En

nazwa litery N


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) nazwa litery ń/Ń


En – w społeczeństwie sumeryjskim namiestnik boga na ziemi.

Według wierzeń mezopotamskich ludzie zostali stworzeni w celu odciążenia bogów od pracy codziennej. Bogowie byli właścicielami ziemi, człowiek jedynie je dzierżawił w zamian za ofiary. Pośrednikiem pomiędzy bogami a ludźmi został ustanowiony en, przez którego bogowie obdarzali ludzi swoją łaską, w zamian zaś odbierali należną im cześć. En łączył w sobie funkcje króla i kapłana i w społeczeństwie pierwotnym był symbolem płodności. Za sprawowaną przez siebie funkcję ponosił śmierć rytualną. Mieszkaniem ena było giparu (egipar) – wydzielony dla niego obszar świątynny.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

En-Laj

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Ena

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) = praw. europejski nakaz aresztowania;


Ena (jap. 恵那市 Ena-shi) – miasto w prefekturze Gifu na wyspie Honsiu (Honshū), w Japonii.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Enacja

wywoływane przez wirusy patologiczne zmiany na liściach


Źródła:

SJP.pl

Enallage

figura stylistyczna polegająca na użyciu wyrazu w innej od oczekiwanej formie gramatycznej, np. w innym przypadku, osobie lub liczbie


Enallage (z gr. ἐναλλαγή enallagḗ – "wymiana, przemienność") – figura retoryczna polegająca na użyciu w wypowiedzi innej formy gramatycznej niż oczekiwana, a więc poniekąd nieprawidłowej (w tym sensie, że naruszona jest logiczno-gramatyczna ciągłość wypowiedzi). Na przykład w Pieśni nad Pieśniami:

Niech mnie ucałuje pocałunkami swych ust!
Bo miłość twa przedniejsza od wina (PnP 1,2)

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enamina

substancja organiczna zawierająca grupę aminową umieszczoną przy nienasyconym atomie węgla


Enaminy – aminy, w których grupa aminowa (NR/3; R = grupa alkilowa lub atom wodoru) jest przyłączona bezpośrednio do atomu węgla połączonego podwójnym wiązaniem z innym atomem węgla.

Enaminy pierwszo- (C=C-NH2) i drugorzędowe (C=C-NRH) są z natury nietrwałe i nie można ich otrzymać w formie czystej, gdyż ulegają samoistnej reakcji tautomeryzacji do odpowiedniej iminy:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enaminy

grupa substancji organicznych zawierających grupę aminową umieszczoną przy nienasyconym atomie węgla


Enaminy – aminy, w których grupa aminowa (NR/3; R = grupa alkilowa lub atom wodoru) jest przyłączona bezpośrednio do atomu węgla połączonego podwójnym wiązaniem z innym atomem węgla.

Enaminy pierwszo- (C=C-NH2) i drugorzędowe (C=C-NRH) są z natury nietrwałe i nie można ich otrzymać w formie czystej, gdyż ulegają samoistnej reakcji tautomeryzacji do odpowiedniej iminy:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enancjo-

przedrostek

 (1.1) …tworzący pierwszy człon wyrazów związanych z przeciwnością


Źródła:

Wiktionary

Enancjomer

izomer występujący w dwóch postaciach, które są nienakładalnymi na siebie odbiciami lustrzanymi; izomer zwierciadlany


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. cząsteczka posiadająca odpowiednik, którego struktura jest lustrzanym odbiciem jej własnej struktury;


Enancjomery – para nienakładalnych na siebie cząsteczek chemicznych, które są wzajemnymi odbiciami lustrzanymi (podobnie jak prawa i lewa dłoń). Są jednym z rodzajów stereoizomerów.

Dwa enancjomery skręcają światło spolaryzowane w przeciwnych kierunkach, a niektóre (nie wszystkie) mogą tworzyć lewo- i prawoskrętne formy krystaliczne. Oprócz tego wszystkie własności fizyczne i olbrzymia większość chemicznych są dla obu enancjomerów niemal identyczne. Istnieją tylko różnice energii niektórych wiązań chemicznych na poziomie rzędu 10−5 ich średniej energii, które mają pewien minimalny wpływ na trwałość termodynamiczną enancjomerów.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Enancjomorficzny

enancjomorfizm


Patrz:enancjomorfizm

Źródła:

SJP.pl

Enancjomorfizm

Enancjomorfy – pary chiralnych obiektów geometrycznych. Są nienakładalne i mają się do siebie tak, jak przedmiot i jego odbicie lustrzane. Typowe przykłady to prawa i lewa rękawiczka lub prawo- i lewoskrętna skorupa ślimaka.

W krystalografii używa się tego terminu w odniesieniu do kryształów, których komórka elementarna jest chiralna i stanowi wzajemne lustrzane odbicie.

Enacjomorficzne cząsteczki chemiczne nazywane są enancjomerami (zob. chiralność cząsteczek).


Źródła:

Wikipedia

Enancjosemia

przeciwstawność znaczeń jakiegoś wyrazu; enantiosemia


Źródła:

SJP.pl

Enantiosemia

przeciwstawność znaczeń jakiegoś wyrazu; enancjosemia


Źródła:

SJP.pl

Enargit

minerał o układzie rombowym, siarkoarsenek miedzi


Enargit (gr. enarges – "oczywisty") – minerał zaliczany do gromady siarkosoli. Jest rudą miedzi i arsenu.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enat

krewny w linii żeńskiej


Enat (hebr. עינת) – kibuc położony w samorządzie regionu Derom ha-Szaron, w Dystrykcie Centralnym, w Izraelu.

Leży na granicy równiny Szaron i Szefeli w otoczeniu miast Petach Tikwa i Rosz ha-Ajin, kibucu Giwat ha-Szelosza, oraz moszawów Kefar Sirkin, Nachszonim i Mazor. Na zachód od kibucu znajduje się baza sił powietrznych Izraelskich Sił Obronnych Kefar Sirkin. Na wschód od kibucu znajduje się granica Autonomii Palestyńskiej, strzeżona przez mur bezpieczeństwa. Po stronie palestyńskie jest arabska wieś Dajr Ballut.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enbu

konkurencja w karate, w której para zawodników toczy wyreżyserowaną walkę


Źródła:

SJP.pl

Enbyfobia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) psych. wrogość lub niechęć skierowana wobec osób niebinarnych płciowo


Źródła:

Wiktionary

Ence-Pence

wyliczanka


Źródła:

SJP.pl

Encefabol

lek o działaniu psychoenergizującym; pirytynol, enerbol


Źródła:

SJP.pl

Encefalizacja

ewolucyjny proces prowadzący do przejmowania funkcji niższych ośrodków nerwowych przez mózg; cerebryzacja, cerebralizacja


Encefalizacja (gr. enképhalos – mózg), cerebralizacja, cerebryzacja (łac. cerebrum – mózg) – ewolucyjny proces, który prowadzi do przejmowania funkcji niższych ośrodków nerwowych przez ośrodki wyższe. Polega na koncentracji neuronów w przedniej, głowowej części ciała zwierzęcia i jest związany z wykształceniem się głowy (cefalizacja) i powstaniem mózgu. W antropologii znaczenie terminu cerebryzacja zawężane jest do ewolucyjnego wzrostu rozmiarów mózgu u naczelnych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Encefalograf

urządzenie rentgenowskie do obrazowania mózgu


Źródła:

SJP.pl

Encefalografia

badanie radiologiczne mózgowia


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. ogólna nazwa kilku różnych metod badania mózgu;

 (1.2) med. badanie metodą encefalografii (1.1)


Encefalografia (z gr. enképhalos - mózg, gráphō - piszę) – metoda badania mózgu, wykonywana po wprowadzeniu do czaszki środka cieniującego (np. radiofarmaceutyka, powietrza).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Encefalograficzny

encefalografia


przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. związany z encefalografią, dotyczący encefalografii


Patrz:encefalografia

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Encefalogram

radiologiczny obraz mózgowia


Źródła:

SJP.pl

Encefalomalacja

martwica w określonym obszarze mózgu; rozmiękanie mózgu


Źródła:

SJP.pl

Encefalon

najważniejsza część centralnego układu nerwowego; mózg


Źródła:

SJP.pl

Encefalopata

osoba cierpiąca na encefalopatię


Źródła:

SJP.pl

Encefalopatia

ogólne określenie rożnego rodzaju uszkodzeń mózgu


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. wet. ogólne określenie uszkodzenia mózgu przez czynniki różnego pochodzenia;


Encefalopatia (gr. enkephalikos – mózgowy; gr. pathos choroba, cierpienie, odczuwanie) – ogólne określenie uszkodzenia mózgowia przez czynniki różnego pochodzenia. Uszkodzenia mózgowia człowieka prowadzą do różnego rodzaju zaburzeń zachowania, zwanych charakteropatiami.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Encefalopatyczny

encefalopatia


Patrz:encefalopatia

Źródła:

SJP.pl

Enceladus

ósmy według odległości od planety księżyc Saturna


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (1.1) astr. jeden z księżyców Saturna;



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Enchilada

[czytaj: enczijada lub encziljada] tortilla z ostro przyprawionym mięsem, podawana z sosem pomidorowym przyprawionym chile; enchillada


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. tradycyjne danie meksykańskie z kukurydzianej tortilli nadzianej mięsnym lub jarskim farszem, podpieczonej i serwowanej z sosem;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Enchillada

[czytaj: enczijada lub encziljada] tortilla z ostro przyprawionym mięsem, podawana z sosem pomidorowym przyprawionym chile; enchilada


Źródła:

SJP.pl

Enchirydion

dawniej: książka podręczna, zwięzły podręcznik, kompendium


Źródła:

SJP.pl

Encja

odrębna jednostka zawartości rozpoznawana za pomocą nazwy; byt



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Encke

osoby

obiekty astronomiczne


Źródła:

Wikipedia

Encoder

[czytaj: enkoder] w informatyce: urządzenie lub program do kodowania danych komputerowych; koder, kodek


Źródła:

SJP.pl

Encomienda

[czytaj: enkomienda] przymusowa praca, do której byli zmuszani Indianie na terenach znajdujących się pod kontrolą konkwistadorów


Encomienda (hiszp. encomendar: powierzać) – system niewolniczego gospodarowania i kontroli nad ludnością indiańską na podbitych przez Hiszpanię posiadłościach kolonialnych w Ameryce Łacińskiej w XVI–XVIII w.

Polegał na zmuszaniu ludności autochtonicznej do pracy na rzecz konkwistadora lub osadnika z Hiszpanii. Encomendero (ten, który uzyskał encomiendę) miał prawo do ściągania od Indian trybutu należnego koronie hiszpańskiej w zamian za opiekę nad Indianami oraz szerzenie wśród nich chrześcijaństwa. System wzorowany był na praktyce ściągania haraczu z ludności muzułmańskiej i żydowskiej w okresie rekonkwisty. Początkowo zbliżony do niewolnictwa, następnie upodobnił się do pańszczyzny.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Encortolon

Prednizolon – organiczny związek chemiczny, syntetyczny glikokortykosteroid o działaniu przeciwzapalnym, immunosupresyjnym i przeciwalergicznym.


Źródła:

Wikipedia

Encorton

kortykosteryd podnoszący we krwi poziom hemoglobiny i liczbę erytrocytów; prednizon


Prednizon – organiczny związek chemiczny, syntetyczny glikokortykosteroid, analog kortyzolu.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Encyjny

encja


Patrz:encja

Źródła:

SJP.pl

Encykl.

skrót od: encyklopedia, encyklopedyczny


Źródła:

SJP.pl

Encykliczny

encyklika


przymiotnik relacyjny

 (1.1) rel. związany z encykliką, dotyczący encykliki


Patrz:encyklika

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Encyklika

orędzie, pismo napisane przez papieża do wiernych


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. oficjalny papieski dokument doktrynalny w formie orędzia skierowany do biskupów i wiernych;


Encyklika (gr. ἐγκύκλιος, enkyklios – okólnik, pismo wędrujące) – orędzie, pismo napisane przez papieża, skierowane do biskupów i do wiernych. Tematy poruszane w encyklikach odnoszą się do spraw doktrynalnych i organizacyjnych o charakterze ogólnokościelnym. Za pierwszą encyklikę, w nowożytnym rozumieniu, należy uznać Ubi primum Benedykta XIV z 3 grudnia 1740 roku.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Encyklopedia

wydawnictwo naukowe zawierające zbiór wiadomości ze wszystkich dziedzin wiedzy lub jednej dziedziny, w układzie alfabetycznym lub rzeczowym, w wersji książkowej lub elektronicznej


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dzieło opisujące ogół wiedzy, uporządkowane w formie haseł;


Encyklopedia (łac. encyclopaedia z stgr. ἐνκύκλιos, enkýklios „tworzący krąg” + stgr. παιδεία, paideía „wykształcenie”) – kompendium wiedzy zapisane w formie zbioru artykułów hasłowych, złożonych z haseł (słów kluczowych) i tekstów je objaśniających (zawierających informacje dotyczące tych haseł). Hasła są ułożone w pewnym logicznym porządku, zazwyczaj alfabetycznym, dzięki czemu możliwe jest szybkie odnalezienie poszukiwanych informacji.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Encyklopedyczniej

stopień wyższy od przysłówka: encyklopedycznie


Źródła:

SJP.pl

Encyklopedyczność

encyklopedyczny


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co encyklopedyczne


Patrz:encyklopedyczny

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Encyklopedyczny

1. odnoszący się do encyklopedii, mający cechy encyklopedii;
2. obejmujący wiedzę z wielu dziedzin


przymiotnik

 (1.1) związany z encyklopedią, dotyczący encyklopedii

 (1.2) slang. w Wikipedii: taki, który nadaje się do encyklopedii


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Encyklopedyjka

zdrobnienie od: encyklopedia


Źródła:

SJP.pl

Encyklopedyści

grupa uczonych i myślicieli epoki Oświecenia, którzy doprowadzili do powstania Wielkiej encyklopedii francuskiej


Encyklopedyści – grupa francuskich filozofów, naukowców i literatów, twórców Wielkiej encyklopedii francuskiej.

Utworzenie tej encyklopedii było jednym z największych przedsięwzięć epoki oświecenia i wyrazem oświeceniowego światopoglądu. Uważa się, że encyklopedyści przygotowali podłoże intelektualne rewolucji francuskiej.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Encyklopedysta

1. członek grupy współtwórców Wielkiej encyklopedii francuskiej;
2. człowiek mający wiedzę z wielu różnych dziedzin; erudyta


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) członek grupy twórców Wielkiej Encyklopedii Francuskiej;

 (1.2) przen. człowiek inteligentny, mający wiedzę z wielu różnych dziedzin


Encyklopedyści – grupa francuskich filozofów, naukowców i literatów, twórców Wielkiej encyklopedii francuskiej.

Utworzenie tej encyklopedii było jednym z największych przedsięwzięć epoki oświecenia i wyrazem oświeceniowego światopoglądu. Uważa się, że encyklopedyści przygotowali podłoże intelektualne rewolucji francuskiej.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Encyklopedystka

encyklopedysta


Patrz:encyklopedysta

Źródła:

SJP.pl

Encyklopedyzm

1. encyklopedyczna wiedza; wszechstronność; encyklopedyczność;
2. kierunek filozoficzno-polityczny stworzony przez encyklopedystów francuskich w drugiej połowie XVIII wieku


Źródła:

SJP.pl

End

1. klawisz na klawiaturze komputerowej powodujący przeniesienie kursora na koniec linii; End;
2. część rozgrywki w curlingu



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Endecha

czterowersowa strofa spojona parzystymi rymami


Źródła:

SJP.pl

Endecja

partia narodowo-demokratyczna; potocznie: narodowa demokracja


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. polit. Narodowa Demokracja, polski ruch polityczny o ideologii nacjonalistycznej


Narodowa Demokracja, ruch narodowy, obóz narodowy lub endecja (od skrótu ND) – polski ruch polityczny o ideologii nacjonalistycznej, powstały pod koniec XIX wieku. Głównym ideologiem i współzałożycielem Narodowej Demokracji był Roman Dmowski.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Endecki

związany z endecją, endekami


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z endecją, dotyczący endecji


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Endeckość

endecki


Patrz:endecki

Źródła:

SJP.pl

Endeczka

zwolenniczka endecji; narodowa demokratka


Źródła:

SJP.pl

Endek

potocznie: członek endecji; narodowy demokrata


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. polityk lub zwolennik partii Narodowa Demokracja


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Endekoidalny

mający cechy prawicowego stronnictwa politycznego głoszącego idee polskiego nacjonalizmu


przymiotnik jakościowy

 (1.1) taki, który ma cechy endecji


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Endel

ścieg zygzakowy wykonany na domowej maszynie


Źródła:

SJP.pl

Endemia

stałe występowanie jakiejś choroby na danym terenie


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. stałe występowanie pewnej choroby na określonym terenie;


Endemia – termin epidemiologiczny określający stałe występowanie zachorowań na określoną chorobę (np. chorobę zakaźną) na danym obszarze w liczbie utrzymującej się przez wiele lat na podobnym poziomie.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Endemicznie

przysłówek

 (1.1) biol. ekol. na sposób endemiczny


Źródła:

Wiktionary

Endemiczność

występowanie tylko na danym terenie


Źródła:

SJP.pl

Endemiczny

1. występujący wyłącznie na danym obszarze;
2. uważany za powszechnie spotykany na jakimś terenie


przymiotnik relacyjny

 (1.1) występujący tylko na określonym obszarze


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Endemit

roślina lub zwierzę zamieszkujące ograniczony obszar geograficzny, specyficzny dla tego gatunku


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) bot. zool. takson występujący tylko na danym obszarze;


Endemit – takson (przeważnie rodzina i niższy) unikatowy dla danego miejsca albo regionu, występujący na ograniczonym obszarze, niestwierdzany poza nim naturalnie. W zależności od przyjmowanego kryterium endemitem może być takson o zasięgu mniejszym od określonej powierzchni (np. 10 tys. km²) lub takson, którego zasięg zawarty jest w granicach określonego obszaru geograficznego lub typu siedliska.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Endemizm

w biologii: występowanie roślin lub zwierząt wyłącznie na określonym terenie


Endemit – takson (przeważnie rodzina i niższy) unikatowy dla danego miejsca albo regionu, występujący na ograniczonym obszarze, niestwierdzany poza nim naturalnie. W zależności od przyjmowanego kryterium endemitem może być takson o zasięgu mniejszym od określonej powierzchni (np. 10 tys. km²) lub takson, którego zasięg zawarty jest w granicach określonego obszaru geograficznego lub typu siedliska.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enderbit

rodzaj skały metamorficznej lub magmowej złożonej głównie z kwarcu; czarnokit


Czarnokity (charnockity) – skały magmowe, których nazwa pochodzi od nagrobka (był użyty jako materiał do jego budowy) Joba Charnocka w Kalkucie.

Współwystępują najczęściej z anortozytem lub norytem. Niezależnie od genezy są skałami szarawymi, średnio lub gruboziarnistymi odznaczające się bezładną bądź tylko częściowo kierunkową (gnejsową) teksturą.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Endermologia

metoda regeneracji skóry za pomocą specjalnego rodzaju masażu, stosowana głównie w kosmetyce


Źródła:

SJP.pl

Endlować

szyć, obrabiając jednocześnie tkaniny ściegiem zygzakowym


Źródła:

SJP.pl

Endlowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) szycie i jednoczesne obrębianie tkaniny ściegiem zygzakowym; często stosowane przy wykonywaniu żagli


Źródła:

Wiktionary

Endoblast

wewnętrzny listek zarodkowy


Źródła:

SJP.pl

Endocarditis

[czytaj: endokarDItis] w medycynie: zapalenie wewnętrznej błony serca


Źródła:

SJP.pl

Endocardium

[czytaj: endokardjum] błona wyścielająca wszystkie struktury wewnątrz serca oraz tworząca zastawki serca; wsierdzie


Źródła:

SJP.pl

Endocytoza

Endocytoza (gr. éndon ‘wewnątrz’, kýtos ‘komórka’) – proces pochłaniania przez komórkę ze środowiska zewnętrznego różnych związków chemicznych, a także wirusów, bakterii oraz innych komórek (lub ich fragmentów), zachodzący poprzez wpuklenie błony komórkowej i utworzenie endosomu (wakuoli endocytarnej). Powstały ubytek błony komórkowej rekompensowany jest natomiast dobudowywaniem jej fragmentów w procesie egzocytozy.


Źródła:

Wikipedia

Endoderma

wewnętrza warstwa listka zarodkowego



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Endodermalny

przymiotnik

 (1.1) dotyczący endodermy


Źródła:

Wiktionary

Endodoncja

dział stomatologii zachowawczej leczeniem chorób miazgi zęba, głównie z zastosowaniem leczenia kanałowego


Endodoncja – dział stomatologii zachowawczej zajmujący się rozpoznawaniem i leczeniem chorób miazgi zęba oraz rozpoznawaniem i leczeniem chorób tkanek okołowierzchołkowych. Podstawową metodą leczenia jest tu leczenie kanałowe. Wykonuje się je za pomocą bardzo cienkich (od 0,06 do 0,40 mm) narzędzi piłująco-penetrujących. W nowoczesnej endodoncji do kontroli leczenia wykorzystuje się mikroskopy operacyjne oraz endometry. Mikroskopy endodontyczne umożliwiają operatorowi wgląd do wnętrza komory zęba i kanałów, endometry zaś to elektroniczne urządzenia dające możliwość dokładnego pomiaru głębokości kanału zębowego. Następnie kanały wypełniane są za pomocą gutaperki oraz uszczelniaczy. Równolegle w leczeniu z mikroskopem i endometrem stosowana jest diagnostyka rentgenowska.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Endodonta

specjalista w dziedzinie endodoncji


Źródła:

SJP.pl

Endodontka

endodonta


Źródła:

SJP.pl

Endoenergetyczny

taki, do którego przebiegu konieczne jest stałe doprowadzanie energii


Źródła:

SJP.pl

Endoenzym

Endoenzym, enzym wewnątrzkomórkowy – enzym wykazujący aktywność w tej samej komórce, w której został wytworzony. Termin ten jest używany głównie w celu odróżnienia od egzoenzymów.


Źródła:

Wikipedia

Endofenotyp

rodzaj biologicznego markera stosowanego w epidemiologii genetycznej i psychiatrii


Endofenotyp – pojęcie stosowane w epidemiologii genetycznej, zwłaszcza w odniesieniu do genetyki zaburzeń psychicznych. Endofenotyp (fenotyp pośredni) określa kliniczny marker choroby (zaburzenia). W psychiatrii endofenotypami mogą być odmienności neurofizjologiczne, neuropsychologiczne, biochemiczne, endokrynne.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Endogamia

zwyczaj zawierania małżeństw z członkami własnej grupy społecznej, kasty, plemienia


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biol. hodowlane kojarzenie zwierząt spokrewnionych przez wspólnych przodków

 (1.2) etn. socjol. praktyka i reguła kulturowa nakazująca zawieranie małżeństw wewnątrz własnej społeczności;


Endogamia (etym. gr. endon – „wewnątrz”, gameo – „zawieram małżeństwo”) – kulturowa reguła nakazująca jednostce zawieranie małżeństw (dobieranie sobie partnera) wewnątrz własnej grupy, w celu zabezpieczenia jej przed utratą członków, wzmocnienia izolacji i utrzymania odrębności. Endogamia występuje zazwyczaj w społeczeństwach uwarstwionych, służy względom prestiżowym i utrwala zróżnicowanie etniczne (kastowość).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Endogamiczny

endogamia


Patrz:endogamia

Źródła:

SJP.pl

Endogeneza

powstawanie zjawisk psychicznych na skutek bodźców wewnętrznych, organicznych oraz dziedziczności


Źródła:

SJP.pl

Endogeniczność

cecha czegoś dotyczącego przyczyn i oddziaływań wewnętrznych; endogenność


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha czegoś dotyczącego przyczyn i oddziaływań z wewnątrz


Endogeniczność − zjawisko występujące w statystyce i ekonometrii. O parametrze bądź zmiennej mówi się, że jest endogeniczna, jeśli zachodzi korelacja między tym parametrem/tą zmienną a błędem losowym. Endogeniczność może być wynikiem błędu pomiarowego, autoregresji, pominiętych zmiennych (omitted variables) lub błędów w wyborze próby statystycznej. Ogólnie, przyczynowe sprzężenie zwrotne między zmienną objaśnianą a objaśniającą modelu prowadzi do endogeniczności.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Endogeniczny

dotyczący przyczyn i oddziaływań wewnętrznych; endogenny


przymiotnik

 (1.1) geol. dotyczący procesów zachodzących wewnątrz Ziemi

 (1.2) med. pochodzący z wnętrza organizmu lub układu; powstały wewnętrznie


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Endogenność

cecha czegoś dotyczącego przyczyn i oddziaływań wewnętrznych; endogeniczność


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha czegoś co ma źródło wewnętrzne


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Endogenny

dotyczący przyczyn i oddziaływań wewnętrznych; endogeniczny


przymiotnik

 (1.1) biol. geol. med. psych. pochodzący z wewnątrz


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Endoikia

rodzaj symbiozy, w której organizm jednego gatunku żyje wewnątrz organizmu innego gatunku


Endoikia – forma symbiozy (synoikia) między populacjami odmiennych jednostek systematycznych, polegająca na zamieszkiwaniu jednego gatunku wewnątrz drugiego, charakteryzująca się obopólnymi korzyściami dla każdego z gatunków (mutualizm).Przykładem Endoikii są bakterie jelitowe w organizmach przeżuwaczy lub wiciowce tworzące faunę jelitową termitów.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Endokarp

wewnętrzna, cienka warstwa owocni


rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) bot. wewnętrzna część owocu, powstająca ze skórki okrywającej wewnętrzną stronę owocolistka;


Endokarp – w botanice jest to wewnętrzna część owocu, która powstaje ze skórki okrywającej wewnętrzną stronę owocolistka. Endokarp może być w postaci pestki (owoce pestkowców – brzoskwinia, morela, wiśnia, śliwka) lub skórzasty (owoc jabłoni).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Endokrynnie

endokrynny


Patrz:endokrynny

Źródła:

SJP.pl

Endokrynny

związany z endokrynologią - nauką o gruczołach dokrewnych wydzielających hormony


przymiotnik

 (1.1) biol. związany z wydzielaniem wewnętrznym hormonów w organizmie


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Endokrynolog

osoba zajmująca się endokrynologią


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) med. lekarz specjalista zajmujący się rozpoznawaniem, profilaktyką i leczeniem chorób gruczołów wydzielania wewnętrznego

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) med. lekarka specjalistka endokrynologii


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Endokrynologia

dział medycyny zajmujący się fizjologią i patologią funkcjonowania gruczołów dokrewnego wydzielania


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauk. nauka o wydzielaniu wewnętrznym, gruczołach, hormonach i ich działaniu;

 (1.2) med. dziedzina medycyny zajmująca się zaburzeniami funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego

 (1.3) pot. med. klinika, oddział lub pododdział w szpitalu, gdzie leczeni są pacjenci z chorobami tarczycy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Endokrynologiczno-Ginekologiczny

związany z endokrynologią i ginekologią


Źródła:

SJP.pl

Endokrynologiczny

endokrynologia


przymiotnik relacyjny

 (1.1) med. biol. związany z endokrynologią, dotyczący endokrynologii


Patrz:endokrynologia

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Endokrynolożka

endokrynolog


Patrz:endokrynolog

Źródła:

SJP.pl

Endokryptny

w odniesieniu do pierwiastków chemicznych: nie tworzący własnych minerałów; kryptomorficzny, endomorficzny


Źródła:

SJP.pl

Endoksan

lek cytostatyczny hamujący podział komórek, stosowany w leczeniu m.in. nowotworów złośliwych; cyklofosfamid; lek antymitotyczny


Źródła:

SJP.pl

Endoksyna

jeden z hormonów regulujących wydalanie sodu przez nerki


Źródła:

SJP.pl

Endolimfa

Śródchłonka, endolimfa (łac. endolympha) – płyn wypełniający struktury błędnika błoniastego. Jego ruch odpowiada za pobudzanie receptorów słuchu i układu równowagi. Charakteryzuje się, w odróżnieniu od przychłonki, wysokim stężeniem jonów potasu (K+) oraz niskim stężeniem jonów sodu (Na+).


Źródła:

Wikipedia

Endolitofit

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bot. litofit wrastający w szczeliny we wnętrzu skał


Źródła:

Wiktionary

Endometrialny

endometrium


Patrz:endometrium

Źródła:

SJP.pl

Endometrioza

w medycynie: przedostanie się tkanek śluzówki macicznej poza jamę macicy; gruczolistość


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. choroba kobiet polegająca na nieprawidłowym umiejscowieniu błony śluzowej trzonu macicy;


Endometrioza, gruczolistość zewnętrzna – obecność błony śluzowej macicy (endometrium) poza jamą macicy. Ognisko endometriozy zawiera komórki gruczołowe i zrąb endometrium. Choroba najczęściej dotyczy kobiet w wieku rozrodczym.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Endometritis

w medycynie: zapalenie błony śluzowej macicy


Źródła:

SJP.pl

Endometrium

błona śluzowa macicy, wyściełająca jej wnętrze


Endometrium, wyścielisko – błona śluzowa macicy ssaków, pokryta nabłonkiem walcowatym. Jest wrażliwa na hormony steroidowe, w szczególności na estrogeny i gestageny, w związku z czym zmienia się wraz z cyklem miesięcznym.

U dziewcząt przed okresem dojrzewania endometrium ma grubość od 0,3 do 0,5 mm. U kobiet miesiączkujących w okresie okołoowulacyjnym przeciętnie jest to 7–9 mm, a w drugiej fazie cyklu do 15 mm (za nieprawidłową grubość wyścieliska dla kobiet miesiączkujących uznaje się wartość powyżej 15 mm). W okresie pomenopauzalnym u kobiet stosujących hormonalną terapię zastępczą grubość endometrium nie powinna przekraczać 8 mm (5 mm u kobiet jej niestosujących). Po tym okresie jego grubość większa niż 12 mm sugeruje raka trzonu macicy.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Endomikoryza

mikoryza, w której strzępki grzyba wrastają do wnętrza komórek miękiszu kory pierwotnej korzenia; endomykoryza, mikoryza wewnętrzna


Mykoryza, mikoryza (mycorrhiza) – powszechnie występujące zjawisko polegające na współżyciu korzeni lub nasion roślin naczyniowych z grzybami (dotyczy około 85% gatunków roślin wyższych z całego świata). Większość przypadków mykoryzy dotyczy relacji mutualistycznej, w nielicznych przypadkach zależność przesuwa się w kierunku wykorzystywania grzyba.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Endomitotyczny

endomitoza


Patrz:endomitoza

Źródła:

SJP.pl

Endomitoza

Endomitoza – podwajanie liczby chromosomów przez replikację bez podziału tuż przed mejozą. W czasie podziału mejotycznego pary identycznych chromosomów siostrzanych dzielą się odtwarzając kariotyp rodzicielski. Umożliwia to uniknięcie problemów związanych z segregacją.


Źródła:

Wikipedia

Endomorfia

jeden z 3 elementów określających pokrój człowieka; przewaga endomorfii oznacza niską, szeroką, zażywną sylwetkę


Źródła:

SJP.pl

Endomorficzny

1. w odniesieniu do pierwiastków chemicznych: nie tworzący własnych minerałów; endokryptny, kryptomorficzny;
2. w odniesieniu do budowy ciała człowieka: niska, szeroka, zażywna sylwetka


Źródła:

SJP.pl

Endomorfik

osoba o powolnym metabolizmie, mająca skłonności do odkładania się tłuszczu


Endomorfik – typ sylwetki wg typologii Sheldona. Osoba charakteryzująca się ciężką budową ciała, rozłożystym i grubym szkieletem, wolnym metabolizmem, a więc dużą masą zarówno mięśniową, jak i tłuszczową, z tendencją do tycia. Przykładem osoby z przewagą cech endomorficznych był czołowy polski kulturysta wagi ciężkiej Konrad Gaca.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Endomorfizm

Endomorfizm – w teorii kategorii morfizm danej struktury matematycznej w siebie. Zbiór \mathrm {End} \;{\mathcal {A}} wszystkich endomorfizmów struktury {\mathcal {A}} wraz z działaniem składania przekształceń jest monoidem (tzn. półgrupą z jedynką). W strukturach algebraicznych endomorfizmy są homomorfizmami danej struktury w siebie.


Źródła:

Wikipedia

Endomykoryza

mykoryza, w której strzępki grzyba wrastają do wnętrza komórek miękiszu kory pierwotnej korzenia; endomikoryza, mykoryza wewnętrzna


Mykoryza arbuskularna (endomykoryza) – rodzaj mykoryzy, w którym grzybnia wnika do wnętrza komórek korzeni roślin. Najważniejszymi strukturami mykoryzy arbuskularnej są drzewkowato rozgałęzione strzępki zwane arbuskulami, tworzące się we wnętrzu komórek kory pierwotnej korzenia. Pośredniczą one w wymianie składników pokarmowych między rośliną a arbuskularnym grzybem mykoryzowym. Grzyby tworzące ten rodzaj mykoryzy należą do gromady Glomeromycota. Wzrost ich strzępek stymulowany jest przez strigolaktony, fitohormony wydzielane przez korzenie roślin.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Endon

prymitywny typ mózgu u płazińców i obleńców


Endon – wieś w Anglii, w hrabstwie Staffordshire, w dystrykcie Staffordshire Moorlands. Leży 31 km na północ od miasta Stafford i 221 km na północny zachód od Londynu.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Endonim

nazwa obiektu geograficznego w jednym z języków używanych na obszarze, na którym znajduje się ten obiekt


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) jęz. geogr. nazwa obiektu geograficznego w jednym z języków używanych na danym obszarze, gdzie dany obiekt się znajduje, używana poza miejscem występowania tego języka;


Endonim (gr. ἔνδον „wewnątrz” i ὄνομα „nazwa”) – nazwa obiektu geograficznego w jednym z języków używanych na obszarze, gdzie znajduje się ten obiekt. Jeżeli taka nazwa jest zatwierdzona przez organ nazewniczy odpowiedzialny za urzędowe ustalanie nazw danego obszaru, wtedy taka nazwa jest endonimem standaryzowanym.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Endonukleaza

enzym z klasy hydrolaz


Endonukleazy – enzymy należące do klasy hydrolaz, które działając na DNA i RNA doprowadzają do ich rozkładu do oligonukleotydów przez rozerwanie wiązań fosfodiestrowych wewnątrz łańcucha kwasu nukleinowego.

Występują w niemal wszystkich komórkach organizmów żywych, ich obecność stwierdzono też w genomach wirusowych. Służą one komórce do cięcia, niszczenia DNA obcego lub zbędnego własnego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Endopasożyt

pasożyt żyjący wewnątrz organizmu swego żywiciela, np. motylica wątrobowa, tasiemiec; entopasożyt


Pasożyt wewnętrzny (endopasożyt) – organizm cudzożywny, który żyje wewnątrz innego organizmu i dla którego organizm ten (żywiciel) jest źródłem pożywienia.

Pasożyty wewnętrzne jako patogeny często są przyczyną chorób, zwykle cechuje je duża wybiórczość pokarmowa i specjalizacja. Endopasożytami są często pierwotniaki (np. lamblie), nicienie, płazińce i grzyby. Organizm człowieka jest zarówno żywicielem pośrednim, jak i ostatecznym dla ponad pięćdziesięciu różnych pasożytów.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Endopeptydaza

Endopeptydazy (gr. éndon ‘wewnątrz’, péptō ‘trawię’) – grupa organicznych związków chemicznych, enzymów proteolitycznych (proteaz) zaliczanych do hydrolaz. Katalizują hydrolizę wiązania peptydowego wewnątrz łańcucha polipeptydowego, rozkładając go na oligopeptydy.

Do endopeptydaz zaliczają się m.in. niektóre enzymy trawienne (pepsyna, trypsyna, chymotrypsyna).


Źródła:

Wikipedia

Endoplazma

Cytoplazma – część protoplazmy komórki eukariotycznej pozostająca poza jądrem komórkowym, a w przypadku, z definicji nie posiadających jądra, komórek prokariotycznych – cała protoplazma.

Dzieli się ją na:


Źródła:

Wikipedia

Endoplazmatyczny

znajdujący się wewnątrz cytoplazmy


Źródła:

SJP.pl

Endopodit

Endopodit – gałąź wewnętrzna odnóża dwugałęzistego skorupiaków i jedyna gałąź odnóża jednogałęzistego.

Endopodit wyrasta z dystalnej części protopoditu (bazipoditu). U pancerzowców złożony jest z 5 członów: ischiopoditu, meropoditu, karpopoditu, propoditu i daktylopoditu, natomiast u innych skorupiaków liczba członów może być zwiększona lub zmniejszona: w przypadku odnóży tułowiowych skrzelonogów może być nieczłonowany, a w przypadku czułków małżoraczków i odnóży tułowiowych pąkli podzielony na liczne, drobne segmenty. Zwykle jest dłuższy od egzopoditu, ale niekiedy bywa od niego krótszy, a nawet całkiem zredukowany.


Źródła:

Wikipedia

Endopoliploid

komórka lub tkanka zawierająca zwielokrotnioną liczbę chromosomów


Źródła:

SJP.pl

Endoproteza

proteza zainstalowana wewnątrz organizmu


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Endor

miejscowość biblijna



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Endorfina

endogenny związek chemiczny (hormon peptydowy), działający przeciwbólowo podobnie do morfiny, wytwarzany przez niektóre komórki (np. neurony), wywołuje poczucie szczęścia; hormon szczęścia


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biochem. hormon peptydowy, endogenny opioid, który wywołuje zadowolenie i doskonałe samopoczucie oraz tłumi odczuwanie drętwienia i bólu;


Endorfiny (skrótowiec od „endogenne morfiny”) – grupa hormonów peptydowych, wywołują dobre samopoczucie i zadowolenie z siebie oraz generalnie wywołują wszelkie inne stany euforyczne (tzw. hormony szczęścia). Tłumią odczuwanie drętwienia i bólu. Są endogennymi opioidami.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Endorfinowy

endorfina


Patrz:endorfina

Źródła:

SJP.pl

Endoskop

1. optyczny przyrząd diagnostyczny umożliwiający dokładne obejrzenie wnętrza narządów i jam ciała; wziernik;
2. optyczny przyrząd techniczny służący do oglądania trudno dostępnych obiektów, np. wewnętrznych powierzchni rurociągów, wnętrza silników pojazdów mechanicznych itp.


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. wziernik medyczny służący do oglądania wewnętrznych ścian narządów;


Endoskop (gr. endo „wewnątrz” i skopein „widzieć, oceniać”) – rodzaj wziernika medycznego w formie rury lub przewodu z własnym źródłem światła, służący do badania wnętrza organizmu (jamy ciała, wnętrza przewodu pokarmowego, drzewa oskrzelowego) i wykonywania małoinwazyjnych zabiegów endoskopowych. Obraz jest przekazywany przez układ soczewek i pryzmatów lub – w przypadku fiberoskopu – przez włókna szklane.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Endoskopia

ogół metod diagnostycznych polegających na badaniu wnętrza ciała ludzkiego przy wykorzystaniu endoskopów; wziernikowanie


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. oglądanie jam ciała za pomocą wziernika;


Endoskopia – ogólna nazwa zabiegów diagnostyczno-leczniczych w medycynie i w weterynarii, polegających na badaniu wnętrza ciała przy wykorzystaniu aparatów, zwanych endoskopami, umożliwiających doprowadzenie światła oraz optyki do wnętrza przewodu pokarmowego, oddechowego oraz jam ciała, np.: jamy otrzewnej, jamy opłucnej.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Endoskopistka

endoskopista


Patrz:endoskopista

Źródła:

SJP.pl

Endoskopowy

dotyczący endoskopu


przymiotnik

 (1.1) związany z endoskopem, dotyczący endoskopu

 (1.2) taki, który jest wykonywany przy pomocy endoskopu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Endosmometr

przyrząd do mierzenia prędkości endosmozy


Źródła:

SJP.pl

Endosmotyczny

edosmoza


Patrz:edosmoza

Źródła:

SJP.pl

Endosperm

tkanka miękiszowa nasion roślin okrytonasiennych, zawierająca odżywcze substancje zapasowe; endosperma, bielmo


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Endosperma

tkanka miękiszowa nasion roślin okrytonasiennych, zawierająca odżywcze substancje zapasowe; endosperm, bielmo


Źródła:

SJP.pl

Endospor

1. zarodnik wytworzony we wnętrzu zarodni;
2. u bakterii przetrwalnik pomagający przeżyć niekorzystny okres


Źródła:

SJP.pl

Endospora

1. zarodnik wytworzony we wnętrzu zarodni;
2. u bakterii przetrwalnik pomagający przeżyć niekorzystny okres



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Endostyl

rynienkowate wgłębienie w gardzieli bezczaszkowców i osłonic


Endostyl − wgłębienie w dolnej części gardzieli osłonic i bezczaszkowców oraz larw minogów (zobacz: ślepica). Endostyl ma kształt rynienki i jest wyścielony orzęskowym nabłonkiem wydzielającym śluz. Służy przesuwaniu zlepionego śluzem pokarmu z gardzieli do jelita. U minogów w czasie przeobrażenia z postaci larwalnej endostyl przekształca się w gruczoł tarczycy. Jest uważany za homologiczny z tarczycą kręgowców.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Endosymbiont

Endosymbioza – specyficzny rodzaj symbiozy, w którym komórki jednego organizmu żyją wewnątrz komórek lub tkanek drugiego.

Endosymbiont – organizm, którego środowiskiem życia jest inny organizm. Endosymbionty mogą występować w przestworach międzykomórkowych, jamistych wgłębieniach lub mogą wnikać bezpośrednio do komórki gospodarza. Endosymbiontami mogą być glony, np. sinice (Nostoc, Anabaena), zielenice (Chlorophyta), bruzdnice. W toku ewolucji może dojść do powstania interakcji pomiędzy endosymbiontem a gospodarzem. Najczęściej jest to luźna interakcja, polegająca na wykorzystywaniu ciała gospodarza jako miejsce zamieszkania endosymbionta. Można także spotkać bardziej ścisłe interakcje, np. mutualizm, czy pasożytnictwo, np. Azolla filiculoides i Anabaena azollae, czy pasożytnicze krasnorosty (Ricardia) żyjące na plesze innych krasnorostów (Laminaria). Przykładami endosymbiontów są np. zoochlorelle, zooksantelle, cyjanelle.


Źródła:

Wikipedia

Endosymbioza

rodzaj symbiozy, w którym komórki jednego organizmu żyją wewnątrz komórek lub tkanek drugiego


Teoria endosymbiozy – teoria stanowiąca, że mitochondria, plastydy (jak chloroplasty) i być może inne organella komórki eukariotycznej powstały na skutek endosymbiozy pomiędzy różnymi mikroorganizmami. Zgodnie z nią niektóre organella pochodzą od wolno żyjących bakterii, które dostały się do innych komórek jako endosymbionty. Mitochondria rozwinęły się więc z proteobakterii (w szczególności zaś z Rickettsiales, kladu SAR11 lub ich bliskich krewnych), chloroplasty zaś od sinic.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Endoszkielet

szkielet wewnętrzny kręgowców zbudowany z tkanki chrzęstnej i kostnej, nadający ciału kształt, stanowiący miejsce przyczepu mięśni i ochraniający narządy wewnętrzne


Szkielet wewnętrzny (endoszkielet) – szkielet znajdujący się wewnątrz ciała, otoczony innymi tkankami. U kręgowców składa się z kości i chrząstek. Kości pojawiają się w tych miejscach, w których jest potrzebna sztywność i wytrzymałość na obciążenia, a chrząstki tam gdzie jest potrzebna sprężystość. Na przykład nos człowieka i krtań zbudowane są z chrząstek. Chrząstki służą też jako amortyzatory w stawach. U bezkręgowców szkielet wewnętrzny bywa inaczej zbudowany. U bezkręgowych strunowców budowany jest przez strunę grzbietową. U głowonogów chrzęstny szkielet osłania niektóre narządy. U gąbek zbudowany jest z igieł o różnej budowie fizycznej i chemicznej. Podobnie jak egzoszkielet dostarcza on twardego oparcia i zaczepu dla mięśni, przez co możliwy jest ruch. Jego ewolucyjną przewagą nad egzoszkieletem jest możliwość ciągłego wzrostu bez konieczności linienia.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Endotelina

polipeptyd złożony z 21 aminokwasów


Endoteliny – grupa peptydów złożonych z 21 aminokwasów o działaniu zwężającym naczynia, wydzielane przez komórki śródbłonka naczyń krwionośnych i kanalików nerkowych. Odgrywają kluczową rolę w hemostazie naczyniowej (utrzymywanie właściwego napięcia naczyń i perfuzji naczyniowej). Mają również działanie mitogenne i proagregacyjne, a w efekcie także aterogenne.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Endotermia

utrzymywanie stałej temperatury ciała poprzez zużywanie energii metabolizmu; stałocieplność


Źródła:

SJP.pl

Endotermiczność

1. cecha zwierzęcia zdolnego do utrzymywania temperatury wewnętrznej ciała na względnie stałym poziomie, niezależnym od temperatury otoczenia; ciepłokrwistość, gorącokrwistość, homojotermia, homeotermia, stałocieplność;
2. cecha procesów, w których dochodzi do pochłaniania ciepła


Źródła:

SJP.pl

Endotermiczny

1. o zwierzęciu: zdolny do utrzymywania temperatury wewnętrznej ciała na względnie stałym poziomie, niezależnym od temperatury otoczenia; stałocieplny, ciepłokrwisty, gorącokrwisty, homojotermiczny;
2. związany z pochłanianiem ciepła


Źródła:

SJP.pl

Endotoksemia

ostre zakażenie organizmu wywołane obecnością drobnoustrojów we krwi; sepsa, sepsis, posocznica


Źródła:

SJP.pl

Endotoksyna

związek szkodliwy dla organizmu uwalniany przez bakterie w trakcie ich rozpadu


Endotoksyny – toksyny występujące w błonie zewnętrznej bakterii Gram-ujemnych. Są to kompleksy lipopolisacharydowe uwalniane po rozpadzie (lizie) komórki. Są stosunkowo trwałe chemicznie i odporne na ogrzewanie w temp. 60 °C przez kilka godzin.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Endurak

potocznie: motocykl przeznaczony do wyścigów enduro


Źródła:

SJP.pl

Enduro

1. sport motorowy lub rowerowy, w którym zawodnicy ścigają się częściowo po utwardzonej powierzchni, a częściowo po terenie z naturalnymi utrudnieniami;
2. zawody w enduro - sporcie;
3. motocykl lub rower przeznaczony do wyścigów enduro; endurowiec, endurówka;
4. związany z enduro - sportem


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) sport. mot. jazda motocyklami lub rowerami trasą z utrudnieniami w terenie;

 (1.2) sport. mot. mistrzostwa w jeździe motocyklami lub rowerami trasą z utrudnieniami w terenie

 (1.3) mot. motocykl przystosowany do jazdy terenowej

 (1.4) sport. rower przystosowany do jazdy terenowej

przymiotnik relacyjny

 (2.1) sport. mot. związany ze sportem enduro (1.1)


Enduro – rodzaj sportu motorowego polegający na pokonaniu trasy o nawierzchniach asfaltowych, jak i terenowych.

Trasa liczy zazwyczaj od 200 do 300 km. W czasie rajdu zawodnicy zaliczają poszczególne próby czasowe. W Polsce i w większości krajów są to próby: Cross, Enduro i SuperCross


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Endurować

potocznie: uprawiać enduro (sport motorowy lub rowerowy)


czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) sport. mot. uprawiać enduro


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Endurowiec

osoba uprawiająca enduro


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sport. mot. zawodnik enduro

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (2.1) pot. mot. motocykl lub rower endurowy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Endurówka

motocykl lub rower wykorzystywany w enduro; enduro, endurowiec


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1)  pot. mot. motocykl lub rower endurowy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Endurowo

przysłówek sposobu

 (1.1) sport. mot. tak jak na enduro, jak robią zawodnicy enduro


Źródła:

Wiktionary

Endurowy

enduro (sport); enduro


przymiotnik relacyjny

 (1.1) sport. mot. odnoszący się do enduro, związany z enduro


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Endymion

mit. gr. kochanek bogini Księżyca pogrążony w wiecznym śnie; symbol delikatnej urody młodzieńczej i wiecznego snu, spokoju śmierci


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mitgr. król Elidy, piękny młodzieniec, ukochany Selene, ukarany nieprzerwanym snem i obdarzony wieczną młodością;

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (2.1) astr. planetoida o numerze katalogowym 342;

 (2.2) astr. jeden z kraterów na powierzchni Księżyca



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Endyt

płat po wewnętrznej stronie odnóża stawonogów


Endyt, endit – płat po wewnętrznej stronie odnóża stawonogów.

U trylobitów endyty występują na prawie wszystkich przydatkach, a te z tego samego protopoditu zlewają się tworząc jedną krawędź zwaną gnatobazą. U skorupiaków endyty mogą znajdować się na prekoksopodicie, koksopodicie, bazipodicie i/lub ischiopodicie danego odnóża. Zmodyfikowanymi endytami koksopoditów szczęk pierwszej pary są występujące u sześcionogów i skorupiaków żuwka wewnętrzna i żuwka zewnętrzna. Endyty często zachowują się też na żuwaczkach sześcionogów i skorupiaków, ale w formie zlanej z pozostałą ich częścią. U torboraków endyty w formie oostegitów budują torbę lęgową.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Endywia

dwuletnia roślina warzywna o szerokich liściach; cykoria endywia, szczerbak


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Cichorium endivia|L.|ref=tak., gatunek rośliny z rodziny astrowatych;

 (1.2) bot. roln. roślina z gatunku endywii (1.1)

 (1.3) spoż. liście endywii (1.2) używane jako jarzyna, głównie na surówki


Cykoria endywia, endywia (Cichorium endivia L.) – gatunek rośliny jednorocznej lub dwuletniej, należący do rodziny astrowatych. Endywia pochodzi z wybrzeży Morza Śródziemnego i Azji Zachodniej. Znana była już w starożytności. W Europie uprawiana od XVI wieku.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Enea

skrót od: European Nuclear Energy Agency - Europejska Agencja Energii Atomowej


Enea S.A. – polskie przedsiębiorstwo branży energetycznej z siedzibą w Poznaniu. Grupa Kapitałowa Enea, dla której Enea S.A. jest jednostką dominującą, działa w pełnym łańcuchu wartości rynku energetycznego:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Eneasz

bohater "Illiady", bohaterski przywódca wojsk trojańskich


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mitgr. mitrzym. syn Anchizesa, bohater wojny trojańskiej, jego dalecy potomkowie Romulus i Remus mieli założyć Rzym;

 (1.2) imię|polski|m.;


Eneasz (łac. Aeneas, gr. Αἰνείας Aineías) – w mitologii greckiej i mitologii rzymskiej bohater wojny trojańskiej. Uchodził za syna króla Anchizesa i bogini Wenus (gr. Afrodyta). Był potomkiem Dardanosa, a więc i boga Zeusa.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Eneida

tytuł rzymskiej epopei narodowej autorstwa Wergiliusza


Eneida (łac. Aeneis) – rzymski poemat epicki, napisany heksametrem przez Publiusza Wergiliusza Marona, opiewający w 12 księgach o łącznym rozmiarze 9892 wierszy dzieje Trojańczyka Eneasza, legendarnego protoplasty Rzymian.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enema

zabieg polegający na wprowadzeniu do odbytnicy ciepłej wody, często z dodatkiem soli lub leków, w celu spowodowania wypróżnienia; lewatywa; wlew doodbytniczy; klizma


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. zabieg płukania jelita grubego, lewatywa


Lewatywa (łac. enema) – zabieg medyczny polegający na wlewaniu przez odbyt płynu do jelita grubego w celu usunięcia mas kałowych.

W medycynie lewatywy znajdują zastosowanie jako:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Eneolit

okres przejściowy między epokami kamienia i brązu; chalkolit, epoka miedzi


Chalkolit (od gr. chalkós — miedź i lithos — kamień), także eneolit lub epoka miedzi – jedna z epok prehistorii, okres przejściowy między archeologicznymi epokami kamienia i brązu, w którym u ludów neolitycznych pojawiły się pierwsze użytkowe wyroby z metalu, głównie z miedzi (narzędzia, broń, ozdoby), obok pozostających wciąż w powszechnym użyciu narzędzi wyrabianych z krzemienia i in. kamienia.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Eneolityczny

eneolit


Patrz:eneolit

Źródła:

SJP.pl

Enerbol

lek o działaniu psychoenergizującym; pirytynol, encefabol


Źródła:

SJP.pl

Enerdówek

mieszkanka NRD; NRD-ówka


Źródła:

SJP.pl

Enerdowiec

obywatel NRD; NRD-owiec


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. lekcew. obywatel byłego NRD


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Enerdówka

mieszkanka NRD; NRD-ówka


Źródła:

SJP.pl

Enerdowski

przymiotnik od: NRD (Niemiecka Republika Demokratyczna, niem. (Die) Deutsche Demokratische Republik); NRD-owski, dedeerowski, dederowski, DDR-owski


przymiotnik

 (1.1) związany z NRD, dotyczący NRD


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Enerefowiec

mieszkaniec NRF (Niemieckiej Republiki Federalnej); NRF-owiec


Źródła:

SJP.pl

Enerefowski

przymiotnik od: NRF (Niemiecka Republika Federalna); NRF-owski


Źródła:

SJP.pl

Energa

Grupa Kapitałowa Energa – polska grupa kapitałowa zajmująca się wytwarzaniem, dystrybucją i sprzedażą energii elektrycznej, dostarcza prąd do około 2,7 mln odbiorców, co stanowi ok. 17-procentowy udział w rynku obrotu energii elektrycznej.


Źródła:

Wikipedia

Energetyczka

energetyk


Patrz:energetyk

Źródła:

SJP.pl

Energetyczność

energetyczny


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co energetyczne; cecha tych, którzy są energetyczni


Patrz:energetyczny

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Energetyczny

energetyka


przymiotnik

 (1.1) dotyczący energetyki

 (1.2) związany z energią


Patrz:energetyka

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Energetyk

specjalista w zakresie energetyki


rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) osoba, która pracuje w energetyce

 (1.2) pot. napój energetyczny



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Energetyka

dział techniki obejmujący problemy wytwarzania, gromadzenia, przetwarzania i przesyłania energii; także dział gospodarki narodowej zajmujący się tymi rzeczami


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dział gospodarki obejmujący różne formy wytwarzania i wykorzystania energii

forma rzeczownika.

 (2.1) D. i B. lp. od: energetyk


Energetyka – dział nauki i techniki, a także gałąź przemysłu, która zajmuje się przetwarzaniem dostępnych form energii na postać łatwą do wykorzystania przy zasilaniu wszelkich procesów przemysłowych, a także napędzaniu maszyn i urządzeń używanych w życiu codziennym.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Energetyzacja

napełnianie energią życiową, zwiększanie sił witalnych


Źródła:

SJP.pl

Energetyzm

pogląd filozoficzny, według którego wszystkie zjawiska przyrody są przemianami rodzajów energii


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) filoz. pogląd, który tłumaczy wszelkie zjawiska przyrody jako przemiany energii


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Energetyzować

1. zwiększać energię witalną;
2. dodawać energii przedmiotowi przy użyciu nadnaturalnych mocy


Źródła:

SJP.pl

Energetyzująco

w sposób energetyzujący, wzmagający energię


Źródła:

SJP.pl

Energia

1. siła wytwarzana w elektrowni;
2. skalarna wielkość fizyczna;
3. zdolność do wykonania pracy;
4. potencjał do pracy; werwa; zapał;
5. dzielność, wytrwałość


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) entuzjazm, chęć do działania

 (1.2) fiz. zasób, kosztem którego możliwe jest wykonanie pracy;


Energia (gr. ενεργεια energeia od ἔργον ergon „praca”) – skalarna wielkość fizyczna charakteryzująca stan układu fizycznego (materii) jako jego zdolność do wykonania pracy.

Energia występuje w różnych postaciach np.: energia kinetyczna, energia potencjalna, energia sprężystości, energia termiczna, energia jądrowa.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Energicznie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób energiczny, stanowczo, żywo


Źródła:

Wiktionary

Energiczniej

stopień wyższy od przysłówka: energicznie


Źródła:

SJP.pl

Energiczniejszy

stopień wyższy od przymiotnika: energiczny


Źródła:

SJP.pl

Energiczność

energiczny


Patrz:energiczny

Źródła:

SJP.pl

Energiczny

pełen energii, ruchliwy, żywy; stanowczy, zdecydowany


przymiotnik

 (1.1) taki, który jest pełen energii, żywości, wigoru; stanowczy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Energiochłonność

energiochłonny


Patrz:energiochłonny

Źródła:

SJP.pl

Energiochłonny

zużywający dużo energii w stosunku do uzyskiwanego efektu; energochłonny


Źródła:

SJP.pl

Energiooszczędny

rzadko: zużywający niewiele energii, pozwalający oszczędzać energię; energooszczędny


Źródła:

SJP.pl

Energiotwórczy

wytwarzający energię


Źródła:

SJP.pl

Energizer

[czytaj: enerDŻAJzej] napój o działaniu pobudzającym; energetyk, energy drink, energy-drink


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) spoż. napój o zwiększonej zawartości takich substancji jak sole mineralne, cukry, kofeina, którego celem jest wywołanie pobudzenia


Energizer Holdings, Inc. – przedsiębiorstwo produkujące baterie i akumulatory, spółka publiczna notowana na Giełdzie Nowojorskiej (NYSE): ENR (tzw. „Wall Street”).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Energizować

dodawać energii, wigoru


Źródła:

SJP.pl

Energizujący

wzmacniający, ożywiający, regenerujący; energetyzujący


Źródła:

SJP.pl

Energoblok

1. system urządzeń elektrowni do przetwarzania energii elektrycznej; blok energetyczny;
2. rodzaj urządzenia zasilającego w samochodach i przyczepach kempingowych


Źródła:

SJP.pl

Energochłonność

stopień zużywania energii przez urządzenie, maszynę, proces przemysłowy, technologiczny itp.


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) techn. ilość zużywanej energii

 (1.2) cecha zużywanie energii


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Energochłonny

pochłaniający energię; energiochłonny


przymiotnik

 (1.1) wymagający dużej ilości energii


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Energoelektronik

specjalista w dziedzinie energoelektroniki


Źródła:

SJP.pl

Energoelektronika

specjalista w dziedzinie energoelektroniki


Energoelektronika, elektronika przemysłowa, elektronika mocy, elektronika siłowa – odrębna gałąź elektroniki zajmująca się zastosowaniem układów elektronicznych dużej mocy (przekształtników energoelektronicznych), głównie znajduje zastosowanie w układach napędowych o regulowanej prędkości obrotowej.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Energogenny

wytwarzający energię - fizyczną lub psychiczną; energotwórczy


Źródła:

SJP.pl

Energol

potocznie: napój energetyczny; energetyk, energizer


Źródła:

SJP.pl

Energooszczędność

energooszczędny


Patrz:energooszczędny

Źródła:

SJP.pl

Energooszczędnościowy

przymiotnik od: energooszczędność


Źródła:

SJP.pl

Energooszczędny

zużywający niewiele energii, pozwalający oszczędzać energię; energiooszczędny


Źródła:

SJP.pl

Energopol

przedsiębiorstwo budowlane


Źródła:

SJP.pl

Energoterapeuta

w medycynie alternatywnej: uzdrowiciel leczący za pomocą bioenergoterapii (energoterapii); bioterapeuta, bioenergoterapeuta


Źródła:

SJP.pl

Energoterapeutka

energoterapeuta


Patrz:energoterapeuta

Źródła:

SJP.pl

Energoterapeutyczny

energoterapia


przymiotnik

 (1.1) dotyczący energoterapii; zob. bioenergoterapeutyczny.


Patrz:energoterapia

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Energoterapia

kwestionowana przez medycynę metoda uzdrawiania poprzez oddziaływania na chorego energią biologiczną terapeuty; bioenergoterapia


Źródła:

SJP.pl

Energotwórczy

wytwarzający energię - fizyczną lub psychiczną; energogenny


przymiotnik

 (1.1) wytwarzający energię


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Energożerność

potocznie: cecha tego, co zużywa wiele energii


Źródła:

SJP.pl

Energożerny

potocznie: zużywający wiele energii


Źródła:

SJP.pl

Energumen

1. dawniej o osobie opętanej przez demona
2. przenośnie: fanatyczny zwolennik, entuzjasta


Źródła:

SJP.pl

Energumenka

energumen


Patrz:energumen

Źródła:

SJP.pl

Energy-Drink

[czytaj: enerdżi drink] napój o działaniu pobudzającym; energizer, energetyk, energy drink


Źródła:

SJP.pl

Energylandia

Energylandia – tematyczny park rozrywki położony w Zatorze w województwie małopolskim, otwarty 14 lipca 2014. Największy park rozrywki w Polsce (powierzchnia 74 ha). Posiada rekordową liczbę 19 czynnych roller coasterów (w tym dwa typu hyper coaster), na równi z parkiem Six Flags Magic Mountain w Stanach Zjednoczonych.


Źródła:

Wikipedia

Enerhodar

miasto na Ukrainie


Enerhodar (ukr. Енергодар) – miasto w południowo-wschodniej części Ukrainy, w obwodzie zaporoskim, w rejonie wasylowskim, od marca 2022 pod okupacją rosyjską.

Liczy 53 tys. mieszkańców (2012); ośrodek przemysłu metalowego i materiałów budowlanych; port rzeczny, elektrownia jądrowa.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enescu

[czytaj: enesku] nazwisko rumuńskie, np. George Enescu (1881 - 1955), rumuński kompozytor, dyrygent i pedagog


Źródła:

SJP.pl

Eng

skrót od: elektronystagmografia, elektronystagmogram; eng.


Szwajcaria:

Osoby:

Inne:

Zobacz też:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Eng.

skrót od: elektronystagmografia, elektronystagmogram; ENG


Źródła:

SJP.pl

Engaddi

En Gedi (hebr. עין גדי) – kibuc położony w samorządzie regionu Tamar, w Dystrykcie Południowym, w Izraelu.

Leży na zachodnim brzegiem Morza Martwego, przy drodze nr 90 (Ejlat-Kirjat Szemona), w odległości 37 km na południowy wschód od Jerozolimy, 13 km na północ od twierdzy Masada, 31 km na południe od Kumran i 35 km na północ od En Bokek.


Źródła:

Wikipedia

Engagement

[czytaj: ągażMĄ lub inGEJdżment] środowiskowo:
1. umowa o pracę, angaż;
2. zaproszenie na występy


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) książk. umowa o pracę, zwłaszcza zawiązywana z aktorem lub dotycząca pracy w instytucji artystycznej


Engagement (wymowa według IPA: [ɑ̃.ɡaʒ.mɑ̃]) – słowo pochodzenia francuskiego oznaczające umowę o pracę dla aktora lub innego artysty.

Galicyzm, kiedyś bardzo popularny, obecnie prawie nie używany w potocznej polszczyźnie.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Engel

nazwisko


Engel (niem. anioł) – jeden z najpopularniejszych utworów grupy Rammstein. W teledysku pojawia się nawiązanie do filmu Od zmierzchu do świtu Roberta Rodrigueza. Jest to także jeden z singli promujących płytę Sehnsucht. Piosenka cieszy się dużą popularnością wśród fanów, cechuje się nieco innym stylem od reszty utworów wykonywanych przez zespół. Piosenka znalazła się na ścieżce dźwiękowej filmu Mortal Kombat 2: Unicestwienie z 1997 roku.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Engelbercik

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m. zdrobn. od Engelbert


Źródła:

Wiktionary

Engelberg

miasto w Szwajcarii


Engelberg (pol. Anielska Góra) – gmina polityczna i miejscowość w środkowej Szwajcarii, w kantonie Obwalden. Położona w Alpach, na wysokości 556–3 238 m n.p.m. (centrum gminy na 1 015 m n.p.m.), u podnóża Titlis (3 238 m n.p.m.), poniżej lodowca Titlisgletscher, pokrywającego północne zbocze tej góry. Zamieszkały przez 4 230 osób (31 grudnia 2021), z czego 27,1% stanowili cudzoziemcy (głównie Niemcy i Portugalczycy).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Engelbert

imię męskie


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) rzad. imię|polski|m.;


Engelbert – imię męskie pochodzenia germańskiego. Wywodzi się od nazwy jednego z plemion germańskich Angil (Anglowie) połączonego słowem beraht oznaczającym "jasny".

Engelbert imieniny obchodzi 10 lipca i 7 listopada.

Osoby noszące to imię:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Engelking

nazwisko


Osoby noszące nazwisko Engelking


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Engels

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Rosji, leżące nad Wołgą, w obwodzie saratowskim;


Inne


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Engelski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Engelsem, dotyczący Engelsa (miasta w Rosji)


Źródła:

Wiktionary

Engine

[czytaj: endżin] w informatyce:
1. główna część kodu danej gry komputerowej, np. Unreal Engine, CryEngine; silnik gry;
2. silnik odpowiadający za przetwarzanie grafiki trójwymiarowej, np. Havok, PhysX; silnik graficzny, silnik 3D



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Engineering

[czytaj: endżinirin(g)] zlecone działanie, polegające na opracowaniu całościowego projektu inwestycyjnego ze wstępnym kosztorysem


Źródła:

SJP.pl

Englert

nazwisko



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Engram

trwały ślad, udrożnienie, zmiana powstała w korze mózgowej lub centrach podkorowych mózgu pod wpływem konkretnych przeżyć, określonych bodźców, stanowiąca podstawę pamięci; ślad pamięciowy, engrama


Engram, ślad pamięciowy – zmiana pozostawiona w układzie nerwowym przez określone przeżycie lub bodziec, stanowiącą podstawę późniejszego odtwarzania. Ślady pamięciowe pozostawiają zmiany w biochemicznej strukturze pamięci długotrwałej.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Engrama

trwały ślad, udrożnienie, zmiana powstała w korze mózgowej lub centrach podkorowych mózgu pod wpływem konkretnych przeżyć, określonych bodźców, stanowiąca podstawę pamięci; ślad pamięciowy, engram


Źródła:

SJP.pl

Enhancer

sekwencja w DNA wspomagająca transkrypcję informacji genetycznej


Wzmacniacz transkrypcji, enhancer, sekwencja wzmacniająca – krótka (od 50 do 1500 par zasad) sekwencja w DNA eukariontów, wspomagająca i regulująca transkrypcję informacji genetycznej, zlokalizowana w dużej odległości od regulowanego promotora genu (zwykle około 1 miliona par zasad), w kierunku zgodnym z transkrypcją lub przeciwnym.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enharm.

skrót od: enharmonia, enharmoniczny


Źródła:

SJP.pl

Enharmonia

w muzykologii: możliwość zapisu dźwięku na różne sposoby, np. cis=des, występująca w systemie równomiernej temperacji


Enharmonia – cecha systemu równomiernie temperowanego, polegająca na możliwości zapisania jednego dźwięku na kilka sposobów, np. dźwięk c może być zapisany jako deses lub his.

Dźwięki o różnej nazwie i pisowni, ale tym samym brzmieniu nazywa się dźwiękami enharmonicznymi lub enharmonicznie równymi.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enharmoniczny

enharmonia


przymiotnik

 (1.1) muz. związany z enharmonią


Patrz:enharmonia

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Eniecki

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Eńcami, dotyczący Eńców

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język eniecki


Źródła:

Wiktionary

Enigma

przestarzale: zagadka, tajemnica; enigmat


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zagadka, tajemnica

 (1.2) hist. niemiecka maszyna szyfrująca z okresu drugiej wojny światowej;


Enigma (z gr. αινιγμα „zagadka”) – niemiecka przenośna elektromechaniczna maszyna szyfrująca, oparta na mechanizmie obracających się wirników, skonstruowana przez Artura Scherbiusa. Była produkowana przez wytwórnię Scherbius & Ritter, założoną w 1918 z inicjatywy Scherbiusa oraz innego niemieckiego inżyniera Richarda Rittera, zajmującą się konstrukcją i produkcją urządzeń elektrotechnicznych, między innymi silników asynchronicznych. Scherbius odkupił prawa patentowe do innej wirnikowej maszyny szyfrującej, opracowanej przez holenderskiego inżyniera Hugona Kocha.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Enigmat

przestarzale: coś tajemniczego, zagadkowego; enigma


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enigmatycznie

przysłówek sposobu

 (1.1) w sposób enigmatyczny


Źródła:

Wiktionary

Enigmatyczniej

stopień wyższy od przysłówka: enigmatycznie


Źródła:

SJP.pl

Enigmatyczność

1. zagadkowość, tajemniczość,
2. niezrozumiałość


Źródła:

SJP.pl

Enigmatyczny

zagadkowy, tajemniczy


przymiotnik jakościowy

 (1.1) zagadkowy, trudny do zrozumienia


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Enjambement

[czytaj: ążąmbmą] dokończenie w wierszu następnym zdania, członu lub zwrotu rozpoczętego w wierszu poprzednim; przerzutnia


Źródła:

SJP.pl

Enjambeur

[czytaj: ążąBER] mechaniczne urządzenie do zbioru winogron


Źródła:

SJP.pl

Enjana

typ chorału syryjskiego, pieśń śpiewana zwykle pomiędzy wersetami psalmu; kala


Źródła:

SJP.pl

Enka

1. rodzaj pieśni japońskiej;
2. potocznie o nieobecności;
3. potocznie o nieprzygotowaniu do lekcji


Enka (jap. 演歌) – rodzaj pieśni japońskiej o charakterze melancholijnej ballady śpiewanej w określonym stylu (genre). Uważany jest za stylistycznie podobny do tradycyjnej muzyki japońskiej. Współczesny gatunek enka jest jednak stosunkowo nową formą muzyczną, przyjmując w swoim wokalu bardziej tradycyjny styl muzyczny niż muzyka ryūkōka, popularna w latach przedwojennych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enkapsulacja

enkapsulacja może odnosić się do:


Źródła:

Wikipedia

Enkausta

dzieło wykonane techniką enkaustyki


Źródła:

SJP.pl

Enkaustyczny

enkaustyka


Patrz:enkaustyka

Źródła:

SJP.pl

Enkaustyka

antyczna technika malarska polegająca na stosowaniu jako spoiwa wosku pszczelego i nakładaniu farb na gorąco


Enkaustyka – technika malarska, polegająca na stosowaniu farb w spoiwie z wosku pszczelego, czasem z dodatkiem olejów schnących dla zwiększenia płynności farby. Farby nakładano na podłoże w stanie płynnym, za pomocą podgrzewanych metalowych łopatek (cauterium). Znana była też metoda nanoszenia farb pędzlami, bardziej wygodna w wypadku malowania większych obrazów.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enkawudowski

związany z NKWD, dotyczący NKWD; NKWD-owski


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z NKWD, dotyczący NKWD


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Enkawudysta

pracownik NKWD; enkawudzista, NKWD-zista


Źródła:

SJP.pl

Enkawudzista

pracownik NKWD; enkawudysta, NKWD-zista


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. funkcjonariusz NKWD


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Enkawudzistka

enkawudzista


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. funkcjonariuszka NKWD


Patrz:enkawudzista

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Enkefalina

peptyd opioidowy występujący w ośrodkowym układzie nerwowym, tłumiący czucie bólu


Źródła:

SJP.pl

Enki

w mitologii sumeryjskiej: bóg słodkiej wody, mądrości i rzemiosł


rzeczownik, rodzaj męski, nazwa własna

 (1.1) mitsumer. jeden z głównych bogów stwórców, władca oceanu wód słodkich, bóstwo mądrości i magii, opiekun rzemiosł;


Enki w mitologii sumeryjskiej (Ea w mitologii babilońskiej) – bóg słodkich wód, bóg mądrości, stwórca człowieka, czczony w Eridu, w którym była poświęcona mu świątynia E-abzu. Razem z bogiem nieba Anu i bogiem Enlilem tworzył wielką triadę głównych bóstw. Jego żoną była Damgalnuna – bogini ziemi, natomiast córka Ninkasi była boginią piwa.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Enkiant

enkiant dzwonkowaty - krzew ozdobny z rodziny wrzosowatych


Enkiant (Enkianthus) – rodzaj roślin należących do rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Tworzy klad bazalny w obrębie rodziny. Obejmuje w zależności od ujęcia od ok. 12 do 17 gatunków. Rośliny te występują w Azji Wschodniej na obszarze od Himalajów do Japonii i Półwyspu Indochińskiego. W Chinach rośnie 7 gatunków, w tym cztery endemity. W Japonii dziko występują trzy gatunki rodzime. Rosną w widnych lasach i na terenach skalistych. Ich kwiaty zapylane są przez owady.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enklawa

terytorium państwa lub jego część ze wszystkich stron otoczone przez terytorium lądowe innego państwa


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) polit. adm. geogr. terytorium państwa lub jego część otoczone ze wszystkich stron przez terytorium lądowe innego państwa;

 (1.2) teren otoczony ze wszystkich stron obszarem innego rodzaju

 (1.3) przen. miejsce dające poczucie bezpieczeństwa


Enklawa – terytorium otoczone ze wszystkich stron terytorium lądowym innego państwa. Jeżeli stanowi ono część jakiegoś państwa, to jest ono jego eksklawą. Na przykład San Marino stanowi enklawę w terytorium Włoch, zaś gmina Campione stanowi enklawę w terytorium Szwajcarii i eksklawę Włoch. Terminów „enklawa/eksklawa” używa się także dla określenia tego typu terytoriów w skali subnarodowej. Terminu „enklawa” używa się także w przypadku, gdy teren jednego rodzaju jest otoczony terenem innego rodzaju, np. las liściasty na terenie porośniętym lasem iglastym.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Enklawowy

enklawa


Patrz:enklawa

Źródła:

SJP.pl

Enklityczność

enklityczny


Patrz:enklityczny

Źródła:

SJP.pl

Enklityczny

enklityka


Patrz:enklityka

Źródła:

SJP.pl

Enklityka

wyraz niemający samodzielnego akcentu, np. wyraz "się" w zdaniu "Myję się rano."


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. wyraz niemający własnego akcentu i tworzący całość akcentową z wyrazem go poprzedzającym;


Enklityka (z gr. enklínein – oprzeć) – wyraz nieposiadający własnego akcentu, lecz tworzący całość akcentową z wyrazem poprzedzającym.

W języku polskim enklitykami są:

kochała go, uczył się
zrobiliby, podajże, dajcie no mi
czterysta, pięciuset
robiliśmy, chodziliście.

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Enkliza

połączenie się wyrazu niemającego akcentu z wyrazem poprzednim, akcentowanym


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) jęz. połączenie prozodyczne wyrazu niemającego akcentu z wyrazem poprzednim


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Enkoder

1. urządzenie albo układ elektryczny używany do kodowania informacji; koder;
2. rodzaj przetwornika



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enkoderowy

enkoder


Patrz:enkoder

Źródła:

SJP.pl

Enkolpion

Enkolpion (gr. εγκόλπιον en – na, kolpos – pierś) – relikwiarz noszony na piersiach przez chrześcijan, zawierający relikwie lub cytaty z Pisma Świętego. Enkolpion był niekiedy traktowany jak amulet.Przyjmuje się, że termin enkolpion pojawił się po raz pierwszy w liście Nicefora I, patriarchy Konstantynopola z roku 811 do papieża Leona III.


Źródła:

Wikipedia

Enkomion

w starożytnej Grecji pieśń ku czci bohatera, wykonywana zazwyczaj podczas pochodu


Enkomion (gr. enkómios - pochwalny) – w starożytnej Grecji pieśń pochwalna na cześć bohatera, np. zwycięzcy w zawodach sportowych, śpiewana podczas pochodu (w przeciwieństwie do epinikionu śpiewanego w czasie uczty lub uroczystości). Później również nazwa wiersza lub mowy pochwalnej.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enkulturacja

proces nabywania kompetencji kulturowych poprzez uczestnictwo w jakiejś kulturze


Enkulturacja to naturalny, bezbolesny proces ponadpokoleniowego, świadomego i nieświadomego nabywania kompetencji kulturowych, tworzących system wartości danej grupy społecznej, przez uczestnictwo w danej kulturze.

Pojęcie to jest bliskie pojęciu socjalizacji.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enlil

w mitologii babilońskiej i sumeryjskiej: bóg ziemi i atmosfery


Enlil (sum. 𒀭𒂗𒆤 den-lil2, tłum. „Pan Wiatru/Powietrza”) – w mitologii sumeryjskiej bóg stojący na czele panteonu sumeryjskiego, jako następca boga An; syn Ziemi (Ki) i Nieba (An), małżonek Ninlil, ojciec Nanny, Nergala, Ningirsu, Ninurty i Nisaby; głównym ośrodkiem jego kultu była świątynia E-kur w mieście Nippur; jeden z czwórki wielkich bogów-stworzycieli (obok boga An, boga Enki i bogini Ninhursag).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enneagram

Enneagram to słowo wywodzące się z języka greckiego składające się z członów: ἐννέα (ennéa, „dziewięć”) i γραμμή (gramme – „linia”).


Źródła:

Wikipedia

Ennio

Enniusz – imię męskie pochodzenia łacińskiego, od nazwy rodu Enniuszów.

Znane osoby noszące imię Enniusz:


Źródła:

Wikipedia

Enniusz

Enniusz (239-169 p.n.e.), poeta rzymski


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;


Enniusz, Quintus Ennius (urodzony 239 p.n.e. w Rudiae (Apulia), zmarł 169 p.n.e.) – poeta rzymski, uważany za ojca literatury rzymskiej.

Walczył na Sardynii w czasie drugiej wojny punickiej, gdzie poznał Katona Starszego, z którym przybył do Rzymu. Pracował tam jako nauczyciel i poeta. Za zasługi w dziedzinie literatury otrzymał obywatelstwo rzymskie.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Enniuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Enniusza lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Eno-

przedrostek

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z winem


Źródła:

Wiktionary

Enoch

imię męskie


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;


Enoch (lub Henoch) – imię męskie pochodzenia biblijnego. Wywodzi się od hebrajskiego imienia Chanok, oznaczającego „pełny poświęcenia”.

Enoch imieniny obchodzi 3 stycznia.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Enofil

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) miłośnik wina


Źródła:

Wiktionary

Enoki

gatunek grzybów z rodziny obrzękowcowatych, popularny składnik kuchni azjatyckiej


Płomiennica zimowa (Flammulina velutipes (Curtis) Singer) – gatunek grzybów z rodziny obrzękowcowatych (Physalacriaceae).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enol

ogólna nazwa każdego związku chemicznego należącego do grupy związków organicznych, praktycznie niewystępujących samodzielnie, a jedynie w równowadze z odpowiednimi ketonami lub aldehydami


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. związek organiczny, w którym grupa hydroksylowa połączona jest z jednym końcem wiązania węgiel–węgiel;


Enole – związki organiczne, w których grupa hydroksylowa (–OH), występuje przy wiązaniu podwójnym węgiel–węgiel (HO–C=C).

Enole występują w równowadze z odpowiednimi ketonami lub aldehydami. Stan taki jest nazywany równowagą ketonowo–enolową, a sam proces przekształcania ketonu lub aldehydu w enol nazywa się enolizacją.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Enole

grupa związków organicznych, praktycznie niewystępujących samodzielnie, a jedynie w równowadze z odpowiednimi ketonami lub aldehydami


Enole – związki organiczne, w których grupa hydroksylowa (–OH), występuje przy wiązaniu podwójnym węgiel–węgiel (HO–C=C).

Enole występują w równowadze z odpowiednimi ketonami lub aldehydami. Stan taki jest nazywany równowagą ketonowo–enolową, a sam proces przekształcania ketonu lub aldehydu w enol nazywa się enolizacją.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enolog

specjalista w dziedzinie nauki o produkcji, pielęgnacji i rodzajach wina; ojnolog, winoznawca


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) specjalista w dziedzinie enologii


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Enologia

nauka o produkcji, pielęgnacji i rodzajach wina; ojnologia, winoznawstwo


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) spoż. wiedza o produkcji, pielęgnacji i rodzajach wina, obejmująca również zagadnienia jego chemii, mikrobiologii oraz analizy;


Enologia (z gr. oínos = wino + lógos = nauka) – dział nauki zajmujący się kwestiami związanymi z produkcją wina; inaczej ojnologia lub winoznawstwo.

Dziedzinami pokrewnymi dla enologii są sommelierstwo, kiperstwo, winogrodnictwo czy ampelografia. W odróżnieniu od winogrodnictwa, skupiającego się na zagadnieniach uprawy winorośli, enologia zajmuje się zagadnieniami związanymi m.in. z:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Enologiczny

związany z nauką o produkcji, pielęgnacji i rodzajach wina; ojnologiczny, winoznawczy


przymiotnik

 (1.1) dotyczący enologii, winoznawstwa


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Enolowy

1. związany z enolami, organicznymi związkami chemicznymi z grupą OH przy podwójnym wiązaniu węglowym;
2. kwas enolowy - niesterydowy lek przeciwzapalny


Źródła:

SJP.pl

Enolożka

enolog


Patrz:enolog

Źródła:

SJP.pl

Enometr

urządzenie do mierzenia mocy wina


Źródła:

SJP.pl

Enosis

polityka: unia Cypru z Grecją


Enosis (od greckiego słowa stgr. Ένωσις hénōsis, oznaczającego unię; związek; zjednoczenie) – ruch zjednoczeniowy na Cyprze, dawniej także na Krecie, na rzecz przyłączenia do Grecji terenów związanych z nią etnicznie i historycznie.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enosz

imię męskie


Enosz (hebr. אֱנוֹשׁ) – postać występująca w Księdze Rodzaju, oraz w dziele rabinicznym zaliczającym się do gatunku midrasz – Księdze Jubileuszów.

Księga Rodzaju (rozdział 5) podaje iż jego ojcem był Set (został ojcem w wieku 105 lat) a synem Kenan. Żył 905 lat.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enotanina

substancja garbnikowa zawarta w nasionach owoców używanych do produkcji wina


Źródła:

SJP.pl

Enoteka

sklep z winem, z możliwością ich spróbowania


Źródła:

SJP.pl

Enoturysta

środowiskowo: osoba zwiedzająca miejsca powiązane z winem


Źródła:

SJP.pl

Enoturystka

środowiskowo: kobieta zwiedzająca miejsca powiązane z winem


Źródła:

SJP.pl

Enoturystyczny

enoturystyka


Patrz:enoturystyka

Źródła:

SJP.pl

Enoturystyka

środowiskowo: turystyka związana ze zwiedzaniem winnic, poznawaniem metod produkcji wina i jego degustacją


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) turyst. enol. aktywność polegająca na odwiedzaniu miejsc związanych z produkcją wina


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Enquist

[czytaj: IjenkWIST] nazwisko obce


Źródła:

SJP.pl

Enrico

[czytaj: enriko] włoskie imię męskie


Źródła:

SJP.pl

Enrique

Enrique – czwarty album hiszpańskiego wokalisty Enrique Iglesiasa. Został wydany w 1999 roku.

W Polsce nagrania uzyskały status dwukrotnej platynowej płyty.


Źródła:

Wikipedia

Enron

Enron Corporation – amerykańskie przedsiębiorstwo energetyczne z siedzibą w Houston w Teksasie. Istniało w latach 1985–2001.

Pod koniec 2001 roku spółka ogłosiła bankructwo po skandalu związanym z fałszowaniem dokumentacji księgowej. Przed ogłoszeniem bankructwa Enron zatrudniał około 22 000 pracowników i był jednym z czołowych światowych przedsiębiorstw branży energetycznej.


Źródła:

Wikipedia

Ens

byt, istnienie, jestestwo


Zobacz też:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Ensalada

w poezji hiszpańskiej: utwór poetycki o nieokreślonej długości i liczbie wersów w strofie


Źródła:

SJP.pl

Enschede

[czytaj: enszede] miasto we wschodniej Holandii


rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto we wschodniej Holandii, w prowincji Overijssel;


Enschede – miasto we wschodniej Holandii, w prowincji Overijssel, przy granicy z Niemcami. Około 163 tys. mieszkańców.

W mieście znajduje się stacja kolejowa.

Enschede utrzymuje kontakty partnerskie z miastem Greifswald w Niemczech.

W mieście rozwinął się przemysł spożywczy oraz fotochemiczny.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Ensemble

ansambl;
1. scena zespołowa w utworze dramatycznym, operze, lub operetce
2. trupa teatralna, zespół artystyczny


Źródła:

SJP.pl

Ensemblowy

związany z ensemblem (ansamblem); ansamblowy


Źródła:

SJP.pl

Ensi

w starożytnym Sumerze: tytuł księcia-kapłana stojącego na czele państwa-miasta; osoba nosząca ten tytuł; później także urzędnik reprezentujący władzę królewską


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enstatyt

minerał z grupy piroksenów


Enstatyt – minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy piroksenów. Minerał bardzo pospolity i szeroko rozpowszechniony.

Nazwa pochodzi od gr. enstates = przeciwnik (antagonista); nawiązuje do dużej odporności tego minerału na wysoką temperaturę.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enstatytowy

1. enstatyt;
2. chondryt enstatytowy - najrzadszy meteoryt kamienny


Źródła:

SJP.pl

Ent

postać fantasy o wyglądzie drzewa, stworzona przez J.R.R. Tolkiena w mitologii Śródziemia


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Ent.

skrót

 (1.1) = entomologia, entomologiczny


Źródła:

Wiktionary

Entablatura

poziomy układ konstrukcyjny na kolumnach, złożony z architrawu, fryzu i gzymsu; belkowanie


Belkowanie, entablatura (w architekturze klasycznej) – element konstrukcyjny leżący poziomo na kolumnach, półkolumnach i pilastrach. Składa się z trzech części: architrawu, fryzu i gzymsu.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Entaktogenny

entaktogen


Patrz:entaktogen

Źródła:

SJP.pl

Entalpia

termodynamiczna funkcja stanu; zawartość cieplna


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) fiz. jedna z funkcji stanu, miara ilości energii zawartej w układzie pod stałym ciśnieniem;


Entalpia (zawartość ciepła) – w termodynamice wielkość fizyczna będąca funkcją stanu mająca wymiar energii, będąca też potencjałem termodynamicznym, oznaczana przez H, h,I lub \chi , którą definiuje zależność:

H=U+pV

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Entalpiczny

entalpia


Patrz:entalpia

Źródła:

SJP.pl

Entameba

pierwotniak z rzędu ameb pasożytujący najczęściej w przewodzie pokarmowym; entoameba


Źródła:

SJP.pl

Entameboza

choroba zakaźna wywołana przez pierwotniaki z rzędu ameb; entoameboza


Źródła:

SJP.pl

Entasis

wybrzuszenie trzonu kolumny doryckiej; entaza; entazis


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Entaza

wybrzuszenie trzonu kolumny doryckiej; entasis; entazis


Źródła:

SJP.pl

Entazis

wybrzuszenie trzonu kolumny doryckiej; entaza; entasis


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Entelechia

Entelechia (stgr. εντελέχεια entelecheia od én télos échein – dosłownie ucelowienie) – termin Arystotelesa, oznaczający w jego filozofii wewnętrzny cel, który leży rzekomo u podstaw rozwoju materii i określa cały proces jej rozwoju.


Źródła:

Wikipedia

Ententa

1. porozumienie Francji, Rosji i Wielkiej Brytanii utworzone w latach 1904-1907 jako przeciwwaga trójprzymierza państw centralnych: Niemiec, Austro-Węgier i Włoch; trójporozumienie;
2. w okresie I wojny światowej: koalicja 25 państw walczących z państwami centralnymi; alianci


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. porozumienie Francji, Rosji i Wielkiej Brytanii utworzone w latach 1904-1907;

 (1.2) hist. podczas pierwszej wojny światowej: państwa walczące z państwami centralnymi


Ententa (czyt. ãnˈtãnta, z fr. entente – porozumienie, ang. Triple Entente, potrójna ententa, trójporozumienie) – sojusz pomiędzy Francją, Wielką Brytanią i Imperium Rosyjskim. Do jego powstania dochodziło stopniowo. Był odpowiedzią na zawarte w 1882 Trójprzymierze.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Enteogen

substancja psychoaktywna wywołująca przeżycia mistyczne


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enteogeniczny

przymiotnik

 (1.1) psychoaktywny i wywołujący mistyczne i duchowe doświadczenia; właściwy enteogenowi


Źródła:

Wiktionary

Enteogenny

enteogen


Patrz:enteogen

Źródła:

SJP.pl

Enter

klawisz na klawiaturze komputera powodujący stworzenie nowego wiersza lub zatwierdzający wprowadzoną komendę; Enter


rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) klawisz „Enter” na klawiaturze komputera

 (1.2) strzałka na klawiszu (1.1)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Enteroanastomoza

operacyjne wycięcie odcinka jelita


Źródła:

SJP.pl

Enterobioza

choroba przewodu pokarmowego wywołana przez pasożyty zwane owsikami; owsica


Owsica, enterobioza (łac. enterobiosis, oxyuriasis) – inwazyjna choroba pasożytnicza spowodowana przez drobnego nicienia – owsika ludzkiego (Enterobius vermicularis).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enterocyt

komórka chłonna nabłonka jelita cienkiego


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) komórka nabłonka jelita cienkiego odpowiedzialna za trawienie i wchłanianie;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Enterogastron

peptydowy hormon wydzielany przez błonę śluzową jelita cienkiego


Enterogastron – hormon peptydowy przewodu pokarmowego. Wydzielany przez błonę śluzową jelita cienkiego, a dokładnie dwunastnicy pod wpływem zetknięcia się z nią tłuszczów pokarmowych. Hamuje wydzielanie soku żołądkowego (głównie kwasu solnego) i zwalnia perystaltykę żołądka, przyśpiesza i ułatwia gojenie się owrzodzeń przewodu pokarmowego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enterokinaza

enzym jelitowy uruchamiający działanie trypsynogenu


Enteropeptydaza (enterokinaza) – enzym produkowany przez enterocyty początkowego odcinka jelita cienkiego. Jest katalizatorem reakcji zamiany trypsynogenu w trypsynę, czyli w aktywną postać tego enzymu. Enzym należy do klasy endopeptydaz i odcina sześć reszt aminokwasowych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Enterokok

paciorkowiec żyjący w przewodzie pokarmowym


Źródła:

SJP.pl

Enterokokowy

enterokok


Patrz:enterokok

Źródła:

SJP.pl

Enterolit

kamień tworzący się w jelitach


Źródła:

SJP.pl

Enteropatia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. stan patologiczny w jelitach;


Enteropatia – stan chorobowy polegający na zapaleniu jelita cienkiego, zmniejszeniu jego zdolności absorpcyjnej i zwiększeniu przepuszczalności.

Do enteropatii należą m.in.:


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Enteropeptydaza

Enteropeptydaza (enterokinaza) – enzym produkowany przez enterocyty początkowego odcinka jelita cienkiego. Jest katalizatorem reakcji zamiany trypsynogenu w trypsynę, czyli w aktywną postać tego enzymu. Enzym należy do klasy endopeptydaz i odcina sześć reszt aminokwasowych.


Źródła:

Wikipedia

Enteroptoza

Źródła:

Wikipedia

Enteroseptol

handlowa nazwa kliochinolu, silnego środka odkażającego stosowanego w lecznictwie


Źródła:

SJP.pl

Enterostomia

Stomia (z gr. στόμα – usta, otwór; inne używane nazwy: przetoka jelitowa, przetoka moczowa, sztuczny odbyt, anus, brzuszny odbyt) – celowo wytworzone połączenie światła narządu wewnętrznego ze skórą. W przypadku połączeń między narządami powstałych wskutek patologii lub powikłań, używa się słowa przetoka.


Źródła:

Wikipedia

Enterotoksyna

substancja jadowa wydzielana przez bakterie będące pasożytami przewodu pokarmowego


Enterotoksyny – rodzaj egzotoksyn wydzielanych przez niektóre gatunki bakterii chorobotwórczych. Powodują zatrucia pokarmowe. Często odporne na ciepło, rozpuszczalne w wodzie. Wpływają na wchłanianie wody w jelicie powodując biegunkę.

Przykłady organizmów wytwarzających enterotoksyny: