (etym. łac. denudare, ogołacać, odkrywać; inaczej: degradacja, etym. łac. degradatio, obniżenie) – degradacja, procesy denudacyjne – procesy niszczące powodujące wyrównywanie i stopniowe obniżenie powierzchni Ziemi. Obejmuje procesy takie jak wietrzenie, erozja i ruchy masowe (przemieszczanie okruchów skalnych, efektów dezintegracji blokowej i ziarnowej) z terenów górskich i wyżynnych na nizinne, powodujące wyrównanie terenu (peneplenizacja). Zazwyczaj transportowany materiał trafia ostatecznie do oceanów, gdzie jest deponowany w postaci skał okruchowych jak piaskowce. Na obszarach obfitych w zwietrzelinę denudacja zmierza do obniżenia podłoża skalnego.
SJP.pl
Wikipedia
dotyczący denudacji
SJP.pl
tworzenie stref pozbawionych broni nuklearnej; dezatomizacja
SJP.pl
dotyczący denuklearyzacji
SJP.pl
tworzyć terytoria pozbawione broni nuklearnej; dezatomizować
SJP.pl
tajne oskarżenie przed władzą, doniesienie, donos
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) poufna skarga na kogoś naruszającego ustalony porządek
Donos, denuncjacja – poufne lub tajne (anonim) pismo oskarżające daną osobę lub instytucję, skierowane do osoby lub instytucji (np. policji) dysponującej sankcjami wobec oskarżanego w nim. Stanowi gatunek literatury stosowanej.
Prócz donosów ściśle poufnych zdarzają się także donosy drukowane w formie artykułu publicystycznego – donosy drukowane chęć wywołania użycia sankcji wobec osoby oskarżanej wzmacniają poprzez wywieranie nacisku na opinię publiczną.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
osoba denuncjująca (poufnie donosząca władzy o popełnieniu wykroczenia); donosiciel, denuncjator, konfident
SJP.pl
kobieta denuncjująca (poufnie donosząca władzy o popełnieniu wykroczenia); donosicielka, denuncjatorka
SJP.pl
osoba denuncjująca (poufnie donosząca władzy o popełnieniu wykroczenia); donosiciel, denuncjant, konfident
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) ktoś, kto denuncjuje
SJP.pl
Wiktionary
kobieta denuncjująca (poufnie donosząca władzy o popełnieniu wykroczenia); donosicielka, denuncjantka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) osoba płci żeńskiej, która potajemnie donosi na kogoś
SJP.pl
Wiktionary
związany z denuncjacją (np. nadzorowanie czegoś w denuncjatorski sposób, list denuncjatorski)
SJP.pl
poufne donoszenie na innych do władz lub przełożonych; delatorstwo, donosicielstwo
SJP.pl
informować poufnie o czymś władze, zwykle o wykroczeniu przeciw obowiązującemu prawu; donosić
czasownik
(1.1) donosić władzom poufnie o popełnieniu przez kogoś wykroczenia, potajemnie oskarżać o takie czyny lub poglądy
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) potajemne donoszenie władzom o popełnieniu przez kogoś wykroczenia
Wiktionary
miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Kolorado
Denver – miasto w Stanach Zjednoczonych w stanie Kolorado i stolica tego stanu. Miasto stanowi jednocześnie hrabstwo Denver (wspólna administracja). Położone na równinie u podnóża Gór Skalistych, nad rzeką Platte Południową.
Centrum administracyjne ma powierzchnię 400,7 km² i liczbę ludności 715 522 (2020), natomiast obszar metropolitalny Denver ma powierzchnię 21 790 km² i liczbę ludności 2 963 821 (2020). Jest to największe miasto stanu Kolorado, oraz dziewiętnasta co do wielkości aglomeracja Stanów Zjednoczonych.
SJP.pl
Wikipedia
mieszkaniec Denver
SJP.pl
mieszkanka Denver
SJP.pl
→ Denver
SJP.pl
potocznie o dezodorancie
SJP.pl
enzym trawienny pochodzenia trzustkowego; dezoksyrybonukleaza
Deoksyrybonukleazy, w skrócie DN-azy – enzymy hydrolityczne z grupy nukleaz katalizujące hydrolizę łańcucha DNA na krótsze łańcuchy lub pojedyncze nukleotydy. Miejscem ataku deoksyrybonukleaz jest wiązanie fosfodiestrowe w szkielecie fosfocukrowym DNA.
SJP.pl
Wikipedia
kwas deoksyrybonukleinowy - organiczny związek chemiczny pełniący rolę nośnika informacji genetycznej organizmów żywych i wirusów; DNA, kwas dezoksyrybonukleinowy
przymiotnik
(1.1) chem. tylko w wyrażeniu: kwas deoksyrybonukleinowy
SJP.pl
Wiktionary
pięciowęglowy cukier wchodzący w skład DNA; dezoksyryboza
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. monosacharyd będący składnikiem kwasów deoksyrybonukleinowych;
Deoksyryboza (2-deoksyryboza, dezoksyryboza) – cukier prosty z grupy aldopentoz. W deoksyrybozie w pozycji 2, zamiast grupy hydroksylowej obecnej w rybozie, znajduje się atom wodoru, w związku z czym nie podlega ona pod wzór ogólny węglowodanów [Cx(H2O)y].
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
specjalista w zakresie deontologii
SJP.pl
1. dział etyki traktujący o obowiązkach moralnych i o tym, co decyduje o moralnej wartości czynów
2. ogół elementarnych zasad moralnych obowiązujących w danym środowisku, zawodzie, np. lekarza, prawnika
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. dział etyki zajmujący się obowiązkami moralnymi i zasadami postępowania, zwłaszcza w określonych zawodach
Deontologia (gr. déon, „to, co niezbędne, właściwe”; „obowiązek” i logos, „mowa”, „słowo”; przez ang. deontology, pierwotnie „etyka prywatna” (Jeremy'ego Benthama)) – nauka o powinnościach i obowiązkach, a także pogląd przeciwstawny konsekwencjalizmowi – jeśli chce się osiągnąć dobry rezultat, należy do niego dojść dobrą drogą („cel nie uświęca środków”).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
odnoszący się do deontologii (np. argumenty deontologiczne, kodeks deontologiczny, wymiar deontologiczny); deontyczny
przymiotnik
(1.1) filoz. związany z deontologią; rozumiany w zakresie deontologii
SJP.pl
Wiktionary
kierunek w etyce, wg którego nakaz miarodajnego autorytetu konstytuuje moralną powinność działania człowieka i zobowiązuje go do działania
SJP.pl
wynikający z obowiązku lub powinności, np. logika deontyczna, normy deontyczne; deontologiczny
SJP.pl
Deorbitacja – sprowadzenie statku kosmicznego z orbity w gęste warstwy atmosfery. Początek deorbitacji powoduje praca silnika rakietowego o wstecznym ciągu, czyli o ciągu ze zwrotem przeciwnym do zwrotu prędkości statku kosmicznego. Impuls całkowity silnika rakietowego niezbędny do inicjacji deorbitacji zależy od masy statku kosmicznego i wysokości orbity.
Wikipedia
SJP.pl
grecka filozofka z V w. p.n.e., uważana za nauczycielkę Sokratesa i twórczynię koncepcji miłości platonicznej
Diotyma z Mantinei lub Deotyma (gr. Διοτίμα, V w. p.n.e.), grecka filozofka. Żyła za czasów Sokratesa. Jej postać znana jest głównie dzięki umieszczeniu jej przez Platona w jego dialogu Uczta. Ponieważ jest to praktycznie jedyne dotyczące jej źródło, nie jest pewne, czy jest postacią historyczną, jednak prawie wszystkie postacie pojawiające się w Dialogach Platona były oparte na rzeczywistych osobach żyjących w starożytnych Atenach.
SJP.pl
Wikipedia
skrót od: departament
skrót
(1.1) = departament
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
w językoznawstwie: zanik palatalnej (miękkiej) wymowy głosek, zwłaszcza spółgłosek (np. mazowieckie "lypa" zamiast "lipa"); dyspalatalizacja
Depalatalizacja – proces fonetyczny przeciwny do palatalizacji (zmiękczenia). Np. zanik miękkości sz, cz, ż, c w języku polskim.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rozładowywanie towaru z palet
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) urządzenie do rozładowywania towaru z palet
Wiktionary
czasownik
(1.1) rozładowywać towar z palet
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) rozładowywanie towaru z palet
Wiktionary
[czytaj: döparDJÖ albo deparDJE] nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od departament
Wiktionary
1. jednostka administracyjna Republiki Francuskiej oraz wielu państw Afryki i Ameryki Łacińskiej;
2. jednostka organizacyjna wyższego rzędu w ministerstwie lub innej instytucji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) adm. jednostka organizacyjna ministerstwa lub innej instytucji,
(1.2) adm. jednostka podziału administracyjnego w niektórych państwach,
(1.3) daw. na Litwie sąd główny
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
struktura administracyjna charakteryzująca się niezależnością departamentów, skutkująca zmniejszonym podporządkowaniem organom władzy politycznej
SJP.pl
związany z departamentem (np. komitet departamentalny, szczebel departamentalny); departamentowy
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z departamentem, dotyczący departamentu, obejmujący zakresem departament
SJP.pl
Wiktionary
związany z departamentem (np. system departamentowy, rady departamentowe); departamentalny
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z departamentem, dotyczący departamentu, obejmujący zakresem departament
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
potocznie: fan zespołu Depeche Mode; depeszowiec, depesz
SJP.pl
potocznie: dom pomocy społecznej
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) środ. praw. nazwa od DPK – dobrowolne poddanie się karze
Wiktionary
obniżenie wymiaru i ograniczenie zakresu kar ustawowych za pewne rodzaje przestępstw lub uznanie za legalne czynów wcześniej karalnych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) praw. ograniczenie i złagodzenie wymiaru karalności określonego typu czynu, uznawanego dotychczas za przestępstwo lub wykroczenie;
Depenalizacja – przeciwieństwo penalizacji, jest to rezygnacja z karalności określonego typu czynu, uznawanego dotychczas za przestępstwo lub wykroczenie. Rozróżnia się depenalizację pełną oraz częściową:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rezygnować z karania określonego rodzaju czynów, łagodzić kary za pewne rodzaje przestępstw
SJP.pl
1. dawniej: zależność, zawisłość, podległość;
2. dobra, majątek, instytucje zależne od innych instytucji;
3. kraj, państwo zależne od innego;
4. praktyka prawnicza, zajęcie dependenta
Dependencja – termin wywodzący się z łacińskiego dependare, czyli „być rządzonym przez kogoś”, „zależeć od kogoś”. Obecnie termin dependencja stosowany w politologii, dotyczy dwóch rodzajów zależności terytoriów.
Pierwszy rodzaj dotyczy specyficznej formy zależności kolonialnej terytorium od metropolii. W sensie tym termin dependencja jest wyróżniany w języku polskim – w wielu innych językach jest on natomiast synonimem określenia „terytorium zależne”. Obecnie istnieją cztery takie terytoria:
SJP.pl
Wikipedia
przestarzale: praktykant, pomocnik u adwokata lub notariusza
SJP.pl
depersonifikacja;
1. odebranie czemuś indywidualnego charakteru lub pozbawienie kogoś odrębności;
2. zaburzenie psychiczne występujące głównie w schizofrenii i głębokich stanach depresyjnych, polegające na braku wiary w swoje odczucia, w swój obraz, we własne istnienie itp.
Depersonalizacja – objaw psychopatologiczny związany ze zmienionym odczuwaniem siebie jako osoby.
Depersonalizację zalicza się do zaburzeń spostrzegania, dokładniej zaś do zaburzeń spostrzegania własnej osoby i otoczenia, będących na pograniczu zaburzeń spostrzegania i zaburzeń świadomości, wraz z derealizacją bądź też do zaburzeń scalania czynności psychicznych, a w ich obrębie do objawów zaburzeń poczucia siebie. W obrębie tych ostatnich depersonalizacja wraz z dezorientacją zaliczają się do ogólnych zaburzeń poczucia siebie, jednej z czterech grup zaburzeń poczucia siebie – oprócz zaburzeń jaźni, schematu ciała i poczucia zdrowia i choroby.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: depersonalizacja (np. zespół depersonalizacyjny, zaburzenia depersonalizacyjne); depersonifikacyjny
SJP.pl
1. odbierać czemuś indywidualny charakter;
2. pozbawiać kogoś poczucia odrębności;
3. usuwać z dokumentów czyjeś dane personalne;
4. powodować, że relacje międzyludzkie tracą charakter osobowy
SJP.pl
depersonalizacja;
1. odebranie czemuś indywidualnego charakteru lub pozbawienie kogoś odrębności;
2. zaburzenie psychiczne występujące głównie w schizofrenii i głębokich stanach depresyjnych, polegające na braku wiary w swoje odczucia, w swój obraz, we własne istnienie itp.
SJP.pl
przymiotnik od: depersonifikacja; depersonalizacyjny
SJP.pl
komunikat w formie tekstu przesłany telegraficznie; telegram
SJP.pl
komunikat w formie tekstu przesłany telegraficznie; telegram
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) telekom. tekst przesłany telegraficznie, blankiet z tym tekstem
(1.2) telekom. prasowa wiadomość telegraficzna
(1.3) daw. urzędowa wiadomość, list pilny, dotyczący spraw państwowych
Telegram (gr. tele – „daleko” + grámma – „litera, pismo”) – tekst przesłany początkowo przez telegraf, później przez dalekopis, współcześnie przez telefon, faks, e-mail lub SMS. Usługę wysyłania telegramów świadczyły placówki pocztowe. Kiedyś telegram był przesyłany w postaci teleksu za pomocą dalekopisu. W placówkach pocztowych nieposiadających dalekopisu, telegram był przekazywany do urzędu nadrzędnego telefonicznie. Obecnie usługa jest świadczona głównie za pośrednictwem internetu, a jej dostępność jest różna w różnych państwach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
fanka zespołu muzycznego Depeche Mode
SJP.pl
wysyłać depeszę, zawiadamiać o czymś telegraficznie; telegrafować
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zadepeszować)
(1.1) nadawać depeszę
SJP.pl
Wiktionary
1. dziennikarz redagujący najnowsze wiadomości;
2. potocznie: fan zespołu Depeche Mode; depesz
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) środ. członek subkultury związanej z zespołem Depeche Mode;
(1.2) środ. muz. młodz. fan zespołu Depeche Mode
Depesze lub depeszowcy – subkultura fanów brytyjskiej grupy muzycznej Depeche Mode, która pojawiła się w Polsce w latach 80. XX wieku. Depeszowcy nie są subkulturą według jej ściśle pojętej definicji – nie posiadają własnej ideologii, lecz jedynie własny oryginalny wygląd.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) charakterystyczny dla okresu działania i twórczości grupy Depeche Mode
Wiktionary
związany z depeszą
SJP.pl
proces usuwania pigmentu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) utrata barwy skóry
Hipopigmentacja – jedno z zaburzeń barwnikowych skóry polegające na niedoborze melaniny w naskórku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
epilacja;
1. usuwanie nadmiernego, niepożądanego owłosienia w celach leczniczych lub kosmetycznych;
2. mechaniczne usuwanie sztywnych włosów ze skór futerkowych w celu ich wykończenia i uszlachetnienia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kosmet. med. usuwanie włosów z miejsc niepożądanych za pomocą urządzeń lub środków chemicznych;
(1.2) techn. proces uszlachetniania i wykańczania skór futerkowych poprzez mechaniczne usuwanie sztywnych, wystających włosów
Depilacja – termin określający usuwanie owłosienia ciała.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący depilacji
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z depilacją, dotyczący depilacji
SJP.pl
Wiktionary
przyrząd służący do usuwania nadmiernego, niechcianego owłosienia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kosmet. przyrząd służący do usuwania owłosienia razem z cebulkami;
(1.2) kosmet. preparat kosmetyczny służący do usuwania owłosienia razem z cebulkami
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
środek do usuwania zbędnego owłosienia
SJP.pl
usuwać niepożądane owłosienie
czasownik
(1.1) dokonywać depilacji, usuwać owłosienie z ciała
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) kosmet. usuwanie zbędnego owłosienia
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) harc. zajęcia związane z rozebraniem obozu harcerskiego na jego koniec po zakończeniu wszystkich zajęć, przed wyjazdem
Wiktionary
wypaczenie się elementu początkowego płaskiego
SJP.pl
przenikanie wody z otoczenia do odwodnionej komórki; turgor
Deplazmoliza – proces odwrotny do plazmolizy, polegający na pobieraniu wody przez komórkę przeniesioną z roztworu hipertonicznego i zanurzoną w roztworze hipotonicznym. W wyniku deplazmolizy komórka odzyskuje turgor, a błona komórkowa w komórkach roślinnych, ponownie w pełni przylega do ściany komórkowej.
Deplazmoliza zachodzi tylko jeżeli białka błony komórkowej nie uległy denaturacji, a błona jest nierozerwana, dzięki czemu wciąż cechuje ją półprzepuszczalność.
SJP.pl
Wikipedia
zmniejszenie, wyczerpanie, uszczuplenie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. przekształcenie zapożyczanego wyrazu występującego pierwotnie w liczbie mnogiej do liczby pojedynczej w języku pożyczającym
Wiktionary
potocznie:
1. nadepnąć;
2. przyspieszyć, prowadząc samochód; wcisnąć gaz do dechy
SJP.pl
dépôt;
1. miejsce postoju oraz naprawy parowozów, wagonów; lokomotywownia;
2. skład, magazyn
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przest. kolej. miejsce postoju, konserwacji i obsługi lokomotyw i wagonów
(1.2) przest. magazyn, skład
(1.3) gw-pl|Śląsk Cieszyński. remiza
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) gw-pl|Poznań. guzik
Depok – miasto w Indonezji na Jawie w prowincji Jawa Zachodnia w zespole miejskim Dżakarty.
Wiktionary oraz Wikipedia
zmniejszenie stopnia polaryzacji światła, ogniwa galwanicznego itp.
Depolaryzacja – zmniejszenie ujemnego potencjału elektrycznego wewnątrz neuronu spowodowane napływem przez kanały jonowe w błonie komórkowej jonów sodu do cytoplazmy komórki (potencjał zmienia się średnio od −80 mV do +10 mV). Prowadzi ona do pobudzenia komórki nerwowej lub mięśniowej. Jeżeli wartość potencjału przekroczy wartość progową to dojdzie do przekazania informacji.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: depolaryzacja
SJP.pl
substancja zmniejszająca polaryzację elektrod w pracujących elektrolizerach
Depolaryzator (substancja elektroaktywna) – substancja chemiczna obecna w roztworze elektrolitu, która ulegając procesom utleniania bądź redukcji na powierzchni elektrody, przeciwdziała jej polaryzacji, tj. powoduje zmiany potencjału elektrody w kierunku potencjału równowagowego. Pojęcie depolaryzator jest też często używane w sensie ogólniejszym, jako określenie substancji dodawanej do elektrolitu w celu zapobiegania wszelkim niepożądanym reakcjom elektrodowym.
SJP.pl
Wikipedia
znosić lub osłabiać polaryzację
SJP.pl
proces rozpadu polimeru w monomer lub w polimer o zmniejszonym ciężarze cząsteczkowym, zachodzący ze zmianą lub bez zmiany składu chemicznego
Depolimeryzacja – reakcja chemiczna rozpadu polimeru (związku wielkocząsteczkowego) na monomery, zachodząca tak samo jak reakcja polimeryzacji, tyle że w przeciwną stronę.
Depolimeryzacją nazywa się proces, w którym głównym produktem są wyjściowe monomery. Jeśli proces rozkładu polimeru przebiega z wytworzeniem innych produktów nazywa się go degradacją. Przykładem degradacji, (a nie depolimeryzacji) jest np. rozkład usieciowanej żywicy fenolowo-formaldehydowej (bakelit), która pod wpływem wysokiej temperatury rozkłada się na mieszaninę wielu związków.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|depolimeryzować.
Wiktionary
pozbawienie czegoś charakteru politycznego, oddzielenie od wpływu polityki i polityków
SJP.pl
zatracenie polskości, wynaradawianie się Polaków
Depolonizacja – działania w zakresie języka, kultury, własności zmierzające do zmniejszenia poczucia polskości, zaniku pamięci o polskim języku, korzeniach i tradycjach. Przeciwieństwo polonizacji.
Depolonizacja w XVIII/XIX wieku obejmowała celowe działania na terenie wszystkich 3 rozbiorów (zabór pruski, zabór austriacki, zabór rosyjski) Polski.
SJP.pl
Wikipedia
dotyczący depolonizacji
SJP.pl
1. odbierać czemuś cechy polskości, polski charakteru;
2. wynaradawiać Polaków;
3. depolonizować się - o Polaku: wynaradawiać się
SJP.pl
osoba, u której coś zdeponowano; depozytariusz
SJP.pl
czasownik mający formę bierną, a znaczenie czynne - głównie w łacinie
SJP.pl
1. osoba składająca pieniądze lub przedmioty na przechowanie, w depozyt; depozytor;
2. dawniej: osoba składająca zeznania, świadek
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) ekon. osoba posiadająca depozyt
(1.2) praw. zaprzysiężony świadek
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) ekon. firma lub organizacja posiadająca depozyt
Deponent – osoba, przedsiębiorstwo lub organizacja, która złożyła depozyt. W odniesieniu do deponentów nie należy stosować terminu depozytariusz, ponieważ odnosi się on do osoby lub instytucji, która przyjmuje depozyt.
W znaczeniu ekonomicznym deponent składa zazwyczaj depozyt bankowy w postaci pieniężnej lub rzeczowej. W zamian za ulokowanie depozytu pieniężnego, bank płaci deponentowi odsetki, które są zależne głównie od długości zadeklarowanego czasu depozytu i stóp procentowych na rynku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ deponent
SJP.pl
składać coś, np. pieniądze, w depozyt
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) praw. pozostawiać gdzieś lub u kogoś pieniądze albo kosztowności, w celu ich zabezpieczenia
(1.3) ekol. składować dane materiały lub płyny w miejscu, gdzie nie stanowią one zagrożenia dla ludzi i środowiska naturalnego
SJP.pl
Wiktionary
zmniejszenie się zaludnienia w terenie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wyludnienie, zmniejszenie stanu zaludnienia
Depopulacja albo spadek populacji – dowolne zmniejszenie liczebności jakiegoś organizmu na wskazanym terenie. Zwykle określa się tym terminem drastyczne zmniejszenie populacji ludzi na jakimś obszarze. Może ono być spowodowane zarówno powolnymi trendami demograficznymi, jak migracje czy ujemny przyrost naturalny, bądź gwałtownymi wydarzeniami, takimi jak katastrofy naturalne, epidemie czy wojny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący depopulacji
przymiotnik
(1.1) związany z depopulacją
SJP.pl
Wiktionary
utrata popularności, stawanie się niepopularnym
SJP.pl
1. zmniejszać popularność kogoś lub czegoś;
2. depopularyzować się - stawać się mniej popularnym, tracić popularność
SJP.pl
umowa na określony termin
Deport (ang. backwardation) – to warunki rynkowe, w których cena towaru o dostawie w bliższym terminie jest wyższa niż cena towaru o dłuższym terminie dostawy.
Uwaga: W żargonie branżowym backwardation może odnosić się do sytuacji, w której ceny kontraktów futures znajdują się poniżej bieżącej ceny spot.
SJP.pl
Wikipedia
1. przymusowe przesiedlenie, zesłanie skazanego do odległego, izolowanego miejsca, połączone z częściowym lub całkowitym ograniczeniem wolności;
2. wydalenie z terenu państwa przebywającego w nim nielegalnie obywatela innego kraju, głównie do kraju ojczystego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zesłanie do określonego miejsca na przymusowy pobyt
(1.2) praw. polit. wydalenie cudzoziemca poza granice danego kraju
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący deportacji
przymiotnik
(1.1) dotyczący deportacji, deportowania
SJP.pl
Wiktionary
nazwa wielu klubów sportowych w krajach hispanojęzycznych
SJP.pl
Wikipedia
czynność polegająca na wydaleniu cudzoziemca z danego kraju
czasownik przechodni
(1.1) zsyłać, wywozić z rozkazu władz poza granice państwa lub miejscowości
SJP.pl
Wiktionary
1. kobieta skazana na deportację;
2. kobieta poddana deportacji
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|deportować.
Wiktionary
osoba skazana na deportację
SJP.pl
związany z deportem
SJP.pl
dépôt, depo; dawniej:
1. miejsce postoju oraz naprawy parowozów, wagonów; lokomotywownia;
2. skład, magazyn;
3. dworzec, zajezdnia
Depot – przysiółek wsi Dąbrówka Wielkopolska w Polsce położony w województwie lubuskim, w powiecie świebodzińskim, w gminie Zbąszynek.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od depozyt
Wiktionary
1. pozbawienie urzędu duchownego;
2. stopniowe przemieszczanie się luźnych materiałów
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: depozycja
SJP.pl
1. umowa, na mocy której jedna osoba lub instytucja przyjmuje na przechowanie np. pieniądze czy kosztowności drugiej osoby;
2. pieniądze, kosztowności itp., przechowywane na podstawie tej umowy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) formalne przejęcie na przechowanie czegoś należącego do kogoś innego
(1.2) miejsce przechowywania wartościowych rzeczy
(1.3) bank. środki pieniężne przechowywane w banku
Depozyt (z łac. depositum, r. n. od depositus, imiesłów od deponere ‘odłożyć’, de- 'od-' i ponere ‘ustawić, położyć’) – miejsce przeznaczone do przetrzymywania zabezpieczonych pieniędzy lub innych, wartościowych dla deponenta przedmiotów. Pojęcie to ma wielorakie znaczenie, z biegiem czasu stając się ważnym elementem szeregu instytucji w sferze prawa i bankowości.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba, u której złożono depozyt
Depozytariusz – w prawie międzynarodowym państwo, grupa państw, organizacja międzynarodowa lub organ organizacji międzynarodowej przechowujący oryginał umowy międzynarodowej (wielostronnej) oraz dokumenty z nią związane (dokumenty ratyfikacyjne, zastrzeżenia, sprzeciwy do zastrzeżeń, oświadczenia, itd). Depozytariusz informuje strony umowy o wszelkich zmianach dotyczących tej umowy, np. o przystąpieniu do niej kolejnych stron, wypowiedzenia umowy przez obecną stronę (strony) itd.
SJP.pl
Wikipedia
kobieta, u której złożono depozyt
SJP.pl
osoba składająca pieniądze lub przedmioty wartościowe w depozyt; deponent
SJP.pl
kobieta składająca pieniądze lub przedmioty wartościowe w depozyt; deponentka
SJP.pl
związany z depozytem
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z depozytem, dotyczący depozytu, stanowiący depozyt
SJP.pl
Wiktionary
zdemoralizowanie kogoś, doprowadzenie do zepsucia, zgorszenia, upadku moralności; demoralizacja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zepsucie obyczajów, przyjętych zasad, zejście z uczciwej drogi
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
osoba demoralizująca otoczenie, powodująca czyjś upadek moralności i zepsucie obyczajów; demoralizator, gorszyciel
SJP.pl
kobieta, która deprawuje otoczenie, powoduje czyjś upadek moralności i zepsucie obyczajów; demoralizatorka, gorszycielka
SJP.pl
→ deprawator; demoralizatorski
SJP.pl
pozbawiać zasad moralnych, szerzyć zgorszenie, doprowadzać do zepsucia; demoralizować, gorszyć, znieprawiać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|deprawować.
Wiktionary
książkowo: w sposób powodujący deprawację; demoralizująco, gorsząco
SJP.pl
potocznie: depresja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zgrub. pot. psych. depresja
SJP.pl
Wiktionary
obniżenie wartości czegoś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ekon. spadek wartości dobra lub usługi, zwykle pieniądza w systemie płynnych kursów walut;
(1.2) obniżenie wartości czegoś
Deprecjacja (łac. depretiare 'obniżać cenę' od de- 'z, od, wy-' i pretium 'cena; wartość; nagroda') – spadek wartości towaru lub dobra.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
obniżający wartość, wyrażający pogardę, negatywny stosunek do kogoś lub czegoś; deprecjatywny
przymiotnik
(1.1) przym. od deprecjacja
SJP.pl
Wiktionary
cecha czegoś obniżającego wartość, wyrażającego pogardę, negatywny stosunek do kogoś lub czegoś
SJP.pl
obniżający wartość, wyrażający pogardę, negatywny stosunek do kogoś lub czegoś; deprecjacyjny
przymiotnik jakościowy
(1.1) jęz. wyrażający negatywny stosunek do kogoś lub czegoś, obniżający jego wartość, wyrażający pogardę lub ironię
SJP.pl
Wiktionary
obniżać wartość
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) obniżać wartość, powodować utratę wartości
(1.2) przedstawiać coś w gorszym świetle, umniejszać wartość
czasownik zwrotny niedokonany deprecjonować się
(2.1) zmniejszać swoją wartość, tracić na wartości
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|deprecjonować.
Wiktionary
SJP.pl
dawniej: przepraszać, przeprosić w obecności świadków
czasownik przechodni dwuaspektowy
(1.1) daw. przeprosić/przepraszać w obecności świadków
SJP.pl
Wiktionary
osoba cierpiąca na depresję
Depresanty – grupa środków psychoaktywnych działających depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy (uspokajająco, relaksująco, usypiająco, przeciwlękowo i spowalniająco).
Depresanty są często nadużywane (alkohol etylowy jest najpopularniejszym z nich). W dużej dawce mogą powodować utratę świadomości lub nawet śmierć.
SJP.pl
Wikipedia
kobieta cierpiąca na depresję
SJP.pl
dodatek do paliwa obniżający temperaturę zamarzania
SJP.pl
1. zaburzenia psychiczne z grupy zaburzeń afektywnych, charakteryzujące się m. in. obniżeniem nastroju;
2. potocznie: niechorobowy stan pogorszonego nastroju; przygnębienie;
3. niezalany obszar leżący poniżej poziomu morza;
4. okres braku popytu na towary, niskiego poziomu cen i słabej aktywności gospodarczej; dekoniunktura
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. med. chorobliwe przygnębienie i zahamowanie czynności psychicznych;
(1.2) pozorne pogłębienie poziomu, kąt między płaszczyzną poziomą a linią wiodącą od oka obserwatora do wyodrębnionego punktu na horyzoncie
(1.3) ekon. faza cyklu koniunkturalnego następująca po kryzysie
(1.4) geogr. obszar leżący poniżej poziomu morza;
(1.5) meteorol. obszar obniżonego ciśnienia atmosferycznego
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik jakościowy
(1.1) psych. sprzyjający rozwijaniu się depresji
Wiktionary
SJP.pl
→ depresja
przymiotnik
(1.1) psych. taki, który wywołuje depresję, przygnębienie
(1.2) psych. taki, który prezentuje depresję, zniechęcenie
(1.3) geol. położony poniżej poziomu morza
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj aparatu ortodontycznego
SJP.pl
proces wzbogacania pracowników najemnych przez uzyskanie praw własności do środków produkcji
SJP.pl
dawniej: barometr - przyrząd do mierzenia ciśnienia powietrza
SJP.pl
1. wprowadzać w zakłopotanie, powodować, że ktoś traci pewność siebie;
2. deprymować się - wpadać w zakłopotanie, tracić pewność siebie
czasownik przechodni niedokonany (dk. zdeprymować)
(1.1) wprawiać w stan zakłopotania, niepewności
(1.2) zniechęcać, przygnębiać
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|deprymować.
Wiktionary
taki, który wprowadza w zakłopotanie, powoduje, że ktoś traci pewność siebie; przygnębiający, przygniatający, przytłaczający
SJP.pl
1. w psychologii: pozbawienie możliwości działania, doprowadzenie do bezsilności;
2. w polityce: utrudnianie lub zamknięcie dostępu do stanowisk publicznych określonym grupom ludzi ze względu na narodowość lub rasę
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: deprywacja
SJP.pl
odebranie czemuś cech prywatności, spowodowanie, że coś prywatnego, np. religia, staje się przedmiotem publicznym
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
przygniatać coś, stąpając po tym
czasownik przechodni niedokonany (dk. depnąć)
(1.1) przygniatać coś, stąpając po tym
(1.2) przemierzać jakąś drogę lub przestrzeń pieszo, chodzić dużo, stale po jakichś miejscach
(1.3) przen. brutalnie znieważać, poniewierać kogoś lub coś
(1.4) przen. brutalnie łamać zasadę, umowę
(1.5) pot. chodząc zostawiać ślady stóp, brudzić nogami
(1.6) pot. (także gw-pl|Śląsk Cieszyński.) ornit. o samcach ptaków: zapładniać
(1.7) kulin. ugniatać kapustę lub winogrona we wstępnej obróbce
SJP.pl
Wiktionary
osoba udeptująca coś
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pot. ten, który depcząc ugniata coś
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od deptak
Wiktionary
→ deptacz
SJP.pl
1. potocznie: elegancki aleja spacerowa, najczęściej w obrębie miasta, wyłączona z ruchu kołowego;
2. w technice: pedał miechów przy organach, służący do kalikowania;
3. w technice: pedał w danych maszynach tkackich;
4. krąg udeptany przez chodzące w kieracie konie;
5. dawniej:urządzenie napędowe w postaci koła z łopatkami, poruszane ciężarem wspinających się ludzi
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ulica, aleja lub plac tylko dla pieszych
Strefa piesza, deptak – ulica, skwer, aleja lub plac wyłączone całkowicie (lub prawie całkowicie) z ruchu kołowego. Najczęściej położona w śródmieściu, spełnia funkcje centrum handlowego i gastronomicznego, niekiedy kulturalnego. Strefy piesze lokalizuje się też w związku ze wzmożonym ruchem turystycznym. Podobnym rozwiązaniem jest strefa uspokojonego ruchu, z tym, że w tych obszarach dopuszcza się ograniczony ruch pojazdów, np. w formie woonerf.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ deptak
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przygniatanie czegoś, następowanie na coś w czasie chodzenia
(1.2) reg-pl|Mazury. okres godowy ptactwa domowego
Wiktionary
deptanie po czymś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chodzenie po czymś z celowym deptaniem
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od deputat
Wiktionary
1. przestarzale: grupa przedstawicieli, pełnomocników jakiejś zbiorowości, delegacja
2. grupa osób wyznaczona do spełnienia określonej czynności, określonego zadania; komisja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hist. urząd posła
(1.2) hist. wysłanie osoby
(1.3) przest. delegacja
SJP.pl
Wiktionary
związany z deputatem
SJP.pl
przestarzale: członek deputacji; deputowany, delegat; deputat
SJP.pl
przestarzale: członek deputacji; deputowany, delegat; deputant
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. członek deputacji
(1.2) przest. deputowany
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) część uposażenia lub uposażenie dodatkowe wypłacane w naturze artykułami pierwszej potrzeby, typu opał, żywność;
osoby o nazwisku „Deputat”:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ deputat; deputowana
SJP.pl
osoba, której przysługuje deputat
SJP.pl
przymiotnik od: deputat
SJP.pl
dawniej: posłać, posyłać kogoś jako przedstawiciela, wysłannika, pełnomocnika; delegować (wydelegować)
czasownik
(1.1) zastępować się kimś
SJP.pl
Wiktionary
kobieta będąca członkiem parlamentu lub innych władz wybieralnych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) członkini parlamentu lub innych władz wybieralnych
Deputowany (forma żeńska: deputowana; etymologia: łac. deputatus – wyznaczony) – przedstawiciel ludności w wybieralnym organie przedstawicielskim, takim jak parlament, rada gminy, rada powiatu czy też sejmik województwa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|deputować.
Wiktionary
1. członek niższej izby parlamentu w niektórych krajach
2. w Polsce przedrozbiorowej: poseł na sejm wybierany przez stan mieszczański
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) wybrany członek parlamentu lub innego ciała wybieralnego w głosowaniu
Deputowany (forma żeńska: deputowana; etymologia: łac. deputatus – wyznaczony) – przedstawiciel ludności w wybieralnym organie przedstawicielskim, takim jak parlament, rada gminy, rada powiatu czy też sejmik województwa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
gruby koc, używany głównie jako okrycie na konie; derka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zgrub. od: derka
Dera (cyr. Дера) – wieś w Bośni i Hercegowinie, w Republice Serbskiej, w mieście Prijedor. W 2013 roku liczyła 753 mieszkańców.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wyzbycie się racjonalizmu, poznania rozumowego
Wiktionary
[czytaj: deRĘ] nazwisko, m.in. André Derain (1880-1954), francuski malarz
SJP.pl
dawniej: wprawiać w stan zakłopotania, sprawiać zamieszanie; przeszkadzać, deprymować
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) daw. przeszkadzać, krępować
czasownik zwrotny niedokonany deranżować się
(2.1) daw. krępować się, żenować się
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: zarzucanie tylnej części samochodu przy gwałtownym hamowaniu lub jeździe po drodze pokrytej lodem albo błotem; dérapage
SJP.pl
tępienie szkodliwych gryzoni (głównie szczurów i myszy), przeprowadzane ze względu na wyrządzane przez nie szkody gospodarcze i zagrożenie zdrowia ludzi; odszczurzanie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zob. odszczurzanie.;
Deratyzacja, odszczurzanie – zwalczanie za pomocą środków chemicznych, fizycznych lub biologicznych wszelkich szkodliwych gryzoni, najczęściej szczurów i myszy. Przeważnie zatrutym pokarmem lub za pomocą pułapek, rzadziej innymi metodami.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący deratyzacji
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z deratyzacją, odszczurzaniem, dotyczący deratyzacji
SJP.pl
Wiktionary
osoba zajmująca się zawodowo deratyzacją
SJP.pl
tępić szkodliwe gryzonie; odszczurzać, odmyszać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto rejonowe na Ukrainie, w obwodzie chmielnickim;
Derażnia (ukr. Деражня) – miasto na Ukrainie, w obwodzie chmielnickim, w rejonie chmielnickim, nad rzeką Wowk, siedziba hromady. W 2016 roku liczyło ok. 10,4 tys. mieszkańców.
Znajduje tu się stacja kolejowa Derażnia, położona na linii Odessa – Lwów.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: Derbent
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Derbentem, dotyczący Derbentu
SJP.pl
Wiktionary
miasto w Federacji Rosyjskiej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w Dagestanie, najdalej na południe wysunięte miasto Rosji, położone pomiędzy Morzem Kaspijskim a Kaukazem;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
klacz uczestnicząca w zawodach
SJP.pl
związany z derbami
SJP.pl
1. zawody sportowe z udziałem dwóch drużyn z jednego miasta lub regionu;
2. gonitwa koni odbywająca się raz w roku na dystansie 2400 metrów
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) rodzaj angielskiej gonitwy dla koni;
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(2.1) sport. spotkanie dwóch drużyn z tego samego miasta w ramach jednego turnieju, w którym uczestniczą też drużyny z innych miast;
(2.2) obuwie męskie z otwartą przyszwą, w którym boki buta z dziurkami na sznurowadła są naszyte na wierzch przyszwy
Derby (wym. [ˈdɑːbi]) – miasto i dystrykt (unitary authority) w środkowej Anglii (Wielka Brytania), w hrabstwie ceremonialnym Derbyshire, nad rzeką Derwent (dopływ Trentu).
Miasto założone zostało ok. 2000 lat temu. Jest obecnie podzielone na 17 okręgów. Derby to miasto typowo przemysłowe. Było ośrodkiem angielskiej rewolucji przemysłowej w XVIII w. Znajduje się tam drugoligowy klub piłkarski Derby County.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
dawniej: dyrdać - podbiegać drobnymi kroczkami
SJP.pl
pojawiające się w chorobach psychicznych przekonanie o nierzeczywistości otaczającego świata
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. med. zaburzenie psychiczne polegające na poczuciu obcości świata zewnętrznego i odbieraniu go jako zmienionego lub nierzeczywistego
Derealizacja – zaburzenie psychiczne określające różnego rodzaju odczuwanie zmian otaczającego świata. Osoba dotknięta derealizacją ma poczucie jakby otaczający ją świat był w jakiś sposób zmieniony, nierealny, oddalony. Główną przyczyną pojawienia się tego zaburzenia jest lęk, jednak może do niej również doprowadzić zmęczenie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
zdrobnienie od: derka
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) inform. uzyskanie dostępu do zmiennej lub obiektu w pamięci na podstawie ich adresów lub referencji;
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
wycofywanie się państwa z regulowania jakichś dziedzin życia społecznego lub gospodarczego, unieważnienie uznanych za zbędne przepisów prawnych, regulujących jakiś rodzaj aktywności
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) polit. ekon. zniesienie lub ograniczenie przepisów określających coś
Deregulacja (łac.) – zmniejszenie oddziaływania państwa na rynek. Proces usuwania lub zmniejszania liczby regulacji prawnych lub quasi prawnych ograniczających konkurencję, stwarzających bariery wejścia na rynek, dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej lub ustalania cen.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) adm. ekon. związany z deregulacją, dotyczący deregulacji
SJP.pl
Wiktionary
zmniejszać liczbę regulacji prawnych w jakiejś dziedzinie życia, gospodarki itp.
SJP.pl
→ dereizm
SJP.pl
myślenie odwracające się od realności świata i praw logiki
SJP.pl
Wikipedia
gruby koc, używany głównie jako okrycie na konie; dera
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) daw. rzecz porzucona
Wiktionary
dracena deremeńska - roślina uprawna z rodziny szparagowatych
SJP.pl
1. drzewo lub krzew z rodziny dereniowatych, występujący w około 50 gatunkach, o czerwonych, jadalnych owocach;
2. owoc tego drzewa lub krzewu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Cornus|L.|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny dereniowatych;
(1.2) bot. ozdobny lub uprawny krzew albo drzewo z rodzaju dereń (1.1), często o jadalnych owocach
(1.3) spoż. drobny, czerwony owoc derenia (1.2) jadalnego
(1.4) drewno derenia (1.2)
(1.5) przest. jujuba
Dereń (Cornus L.) – rodzaj krzewów z rodziny dereniowatych (Cornaceae). Obejmuje 50 gatunków. Rośliny te występują głównie w strefie umiarkowanej półkuli północnej z nielicznymi przedstawicielami sięgającymi obszaru okołobiegunowego oraz strefy tropikalnej. Do polskiej flory należą cztery gatunki, w tym jeden wymarły (dereń szwedzki C. suecica), dwa introdukowane (biały C. alba i rozłogowy C. sericea) oraz jeden rodzimy dziko rosnący – dereń świdwa C. sanguinea. Derenie rosną w różnych formacjach i siedliskach – na torfowiskach, w lasach i zaroślach, na terenach suchych, na nizinach i w górach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wódka otrzymywana za pomocą fermentacji moszczu owoców derenia - małego drzewa, osiągającego wysokość do 9 metrów
SJP.pl
krzew derenia
SJP.pl
rodzina drzew i krzewów dwuliściennych strefy umiarkowanej
SJP.pl
Wikipedia
o cechach dereniowatych (rodzina roślin)
przymiotnik
(1.1) przypominający dereń, podobny do derenia
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(2.1) zob. dereniowate.
SJP.pl
Wiktionary
rząd roślin okrytonasiennych
Dereniowce (Cornales) – rząd roślin okrytonasiennych stanowiący klad bazalny grupy roślin astrowych odpowiadającej nadrzędowi astropodobnych Asteranae w systemie Ruggiero i in. z 2015. Oddzielony ze wspólnego pnia po zróżnicowaniu się linii rozwojowej goździkowców Caryophyllales, a przed wyodrębnieniem się wrzosowców Ericales.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. od: dereniówka
Wiktionary
przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych
SJP.pl
nalewka sporządzona z jadalnych owoców derenia - małego drzewa, osiągającego wysokość do 9 metrów; nalewka dereniowa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) spoż. nalewka z derenia
Dereniówka – nalewka przygotowywana na owocach derenia jadalnego, zazwyczaj na przełomie sierpnia i września.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: dereniem
przymiotnik
(1.1) związany z dereniem, dotyczący derenia
SJP.pl
Wiktionary
1. koń o maści karej, gniadej lub kasztanowej z domieszką szarych włosów, dających wrażenie "szpakowatości"; dereszowaty
2. potocznie, przestarzałe: lichy, słaby alkohol; lura, rzadzizna, cienkusz;
3. dawniej: ławka, na której wymierzano uczniom chłosty
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) hipol. koń, którego maść sierści ma mieszane kolory: kary, gniady lub kasztanowaty z białym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) daw. stpol. ławka, na której wymierzano uczniom karę chłosty
(2.2) dendr. zepsuty sęk w drewnie dębu
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
klacz o maści karej, gniadej lub kasztanowej z domieszką szarych włosów, dających wrażenie "szpakowatości"
SJP.pl
o koniu lub jego maści: podobny do deresza, charakterystyczny dla deresza
przymiotnik jakościowy
(1.1) hipol. ciemnej barwy z domieszką białej sierści
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
żuraw masztowy; derrik
SJP.pl
gruby koc, używany głównie jako okrycie na konie; dera
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) stary, zniszczony koc
(1.2) jeźdz. okrycie dla konia
Derka – okrycie konia, zakrywające jego cały tułów (kłodę), zad i czasem szyję, wykonane z różnych materiałów w zależności od funkcji, jaką mają spełniać. Derki mocuje się paskami przebiegającymi w okolicy mocowania popręgu oraz między tylnymi nogami konia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
o derkaczu: wydawać głos
SJP.pl
ptak z rodziny chruścieli
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) ornit. nazwa systematyczna|Crex crex|ref=tak., smukły ptak o terkoczącym głosie;
Derkacz, derkacz zwyczajny (Crex crex) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny chruścieli (Rallidae). Wędrowny; w sezonie lęgowym zamieszkuje Eurazję, zimuje w Afryce na południe od równika. Większość obserwacji dotyczy jedynie jego charakterystycznego głosu, ponieważ jest to ptak bardzo płochliwy, o skrytym trybie życia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj ptaków z rodziny chruścieli
SJP.pl
o derkaczu: wydać charakterystyczny głos
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
Derlatka – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie garwolińskim, w gminie Trojanów.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Woli Zadybskiej.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
1. tworzywo sztuczne imitujące skórę; dermatoid;
2. potoczna nazwa skóry właściwej, czyli środkowej warstwy skóry naturalnej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. tworzywo imitujące skórę;
(1.2) anat. środkowa warstwa skóry
Skaj, skay – materiał będący imitacją skóry naturalnej. Jest to tkanina poliestrowa pokryta warstwą plastyfikowanego polichlorku winylu lub poliuretanu o fakturze przypominającej skórę zwierzęcą.
Materiał ten stosuje się w pokryciach tapicerskich, głównie ze względu na niższą cenę w porównaniu do prawdziwej skóry, jak również do wyrobu galanterii, ubrań, obuwia, okładek książek.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zabieg chirurgii estetycznej, polegający na złuszczeniu naskórka
SJP.pl
przedrostek
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy ze skórą
Wiktionary
grzyb chorobotwórczy pasożytujący na naskórku, we włosach i paznokciach, wywołujący grzybicę - dermatomikozę
SJP.pl
rysunek linii papilarnych na dolnych powierzchniach dłoni i stóp
SJP.pl
1. urządzenie do ozdabiania skór lub imitacji skóry różnego rodzaju deseniami poprzez odciskanie;
2. specjalny ołówek do rysowania i pisania na taśmie filmowej; dermograf;
3. w prawie: odcisk palca
SJP.pl
tworzywo sztuczne imitujące skórę; derma
Skaj, skay – materiał będący imitacją skóry naturalnej. Jest to tkanina poliestrowa pokryta warstwą plastyfikowanego polichlorku winylu lub poliuretanu o fakturze przypominającej skórę zwierzęcą.
Materiał ten stosuje się w pokryciach tapicerskich, głównie ze względu na niższą cenę w porównaniu do prawdziwej skóry, jak również do wyrobu galanterii, ubrań, obuwia, okładek książek.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: dermatoid
SJP.pl
→ dermatokosmetyka; dermokosmetyczny
SJP.pl
kosmetyk do pielęgnacji skóry; dermokosmetyk, dermoceutyk
SJP.pl
zabiegi kosmetyczne do pielęgnacji skóry; dermokosmetyka
SJP.pl
lek o działaniu wysuszającym; bizmutawy galusan zasadowy
Dermatol (łac. Bismuthi subgallas) – nazwa zwyczajowa zasadowego galusanu bizmutawego. Substancja ma postać ciężkiego, żółtego proszku. Dermatol jest wykorzystywany w lecznictwie jako zasypka na skórę, służy jako środek odkażający, osuszający, ściągający i przeciwzapalny. Ponadto może być używany doustnie jako środek przeciwbiegunkowy i osłaniający błonę śluzową żołądka i dwunastnicy (dawniej posiadał duże znaczenie jako lek przeciwwrzodowy). Stosowany jako składnik maści i zasypek w chorobach skóry takich jak: stany zapalne skóry, rany sączące i wrzody. Podobne zastosowanie posiadają inne połączenia bizmutowe, m.in. zasadowy azotan bizmutawy, zasadowy węglan bizmutawy, zasadowy salicylan bizmutawy oraz kseroform.
SJP.pl
Wikipedia
lekarz chorób skórnych
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. lekarz specjalista zajmujący się rozpoznaniem, profilaktyką oraz leczeniem chorób, objawiających się na skórze, paznokciach i włosach
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) med. kobieta dermatolog (1.1), dermatolożka
Dermatologia (gr. derma – skóra) – dziedzina medycyny zajmująca się badaniem oraz opisem struktury i funkcji skóry, a także schorzeniami skóry i jej przydatków (włosów, paznokci) oraz niektórymi chorobami ogólnoustrojowymi, ujawniającymi się przede wszystkim na skórze (np. łagodne i złośliwe nowotwory, jak czerniak złośliwy lub rumień guzowaty).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. dział medycyny zajmujący się problemami i chorobami skóry;
2. oddział chorób skórnych w szpitalu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. nauka zajmująca się chorobami skóry i jej przydatków;
Dermatologia (gr. derma – skóra) – dziedzina medycyny zajmująca się badaniem oraz opisem struktury i funkcji skóry, a także schorzeniami skóry i jej przydatków (włosów, paznokci) oraz niektórymi chorobami ogólnoustrojowymi, ujawniającymi się przede wszystkim na skórze (np. łagodne i złośliwe nowotwory, jak czerniak złośliwy lub rumień guzowaty).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący dermatologii
przymiotnik
(1.1) med. związany z dermatologią, dotyczący dermatologii
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
aparat lub nóż chirurgiczny służący do pobierania przeszczepów skóry, stosowany w chirurgii plastycznej
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: dermatom
SJP.pl
rodzaj grzybicy o przebiegu łagodnym
SJP.pl
dziedzina chirurgii zajmująca się operacyjnym uzupełnianiem ubytków skóry i poprawą jej stanu; dermoplastyka
SJP.pl
urządzenie do badania zmian na skórze
Dermatoskopia – metoda diagnostyczna stosowana do oceny zmian skórnych.
Pozwala ona w gabinecie lekarza bez pobierania wycinków tkankowych stwierdzić, czy dana zmiana barwnikowa jest groźna, czy nie. Ma szczególne znaczenie w diagnostyce różnicowej czerniaka złośliwego.
SJP.pl
Wikipedia
w medycynie: badanie diagnostyczne skóry pod powiększeniem
Dermatoskopia – metoda diagnostyczna stosowana do oceny zmian skórnych.
Pozwala ona w gabinecie lekarza bez pobierania wycinków tkankowych stwierdzić, czy dana zmiana barwnikowa jest groźna, czy nie. Ma szczególne znaczenie w diagnostyce różnicowej czerniaka złośliwego.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
choroba skóry
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. choroba skóry
Choroby skóry (dermatozy) – schorzenia obejmujące skórę. Mogą one dotyczyć tak powierzchni naskórka, jak i skóry właściwej oraz tkanki podskórnej, a także przydatków – gruczołów łojowych i gruczołów potowych, mieszków włosowych i paznokci. Bywa, że procesy chorobowe zachodzą w obrębie naczyń krwionośnych i naczyń chłonnych oraz zakończeń nerwowych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
minerał, brunatnozielony żelazokrzemian magnezu, zbliżony do serpentynu
SJP.pl
temat słowotwórczy
(1.1) zob. dermato-.
Wiktionary
kosmetyk do pielęgnacji skóry; dermatokosmetyk, dermokosmetyk
SJP.pl
1. ołówek do rysowania na skórze, imitacjach skóry i szkle, stosowany w celach dydaktycznych i diagnostycznych;
2. specjalny ołówek do rysowania i pisania na taśmie filmowej; dermatograf
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. przyrząd używany do pisania po ludzkiej skórze
SJP.pl
Wiktionary
występowanie na skórze wypukłych linii pod wpływem mechanicznych podrażnień, świadczące zwykle o zaburzeniu regulacji wegetatywnej naczyń krwionośnych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. zmiany skórne wywoływane przez zadrapanie, potarcie lub ucisk skóry;
Pokrzywka dermograficzna (dermografizm) – jedna z najpowszechniejszych odmian pokrzywki, w której zmiany skórne wywoływane są przez zadrapanie, potarcie lub ucisk skóry.Od kilkunastu do kilkuset sekund po zadziałaniu bodźca mechanicznego, na skórze pojawiają się charakterystyczne bąble pokrzywkowe, których kształt i ułożenie odwzorowuje sposób zadziałania bodźca. Zmiany te utrzymują się najwyżej kilka godzin. Podejrzewa się związek pierwszego epizodu objawów klinicznych z wstrząsem psychicznym w życiu pacjenta. Mediatorem reakcji zapalnej w dermografizmie jest histamina, uwalniana przez komórki tuczne skóry bez obecności antygenów. Przeciwciałami odpowiedzialnymi za powstanie bąbli pokrzywkowych najczęściej są immunoglobuliny E, rzadziej IgA, IgG lub IgM.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
badanie skóry w celu dobrania odpowiednich kosmetyków
SJP.pl
specjalista w sprawach pielęgnacji skóry
SJP.pl
specjalistka w sprawach pielęgnacji skóry
SJP.pl
→ dermokosmetyka; dermatokosmetyczny
SJP.pl
kosmetyk do pielęgnacji skóry; dermatokosmetyk, dermoceutyk
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) kosmet. farm. produkt kosmetyczny zawierający aktywne biologicznie substancje, które mają mieć działanie podobne do tego, jakie mają leki
SJP.pl
Wiktionary
zabiegi kosmetyczne do pielęgnacji skóry; dermatokosmetyka
SJP.pl
człowiek zajmujący się wypychaniem nieżywych zwierząt; delmoplastyk (rzadko), taksidermik (rzadko), taksidermista, taksydermista
SJP.pl
SJP.pl
dziedzina chirurgii zajmująca się operacyjnym uzupełnianiem ubytków skóry i poprawą jej stanu; dermatoplastyka
Dermoplastyka – dział chirurgii plastycznej zajmujący się operacyjnym pokrywaniem ubytków skóry oraz usuwaniem wrodzonych i nabytych zniekształceń skóry, w celu poprawienia jej czynności i wyglądu. Do pokrycia ubytków stosuje się przeszczepy różnych tkanek, najczęściej skóry (z innej okolicy ciała lub od innego osobnika), powięzi, tkanki tłuszczowej, a także tworzywa sztuczne.
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj tłustego kremu do pielęgnacji skóry
SJP.pl
czasownik
(1.1) stpol. uciec
Wiktionary
1. w prawodawstwie: pozbawienie przepisu prawnego mocy obowiązującej przez zastąpienie go innym przepisem prawnym;
2. zawieszenie obowiązywania jakiegoś prawa Unii Europejskiej wobec któregoś państwa członkowskiego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) praw. pozbawienie normy prawnej jej mocy, z zastąpieniem lub bez zastąpienia jej nową;
(1.2) wyłączenie państwa członkowskiego Unii Europejskiej z obowiązku wypełniania części zobowiązań płynących ze stosowania prawa Unii;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący derogacji, związany z derogacją
SJP.pl
1. uchylić (uchylać) dotychczas obowiązujący akt prawny, ustawę, przywilej w całości lub częściowo;
2. czasowo lub trwale wyłączyć (wyłączać) nowego członka Unii Europejskiej spod pewnych zasad prawnych Unii
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Kresy. posp. dorożka
Wiktionary
nazwisko, m.in. Jacques Derrida (1930-2004), francuski filozof
Jacques Derrida (ur. 15 lipca 1930 w El-Biar w Algierii, zm. 8 października 2004 w Paryżu) – francuski filozof, uważany za przedstawiciela postmodernizmu.
SJP.pl
Wikipedia
żuraw masztowy; derik
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
dawniej:
1. zdzierca, zdzierus;
2. obszarpaniec, obdartus
SJP.pl
uwalnianie od wpływów rosyjskich
SJP.pl
uwalniać od wpływów rosyjskich
SJP.pl
dawniej: ucieczka w nieładzie; zamieszanie, zdezorientowanie, dezorientacja
Deruta – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Umbria, w prowincji Perugia.
Według danych na rok 2004 gminę zamieszkuje 8085 osób, 183,8 os./km².
SJP.pl
Wikipedia
dawniej:
1. wprowadzać w błąd, dezorientować;
2. derutować się - tracić pewność siebie
czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) przest. sprowadzać kogoś z prostej drogi, zbijać z tropu
czasownik zwrotny niedokonany derutować się (dk. brak)
(2.1) przest. być zmieszanym, tracić pewność siebie
SJP.pl
Wiktionary
1. członek muzułmańskiego bractwa religijnego o charakterze mistycznym; mewlewita;
2. w niektórych krajach islamskich: pobożny żebrak
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. członek muzułmańskiego bractwa religijnego o charakterze mistycznym
(1.2) rel. pobożny i ascetyczny muzułmański mnich wędrowny
(1.3) gw-pl|Śląsk Cieszyński. niegrzeczne dziecko
Derwisz (pers. درویش, darwisz) – członek muzułmańskiego bractwa religijnego o charakterze mistycznym; także żebrzący, ascetyczny, wędrowny mnich muzułmański (fakir). Bractwa derwiszów zaczęły powstawać w XI wieku i opierały się na doktrynie sufizmu. Część historyków nazywa derwiszami ogólnie mahdystów – bojowników biorących udział w sudańskim powstaniu Mahdiego i w takim kontekście pojawiają się oni w powieści Henryka Sienkiewicza pt. W pustyni i w puszczy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. członek muzułmańskiego bractwa religijnego o charakterze mistycznym; mewlewita;
2. w niektórych krajach islamskich: pobożny żebrak
Derwisz (pers. درویش, darwisz) – członek muzułmańskiego bractwa religijnego o charakterze mistycznym; także żebrzący, ascetyczny, wędrowny mnich muzułmański (fakir). Bractwa derwiszów zaczęły powstawać w XI wieku i opierały się na doktrynie sufizmu. Część historyków nazywa derwiszami ogólnie mahdystów – bojowników biorących udział w sudańskim powstaniu Mahdiego i w takim kontekście pojawiają się oni w powieści Henryka Sienkiewicza pt. W pustyni i w puszczy.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z derwiszem, dotyczący derwiszów
Wiktionary
1. tworzenie wyrazów pochodnych od wyrazu podstawowego;
2. odchylenie pocisku od płaszczyzny rzutu w prawo lub w lewo;
3. przemieszczanie się samolotu w kierunku poprzecznym do wyznaczonej trasy pod wpływem wiatru
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. tworzenie nowych wyrazów przez dodanie lub usunięcie przedrostków i przyrostków;
(1.2) jęz. rozwinięcie zdania
(1.3) lotn. kąt znoszenia samolotu;
(1.4) wojsk. kąt znoszenia pocisku
(1.5) socjol. pozalogiczne uzasadnienie ludzkiego działania;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący derywacji
SJP.pl
wyraz utworzony od innego wyrazu; wyraz pochodny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wyraz pochodny
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przyrząd pokładowy do wyznaczania derywacji samolotu; znoszeniomierz
SJP.pl
1. w językoznawstwie: tworzyć wyrazy pochodne od podstawowych
2. w gramatyce generatywnej: rozwijać zdanie
SJP.pl
czasownik nieprzechodni niedokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. uciekać, pędzić
Wiktionary
dźwięk d obniżony o pół tonu
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) muz. dźwięk d obniżony o półton;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w muzyce: gama lub tonacja muzyczna oparta na skali durowej, rozpoczynająca się od dźwięku des
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) muz. gama lub tonacja durowa zaczynająca się od dźwięku des (w zapisie nutowym z pięcioma bemolami)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) muz. akord durowy oparty na tonice tonacji Des-dur (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
w muzyce: gama lub tonacja muzyczna oparta na skali molowej, rozpoczynająca się od dźwięku des
SJP.pl
1. potocznie: salon staroci, handlujący głównie dziełami sztuki oraz antykami; antykwariat, antykwarnia;
2. sklep należący do sieci przedsiębiorstwa Desa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) szt. pot. sklep z dziełami sztuki
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. przejście określonego podmiotu spod władzy kościelnej do świeckiej; zeświecczenie, laicyzacja, sekularyzacja;
2. pozbawienie czegoś cech świętości
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pozbawienie czegoś cech świętości lub utrata przez coś tych cech
(1.2) proces eliminowania elementów sakralnych (odwrotność konsekracji); jej przejawami są laicyzacja i sekularyzacja, skrajnymi - nawet profanacja; ograniczanie tego, co należy do sfery sacrum
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
nadawać czemuś cechy świeckie, usuwać wpływ duchowieństwa z różnych dziedzin życia społecznego; zeświecczać, sekularyzować, laicyzować
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od desant
Wiktionary
przetransportowanie wojsk na teren zajęty przez wroga; także oddziały przerzucone w ten sposób na teren nieprzyjaciela
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wojsk. operacja taktyczna przeniesienia wojsk na teren nieprzyjaciela;
(1.2) wojsk. część załogi pojazdu bojowego przeznaczona do spieszenia w czasie walki;
(1.3) wojsk. żołnierze przewożeni np. na czołgu;
(1.4) wojsk. formacja wojskowa, która została przerzucona na teren wroga;
(1.5) więz. paczka żywnościowa
Desant – operacja taktyczna przeniesienia wojsk na teren przeciwnika, w celu wykonania określonego zadania, najczęściej opanowania terenu przeciwnika lub uchwycenia punktów o istotnym znaczeniu.
Rozróżnia się desanty: strategiczne, operacyjne lub taktyczne. W zależności od wykorzystanego do tego celu środka transportu wyróżnia się desant morski lub powietrzny (szybowcowy, spadochronowy lub śmigłowcowy). Największym nowożytnym manewrem desantowym była powietrzno-morska operacja Overlord, rozpoczęta 6 czerwca 1944 mająca na celu zdobycie przyczółka i rozwinięcie drugiego frontu na terenie zachodniej Francji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. w wojsku: dokonywać desantu;
2. żartobliwie: uciekać, ulatniać się
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|desantować.
Desantowanie – działanie wojsk obejmujące załadowanie wydzielonych sił i środków na określone rodzaje transportu (morskiego, powietrznego), przewóz (przelot) do nakazanego rejonu, przygotowanie i zabezpieczenie lądowania desantu w celu wykonania zadania.
Wiktionary oraz Wikipedia
żołnierz dokonujący desantu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wojsk. żegl. okręt służący do desantu morskiego
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) wojsk. żołnierz, którego zadaniem jest wykonanie desantu
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: desant
przymiotnik relacyjny
(1.1) wojsk. związany z desantem, dotyczący desantu
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: dezarg] nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. proces odsycania gazu z cieczy
Wiktionary oraz Wikipedia
René Descartes (Kartezjusz) [czytaj: reNE deKART] - francuski filozof i matematyk (1596-1650)
SJP.pl
Wikipedia
krewny w linii zstępnej
Zstępny – każdy kolejny potomek tej samej osoby: dziecko, wnuk, prawnuk, praprawnuk itd. Stosunek faktyczny pomiędzy czyimś zstępnym a daną osobą polega na tym, że ten pierwszy pochodzi od tej drugiej. Osoby te są spokrewnione ze sobą w linii prostej. Wspólni zstępni to zstępni tej samej pary, pochodzący z tego samego związku kobiety i mężczyzny (nie tylko z małżeństwa).
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: descendent
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) stpol. upław
Wiktionary
[czytaj: deskort] rodzaj pieśni w poezji staroprowansalskiej o zmiennej długości wersów, ich rytmu i melodii
SJP.pl
[czytaj: deskriptio] w retoryce: obrazowe, plastyczne opisanie czegoś lub kogoś
SJP.pl
zdrobnienie od: deska; deszczułka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. zdrobn. od: deska
SJP.pl
Wiktionary
proces znoszenia wszelkich praktyk oddzielania, izolacji grup rasowych, narodowych lub wyznaniowych
SJP.pl
haftowany lub wytłaczany wzór zdobiący tkaninę, tapetę, posadzkę
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ozdobny, powtarzający się wzór – drukowany, tkany lub wytłaczany na powierzchni czegoś
(1.2) przypadkowy układ powtarzalnych elementów, który daje wrażenie wzoru
Szrafowanie (nazywane też kreskowaniem) – metoda oddawania kolorów lub stopni szarości za pomocą cienkich, równoległych lub krzyżujących się kresek. Metoda zastępcza stosowana w wielu technikach rysunkowych lub graficznych nie umożliwiających posługiwania się półtonami. Kreski mogą być ciągłe, przerywane lub nawet składające się z rzędów kropek, mogą być o stałej lub różnej gęstości. Szrafowanie może być też stosowane do cieniowania lub ukazania trójwymiarowości motywu obrazu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
prasa do wyciskania deseni na skórze
SJP.pl
drobny deseń
SJP.pl
środowiskowo: zdobić deseniem, układać deseń
SJP.pl
przymiotnik od: deseń
SJP.pl
1. zabieg medyczny zmniejszający lub likwidujący alergię; odczulanie;
2. zmniejszenie lub zlikwidowanie światłoczułości materiału fotograficznego;
3. w psychologii: zmniejszenie wrażliwości na jakiś bodziec; relaksacja
Odczulanie, odwrażliwianie, desensybilizacja (łac.) – podawanie małych dawek alergenu, stopniowo coraz większych. Zastosowana po raz pierwszy przez Freemana i Noona w 1911 roku.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
zanikanie wrażliwości organizmu na jakiś bodziec w wyniku jego powtarzania
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. terapia polegająca na redukowaniu intensywności reakcji lękowej;
Desensytyzacja lub odwrażliwianie – proces terapeutyczny polegający na redukowaniu intensywności reakcji lękowej (np. na traumatyczne przeżycia, obiekt wywołujący fobię) poprzez konstruowanie sytuacji, w których osoba (w rzeczywistości lub w wyobraźni) może skonfrontować się ze złagodzoną wersją swoich doświadczeń (czy obiektem lęku). Może oznaczać także pozbawienie wrażliwości wynikające z przyzwyczajenia się do widoku drastycznych scen.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
jedno z dań podawanych zwykle na końcu posiłku
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kulin. danie, najczęściej słodkie, serwowane po daniu głównym
Deser (wyraz pochodzi od francuskiego desservir = „sprzątać ze stołu”) – słodka potrawa podawana jako osobne słodkie danie na koniec posiłku (obiadu, kolacji lub przyjęcia), ale także na podwieczorek albo podczas niezobowiązującego spotkania o dowolnej porze dnia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba zajmująca się robieniem deserów
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, która przyrządza desery w kawiarni lub restauracji
SJP.pl
Wiktionary
→ deserant
SJP.pl
zdrobnienie od: deser; nieduży deser
SJP.pl
przymiotnik od: deser
przymiotnik
(1.1) dotyczący deseru, właściwy deserowi, słodki, serwowany na deser
SJP.pl
Wiktionary
proces powstawania obszarów pustynnych; dezertyfikacja, pustynnienie
SJP.pl
Wikipedia
dźwięk d obniżony o dwa półtony
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) muz. dźwięk d obniżony o cały ton;
Deses – dźwięk, którego częstotliwość dla deses¹ wynosi około 261,6 Hz. Jest to obniżony za pomocą podwójnego bemola dźwięk d. Dźwięki enharmonicznie równoważne to: his i c.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: des-iderium] dawniej: jasno sformułowane żądanie, życzenie lub propozycja; postulat, dezyderium, dezyderat
SJP.pl
[czytaj: diZAJN] wzornictwo, projektowanie, projekt; dizajn
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zaw. szt. wzór, projekt wyrobu przemysłowego; także zajmowanie się wzornictwem przemysłowym
(1.2) zaw. szt. stylistyka jakiegoś przedmiotu, projektu; zespół cech charakterystycznych dla projektanta, firmy itp.
Design (z ang. design /dɪˈzaɪn/, wzór), wzornictwo, dizajn lub wzornictwo przemysłowe (z ang. industrial design) – wieloznaczny termin odnoszący się do przedmiotów użytkowych i dzieł sztuki, oznaczający ich wygląd albo projektowanie. Design można zdefiniować jako „ogół działań o charakterze twórczym, dotyczącym projektowania dóbr i usług, których celem jest tworzenie wartości dodanej z perspektywy klienta, firmy oraz w wymiarze całego kraju jego powstawania”
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
z łaciny: wybrany; w republice rzymskiej: tytuł noszony przez osobę wybraną na urząd od dnia wyboru do momentu objęcia funkcji
SJP.pl
[czytaj: dizajner] projektant przedmiotów lub systemów użytkowych; dizajner
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zaw. szt. specjalista od designu, projektant wzorów dla wyrobów przemysłowych
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: dizajnerka] projektantka przedmiotów lub systemów użytkowych; dizajnerka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zaw. szt. forma żeńska od: designer, projektantka
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: dizajnerski] mający ciekawą formę plastyczną, interesujące wzornictwo
przymiotnik
(1.1) zaw. szt. projektancki; przym. od designer
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
[czytaj: dizajnerstwo] zajęcie designera
SJP.pl
1. płaski, prostokątny kawałek drewna;
2. płaski przedmiot, np. deska surfingowa lub deska kreślarska
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) płaski kawałek drewna;
(1.2) podłużny, płaski sprzęt, np. sportowy, domowy, kuchenny
(1.3) przen. grub. kobieta z małym biustem
(1.4) przen. pot. narta lub snowboard
(1.5) gwara. sport. plastikowy ochraniacz wkładany w getry
(1.6) gwara. muz. gitara elektryczna bez pudła rezonansowego
(1.13) gwara. sport. szachownica
Deska – drewniany element w kształcie płaskiego i silnie wydłużonego prostopadłościanu, wykorzystywany głównie jako materiał budowlany, półprodukt stolarski do wykonywania mebli lub materiał wykończeniowy w architekturze wnętrz, wykorzystywany na przykład do układania boazerii.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie:
1. snowboardzistka (snowboarderka);
2. windsurferka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) sport. kobieta jeżdżąca lub serfująca na desce
SJP.pl
Wiktionary
1. osoba jeżdżąca na deskorolce; deskorolkowiec, deskorolkarz, deskorolkowicz, skateboardzista, skateowiec, skejt, skate, skater, skejter;
2. osoba jeżdżąca na desce snowboardowej; snowboardzista;
3. osoba pływająca na desce windsurfingowej; windsurfer
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pot. sport. osoba jeżdżąca na snowboardzie
(1.2) pot. sport. osoba jeżdżąca na deskorolce
(1.3) pot. sport. osoba serfująca na wodzie
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) przen. scena teatralna
forma rzeczownika.
(2.1) D. lp. oraz M., B. i W. lm. od: deska
Wiktionary
proces mający na celu ograniczenie roli szkolnictwa w życiu społecznym; descholaryzacja
SJP.pl
deska z czterema rolkami, na której można jeździć i wykonywać ewolucje
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) sport. deska na kółkach, służąca do rekreacji oraz sportu;
Deskorolka (ang. skateboard) – deska wykonana ze sklejki (zwykle 7-warstwowej) pokryta papierem ściernym (grip), posiadająca 4 kółka i 8 łożysk mocowanych do dwóch trucków (osiek) używana do rekreacji, oraz wykonywania ewolucji. Deskorolka pojawiła się w Kalifornii w latach 50. XX wieku, kiedy to entuzjaści surfingu doczepili do desek kółka, żeby móc szlifować technikę surfowania na suchym podłożu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta jeżdżąca na deskorolce; skateboardzistka
SJP.pl
→ deskorolkarz; skejtowski
SJP.pl
jazda na deskorolce; skateboard, skateboarding, skating, skate, skejt
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) sport. jazda na deskorolce;
Jazda na deskorolce (ang. skateboarding) – aktywność, w której wykonuje się różne triki na deskorolce. Osobę uprawiającą tę aktywność nazywamy skaterem (lub skateboarderem; w języku angielskim skater oznacza także łyżwiarza, hokeistę-lodowego-niebramkarza, osobę jeżdżącą na łyżworolkach, hulajnodze lub rowerze tzw. BMX). Zawody deskorolkowe rozgrywane są zazwyczaj w określonych kategoriach, zależnie od przeszkód na jakich się odbywają: Bowl (zawody w bowlu – w specjalnym betonowym wgłębieniu przypominającym pusty basen), Vert (na drewnianych bądź betonowych rampach i minirampach), Skatepark (na zwyczajnych skateparkowych przeszkodach) oraz Street (na przeszkodach „naturalnych” stworzonych przez drobną lub średnią architekturę lub też na specjalnie zbudowanych imitujących takowe).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba jeżdżąca na deskorolce; deskorolkowiec, deskorolkowicz, deskarz, skateboardzista, skateowiec, skejt, skate, skater, skejter
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) sport. ktoś, kto jeździ na deskorolce
SJP.pl
Wiktionary
deska z czterema rolkami, na której można jeździć i wykonywać ewolucje
SJP.pl
osoba jeżdżąca na deskorolce; deskorolkowiec, deskorolkarz, deskarz, skateboardzista, skateowiec, skejt, skate, skater, skejter
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) sport. osoba jeżdżąca na deskorolce
SJP.pl
Wiktionary
osoba jeżdżąca na deskorolce; deskorolkowicz, deskorolkarz, deskarz, skateboardzista, skateowiec, skejt, skate, skater, skejter
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) sport. osoba jeżdżąca na deskorolce
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
tworzyć formę do zalania mieszanką betonową; szalować
SJP.pl
szalunek, szalówka, deskówka, szalowanie; w budownictwie:
1. wewnętrzne obicie z desek pokrywające ściany budowli, pomieszczeń, wykopów itp.;
2. prowizoryczna konstrukcja z drewna, tworząca formę dla masy betonowej
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|deskować.
(1.2) bud. ściana, sufit, pokrycie dachu wykonane z desek połączonych lub przylegających krawędziami
(1.3) bud. forma stosowana przy wznoszeniu konstrukcji, utrzymująca mieszankę betonową aż do jej zastygnięcia w gotowy element
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. przypominający deskę, podobny do deski;
2. potocznie:
a) płaski;
b) mający mało wydatny biust
przymiotnik jakościowy
(1.1) podobny do deski, mający cechy deski
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: wysoki i długi blok mieszkalny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pot. archit. pogard. wysoki i długi blok mieszkalny
SJP.pl
Wiktionary
skład tarcicy w tartaku
Deskowisko – składowisko tarcicy na terenie tartaku.
Ponieważ tarcica zwykle nie jest odbierana natychmiast po przetarciu, musi być przez pewien czas, w odpowiednich warunkach, przechowywana na terenie tartaku. W tym celu składowana jest w sztaplach na deskowisku. Sztaplowanie, oprócz ładu na składowisku umożliwia przewietrzanie tarcicy, co ogranicza paczenie się drewna.
Przez analogię, składowisko kłód nazywane jest czasem kłodowiskiem.
SJP.pl
Wikipedia
wewnętrzne obicie z desek pokrywające ściany budowli, pomieszczeń lub wykopów; szalowanie, szalówka
SJP.pl
przymiotnik od: deska
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z deską, dotyczący deski
SJP.pl
Wiktionary
1. opis;
2. wyrażenie nie będące imieniem własnym oraz posiadające jedną lub więcej danych nazw odnoszących się do osoby lub zjawiska
Deskrypcja – nazwa złożona zbudowana przez deskrypcyjny funktor nazwotwórczy określony na argumentach, które mogą być tylko jednostkowymi nazwami indywidualnymi.
SJP.pl
Wikipedia
opisowy, opisujący coś; deskryptywny
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: deskryptor
SJP.pl
opisowość
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) dążność do opisywania faktów w sposób neutralny
(1.2) jęz. dążność do opisywania realnie używanego języka w sposób neutralny, bez wartościowania jego elementów;
(1.3) jęz. amerykański strukturalizm;
(1.4) filoz. deskryptywna teoria nazw
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
opisowy, opisujący coś; deskrypcyjny
SJP.pl
typ obudowy komputera
SJP.pl
Wikipedia
→ desktop
SJP.pl
nazwisko, m.in. Andrzej Deskur, polski aktor
Deskur (Descour, Góra Złotoskalista) – polski herb szlachecki z indygenatu.
SJP.pl
Wikipedia
złuszczanie się naskórka występujące w chorobach zakaźnych
SJP.pl
ziemnowodny ssak z rodziny kretowatych; chochoł; wychuchol
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) zool. nazwa systematyczna|Desmanini|ref=tak. zwierzę futerkowe z rodziny kretowatych;
Desman (Desmana) – rodzaj ssaków z podrodziny kretów (Talpinae) w obrębie rodziny kretowatych (Talpidae).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
słodkowodny glon należący do zielenic
SJP.pl
rodzina glonów z gromady zielenic
Desmidie – według różnych ujęć podrząd (Desmidiales) lub rodzina (Desmidiaceae) glonów z gromady zielenic. W większości jednokomórkowe (czasem tworzące nitkowate cenobia, np. Bambusina, Spondylosium). Komórki wykazują symetrię osiową, przy czym lustrzane części, najczęściej posiadające po jednym chloroplaście, oddzielone są przewężeniem i połączone przesmykiem (isthmus). W ten sposób uzyskują atrakcyjne estetycznie kształty półksiężyców (nowik), gwiazd (Micrasterias), krzyży maltańskich (Euastrum) itp. Błona komórkowa segmentowana, z otworkami.
SJP.pl
Wikipedia
minerał z grupy zeolitów, uwodniony glinokrzemian wapnia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. zob. stilbit.
Stilbit (Desmin) – minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy zeolitów. Jest minerałem pospolitym.
Nazwa pochodzi od gr. stilbe = połysk; nazwa desmin od gr. desme = wiązka (snop) i nawiązuje do snopowych skupień tego minerału.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
morski organizm jednokomórkowy rozmnażający się wegetatywnie przez podział podłużny
SJP.pl
dział anatomii zajmujący się budową i działaniem powięzi i ścięgien
SJP.pl
dotyczący desmologii
SJP.pl
połączenie między komórkami przypominające swoisty zatrzask zbudowany z białkowych włókienek
Desmosomy (ang. macula adherens, łac. maculae adherentes) – połączenie międzykomórkowe ściśle łączące sąsiednie komórki ze sobą na zasadzie zatrzasków za pośrednictwem filamentów pośrednich. W połączeniu tym uczestniczą białka adhezyjne należące do kadheryn (desmogleiny i desmokoliny), cytoplazmatyczna płytka łącząca (desmoplakina) oraz filamenty pośrednie. Odległość pomiędzy błonami komórkowymi sąsiednich komórek w obrębie desmosomu może wynosić od ok. 20 nm do ok. 50 nm. Są szczególnie liczne w tkankach poddawanych stresowi mechanicznemu jak mięsień sercowy (występują tu filamenty desminowe) i tkanki nabłonkowe (filamenty keratynowe, tzw. tonofilamenty).
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: desmosom
SJP.pl
przymiotnik od: desmosom
SJP.pl
przedstawiciel rzędu wymarłych ssaków
SJP.pl
rząd wymarłych ssaków
Desmostyle (†Desmostylia) – rząd wymarłych ssaków spokrewnionych blisko z trąbowcami (Proboscidae) i brzegowcami (Sirenia). Były to ssaki ziemnowodne, o czteropalczastych kończynach z palcami najprawdopodobniej spiętymi błoną pławną i zakończonymi kopytkami.
SJP.pl
Wikipedia
Tautomeria (zwana też dawniej desmotropią) – rodzaj przemiany izomerycznej, w której dany związek chemiczny występuje w dwóch formach (zwanych tautomerami) zawierających tę samą liczbę tych samych atomów w cząsteczce, ale inaczej z sobą połączonych, zgodnie z ogólnym schematem:
Wikipedia
przymiotnik od: desmotropia
SJP.pl
nauka o opatrunkach i materiałach opatrunkowych
Desmurgia (gr.desmos - więź, więzadło) – dział chirurgii, którego domeną są opatrunki. W kręgu zainteresowania desmurgii leży zarówno materiał służący do opatrywania ran, czyli opatrunek, jak również jego budowa, funkcja oraz sposób założenia.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w Rosji i na Ukrainie, najdłuższy, lewostronny dopływ Dniepru;
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: Desna, rzeka w Rosji i na Ukrainie
SJP.pl
wyobcowanie osoby z jakiejś grupy społecznej na skutek nieprzestrzegania obowiązujących w niej reguł
SJP.pl
1. izolować od jakiejś społeczności; wyobcowywać;
2. desocjalizować się - odizolowywać się od jakiejś społeczności; wyobcowywać się
SJP.pl
odsunięcie od władzy ludzi wywodzących się z Solidarności
SJP.pl
ogrzewany zbiornik chłodziarki absorpcyjnej; warnik
Desorber (warnik) – ogrzewany zbiornik chłodziarki absorpcyjnej służący do odparowywania czynnika chłodniczego z jego stężonego roztworu.
SJP.pl
Wikipedia
proces przeciwny do absorpcji i adsorpcji, polegający na uwolnieniu przyswojonych przez absorbent lub adsorbent składników w celu ich identyfikacji i odtworzenia absorbentu (adsorbentu)
Desorpcja – przemiana fizyczna, odwrotna do sorpcji, polegająca na uwalnianiu cząsteczek, atomów lub jonów z powierzchni lub z masy jednej ciągłej fazy fizycznej do drugiej.
Desorpcji sprzyjają:
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: desorpcja
SJP.pl
uwalnianie od wpływów sowieckich i systemu ustrojowego narzucanego przez ZSRR
SJP.pl
uwalniać od wpływów sowieckich i systemu ustrojowego narzucanego przez ZSRR
SJP.pl
dawniej: uchybienie komuś, ubliżenie; afront
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przest. postępek uchybiający komu
Despekt – skała w grupie skał Czarciego Korytarza w Doliny Będkowskiej na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Znajduje się w obrębie wsi Będkowice, w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Wielka Wieś.
Cztery skały Czarciego Korytarza tworzą dwa równoległe rzędy o pionowych ścianach, pomiędzy którymi jest wąski korytarz. W dolnym rzędzie są skały Ząb i Despekt, w górnym Wschodni Wierzchołek i Czarci Kamień. Uprawiana jest na nich wspinaczka skalna. Paweł Haciski opisuje je pod wspólną nazwą Czarci Korytarz. Również na mapie Geoportalu są opisane pod tą, wspólną nazwą. Wszystkie trzy skały wymienia natomiast internetowa baza topo portalu wspinaczkowego, ponadto do Czarciego Korytarza zalicza znajdująca się po północnej stronie samotną skałę Czarci Kamień.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stan rozpaczy, brak nadziei
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zwątpienie w powodzenie działań
(1.2) stanowczość i zdecydowanie w postępowaniu, spowodowane znalezieniem się w skrajnie trudnym położeniu
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
filozofia osób zrozpaczonych, zrezygnowanych; defetyzm
SJP.pl
właściwy desperatowi - osobie zrozpaczonej, pogrążonej w rozpaczy, beznadziejności; rozpaczliwy
przymiotnik
(1.1) właściwy desperacie, świadczący o rozpaczy, utracie nadziei i gotowości na wszystko
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
osoba, która wskutek rozpaczy lub z powodu znalezienia się w sytuacji ekstremalnej, skłonna jest do gwałtownych, czasem nieobliczalnych zachowań; straceniec
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) człowiek, który stracił nadzieję na coś; ktoś, kto jest gotowy na wszystko, bez zwracania uwagi na konsekwencje
SJP.pl
Wiktionary
kobieta, która wskutek rozpaczy lub z powodu znalezienia się w sytuacji ekstremalnej, skłonna jest do gwałtownych, czasem nieobliczalnych zachowań
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta, która jest zdesperowana
SJP.pl
Wiktionary
rozpaczać, lamentować
czasownik
(1.1) rozpaczać
SJP.pl
Wiktionary
despiralizacja chromosomów - proces zachodzący w przebiegu podziału komórki w etapie mejozy prowadzący do odtworzenia chromatyny
Despiralizacja chromosomów – proces polegający na rozkondensowaniu chromosomów i odtworzeniu struktury chromatyny. Zaczyna się w telofazie mitozy i mejozy. W interfazie despiralizacja jest już na tyle silna, że możliwa jest transkrypcja – synteza RNA na matrycy DNA. Proces odwrotny – spiralizacja chromosomów następuje w pachytenie.
SJP.pl
Wikipedia
despotia; przestarzałe:
1. państwo rządzone despotycznie;
2. nieograniczona, absolutna władza, sprawowana przez jednostkę lub grupę z zastosowaniem przemocy, terroru, łamaniem praw obywatelskich; tyrania
SJP.pl
tytuł przysługujący władcom niektórych państw (czasem też członkom ich rodzin), zwłaszcza cesarzom bizantyjskim i władcom państwa serbskiego w XV wieku
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. tytuł cesarzy bizantyjskich i ich krewnych
(1.2) hist. tytuł władców serbskich
Despota (stgr. δεσπότης, despotēs, r.ż. δέσποινα, despoina, bułg. i serb. деспот, despot, r.ż. деспотица, despotitsa) – tytuł dworski w Cesarstwie Bizantyjskim, przyjęty w Cesarstwie Łacińskim, Bułgarii, Serbii i Cesarstwie Trapezuntu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
tyran, dyktator, satrapa, autokrata;
1. osoba mająca władzę nieograniczoną, niekontrolowaną przez nikogo, rządząca bezwzględnie; władca absolutny, samowładca;
2. osoba bezkompromisowa, narzucająca innym swoje zdanie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. tytuł dworski w Cesarstwie Bizantyjskim, nadawany honorowo synom lub zięciom cesarzy;
(1.2) polit. władca absolutny, mający nieograniczoną władzę
(1.3) przen. człowiek bezwzględny, narzucający swoją wolę
Despota (stgr. δεσπότης, despotēs, r.ż. δέσποινα, despoina, bułg. i serb. деспот, despot, r.ż. деспотица, despotitsa) – tytuł dworski w Cesarstwie Bizantyjskim, przyjęty w Cesarstwie Łacińskim, Bułgarii, Serbii i Cesarstwie Trapezuntu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
despocja; przestarzałe:
1. państwo rządzone despotycznie;
2. nieograniczona, absolutna władza, sprawowana przez jednostkę lub grupę z zastosowaniem przemocy, terroru, łamaniem praw obywatelskich; tyrania, anarchia
SJP.pl
kobieta narzucająca wszystkim swoje zdanie, nielicząca się z opiniami innych, tyranizująca otoczenie; tyranka, ksantypa, dyktatorka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) forma żeńska od: despota
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób despotyczny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: despotycznie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: despotyczny
SJP.pl
cecha despoty - osoby, która narzuca wszystkim swoją wolę, nie liczy się z opiniami innych; apodyktyczność, bezwzględność, bezkompromisowość
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co despotyczne; cecha tych, którzy są despotyczni
SJP.pl
Wiktionary
1. dotyczący despotyzmu, mający nieograniczoną władzę, rządzący państwem w sposób bezwzględny (np. despotyczny władca); tyrański, dyktatorski, totalitarny;
2. odnoszący się do despoty - osoby bezwzględnej, charakterystyczny dla takiej osoby (np. despotyczne zachowanie); autorytatywny, absolutny, autorytarny
przymiotnik
(1.1) hist. polit. związany z despotyzmem jako formą rządów lub z despotą
(1.2) książk. narzucający własną wolę i wymagający od innych bezwzględnego posłuszeństwa
(1.3) charakterystyczny dla despoty lub despotki
SJP.pl
Wiktionary
1. system rządów opartych na nieograniczonej władzy monarchy rządzącego w sposób bezwzględny, nieuznającego żadnych praw oprócz własnej woli, opierający się na terrorze i argumentach siły; tyrania, dyktatura, despotia, despocja, reżim, reżym;
2. bezwzględne, bezkompromisowe działanie, nie respektujące opinii innych; absolutyzm, autokracja, autokratyzm
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) polit. bezwzględna i nieograniczona władza, opierająca się na terrorze oraz nieprzestrzeganiu praw i wolności obywatelskich
(1.2) bezwzględne postępowanie, nieliczące się z nikim i niczym wymuszanie na innych swej woli
Monarchia despotyczna, despotyzm – ustrój, w którym cała władza nad państwem skupiona jest w ręku jednej osoby, tytułującej się przeważnie królem lub cesarzem. Władca sprawuje legalnie zdobytą władzę, nie podlegając żadnym prawom.
Władca skupia w swoim ręku władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. W celu utrzymania władzy stosuje często narzędzia siłowe do zastraszania społeczeństwa oraz eliminuje ewentualnych konkurentów. Typowym przykładem jest Egipt i panowanie faraonów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. miasto w Niemczech;
2. Paul Dessau (1894-1979), niemiecki kompozytor i dyrygent
Dessau – do 2007 miasto na prawach powiatu we wschodnich Niemczech, w Saksonii-Anhalt. Po połączeniu z Roßlau (Elbe) stanowi południową (lewobrzeżną) część Dessau-Roßlau.
Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z 1213 r. Po podziale księstwa Anhalt, do którego należało od początku swego istnienia, znalazło się w granicach Anhalt-Zerbst. W 1396 r. stało się stolicą księstwa niższego rzędu (Fürstentum) – Anhalt-Dessau, które przetrwało do 1561 r. Wówczas miasto powróciło do Anhalt-Zerbst, aby w 1603 r. znowu stać się stolicą Anhalt-Dessau, mającego identyczny status, jak przed 1561 r. W XVIII stuleciu Dessau stanowiło jeden z głównych ośrodków niemieckiego oświecenia. Wtedy powstały m.in. słynne ogrody Dessau-Wörlitz. W 1807 r. Anhalt-Dessau podniesiono do rangi księstwa wyższego rzędu (Herzogtum) i funkcjonowało ono do 1863 r., kiedy stało się częścią ponownie zjednoczonego księstwa Anhalt, będącego od 1871 r. częścią Cesarstwa Niemieckiego. Na I poł. XIX wieku datuje się początek industrializacji i największego w historii rozwoju Dessau.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: deSU] książkowo, czasem żartobliwie lub eufemistycznie: komplet lub część dziennej bielizny damskiej; desu
Francja:
Szwajcaria:
Zobacz też:
SJP.pl
Wikipedia
zachwianie, utrata stanu pewności, trwałości, brak równowagi, zakłócenie spokojnego rozwoju; chwiejność, nierównowaga, labilność, rozchwianie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zachwianie równowagi, zakłócenie porządku, wprowadzenie chaosu
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) związany z destabilizacją; powodujący destabilizację
SJP.pl
Wiktionary
1. czynnik zmniejszający lub znoszący równowagę;
2. dodatkowy płat na przedniej części kadłuba samolotu lub rakiety, polepszający sterowności przy prędkościach przydźwiękowych
SJP.pl
powodować destabilizację, zachwianie stanu równowagi
czasownik niedokonany
(1.1) wprowadzać destabilizację, doprowadzać do utraty stabilności przez jakiś podmiot, często w sensie politycznym
czasownik zwrotny niedokonany destabilizować się
(2.1) wchodzić w stan destabilizacji, tracić równowagę
SJP.pl
Wiktionary
taki, który powoduje zachwianie stanu równowagi, prowadzi do destabilizacji
SJP.pl
działania prowadzone po śmierci Stalina, mające na celu oczyszczenia ze stalinizmu życia politycznego, społecznego i kulturalnego w Związku Radzieckim i krajach bloku sowieckiego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hist. polit. likwidowanie stalinizmu, proces odchodzenia od stalinizmu;
Destalinizacja – proces zapoczątkowany przez Nikitę Chruszczowa odczytaniem referatu na XX zjeździe KC KPZR 25 lutego 1956 roku, mający na celu porzucenie wprowadzonego przez Józefa Stalina kultu jednostki. Termin określa także zmiany w polityce ZSRR spowodowane tzw. odwilżą polityczną po śmierci Stalina. Destalinizacja zakładała odejście od masowego terroru. W efekcie wydarzeń mających miejsce w ZSRR w polityce wewnętrznej PRL nastąpiła tzw. odwilż gomułkowska.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
usuwać cechy stalinizmu w dziedzinie politycznej, gospodarczej i kulturalnej
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) hist. polit. usuwać wpływy doktryny stalinowskiej
SJP.pl
Wiktionary
epika wierszem i prozą nawiązująca do dawnych legend, podań, baśni oraz klasycznej, heroicznej poezji irańskiej; dastan
SJP.pl
1. usuwać jednolite normy, zwłaszcza w przemyśle;
2. destandaryzować się - przestawać być standardowym; różnicować się
SJP.pl
prawa ręka; prawica
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) urządzenie zapobiegające warstwowemu układowi czegoś
Wiktionary
środowiskowo: silny, bezwzględny kibic, stojący najwyżej w hierarchii w swoim środowisku
SJP.pl
[czytaj: destroj] typowy dla młodzieży styl bycia, charakteryzujący się celowo eksponowanym nieładem
Destroy – trzeci album studyjny węgierskiej grupy muzycznej Ektomorf.
SJP.pl
Wikipedia
organizm cudzożywny; reducent
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) ekol. zob. reducent.
Reducenci (łac. redūcō – zmniejszam, niszczę), destruenci (łac. dēstruō – burzę) – organizmy stanowiące końcowy etap łańcucha pokarmowego. Odżywiają się szczątkami innych organizmów i rozkładają złożone związki organiczne na prostsze związki, także nieorganiczne. Do destruentów zalicza się: saprofity, detrytusofagi (detrytusożercy), saprobionty, saproby, nekrofagi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
akt przeciwstawny kreacji; całkowite zniszczenie lub samoistny rozpad czegoś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) niszczenie, zniszczenie, rozpad
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) w sposób destrukcyjny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: destrukcyjnie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest destrukcyjne; cecha tych, którzy są destrukcyjni
SJP.pl
Wiktionary
powodujący rozprzężenie lub zniszczenie; destruktywny, niszczący, rujnujący, zgubny
przymiotnik
(1.1) mający własność niszczenia czegoś lub burzenia jego struktury
SJP.pl
Wiktionary
1. papier przeznaczony do zniszczenia; makulatura;
2. banknot wycofany z obiegu;
3. arkusz zepsuty w druku
Destrukt (z łac. destruetus ‘zniszczony’) – termin odnoszący się do zniszczonych, uszkodzonych przedmiotów, są to np.:
SJP.pl
Wikipedia
czynnik niszczący
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskorzeczowy
(1.1) czynnik lub osoba niszcząca
Destruktor – specjalna metoda, wywoływana przez program przed usunięciem obiektu i niemal nigdy nie wywoływana wprost w kodzie używającym obiektu. Pod względem funkcjonalnym jest to przeciwieństwo konstruktora.
Destruktor ma za zadanie wykonać czynności składające się na jego „zniszczenie”, inne niż zwolnienie pamięci zajmowanej przez sam obiekt, a przygotowujące obiekt do fizycznego usunięcia. Po jego wykonaniu obiekt znajduje się w stanie osobliwym i zazwyczaj nie można już z tym obiektem zrobić nic poza fizycznym usunięciem. Destruktor zwykle wykonuje takie czynności, jak zamknięcie połączenia z plikiem/gniazdem/potokiem, wyrejestrowanie się z innych obiektów, czasem również zanotowanie faktu usunięcia, a także usunięcie obiektów podległych, które obiekt utworzył lub zostały mu przydzielone jako podległe (jeśli jest ich jedynym właścicielem), lub wyrejestrowanie się z ich użytkowania (jeśli są to obiekty przezeń współdzielone).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób destruktywny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: destruktywnie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest destruktywne; cecha tych, którzy są destruktywni
SJP.pl
Wiktionary
powodujący rozprzężenie lub zniszczenie; destrukcyjny, niszczący, rujnujący, zgubny
przymiotnik
(1.1) powodujący rozprężenie lub zniszczenie
SJP.pl
Wiktionary
dokonywać destrukcji, niszczyć
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) książk. niszczyć, rozkładać
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od destylat
Wiktionary
oddzielanie ciał lotnych od nielotnych lub składników ciekłej mieszaniny przez zamianę ich w stan pary, a następnie oziębianie i skraplanie tej pary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. sposób rozdziału substancji wykorzystujący różnicę w prężnościach par (temperaturach wrzenia);
Destylacja (łac. destilatio, de- 'od' i stillare 'skraplanie' od stilla 'kropla') – rozdzielanie ciekłej mieszaniny wieloskładnikowej poprzez odparowanie, a następnie skroplenie jej składników. Stosuje się ją w celu wyizolowania lub oczyszczenia jednego lub więcej związków składowych. Proces wykorzystuje różną lotność względną składników mieszaniny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący destylacji
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z destylacją, destylowaniem, dotyczący destylacji, destylowania
SJP.pl
Wiktionary
mały aparat do destylacji
SJP.pl
zakład lub dział fabryki, gdzie odbywa się destylacja
Destylarnia – zakład przemysłowy lub laboratorium, w którym przeprowadza się destylację.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z destylarnią, dotyczący destylarnii
Wiktionary
czysty produkt destylacji; odpęd
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) produkt destylacji;
Destylat – produkt destylacji (końcowy lub pośredni), który jest otrzymywany przez skroplenie par lotnych składników (zwykle jednego) destylowanej mieszaniny ciekłej.
W przypadku wyodrębniania jednego związku chemicznego, z mieszaniny dwóch lub więcej związków, jego stężenie w destylacie jest tym większe, im bardziej różni się on temperaturą wrzenia od pozostałych, pod warunkiem, że mieszanina nie znajduje się w punkcie azeotropowym. Na czystość destylatu znaczny wpływ ma też tempo destylacji, które powinno być jak najwolniejsze, ale jednocześnie na tyle szybkie aby zapewnić ciągłość procesu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
urządzenie służące do destylacji
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. aparat służący do destylacji
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) osoba zatrudniona przy destylowaniu
(2.2) przest. właściciel destylarni
Destylacja (łac. destilatio, de- 'od' i stillare 'skraplanie' od stilla 'kropla') – rozdzielanie ciekłej mieszaniny wieloskładnikowej poprzez odparowanie, a następnie skroplenie jej składników. Stosuje się ją w celu wyizolowania lub oczyszczenia jednego lub więcej związków składowych. Proces wykorzystuje różną lotność względną składników mieszaniny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z destylatorem, dotyczący destylatora (osoby coś destylującej)
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z destylatem, dotyczący destylatów
Wiktionary
poddawać destylacji
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) chem. poddawać destylacji czyli procesowi odparowywania i skraplania cieczy w celu usunięcia z niej substancji nielotnych
SJP.pl
Wiktionary
oczyszczony
przymiotnik
(1.1) chem. poddany procesowi destylacji
SJP.pl
Wiktionary
1. środowiskowo: cel podróży;
2. dawniej: przeznaczenie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. przeznaczenie
(1.2) cel podróży
SJP.pl
Wiktionary
osoba, dla której coś przeznaczono; odbiorca towaru wskazany ekspedytorowi przez wysyłającego
SJP.pl
dawniej: przeznaczać, wyznaczać
SJP.pl
dawniej: złożenie z urzędu, wydalenie, zwolnienie ze służby państwowej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) złożenie kogoś z urzędu
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: zwalniać ze służby państwowej, odwoływać z urzędu; dymisjonować
SJP.pl
[czytaj: deSU] książkowo, czasem żartobliwie lub eufemistycznie: komplet lub część dziennej bielizny damskiej; dessous
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) żart. eufem. część lub komplet damskiej bielizny
De Su – polska żeńska grupa wokalna działająca w latach 1993–2001.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zjawisko długotrwałego niestosowania lub nieprzestrzegania normy prawnej, wskutek czego traci ona moc obowiązującą; martwe prawo
Desuetudo (wym. [deswetudo] lub [desłetudo], nie „desuetudo”; z łac. odwyknienie, odzwyczajenie) – termin prawniczy oznaczający jedną z reguł derogacyjnych, według której długotrwałe niestosowanie lub nieprzestrzeganie w praktyce określonej normy prawnej skutkuje utratą przez nią mocy obowiązującej.
SJP.pl
Wikipedia
usuwanie z przetworów (najczęściej owocowych i warzywnych) dwutlenku siarki, użytego do ich konserwacji
SJP.pl
usuwanie się ze związku chemicznego grupy sulfonowej
SJP.pl
żartobliwie: damskie majtki; desu, dessous
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) żart. kobiece majtki
SJP.pl
Wiktionary
wyznaczanie lub proponowanie kogoś na jakieś stanowisko, do pełnienia określonych funkcji
SJP.pl
SJP.pl
1. przedmiot myśli odpowiadający wyrazowi
2. osoba lub przedmiot będący odniesieniem przynależnej mu nazwy; denotat
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. log. dowolny obiekt, do którego zastosowanie danej nazwy ma sens;
Desygnat (łac. designatus, 'oznaczony') (rzadko: referent) – każdy konkretny obiekt pasujący (denotowany) do nazwy lub, ściślej, każda rzecz oznaczana przez dany znak, wyraz, wyrażenie lub pojęcie (na przykład desygnatem słowa „pies” jest zwierzę, o którym można zgodnie z prawdą powiedzieć, że jest psem).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. zlecić, zlecać komuś objęcie jakiejś funkcji, władzy, jakiegoś stanowiska; nominować, wyznaczyć (wyznaczać), obwołać (obwoływać), powołać (powoływać);
2. w logice: wiązać nazwę z jej odniesieniem przedmiotowym; nazywać
czasownik niedokonany
(1.1) mianować kogoś, powierzyć komuś stanowisko
SJP.pl
Wiktionary
w republice rzymskiej: osoba wybrana na urząd, ale jeszcze go niepełniąca
SJP.pl
1. metoda elektrochirurgii polegająca na wysuszaniu powierzchniowej warstwy tkanki, np. płaskiego naczyniaka skóry, za pomocą jednobiegunowej diatermii;
2. stosowanie środków chemicznych do wysuszania liści i łodyg roślin uprawnych przed zbiorem w celu ułatwienia zbioru
Desykacja (łac. desicco ‘osuszam’), wysychanie – chemiczny zabieg agrotechniczny stosowany w celu wysuszenia roślin uprawnych przed zbiorem (tzw. dosychanie na pniu). Do jego przeprowadzenia wykorzystuje się desykanty (chociaż proces ten może zachodzić również naturalnie, np. pod wpływem działania suchego powietrza).
SJP.pl
Wikipedia
środek chemiczny stosowany do wysuszania listowia i źdźbeł roślin przed zbiorami
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) elektron. pot. stan utraty synchronizacji
Wiktionary
1. zakłócenie synchronizacji, zaburzenie zgodności czasowej jakichś zjawisk, zdarzeń;
2. w medycynie: nierytmiczne pobudzenia neuronów korowych mózgu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) proces tracenia synchronizacji
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: strzelać salwami lub w celu pozbycia się naboju
SJP.pl
1. krople wody spadające z chmur;
2. przenośnie: bardzo duża ilość czegoś; grad, ulewa;
3. potocznie: złoty deszcz - oddawanie moczu na ciało partnera lub partnerki; chiński deszczyk, pissing
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) meteorol. opad atmosferyczny, krople wody powstające w chmurach i spadające na ziemię;
(1.2) przen. duża ilość czegoś, co spada lub pojawia się niespodziewanie
Deszcz – opad atmosferyczny (hydrometeor), dosięgający powierzchni Ziemi w postaci kropel wody o średnicy większej od 0,5 mm. Gdy krople są mniejsze niż 0,5 mm, opad taki nazywa się mżawką. Opad niesięgający powierzchni Ziemi nazywa się virgą.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z Deszcznem
SJP.pl
wieś w Polsce
Deszczno (niem. Dechsel) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie gorzowskim, w gminie Deszczno.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego a w latach 1950–1975 do województwa zielonogórskiego.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: parasol
SJP.pl
będący przyczyną deszczu; powodujący deszcz
przymiotnik relacyjny
(1.1) poet. dający deszcz, będący przyczyną deszczu
SJP.pl
Wiktionary
o roślinie: lubiący klimat o dużej ilości opadów; ombrofilny
SJP.pl
przyrząd służący do pomiaru ilości opadów atmosferycznych; ombrometr, pluwiometr
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) meteorol. metrol. aparat do pomiaru opadów deszczowych;
Deszczomierz (ombrometr, pluwiometr) – przyrząd do pomiaru ilości opadów atmosferycznych.
Najpowszechniej używane deszczomierze Hellmanna są naczyniami o ostrych krawędziach, znanej powierzchni górnego otworu (np. w Polsce stosuje się deszczomierze o powierzchni recepcyjnej/zbierającej = 200 cm²), umieszczanymi na wysokości 1 m nad gruntem w przypadku gdy przyrząd jest ustawiony do wysokości 500 m n.p.m. i 1,5 m na wysokości powyżej 500 m n.p.m. Zebraną w naczyniu wodę opadową zlewa się do menzurki wyskalowanej odpowiednio do powierzchni recepcyjnej i mierzy jej objętość, przynajmniej raz na dobę. Do automatycznych pomiarów ciągłych służą pluwiografy rejestrujące ilość, czas trwania i natężenie opadów na pasku umieszczonym na bębnie zegarowym; do zdalnego przekazywania wyników służą telepluwiografy. Obecnie wprowadzane deszczomierze automatyczne dokonują pomiaru wysokości opadu (przykładowo co 0,1 mm) i zapisują tę informację w pamięci elektronicznej, a następnie przekazują je do centrów zbierania danych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przynoszący deszcz
przymiotnik
(1.1) przynoszący opady deszczu
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
nieprzepuszczający wody deszczowej; nieprzemakalny
SJP.pl
rozsiewanie diaspor roślin przez wodę deszczową; ombrochoria
SJP.pl
w rolnictwie: nawadniać pola uprawne, sady itp. za pomocą sztucznego deszczu z deszczownic
SJP.pl
płaszcz z tkaniny impregnowanej, chroniący od deszczu
SJP.pl
potocznie:
1. woda deszczowa;
2. opona deszczowa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. woda pochodząca z opadów deszczu
(1.2) techn. rura kanalizacyjna służąca do odprowadzania wody deszczowej
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie:
1. woda deszczowa;
2. opona deszczowa
SJP.pl
1. urządzenie do wytwarzania sztucznego deszczu; deszczownica;
2. zbiornik wody deszczowej
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
w rolnictwie: urządzenie do wytwarzania sztucznego deszczu; deszczownia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rodzaj baterii prysznicowej o dużym „talerzu” zapewniającym szeroki strumień wody, montowanej podtynkowo (na ścianie lub na suficie)
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. bot. zimowit
Deszczownik (Hylaeamys) – rodzaj ssaków z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: deszczowy, dżdżysty
SJP.pl
przysłówek
(1.1) tak, jak jest podczas deszczu
Wiktionary
deszczowy i gradowy
SJP.pl
przymiotnik od: deszcz
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z deszczem, odnoszący się do deszczu
przymiotnik jakościowy
(2.1) obfitujący w deszcz
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. od: deszczułka
Wiktionary
mała deska; deseczka
SJP.pl
obrabiarka do obróbki deszczułek posadzkowych; parkieciarka
SJP.pl
wytwórnia deszczułek posadzkowych
SJP.pl
SJP.pl
czasownik nieprzechodni niedokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. o deszczu padać
Wiktionary
zdrobnienie od: deszcz (opad lub duża ilość czegoś)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od: deszcz
(1.2) mały, drobny deszcz lub mżawka
(1.3) deseń z drobnych kresek
Deszczyk (ros. Дождик, дождик, пуще!) – radziecki krótkometrażowy film animowany z 1982 roku w reżyserii Borisa Chraniewicza.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
zgrubienie od: deszcz; niespodziewany, uporczywy deszcz
Deszczysko – część wsi Zabrnie w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie dąbrowskim, w gminie Szczucin.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnowskiego.
SJP.pl
Wikipedia
deszczowy; dżdżysty
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hist. czerwona korona władców Dolnego Egiptu w okresie predynastycznym, mająca podwyższony tył i spiralę z przodu;
Deszeret (staroegip. dšrt) także: Net – (dosł. czerwony – tzn. korona czerwona) lub Bit (dosł. pszczoła – symbol Dolnego Egiptu, także oznacza: król Dolnego Egiptu) lub Mehes (dosł. korona Dolnego Egiptu) – korona egipskich władców o kształcie ściętej czapy o wysokiej tylnej części, dekorowanej z przodu spiralą Chabet. Był to atrybut władzy faraona nad Dolnym Egiptem.
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
wieś w Polsce
Desznica (j. łemkowski Дошниця) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jasielskim, w gminie Nowy Żmigród.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Miejscowość jest siedzibą parafii Matki Bożej Niepokalanej, należącej do dekanatu Nowy Żmigród, diecezji rzeszowskiej.
Wschodnie zabudowania Desznica stanowi dawna wieś Hałbów.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. niegodziwość
Wiktionary
czasownik
(1.1) rozkładać towar ze sztapli
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) rozkładanie towaru ze sztapli
Wiktionary
odczytywanie zaszyfrowanej, zakodowanej informacji; odczytywanie kodu, dekodowanie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. proces przetwarzania zakodowanej informacji w informację pierwotną; odczytywanie kodu, dekodowanie
SJP.pl
Wiktionary
osoba odczytująca zaszyfrowane, zakodowane informacje
SJP.pl
SJP.pl
urządzenie (lub program komputerowy), służący do odgadywania zaszyfrowanych informacji; dekoder
SJP.pl
1. odczytywanie informacji zapisanych szyfrem, stosowane zwykle w służbie wywiadowczej lub wojskowej;
2. grupa osób systematycznie zajmujących się rozwiązywaniem szyfrów
SJP.pl
przetwarzać zakodowaną informację w informację pierwotną, bez zmiany jej treści; odczytywać kod, dekodować
SJP.pl
skrót od: detaliczny
SJP.pl
[czytaj: ditejler] osoba zawodowo odnawiająca samochody; autodetailer, autodetailingowiec, detailingowiec
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba zawodowo zajmująca się auto detailingiem
SJP.pl
Wiktionary
→ detailer [czytaj: ditejlerka]; autodetailerka
SJP.pl
[czytaj: ditejling] dokładne czyszczenie, odnowienie i konserwacja samochodu; autodetailing, auto detailing, cardetailing, car detailing
SJP.pl
[czytaj: ditejlingowiec] osoba zawodowo odnawiająca samochody; autodetailer, detailer, autodetailingowiec
SJP.pl
→ detailing [czytaj: ditejlingowy]; autodetailingowy, cardetailingowy
SJP.pl
zwrot podatku VAT od towaru zakupionego z zamiarem wywozu za granicę
SJP.pl
ocenianie wartości, szacowanie czegoś
SJP.pl
1. szczegół, drobiazg, drobnostka;
2. drobny element architektoniczny;
3. handel detaliczny, sprzedaż towarów bezpośrednio konsumentowi
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) szczegół, coś mało ważnego
(1.2) ekon. forma handlu, w małych ilościach, sprzedaż niehurtowa, bezpośrednio konsumentowi
(1.3) szczegół, fragment dzieła sztuki
Detal – niewielki element, szczegół będący integralną częścią większej, złożonej całości. Coś mało ważnego, drobiazg.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawny stopień wyższy od przysłówka: detalicznie (dokładnie, drobiazgowo)
SJP.pl
SJP.pl
1. odnoszący się do sprzedaży towarów w małych ilościach;
2. przestarzałe: szczegółowy, drobiazgowy
przymiotnik relacyjny
(1.1) hand. dotyczący drobnej sprzedaży
(1.2) pot. odnoszący się do szczegółu
SJP.pl
Wiktionary
kupiec prowadzący handel detaliczny
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hand. przedsiębiorstwo lub kupiec zajmujący się handlem w małych ilościach
(1.2) przen. człowiek skupiający się na szczegółach
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
szczegółowo, drobiazgowo rozpatrywać; opowiadać ze szczegółami
SJP.pl
odtwarzać z rysunków zbiorczych lub montażowych poszczególne elementy składowe jakiegoś mechanizmu w celu sporządzania rysunków warsztatowych, pozwalających na wykonanie każdej części składowej z osobna
SJP.pl
dawniej: szczegółowy, drobiazgowy; detaliczny
SJP.pl
dawniej:
1. odłączyć (odłączać), oddzielić (oddzielać);
2. w wojsku: odkomenderować (odkomenderowywać) grupę, oddział
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rad. prosty radioodbiornik detektorowy nie wymagający zasilania, produkowany masowo po 1927 roku w Polsce;
Detefon – nazwa handlowa polskiego radioodbiornika wyposażonego w detektor kryształkowy. Został opracowany w roku 1929 przez Wilhelma Rotkiewicza i produkowany do wybuchu wojny przez Państwową Wytwórnię Łączności, potem przez Państwowe Zakłady Tele- i Radiotechniczne, jako prosty i tani odbiornik po przystępnej cenie. Kosztował 39 ówczesnych złotych (tj. około 10 ówczesnych dolarów USA) w komplecie z anteną i słuchawkami wysokoomowymi. Można było do niektórych odbiorników podłączyć drugą parę słuchawek. Odbiornik dostępny był w systemie sprzedaży ratalnej, sprzedaż prowadziły m.in. urzędy pocztowe. Słuchacze odbiorników kryształkowych płacili połowę abonamentu radiowego – 1,50 zł miesięcznie, a od 1934 r. mieszkańcy wsi płacili złotówkę (od 1936 r. rozciągnięto tę ulgę na wszystkich posiadaczy odbiorników kryształkowych). Normalnie abonament wynosił 3 zł za miesiąc. Równocześnie oddano do użytku nowy nadajnik radiostacji warszawskiej o mocy 120 kW, umożliwiającej odbiór detektorowy na terenie całego kraju.
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) lwów. melonik
Detek – wieś i gmina w północno-wschodniej części Węgier, w pobliżu miasta Encs.
Miejscowość leży na obszarze Średniogórza Północnowęgierskiego. Administracyjnie gmina należy do powiatu Encs, wchodzącego w skład komitatu Borsod-Abaúj-Zemplén i jest jedną z jego 36 gmin.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. wykrywanie dowolnych sygnałów, np. elektrycznych, promieniowania jonizującego;
2. proces, w którym z przebiegu zmodulowanego uzyskuje się przebieg modulujący; umożliwia odtworzenie dźwięków mowy i myzyki lub sygnału obrazu w odbiornikach radiowych i telewizyjnych; demodulacja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wykrywanie
Detekcja:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
cecha czegoś związanego z detekcją, np. parametry detekcyjności
SJP.pl
→ detekcja
SJP.pl
1. urządzenie do wykrywania czegoś;
2. urządzenie służące do wyodrębnienia z modulowanego prądu sygnału modulacyjnego; demodulator
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. urządzenie służące wykrywaniu obecności substancji, cząsteczek albo obiektów;
Detektor – urządzenie służące do wykrywania (detekcji) i ewentualnie rejestracji. Detekcji podlegać mogą różne obiekty, zjawiska i parametry fizyczne. Detektory stosuje się wówczas, gdy badany sygnał nie możne być zarejestrowany bezpośrednio zmysłami człowieka lub wówczas, gdy działa jako element urządzenia automatycznie reagującego na nadejście sygnału oraz wtedy, gdy pożądana jest bezobsługowa rejestracja sygnałów. Detektor zamienia wykrywany sygnał na formę możliwą do obserwacji lub rejestracji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ detektor
przymiotnik
(1.1) techn. związany z detektorem; służący do wykrywania
SJP.pl
Wiktionary
osoba szukająca przedmiotów zakopanych pod ziemią za pomocą wykrywacza metali
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba poszukująca artefaktów historycznych przy pomocy detektora metali
SJP.pl
Wiktionary
kobieta szukająca przedmiotów zakopanych pod ziemią za pomocą wykrywacza metali
SJP.pl
1. człowiek zajmujący się odpłatnie wynajdywaniem informacji;
2. tajny agent śledczy policji kryminalnej
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) człowiek zajmujący się dochodzeniem, śledzeniem, rozwiązywaniem spraw o charakterze kryminalnym jako funkcjonariusz policji lub jako pracownik jakiejś firmy prowadzącej śledztwa
Detektyw (ang. detective, z łac. detego co oznacza „odkryć, wykryć, wyjawić”.) – tytuł zawodowy osoby świadczącej usługi detektywistyczne oraz nazwa stanowiska utajnionego pracownika policji zajmującego się czynnościami śledczymi w sposób dyskretny. W niektórych krajach nazywany jest tak jawny funkcjonariusz policji albo innych służb ochrony porządku publicznego zajmujący się czynnościami śledczymi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. dotyczący detektywa, związany z detektywem;
2. przedstawiający przygody, pracę detektywów
przymiotnik
(1.1) związany z detektywistyką i detektywami
SJP.pl
Wiktionary
1. kobieta zajmująca się odpłatnie wynajdywaniem informacji;
2. tajna agentka śledcza policji kryminalnej
SJP.pl
przestarzale:
1. detektywistyczny;
2. związany z detekcją sygnałów radiowych; detektorowy
SJP.pl
dawniej:
1. przymusowe zatrzymanie kogoś w areszcie lub zakładzie psychiatrycznym, najczęściej stosowane wobec sprawcy przestępstwa
2. bezprawne zatrzymanie cudzej własności
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) praw. przymusowe umieszczenie w zamkniętym ośrodku pod nadzorem, np. w szpitalu psychiatrycznym, ośrodku dla uchodźców
SJP.pl
Wiktionary
→ detencja
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z detencją, dotyczący detencji
SJP.pl
Wiktionary
środowiskowo: osoba zawodowo zajmująca się przygotowywaniem publikacji za pomocą komputera; DTP-owiec
SJP.pl
środek powierzchniowo czynny, tj. zmniejszający napięcie powierzchniowe wody; znajduje się w szamponach, płynach do mycia naczyń, proszkach do prania i innych środkach myjących i piorących
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. środek piorący, myjący lub czyszczący; także. substancja chemiczna zawarta w takim środku;
Detergenty
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: detergent
przymiotnik relacyjny
(1.1) chem. związany z detergentami, dotyczący detergentów
SJP.pl
Wiktionary
pogorszenie się stanu czegoś; zrujnowanie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pogorszenie stanu, spadek sprawności, przydatności, wartości
SJP.pl
Wiktionary
w językoznawstwie: wyraz nacechowany ujemnie, deprecjonująco; deterioratywum
SJP.pl
przymiotnik od: deterioracja
SJP.pl
w językoznawstwie: wyraz nacechowany ujemnie, deprecjonująco; deterioratiwum
SJP.pl
nazwa handlowa substancji powierzchniowo czynnej produkcji polskiej, zawierającej jako główny składnik dodecylobenzenosulfonian sodu
SJP.pl
1. zdolność do podejmowania konkretnych, stanowczych decyzji spowodowana mocnym wewnętrznym przekonaniem i siłą woli;
2. determinacja płci - uwarunkowanie płci przez rodzaj chromosomu płciowego niesionego przez zapładniający plemnik;
3. dawniej: postanowienia, decyzja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdecydowanie i wytrwałość w dążeniu do celu mimo przeciwności
SJP.pl
Wiktionary
parametr określający, wyznaczający coś, wpływający w zasadniczy sposób
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) czynnik mający decydujący wpływ
SJP.pl
Wiktionary
czynnik wpływający na coś w zasadniczy sposób
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. występujący w niektórych językach znak określający klasę pojęciową charakteryzującą dane słowo i umieszczany przed lub po nim;
Wiktionary oraz Wikipedia
zwolennik poglądu filozoficznego, że każde zdarzenie jest ściśle wyznaczone przez warunki, w jakich zachodzi
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zwolennik determinizmu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zwolenniczka determinizmu
SJP.pl
Wiktionary
uwarunkowany przyczynowo, nieprzypadkowy
przymiotnik
(1.1) dotyczący determinizmu, związany z determinizmem, oparty na determinizmie
SJP.pl
Wiktionary
1. twierdzenie, że wszystkie zjawiska i działania są połączone związkiem przyczynowo-skutkowym;
2. pogląd filozoficzny głoszący, że każde zdarzenie jest jednoznaczne i uwarunkowane swoimi przyczynami
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) filoz. teoria przyczynowo-skutkowa zakładająca, że ciąg określonych zdarzeń nieuchronnie prowadzi do danego skutku, rezultatu;
Determinizm przyczynowy (łac. determinare – oddzielić, ograniczyć, określić) – koncepcja filozoficzna, według której wszystkie zdarzenia w ramach przyjętych paradygmatów są połączone związkiem przyczynowo-skutkowym, a zatem każde zdarzenie i stan jest zdeterminowane przez swoje uprzednio istniejące przyczyny (również zdarzenia i stany).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wpływać na coś w decydujący sposób
SJP.pl
wygładzanie i szlifowanie podłoża skalnego materiałem niesionym w dnie lodowca
Detersja – wygładzanie rzeźby terenu przez transportowany w stopie lodowca materiał morenowy. W wyniku detersji powstają m.in. wygłady lodowcowe.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mot. gumowy torus wypełniony powietrzem, znajdujący się wewnątrz opony;
(1.2) wypełniony powietrzem balon wewnątrz piłki
(1.3) pot. żart. człowiek zmęczony
(1.4) pot. człowiek mało zorientowany w jakiejś dziedzinie
(1.5) białystok. bombka
(1.6) daw. bąbel, bańka na płynie
(1.7) daw. perełka dęta, paciorek dęty
(1.8) daw. rodzaj leguminy, suflet
SJP.pl
Wiktionary
1. usuwanie z organizmu substancji trujących; odtruwanie, detoksykacja;
2. oddział szpitalny, w którym przeprowadza się detoks;
3. potocznie: odwyk
Detoksykacja, potocznie detoks (łac. detoxicatio znaczy „usuwanie toksyny”) – sposób leczenia uzależnień polegający na nagłym odstawieniu danej substancji psychoaktywnej, w połączeniu z terapią farmakologiczną lub psychologiczną.
SJP.pl
Wikipedia
→ detoks
SJP.pl
usuwanie z organizmu substancji trujących; odtruwanie, detoks
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) toksykol. oczyszczanie organizmu z substancji trujących;
Detoksykacja, potocznie detoks (łac. detoxicatio znaczy „usuwanie toksyny”) – sposób leczenia uzależnień polegający na nagłym odstawieniu danej substancji psychoaktywnej, w połączeniu z terapią farmakologiczną lub psychologiczną.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z detoksykacją
SJP.pl
1. huk towarzyszący eksplozji pocisków, wystrzałom, pękaniu wielkich mas jakiejś substancji itp. ;
2. rodzaj reakcji chemicznej przebiegającej wybuchowo, odznaczającej się bardzo dużą, stałą prędkością liniową rozprzestrzeniania się;
3. nadmiernie szybkie spalanie się paliwa w cylindrze silnika połączone z eksplozją
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) eksplozja materiału wybuchowego połączona z hukiem;
(1.2) spowodowanie detonacji (1.1)
(1.3) chem. reakcja chemiczna przebiegająca wybuchowo
(1.4) mech. nadmiernie szybkie spalanie się mieszanki paliwowej w cylindrze silnika połączone z charakterystycznym stukaniem
Detonacja (fr. détonation z łac. detonare ‘grzmieć’) – wybuch (fala reakcji chemicznych) rozprzestrzeniający się w materiale wybuchowym z prędkością ponaddźwiękową, a najczęściej z wysoką prędkością hiperdźwiękową (z reguły wynosi od kilku tysięcy m/s do ponad 10 tysięcy m/s), powodujący powstanie w otaczającym go ośrodku fali uderzeniowej. Na jej czole występuje bardzo wysokie ciśnienie (do ok. 50 GPa) i temperatura (do ok. 5800 °C).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z detonacją
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z detonacją, służący do detonacji
SJP.pl
Wiktionary
niewielki ładunek materiału wybuchowego do detonacji właściwego ładunku
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ładunek materiału wybuchowego przenoszący detonację ze spłonki do kruszącego materiału wybuchowego;
Detonator:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przyrząd sygnalizujący zjawiska detonacji, stosowany w silnikach lotniczych
SJP.pl
1. eksplodować, wybuchać;
2. powodować wybuch;
3. książkowo: peszyć, onieśmielać;
4. w muzyce: grać lub śpiewać nieczysto; fałszować
czasownik przechodni niedokonany (dk. zdetonować)
(1.1) powodować wybuch
(1.2) wywoływać onieśmielenie
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zdetonować)
(2.1) rozrywać się z hukiem; ulegać eksplozji
(2.2) muz. wykonywać dźwięki nieczysto
czasownik zwrotny niedokonany detonować się (dk. zdetonować się)
(3.1) być lub stawać się speszonym
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) inicjowanie, powodowanie detonacji
Wiktionary
1. eksplodować, wybuchać;
2. powodować wybuch;
3. książkowo: peszyć, onieśmielać;
4. w muzyce: grać lub śpiewać nieczysto; fałszować
SJP.pl
działania po obaleniu rządów totalitarnych, mające na celu oczyszczenia życia politycznego, społecznego i kulturalnego z totalitaryzmu
SJP.pl
wyrywanie przez lodowiec bloków i okruchów skalnych z podłoża
Detrakcja – proces wyrywania, wydzierania przez lodowiec okruchów i bloków skalnych z podłoża poprzez działalność mechaniczną i zamróz.
SJP.pl
Wikipedia
proces odwracania tranzycji płciowej
Detranzycja – proces zatrzymania lub odwracania tranzycji płciowej. Rozumiana jest jako zaprzestanie terapii korekty płci i próba cofnięcia zmian, jakie zaszły w jej wyniku. Nakierowana jest na przywrócenie cech płciowych zgodnych z płcią przypisaną przy narodzinach. Niektóre osoby przechodzą detranzycję tymczasowo, a inne permanentnie. Detranzycja nie jest tożsama z odczuwaniem żalu z powodu tranzycji. Decyzja o zaprzestaniu procesu tranzycji może być podjęta ze względu na zmianę tożsamości płciowej lub inne powody, takie jak obawy dotyczące zdrowia, presja społeczna, dyskryminacja, stygmatyzacja, przekonania polityczne lub religijne.
SJP.pl
Wikipedia
handlowa nazwa antybiotyku, chloramfenikolu
Chloramfenikol (chloromycetyna, detreomycyna) – antybiotyk o działaniu bakteriostatycznym wobec szeregu bakterii G- i G+, a także riketsji, mykoplazm, chlamydii i innych. Pierwotnie wyizolowany w 1947 roku przez Paula Burkholdera i współpracowników z produktów Gram-dodatnich bakterii Streptomyces venezuelae. Można go również uzyskać syntetycznie.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: ditrojcki albo potocznie detrojcki] przymiotnik od: Detroit
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Detroit, dotyczący Detroit
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: ditrojczanin] mieszkaniec Detroit
SJP.pl
[czytaj: ditrojczanka] mieszkanka Detroit
SJP.pl
[czytaj: diTROJT albo potocznie deTROit] rzeka i miasto w Stanach Zjednoczonych
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka na granicy Kanady i Stanów Zjednoczonych;
(1.2) geogr. miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Michigan;
(1.3) geogr. toponim, nazwa kilku miast i gmin w Stanach Zjednoczonych;
Detroit (wym. [dɨˈtrɔɪt]; z fr. cieśnina) – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Michigan na północnym brzegu rzeki Detroit łączącej jeziora St. Clair i Erie. Na południu sąsiaduje z kanadyjskim miastem Windsor. Według danych z 2023 roku liczy 633,2 tys. mieszkańców, oraz 4,3 mln w obszarze metropolitalnym (14. co do wielkości metropolia Stanów Zjednoczonych).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. pozbawienie panującego monarchy władzy;
2. pozbawienie kogoś najwyższej pozycji w jakiejś grupie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) polit. pozbawienie monarchy jego władzy i tytułu;
(1.2) przen. pozbawienie kogoś (czegoś) pierwszego miejsca
Detronizacja (gr. thrónos, tron) – rodzaj depozycji, pozbawienie panującego władcy tronu, pozbawienie urzędu siłą lub pokojowym traktatem. Najczęściej detronizacja jest skutkiem zamachu stanu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z detronizacją
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z detronizacją, dotyczący detronizacji
SJP.pl
Wiktionary
1. pozbawiać panującego monarchę władzy;
2. pozbawiać kogoś najwyższej pozycji w jakiejś grupie
czasownik niedokonany
(1.1) pozbawiać panującego władzy monarszej
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) usuwanie monarchy z tronu
Wiktionary
1. rezygnacja z przynależności plemiennej lub jej zatracenie;
2. rezygnacja z odrębności plemiennych na rzecz nowego procesu narodowotwórczego w państwach postkolonialnych
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) ekol. zwierzę odżywiające się detrytusem
Wiktionary
1. geologia: pokruszony materiał skalny;
2. ekologia: podlegająca rozkładowi lub silnie rozdrobniona materia organiczna pochodzenia zwierzęcego i roślinnego, występująca w toni wodnej w postaci zawiesiny lub w postaci osadów dennych, w środowisku lądowym wchodząca w skład próchnicy glebowej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ekol. drobnoszczątkowa, martwa materia organiczna;
(1.2) geol. produkt rozpadu skał;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: detrytus (np. detrytusowy łańcuch pokarmowy, gytia detrytusowa)
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do detrytusu, mający związek z detrytusem
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
nazwisko, m.in. Szczęsny Dettloff (1878-1961), polski historyk sztuki
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
z włoskiego: to samo, jak wyżej; ditto
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zob. dezubekizacja.
Dezubekizacja (nienormatywne formy: deubekizacja, deesbekizacja) – postulat zgłaszany przez różne ugrupowania określające się jako antykomunistyczne dotyczący pozbawienia przywilejów byłych funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa PRL. Dezubekizacja jest elementem szeroko rozumianej dekomunizacji.
Zgłaszane pomysły dotyczyły:
Wiktionary oraz Wikipedia
izotop wodoru o liczbie masowej 2, którego jądro zawiera jeden proton i jeden neutron; ciężki wodór
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. izotop wodoru mający w jądrze jeden proton i jeden neutron;
Deuter (2
H, D) – stabilny izotop wodoru występujący naturalnie. W wodzie morskiej (SMOW) występuje w ilości około 1 atomu na 6420 atomów protu (około 0,02 grama w 1 litrze wody). Jądro deuteru (deuteron) składa się z jednego protonu i jednego neutronu, podczas gdy jądrem protu jest jeden proton. Masa atomowa deuteru jest około dwukrotnie większa od izotopu 1
H i wynosi 2,0140 u. Ze względu na małą masę i mały przekrój czynny (0,11 σ/fm²) deuter jest dobrym moderatorem szybkich neutronów. Związki deuteru (np. ciężka woda) wykorzystywane są w reaktorach jądrowych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
niedowidzenie barwy zielonej
Deuteranomalia – zaburzenie rozpoznawania barw, podobnie jak protanomalia charakteryzujące się jedynie obniżoną percepcją nasycenia (ale nie jaskrawości) zieleni. Barwa czerwona, pomarańczowa, żółta, kanarkowa i zielona są przesunięte w kierunku zieleni. Deuteranomalia dotyczy około 6% mężczyzn i około 0,4% kobiet (daje to około 95% wszystkich zaburzeń rozpoznawania barw u mężczyzn).
SJP.pl
Wikipedia
Deuteranopia (daltonizm) – wada wzroku, odmiana ślepoty barw, polegająca na nierozpoznawaniu barwy zielonej (lub myleniu jej z barwą czerwoną). Objawia się to dokładnie brakiem rozróżnienia koloru czerwonego, pomarańczowego, żółtego i zielonego. Percepcja jaskrawości nie zmienia się. Występuje za to brak rozróżnienia w percepcji składowych czerwonej i zielonej, co prowadzi do odbioru fioletu i cyjanu jako ten sam kolor.
Wikipedia
związek chemiczny zawierający deuter (ciężki izotop wodoru)
SJP.pl
dawniej: izotop wodoru o liczbie masowej 2, którego jądro zawiera jeden proton i jeden neutron; deuter, ciężki wodór
SJP.pl
umowna nazwa anonimowego autora rozdziałów 40-55 biblijnej Księgi Izajasza
Deutero-Izajasz – od końca XVIII w. umowne określenie anonimowego, nietożsamego z Izajaszem autora rozdziałów 40–55 biblijnej Księgi Izajasza.
Tło rozdziałów 40–55 jest zupełnie odmienne od tła rozdziałów 1–39 Księgi Izajasza, albowiem jest późniejsze od tych ostatnich o około 150 lat. Rozdziały te dotyczą ostatnich lat niewoli babilońskiej i ukazują atmosferę uprowadzonego ludu Izraela, a Autor-prorok informuje o zbliżającym się wyzwoleniu, podkreślając przy tym, że głównym wrogiem Izraelitów nie jest już Asyria, a Babilonia. Deutero-Izajasz wspomina również o Cyrusie II, którym posłuży się Jahwe w celu pogromu Babilonii (Iz 44,28; 45,1). Zdaniem biblistów wprawdzie możliwe jest, że Proto-Izajasz (Izajasz „właściwy”, w odróżnieniu od Deutero- oraz Trito-Izajasza) mógł głosić proroctwa dotyczące przyszłej niewoli babilońskiej i wyswobodzenia Żydów z niej, ale mało prawdopodobne jest, by napisał on w szczegółowej wizji przyszłości aż tyle rozdziałów Księgi. Próba pocieszenia narodu żydowskiego, zawarta w Iz 40,1n, nie miałaby większego sensu, bowiem naród żydowski podczas życia Proto-Izajasza był niepodległy i nic nie wskazywało na utratę niepodległości, tak więc wersety 1-2 rozdziału 40 spełniałyby odwrotną funkcję niż założona przez proroka, byłyby bowiem nie pocieszeniem, a groźbą.
SJP.pl
Wikipedia
księgi deuterokanoniczne - księgi Starego Testamentu, które chrześcijaństwo włączyło do kanonu Biblii później niż pozostałe; odrzucone wcześniej przez protestantyzm i judaizm; księgi wtórokanoniczne
przymiotnik
(1.1) rel. o księdze biblijnej: początkowo nieuznawany za kanoniczny
SJP.pl
Wiktionary
jądro atomowe deuteru, złożone z neutronu i protonu; deuton
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fiz. chem. jądro atomu deuteru;
Deuteron – jądro atomowe deuteru, czyli izotopu wodoru 21H, zwanego ciężkim wodorem. Deuteron składa się z jednego neutronu i jednego protonu.
Liczba atomowa deuteronu wynosi Z=1, zaś liczba masowa A=2, energia wiązania 2,225 MeV. Deuteron oznaczany jest symbolem chemicznym D, lub częściej symbolem d, przyjętym w zapisach przemian jądrowych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Księga Powtórzonego Prawa; ostatnia księga Pięcioksięgu
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: deuter
przymiotnik
(1.1) chem. dotyczący deuteru, związany z deuterem, zasilany deuterem
SJP.pl
Wiktionary
jądro atomowe deuteru, złożone z neutronu i protonu; deuteron
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. fiz. chem. deuteron
SJP.pl
Wiktionary
żółtko
Żółtko, deutoplazma – substancja zapasowa w komórce jajowej, stanowiąca materiał budulcowy i odżywczy dla rozwijającego się zarodka. Jest lepkim, gęstym płynem z zawieszonymi, mikroskopowej wielkości, ziarenkami, płytkami lub kulkami. Składa się m.in. z: białek (witellogenin), węglowodanów (głównie glikogenu), lipidów (głównie fosfolipidów, np. lecytyny), soli mineralnych oraz niektórych witamin. Powstaje w procesie witelogenezy.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
[czytaj: dojcz] nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
deweloper;
1. osoba lub firma przeznaczająca środki finansowe na budowę domów w celu sprzedaży lub wynajmu;
2. osoba lub instytucja tworząca programy komputerowe
SJP.pl
Wikipedia
deweloperka;
1. kobieta przeznaczająca środki finansowe na budowę domów w celu sprzedaży lub wynajmu;
2. potocznie: rynek, branża budownictwa deweloperskiego
SJP.pl
nazwisko, m.in. Danny DeVito, amerykański aktor
SJP.pl
wyspa na Morzu Arktycznym
Devon – hrabstwo administracyjne (niemetropolitalne), ceremonialne i historyczne w Anglii, w regionie South West England, położone we wschodniej części Półwyspu Kornwalijskiego, pomiędzy Kornwalią na zachodzie a hrabstwami Somerset i Dorset na wschodzie. Jest jedynym hrabstwem położonym nad dwoma akwenami morskimi – kanałem La Manche na południu i Kanałem Bristolskim na północy – z oddzielną linią brzegową. Granice hrabstwa administracyjnego są tożsame z hrabstwem ceremonialnym z wyłączeniem Plymouth i Torbay, które stanowią osobne jednostki administracyjne.
SJP.pl
Wikipedia
w hinduizmie: ogólna nazwa każdego z bogów uosabiających siły dobra i harmonii kosmicznej, biorących udział w tworzeniu świata
Dewa (sanskryt देव, trl. deva, „świetlisty”, „jaśniejący”, „oświecony”, ang. Deva; w innych językach: tybetański lha, chiński tiān (天), koreański chǒn, japoński ten, wiet. thiên) – nieposiadająca ciała fizycznego istota nadprzyrodzona, bóg lub półbóg, występujący w religiach dharmicznych i mitach kultur azjatyckich. Żeńskim odpowiednikiem dewy jest dewi.
SJP.pl
Wikipedia
tancerka świątynna wykonująca klasyczne tańce hinduskie
Dewadasi (w sanskrycie boska niewolnica, port. bailadeira – tancerka, z fr. bayadère – bajadera) – tancerka kultowa w Indiach wykonująca klasyczne tańce indyjskie. Zazwyczaj mieszkała blisko świątyni, była oficjalnie uznawana za boską małżonkę i otaczana dużym szacunkiem. Rozpoczynała naukę tańca w bardzo młodym wieku, około szóstego roku życia.
SJP.pl
Wikipedia
Dewajtis. Powieść współczesna – pozytywistyczna powieść obyczajowa Marii Rodziewiczówny z 1889 roku.
Nagrodzona w konkursie literackim „Kuriera Warszawskiego”, drukowana w nim była po raz pierwszy (nr 121-256). Wydanie książkowe ukazało się dopiero w roku następnym nakładem również „Kuriera”. Do końca XIX w. powieść jeszcze dwukrotnie wznawiano, a za życia autorki osiągnęła 13 wydań po polsku. Towarzyszyły temu liczne przekłady na języki obce: litewski (1890), niemiecki (1894), serbski (1896), angielski (1901), francuski (1904), węgierski (1912), czeski (1921), słowacki (1933). W kraju adaptowano ją też na scenę (1910) i na słuchowisko radiowe (1969). W latach wojny i okupacji ukazywała się także na obczyźnie (Londyn 1943; Chicago, Palestyna 1944; Rzym 1945). W okresie powojennym najwięcej wydań osiągnęła w edycji Wydawnictwa Literackiego; wciąż poczytna i wznawiana, również przez wydawnictwa prywatne.
Wikipedia
obniżenie się wartości lub znaczenia czegoś; dewaluacja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) obniżanie się wartości czegoś
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
obniżać wartość lub znaczenie czegoś; dewaluować
SJP.pl
1. urzędowe obniżenie wartości danej waluty w stosunku do złota lub walut zagranicznych; obniżenie się realnej wartości pieniędzy;
2. przenośnie: obniżenie się wartości lub znaczenia czegoś; dewaloryzacja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ekon. urzędowe obniżenie kursu danej waluty;
(1.2) książk. obniżenie (się) wartości lub znaczenia czegoś
Dewaluacja (łac. de 'z (czego), od, wy-' i valor 'wartość') – ustawowe bądź administracyjne osłabienie sztywnego kursu waluty narodowej wobec innych walut przez rząd lub bank centralny, np. w celu poprawienia bilansu płatniczego czy zwiększenia cenowej konkurencyjności zewnętrznej gospodarki danego kraju.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z dewaluacją
przymiotnik
(1.1) przym. od dewaluacja
SJP.pl
Wiktionary
1. przeprowadzać (przeprowadzić) reformę pieniężną opartą na dewaluacji;
2. przenośnie: obniżać (obniżyć) wartość lub znaczenie czegoś; dewaloryzować
czasownik
(1.1) ekon. urzędowo obniżać kurs danej waluty
(1.2) książk. obniżać wartość lub znaczenie czegoś
czasownik zwrotny
(2.1) książk. tracić na wartości
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dewaluować.
Wiktionary
sylabiczne pismo północnoindyjskie używane do zapisu np. sanskrytu i hindi; nagari
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) jęz. pismo sylabiczne używane do zapisu m.in. sanskrytu i hindi;
Dewanagari (देवनागरी, z sanskr. Devanāgarī; deva „bóg” + nagari „gród, miasto”) – pismo alfabetyczno-sylabiczne, używane w północnych, zachodnich i środkowych Indiach do zapisu kilkunastu języków z grupy języków indoaryjskich, m.in. sanskrytu, hindi, marathi, nepali.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
celowe niszczenie czegoś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bezwzględne niszczenie, rujnowanie
Dewastacja – umyślne i bezprawne spowodowanie szkody w mieniu, niszczenie czegoś w wyniku celowego działania lub następujące wskutek zaniedbań. W myśl prawa dewastacja jest zniszczeniem mienia i jest czynem zabronionym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z dewastacją
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dewastacją; mający na celu dewastację
SJP.pl
Wiktionary
osoba siejąca spustoszenie, zniszczenie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) książk. osoba, która niszczy, dewastuje
SJP.pl
Wiktionary
kobieta siejąca spustoszenie, zniszczenie
SJP.pl
niszczyć, pustoszyć, rujnować
czasownik przechodni
(1.1) niszczyć coś celowo
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dewastować.
Wiktionary
liczebnik główny
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dziewiętnaście
Wiktionary
liczebnik główny
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. dziewiętnaście
Wiktionary
developer;
1. osoba lub firma przeznaczająca środki finansowe na budowę domów w celu sprzedaży lub wynajmu;
2. osoba lub instytucja tworząca programy komputerowe
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) bud. osoba lub przedsiębiorstwo inwestujące w budowę nieruchomości;
(1.2) inform. twórca oprogramowania
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) druk. magnetyczny proszek, który transportuje toner na wałek
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
developerka;
1. kobieta przeznaczająca środki finansowe na budowę domów w celu sprzedaży lub wynajmu;
2. potocznie: rynek, branża budownictwa deweloperskiego;
3. kobieta tworząca programy komputerowe
SJP.pl
zbytnie nagromadzenie budynków mieszkalnych wybudowanych przez deweloperów na jakimś terenie
SJP.pl
inwestowanie w budowę domów na sprzedaż
SJP.pl
rzadko: deweloperstwo - inwestowanie w budowę domów na sprzedaż
SJP.pl
w językoznawstwie: pochodzący, utworzony od czasownika; odczasownikowy
przymiotnik relacyjny
(1.1) gram. zob. odczasownikowy.
SJP.pl
Wiktionary
tkanina będąca imitacją aksamitu; dywetyna
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) rzad. z dewetyny
Wiktionary
[czytaj: diłej] nazwisko, m.in. John Dewey (1859-1952), amerykański filozof
Ludzie:
Miejscowości w USA:
SJP.pl
Wikipedia
Dewi (devanagari: देवी ; „Bogini”), Śri Devi – imię, którym nazywane są często wszystkie bóstwa żeńskie panteonu hinduistycznego, jako różne aspekty tej samej bogini. Dewi często uważana jest za główne bóstwo na równi z Wisznu i Śiwą. Jest bóstwem dobrotliwym jako Parwati, lub traktowana jest całkowicie niezależnie, a wówczas górę biorą jej groźniejsze aspekty w postaci Durgi i Kali.
Wikipedia
1. silne odchylenie od pewnych ustalonych wartości, norm w postępowaniu, zachowaniu itp. (np. dewiacja seksualna);
2. odchylenie kątowe między kierunkiem magnetycznym a kierunkiem wskazywanym przez igłę magnetyczną kompasu, wywołane przez obiekty znajdujące się w pobliżu kompasu;
3. zboczenie z właściwego kierunku
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. zaburzenie osobowości
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co jest dewiacyjne
SJP.pl
Wiktionary
związany z dewiacją
przymiotnik relacyjny
(1.1) psych. związany z dewiacją, dotyczący dewiacji
SJP.pl
Wiktionary
osoba zachowująca się w sposób odbiegający od normy; dewiat
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) książk. psych. osoba cierpiąca na zaburzenia psychiczne, przejawiające się w zachowaniu odbiegającym od norm moralnych lub obyczajowych
SJP.pl
Wiktionary
kobieta zachowująca się w sposób odbiegający od normy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. psych. kobieta cierpiąca na zaburzenia psychiczne, przejawiające się w zachowaniu odbiegającym od norm moralnych lub obyczajowych
SJP.pl
Wiktionary
osoba zachowująca się w sposób odbiegający od normy; dewiant
SJP.pl
specjalista w zakresie przeprowadzania dewiacji kompasu (ustalania różnicy między kursem kompasowym a kursem magnetycznym, spowodowanej zakłóceniami wskazań kompasu przez obiekty znajdujące się w jego pobliżu)
SJP.pl
Wikipedia
zachowywać się w sposób rażąco odbiegający od przyjętych norm
SJP.pl
proces krystalizacji składników szkła, zachodzący w warunkach naturalnych pod wpływem zmian ciśnienia i temperatury lub w czasie produkcji wyrobów szklanych; odszklenie
SJP.pl
tworzywo o jednorodnej, drobnoziarnistej strukturze, otrzymywane w wyniku odszklenia; tworzywo dewitryfikacyjne, dewitryfikator
SJP.pl
tworzywo o jednorodnej, drobnoziarnistej strukturze, otrzymywane w wyniku odszklenia; tworzywo dewitryfikacyjne, dewitryfikat
SJP.pl
1. zwięzła zasada, którą ktoś kieruje się w życiu; motto, sentencja, myśl przewodnia;
2. rzadkie zgrubienie od: dewizka (łańcuszek przy zegarku kieszonkowym)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zasada postępowania, którą ktoś wyznaje
(1.2) herald. tekst umieszczony na wstędze pod herbem
Dewiza (z fr. devise „godło, zawołanie”, łac. sententia divisa „myśl wydzielona”) – krótkie zdanie definiujące ogólną zasadę postępowania osoby lub rodu osób, organizacji lub instytucji, wyrażone najczęściej w języku narodowym lub po łacinie, rzadziej w innych językach; także rodzaj epigrafu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: człowiek nielegalnie handlujący obcymi walutami; cinkciarz, waluciarz
SJP.pl
1. łańcuszek przy zegarku kieszonkowym;
2. zdrobnienie od: dewiza
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) łańcuszek do zegarka kieszonkowego
(1.2) zdrobn. od: dewiza
Dewizka – złoty lub srebrny łańcuszek do zegarka noszony obecnie tylko do żakietu.
Pierwotnie dewizką nazywano pieczęć z herbem rodowym. Nazwa pochodzi od dewizy – hasła na tarczy herbowej. Dewizki powszechnie używane były w XVIII wieku, zwłaszcza za panowania Augusta III. W Szkatule Królewskiej księżnej Izabeli Czartoryskiej przechowywana była złota dewizka Stanisława Augusta Poniatowskiego na jedwabnej taśmie (obecnie przedmiot uchodzi za zaginiony). Oprócz pieczątki do łańcuszka czy taśmy przyczepiano również breloczki i kluczyki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ekon. relacja pomiędzy ilością dewiz (walut obcych) wydanych na określone składniki do wartości towarów z nich wyprodukowanych
(1.2) ekon. całkowite zapotrzebowanie na dewizy (walut obce)
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) ekon. wymagający relatywnie dużej ilości dewiz (walut obcych) wydanych na składniki potrzebne do bycia wytworzonym w stosunku do własnej wartości
(1.2) ekon. wymagający dużej ilości dewiz (walut obcych) w ujęciu całkowitym
Wiktionary
zapewniający dopływ dewiz
SJP.pl
potocznie: cudzoziemiec płacący w Polsce dewizami
SJP.pl
w Polsce Ludowej:
1. potocznie: kobieta uprawiająca prostytucję za dewizy (zagraniczne środki płatnicze);
2. środowiskowo: oddział Milicji Obywatelskiej do zwalczania handlu dewizami
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gwara. przestępcza: prostytutka, która świadczy swoje usługi za dewizy
Dewizówka (ros. Интердевочка) – radziecko-szwedzki dramat obyczajowy z 1989 roku w reżyserii Piotra Todorowskiego, na podstawie powieści Władimira Kunina.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z dewizą
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dewizami, dotyczący dewiz
SJP.pl
Wiktionary
zagraniczne środki płatnicze
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) ekon. zagraniczne środki płatnicze
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) M. B. W. lm. zob. dewiza.
Dewizy (tylko w l. mnogiej) – według polskiego prawa są to papiery wartościowe i inne dokumenty pełniące funkcję środka płatniczego, wystawione w walutach obcych. Nazwa pochodzi z franc. devise – „waluta”.
Dewizami mogą być:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
właściwy dewotom, dewotkom; nacechowany dewocją
przymiotnik
(1.1) rzad. nacechowany dewocją, właściwy dewocji
SJP.pl
Wiktionary
1. pobożność, gotowość służenia Bogu przez życie w zgodzie z religią;
2. przerost form zewnętrznej pobożności przy braku istotnych treści duchowych; bigoteria
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gorliwe spełnianie praktyk religijnych na pokaz przy jednoczesnym zaniedbaniu duchowości wewnętrznej;
Dewocja (łac. devotio – poświęcenie, ofiarowanie) lub bigoteria (fr. bigoterie – jw.) – pobożność, gorliwość w zachowaniach religijnych. Cechuje się zwykle rygoryzmem moralnym wobec zachowań własnych oraz innych ludzi. Termin „dewocja” może mieć znaczenie pozytywne i pejoratywne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. przedmioty przedstawiające świętych lub symbolizujące prawdy wiary;
2. przedmioty używane w praktykach religijnych
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) hand. różne drobne przedmioty związane z kultem religijnym, zwykle te będące w obiegu handlowym;
Dewocjonalia (z łac. devovere – poświęcić) – drobne przedmioty kultu religijnego (np. medaliki, różańce, obrazki) znajdujące się w handlu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) drobny przedmiot związany z kultem religijnym
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) dotyczący dewocjonalium
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co dewocyjne; cecha tych, którzy są dewocyjni
SJP.pl
Wiktionary
związany z dewocją
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dewocją
przymiotnik jakościowy
(2.1) pogard. świętoszkowaty, przesadnie pobożny
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
odchodzenie od nauk i poglądów Jana Pawła II
SJP.pl
rodzaj kotletów
SJP.pl
w administracji - przeniesienie kompetencji z jednego organu na drugi
SJP.pl
Wikipedia
→ dewolucja; dewolutywny
SJP.pl
stan prawny przenoszący postępowanie do organu wyższej instancji
Dewolutywność – stan prawny przenoszący postępowanie do organu wyższej instancji. Dewolutywność spotykana jest w postępowaniu administracyjnym, administracyjnosądowym, cywilnym oraz karnym. Zaskarżony środek rozpatrywany jest przez organ wyższego stopnia w stosunku do tego, który ów środek wydał (w postępowaniu administracyjnym) albo sąd wyższej instancji.
SJP.pl
Wikipedia
→ dewolucja; dewolucyjny
SJP.pl
czwarty okres ery paleozoicznej, trwający od ok. 395 do ok. 345 mln lat temu, dzielący się na trzy epoki: dewon dolny, środkowy i górny; okres dewoński
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geol. czwarty okres geologiczny ery paleozoicznej;
Dewon – termin o dwojakim znaczeniu:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: dewon (np. okres dewoński)
przymiotnik
(1.1) geol. dotyczący dewonu, występujący, powstały w dewonie
SJP.pl
Wiktionary
człowiek świętoszkowaty, przesadnie religijny; bigot; pobożniś
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) przest. osoba manifestacyjnie pobożna
SJP.pl
Wiktionary
człowiek świętoszkowaty, przesadnie religijny; bigot; pobożniś
Dewocja (łac. devotio – poświęcenie, ofiarowanie) lub bigoteria (fr. bigoterie – jw.) – pobożność, gorliwość w zachowaniach religijnych. Cechuje się zwykle rygoryzmem moralnym wobec zachowań własnych oraz innych ludzi. Termin „dewocja” może mieć znaczenie pozytywne i pejoratywne.
SJP.pl
Wikipedia
kobieta manifestacyjnie religijna; bigotka; świętoszka; nabożnisia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fż. od: dewot
SJP.pl
Wiktionary
utrata, zanik cechy ordynarności, nieprzyzwoitości
SJP.pl
[czytaj: dejna] nazwisko, np. Kazimierz Deyna (1947-1989), polski piłkarz
SJP.pl
Wikipedia
swobodny strój domowy poranny lub nocny; niekompletne ubranie, strój negliżowy
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) przest. żart. ubiór domowy, negliż
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: swobodny, domowy ubiór ranny lub nocny: negliż, dezabil
SJP.pl
w psychologii: uniemożliwiający przystosowanie się do otoczenia, warunków, środowiska
przymiotnik jakościowy
(1.1) psych. taki, który uniemożliwia komuś przystosowanie się do otoczenia, warunków, środowiska
SJP.pl
Wiktionary
usunięcie z czegoś powietrza lub innych gazów
SJP.pl
odpowietrzać, pozbawiać gazu; dokonywać dezaeracji
SJP.pl
usuwanie tajnych agentów z urzędów, wojska itp.; deagenturyzacja
SJP.pl
utrata aktualności, stanie się nieaktualnym
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) utrata aktualności
SJP.pl
Wiktionary
pozbawiać aktualności, czynić nieaktualnym; deaktualizować
SJP.pl
dezaktywizacja, deaktywacja;
1. oczyszczanie z elementów radioaktywnych;
2. pozbawienie czegoś aktywności
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pozbawienie albo osłabienie aktywności czegoś
(1.2) wyłączenie usługi
Dezaktywacja (dez- z fr. dés- od łac. de-; aktywacja z łac. activus 'czynny') – usuwanie substancji powodujących skażenie promieniotwórcze terenu, wody, żywności, sprzętu, uzbrojenia, itp. Procesy dezaktywacji świadczone są przez specjalistyczne służby DDD.
Zobacz: dekontaminacja.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
dezaktywacja, deaktywacja;
1. oczyszczanie z elementów radioaktywnych;
2. pozbawienie czegoś aktywności
SJP.pl
deaktywować (niezalecane);
1. czynić nieaktywnym, wyłączać;
2. usuwać skażenie promieniotwórcze
SJP.pl
SJP.pl
reakcja chemiczna polegająca na wyeliminowaniu z cząsteczki grupy aminowej; dezaminacja
Deaminacja (dezaminacja) - reakcja chemiczna polegająca na eliminacji z cząsteczki związku chemicznego grupy aminowej (-NH2), najczęściej z wydzieleniem amoniaku.
W wielu przypadkach deaminacji towarzyszą reakcje następcze, prowadzące do zastąpienia grupy aminowej inną grupą organiczną. Bardzo częstą formą deaminacji jest przekształcenie grupy aminowej do ketonowej w cyklicznych związkach organicznych. Przykładem może być deaminacja cytozyny, w wyniku której powstaje uracyl.
SJP.pl
Wikipedia
w biochemii: dezaminaza (adeninowa) - enzym katalizujący rozerwanie wiązania pomiędzy węglem i azotem, przy utworzeniu amoniaku jako produktu tej reakcji; aminohydrolaza adenozyny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hist. przejmowanie przez państwo oraz sprzedaży dóbr należących do Kościoła trwający oficjalnie od końca XVIII w. do XX w Hiszpanii
Dezamortyzacja (hiszp. desamortización) – hiszpański proces zainicjowanej przez państwo i regulowanej ustawowo redystrybucji ziemi; polegał on najpierw na wywłaszczaniu terenów będących pod kontrolą różnych instytucji (głównie Kościoła Katolickiego i wspólnot komunalnych), a następnie ich sprzedaży na licytacjach.
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: dezaprobata - negatywna ocena czegoś
SJP.pl
negatywny stosunek do czegoś, negatywna ocena
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) negatywny stosunek do czegoś, negatywna ocena
SJP.pl
Wiktionary
ujemnie oceniać coś, nie pochwalać czegoś; potępiać
SJP.pl
SJP.pl
w informatyce: odtworzenie kodu źródłowego z programu zapisanego w kodzie maszynowym; deasemblacja
Deasembler, dezasembler (czasem „disasembler” od ang. disassembler) – program komputerowy, który tłumaczy język maszynowy lub kod bajtowy na język asemblera (tj. do postaci mnemonicznej). Deasembler jest niskopoziomowym odpowiednikiem dekompilatora.
SJP.pl
Wikipedia
w informatyce: program komputerowy tłumaczący język maszynowy na język asemblera; deasembler
Deasembler, dezasembler (czasem „disasembler” od ang. disassembler) – program komputerowy, który tłumaczy język maszynowy lub kod bajtowy na język asemblera (tj. do postaci mnemonicznej). Deasembler jest niskopoziomowym odpowiednikiem dekompilatora.
SJP.pl
Wikipedia
tworzenie stref pozbawionych broni nuklearnej; denuklearyzacja
SJP.pl
tworzyć terytoria pozbawione broni nuklearnej; denuklearyzować
SJP.pl
szkoda, strata
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przest. strata, ubytek
SJP.pl
Wiktionary
pomniejszanie czyichś zasług lub wartości czegoś
SJP.pl
nie uznawać czyjegoś prawa do jakichś działań
czasownik przechodni niedokonany (dk. zdezawuować)
(1.1) umniejszać wartość czegoś lub czyjeś zasługi
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dezawuować.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. deszcz
Wiktionary
potocznie: stary, zniszczony lub podniszczony przedmiot; rupiec, grat, gruchot
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy
(1.1) pot. stary, wyeksploatowany, zniszczony samochód
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: niszczyć w wyniku używania; dezolować
czasownik niedokonany (dk. brak)
(1.1) pot. niszczyć coś wskutek intensywnego używania
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dezelować.
Wiktionary
1. ucieczka z wojska;
2. przenośnie: ucieczka skądś lub rezygnacja z czegoś z braku odwagi, by stawić czoła trudnościom
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ucieczka z wojska
(1.2) odejście skądś, rezygnacja, odstąpienie
Dezercja (łac. desertio „opuszczenie”) – przestępstwo w postaci samowolnego opuszczenia jednostki wojskowej lub pozostawania poza nią, z zamiarem uchylania się od służby wojskowej. Żołnierz dokonujący dezercji określany jest dezerterem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dezercją, dotyczący dezercji
Wiktionary
1. żołnierz, który uciekł z wojska; zbieg;
2. przenośnie: osoba unikająca obowiązków, czegoś sprawiającego kłopot; kapitulant, kunktator
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) wojsk. mężczyzna dokonujący dezercji – ucieczki z wojska
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta uciekająca z wojska
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wojsk. kobieta dokonująca dezercji – ucieczki z wojska
SJP.pl
Wiktionary
1. dopuszczać się dezercji, uciekać z wojska;
2. przenośnie: uciekać z jakiegoś miejsca, aby uniknąć czegoś przykrego, niewygodnego, sprawiającego kłopot
SJP.pl
→ dezerter
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dezerterem, dotyczący dezertera
SJP.pl
Wiktionary
proces powstawania obszarów pustynnych; desertyfikacja, pustynnienie
SJP.pl
Wikipedia
DZ - dezeta - typ łodzi żaglowej
DZ (Dezeta, DeZeta) – bezpokładowy jacht mieczowy wiosłowo-żaglowy (dziesięciowiosłowy, skrót DZ pochodzi od "Dziesięć Załogi") o ożaglowaniu kecza gaflowego, kadłub drewniany lub z tworzywa sztucznego. Powierzchnia ożaglowania ok. 30 m², maksymalna załoga 12 osób.
SJP.pl
Wikipedia
ograniczenie wpływu władz państwowych na gospodarkę, usamodzielnienie i prywatyzacja przedsiębiorstw; deetatyzacja
SJP.pl
mała dezeta (łódź żaglowa)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w południowo-zachodnim Iranie, w ostanie Chuzestan;
Dezful (perski: دزفول) – miasto w południowo-zachodnim Iranie, w ostanie Chuzestan, nad rzeką Dez, przy Kolei Transirańskiej.
W 2011 roku miejscowość liczyła 248 380 mieszkańców; dla porównania, w 2006 było ich 235 819, w 1996 – 202 639, zaś w 1966 – około 84,5 tysiąca. Ośrodek przemysłu spożywczego i skórzanego. Wyrabia się tam dywany. Miejscowość leży na trasie Kolei Transirańskiej.
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: dez-ideologizacja] pozbawienie czegoś charakteru ideologicznego, oddzielenie od ideologii, zaprzestanie kierowania się jakąś ideologią
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pozbawienie czegoś charakteru ideologicznego
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: dez-iluzja] brak, pozbawienie iluzji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) brak iluzji
(1.2) pozbawienie złudzeń, rozczarowanie
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: dez-iluzyjny] przymiotnik od: deziluzja
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zanikanie uprzemysłowienia;
Dezindustrializacja lub odprzemysłowienie – przeciwieństwo industrializacji (uprzemysłowienia); czyli proces w którym następuje zanik standardowych gałęzi przemysłu, zwłaszcza ciężkiego i powiązanych gałęzi (np. górnictwa).
Stanowiące dotychczas główny napęd ekonomiczny racjonalizacja i korzyści skali ustępują miejsca zdolnościom innowacyjnym w sferze techniki oraz innowacjom w kontaktach z klientami. W miejsce przemysłu zwiększa się znaczenie sektora usług. Niekiedy może wystąpić proces dużego wzrostu wydajności pracy w przemysłach wysokiej techniki przy równoczesnym spadku zatrudnienia w tradycyjnych gałęziach przemysłu.
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: dez-inflacja] w ekonomii: spadek tempa inflacji, wolniejszy wzrost cen
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ekon. spadek tempa inflacji przy zachowaniu jej dodatniej wartości;
Dezinflacja – obniżanie stopy inflacji, czyli wolniejszy wzrost cen.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ dezinflacja [czytaj: dez-inflacyjny]
przymiotnik
(1.1) przym. od dezinflacja
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: dez-informacja]
1. fałszywa, rzekoma informacja;
2. zamierzone wprowadzanie w błąd
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wprowadzenie kogoś w błąd przez podanie mylących lub fałszywych informacji;
Dezinformacja – zamierzona i konsekwentna formułaprzekazu informacji w tym fałszywych lub zmanipulowanych oraz fabrykowanie takiego przekazu poprzez tworzenie różnego rodzaju nieprawdziwych dokumentów, obrazów graficznych, zdjęć zmodyfikowanych, filmów, organizacji itd. które wprowadzają w błąd (powodują powstanie obrazu świata niezgodnego z rzeczywistością) i wywołują określone efekty w postaci:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: dez-informacyjny] przymiotnik od: dezinformacja
SJP.pl
[czytaj: dez-informator] osoba wprowadzająca kogoś w błąd; matacz, krętacz, kombinator
SJP.pl
kobieta wprowadzająca kogoś w błąd; mataczka, krętaczka, kombinatorka
SJP.pl
[czytaj: dez-informować] wprowadzać w błąd podając fałszywe informacje, udzielać mylących informacji
SJP.pl
[czytaj: dez-instalacja] usunięcie zainstalowanego programu komputerowego; deinstalacja, odinstalowanie
Dezinstalacja programu lub krótko dezinstalacja – proces w założeniu w pełni odwrotny do instalacji.
Wykonywany jest przez specjalny program komputerowy lub skrypt dezinstalacyjny, usuwający pliki aplikacji uprzednio skopiowane na dysk komputera użytkownika z jednoczesnym przywróceniem ustawień środowiska systemu operacyjnego sprzed instalacji – o ile jest to możliwe. Niekiedy usuwanie plików jest dwuetapowe, gdy są one w trakcie dezinstalacji używane przez inne programy (procesy) – wtedy w trakcie instalacji pliki takie są zaznaczane jako podlegające usunięciu po przeładowaniu systemu operacyjnego. Operacja dezinstalacji może być wykonywana na podstawie dziennika instalacji, o ile program instalacyjny taki dziennik utworzył.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: dez-instalator] program do odinstalowywania innych programów; deinstalator
SJP.pl
usuwać zainstalowany program komputerowy; odinstalowywać, deinstalować
SJP.pl
[czytaj: dez-integracja] dezyntegracja;
1. osłabienie integralności lub rozpad całości na elementy cząstkowe;
2. w psychologii: osłabienie lub rozpad wewnętrznej organizacji psychiki (osobowości);
3. w geologii: rozpad skał na bloki, płyty lub ziarna pod wpływem zmian temperatury lub rozrastania się korzeni roślin
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rozpad jakiejś całości
(1.2) osłabienie czynników jednoczących
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: dez-integracyjny] związany z dezintegracją (dezyntegracją); dezyntegracyjny
SJP.pl
[czytaj: dez-integralny] nieobejmujący wszystkich elementów; dezyntegralny
SJP.pl
[czytaj: dez-integrator] maszyna do rozdrabniania brył na kawałki określonej wielkości; kruszarka, rozdrabniarka; łamacz; dezyntegrator
SJP.pl
[czytaj: dez-integrować] powodować dezintegrację, pozbawiać spójności, jednolitości; dezyntegrować
SJP.pl
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zarz. eliminowanie pośredników z łańcucha dostaw i świadczonych usług;
Dezintermediacja („odpośredniczenie”) – pojęcie stosowane w ekonomii oznaczające eliminowanie pośredników.
W miejsce rozwijania tradycyjnych kanałów dystrybucji, które zawierają pewne rodzaje pośrednictwa (jak np. dystrybutor, hurtownik, broker czy agent), przedsiębiorstwa mogą obsługiwać każdego klienta w sposób bezpośredni (np. przez Internet). Głównym celem tego typu rozwiązań jest ograniczanie kosztów.
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: dez-inwestycja] wyzbycie się aktywów o niskiej produktywności lub uznanych za zbędne; dywestycja
SJP.pl
[czytaj: dez-inwestycyjny] związany z dezinwestycją (formą restrukturyzacji przedsiębiorstwa), dotyczący dezinwesycji, np. transakcja dezinwestycyjna
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od dezodorant
Wiktionary
1. kosmetyk eliminujący lub osłabiający przykry zapach ciała;
2. środek do odświeżania powietrza
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hig. produkt kosmetyczny pomagający zwalczać nieprzyjemny zapach ciała i jego potu;
Dezodorant – środek chemiczny pomagający zwalczać nieprzyjemny zapach ciała.
Pierwsze wzmianki o pierwowzorze dezodorantu pojawiły się około 5500 lat temu na terenie dzisiejszych Chin. Początkowo były to minerały zawierające glin. W Europie odpowiedniki dzisiejszych dezodorantów pojawiły się w I wieku p.n.e, 3400 lat później niż w Chinach. Uzyskiwane były również ze związków glinu przez Rzymian.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
potocznie: dezodorować się - używać preparatu zmniejszającego lub eliminującego nieprzyjemny zapach ciała
SJP.pl
likwidacja przykrej woni z produktów lub pomieszczeń
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) usuwanie niemiłego zapachu;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
odwaniacz;
1. substancja eliminująca lub osłabiająca nieprzyjemne zapachy
2. urządzenie przemysłowe do odwaniania produktów
SJP.pl
usuwać przykry zapach, niemiłą woń z produktów lub pomieszczeń; odwaniać
czasownik
(1.1) usuwać niemiły zapach
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dezodoryzować.
Wiktionary
usuwanie tlenu ze związku chemicznego; odtlenianie, redukcja
SJP.pl
hormon wytwarzany przez korę nadnerczy, mający wpływ na gospodarkę sodu i potasu w ustroju; DOCA
Deoksykortykosteron (łac. Desoxycortonum; daw. dezoksykortykosteron; DOC) – hormon produkowany przez korę nadnerczy, odpowiedzialny za zatrzymywanie w organizmie wody i sodu oraz wydalanie potasu (resorpcja w proksymalnych i dystalnych odcinkach kanalików krętych w nefronie). Jest powszechnie stosowany w lecznictwie.
SJP.pl
Wikipedia
enzym trawienny pochodzenia trzustkowego; deoksyrybonukleaza
SJP.pl
kwas dezoksyrybonukleinowy - organiczny związek chemiczny pełniący rolę nośnika informacji genetycznej organizmów żywych i wirusów; DNA, kwas deoksyrybonukleinowy
przymiotnik
(1.1) daw. chem. tylko w wyrażeniu: kwas dezoksyrybonukleinowy
SJP.pl
Wiktionary
pięciowęglowy cukier wchodzący w skład DNA; deoksyryboza
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. zob. deoksyryboza.
Deoksyryboza (2-deoksyryboza, dezoksyryboza) – cukier prosty z grupy aldopentoz. W deoksyrybozie w pozycji 2, zamiast grupy hydroksylowej obecnej w rybozie, znajduje się atom wodoru, w związku z czym nie podlega ona pod wzór ogólny węglowodanów [Cx(H2O)y].
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przestarzałe: rozpacz, desperacja
SJP.pl
potocznie: niszczyć w wyniku używania; dezelować
SJP.pl
brak organizacji, porządku; nieład, zamęt, rozprzężenie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) brak porządku, zamęt w jakiejś strukturze, działaniu
SJP.pl
Wiktionary
związany z dezorganizacją
SJP.pl
osoba wprowadzająca zamęt, chaos, niszcząca coś zorganizowanego
SJP.pl
1. powodować dezorganizację, niszczyć ład; rozprzęgać;
2. dezorganizować się - ulegać dezorganizacji; rozprzęgać się
SJP.pl
1. powodować dezorganizację, niszczyć ład; rozprzęgać;
2. dezorganizować się - ulegać dezorganizacji; rozprzęgać się
SJP.pl
1. utrata, brak orientacji;
2. mylny, błędny pogląd;
3. zaburzenie orientacji związanej z miejscem, czasem, sytuacją lub własną osobą
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) brak orientacji w jakiejś sprawie, niewłaściwy pogląd
(1.2) utrata lub zaburzenie orientacji dotyczącej czasu, miejsca, sytuacji lub tożsamości
SJP.pl
Wiktionary
1. powodować utratę orientacji, wprowadzać w błąd; mylić;
2. dezorientować się - tracić orientację
SJP.pl
1. powodować utratę orientacji, wprowadzać w błąd; mylić;
2. dezorientować się - tracić orientację
SJP.pl
potocznie: ogół działań mających na celu zniwelowanie efektów działania UB i SB w PRL i pozbawienie agentów tych służb wpływów na życie polityczne i gospodarcze
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) polit. publ. element dekomunizacji, postulat pozbawienia przywilejów byłych funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa PRL;
Dezubekizacja (nienormatywne formy: deubekizacja, deesbekizacja) – postulat zgłaszany przez różne ugrupowania określające się jako antykomunistyczne dotyczący pozbawienia przywilejów byłych funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa PRL. Dezubekizacja jest elementem szeroko rozumianej dekomunizacji.
Zgłaszane pomysły dotyczyły:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) publ. związany z dezubekizacją, dotyczący dezubekizacji
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
1. odchodzenie od miejskiego charakteru zabudowy;
2. odpływ ludności miejskiej na wieś;
3. tendencja do unikania zwartych skupień w planowaniu i budowaniu miast; dezurbanizm
Dezurbanizacja – proces polegający na spadku liczby ludności miast w obszarach metropolitalnych oraz aglomeracjach, któremu towarzyszy rozwój oddalonych od nich małych miast.
W demograficzno-strukturalnym modelu cyklu życia miejskiego Leo van den Berga dezurbanizacja jest fazą w rozwoju miasta następującą po suburbanizacji i poprzedzająca reurbanizację. Początkowo jest to dezurbanizacja relatywna, podczas której wrasta liczba ludności na peryferiach, ale wolniej w stosunku do spadku liczby ludności w centrum, a następnie dochodzi do dezurbanizacji absolutnej, podczas której również na przedmieściach i w całym obszarze metropolitalnym następuje wyludnienie.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
tendencja do unikania zwartych skupień w planowaniu i budowaniu miast; dezurbanizacja
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od dezyderat
Wiktionary
jasno sformułowane żądanie, życzenie lub propozycja; postulat, dezyderium, desiderium
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) żądanie, życzenie, postulat
Dezyderat (łac. desideratum „pragnienie”) – rodzaj aktu prawnego zawierającego oficjalnie wystosowywane postulaty lub życzenia kierowane przez jedną instytucję do drugiej.
W Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej dezyderaty są tworzone przez komisje sejmowe w określonych sprawach i mogą być skierowane do Rady Ministrów lub poszczególnych jej członków, Prezesa NIK, Prezesa NBP, Prokuratora Generalnego lub Głównego Inspektora Pracy – (art. 159 ust. 1 regulaminu Sejmu RP). Adresat nie ma prawnego obowiązku wykonania postulatów zawartych w dezyderacie, ale musi zająć wobec nich stanowisko w ciągu 30 dni od dnia otrzymania dezyderatu, chyba że Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej ustali inny termin.Odpowiedź rozpatruje komisja. W razie nieotrzymania odpowiedzi w terminie lub uznania otrzymanej odpowiedzi za niezadowalającą, komisja może ponowić dezyderat, przedłożyć Marszałkowi Sejmu RP wniosek o zwrócenie odpowiedzi jako niezadowalającej lub przedłożyć Sejmowi RP projekt odpowiedniej uchwały lub rezolucji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
poemat napisany przez Maxa Ehrmanna, zawierający wskazówki odnośnie dobrego życia
Dezyderata, oryg. ang. Desiderata (dezyderaty, życzenia) – poemat napisany przez Maxa Ehrmanna, zawierający wskazówki na temat dobrego życia.
Polskie tłumaczenie Dezyderatów w przekładzie Andrzeja Jakubowicza ukazało się w książce Kazimierza Jankowskiego „Hipisi w poszukiwaniu ziemi obiecanej” (Warszawa 1972).
Odwoływali się do niego hippisi, jest też popularny wśród uczestników ruchu Anonimowych Alkoholików.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: jasno sformułowane żądanie, życzenie lub propozycja; postulat, dezyderat, desiderium
Dezyderia – żeński odpowiednik imienia Dezydery. Oznacza "upragniona".
Dezyderia imieniny obchodzi razem z Dezyderym/Dezyderiuszem: 11 lutego i 23 maja.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: jasno sformułowane żądanie, życzenie lub propozycja; postulat, dezyderat, desiderium
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
Wikipedia
Dezyderiusz z małżonką; Dezyderiuszowie
SJP.pl
Dezyderiusz z małżonką; Dezyderiuszostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Dezyderiusza lub z nim związany
SJP.pl
Dezydery z małżonką; Dezyderowie
SJP.pl
Dezydery z małżonką; Dezyderostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Dezyderego lub z nim związany
SJP.pl
imię męskie
Dezydery, również: Dezyderiusz lub Dezyder – imię męskie pochodzenia łacińskiego. Wywodzi się od słowa desiderius oznaczającego „upragniony”. Imię to jest obecne w Polsce od XIII w. Patronem imienia jest m.in. św. Dezydery, arcybiskup Bourges.
Żeńskim odpowiednikiem jest Dezyderia.
Dezydery imieniny obchodzi: 11 lutego, 23 maja i 17 września.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Dezyderii lub z nią związany
SJP.pl
niszczenie drobnoustrojów chorobotwórczych lub gnilnych w celu zapobiegnięcia zakażeniu; odkażanie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odkażanie, postępowanie mające na celu maksymalne zmniejszenie liczby drobnoustrojów w odkażanym materiale;
Dezynfekcja (po polsku dosłownie oznacza odkażanie) – postępowanie mające na celu niszczenie drobnoustrojów i ich przetrwalników. Dezynfekcja niszczy formy wegetatywne mikroorganizmów, ale nie zawsze usuwa formy przetrwalnikowe. Zdezynfekowany materiał nie musi być jałowy. Dezynfekcja, w przeciwieństwie do antyseptyki dotyczy przedmiotów i powierzchni użytkowych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) taki, który dezynfekuje
SJP.pl
Wiktionary
niszczyć drobnoustroje chorobotwórcze lub gnilne w celu zapobiegnięcia zakażeniu; odkażać
czasownik
(1.1) dokonywać dezynfekcji
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) med. usuwanie drobnoustrojów chorobotwórczych
Wiktionary
człowiek zatrudniony przy dezynfekowaniu, przeprowadzający dezynfekcję
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, która dezynfekuje
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) przyrząd do dezynfekcji
SJP.pl
Wiktionary
kobieta zatrudniona przy dezynfekowaniu, przeprowadzająca dezynfekcję
SJP.pl
środek do niszczenia drobnoustrojów; antyseptyk, środek dezynfekcyjny (odkażający)
SJP.pl
niszczyć drobnoustroje chorobotwórcze lub gnilne w celu zapobiegnięcia zakażeniu; odkażać
SJP.pl
tępienie owadów i innych szkodliwych stawonogów, zwłaszcza środkami chemicznymi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) tępienie stawonogów ze względów sanitarnych i gospodarczych;
Dezynsekcja – tępienie szkodliwych owadów (zwłaszcza pasożytniczych jak: muchy, komary, pchły, wszy, pluskwy i karaluchy), ich jaj i larw, ze względów sanitarnych i gospodarczych. W szerszym znaczeniu niszczenie stawonogów w ogóle.
Dezynsekcję można wykonać przez zastosowanie środków fizycznych (para, ogień, gorące powietrze, promieniowanie ultrafioletowe, gaz, szron), mechanicznych (wyłapywanie, trzepanie, oczyszczanie), chemicznych (środki owadobójcze) i biologicznych (zwalczanie za pomocą innych organizmów żywych np. nicieni).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z dezynsekcją
SJP.pl
tępić owady i inne szkodliwe stawonogi, zwłaszcza środkami chemicznymi
SJP.pl
dezintegracja;
1. osłabienie integralności lub rozpad całości na elementy cząstkowe;
2. w psychologii: osłabienie lub rozpad wewnętrznej organizacji psychiki (osobowości);
3. w geologii: rozpad skał na bloki, płyty lub ziarna pod wpływem zmian temperatury lub rozrastania się korzeni roślin
SJP.pl
związany z dezyntegracją (dezintegracją); dezintegracyjny
SJP.pl
nieobejmujący wszystkich elementów; dezintegralny
SJP.pl
maszyna do rozdrabniania brył na kawałki określonej wielkości; kruszarka, rozdrabniarka, dezintegrator, łamacz
SJP.pl
powodować dezyntegrację, pozbawiać spójności, jednolitości; dezintegrować
SJP.pl
nadmierna swoboda w zachowaniu; nonszalancja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) lekceważące, zbyt swobodne zachowanie
SJP.pl
Wiktionary