Pe

nazwa litery P


skrótowiec

 (1.1) = polit. Parlament Europejski



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Peace

Rzeki:

Gminy w USA:


Źródła:

Wikipedia

Peak

[czytaj: pik] pora dnia, w której programy danych mediów mają największą oglądalność, a media te żądają najwyższych opłat za emisję reklam


Peak – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Karolina Południowa, w hrabstwie Newberry.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pean

pieśń pochwalna o patetycznym nastroju; hymn



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pearce

Osoby o tym nazwisku:

Inne:


Źródła:

Wikipedia

Pearl


Źródła:

Wikipedia

Pearson

nazwisko



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Peary

[czytaj: piri] nazwisko, m.in. Robert Peary (1856-1920) - amerykański badacz polarny


Źródła:

SJP.pl

Peba

gatunek ssaka lądowego z rodziny pancerników; pancernik długoogonowy


Pancernik dziewięciopaskowy, pancernik długoogonowy, peba, tatusja (Dasypus novemcinctus) – gatunek ssaka lądowego z rodziny pancernikowatych (Dasypodidae). Prowadzi nocny tryb życia. Występuje na obszarze obu Ameryk. Zamieszkuje nory różnorodnych terenów.

Jest jednym z trzymaczy herbu Grenady.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pebryna

zakaźna choroba pasożytnicza jedwabników morwowych i dębowych; plamica; pieprzyca


Źródła:

SJP.pl

Pececik

zdrobnienie od: pecet


Źródła:

SJP.pl

Pecekowski

przymiotnik od: PCK (Polski Czerwony Krzyż); PCK-owski


Źródła:

SJP.pl

Pecet

komputer osobisty; komputer przeznaczony dla jednego użytkownika


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. komputer klasy PC


Komputer osobisty (ang. personal computer, PC, potocznie również pecet) – komputer ogólnego przeznaczenia, którego rozmiar, możliwości i cena predysponują go do indywidualnego użytku. W odróżnieniu od wcześniejszych komputerów, komputery osobiste są obsługiwane bezpośrednio przez użytkownika końcowego, a nie przez operatora specjalistę. Komputer osobisty jest używany przez jedną osobę, co odróżnia go od dużych (i historycznie starszych) komputerów typu mainframe lub minikomputerów, które współużytkowane są przez wiele osób w tym samym czasie. Wraz z pojawieniem się nowszych, jeszcze mniejszych postaci komputerów takich jak laptopy i smartfony, pojęcie PC wstecznie zaczęło oznaczać przede wszystkim maszyny nieprzenośne.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pecetowiec

potocznie: użytkownik peceta (komputera osobistego)


Źródła:

SJP.pl

Pecetowy

pecet


Patrz:pecet

Źródła:

SJP.pl

Pech

niefortunny zbieg okoliczności; brak szczęścia


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) niepomyślny zbieg okoliczności


Osoby o nazwisku Pech:

Miejscowości:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pechblenda

blenda smolista lub uranowa


Źródła:

SJP.pl

Pechowiec

osoba pechowa, człowiek, którego prześladuje pech


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. ktoś, kto ma pecha


Pechowiec (fr. La chèvre) – francusko-meksykański film komediowy z 1981 roku w reżyserii Francisa Vebera. Zdjęcia kręcono w Paryżu, Acapulco oraz na terenie meksykańskich stanów Hidalgo i Jalisco.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pechowość

niefortunny zbieg okoliczności, czas braku szczęścia, poczucie niepowodzenia


Źródła:

SJP.pl

Pechowy

mający pecha (np. pechowy człowiek), pełen niepowodzeń, prześladowany przez pech, niepomyślny, niefortunny, fatalny (np. pechowy dzień)


przymiotnik jakościowy

 (1.1) świadczący o pechu

 (1.2) przynoszący pecha, ściągający na kogoś pecha


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Peciak

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Pecik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od pet


Źródła:

Wiktionary

Pecja

część dawnego rękopisu przepisywana następnie przez kopistów


Pecja – termin pecja (łac. pecia, franc. pièce) oznacza:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Peck

[czytaj: pek] nazwisko angielskie, m.in. Gregory Peck (1916-2003), amerykański aktor filmowy


Miejscowości w USA:

Gminy w USA:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pecka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) stpol. pestka


Pecka – gmina w Czechach, w powiecie Jiczyn, w kraju hradeckim. Według danych z dnia 1 stycznia 2014 liczyła 1 277 mieszkańców.

We wsi znajduje się udostępniony do zwiedzania zamek Pecka oraz barokowa kuźnia w Kalu.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Peckinpah

[czytaj: PEkinpa, w odmianie: Peckinpaha - czytaj: pekinPAha itd.] nazwisko, m.in. Sam Peckinpah (1925-1984) - amerykański reżyser filmowy


Źródła:

SJP.pl

Pecorino

[czytaj: pekorino] twardy włoski ser owczy o mocnym zapachu i słonawym smaku


Pecorino – ser podpuszczkowy, otrzymywany z owczego mleka, dojrzewający, twardy, lekko pikantny, pochodzący z Włoch.

Dawniej warzony przez pasterzy, obecnie wytwarzany na większą skalę.

Istnieje 6 odmian tego sera oficjalnie zarejestrowanych w Unii Europejskiej jako CHNP – Chroniona nazwa pochodzenia (w języku włoskim: DOP Denominazione di origine protetta):


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pecos

rzeka w USA


Miejscowości w USA:

Hrabstwa w USA:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Peculium

[czytaj: pekulium]
1. prywatna własność osoby pozostającej w zależności prawnej od kogoś innego;
2. prywatna własność osoby duchownej


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pecyna

gwarowo: gruda błota, gliny, gruzu itp.; pacyna


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gwara. pot. gruda ziemi, błota, gliny

 (1.2) góry. opadnięte z drzew igliwie

 (1.3) pot. głowa

 (1.4) gwara więzienna paser

 (1.5) slang osiedlowy skręt z marihuany

 (1.6) slang osiedlowy starsza kobieta


Osoby o nazwisku Pecyna:

Zobacz też:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pecynek

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. bochenek


Źródła:

Wiktionary

Pecz

miasto na Węgrzech


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w południowych Węgrzech;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Peczarski

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Peczeński

przymiotnik relacyjny

 (1.1) rzad. związany z Peczem, dotyczący Peczu


Źródła:

Wiktionary

Peczerski

rejon peczerski - jeden z rejonów Kijowa


Źródła:

SJP.pl

Peczora

1. miasto w Rosji;
2. rzeka w Rosji


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. rzeka w europejskiej części Rosji płynąca przez Republikę Komi oraz przez Nieniecki Okręg Autonomiczny;

 (1.2) geogr. miasto w europejskiej części Rosji, w Republice Komi;


Zobacz też: Peczory


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Peczorski

przymiotnik od: Peczora (rzeka w Federacji Rosyjskiej lub miasto w republice Komi)


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Peczorą, dotyczący Peczory (rzeki lub miasta)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Peczyński

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Peda

nazwisko


Peda – polskie nazwisko.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pedag.

skrót od: pedagogika, pedagogiczny


Źródła:

SJP.pl

Pedagog

1. książkowo: nauczyciel, wychowawca;
2. teoretyk w zakresie pedagogii - ogółu środków i metod wychowawczych stosowanych przez nauczycieli i wychowawców;
3. teoretyk w zakresie pedagogiki - nauce o wychowywaniu i nauczaniu


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) nauczyciel, wychowawca

 (1.2) osoba zajmująca się pedagogiką, pracująca nad ulepszeniem metody wychowania i uczenia

 (1.3) hist. w starożytnej Grecji: uczony niewolnik zajmujący się dziećmi pana, w tym odprowadzający je do szkoły

 (1.4) daw. prywatny nauczyciel, guwerner, preceptor


Pedagog (łac. paedagōgus od stgr. παιδαγωγός [paidagōgós]) – profesjonalista wykonujący zawód po ukończeniu wyższych studiów pedagogicznych lub po dodatkowym kursie specjalizacyjnym; również pracownik naukowy zajmujący się badaniami w dziedzinie wychowania i oświaty lub nauczyciel akademicki.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pedagogia

ogół środków i metod wychowawczych stosowanych przez nauczycieli i wychowawców; nauczanie, wychowywanie


Pedagogia (gr. paidagogía) – dyscyplina pedagogiczna stosowana przez nauczycieli, która zajmuje się zespołem metod i środków stosowanych w nauczaniu oraz wychowywaniu.

Pojęcie pedagogii odnosi się do praktycznej sztuki nauczania, obecnie – także do paradygmatu edukacyjnego, który może przybierać formę doktryny pedagogicznej, ideologii edukacyjnej bądź ukrytego programu wychowawczego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pedagogiczny

odnoszący się do pedagogii lub pedagogiki (np. kurs pedagogiczny), zgodny z ich zasadami (np. zdolności pedagogiczne); wychowawczy, nauczycielski


przymiotnik

 (1.1) związany z pedagogiką, wychowawczy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pedagogika

1. nauka o wychowywaniu i nauczaniu, której przedmiotem jest działalność wychowawcza mająca na celu wyposażenie całego społeczeństwa wiedzę, sprawności ogólne i zawodowe, zainteresowania, system wartości oraz kształtowanie odpowiednich postaw i przekonań; dydaktyka;
2. działalność wychowawcza polegająca na świadomym i zorganizowanym oddziaływaniu na kogoś w celu osiągnięcia określonych rezultatów wychowawczych lub oświatowych; nauczanie, kształcenie, wychowywanie


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauka o celach, metodach i środkach nauczania i wychowania;

 (1.2) świadoma i celowa działalność wychowawcza


Pedagogika – w znaczeniu potocznym, świadoma i celowa działalność wychowawcza; w znaczeniu instytucjonalnym – zespół nauk o wychowaniu, istocie, celach, treściach, metodach, środkach i formach organizacji procesów wychowawczych. Pedagogika jako nauka o edukacji (wychowaniu i kształceniu), należy do nauk społecznych i zajmuje się rozwojem i zmianami mechanizmów wychowania oraz kształcenia na przestrzeni całego życia człowieka.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pedagogium

dwuletnie seminarium kształcące nauczycieli w okresie Polski międzywojennej


Źródła:

SJP.pl

Pedagogizacja

działalność, której celem jest szerzenie wiedzy wychowawczej, najczęściej wśród rodziców i studentów


Źródła:

SJP.pl

Pedagogizować

prowadzić działalność, której celem jest szerzenie wiedzy wychowawczej, najczęściej wśród rodziców i studentów


Źródła:

SJP.pl

Pedagożka

pedagog


Patrz:pedagog

Źródła:

SJP.pl

Pedalarz

pedalista;
1. potocznie: rowerzysta naruszający zasady ruchu drogowego;
2. pogardliwie: homoseksualista; pedzio, pedał, cieć, homoś


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. pejor. rowerzysta, który nie przestrzega zasad ruchu drogowego


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pedalić

1. pogardliwie: powodować, że ktoś lub coś nabiera cechy uważane za typowe dla homoseksualistów;
2. żartobliwie:
a) kręcić pedałami roweru;
b) jechać na rowerze;
3. pedalić się - pogardliwie:
a) uprawiać seks z innym mężczyzną;
b) zachowywać się w sposób uważany za typowy dla homoseksualistów


Źródła:

SJP.pl

Pedalik

zdrobnienie od: pedał; pedałek


Źródła:

SJP.pl

Pedalista

pedalarz;
1. potocznie: rowerzysta naruszający zasady ruchu drogowego;
2. pogardliwie: homoseksualista; pedzio, pedał, cieć, homoś


Źródła:

SJP.pl

Pedalizacja

1. system wykorzystywania pedałów w grze fortepianowej;
2. notacja sposobu grania na klawiaturze nożnej w organach


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. użycie pedałów podczas grania na instrumentach muzycznych

 (1.2) muz. specjalne oznaczenie w nutach wskazujące na użycie pedałów podczas gry


Aplikatura, palcowanie – w grze na instrumentach muzycznych optymalny ze względu na fizjologię ręki sposób układania palców. Także zapis kolejności użycia palców podczas gry. Podczas opracowywania aplikatury bierze się również pod uwagę dynamikę, artykulację i frazowanie utworu. Podstawy współczesnej aplikatury w zakresie gry fortepianowej stworzył na początku XIX wieku Muzio Clementi.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pedalski

1. pogardliwie: charakterystyczny dla pedała (homoseksualisty);
2. potocznie: oceniany negatywnie, budzący negatywne uczucia


przymiotnik

 (1.1) pot. pogard. gejowski


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pedalskość

pedalski


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. rzad. wulg. cecha tego, co jest pedalskie; cecha tych, którzy są pedalscy


Patrz:pedalski

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pedalstwo

pogardliwie:
1. pederastia;
2. ogół homoseksualistów


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pot. obraź. cecha mężczyzny, który czuje pociąg seksualny do innych mężczyzn

 (1.2) pot. obraź. ogół mężczyzn, którzy czują pociąg seksualny do innych mężczyzn


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pedancik

zdrobniale, z politowaniem o pedancie (osobie przesadnie dokładnej, drobiazgowej, przywiązującej zbyt dużą wagę do porządku)


Źródła:

SJP.pl

Pedant

osoba przesadnie zwracająca uwagę na szczegóły, zbyt dokładna, drobiazgowa; skrupulant, skrupulat


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek bardzo dokładny, przywiązujący dużą wagę do porządku


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pedanteria

drobiazgowa, przesadna dokładność właściwa pedantom; pedantyzm


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przesadna dbałość o detale


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pedanteryjny

związany z pedanterią, zachowaniem pedanta - osoby przesadnie dokładnej, drobiazgowej (np. pedanteryjne usposobienie)


Źródła:

SJP.pl

Pedanteska

fonetyczna, gramatyczna lub słowotwórcza przemiana wyrazu obcego pochodzenia zastosowanego w wypowiedzi w celu dostosowania go do zasad języka


Źródła:

SJP.pl

Pedantka

kobieta przesadnie dokładna, drobiazgowa, przywiązująca zbyt dużą wagę do porządku


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kobieta bardzo dokładna, przywiązująca dużą wagę do porządku


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pedantycznie

przysłówek

 (1.1) w sposób pedantyczny, pedanteryjny


Źródła:

Wiktionary

Pedantyczniej

stopień wyższy od przysłówka: pedantycznie


Źródła:

SJP.pl

Pedantyczniejszy

rzadki stopień wyższy od przymiotnika: pedantyczny; bardziej pedantyczny


Źródła:

SJP.pl

Pedantyczność

drobiazgowa, przesadna dokładność właściwa pedantom; pedantyzm, pedanteria


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odprzym. cecha tego, co jest pedantyczne; cecha tych, którzy są pedantyczni


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pedantyczny

charakterystyczny, typowy dla pedanta (osoby przesadnie dokładnej, drobiazgowej, przywiązującej zbyt dużą wagę do porządku), związany z taką osobą (np. zachowanie pedantyczne); drobiazgowo skrupulatny, przesadnie dokładny


przymiotnik

 (1.1) skrajnie, nadmiernie dokładny


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pedantyzm

drobiazgowa, przesadna dokładność właściwa pedantom; pedanteria


Źródła:

SJP.pl

Pedał

1. część niektórych urządzeń mechanicznych
2. żartobliwie, metaforycznie o nogach


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. dźwignia przeznaczona do obsługi stopą w samochodzie, samolocie, rowerze itp., także w niektórych instrumentach muzycznych;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) slang. obraź. określenie geja, niekiedy rozszerzane na mężczyzn postrzeganych jako homoseksualiści


Pedał (łac. pedalis – noga) – część mechanizmu dźwigniowego wprawiana w ruch za pomocą nacisku nogą.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pedałek

zdrobnienie od: pedał; pedalik


Źródła:

SJP.pl

Pedałka

1. pogardliwie: homoseksualistka, lesbijka; pederastka;
2. żartobliwie: mała torebka noszona pod pachą lub w ręce przez mężczyzn; pedałówka, pederastka


Źródła:

SJP.pl

Pedałówa

w gwarze uczniowskiej: szkoła podstawowa; pedałówka


Źródła:

SJP.pl

Pedałować

1. używać pedałów podczas jazdy na rowerze lub innym pojeździe wymagającym napędzania za pomocą pedałów;
2. używać pedałów w trakcie gry na pianinie, fortepianie lub organach;
3. potocznie: iść szybko


czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) obracać pedałami, jadąc rowerem lub innym pojazdem

 (1.2) środ. muz. używać pedałów, grając na pianinie, fortepianie lub organach

 (1.3) pot. jechać rowerem

 (1.4) przen. pot. wulg. o mężczyznach: odbywać homoseksualny stosunek płciowy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pedałowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|pedałować.


Źródła:

Wiktionary

Pedałowicz

żartobliwie: rowerzysta, kolarz


Źródła:

SJP.pl

Pedałowiec

stary typ samochodu, w którym biegi zmieniało się przy pomocy nożnego pedału


Źródła:

SJP.pl

Pedałówka

1. żartobliwie: mała torebka noszona pod pachą lub w ręce przez mężczyzn; pederastka, pedałka;
2. w gwarze uczniowskiej:
a) szkoła podstawowa; pedałówa;
b) rower;
3. maszyna drukarska o nożnym napędzie, przeznaczona do wykonywania druków niewielkiego formatu; maszyna dociskowa;
4. potocznie: urządzenie lub instrument obsługiwany przy użyciu pedałów;
5. piła do drewna z wychylanym pedałem, służąca do cięcia tarcicy


Harmonia pedałowa (gwar. „pedałówka”) – polski ludowy instrument muzyczny. Odmiana ta występuje w Polsce. Instrument ten powstał w wyniku połączenia elementów konstrukcyjnych harmonii oraz fisharmonii lub według innych teorii eoliny.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pedałowy

posiadający pedały


Źródła:

SJP.pl

Pedeciak

potocznie: powszechny dom towarowy


Źródła:

SJP.pl

Pedel

dawniej: woźny w zakładzie naukowym; bedel; tercjan


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. woźny (zwykle w odniesieniu do woźnego w zakładzie naukowym, w placówkach szkolnictwa wyższego)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pederasta

mężczyzna odczuwający pociąg płciowy do mężczyzn; homoseksualista, gej


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) psych. med. homoseksualista

 (1.2) hist. w starożytnej Grecji mężczyzna utrzymujący homoseksualne kontakty z dojrzewającymi chłopcami;

 (1.3) środ. sport. strzelectwo strzelający z pistoletu dowolnego


Pederastia (stgr. παῖς chłopiec + stgr. ἐραστής – w przekładzie Witwickiego: miłośnik) – termin wywodzący się z języka greckiego (dosł. miłość do chłopców) – w języku polskim w węższym sensie oznacza specyficzną formę homoseksualizmu męskiego, polegającą na związkach erotycznych lub kontaktach seksualnych mężczyzn lub młodzieńców (erastesów, miłośników), z młodzieńcami lub chłopcami (eromenosami, lubymi, oblubieńcami), zazwyczaj opartych na różnicy wieku, występującą w kulturze starożytnej Grecji. Chłopcy stawali się przedmiotem zainteresowania młodzieńców i dorosłych mężczyzn już około 12 lub 13 roku życia i pozostawali nim aż do momentu osiągnięcia wieku efeba, tj. do 18 roku życia. Młodzieńcy w wieku od około 16-18 do około 20 lat mogli być zarówno miłośnikami rówieśników lub młodszych od siebie chłopców, jak i lubymi starszych mężczyzn.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pederastia

1. popęd seksualny do osobników tej samej płci; homoseksualizm;
2. dawniej: związki seksualne dojrzałych mężczyzn z młodzieńcami


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) daw. kontakty erotyczne dojrzałych mężczyzn z dojrzewającymi chłopcami;

 (1.2) med. psych. homoseksualizm


Pederastia (stgr. παῖς chłopiec + stgr. ἐραστής – w przekładzie Witwickiego: miłośnik) – termin wywodzący się z języka greckiego (dosł. miłość do chłopców) – w języku polskim w węższym sensie oznacza specyficzną formę homoseksualizmu męskiego, polegającą na związkach erotycznych lub kontaktach seksualnych mężczyzn lub młodzieńców (erastesów, miłośników), z młodzieńcami lub chłopcami (eromenosami, lubymi, oblubieńcami), zazwyczaj opartych na różnicy wieku, występującą w kulturze starożytnej Grecji. Chłopcy stawali się przedmiotem zainteresowania młodzieńców i dorosłych mężczyzn już około 12 lub 13 roku życia i pozostawali nim aż do momentu osiągnięcia wieku efeba, tj. do 18 roku życia. Młodzieńcy w wieku od około 16-18 do około 20 lat mogli być zarówno miłośnikami rówieśników lub młodszych od siebie chłopców, jak i lubymi starszych mężczyzn.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pederastka

1. pogardliwie: homoseksualistka, lesbijka; pedałka;
2. żartobliwie: mała torebka noszona pod pachą lub w ręce przez mężczyzn; pedałówka, pedałka


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. żart. mała, płaska torebka na dokumenty, noszona przez mężczyzn w ręku lub na przegubie


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pederastyczny

charakterystyczny dla pederasty (homoseksualisty) lub pederastii (stosunku homoseksualnego między mężczyznami), związany z nimi (np. stosunek pederastyczny)


przymiotnik

 (1.1) dotyczący pederastii


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pedet

potocznie: wielobranżowy sklep towarowy


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) pot. państwowy dom towarowy lub powszechny dom towarowy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pedetowski

przymiotnik od: pedet, PDT (Powszechny Dom Towarowy)


Źródła:

SJP.pl

Pedeutolog

specjalista w zakresie pedeutologii (działu pedagogiki zajmującego się zagadnieniami związanymi z zawodem nauczyciela, sposobami nauczania i wychowania)


Źródła:

SJP.pl

Pedeutologia

dział pedagogiki zajmujący się zagadnieniami związanymi z zawodem nauczyciela, sposobami nauczania i wychowania


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) dział pedagogiki zajmujący się zagadnieniami dotyczącymi zawodu nauczyciela;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pedeutologiczny

przymiotnik od: pedeutologia lub pedeutolog; związany z pedeutologią (działem pedagogiki zajmującym się zagadnieniami związanymi z zawodem nauczyciela, sposobami nauczania i wychowania) lub osobą zajmującą się tą dziedziną (np. charakterystyka pedeutologiczna); pedeutyczny


Źródła:

SJP.pl

Pedeutolożka

pedeutolog


Patrz:pedeutolog

Źródła:

SJP.pl

Pedeutyczny

przymiotnik od: pedeutologia lub pedeutolog; związany z pedeutologią (działem pedagogiki zajmującym się zagadnieniami związanymi z zawodem nauczyciela, sposobami nauczania i wychowania) lub osobą zajmującą się tą dziedziną (np. charakterystyka pedeutyczna); pedeutologiczny


Źródła:

SJP.pl

Pediatra

lekarz specjalizujący się w pediatrii


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) med. lekarz dziecięcy

rzeczownik, rodzaj żeński

 (2.1) med. lekarka dziecięca


Pediatra – lekarz specjalista w zakresie pediatrii, nauki o chorobach występujących wśród dzieci i metodach ich leczenia. W ramach dalszego rozwoju zawodowego lekarza pediatry, dostępne są podspecjalizacje (lub specjalności szczegółowe), np. nefrologia dziecięca, endokrynologia dziecięca, onkologia dziecięca, hematologia dziecięca itp.



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pediatria

1. dział medycyny, nauka zajmująca się schorzeniami wieku dziecięcego i ich leczeniem oraz obejmująca całokształt wiedzy o rozwoju fizycznym i psychicznym dziecka;
2. oddział pediatryczny w szpitalu


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. dział medycyny zajmujący się dziećmi, ich rozwojem, opieką nad nimi oraz chorobami dziecięcymi;

 (1.2) oddział dziecięcy w szpitalu


Pediatria – dziedzina medycyny zajmująca się chorobami dziecięcymi, opieką nad dziećmi oraz ich rozwojem. Za ojca pediatrii uznaje się Abrahama Jacobiego. W Polsce pediatria jest priorytetową dziedziną medycyny oraz jedną ze specjalizacji lekarskich, a jej konsultantem krajowym od 1 marca 2018 jest prof. dr hab. Teresa Jackowska.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pediatrka

lekarka specjalizująca się w pediatrii


Źródła:

SJP.pl

Pediatryczny

związany z pediatrią (działem medycyny zajmującym się głównie schorzeniami wieku dziecięcego) lub lekarzem leczącymi dzieci (np. oddział pediatryczny, poradnia pediatryczna)


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z pediatrią


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pedicelaria

przekształcony w szczypce chwytne kolec jeżowca, służący do obrony lub oczyszczania powierzchni ciała; pedicellaria


Źródła:

SJP.pl

Pedicellaria

przekształcony w szczypce chwytne kolec jeżowca, służący do obrony lub oczyszczania powierzchni ciała; pedicelaria


Źródła:

SJP.pl

Pedicure

[czytaj: pedikiur] kosmetyczne i lecznicze pielęgnowanie stóp, polegające m.in. na obcinaniu paznokci; pedikiur


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kosmet. zabieg pielęgnacji stóp


Pedicure – zabieg kosmetyczny, któremu poddawane są paznokcie u stóp. Zabieg ten wykonuje się za pomocą lakieru, który koloryzuje paznokieć i nie tylko. U rąk robiony jest manicure. Rozróżnia się pedicure kosmetyczny, pedicure leczniczy oraz pedicure biologiczny.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pedicurzysta

[czytaj: pedikiurzysta] osoba zajmująca się pedicure'em, (kosmetycznym i leczniczym pielęgnowaniem stóp), robiąca pedicure; pedikiurzysta


Źródła:

SJP.pl

Pedicurzystka

[czytaj: pedikiurzystka] kobieta zajmująca się pedicure'em, (kosmetycznym i leczniczym pielęgnowaniem stóp), robiąca pedicure; pedikiurzystka


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kosmet. zob. pedikiurzystka.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pedig

włókno otrzymywane z liany rotangowej, wykorzystywane do wyrobu plecionek


Źródła:

SJP.pl

Pedigree

[czytaj: PEdigri:]
1. środowiskowo: drzewo genealogiczne; rodowód;
2. karma dla psów marki Pedigree


Źródła:

SJP.pl

Pedikiur

kosmetyczne i lecznicze pielęgnowanie stóp, polegające m.in. na obcinaniu paznokci; pedicure


Źródła:

SJP.pl

Pedikiurzysta

osoba zajmująca się pedicure'em, (kosmetycznym i leczniczym pielęgnowaniem stóp), robiąca pedicure; pedicurzysta


Źródła:

SJP.pl

Pedikiurzystka

kobieta zajmująca się pedicure'em, (kosmetycznym i leczniczym pielęgnowaniem stóp), robiąca pedicure; pedicurzystka


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kosmet. kobieta wykonująca pedikiur zawodowo


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pedo-

temat słowotwórczy

 (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z dzieckiem, potomkiem, potomstwem

 (1.2) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z gruntem, ziemią


Źródła:

Wiktionary

Pedodoncja

stomatologia dziecięca (dział stomatologii zajmujący się leczeniem schorzeń uzębienia u dzieci, szczególnie u tych w pierwszym roku życia)


Stomatologia dziecięca, pedodoncja – specjalizacja stomatologiczna wyodrębniona z powodu odrębności budowy zębów i całego układu stomatognatycznego w okresie rozwojowym.

Pedodoncja zajmuje się m.in. takimi zagadnieniami, jak:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pedodonta

specjalista zajmujący się leczeniem schorzeń uzębienia u dzieci, szczególnie u tych w pierwszym roku życia; stomatolog dziecięcy


Źródła:

SJP.pl

Pedodontka

pedodonta


Patrz:pedodonta

Źródła:

SJP.pl

Pedodontyczny

przymiotnik od: pedodoncja; związany ze stomatologią dziecięcą (np. gabinet pedodontyczny) lub specjalistą w jej zakresie


Źródła:

SJP.pl

Pedofil

mężczyzna odczuwający popęd płciowy do dzieci


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) seks. dorosły odczuwający popęd płciowy do dzieci

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) zool. zwierzę bytujące, rozwijające się w glebie


Pedofilia (stgr. παῖς paîs, dop. παιδός paidós „dziecko”, φιλία philía „miłość”) – rodzaj parafilii: stan, w którym głównym lub wyłącznym sposobem osiągania satysfakcji seksualnej jest kontakt z dziećmi w okresie przedpokwitaniowym lub wczesnej fazie pokwitania.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pedofilia

zaburzenia seksualne polegające na odczuwaniu popędu płciowego do dzieci


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) seks. psych. popęd seksualny do dzieci;


Pedofilia (stgr. παῖς paîs, dop. παιδός paidós „dziecko”, φιλία philía „miłość”) – rodzaj parafilii: stan, w którym głównym lub wyłącznym sposobem osiągania satysfakcji seksualnej jest kontakt z dziećmi w okresie przedpokwitaniowym lub wczesnej fazie pokwitania.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pedofilka

kobieta odczuwająca popęd płciowy do dzieci


Źródła:

SJP.pl

Pedofilny

typowy dla pedofilii (zaburzenia seksualnego polegającego na odczuwaniu popędu płciowego do dzieci), związany z nią (np. czyn pedofilny)


Źródła:

SJP.pl

Pedofilski

charakterystyczny dla pedofila (osoby z zaburzeniem seksualnym polegającym na odczuwaniu popędu płciowego do dzieci), związany z nim


przymiotnik

 (1.1) związany z pedofilią, właściwy pedofilii i pedofilom


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pedofilstwo

bycie pedofilem


Źródła:

SJP.pl

Pedofobia

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) psych. chorobliwy lęk przed dziećmi, niechęć wobec dzieci


Źródła:

Wiktionary

Pedogenetyczny

związany ze zjawiskami powstawania i przekształcania się gleby (np. proces pedogenetyczny); glebotwórczy (częściej)


Źródła:

SJP.pl

Pedogeneza

1. wytwarzanie jaj zdolnych do rozwoju bez zapłodnienia;
2. zespół zjawisk prowadzących do powstania gleby i jej dalszego rozwoju



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pedokracja

pajdokracja;
1. rządy ludzi młodych, niedojrzałych i niedoświadczonych;
2. sprawująca władzę grupa ludzi młodych, niedojrzałych i niedoświadczonych;
3. nadmierne skupianie się na realizacji wszystkich potrzeb dziecka z jednoczesnym zmniejszeniem stawianych im wymagań


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) polit. rządy młodych, niedoświadczonych osób


Pajdokracja, pedokracja, infantokracja – dosłownie: władza dzieci, z gr. país („dziecko”) oraz kratós („siła, władza”).

Powyższe terminy mają pozytywne i negatywne znaczenia:

  1. W polityce: forma rządów, w której władzę sprawują osoby nieletnie, niedojrzałe, niedoświadczone, w oryginalnym znaczeniu – dzieci, szczególnie w myśli Janusza Korczaka czy metafizyce i zarządzaniu.
  2. W mediach: nadmierne skupianie się na młodej kohorcie, co wpływa na infantylizację programów telewizyjnych i sztuk teatralnych.
  3. W pedagogice: przecenianie potrzeb wychowanków, wynikające z dążenia do rozwoju ich indywidualności z uszczerbkiem dla wychowania społecznego, z jednoczesnym zmniejszeniem stawianych im wymagań.

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pedolingwista

specjalista zajmujący się pedolingwistyką (dziedziną lingwistyki badającą język, mowę dzieci, szczególnie tych w okresie przedszkolnym)


Źródła:

SJP.pl

Pedolingwistka

specjalistka zajmująca się pedolingwistyką (dziedziną lingwistyki badającą język, mowę dzieci, szczególnie tych w okresie przedszkolnym)


Źródła:

SJP.pl

Pedolingwistyczny

przymiotnik od: pedolingwistyka; związany z dziedziną lingwistyki zajmującą się badaniem języka, mowy dzieci, szczególnie tych w okresie przedszkolnym (np. charakterystyka pedolingwistyczna)


Źródła:

SJP.pl

Pedolingwistyka

dziedzina lingwistyki zajmująca się badaniem języka, mowy dzieci, szczególnie tych w okresie przedszkolnym


Pedolingwistyka – dział językoznawstwa zajmujący się badaniem mowy i jej rozwoju u dzieci.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pedolog

1. specjalista w zakresie nauki o glebie; gleboznawca;
2. specjalista w zakresie nauki badającej fizyczny i psychiczny rozwój dzieci


Źródła:

SJP.pl

Pedologia

1. nauka badająca fizyczny i psychiczny rozwój dzieci;
2. nauka o glebie; gleboznawstwo


  • pedologia (nauka o dziecku)
  • pedologia (synonim gleboznawstwa)
  • pedologia (psychologia rozwoju dziecka)

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pedologiczny

1. związany z nauką badającą fizyczny i psychiczny rozwój dzieci;
2. związany z nauką o glebie; gleboznawczy


Źródła:

SJP.pl

Pedolożka

pedolog; gleboznawczyni


Źródła:

SJP.pl

Pedomasochizm

masochizm (chorobliwe zboczenie polegające na doznawaniu przyjemności seksualnych pod wpływem bólu) połączony z odczuwaniem popędu płciowego do dzieci


Źródła:

SJP.pl

Pedometr

przyrząd mierzący liczbę wykonanych kroków; krokomierz


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) metrol. zob. krokomierz.


Krokomierz, pedometr – urządzenie pomiarowe, zwykle przenośne i elektroniczne, służące do zliczania kroków zrobionych przez używającą go osobę i, dzięki temu, przebytej odległości. Jego działanie opiera się na wahadle, które wychwytuje ruchy biodra i przekazuje informacje o nich do modułów odpowiedzialnych za rejestrację, przeliczanie i wyświetlanie danych.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pedon

próbka gleby w kształcie graniastosłupa pobierana w celach badawczych


Pedon – graniastosłup wyodrębniony w glebie, który ma wszystkie właściwości charakterystyczne dla tej gleby i pozwala na rozpoznanie całego układu poziomów genetycznych (profilu); ma powierzchnię kilku metrów kwadratowych i głębokość od kilkudziesięciu centymetrów do ok. 2 metrów.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pedosfera

powierzchniowa warstwa skorupy ziemskiej


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) geol. powierzchniowa warstwa skorupy ziemskiej, w której zachodzą biotyczne i abiotyczne procesy glebotwórcze;


Pedosfera (z gr. πέδον pédon „gleba”, σφαῖρα sphaîra „kula”) – powierzchniowa warstwa skorupy ziemskiej, składająca się z części mineralnychi organicznych powstałych w wyniku oddziaływania czynników glebotwórczych, takich jak klimat, woda, drobnoustroje glebowe, rośliny, zwierzęta oraz działalność człowieka.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pedoskop

aparat medyczny używany przy badaniu płaskostopia


Źródła:

SJP.pl

Pedotechnika

zespół prac technicznych wykonywanych w powierzchniowej warstwie skorupy ziemskiej, ogół osiągnięć pozwalających na konkretne wykorzystanie tej warstwy (np. przy budowie tunelów, kopalń)


Źródła:

SJP.pl

Pedotryba

nauczyciel w starogreckiej palestrze (miejscu, w którym szkolono się w zapasach i w walce na pięści)


Źródła:

SJP.pl

Pedro

hiszpańskie imię męskie


Pedro, właśc. Pedro Eliezer Rodríguez Ledesma (wym. [ˈpeðɾo roˈðɾiɣeθ leˈðezma]; ur. 28 lipca 1987 w Santa Cruz de Tenerife) – hiszpański piłkarz, występujący na pozycji napastnika we włoskim klubie Lazio. W latach 2010–2017 reprezentant Hiszpanii. Pedro jest zawodnikiem obunożnym. Jako pierwszy piłkarz w historii strzelił gola w sześciu różnych rozgrywkach w ciągu jednego roku.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pedrowie

Pedro z żoną


Źródła:

SJP.pl

Pedrowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Pedra lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Pedrycz

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Pedryl

pogardliwie: homoseksualista; pedzio, pedał, cieć, homoś


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. pejor. homoseksualista


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pedrylowaty

potocznie: gejowski, homoseksualny


Źródła:

SJP.pl

Pedyment

obszar o zrównanej powierzchni powstały w wyniku denudacji (niszczącej działalności wiatru lub wód) przebiegającej w klimacie suchym; pedyplena


Pedyment – zrównana powierzchnia o niewielkim spadku (od 1° do 10°), rozciągająca się u podnóża stromego stoku, powiększająca się wskutek jego cofania i zrównywania przez wietrzenie i erozję wodną epizodyczną potoków. Pedymenty są wykształcone w twardej skale podłoża i pokryte tylko cienką warstwą osadu. Są przede wszystkim strefą transportu materiału z gór do kotlin górskich. Pedymenty powszechnie występują zwłaszcza na obszarach suchych i półsuchych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pedyplena

obszar o zrównanej powierzchni powstały w wyniku denudacji (niszczącej działalności wiatru lub wód) przebiegającej w klimacie suchym; pedyment


Źródła:

SJP.pl

Pedyplenacja

osuwanie się mas skalnych, w wyniku którego powstaje pedyplena (obszar o zrównanej powierzchni)


Źródła:

SJP.pl

Pedzieć

czasownik dokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński, Podhale, Bukowina. powiedzieć


Źródła:

Wiktionary

Pedzio

pogardliwie: homoseksualista; homoś, pedał, cieć, pedalarz, pedalista


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pejor. pot. gej, homoseksualista


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Peelen

potocznie: PLN - nowy polski złoty


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pot. monet. nowy złoty polski, PLN


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Peeling

[czytaj: piling] piling;
1. zabieg kosmetyczny wykonywany w celu usunięcia martwego naskórka;
2. kosmetyk używany do takiego zabiegu; ścierak


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kosmet. technika kosmetyczna polegająca na złuszczaniu lub ścieraniu martwego naskórka

 (1.2) kosmet. kosmetyk, najczęściej w postaci kremu, o działaniu złuszczającym lub ścierającym naskórek


Złuszczanie naskórka, inaczej peeling, eksfoliacja, abrazja, ablacja – zabieg stosowany w kosmetyce i dermatologii, polegający na usunięciu martwych komórek naskórka. Zabieg ma na celu poprawę wyglądu i stanu skóry, poprzez spłycenie drobnych zmarszczek oraz rozjaśnienie przebarwień. Peeling stosowany jest także w kuracji przeciwtrądzikowej oraz po zabiegu depilacji w celu zapobiegania wrastania włosów w skórę.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Peelingować

[czytaj: pilingować] usuwać zrogowaciałe części naskórka i oczyszczać skórę; pilingować


Źródła:

SJP.pl

Peelingowy

peeling [czytaj: pilingowy]; pilingowy


Źródła:

SJP.pl

Peem

środowiskowo: pistolet maszynowy; empi


Pistolet maszynowy – rodzaj indywidualnej automatycznej broni strzeleckiej zasilanej amunicją pistoletową, zdolnej do prowadzenia ognia ciągłego. Pistolety maszynowe przeznaczone są do zwalczania siły żywej na krótkich dystansach (do 200 m).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Peemista

żołnierz, na którego uzbrojenie składa się pistolet maszynowy (peem)


Źródła:

SJP.pl

Peenemünde

Peenemünde (pol. hist. Pianoujście, także Kujawice) – gmina w Niemczech, w kraju związkowym Meklemburgia-Pomorze Przednie, w powiecie Vorpommern-Greifswald, wchodzi w skład Związku Gmin Usedom-Nord. Leży w północno-zachodniej części wyspy Uznam, nad cieśniną Piana i Bałtykiem, w obrębie historycznego Pomorza Zachodniego. W czasie II wojny światowej mieścił się tu niemiecki ośrodek badań nad nowymi broniami III Rzeszy, m.in. nad broniami V-1 i V-2.


Źródła:

Wikipedia

Peep-Show

[czytaj: PIP szoł] peep show, peepshow, pipszoł;
1. striptiz lub taniec erotyczny wykonywany w odgrodzonym od widza pomieszczeniu, który można oglądać przez okienko;
2. miejsce, w którym odbywa się taki striptiz lub taniec erotyczny


Źródła:

SJP.pl

Peep-Toe

przymiotnik

 (1.1) zob. peep toe.


Źródła:

Wiktionary

Peepshow

[czytaj: PIP szoł] peep show, peep-show, pipszoł;
1. striptiz lub taniec erotyczny wykonywany w odgrodzonym od widza pomieszczeniu, który można oglądać przez okienko;
2. miejsce, w którym odbywa się taki striptiz lub taniec erotyczny


Źródła:

SJP.pl

Peer-To-Peer

przymiotnik relacyjny

 (1.1) inform. będący lub związany z siecią komputerową, w której komputery mają te same uprawnienia i mogą dzielić się danymi oraz udostępniać sobie nawzajem zasoby bez udziału centralnego serwera;


Źródła:

Wiktionary

Peerel

potocznie: PRL (Polska Rzeczpospolita Ludowa); Peerel


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) iron. Polska Rzeczpospolita Ludowa


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Peerelczyk

osoba zindoktrynowana przez system komunistyczny PRL


Źródła:

SJP.pl

Peerelowiec

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) pot. hist. obywatel PRL


Źródła:

Wiktionary

Peerelowski

przymiotnik od: PRL (Polska Rzeczpospolita Ludowa); PRL-owski


przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący PRL-u


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Peerka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) środ. pot. autobus miejski Jelcz PR110


Źródła:

Wiktionary

Peeselowiec

członek PSL (Polskiego Stronnictwa Ludowego); PSL-owiec


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) polit. członek Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Peeselowski

przymiotnik od: PSL (Polskie Stronnictwo Ludowe); PSL-owski


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z PSL-em, dotyczący PSL-u

przymiotnik jakościowy

 (2.1) charakterystyczny dla dla polityki, poglądów, programów, założeń itp. PSL-u


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pefloksacyna

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) farm. chemioterapeutyk z grupy fluorochinolonów, o szerokim zakresie działania;


Pefloksacyna – organiczny związek chemiczny z grupy fluorochinolonów stosowany jako chemioterapeutyk. Jest aktywna wobec bakterii Gram-ujemnych, lecz wykazuje mniejszą skuteczność od innych chinolonów. Stosowana jest głównie w zakażeniach dróg moczowych, gruczołu krokowego, kości i stawów. Działa toksycznie na wątrobę.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Peg

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. glikol polietylenowy


Źródła:

Wiktionary

Pegasus

8-bitowa konsola gier wideo, klon japońskiej konsoli Famicom


  • Pegasus – oprogramowanie szpiegujące
  • Pegasus – miasto w Nowej Zelandii
  • Pegasus Linnaeus, 1758 – rodzaj ryb z rodziny pegazowatych (Pegasidae)
  • Pegasus – konsola do gier wideo
  • Pegasus Airlines – linie lotnicze
  • Pegasus Mail – klient poczty elektronicznej
  • Pegasus 1 – satelita
  • Pegasus 2 – satelita
  • Pegasus-3 – satelita
  • Pegasus XL-2 – człon rakiety
  • Pegasus – album amerykańskiego rapera Trippie Redd

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pegaz

1. symbol natchnienia poetyckiego w postaci skrzydlatego konia;
2. bajeczny koń skrzydlaty z głową gryfa; hipogryf;
3. przenośnie: rasowy, piękny koń; rumak


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (1.1) mitgr. koń skrzydlaty; emblemat natchnienia poetyckiego;

 (1.2) astr. gwiazdozbiór nieba północnego;

 (1.3) przen. natchnienie poetyckie

 (1.4) poet. bystronogi koń; rumak


  • Pegaz – w mitologii greckiej skrzydlaty koń
  • Pegaz – gwiazdozbiór nieba północnego
  • „Pegaz” – polski magazyn telewizyjny
  • „Pegaz” – polskie wydawnictwo książkowe
  • „Pegaz” – galeria sztuki w Zakopanem
  • Pegaz – album Kizo
  • Pegaz 1, 2, 3 – amerykańskie sztuczne satelity
  • HWL Pegaz – motoszybowiec
  • Pegaz – Poznańska Wytwórnia Produktów Spożywczych
  • PeGaZ – Polska Grupa Zbrojeniowa

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pegazi

przymiotnik od: Pegaz; należący do Pegaza, mitycznego uskrzydlonego konia (np. pegazie skrzydła, pegazi ogon), związany z Pegazem; pegazowy


przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) rzad. należący do Pegaza

przymiotnik relacyjny

 (2.1) rzad. dotyczący Pegaza, określający Pegaza, używany przy Pegazie

przymiotnik jakościowy

 (3.1) rzad. charakterystyczny dla Pegaza, mający cechy Pegaza


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pegazowate

rodzina ryb promieniopłetwych z rzędu igliczniokształtnych


Pegazowate (Pegasidae) – rodzina małych morskich ryb promieniopłetwych o niejasnej pozycji taksonomicznej. Klasyfikowano je w rzędzie ciernikokształtnych (Gasterosteiformes) lub igliczniokształtnych (Syngnathiformes). Poławiane gospodarczo na niewielką skalę. Bywają sprzedawane jako kurioza.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pegazowaty

o cechach pegazowatych (rodzina ryb)


Źródła:

SJP.pl

Pegazowy

przymiotnik od: Pegaz; należący do Pegaza, mitycznego uskrzydlonego konia (np. pegazowe skrzydła, pegazowy ogon), związany z Pegazem; pegazi


przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) należący do Pegaza

przymiotnik relacyjny

 (2.1) dotyczący Pegaza, określający Pegaza, używany przy Pegazie

przymiotnik jakościowy

 (3.1) charakterystyczny dla Pegaza, mający cechy Pegaza


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pegeer

[czytaj: pe-gie-ER] jedno z gospodarstw należące do PGR-u


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hist. roln. Państwowe Gospodarstwo Rolne


Państwowe gospodarstwo rolne (PGR, od 1976 – państwowe przedsiębiorstwo gospodarki rolnej – PPGR) – duże, socjalistyczne przedsiębiorstwa rolne będące własnością państwową.

W 1949 roku rząd rozpoczął przymusową kolektywizację, polegającą na zrzeszaniu chłopów w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych. W 1956 roku na fali odwilży z blisko 10 tys. spółdzielni pozostało 1,5 tys., wobec czego uspołecznioną formą pozostały Państwowe Gospodarstwa Rolne powstające równolegle wcześniej, utworzone 12 lutego 1949 z Państwowych Nieruchomości Ziemskich, Państwowych Zakładów Hodowli Koni i Państwowych Zakładów Hodowli Roślin. Gospodarstwa takie tworzone były głównie na bazie wcześniejszych majątków ziemskich. Wiele takich gospodarstw powstało na Ziemiach Odzyskanych.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pegeerowiec

[czytaj: pegieerowiec] pracownik PGR-u (Państwowego Gospodarstwa Rolnego); PGR-owiec


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. roln. rolnik zrzeszony w Państwowym Gospodarstwie Rolnym


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pegeerowski

przymiotnik od: PGR (Państwowe Gospodarstwo Rolne); PGR-owski


przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący PGR-u, związany z PGR-em


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pegeerowsko

przysłówek

 (1.1) rzad. na sposób pegeerowski, tak jak w pegeerze


Źródła:

Wiktionary

Pegeerowskość

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. cecha tego, co jest pegeerowskie


Źródła:

Wiktionary

Pegeerus

[czytaj: pegie-erus] pogardliwie: pracownik PGR-u (Państwowego Gospodarstwa Rolnego)


Źródła:

SJP.pl

Pegeeryzacja

upaństwowienie rolnictwa


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) hist. roln. zakładanie Państwowych Gospodarstw Rolnych

 (1.2) hist. przejmowanie majątku przez Państwowe Gospodarstwa Rolne


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pegging

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) seks. heteroseksualny stosunek płciowy, w którym mężczyzna jest stroną bierną penetrowaną analnie przez kobietę przy pomocy dildo zamocowanego do jej bioder;


Pegging – heteroseksualny akt płciowy, polegający na tym, że kobieta penetruje odbyt mężczyzny sztucznym członkiem lub wibratorem umocowanym na biodrach przy pomocy pasków tzw. strap-on dildo. Termin ten pojawił się po raz pierwszy 21 czerwca 2001 roku w poradniku seksualnym Dana Savage’a pt. Savage love, który wyłonił nazwę tej praktyki spośród propozycji swych czytelników.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Pegmatyt

grubokrystaliczny zespół mineralny występujący w magmowych skałach głębinowych i w skałach metamorficznych


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pegmatytowy

przymiotnik od: pegmatyt; prowadzący do powstania zespołu mineralnego charakterystycznego dla skał magmowych głębinowych i metamorficznych (np. etap pegmatytowy), związany z takim zespołem lub procesem jego tworzenia się (np. tonalit pegmatytowy)


Źródła:

SJP.pl

Pegu

Pegu (birm. ပဲခူးမြို့ /bəɡó mjo̰/, mon ဗဂေါ /həkɜ̀/, ang. Bago, hist. Hanthawaddy) – miasto w środkowej Mjanmie (Birmie), w prowincji Pegu, 80 km na północny wschód od Rangunu.

Liczba mieszkańców: 284 tys. (2012) – czwarte co do wielkości miasto kraju.


Źródła:

Wikipedia

Pehametr

rodzaj woltomierza elektronicznego, służący w praktyce do pomiaru odczynu pH roztworu


pH-metr – urządzenie służące do pomiaru pH analizowanych substancji chemicznych.

Większość pH-metrów to w istocie mierniki potencjału, w których pH ustala się na podstawie pomiaru siły elektromotorycznej (SEM) ogniwa utworzonego z elektrody wskaźnikowej (zanurzonej w roztworze badanym) i elektrody porównawczej (zanurzonej w roztworze wzorcowym o znanym pH). Ogniwa te są zwykle połączone z elektronicznym woltomierzem o dużej czułości, który automatycznie przelicza zmierzoną SEM ogniwa na skalę pH, zgodnie z dostosowanym do warunków pomiaru równaniem Nernsta.

E=E^{0}-{\frac {2.303RT}{F}}{\text{pH}}
gdzie: E = zmierzona SEM ogniwa, E0 = potencjał elektrody wzorcowej, R = stała gazowa, T = temperatura w skali Kelvina, F = stała Faradaya

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pehametria

zespół metod pomiaru wartości pH


Źródła:

SJP.pl

Pehametryczny

pehametr


Patrz:pehametr

Źródła:

SJP.pl

Pehastat

urządzenie do utrzymywania stałego pH roztworu poprzez dozowanie kwasu lub zasady


Źródła:

SJP.pl

Pehlewi

dawny język z grupy języków irańskich zachowany w literaturze i napisach na monetach; pahlawi


Źródła:

SJP.pl

Peireskia

kolczasty krzew z rodziny kaktusowatych, występujący w strefie tropikalnej Ameryki, uprawiany jako roślina ozdobna; pereskia, drzewidło


Źródła:

SJP.pl

Peja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gw-pl|Poznań. żart. pogard. wesz


Osoby:

  • Peja – polski raper
  • Peter Peja Lindholm – szwedzki curler, olimpijczyk
  • Predrag Peja Stojaković – serbski koszykarz

Miejscowości:

  • Peja – albańska nazwa miasta Peć w Kosowie
  • Peja – miasto na Cyprze

Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Pejcz

krótki bicz z rączką upleciony z rzemyków


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) krótki, pleciony bicz z rączką


Szpicruta (także: palcat, pejcz) – rzemienna plecionka lub pręt pokryty skórą, służący jako pomoc jeździecka do poganiania konia.

Szpicruta przykładana jest na łopatkę lub zad wierzchowca. Nie zalecane jest jej używanie tuż za łydką jeźdźca – na słabiźnie. Szpicrutę powinni stosować jeźdźcy, potrafiący już panować nad koniem za pomocą łydek i dosiadu.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pejczyk

zdrobnienie od: pejcz


Źródła:

SJP.pl

Pejoratyw

w językoznawstwie:
1. wyraz nacechowany negatywnie, forma wyrazu nadająca mu taki charakter (np. profesory, Polaki);
2. element gramatyczny nadający wyrazom znaczenie ujemne, np. przyrostek -sko (babsko), -as (urzędas)


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) określenie (np. cech ludzkich) o charakterze ośmieszającym, wyszydzającym; kojarzącym się z czymś nagannym i powszechnie nieuznanym.


Pejoratyw (z łac. pēior – gorszy) – wyraz używany, aby wyrazić negatywną ocenę osoby lub czegoś.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pejoratywizacja

nabieranie przez wyrazy zabarwienia ujemnego


Źródła:

SJP.pl

Pejoratywnie

przysłówek

 (1.1) w negatywny sposób


Źródła:

Wiktionary

Pejoratywność

negatywne nacechowanie jakiegoś wyrazu, ujemność w znaczeniu wyrazu lub jego formy


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) cecha tego, co pejoratywne; cecha tych, którzy są pejoratywni


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pejoratywny

1. mający negatywny, obraźliwy wydźwięk lub znaczenie; krytyczny, ujemny;
2. o przyrostkach: nadający wyrazowi ujemny odcień


przymiotnik

 (1.1) mający negatywny, ujemny (obraźliwy, zniechęcający) wydźwięk


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pejoratyzowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|pejoratyzować.


Źródła:

Wiktionary

Pejotl

substancja odurzająca powodująca halucynacje, otrzymywana z niektórych odmian kaktusów; peyotl


Jazgrza Williamsa (Lophophora williamsii), pejotl, echinokaktus Williamsa, jeżowiec Williamsa – gatunek sukulenta pędowego z rodziny kaktusowatych. Jest byliną pochodzącą z pustyń i półpustyń Nowego Meksyku oraz Teksasu.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pejotlowy

pejotl


Patrz:pejotl

Źródła:

SJP.pl

Pejotyzm

religia wielu plemion Indian Ameryki Północnej; jest połączeniem elementów tradycyjnych wierzeń indiańskich z wierzeniami chrześcijańskimi


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pejpus

jezioro w Federacji Rosyjskiej


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. jezioro na granicy między Estonią i Rosją;


Pejpus, Jezioro Czudzkie (est. Peipsi järv; ros. Чудское озеро, Czudskoje oziero) – jezioro na granicy między Estonią a Rosją. Wraz z jeziorami Lämmijärv (Tiopłoje ros. Тёплое) oraz Pskowskim tworzy jeden zbiornik o łącznej powierzchni 3543 km². Łącznie ze wspomnianymi stanowi piąte pod względem wielkości jezioro Europy. Jeziora te na znacznym odcinku wyznaczają naturalną granicę państwową pomiędzy Estonią a Rosją.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pejs

1. długie pasmo włosów na skroni ortodoksyjnego żyda;
2. element damskiej fryzury


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) żyd. długie pasmo włosów wyrastających ze skroni, noszone przez wyznawców tradycyjnego judaizmu, zwłaszcza przez chasydów;


Pejsy (hebr. פאות; peot, jid. pejes) – długie pasma włosów wyrastających ze skroni oraz po bokach brody, noszone przez wyznawców tradycyjnego judaizmu.

Większość religijnych Żydów pozostawia dłuższe włosy w okolicach uszu, chasydzi zapuszczają długie, nigdy nie obcinane pejsy.

Zwyczaj noszenia pejsów uzasadniany jest przez werset z Księgi Kapłańskiej (Kpł. 19:27): Nie będziecie obcinać w kółko włosów na głowie. Nie będziesz golił włosów po bokach brody.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pejsachówka

mocna wódka śliwkowa, sporządzana zgodnie z żydowskimi przepisami rytualnymi; pejsówka


Pejsachówka – potoczna nazwa mocnej, wytrawnej wódki żydowskiej sporządzanej najczęściej ze śliwek, z zachowaniem żydowskich przepisów rytualnych. Spożywana przez Żydów w czasie święta Paschy.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pejsaty

noszący pejsy, długie pasma włosów na skroniach (np. pejsaty mężczyzna)


przymiotnik relacyjny

 (1.1) pot. mający pejsy

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) pogard. żyd lub Żyd


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pejsik

zdrobnienie od: pejs


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od pejs


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pejski

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Pejsowaty

1. podobny do pejsa, przypominający pejs;
2. pogardliwie: mający żydowskie pochodzenie


Źródła:

SJP.pl

Pejsówka

mocna wódka śliwkowa, sporządzana zgodnie z żydowskimi przepisami rytualnymi; pejsachówka


Źródła:

SJP.pl

Pejsy

1. długie pasmo włosów na skroni ortodoksyjnego żyda;
2. element damskiej fryzury


Pejsy (hebr. פאות; peot, jid. pejes) – długie pasma włosów wyrastających ze skroni oraz po bokach brody, noszone przez wyznawców tradycyjnego judaizmu.

Większość religijnych Żydów pozostawia dłuższe włosy w okolicach uszu, chasydzi zapuszczają długie, nigdy nie obcinane pejsy.

Zwyczaj noszenia pejsów uzasadniany jest przez werset z Księgi Kapłańskiej (Kpł. 19:27): Nie będziecie obcinać w kółko włosów na głowie. Nie będziesz golił włosów po bokach brody.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pejzan

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) przest. obraź. chłop, mieszkaniec wsi

 (1.2) przest. poddany

 (1.3) środ. głupi, nieokrzesany człowiek


Źródła:

Wiktionary

Pejzanka

1. zupa jarzynowa
2. dawna sukienka o obcisłym staniku


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. rodzaj zupy jarzynowej, bardziej wykwintna kartoflanka wzbogacona m.in. o grzyby leśne, kapustę, kalarepę


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pejzaż

naturalny krajobraz, często przedstawiany na obrazach lub fotografiach


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) szt. obraz, którego tematem jest krajobraz

 (1.2) szt. dziedzina plastykaastyki zajmujący się krajobrazem

 (1.3) książk. krajobraz przedstawiony w dziele sztuki

 (1.4) przen. ogół faktów i procesów tworzących obraz pewnego zjawiska


Pejzaż (fr. paysage) – malarstwo krajobrazowe, czyli malarstwo przedstawiające krajobraz, widok natury lub otoczenia miejskiego.

W zależności od przedstawionej rzeczywistości wyróżnia się pejzaż topograficzny – odzwierciedlający konkretny motyw i pejzaż fantastyczny – będący wytworem wyobraźni. Można wyróżnić specyficzne typy pejzażu w zależności od obrazowanego motywu:

  • weduta – pejzaż przedstawiający scenę miejską
  • marina – krajobraz marynistyczny, morski
  • pejzaż ze sztafażem – w pejzażu pojawia się postać ludzka lub zwierzęca

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pejzażowy

przymiotnik od: pejzaż; charakterystyczny dla pejzażu lub obrazów, fotografii przedstawiających pejzaż (np. motyw pejzażowy), związany z pejzażem (np. malarstwo pejzażowe)


Źródła:

SJP.pl

Pejzażyk

zdrobnienie od: pejzaż


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) niewielki obraz przedstawiający pejzaż


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pejzażysta

osoba zajmująca się malowaniem lub fotografowaniem naturalnych krajobrazów


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) szt. malarz tworzący pejzaże

 (1.2) liter. pisarz tworzący opisy przyrody


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pejzażystka

kobieta zajmująca się malowaniem lub fotografowaniem naturalnych krajobrazów


Źródła:

SJP.pl

Pekaes

potocznie:
1. autobus komunikacji międzymiastowej; PKS;
2. zarost po obu stronach twarzy sięgający ust; bak, baczek, faworyt, bokobrody


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) polskie przedsiębiorstwo transportowe


Geodis Road Network Sp. z o.o. (do 2022 – PEKAES sp. z o.o.) – operator logistyczny z siedzibą w Błoniu. Dawniej przedsiębiorstwo państwowe pn. Przedsiębiorstwo Międzynarodowych Przewozów Samochodowych „Pekaes” w Warszawie, będące przewoźnikiem drogowym towarowym i osobowym, założone w 1958 roku.

Spółka notowana od 2004 roku do 10 stycznia 2017 roku na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pekaesowiec

pracownik PKS (Pekaesu, Państwowej Komunikacji Samochodowej); PKS-owiec


Źródła:

SJP.pl

Pekaesowski

przymiotnik od: Pekaes, PKS (Państwowa Komunikacja Samochodowa), pekaes; PKS-owski


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Pekaesem, odnoszący się do Pekaesu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pekaesowy

pekaes


Patrz:pekaes

Źródła:

SJP.pl

Pekan

gatunek hikory o jadalnych, leczniczych nasionach, przypominających orzechy włoskie, wykorzystywanych do produkcji oleju; hikora pekan, orzesznik pekan, przeorzech pekan


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) dendr. pot. drzewo z gatunku orzesznik jadalny

 (1.2) spoż. orzech z drzewa pekan (1.1)


  • Pekan – roślina, orzesznik jadalny
  • Pekan – miasto w Brunei
  • Pekan – dystrykt i miasto w Malezji

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pekanowy

pekan


Patrz:pekan

Źródła:

SJP.pl

Pekao

1. Polska Kasa Opieki; PeKaO;
2. Powszechna Kasa Oszczędności


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pekao-Wski

PEKAO; pekaowski


Źródła:

SJP.pl

Pekaowski

przymiotnik od:
1. PKO BP (Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski); PKO-wski;
2. Pekao SA (Polska Kasa Opieki Spółka Akcyjna)


Źródła:

SJP.pl

Pekape

potocznie: PKP (Polskie Koleje Państwowe)


Źródła:

SJP.pl

Pekari

rodzina wszystkożernych ssaków z rzędu parzystokopytnych, wyglądem przypominających świnie domowe, zamieszkujących lasy i zarośla Ameryki Południowej i Środkowej


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zool. amerykański ssak parzystokopytny z wyglądu podobny do dzika;


Pekari (Tayassu) – rodzaj ssaków z rodziny pekariowatych (Tayassuidae).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pekariowate

o cechach pekariowatych (rodzina ssaków)


Pekariowate (Tayassuidae) – rodzina ssaków łożyskowych z podrzędu świniokształtnych (Suina) w obrębie rzędu parzystokopytnych (Artiodactyla), spokrewniona ze świniowatymi.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pekariowaty

o cechach pekariowatych (rodzina ssaków)


Źródła:

SJP.pl

Pekator

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) eufem. penis


Źródła:

Wiktionary

Pekin

potocznie o Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. stolica Chin;


Pekin (chiń. 北京; pinyin Běijīng; [pèi.tɕíŋ]) – stolica Chińskiej Republiki Ludowej oraz jedno z czterech miast wydzielonych, podlegające bezpośrednio władzom kraju. Od północy, zachodu i południa graniczy z prowincją Hebei, a od wschodu z miastem wydzielonym Tiencin.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pekińczyk

mieszkaniec Pekinu


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Pekinu

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (2.1) kynol. rasa małych psów o długiej sierści i krótkim pysku;


Pekińczyk – jedna z ras psów należąca do grupy psów do towarzystwa, zaklasyfikowana do sekcji spanieli japońskich i pekińczyków. Typ jamnikowaty. Nie podlega próbom pracy.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pekińczyki

1. jedna z najstarszych ras psa domowego; pekiniec;
2. pekińczyk żółty - gatunek małego ptaka z rzędu wróblowych; pekińczyk czerwonodzioby


Pekińczyki (Leiotrichidae) – rodzina ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pekinekla

rodzaj tkaniny bawełniano-jedwabnej o lekko pomarszczonej powierzchni


Źródła:

SJP.pl

Pekiniec

jedna z najstarszych ras psa domowego; pekińczyk


Źródła:

SJP.pl

Pekinka

mieszkanka Pekinu (stolicy Chin)


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Pekinu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pekiński

przymiotnik od: Pekin (stolica Chin)


przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Pekinu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pekka

skandynawskie imię męskie


Źródła:

SJP.pl

Peklaż

potocznie: ostro zakrapiana impreza; melanż


Źródła:

SJP.pl

Peklosól

sól do peklowania; sól peklowa


Peklowanie – proces technologiczny, polegający na działaniu mieszanki peklującej na mięso. Efektem tego procesu jest utrwalanie barwy, wytworzenie charakterystycznego smaku i zapachu mięsa oraz przedłużenie trwałości produktu poprzez hamowanie wzrostu bakterii chorobotwórczych i gnilnych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Peklować

utrwalać mięso w roztworze soli z saletrą i przyprawami


czasownik przechodni niedokonany (dk. zapeklować)

 (1.1) kulin. konserwować mięso w solance z saletrą i przyprawami


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Peklowacz

osoba pracująca w zakładach mięsnych, zajmująca się peklowaniem (utrwalaniem mięsa mieszaniną soli kuchennej, saletry, kwasu askorbinowego i przypraw)


Źródła:

SJP.pl

Peklowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|peklować.


Peklowanie – proces technologiczny, polegający na działaniu mieszanki peklującej na mięso. Efektem tego procesu jest utrwalanie barwy, wytworzenie charakterystycznego smaku i zapachu mięsa oraz przedłużenie trwałości produktu poprzez hamowanie wzrostu bakterii chorobotwórczych i gnilnych.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Peklowina

mięso peklowane (utrwalone mieszaniną soli kuchennej, saletry, kwasu askorbinowego i przypraw); peklówka


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. mięso zakonserwowane w roztworze solanki z saletrą


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Peklówka

mięso peklowane (utrwalone mieszaniną soli kuchennej, saletry, kwasu askorbinowego i przypraw); peklowina


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) kulin. mięso zakonserwowane w roztworze solanki z saletrą


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Peklownia

pomieszczenie w zakładach mięsnych, w którym pekluje się (utrwala mieszaniną soli kuchennej, saletry, kwasu askorbinowego i przypraw) mięso


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pomieszczenie, w którym pekluje się mięso


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Peklowniczy

związany z peklowaniem (utrwalaniem mięsa mieszaniną soli kuchennej, saletry, kwasu askorbinowego i przypraw), służący do peklowania (np. basen peklowniczy, misa peklownicza)


przymiotnik

 (1.1) używany do peklowania


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Peklownik

naczynie do peklowania mięsa


Źródła:

SJP.pl

Peklowy

sól peklowa - sól do peklowania


przymiotnik

 (1.1) służący do peklowania


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Peknóć

czasownik nieprzechodni dokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. łow. strzelić z lekkiej strzelby


Źródła:

Wiktionary

Pektan

sól lub ester kwasu pektynowego; pektynian


Źródła:

SJP.pl

Pektolit

minerał z grupy krzemianów


Pektolit (Yuksporyt) – minerał z gromady krzemianów. Należy do grupy minerałów rzadkich.

Nazwa pochodzi od gr. pektos = złożony i lithos = kamień, skała.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pektoralik

ozdobny zegareczek na łańcuszku, noszony w kieszonce na piersi


Źródła:

SJP.pl

Pektoralny

pektorał


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z pektorałem, używany do noszenia pektorału


Patrz:pektorał

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pektorał

1. ozdobny krzyż ze szlachetnego metalu, zawierający relikwie;
2. ozdobny napierśnik noszony przez faraonów jako oznaka władzy


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. krzyż z relikwią noszony przez katolickich duchownych na piersi;

 (1.2) hist. napierśnik noszony w starożytności jako oznaka władzy

 (1.3) daw. zegarek noszony na piersi w XVII wieku


Pektorał, napierśnik (z łac. pectus – pierś) – rodzaj biżuterii świeckiej lub religijnej noszonej na piersi, zapinanej od tyłu. Obecnie nazwa często używana dla ozdobnego krzyża noszonego na piersi przez wyższe duchowieństwo (biskupi, arcybiskupi, kardynałowie, papież) – zobacz pektorał (chrześcijaństwo).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pektyna

jeden z grupy polisacharydów, występujący w tkankach roślinnych


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) biochem. substancja organiczna mająca właściwości żelujące


Pektyny (gr. πηκτός pektós = zwarty, cieknący) – mieszanina węglowodanów występująca w ścianach komórkowych wielu roślin. Pektyny są generalnie polisacharydami i oligosacharydami o zmiennym składzie. Są to przede wszystkim poliuronidy składające się z połączonych ze sobą wiązaniami α-1,4-glikozydowymi jednostek kwasu D-galakturonowego, w znacznej części zestryfikowanych grupami metylowymi. Pektyny dla ludzi, pod względem odżywczym, są ciałami balastowymi. Pod względem żywieniowym stanowią jedną z frakcji rozpuszczalnego włókna pokarmowego (błonnika). Wiele mikroorganizmów jest w stanie rozkładać pektynę. Użycie pektyn zostało po raz pierwszy wspomniane w przepisach z I wieku n.e.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pektynian

sól lub ester kwasu pektynowego; pektan


Źródła:

SJP.pl

Pektynodon

rodzaj dinozaura z rodziny troodonów


Źródła:

SJP.pl

Pektynowy

przymiotnik od: pektyna; wchodzący w skład pektyny (jednego z grupy polisacharydów, występującego w tkankach roślinnych), zawierający pektynę (np. związek pektynowy, klej pektynowy)


Źródła:

SJP.pl

Pekuniarny

związany z pieniędzmi, pieniężny


Źródła:

SJP.pl

Pel

skrótowiec, rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) = inform. punkt elektryczno-logiczny


Francja:

  • Pel-et-Der – gmina

Osoby:

  • Albert Pel – francuski seryjny morderca
  • David Pel – holenderski tenisista
  • Eva Pel – holenderska artystka
  • Pieter Klazes Pe – duński profesor

Zobacz też:

  • Peel

Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Pela

jedwabna tkanina


  • Pela – skrót żeńskiego imienia Pelagia
  • Pela – miejscowość w Grecji
  • Pela - cienkie nici jedwabne używane do haftu
  • Pela – skała w miejscowości Rybna w województwie małopolskim

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pelagia

imię żeńskie


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|ż.;

 (1.2) geogr. wieś w Polsce, w województwie łódzkim, w gminie Wodzierady;

 (1.3) astr. planetoida z głównego pasa asteroid o numerze 1190;


Pelagia – żeńskie imię pochodzenia greckiego, pochodzące od przymiotnika pelagios, oznaczającego „morski”. Męskim odpowiednikiem tego imienia jest Pelagiusz.

Pelagia imieniny obchodzi: 23 marca, 4 maja, 9 czerwca, 26 czerwca, 11 lipca, 8 października i 21 października.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pelagial

toń wodna oceanów, mórz i dużych jezior, obfitująca w tlen na skutek intensywnego falowania


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) ekol. hydrol. sfera otwartej wody, dzieląca się na część fotyczną (naświetloną) oraz afotyczną (bez światła)


Pelagial, wody pelagialne, strefa pelagialna, toń wodna (od gr. πέλαγος, pélagos – morze) – wody otwarte oceanów, mórz i wielkich jezior oddzielone od brzegów strefami litoralu i sublitoralu. Obejmuje naświetloną warstwę wody do 200 m od powierzchni (epipelagial) oraz coraz głębsze warstwy: mezopelagial, batypelagial i abisal (abisopelagial). Poniżej strefy abisalnej znajduje się strefa denna (bental) lub głębia rowów oceanicznych (hadal – poniżej 6000 m p.p.m.).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pelagialny

pelagial


Patrz:pelagial

Źródła:

SJP.pl

Pelagianin

zwolennik pelagianizmu (katolickiego zespołu poglądów religijnych głoszonych przez Pelagiusza, nieuznającego przeniesienia grzechu pierworodnego na wszystkich ludzi oraz mówiącego o zbawieniu będącym niezależnym od łaski bożej)


Źródła:

SJP.pl

Pelagianizm

katolicki zespół poglądów religijnych głoszonych przez Pelagiusza, nieuznający przeniesienia grzechu pierworodnego na wszystkich ludzi oraz mówiący o zbawieniu będącym niezależnym od łaski bożej


rzeczownik, rodzaj męski

 (1.1) hist. rel. nurt teologii duchowości, którego pierwszym propagatorem był Pelagiusz;


Pelagianizm – we wczesnym chrześcijaństwie od początku V w. pogląd teologiczny, którego pierwszym propagatorem był Pelagiusz (IV i V w.). Rozwijał się głównie w Italii i Północnej Afryce. W wyniku kontrowersji wewnątrzkościelnej, uznany przez synody katolickie i papieży, a następnie Sobór efeski (431) za niezgodny z doktryną chrześcijańską, czyli herezję.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pelagianka

pelagianin


Patrz:pelagianin

Źródła:

SJP.pl

Pelagiański

pelagianin


Patrz:pelagianin

Źródła:

SJP.pl

Pelagiczny

utworzony pod wpływem działania morza, morski


Źródła:

SJP.pl

Pelagiusz

imię męskie


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) imię|polski|m.;


  • Pelagiusz – imię męskie
  • Pelagiusz – mnich z V w.
  • Pelagiusz – król Asturii (718-737)
  • Pelagiusz I – papież (556-561)
  • Pelagiusz II – papież (579-590)

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pelagiuszek

zdrobnienie od: Pelagiusz (imię męskie)


Źródła:

SJP.pl

Pelagiuszkowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Pelagiuszka lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Pelagiuszostwo

Pelagiusz z żoną; Pelagiuszowie


Źródła:

SJP.pl

Pelagiuszowie

imię męskie


Źródła:

SJP.pl

Pelagiuszowy

przymiotnik dzierżawczy - należący do Pelagiusza lub z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Pelagra

choroba przewlekła wynikająca z braku witaminy PP, która objawia się zaburzeniami nerwowymi i psychicznymi; rumień lombardzki


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) med. choroba spowodowana brakiem witaminy PP;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pelagryczny

pelagra


Patrz:pelagra

Źródła:

SJP.pl

Pelagryk

osoba cierpiąca na pelagrę (rumień lombardzki)


Źródła:

SJP.pl

Pelamida

drapieżna ryba z rodziny makrelowatych; bonito; sarda


Pelamida (Sarda sarda) – gatunek ryby z rodziny makrelowatych (Scombridae), czasami błędnie nazywany bonito.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pelanowski

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Pelargonia

roślina ozdobna z rodziny bodziszkowatych; muszkatel


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Pelargonium|ref=tak., popularna roślina doniczkowa


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pelargonidyna

rodzaj antocyjanu, barwnik naturalny wykorzystywany w przemyśle spożywczym do nadawania produktom pomarańczowego zabarwienia


Pelargonidyna – organiczny związek chemiczny z grupy antocyjanidynów, Występuje naturalnie jako barwnik roślinny, między innymi w pelargoniach, malinach, truskawkach, owocach śliw, żurawiny czy płatkach róż. Duże jej ilości zawiera czerwona fasola. Jak wszystkie antocyjanidyny jest antyutleniaczem. Pelargonidyna stosowana jest jako barwnik spożywczy o oznaczeniu E163d. Alkoholowy roztwór pelargonidyny jest wskaźnikiem pH.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pelargonina

związek pochodzenia roślinnego zwiększający siłę i zmniejszający częstość skurczów serca uważany za pochodną cyjaniny


Źródła:

SJP.pl

Pelargoniowy

przymiotnik od: pelargonia; charakterystyczny dla pelargonii (np. kwiaty pelargoniowe), związany z pelargoniami (np. drzewko pelargoniowe, odrost pelargoniowy)


Źródła:

SJP.pl

Pelasia

zdrobnienie od: Pelagia (imię żeńskie)


Źródła:

SJP.pl

Pelasiny

przymiotnik dzierżawczy - należący do Pelasi lub z nią związany


Źródła:

SJP.pl

Pelazgijski

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Pelazgami, dotyczący Pelazgów


Źródła:

Wiktionary

Pelazgowie

Pelazgowie (gr. Πελασγοί Pelasgoí, w lp. Πελασγός, Pelasgos) – lud zamieszkujący Tesalię przed przybyciem na Peloponez Greków w II tysiącleciu p.n.e.; z czasem w historiografii greckiej pojawiła się tendencja do określania tym mianem również innych autochtonicznych mieszkańców Peloponezu i sąsiednich wysp, jak Karyjczycy i Lelegowie.


Źródła:

Wikipedia

Pelc

nazwisko


  • Jan Pelc – czeski pisarz
  • Janusz Pelc – historyk literatury
  • Janusz Pelc – programista
  • Jerzy Pelc – filozof

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pelcmantel

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kraw. futro


Źródła:

Wiktionary

Pelczar

nazwisko


  • Andrzej Pelczar (1937–2010) – polski profesor, matematyk, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  • Jan Pelczar (1895–1940) – major kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
  • Józef Sebastian Pelczar (1842–1924) – biskup przemyski, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, święty Kościoła katolickiego.
  • Kazimierz Pelczar (1894–1943) – polski profesor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, prekursor onkologii w II RP.
  • Marian Pelczar (1905-1983) – polski doktor, historyk, organizator i dyrektor Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk.
  • Stanisław Pelczar (1915–1977) – sierżant Wojska Polskiego, żołnierz podziemia niepodległościowego.
  • Zenon Pelczar (1866–1934) – polski doktor, lekarz balneolog.

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pelczarski

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Pele

jedwabna tkanina


Osoby nazywające się Pele, Pelé lub Pélé

  • Pele – polski raper, ur. 1978
  • Pelé – brazylijski piłkarz, ur. 1940, zm. 2022, trzykrotny mistrz świata
  • Pelé – kabowerdeński piłkarz, ur. 1978
  • Pelé – portugalski piłkarz, ur. 1991
  • Abédi Pelé – ghański piłkarz, ur. 1964
  • Pélé – portugalski piłkarz, ur. 1987

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pele-Mele

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) mieszanka różnych rzeczy, chaos, zamęt

 (1.2) zob. pele-mele.

przysłówek

 (2.1) mieszając coś bezładnie


Źródła:

Wiktionary

Peled

duża ryba planktonożerna; peluga


Peluga, peled, syrok (Coregonus peled) – gatunek słodkowodnej, planktonożernej ryby łososiowatej z podrodziny siejowatych (Coregoninae).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Peleng

określenie miejsca ulokowania danego obiektu względem północy, przez pomiary odpowiednich kątów; namiar


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) żegl. kąt między pewnym stałym kierunkiem i kierunkiem, w którym obserwowany jest namierzany obiekt


  • Peleng – wyspa w Indonezji
  • Cieśnina Peleng – cieśnina w Indonezji
  • peleng (namiar) – pojęcie w nawigacji

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pelengacja

proces wyznaczania namiarów jakiegoś obiektu w przestrzeni względem północy, przez mierzenie odpowiednich kątów


Źródła:

SJP.pl

Pelengacyjny

związany z pelengacją (procesem wyznaczania namiarów jakiegoś obiektu w przestrzeni względem północy, przez mierzenie odpowiednich kątów), odnoszący się do takiego procesu (np. pomiar pelengacyjny)


Źródła:

SJP.pl

Pelengator

przyrząd nawigacyjny do brania namiarów; namiernik


Źródła:

SJP.pl

Pelengować

określać miejsce ulokowania danego obiektu względem północy, przez pomiary odpowiednich kątów


Źródła:

SJP.pl

Pelengowy

przymiotnik od: peleng; związany z pelengiem (określaniem miejsca ulokowania danego obiektu względem północy, przez pomiary odpowiednich kątów), dotyczący pelengu (np. mostek pelengowy)


Źródła:

SJP.pl

Peleryna

1. rodzaj okrycia przeciwdeszczowego bez rękawów;
2. niewielki fragment ozdobnej tkaniny zawieszanej przy kołnierzu


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wierzchnie okrycie bez rękawów, zarzucone na ramiona, niekiedy krótsze, tylko do łokci;

 (1.2) część ubioru np. płaszcza, sukni, opadająca swobodnie z plecyeców


Peleryna (fr. pèlerine, od pèlerin - pielgrzym) – wierzchnie okrycie bez rękawów, zarzucone na ramiona i spięte na piersiach albo na ramieniu, noszone od czasów antycznych przez obie płcie. W Polsce nazwa stosowana od XVII wieku.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Peleryniasty

noszący pelerynę


Źródła:

SJP.pl

Pelerynka

niewielka peleryna, najczęściej dla dzieci lub niektórych zwierząt domowych


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: peleryna

 (1.2) krótka narzutka okrywająca górną część plecyeców, ramiona i piersi

 (1.3) kośc. szata liturgiczna ministrantów w kształcie pelerynki (1.2);


Pelerynka, inaczej kołnierz – jest szatą liturgiczną (w formie kołnierza zapinanego pod szyją) nakładaną przez ministranta na komżę, którą nosi podczas mszy świętej. Ministrant otrzymuje pelerynkę dopiero po wstępnym okresie przygotowania do służby w kościele i pogłębieniu swojej wiedzy podczas zbiórek ministrantów, a także po praktyce służby przy ołtarzu.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pelet

rodzaj biopaliwa wytwarzanego przy pomocy granulowania; pellet


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) granulat opałowy ze sprasowanych pod wysokim ciśnieniem trocin, wiór, zrębków i innych odpadów drzewnych;


Pellet (pelet) – paliwo stałe w formie granulatu uzyskiwane z biomasy, przeznaczone głównie do spalania w indywidualnych, jak i zbiorowych instalacjach grzewczych, może być spalany w kominkach do tego przeznaczonych.

Pellet produkuje się z odpadów drzewnych, uprawianych w tym celu roślin, oraz odpadów i produktów ubocznych rolnictwa. Pellet drzewny – powstaje ze sprasowania trocin, które powstają podczas prac tartacznych oraz innych działań związanych z obrabianiem produktów drzewnych. Drewno używane przy produkcji pelletu może być zarówno liściaste jak i iglaste – istnieją również bardziej egzotyczne mieszanki pochodzące z drewna palmowego, skorupek kokosów czy nawet kłód i gałęzi. Pelletyzuje się też słomę i trawę łąkową, tworząc pellety trawne.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Peleton

zwarta grupa zawodników w wyścigu kolarskim


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) sport. najliczniejsza zwarta grupa kolarzy jadących w wyścigu;


Peleton (od fr. peloton – kłębek, gromada) – w kolarstwie główna, najliczniejsza grupa kolarzy, najczęściej umiejscowiona pomiędzy wyprzedzającymi ją zawodnikami z ucieczki a zawodnikami niewytrzymującymi tempa grupy zasadniczej.

Jazda w peletonie wymaga mniejszego wysiłku od jazdy w pojedynkę. Związane jest to z oporem powietrza, będącym największym oporem w czasie jazdy. Opór powietrza zależy od kwadratu prędkości, czyli wraz z liniowym wzrostem prędkości opór rośnie kwadratowo, oznacza to np. czterokrotnie większy opór powietrza przy dwukrotnym wzroście prędkości. Jazda w peletonie, w swoistym "tunelu powietrznym", jest preferowana przez zawodników.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Peletonik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od peleton


Źródła:

Wiktionary

Peletowy

pelet; pelletowy


Źródła:

SJP.pl

Pelety

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) zob. pelet.


Pellet (pelet) – paliwo stałe w formie granulatu uzyskiwane z biomasy, przeznaczone głównie do spalania w indywidualnych, jak i zbiorowych instalacjach grzewczych, może być spalany w kominkach do tego przeznaczonych.

Pellet produkuje się z odpadów drzewnych, uprawianych w tym celu roślin, oraz odpadów i produktów ubocznych rolnictwa. Pellet drzewny – powstaje ze sprasowania trocin, które powstają podczas prac tartacznych oraz innych działań związanych z obrabianiem produktów drzewnych. Drewno używane przy produkcji pelletu może być zarówno liściaste jak i iglaste – istnieją również bardziej egzotyczne mieszanki pochodzące z drewna palmowego, skorupek kokosów czy nawet kłód i gałęzi. Pelletyzuje się też słomę i trawę łąkową, tworząc pellety trawne.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Peleus

postać z mitologii greckiej


Peleus (gr. Πηλεύς Pēleús, łac. Peleus) – w mitologii greckiej król Ftyi w Tesalii, argonauta, ojciec Achillesa.

Uchodził za syna Ajakosa i Endeis. Peleus razem z bratem Telamonem zabił pod wpływem gniewu (w trakcie gry w kości) swojego przyrodniego brata Fokosa syna Pasmanthei, wskutek czego zmuszony był do ucieczki z Eginy. We Ftyi Peleus został oczyszczony ze zbrodni przez Eurytiona i poślubił Antygonę, córkę Eurytiona, którego przypadkowo zabił podczas polowania na dzika kalidońskiego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pelikan

1. rybożerny ptak wodny o charakterystycznym mocnym dziobie ze skórzanym workiem;
2. produkt marki Pelikan;
3. potocznie: obwisła skóra na ramionach


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ornit. ptak z rzędu pełnopłetwych;

 (1.2) pot. wieczne pióro marki Pelikan

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) przest. stomat. narzędzie, w kształcie zagiętych kleszczy służące do usuwania dolnych zębów przedtrzonowych i trzonowych

rzeczownik, liczba mnoga

 (3.1) pelikany pot. obwisła skóry w okolicy ramion


  • pelikany – rodzina ptaków
  • Pelikan – godło
  • Pelikan – herb szlachecki
  • Pelikan – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kościańskim, w gminie Kościan
  • Pelikan – marka przyborów do pisania
  • Pelikan – polski rower marki Romet
  • Pelikan – mgławica w gwiazdozbiorze Łabędzia

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pelikani

pelikan; pelikanowy


Źródła:

SJP.pl

Pelikaniątko

młode pelikana


Źródła:

SJP.pl

Pelikanica

samica pelikana


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ornit. samica pelikana


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pelikanik

niewielki pelikan


Źródła:

SJP.pl

Pelikanowate

rodzina ptaków; pelikany


Pelikany, pelikanowate (Pelecanidae) – monotypowa rodzina ptaków z rzędu pelikanowych (Pelecaniformes).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pelikanowe

pelikan; pelikani


rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Pelecaniformes|Sharpe|ref=tak., rząd ptaków z infragromady ptaków neognatycznych;

forma przymiotnika.

 (2.1) M., B. i W. n. lp.; M., B. i W. lm nm. od: pelikanowy


Pelikanowe, pełnopłetwe, wiosłonogie (Pelecaniformes) – rząd ptaków z infragromady ptaków neognatycznych (Neognathae).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pelikanowy

pelikan; pelikani


przymiotnik dzierżawczy

 (1.1) należący do pelikana

przymiotnik relacyjny

 (2.1) związany z pelikanem, dotyczący pelikana

przymiotnik jakościowy

 (3.1) charakterystyczny dla pelikana, mający cechy pelikana


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pelikany

1. rodzina ptaków; pelikanowate;
2. potocznie: obwisająca skóra ramion; motylki, skrzydełka


rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Pelecanidae|ref=tak., monotypowa rodzina ptaków z rzędu pelikanowych;

forma rzeczownika|rodzaj=męskozwierzęcy.

 (2.1) M., B. i W. lm. od: pelikan


Pelikany, pelikanowate (Pelecanidae) – monotypowa rodzina ptaków z rzędu pelikanowych (Pelecaniformes).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pelikozaur

gad ssakokształtny żyjący w okresie permu


Źródła:

SJP.pl

Pelisa

damski, zimowy płaszcz na futrze


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) odzież. zimowy płaszcz podbity futrem, w szczególności wojskowy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pelit

drobnoziarnista skała osadowa


Mikryt (pelit) – rodzaj spoiwa węglanowych skał osadowych (np. wapieni), utworzonego przez niewidoczne makroskopowo kryształy węglanów (głównie kalcytu) o rozmiarach rzędu kilku tysięcznych milimetra. Makroskopowo mikryt ma postać jednorodnego wapienia. Nawet pod mikroskopem zwykle nie sposób wyróżnić poszczególnych kryształów i ziarn, widoczne są ciemne agregaty kalcytu. Mikryt zwykle tworzy się w wyniku strącania chemicznego lub biochemicznego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pelka

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Pelleciarka

prasa granulująca zasilana silnikiem elektrycznym; peleciarka


Źródła:

SJP.pl

Pellet

[czytaj: pelet] rodzaj biopaliwa wytwarzanego przy pomocy granulowania; pelet


rzeczownik zbiorowy, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gruby, walcowaty granulat wykonany ze sprasowanego, sypkiego materiału, głównie opałowego;


Pellet (pelet) – paliwo stałe w formie granulatu uzyskiwane z biomasy, przeznaczone głównie do spalania w indywidualnych, jak i zbiorowych instalacjach grzewczych, może być spalany w kominkach do tego przeznaczonych.

Pellet produkuje się z odpadów drzewnych, uprawianych w tym celu roślin, oraz odpadów i produktów ubocznych rolnictwa. Pellet drzewny – powstaje ze sprasowania trocin, które powstają podczas prac tartacznych oraz innych działań związanych z obrabianiem produktów drzewnych. Drewno używane przy produkcji pelletu może być zarówno liściaste jak i iglaste – istnieją również bardziej egzotyczne mieszanki pochodzące z drewna palmowego, skorupek kokosów czy nawet kłód i gałęzi. Pelletyzuje się też słomę i trawę łąkową, tworząc pellety trawne.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pelletowy

pellet [czytaj: peletowy]; peletowy


Źródła:

SJP.pl

Pellikula

plazmatyczna osłonka ciała pierwotniaków


Pellikula – białkowo-lipidowa błona komórkowa otaczająca cytoplazmę protista zwierzęcego, podścielona utworami błoniastymi wzmacniającymi całą konstrukcję komórki.

W zależności od rodzaju organizmu jest ona cienka (np. u ameby), co zwiększa elastyczność i pozwala na zmiany kształtu, lub też gruba (np. u pantofelka), ograniczająca elastyczność. U wyżej uorganizowanych pierwotniaków pellikula jest bardziej pofałdowana i sprężysta. Na jej powierzchni często można wyróżnić fałdki, listki i dołki, tworzące swoistą mozaikę. Błona niektórych organizmów pokryta jest dodatkowo krzepnącą substancją (np. krzemionką), która tworzy skorupkę lub pancerzyk.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pelmatoskopia

badanie linii papilarnych stóp w celach identyfikacyjnych; podoskopia


Podoskopia, pelmatoskopia – dział techniki kryminalistycznej, pokrewny do daktyloskopii, zajmujący się badaniem linii papilarnych znajdujących się na stopach.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pelnik

wieś w Polsce


Pelnik (niem. Pulfnick) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Łukta, miejscowość położona jest w obrębie krainy historycznej Prus Górnych. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Peloid

borowina i muł, zawierające znaczną ilość składników mineralnych; mają zastosowanie lecznicze


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) naturalny twór geologiczny stosowany jako tworzywo lecznicze; powstaje przy udziale wody i mikroorganizmów


Peloidy (gr. pelos – „błoto”) – utwory geologiczne, które po rozdrobnieniu i zmieszaniu z wodą są wykorzystywane do celów leczniczych w formie kąpieli lub okładów.

Peloidy są dzielone na naturalne i sztuczne. Peloidami naturalnymi nazywane są te, które używane są w stanie spotykanym w naturze, lub są poddawane przygotowaniu, które nie powoduje istotnych zmian fizyko-chemicznych. Peloidami sztucznymi są te, których przyrządzenie powoduje istotne zmiany chemiczne lub fizyczne w stosunku do stanu naturalnego. Do peloidów naturalnych zaliczane są: borowiny, sapropel (szlamy wodne), fango (muły wulkaniczne), oraz glinki, lessy i kredy (złożone z SiO2, CaCO3 i Al2O3).

Klasyfikacja peloidów

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pelomeduza

rodzaj żółwi z rodziny pelomeduzowatych


Źródła:

SJP.pl

Pelomeduzowate

rodzina żółwi z podrzędu żółwi bokoszyjnych


Pelomeduzowate (Pelomedusidae) – rodzina żółwi z podrzędu żółwi bokoszyjnych (Pleurodira). Ich środowiskiem życia są rzeki oraz wody stojące. Podczas okresu suszy zapadają w sen letni.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pelomeduzowaty

o cechach pelomeduzowatych (rodzina żółwi)


Źródła:

SJP.pl

Peloneustes

rodzaj plezjozaura z rodziny pliozaurów


Peloneustes (z gr. "pływak w mule") – rodzaj drapieżnego pliozaura, żyjącego pod koniec jury. Pierwszego odkrycia dokonano w 1889. Szczątki odkryto na terenie Anglii oraz Rosji, co wskazuje na fakt, że zwierzę to występowało szeroko w morzach oblewających obszary Europy.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pelóntać

czasownik nieprzechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. pałętać


Źródła:

Wiktionary

Peloponeski

przymiotnik od: Peloponez (półwysep w Grecji)


przymiotnik

 (1.1) dotyczący Peloponezu, związany z Peloponezem, pochodzący z Peloponezu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Peloponez

1. półwysep w Grecji;
2. kraina historyczna w południowej Grecji


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. półwysep w Grecji między Morzem Jońskim a Morzem Egejskim;

 (1.2) hist. kraina historyczno-geograficzna na Peloponezie (1.1)

 (1.3) adm. region administracyjny Grecji zajmujący południową i wschodnią część Peloponezu (1.1);


Peloponez (Półwysep Peloponeski, nwgr. Πελοπόννησος, Peloponnisos, w średniowieczu znany jako Morea, gr. Μωρέας lub Μωριάς) – półwysep i kraina historyczna w południowej Grecji o powierzchni 21 549 km², pomiędzy Morzem Jońskim a Egejskim. Stanowi najdalej na południe wysuniętą część Półwyspu Bałkańskiego i kontynentalnej Grecji. Z lądem połączony jest Przesmykiem Korynckim, przeciętym Kanałem Korynckim. Od północy ograniczony Zatoką Koryncką i Patraską. Silnie rozczłonkowana linia brzegowa tworzy liczne mniejsze półwyspy: Argolidzki, Lakoński, Mani, Mesyński i zatoki: Sarońską, Argolidzką, Meseńską, Kiparysyjską.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pelops

postać z mitologii greckiej


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

 (1.1) mit. postać z mitologii greckiej, syn Tantala złożony przez niego w ofierze bogom;

 (1.2) mit. postać z mitologii greckiej, syn Agamemnona

 (1.3) hist. król Sparty z dynastii Eurypontydów panujący w III w. p.n.e.

 (1.4) sport. nazwa klubu sportowego z Patry


Pelops – w mitologii greckiej syn Tantala, założyciel dynastii Pelopidów. Jako dziecko zabity przez ojca i podany na uczcie bogów, zjedzony jedynie przez Demeter; wskrzeszony przez Hermesa na polecenie Zeusa. Mąż Hippodamei, zabójca Ojnomaosa.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pelosyderyt

minerał, węglan wapnia zawierający domieszki minerałów ilastych i kalcytu; syderyt ilasty


Źródła:

SJP.pl

Pelot

1. stara gra polegająca na odbijaniu od muru małej piłki za pomocą wiklinowej rakiety o wydłużonym kształcie, uprawiana do dziś, pochodząca od plemion prekolumbijskiej Mezoameryki i Ameryki Południowej;
2. dawniej poduszeczka do igieł i szpilek często perfumowana


Źródła:

SJP.pl

Pelota

1. stara gra polegająca na odbijaniu od muru małej piłki za pomocą wiklinowej rakiety o wydłużonym kształcie, uprawiana do dziś, pochodząca od plemion prekolumbijskiej Mezoameryki i Ameryki Południowej;
2. dawniej poduszeczka do igieł i szpilek często perfumowana


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) sport. rodzaj tenisa popularnego wśród Basków, rozgrywanego na boisku ze ścianą, o którą odbijana jest piłka;


Pelota (bask. Pilota, lub Jai-alai) – gra znana w kraju Basków w Hiszpanii. Jest to rodzaj tenisa rozgrywanego na boisku otoczonym ścianami, o które odbijana jest piłka.

W całym regionie niemal każde miasto i każda wioska, nawet najmniejsza, posiadają frontón, czyli boisko, przypominające kort do squasha, na którym zawodnicy rzucają piłką, która jest odbijana o ściany z prędkością nawet do 300 km/h z pomocą specjalnych rakiet z wikliny.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Peloteza

maszyna do zgniatania płatków mydlanych w jednolity blok; zgniatarka


Źródła:

SJP.pl

Pelotka

1. działo przeciwlotnicze;
2. wkładka do butów


Źródła:

SJP.pl

Pelowski

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Pelplin

miasto w Polsce


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w północnej Polsce, w województwie pomorskim;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pelplinianin

mieszkaniec Pelplina


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Pelplina


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pelplinianka

mieszkanka Pelplina


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Pelplina


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pelpliński

przymiotnik od: Pelplin


przymiotnik relacyjny

 (1.1) odnoszący się do Pelplina, związany z Pelplinem


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pelta

mała drewniana tarcza, łukowato wygięta, używana w starożytnej Grecji i Macedonii


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) wojsk. staroż. drewniana, obciągnięta skórą tarcza o nerkowatym kształcie, używana zwłaszcza przez lekkozbrojnych żołnierzy greckich i macedońskich


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Peltasta

w starożytności: lekkozbrojny żołnierz w wojskach Grecji i Macedonii


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) wojsk. staroż. lekkozbrojny żołnierz wojsk greckich i hellenistycznych wyposażony w tarczę – peltę oraz oszczepy;


Peltasta (stgr. πελταστής peltastēs, lm πελτασταί peltastái) – w starożytnej Grecji lekkozbrojny piechur walczący za pomocą krótkiej włóczni (oszczepu) i wyposażony w lekką tarczę.

Peltastów rekrutowano początkowo z plemion trackich, z czasem jednak nazwa ta stała się synonimem charakterystycznej formacji zbrojnej, niezależnie od miejsca pochodzenia żołnierzy. Peltasta zazwyczaj był uzbrojony w kilka-kilkanaście oszczepów o długości ok. 1-1,6 m, przeznaczonych do miotania, lekką tarczę, skórzane nagolennice, krótki miecz i niekiedy hełm tracki. Jego tarcza wykonana z wikliny obciągniętej skórą, miała kształt owalu (średnica ok. 0,6 m) z jednym lub dwoma półksiężycowatymi wycięciami; od jej nazwy (gr. πέλτη, péltē) powstała nazwa tej piechoty.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Peltier

  • Osoby
    • Jean Charles Peltier (1785-1845) – fizyk francuski
    • Lee Peltier (ur. 1986) – piłkarz angielski
    • Leonard Peltier (ur. 1944) – amerykański działacz indiański
    • Leslie Peltier (1900-1980) – amerykański astronom
  • Astronomia
    • (3850) Peltier – planetoida
  • Fizyka
    • efekt Peltiera – zjawisko termoelektryczne
    • moduł Peltiera – ogniwo termoelektryczne

Źródła:

Wikipedia

Pelton

Pelton – wieś i civil parish w Anglii, w hrabstwie Durham. Leży 11 km na północ od miasta Durham i 386 km na północ od Londynu. W 2011 roku civil parish liczyła 6100 mieszkańców.


Źródła:

Wikipedia

Peltozaur

rodzaj dinozaura pancernego z rodziny nodozaurów; zauropelta


Źródła:

SJP.pl

Peluga

duża ryba planktonożerna; peled


Peluga, peled, syrok (Coregonus peled) – gatunek słodkowodnej, planktonożernej ryby łososiowatej z podrodziny siejowatych (Coregoninae).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pelur

cienka warstwa satynowanego papieru stosowanego w klaserach i jako przekładka ochronna stron z ilustracjami w książkach


Pelur (z fr.: płaszcz, okrycie) – odmiana cienkiego papieru o gramaturze 30-40 g/m2.

Pelur cechuje duża przezroczystość, zwłaszcza pelur bezdrzewny i biały (pelur może występować w odmianie barwionej). Papier ten przeznaczony jest do mocnych i trwałych kopii wykonywanych na maszynie do pisania, do ochrony ilustracji i przekładek w książkach oraz w albumach i klaserach jako płaszcz ochronny do zawartych w nim zbiorów.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pelurowy

przymiotnik od: pelur; będący pelurem (cienką warstwą satynowanego papieru), zrobiony z peluru (np. zakładka pelurowa)


Źródła:

SJP.pl

Peluszka

jednoroczna roślina z rodziny bobowatych (motylkowatych), o czerwonofioletowych kwiatach i pierzastych liściach, uprawiana na paszę i zielony nawóz; groch polny, groch błękitnopurpurowy


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Pisum sativum|subsp=arvense|ref=nie., jednoroczna roślina uprawna z rodziny bobowatych, odmiana grochu;

 (1.2) roln. spoż. strąki lub nasiona peluszki (1.1)


Groch zwyczajny polny, groch błękitnopurpurowy, peluszka (Pisum sativum subsp. arvense (L.) Asch.) – podgatunek rośliny jednorocznej, strączkowej z rodziny bobowatych. Podgatunek grochu zwyczajnego (przez niektórych systematyków uważany za odrębny gatunek). Inne nazwy polskie: groch błękitnopurpurowy, groch polny, peluszka. Pochodzi z rejonów śródziemnomorskich, z Azji Mniejszej, Zakaukazia.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pelwiskopia

rodzaj zabiegu umożliwiającego oglądanie narządów znajdujących się w obrębie miednicy


Źródła:

SJP.pl

Pelykozaur

przedstawiciel rzędu synapsydów (gadów ssakokształtnych)


Źródła:

SJP.pl

Pelykozaury

przedstawiciel rzędu synapsydów (gadów ssakokształtnych)


Pelykozaury (Pelycosauria) – parafiletyczna grupa synapsydów (gadów ssakokształtnych), które pojawiły się w późnym karbonie i osiągnęły szczyt rozwoju we wczesnym permie. W zapisie kopalnym znane do środkowego permu.

Tradycyjnie pojmowane pelykozaury obejmowały wszystkie synapsydy nienależące do terapsydów (w tym do ssaków). Jednak terapsydy są potomkami tak definiowanych pelykozaurów, które – nie obejmując terapsydów – stawały się grupą parafiletyczną. Z tego powodu obecnie generalnie nie wyróżnia się tej grupy. Tradycyjnie pojmowane pelykozaury wchodzą w skład dwóch siostrzanych kladów synapsydów: Caseasauria, obejmującego rodziny Caseidae i Eothyrididae, oraz Eupelycosauria, obejmującego nie tylko wszystkie pozostałe pelykozaury (m.in. rodzaje Dimetrodon, Edaphosaurus, Ophiacodon czy Varanops), ale i wszystkie terapsydy (w tym ssaki).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pelzym

przysłówek sposobu

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. ciągle

 (1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. łatwo, płazem


Źródła:

Wiktionary

Pembroke

  • Walia:
    • Pembroke – półwysep w Walii
    • Pembroke – miasto w Walii, w hrabstwie Pembrokeshire; pozostałe nazwy pochodzą od nazwy tego miasta

Miejscowość na Malcie:

  • Pembroke – jednostka administracyjna na Malcie

Źródła:

Wikipedia

Pemfigoid

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) med. choroba powodująca powstawanie mocno napiętych pęcherzy podnaskórkowych, często na podłożu rumieniowym;


Pemfigoid (łac. pemphigoid, pemphigoid bullosus, BP) – autoimmunologiczna choroba skóry. Dermatoza pęcherzowa, występująca częściej w wieku starszym (rzadko u dzieci), cechująca się dużymi, dobrze napiętymi pęcherzami, usadowionymi w obrębie wykwitów rumieniowo- obrzękowych i w skórze pozornie niezmienionej.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Pemikan

prosta mięsna potrawa z ucieranymi orzechami przygotowywana przez koczowniczych myśliwych z Ameryki Północnej; pemmikan


Pemikan (kri pimîhkân, pemmicane, czyli tłuszcz) – suszone mięso. Nazwą tą określa się zakonserwowane przez suszenie na słońcu chude mięso upolowanych zwierząt (najczęściej bizonów, łosi lub jeleni) lub ryb, pokrojone w cienkie paski lub plastry, następnie rozdrobnione, wymieszane z bizonim łojem i kwaśnymi jagodami lub suszonymi rajskimi jabłkami, po czym umieszczane w zszytych ze skóry jeleni długich, wąskich rurkach lub bochenkach. Skórzany wałek wypełniony pemikanem potrafił osiągać długość 90 cm.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pemmikan

prosta mięsna potrawa z ucieranymi orzechami przygotowywana przez koczowniczych myśliwych z Ameryki Północnej; pemikan


Źródła:

SJP.pl

Pen

przyrząd, najczęściej w postaci strzykawki, służący do dawkowania i wstrzykiwania insuliny; penfil, wstrzykiwacz piórowy


  • pen – wstrzykiwacz insuliny
  • PEN – przewód ochronno-neutralny
  • PEN – teoria temperamentu

Zobacz też:

  • Zeewijk/Pen

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pen-Club

[czytaj: pen klab] międzynarodowe stowarzyszenie pisarzy; Pen-Club, Pen Club, Penklub


Źródła:

SJP.pl

Penakordancja

częściowa zgodność, prawidłowość


Źródła:

SJP.pl

Penalista

osoba specjalizująca się w zakresie prawa karnego i odpowiedzialna za ich odpowiednią interpretację


Źródła:

SJP.pl

Penalistka

kobieta specjalizująca się w zakresie prawa karnego i odpowiedzialna za ich odpowiednią interpretację


Źródła:

SJP.pl

Penalizacja

1. powiększenie zakresu czynów uznawanych za karalne;
2. uznanie czynu za przestępstwo lub wykroczenie


Penalizacja (od łac. poena - kara) – uznanie przez ustawodawcę określonego czynu za czyn zabroniony (przestępstwo), wykroczenie lub delikt dyscyplinarny. Dla prawa karnego penalizacja czynu jest podstawą odpowiedzialności karnej i zasądzenia przez sąd kary (nullum crimen sine lege, nulla poena sine lege). Przeciwieństwem penalizacji jest depenalizacja.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Penalizacyjny

penalizacja


Patrz:penalizacja

Źródła:

SJP.pl

Penalizować

czynić karalnym, wpisywać do systemu kar przewidzianych w kodeksie karnym


czasownik przechodni niedokonany (dk. spenalizować)

 (1.1) praw. uznawać pewne działanie za przestępstwo i wyznaczać kary dla tych, którzy popełniliby je


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Penalny

niezgodny z tym prawem karnym (np. czyn penalny) lub określający kary (np. kodeks penalny)


Źródła:

SJP.pl

Penang

drzewo z rodziny palm uprawiane w Malezji, której owoce są źródłem arekoliny (silnie trującego alkaloidu); pinang, żuwipalma, palma betelowa, areka


  • Penang – stan w Malezji
  • Penang – wyspa w Cieśninie Malakka
  • Penang – port lotniczy na wyspie Penang
  • Pinang – orzechy palmy arekowej

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Penaty

w mitologii rzymskiej: bóstwa opiekujące się rodziną i ogniskiem domowym


Penaty (łac. Dii Penates) – w mitologii rzymskiej bóstwa opiekuńcze pochodzenia etruskiego, strzegące ogniska domowego i spiżarni. Czczone razem z larami, przedstawiano je w postaci małych figurek z drewna, gliny, wosku, srebra lub kości słoniowej. Poświęcony był im jeden dzień każdego miesiąca, kiedy to posążki przystrajano kwiatami. W ofierze penatom składano wino, kadzidła, owoce, niekiedy także ofiary z młodych owiec i kóz.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pencaty

przymiotnik

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. gruby, tłusty


Źródła:

Wiktionary

Penczek

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Pendant

[czytaj: pądą] odpowiednik, pojęcie uzupełniające


Pendant (XVIII w. fr. pendant – zawieszony, łac. pendere – zawiesić) – dzieło sztuki tworzące harmonijną parę z innym dziełem, uzupełniającą się nawzajem pod względem kompozycji i stylu.

Przykładami pendantów w malarstwie są m.in.:

  • Adam i Ewa – obrazy Albrechta Dürera,
  • Dwa krzesła – obrazy Vincenta van Gogha,
  • Portret Diego de Covarrubias i Portret Antonia de Covarrubias – bracia sportretowani przez El Greca,
  • Portret Marii Teresy de Vallabriga i Portret infanta Ludwika Antoniego – małżeństwo sportretowane przez Goyę.

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pendent

pas zakładany przez ramię, służący do noszenia broni białej; feldcech, felcech


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. pas do mocowania szabli


Pendent (od fr. pendant – wiszący) – pas noszony przez ramię (skośnie w poprzek tułowia), służący do przenoszenia bocznej broni białej.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pendentyw

część sklepienia w kształcie trójkąta sferycznego; żagielek; wrożnik


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) archit. narożny element sklepienia o kształcie trójkąta sferycznego


Pendentyw, żagielek – element narożny w postaci sklepienia o kształcie trójkąta sferycznego.

Umożliwia przejście z planu kwadratu do koła, na którym opiera się kopuła. Pendentyw stosowany był w architekturze bizantyjskiej, rozpowszechnił się na Rusi. Był stosowany w renesansie, początkowo we Włoszech, później w całej Europie.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Penderecki

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Pendolino

pociąg marki Pendolino


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kolej. pociąg z rodziny szybkich włoskich zespołów trakcyjnych;


Pendolino (z wł. „wahadełko”) – rodzina włoskich elektrycznych zespołów trakcyjnych dużych prędkości o prędkościach maksymalnych od 200 do 250 km/h, w większości przypadków posiadających wychylne nadwozie. Początkowo produkowane przez Fiat Ferroviaria, a później przez Alstom, który przejął Fiat Ferroviaria.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pendragon

tytuł noszony przez przywódców i ważniejszych urzędników walijskich oraz brytyjskich


  • Pendragon – walijskie określenie wybitnego wodza, przydomek nadawany królom
  • Uther Pendragon – legendarny król Brytanii;
  • Artur Pendragon, król Artur
  • Pendragon – cykl książek, którego autorem jest D.J. MacHale
  • Pendragon – brytyjski zespół muzyczny, grający rocka progresywnego;
  • Pendragon – gra fabularna
  • Pendragon – serial telewizyjny

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pendrajw

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) alternatywna forma zapisu słowa pendrive


Pamięć USB (pendrive) – urządzenie przenośne zawierające pamięć nieulotną typu flash, zaprojektowane do współpracy z komputerem poprzez port USB i używane do przenoszenia danych między komputerami oraz urządzeniami obsługującymi pamięci USB.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Pendrak

potocznie: pendrive; paluch


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) pot. inform. pendrive


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pendrive

[czytaj: pendrajw] przenośne urządzenie do przechowywania danych; pen drive


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) inform. niewielkie urządzenie przenośne podłączane do komputera poprzez port USB, zawierające pamięć trwałą;


Pamięć USB (pendrive) – urządzenie przenośne zawierające pamięć nieulotną typu flash, zaprojektowane do współpracy z komputerem poprzez port USB i używane do przenoszenia danych między komputerami oraz urządzeniami obsługującymi pamięci USB.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Penduł

dawniej: wahadło zegara; perpendykuł


Źródła:

SJP.pl

Pendżab

1. kraina w Azji;
2. stan w Indiach;
3. prowincja w Pakistanie


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. kraina historyczna w południowej Azji;

 (1.2) geogr. stan w północno-zachodnich Indiach;

 (1.3) geogr. prowincja w Pakistanie;


Pendżab (Pandźab, Pięciorzecze) – kraina historyczna w południowej Azji, rozciągająca się wzdłuż granicy indyjsko-pakistańskiej.

Dawniej tworzył jedną całość, obecnie podzielony jest między dwa państwa. Położony w północnej części Indii stan Pendżab zajmuje powierzchnię 50,4 tys. km², i w 2000 roku był zamieszkany przez 24,3 mln mieszkańców. Stolicą indyjskiego Pendżabu jest Czandigarh. Pakistańską prowincję Pendżab o powierzchni 205,3 tys. km² w 1998 roku zamieszkiwało 72,6 mln. Stolicą pakistańskiego Pendżabu jest Lahaur.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pendżabczyk

mieszkaniec Pendżabu


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) człowiek pochodzenia indoeuropejskiego, mieszkaniec Pakistanu i terenów indyjskiego stanu Pendżab


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pendżabka

mieszkanka Pendżabu


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) etn. kobieta pochodzenia indoeuropejskiego, mieszkanka Pakistanu i terenów indyjskiego stanu Pendżab


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pendżabski

odnoszący się do języka pańdżabi (jednego z języków indyjskich) lub Pendżabu (Pańdźabu, stanu indyjskiego lub pakistańskiej prowincji)


przymiotnik

 (1.1) związany z Pendżabem, wywodzący się z Pendżabu

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. indoaryjski język używany przez 28 milionów osób zamieszkujących historyczną krainę Pendżab na pograniczu indyjsko-pakistańskim


Język pendżabski (ਪੰਜਾਬੀ pańdźabi), język wschodniopendżabski – język z centralnej grupy języków indoaryjskich indoeuropejskiej rodziny językowej, którym posługuje się ponad 28 mln osób, zamieszkujących historyczną krainę Pendżab na pograniczu indyjsko-pakistańskim. W indyjskim stanie Pendżab ma status języka urzędowego, nie jest natomiast urzędowym w pakistańskiej prowincji Pendżab.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pendżabskojęzyczny

przymiotnik

 (1.1) taki, który posługuje się językiem pendżabskim

 (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem pendżabskim

 (1.3) spisany, stworzony w języku pendżabskim


Źródła:

Wiktionary

Penektomia

w medycynie: całkowite lub częściowe usunięcie prącia


Penektomia – zabieg chirurgiczny, polegający na częściowej lub całkowitej amputacji prącia, najczęściej z powodu nowotworu tego narządu.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Penelopa

1. rodzaj ptaków z rodziny czubaczy;
2. w przenośni: żona, której wierność małżeńska może służyć za wzór


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mitgr. imię mitycznej królowej Itaki, żony Odysa;


Penelopa (gr. Πηνελόπη Penelope lub Πηνελόπεια Penelopeia) – córka Periboi i Ikariosa, postać w Odysei, żona Odyseusza, matka Telemacha, wzór wiernej żony; przez okres dwudziestu lat oczekiwała powrotu męża (10 lat wojny trojańskiej i 10 lat tułaczki Odyseusza), zwodząc ubiegających się o jej rękę 108 zalotników (przyrzekła wybrać jednego z nich na męża, gdy ukończy tkać szatę dla swojego teścia) przy pomocy podstępu (aby odwlec ukończenie szaty, pruła nocą tkaninę, nad którą pracowała w dzień, por. beczka Danaid).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Peneplena

obszar o zrównanej powierzchni w wyniku denudacji przebiegającej w klimacie wilgotnym; prawierównia


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Peneplenizacja

proces tworzenia się penepleny (prawierówni, obszaru o zrównanej powierzchni powstającej w wyniku naturalnych procesów niszczących przebiegających w klimacie wilgotnym)


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pener

1. osoba podkreślająca swoją ważność, wywyższająca swoją pozycję, chwaląca się nią;
2. potocznie o kontrolerze biletów; kanar;
3. osoba stwarzająca zagrożenie, zbir


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) gw-pl|Poznań. człowiek z marginesu, menel, lump, żul, kloszard


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Penetracja

1. przeszukiwanie terenu, najczęściej w celach badawczych;
2. wnikanie w coś, zagłębianie się w czymś;
3. przenikanie czyichś wpływów do jakichś środowisk;
4. wprowadzanie penisa lub innej częsci ciała w głab ciała innej osoby w czasie stosunku seksualnego


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) docieranie dokądś i przeszukiwanie jakichś miejsc w celach badawczych

 (1.2) przedostawanie się obcych wpływów lub idei do jakichś środowisk

 (1.3) zagłębianie się, wnikanie w coś

 (1.4) seks. waginalny lub analny stosunek seksualny


  • Penetracja (genetyka)
  • Penetracja seksualna
  • Penetracja – tytuł książki Ingo Swanna
  • Penetracja (wytrzymałość materiałów)

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Penetracyjny

związany z penetracją


Źródła:

SJP.pl

Penetralia

wnętrze, część najtajniejsza


Penetralia – pierwszy studyjny album szwedzkiej grupy muzycznej Hypocrisy. Został wydany w 1992 roku.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Penetralium

1. wnętrze, głębia czegoś, najczęściej tajna, ukryta, trudno dostępna;
2. część domu lub świątyni greckiej położona w głębi


Źródła:

SJP.pl

Penetrant

ciecz używana do wykrywania pęknięć w materiale metodą penetracyjną; penetrator


Źródła:

SJP.pl

Penetrator

ciecz używana do wykrywania pęknięć w materiale metodą penetracyjną; penetrant


Penetrator (z łac. penetratio 'przenikanie' od penetrare 'przenikać; wkradać się') – w technologii wojskowej mianem tym określa się roboczą część (rdzeń) pocisku podkalibrowego, którego zadaniem jest wyłącznie przeniesienie energii kinetycznej wystrzału we względnie wysokiej masie i umożliwiający jej skupienie w małym przekroju, w rezultacie umożliwiający przebicie się przez pancerz.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Penetrometr

1. przyrząd do pomiaru konsystencji smarów, asfaltów i ciał bitumicznych, opartego na zasadzie zanurzania specjalnego stożka w badanym materiale;
2. przyrząd do mierzenia przenikliwości promieniowania


Źródła:

SJP.pl

Penetrować

wnikać gdzieś, przenikać coś, przedostawać się przez coś, najczęściej w celach badawczych


czasownik przechodni niedokonany (dk. spenetrować)

 (1.1) wnikać w coś, przenikać przez coś

czasownik przechodni niedokonany (dk. spenetrować, wypenetrować)

 (2.1) badać dogłębnie

czasownik zwrotny niedokonany penetrować się (dk. spenetrować się, wypenetrować się)

 (3.1) być penetrowanym


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Penetrowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) docieranie dokądś i przeszukiwanie jakichś miejsc w celach badawczych


Źródła:

Wiktionary

Penfil

przyrząd, najczęściej w postaci strzykawki, służący do dawkowania i wstrzykiwania insuliny; pen, wstrzykiwacz piórowy


Źródła:

SJP.pl

Pengö

węgierska jednostka monetarna w latach 1925-1945


Pengő (z węg. brzęczący) – dawna waluta na Węgrzech, wprowadzona w 1926 roku w miejsce korony węgierskiej, a zastąpiona w roku 1946 przez forinta, z powodu rekordowej hiperinflacji, wynoszącej w szczytowym okresie około 400% dziennie (co, mając na uwadze postęp geometryczny, dawało astronomiczną liczbę 41,9 biliardów procent miesięcznie).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Penguin

[czytaj: pengłin] książka z serii wydawanych przez brytyjskie wydawnictwo Penguin Books


Penguin (ang. pingwin) – norweski przeciwokrętowy pocisk rakietowy zbudowany przez Kongsberg Defence & Aerospace w wersjach do wystrzeliwania z okrętów nawodnych, samolotów i śmigłowców. Przyjęty do uzbrojenia w wielu krajach, także Stanów Zjednoczonych pod oznaczeniem AGM-119 Penguin. Jest to pierwszy zachodni pocisk przeciwokrętowy naprowadzany pasywnie termicznie (na źródło podczerwieni), w przeciwieństwie do innych konstrukcji tego typu używających do naprowadzania technologii radiolokacyjnej. Penguin jest również pierwszym pociskiem przeciwokrętowym typu wystrzel i zapomnij.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Peniać

potocznie: bać się, tchórzyć; cykać się, strachać się, dygać się


Źródła:

SJP.pl

Peniak

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) białystok. tchórz (o bojaźliwym człowieku)


Źródła:

Wiktionary

Penicylina

antybiotyk wytwarzany przez grzyby pleśniowe z grupy pędzlaków, stosowany jako lek przeciwbakteryjny o szerokim spektrum działania


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) farm. lek z grupy penicylin;


Penicyliny, antybiotyki penicylinowe (ATC J 01 C) – szeroko stosowana grupa bakteriobójczych antybiotyków; najstarsza grupa antybiotyków β-laktamowych, pierwsze antybiotyki na świecie.

Penicylina to antybiotyk β-laktamowy otrzymywany przy użyciu pleśni Penicillium. W swej strukturze chemicznej zawiera pierścień tiazolidynowy sprzężony z pierścieniem beta laktamowym.Przedstawicielami są: penicylina benzylowa, penicylina fenoksymetylowa.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Penicylinaza

enzym rozkładający penicylinę


Penicylinazy (EC 3.5.2) – grupa enzymów należących do beta-laktamaz, warunkujących oporność niektórych bakterii na naturalne penicyliny – benzylową oraz fenoksymetylową. Działa poprzez hydrolizę pierścienia beta-laktamowego.
Według klasyfikacji Karen Bush, enzymy tej grupy należą do klasy 2a.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Penicylinazy

enzym rozkładający penicylinę


Penicylinazy (EC 3.5.2) – grupa enzymów należących do beta-laktamaz, warunkujących oporność niektórych bakterii na naturalne penicyliny – benzylową oraz fenoksymetylową. Działa poprzez hydrolizę pierścienia beta-laktamowego.
Według klasyfikacji Karen Bush, enzymy tej grupy należą do klasy 2a.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Penicylinowy

przymiotnik od: penicylina; związany z penicyliną, prowadzony przy jednoczesnym zażywaniu penicyliny (np. kuracja penicylinowa)


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z penicyliną, dotyczący penicyliny; zawierający penicylinę


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Penicyliny

antybiotyk wytwarzany przez grzyby pleśniowe z grupy pędzlaków, stosowany jako lek przeciwbakteryjny o szerokim spektrum działania


Penicyliny, antybiotyki penicylinowe (ATC J 01 C) – szeroko stosowana grupa bakteriobójczych antybiotyków; najstarsza grupa antybiotyków β-laktamowych, pierwsze antybiotyki na świecie.

Penicylina to antybiotyk β-laktamowy otrzymywany przy użyciu pleśni Penicillium. W swej strukturze chemicznej zawiera pierścień tiazolidynowy sprzężony z pierścieniem beta laktamowym.Przedstawicielami są: penicylina benzylowa, penicylina fenoksymetylowa.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Peniński

przymiotnik od: Penin


Źródła:

SJP.pl

Penis

1. narząd kopulacyjny mężczyzny; prącie; członek męski;
2. narząd kopulacyjny samców wielu zwierząt


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

 (1.1) anat. narząd kopulacyjny samców, zarówno u ludzi, jak i u niektórych zwierząt;


Prącie (łac. penis, pot. członek) – narząd kopulacyjny u samców ssaków, a także wielu gadów oraz niektórych ptaków (kazuary, strusie, kaczki).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Penisek

zdrobnienie od: penis


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zdrobn. od penis

 (1.2) mały penis


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Penisowy

przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z penisem, dotyczący penisa


Źródła:

Wiktionary

Penitencja

1. dawne określenie na zakład karny, areszt;
2. pokuta, kara za grzechy połączona z żalem i skruchą


Źródła:

SJP.pl

Penitencjaria

1. urząd penitencjariusza (duchownego upoważnionego przez biskupa do udzielania rozgrzeszenia w wypadkach podlegających wyższemu od siebie ordynariuszowi);
2. trybunał sądowy kurii rzymskiej w sprawach sumienia katolików


Źródła:

SJP.pl

Penitencjariusz

duchowny upoważniony przez biskupa do udzielania rozgrzeszenia w wypadkach podlegających jurysdykcji ordynariusza; penitencjarz


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. duchowny upoważniony do odpuszczania ciężkich grzechów;

 (1.2) książk. osoba osadzona w zakładzie penitencjarnym


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Penitencjarny

1. system penitencjarny: system środków wychowawczych stosowanych w czasie odbywania kary pozbawienia wolności; penitencjaryzm;
2. odnoszący się do kar, więźniów (np. zakład penitencjarny)


przymiotnik

 (1.1) dotyczący kar, więźniów, więziennictwa


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Penitencjarysta

osoba specjalizująca się w dziedzinie więziennictwa i stosowania odpowiedniego systemu kar


Źródła:

SJP.pl

Penitencjarystyka

nauka zajmująca się zagadnieniami związanymi z problematyką pozbawienia wolności i tymczasowego aresztowania


Źródła:

SJP.pl

Penitencjaryzm

system środków wychowawczych stosowanych w czasie odbywania kary pozbawienia wolności; system penitencjarny


Źródła:

SJP.pl

Penitencjarz

duchowny upoważniony przez biskupa do udzielania rozgrzeszenia w wypadkach podlegających jurysdykcji ordynariusza; penitencjariusz


Penitencjariusz, penitencjarz (z języka łacińskiego poenitentiarius = pokutujący) – w Kościele katolickim duchowny upoważniony do udzielania rozgrzeszenia w wypadkach popełnienia najcięższych grzechów, których rozgrzeszenie podlega bezpośrednio papieżowi lub biskupowi.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Penitencjał

dawniej w Kościele katolickim: księga z instrukcjami na temat odbywania pokuty


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. księga zawierająca przepisy dotyczące pokuty kościelnej;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Penitencyjny

przymiotnik od: penitencja (pokuta lub zakład karny, areszt); odnoszący się do penitencji (np. zakład penitencyjny, prawo penitencyjne)


Źródła:

SJP.pl

Penitent

osoba wyznająca religię Kościoła katolickiego, przystępująca do spowiedzi świętej


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) rel. osoba przystępująca do sakramentu spowiedzi świętej;

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) geol. ostra, pionowa forma lodu powstała w wyniku sublimacji lodowca;


  • Penitent – termin z zakresu glacjologii
  • Penitent – zobacz: spowiedź

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Penitentka

kobieta wyznająca religię Kościoła katolickiego, przystępująca do spowiedzi świętej


Źródła:

SJP.pl

Peniuar

odmiana damskiego szlafroka, szczególnie popularnego w okresie między odrodzeniem a oświeceniem


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) książk. delikatny, zwiewny kobiecy strój domowy nakładany rano lub wieczorem, zwykle na nocną bieliznę, używany od XIX w.;

 (1.2) hist. pelerynka zakładana dawniej podczas czesania i pudrowania włosów, używana w XVIII w.


Peniuar (fr. peignoir) – okrycie kobiece, wywodzące się od podwłośnika. Stworzono je do noszenia w nocy oraz w sypialni. Jest to rodzaj koszuli nocnej. Po raz pierwszy peniuar pojawił się we Francji w XVIII wieku, gdzie imitował – obecny w tamtym czasie – kobiecy styl noszenia sukienek od stóp do głów w ciągu dnia.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Peniuarek

niewielki peniuar (damski szlafrok, szczególnie popularny w okresie między odrodzeniem a oświeceniem)


Źródła:

SJP.pl

Penkala

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Penklub

międzynarodowa organizacja pisarzy powstała w 1922 r., mająca na celu szerzenie idei zbliżenia kulturalnego narodów, obronę pokoju, tolerancji itp.; Pen Club


Źródła:

SJP.pl

Penn

  • William Penn 1644-1718 założyciel (właściciel) Pensylwanii
  • Penn – drobna jednostka monetarna w XX w. w Estonii
  • Penn – University of Pennsylvania, potocznie „Penn” lub „UPenn”

Miejscowości w USA:

  • Penn – miasto w stanie Pensylwania, w hrabstwie Westmoreland

Źródła:

Wikipedia

Penne

makaron o kształcie skośnie ściętych rurek


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) kulin. makaron w kształcie ciętych ukośnie rurek;


  • penne – rodzaj makaronu
  • penne – rodzaj czapki
  • miejscowości:
    • Penne – francuska gmina w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże
    • Penne – miejscowość we Włoszech, w regionie Abruzja
    • Penne – francuska gmina w regionie Midi-Pireneje

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Penni

niedawna zdawkowa moneta fińska (100 penni = 1 marka), używana przed wprowadzeniem euro


Penni – drobna jednostka monetarna w XIX i XX w. w Finlandii i w Estonii (est. penn).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pennin

minerał, najczęściej koloru ciemnozielonego o perłowym lub matowym połysku i bezbarwnej rysie


Źródła:

SJP.pl

Penniny

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

 (1.1) geogr. Góry Pennińskie


Góry Pennińskie (Penniny, ang. Pennines) – niskie góry w północnej części Anglii o przebiegu południkowym i całkowitej długości do 400 km, szerokości do 100km. Góry Pennińskie zbudowane są z różnorodnych skał karbońskich, głównie piaskowców i wapieni. Zostały wypiętrzone w orogenezie kaledońskiej.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Penny

[czytaj: peny] drobna moneta angielska równa 1/100 funta, dawniej dwunasta część szylinga; pens


Źródła:

SJP.pl

Penolog

specjalista w zakresie penologii (nauki zajmującej się prawem karnym, systemami kar i ich pochodzeniem oraz organizacją więziennictwa)


Źródła:

SJP.pl

Penologia

nauka zajmująca się prawem karnym, systemami kar i ich pochodzeniem oraz organizacją więziennictwa


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) nauka zajmująca się ogólnymi zaganieniami dotyczącymi kary


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Penologiczny

przymiotnik od: penologia (nauka zajmująca się prawem karnym, systemami kar i ich pochodzeniem oraz organizacją więziennictwa); odnoszący się do penologii lub osoby zajmującej się penologią


Źródła:

SJP.pl

Penoplastia

trwały zabieg chirurgiczny powiększenia prącia, prowadzący jednocześnie do modyfikacji odpowiednich genów


Źródła:

SJP.pl

Pens

drobna moneta brytyjska


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) drobna moneta używana w Wielkiej Brytanii;


Pens – moneta zdawkowa używana w Wielkiej Brytanii i jej terytoriach zależnych, pochodząca z wczesnego średniowiecza.

W anglosaskich państwach Anglii wybita po raz pierwszy ok. 765 r. przez króla Heaberhta z Kentu jako naśladownictwo srebrnego denara (novus denarius) karolińskiego; był monetą o wadze najwyżej ok. 1,55 g. Wkrótce potem bicie złotego pensa (gold penny) na wzór arabskiego mancusa zapoczątkował w Mercji król Offa. W XIII wieku niewielką ilość złotych pensów wypuścił też Henryk III (1257), podejmując chybioną próbę wprowadzenia w królestwie monety złotej.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pensetnik

pensetnik dwuoki - gatunek ryby morskiej z rodziny chetonikowatych, hodowany w akwariach morskich; pensetnik pomarańczowopręgi


Źródła:

SJP.pl

Pensi

miasto w Chinach; Benxi


Benxi (chiń. 本溪; pinyin Běnxī) – miasto o statusie prefektury miejskiej w północno-wschodnich Chinach, w prowincji Liaoning, na południowy wschód od miasta Shenyang. W 2010 roku liczba mieszkańców miasta wynosiła 1 083 983. Prefektura miejska w 1999 roku liczyła 1 566 855 mieszkańców. Ośrodek wydobycia węgla kamiennego i rud żelaza oraz hutnictwa żelaza i przemysłu koksowniczego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pensja

1. stałe wynagrodzenie za odpowiednio określony okres pracy; płaca; zapłata; pobory;
2. dawniej: ogólnokształcąca szkoła prywatna dla dziewcząt, zwykle połączona z internatem


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) płaca za wykonaną pracę wypłacana w równych odstępach czasu, dotycząca jakiegoś okresu

 (1.2) hist. prywatna szkoła żeńska, najczęściej z internatem;

 (1.3) hist. ogół uczennic pensji (1.2)


  • pensja – płaca (ekonomia)
  • pensja (szkoła)

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pensjonacik

zdrobnienie od: pensjonat


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od pensjonat


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pensjonara

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pejor. pensjonarka


Źródła:

Wiktionary

Pensjonareczka

zdrobnienie od: pensjonarka


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) pot. zdrobn. od: pensjonarka


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pensjonariusz

1. mieszkaniec pensjonatu;
2. stały mieszkaniec domu opieki, który oprócz mieszkania otrzymuje codzienne, zazwyczaj darmowe wyżywienie


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) osoba mieszkająca w pensjonacie

 (1.2) podopieczny zakładu opiekuńczego

 (1.3) hist. urzędnik reprezentujący miasto lub prowincję w szesnastowiecznych Niderlandach


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pensjonariuszka

1. mieszkanka pensjonatu;
2. stała mieszkanka domu opieki, która oprócz mieszkania otrzymuje codzienne, zazwyczaj darmowe wyżywienie


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka zakładu opiekuńczego

 (1.2) turyst. kobieta wynajmująca pokój w pensjonacie, sanatorium

 (1.3) zootechn. samica zwierzęcia przebywająca w ośrodku dla zwierząt


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pensjonarka

dawniej o uczennicy prywatnej szkoły ogólnokształcącej, przeznaczonej wyłącznie dla dziewcząt (pensji)


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) przest. uczennica prywatnej szkoły żeńskiej

 (1.2) daw. podopieczna zakładu dobroczynnego


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pensjonarski

1. charakterystyczny dla pensjonarki;
2. młodzieńczy, charakterystyczny dla młodzieży;
3. pretensjonalny, afektowny, naiwny (np. pensjonarskie zachowanie)


przymiotnik relacyjny

 (1.1) przest. związany z pensjonarką, dotyczący pensjonarki

 (1.2) daw. związany z pensjonarzem, dotyczący pensjonarza


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pensjonarskość

młodzieńczość, zespół cech charakterystycznych dla młodzieży, a także: pretensjonalność, naiwność


Źródła:

SJP.pl

Pensjonarz

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) daw. uczeń prywatnej szkoły męskiej

 (1.2) przest. podopieczny zakładu dobroczynnego


Źródła:

Wiktionary

Pensjonat

1. dom mieszkalny dla turystów, najczęściej w małych miejscowościach wypoczynkowych i uzdrowiskach;
2. dom opieki, w którym stali mieszkańcy otrzymują prócz mieszkania także codzienne wyżywienie


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) książk. dom mieszkalny, najczęściej w miejscowościach wypoczynkowych, z pokojami do czasowego wynajęcia, często zapewniający całodzienne wyżywienie;


Pensjonat – turystyczny obiekt hotelarski posiadający co najmniej 7 pokojów, świadczący dla swoich klientów całodzienne wyżywienie.

W zależności od wyposażenia i zakresu świadczonych usług wyróżnia się 5 kategorii pensjonatów, gdzie najwyższa ma 5 gwiazdek, a najniższa – 1 gwiazdkę.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pensjonatowy

przymiotnik od: pensjonat; mieszczący się w pensjonacie, będący częścią pensjonatu (np. pokój pensjonatowy), charakterystyczny dla pensjonatu (np. budownictwo pensjonatowe) lub w jakiś inny sposób z nim związany


Źródła:

SJP.pl

Pensjonować

1. wyznaczać komuś pensję, gażę, rentę lub inną podobną płacę;
2. przenosić kogoś na emeryturę


czasownik niedokonany

 (1.1) daw. wyznaczać komuś pensję, gażę lub rentę

 (1.2) daw. przenosić kogoś na emeryturę


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pensjonowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|pensjonować.


Źródła:

Wiktionary

Pensowy

pens


Patrz:pens

Źródła:

SJP.pl

Penstemon

roślina uprawna z rodziny babkowatych


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pensum

określona liczba zajęć dydaktycznych lub naukowych, do odbycia których jest zobowiązana każda osoba nauczająca w danej placówce oświatowej


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zaw. ustalona liczba godzin pracy nauczyciela lub wykładowcy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pensyjka

1. niewielka, skromna pensja, wynagrodzenie za pracę;
2. mała pensja (prywatna szkoła ogólnokształcąca dla dziewcząt)


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: pensja


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pensyjny

1. związany z pensją (wynagrodzeniem za określony czas pracy);
2. odnoszący się do pensji (prywatnej szkoły ogólnokształcącej dla dziewcząt), związany z pensją (np. internat pensyjny)


Źródła:

SJP.pl

Pensylwańczyk

mieszkaniec Pensylwanii (stanu w USA)


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Pensylwanii


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pensylwania

stan w Stanach Zjednoczonych


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) geogr. stan w Stanach Zjednoczonych;


Pensylwania (ang. Pennsylvania, wymowa:/ˌpɛnsɪlˈveɪnjə/) – stan w północno-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, pomiędzy rzeką Delaware a jeziorem Erie. Pensylwania graniczy od północy z kanadyjską prowincją Ontario (poprzez jezioro Erie) oraz ze stanem Nowy Jork, od wschodu w dalszym ciągu z Nowym Jorkiem oraz z New Jersey, od południa z Delaware, Maryland i Zachodnią Wirginią i od zachodu z Ohio.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pensylwanka

mieszkanka Pensylwanii (stanu w USA)


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Pensylwanii


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pensylwański

związany z Pensylwanią


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z Pensylwanią, dotyczący Pensylwanii

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (2.1) jęz. język pensylwański;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pentaceratops

rodzaj dinozaura należącego do infrarzędu ceratopsów


Pentaceratops – rodzaj dinozaura należącego do grupy ceratopsów.

Nazwa rodzajowa Pentaceratops oznacza „twarz o pięciu rogach”.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pentacon

rzeczownik

 (1.1) jeden z rodzajów bloków betonowych służących do budowy falochronów narzutowych i w ochronie brzegu morskiego


Pentacon – przedsiębiorstwo istniejące w NRD, mieszczące się przy Schandauer Straße 76 w Dreźnie.

Kombinat pod nazwą VEB Kamera und Kinowerke Dresden powstał w 1959 z połączenia kilku fabryk produkujących aparaty fotograficzne: Zeiss Ikon, Kamera-Werke, Belca, Altissa i Welta. W 1964 nazwę zmieniono na VEB Pentacon, wykorzystując słowo utworzone w początku lat 50. jako nazwę dla lustrzanek Contax S eksportowanych do krajów, w których nazwa Contax była zastrzeżona. W 1968 po wchłonięciu kolejnych zakładów: Ihagee, Meyer-Optik, Mentor i Certo przedsiębiorstwo zmieniło nazwę na Kombinat VEB Pentacon Dresden.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Pentada

okres złożony z pięciu jednostek czasu (np. dni, lat)


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) okres pięciu dni, tygodni itd.;

 (1.2) pięć przedmiotów


Pentada (starogr. Πέντε, pentas = pięć) – okres złożony z pięciu jednostek czasu: np. pięć dni, pięć lat; skala muzyczna złożona z 5 dźwięków w oktawie lub pięć przedmiotów np. w grze planszowej


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pentaedr

pięciobok foremny, jedna z możliwych form pentagonu (pięciokąta) wyrysowanego na podstawie dwóch trójkątów równoramiennych; pentagram


Źródła:

SJP.pl

Pentaerytryt

związek chemiczny z grupy alkoholi, stosowany jako jeden ze składników pentrytu (kruszącego materiału wybuchowego)


Pentaerytrytol, pentaerytryt, C(CH
2
OH)
4
– organiczny związek chemiczny z grupy alkoholi polihydroksylowych. Jest tetraolem zbudowanym ze szkieletu neopentanu podstawionego czterema pierwszorzędowymi grupami hydroksylowymi.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pentagon

pięciokąt, pięciobok, płaska figura geometryczna ograniczona pięcioma odcinkami z odpowiednio połączonymi końcami


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) daw. pięciokąt


Pentagon (z ang. „pięciokąt”) – siedziba Departamentu Obrony Stanów Zjednoczonych, stąd też „Pentagonem” jest często określany sam Departament Obrony.

Zbudowany w pierwszych latach II wojny światowej, budynek otwarto 15 stycznia 1943. Jest to największy pod względem kubatury i liczby pomieszczeń budynek biurowy na świecie, niebędący wieżowcem. Stoi w Arlington w stanie Wirginia. Po drugiej stronie rzeki Potomak znajduje się główna dzielnica rządowa Waszyngtonu. W budynku pracuje 23 tysiące pracowników wojskowych i cywilnych oraz 3 tysiące personelu pomocniczego. Budynek ma 5 pięter, a każde piętro ma pięć korytarzy okrążających cały budynek.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pentagonalny

mający pięć kątów; pięciokątny


Źródła:

SJP.pl

Pentagoński

przymiotnik od: Pentagon


Źródła:

SJP.pl

Pentagram

1. pięciobok foremny, jedna z możliwych form pentagonu (pięciokąta) wyrysowanego na podstawie dwóch trójkątów równoramiennych; pentaedr;
2. znak o magicznej mocy odstraszającej złe duchy w wierzeniach średniowiecznych pogan


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) geom. pięciokąt gwiaździsty;

 (1.2) ezot. talizman lub symbol magiczny w kształcie pięciokąta gwiaździstego


Pentagram, gwiazda pitagorejska (gr. πέντε pięć, γραμμή linia) – figura geometryczna – wielokąt gwiaździsty foremny. W wielu kulturach pentagram uważany jest za symbol magiczny.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pentagramik

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od pentagram


Źródła:

Wiktionary

Pentagramowy

w kształcie pentagramu (pięciokąta, pięcioboku) lub charakterystyczny dla znaku o magicznej mocy odstraszającej złe duchy w wierzeniach średniowiecznych pogan, dzisiaj kojarzonego z szatanem


Źródła:

SJP.pl

Pentalog

zbiór czegoś, najczęściej zasad, przykazań lub zakazów, składający się z pięciu odrębnych części


Źródła:

SJP.pl

Pentalogia

cykl pięciu krótkich utworów literackich stworzonych przez jednego autora i odpowiednio powiązanych ze sobą tematycznie; pięcioksiąg


Pentalogia – cykl pięciu utworów, z których każdy stanowi zamkniętą i integralną całość. Najczęściej poszczególne części pentalogii łączy osoba głównego bohatera.

Przykładem pentalogii jest Pięcioksiąg przygód Sokolego Oka Jamesa Fenimore'a Coopera:

  • Pogromca zwierząt
  • Ostatni Mohikanin
  • Tropiciel śladów
  • Pionierowie
  • Preria

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pentametr

wiersz złożony z pięciu powtarzających się układów sylab akcentowanych i nieakcentowanych, tworzący wraz heksametrem (wierszem o sześciu takich układach) inną odrębną w systematyce wierszowej całość nazywaną dystychem elegijnym


  • pentametr daktyliczny
  • pentametr jambiczny

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pentan

piąty węglowodór nasycony w szeregu homologicznym alkanów stosowany jako składnik rozpuszczalników


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) chem. związek organiczny z grupy alkanów, bezbarwna, palna ciecz, stosowany jako składnik mieszanin rozpuszczalnikowych oraz w termometrach do mierzenia niskich temperatur;


Pentan, n-pentan – organiczny związek chemiczny z grupy alkanów. Jego izomerami są 2-metylobutan (izopentan) i 2,2-dimetylopropan (neopentan).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pentanowy

pentan


Patrz:pentan

Źródła:

SJP.pl

Pentaploid

organizm roślinny lub zwierzęcy mający w jądrach komórek somatycznych pięć zespołów chromosomów


Źródła:

SJP.pl

Pentaploidalność

występowanie w jądrach komórek pięciokrotnie większej liczby chromosomów w porównaniu z organizmem rodzicielskim


Źródła:

SJP.pl

Pentaploidalny

mający w jądrach komórek pięciokrotnie większą liczbę chromosomów w porównaniu z organizmem rodzicielskim, charakterystyczny dla organizmu z takim stanem (np. komórka pentaploidalna)


Źródła:

SJP.pl

Pentaptyk

rodzaj wysokiego ołtarza składającego się z jednej płyty głównej (nastawy) i czterech skrzydeł bocznych


Pentaptyk - typ nastawy ołtarzowej, podobnej do tryptyku, lecz składającej się z części środkowej i dwóch par skrzydeł. Sposób umieszczenia i konfiguracja skrzydeł może być rozmaita. Obie pary skrzydeł lub jedna z nich mogą być umieszczone na zawiasach i te ruchome skrzydła mogą być zamykane i otwierane w zależności od potrzeb, np. w związku z liturgią danego dnia, tak by ukazywane obrazy odpowiadały charakterowi nabożeństwa. Najsławniejszym polskim pentaptykiem jest Ołtarz Mariacki autorstwa Wita Stwosza w Kościele Mariackim w Krakowie.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pentarchia

połączone rządy Prus, Francji, Rosji, Anglii oraz Austrii na początku dziewiętnastego wieku, mające znaczący wpływ na sytuację polityczną Europy


Pentarchia – koncepcja głosząca, że władza nad Kościołem należy do pięciu patriarchów, którzy pozostają w jedności wiary oraz mają te same prawa na swoich terytoriach.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pentastyl

typ budowli, najczęściej świątyni, z pięcioma kolumnami umieszczonymi od frontu; pentastylos


Źródła:

SJP.pl

Pentastylos

typ budowli, najczęściej świątyni, z pięcioma kolumnami umieszczonymi od frontu; pentastyl


Źródła:

SJP.pl

Pentateuch

pięć pierwszych ksiąg Starego Testamentu; Pięcioksiąg; Tora; Księgi Mojżeszowe


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) rel. zbiór pięciu świętych ksiąg judaizmu składających się na Torę


Tora (również jid. ‏Tojre‎, hebr. ‏תורה‎ – wskazówka, pouczenie, wtórnie prawo) – pięć pierwszych ksiąg Biblii (stąd także Pięcioksiąg, Pentateuch), najważniejszy tekst objawiony judaizmu. Głównym tematem Tory jest Przymierze pomiędzy Bogiem a narodem Izraela za pośrednictwem Mojżesza zawarte podczas wędrówki z niewoli egipskiej do Ziemi Obiecanej. Opis kształtowania się narodu i kultu za czasów Mojżesza poprzedzony jest znajdującymi się w Księdze Rodzaju opowieściami o prapoczątkach ludzkości (od Stworzenia do Potopu i Wieży Babel) oraz pradziejach Izraela (dzieje Patriarchów: Abrahama, Izaaka oraz Jakuba i jego synów).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pentatlenek

związek chemiczny zawierający pięć atomów tlenu w cząsteczce; pięciotlenek


Źródła:

SJP.pl

Pentatlon

1. pięciobój rozgrywany w starożytnej Grecji podczas igrzysk olimpijskich;
2. pięciobój nowoczesny, dyscyplina składająca się z jazdy konnej z przeszkodami, szermierki, biegu przełajowego, pływania kraulem oraz strzelectwa


Pięciobój antyczny, pentatlon (gr. πένταθλον, pentathlon) – dyscyplina sportu w starożytnej Grecji, obejmująca: stadion, skok w dal, rzut dyskiem, rzut oszczepem oraz zapasy; dyscyplina olimpijska od 708 p.n.e.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pentatlonista

1. uczestnik starogreckich igrzysk olimpijskich, biorący udział w pentatlonie (pięcioboju);
2. zawodnik biorący udział w pięcioboju nowoczesnym


Źródła:

SJP.pl

Pentatlonistka

1. zawodniczka biorąca udział w pięcioboju nowoczesnym;
2. hipotetyczna uczestniczka starogreckich igrzysk olimpijskich, mogąca brać udział w pentatlonie (pięcioboju)


Źródła:

SJP.pl

Pentatlonowy

odnoszący się do pentatlonu (pięcioboju ze starogreckich igrzysk olimpijskich lub dzisiejszego pięcioboju nowoczesnego), związany z pentatlonem


Źródła:

SJP.pl

Pentatoniczny

zapisany w pentatonice (archaicznym typie skali muzycznej), wykorzystujący pentatonikę, stanowiący jej część (np. kompozycja pentatoniczna)


Źródła:

SJP.pl

Pentatonika

archaiczny typ skali muzycznej


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) muz. każda skala zawierająca pięć dźwięków w oktawie;


Pentatonika – skala złożona z pięciu stopni, zbudowana w obrębie oktawy. Jest popularna między innymi w polskiej muzyce ludowej. Słowo pentatonika pochodzi z języka greckiego i oznacza właśnie pięć dźwięków. Przykładem pentatoniki mogą być dźwięki pięciu kolejnych, czarnych klawiszy fortepianu.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pentatron

lampa katodowa zbudowana z pięciu elektrod


Źródła:

SJP.pl

Pentazocyna

Źródła:

Wikipedia

Pentekostalizacja

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) rel. proces powstawania nowych wspólnot zielonoświątkowych

 (1.2) rel. proces przekształcania kościołów i związków wyznaniowych w jedną uniwersalną odmianę chrześcijaństwa charyzmatycznego o wymiarze globalnym;


Pentekostalizacja (od stgr. Πεντηκοστή = Pentekoste – Pięćdziesiątnica) – ogólnoświatowy proces powstawania nowych wspólnot zielonoświątkowych oraz przekształcania wielu innych chrześcijańskich kościołów i związków wyznaniowych w jedną uniwersalną odmianę chrześcijaństwa charyzmatycznego w wymiarze globalnym.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Pentekostalizm

kierunek w chrześcijaństwie charakteryzujący się uprzywilejowaną rolą Ducha Świętego, zapoczątkowany w 1901 roku w Stanach Zjednoczonych; ruch zielonoświątkowy


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rel. nurt chrześcijaństwa wyrosły i zakorzeniony w ewangelikalnym protestantyzmie, charakteryzujący się uprzywilejowaną rolą Ducha Świętego;


Pentekostalizm (ruch zielonoświątkowy) – nurt chrześcijaństwa wyrosły i zakorzeniony w ewangelikalnym protestantyzmie, charakteryzujący się wyjątkowym naciskiem na znaczenie darów Ducha Świętego, w tym prorokowania, uzdrawiania chorych (np. przez nałożenie rąk i modlitwę), glosolalii, o których wspomniano w rozdziale 12 Pierwszego Listu do Koryntian. Za początkową datę rozwoju ruchu zielonoświątkowego przyjmuje się 1901 r. – w Stanach Zjednoczonych.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pentekostalny

pentekostalizm


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z pentekostalizmem, dotyczący pentekostalizmu

przymiotnik jakościowy

 (2.1) charakterystyczny dla wyznawców pentekostalizmu


Patrz:pentekostalizm

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pentelijski

marmur pentelijski - gatunek marmuru pochodzący z wyspy Paros


Źródła:

SJP.pl

Pentelikon

góry w Grecji


Pentelejkon, (gr. Πεντελικό όρος – Penteliko oros lub Pendeli, st.gr Pentelikon) – góra znajdująca się w Grecji częściowo w granicach północno-wschodniej części Wielkich Aten. Na jej zboczach leży m.in. gmina Πεντέλη – Pendeli od której szczyt wziął swą nazwę (gr.: Pentelikon – "należący do Penteli"). Od starożytności, północna część góry (z Aten niewidoczna) stanowi miejsce działalności kamieniołomu i kopalni marmuru pentelickiego. W V w.p.n.e. przywódca Ateńczyków Perykles sprowadził z niej, do odbudowy miasta, po wojnie z Persją 180 tysięcy ton marmuru.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Penten

alken o pięciu atomach węgla w cząsteczce


Źródła:

SJP.pl

Pentest

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) inform. pot. test penetracyjny


Źródła:

Wiktionary

Pentester

tester zabezpieczeń symulujący ataki możliwe do przeprowadzenia przez hakerów


Test penetracyjny – proces polegający na przeprowadzeniu kontrolowanego ataku na system teleinformatyczny, mający na celu praktyczną ocenę bieżącego stanu bezpieczeństwa tego systemu, w szczególności obecności znanych podatności i odporności na próby przełamania zabezpieczeń. Polega na analizie systemu pod kątem występowania potencjalnych błędów bezpieczeństwa spowodowanych niewłaściwą konfiguracją, lukami w oprogramowaniu lub sprzęcie, słabościami w technicznych lub proceduralnych środkach zabezpieczeń, a nawet niewystarczającą świadomością użytkowników. Analiza ta jest przeprowadzana z perspektywy potencjalnego włamywacza i może zawierać aktywne wykorzystywanie podatności (np. poprzez użycie exploitów). Podstawową cechą odróżniającą test penetracyjny od włamania jest zgoda atakowanej strony na tego rodzaju działania, ponadto osoba przeprowadzająca test (zwana pentesterem) jest zobowiązana do przedstawienia raportu dokumentującego znalezione problemy (często wraz ze sposobami ich usunięcia i rekomendacjami podnoszącymi bezpieczeństwo testowanego systemu). Test penetracyjny ma na celu zbadanie bezpieczeństwa systemu na włamanie oraz skuteczność zabezpieczeń w implementacji rzeczywistej lub możliwie najbardziej zbliżonej do rzeczywistej.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pentesting

badanie bezpieczeństwa systemu lub sieci


Źródła:

SJP.pl

Pentezylea

postać z mitologii greckiej


rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

 (1.1) mitgr. jedna z mitycznych Amazonek;


Pentezylea (także Pentesileja) – w mitologii greckiej jedna z Amazonek.

Uchodziła za córkę Aresa i Otrere oraz za siostrę Hippolity, Antiopy i Melanippy. Piękna królowa Amazonek, przywiodła ich zastęp pod mury Troi, idąc na pomoc jej obrońcom.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Penthouse

[czytaj: penthałs] apartament na ostatnim piętrze budynku, czasem dobudowany na płaskim dachu obiektu, np. wieżowca


  • penthouse – luksusowy apartament na najwyższym piętrze budynku
  • „Penthouse” – amerykański magazyn dla mężczyzn
  • Penthouse – film z 1933 r., w którym grają m.in. Warner Baxter i Myrna Loy
  • Penthouse – południowokoreański serial telewizyjny

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pentimento

korekta, poprawka lub częściowa zmiana kompozycji obrazu wykonana przez artystę w czasie malowania


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) szt. poprawka lub zmiana wykonana przez artystę w czasie malowania obrazu, której ślady są widoczne na ostatecznej wersji;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Pentiti

członek mafii, który zgodził się na współpracę z władzami


Źródła:

SJP.pl

Pentium

mikroprocesor z serii Intel Pentium


Intel Pentium – seria opartych na architekturze x86 32- i 64-bitowych mikroprocesorów firmy Intel produkowanych od 1993. Procesory miały premierę na polskim rynku 22 marca 1993. Zastąpiły serię 486.

Po sukcesie Pentium i znacznych sumach pieniędzy wydanych na promocję tego procesora, sama nazwa „Pentium” stała się na tyle znana, że Intel postanowił pozostawić ją dla następnych generacji procesorów x86, pomimo że wiele z nich nie ma prawie nic wspólnego z pierwszym Pentium. Aż do czasów premiery Intel Core 2 (2006) chipy „Pentium” stanowiły główną część produkcji i używane były w komputerach stacjonarnych i przenośnych, procesory Celeron stanowiły „niskobudżetową” część oferty Intela – były tańsze, ale i mniej wydajne, a procesory Xeon były przeznaczone do pracy w serwerach.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pentlandyt

minerał, siarczek żelaza i niklu


Źródła:

SJP.pl

Pentliczek

wyraz bez określonego znaczenia, używany w niektórych grach i zabawach dziecięcych przy liczeniu; zwykle w połączeniu z wyrazem 'entliczek'


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) infant. abstrakcyjny wyraz z dziecięcej wyliczanki


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Pentobarbital

związek z grupy barbituranów, stosowany jako środek nasenny i uspokajający


Pentobarbital – organiczny związek chemiczny z grupy barbituranów, stosowany jako lek nasenny i uspokajający (ATC N05CA). Jest objęty Konwencją o substancjach psychotropowych z 1971 roku (wykaz III). W Polsce jest zaliczona do substancji psychotropowych grupy III-P.

Związek ten używany jest w niektórych stanach USA do wykonywania wyroków kary śmierci. Jest substancją czynną preparatu Morbital stosowanego do eutanazji psów i kotów.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pentoda

rodzaj lampy elektronowej o pięciu elektrodach, stosowany jako odbiornik lub urządzenie nadawcze małej lub średniej częstotliwości


Pentoda – próżniowa lampa elektronowa zawierająca pięć elektrod: anodę, żarzoną katodę i trzy siatki.

Pentody były bardzo wszechstronnymi i popularnymi lampami elektronowymi znajdującymi zastosowanie w szerokiej gamie układów elektronicznych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Pentodowy

pentoda


Patrz:pentoda

Źródła:

SJP.pl

Pentoksylowce

rząd roślin nagonasiennych z klasy miłorzębowych; Pentoxylales


Źródła:

SJP.pl

Pentoksylowiec

przedstawiciel rzędu roślin nagonasiennych z klasy miłorzębowych


Źródła:

SJP.pl

Pentolit

kruszący materiał wybuchowy otrzymywany po zmieszaniu trotylu i pentrytu, wykorzystywany w okresie II wojny światowej; pentrolit


Źródła:

SJP.pl

Pentotal

pentotal sodu - pochodna kwasu barbiturowego, środek o działaniu uspokajającym i rozluźniającym; serum prawdy


Źródła:

SJP.pl

Pentoza

substancja tworzona przez rośliny w procesie fotosyntezy (monosacharyd), której cząsteczki zawierają pięć atomów węgla


Pentozy — rodzina organicznych związków chemicznych, cukry proste zawierające pięć atomów węgla w cząsteczce.

Do pentoz należą:

  • składniki kwasów nukleinowych:
    • ryboza – występuje np. w rybonukleozydach, rybonukleotydach i RNA
    • deoksyryboza – występuje np. w deoksyrybonukleozydach, deoksyrybonukleotydach i DNA

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Pentozan

    polisacharyd, który pod wpływem działania wody rozdziela się na pentozę (cukier prosty, którego cząsteczki zawierają pięć atomów węgla)


    Źródła:

    SJP.pl

    Pentozowy

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z pentozą, dotyczący pentozy


    Źródła:

    Wiktionary

    Pentra

    pomieszczenie na statku służące jako miejsce kompletowania posiłków wynoszonych z kuchni do mesy


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) żegl. miejsce wydawania posiłków na statku


    Pentra (z ang. pantry – spiżarnia) – wydzielone miejsce na jednostce pływającej służące do kompletowania posiłków. Pentrę wykorzystuje się do przygotowania nakryć oraz samych potraw przyrządzonych w kambuzie przed wyniesieniem do mesy. Jest to również pomieszczenie w którym przechowuje się zastawę stołową.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Pentrolit

    kruszący materiał wybuchowy otrzymywany po zmieszaniu trotylu i pentrytu, wykorzystywany w okresie II wojny światowej; pentolit


    Źródła:

    SJP.pl

    Pentryt

    materiał wybuchowy kruszący, stosowany podczas II wojny światowej do celów wojskowych; nitropentaerytryt, tetraazotan pentaerytrytu


    Pentryt, PETN (od ang. pentaerythritol tetranitrate) – organiczny związek chemiczny z grupy nitroestrów.

    Pentryt jest jednym z najsilniejszych znanych kruszących materiałów wybuchowych. Był stosowany w czasie II wojny światowej, a współcześnie znajduje zastosowanie w produkcji mieszanin wybuchowych:

    • plastycznego pentrynitu (50% pentrytu, 46% nitrogliceryny i 4% koloksyliny)
    • sypkiego pentrolitu (mieszaniny trotylu i pentrytu o różnym składzie).

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Pentyn

    alkin o pięciu atomach węgla w cząsteczce


    Pentyn, C5H8 − węglowodór nienasycony, jeden z szeregu homologicznego alkinów.

    Właściwości fizyczne:

    • ciecz
    • bezbarwny

    Właściwości chemiczne:

    • ulega reakcji addycji z fluorowcami (brom, chlor, jod)
    • palny, spalanie całkowite zachodzi zgodnie z zapisem:
    C5H8 + 7O2 → 4H2O + 5CO2

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Penultima

    przedostatnia sylaba wyrazu, na którą w języku polskim najczęściej pada akcent wyrazowy


    Źródła:

    SJP.pl

    Penza

    miasto w Rosji


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. miasto obwodowe w europejskiej części Rosji, nad Surą;


    Penza (ros. Пeнза) – miasto obwodowe w Rosji, nad Surą (dopływ Wołgi). Ma około 520 tys. mieszkańców (2020), zajmuje powierzchnię 290 km². Jest stolicą obwodu penzeńskiego.

    W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, drzewny, papierniczy, spożywczy oraz rowerowy.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Penzeński

    Penza (miasto w Rosji)


    przymiotnik

     (1.1) związany z Penzą, dotyczący Penzy


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Penżyna

    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. rzeka w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Kamczackim;


    Penżyna (ros. Пенжина) – rzeka w azjatyckiej części Rosji, w Kraju Kamczackim; długość 713 km; powierzchnia dorzecza 73 500 km²; średni roczny przepływ przy ujściu 680 m³/s.

    Źródła w Górach Kołymskich; płynie w kierunku południowo-zachodnim, w górnym biegu wąską doliną, w środkowym i dolnym po Nizinie Penżyńskiej; uchodzi estuarium do Zatoki Penżyńskiej (Morze Ochockie). Żeglowna w środkowym i dolnym biegu, wykorzystywana do spławu drewna.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Penżyński

    przymiotnik

     (1.1) związany z Penżyną (rzeką na Dalekim Wschodzie Rosji)


    Źródła:

    Wiktionary

    Peon

    stopa wierszowa w poezji antycznej


    • peon – robotnik/niewolnik w hiszpańskich koloniach w Ameryce; zobacz Peonaż
    • peon – stopa złożona z 3 sylab krótkich i 1 długiej; zobacz Peon III
    • Ju Peon → Xu Beihong – chiński malarz i grafik

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Peonaż

    system przymusowej pracy, stosowany dawniej przez plantatorów w Ameryce Łacińskiej, polegający na odpracowywaniu przez chłopów udzielonych im wcześniej pożyczek


    Źródła:

    SJP.pl

    Peonia

    krzew z rodziny jaskrowatych o dużych, białych, różowych lub czerwonych kwiatach; piwonia


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) bot. zob. piwonia.


    • Peonia (Piwonia) – roślina z rodziny piwoniowatych
    • Peonia – gmina w Grecji

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Peoniowate

    monotypowa rodzina roślin z rzędu skalnicowców; piwoniowate


    Piwonia (Paeonia L.) – jedyny rodzaj należący do rodziny piwoniowatych (Paeoniaceae). Obejmuje 32–35 gatunków. Pochodzą głównie z obszarów Europy i Azji o umiarkowanym klimacie. Centrum zróżnicowania stanowią Chiny, gdzie rośnie 15 gatunków, z czego 10 to endemity. Do flory Europy południowej i wschodniej należy 7 gatunków, jedynie dwa gatunki pochodzą z zachodniego wybrzeża Ameryki Północnej. Rośliny te występują głównie w miejscach skalistych, na słonecznych zboczach wśród muraw i w zbiorowiskach wysokich bylin, gatunki krzaczaste rosną w formacjach zaroślowych i w widnych, świetlistych lasach w Himalajach i w zachodnich oraz środkowych Chinach, często na skałach wapiennych. Kwiaty zapylane są zwykle przez żywiące się pyłkiem chrząszcze.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Peoniowaty

    o cechach peoniowatych (rodzina roślin)


    Źródła:

    SJP.pl

    Peoniowy

    peonia


    Patrz:peonia

    Źródła:

    SJP.pl

    Peowiacki

    dotyczący POW, Polskiej Organizacji Wojskowej


    Źródła:

    SJP.pl

    Peowiaczka

    członkini Polskiej Organizacji Wojskowej


    Źródła:

    SJP.pl

    Peowiak

    członek Polskiej Organizacji Wojskowej


    Źródła:

    SJP.pl

    Peowiec

    PO-wiec; potocznie:
    1. członek lub zwolennik Platformy Obywatelskiej; platformer, platformers, platformiarz;
    2. nauczyciel przysposobienia obronnego


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) polit. członek PO (Platformy Obywatelskiej)

     (1.2) polit. lekcew. zwolennik PO (Platformy Obywatelskiej)

     (1.3) eduk. pot. nauczyciel PO (przysposobienia obronnego)


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Peowski

    PO (Platforma Obywatelska); PO-wski


    Źródła:

    SJP.pl

    Pepanc

    działo przeciwpancerne


    Źródła:

    SJP.pl

    Pepanc.

    skrót od: przeciwpancerny (czytany jako całe, odmienne słowo); ppanc.


    Źródła:

    SJP.pl

    Pepco

    [czytaj: pepko] sieć dyskontów odzieżowo-przemysłowych


    Pepco – europejska sieć detaliczna oferująca odzież i produkty dla domu. Sieć w grudniu 2022 liczyła ponad 2,9 tysiąca sklepów.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Pepecha

    potocznie: pepesza (rodzaj broni)


    Źródła:

    SJP.pl

    Pepeerowiec

    członek PPR (Polskiej Partii Robotniczej); PPR-owiec, peperowiec (potocznie)


    Źródła:

    SJP.pl

    Pepeerowski

    przymiotnik od: PPR (Polska Partia Robotnicza); PPR-owski


    Źródła:

    SJP.pl

    Pepees

    Polska Partia Socjalistyczna (PPS)


    Źródła:

    SJP.pl

    Pepeesowiec

    członek PPS (Polskiej Partii Socjalistycznej); PPS-owiec, pepesowiec (potocznie)


    Źródła:

    SJP.pl

    Pepeesowski

    przymiotnik od: PPS (Polska Partia Socjalistyczna); PPS-owski


    Źródła:

    SJP.pl

    Pepeg

    potocznie: tenisówka; pepega


    Źródła:

    SJP.pl

    Pepega

    potocznie: tenisówka; pepega


    Źródła:

    SJP.pl

    Pepegi

    płócienne obuwie sportowe na gumie; tenisówki


    Tenisówki – rodzaj płytkiego sportowego obuwia tekstylnego, na podeszwie z gumy. W odróżnieniu od pokrewnych im trampek, tenisówki posiadają bardzo niskie cholewki (nie zakrywające kostek) i poza podeszwą wykonane są zazwyczaj z jednorodnego materiału (z reguły nie posiadając gumowanych nosków).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Peperment

    gatunek ziołowego likieru miętowego o zielonkawym zabarwieniu otrzymywanym ze specjalnego olejku; pepermint


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) spoż. likier miętowy

     (1.2) butelka pepermentu (1.1)


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Pepermint

    gatunek ziołowego likieru miętowego o zielonkawym zabarwieniu otrzymywanym ze specjalnego olejku; peperment


    Źródła:

    SJP.pl

    Peperomia

    roślina zielna lub krzewinka z rodziny pieprzowatych, o niewielkich, najczęściej lekko zaokrąglonych liściach i kremowych, niepachnących kwiatach, naturalnie rosnąca w krajach tropikalnych i subtropikalnych, często hodowana w domach jako ozdobna roślina doniczkowa; pieprzówka


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) bot. nazwa systematyczna|Peperomia||ref=tak., rodzaj roślin z rodziny pieprzowatych, charakteryzujący się mięsistymi liśćmi;

     (1.2) bot. roślina z rodzaju peperomia (1.1)


    Peperomia, pieprzówka (Peperomia) – rodzaj roślin z rodziny pieprzowatych. Liczba gatunków w niektórych ujęciach systematycznych przekracza 1,4 tysiąca. Zasięg rodzaju obejmuje całą strefę międzyzwrotnikową, sięgając też stref umiarkowanych w południowej części Ameryki Południowej, Afryki, w Nowej Zelandii oraz w Japonii na półkuli północnej. Rodzaj najbardziej zróżnicowany jest w tropikach Ameryki Południowej i Środkowej oraz w południowej Azji, nieliczne gatunki z kolei rosną w Afryce. Rośliny te rosną na dnie wilgotnych lasów deszczowych, jako epifity na drzewach, a także na skałach.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Peperonata

    pikantna potrawa z warzyw duszonych z tłuszczem


    Źródła:

    SJP.pl

    Peperoni

    pepperoni;
    1. odmiana uprawna papryki rocznej koloru czerwonego lub zielonego;
    2. włoska kiełbasa wieprzowo-wołowa o ostrym smaku;
    3. pizza z dodatkiem kiełbasy peperoni


    Pepperoni, peperoni – kiełbasa pochodzenia włoskiego o ostrym smaku (nazwa wywodzi się od papryki), zbliżona do salami.

    Oryginalnie wieprzowo-wołowa z dodatkiem podrobów, suszona na świeżym powietrzu (ewentualnie wędzona w stosunkowo niskiej temperaturze), dojrzewająca przez sześć do dziesięciu miesięcy. Rozpowszechniona w kuchni amerykańskiej.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Peperowiec

    potocznie: członek PPR (Polskiej Partii Robotniczej); PPR-owiec, peperowiec


    Źródła:

    SJP.pl

    Peperowski

    rzadko: pepeerowski, PPR-owski (przymiotnik od: PPR)


    Źródła:

    SJP.pl

    Peperyt

    skała magmowa wulkaniczna


    Źródła:

    SJP.pl

    Pepesowiec

    potocznie: członek PPS (Polskiej Partii Socjalistycznej); pepeesowiec, PPS-owiec


    Źródła:

    SJP.pl

    Pepesowski

    rzadko: pepeesowski, PPS-owski (przymiotnik od: PPS)


    Źródła:

    SJP.pl

    Pepesza

    sowiecki pistolet maszynowy kal. 7,62 mm zasilany nabojami z magazynka bębnowego (71 naboi) lub z magazynka łukowego (35 naboi); Pistolet Pulemat Szpagina, PPSz 41


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) wojsk. pot. radziecki pistolet maszynowy kalibru 7,62 mm;


    PPSz-41 (ros. ППШ-41, Пистолет-пулемёт Шпагина обр. 1941 г.; pol. PPSz wz. 1941; pot. pepesza) – radziecki pistolet maszynowy skonstruowany przez Gieorgija Szpagina i wprowadzony na uzbrojenie Armii Czerwonej w 1941 roku. Podstawowy pistolet maszynowy Armii Czerwonej podczas II wojny światowej, popularnie używany również przez wiele innych armii świata. Do uzbrojenia Ludowego Wojska Polskiego wprowadzony w 1943 roku.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Pepeszka

    niewielka pepesza (radziecki pistolet maszynowy o niewielkim polu rażenia, wykorzystywany w okresie II wojny światowej)


    Źródła:

    SJP.pl

    Pepiczek

    lekceważąco: Czech; pepik (Pepik), Pepiczek, knedlik (Knedlik), knedliczek (Knedliczek)


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) pogard. Czech


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Pepiczka

    lekceważąco o Czeszce; Pepiczka


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) pot. lekcew. Czeszka


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Pepik

    lekceważąco: Czech; Pepik, pepiczek (Pepiczek), knedlik (Knedlik), knedliczek (Knedliczek)


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) spolszczona forma czeskiego imienia Pepík (Józef)

     (1.2) pot. lekcew. Czech

     (1.3) gw-pl|Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk. Czech


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Pepina

    glogierówka, pepinka;
    a) odmiana jabłoni odporna na mróz;
    b) owoc tej jabłoni


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) bot. odmiana jabłoni


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Pepiniera

    1. ośrodek przygotowujący utalentowanych ludzi do przyszłej kariery, a także: środowisko, z którego wywodzą się tacy ludzie;
    2. chroniony teren, na którym rosną młode drzewka


    Źródła:

    SJP.pl

    Pepinka

    glogierówka, pepina;
    a) odmiana jabłoni odporna na mróz;
    b) owoc tej jabłoni


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) bot. odmiana jabłoni


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Pepino

    glogierówka, pepinka;
    a) odmiana jabłoni odporna na mróz;
    b) owoc tej jabłoni


    Psianka melonowa, pepino (Solanum muricatum) – gatunek roślin z rodzaju psianka, należący do rodziny psiankowatych. Jest wiecznie zieloną byliną pochodzącą z Peru, uprawianą obecnie w całej strefie tropikalnej w górach, w strefie subtropikalnej i w szklarniach w cieplejszych regionach z klimatem umiarkowanym. Roślinę uprawia się ze względu na słodkie, jadalne owoce.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Pepita

    pepitka;
    1. deseń na tkaninie w postaci dwukolorowej przekrzywionej kratki; pepito, pepitko;
    2. tkanina o takim deseniu; pepito, pepitko;
    3. kawałek nieobrobionego złota; samorodek


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) włók. wzór na tkaninie przypominający kratę

     (1.2) włók. materiał o deseniu w pepitę (1.1)


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Pepitka

    pepita;
    1. deseń na tkaninie w postaci dwukolorowej przekrzywionej kratki; pepito, pepitko;
    2. tkanina o takim deseniu; pepito, pepitko;
    3. kawałek nieobrobionego złota; samorodek


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) włók. wzór na tkaninie przypominający kratę

     (1.2) włók. materiał o deseniu w pepitkę (1.1)


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Pepitko

    pepita;
    1. deseń na tkaninie w postaci dwukolorowej przekrzywionej kratki; pepito, pepitko;
    2. tkanina o takim deseniu; pepito, pepitko;
    3. kawałek nieobrobionego złota; samorodek


    Źródła:

    SJP.pl

    Pepitkowy

    mający pepitkę (deseń w postaci drobnej dwukolorowej kratki lub równoległych pasów), zdobiony przez pepitkę (np. tkanina pepitkowa)


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) wykonany z pepitki


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Pepito

    pepitka;
    1. deseń na tkaninie w postaci dwukolorowej przekrzywionej kratki; pepito, pepitko;
    2. tkanina o takim deseniu; pepito, pepitko;
    3. kawałek nieobrobionego złota; samorodek


    Źródła:

    SJP.pl

    Pepitowy

    pepita


    Patrz:pepita

    Źródła:

    SJP.pl

    Pepliński

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Peplos

    długi prostokątny pas materiału spinany klamrą, służący jako okrycie wierzchnie kobiet w starożytnej Grecji; peplum


    Peplos (stgr. πέπλος peplos, łac. peplŭm) – w starożytności klasycznej długa wierzchnia szata kobiet, wykonana z prostokątnego płata wełnianej tkaniny.

    W starożytnej Grecji od okresu archaicznego do ok. 480 p.n.e. był to podstawowy ubiór kobiecy wkładany wprost na ciało, który dopiero pod koniec VI wieku p.n.e. zaczęto zastępować modnym wschodnim chitonem.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Peplum

    długi prostokątny pas materiału spinany klamrą, służący jako okrycie wierzchnie kobiet w starożytnej Grecji; peplos


    Peplum lub kino miecza i sandałów – gatunek filmów mitologiczno-historycznych, cechujący się zgodnie z definicją Marka Hendrykowskiego brakiem „rzetelnej, źródłowej rekonstrukcji określonych zdarzeń i faktów, które na każdym kroku przeplatają się z tym, co legendarne lub mityczne”. Ikonografię kina peplum przez długi czas opierano przeważnie na XIX-wiecznym malarstwie historycznym, w nowszych produkcjach jednak na współczesnych archeologicznych ustaleniach dotyczących antycznej kultury materialnej.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Pepperoni

    [czytaj: peperoni] peperoni;
    1. odmiana uprawna papryki rocznej koloru czerwonego lub zielonego;
    2. włoska kiełbasa wieprzowo-wołowa o ostrym smaku;
    3. pizza z dodatkiem kiełbasy pepperoni


    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) kulin. kiełbasa o ostrym smaku, odmiana salami, zazwyczaj wołowa lub wieprzowa;

     (1.2) kulin. pizza z plasterekasterkami kiełbasy pepperoni (1.1)

     (1.3) bot. spoż. kulin. odmiana papryki o ostrym smaku;


    Pepperoni, peperoni – kiełbasa pochodzenia włoskiego o ostrym smaku (nazwa wywodzi się od papryki), zbliżona do salami.

    Oryginalnie wieprzowo-wołowa z dodatkiem podrobów, suszona na świeżym powietrzu (ewentualnie wędzona w stosunkowo niskiej temperaturze), dojrzewająca przez sześć do dziesięciu miesięcy. Rozpowszechniona w kuchni amerykańskiej.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Pepsi

    [czytaj: peps-i] napój marki Pepsi; pepsi-cola


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) rodzaj ciemnego, gazowanego napoju chłodzącego produkowanego przez koncern PepsiCo;

     (1.2) porcja (np. butelka, kubek, puszka) pepsi (1.1)

     (1.3) młodz. uczn. kawa zbożowa


    Pepsi – marka napojów gazowanych typu cola należąca do PepsiCo. Największym z jej konkurentów jest Coca-Cola.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Pepsi-Cola

    [czytaj: peps-ikola] napój gazowany z kofeiną produkowany przez Pepsi; pepsi


    Pepsi – marka napojów gazowanych typu cola należąca do PepsiCo. Największym z jej konkurentów jest Coca-Cola.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Pepsymalt

    lek ułatwiający trawienie


    Źródła:

    SJP.pl

    Pepsyna

    enzym soku żołądkowego


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) biochem. czynna postać pepsynogenu, enzym trawienny występujący w soku żołądkowym;


    Pepsyna (ATC: A 09 AA 03) – czynna postać pepsynogenu, enzymu wydzielanego przez komórki gruczołowe (komórki główne) żołądka. W procesie trawienia pepsyna rozkłada białka do łańcuchów polipeptydowych.Pepsyna jest składnikiem soku żołądkowego.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Pepsynogen

    nieaktywna forma pepsyny, która pod wpływem działania kwasu solnego przekształca się w postać aktywną, rozkładającą białka


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Pepsynowy

    wykorzystujący pepsynę (jeden z enzymów trawiących białka), zawierający pepsynę (np. wino pepsynowe) lub w jakiś inny sposób z nią związany


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) biol. związany z pepsyną, dotyczący pepsyny


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Pepton

    biały proszek stosowany w lecznictwie i przemyśle spożywczym, będący wynikiem procesu działania pepsyny na białka


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Peptonizacja

    przemiana pokarmów białkowych na peptony, odbywająca się w żołądku


    Źródła:

    SJP.pl

    Peptonizować

    działać pepsyną na białka w celu uzyskania peptonu (białego proszku wykorzystywanego w lecznictwie i przemyśle spożywczym)


    Źródła:

    SJP.pl

    Peptonowy

    charakterystyczny dla peptonu (białego proszku stosowanego w lecznictwie i przemyśle spożywczym, będącego wynikiem procesu działania pepsyny na białka), związany z peptonem


    Źródła:

    SJP.pl

    Peptonuria

    obecność peptonu w moczu


    Źródła:

    SJP.pl

    Peptyd

    związek pośredni między białkami a aminokwasami, powstały w wyniku częściowego przetrawienia białek


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) biochem. produkt rozkładu peptonów


    Peptydy (gr. πεπτίδια, strawne) – organiczne związki chemiczne, amidy powstające przez połączenie dwóch lub więcej cząsteczek aminokwasów wiązaniem peptydowym. Krótkie peptydy o długości do ok. 10 reszt aminokwasowych określa się jako oligopeptydy, łańcuchy dłuższe to polipeptydy lub białka. Granica między polipeptydami a białkami może być wyznaczana na podstawie masy cząsteczkowej i lokowana jest ona wówczas w okolicach 10 kDa (ok. 90 reszt aa) lub według kryterium funkcjonalności – polipeptydem jest wówczas dowolny dłuższy łańcuch aminokwasowy, który może stać się funkcjonalnym białkiem po uzyskaniu odpowiedniej struktury przestrzennej.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Peptydaza

    enzym katalizujący hydrolityczne rozszczepianie wiązań peptydowych


    Proteazy, peptydazy, enzymy proteolityczne (EC 3.4) – podklasa enzymów z klasy hydrolaz katalizujących proteolizę, czyli hydrolizę wiązań peptydowych.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Peptydazowy

    peptydaza


    Patrz:peptydaza

    Źródła:

    SJP.pl

    Peptydoglikan

    biopolimer kwasu muraminowego wchodzący w skład ścian komórkowych bakterii


    Peptydoglikan, mureina – składnik ściany komórkowej bakterii, zbudowany z nietypowych aminokwasów i połączonych w łańcuchy pochodnych cukrów. Chemicznie jest to biopolimer kwasu muraminowego i N-acetyloglukozaminy oraz tripeptyd: D-alanina, kwas D-glutaminowy i kwas mezodwuaminopimelinowy.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Peptyzacja

    przechodzenie świeżo wytrąconego osadu koloidalnego lub żelu w zol


    Peptyzacja – zjawisko przechodzenia osadu koloidalnego lub żelu w koloid, np. zol. Jest to odwrotność koagulacji i zachodzi w sposób odwracalny.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Pepłowo

    2 miejscowości w Polsce:

    • Pepłowo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. mławskim, w gminie Wieczfnia Kościelna
    • Pepłowo – wieś w woj. mazowieckim, w pow. płockim, w gminie Bodzanów

    Źródła:

    Wikipedia

    Pepłowski

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Per

    zwykle w związkach frazeologicznych:
    1. mówić komuś per ty, per wy, per pan, per pani - używać formy ty, wy, pan, pani, zwracając się do kogoś;
    2. traktować, potraktować kogoś per noga, żartobliwie per nogam - traktować, potraktować kogoś lekceważąco, pogardliwie


    przyimek

     (1.1) tylko w związkach frazeologicznych: na


    • PeR – łotewski zespół muzyczny
    • Pér – wieś i gmina w północno-zachodniej części Węgier
    • PER (skrót od Player Efficiency Rating) – wskaźnik stosowany w NBA do ocenienia gracza

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Per-

    przedrostek

     (1.1) chem. przedrostek wskazujący na podstawienie wszystkich atomów wodoru w cząsteczce węglowodoru przez atomy halogenu


    Źródła:

    Wiktionary

    Pera

    regionalnie: ziemniak; pyra (częściej)


    Miejscowości

    • Pera Chorio – wieś na Cyprze, w dystrykcie Nikozja
    • Pera Orinis – wieś na Cyprze, w dystrykcie Nikozja
    • Pera Pedi – wieś na Cyprze, w dystrykcie Limassol
    • Castanheira de Pera – miejscowość w Portugalii, w dystrykcie Leiria

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perboraks

    pochodna boraksu, w którym jedna cząsteczka wody krystalizacyjnej została zastąpiona cząsteczką nadtlenku wodoru


    Źródła:

    SJP.pl

    Perć

    góralska nazwa stromej ścieżki górskiej


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) reg-pl|Podhale. stroma górska ścieżka, zwłaszcza taka wydeptana przez kozice, a wykorzystywana przez pasterzy, rzadziej też doświadczonych turystów;


    Perć – ścieżka w górach dla owiec i pasterzy, jak również jest to ścieżka wydeptana przez kozice. Percie są wykorzystywane przez turystów.

    Percią nazwane są także znane szlaki w polskich górach: np. Orla Perć w Tatrach, Sokola Perć w Pieninach, Perć Akademików na Babiej Górze albo Jastrzębia Perć w Głuszycy a także Perć Borkowskiego na Luboniu Wielkim w Beskidzie Wyspowym.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Percentyl

    parametr służący do opisu populacji lub rozkładu prawdopodobieństwa, kwantyl rzędu i/100 (gdzie i=1,2,...,99); centyl


    Percentyl, centyl – kwantyl rzędu k/100, gdzie k = 1, …, 99. Intuicyjnie mówiąc, percentyl jest wielkością, poniżej której padają wartości zadanego procentu próbek.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Percentylowy

    percentyl


    Patrz:percentyl

    Źródła:

    SJP.pl

    Percepcja

    złożony proces poznawczy, który prowadzi do odebrania przez człowieka jakichś zjawisk lub procesów, zachodzący wskutek działania określonych bodźców na narządy zmysłowe; postrzeżenie


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) fizj. odbiór i postrzeganie zjawisk za pomocą zmysłów


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Percepcyjny

    odnoszący się do percepcji (złożonego procesu poznawczego, prowadzącego do odebrania przez człowieka jakichś zjawisk lub procesów, zachodzącego wskutek działania określonych bodźców na narządy zmysłowe), powiązany z percepcją (np. percepcyjne zdolności człowieka); perceptywny


    Źródła:

    SJP.pl

    Perceptor

    rzadko: osoba percypująca wrażenia słuchowe; widz, słuchacz


    Źródła:

    SJP.pl

    Perceptron

    elektroniczne urządzenie rozpoznające


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perceptroniczny

    charakterystyczny dla perceptronu (elektronicznego urządzenia rozpoznającego), powiązany z perceptronem (np. receptor perceptroniczny)


    Źródła:

    SJP.pl

    Perceptywność

    zdolność do postrzegania, percepcji (odzwierciedlania jakichś zjawisk lub procesów wskutek działania określonych bodźców na narządy zmysłowe)


    Źródła:

    SJP.pl

    Perceptywny

    odnoszący się do percepcji (złożonego procesu poznawczego, prowadzącego do odebrania przez człowieka jakichś zjawisk lub procesów, zachodzącego wskutek działania określonych bodźców na narządy zmysłowe), powiązany z percepcją (np. perceptywne zdolności człowieka); percepcyjny


    Źródła:

    SJP.pl

    Percha

    1. gałka pyłku kwiatowego zabrana przez pszczołę do koszyczka
    2. pyłek w komórce plastra miodowego


    Percha (wł. Perca) – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Trydent-Górna Adyga, w prowincji Bolzano.

    Liczba mieszkańców gminy wynosi 1539 (dane z roku 2009). Język niemiecki jest językiem ojczystym dla 96,82%, włoski dla 2,54%, a ladyński dla 0,64% mieszkańców (2001).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Percutant

    [czytaj: perküTĄ] wywołujący szok, zdziwienie, sensację


    Źródła:

    SJP.pl

    Percy

    Słowo Percy może oznaczać:

    • Percy – miejscowość i dawna gmina we Francji, w regionie Kraj Loary, w departamencie Maine i Loara
    • Percy – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Owernia-Rodan-Alpy, w departamencie Isère
    • Percy – wieś w USA, w stanie Illinois, w hrabstwie Randolph
    • Percy (ang. Percy Township) – gmina w stanie Minnesota, w hrabstwie Kittson

    Źródła:

    Wikipedia

    Percypować

    postrzegać, uświadamiać sobie przedmiot, zjawisko spostrzegane; obserwować


    Źródła:

    SJP.pl

    Percypowalność

    cecha czegoś, czego można doznać dzięki zmysłom


    Źródła:

    SJP.pl

    Percypowalny

    taki, którego można doznawać dzięki zmysłom


    Źródła:

    SJP.pl

    Perczak

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Perczyński

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Perdendo

    określenie wykonawcze: zanikając, zamierająco; perdendosi


    Źródła:

    SJP.pl

    Perdendosi

    określenie wykonawcze: zanikając, zamierająco; perdendo


    Źródła:

    SJP.pl

    Perebora

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) rodzaj pasiaka, ludowy ornament tkacki robiony metodą wybierania


    Źródła:

    Wiktionary

    Perec

    [czytaj: peREK] nazwisko


    W Biblii:

    • Perec – postać biblijna, syn Judy

    Osoby noszące nazwisko Perec:

    • Georges Perec (1936-1982) – francuski pisarz
    • Icchok Lejb Perec (1851 a. 1852-1915) – polsko-żydowski pisarz
    • Marie-José Perec (ur. 1968) – francuska lekkoatletka

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Peregryn

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

     (1.1) imię|polski|m.;


    Peregryn – imię męskie pochodzenia łacińskiego, oznaczające „ten, który podróżuje”. Wśród patronów – św. Peregryn, męczennik (II wiek); św. Peregryn, biskup Auxerre (+ 304); św. Peregryn Laziosi – patron chorych na raka. Od tego imienia powstała staropolska forma skrócona (zdrobniała, spieszczona) Grzymek, utworzona za pomocą popularnej w imiennictwie polskim (a także ruskim) techniki ucinania nagłosu (: Pielgrzym).


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Peregrynacja

    dłuższa podróż, wędrówka; pielgrzymka


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) książk. przest. długa podróż lub wędrówka

     (1.2) rel. pielgrzymka do świętego miejsca

     (1.3) rel. przenoszenie obiektu kultu w Kościele katolickim w celu odbycia przy jego udziale praktyk religijnych;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Peregrynacyjny

    peregrynacja


    Patrz:peregrynacja

    Źródła:

    SJP.pl

    Peregrynant

    osoba uczestnicząca w peregrynacji (pielgrzymce, wędrówce, podróży, najczęściej dalekiej)


    Źródła:

    SJP.pl

    Peregrynantka

    peregrynant


    Patrz:peregrynant

    Źródła:

    SJP.pl

    Peregrynować

    odbywać podróże; pielgrzymkować


    Źródła:

    SJP.pl

    Perejasław

    miasto na Ukrainie


    Perejasław (ukr. Переяслав, w l. 1943–2019 Perejasław Chmielnicki – ukr.  Переяслав-Хмельницький) – miasto w obwodzie kijowskim, w rejonie boryspolskim na Ukrainie, niedaleko Kijowa, nad rzeką Trubiż (dopływem Dniepru), ok. 27 tys. mieszkańców, liczne zabytki cerkiewne i cytadela. Do 2020 roku stolica rejonu perejesławskiego.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perejasławski

    dotyczący miasta - Perejasław


    Źródła:

    SJP.pl

    Perek

    regionalna nazwa ziemniaka; pyrka, pera, pyra, kartofel


    Perek – część wsi Kroczyce w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Kroczyce.

    W latach 1975–1998 Perek położony był w województwie częstochowskim.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perekińczyk

    rzeczownik, rodzaj męski

     (1.1) daw. przeniewierca, odstępca, zdrajca


    Źródła:

    Wiktionary

    Perelina

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) białystok. peleryna


    Źródła:

    Wiktionary

    Perempcja

    utrata prawa do dokonania czynności prawnej wskutek upływu ostatecznego terminu


    Źródła:

    SJP.pl

    Peremptoryczny

    stanowczy, ostateczny lub nie do odwołania, zawieszenia (np. peremptoryczny wyrok); peremptoryjny


    przymiotnik

     (1.1) stanowczy, ostateczny, nieodwołalny


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Peremptoryjny

    stanowczy, ostateczny lub nie do odwołania, zawieszenia (np. peremptoryjny wyrok); peremptoryczny


    przymiotnik

     (1.1) stanowczy, ostateczny, nieodwołalny


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perepeczko

    Perepeczko:

    • Agnieszka Fitkau-Perepeczko
    • Andrzej Wincenty Perepeczko
    • Marek Perepeczko

    Źródła:

    Wikipedia

    Peres

    Peres lub Fares − postać biblijna z Księgi Rodzaju, syn Judy i jego synowej Tamar. Jego bratem bliźniakiem był Zerach, a braćmi przyrodnimi Er, Onan i Szela. Od Peresa pochodzi ród Parsytów.

    Wymienia go także Nowy Testament w genealogii Jezusa Chrystusa.


    Źródła:

    Wikipedia

    Pereskia

    kolczasty krzew z rodziny kaktusowatych, występujący w strefie tropikalnej Ameryki, uprawiany jako roślina ozdobna; peireskia, drzewidło


    Drzewidło (Pereskia Mill.) – rodzaj sukulentów z rodziny kaktusowatych. Gatunkiem typowym jest P. paniculata Vellozo.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Pereszczówka

    wieś w Polsce


    Pereszczówka – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Drelów.

    Wieś jest sołectwem w gminie Drelów. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 148 mieszkańców.

    Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Drelowie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perewiaska

    perewiaska marmurkowa - nocny ssak z rodziny łasicowatych, zamieszkujący płd.-wsch. Europę i Azję


    Perewiaska (Vormela) – rodzaj ssaków z podrodziny Ictonychinae w obrębie rodziny łasicowatych (Mustelidae).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perez

    nazwisko


    Osoby o tym nazwisku:

    • Alberto Perez – amerykański tancerz i choreograf
    • Melina Perez – amerykańska modelka oraz wrestlerka
    • Mike Perez – kubański bokser
    • Rosie Perez – amerykańska aktorka
    • Thomas Perez – amerykański polityk

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perełeczka

    zdrobnienie od: perełka


    Źródła:

    SJP.pl

    Perełka

    1. niewielka perła;
    2. coś wartościowego, pięknego lub ktoś ważny w życiu, ktoś z kim jest się mocno związanym


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mała perła

     (1.2) przen. rzecz wyjątkowo piękna, niezwykła, unikatowa


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perełki

    1. niewielka perła;
    2. coś wartościowego, pięknego lub ktoś ważny w życiu, ktoś z kim jest się mocno związanym


    Źródła:

    SJP.pl

    Perełkować

    ozdabiać, otaczać perełkami


    Źródła:

    SJP.pl

    Perełkowanie

    1. szereg białych plamek na sierści albo ciele niektórych zwierząt lub upierzeniu ptaków;
    2. oczyszczanie powierzchni metali lub proces nadawania im chropowatości przy użyciu specjalnych niewielkich kulek


    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) odczasownikowy od|perełkować.

     (1.2) archit. ornament architektoniczny złożony z naprzemiennie ułożonych pałeczek i krążków


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perełkowany

    suseł perełkowany - gatunek gryzonia


    Źródła:

    SJP.pl

    Perełkowaty

    przypominający małą perłę, podobny do małej perły


    Źródła:

    SJP.pl

    Perełkowiec

    ozdobne drzewo z rodziny motylkowatych, o parasolowatej koronie i kremowych kwiatach, pochodzące z krajów orientu; szupin


    Perełkowiec (Styphnolobium Schott) – rodzaj roślin należących do rodziny bobowatych, do podrodziny bobowate właściwe. Występują głównie na obszarach tropikalnych.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perełkowy

    1. ozdabiany perełkami (np. obrączka perełkowa, naszyjnik perełkowy); perłowy;
    2. o niewielkich rozmiarach, niski lub mały, karłowaty


    Źródła:

    SJP.pl

    Perfect

    [czytaj: perfekt] perfekt; potocznie:
    1. perfekcyjny; idealny, znakomity, świetny;
    2. perfekcyjnie; idealnie, znakomicie, świetnie


    Muzyka

    • Perfect – polski zespół rockowy, założony w 1977 roku

    Albumy

    • Perfect – debiutancki studyjny album zespołu Perfect wydany w 1981

    Single

    • Perfect – czwarty singel z pierwszej płyty kanadyjskiej grupy Simple Plan
    • Perfect – pierwszy singel Darina z płyty „Break the News”
    • Perfect – singel zespołu Smashing Pumpkins
    • Perfect – singel Depeche Mode
    • Perfect – singel One Direction
    • Perfect – singel Eda Sheerana
    • Perfect – singel Anne-Marie
    • Perfect – singel Almy

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perfectum

    [czytaj: perfektum] w językoznawstwie: czas przeszły dokonany; perfektum


    Perfectum (od łac. perficio - dokonać, ukończyć) – czas lub aspekt gramatyczny wyrażający czynność przeszłą i dokonaną, ale pozostającą w związku z teraźniejszością. Np.

    • w grece: εγω νενικηκα тoν кóσμον (Jan 16,33) – Ja zwyciężyłem świat.
    • w łacinie: Is fecit, cui prodest – Ten uczynił, komu [czyn] przyniósł korzyść.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perfekcja

    idealność, niekwestionowana sprawność, biegłość w czymś, najwyższa doskonałość w wykonywaniu, robieniu czegoś


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) doskonałość, cecha tego, co jest perfekcyjne

     (1.2) bot. roln. odmiana marchwi


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perfekcjonista

    osoba perfekcyjna, chcąca osiągnąć perfekcję, niekwestionowaną doskonałość w jakiejś dziedzinie


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) człowiek dążący do doskonałości

     (1.2) filoz. zwolennik perfekcjonizmu w etyce


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perfekcjonistka

    kobieta perfekcyjna, chcąca osiągnąć perfekcję, niekwestionowaną doskonałość w jakiejś dziedzinie


    Źródła:

    SJP.pl

    Perfekcjonistyczny

    nacechowany perfekcjonizmem (chęcią osiągnięcia perfekcji, niekwestionowanej doskonałości w jakiejś dziedzinie), uwydatniający perfekcjonizm (np. perfekcjonistyczne zapędy malarza, pisarza)


    Źródła:

    SJP.pl

    Perfekcjonizm

    1. chęć osiągnięcia perfekcji, niekwestionowanej doskonałości w jakiejś dziedzinie;
    2. stanowisko etyczne uznające doskonałość osobistą za najcenniejsze dobro moralne


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) dążenie do doskonałości

     (1.2) filoz. doktryna etyczna, która za najwyższą wartość uznaje doskonałość osobistą


    Perfekcjonizm – postawa człowieka, która stawia dokładność wykonywanych czynności na najwyższym miejscu. Nadmierny perfekcjonizm jest w psychologii czasem nazywany dewiacją, która praktycznie uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Psycholodzy uważają to zjawisko za problem społeczny i często stosują specjalne terapie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perfekcjonować

    czasownik niedokonany

     (1.1) przest. dążyć do doskonałości, udoskonalać

    czasownik zwrotny perfekcjonować się

     (2.1) przest. doskonalić się


    Źródła:

    Wiktionary

    Perfekcjonowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) odczasownikowy od|perfekcjonować.


    Źródła:

    Wiktionary

    Perfekcyjnie

    przysłówek

     (1.1) w sposób perfekcyjny


    Źródła:

    Wiktionary

    Perfekcyjniej

    stopień wyższy od przysłówka: perfekcyjnie


    Źródła:

    SJP.pl

    Perfekcyjniejszy

    stopień wyższy od przymiotnika: perfekcyjny


    Źródła:

    SJP.pl

    Perfekcyjność

    cecha kogoś perfekcyjnego lub czegoś, co zostało wykonane perfekcyjne, idealność, niekwestionowana sprawność, biegłość w czymś, najwyższa doskonałość w wykonaniu albo robieniu czegoś


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) odprzym. cecha tego, co jest perfekcyjne; cecha tych, którzy są perfekcyjni


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perfekcyjny

    odznaczający się perfekcją, idealny, dopracowany w każdym szczególe (np. perfekcyjna gra aktorów) lub niekwestionowanie sprawny, biegły w jakiejś dziedzinie, w robieniu czegoś (np. perfekcyjny człowiek)


    przymiotnik

     (1.1) odznaczający się perfekcją, dopracowany w każdym detalu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perfekt

    perfect; potocznie:
    1. idealny, znakomity, świetny;
    2. idealnie, znakomicie, świetnie


    przysłówek

     (1.1) pot. perfekcyjnie, doskonale


    Perfectum (od łac. perficio - dokonać, ukończyć) – czas lub aspekt gramatyczny wyrażający czynność przeszłą i dokonaną, ale pozostającą w związku z teraźniejszością. Np.

    • w grece: εγω νενικηκα тoν кóσμον (Jan 16,33) – Ja zwyciężyłem świat.
    • w łacinie: Is fecit, cui prodest – Ten uczynił, komu [czyn] przyniósł korzyść.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perfektum

    w językoznawstwie: czas przeszły dokonany; perfectum


    Źródła:

    SJP.pl

    Perfektywność

    dokonany charakter tematu czasownika, dokonaność czasowników, cecha czasowników dokonanych (perfektów)


    Źródła:

    SJP.pl

    Perfektywny

    nadający tematowi czasownika charakter dokonany, odnoszący się do czasowników dokonanych (perfektów) lub ich właściwości


    Źródła:

    SJP.pl

    Perfidia

    przewrotność, przebiegłość


    Perfidia – zbiór opowiadań o tematyce kryminalnej autorstwa Waldemara Łysiaka (występującego pod pseudonimem Valdemar Baldhead), wydany w 1980 roku przez Krajową Agencję Wydawniczą.Na książkę składają się 3 części:

    • 1 część - Był sobie policjant
    • 2 część - Był sobie czas
    • 3 część - Był sobie strach

    Jedno z opowiadań, Selekcja, stało się podstawą spektaklu Teatru Telewizji z 1984 roku, pt. Selekcja.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perfidnie

    przysłówek

     (1.1) w sposób perfidny


    Źródła:

    Wiktionary

    Perfidniej

    stopień wyższy od przysłówka: perfidnie


    Źródła:

    SJP.pl

    Perfidniejszy

    stopień wyższy od przymiotnika: perfidny


    Źródła:

    SJP.pl

    Perfidny

    przewrotny, podstępny, chytry i złośliwy, przebiegły


    przymiotnik

     (1.1) przewrotny, podstępny, chytry i złośliwy, przebiegły


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perfokarta

    karta, na której zarejestrowano informację, wykonując szereg odpowiednio rozmieszczonych otworów; karta perforowana


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perforacja

    1. przebicie, przedziurkowanie, najczęściej wielokrotne, będące zakodowaną informacją na specjalnych kartach lub taśmach;
    2. urazowe przebicie lub wewnętrzne pęknięcie ściany któregoś z narządów wewnętrznych


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) szereg dziurek wykonanych w jakimś materiale, spełniający różne funkcje;

     (1.2) med. patologiczny otwór w narządzie lub powłoce;

     (1.3) czynność wykonywania otworów


    Perforacja − otwory wykonane w jakimś materiale, spełniające różne funkcje, np. ułatwienie przesuwania, odrywania, wpinania w segregator, mocowania itp.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perforacyjny

    perforacja


    Patrz:perforacja

    Źródła:

    SJP.pl

    Perforator

    maszyna wykonująca perforację (odpowiednie wydziurkowanie, układ otworów) na kartach lub taśmach filmowych w celu zapisania informacji; perforatorka


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) zob. dziurkarka.


    • Maszyna licząco-analityczna
    • Perforator – stosowany w biegu na orientację

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perforatorka

    maszyna wykonująca perforację (odpowiednie wydziurkowanie, układ otworów) na kartach lub taśmach filmowych w celu zapisania informacji; perforator


    Źródła:

    SJP.pl

    Performance

    [czytaj: perFORmens]
    1. forma widowiska teatralnego bez ustalonego tekstu dramatycznego, ale tworzona na żywo w obecności widzów;
    2. w językoznawstwie: wykonanie, realizacja wypowiedzi językowej; performancja


    Performance, performans (z ang. performance „przedstawienie”, „wykonanie”) – sytuacja artystyczna, której przedmiotem i podmiotem jest obecność artysty w określonym kontekście czasu, przestrzeni i własnych ograniczeń.

    Artysta występujący przed publicznością jest zarówno twórcą, jak i materią sztuki. Elementem performansu może być właściwie każdy przedmiot, pojęcie, obiekt lub temat wskazany czy zasugerowany przez artystę w trakcie wystąpienia, a nawet ciało artysty.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Performancja

    w językoznawstwie: wykonanie, realizacja wypowiedzi językowej; performance


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) jęz. rzeczywiste posługiwanie się językiem, w odróżnieniu od znajomości języka;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Performans

    forma widowiska teatralnego bez ustalonego tekstu dramatycznego, ale tworzona na żywo w obecności widzów; performens, performance


    Źródła:

    SJP.pl

    Performatyczka

    specjalistka w dziedzinie nauki o performansie


    Źródła:

    SJP.pl

    Performatyczny

    performatyka


    Patrz:performatyka

    Źródła:

    SJP.pl

    Performatyk

    nauka o performansie


    Źródła:

    SJP.pl

    Performatyka

    nauka o performansie


    Performatyka – nauka o performansie. Jako dyscyplina akademicka za przedmiot badań bierze zachowanie. Performatycy, wykorzystując materiał archiwalny, czyli książki, fotografie, nagrania video, ale też np. świadectwa archeologiczne, starają się opisać to co robią ludzie w określonych sytuacjach. Przedmiotem performatyki jest więc nie tylko spektakl-performans, ale także nasze zachowania codzienne, rytualne, zabawowe itd.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Performatyw

    w teorii języka: akt mowy będący jednocześnie działaniem; wypowiedź performatywna


    Źródła:

    SJP.pl

    Performatywność

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) odprzym. cecha tego, co jest performatywne; cecha tych, którzy są performatywni


    Źródła:

    Wiktionary

    Performatywny

    1. tworzony na oczach widzów;
    2. będący tylko elementem formalnym, a nie realną wypowiedzią


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) teatr. taki, który jest tworzony na oczach widzów

     (1.2) filoz. będący tylko elementem formalnym, nie będący realną wypowiedzią


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Performens

    rzadko: forma widowiska teatralnego bez ustalonego tekstu dramatycznego, ale tworzona na żywo w obecności widzów; performans, performance


    Źródła:

    SJP.pl

    Performer

    aktor grający w performance'ach (widowiskach teatralnych bez ustalonego tekstu dramatycznego, ale tworzonych na żywo w obecności widzów)


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) szt. artysta performance'u lub jakiejś sztuki parateatralnej


    Performance, performans (z ang. performance „przedstawienie”, „wykonanie”) – sytuacja artystyczna, której przedmiotem i podmiotem jest obecność artysty w określonym kontekście czasu, przestrzeni i własnych ograniczeń.

    Artysta występujący przed publicznością jest zarówno twórcą, jak i materią sztuki. Elementem performansu może być właściwie każdy przedmiot, pojęcie, obiekt lub temat wskazany czy zasugerowany przez artystę w trakcie wystąpienia, a nawet ciało artysty.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Performerka

    aktorka grająca w performance'ach (widowiskach teatralnych bez ustalonego tekstu dramatycznego, ale tworzonych na żywo w obecności widzów)


    Źródła:

    SJP.pl

    Performerski

    performer


    Patrz:performer

    Źródła:

    SJP.pl

    Performing

    tworzenie na żywo jakiegoś przedstawienia, występu


    Źródła:

    SJP.pl

    Perforować

    przebijać, wycinać, wytłaczać otwory w papierze, taśmach filmowych, płytach, skórze itp.; dziurkować


    Źródła:

    SJP.pl

    Perforowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) odczasownikowy od|perforować.


    Perforowanie (perforować)- czynność introligatorska, polegająca na wycinaniu otworów z arkusza (lub stosu arkuszy) papieru, kartonu, tektury lub innego podobnego podłoża, pożądanego kształtu wyrobu papierniczego lub poligraficznego. Do perforowania używa się wykrojników, pracujących na maszynie sztancującej.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perforowany

    przebijać, wycinać, wytłaczać otwory w papierze, taśmach filmowych, płytach, skórze itp.; dziurkować


    Źródła:

    SJP.pl

    Perfum

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) gw-pl|Wielkopolska. perfumy


    Źródła:

    Wiktionary

    Perfuma

    dawniej o perfumach, szczególnie tych drogich lub rzadkich, trudno dostępnych


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) w lp. daw. lub gwara. perfumy


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perfumeria

    sklep z perfumami i kosmetykami lub zakład, pomieszczenie, w którym te produkty są produkowane lub przechowywane


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) sklep sprzedający perfumy i często również inne kosmetyki


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perfumeryjny

    odnoszący się do perfum i perfumerii, związany z procesem produkcji perfum (np. przemysł perfumeryjny)


    przymiotnik

     (1.1) związany z perfumami lub perfumerią


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perfumetka

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) perfumy w miniaturowym opakowaniu


    Źródła:

    Wiktionary

    Perfumiarka

    perfumiarz


    Patrz:perfumiarz

    Źródła:

    SJP.pl

    Perfumiarski

    perfumiarz, perfumiarstwo


    Patrz:perfumiarz, perfumiarstwo

    Źródła:

    SJP.pl

    Perfumiarstwo

    potocznie o procesie produkcji i sprzedaży perfum lum jakimś innym przedsięwzięciu związanym z perfumami


    Źródła:

    SJP.pl

    Perfumiarz

    wytwórca perfum


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) osoba zajmująca się tworzeniem kompozycji zapachowych używanych w perfumach czy kosmetykach, kompozytor zapachowy;


    Perfumiarz – twórca kompozycji zapachowych, receptur stosowanych np. przy wytwarzaniu perfum lub perfumowanych kosmetyków.

    Nazwiska perfumiarzy rzadko znane są szerszemu gronu. Zwykle promowane są tylko nazwy handlowe zapachów – perfum i wód toaletowych oraz nazwy i znaki towarowe produkujących je firm. Prawa do kompozycji zapachowych i związanych z nimi nazw chroni prawo autorskie, jednak liczne przypadki naruszeń tych praw są trudne do egzekwowania. Powszechne określa się różne rodzaje wód toaletowych mianem woda kolońska, co sugerować może, że jest to Eau de Cologne – kompozycja Johanna Marii Fariny (1685–1766).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perfumować

    perfumować (się): używać perfum, nacierać (się) lub opryskiwać, skrapiać (się) perfumami


    czasownik przechodni niedokonany

     (1.1) skrapiać perfumami, aplikować perfumy

    czasownik zwrotny niedokonany perfumować się

     (2.1) aplikować perfumy na siebie


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perfumowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) odprzymiotnikowy od|perfumować.


    Źródła:

    Wiktionary

    Perfumowy

    perfumy; perfumiarski


    Źródła:

    SJP.pl

    Perfumy

    kosmetyk w płynie dla kobiet i mężczyzn, zawierający kompozycję odpowiednio dobranych substancji zapachowych - naturalnych bądź sztucznych


    rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

     (1.1) kosmet. roztwór alkoholowy odpowiednio dobranych substancji zapachowych, stosowany jako kosmetyk

     (1.2) środ. kosmet. wyrób perfumeryjny zawierający od 10 do 20% kompozycji zapachowej


    Perfumy (od fr. par fumée „przez dym”) – łączna nazwa kosmetyków, których jedynym zadaniem jest nadawanie różnym obiektom (zwykle ciału człowieka) przyjemnego i długo utrzymującego się zapachu. Z definicji tej wyłączone są wszystkie produkty, których aplikacja wymaga użycia gazów pędnych (m.in. dezodorant).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perfundować

    wykonywać perfuzję (zabieg, którego celem jest wywołanie sztucznego obiegu krwi lub innego płynu ustrojowego w wyizolowanym narządzie albo tkance)


    Źródła:

    SJP.pl

    Perfuzja

    zabieg, którego celem jest wywołanie sztucznego obiegu krwi lub innego płynu ustrojowego w wyizolowanym narządzie albo tkance


    Perfuzja – przepływ płynu ustrojowego (najczęściej krwi) przez tkankę lub narząd. Perfuzja krwi przez narząd zwykle określana jest jako procent pojemności minutowej serca i zależy m.in. od:

    • zapotrzebowania narządu na tlen i składniki odżywcze,
    • stanu naczyń krwionośnych zaopatrujących narząd,
    • pojemności minutowej serca,
    • ciśnienia tętniczego krwi,
    • właściwości reologicznych krwi.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perfuzjonista

    osoba, u której wykonano perfuzję (zabieg, którego celem jest wywołanie sztucznego obiegu krwi lub innego płynu ustrojowego w wyizolowanym narządzie albo tkance)


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) med. specjalista medyczny obsługujący płucoserce podczas zabiegu chirurgicznego;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perfuzyjny

    perfuzja


    Patrz:perfuzja

    Źródła:

    SJP.pl

    Pergameński

    przymiotnik od: Pergamon (miasto starożytne, ruiny tego miasta)


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Pergamonem, dotyczący Pergamonu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Pergameska

    dawny taniec włoski o żywym tempie, rozpowszechniony w Europie w okresie odrodzenia; bergamaska


    Źródła:

    SJP.pl

    Pergamin

    cienka, odpowiednio przygotowana skóra, używana dawniej do pisania


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) papier nieprzepuszczający wilgoci ani tłuszczu

     (1.2) niegarbowana, cienka, odpowiednio przygotowana skóra owcza, cielęca lub ośla, przeznaczona do pisania lub malowania;

     (1.3) dokument zapisany na pergaminie (1.2)


    Pergamin – materiał piśmienniczy wyrabiany ze skór zwierzęcych. Jako podłoże do pisania wyparł rozpowszechniony wcześniej papirus stosowany w starożytności i był głównym materiałem pisarskim w Europie i na Bliskim Wschodzie przez cały okres średniowiecza, zanim został skutecznie wyparty przez papier. Używano go również jako materiału pokryciowego do opraw książek; to również potoczna nazwa papieru pergaminowego.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Pergaminiarka

    maszyna do pergaminacji


    Źródła:

    SJP.pl

    Pergaminnictwo

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) rzem. wytwarzanie pergaminu;


    Pergaminnictwo – rzemiosło zajmujące się wyrabianiem pergaminów ze skór baranich, koźlich lub cielęcych.

    Skórę wapniono, oczyszczano powierzchnie lica i mizdry do wysokiego stopnia gładkości i wypolerowania. Skórę oczyszczoną z mizdry i włosów rozciągano na ramach i wcierano w nią kredę, szlifując pumeksem. W XIV-XV w. pergaminnictwo ustępowało miejsca papiernictwu. Odnotowanym w źródłach pergaminnikiem był wrocławianin żydowskiego pochodzenia, Nickel Hanke.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Pergaminnik

    rzemieślnik wyrabiający pergamin


    Źródła:

    SJP.pl

    Pergaminowaty

    przypominający wyglądem pergamin


    Źródła:

    SJP.pl

    Pergaminowy

    pergamin


    Patrz:pergamin

    Źródła:

    SJP.pl

    Pergamon

    1. państwo hellenistyczne w Azji Mniejszej; Królestwo Pergamońskie;
    2. miasto w starożytnej Myzji, stolica Królestwa Pergamońskiego


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

     (1.1) geogr. hist. starożytne miasto w Myzji, w Azji Mniejszej, stolica państwa pergamońskiego;


    • Pergamon – miasto, stolica pergameńskiego państwa
    • Pergamon – państwo hellenistyczne w Azji Mniejszej

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Pergamoński

    Pergamon


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Pergamonem, dotyczący Pergamonu


    Patrz:Pergamon

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perge

    Źródła:

    Wikipedia

    Pergola

    budowla ogrodowa składająca się z jednego lub dwóch rzędów słupów podtrzymujących poziomą kratę oplecioną pnącymi roślinami


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) archit. ogrod. budowla ogrodowa w postaci dwóch rzędów podpór i umieszczonej na nich poziomej ażurowej konstrukcji, po której pną się rośliny;


    Pergola – budowla ogrodowa w postaci zacienionej alei lub element budynku w architekturze. Składa się z dwóch rzędów podpór (słupków) i ułożonej na nich lekkiej kratownicy lub układu belek podtrzymujących rośliny, najczęściej pnące.

    Pergolę stosowano w architekturze ogrodowej od czasów średniowiecza. W zależności od poszczególnych epok architektonicznych budowla przybierała różne formy – od lekkiej, niewyszukanej, drewnianej konstrukcji do masywnych, marmurowych kolumn (np. żelbetowa pergola we Wrocławiu w Parku Szczytnickim).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Pergolowy

    pergola


    Patrz:pergola

    Źródła:

    SJP.pl

    Perhydrol

    nazwa techniczna trzydziestoprocentowego roztworu wodnego nadtlenku wodoru


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) chem. silnie utleniający, 30-procentowy roztwór wodny nadtlenku wodoru;


    Perhydrol – ok. 30% roztwór nadtlenku wodoru w wodzie. Bezbarwna, bezwonna ciecz o właściwościach żrących wobec tkanek żywych. Na skórze pozostawia martwicze białe plamy.

    Perhydrol jest stosowany jako silny środek utleniający w przemyśle chemicznym. Stosuje się go np. powszechnie przy produkcji wielu barwników organicznych, także przy produkcji inicjujących wybuchowych nadtlenków HMTD, TCAP, TetraAP. Używany jest także do oczyszczania kości z resztek tkanek miękkich (np. w celu wypreparowania trofeów myśliwskich), jako półprodukt do otrzymywania wody utlenionej itp. Dawniej używany jako rozjaśniacz do włosów.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perhydrolowy

    przymiotnik

     (1.1) przym. od perhydrol


    Źródła:

    Wiktionary

    Peri

    1. nadprzyrodzona istota płci męskiej lub żeńskiej, utworzona z ognia, występująca w perskiej twórczości ludowej;
    2. przenośnie: piękna, pełna wdzięku dziewczyna


    Peri – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Korsyka, w departamencie Korsyka Południowa.

    Według danych na rok 1999 gminę zamieszkiwały 1140 osoby, a gęstość zaludnienia wynosiła 48 osób/km².


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Peri-

    temat słowotwórczy

     (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na obszar lub tematykę wokół tego, co określa drugi człon złożenia


    Źródła:

    Wiktionary

    Periakt

    w dawnych teatrach greckich: dekoracja w postaci graniastosłupa o podstawie trójkąta


    Źródła:

    SJP.pl

    Periaktoi

    system obrotowy graniastosłupów, służący do szybkiej zmiany dekoracji, stosowany w teatrach antycznych, później zastąpiony przez kulisy; periakty, telari


    Źródła:

    SJP.pl

    Periakty

    system obrotowy graniastosłupów, służący do szybkiej zmiany dekoracji, stosowany w teatrach antycznych, później zastąpiony przez kulisy; periaktoi, telari


    Periakty – dekoracje w formie graniastosłupa o podstawie trójkąta. Na ścianach bryły umieszczano inne dekoracje. Przez obrót dookoła osi możliwa była szybka zmiana tła rozgrywanego dramatu (komedii, tragedii). Stosowane były w teatrach greckich okresu hellenistycznego.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Periastron

    punkt orbity okołogwiazdowej ciała niebieskiego położony najbliżej gwiazdy obieganej; peryastron


    Źródła:

    SJP.pl

    Pericykloida

    krzywa płaska zakreślana przez któryś z punktów obwodu koła ruchomego, toczącego się po kole stałym, znajdującym się wewnątrz koła ruchomego


    Źródła:

    SJP.pl

    Periegeta

    autor przewodnika krajoznawczego, zwłaszcza starożytnego, uwzględniającego szczególne pomniki sztuki


    Źródła:

    SJP.pl

    Periegeza

    przewodnik krajoznawczy z systematycznym opisem charakterystycznych obiektów danej krainy, szczególnie pomników sztuki


    Źródła:

    SJP.pl

    Perigeum

    punkt na orbicie ciała niebieskiego okrążającego Ziemię, w którym jest ono najbliżej Ziemi; perygeum (częściej)


    Perygeum (gr. περίγειος 'przyziemny' od περί 'około' i γαῖα 'Ziemia') – punkt orbity okołoziemskiej, który znajduje się najbliżej Ziemi. Najczęściej ten termin dotyczy Księżyca, ale może być także zastosowany dla innych ciał krążących po orbicie Ziemi, np. dla sztucznych satelitów.

    Punktem najdalszym jest apogeum (gr. ἀπόγαιος 'odziemny').


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perigordzki

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Périgordem, dotyczący Périgordu


    Źródła:

    Wiktionary

    Perihelium

    punkt na orbicie ciała niebieskiego, w którym jest ono najbliżej Słońca; peryhelium (częściej)


    Peryhelium, perihelium (zlatynizowany wyraz pochodzenia greckiego, od gr. peri „przy” i helios „Słońce”; dawniej punkt przysłoneczny) – punkt na orbicie ciała niebieskiego obiegającego Słońce, znajdujący się w miejscu największego zbliżenia (perycentrum) obu ciał. Przeciwieństwem peryhelium jest aphelium.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perikardiocenteza

    nakłucie worka osierdziowego


    Perikardiocenteza – zabieg mający na celu ewakuację płynu znajdującego się w worku osierdziowym poprzez jego nakłucie i odbarczenie, a przez to obniżenie ciśnienia osierdziowego. Perikardiocenteza jest zabiegiem ratującym życie pacjentom z tamponadą serca. Jedynym wyjątkiem jest tamponada spowodowana rozwarstwieniem aorty, w której perikardiocenteza jest przeciwwskazana, a konieczna jest pilna interwencja kardiochirurgiczna.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perikarion

    część neuronu otaczająca jądro komórkowe wraz z jąderkiem; neurocyt


    Perikarion (perycaryon), inaczej ciało komórki nerwowej, soma lub neurocyt – część neuronu otaczająca jądro komórkowe wraz z jąderkiem (rzadziej dwa jądra lub więcej).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perilartyna

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) spoż. półsyntetyczny słodzik pochodzenia naturalnego uzyskiwany z roślin rodzaju Perilla


    Perilartyna – organiczny związek chemiczny z grupy oksymów. Jest pochodną enancjomeru (S)-(−) monocyklicznego monoterpenoidowego aldehydu. Jest to jedna z najsłodszych substancji naturalnych. W postaci tzw. cukru perila znalazła zastosowanie jako słodzik, którego słodkość ocenia się na około 2000 razy większą od słodkości cukrozy.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perilla

    olej pozyskiwany z owoców pachnotki uprawnej (jednorocznej rośliny oleistej z rodziny wargowych), wykorzystywany najczęściej jako smar


    Źródła:

    SJP.pl

    Perillus

    owad z rodziny tarczówkowatych; zbrojec dwuplamy


    Źródła:

    SJP.pl

    Perimenopauza

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) fizj. med. kilkuletni okres przejściowy poprzedzający menopauzę


    Źródła:

    Wiktionary

    Perimetrium

    otrzewna macicy, zewnętrzna błona surowicza okrywająca dno i trzon macicy


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perinatalny

    dotyczący noworodka, opieki nad noworodkiem; noworodkowy


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) med. dotyczący okresu okołoporodowego, związany z okresem okołoporodowym


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perinatolog

    specjalista zajmujący się zagadnieniami związanymi z płodem, fazami jego rozwoju oraz ciążą i poszczególnymi etapami porodu


    Perinatologia (z gr. perí = wokół, łac. nascor = rodzić się, gr. lógos = nauka) – dziedzina medycyny zajmująca się zagadnieniami z zakresu opieki perinatalnej. Obejmuje anatomię, fizjologię i diagnostykę schorzeń kobiety ciężarnej oraz płodu i noworodka.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perinatologia

    nauka zajmująca się zagadnieniami związanymi z płodem, fazami jego rozwoju oraz ciążą i poszczególnymi etapami porodu


    Perinatologia (z gr. perí = wokół, łac. nascor = rodzić się, gr. lógos = nauka) – dziedzina medycyny zajmująca się zagadnieniami z zakresu opieki perinatalnej. Obejmuje anatomię, fizjologię i diagnostykę schorzeń kobiety ciężarnej oraz płodu i noworodka.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perintegracja

    zjawisko w językoznawstwie polegające na przesunięciu się granicy między morfemami (częściami wyrazu) w wyrazie


    Perintegracja (absorpcja morfologiczna) - zjawisko językowe polegające przesunięciu granicy między dwoma morfemami, co skutkuje nowym podziałem na morfemy, który jest odmienny od poprzedniego, uwarunkowanego historycznie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perintegracyjny

    odnoszący się do perintegracji (przesunięcia się granicy między częściami wyrazu w tym wyrazie)


    Źródła:

    SJP.pl

    Period

    faza cyklu miesiączkowego dojrzałych płciowo kobiet (wydalanie krwi i śluzu z macicy wynikające ze złuszczania się warstwy śluzowej błony); menstruacja, miesiączka


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) rzad. fizj. okresowe fizjologiczne krwawienie z macicy, zazwyczaj co cztery tygodnie


    Period (alt. nazwa .) – szósty album studyjny amerykańskiej piosenkarki Keshy, wydany 4 lipca 2025 roku, nakładem własnej wytwórni artystki, Kesha Records. Jest to jej pierwszy projekt od czasu jej odejścia z wytwórni RCA i Kemosabe Records. Aby promować album, Kesha wyruszy w trasę koncertową The Tits Out Tour.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Periodogram

    Periodogram – rodzaj dyskretnej transformaty Fouriera. Pojęcia periodogramu prawdopodobnie po raz pierwszy użył Arthur Schuster w 1898, opierając się na pracy Power Spectral Density estimation (z ang. „estymacja widmowej gęstości mocy”) Fernanda Schlindweina.


    Źródła:

    Wikipedia

    Periodontolog

    specjalista w dziedzinie periodontologii


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) med. lekarz stomatolog zajmujący się leczeniem chorób przyzębia

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (2.1) med. lekarka specjalistka periodontologii


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Periodontologia

    dziedzina stomatologii zajmująca się chorobami przyzębia; parodontologia


    Periodontologia, dawniej: parodontologia, potocznie (ze względu na najczęstsze schorzenie przyzębia paradontozę): paradontologia – nauka o aparacie zawieszeniowym zęba, tj. przyzębiu. Jako dziedzina stomatologii zajmuje się profilaktyką i leczeniem chorób przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Periodycznie

    przysłówek

     (1.1) książk. co jakiś czas


    Źródła:

    Wiktionary

    Periodyczność

    okresowość, regularna powtarzalność


    Źródła:

    SJP.pl

    Periodyczny

    powtarzający się w określonych odstępach czasu, występujący regularnie co pewien czas (np. periodyczne erupcje wulkaniczne); okresowy


    przymiotnik

     (1.1) powtarzający się regularnie co pewien czas


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Periodyk

    czasopismo o ciągłej numeracji, pojawiające się w określonych odstępach czasu


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) czasopismo o regularnej częstotliwości ukazywania się;


    Periodyk (fr. périodique) – czasopismo o regularnej częstotliwości ukazywania się (np. dziennik, tygodnik, miesięcznik, kwartalnik, rocznik).

    Periodyk jest czasopismem o stałej nazwie i numeracji ciągłej.Ze względu na to, że większość czasopism wydawana jest regularnie, periodyk jest potocznie synonimem czasopisma.Innymi synonimami są także magazyn, pismo i żurnal.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Periodykowy

    charakterystyczny dla periodyku (czasopisma o ciągłej numeracji, pojawiającego się w określonych odstępach czasu), odnoszący się do niego


    Źródła:

    SJP.pl

    Periodyzacja

    podział na okresy, fazy, epoki itp.


    Periodyzacja – umowny podział czasu na ery, epoki, wieki itp., stosowany w geologii historycznej, historii, historii literatury, historii sztuki. Początki i końce jednostek periodyzacji wyznaczają zwykle wydarzenia uważane z jakiegoś powodu za przełomowe. Istnieją różne modele periodyzacji, a i wśród podobnych nie ma zawsze zgody co do konkretnych dat (np. zakończenia średniowiecza).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Periodyzacyjny

    periodyzacja


    Patrz:periodyzacja

    Źródła:

    SJP.pl

    Periodyzator

    osoba, której dokonania zapoczątkowały nowy okres w jakiejś dziedzinie lub ogólnie w podziale czasu


    Źródła:

    SJP.pl

    Periodyzować

    dzielić na okresy, ery lub tworzyć, rozdzielać fazy, etapy w jakimś procesie lub dłuższym odcinku czasu


    Źródła:

    SJP.pl

    Periojk

    osoba pełniąca służbę wojskową w starożytnej Sparcie, ale pozbawiona wszelkich praw politycznych


    Periojkowie (gr. Περίοικοι, perioikoi – „ci, którzy mieszkają wokół” lp. Περίοικος od περί «wokół» i οἶκος «dom, gospodarstwo») – część ludności Sparty, najprawdopodobniej pochodzenia achajskiego, która poddała się bez oporu Dorom. Periojkowie byli pozbawieni praw politycznych, byli jednak niezależnymi ekonomicznie ludźmi wolnymi. Periojkowie mieli obowiązki wojskowe i uczestniczyli w wyprawach wojennych wraz ze spartańskimi hoplitami. W oficjalnych dokumentach spartiatów oraz periojków określano mianem Lacedemończyków.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Periojkowie

    ludność w starożytnej Sparcie pełniąca służbę wojskową, pozbawiona praw politycznych


    Periojkowie (gr. Περίοικοι, perioikoi – „ci, którzy mieszkają wokół” lp. Περίοικος od περί «wokół» i οἶκος «dom, gospodarstwo») – część ludności Sparty, najprawdopodobniej pochodzenia achajskiego, która poddała się bez oporu Dorom. Periojkowie byli pozbawieni praw politycznych, byli jednak niezależnymi ekonomicznie ludźmi wolnymi. Periojkowie mieli obowiązki wojskowe i uczestniczyli w wyprawach wojennych wraz ze spartańskimi hoplitami. W oficjalnych dokumentach spartiatów oraz periojków określano mianem Lacedemończyków.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Periosteum

    łącznotkankowa błona pokrywająca kość; okostna


    Źródła:

    SJP.pl

    Peripter

    w architekturze antycznej: typ dużej świątyni z naosem otoczonym pojedynczą kolumnadą; perypter; peripteros


    Źródła:

    SJP.pl

    Peripteroid

    bryła otoczona symetrycznymi względem jej środka elementami, będąca podstawową koncepcją architektoniczną budownictwa starożytnej Grecji i Rzymu


    Źródła:

    SJP.pl

    Peripteros

    w architekturze antycznej: typ dużej świątyni z naosem otoczonym pojedynczą kolumnadą; perypter; peripter


    Perypter, perypteros (gr. perípteros) – świątynia (czasami inny budynek), którą otacza pojedyncza kolumnada.

    W Rzymie budowane czasami tak zwane peripteros sine postico, czyli perypter bez kolumnady z tyłu, co było związane z fasadowym charakterem rzymskich świątyń.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Periselenium

    punkt na orbicie ciała niebieskiego okrążającego Księżyc, w którym jest ono najbliżej Księżyca; peryselenium (częściej)


    Źródła:

    SJP.pl

    Perizonium

    w ikonografii chrześcijańskiej - opaska okrywająca biodra ukrzyżowanego Jezusa


    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) szt. rel. przepaska biodrowa na wizerunkach ukrzyżowanego Chrystusa;


    Perizonium (z gr. περίζωμα, od περί, peri „wokół” i ζωμα, zoma „opaska, przepaska, pas”) – drapowana opaska bioder ukrzyżowanego Jezusa Chrystusa; w ikonografii często przyjmująca rozmaite formy.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perka

    regionalna nazwa ziemniaka; pyrka, pera, pyra, kartofel


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) gw-pl|Poznań. ziemniak

     (1.2) icht. zob. perka rdzawa.

     (1.3) muz. pot. perkusja


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perkal

    cienkie płótno służące do wyrabiania bielizny i pościeli


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) włók. gęsta, lekka i trwała tkanina bawełniana o matowej powierzchni, wykorzystywana głównie do pościeli i odzieży


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perkalik

    gatunek perkalu, zwykle drukowanego


    Źródła:

    SJP.pl

    Perkalikowy

    1. wyprodukowany, wykonany z perkaliku (gatunku cienkiego płótna bawełnianego), taki, w którym użyto perkalu (np. materiał perkalikowy);
    2. w kolorze jasnopomarańczowym, kremowym


    Źródła:

    SJP.pl

    Perkalina

    przewiewna, lśniąca tkanina bawełniana, po przebarwieniu używana na podszewki i pościele


    Źródła:

    SJP.pl

    Perkalowy

    wyprodukowany, wykonany z perkalu (cienkiego płótna bawełnianego), taki, w którym wykorzystano perkal (np. podszewka perkalowa)


    Źródła:

    SJP.pl

    Perkaty

    potocznie: podobny do ziemniaka; zaokrąglony


    Źródła:

    SJP.pl

    Perkins

    Miejscowości w USA:

    • Perkins – jednostka osadnicza w stanie Georgia, w hrabstwie Jenkins
    • Perkins – miejscowość w stanie Oklahoma, w hrabstwie Payne

    Gminy w USA:

    • Perkins (ang. Perkins Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Erie

    Źródła:

    Wikipedia

    Perklice

    Perklice – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie sztumskim, w gminie Mikołajki Pomorskie.

    W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.


    Źródła:

    Wikipedia

    Perko

    regionalna nazwa ziemniaka; pyrka, pera, pyra, kartofel


    Osoby o tym nazwisku:

    • Franc Perko – rzymskokatolicki duchowny
    • Rok Perko – słoweński narciarz alpejski
    • Stanisław Perko – polski wojskowy

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perkolacja

    metoda otrzymywania na zimno wyciągów z ziół lub owoców


    Perkolacja (z łac. percolate — przecedzać, filtrować) – proces przepływu wody przez stałe podłoże, który powoduje wymywanie lub strącanie substancji. W przypadku ekstrakcji, z ciała stałego wymywa się określone związki chemiczne ciągłym lub periodycznie zmienianym strumieniem rozpuszczalnika. Jest to metoda stosowana między innymi w farmacji do otrzymywania wyciągów roślinnych i nalewek. Proces perkolacji pozwala na całkowite wytrawienie surowca, wytworzenie preparatów zagęszczonych oraz pozwala na zmniejszenie objętości używanego rozpuszczalnika. W przypadku strącania przykładem z hydrologii jest przepływ wody w rzece i osadzanie materiału piaszczystego pomiędzy ziarnami żwiru i kamieni w dnie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perkolacyjny

    perkolacja


    Patrz:perkolacja

    Źródła:

    SJP.pl

    Perkolator

    urządzenie do maceracji, czyli rozpuszczania substancji stałych za pomocą cieczy; macerator


    Perkolator jest to urządzenie służące do otrzymywania wyciągu z jakiejś substancji dzięki przepuszczaniu przez nią płynu. Stosowane np. przy obróbce kawy bądź płynnych leków w aptece. Urządzenie o cylindrycznym lub stożkowym kształcie (kształt stożkowaty ułatwia usuwanie wyekstrahowanego surowca).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perkotać

    wydawać bulgoczący odgłos charakterystyczny dla wrzącej wody lub innej cieczy; parkotać, pyrkotać


    Źródła:

    SJP.pl

    Perkowice

    Perkowice – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Biała Podlaska. Przez miejscowość przepływa Zielawa, rzeka dorzecza Bugu, dopływ Krzny.

    W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.


    Źródła:

    Wikipedia

    Perkowo

    W Polsce
    • Perkowo – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. inowrocławskim, w gminie Gniewkowo
    • Perkowo – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. wolsztyńskim, w gminie Przemęt
    • Perkowo – przystanek kolejowy

    Źródła:

    Wikipedia

    Perkowski

    nazwisko


    Perkowski (forma żeńska: Perkowska; liczba mnoga: Perkowscy) – polskie nazwisko. Nazwa osobowa pochodzi od dobra Perki w ziemi bielskiej (Województwo podlaskie), w ramach którego należało kilka wsi: Perki Bujanki, Perki Bujny Głowczyzna, Perki Franki Spały, Perki Gziki, Perki Karpie Korzenie, Perki Lachy, Perki Nowe, Perki Mazowsze, Perki Wypychy.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perkoz

    ptak wodny należący do rodzaju perkozów


    rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

     (1.1) ornit. ptak śródlądowy zmieniający upierzenie stosownie do pory roku;


    • ptak z rzędu perkozów
    • Perkoz – debiutancki album muzyczny Jacka Perkowskiego
    • „Perkoz” – Szkoła Harcerstwa Starszego
    • „Perkoz” – Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy ZHP

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perkozek

    ptak wodny, najmniejszy z krajowych perkozów


    rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

     (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Tachybaptus ruficollis|ref=tak., najmniejszy gatunek perkoza występujący w Polsce;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perkozi

    przymiotnik od: perkoz


    Źródła:

    SJP.pl

    Perkozica

    samica perkoza


    Źródła:

    SJP.pl

    Perkozowate

    o cechach perkozowatych (jedynej rodziny ptaków z rzędu perkozów, której przedstawiciele zamieszkują stałe zbiorniki wodne)


    Perkozowe (Podicipediformes) – monotypowy rząd ptaków z infragromady ptaków neognatycznych (Neognathae).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perkozowaty

    o cechach perkozowatych (jedynej rodziny ptaków z rzędu perkozów, której przedstawiciele zamieszkują stałe zbiorniki wodne)


    Źródła:

    SJP.pl

    Perkozowe

    rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

     (1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Podicipediformes|Fürbringer|ref=tak., rząd ptaków z infragromady ptaków neognatycznych;


    Perkozowe (Podicipediformes) – monotypowy rząd ptaków z infragromady ptaków neognatycznych (Neognathae).


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perkozowy

    perkoz


    Patrz:perkoz

    Źródła:

    SJP.pl

    Perkozy

    ptak wodny należący do rodzaju perkozów


    Perkozowe (Podicipediformes) – monotypowy rząd ptaków z infragromady ptaków neognatycznych (Neognathae).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perkołyska

    ptak z rzędu żurawiowych, o charakterystycznej torbie u samicy, służącej do transportowania piskląt


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) ornit. ptak z rodziny perkołysek (nazwa systematyczna|Heliornithidae|ref=tak.), zamieszkujący głównie lasy tropikalne w strefie równikowej;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perkołyski

    rodzina ptaków z rzędu żurawiowych, której wszystkie żeńskie gatunki odznaczają się torbą służącą do transportu piskląt


    Perkołyski (Heliornithidae) – rodzina ptaków z rzędu żurawiowych (Gruiformes). Każdy z trzech gatunków rodziny występuje na innym obszarze: perkołyska afrykańska (Podica senegalensis) – w Afryce, na południe od Sahary, perkołyska indyjska (Heliopais personatus) – w północno-wschodnich Indiach i Azji Południowo-Wschodniej, a perkołyska amerykańska (Heliornis fulica) – w Ameryce Środkowej i Południowej.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perkun

    1. jeden z najważniejszych bogów bałtyjskich;
    2. jezioro w Polsce


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perkunowy

    charakterystyczny dla Perkuna (boga burzy, wojny i płodności, indoeuropejskiego odpowiednika słowiańskiego Peruna), związany z nim


    Źródła:

    SJP.pl

    Perkusista

    muzyk grający na instrumentach perkusyjnych


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) muz. muzyk grający na perkusji


    Perkusista, potocznie: bębniarz, pałkarz, pałker, garkotłuk – osoba grająca na perkusji.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perkusistka

    kobieta grająca na którymś z instrumentów zaliczanych do grupy instrumentów perkusyjnych


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) muz. kobieta, która gra na perkusji


    Perkusja (instrumenty perkusyjne, łac. percussio = uderzenie) – w klasyfikacji praktycznej grupa instrumentów, w których dźwięk powstaje przez uderzanie, potrząsanie i pocieranie membrany lub twardego przedmiotu w kształcie płyty, płytki, pręta lub sztabki. Perkusja grupuje w jeden zbiór membranofony i idiofony uderzane (czyli wg systematyki naukowej również potrząsane i skrobane). Komplet instrumentów perkusyjnych obsługiwany przez jednego perkusistę i potocznie nazywany perkusją nazywa się zestawem perkusyjnym.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perkusja

    1. grupa instrumentów muzycznych, z których dźwięk uzyskiwany jest poprzez uderzanie lub potrząsanie, np. talerze, bęben, ksylofon, trójkąt; instrumenty perkusyjne;
    2. zestaw instrumentów perkusyjnych używany przez muzyka;
    3. efekty dźwiękowe i brzmieniowe uzyskiwane dzięki instrumentom perkusyjnym


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) muz. zestaw różnych instrumentów perkusyjnych;

     (1.2) muz. dźwięki wydobywające się z perkusji (1.1)


    Perkusja (instrumenty perkusyjne, łac. percussio = uderzenie) – w klasyfikacji praktycznej grupa instrumentów, w których dźwięk powstaje przez uderzanie, potrząsanie i pocieranie membrany lub twardego przedmiotu w kształcie płyty, płytki, pręta lub sztabki. Perkusja grupuje w jeden zbiór membranofony i idiofony uderzane (czyli wg systematyki naukowej również potrząsane i skrobane). Komplet instrumentów perkusyjnych obsługiwany przez jednego perkusistę i potocznie nazywany perkusją nazywa się zestawem perkusyjnym.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perkusjada

    parada, w której uczestniczą muzycy grający na bębnach lub innych instrumentach tego typu


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) muz. pot. wydarzenie muzyczne (koncert, festiwal, itp.), w którym biorą udział głównie lub wyłącznie perkusiści


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perkusjonalia

    wszelkiego rodzaju elementy perkusyjne, służące do ubarwienia muzyki o dodatkowe brzmienia


    Źródła:

    SJP.pl

    Perkusjonalista

    perkusista grający na tzw. perkusonaliach


    Źródła:

    SJP.pl

    Perkusyjny

    charakterystyczny dla grupy instrumentów, z których dźwięk uzyskiwany jest poprzez uderzanie lub potrząsanie (np. instrumenty perkusyjne)


    przymiotnik

     (1.1) muz. odnoszący się do perkusji

     (1.2) muz. o instrumencie: wymagający uderzania do wydobycia dźwięku


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perl

    stopień czcionki równy pięciu punktom typograficznym (1,880 mm)


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) typogr. druk. w systemie miar typograficznych Didota stopień pisma odpowiadający pięciu punktom (1,8795 mm)


    Perl – interpretowany, dynamiczny język programowania wysokiego poziomu autorstwa Larry’ego Walla początkowo przeznaczony głównie do pracy z danymi tekstowymi, obecnie używany do wielu innych zastosowań. Wzorowany na takich językach jak C, skryptowe: sed, awk i sh, i inne.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perlak

    1. maszyna w postaci obrotowego bębna pokrytego materiałem ścierającym, używana do obłuskiwania ziarna przy produkcji kaszy;
    2. rodzaj grubej kaszy;
    3. guz tworzący się głównie ze złuszczonych komórek nabłonka, powstający wskutek zapalenia ucha środkowego


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perlakowy

    podobny do perlaka (guza tworzącego się głównie ze złuszczonych komórek nabłonka, powstającego wskutek zapalenia ucha środkowego), odnoszący się do niego


    Źródła:

    SJP.pl

    Perlator

    rodzaj sitka o drobnych oczkach, które mocuje się na końcu wylewki po to, by napowietrzało strumień wypływającej wody


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perlejewo

    wieś w Polsce


    Perlejewo – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie siemiatyckim, w gminie Perlejewo. Leży nad rzeczką Pełchówką, lewym dopływem Nurca.

    Jest siedzibą gminy Perlejewo należącej do stowarzyszenia Tygiel Doliny Bugu oraz rzymskokatolickiej Parafii Przemienienia Pańskiego należącej do Dekanatu Ciechanowiec w diecezji drohiczyńskiej.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perlejewski

    przymiotnik od: Perlejewo


    Źródła:

    SJP.pl

    Perlić

    perlić się: występować, pojawiać się w postaci kropel w kształcie pereł, pęcherzyków


    Źródła:

    SJP.pl

    Perlica

    udomowiony ptak z rzędu kuraków, o białym, szarym lub niebieskawym upierzeniu w jasne cętki; perliczka, pantarka


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perlice

    udomowiony ptak z rzędu kuraków, o białym, szarym lub niebieskawym upierzeniu w jasne cętki; perliczka, pantarka


    Perlice (Numididae) – rodzina ptaków z rzędu grzebiących (Galliformes). Obejmuje gatunki występujące wyłącznie w Afryce. Jeden gatunek – perlica zwyczajna – występuje w Afryce i na Półwyspie Arabskim oraz był introdukowany poza jego naturalnym siedliskiem, m.in. na Karaibach, Madagaskarze, w Australii i Nowej Zelandii.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perlicki

    nazwisko


    Perlicki – polskie nazwisko.

    • Wojciech Perlicki – duchowny, kanonik, administrator archidiecezji lwowskiej
    • Zygfryd Perlicki (1932–2017) – żeglarz regatowy, olimpijczyk.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perliczka

    udomowiony ptak z rzędu kuraków, o białym, szarym lub niebieskawym upierzeniu w jasne cętki; perlica, pantarka


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) ornit. nazwa systematyczna|Numida meleagris|ref=tak., udomowiony naziemny ptak grzebiący z rodziny perlic;


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perliczkowy

    perliczka


    Patrz:perliczka

    Źródła:

    SJP.pl

    Perliczy

    należący do perlicy (udomowionego ptaka z rzędu kuraków, o białym, szarym lub niebieskawym upierzeniu w jasne cętki), charakterystyczny dla perlicy (np. perlicze jajo)


    Źródła:

    SJP.pl

    Perlik

    1. samiec perlicy, afrykańskiego ptaka;
    2. młotek ręczny, obustronny, o gładkich obuchach, stosowany w kopalniach i kamieniołomach; pyrlik


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) stpol. młot górniczy

     (1.2) samiec perliczki


    • samiec – perliczki
    • Perlik – gatunek małego ptaka z rodziny astryldowatych
    • młotek o przekroju podłużnym w kształcie prostokąta, część herbu górniczego, po śląsku zwany pyrlikiem

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perlin

    Perlin – gmina w Niemczech, w kraju związkowym Meklemburgia-Pomorze Przednie, w powiecie Nordwestmecklenburg, wchodzi w skład urzędu Lützow-Lübstorf.


    Źródła:

    Wikipedia

    Perlino

    o maści konia: jasnogniady o beżowym odcieniu


    Perlino (kaszb. Perlëno lub też Përlëno, niem. Perlin) – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie wejherowskim, w gminie Gniewino. Wieś jest siedzibą sołectwa Perlino w którego skład wchodzą również Perlinko i Perlino-Wybudowa.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perliński

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Perliściej

    stopień wyższy od przysłówka: perliście


    Źródła:

    SJP.pl

    Perlistość

    złożenie z wielu kropel, występowanie w postaci kropel w kształcie pereł, pęcherzyków


    Źródła:

    SJP.pl

    Perlisty

    1. składający się z wielu kropel, występujący w kroplach w kształcie pereł, pęcherzyków; kroplisty;
    2. o śmiechu lub innych odgłosach: składający się z krótkich, szybko następujących po sobie dźwięków (np. perliste chichotanie)


    przymiotnik

     (1.1) składający się z wielu kropli

     (1.2) składający się z krótkich, następujących szybko po sobie dźwięków


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perlit

    1. skała szklista pochodzenia wulkanicznego
    2. składnik strukturalny stopów żelaza, mieszanina żelaza i cementytu o dużej zawartości węgla


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) geol. minerał, wieloskładnikowa skała pochodzenia wulkanicznego, zawierająca kilka procent wody;

     (1.2) bud. ogrod. materiał z perlitu (1.1) poddanego wysokiej temperaturze w postaci porowatych granulek stosowanych w budownictwie i ohrodnictwie

     (1.3) hutn. mikroskopije, płytkowe skupiska ferrytu i cementytu powstałe w stali przez rozpad eutektoidalny austenitu;


    • perlit (metalurgia)
    • perlit (skała)

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perlitowy

    perlit


    Patrz:perlit

    Źródła:

    SJP.pl

    Perlityczny

    odnoszący się do perlitu (skały szklistej pochodzenia wulkanicznego lub składnika strukturalnego stopów żelaza), właściwy perlitowi (np. przemiana perlityczna)


    Źródła:

    SJP.pl

    Perlman

    Osoby o tym nazwisku:

    • Itzhak Perlman – izraelski skrzypek
    • Linda Perlman – amerykańska brydżystka
    • Rhea Perlman – amerykańska aktorka filmowa i telewizyjna
    • Ron Perlman – amerykański aktor filmowy i telewizyjny, reżyser i scenarzysta

    Źródła:

    Wikipedia

    Perlon

    poliamidowe włókno syntetyczne albo cienkie pończochy z tego włókna, których nazwa pochodzi od PRL-u, analogicznie do DDR-owskiego dederonu


    Polikaprolaktam, poliamid-6, PA-6 – organiczny związek chemiczny z grupy poliamidów.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perlonowy

    perlon


    Patrz:perlon

    Źródła:

    SJP.pl

    Perlony

    poliamidowe włókno syntetyczne albo cienkie pończochy z tego włókna, których nazwa pochodzi od PRL-u, analogicznie do DDR-owskiego dederonu


    Źródła:

    SJP.pl

    Perlustracja

    dawniej: przeglądanie, przepatrywanie, kontrola czegoś, zwłaszcza cudzej korespondencji


    Źródła:

    SJP.pl

    Perlustrator

    osoba perlustrująca, dokonująca perlustracji, przeglądająca, kontrolująca coś, zwłaszcza cudze korespondencje


    Źródła:

    SJP.pl

    Perlustrować

    dokonywać perlustracji (przeglądania, przepatrywania, kontroli czegoś, zwłaszcza cudzej korespondencji)


    Źródła:

    SJP.pl

    Perm

    okres ery paleozoicznej ok. 280 - ok. 230 mln lat temu


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy lub żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. adm. miasto w Federacji Rosyjskiej na Uralu, stolica Kraju Permskiego;

     (1.2) geogr. hist. kraina historyczna w północnej Rosji przeduralskiej, między Peczorą, Wyczegdą i Kamą a Uralem;


    Perm – termin o dwojakim znaczeniu:

    • w sensie geochronologicznym: szósty i ostatni okres ery paleozoicznej, trwający około 47 milionów lat (od 298,9 ± 0,15 do 252,17 ± 0,06 mln lat temu). Perm jest młodszy od karbonu a starszy od triasu. Dzieli się na trzy epoki: cisural, gwadalup i loping.
    • w sensie chronostratygraficznym: najwyższy system paleozoiku, wyższy od karbonu, a niższy od triasu. Dzieli się na trzy oddziały: cisural, gwadalup i loping.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Permakryzys

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) ekon. społ. przedłużający się okres niestabilności i braku bezpieczeństwa, będący w szczególności rezultatem serii katastrofalnych wydarzeń


    Źródła:

    Wiktionary

    Permakultura

    gałąź projektowania ekologicznego, inżynierii ekologicznej i projektowania środowiska, tworząca zrównoważoną architekturę siedzib ludzkich i samoregulujące się systemy rolnicze na wzór ekosystemów naturalnych


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) ochrśrod. ekol. idea inspirowania się naturą i korzystanie z zasad w niej funkcjonujących – projektowania ekologicznego, które tworzy zrównoważoną architekturę i samoregulujące się systemy rolnictwa na wzór ekosystemów naturalnych itp.;


    Permakultura – gałąź projektowania ekologicznego, inżynierii ekologicznej i projektowania środowiska, tworząca zrównoważoną architekturę siedzib ludzkich i samoregulujące się systemy rolnicze na wzór ekosystemów naturalnych.

    Główne zasady etyczne permakultury to:

    • Troszcz się o Ziemię (Take care of the Earth): dbaj, aby wszystkie systemy życia mogły przetrwać i się rozwijać. To jest pierwsza zasada, ponieważ bez zdrowej Ziemi ludzie nie mogą prosperować.
    • Troszcz się o ludzi (Take care of the people): dbaj, aby ludzie mieli dostęp do dóbr niezbędnych do życia.
    • Dziel się nadmiarem (Share the surplus): zdrowe systemy naturalne wykorzystują nadwyżki do wyżywienia innych. My, ludzie, możemy robić to samo. Zarządzając naszymi potrzebami, możemy odłożyć część środków, aby spełnić powyższe zasady.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Permakulturowy

    permakultura


    Patrz:permakultura

    Źródła:

    SJP.pl

    Permalink

    stałe, niezmienne hiperłącze; permlink


    Odnośnik bezpośredni (ang. permalink) – specjalnie skonstruowany, niezmienny adres URL odnoszący się do konkretnego zasobu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Permalloy

    stop żelaza z niklem, silnie magnesujący się; permaloj


    Źródła:

    SJP.pl

    Permaloj

    stop żelaza z niklem, silnie magnesujący się; permalloy


    Permaloj (z ang. permalloy) – stop składający się zwykle z ok. 80% niklu i 20% żelaza, wynaleziony w 1914 r. przez Gustav Elmena z Bell Telephone Laboratories Jego właściwości magnetyczne (tzw. „miękkość magnetyczna”) wykorzystywane są do budowy rdzeni transformatorów. Charakteryzuje się dużą podatnością magnetyczną tj. łatwo się na- i rozmagnesowuje.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Permanencja

    przestarzałe: ciągłe, nieprzerwane istnienie, trwanie czegoś; stałość, trwałość, ustawiczność


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) cecha osób, rzeczy i zjawisk niezmiennych w czasie


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Permanent

    1. rodzaj funkcji matematycznej;
    2. potocznie: makijaż permanentny


    Permanent – funkcja przyporządkowująca każdej macierzy kwadratowej stopnia n o współczynnikach z pierścienia przemiennego R pewien element tego pierścienia. Podobnie jak wyznacznik permanent jest wielomianem stopnia n z n^{2} zmiennymi, w którym każdy składnik ma n czynników, z których każde dwa są z różnych kolumn i z różnych wierszy macierzy.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Permanentnie

    przysłówek sposobu

     (1.1) bez przerwy, wciąż


    Źródła:

    Wiktionary

    Permanentność

    nieprzerwaność, ciągłość, ustawiczność; bezustanność, trwałość


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) cecha osób, rzeczy i zjawisk niezmiennych w czasie


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Permanentny

    stały, trwający nieprzerwanie, cały czas się powtarzający (np. permanentny deszcz, permanentne zachowania); ustawiczny, trwały, ciągły, stały


    przymiotnik

     (1.1) taki, który trwa nieprzerwanie, bez przerwy, trwały


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Permareksja

    zaburzenie odżywiania w postaci uzależnienia od diet


    Źródła:

    SJP.pl

    Permarektyczka

    kobieta uzależniona od diet


    Źródła:

    SJP.pl

    Permarektyk

    osoba uzależniona od diet


    Źródła:

    SJP.pl

    Permasyn

    synchroniczny silnik elektryczny, w którym podstawowy strumień magnetyczny wytwarzają magnesy trwałe


    • permasyn, silnik permasynowy – silnik elektryczny synchroniczny z magnesami trwałymi
    • Sinavy Permasyn FR6439-3900KW – silnik elektryczny firmy Siemens

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Permeametr

    przyrząd do wyznaczania krzywych magnesowania i pętli histerezy materiałów ferromagnetycznych


    Źródła:

    SJP.pl

    Permeat

    roztwór przenikający przez membranę filtracyjną, zawierający rozpuszczalnik wraz z cząstkami, które nie zostały zatrzymane na filtrze


    Źródła:

    SJP.pl

    Permendur

    stop zawierający 50% żelaza i 50% kobaltu, mało plastyczny; stosowany jako materiał magnetycznie miękki


    Permendur – stop żelaza z kobaltem i niewielkimi dodatkami wanadu (do 2%), tantalu i niobu.

    Permendur charakteryzuje się bardzo wysoką indukcją nasycenia – do 2,43 T. Jest to obecnie najwyższa znana wartość indukcji nasycenia dla materiałów magnetycznie miękkich.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Permetryna

    syntetyczny organiczny związek chemiczny używany w rolnictwie do ochrony roślin uprawnych przed szkodnikami


    Permetryna – syntetyczny organiczny związek chemiczny zaliczany do insektycydów trzeciej generacji. Używana w rolnictwie do ochrony roślin uprawnych przed szkodnikami. Należy do grupy syntetycznych pyretroidów. Silnie trująca dla owadów, działa w sposób kontaktowy i żołądkowy. Jest wysoce toksyczna dla organizmów wodnych i kotów. Dla ludzi i innych organizmów wyższych (z wyjątkiem wcześniej wspomnianych kotów), m.in. psów, jest stosunkowo nieszkodliwa.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perminwar

    stop żelaza, niklu i kobaltu, niekiedy z dodatkiem molibdenu, stosowany jako materiał magnetycznie miękki


    Perminwar – stop niklu, żelaza i kobaltu będący ferromagnetycznym materiałem magnetycznie miękkim. Charakteryzuje się dużą przenikalnością magnetyczną, która jest stała w szerokim zakresie pola magnetycznego, oraz charakterystyczną, bardzo wąską pętlą histerezy, po uprzednim wyżarzaniu poniżej temperatury Curie i wobec przyłożonego zewnętrznego pola magnetycznego. Został opracowany w 1921 roku przez Gustava Waldemara Elmena.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Permisja

    dawniej o pozwoleniu, przyzwoleniu, zezwoleniu, szczególnie na zaprzestanie pełnienia jakichś obowiązków


    Źródła:

    SJP.pl

    Permisywista

    zwolennik permisywizmu, tendencji do zbytniej tolerancji dla odbiegających od normy zachowań społecznych


    Źródła:

    SJP.pl

    Permisywistyczny

    permisywizm


    Patrz:permisywizm

    Źródła:

    SJP.pl

    Permisywizm

    tendencja do zbytniej tolerancji dla odbiegających od normy zachowań społecznych


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) postawa bezgranicznej tolerancji wobec zachowań odbiegających od określonej normy społecznej;


    Permisywizm – termin etyczny oznaczający tendencję do bezgranicznej, zbytniej tolerancji wobec zachowań innych osób. Permisywizm zakłada, że zakazy obyczajowe są niepotrzebne lub szkodliwe, a działania jednostek nie powinny być oceniane pod kątem obyczajności czy norm społecznych.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Permisywność

    permisywny


    Patrz:permisywny

    Źródła:

    SJP.pl

    Permisywny

    zezwalający, przyzwalający


    Źródła:

    SJP.pl

    Permlink

    stałe, niezmienne hiperłącze; permalink


    Źródła:

    SJP.pl

    Permokarbon

    okres przejściowy między karbonem a permem, w którym zanotowano nagłe zmniejszenie się liczebności drzewiastych paproci i widłaków


    Źródła:

    SJP.pl

    Permski

    charakterystyczny dla permu (ostatniego okresu ery paleozoicznej), odnoszący się do permu (np. flora permska, utwory permskie)


    przymiotnik

     (1.1) geol. dotyczący permu, występujący, powstały w permie

     (1.2) geogr. związany z Permem


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Permutacja

    ustawienie elementów danego zbioru skończonego w określony sposób


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) mat. każda ustalona kolejność elementów jakiegoś zbioru


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Permutacyjny

    odnoszący się do permutacji (ustawienia elementów danego skończonego zbioru jakichś liczb lub niewiadomych w określony sposób)


    Źródła:

    SJP.pl

    Permutować

    ustawiać elementy danego zbioru skończonego w określony sposób


    Źródła:

    SJP.pl

    Permutyt

    otrzymywany sztucznie glinokrzemian sodu stosowany przeważnie do zmiękczania twardej wody dzięki zdolnościom wymiany katonów sodowych na inne


    Permutyt – wymieniacz jonowy, sztuczny zeolit otrzymywany przez stapianie glinokrzemianów, krzemianów alkalicznych i związków glinu. Permutyt jest odporny na wysoką temperaturę, ma dobrą wytrzymałość mechaniczną i jest stosowany do zmiękczania wody (wymiany jonów wapniowych wody na jony sodowe z permutytu).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Permutytowy

    wyprodukowany, otrzymany z permutytu (glinokrzemianu sodu stosowanego przeważnie do zmiękczania twardej wody), charakterystyczny dla permutytu


    Źródła:

    SJP.pl

    Pernak

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Pernambuco

    Pernambuco (wymowa [pɛʁnɐ̃ˈbuku]) – jeden z 26 stanów Brazylii, położony w Regionie Północno-Wschodnim, na najdalej wysuniętym na wschód krańcu Ameryki Południowej. Od zachodu graniczy ze stanem Piauí, od południa ze stanami Bahia i Alagoas, od północy ze stanami Paraíba i Ceará, wschodnią granicą jest Ocean Atlantycki. Stan rozciąga się wąskim pasem o szerokości ok. 150 km od wybrzeża po wzgórza północnej części Wyżyny Brazylijskiej. Posiada liczne plaże o łącznej dł. 187 km.


    Źródła:

    Wikipedia

    Peroksydacja

    szczególny rodzaj samoutleniania (autooksydacji), w którym lipidy ulegają utlenianiu w szeregu reakcji przy udziale wolnych rodników


    Źródła:

    SJP.pl

    Peroksydaza

    enzym pełniący ważną rolę w procesie fagocytozy


    Peroksydazy (EC 1.11.-.-) – grupa enzymów należących do klasy oksydoreduktaz katalizujących utlenianie nadtlenkiem wodoru różnych substratów.

    Kofaktorem peroksydaz jest protohem luźno związany z apoenzymem.

    Peroksydazy odgrywają ważną rolę w procesie fagocytozy.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Peroksysom

    kulista organella otoczona pojedynczą błoną, występująca w większości komórek eukariotycznych


    Peroksysom (łac. peroxysomum, dawniej mikrociałko, mikrociało) – organellum komórki eukariotycznej o średnicy 0,2–1,8 μm, otoczone jedną błoną, o kształcie owalnym bądź sferycznym. W komórce roślinnej peroksysomy znajdują się w bezpośrednim kontakcie z chloroplastami i mitochondriami i stykają się z powierzchniami ich błon.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Peron

    pas podwyższenia przy torach na dworcu kolejowym umożliwiający podróżnym wsiadanie do pociągu


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) kolej. wydzielona część stacji kolejowej, przeznaczona dla pasażerów, umożliwiająca im wsiadanie do pociągu i wysiadanie z niego


    Peron – budowla kolejowa umieszczona wzdłuż torów, umożliwiająca wsiadanie i wysiadanie z pociągów.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Peronela

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) gw-pl|Lwów. usta


    Źródła:

    Wiktionary

    Peronik

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) zdrobn. od peron


    Źródła:

    Wiktionary

    Peronista

    zwolennik peronizmu (ruchu społeczno-politycznego w Argentynie, stworzonego w połowie lat czterdziestych ubiegłego stulecia)


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) polit. zwolennik peronizmu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Peronistka

    peronista


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) polit. zwolenniczka peronizmu


    Patrz:peronista

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Peronistowski

    charakterystyczny, typowy dla Juana Perona (założyciela peronizmu, ruchu społeczno-politycznego, stworzonego w połowie lat czterdziestych ubiegłego stulecia) i jego ideologii


    Źródła:

    SJP.pl

    Peronistyczny

    charakterystyczny dla peronizmu (ruchu społeczno-politycznego w Argentynie, stworzonego w połowie lat czterdziestych ubiegłego stulecia), odnoszący się do peronizmu


    przymiotnik

     (1.1) przym. od peronizm


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Peronizm

    ruch społeczno-polityczny w Argentynie, stworzony w połowie lat czterdziestych ubiegłego stulecia


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) polit. system polityczny zbudowany przez Juana Peróna w Argentynie, w połowie XX wieku, dążący do zbudowania ustroju pośredniego między amerykańskim kapitalizmem a radzieckim komunizmem;


    Peronizm – populistyczny ruch społeczno-polityczny w Argentynie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Peronka

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) więz. korytarz pomiędzy celami


    Źródła:

    Wiktionary

    Peronówka

    potocznie o bilecie wydawanym na niektórych stacjach kolejowych, uprawniającym właściciela do wejścia na peron


    Bilet peronowy, pot. peronówka – dokument uprawniający posiadacza do przebywania na peronie dworcowym, niedający jednak prawa do podróży koleją.

    Celem istnienia biletów peronowych jest uzyskanie przez zarządcę infrastruktury kolejowej środków na utrzymanie obiektów dworcowych oraz zapobieganie korzystaniu z dworcowych obiektów przez bezdomnych.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Peronowy

    będący częścią peronu (np. chodnik peronowy, zegar peronowy), charakterystyczny dla peronu lub w jakiś inny sposób związany z peronem


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) dotyczący peronu, znajdujący się na peronie


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perora

    1. pouczanie, reprymenda
    2. uroczysta mowa


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) przydługa i nudna mowa moralizatorska

     (1.2) liter. daw. uroczyste przemówienie


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perorny

    dawniej: głośny, donośny


    Źródła:

    SJP.pl

    Perorować

    wygłaszać perorę; przemawiać; rozwodzić się nad czymś


    czasownik nieprzechodni niedokonany

     (1.1) wygłaszać długą i nudną, często napuszoną mowę


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perorowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) odczasownikowy od|perorować.


    Źródła:

    Wiktionary

    Perowskia

    gatunek szałwii hodowany jako roślina doniczkowa


    Perowskia (Perovskia Karelin, właśc. Salvia subg. Perovskia (Kar.) J.B.Walker, B.T.Drew & J.G. González) – tradycyjnie wyróżniany rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych, współcześnie podrodzaj w obrębie rodzaju szałwia Salvia. Obejmuje 7–8 gatunków. Rośliny te występują w środkowo-zachodniej Azji – od północno-wschodniego Iranu po północno-zachodnie Indie i Tybet, na północy po Kazachstan. Rosną w suchych formacjach trawiastych.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perowskit

    minerał, tlenek wapnia i tytanu zawierający często domieszki cezu, niobu lub toru


    Perowskit – minerał z grupy perowskitów, zbudowany z tytanianu(IV) wapnia, CaTiO3. Został odkryty w roku 1839 przez Gustava Rosego w górach Ural i nazwany na cześć mineraloga rosyjskiego, Lwa Pierowskiego.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perowskitowy

    perowskit


    Patrz:perowskit

    Źródła:

    SJP.pl

    Perpendykularny

    przestarzale pionowy, prostopadły


    Źródła:

    SJP.pl

    Perpendykuł

    dawniej:
    1. wahadło zegara; penduł;
    2. linia pionowa


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) daw. wahadło zegara

     (1.2) daw. zegar wahadłowy

     (1.3) daw. pionowa linia, pion


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perpetua

    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) rzad. imię|polski|ż.;


    Perpetua – imię żeńskie pochodzenia łacińskiego. Wywodzi się od przymiotnika łac. perpetuus oznaczającego „nieprzerwany, ciągły”. W Polsce imię to jest notowane co najmniej od 1621 roku, jednakże poza kręgami zakonnymi nie występuje.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perpetuum

    dźwignik hydrauliczny umożliwiający stopniowe podnoszenie dużych ciężarów na znaczną wysokość


    Perpetuum – gra komputerowa typu MMOG osadzona w świecie science-fiction, wydana przez Avatar Creations. Światowa premiera miała miejsce 25 listopada 2010 roku.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perpignan

    rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

     (1.1) geogr. adm. miasto w południowej Francji na wybrzeżu Morza Śródziemnego, ośrodek administracyjny departamentu Pireneje Wschodnie;


    Perpignan (wymowa, kat. Perpinyà, oksyt. Perpinhan, hiszp. Perpiñán) – miasto i gmina w południowej Francji (Oksytania), na wybrzeżu Morza Śródziemnego, ośrodek administracyjny departamentu Pireneje Wschodnie, główne miasto historycznej krainy Roussillon, dawna stolica Królestwa Majorki.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perpiniański

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Perpignan, dotyczący Perpignan


    Źródła:

    Wiktionary

    Perrault

    [czytaj: peRO, w odmianie: Perraulta - czytaj: peROta itd.] nazwisko, m.in. Charles Perrault (1628-1703) - pisarz francuski


    Osoby o tym nazwisku:

    • Charles Perrault – francuski baśniopisarz
    • Claude Perrault – francuski lekarz i architekt barokowy
    • Dominique Perrault – francuski architekt
    • Léon Bazile Perrault – francuski malarz

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perry

    Kanada:

    • Perry – gmina w Ontario

    Stany Zjednoczone:

    • Perry – miejscowość w stanie Arkansas, w hrabstwie Perry
    • Perry – miasto w stanie Floryda, w hrabstwie Taylor
    • Perry – miasto w stanie Georgia, w hrabstwie Houston
    • Perry – wieś w stanie Illinois, w hrabstwie Pike
    • Perry – miasto w stanie Iowa, w hrabstwie Dallas
    • Perry – miasto w stanie Kansas, w hrabstwie Jefferson
    • Perry – miasto w stanie Michigan, w hrabstwie Shiawassee
    • Perry – miasto w stanie Maine, w hrabstwie Washington
    • Perry – miasto w stanie Missouri, w hrabstwie Ralls
    • Perry – miasto w stanie Nowy Jork, w hrabstwie Wyoming
    • Perry – wieś w stanie Nowy Jork, w hrabstwie Wyoming
    • Perry – wieś w stanie Ohio, w hrabstwie Lake
    • Perry – miasto w stanie Oklahoma, w hrabstwie Noble
    • Perry – miejscowość w stanie Karolina Południowa, w hrabstwie Aiken
    • Perry – miasto w stanie Utah, w hrabstwie Box Elder
    • Perry – miasto w stanie Wisconsin, w hrabstwie Dane
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Arkansas, w hrabstwie Johnson
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Arkansas, w hrabstwie Perry
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Illinois, w hrabstwie Pike
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Indiana, w hrabstwie Allen
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Indiana, w hrabstwie Boone
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Indiana, w hrabstwie Clay
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Indiana, w hrabstwie Clinton
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Indiana, w hrabstwie Delaware
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Indiana, w hrabstwie Lawrence
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Indiana, w hrabstwie Marion
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Indiana, w hrabstwie Martin
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Indiana, w hrabstwie Miami
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Indiana, w hrabstwie Monroe
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Indiana, w hrabstwie Noble
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Indiana, w hrabstwie Tippecanoe
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Indiana, w hrabstwie Vanderburgh
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Indiana, w hrabstwie Wayne
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Iowa, w hrabstwie Buchanan
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Iowa, w hrabstwie Davis
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Iowa, w hrabstwie Jackson
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Iowa, w hrabstwie Plymouth
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Iowa, w hrabstwie Tama
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Kansas, w hrabstwie Woodson
    • Perry (ang. Perry Town) – gmina w stanie Maine, w hrabstwie Washington
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Michigan, w hrabstwie Shiawassee
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Minnesota, w hrabstwie Lac qui Parle
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Missouri, w hrabstwie St. Francois
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Nebraska, w hrabstwie Thurston
    • Perry (ang. Perry Town) – gmina w stanie Nowy Jork, w hrabstwie Wyoming
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Dakota Północna, w hrabstwie Cavalier
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Allen
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Ashland
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Brown
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Carroll
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Columbiana
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Coshocton
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Fayette
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Franklin
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Gallia
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Hocking
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Lake
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Lawrence
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Licking
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Logan
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Monroe
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Montgomery
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Morrow
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Muskingum
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Pickaway
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Pike
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Putnam
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Richland
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Shelby
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Stark
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Tuscarawas
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Ohio, w hrabstwie Wood
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Pensylwania, w hrabstwie Armstrong
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Pensylwania, w hrabstwie Berks
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Pensylwania, w hrabstwie Clarion
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Pensylwania, w hrabstwie Fayette
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Pensylwania, w hrabstwie Greene
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Pensylwania, w hrabstwie Jefferson
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Pensylwania, w hrabstwie Lawrence
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Pensylwania, w hrabstwie Mercer
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Pensylwania, w hrabstwie Snyder
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Dakota Południowa, w hrabstwie Davison
    • Perry (ang. Perry Township) – gmina w stanie Dakota Południowa, w hrabstwie Lincoln
    • Perry (ang. Perry Town) – gmina w stanie Wisconsin, w hrabstwie Dane
    • hrabstwo Perry (ang. Perry County) – w stanie Alabama
    • hrabstwo Perry (ang. Perry County) – w stanie Arkansas
    • hrabstwo Perry (ang. Perry County) – w stanie Illinois
    • hrabstwo Perry (ang. Perry County) – w stanie Indiana
    • hrabstwo Perry (ang. Perry County) – w stanie Kentucky
    • hrabstwo Perry (ang. Perry County) – w stanie Missisipi
    • hrabstwo Perry (ang. Perry County) – w stanie Missouri
    • hrabstwo Perry (ang. Perry County) – w stanie Ohio
    • hrabstwo Perry (ang. Perry County) – w stanie Pensylwania
    • hrabstwo Perry (ang. Perry County) – w stanie Tennessee

    Źródła:

    Wikipedia

    Pers

    potocznie:
    1. kot perski;
    2. dywan perski


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) hist. mieszkaniec Persji (dzisiejszego Iranu)


    • Pers (Cantal) – francuska gmina w regionie Owernia
    • Pers (Deux-Sèvres) – francuska gmina w regionie Poitou-Charentes
    • Pers – potoczna nazwa kota perskiego

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Pers.

    skrót od: perski


    Język perski, nowoperski (pers. ‏فارسی‎ fārsī) – język z grupy irańskiej języków indoeuropejskich, którym posługuje się ponad 50 mln mówiących, zamieszkujących głównie Iran (40 mln), Afganistan (7 mln), Tadżykistan (6 mln) i Irak (200 tys.). Służy jednocześnie jako lingua franca dla blisko 80 mln mieszkańców Bliskiego Wschodu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Persak

    rodzaj owadów z rodziny zadomkowatych; Ectobius


    Źródła:

    SJP.pl

    Persantin

    lek silnie i długotrwale rozszerzający naczynie wieńcowe; stosowany w chorobie wieńcowej, w dusznicy bolesnej i zawale mięśnia sercowego


    Źródła:

    SJP.pl

    Persefona

    mit. gr. bogini kiełkującego ziarna, córka Zeusa i Demeter; Kora


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) mitgr. bogini grecka, małżonka Hadesa, władczyni świata podziemnego i opiekunka dusz zmarłych;

     (1.2) mitgr. postać mitologiczna, córka Minyasa


    Persefona, także Kora (gr. Περσεφόνη Persephónē, gr. Κόρη Kórē; łac. Proserpina – dziewczyna) – w mitologii greckiej małżonka Hadesa, władczyni świata podziemnego i opiekunka dusz zmarłych. Córka Demeter i Zeusa. W mitologii rzymskiej utożsamiono ją z Prozerpiną.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perseidy

    sierpniowy deszcz meteorów, którego radiant leży na granicy gwiazdozbiorów Perseusza i Kasjopei


    rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

     (1.1) astr. rój meteorów obserwowany rokrocznie 10 sierpnia w gwiazdozbiorze Perseusza;


    Perseidy (PER) – jeden z najbardziej regularnych rojów meteorów, którego orbita przecina się każdego roku z ziemską w dniach 17 lipca – 24 sierpnia. Maksimum roju obserwuje się pomiędzy 12 i 13 sierpnia. Rój związany jest z kometą 109P/Swift-Tuttle. Podczas okresu występowania roju radiant przemieszcza się przez gwiazdozbiory Kasjopei, Perseusza i Żyrafy (w maksimum aktywności znajduje się w pobliżu gwiazdy η Persei). Jego przeciętna aktywność w ostatnich latach wynosi około 100 ZHR.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Persekucja

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) daw. prześladowanie, ściganie


    Źródła:

    Wiktionary

    Persepolis

    jeden z dwóch najważniejszych ośrodków miejskich starożytnej Persji


    rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

     (1.1) geogr. staroż. miasto w starożytnej Persji, założone przez Dariusza I w 518 p.n.e.;


    Persepolis (staroperski: Pārsa, pers. تخت جمشید – Tacht-e Dżamszid) – miasto w starożytnej Persji, założone przez Dariusza I w 518 p.n.e., lecz znacznie rozbudowane przez Kserksesa I i kolejnych władców z dynastii Achemenidów. Stąd przyjmuje się, że znane archeologom Persepolis jest dziełem nie Dariusza, lecz Kserksesa. Ruiny miasta znajdują się ok. 70 km na północ od Sziraz w Iranie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perseusz

    łac. Perseus; gwiazdozbiór nieba północnego


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

     (1.1) mitgr. heros argolidzki i pogromca Meduzy, syn Zeusa i Danae oraz mąż Andromedy, po śmierci przeniesiony na firmament jako gwiazdozbiór Perseusza (2.1);

     (1.2) mitgr. syn Nestora

    rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

     (2.1) astr. gwiazdozbiór nieba północnego, w Polsce widoczny latem, jesienią i zimą;


    Perseusz (także Perseus; gr. Περσεύς Perseús, łac. Perseus) – w mitologii greckiej heros, syn królewny Danae i Zeusa, mąż Andromedy. Przodek Amfitriona, Alkmeny, Heraklesa, Eurysteusza. Pogromca Meduzy, tytana Atlasa, króla Serifos Polidektesa i nieświadomie własnego dziadka Akrizjosa. Założyciel Myken i Tirynsu. Po śmierci przeniesiony na sklepienie niebieskie jako gwiazdozbiór.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perseweracja

    1. jęz. przedłużanie się czasu trwania ruchu artykulacyjnego głoski ponad zwykłą jego normę czasową
    2. psych. zjawisko uporczywego powracania do świadomości pewnych wyobrażeń
    3. med. chorobliwe powtarzanie tych samych słów lub czynności


    • perseweracja – objaw niektórych zaburzeń psychicznych
    • perseweratywność – charakterystyka zachowania regulacyjnej teorii temperamentu

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perseweracyjność

    1. przedłużanie się czasu trwania ruchu artykulacyjnego głoski ponad zwykłą jego normę czasową;
    2. nieprzerwana powtarzalność w czymś, najczęściej w ludzkich wyobrażeniach, myślach


    Źródła:

    SJP.pl

    Perseweracyjny

    dotyczący perseweracji


    Źródła:

    SJP.pl

    Perseweratywność

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) psych. tendencja do trwania i powtarzania danego zachowania przez jednostkę, po zaprzestaniu działania bodźca wywołującego to zachowanie;


    Perseweratywność (PE) — jedna z czasowych charakterystyk zachowania (obok żwawości), tendencja do trwania i powtarzania danego zachowania przez jednostkę, po zaprzestaniu działania bodźca wywołującego to zachowanie. Wprowadzona przez Jana Strelaua w regulacyjnej teorii temperamentu.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Persewerować

    trwać uporczywie przy jakimś przekonaniu, wyobrażeniu, nieprzerwanie rozmyślać w taki sam sposób


    Źródła:

    SJP.pl

    Pershing

    [czytaj: perszing]
    1. pocisk typu Pershing; perszing;
    2. czołg marki Pershing;
    3. przenośnie o kimś lub o czymś bardzo szybkim; perszing


    rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

     (1.1) wojsk. rodzaj rakietowego pocisku średniego zasięgu

     (1.2) wojsk. model amerykańskiego czołgu ciężkiego z okresu drugiej wojny światowej i wojny w Korei


    Osoby:

    • Andrzej Kolikowski, ps. „Pershing” (ur. 1954, zm. 1999) – polski przestępca
    • John Pershing (ur. 1860, zm. 1948) – amerykański wojskowy

    Militaria:

    • M26 Pershing – czołg ciężki z okresu II wojny światowej
    • MGM-31 Pershing – rakieta balistyczna

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Persil

    produkt marki Persil


    Persil – nazwa handlowa pierwszego na świecie proszku do prania. Rozpoczęcie jego produkcji oraz zastrzeżenie nazwy przez firmę Henkel miało miejsce w 1907 r. Najważniejszymi składnikami Persilu były nadboran sodu (jako źródło aktywnego tlenu do wybielania) i krzemian sodu. Od początków niemieckich nazw anionów (odpowiednio perborat i silikat) tych związków powstała nazwa produktu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Persimona

    drzewo lub krzew o soczystych owocach, rosnące w strefie podzwrotnikowej; owoc tego drzewa; hurma; persymona


    Źródła:

    SJP.pl

    Persja

    państwo w Azji, od 1935 r.: Iran


    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) hist. dawna nazwa Iranu;


    Iran (pers. ‏ايران‎ trl. Irān, pełna nazwa Islamska Republika Iranu, pers. ‏جمهوری اسلامی ايران‎ Dżomhuri-je Eslāmi-je Irān), w Europie dawniej znany jako Persja – państwo na Bliskim Wschodzie, leżące między Morzem Kaspijskim na północy a Zatoką Perską i Zatoką Omańską na południu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Persjanka

    mieszkanka Persji; Persyjka


    Źródła:

    SJP.pl

    Persjarnia

    warsztat lub manufaktura produkujące w XVIII w. jedwabne, wzorzyste tkaniny, głównie pasy i tkaniny kontuszowe


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) rzem. odzież. warsztat, manufaktura wytwarzająca pasy kontuszowe, makaty i tkaniny lite


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Persjarski

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z persjarstwem, dotyczący persjarstwa


    Źródła:

    Wiktionary

    Persjarstwo

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) rzem. odzież. rodzaj rzemiosła zajmującego się wytwarzaniem pasów kontuszowych, makat i tkanin litych


    Źródła:

    Wiktionary

    Persjarz

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) rzem. rzemieślnik zajmujący się persjarstwem, czyli wytwarzaniem pasów kontuszowych, makat i tkanin litych


    Źródła:

    Wiktionary

    Perski

    przymiotnik od: Persja (kraina historyczna w Azji lub dawna nazwa Iranu)


    przymiotnik

     (1.1) dotyczący Persji, pochodzący z Persji

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (2.1) jęz. język urzędowy Iranu, Afganistanu i Tadżykistanu;


    Język perski, nowoperski (pers. ‏فارسی‎ fārsī) – język z grupy irańskiej języków indoeuropejskich, którym posługuje się ponad 50 mln mówiących, zamieszkujących głównie Iran (40 mln), Afganistan (7 mln), Tadżykistan (6 mln) i Irak (200 tys.). Służy jednocześnie jako lingua franca dla blisko 80 mln mieszkańców Bliskiego Wschodu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perskojęzyczny

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) posługujący się językiem perskim

     (1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem perskim

     (1.3) spisany, stworzony w języku perskim


    Źródła:

    Wiktionary

    Perskość

    perski


    Patrz:perski

    Źródła:

    SJP.pl

    Persona

    osoba o dużym znaczeniu, ogólnie szanowana i ceniona; osobistość


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) przest. lub podn. osoba


    • Persona (psychologia) – maska jaką człowiek przybiera na użytek społeczny, kompromis pomiędzy jednostką a społeczeństwem
    • Persona – film fabularny reż. Ingmar Bergman, 1966 Szwecja
    • Persona (znana także jako Shin Megami Tensei: Persona) – seria gier gatunku RPG
    • „Persona” – piosenka zespołu BTS
    • Persona (postać sceniczna) – w kulturze jest wcielanie się w postać, zwykle fikcyjną
    • Persona – w badaniach rynku uszczegółowiony profil klienta, wpisującego się w grupę docelową produktu (usługi).

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Personal

    dawniej, dziś tylko gwarowo: personel, zespół pracowników w jakiejś instytucji lub innym obiekcie; personał


    Źródła:

    SJP.pl

    Personalia

    podstawowe dane przypisywane jednej osobie, zwykle imię i nazwisko, data urodzenia i adres; generalia


    rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

     (1.1) dane osobowe, fakty z życiorysu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Personalista

    osoba myśląca zgodnie z założeniami personalizmu (koncepcji filozoficznych zestawiających problematykę osobowości ludzkiej z bytem natury duchowej lub kierunku psychologicznego mówiącego o ścisłym powiązaniu różnych funkcji psychicznych wraz z osobowością)


    Źródła:

    SJP.pl

    Personalistka

    kobieta myśląca zgodnie z założeniami personalizmu (koncepcji filozoficznych zestawiających problematykę osobowości ludzkiej z bytem natury duchowej lub kierunku psychologicznego mówiącego o ścisłym powiązaniu różnych funkcji psychicznych wraz z osobowością)


    Źródła:

    SJP.pl

    Personalistyczny

    odnoszący się do personalizmu (koncepcji filozoficznych zestawiających problematykę osobowości ludzkiej z bytem natury duchowej lub kierunku psychologicznego mówiącego o ścisłym powiązaniu różnych funkcji psychicznych wraz z osobowością), związany z osobami myślącymi zgodnie z założeniami personalizmu


    Źródła:

    SJP.pl

    Personalizacja

    1. dostosowanie czegoś (np. urządzenia, usługi, oferty) do potrzeb indywidualnego użytkownika, np. personalizacja informacji;
    2. trwałe naniesienie danych osobowych na dokument, np. personalizacja paszportu;
    3. nadawanie czemuś charakteru osobistego, nastawionego na poszanowanie drugiej osoby, np. personalizacja życia w rodzinie


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) dostosowywanie przedmiotu do czyichś upodobań


    • personalizacja (informatyka)
    • personalizacja (marketing)
    • personalizacja dokumentu - trwałe naniesienie danych posiadacza na dokument, np. dowód osobisty, paszport, prawo jazdy itp.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Personalizm

    1. zespół koncepcji filozoficznych zestawiających problematykę osobowości ludzkiej z bytem natury duchowej;
    2. kierunek psychologiczny mówiący o ścisłym powiązaniu różnych funkcji psychicznych wraz z osobowością


    Personalizm – stanowisko filozoficzne podkreślające centralną rolę osoby (łac. persona), której przypisuje się takie cechy jak:

    • autonomia,
    • samoświadomość,
    • wola,
    • zdolność do twórczości,
    • odpowiedzialność moralna.

    Stanowisko to można odnaleźć w różnych kierunkach filozoficznych od czasów starożytnych. Od XIX wieku powstawały kierunki, które przyjęły taką nazwę na swoje oznaczenie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Personalizować

    personalizować się - być reprezentowanym lub uosabianym przez kogoś


    Źródła:

    SJP.pl

    Personalizowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) dostosowywanie czegoś do indywidualnych potrzeb albo gustów


    Źródła:

    Wiktionary

    Personalna

    osobowy, osobisty, odnoszący się konkretnej osoby lub grupy jakichś osób (np. dane personalne, akta personalne)


    Źródła:

    SJP.pl

    Personalniczka

    personalnik


    Patrz:personalnik

    Źródła:

    SJP.pl

    Personalnik

    potocznie: kierownik biura personalnego; personalny


    Źródła:

    SJP.pl

    Personalność

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) odprzym. cecha tego, co jest personalne


    Źródła:

    Wiktionary

    Personalny

    osobowy, osobisty, odnoszący się konkretnej osoby lub grupy jakichś osób (np. dane personalne, akta personalne)


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) odnoszący się do osoby lub osób, związany z osobą lub osobami

     (1.2) odnoszący się do spraw kadrowych i pracowniczych, związany ze sprawami kadrowymi i pracowniczymi

    przymiotnik jakościowy

     (2.1) osobisty, własny

    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (3.1) adm. kierownik działu kadr


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Personat

    mężczyzna o dużym znaczeniu, ogólnie szanowany i ceniony, ważny dla społeczności lub sławny, powszechnie znany; persona


    Źródła:

    SJP.pl

    Personał

    dawniej, dziś tylko gwarowo: personel, zespół pracowników w jakiejś instytucji lub innym obiekcie; personal


    Źródła:

    SJP.pl

    Personel

    zespół pracowników jakiejś instytucji, najczęściej publicznej, których celem jest wykonywanie ściśle określonych zadań nienależących do kierownika tej instytucji


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) zespół pracowników jakiejś instytucji, najczęściej publicznej, których celem jest wykonywanie ściśle określonych zadań nienależących do kierownika tej instytucji


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Personelik

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) zdrobn. od personel


    Źródła:

    Wiktionary

    Personifikacja

    uosobienie;
    1. w literaturze: przenośnia polegająca na przedstawieniu w postaci ludzkiej przedmiotów, zjawisk natury, roślin i zwierząt oraz pojęć abstrakcyjnych, np. przedstawienie śmierci w postaci żniwiarza;
    2. książkowo: osoba, istota uosabiająca coś; ucieleśnienie, wcielenie;
    3. rzadko: antropomorfizacja; porównaj: antropomorfizacja (uczłowieczenie), animizacja (ożywienie)


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) liter. jęz. rodzaj metafory; przedstawianie rzeczy, zwierząt, zjawisk lub pojęć abstrakcyjnych jako postaci ludzkich;

     (1.2) postać uosabiająca coś


    Personifikacja (z łac. persona – osoba i facere – robić) lub uosobienie – figura retoryczna i środek stylistyczny polegające na metaforycznym przedstawianiu zwierząt i roślin, przedmiotów nieożywionych, zjawisk lub idei jako osób ludzkich – szczególnie często personifikuje się pojęcia abstrakcyjne, zwłaszcza jako wygłaszające przemowy.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Personifikować

    nadawać przedmiotom, zwierzętom, zjawiskom lub innym pojęciom postać ludzką lub cechy charakterystyczne dla ludzi (zwłaszcza w literaturze); uosabiać


    Źródła:

    SJP.pl

    Personifikowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) odczasownikowy od|personifikować.


    Źródła:

    Wiktionary

    Persowie

    mieszkaniec Persji


    Persowie – starożytny lud pochodzenia irańskiego, współcześnie zaś naród zamieszkujący głównie obszar Iranu (dawniej znanego jako Persja).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perspektograf

    urządzenie pozwalające przemienić ukośne zdjęcie fotograficzne w plan danej miejscowości, którego działanie opiera się na zmianie perspektywy w obraz złożony z figur płaskich


    Źródła:

    SJP.pl

    Perspektywa

    1. trójwymiarowość przedmiotów przedstawionych na płaszczyźnie zgodnie z prawami widzenia;
    2. rozległy widok jakiegoś krajobrazu; panorama;
    3. metoda odwzorcowania figury geometrycznej na płaszczyźnie za pomocą prostych rzutujących o wspólnym wierzchołku;
    4. odległość w czasie potrzebna do właściwego ocenienia jakichś zjawisk


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) szt. metoda odwzorcowania figury geometrycznej na płaszczyźnie za pomocą prostych rzutujących o wspólnym wierzchołku

     (1.2) wrażenie trzeciego wymiaru w płaskim obrazie

     (1.3) przen. odległość w czasie potrzebna do właściwego ocenienia jakichś zjawisk

     (1.4) perspektywy widoki na przyszłość, wizje świetlanej przyszłości

     (1.5) inform. widok bazodanowy

     (1.6) daleki widok

     (1.7) przen. sposób interpretacji czegoś, punkt widzenia

     (1.8) przen. dalsze plany


    Perspektywa – określenie stosowane w architekturze, malarstwie, fotografii i innych sztukach wizualnych oznaczające sposób oddania trójwymiarowych obiektów i przestrzeni na płaszczyźnie. Istnieje kilka rodzajów perspektywy: linearna (zbieżna, geometryczna), barwna (malarska), kulisowa, powietrzna, odwrócona, perspektywa krzywoliniowa (poprawna).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perspektywicznie

    przysłówek

     (1.1) w sposób perspektywiczny


    Źródła:

    Wiktionary

    Perspektywiczność

    cecha czegoś, co odnosi się do perspektywy, odległości w czasie lub przedstawia przedmioty w perspektywie


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) odprzym. cecha tego, co jest perspektywiczne; cecha tych, którzy są perspektywiczni


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perspektywiczny

    odnoszący się do perspektywy, odległości w czasie, przyszłości (np. perspektywiczne plany, zadania) lub oparty na zasadach perspektywy (np. szkice perspektywiczne)


    przymiotnik

     (1.1) dobrze zapowiadający się, dobrze rokujący

     (1.2) dotyczący przyszłości, dalszego rozwoju

     (1.3) szt. ukazujący coś w perspektywie, w trójwymiarze na płaszczyźnie, oparty na zasadach perspektywy


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perspektywista

    osoba rozumująca zgodnie z zasadami perspektywizmu (koncepcji filozoficznej zapoczątkowanej przez Ortegę y Gasseta, głoszącej zależność wiary i myśli człowieka od jego osobistych przeżyć, doświadczeń oraz uwarunkowań społecznych)


    Źródła:

    SJP.pl

    Perspektywistka

    perspektywista


    Patrz:perspektywista

    Źródła:

    SJP.pl

    Perspektywizm

    koncepcja filozoficzna zapoczątkowana przez Ortegę y Gasseta, głosząca zależność wiary i myśli człowieka od jego osobistych przeżyć, doświadczeń oraz uwarunkowań społecznych


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perspektywy

    1. trójwymiarowość przedmiotów przedstawionych na płaszczyźnie zgodnie z prawami widzenia;
    2. rozległy widok jakiegoś krajobrazu; panorama;
    3. metoda odwzorcowania figury geometrycznej na płaszczyźnie za pomocą prostych rzutujących o wspólnym wierzchołku;
    4. odległość w czasie potrzebna do właściwego ocenienia jakichś zjawisk


    Perspektywy – miesięcznik edukacyjny dla młodzieży wydawany od 1998 w Warszawie.

    Od 2000 „Perspektywy” i dziennik „Rzeczpospolita” publikują „Ranking szkół wyższych”.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perspiracja

    wymiana gazowa zachodząca przez pory skórne, połączona z wydalaniem szkodliwych lub niepotrzebnych dla organizmu substancji


    Perspiracja – w fizjologii termin określający wymianę gazową organizmu. Określa oddychanie przez pory w skórze.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perspiracyjny

    perspiracja


    Patrz:perspiracja

    Źródła:

    SJP.pl

    Persson

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Perstrukcja

    w geologii: przekształcenie, zmiana struktury skały osadowej


    Źródła:

    SJP.pl

    Perswadować

    wyjaśniać coś komuś, najczęściej przekonywając, zachęcając kogoś do czegoś, dowodzić coś komuś


    czasownik

     (1.1) tłumaczyć, wyjaśniać, dowodzić coś komuś; przekonywać o czymś, udowodnić coś; korzystać z perswazji


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perswadowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) odczasownikowy od|perswadować.


    Źródła:

    Wiktionary

    Perswadujący

    perswadować


    Patrz:perswadować

    Źródła:

    SJP.pl

    Perswazja

    dowodzenie, wyjaśnianie czegoś komuś, najczęściej przy jednoczesnym przekonywaniu, zachęcaniu kogoś do czegoś


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) nakłanianie, tłumaczenie, przekonywanie kogoś do czegoś


    Perswazja (łac. persuasio) – sztuka przekonywania kogoś do własnych racji. Różni się od manipulacji tym, że przekonanie danej osoby do czegoś nie zaszkodzi jej w późniejszym czasie, przy czym metody postępowania, jakie stosowane są w trakcie perswazji, są stosowane też w trakcie manipulacji. Perswazja opisywana jest również często jako jedna z metod retoryki, bądź jedynie jako nawiązanie do „tradycji retorycznej”. Odwołuje się do intelektu, emocji i woli.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perswazyjny

    odnoszący się do perswazji, mający dowieść czegoś, wyjaśnić coś komuś, najczęściej przy jednoczesnym zachęceniu kogoś do czegoś (np. mowa perswazyjna, marketing perswazyjny)


    Źródła:

    SJP.pl

    Persyflaż

    szyderstwo ukryte pozorami uprzejmości


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) książk. złośliwość ukryta pod pozorem uprzejmości


    Persyflaż (fr. persiflage – przemówienie ironiczne i kpiące) – utwór literacki lub inna wypowiedź o charakterze żartobliwym i ironicznym, ukrywająca szyderstwo pod pozorami wyszukanej uprzejmości lub udawanej powagi. Szczególną cechą persyflażu jest ironiczne nawiązanie do cudzego stylu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Persyflażowy

    a) mający cechy persyflażu, czyli kpiny, szyderstwa ukrytego pod pozorami uprzejmości;
    b) w literaturze: parodiujący manierę stylistyczną innego autora


    Źródła:

    SJP.pl

    Persyflować

    uprawiać persyflaż (szyderstwo), szydzić ukrywając się za pozorami dobrych manier i uprzejmości


    Źródła:

    SJP.pl

    Persyjka

    mieszkanka Persji; Persjanka


    Źródła:

    SJP.pl

    Persymon

    hurma, szaron, kaki;
    1. rodzaj drzew o soczystych, pomarańczowych lub czerwonych owocach, rosnących w strefie międzyzwrotnikowej; heban, hebanowiec;
    2. owoc tego drzewa; persymon


    Źródła:

    SJP.pl

    Persymona

    hurma, szaron, kaki;
    1. rodzaj drzew o soczystych, pomarańczowych lub czerwonych owocach, rosnących w strefie międzyzwrotnikowej; heban, hebanowiec;
    2. owoc tego drzewa; persymon


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) bot. nazwa systematyczna|Diospyros|L.|ref=tak., rodzaj tropikalnych roślin drzewiastych z rodziny hebankowatych;

     (1.2) bot. pot. roślina z rodzaju persymona (1.1)

     (1.3) spoż. czerwonopomarańczowy, jadalny owoc persymony (1.2)


    Hurma, hebanek, hebanowiec, kaki, sharon, szaron, szarona, persymona (Diospyros L.) – rodzaj roślin drzewiastych z rodziny hebankowatych. Obejmuje ok. 740 gatunków. Występują one w strefie międzyzwrotnikowej, głównie w Azji (zwłaszcza w południowych Chinach) i na obu kontynentach amerykańskich o klimacie tropikalnym i subtropikalnym. Niektóre gatunki sięgają stref umiarkowanych rosnąc w Argentynie i Chile, południowo-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, w rejonie Kaukazu i w Azji Wschodniej. Występują w różnych siedliskach i formacjach, zwykle w lasach i na terenach skalistych, w klimacie wilgotnym lub okresowo suchym, zwykle na terenach nizinnych lub na średnich wysokościach.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Persz

    drążek służący artystom cyrkowym do wykonywania skomplikowanych ewolucji zbiorowych


    Źródła:

    SJP.pl

    Perszczyzna

    język turecki, którego znamiona pojawiają się także w dialektach na terenie Iranu i innych krajów Bliskiego Wschodu


    Źródła:

    SJP.pl

    Perszeron

    koń roboczy rasy francuskiej, pociągowy, maści siwej lub karej; koń perszeroński


    rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

     (1.1) zool. rodzaj konia pociągowego;


    Perszeron – rasa zimnokrwistych koni, wywodząca się z regionu Le Perche w Normandii we Francji. Powstała w wyniku wieloletniego krzyżowania się lokalnych ras koni z innymi rasami.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perszeroński

    koń perszeroński: koń roboczy rasy francuskiej, pociągowy, maści siwej lub karej; perszeron


    Źródła:

    SJP.pl

    Perszing

    pershing;
    1. rodzaj pocisku rakietowego średniego zasięgu;
    2. przenośnie o kimś lub o czymś bardzo szybkim


    rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

     (1.1) wojsk. rodzaj rakietowego pocisku średniego zasięgu

     (1.2) gwara. stud. krajowe wino owocowe niskiej jakości


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perta

    rozciągnięta pod reją lina, na której opierają stopy marynarze pracujący przy żaglach; chodnica


    Perta – w przypadku ożaglowania rejowego, lina podwieszona na "szelkach" (krótkich odcinkach liny) ok. 60–80 cm pod reją, na której stoją marynarze opierający się o reję, np. podczas sprzątania (zwijania) żagla rejowego.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perth

    [czytaj: pert] miasto w Australii


    rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

     (1.1) geogr. duże miasto w Australii, stolica stanu Australia Zachodnia;


    Perth (wym. [ˈpɜrθ]) – miasto w Australii będące stolicą stanu Australia Zachodnia. Położone jest przy ujściu rzeki Łabędziej do Oceanu Indyjskiego, u podnóża gór Darling. Jest czwartym miastem Australii pod względem populacji, zamieszkuje je ponad 2,3 mln mieszkańców.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Pertinaks

    twardy materiał papierowy, laminat (kompozyt) elektroizolacyjny


    Pertinaks, Publiusz Helwiusz Pertynaks (Publius Helvius Pertinax; ur. 1 sierpnia 126, zm. 28 marca 193) – cesarz rzymski od 1 stycznia 193 do swojej śmierci. Syn Helviusa Successusa (wyzwoleńca z Ligurii, handlarza drewnem).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Pertkiewicz

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Pertraktacja

    prowadzenie rozmów; rokowania; układanie się


    Źródła:

    SJP.pl

    Pertraktant

    osoba pertraktująca, prowadząca pertraktacje, rokowania, rozmowy w jakiejś sprawie


    Źródła:

    SJP.pl

    Pertraktantka

    kobieta pertraktująca, prowadząca pertraktacje, rokowania, rozmowy w jakiejś sprawie


    Źródła:

    SJP.pl

    Pertraktować

    prowadzić pertraktacje, rokowania, rozmowy w jakiejś sprawie, negocjować, układać się


    Źródła:

    SJP.pl

    Pertraktowanie

    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) odczasownikowy od|pertraktować.


    Źródła:

    Wiktionary

    Perturbacja

    1. naruszenie ustalonego porządku, przekroczenie panujących gdzieś norm, zasad;
    2. zakłócenia stanu lub ruchu orbitalnego ciała jakiegoś układu planetarnego przez siły, których źródło znajduje się poza tym układem


    Perturbacja – zakłócenie zgodnego z prawami Keplera ruchu ciał niebieskich, spowodowane głównie obecnością innych ciał, ale także oporem ośrodka oraz spłaszczeniem ciała centralnego.

    Mechanika nieba wprowadza do równania ruchu masy poruszającej się w potencjale grawitacyjnym dodatkowy wyraz zawierający pochodną funkcji perturbacyjnej. Funkcja ta uwzględnia oddziaływania grawitacyjne od trzeciej masy.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perturbacyjny

    odnoszący się do perturbacji (zakłóceń stanu lub ruchu orbitalnego ciała jakiegoś układu planetarnego przez siły, których źródło znajduje się poza tym układem)


    Źródła:

    SJP.pl

    Perturbować

    1. naruszać ustalony porządek, przekraczać panujące gdzieś normy, zasady;
    2. o ciałach niebieskich: zakłócać stan lub ruch orbitalny innego ciała jakiegoś układu planetarnego przez oddziaływanie siłami z tym ciałem


    Źródła:

    SJP.pl

    Pertyński

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Pertyt

    niejednorodny wewnętrznie kryształ skalenia sodowo-potasowego


    Pertyty i antypertyty – zrosty mineralne skalenia potasowago (mikroklinu rzadziej ortoklazu) K[AlSi3O8] i sodowego (albitu) Na[AlSi3O8] określanych razem mianem skaleni alkalicznych, o identycznej strukturze. Całkowita ich mieszalność jest możliwa tylko w wyższych temperaturach. Obniżenie temperatury powoduje odmieszanie przeważnej części obu minerałów i powstanie osobnika składającego się z dwóch faz krystalicznych. W przypadku gdy przeważa K-skaleń mówimy o pertycie, natomiast jeśli więcej jest Na-skalenia mówimy o antypertycie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Peru

    państwo w Ameryce Południowej ze stolicą w Limie; Republika Peru


    rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

     (1.1) geogr. polit. państwo w Ameryce Południowej ze stolicą w Limie;

     (1.2) geogr. toponim, nazwa kilku miejscowości i gmin w USA


    Peru (hiszp. Perú), oficjalnie Republika Peru (hiszp. República del Perú) – państwo w zachodniej części Ameryki Południowej, nad Oceanem Spokojnym. Leży na półkuli południowej, rozciąga się od równika w kierunku zwrotnika Koziorożca. Graniczy z Ekwadorem na północnym zachodzie, Kolumbią na północnym wschodzie, Brazylią na wschodzie, Boliwią na południowym wschodzie, Chile na południu oraz Pacyfikiem na zachodzie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perucki

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Peruczka

    niewielka peruka


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) zdrobn. od: peruka

     (1.2) mała peruka, doczepiany kawałek peruki


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Peruczkowy

    charakterystyczny dla peruczek (niewielkich peruk), związany w jakiś sposób z peruczkami (np. sklep peruczkowy)


    Źródła:

    SJP.pl

    Perugia

    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) geogr. miasto w środkowych Włoszech, stolica Umbrii;


    Perugia, starożytna Peruzja – stolica Umbrii, rejonu administracyjnego środkowych Włoch. Miasto leży między Jeziorem Trazymeńskim a Tybrem, liczy około 150 000 mieszkańców.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perugiański

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Perugią, dotyczący Perugii


    Źródła:

    Wiktionary

    Perugijski

    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z Perugią, dotyczący Perugii


    Źródła:

    Wiktionary

    Perugino

    Pietro Perugino, właśc. Pietro di Cristoforo Vannucci (ur. ok. 1450 w Città della Pieve k. Perugii, zm. w lutym lub w marcu 1523 w Fontignano) – włoski malarz i rysownik okresu renesansu, przedstawiciel szkoły umbryjskiej.

    Był uczniem Andrea del Verrocchio. Przypuszcza się, że wcześniej pobierał nauki u Piera della Francesca. Prowadził działalność pedagogiczną; jego uczniami byli m.in. Rafael Santi i Pinturicchio. Przyjaźnił się z Leonardem da Vinci, dla którego twórczości żywił wielki podziw.


    Źródła:

    Wikipedia

    Peruka

    1. sztuczne lub naturalne włosy przymocowane do specjalnej siatki, układane w kształcie fryzury, nakładane na własne włosy lub zastępujące je;
    2. narośl kostna spotykana zamiast poroża na głowie kozła lub byka jelenia


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) cudze lub sztuczne włosy przystosowane do zakładania na głowę;


    Peruka (fr. perruque) – nakrycie głowy wykonane z naturalnych bądź sztucznych włosów umocowanych na siatce i ułożonych na kształt fryzury. Współcześnie peruki noszone są zazwyczaj w celu ukrycia braku owłosienia głowy bądź jako ozdoba.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perukarka

    kobieta układająca sztuczne lub naturalne włosy na siatce i nadająca im kształt fryzury


    Źródła:

    SJP.pl

    Perukarnia

    zakład produkcyjny, warsztat, w którym perukarz lub perukarka wyrabia peruki


    Źródła:

    SJP.pl

    Perukarski

    odnoszący się do perukarstwa (zawodu, rzemiosła osoby zajmującej się wyrobem peruk), związany z perukarstwem (np. warsztat perukarski)


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) związany z perukarstwem lub perukarzem


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perukarstwo

    rzemiosło perukarza lub perukarki, ogół czynności potrzebnych do wyprodukowania peruki


    Źródła:

    SJP.pl

    Perukarz

    osoba układająca sztuczne lub naturalne włosy na siatce i nadająca im kształt fryzury


    Peruka (fr. perruque) – nakrycie głowy wykonane z naturalnych bądź sztucznych włosów umocowanych na siatce i ułożonych na kształt fryzury. Współcześnie peruki noszone są zazwyczaj w celu ukrycia braku owłosienia głowy bądź jako ozdoba.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perukowiec

    niski krzew z rodziny nanerczowatych, charakteryzujący się różowym meszkiem pokrywającym szypułki kwiatowe w okresie owocowania


    rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy

     (1.1) bot. ozdobny krzew lub niskie drzewo z rodziny nanerczowatych o kwiatostanach przypominających perukę;


    Perukowiec (Cotinus Mill.) – rodzaj roślin należący do rodziny nanerczowatych. Należą do niego w zależności od ujęcia i klasyfikacji wewnątrzrodzajowej: 3, 5 lub 7 gatunków. Zasięg rodzaju obejmuje środkową i południową część USA i północno-wschodnią część Meksyku, południową Europę na wschód od Francji oraz rozległe obszary w Azji od Turcji i Syrii, poprzez Kazachstan na północy i Iran, Pakistan, Nepal na południu, po południowe Chiny na wschodzie. Rosną zwykle na terenach skalistych.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perukowy

    charakterystyczny dla peruk, związany w jakiś sposób z perukami (np. przemysł perukowy)


    Źródła:

    SJP.pl

    Perun

    bóstwo słowiańskie, bóg błyskawic, piorunów oraz grzmotów


    Perun (właśc. Pierun; także Piorun, Pieron) – słowiańskie bóstwo gromowładne oraz jedno z czołowych w panteonie słowiańskim. „Perun” to zaproponowane przez niektórych badaczy tematu imię wynikłe z nazwy gromu perunъ powiązanej z leksemem pьrati, 'bić, uderzać' jako oznaczające jedno z naczelnych bóstw słowiańskich. Uosobienie gromowładcy, boga grzmotów i piorunów. Według zamysłu badaczy ma ono porządkować poszczególne ślady wierzeniowe, jakie pozostawił po sobie kult słowiańskich, plemiennych bóstw gromowładnych. Są to między innymi: w tradycji staropolskiej imię Piorun lub Grom, w polskich porzekadłach ludowych także Pierun, w tradycji staroruskiej Перун (czyt. Pierun). W kulturze masowej imię Perun używane jest najczęściej w odniesieniu do naczelnego bóstwa gromowładnego Słowian wschodnich.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perunica

    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) rel. święto ku czci Peruna


    Źródła:

    Wiktionary

    Perunowy

    charakterystyczny dla Peruna (głównego boga religii słowiańskich, gromowładcy i boga wojen), powiązany w jakiś sposób z tą postacią


    Źródła:

    SJP.pl

    Peruw.

    skrót od: peruwiański


    Źródła:

    SJP.pl

    Peruwiańczyk

    obywatel Peru; Peruwianin


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) obywatel Peru


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Peruwianin

    obywatel Peru; Peruwiańczyk


    Źródła:

    SJP.pl

    Peruwianka

    obywatelka Peru


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) obywatelka Peru


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Peruwiański

    przymiotnik od: Peru


    przymiotnik

     (1.1) odnoszący się do państwa Peru


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Peruzja

    rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

     (1.1) hist. geogr. Perugia


    Perugia, starożytna Peruzja – stolica Umbrii, rejonu administracyjnego środkowych Włoch. Miasto leży między Jeziorem Trazymeńskim a Tybrem, liczy około 150 000 mieszkańców.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perwers

    potocznie: osoba perwersyjna, wyuzdana; zbok, zboczeniec, dewiat, dewiant


    rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

     (1.1) pot. slang. zbereźnik lub zboczeniec


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perwersja

    1. odchylenia reakcji psychicznych w zakresie popędów, najczęściej w odniesieniu do sfery seksualnej;
    2. chęć zaszokowania, zespół cech naruszający ogólnie przyjęte wzorce


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) psych. skłonność do zaspokajania popędów w sposób odbiegający od normy

     (1.2) zachowania wbrew przyjętym obyczajom, mające za zadanie szokować


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perwersyjniej

    stopień wyższy od przysłówka: perwersyjnie


    Źródła:

    SJP.pl

    Perwersyjność

    umiejętność zaszokowania kogoś w jakiejś dziedzinie, najczęściej przy zastosowaniu czegoś, co odbiega od ogólnie przyjętych norm, wzorców


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) cecha tego, co perwersyjne; cecha tych, którzy są perwersyjni


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perwersyjny

    1. związany z perwersją (odchyleniem reakcji psychicznych w zakresie popędów, najczęściej w odniesieniu do sfery seksualnej);
    2. szokujący, wynaturzony, taki, którego cechuje przewrotność, odchylenie od ogólnie przyjętych norm, wzorców


    przymiotnik jakościowy

     (1.1) właściwy perwersji, charakteryzujący się odchyleniem reakcji psychicznych w sferze seksualnej


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perwityna

    handlowa nazwa amfetaminy


    Metamfetamina (N-metyloamfetamina (rac)-N-metylo-1-fenylopropylo-2-amina) – organiczny związek chemiczny, N-metylowa pochodna amfetaminy, stymulant oparty na szkielecie β-fenyloetyloaminy, prawoskrętny stereoizomer lewometamfetaminy. Jest stosowana jako środek odurzający, a także jako lek przeznaczony do leczenia ADHD i otyłości (w USA pod nazwą handlową Desoxyn).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Pery-

    temat słowotwórczy

     (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na obszar lub tematykę wokół tego, co określa drugi człon złożenia


    Źródła:

    Wiktionary

    Peryastron

    punkt orbity okołogwiazdowej ciała niebieskiego położony najbliżej gwiazdy obieganej; periastron


    Apsyda – jeden z dwóch skrajnych punktów orbity eliptycznej. Apsydami są:

    • perycentrum (peryapsis) – punkt orbity najbliższy środkowi masy układu, zwykle ciału centralnemu o masie znacznie większej od mniejszego ciała obiegającego, tzw. punkt największego zbliżenia; grecki przedrostek pery- oznacza w tym kontekście „przy”
    • apocentrum (apoapsis) – punkt orbity najdalszy środkowi masy układu, tzw. punkt największego oddalenia; grecki przedrostek apo- oznacza w tym kontekście „odległy” lub „oddalony”.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Peryblast

    cienka warstwa ochronna otaczająca zarodek oraz częściowo rozwinięty organizm w organizmie matki, najczęściej u ssaków


    Źródła:

    SJP.pl

    Peryblastula

    typ blastuli (zarodka we wczesnym stadium rozwojowym) powstającej u niektórych gatunków owadów


    Źródła:

    SJP.pl

    Peryblem

    część merystemu wierzchołkowego, mająca własne komórki inicjalne i dająca początek określonym częściom organu roślinnego; histogen


    Peryblem – środkowa warstwa komórek w merystemie wierzchołkowym korzenia. Warstwa ta przekształca się w korę pierwotną, a u jednoliściennych także w ryzodermę. Peryblem jest jednym z histogenów, czyli warstw dających początek tkankom roślinnym. Teoria histogenów została sformułowana przez Johannesa von Hansteina w XIX.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perycentrum

    punkt na orbicie ciała niebieskiego okrążającego dany obiekt, w którym jest ono najbliżej tego obiektu


    Apsyda – jeden z dwóch skrajnych punktów orbity eliptycznej. Apsydami są:

    • perycentrum (peryapsis) – punkt orbity najbliższy środkowi masy układu, zwykle ciału centralnemu o masie znacznie większej od mniejszego ciała obiegającego, tzw. punkt największego zbliżenia; grecki przedrostek pery- oznacza w tym kontekście „przy”
    • apocentrum (apoapsis) – punkt orbity najdalszy środkowi masy układu, tzw. punkt największego oddalenia; grecki przedrostek apo- oznacza w tym kontekście „odległy” lub „oddalony”.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perychoreza

    w chrześcijaństwie: perychoreza trynitarna - współprzenikanie się Trójcy Świętej przy zachowaniu jedności Bożej natury


    Źródła:

    SJP.pl

    Perycykl

    warstwa komórek miękiszowych pokrywająca łodygę lub korzenie rośliny, oddzielająca łyko od endodermy; okolnica


    Okolnica (perycykl, perykambium) – warstwa komórek parenchymatycznych na obwodzie walca osiowego w korzeniu i łodydze, które wykazują zdolność przekształcania się w komórki merystematyczne.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Peryderma

    wtórna tkanka okrywająca powierzchnię łodyg i korzeni roślin wieloletnich; korkowica


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perydot

    minerał, szlachetna odmiana oliwinu


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) miner. minerał, krzemian magnezu i żelaza;


    Perydot (oliwin właściwy) – szlachetna odmiana oliwinów, krzemian magnezu i żelaza. Nazywany także chryzolitem, choć można się spotkać z użyciem nazwy chryzolit dla kamieni żółtozielonych. Chociaż oliwin jest dość często spotykanym minerałem, perydot jest rzadki.

    Perydot znaleziono w próbkach pyłu kosmicznego z sondy Stardust.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perydotowy

    perydot


    Patrz:perydot

    Źródła:

    SJP.pl

    Perydotyt

    magmowa skała głębinowa czarna lub zielonkawa, składająca się głównie z oliwinu


    Perydotyty – ultrazasadowe (melanokratyczne) skały głębinowe. Zawierają mniej niż 45% krzemionki, składają się głównie z mineralnego oliwinu (40–100%), w mniejszym stopniu z piroksenów (0–60%) i innych minerałów.

    Dotychczas uzyskiwane dane eksperymentalne, geofizyczne i petrologiczne wskazują, że skały te są głównym materiałem budującym płaszcz Ziemi.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perydotytowy

    1. perydotyt;
    2. warstwa perydotytowa - hipotetyczna dolna warstwa litosfery


    Źródła:

    SJP.pl

    Perydrom

    dawniej: krużganek


    Źródła:

    SJP.pl

    Peryferia

    1. (zwykle w liczbie mnogiej) zewnętrzna, oddalona od centrum część czegoś; obrzeże, kraniec;
    2. dawniej:
    a) obwód koła lub innej płaszczyzny zamkniętej linią krzywą;
    b) powierzchnia;
    c) żartobliwie: tusza człowieka otyłego


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) daw. obwód koła

     (1.2) daw. powierzchnia

     (1.3) daw. żart. tusza osoby otyłej


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Peryferial

    w informatyce: urządzenie niewchodzące w skład jednostki centralnej komputera, bezpośrednio przez nią sterowane, np. skaner, drukarka; urządzenie peryferyjne


    Źródła:

    SJP.pl

    Peryferie

    1. tereny miejskie położone daleko od centrum; krańce miasta, suburbium;
    2. zewnętrzna, oddalona od centrum część czegoś; obrzeże, kraniec;
    3. przenośnie: coś mało ważnego, drugoplanowego; błahostka;
    4. w informatyce: urządzenia niewchodzące w skład jednostki centralnej komputera, bezpośrednio przez nią sterowane, np. skaner, drukarka; urządzenia peryferyjne, peryferiale


    rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

     (1.1) urb. dzielnice zewnętrzne do centrum miasta

     (1.2) zewnętrzna część czegoś znajdująca się z dala od centrum

     (1.3) coś uważanego za mniej ważne

     (1.4) techn. urządzenia peryferyjne


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Peryferium

    dawniej: okręg, koło


    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) daw. okręg

     (1.2) daw. przestrzeń


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Peryferyczność

    rzadko: peryferyjność;
    1. oddalenie od centrum miasta;
    2. przenośnie: mniejsze znaczenie, mała istotność czegoś; drugoplanowość, drugorzędność, marginalność


    Źródła:

    SJP.pl

    Peryferyczny

    peryferyjny;
    1. znajdujący się poza centrum miasta;
    2. mniej istotny, uboczny, drugoplanowy; marginalny, drugorzędny


    Źródła:

    SJP.pl

    Peryferyjność

    peryferyczność;
    1. oddalenie od centrum miasta;
    2. przenośnie: mniejsze znaczenie, mała istotność czegoś; drugoplanowość, drugorzędność, marginalność


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) cecha tego, co peryferyjne, oddalone

     (1.2) przen. cecha tego, co peryferyjne, drugoplanowe


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Peryferyjny

    peryferyczny;
    1. znajdujący się poza centrum miasta;
    2. mniej istotny, uboczny, drugoplanowy; marginalny, drugorzędny


    przymiotnik

     (1.1) położony na peryferiach, dalej od centrum, na uboczu

     (1.2) o mniejszym znaczeniu; drugiej kategorii

     (1.3) inform. podłączony do komputera z zewnątrz


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Peryferyzacja

    zmniejszenie się znaczenia czegoś w jakiejś dziedzinie, stanie się drugoplanowym, mniej ważnym, odgrywającym mniej ważną rolę


    Źródła:

    SJP.pl

    Peryfiton

    zespół drobnych organizmów (np. bakterie, pierwotniaki, glony) zamieszkujących różnorodne podłoża w wodzie


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) ekol. zespół drobnych organizmów roślinnych i zwierzęcych przytwierdzonych do podłoża czasowo lub na stałe


    Peryfiton – zespoły drobnych organizmów (bezkręgowce, glony, grzyby) zamieszkujących różnorakie podłoża znajdujące się w wodzie, ale niebędące dnem. Peryfiton bywa zaliczany do szeroko rozumianego bentosu.

    Do podłoży tych zalicza się: elementy hydrotechniczne (zanurzone części mostów, zapór, itp.), różne śmieci (plastikowe worki, butelki, opony), konary drzew znajdujące się w wodzie, muszle itp., przede wszystkim zaś pędy makrofitów. Zespoły poroślowe (=peryfiton) mogą porastać zarówno części biotyczne (żywe) jak i abiotyczne (martwe) środowiska. Niektóre jednak organizmy preferują ściśle określone podłoże, np. złotowiciowiec Chrysopyxis przystosowany jest do zasiedlania glonów nitkowatych.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Peryfrastyczny

    określający jakiś wyraz, pojęcie przez peryfrazę (omówienie, zabieg stylistyczny polegający na zastąpieniu konkretnej nazwy czegoś przez charakterystykę, opis lub metaforę), odnoszący się do peryfrazy (np. wyrażenie peryfrastyczne)


    przymiotnik

     (1.1) jęz. liter. określający coś za pomocą peryfrazy


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Peryfraza

    zabieg stylistyczny polegający na zastąpieniu konkretnej nazwy czegoś przez charakterystykę, opis lub metaforę; omówienie


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) jęz. zastąpienie nazwy jakiegoś zjawiska przez bardziej lub mniej rozbudowane jego opisanie


    Peryfraza (z gr. peri „wokół” i phrásis „mowa; wyrażenie, zwrot”; inaczej: omówienie, wyrażenie omowne) – figura stylistyczna, która polega na zastąpieniu określenia powszechnego wielowyrazowym opisem, charakteryzującym typowe cechy danego przedmiotu, czynności, osoby itp. Może być stosowana w celu urozmaicenia stylistycznego, wyeliminowania powtórzeń tego samego określenia lub osłabieniu jego wymowy. Może też służyć celowemu ukryciu bezpośredniego znaczenia za określeniem aluzyjnym.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Peryfrazować

    stosować peryfrazę (omówienie, zabieg stylistyczny polegający na zastąpieniu konkretnej nazwy czegoś przez charakterystykę, opis lub metaforę)


    Źródła:

    SJP.pl

    Perygeum

    punkt na orbicie ciała niebieskiego okrążającego Ziemię, w którym jest ono najbliżej Ziemi; perigeum (rzadziej)


    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) astr. punkt orbity okołoziemskiej, który znajduje się najbliżej Ziemi


    Perygeum (gr. περίγειος 'przyziemny' od περί 'około' i γαῖα 'Ziemia') – punkt orbity okołoziemskiej, który znajduje się najbliżej Ziemi. Najczęściej ten termin dotyczy Księżyca, ale może być także zastosowany dla innych ciał krążących po orbicie Ziemi, np. dla sztucznych satelitów.

    Punktem najdalszym jest apogeum (gr. ἀπόγαιος 'odziemny').


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Peryglacjalny

    odnoszący się do peryglacjału, związany z peryglacjałem (strefą graniczącą z obszarami lodowcowymi występującymi w zimnym klimacie polarnym)


    Źródła:

    SJP.pl

    Peryglacjał

    strefa granicząca z obszarami lodowcowymi występującymi w zimnym klimacie polarnym


    Strefa peryglacjalna – obszar charakteryzujący się bardzo niską temperaturą powietrza i małymi opadami, czego skutkiem jest obecność wieloletniej zmarzliny. Występuje m.in. na przedpolach lądolodu, przede wszystkim w północnych regionach Ameryki Północnej oraz Azji.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perygram

    rodzaj grafu podobnego do tabeli, podzielonego na odpowiednio rozmieszczone komórki i wiersze


    Źródła:

    SJP.pl

    Peryhelium

    punkt na orbicie ciała niebieskiego, w którym jest ono najbliżej Słońca; perihelium (rzadziej)


    rzeczownik, rodzaj nijaki

     (1.1) astr. punkt orbity okołosłonecznej planetaanety, planeta karłowataanety karłowatej, planetoidaanetoidy lub komety położony najbliżej Słońca;


    Peryhelium, perihelium (zlatynizowany wyraz pochodzenia greckiego, od gr. peri „przy” i helios „Słońce”; dawniej punkt przysłoneczny) – punkt na orbicie ciała niebieskiego obiegającego Słońce, znajdujący się w miejscu największego zbliżenia (perycentrum) obu ciał. Przeciwieństwem peryhelium jest aphelium.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perykambium

    cienka warstwa komórek miękiszowych w korzeniach, będąca miejscem rozgałęziania się tych korzeni na mniejsze boczne


    Okolnica (perycykl, perykambium) – warstwa komórek parenchymatycznych na obwodzie walca osiowego w korzeniu i łodydze, które wykazują zdolność przekształcania się w komórki merystematyczne.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perykarp

    część owocu powstała ze ścianek zalążni słupka kwiatowego lub z płonnych elementów kwiatu; owocnia


    Owocnia (perykarp) – część owocu, powstająca ze ściany zalążni (tj. z jednego lub wielu owocolistków). Jeżeli owocnia powstaje z zalążni dolnej jest nazywana ścianą owocu. Owocnia otacza nasiona do czasu osiągnięcia przez nie dojrzałości, a w przypadku owoców beznasiennych (partenokarpicznych) buduje cały owoc.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Peryklaz

    tlenek magnezu, przezroczysty lub półprzezroczysty minerał o szklistym połysku występujący w skałach metamorficznych


    Peryklaz – minerał z gromady tlenków.Należy do grupy minerałów bardzo rzadkich.

    Nazwa pochodzi z języka greckiego i znaczy „odłupywać”, „odłamywać”; stanowi aluzję do charakterystycznej łupliwości minerału.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Peryklejski

    charakterystyczny dla czasów Peryklesa (jednego z największych ateńskich polityków, doskonałego mówcy, uważanego za ojca demokracji) lub związany w jakiś sposób z Peryklesem


    Źródła:

    SJP.pl

    Perykles

    Perykles (ok. 500-429 p.n.e.), syn Ksantipposa, ateński mąż stanu


    Perykles (gr. Περικλῆς Perikles: otoczony chwałą, ur. ok. 495 p.n.e., zm. 429 p.n.e.) – ateński polityk, mąż stanu, retor oraz reformator demokracji ateńskiej.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Peryklesowy

    przymiotnik dzierżawczy - należący do Peryklesa lub z nim związany


    Źródła:

    SJP.pl

    Peryklinalny

    najczęściej w odniesieniu do roślin lub ich komórek: wielowarstwowy, składający się, zbudowany z wielu warstw (np. tkanka peryklinalna)


    Źródła:

    SJP.pl

    Perykopa

    fragment księgi biblijnej przeznaczony do odczytywania w liturgii


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) bibl. określony fragment tekstu biblijnego odczytywanego podczas liturgii lub badanego przez biblistę;

     (1.2) liter. w poezji antycznej fragment utworu wydzielony zgodnie z zasadmi składni i rytmiki


    Perykopa (koine περικοπή, odcięcie, odcinek) – w retoryce to szereg wersetów zaczerpniętych z tekstu, tworzących spójną jedność lub wątek myślowy, nadających się do publicznego odczytania.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perylimfa

    ciecz wypełniająca przestrzenie w uchu wewnętrznym oddzielone ściankami błędnika błoniastego i kostnego; przychłonka


    Przychłonka, perylimfa (łac. perilympha) – płyn wypełniający przestrzeń przychłonkową znajdującą się między ścianą wewnętrzną błędnika kostnego, a ścianą błędnika błoniastego. Składem przypomina płyn mózgowo-rdzeniowy, zawiera dużą ilość jonów sodu oraz małą ilość jonów potasu.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perylimfatyczny

    odnoszący się do perylimfy (przychłonki, cieczy wypełniającej przestrzenie w uchu wewnętrznym oddzielone ściankami błędnika błoniastego i kostnego)


    Źródła:

    SJP.pl

    Perymetr

    przyrząd do badania pola widzenia oka; polomierz


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) techn. obwód zewnętrzny

     (1.2) med. przyrząd do badania pola widzenia oka

     (1.3) wojsk. pole widzenia żołnierzy od punktu obserwacji do najdalej wysuniętego punktu na horyzoncie


    • perymetr – w nomenklaturze wojskowej oznacza pole widzenia żołnierzy od punktu obserwacji do najdalej wysuniętego punktu na horyzoncie
    • perymetr – w okulistyce perymetrem nazywa się aparat do badania pola widzenia
    • Perymetr – radziecki strategiczny system komunikacyjny wojsk rakietowych.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perymetria

    badanie pola widzenia oka


    Badanie pola widzenia, zwane także perymetrią (w przypadku rzutowania siatkówki na powierzchnię kulistą) lub kampimetrią (w przypadku rzutowania na powierzchnię płaską) – badanie pozwalające na dokładne określenie ubytków w polu widzenia. Może być również przeprowadzone poprzez proste metody niewymagające użycia specjalistycznego sprzętu jak np. test Amslera. Badanie pozwala ocenić, jaki zakres przestrzeni osoba badana obejmuje wzrokiem.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perymetryczny

    perymetria


    Patrz:perymetria

    Źródła:

    SJP.pl

    Peryndopryl

    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) farm. środek będący prolekiem, stosowany w terapii nadciśnienia tętniczego i chorób serca; należy do grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny


    Peryndopryl – organiczny związek chemiczny, lek z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny, stosowany przede wszystkim w leczeniu nadciśnienia tętniczego oraz niewydolności serca.

    Podlega metabolizmowi do związków biologicznie czynnych. Jego czynny metabolit to peryndoprylat.


    Źródła:

    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perypatetycki

    odnoszący się do perypatetyki, perypatetyzmu (poglądów filozoficznych Arystotelesa) lub jego zwolenników (np. myśli perypatetyckie); perypatetyczny


    Źródła:

    SJP.pl

    Perypatetyczka

    perypatetyk


    Patrz:perypatetyk

    Źródła:

    SJP.pl

    Perypatetyczny

    odnoszący się do perypatetyki, perypatetyzmu (poglądów filozoficznych Arystotelesa) lub jego zwolenników (np. myśli perypatetyczne); perypatetycki


    Źródła:

    SJP.pl

    Perypatetyk

    1. zwolennik arystotelizmu (poglądów filozoficznych zapoczątkowanych przez Arystotelesa i rozwijanych przez jego uczniów); arystotelik;
    2. człowiek, któremu chodzenie poprawia jakość i wydajność procesów myślowych


    Arystotelizm – grupa doktryn filozoficznych związanych z twórczością Arystotelesa. Oprócz jego własnych poglądów termin ten może oznaczać:

    • filozofię jego kontynuatorów, zwanych perypatetykami, traktujących jego teksty jako punkt wyjścia czy teksty autorytatywne; tak definiowany arystotelizm to pewna szkoła oraz nurt;
    • filozofie nawiązujące do Arystotelesa, rozwijające twórczo jego myśl.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perypatetyka

    poglądy filozoficzne, nauki Arystotelesa lub mające źródło w arystotelesowskiej myśli


    Źródła:

    SJP.pl

    Perypatetyzm

    ogół poglądów filozoficznych zapoczątkowanych przez Arystotelesa i rozwijanych przez jego uczniów, zwolenników (perypatetyków); arystotelizm


    Arystotelizm – grupa doktryn filozoficznych związanych z twórczością Arystotelesa. Oprócz jego własnych poglądów termin ten może oznaczać:

    • filozofię jego kontynuatorów, zwanych perypatetykami, traktujących jego teksty jako punkt wyjścia czy teksty autorytatywne; tak definiowany arystotelizm to pewna szkoła oraz nurt;
    • filozofie nawiązujące do Arystotelesa, rozwijające twórczo jego myśl.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perypetia

    1. w utworze literackim: przełom w życiu bohatera, stanowiący punkt zwrotny w akcji utworu;
    2. kłopotliwa sytuacja


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) zdarzenie zmieniające sytuację

     (1.2) liter. zmiana w losach bohaterów utworu


    Perypetia (z gr. peripéteia "nagła zmiana") – zdarzenie wikłające lub zdecydowanie zmieniające kierunek akcji dramatycznej lub epickiej, stawiające bohatera utworu wobec nowych okoliczności i wpływające na jego losy. Występowała już w tragedii greckiej.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perypetie

    przygody, przejścia, najczęściej skomplikowane, trudne, takie, które pojawiły się gdzieś nieoczekiwanie, nagle; losy


    Perypetia (z gr. peripéteia "nagła zmiana") – zdarzenie wikłające lub zdecydowanie zmieniające kierunek akcji dramatycznej lub epickiej, stawiające bohatera utworu wobec nowych okoliczności i wpływające na jego losy. Występowała już w tragedii greckiej.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Peryplazmodium

    substancja wytwarzana w zarodniach niektórych paprotników poprzez rozkład tapetum (tkani wyściełającej te zarodniki), pełniąca rolę odżywczą, transportową oraz budulcową pyłków


    Źródła:

    SJP.pl

    Perypter

    w architekturze antycznej: typ dużej świątyni z naosem otoczonym pojedynczą kolumnadą; peripter; peripteros


    Perypter, perypteros (gr. perípteros) – świątynia (czasami inny budynek), którą otacza pojedyncza kolumnada.

    W Rzymie budowane czasami tak zwane peripteros sine postico, czyli perypter bez kolumnady z tyłu, co było związane z fasadowym charakterem rzymskich świątyń.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perysark

    tkanka okrywająca powierzchnię niektórych gatunków z rodzaju jamochłonów, zbudowana z chityny, niekiedy wzmocniona węglanem wapnia


    Peryderma, perysark – pseudochitynowa osłonka tworząca szkielet zewnętrzny, osłaniająca pień, a czasem również korzeń (hydroryzę) kolonii stułbiopławów (Hydrozoa) lub scyfopolipy krążkopławów z rzędu koronowców (Coronatae).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Peryselenium

    punkt na orbicie ciała niebieskiego okrążającego Księżyc, w którym jest ono najbliżej Księżyca; periselenium (rzadziej)


    Apsyda – jeden z dwóch skrajnych punktów orbity eliptycznej. Apsydami są:

    • perycentrum (peryapsis) – punkt orbity najbliższy środkowi masy układu, zwykle ciału centralnemu o masie znacznie większej od mniejszego ciała obiegającego, tzw. punkt największego zbliżenia; grecki przedrostek pery- oznacza w tym kontekście „przy”
    • apocentrum (apoapsis) – punkt orbity najdalszy środkowi masy układu, tzw. punkt największego oddalenia; grecki przedrostek apo- oznacza w tym kontekście „odległy” lub „oddalony”.

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Peryskop

    1. prosty przyrząd optyczny używany najczęściej w czołgach i łodziach podwodnych do obserwacji terenów znajdujących się poza polem widzenia, wykorzystujący układ dwu lub więcej lusterek;
    2. obiektyw fotograficzny z dwóch soczewek skupiających, ustawionych symetrycznie względem przesłony


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) urządzenie zbudowane z co najmniej dwóch luster, umożliwiające obserwowanie otoczenia zza zasłony;

     (1.2) rodzaj obiektywu fotograficznego;


    • peryskop (obiektyw fotograficzny)
    • peryskop (przyrząd optyczny)
      • peryskop odwracalny
    • Peryskop – Stronniczy Miesięcznik Elektroniczny

    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Peryskopowy

    charakterystyczny dla peryskopu, taki, jak w peryskopie (np. peryskopowy układ luster), odnoszący się do peryskopu (np. obraz peryskopowy, głębokość peryskopowa)


    przymiotnik relacyjny

     (1.1) opt. dotyczący peryskopu


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perysperm

    spichrzowa tkanka odżywcza występująca w nasionach niektórych roślin okrytonasiennych; obielmo


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perystaltyczny

    odnoszący się do perystaltyki (automatycznych, rytmicznych skurczów pasm mięśni gładkich przewodu pokarmowego, wywołujących przemieszczanie się pożywania do poszczególnych części układu pokarmowego)


    Źródła:

    SJP.pl

    Perystaltyka

    ruchy robaczkowe, automatyczne, rytmiczne skurcze pasm mięśni gładkich przewodu pokarmowego, wywołujące przemieszczanie się pożywania do poszczególnych części układu pokarmowego


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) fizj. ruchy przełyku, żołądka, jelit i moczowodów wywołujące przesuwanie się zawartości tego narządu;


    Perystaltyka – aktywność motoryczna w przewodzie pokarmowym, która powoduje przesuwanie pokarmu z przełyku aż do jego końcowego odcinka, czyli odbytnicy. Potocznie mianem perystaltyki określa się czasem wyłącznie ruchy perystaltyczne w jelicie.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perystaza

    rząd lub kilka rzędów kolumn, najczęściej zdobionych, pełniących prócz funkcji dekoracyjnych także funkcję konstrukcyjną; kolumnada


    Perystaza (peristaza, kolumnada) – rząd (lub kilka rzędów) kolumn połączonych ze sobą belkowaniem lub łukami arkadowymi.

    Kolumnada może pełnić funkcję konstrukcyjną lub dekoracyjną, najczęściej jednak stanowi wyodrębniony, mocno zaakcentowany element w obrębie budowli lub też budowlę wolno stojącą.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perystom

    płytkie wgłębienie powierzchni ciała niektórych orzęsków, otoczone czułymi, cienkimi rzęskami wywołującymi ruchy wody z pokarmem w kierunku nibyust; perystomium


    • perystom – obwódka puszki zarodnikowej występująca u niektórych mszaków
    • perystom – brzeg kolistego otworu znajdującego się w owocnikach niektórych grzybów
    • perystom – w zoologii element budowy morfologicznej różnych grup organizmów

    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perystomium

    płytkie wgłębienie powierzchni ciała niektórych orzęsków, otoczone czułymi, cienkimi rzęskami wywołującymi ruchy wody z pokarmem w kierunku nibyust; perystom


    Źródła:

    SJP.pl

    Perystyl

    ogród w starożytnych domach greckich i rzymskich, w starożytnej świątyni egipskiej również dziedziniec, otoczony portykiem kolumnowym


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) archit. ogrod. staroż. dziedziniec lub ogród wewnętrzny otoczony kolumnadą;

     (1.2) archit. ogrod. staroż. kolumnada otaczająca dziedziniec lub ogród


    Perystyl (gr. peristyles - otoczony kolumnami) – wewnętrzny dziedziniec lub ogród w starożytnych świątyniach egipskich lub pałacach, willach itp., otoczony portykiem kolumnowym. W zamożnych domach greckich lub rzymskich (łac. peristilium) był to najczęściej ogród położony pośrodku domu i otoczony kolumnadą.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perystylowy

    charakterystyczny dla perystylu (ogrodu w starożytnych domach greckich i rzymskich lub dziedzińca otoczonego portykiem kolumnowym), odnoszący się do perystylu (np. dom perystylowy, plac perystylowy)


    Źródła:

    SJP.pl

    Perytecjum

    owocnik grzybów z grupy otoczniaków i niektórych porostów; otocznia


    Perytecjum lub otocznia (łac. perythecium), w l.mn. perytecja – rodzaj owocnika u grzybów, zazwyczaj o kulistym, gruszkowatym lub butelkowatym kształcie, z otworem na szczycie. Otwór ten nosi nazwę ostioli. Perytecja występują głównie u workowców. Spotykane są w różnego rodzaju typach plech, najczęściej jednak w plechach skorupiastych. Znajdują się na górnej powierzchni plechy i wyglądają jak drobne brodaweczki lub punkciki.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perytektyczny

    prowadzący do otrzymania perytektyku (jednego z punktów w dwuskładnikowym układzie równowagi faz w stopach i odlewach), odnoszący się do perytektyku (np. przemiana, reakcja perytektyczna)


    Źródła:

    SJP.pl

    Perytektyk

    punkt w dwuskładnikowym układzie równowagi faz w stopach i odlewach, w którym faza ciekła, najuboższa w składnik wysokotopliwy, reaguje z fazą stałą, najbogatszą w składnik wysokotopliwy, wskutek czego powstaje nowa faza stała, o składzie pośrednim


    Perytektyka (perytektyk) – składnik strukturalny stopów, faza powstająca w wyniku przemiany fazowej, która w układzie dwuskładnikowym zachodzi z udziałem fazy ciekłej (L) i dwóch faz stałych. W warunkach izobarycznych ten trójfazowy układ jest zerozmienny (reguła faz). Drugi rodzaj kryształów (perytektyka) powstaje w wyniku fazowej przemiany kryształów pierwszego rodzaju, zwykle na ich powierzchni. Przemiana perytektyczna kończy się, gdy układ odzyskuje jeden stopień swobody – zanika jedna z faz (ciecz lub pierwszy rodzaj kryształów) albo obie fazy wyjściowe (w punkcie perytektycznym).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perytektyka

    struktura jednofazowa powstająca w wyniku przemiany (reakcji) perytektycznej


    Perytektyka (perytektyk) – składnik strukturalny stopów, faza powstająca w wyniku przemiany fazowej, która w układzie dwuskładnikowym zachodzi z udziałem fazy ciekłej (L) i dwóch faz stałych. W warunkach izobarycznych ten trójfazowy układ jest zerozmienny (reguła faz). Drugi rodzaj kryształów (perytektyka) powstaje w wyniku fazowej przemiany kryształów pierwszego rodzaju, zwykle na ich powierzchni. Przemiana perytektyczna kończy się, gdy układ odzyskuje jeden stopień swobody – zanika jedna z faz (ciecz lub pierwszy rodzaj kryształów) albo obie fazy wyjściowe (w punkcie perytektycznym).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perytonealny

    związany ze stanem zapalnym, zbierający się w tkankach i jamach ciała objętych procesem zapalnym (np. wysięk, płyn perytonealny)


    Źródła:

    SJP.pl

    Peryurbanizacja

    proces niekontrolowanego powiększania się miast; eksurbanizacja, rurbanizacja


    Źródła:

    SJP.pl

    Perz

    roślina z rodziny traw, trudny do wytępienia chwast


    rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

     (1.1) bot. nazwa systematyczna|Elymus|L.|ref=tak., rodzaj roślin z rodziny wiechlinowatych;

     (1.2) bot. roślina z rodzaju perzów (1.1)

     (1.3) stpol. dym


    Perz (Elymus) – rodzaj roślin z rodziny wiechlinowatych. Obejmuje ponad 170 gatunków. Rośliny te występują na rozległych obszarach strefy umiarkowanej półkuli północnej, z centrum zróżnicowania w Azji (w Chinach występuje 88 gatunków, z czego 62 tylko tam). Nieliczne gatunki rosną na obszarach górskich w strefie międzyzwrotnikowej (Ameryka Środkowa i północno-zachodnia część Ameryki Południowej, Wyżyna Abisyńska w Afryce) oraz w klimacie umiarkowanym Ameryki Południowej. Jako introdukowani przedstawiciele rodzaju obecni są w Afryce Południowej i Australii. W Polsce występują cztery gatunki rodzime z tego rodzaju i dwa przejściowo zawlekane (efemerofity).


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary oraz Wikipedia

    Perzanowski

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Perzów

    roślina z rodziny traw, trudny do wytępienia chwast


    Perzów (niem. Perschau) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kępińskim, siedziba gminy Perzów.

    Częścią miejscowości jest Nieprosin.

    W miejscowości jest przystanek kolejowy Perzów.

    W latach 1954–1973 wieś była siedzibą gromady Perzów, po reformie gminy Perzów.W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.


    Źródła:

    SJP.pl
    Wikipedia

    Perzowaty

    dawniej: kosmaty, puszysty


    Źródła:

    SJP.pl

    Perzowisko

    rozległy teren porośnięty chwastami, niewykorzystany, najczęściej już niszczejący, nienadający się do zagospodarowania


    Źródła:

    SJP.pl

    Perzowski

    przymiotnik od: Perzów (miejscowość)


    Źródła:

    SJP.pl

    Perzowy

    perz


    Patrz:perz

    Źródła:

    SJP.pl

    Perzyć

    perzyć się - dawniej: rumienić się, zapalać gniewem, irytować się; zaperzać się


    Źródła:

    SJP.pl

    Perzyce

    Perzyce – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie krotoszyńskim, w gminie Zduny.

    We wczesnym okresie Królestwa Polskiego wieś nosiła nazwę Pierzyce. Nazwisko Pierzycki wywodzi się z tej miejscowości.


    Źródła:

    Wikipedia

    Perzyna

    żarzący się popiół, zgliszcza


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) daw. coś właśnie niszczone albo już zniszczone przez pożar


    Źródła:

    SJP.pl
    Wiktionary

    Perzyński

    nazwisko


    Źródła:

    SJP.pl

    Perła

    1. kulisty, srebrzystoszary twór ceniony w jubilerstwie, wytwarzany przez wiele gatunków mięczaków, zwłaszcza perłopławów;
    2. potocznie o czymś cennym, niepospolitym, wyróżniającym się;
    3. piwo marki Perła


    rzeczownik, rodzaj żeński

     (1.1) biol. wytwór płaszcza niektórych mięczaków, szczególnie perłopławów;

     (1.2) jubil. kamień szlachetny pochodzenia organicznego z pereł (1.1)

     (1.3) zob. perły. → naszyjnik

     (1.4) przen. coś wybitnego, wyróżniającego się, rzadko spotykanego (także o osobie)


    • Perła – produkt naturalny pochodzenia organicznego, powstały w płaszczu muszli perłopławów perłorodnych lub innych mięczaków
      • perły hodowane
      • imitacje pereł
    Piwowarstwo
    • Perła – polska marka piwa
      • Perła – Browary Lubelskie

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Perłopław

      mięczak należący do gromady małżów; niektóre gatunki wytwarzają cenne odmiany pereł


      Perłopław – przedstawiciel rodziny perłopławowatych, jej rodzajów (Pteria i Pinctada) lub konkretnego gatunku małża, np.:

      • perłopław indyjski (Pinctada margaritifera) – zwany jest też perłopławem wielkim lub perłorodnym.

      Niektóre gatunki perłopławów wytwarzają masę perłową i perły (zwykle jedną), wykorzystywane do produkcji ozdób.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Perłopławowate

      rodzina małży z podgromady nitkoskrzelnych


      Źródła:

      SJP.pl

      Perłopławowaty

      o cechach perłopławowatych (rodzina małży)


      Źródła:

      SJP.pl

      Perłopławy

      mięczak należący do gromady małżów; niektóre gatunki wytwarzają cenne odmiany pereł


      Źródła:

      SJP.pl

      Perłoródka

      gatunek niewielkiego małża słodkowodnego, uznawanego za bioindykatora (organizm wrażliwy na zanieczyszczenia środowiska)


      Źródła:

      SJP.pl

      Perłoródkowate

      rodzina słodkowodnych małży


      Perłoródkowate (Margaritiferidae) – rodzina słodkowodnych małży z rzędu Unionoida, obejmująca kilkanaście gatunków o grubościennych, ciężkich muszlach owalnego lub nerkowatego kształtu, pokrytych ciemnobrązowym lub czarnym periostrakum. Wytwarzają wartościowe perły.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Perłorodny

      mogący rodzić, wytwarzać perły (np. mięczak perłorodny), zdolny do uformowania pereł


      Źródła:

      SJP.pl

      Perłoszyi

      synogarlica perłoszyja - gatunek ptaka z rodziny gołębiowatych


      Źródła:

      SJP.pl

      Perłowiec

      1. motyl z rodziny południc, o czerwonych lub pomarańczowych skrzydłach;
      2. skała szklista pochodzenia wulkanicznego; perlit;
      3. masa perłowa


      Źródła:

      SJP.pl

      Perłówka

      1. kasza wyprodukowana z obłuszczonego i pokruszonego ziarna jęczmienia; kasza perłowa;
      2. wysoka roślina z rodziny traw, o dwukwiatowych kłosach


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) spoż. rodzaj kaszy wyrabianej z ziarna jęczmienia zwyczajnego, poddanego łamaniu na duże cząstki i polerowaniu

       (1.2) kulin. potrawa z kaszy perłowej

       (1.3) bot. nazwa systematyczna|Melica|L.|ref=tak., bylina z rodziny wiechlinowatych


      Perłówka (Melica L.) – rodzaj roślin należący do rodziny wiechlinowatych. Liczy 90 gatunków. Rośliny te występują na obu półkulach w strefach klimatu umiarkowanego i podzwrotnikowego. W Polsce rośnie 5 gatunków. Rośliny te występują w różnych siedliskach, włącznie z lasami. Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Perłoworóżowy

      jasnoszary z odcieniem różowym, najczęściej o srebrzystym połysku charakterystycznym dla pereł


      Źródła:

      SJP.pl

      Perłowoszary

      będący koloru szarego z odcieniem perłowym


      przymiotnik

       (1.1) koloru jasnoszarego z odcieniem srebrzystym


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Perłowoszklisty

      lśniący lub mieniący się jak perła, kolorem przypominający barwę pereł lub ich charakterystyczny połysk


      Źródła:

      SJP.pl

      Perłowski

      nazwisko


      Osoby o tym nazwisku:

      • Jan Perłowski – polski dyplomata
      • Karol Perłowski – polski wojskowy
      • Łukasz Perłowski – polski siatkarz
      • Michał Perłowski – polski dyplomata
      • Sebastian Perłowski – polski dyrygent, kompozytor, aranżer

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Perłowy

      1. pokryty kolorem srebrzystobiałym (np. perłowy pigment);
      2. ozdabiany perełkami (np. naszyjnik perłowy); perełkowy;
      3. w kształcie perły, kuleczkowaty


      przymiotnik

       (1.1) związany z perłami, dotyczący pereł

       (1.2) taki, który ma połysk, jak perła


      Gatunki o tym epitecie gatunkowym:

      • Rysostrzępiak perłowy – gatunek grzybów należący do rodziny strzępiakowatych
      • Szlarnik perłowy – gatunek małego ptaka z rodziny szlarników

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Perły

      niewielkie płaskie brodawki, wyrostki na rogach sarny lub wieńcach, porożu jelenia


      rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

       (1.1) naszyjnik z pereł

      forma rzeczownika.

       (2.1) plural|perła.


      Perły (niem. Perlswalde) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Węgorzewo. Przejście graniczne Perły-Kryłowo to planowane polsko-rosyjskie drogowe przejście graniczne dla małego ruchu graniczego.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pes

      skrótowiec

       (1.1) = podmiot ekonomii społecznej


      Źródła:

      Wiktionary

      Pesa

      bydgoska firma produkująca tramwaje, pociągi i autobusy szynowe; Pesa


      Pojazdy Szynowe Pesa Bydgoszcz – polskie przedsiębiorstwo z siedzibą w Bydgoszczy produkujące i remontujące pojazdy szynowe: lokomotywy, zespoły trakcyjne, wagony i tramwaje.

      Zakłady zostały uruchomione w 1851 jako Ostbahn-Werkstatt-Bromberg (z niem. Zakłady Naprawcze Kolei Wschodniej Bydgoszcz) i przez cały XIX i XX wiek zajmowały się wyłącznie naprawami taboru kolejowego. Po II wojnie światowej funkcjonowały jako Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego (ZNTK) w Bydgoszczy. W 2001 przedsiębiorstwo przyjęło obecną nazwę i rozpoczęło produkcję pojazdów szynowych – najpierw kolejowych, a w 2005 również tramwajów. Z czasem produkcja stała się podstawową działalnością Pesy.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Pesach

      judaistyczne święto obchodzone w pierwszą niedzielę po wiosennej pełni Księżyca; Pascha


      rzeczownik, rodzaj nijaki

       (1.1) rel. żydowskie święto obchodzone w pierwszy wieczór po pierwszej wiosennej pełni Księżyca na pamiątkę wyzwolenia Izraelitów z niewoli egipskiej; w Izraelu trwa 7 dni, a w diasporze – 8 dni;


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pesante

      określenie wykonawcze: ciężko, ociężale


      Źródła:

      SJP.pl

      Pesarium

      krążek maciczny, rodzaj środka antykoncepcyjnego w postaci pierścienia; pessarium


      Źródła:

      SJP.pl

      Pesaro

      rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

       (1.1) geogr. miasto i gmina w środkowych Włoszech, w regionie Marche;


      Pesaro (łac. Pisaurum) – miasto i gmina w środkowych Włoszech, w regionie Marche, w prowincji Pesaro i Urbino - leży przy ujściu rzeki Foglia do Morza Adriatyckiego. Według danych na 30 listopada 2024 r. gminę zamieszkiwało 95 342 osób, 752,09 os./km².


      Źródła:

      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pescatarianizm

      [czytaj: peskatarianizm] forma wegetarianizmu dopuszczająca spożywanie ryb i owoców morza; pescatarianizm, pesketarianizm, pescetarianizm


      Peskatarianizm (rzadziej pescatarianizm, pesketarianizm lub pescetarianizm; z hiszp. pescado = „złowiona ryba” / z wł. pesce = „ryba”) – dieta będąca odmianą semiwegetarianizmu. Polega na wyłączeniu z diety mięsa czerwonego i białego, a pozostawieniu ryb.

      Nazywana również pescowegetarianizmem, ichtiwegetarianizmem lub ichtiowegetarianizmem.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Pescetarianizm

      [czytaj: pesketarianizm] forma wegetarianizmu dopuszczająca spożywanie ryb i owoców morza; pescatarianizm, pesketarianizm, peskatarianizm


      Peskatarianizm (rzadziej pescatarianizm, pesketarianizm lub pescetarianizm; z hiszp. pescado = „złowiona ryba” / z wł. pesce = „ryba”) – dieta będąca odmianą semiwegetarianizmu. Polega na wyłączeniu z diety mięsa czerwonego i białego, a pozostawieniu ryb.

      Nazywana również pescowegetarianizmem, ichtiwegetarianizmem lub ichtiowegetarianizmem.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Pescowegetarianizm

      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) dieta polegająca na niejedzeniu mięsa czerwonego i drobiu, a akceptowaniu ryb i owoców morza;


      Peskatarianizm (rzadziej pescatarianizm, pesketarianizm lub pescetarianizm; z hiszp. pescado = „złowiona ryba” / z wł. pesce = „ryba”) – dieta będąca odmianą semiwegetarianizmu. Polega na wyłączeniu z diety mięsa czerwonego i białego, a pozostawieniu ryb.

      Nazywana również pescowegetarianizmem, ichtiwegetarianizmem lub ichtiowegetarianizmem.


      Źródła:

      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pesel

      numer identyfikacyjny obywatela w systemie PESEL; PESEL


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) = Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności;

       (1.2) pot. numer danej osoby w systemie PESEL (1.1)

       (1.3) pot. przen. wiek danej osoby


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Peseloza

      żartobliwie: uważanie, że jest się na coś za starym


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) żart. objawy podeszłego wieku

       (1.2) żart. poczucie, że jest się na coś za starym


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Peseta

      niedawna jednostka monetarna Hiszpanii i Andory (1 peseta = 100 centymów), zastąpiona w 2002 r. przez euro


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) kosmet. rodzaj szczypczyków o sprężystych ramionach służących do chwytania lub usuwania czegoś


      Peseta – dawna waluta hiszpańska, która została zastąpiona przez euro w 2002 r. Dzieliła się na 100 centimos. Obowiązywała również (wraz z frankiem francuskim) w Andorze.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pesewa

      drobna moneta ghańska, jedna setna cedi


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Peskatarianin

      osoba niejedząca mięsa z wyjątkiem ryb i owoców morza


      Źródła:

      SJP.pl

      Peskatarianizm

      forma wegetarianizmu dopuszczająca spożywanie ryb i owoców morza; pescatarianizm, pesketarianizm, pescetarianizm


      Peskatarianizm (rzadziej pescatarianizm, pesketarianizm lub pescetarianizm; z hiszp. pescado = „złowiona ryba” / z wł. pesce = „ryba”) – dieta będąca odmianą semiwegetarianizmu. Polega na wyłączeniu z diety mięsa czerwonego i białego, a pozostawieniu ryb.

      Nazywana również pescowegetarianizmem, ichtiwegetarianizmem lub ichtiowegetarianizmem.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Peskatarianka

      kobieta niejedząca mięsa z wyjątkiem ryb i owoców morza


      Źródła:

      SJP.pl

      Pesketarianizm

      forma wegetarianizmu dopuszczająca spożywanie ryb i owoców morza; pescatarianizm, pescetarianizm, peskatarianizm


      Peskatarianizm (rzadziej pescatarianizm, pesketarianizm lub pescetarianizm; z hiszp. pescado = „złowiona ryba” / z wł. pesce = „ryba”) – dieta będąca odmianą semiwegetarianizmu. Polega na wyłączeniu z diety mięsa czerwonego i białego, a pozostawieniu ryb.

      Nazywana również pescowegetarianizmem, ichtiwegetarianizmem lub ichtiowegetarianizmem.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Peso

      jednostka monetarna w niektórych krajach Ameryki Południowej oraz w Meksyku i na Kubie


      rzeczownik, rodzaj nijaki

       (1.1) monet. waluta niektórych krajów, głównie południowoamerykańskich;


      Peso (z łac. pensum – „odważone”, hiszp. peso – „ciężar”, „sztuka”) – jednostka monetarna, współczesna lub historyczna, wielu krajów.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pessarium

      krążek maciczny, rodzaj środka antykoncepcyjnego w postaci pierścienia; pesarium


      Pessarium – mały krążek o kształcie podobnym do pierścienia, wykonany z tworzywa sztucznego, najczęściej silikonu medycznego, który jest wkładany do pochwy lub odbytnicy i utrzymywany na miejscu przez mięśnie miednicy.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Pest

      część Budapesztu; Peszt


      • Pest (brytyjska grupa muzyczna) – brytyjska grupa muzyczna
      • Pest (niemiecka grupa muzyczna) – niemiecka grupa muzyczna
      • PEST – rodzaj analizy ekonomicznej
      • Peszt (węg. Pest) – część Budapesztu
      • Komitat Pest – komitat na Węgrzech

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Pesta

      nazwisko polskie


      Źródła:

      SJP.pl

      Pestalozzi

      Johann Heinrich Pestalozzi (ur. 12 stycznia 1746 w Zurychu, zm. 17 lutego 1827 w Brugg) – szwajcarski pedagog i pisarz zwany ojcem szkoły ludowej, twórca pierwszej teorii nauczania początkowego.


      Źródła:

      Wikipedia

      Pestalozzianizm

      [czytaj: pestalocjanizm] rewolucyjna, osiemnastowieczna metoda nauczania, oparta na tłumaczeniu pojęć poprzez stopniowe przechodzenie od rzeczy znanych do nowych


      Źródła:

      SJP.pl

      Pestczak

      rodzaj mięsistego, niepękającego owocu z pojedynczą, ale dużą pestką w środku; pestkowiec


      Źródła:

      SJP.pl

      Pesteczka

      mała pestka


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) pot. zdrobn. od: pestka


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pestka

      1. wewnętrzna część niektórych owoców, najczęściej otoczona twardą łupiną lub rzadszym miąższem oraz zawierająca zarodek lub bielmo;
      2. potocznie o błahostce, drobiazgu


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) bot. wewnętrzna część owocu typu pestkowca, zbudowana z twardego endokarpu obrastającego prawdziwe nasiono

       (1.2) spoż. każde nasiono, zwykle niejadalne, w owocu przeznaczonym do konsumpcji

       (1.3) przen. coś błahego lub łatwego do wykonania

       (1.4) środ. wojsk. przestęp. sport. strzelectwo nabój


      • Pestka – wewnętrzna część owocu typu pestkowca zawierająca nasiono
      • Pestka – powieść Anki Kowalskiej
      • Pestka – film z 1995 r. na podstawie powieści
      • Poznański Szybki Tramwaj – potocznie znany jako "PeSTka"
      • Wojciech Pestka – poeta, prozaik, tłumacz
      • „pestka” – potoczna forma skrótu PST (Poznański Szybki Tramwaj)

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pestkojad

      ptak leśny z rodzaju łuszczaków charakteryzujący się pomarańczowym upierzeniem głowy i masywnym, szaroniebieskim lub kremowym dziobem; grubodziób, grabołusk


      Źródła:

      SJP.pl

      Pestkować

      wyjmować pestki z owoców; drylować, drelować, wydrylowywać, wypestkowywać


      Źródła:

      SJP.pl

      Pestkowanie

      rzeczownik, rodzaj nijaki

       (1.1) odczasownikowy od|pestkować.


      Źródła:

      Wiktionary

      Pestkowiec

      rodzaj mięsistego, niepękającego owocu z pojedynczą, ale dużą pestką w środku; pestczak


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy lub męskozwierzęcy

       (1.1) owoc zawierający pestkę otoczoną miąższem i skórką


      Pestkowiec (ang. drupe, stone fruit) – rodzaj owocu miąższowego (mięsistego). Podczas tworzenia się pestkowców zewnętrzna część owocni (egzokarp) tworzy skórkę, środkowa część (mezokarp) mięśnieje, a wewnętrzna część (endokarp) twardnieje i drewnieje. Twarda, wewnętrzna część owocni nazywana jest pestką i różni ten typ owocu od jagody, która jest zmięśniała w całości.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pestkówka

      rodzaj domowej nalewki, najczęściej wiśniowej z dodatkiem lekko skruszonych pestek wiśni


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) spoż. nalewka na pestkach


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pestkowy

      zawierający pestkę lub pestki (np. owoc pestkowy), charakterystyczny dla pestek (np. otoczka pestkowa) lub w jakiś inny sposób związany z pestkami


      przymiotnik jakościowy

       (1.1) zrobiony z pestek, zawierający pestki

      przymiotnik relacyjny

       (2.1) związany z pestkami, odnoszący się do pestek


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pesto

      włoski sos z bazylii i ziół, używany do spaghetti


      rzeczownik, rodzaj nijaki

       (1.1) kulin. sos z utartych orzechów i świeżych jarzyn z oliwą, w klasycznej wersji z orzeszków piniowych i bazylii;


      Pesto alla genovese – zielony sos pochodzący z Genui (Liguria) we Włoszech, którego głównym składnikiem jest bazylia.

      Tradycyjnie wytwarzany w marmurowych moździerzach z oliwy, bazylii, parmezanu lub innego drobno startego twardego sera, orzeszków piniowych, czosnku i soli. W przeciwieństwie do odmiany standardowej (pesto alla genovese), czerwone pesto sycylijskie (pesto alla siciliana) zawiera suszone na słońcu pomidory.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pestycyd

      chemiczna substancja stosowana do zwalczania szkodników, chorób roślin uprawnych i chwastów


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) chem. roln. substancja syntetyczna lub naturalna stosowana do zwalczania organizmów szkodliwych lub niepożądanych, używana głównie do ochrony roślin uprawnych, lasów, zbiorników wodnych;


      Pestycydy (łac. pestis – zaraza, pomór; caedo – zabijam) – syntetyczne lub naturalne substancje używane do zwalczania organizmów szkodliwych, lub niepożądanych, stosowane głównie do ochrony roślin uprawnych, lasów, zbiorników wodnych, ale także zwierząt, ludzi, produktów żywnościowych, oraz do niszczenia żywych organizmów, uznanych za szkodliwe, w budynkach inwentarskich, mieszkalnych, szpitalnych i magazynach.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pestycydowy

      przymiotnik relacyjny

       (1.1) związany z pestycydami, dotyczący pestycydów


      Źródła:

      Wiktionary

      Pesymista

      człowiek skłonny do dostrzegania tylko ujemnych stron życia


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) człowiek dostrzegający tylko ujemne strony życia, negatywnie oceniający rzeczywistość i przewidujący same najgorsze rzeczy


      Pesymizm (fr. pessimisme, łac. pessimusnajgorszy) – postawa wyrażająca się w skłonności do dostrzegania tylko ujemnych stron życia, negatywnej oceny rzeczywistości oraz przyszłości. Przeciwieństwem pesymizmu jest optymizm.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pesymistka

      kobieta pesymistyczna, skłonna do dostrzegania tylko ujemnych stron życia, przewidująca same niepowodzenia


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) kobieta dostrzegająca tylko ujemne strony życia, negatywnie oceniająca rzeczywistość i przewidująca same najgorsze rzeczy


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pesymistycznie

      przysłówek

       (1.1) w sposób pesymistyczny


      Źródła:

      Wiktionary

      Pesymistyczniej

      stopień wyższy od przysłówka: pesymistycznie


      Źródła:

      SJP.pl

      Pesymistyczny

      właściwy pesymiście, nacechowany pesymizmem, skłonny do dostrzegania tylko ujemnych stron życia, przewidujący same niepowodzenia


      przymiotnik

       (1.1) pełen pesymizmu, właściwy pesymiście; dostrzegający tylko negatywne strony czegoś, przewidujący jedynie niepowodzenia i nieszczęścia


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pesymizm

      1. skłonność do dostrzegania jedynie złych stron wszystkich zjawisk, połączona z przekonaniem o niepomyślnym rozwoju jakichś wydarzeń;
      2. pogląd filozoficzny, według którego na świecie jest więcej cierpienia, zła, smutku i nieszczęścia niż radości i szczęścia


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) tendencja do zakładania, że wydarzenia potoczą się najgorszym z możliwych scenariuszy;

       (1.2) filoz. pogląd filozoficzny charakteryzujący się brakiem wiary w postęp i lepsze jutro


      Pesymizm (fr. pessimisme, łac. pessimusnajgorszy) – postawa wyrażająca się w skłonności do dostrzegania tylko ujemnych stron życia, negatywnej oceny rzeczywistości oraz przyszłości. Przeciwieństwem pesymizmu jest optymizm.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pesząco

      w sposób wprawiający w zakłopotanie, pozbawiający pewności siebie; onieśmielająco, zawstydzająco, tremująco


      Źródła:

      SJP.pl

      Peszawar

      miasto w Pakistanie


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

       (1.1) geogr. miasto w północnym Pakistanie;


      Peszawar (ang. Peshawar, urdu پشاور, Paśawar) – miasto w północnym Pakistanie liczące około 1 439 205 mieszkańców (2014). Stolica prowincji Chajber Pasztunchwa (d. Północno-Zachodniej Prowincji Pogranicznej).

      Będąc miastem starożytnym, od wieków Peszawar był centrum handlu i kwitnącym ośrodkiem buddyjskim pomiędzy subkontynentem indyjskim, Afganistanem i Azją Centralną. Przemysł tekstylny, obuwniczy i garncarski.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Peszawarczyk

      mieszkaniec Peszawaru (miasta w Pakistanie)


      Źródła:

      SJP.pl

      Peszawarka

      mieszkanka Peszawaru (miasta w Pakistanie)


      Źródła:

      SJP.pl

      Peszawarski

      dotyczący Peszawaru, miasta w Pakistanie


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) związany z Peszawarem, dotyczący Peszawaru


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Peszek

      zdrobnienie od: pech


      • Błażej Peszek – polski aktor i reżyser
      • Jan Peszek – polski aktor i reżyser
      • Maria Peszek – polska aktorka i piosenkarka
      • Samantha Peszek – amerykańska gimnastyczka

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Peszel

      plastikowa karbowana rura elektroinstalacyjna


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) pot. karbowana rura elektroinstalacyjna chroniąca kable przed zniszczeniem


      "Peszel" – tworzywowa karbowana rura elektroinstalacyjna (systemu Peschla) na kable teletechniczne: elektryczne, telefoniczne, światłowody lub rury sanitarne (wodociągowe, centralnego ogrzewania, kanalizacyjne, itp.). Karby w rurze umożliwiają łatwiejsze tworzenie łuków i jednocześnie pozytywnie wpływają na trwałość mechaniczną osłony.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Peszer

      metoda interpretacyjna polegająca na nadawaniu słowom specjalnych znaczeń, stosowana najczęściej do interpretacji Nowego Testamentu i innych tekstów religijnych


      Źródła:

      SJP.pl

      Peszkowski

      nazwisko


      • Edward Peszkowski (1891–1940), oficer
      • Ludwik Peszkowski (zm. 1931), nauczyciel
      • Zdzisław Peszkowski (1918–2007), harcerz, duchowny, kapelan
      • Zygmunt Peszkowski, inżynier
      • Zygmunt Peszkowski (1875–1946), cukiernik

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Peszmerg

      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) wojsk. polit. kurdyjski bojownik walczący w partyzantce i powstaniach o niepodległość Kurdystanu;


      Źródła:

      Wiktionary

      Peszmerga

      kurdyjski bojownik walczący o niepodległość Kurdystanu


      Źródła:

      SJP.pl

      Peszt

      wschodnia część Budapesztu


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

       (1.1) hist. geogr. wschodnia, głównie mieszkalna, część Budapesztu, stanowiąca około 2/3 terytorium całego miasta;


      Peszt (węg. Pest, słow. Pešť, serb. Pešta / Пешта) – wschodnia, głównie mieszkalna, część Budapesztu, stanowiąca około 2/3 terytorium całego miasta.

      Peszt znajduje się na lewym brzegu Dunaju, który wyznacza granicę między nim a Budą. W mowie potocznej węgierskie określenie Pest odnosi się do całej stolicy kraju. Po Peszcie kursują cztery linie budapeszteńskiego metra:

      • M1 (Vörösmarty tér – Mexikói út),
      • M2 (Örs vezér tere – Kossuth Lajos tér. Dalej metro przejeżdża pod Dunajem na stronę Budy, gdzie znajdują się trzy ostatnie stacje tej linii; stacja końcowa linii M2 to Déli pályaudvar).
      • M3 (Köbánya Kispest – Újpest Központ).
      • M4 (od stacji Fővám tér do ostatniej stacji Keleti pályaudvar, stacje od czołowej Kelenföld vasútállomás do Szent Gellért tér znajdują się po stronie Budy).

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pesztański

      potoczny przymiotnik od: Peszt (część Budapesztu); peszteński


      Źródła:

      SJP.pl

      Peszteńczyk

      mieszkaniec Pesztu (części Budapesztu)


      Źródła:

      SJP.pl

      Pesztenka

      mieszkanka Pesztu (części Budapesztu)


      Źródła:

      SJP.pl

      Peszteński

      przymiotnik od: Peszt (część Budapesztu); pesztański (potocznie)


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) związany z Pesztem, dotyczący Pesztu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Peszyć

      1. pozbawiać kogoś pewności siebie, wprawiać kogoś w zakłopotanie;
      2. peszyć się: łatwo tracić pewność siebie, mieszać się


      czasownik przechodni niedokonany (dk. speszyć)

       (1.1) wprawiać w zakłopotanie

      czasownik zwrotny niedokonany peszyć się (dk. speszyć się)

       (2.1) wpadać w zakłopotanie; czuć się niepewnie


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pet

      pospolicie: papieros lub jego niedopałek; kiep


      skrótowiec

       (1.1) = chem. politereftalan etylenu;

       (1.2) pot. opakowanie, butelka wykonana z PET (1.1) jako surowiec wtórny


      • PET – tworzywo sztuczne, rodzaj poliestru
      • PET – pozytonowa emisyjna tomografia komputerowa, technika obrazowania w medycynie
      • PET – egzamin językowy (ang. Preliminary English Test)
      • PET – Związek Młodzieży Polskiej „Przyszłość”, trójzaborowa, tajna organizacja uczniowska (wewnętrzna w OMN Szkół Średnich), działająca w latach 1901-1922
      • PET – lokalna, warszawska, harcerska organizacja konspiracyjna
      • PET – duńskie służby specjalne
      • dysfunkcja trąbki słuchowej (ang. patulous Eustachian tube, PET) – rzadka choroba polegająca na niedomykaniu się trąbki Eustachiusza

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Petabajt

      w informatyce: jednostka pojemności pamięci równa 1024 terabajtom (skrót: PB)


      Petabajt (skrót PB), pebibajt (skrót PiB) – jednostki używane w informatyce głównie do określania największych posiadanych przestrzeni dyskowych, zasobów plików milionów użytkowników określonego serwisu internetowego lub baz danych gromadzących informacje z zasobów całego Internetu.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petabajtowy

      petabajt


      Patrz:petabajt

      Źródła:

      SJP.pl

      Petabekerel

      jednostka miary radioaktywności równa biliardowi bekerelów


      Źródła:

      SJP.pl

      Petaflop

      jednostka mocy obliczeniowej komputera równa biliardowi flopów; petaflops


      FLOPS (od ang. floating point operations per second, operacje zmiennoprzecinkowe na sekundę) – jednostka mocy obliczeniowej komputerów, używana szczególnie w zastosowaniach naukowych. Jest bardziej uniwersalna od wcześniej używanej jednostki MIPS, oznaczającej liczbę rozkazów procesora wykonanych na sekundę.

      FLOPS nie jest jednostką SI, ale można go interpretować jako jednostkę o wymiarze 1/s.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petaflops

      jednostka mocy obliczeniowej komputera równa biliardowi flopsów; petaflop


      Źródła:

      SJP.pl

      Petalijski

      przymiotnik relacyjny

       (1.1) związany z Petalią, dotyczący Petalii


      Źródła:

      Wiktionary

      Petalit

      minerał, uwodniony glinokrzemian litu tworzący jednoskośne, blaszkowate kryształy bezbarwne i różowe


      Petalit (także: kastor, kastoryt) – rzadki minerał z grupy krzemianów.

      Nazwa pochodzi do gr. petalon = liść (folia, blaszka), nawiązując do charakterystycznej, doskonałej łupliwosci tego minerału; nazwa Kastor nawiązuje do imienia jednego z dwóch braci bliźniaków (łac. Kastor) z mitologii grecko-rzymskiej; drugi z braci to Pollux (-pollucyt); oba minerały zwykle współwystępują ze sobą.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petanka

      gra towarzyska z elementami zręcznościowymi, rozgrywana za pomocą metalowych bul na płaskim, nietrawiastym terenie; pétanque, petanque, bule


      Pétanque (wym. [pe.tɑ̃ːk]) (petanka, gra w bule, gra w kule) – tradycyjna francuska gra towarzyska z elementami zręcznościowymi.

      Popularna w szczególności w południowej Francji (Prowansja), ale uprawiana także w innych regionach Francji i w innych krajach europejskich (Belgia, Hiszpania, Włochy, Szwajcaria, Niemcy, Szwecja) i na świecie (Tunezja, Maroko, Wietnam, Tajlandia, Madagaskar, Kanada, Senegal). Rozgrywana jest jako sport nieolimpijski w ramach World Games.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petanque

      [czytaj: peTĄK] gra towarzyska z elementami zręcznościowymi, rozgrywana za pomocą metalowych bul na płaskim, nietrawiastym terenie; petanque, petanka, bule


      Pétanque (wym. [pe.tɑ̃ːk]) (petanka, gra w bule, gra w kule) – tradycyjna francuska gra towarzyska z elementami zręcznościowymi.

      Popularna w szczególności w południowej Francji (Prowansja), ale uprawiana także w innych regionach Francji i w innych krajach europejskich (Belgia, Hiszpania, Włochy, Szwajcaria, Niemcy, Szwecja) i na świecie (Tunezja, Maroko, Wietnam, Tajlandia, Madagaskar, Kanada, Senegal). Rozgrywana jest jako sport nieolimpijski w ramach World Games.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petara

      1. środowiskowo o petardzie;
      2. potocznie o szybkim biegu lub osobie, która szybko biegnie, śpieszy się


      Źródła:

      SJP.pl

      Petarda

      1. niewielki ładunek wybuchowy dający efekty świetlne lub akustyczne;
      2. dawny ładunek do wysadzania bram lub naruszania konstrukcji mostów;
      3. niewielki pocisk imitujący granaty lub bomby;
      4. potocznie: coś wspaniałego, imponującego, wyjątkowego


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) nieduży ładunek wybuchowy dający efekty świetlne i/lub akustyczne

       (1.2) wojsk. ładunek wybuchowy imitujący granaty, bomby lub pociski artyleryjskie stosowany podczas ćwiczeń wojskowych

       (1.3) hist. ładunek wybuchowy używany dawniej do wysadzania bram lub mostów


      Petarda (fr. pétard, pétarade; prowans. petarrada od petar „pierdzieć”) – amunicja imitująca wybuch innego urządzenia pirotechnicznego (granatu, bomby itp.), mająca (przynajmniej w zamyśle) nie czynić szkód, a jedynie efekty świetlne i dźwiękowe. Użyta nieprawidłowo lub niedbale wykonana może doprowadzić do kalectwa (urwania palców, oparzenia, oślepienia), choć nie powinna zabić.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Petardka

      zdrobnienie od: petarda


      Źródła:

      SJP.pl

      Petardowy

      petarda


      Patrz:petarda

      Źródła:

      SJP.pl

      Petawatogodzina

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) elektr. ilość energii elektrycznej równa pracy wykonywanej przez prąd o mocy 1 petawata w ciągu jednej godziny; bilion kilowatogodzin


      Kilowatogodzina (kWh) – jednostka pracy, energii oraz ciepła; ilość energii zużywana przez godzinę urządzeniem o mocy kilowata (1000 watów). To jednostka wielokrotna jednostki energii – watosekundy (czyli dżula) w układzie SI:

      1\;{\text{kWh}}=1\cdot 1000\;{\text{W}}\cdot 60\cdot 60\;{\text{s}}=3\;600\;000\;{\text{Ws}}=3\;600\;000\;{\text{J}}=3,\!6\;{\text{MJ}}.

      Źródła:

      Wiktionary oraz Wikipedia

      Petecki

      nazwisko


      • Petecki (przedsiębiorstwo)
      • Petecki (nazwisko)
      • Bohdan Petecki

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petelicki

      nazwisko


      Źródła:

      SJP.pl

      Petent

      osoba ubiegająca się o coś w jakimś urzędzie lub zajęta w jakiejś mierze sprawami sądu, sądownictwa


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) człowiek ubiegający się o coś, składający swoją prośbę, podanie w urzędzie, sądzie itp.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Petentka

      kobieta ubiegająca się o coś w jakimś urzędzie lub zajęta w jakiejś mierze sprawami sądu, sądownictwa


      Źródła:

      SJP.pl

      Peter

      [czytaj: piter]
      1. obce imię męskie;
      2. nazwisko


      Piotr "Peter" Paweł Wiwczarek (ur. 22 października 1965 w Olsztynie), niegdyś znany również jako Behemoth – polski wokalista, gitarzysta i producent muzyczny. Absolwent Wydziału Biologii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie. Współzałożyciel, główny kompozytor, autor tekstów i lider deathmetalowej grupy muzycznej Vader. W 2004 roku Wiwczarek założył heavymetalową grupę Panzer X. Jako producent muzyczny współpracował z grupą Decapitated. Gościnnie wziął udział w nagraniu albumów takich grup jak: Kingdom of the Lie, Slashing Death, Sweet Noise, Ceti czy Para Wino Band.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Peterbald

      rasa kota, odmiana kota syjamskiego wyhodowana w Rosji


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petercyment

      gatunek malagi sprowadzonej do Europy przez Pedro Jiméneza i rozpowszechnionej w szesnastowiecznej Polsce


      Źródła:

      SJP.pl

      Peterek

      nazwisko


      Źródła:

      SJP.pl

      Peterhof

      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

       (1.1) geogr. adm. miasto w północnej Rosji, w rejonie pietrodworeckim Petersburga, położone nad Zatoką Fińską;


      Peterhof (ros. Петергоф), w latach 1944–1997 Pietrodworiec (ros. Петродворец) – miasto w północnej Rosji, w rejonie pietrodworeckim Petersburga, nad Zatoką Fińską.

      W mieście znajdują się dawny carski zespół pałacowo-parkowy i stacja kolejowa Nowy Peterhof.


      Źródła:

      Wiktionary oraz Wikipedia

      Peters

      nazwisko


      • Wilhelm Peters (1815-1883) – niemiecki naturalista i odkrywca
      • Christian Heinrich Friedrich Peters – amerykański astronom
      • Christian August Friedrich Peters – niemiecki astronom
      • Martin Peters
      • James Lee Peters
      • Dan Peters
      • Bernadette Peters
      • Christel Peters
      • Beate Peters
      • Jan Peters
      • Heinrich Peters
      • Jürgen Peters
      • Carl Peters
      • Susan Peters
      • Tom Peters
      • Fritz Peters
      • Albert Peters
        • Zespół Peters-plus
      • Rick Peters
      • Jaime Peters
      • George Henry Peters
      • Mary Elizabeth Peters (ur. 1939) – brytyjska lekkoatletka, mistrzyni olimpijska
      • Mary E. Peters (ur. 1948) – amerykańska polityk, sekretarz transportu w administracji George’a W. Busha
      • Leonard Antoon Hubert Peters
      • Edith Pargeter (Ellis Peters)

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petersburg

      miasto w Rosji; Sankt Petersburg


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

       (1.1) geogr. miasto w Rosji, położone w delcie Newy nad Zatoką Fińską;


      Petersburg, Sankt Petersburg (ros. Санкт-Петербург, Sankt-Pietierburg); dawniej: Piotrogród (ros. Петроград, Pietrograd), Leningrad (ros. Ленинград) – miasto w Rosji, położone w delcie Newy nad Zatoką Fińską. W latach 1712–1918 stolica Imperium Rosyjskiego. Powierzchnia 1439 km², liczba ludności 5 384 342.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Petersburski

      przymiotnik od: Petersburg (1. miasto w Rosji; Sankt Petersburg;
      2. nazwa wielu miejscowości w USA)


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) dotyczący Petersburga, związany z Petersburgiem, odnoszący się do Petersburga, pochodzący z Petersburga


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Petersburżanin

      mieszkaniec Petersburga


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) mieszkaniec Petersburga; osoba z tego miasta


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Petersburżanka

      mieszkanka Petersburga


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) mieszkanka Petersburga; kobieta z tego miasta


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Petersen

      nazwisko


      Niemieckie i skandynawskie nazwisko patronimiczne, syn Petera.

      • Henning Eiler Petersen – duński botanik i mykolog
      • Jan Petersen – norweski dyplomata i polityk, były minister spraw zagranicznych.
      • John Petersen – piłkarz z Wysp Owczych.
      • Julius Petersen – duński matematyk przełomu XIX i XX wieku.
      • Kim Benedix Petersen – muzyk duński, założyciel zespołu Mercyful Fate
      • Ronald H. Petersen – amerykański mykolog
      • William Petersen – amerykański aktor duńskiego pochodzenia, znany z serialu "Kryminalne Zagadki Las Vegas".
      • Wolfgang Petersen – niemiecki reżyser i producent filmowy i telewizyjny.

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Peterson

      nazwisko


      Nazwisko patronimiczne, syn Petera.Ludzie:

      • Carla Peterson – argentyńska aktorka,
      • Cassandra Peterson – amerykańska aktorka,
      • Donald Peterson – astronauta amerykański, inżynier i pilot wojskowy,
      • Ernst Conrad Peterson – inspektor Kanału Bydgoskiego,
      • Ernst Emil Peterson – nadburmistrz Bydgoszczy (1840-1844), deputowany do Sejmu Wielkiego Księstwa Poznańskiego,
      • Ernst Heinrich Peterson – przemysłowiec, właściciel cegielni w Bydgoszczy,
      • Frank Peterson – niemiecki muzyk, kompozytor i producent muzyczny,
      • John E. Peterson – polityk amerykański,
      • Jordan Peterson – kanadyjski profesor
      • Julius Peterson – burmistrz Bydgoszczy (1881-1889),
      • Oscar Peterson – kanadyjski pianista jazzowy i kompozytor,
      • Ronnie Peterson – szwedzki kierowca wyścigowy Formuły 1,
      • Wilhelm Peterson-Berger – szwedzki kompozytor,

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petersson

      nazwisko


      Źródła:

      SJP.pl

      Petetek

      1. potocznie: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze (PTTK);
      2. obiekt obsługiwany przez PTTK


      Źródła:

      SJP.pl

      Petetekowiec

      członek PTTK (Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego); PTTK-owiec


      Źródła:

      SJP.pl

      Petetekowski

      przymiotnik od: PTTK (Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze); PTTK-owski


      Źródła:

      SJP.pl

      Peti-Meti

      rzeczownik, rodzaj nijaki

       (1.1) daw. gw-pl|Warszawa. pieniądze


      Źródła:

      Wiktionary

      Petidyna

      pochodna piperydyny, narkotyczny środek przeciwbólowy i przeciwkaszlowy o działaniu zbliżonym do działania morfiny; petydyna


      Petydyna, meperydyna, dolantyna – organiczny związek chemiczny, syntetyczny lek przeciwbólowy o działaniu narkotycznym (odurzającym), opioid, pochodna 4-fenylopiperydyny, agonista głównie receptorów opioidowych μ. W lecznictwie stosowany jest w postaci chlorowodorku.

      Została zsyntetyzowana w 1939 roku i była początkowo używana jako lek atropinopodobny, o działaniu rozkurczowym. Dopiero później wykazano, że wywiera też ośrodkowe działanie przeciwbólowe i wywołuje uzależnienie.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petit

      rozmiar czcionki o wielkości 8 punktów typograficznych (3,009 mm)


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) typogr. druk. w systemie miar typograficznych Didota stopień czcionki odpowiadający ośmiu punktom (3,0072 mm)


      Belgia:

      • Petit-Enghien – dzielnica Enghien
      • Petit-Fays – dzielnica (section) gminy Bièvre w Regionie Walońskim, w prowincji Namur, w okręgu Dinant
      • Petit-Hallet – dzielnica Hannut
      • Petit-Rechain – dzielnica Verviers
      • Petit-Rœulx-lez-Braine – dzielnica Braine-le-Comte
      • Petit-Rœulx-lez-Nivelles – dzielnica (section) gminy Seneffe w Regionie Walońskim, w prowincji Hainaut, w okręgu Soignies
      • Petit-Spauwen – francuska nazwa miejscowości Kleine-Spouwen
      • Petit-Thier – dzielnica (section) gminy Vielsalm w Regionie Walońskim, w prowincji Luksemburg, w okręgu Bastogne

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Petitek

      rodzaj kruchego herbatnika wypiekanego ze zboża, mleka i miodu


      Źródła:

      SJP.pl

      Petitki

      paczka petitków (herbatników)


      Źródła:

      SJP.pl

      Petitowy

      odnoszący się do petitu, złożony z czcionki wielki ośmiu punktów typograficznych (np. tekst petitowy, litera petitowa)


      Źródła:

      SJP.pl

      Petitum

      rzeczownik, rodzaj nijaki

       (1.1) praw. zwykle pierwsza część wniosku pisanego w sprawie;


      Petitum – zwykle pierwsza część wniosku pisanego w sprawie. W petitum wnioskodawca zwięźle podaje treść swego żądania, opisuje czego domaga się w piśmie. W następnej części pisma może wystąpić uzasadnienie wnoszonego żądania. Petitum jest pierwszą częścią pozwów sądowych, apelacji lub innych podobnych pism, zwłaszcza prawniczych.


      Źródła:

      Wiktionary oraz Wikipedia

      Petkowicz

      nazwisko


      Źródła:

      SJP.pl

      Petlurowiec

      członek dawnego, nieoficjalnego ugrupowania zapoczątkowanego przez atamana ukraińskiego Semena Petlurę, na koncie którego znajduje się kilka masowych pogromów na Żydach


      Źródła:

      SJP.pl

      Petować

      potocznie:
      1. zanieczyszczać jakiś teren petami, pozostawiać gdzieś pety, niedopałki papierosów lub ogólniej: palić papierosy;
      2. gasić papierosa


      Źródła:

      SJP.pl

      Petra

      rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

       (1.1) geogr. hist. starożytne miasto Nabatejczyków w południowo-zachodniej Jordanii, współcześnie ruiny słynne z wykutych w litej skale gmachów;

       (1.2) geogr. miasto w comarce Pla de Mallorca na Majorce;

       (1.3) imię|polski|ż., odpowiednik polskiego imienia Piotra


      Źródła:

      Wiktionary oraz Wikipedia

      Petrarca

      [czytaj: petrarka] Francesco Petrarca (1304 - 1374), włoski pisarz i poeta, prekursor renesansu; Petrarka


      Francesco Petrarca (ur. 20 lipca 1304 w Arezzo, zm. 19 lipca 1374 w Arquà) – jeden z pierwszych poetów pochodzący z Italii. Pisał zarówno po włosku (nazywanym wówczas volgare – językiem pospolitym), jak i po łacinie. Był tercjarzem franciszkańskim.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petrarka

      Francesco Petrarca (1304 - 1374), włoski pisarz i poeta, prekursor renesansu; Petrarca


      Francesco Petrarca (ur. 20 lipca 1304 w Arezzo, zm. 19 lipca 1374 w Arquà) – jeden z pierwszych poetów pochodzący z Italii. Pisał zarówno po włosku (nazywanym wówczas volgare – językiem pospolitym), jak i po łacinie. Był tercjarzem franciszkańskim.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petrarkowski

      taki jak u Petrarki, właściwy Petrarce, nawiązujący do twórczości Petrarki itp.


      Źródła:

      SJP.pl

      Petrel

      ptak morski z rzędu rurkonosych; fulmar


      Ptaki:

      • Fulmar zwyczajny, petrel – ptak z rodziny burzykowatych

      Jest to również nazwa innych ptaków z tej rodziny:

      • Petrel antarktyczny
      • Petrel antylski
      • Petrel bermudzki
      • Petrel czapeczkowy
      • Petrel galapagoski
      • Petrel reliktowy
      • Petrel śnieżny
      • Petrel wulkaniczny

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petrelec

      rodzaj ptaków z rodziny burzykowatych


      Źródła:

      SJP.pl

      Petrelek

      petrelek mody - gatunek ptaka z rodziny burzykowatych


      Źródła:

      SJP.pl

      Petrelowate

      rodzina ptaków z rzędu rurkonosych; burzykowate


      Burzykowate, petrelowate (Procellariidae) – rodzina ptaków z rzędu rurkonosych (Procellariiformes).


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petro

      rzeczownik

       (1.1) wspierana przez wenezuelski rząd kryptowaluta stworzona do rozliczeń za sprzedaż surowców


      Źródła:

      Wiktionary

      Petro-

      temat słowotwórczy

       (1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z kamieniem, skałą

       (1.2) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z ropą naftową


      Źródła:

      Wiktionary

      Petrobaltic

      Orlen Petrobaltic SA (wcześniej Lotos Petrobaltic) – polskie przedsiębiorstwo górnicze zajmujące się poszukiwaniem i eksploatacją złóż ropy naftowej i gazu ziemnego oraz kompleksową obsługą logistyczną offshore, obsługą badań morza oraz zarządzaniem flotą. Należało do Grupy Lotos SA. 1 sierpnia 2022 r. Lotos Petrobaltic S.A. wszedł w skład Grupy Orlen.


      Źródła:

      Wikipedia

      Petrochemia

      dziedzina technologii chemicznej obejmująca produkcję, badanie oraz przeróbkę surowców chemicznych otrzymanych z ropy naftowej lub gazu ziemnego


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petrochemiczny

      odnoszący się do petrochemii (dziedziny technologii chemicznej obejmującej produkcję, badanie oraz przeróbkę surowców chemicznych otrzymanych z ropy naftowej lub gazu ziemnego), związany z nią (np. przemysł petrochemiczny)


      przymiotnik

       (1.1) techn. chem. dotyczący produkcji i przerobu surowców otrzymywanych z ropy naftowej lub gazu ziemnego


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Petrochemik

      osoba specjalizująca się w zakresie petrochemii (dziedziny technologii chemicznej obejmującej produkcję, badanie oraz przeróbkę surowców chemicznych otrzymanych z ropy naftowej lub gazu ziemnego)


      Źródła:

      SJP.pl

      Petrochemikalia

      ogół surowców chemicznych otrzymanych z ropy naftowej lub gazu ziemnego oraz ich przeróbek


      Źródła:

      SJP.pl

      Petrodolar

      dolar uzyskany z eksportu ropy naftowej


      Petrodolary – dochody państw członkowskich OPEC z tytułu eksportu ropy naftowej, rozliczane w dolarach amerykańskich.

      Termin ten po raz pierwszy został użyty przez amerykańskiego ekonomistę Ibrahima Oweissa w 1973 r.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petrodolarowy

      petrodolar


      Patrz:petrodolar

      Źródła:

      SJP.pl

      Petrogenetyczny

      związany z petrogenezą (działem petrologii zajmującym się ustalaniem czynników skałotwórczych i badaniem procesów metamorficznych skał)


      Źródła:

      SJP.pl

      Petrogeneza

      dział petrologii (petrografii, litologii, nauki o skałach) zajmujący się ustalaniem czynników skałotwórczych i badaniem procesów metamorficznych skał


      Źródła:

      SJP.pl

      Petroglif

      malowidło naskalne pochodzące z czasów prehistorycznych, dzisiaj będące źródłem wiedzy o obyczajach i życiu ludzi z minionych okresów


      Petroglify – wyryte w skale rysunki, na ogół prehistoryczne dzieła ludzi z ery neolitycznej. Są one ważną formą przedliterackich symboli, używanych od około 10. tysiąclecia p.n.e. do czasów współczesnych, mających różnorodne formy zależnie od czasu i miejsca powstania. Słowo petroglif pochodzi z greki, w której πέτρος (petros) oznacza skała, a γλύφειν (glyphein) to wyryć (ich złożenie zostało zaadaptowane pierwotnie w języku francuskim, jako pétroglyphe).


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petrograf

      specjalista z zakresu petrografii (nauki o skałach, zajmującej się badaniem ich genezy i właściwości); petrolog, litolog


      Petrografia (od gr. πέτρα petra „skała” i γράφω graphō „pisać”) – nauka o skałach, zajmująca się składem i właściwościami fizycznymi i chemicznymi skał. Uważana za fizjografię skał.

      Przez niektórych autorów utożsamiana jest z petrologią, na ogół jednak postrzegana jest jako pojęcie węższe od petrologii.

      Największy wkład w rozwój petrografii jako dyscypliny naukowej mieli: niemiecki uczony Hermann Karl Rosenbusch oraz angielski geolog Henry Clifton Sorby.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petrografia

      nauka o skałach, obejmująca petrogenezę (dział o powstawaniu skał) oraz zajmująca się badaniem ich właściwości; petrologia, litologia


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) geol. nauka o składzie i właściwościach skał;


      Petrografia (od gr. πέτρα petra „skała” i γράφω graphō „pisać”) – nauka o skałach, zajmująca się składem i właściwościami fizycznymi i chemicznymi skał. Uważana za fizjografię skał.

      Przez niektórych autorów utożsamiana jest z petrologią, na ogół jednak postrzegana jest jako pojęcie węższe od petrologii.

      Największy wkład w rozwój petrografii jako dyscypliny naukowej mieli: niemiecki uczony Hermann Karl Rosenbusch oraz angielski geolog Henry Clifton Sorby.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Petrograficzny

      przymiotnik od: petrografia, np. prowincja petrograficzna - część ziemi, gdzie występują bliźniaczo podobne do siebie skały magmowe


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) geol. związany z petrografią, dotyczący petrografii


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Petrokol

      ogólna nazwa przypisywana zwierzęciu, którego środowiskiem życia są szczeliny i pęknięcia skalne lub jaskinie


      Źródła:

      SJP.pl

      Petrol

      środowiskowo o benzynie lub jakimkolwiek innym płynie o zapachu lub w kolorze benzyny


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. nafta


      Petrol Group – słoweńskie przedsiębiorstwo przemysłowe działające w branży energetycznej i paliwowej.

      Spółka powstała w 1947 roku w Jugosławii, jako część zrzeszenia Jugopetrol, w 1947 roku filie działające w poszczególnych republikach stały się samodzielnymi spółkami. W Ludowej Republice Słowenii funkcjonowała jako Jugopetrol Lublana.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Petroleum

      oleista ciecz, jeden z produktów dodatkowych otrzymywanych podczas produkcji benzyny lub olejów napędowych


      Źródła:

      SJP.pl

      Petrolog

      specjalista z zakresu petrologii (nauki o skałach, zajmującej się badaniem ich genezy i właściwości); petrograf, litolog


      Źródła:

      SJP.pl

      Petrologia

      nauka o skałach, obejmująca petrogenezę (dział o powstawaniu skał) oraz zajmująca się badaniem ich właściwości; petrografia, litologia


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) geol. nauka o składzie, powstawaniu i rozmieszczeniu skał w skorupie ziemskiej


      Petrologia (od gr. petros „skała” i logos „nauka”) – nauka o skałach. Bada ona właściwości fizyczne i chemiczne skał (także tych pochodzących z kosmosu), opisuje ich budowę, powstawanie, przeobrażanie się i występowanie w płaszczu Ziemi oraz jej skorupie. Zajmuje się problemami geologii dynamicznej, zwłaszcza tektoniki, sedymentologii i wulkanologii, geologii regionalnej i geofizyki, jest powiązana z meteorytyką, geochemią i mineralogią.Odgrywa ważną rolę w poszukiwaniu złóż i surowców skalnych.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Petrologiczny

      odnoszący się do petrologii (petrografii, litologii, nauki o skałach, zajmującej się badaniem ich właściwości oraz genezą); litologiczny


      Źródła:

      SJP.pl

      Petronela

      imię żeńskie


      rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

       (1.1) imię|polski|ż.;


      Petronela – imię żeńskie, pierwotnie będące formą zdrobniałą imienia Petronia.

      W przeszłości występowało także w formach Petronella i Petrunela.

      Petronela imieniny obchodzi 1 maja i 31 maja.

      Znane osoby noszące imię Petronela:

      • Święta Petronela
      • Petronela Aragońska
      • Petronėlė Gerlikienė (1905–1979) – litewska artystka ludowa.

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Petroneliny

      przymiotnik dzierżawczy - należący do Petroneli lub z nią związany


      Źródła:

      SJP.pl

      Petronelka

      regionalnie o biedronce lub ogólniej o jakimś owadzie przypominającym z wyglądu biedronkę


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) gw-pl|Poznań. przest. biedronka


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Petronella

      imię żeńskie


      Źródła:

      SJP.pl

      Petronelów

      Petronelów – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie łaskim, w gminie Buczek.

      W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.


      Źródła:

      Wikipedia

      Petronia

      imię żeńskie


      rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

       (1.1) imię|polski|ż.;


      Petronia – żeński odpowiednik imienia Petroniusz

      Petronia imieniny obchodzi: 31 maja i 4 października.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Petroniny

      przymiotnik dzierżawczy - należący do Petronii lub z nią związany


      Źródła:

      SJP.pl

      Petroniusz

      imię męskie


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

       (1.1) rzad. imię|polski|m.;


      • Petroniusz – imię
      • Gajusz Petroniusz (27-66) – arbiter elegantiae (elegantiarum), rzymski pisarz (poeta), filozof i polityk
      • Petroniusz (zm. ok. 450) – biskup Bolonii, święty katolicki
      • Petroniusz Maksymus (ok. 396-455) – polityk rzymski, epizodyczny cesarz w 455 r.
      • Petroniusz (ur. 1965) – duchowny Rumuńskiego Kościoła Prawosławnego

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Petroniuszek

      zdrobnienie od: Petroniusz (imię męskie)


      Źródła:

      SJP.pl

      Petroniuszkowy

      przymiotnik dzierżawczy - należący do Petroniuszka lub z nim związany


      Źródła:

      SJP.pl

      Petroniuszostwo

      Petroniusz z żoną; Petroniuszowie


      Źródła:

      SJP.pl

      Petroniuszowie

      imię męskie


      Źródła:

      SJP.pl

      Petroniuszowy

      przymiotnik dzierżawczy - należący do Petroniusza lub z nim związany


      przymiotnik dzierżawczy

       (1.1) przest. gwara. taki, który należy do Petroniusza


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Petropawłowsk

      miasto w Kazachstanie; Pietropawłowsk


      Pietropawłowsk (kaz. Петропавл, Petropawł; ros. Петропавловск, Pietropawłowsk) – najbardziej wysunięta na północ stolica obwodu w Kazachstanie, położona w 40 km na południe od granicy z Rosją, w 428 km na północ od Astany. Na początku 2021 roku Pietropawłowsk zamieszkiwało 219 822 osoby. Miasto zajmuje powierzchnię 224,91 km². Jest jedyną większą miejscowością leżącą przy trasie M51.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petropawłowski

      Petropawłowsk


      Patrz:Petropawłowsk

      Źródła:

      SJP.pl

      Petrorafineria

      rafineria paliwowa, zakład przemysłowy, w którym przerabia się ropę naftową na paliwa, najczęściej na benzynę


      Źródła:

      SJP.pl

      Petrorafineryjny

      odnoszący się do petrorafinerii (zakładu przemysłowego, w którym przerabia się ropę naftową na paliwa), związany z takim zakładem (np. przemysł petrorafineryjny)


      Źródła:

      SJP.pl

      Petroskop

      instrument, przyrząd do badania struktur skał oraz pozwalający na określenie budowy sieci krystalicznych


      Źródła:

      SJP.pl

      Petroszański

      przymiotnik relacyjny

       (1.1) związany z Petroszanami, dotyczący Petroszan


      Źródła:

      Wiktionary

      Petroszany

      rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

       (1.1) geogr. miasto w Rumunii, w historycznym Siedmiogrodzie;


      Petroszany (rum. Petroșani, niem. Petroschen, węg. Petrozsény) – miasto w południowo-zachodniej Rumunii, w okręgu Hunedoara, w Karpatach Południowych, w dolinie Jiu. Historycznie położone jest w Siedmiogrodzie. W 2011 roku liczyło ok. 36,5 tys. mieszkańców.


      Źródła:

      Wiktionary oraz Wikipedia

      Petrov

      • Katedra Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Brnie i wzgórze katedralne w Brnie
      • Igor Petrov
      • Petrov – wieś w Czechach w kraju środkowoczeskim w powiecie Praga-Zachód
      • Petrov – gmina w Czechach, w powiecie Hodonín, w kraju południowomorawskim
      • Petrov – miejscowość i gmina w Czechach, w kraju południowomorawskim, w powiecie Blansko

      Źródła:

      Wikipedia

      Petrozawodzk

      stolica Karelii; Pietrozawodsk


      Pietrozawodsk, Petrozawodzk (ros. Петрозаводск, karel. Petroskoi lub Zavod, fiń. Petroskoi, w latach wojny kontynuacyjnej 1941–1944 – Äänislinna, jeszcze w XVI w. znane jak Onegaborg) – miasto w europejskiej części Federacji Rosyjskiej, stolica Republiki Karelii. Port nad jeziorem Onega. Ludność: 281,0 tys. mieszkańców (2020).


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petrozawodzki

      Petrozawodzk; pietrozawodski


      Źródła:

      SJP.pl

      Petru

      nazwisko


      • Petru – rumuński odpowiednik imienia Piotr
      • Petru Rareș (Rumunia) – miasto w Rumunii, w okręgu Okręg Bistrița-Năsăud, nazwa pochodzi od hospodara Mołdawii Piotra Raresza (rum.: Petru Rareș)
      • Ryszard Petru (ur. 1972) – polski ekonomista, polityk.
      • Petru – polski herb książęcy, herb własny rodziny Petru

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petrusewicz

      nazwisko


      Źródła:

      SJP.pl

      Petrycki

      nazwisko


      • Bolesław Petrycki
      • Jacek Petrycki
      • Mychajło Petrycki

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petrycy

      imię męskie


      Źródła:

      SJP.pl

      Petryfikacja

      utrzymywanie i utrwalanie określonej instytucji lub stanu faktycznego


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) geol. proces przemiany materii organicznej lub osadów w kamień, skałę

       (1.2) bud. wzmacnianie i uszczelnianie niestabilnego gruntu pod budowlę przez wstrzykiwanie utwardzacza

       (1.3) przen. utrwalenie się czegoś (np. zasad, prawa, struktury społecznej) w formie odpornej na zmiany

       (1.4) archit. hist. przemiana starożytnych budowli z drewnianych w kamienne z zachowaniem dokładnej formy elementów, które wcześniej były wykonywane z drewna

       (1.5) liter. mit. przemienianie postaci w kamień występujące w mitach, legendach, literaturze fantastycznej


      Petryfikacja (łac. petros - skała, facio – robić, czynić)

      • W geologii jest to proces polegający na lityfikacji (np. zlityfikowanie piasku w piaskowiec).
      • W przenośni określenie to stosuje się mówiąc o utrwalaniu czegoś w określonej formie np. petryfikacja zasad, prawa, struktury społecznej.
      • W języku literatury, filmów i gier fantasy termin ten rozumie się jako „zesztywnienie”, „skostnienie” człowieka lub innej istoty, bądź ich przemianę w kamień.

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Petryfikacyjny

      związany z petryfikacją


      Źródła:

      SJP.pl

      Petryfikować

      utrwalać w pewnej formie; ustalać; konserwować


      Źródła:

      SJP.pl

      Petryfikowanie

      rzeczownik, rodzaj nijaki

       (1.1) odczasownikowy od|petryfikować.


      Źródła:

      Wiktionary

      Petryk

      nazwisko


      Źródła:

      SJP.pl

      Petrykiwka

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) etn. tradycyjny ukraiński ludowy motyw zdobniczy w formie ptaków i kwiatów malowany na przedmiotach użytkowych


      Petrykiwka (ukr. Петриківка; ros. Петриковка, Pietrikowka) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie dniepropetrowskim, siedziba władz rejonu petrykiwskiego.

      Petrykiwka słynie z ludowej sztuki zdobnictwa dekoracyjnymi malowidłami o motywach kwiatowych i zwierzęcych (ukr. петриківський розпис, petrykiwśkyj rozpys). W 2013 roku sztuka malarstwa dekoracyjnego z Petrykiwki została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.


      Źródła:

      Wiktionary oraz Wikipedia

      Petrykowski

      nazwisko


      Źródła:

      SJP.pl

      Petrynał

      piętnastowieczna broń palna z zamkiem kołowym, początkowo stosowana przez jazdę, później przez myśliwych


      Petrynał (ekspoeta, koza) – pojęcie odnoszące się do dwóch różnych typów ręcznej broni palnej: lekkiej średniowiecznej rusznicy lub nowożytnego pierwowzoru pistoletu.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petrynów

      Petrynów – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Żelechlinek.

      W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.


      Źródła:

      Wikipedia

      Petryol

      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. nafta


      Źródła:

      Wiktionary

      Petryolka

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. lampa naftowa


      Źródła:

      Wiktionary

      Petryłów

      Petryłów – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, w gminie Sawin.

      Petrilow był wsią starostwa chełmskiego w 1570 roku. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa chełmskiego.


      Źródła:

      Wikipedia

      Petsitter

      [czytaj: pets-iter] osoba odpłatnie opiekująca się zwierzętami domowymi


      Źródła:

      SJP.pl

      Petsitterka

      [czytaj: pets-iterka] kobieta odpłatnie opiekująca się zwierzętami domowymi


      Źródła:

      SJP.pl

      Petsitting

      odpłatne opiekowanie się zwierzętami domowymi


      Źródła:

      SJP.pl

      Petting

      pieszczoty erotyczne wywołujące orgazm bez stosunku płciowego


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) książk. seks. technika seksualna polegająca na wzajemnych pieszczotach okolic narządów płciowych bez stosunku płciowego


      • petting – forma aktywności seksualnej
      • Petting – gmina w Niemczech, w kraju związkowym Bawaria, w powiecie Traunstein

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Petula

      rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

       (1.1) rzad. imię|polski|ż.


      Źródła:

      Wiktionary

      Petunia

      roślina ozdobna z rodziny psiankowatych


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) bot. nazwa systematyczna|Petunia|ref=tak., południowoamerykańska roślina ozdobna o barwnych i wonnych kwiatach;


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Petycja

      oficjalne pismo z prośbą, najczęściej większej liczby osób, skierowane do osób na wyższym stanowisku; podanie


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) adm. polit. pismo zawierające zbiorową prośbę, kierowane najczęściej do organów władzy;


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Petycjoner

      osoba pisząca lub składająca petycję, prosząca o coś kogoś na wyższym stanowisku poprzez petycję, podanie


      Źródła:

      SJP.pl

      Petycyjny

      związany z petycją


      Źródła:

      SJP.pl

      Petydyna

      pochodna piperydyny, narkotyczny środek przeciwbólowy i przeciwkaszlowy o działaniu zbliżonym do działania morfiny; petidyna


      Petydyna, meperydyna, dolantyna – organiczny związek chemiczny, syntetyczny lek przeciwbólowy o działaniu narkotycznym (odurzającym), opioid, pochodna 4-fenylopiperydyny, agonista głównie receptorów opioidowych μ. W lecznictwie stosowany jest w postaci chlorowodorku.

      Została zsyntetyzowana w 1939 roku i była początkowo używana jako lek atropinopodobny, o działaniu rozkurczowym. Dopiero później wykazano, że wywiera też ośrodkowe działanie przeciwbólowe i wywołuje uzależnienie.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Petyhorski

      charakterystyczny dla petyhorca (żołnierza średniozbrojnej jazdy litewskiej, często używanej do oskrzydlania przełamanego przez husarię frontu przeciwnika), odnoszący się do niego (np. oddział petyhorski)


      Źródła:

      SJP.pl

      Petyhorzec

      żołnierz średniozbrojnej jazdy litewskiej, często używanej do oskrzydlania przełamanego przez husarię frontu przeciwnika


      Źródła:

      SJP.pl

      Petyneta

      tkanina przypominająca tiul


      Źródła:

      SJP.pl

      Petyniak

      nazwisko


      Źródła:

      SJP.pl

      Petytoryjny

      związany z prawami do posiadanej nieruchomości, odnoszący się do takich własności (np. proces petytoryjny)


      Źródła:

      SJP.pl

      Petzl

      Petzl – francuskie przedsiębiorstwo zlokalizowane w Crolles, produkujące sprzęt wspinaczkowy, speleologiczny, turystyczny oraz sprzęt specjalistyczny stosowany w pracach na wysokości. Zostało założone w 1973 roku przez Fernanda Petzla. W Polsce znane jako producent m.in. lin, karabinków, czołówek, uprzęży, płaniet czy Reverso.


      Źródła:

      Wikipedia

      Peugeot

      [czytaj: peŻO, w odmianie: peugeota - czytaj: peŻOta itd.] samochód marki Peugeot


      Peugeot (wymowa: pøˈʒo) – francuski producent samochodów osobowych i dostawczych, a także rowerów, motocykli i skuterów z siedzibą w Sochaux działający od 1810 roku. Wchodzi w skład międzynarodowego koncernu Stellantis.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Pewek

      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

       (1.1) geogr. adm. miasto w azjatyckiej części Rosji, w Czukockim Okręgu Autonomicznym;


      Pewek (ros. Певек) – miasto w azjatyckiej części Rosji, w Czukockim Okręgu Autonomicznym, ośrodek administracyjny rejonu czaunski.

      Leży na wschodnim brzegu Zatoki Czauńskiej Morza Wschodniosyberyjskiego, około 580 km na północny zachód od Anadyru; współrzędne geograficzne 69°42′N 170°19′E; 4,5 tys. mieszkańców (2017); ośrodek regionu wydobycia rud cyny; przemysł materiałów budowlanych i maszynowy; elektrownia cieplna; port morski na Północnej Drodze Morskiej; lotnisko.


      Źródła:

      Wiktionary oraz Wikipedia

      Peweks

      potocznie o sklepie sieci Pewex (Przedsiębiorstwa Eksportu Wewnętrznego, sieci działającej niegdyś w Polsce, oferującej trudno dostępne towary, głównie za dolary); pewex


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Peweksowski

      związany z Peweksem (PEWEX-em); PEWEX-owski


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) związany z peweksem, dotyczący peweksu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pewex

      Przedsiębiorstwo Eksportu Wewnętrznego, sieć działająca w okresie PRL-u obejmująca sklepy oferujące towary trudno dostępne (zagraniczne, przeznaczone na eksport), głównie za dolary; PEWEX


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Pewex-Owski

      PEWEX (Peweks); peweksowski


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) związany z PEWEX-em, dotyczący PEWEX-u


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pewien

      jakiś, któryś z możliwych lub rozpatrywanych, jeden z wielu, bliżej nieokreślony, niejaki


      zaimek

       (1.1) określający rzecz znaną mówiącemu, lecz nieujawnianą czy nieokreślaną dokładnie w danej wypowiedzi; niejaki, jakiś

      przymiotnik

       (2.1) całkowicie przekonany o słuszności


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pewniacha

      mężczyzna pewny, taki, na którym warto polegać, na którego można liczyć w jakiejś sprawie; pewniak


      Źródła:

      SJP.pl

      Pewniaczka

      pewniacha; potocznie:
      1. kobieta, na której można polegać, na którą można liczyć w jakiejś sprawie;
      2. zawodniczka, która jest gwarantowanym zwycięzcą


      Źródła:

      SJP.pl

      Pewniak

      osoba pewna, taka, na której warto polegać, na którą można liczyć w jakiejś sprawie; pewniacha


      Pewniak – pierwszy oficjalny album poznańskiego rapera Palucha. Został wydany 11 kwietnia, 2009 roku nakładem wytwórni Fonografika. Gościnnie pojawiają się Peja, Kajman, Kaczor, Onar czy Północny Toruń Projekt i wielu innych.

      W 2014 roku nakładem oficyny B.O.R. Records ukazało się wznowienie nagrań.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Pewnie

      przysłówek

       (1.1) zdecydowanie, bez wahania, z pewnością siebie

       (1.2) bez obaw, bez ryzyka

      partykuła

       (2.1) pot. komunikuje duże prawdopodobieństwo

      wykrzyknik

       (3.1) pot. potwierdzenie


      Źródła:

      Wiktionary

      Pewniej

      stopień wyższy od przysłówka: pewnie


      Źródła:

      SJP.pl

      Pewniejszy

      stopień wyższy od przymiotnika: pewny


      Źródła:

      SJP.pl

      Pewnik

      1. fakt, prawda oczywista, coś, co nie budzi żadnych wątpliwości, jest całkowicie pewne, udowodnione;
      2. twierdzenie uważane za oczywiste, niepodważalne; aksjomat


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) coś co jest całkowicie udowodnione

       (1.2) mat. log. twierdzenie uważane za niepodważalne


      Aksjomat, postulat, pewnik (gr. ἀξίωμα axíōma, godność, pewność, oczywistość) – jedno z podstawowych pojęć logiki matematycznej. Od czasów Euklidesa uznawano, że aksjomaty to zdania przyjmowane za prawdziwe, których nie dowodzi się w obrębie danej teorii matematycznej.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pewnikiem

      1. fakt, prawda oczywista, coś, co nie budzi żadnych wątpliwości, jest całkowicie pewne, udowodnione;
      2. twierdzenie uważane za oczywiste, niepodważalne; aksjomat


      Źródła:

      SJP.pl

      Pewniuteńki

      zdrobnienie od: pewny; pewniutki


      Źródła:

      SJP.pl

      Pewniutki

      zdrobnienie od: pewny; pewniuteńki


      przymiotnik

       (1.1) zdrobn. od: pewny


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pewno

      prawdopodobnie, pewnie


      przysłówek sposobu

       (1.1) pewnie, prawdopodobnie


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pewność

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) całkowite przekonanie o czymś

       (1.2) swoboda w wykonywaniu czegoś

       (1.3) prawdziwość


      • pewność – w epistemologii przekonanie o prawdziwości jakiegoś twierdzenia, ewentualnie słuszności jakiegoś działania
      • pewność – sytuacja, w której wybranie danego wariantu na pewno pociąga za sobą określone, znane konsekwencje
      • pewność – w teorii prawdopodobieństwa zdarzenie losowe równe przestrzeni zdarzeń elementarnych

      Źródła:

      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pewny

      1. niechybny;
      2. godny zaufania;
      3. niewątpliwy;
      4. niezawodny;
      5. całkowicie przekonany o czymś


      przymiotnik

       (1.1) nie ulegający wątpliwości; taki, który niewątpliwie nastąpi

       (1.2) gwarantujący bezpieczeństwo, bezpieczny

       (1.3) godny zaufania, sprawdzony

       (1.4) gwarantujący trwałość i stałość, zdecydowany, stanowczy, niezachwiany

       (1.5) o człowieku: całkowicie przekonany o czymś, mający silne przeświadczenie


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pewuenowiec

      pracownik PWN-u (Państwowego Wydawnictwa Naukowego); PWN-owiec


      Źródła:

      SJP.pl

      Pewuenowski

      dotyczący wydawnictwa PWN; PWN-owski


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) dotyczący wydawnictwa PWN


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Peyotl

      substancja odurzająca powodująca halucynacje, otrzymywana z niektórych odmian kaktusów; pejotl


      Jazgrza Williamsa (Lophophora williamsii), pejotl, echinokaktus Williamsa, jeżowiec Williamsa – gatunek sukulenta pędowego z rodziny kaktusowatych. Jest byliną pochodzącą z pustyń i półpustyń Nowego Meksyku oraz Teksasu.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Pezda

      nazwisko


      • Aleksandra Pezda – polska dziennikarka
      • Bogusław Pezda (ur. 1969) – polski muzyk, kompozytor i producent muzyczny
      • Jan Pezda (ur. 1940) – polski skoczek narciarski
      • Janusz Pezda (1943–2011) – polski polityk, samorządowiec, wojewoda jeleniogórski
      • Janusz Pezda (ur. 1960) – polski historyk

      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Peżetka

      członkini organizacji Pomoc Żołnierzowi


      Źródła:

      SJP.pl

      Pezetpeer

      skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju męskorzeczowego, nazwa własna

       (1.1) = hist. polit. Polska Zjednoczona Partia Robotnicza;


      Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR) – hegemoniczna partia komunistyczna utworzona 15 grudnia 1948, poprzez połączenie Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Partii Socjalistycznej, po przeprowadzeniu czystek w ich szeregach. Określana również jako realno-socjalistyczna, sprawująca rządy w PRL w latach 1948–1989. Istniała do 29 stycznia 1990.


      Źródła:

      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pezetpeeria

      lekceważące, ironiczne określenie na Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą oraz jej członków i zwolenników


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) polit. hist. lekcew. iron. o strukturach, członkach, zwolennikach PZPR (Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pezetpeerowiec

      członek PZPR-u (Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej); PZPR-owiec, pezetperowiec


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) polit. hist. członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pezetpeerówka

      pezetpeerowiec; PZPR-ówka


      Źródła:

      SJP.pl

      Pezetpeerowski

      związany z PZPR, dotyczący PZPR; PZPR-owski (np. pezetpeerowski towarzysz, aparat pezetpeerowski)


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) hist. polit. związany z PZPR (Polską Zjednoczoną Partią Robotniczą), dotyczący PZPR, charakterystyczny dla PZPR


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pezetperowiec

      członek PZPR-u (Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej); PZPR-owiec, pezetpeerowiec


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) polit. hist. członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR)


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pezetperowski

      rzadko: pezetpeerowski, PZPR-owski (przymiotnik od: PZPR)


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) hist. polit. związany z PZPR (Polską Zjednoczoną Partią Robotniczą), dotyczący PZPR, charakterystyczny dla PZPR


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Peżocik

      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) zdrobn. od peżot


      Źródła:

      Wiktionary

      Peżot

      rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

       (1.1) pot. samochód marki Peugeot


      Źródła:

      Wiktionary

      Pełczanka

      wieś w Polsce


      Pełczanka – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie mińskim, w gminie Cegłów.

      Wieś duchowna położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie garwolińskim ziemi czerskiej województwa mazowieckiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

      Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Jana Chrzciciela i Andrzeja Apostoła w Cegłowie.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Pełczyce

      1. miasto w Polsce;
      2. nazwa kilku wsi w Polsce


      rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna

       (1.1) geogr. miasto w województwie zachodniopomorskim;


      Pełczyce (niem. Bernstein) – miasto w woj. zachodniopomorskim, w powiecie choszczeńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Pełczyce.

      Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 2681 mieszkańców.

      Ośrodek usługowy dla rolnictwa i turystyki; letnisko. Prawa miejskie od 1290 roku, obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 12 listopada 1946.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pełczycki

      przymiotnik od: Pełczyce


      przymiotnik

       (1.1) od Pełczyce


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pełczyczanin

      mieszkaniec Pełczyc (miasta w Polsce)


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełczyczanka

      mieszkanka Pełczyc (miasta w Polsce)


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełczyński

      nazwisko


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełen

      przymiotnik

       (1.1) cały, napełniony do końca

       (1.2) pot. obfitujący w coś, posiadający tego dużą liczbę

       (1.3) zaokrąglony


      Źródła:

      Wiktionary

      Pełgać

      palić się, świecić nierówno (np. o ogniu świeczki)


      czasownik

       (1.1) o płomieniu, ogniu itp.: palić się słabo i nierówno, niepewnie


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pełganie

      rzeczownik, rodzaj nijaki

       (1.1) odczasownikowy od|pełgać.


      Źródła:

      Wiktionary

      Pełka

      nazwisko


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

       (1.1) daw. zdrobn. poufała forma męskiego imienia Świętopełk

       (1.2) daw. zdrobn. poufała forma męskiego imienia Przedpełk


      • Pełka – biskup krakowski (1185–1207)
      • Pełka – duchowny, dziekan krakowskiej kapituły katedralnej (zm. 1257 lub 1258)
      • Pełka – arcybiskup gnieźnieński (1232–1258)
      • Adam Zygmunt Pełka – polski szlachcic (zm. 1777)
      • Andrzej Pełka – pracownik Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek”, ofiara pacyfikacji kopalni w grudniu 1981 (1962–1981)
      • Florian Pełka – polski jezuita (ur. 1937)
      • Herman Pełka – polski duchowny ewangelicki (1831–1900)
      • Jerzy Pełka (1953–2009) – polski pedagog, historyk, regionalista
      • Patryk Pełka – polski koszykarz (ur. 1989)
      • Przemysław Pełka − polski komentator sportowy (ur. 1978)
      • Wiktor Pełka – polski pilot (1913–1996)
      • Monika Pełka-Fedak – polska piłkarka ręczna (ur. 1978)
      • Ewa Pełka-Wierzbicka – polska artystka malarka, profesor sztuk plastycznych (ur. 1952)

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pełnia

      1. jedna z czterech faz Księżyca, podczas której jest on widoczny z Ziemi jako świecąca tarcza;
      2. maksimum, największy stopień natężenia czegoś


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) astr. faza księżyca, w której księżyc jest oświetlony przez słońce w taki sposób, że z ziemi widać wyłącznie jego jasną część

       (1.2) punkt kulminacyjny, szczyt czegoś, najwyższy stan


      Pełnia – faza księżyca, podczas której Księżyc znajduje się w opozycji do Słońca, tzn. kiedy Księżyc znajduje się po przeciwnej stronie Ziemi niż Słońce. Dokładniej, pełnia występuje wtedy, gdy długości ekliptyczne Słońca i Księżyca różnią się o 180 stopni.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pełnić

      wypełniać obowiązki, sprawować funkcję, wypełniać, spełniać coś, odbywać


      czasownik

       (1.1) książk. sprawować jakąś funkcję, wypełniać jakieś obowiązki


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pełnieć

      1. stawać się pełnym; wypełniać się;
      2. stawać się bardziej okrągłym; zaokrąglać się;
      3. pomyślnie się rozwijać; kwitnąć, rozkwitać


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełniej

      stopień wyższy od przysłówka: pełno


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełniejszy

      stopień wyższy od przymiotnika: pełny


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnienie

      rzeczownik, rodzaj nijaki

       (1.1) odczasownikowy od|pełnić.


      Źródła:

      Wiktionary

      Pełnik

      rodzaj roślin z rodziny jaskrowatych, obejmujący kilkadziesiąt gatunków o dłoniastych liściach i okazałych, kulistych kwiatach


      Pełnik (Trollius L.) – rodzaj roślin należący do rodziny jaskrowatych. Należy do niego ok. 30 gatunków występujących w Europie i w Azji na obszarach o klimacie umiarkowanym i okołobiegunowym, z 3 gatunkami występującymi w Ameryce Północnej. We florze Polski i Europy tylko dwa gatunki (lub jeden w zależności od ujęcia systematycznego) – pełnik europejski (T. europaeus) i pełnik alpejski (T. altissimus).


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Pełniuchny

      zdrobnienie o intensywnym odcieniu od przymiotnika: pełny; pełniuśki, pełniusieńki, pełniutki, pełniuteńki


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełniusieńki

      zdrobnienie o intensywnym odcieniu od przymiotnika: pełny; pełniuśki, pełniuteńki, pełniutki


      przymiotnik

       (1.1) pot. zdrobn. od: pełny


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pełniuśki

      zdrobnienie o intensywnym odcieniu od przymiotnika: pełny; pełniusieńki, pełniuteńki, pełniutki


      przymiotnik

       (1.1) pot. zdrobn. od: pełny


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pełniuteńki

      zdrobnienie o intensywnym odcieniu od przymiotnika: pełny; pełniutki, pełniuśki, pełniusieńki


      przymiotnik

       (1.1) pot. zdrobn. od: pełny


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pełniutki

      zdrobnienie o intensywnym odcieniu od przymiotnika: pełny; pełniuteńki, pełniuśki, pełniusieńki


      przymiotnik

       (1.1) zdrobn. od: pełny


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pełno

      przysłówek

       (1.1) tak, że nic się więcej nie zmieści

       (1.2) pod dostatkiem

       (1.3) stopień wyższy lub najwyższy pełniej, najpełniej w większym zakresie czy stopniu, bez uchybień


      Źródła:

      Wiktionary

      Pełnodawkowy

      obejmujący maksymalną możliwą do przyjęcia dawkę czegoś, najczęściej leku lub substancji


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnodyspozycyjny

      gotowy do pełnienia wszelkich obowiązków w dowolnym czasie i miejscu (np. pracownik pełnodyspozycyjny) lub taki, którym można dowolnie dysponować


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnoekranowy

      możliwy do wyświetlenia na całej powierzchni ekranu (np. tryb pełnoekranowy, przegląd pełnoekranowy)


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnoetatowy

      obejmujący pełny etat, określony przez godziny, jakie trzeba spędzić przy jakimś stanowisku wykonując powierzone czynności


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnogłos

      występowanie w językach wschodniosłowiańskich grup dźwiękowych: -oro, -olo-, -ere-, -ele- między spółgłoskami; także: same te grupy dźwiękowe


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) jęz. zjawisko językowe występowania w językach wschodniosłowiańskich grup „-oro-”, „-olo-”, „-ere-” i „-ele-”, którym w innych językach słowiańskich odpowiadają grupy z jedną samogłoską;


      Pełnogłos (ros. полногласие, ukr. повноголосся, biał. поўнагалоссе, łac. pleophonia) – zjawisko typowe dla języków wschodniosłowiańskich (rosyjskiego, ukraińskiego, białoruskiego), polegające na występowaniu pomiędzy spółgłoskami grup typu -oro-, -olo-, -ere-, którym w innych językach słowiańskich odpowiadają grupy z jedną tylko samogłoską.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pełnogłoska

      w językoznawstwie: samogłoska


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnogłoskowy

      przymiotnik od: pełnogłoska; charakterystyczny dla pełnogłoski (w językoznawstwie: samogłoski), związany z nią (np. pełnogłoskowy system języka)


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnokaloryczny

      pokrywający dzienną potrzebną dawkę kalorii, bogaty w kalorie (np. posiłek pełnokaloryczny)


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnoklatkowy

      aparat pełnoklatkowy - aparat pozwalający na większą elastyczność w uzyskiwaniu głębi ostrości


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnokolorowy

      mający pełną gamę kolorów


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnokomfortowy

      odznaczający się pełnym komfortem, dużą wygodą, wieloma udogodnieniami


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnokrwisty

      1. o koniu: czysty rasowo;
      2. pełen wyrazu, temperamentu, żywy (np. pełnokrwiste postaci dramatu)


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnokwalifikowany

      dobrze wykwalifikowany, mający wiele przydatnych, odpowiednich umiejętności


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnokwiatowy

      określenie dopisywane do nazw gatunkowych wielu roślin ozdobnych, charakteryzujące często nietypowe wielkością lub kolorem kwiaty takich roślin (np. złotlin japoński pełnokwiatowy)


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnolecie

      dawniej: pełnoletność, dorosłość, dojrzałość


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnoletni

      taki, który osiągnął pełnoletniość (według Kodeksu Cywilnego "pełnoletnim jest ten, kto ukończył lat osiemnaście" oraz "przez zawarcie małżeństwa małoletni uzyskuje pełnoletniość")


      przymiotnik

       (1.1) mający wiek, w którym według prawa nabywa się pełnię praw obywatelskich oraz ponosi odpowiedzialność za swoje czyny

      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (2.1) ktoś pełnoletni (1.1)


      Pełnoletniość (pełnoletność) – określony przepisami prawa cywilnego status prawny osoby fizycznej, uzyskiwany zwykle po osiągnięciu określonego wieku (osoba bez takiego statusu nazywana jest niepełnoletnim, a potocznie nieletni). Osiągnięcie pełnoletniości wiąże się zazwyczaj z osiągnięciem pełnej zdolności do czynności prawnych oraz możności bycia podmiotem praw i obowiązków.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pełnoletnia

      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) kobieta pełnoletnia

      forma przymiotnika.

       (2.1) ż. od: pełnoletni


      Źródła:

      Wiktionary

      Pełnoletniość

      wiek, w którym uzyskuje się pełnię praw oraz ponosi całkowitą odpowiedzialność za własne czyny (według Kodeksu Cywilnego "pełnoletnim jest ten, kto ukończył lat osiemnaście" oraz "przez zawarcie małżeństwa małoletni uzyskuje pełnoletniość"); pełnoletność


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) praw. regulowany przepisami status prawny osoby, uzyskiwany zwykle po osiągnięciu określonego wieku;

       (1.2) pot. posiadanie wieku 18 lat


      Pełnoletniość (pełnoletność) – określony przepisami prawa cywilnego status prawny osoby fizycznej, uzyskiwany zwykle po osiągnięciu określonego wieku (osoba bez takiego statusu nazywana jest niepełnoletnim, a potocznie nieletni). Osiągnięcie pełnoletniości wiąże się zazwyczaj z osiągnięciem pełnej zdolności do czynności prawnych oraz możności bycia podmiotem praw i obowiązków.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pełnoletność

      wiek, w którym uzyskuje się pełnię praw oraz ponosi całkowitą odpowiedzialność za własne czyny (według Kodeksu Cywilnego "pełnoletnim jest ten, kto ukończył lat osiemnaście" oraz "przez zawarcie małżeństwa małoletni uzyskuje pełnoletność"); pełnoletniość


      rzeczownik, rodzaj żeński

       (1.1) zob. pełnoletniość.


      Pełnoletniość (pełnoletność) – określony przepisami prawa cywilnego status prawny osoby fizycznej, uzyskiwany zwykle po osiągnięciu określonego wieku (osoba bez takiego statusu nazywana jest niepełnoletnim, a potocznie nieletni). Osiągnięcie pełnoletniości wiąże się zazwyczaj z osiągnięciem pełnej zdolności do czynności prawnych oraz możności bycia podmiotem praw i obowiązków.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pełnometrażowiec

      film trwający dłużej niż 55 minut; film pełnometrażowy, film długometrażowy, pełnometrażówka, długometrażowiec


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnometrażówka

      film trwający dłużej niż 55 minut; film pełnometrażowy, film długometrażowy, długometrażowiec, pełnometrażowiec


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnometrażowy

      film pełnometrażowy - film trwający dłużej niż 55 minut; film długometrażowy


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) o filmie przekraczający 55 minut projekcji


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pełnomocnictwo

      pozwolenie, upoważnienie do wykonywania jakichś obowiązków w czyimś imieniu, także wypowiadanie się publicznie w takiej formie


      rzeczownik, rodzaj nijaki

       (1.1) praw. prawo do działania w czyimś imieniu, wydane przez tę osobę

       (1.2) praw. dokument potwierdzający czyjeś prawo do działania w imieniu kogoś innego


      Pełnomocnictwo, pot. upoważnienie – w doktrynie prawa terminem pełnomocnictwo określa się zarówno:

      • czynność prawną, której treścią jest oświadczenie woli mocodawcy upoważniające osobę lub osoby do dokonywania w jego imieniu czynności prawnych określonych w pełnomocnictwie. Na podstawie tego umocowania pełnomocnik jest upoważniony do reprezentowania (zastępstwa) mocodawcy, w zakresie określonym w pełnomocnictwie, w stosunkach prawnych z innymi podmiotami prawa.
      • sam dokument pełnomocnictwa.

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pełnomocniczka

      kobieta upoważniona do wykonywania jakichś obowiązków w czyimś imieniu, także do wypowiadania się publicznie w takiej formie; plenipotentka


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnomocnik

      osoba upoważniona do wykonywania jakichś obowiązków w czyimś imieniu, także do wypowiadania się publicznie w takiej formie; plenipotent


      rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

       (1.1) praw. osoba mająca pełnomocnictwo do wykonywania czynności prawnych w czyimś imieniu


      Pełnomocnictwo, pot. upoważnienie – w doktrynie prawa terminem pełnomocnictwo określa się zarówno:

      • czynność prawną, której treścią jest oświadczenie woli mocodawcy upoważniające osobę lub osoby do dokonywania w jego imieniu czynności prawnych określonych w pełnomocnictwie. Na podstawie tego umocowania pełnomocnik jest upoważniony do reprezentowania (zastępstwa) mocodawcy, w zakresie określonym w pełnomocnictwie, w stosunkach prawnych z innymi podmiotami prawa.
      • sam dokument pełnomocnictwa.

      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pełnomocny

      upoważniony do wykonywania jakichś obowiązków w czyimś imieniu (np. poseł pełnomocny)


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnomorski

      związany z żeglugą na pełnym morzu oraz zadaniami podejmowanymi w trakcie takiej żeglugi (np. kurs pełnomorski)


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) związany z pełnym morzem, dotyczący pełnego morza


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pełnoobjawowy

      wykazujący zespół charakterystycznych objawów danej choroby


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnoplastyczny

      będący idealnym odwzorowaniem czegoś z rzeczywistości (np. rzeźba pełnoplastyczna)


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnopokładowiec

      duży statek transportowy, rozbudowana postać pokładowca o dużej wyporności i ładowności


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnoprawność

      uprawnienie do czegoś w znacznym stopniu, możliwość korzystania z wielu praw, przywilejów


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnoprawny

      uprawniony do czegoś w znacznym stopniu, mający możliwość korzystania z wielu praw, przywilejów


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnoprofilowy

      połączony z wieloma dziedzinami życia lub nauki, łączący w sobie różne zagadnienia lub specjalizacje (np. szpitalny oddział pełnoprofilowy)


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnopłatny

      płacony w pełnym wymiarze, nieobjęty jakimikolwiek upustami płatniczymi lub ulgami


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnopłetwe

      rząd ptaków, gniazdowników, doskonale pływających i nurkujących (należą tu między innymi: fregaty, pelikany, kormorany); rudłonogie, wiosłonogie, pelikanowe


      Pelikanowe, pełnopłetwe, wiosłonogie (Pelecaniformes) – rząd ptaków z infragromady ptaków neognatycznych (Neognathae).


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Pełnopłetwy

      o cechach pełnopłetwych (rząd ptaków)


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnorejowiec

      rodzaj fregaty trzymasztowej z dodatkowym żaglem na ostatnim tylnym maszcie


      rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

       (1.1) żaglowiec mający co najmniej trzy maszty; wszystkie maszty niosą ożaglowanie rejowe


      Fregata, pełnorejowiec (ang. full-rigged ship) – typ ożaglowania, a także sam statek żaglowy charakteryzujący się takim typem ożaglowania. Fregata posiada przynajmniej trzy maszty (a czasami cztery lub nawet pięć), wszystkie niosące ożaglowanie rejowe. Na ostatnim maszcie, poza żaglami rejowymi, może znajdować się też żagiel gaflowy. Pełnorejowce należą do największych żaglowców świata, a nosić mogą do ośmiu pięter żagli rejowych.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pełnorejowy

      fregata pełnorejowa: pełnorejowiec (rodzaj fregaty trzymasztowej z dodatkowym żaglem na ostatnim tylnym maszcie)


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnorogi

      o zwierzętach: mający rogi wypełnione substancją kostną


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnorogie

      o zwierzętach: mający rogi wypełnione substancją kostną


      Pełnorogie – w zoologii, określenie obejmujące przeżuwacze o rogach pełnych, utworzonych z substancji kostnej – przeciwstawiane przeżuwaczom pustorogim, nazywanym też pustorożcami. Zbliżonym terminem pełnorożce określane są jeleniowate.

      W przeciwieństwie do nazw pustorogie (która jest nazwą rodziny Bovidae) oraz pełnorożce (synonim jeleniowatych), terminy pełnorogie i pełnorogi nie są nazwami taksonów.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Pełnorolny

      taki, w którego posiadaniu znajduje się duża powierzchnia gruntów użytkowych, najczęściej ziemi uprawnej


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnorożce

      rodzina ssaków z rzędu parzystokopytnych; jeleniowate, cerwidy


      Jeleniowate, pełnorożce (Cervidae) – rodzina ssaków z rzędu parzystokopytnych (Atriodactyla). Należą do niej zwierzęta o kostnym, pełnym porożu (w przeciwieństwie do rogów) ulegającym u większości gatunków corocznej zmianie. Przykładowi przedstawiciele to: renifer tundrowy, mulak białoogonowy, mundżak indyjski, jeleń szlachetny, sarna europejska, łoś euroazjatycki, daniel zwyczajny, czy jeleń wschodni.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Pełnorożec

      przedstawiciel rodziny ssaków z rzędu parzystokopytnych


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnorozkładowy

      odnoszący się do całkowitego rozkładu cząsteczki chemicznej, rozkładający lub rozkładany całkowicie


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełność

      1. idealność czegoś, osiągnięcie maksymalnego zakresu, natężenia czegoś, stan, w którym niczego nie brakuje;
      2. cecha czegoś, co w środku nie jest puste, przeciwieństwo pustości;
      3. pulchność, zaokrąglenie;
      4. objedzenie, uczucie sytości


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnoskalowy

      1. obejmujący pełną skalę, pełny wymiar czegoś;
      2. wojna pełnoskalowa - typ wojny, w której wykorzystuje się różne rodzaje sił zbrojnych


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) obejmujący pełną skalę, pełny wymiar czegoś


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pełnoskładowy

      dotyczący pełnego składu czegoś, np. sądu


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnospektaklowy

      zajmujący całość spektaklu, wypełniający cały spektakl, będący główną częścią jakiegoś spektaklu (np. program pełnospektaklowy)


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnosprawność

      1. pełna sprawność fizyczna lub psychiczna;
      2. cecha czegoś działającego prawidłowo


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnosprawny

      1. o człowieku: całkowicie sprawny fizycznie i umysłowo;
      2. o maszynie, urządzeniu, programie: działający prawidłowo, bez zakłóceń


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnostandardowy

      odpowiadający wszystkim określonym normom, spełniający wszystkie odpowiednio uszczegółowione wymagania


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnosłony

      mający pełne zasolenie, taki, u którego stężenie soli jest wyjątkowo wysokie (np. morze pełnosłone)


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnotekstowy

      obejmujący całość jakiegoś tekstu w danej publikacji, ogłoszeniu lub notatce, odnoszący się do wszystkich informacji zapisanych w takiej formie


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnotrzonowy

      lejkowniczek pełnotrzonowy - gatunek grzybów z rodziny pieprznikowatych


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnotłusty

      zawierający niezmniejszoną ilość tłuszczu w stosunku do produktów wyjściowych (np. ser pełnotłusty); pełnotłuszczowy


      przymiotnik relacyjny

       (1.1) kulin. mający niezredukowaną ilość tłuszczu


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pełnotłuszczowy

      zawierający niezmniejszoną ilość tłuszczu w stosunku do produktów wyjściowych (np. ser pełnotłuszczowy); pełnotłusty


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnowartościowy

      1. najczęściej o produktach spożywczych lub składnikach tych produktów: zawierający wiele potrzebnych składników odżywczych (np. mleko pełnowartościowe);
      2. o ludziach: odpowiadający wysokim wymaganiom (np. pracownik pełnowartościowy); wartościowy


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnowodny

      taki, w którym występuje podwyższony poziom wody, odznaczający się większym niż zwykle poziomem wód (np. okres pełnowodny - okres podwyższonego poziomu wód w zbiornikach wodnych)


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnowymiarowy

      1. mający wymiary właściwe danym wymaganiom (np. pełnowymiarowy stadion sportowy);
      2. wyrazisty, żywy (np. spektakl pełnowymiarowy)


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnozatrudniony

      pracujący na pełnym etacie


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnoziarnistość

      pełnoziarnisty


      Patrz:pełnoziarnisty

      Źródła:

      SJP.pl

      Pełnoziarnisty

      taki, w skład którego wchodzą niełuskane ziarna zbóż (np. chleb pełnoziarnisty)


      przymiotnik

       (1.1) spoż. zawierający niełuskane ziarna zbóż


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pełnoznaczny

      w językoznawstwie: samodzielny znaczeniowo


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełny

      1. napełniony, wypełniony po brzegi;
      2. kompletny, bez braków; taki, któremu niczego nie brakuje;
      3. zawierający wiele czegoś, nasycony czymś;
      4. niczym nie ograniczony; całkowity, zupełny


      przymiotnik

       (1.1) wypełniony w największym możliwym stopniu

       (1.2) zawierający obfitość rzeczy, dóbr (dobra) lub mnóstwo ludzi

       (1.3) o największej możliwej wartości lub natężeniu

       (1.4) taki, w którym nic nie brakuje

       (1.5) niezawierający pustych przestrzeni

       (1.6) o kwiatach: taki, w którym pręciki i słupek przekształciły się w płatki korony;

       (1.7) przest. pulchny, okrągły

       (1.8) przeniknięty, owładnięty jakąś emocją, myślą itp.

       (1.9) geom. o kącie mającym 360°


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pełtew

      rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

       (1.1) geogr. rzeka na zachodniej Ukrainie, wypływająca ze Lwowa i uchodząca do Bugu z jego lewej strony;


      Pełtew (ukr. Полтва, Połtwa) – rzeka na Ukrainie, w całości położona na terenie obwodu lwowskiego, lewy dopływ Bugu.

      Rzeka o długości ok. 70 km, której źródła znajdują się na wysokości ok. 350 m n.p.m. we Lwowie w dzielnicy Żelazna Woda. Pełtew przepływa przez południową część Roztocza i uchodzi do Bugu w okolicach miasta Busk, na wysokości około 220 m n.p.m. Najważniejszym miastem, przez które przepływa, jest Lwów.


      Źródła:

      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pełzać

      pełznąć;
      1. poruszać się powoli, przylegając spodem ciała do ziemi;
      2. postępować w sposób uległy, poniżając własną godność; płaszczyć się przed kimś;
      3. przenośnie o mgle, dymie, płomieniu, świetle itp.: unosić się nisko, przesuwać się powoli;
      4. o roślinach: piąć się po powierzchni czegoś


      czasownik nieprzechodni niedokonany

       (1.1) o zwierzętach posuwać się powoli, przylegając spodem do podłoża

       (1.2) o ludziach poruszać się wolno, dotykając nieomal brzuchem podłoża lub na czworaka

       (1.3) o roślinach rozrastać się po podłożu

       (1.4) o żywiołach przesuwać się wolno, unosząc się nisko

       (1.5) przen. pejor. zachowywać się w sposób szczególnie uległy


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary

      Pełzacz

      1. niewielki owadożerny ptak leśny z rzędu wróblowatych o charakterystycznym sztywnym ogonie pełniącym rolę podpory podczas wspinania się po pniach drzew;
      2. jedno z metalowych okuć z brzegu żagla, łączących tenże żagiel z masztem;
      3. potocznie o pochlebcy


      Pełzacz (żeglarstwo) – okucie mocujące żagiel do masztu. Zaczepione jest do przedniego liku żagla, a następnie nasuwane na szynę przytwierdzona do masztu. Pełzacze stosowane są na żaglowcach z ożaglowaniem gaflowym i bermudzkim.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Pełzaczowate

      rodzina niewielkich ptaków z rzędu wróblowatych, której gatunki wyróżniają się sztywnym ogonem pomocnym podczas wspinania się po pniach drzew


      Pełzacze, pełzaczowate (Certhiidae) – monotypowa rodzina ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes).


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Pełzaczowaty

      o cechach pełzaczowatych (rodzina niewielkich ptaków z rzędu wróblowatych)


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełzający

      pełznąć;
      1. poruszać się powoli, przylegając spodem ciała do ziemi;
      2. postępować w sposób uległy, poniżając własną godność; płaszczyć się przed kimś;
      3. przenośnie o mgle, dymie, płomieniu, świetle itp.: unosić się nisko, przesuwać się powoli;
      4. o roślinach: piąć się po powierzchni czegoś


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełzak

      gatunek z podgromady korzenionóżek, należący do najprostszego rzędu pierwotniaków o zmiennym kształcie ciała; ameba


      Ameba, pełzak (z greckiego amoibe 'przemiana') – nazwa jednokomórkowych organizmów (w tradycyjnym ujęciu – pierwotniaków) o zmiennym kształcie ciała, poruszających się ruchem pełzakowatym za pomocą nibynóżek. Pojęcie różnie definiowane, w zależności od okresu historycznego i zakresu stosowania, dotyczące pewnej formy życiowej, bądź taksonu. Może być inaczej ujmowane w języku ogólnym niż specjalistycznym (biologicznym).


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Pełzakowaty

      przypominający z wyglądu pełzaka (amebę, jednego z najprostszych pierwotniaków z podgromady korzenionóżek), charakterystyczny dla pełzaka (np. ruch pełzakowaty)


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełzakowce

      protist zdolny do wytwarzania nibynóżek będących organami ruchu i zdobywania pożywienia


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełzakowica

      choroba pasożytnicza, o przebiegu przewlekłym, wywoływana przez amebę; amebiaza; ameboza; entameboza; czerwonka pełzakowa


      Źródła:

      SJP.pl
      Wikipedia

      Pełzakowiec

      protist zdolny do wytwarzania nibynóżek będących organami ruchu i zdobywania pożywienia


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełzakowy

      czerwonka pełzakowa, choroba pasożytnicza, o przebiegu przewlekłym, wywoływana przez amebę; amebiaza; ameboza; entameboza; pełzakowica


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełzanie

      powolny proces odkształcania się niektórych materiałów pod wpływem długotrwałego obciążenia


      rzeczownik, rodzaj nijaki

       (1.1) odczasownikowy od|pełzać.

       (1.2) techn. geol. powolne zwiększanie się odkształceń materiału poddanego długotrwałemu obciążeniu;


      Pełzanie – powolna zmiana kształtu ciała (odkształcenie) wskutek działania stałych, długotrwałych obciążeń, mniejszych od granicy sprężystości materiału. Pełzanie przebiega znacznie szybciej w wysokich temperaturach, np. w przypadku rurociągów, w których znajduje się gorący czynnik pod ciśnieniem, czy elementów turbin gazowych obciążonych statycznie, ale pracujących w wysokich temperaturach.


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary oraz Wikipedia

      Pełzarka

      urządzenie badawcze używane do określania odporności niektórych materiałów na odkształcenia pod wpływem obciążeń


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełzatka

      glon z typu zielenic; kaulerpa


      Źródła:

      SJP.pl

      Pełznąć

      1. poruszać się powoli, przylegając spodem ciała do ziemi; pełzać;
      2. postępować w sposób uległy, poniżając własną godność; płaszczyć się przed kimś; pełzać;
      3. przenośnie o mgle, dymie, płomieniu, świetle itp.: unosić się nisko, przesuwać się powoli; pełzać;
      4. o roślinach: piąć się po powierzchni czegoś; pełzać;
      5. o kolorach: tracić intensywność; blaknąć, płowieć


      czasownik

       (1.1) wolno posuwać się w przód ocierając tułowiem o grunt


      Źródła:

      SJP.pl
      Wiktionary