odmiana sapropelu, ciemnego mułu gnilnego zbiorników wodnych, składająca się ze związków pochodzących z rozkładu materii roślinnej
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
Dyakowski – polski herb szlachecki, odmiana herbu Trąby, przyniesiony z Węgier.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
czaić się, czatować na kogoś, coś
czasownik niedokonany
(1.1) czyhać, czatować na kogoś lub na coś
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dybać.
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
czaić się, czatować na kogoś, coś
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
1. specjalny świder stolarski;
2. metalowy lub drewniany kołek obustronnie zaostrzony
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
maszyna służąca do dyblowania
SJP.pl
dyblik liniaczek - motyl z rodziny miernikowcowatych
SJP.pl
łączyć drewniane elementy, ręcznie lub maszynowo, przy użyciu metalowych kołków (dybli)
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
1. w średniowieczu: kłody lub deski z otworami, w które zakuwano ręce i nogi więźnia
2. uchwyt służący do połączenia dwóch części masztu statku wodnego
SJP.pl
Wikipedia
→ Dybów
Dybowski – polski herb szlachecki, odmiana herbu Nałęcz.
SJP.pl
Wikipedia
stopa wierszowa złożona z dwóch krótkich sylab
SJP.pl
według wierzeń żydowskich: zły duch lub dusza zmarłego wcielająca się w osoby żyjące
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) rel. ezot. w mistycyzmie i folklorze żydowskim dusza zmarłego, która zawładnęła ciałem żywej osoby; zły duch, który wstępuje w żywego człowieka i nadaje mu obcą osobowość;
Dybuk (hebr. דבוק dibuk dosł. „przylgnięcie”; jid. דיבוק dibek) – w mistycyzmie i folklorze żydowskim zjawisko zawładnięcia ciałem żywego człowieka przez ducha zmarłej osoby. Dybukiem nazywa się też samego ducha, duszę zmarłego, która nie może zaznać spoczynku (czy też, wśród zwolenników kabały, reinkarnacji) z powodu popełnionych grzechów i szuka osoby żyjącej, aby wtargnąć w jej ciało. Wedle niektórych mistyków podatne na opanowanie przez dybuka miały być osoby grzeszne, zaś duchy przejawiać miały szczególną aktywność w noc święta Jom Kipur (Dzień Pojednania, Sądny Dzień).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. w średniowieczu: kłody lub deski z otworami, w które zakuwano ręce i nogi więźnia
2. uchwyt służący do połączenia dwóch części masztu statku wodnego
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) drewniane pęta zamykane na ręce, głowę a niekiedy i nogi skazańca;
spójnik
(2.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. gdyby
Dyby – pierwotne pęta drewniane, w postaci desek lub kłód z otworami umożliwiającymi zamknięcie rąk i nóg więźnia. Nazwą tą często określa się też gąsior lub kłodę.
Nie wiadomo, czy wynalazek ten sprowadzono do Polski z Niemiec, jednak nazwa zdaje się pochodzić z języka niemieckiego, ponieważ używano ich wobec złodziei (niem. Dieb). Dyby składają się z dwóch części z wycięciami na nogi lub ręce (w wersji „nożnej” dyby działają podobnie do kłody). Po zamknięciu obie części zbijano gwoździami drewnianymi lub zamykano na kłódkę.Czasem stosowano zamknięcie w dyby na dłuższy okres w charakterze kary, najczęściej pozbawiając skazanego pożywienia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. w gwarze śląskiej: przecież, owszem, rzeczywiście;
2. w staropolszczyźnie: ależ
partykuła
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. przecież
(1.2) gw-pl|Górny Śląsk. owszem
(1.3) gw-pl|Górny Śląsk. rzeczywiście
wykrzyknik
(2.1) stpol. ależ
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: dziesięć, dziesiątka, zwłaszcza dziesięć złotych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zgrub. dziesiątka (wszystkie znaczenia), zwykle dziesięć złotych
(1.2) gw-pl|Śląsk Cieszyński. med. astma
(1.3) harc. potoczna nazwa na namiot wojskowy typu 10
forma czasownika.
(2.1) 3. os. lp. ter. od: dychać
10 (dziesięć) – liczba naturalna następująca po 9 i poprzedzająca 11.Warunek podzielności zapisanej w systemie dziesiętnym liczby przez 10 jest spełniony wówczas, gdy ostatnia cyfra dzielnej to zero.
10 jest także podstawą najczęściej stosowanego systemu pozycyjnego – dziesiętnego. Prawdopodobnie wynika to z posiadania przez ludzi 10 palców u rąk.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: oddychać, zwłaszcza z trudem, ciężko; dyszeć, sapać
czasownik nieprzechodni niedokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk, Kraków, Bukowina, Podhale. oddychać, odpoczywać
SJP.pl
Wiktionary
przewlekła, zapalna choroba dróg oddechowych, charakteryzująca się nadreaktywnością oskrzeli oraz ich skurczem, samoistnie lub farmakologicznie odwracalnym; astma
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. astma oskrzelowa (choroba zwierząt i ludzi)
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
1. medycynie: dotyczący dychawicy, wywołany tą chorobą;
2. z trudem oddychający, słaby;
3. o urządzeniach: źle działający, stary
SJP.pl
czasownik nieprzechodni dokonany
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. odpocząć
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. ukraść
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. odpocząć
Wiktionary
wytwarzanie przez jednego osobnika gamet męskich i żeńskich w różnym czasie, zapobiegające samozapłodnieniu; dichogamia
Dichogamia, dychogamia – wytwarzanie przez jednego osobnika gamet męskich i żeńskich w różnym czasie. Jest to jeden z mechanizmów mający na celu zapobieganie niekorzystnemu samozapłodnieniu. Wyróżnia się dwa rodzaje dichogamii:
SJP.pl
Wikipedia
w starożytnej wersyfikacji: czterozgłoskowa stopa wierszowa; podwójny chorej (trochej), dichorej, dytrochej
SJP.pl
podział czegoś na dwie części, zwłaszcza wykluczające się; dwuczłonowość, dwudzielność
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) filoz. podział pewnej klasy na dwie, zwykle przeciwstawne, grupy elementów lub zestawienie par przeciwstawnych pojęć
(1.2) para przeciwstawnych pojęć lub dwie części pewnej klasy przedmiotów
Dychotomia (gr. dichotomos – przecięty na dwie części) – dwudzielność; podział na dwie części, wzajemnie się wykluczające i uzupełniające do całości.
Podział dychotomiczny zbioru X polega na wyróżnieniu w nim dwóch podzbiorów – A i B – które:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
podział jakiejś całości na dwie różne części
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) podział na dwie części
SJP.pl
Wiktionary
1. dwudzielny, dwojaki;
2. podzielony na dwie przeciwstawne części
przymiotnik relacyjny
(1.1) dwojaki, dwuczęściowy, dwudzielny
(1.2) podzielony na dwie przeciwstawne części
SJP.pl
Wiktionary
dzielenie czegoś na dwie części, kategorie, grupy itp.; dualizacja
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dychotymizować.
Wiktionary
wieś w Polsce
Dychów (dawna niem. nazwa Deichow)) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Bobrowice.
W latach 1954–1958 wieś należała i była siedzibą władz gromady Dychów, po jej zniesieniu w gromadzie Bobrowice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.
SJP.pl
Wikipedia
dwubarwny, dwukolorowy; dichromatyczny
SJP.pl
przysłówek sposobu
(1.1) reg-pl|Poznań. całkiem, zupełnie
przymiotnik
(2.1) gw-pl|Warmia, Mazury. duży
(2.2) gw-pl|Warmia, Mazury. gęsty
Wiktionary
w potocznym wyrażeniu: ani słychu, ani dychu - brak jakiejkolwiek wieści, brak znaku życia
SJP.pl
[czytaj: dajk] nazwisko, m.in. Antoon van Dyck (1599-1641), flamandzki malarz
SJP.pl
zaimek przysłowny upowszechniający
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zawsze
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) rzad. imię|polski|m.;
Dydak – imię męskie pochodzenia greckiego, które oznacza „nauczający”, od gr. διδαχή (didache) (zob. też: dydaktyka). Prawdopodobnie hiszpańskie imię Diego, od imienia Jakuba (Santiago – Sanctus Iacobus; Diego, Diago) lub jako pochodzące z greki, ze słowa didax- 'doktryna, dyscyplina nauki'. Nie można też wykluczyć iberyjskiego (przedindoeuropejskiego) pochodzenia imienia. Patronem imienia jest św. Dydak, biskup Kadyksu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) od Dydak
Wiktionary
→ dydaktyk
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób dydaktyczny
Wiktionary
SJP.pl
1. związany z nauczaniem, dydaktyką; pedagogiczny;
2. książkowo: moralizatorski, pouczający
przymiotnik
(1.1) związany z dydaktyką
(1.2) wykonany w celu pouczania
SJP.pl
Wiktionary
1. specjalista w zakresie metod nauczania i uczenia się;
2. dobry pedagog, człowiek mający zdolności wychowawcze
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) naukowiec specjalizujący się w zakresie dydaktyki
(1.2) książk. zdolny pedagog
forma rzeczownika.
(2.1) D. plural|dydaktyka.
SJP.pl
Wiktionary
1. dział pedagogiki, nauka o metodach nauczania i uczenia się
2. moralizowanie, pouczanie; dydaktyzm
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pedag. nauka o sposobach uczenia
(1.2) książk. moralizowanie, dydaktyzm
(1.3) środ. wykładanie, godziny pracownika naukowego spędzone na wykładaniu
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lp. od: dydaktyk
Dydaktyka – jedna z głównych gałęzi nauk pedagogicznych, która zajmuje się procesami nauczania i uczenia się, wszelkimi przedmiotami na kolejnych poziomach tych procesów, od przedszkola do studiów wyższych, a także mających miejsce poza instytucjami oświatowymi, przy zwykłych czynnościach. Jest to zatem nauka o systemie poprawnie uzasadnionych twierdzeń i hipotez dotyczących procesu, zależności i prawidłowości nauczania a uczenia się oraz sposobów kształtowania tego procesu przez człowieka.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
moralizowanie, pouczanie; dydaktyka
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) książk. zespół cech stanowiący o walorach wychowawczych i edukacyjnych
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dytek; dawniej:
1. drobna moneta;
2. pieniądz
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) daw. pot. drobna moneta zdawkowa w I Rzeczypospolitej, także ogólne żartobliwe określenie ówczesnych pieniędzy
(1.2) poznań. pierś kobiety, rzad. zwierzęcia
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nieduży ssak drapieżny z rodziny dydelfów, torbacz żyjący w lasach Ameryki Północnej i Środkowej; opossum, opos, szczur workowaty
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) zool. nazwa systematyczna|Didelphis|Linnaeus|ref=tak., ogoniasty ssak ze spiczastym pyskiem i krótkimi kończynami, z podrodziny dydelfów, występujący w Ameryce;
Dydelf (Didelphis) – rodzaj ssaków z podrodziny dydelfów (Didelphinae) w obrębie rodziny dydelfowatych (Didelphidae).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzina niewielkich (największe są wielkości kota) ssaków z rzędu torbaczy, zamieszkujących Amerykę Środkową i Południową, o długim, chwytnym ogonie, cenione dla futra; dydelfy; oposy; szczury workowate
Dydelfowate, szczury workowate (Didelphidae) – rodzina ssaków z rzędu dydelfokształtnych (Didelphimorphia). Obejmuje gatunki wszystkożernych, niewielkich ssaków podobnych do szczura. W zapisach kopalnych są znane z pokładów górnej kredy.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach dydelfowatych (rodzina ssaków)
SJP.pl
rodzina niewielkich (największe są wielkości kota) ssaków z rzędu torbaczy, zamieszkujących Amerykę Środkową i Południową, o długim, chwytnym ogonie, cenione dla futra; oposy; dydelfowate; szczury workowate
Dydelfy (Didelphinae) – podrodzina ssaków z rodziny dydelfowatych (Didelphidae).
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Dydnia; dydniański
SJP.pl
kaduk, diabeł, czart
Dydko, didko, ditko, dytko, dydo – nadprzyrodzona istota z polskiego folkloru, pierwotnie demon z wierzeń słowiańskich, później zdegradowany do roli straszydła.
Postać dydka wywodzi się od znanego na Rusi demona opiekuńczego domu (por. domowik), po chrystianizacji zdegradowanego do roli diabła, zwłaszcza leśnego, ostatecznie zaś do roli nocnego straszydła, którym straszono dzieci (por. bobo).
SJP.pl
Wikipedia
wieś w Polsce
Dydnia – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie brzozowskim, w gminie Dydnia. Leży na Pogórzu Dynowskim, na wschód od Brzozowa, 8 km na południe od Niewistki.
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Dydnia. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Dydnia.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Dydnia; dydeński
SJP.pl
Dydona
SJP.pl
kroić coś tępym nożem
SJP.pl
legendarna założycielka Kartaginy
Dydona (Elissa; łac. Dido, poetycka forma Didona pochodzi od Wergiliusza) – według Eneidy legendarna założycielka Kartaginy i jej pierwsza królowa.
Według przekazu starożytnych historyków Timajosa i Pompejusza Trogusa w IX wieku p.n.e. z Tyru miała zbiec grupa jego mieszkańców na północne wybrzeża Afryki, niedaleko fenickiej kolonii Utyki. Przywódczynią kolonistów była Dydona (zwana też Eliszą lub Elissą), która uciekła, ponieważ jej brat Pigmalion zabił jej męża Acharbasa (w Eneidzie: Sycheusza lub Sycheja). W jej otoczeniu znajdowali się bogaci Fenicjanie (nie jest wyjaśnione dlaczego, prawdopodobnie to oni uciekali), w drodze zatrzymali się na Cyprze, skąd zabrano arcykapłana i dużą grupę dziewcząt. Gdy wysiedli na ląd, otoczyli ich miejscowi Numidyjczycy i zaczęły się pertraktacje. Ostatecznie Dydonie użyczono takiego skrawka ziemi na wybrzeżu, jaki obejmie skóra wołu. Dydona pocięła więc ją na wąskie paski i objęła nimi miejsce, na którym wzniesiono Byrsę (stgr. βύρσα – skóra) – akropol Kartaginy. Imię Elissy zostało zmienione przez tubylców na Dydona, co oznacza „wędrowniczka”. Wcześniejsze imię pochodzi od fenickiego bóstwa Ela – być może więc Elissa była w Fenicji jego kapłanką.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
Antoni Pacyfik Dydycz (ur. 24 sierpnia 1938 w Serpelicach) – polski duchowny rzymskokatolicki, kapucyn, doktor nauk humanistycznych w zakresie historii, biskup diecezjalny drohiczyński w latach 1994–2014, od 2014 biskup senior diecezji drohiczyńskiej.
SJP.pl
Wikipedia
mieszanina pierwiastków ziem rzadkich zwłaszcza neodymu i prazeodymu, uważana dawniej za pierwiastek, stosowana do barwienia szkieł filtrów optycznych
Dydym (także didym) – nazwa zaproponowana w 1841 roku przez C. G. Mosandera dla rzekomego pierwiastka chemicznego mającego być jednym z lantanowców (proponowany symbol to Di). Później jednak okazało się, że jest to mieszanina dwóch pierwiastków, nazwanych w 1885 roku przez Auera von Welsbacha neodymem i prazeodymem.
SJP.pl
Wikipedia
zniesławienie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. zniszczenie dobrej opinii o kimś przez publiczne rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji na jego temat
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
czasownik
(1.1) daw. gw-pl|Kresy. obrażać
Wiktionary
SJP.pl
izomorfizm rozmaitości różniczkowych
Dyfeomorfizm – izomorfizm rozmaitości różniczkowych, tj. odwzorowanie bijektywne pomiędzy rozmaitościami różniczkowymi, które jest różniczkowalne oraz takie, iż odwzorowanie do niego odwrotne jest również różniczkowalne.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) środ. mot. dyferencjał, mechanizm różnicowy
Wiktionary
dawniej:
1. różnica;
2. sporna sprawa, zwłaszcza o majątek
SJP.pl
wyodrębnianie się wyspecjalizowanych składników z jakiejś całości
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zróżnicowanie, różnicowanie się, wyodrębnianie się różnorodnych składników z całości
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
1. wykazujący jakąś różnicę między dwoma przedmiotami lub zjawiskami;
2. w matematyce: różniczkowy
SJP.pl
mechanizm umożliwiający obracanie się kół z różną prędkością, stosowany w pojazdach; mechanizm różnicowy
Mechanizm różnicowy, przekładnia różnicowa, potocznie dyferencjał (od „dyferencja”, daw. różnica) – przekładnia mechaniczna zębata, wynaleziona w starożytnych Chinach przez Ma Juna w III w.n.e., stosowana od czasów Carla Benza w układzie napędowym pojazdów.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: dotyczący sporu, będący przedmiotem sporu; sporny
SJP.pl
choroba pasożytnicza człowieka i zwierząt, wywoływana przez tasiemca bruzdogłowca szerokiego
SJP.pl
zjawisko fizyczne dotyczące zmiany kierunku rozchodzenia się fal na krawędzi przeszkody; uginanie się fal
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fiz. zjawisko fizyczne polegające na ugięciu fali na krawędziach przeszkody lub szczeliny, co powoduje jej rozchodzenie się w kierunkach innych niż prostoliniowy
Dyfrakcja (ugięcie fali) – zespół zjawisk związanych ze zmianą kierunku rozchodzenia się fali będący odstępstwem od praw optyki geometrycznej. Dyfrakcję w węższym znaczeniu określa się jako ugięcie światła wokół krawędzi przeszkody lub otworu w obszarze cienia przeszkody.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z dyfrakcją
SJP.pl
przyrząd optyczny do badania struktury przedmiotów z wykorzystaniem dyfrakcji fal zachodzącej na badanym przedmiocie
Dyfraktometr – przyrząd pomiarowy służący do analizy struktury substancji krystalicznych na podstawie ich obrazów dyfrakcyjnych.
Dyfraktometr rejestruje kierunki (kąty odbłysku) oraz natężenia ugiętych wiązek promieniowania. W zależności od rodzaju użytego promieniowania dyfraktometry dzieli się na rentgenowskie (stosowane najczęściej), neutronowe i elektronowe.
SJP.pl
Wikipedia
ostra choroba zakaźna wywołana zarazkiem maczugowca; błonica; dyfteryt
Błonica – choroba zakaźna, najczęściej występująca u dzieci, wywoływana przez maczugowiec błonicy. Głównym czynnikiem chorobotwórczym jest wytwarzany przez niektóre szczepy tych bakterii jad: toksyna błonicza.
W Polsce wprowadzono obowiązkowe szczepienia ochronne (w postaci szczepionki Di-Per-Te, DPT/DTP).
SJP.pl
Wikipedia
ostra choroba zakaźna wywołana zarazkiem maczugowca; błonica; dyfteria
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. błonica
Błonica – choroba zakaźna, najczęściej występująca u dzieci, wywoływana przez maczugowiec błonicy. Głównym czynnikiem chorobotwórczym jest wytwarzany przez niektóre szczepy tych bakterii jad: toksyna błonicza.
W Polsce wprowadzono obowiązkowe szczepienia ochronne (w postaci szczepionki Di-Per-Te, DPT/DTP).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ dyfteryt
SJP.pl
→ dyfteryt
SJP.pl
połączenie dwóch samogłosek w jednej sylabie; dwugłoska
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. dźwięk samogłoskowy o zmiennym przebiegu artykulacji, będący złożeniem samogłoski i półsamogłoski; przez użytkowników języka postrzegany jako złożenie dwóch samogłosek;
Dyftong, dwugłoska (stgr. δίφθογγος diphthongos „dwubrzmiący”) – pojedyncza samogłoska (na ogół długa) o zmiennym przebiegu artykulacji, co sprawia, że ucho ludzkie słyszy dwa dźwięki, mimo że są one zespolone niejako w jeden i mają właściwości pojedynczej samogłoski.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ dyftong; dyftongowy
SJP.pl
proces przekształcania się samogłoski w dwugłoskę
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fonet. proces przekształcania się samogłoski w dyftong;
Dyftongizacja – proces powstawania dwugłosek (czyli dyftongów) z samogłosek prostych (czyli monoftongów). Występuje m.in. w języku czeskim (np. [uː] > [ou]) i w niektórych gwarach polskich, np. podhalańskiej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ dyftong; dyftongiczny
SJP.pl
dywdyk; tyftyk;
1. dawniej: tkanina wełniana, jedwabna lub bawełniana; ubiór z tej tkaniny;
2. dawniej: jedwabna kapa na konia
SJP.pl
ulegać dyfuzji; samorzutnie przenikać, mieszać się
SJP.pl
chem., fiz. mieszanie się gazów, cieczy i ciał stałych przy bezpośrednim zetknięciu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fiz. proces samorzutnego rozprzestrzeniania się cząsteczek lub energii w materialnym ośrodku – gazie, cieczy, ciele stałym lub plazmaazmie;
(1.2) zob. dyfuzja kulturowa.
(1.3) zob. dyfuzja odpowiedzialności.
(1.4) zob. dyfuzja innowacji.
Dyfuzja (łac. diffusio „rozprzestrzenianie”) – proces samorzutnego rozprzestrzeniania i przenikania się cząsteczek lub energii w każdym ośrodku (o temperaturze T > 0 K) (np. w gazie, cieczy lub ciele stałym itd.), będący konsekwencją chaotycznych zderzeń cząsteczek dyfundującej substancji między sobą lub z cząsteczkami otaczającego ją ośrodka.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zwolennik poglądu przypisującego szczególne znaczenie procesowi przenikania elementów jednej kultury do innej
SJP.pl
SJP.pl
pogląd przypisujący szczególne znaczenie procesowi przenikania elementów jednej kultury do innej
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. przewód z rosnącym przekrojem poprzecznym, powodującym spowolnienie przepływu cieczy lub gazu i rozproszenie ich strumienia;
(1.2) techn. element rozpraszający fale dźwiękowe lub świetlne
(1.3) fryzj. nakładka na suszarkę o okrągłej podstawie, która ułatwia stylizację włosów
Dyfuzor – kanał przepływowy z rosnącym przekrojem poprzecznym, np. stożkowo rozszerzający się lub spiralny odcinek rury, kanał międzyłopatkowy ograniczony łopatkami sprężarki przepływowej lub pompy wirowej. W dyfuzorze (w wyniku wzrostu przekroju poprzecznego) następuje spowolnienie przepływu płynu, co odpowiada przemianie energii kinetycznej strumienia w energię ciśnienia.
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
związany z dyfuzją; otrzymywany przez dyfuzję
SJP.pl
kobiecy ukłon: jednoczesne ugięcie kolana i lekki skłon głową z odciągnięciem rękami sukienki na boki
Dygnięcie (dyg) – ukłon dziewczęcy i kobiecy, polegający na jednoczesnym ugięciu kolana oraz lekkim skłonie głowy, wraz z rozsunięciem rękami fałdów sukienki na boki. Współcześnie rzadko stosowany. Wymóg jego wykonywania związany jest z etykietą i protokołem dyplomatycznym, obowiązuje podczas ceremonii przywitania z głowami koronowanymi.
SJP.pl
Wikipedia
1. kłaniać się, wykonując dyg
2. potocznie:
a) iść po coś
b) podnosić coś ciężkiego
c) dygać się - bać się
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. dygnąć)
(1.1) zwykle o dziewczynie kłaniać się, lekko uginając nogi
(1.2) pot. biec
(1.3) środ. uczn. bać się, martwić się
(1.4) środ. wojsk. robić pompki lub przysiady; ćwiczyć mięśnie
czasownik przechodni niedokonany (dk. dygnąć)
(2.1) pot. podnosić, nieść ciężką rzecz
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dygać.
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
nazwisko, np. Stanisław Dygat (1914 - 1978), polski pisarz i scenarzysta filmowy
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m., fikcyjne, pojawiające się jedynie w związku frazeologicznym
Wiktionary
minerał, siarczek miedzi
SJP.pl
dawniej: księga zawierająca zbiór praw
SJP.pl
dawniej: trawienie; digestia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. trawienie
SJP.pl
Wiktionary
oszklona komora laboratoryjna, z której za pomocą wentylatora lub naturalnego ciągu usuwane są szkodliwe gazy; digestorium
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) chem. laboratoryjna przeszklona komora, zaopatrzona w wentylację wywiewną;
Dygestorium, wyciąg laboratoryjny – przeszklona komora o kształcie dużej szafy, zaopatrzona w wydajny wentylator stale wydmuchujący z niej powietrze poza teren laboratorium (najczęściej umiejscowiony na dachu). Jej podstawowym zadaniem jest zapobieganie wydostawania się do atmosfery laboratorium szkodliwych substancji (trucizn, agresywnych lub nieprzyjemnie pachnących gazów itp.), a także ochrona przed ewentualnymi pożarami i eksplozjami. Dygestoria stosuje się w laboratoriach chemicznych, biologicznych, analitycznych i przy niektórych rodzajach produkcji przemysłowej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w geologii: drugorzędny fałd powstały w płaszczowinie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fałdy na powierzchni grzbietowej lub czołowej płaszczowiny;
(1.2) wypychanie jednej cieczy przez drugą w ruchu nieregularnym;
Dygitacja (od łac. digitus – palec) – w geologii – określenie fałdu w płaszczowinie skalnej odgałęziającego się od głównej masy płaszczowiny.
Terminem dygitacja, palczastość określa się również wypychanie jednej cieczy przez drugą w ruchu nieregularnym, w formie palców lub języków.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
glikozyd nasercowy występujący w liściach naparstnicy
SJP.pl
digitalizacja, cyfryzacja;
1. nadawanie postaci cyfrowej różnego rodzaju danym; digityzacja;
2. upowszechnienie się umiejętności korzystania z techniki cyfrowej w różnych dziedzinach życia
Cyfryzacja (inaczej digitalizacja) – proces przekształcania informacji analogowej do postaci cyfrowej (tj. czytelny dla komputerów i urządzeń cyfrowych).
SJP.pl
Wikipedia
→ dygitalizacja; digitalizacyjny
SJP.pl
urządzenie przetwarzające sygnał analogowy na sygnał cyfrowy; digitalizator, digitizer, dygitalizer, dyskretyzator, konwertor analogowo-cyfrowy
SJP.pl
urządzenie przetwarzające sygnał analogowy na sygnał cyfrowy; digitizer, digitalizator, dyskretyzator, konwertor analogowo-cyfrowy
SJP.pl
nadawać czemuś (muzyce, obrazowi, danym) postać cyfrową; digitalizować, cyfryzować
SJP.pl
wykorzystujący technikę cyfrową; cyfrowy, digitalny, digitalowy, dygitalowy
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z technologią cyfrową
SJP.pl
Wiktionary
wykorzystujący technikę cyfrową; cyfrowy, digitalny, dygitalny, digitalowy
SJP.pl
stan, kiedy wersja literacka danego języka w takim stopniu odbiega od wersji potocznej, że można je uznać za odrębne języki
Dyglosja (z gr. διγλωσσία, diglossia „dwujęzyczność”) – sytuacja, w której jedna społeczność językowa posługuje się dwiema odmianami języka (systemami językowymi), spełniającymi różne funkcje i mającymi własny zakres zastosowania. Charles Ferguson opisał dyglosję jako kontrast między dwoma wariantami językowymi, wyższym (H, high) i niższym (L, low). Stanowi formę społecznego bidialektyzmu lub bilingwizmu. Czasem dochodzi do współistnienia więcej niż dwóch systemów językowych.
SJP.pl
Wikipedia
1. ukłonić się, wykonując dyg;
2. potocznie:
a) pójść po coś;
b) podnieść coś ciężkiego;
c) uderzyć w coś z dużą siłą
SJP.pl
1. ukłonić się, wykonując dyg;
2. potocznie:
a) pójść po coś;
b) podnieść coś ciężkiego;
c) uderzyć w coś z dużą siłą
Dygnięcie (dyg) – ukłon dziewczęcy i kobiecy, polegający na jednoczesnym ugięciu kolana oraz lekkim skłonie głowy, wraz z rozsunięciem rękami fałdów sukienki na boki. Współcześnie rzadko stosowany. Wymóg jego wykonywania związany jest z etykietą i protokołem dyplomatycznym, obowiązuje podczas ceremonii przywitania z głowami koronowanymi.
SJP.pl
Wikipedia
urząd dygnitarza; wysokie, zaszczytne stanowisko
SJP.pl
przymiotnik od: dygnitarz
SJP.pl
urząd, stanowisko dygnitarza
SJP.pl
osoba zajmująca wysokie stanowisko urzędowe
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) ktoś piastujący wysoki urząd
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. żona dygnitarza
Wiktionary
dawniej: córka dygnitarza
SJP.pl
drżenie, dygotanie, dreszcze
SJP.pl
trząść się ze strachu lub zimna
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zadygotać)
(1.1) ulegać powtarzającym się wstrząsom o dużej częstotliwości
czasownik zwrotny niedokonany dygotać się
(2.1) rzad. wzmocnione znaczenie (1.1)
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dygotać.
Wiktionary
drżenie, dygotanie
SJP.pl
wywołujący drżenie, skłonny do drżenia; drżący, dygoczący, dygliwy
SJP.pl
nieść coś z trudem; dźwigać, taszczyć
czasownik
(1.1) gw-pl|Lwów. nosić, przynosić
SJP.pl
Wiktionary
wieś w Polsce
Dygowo (tuż po wojnie Degów, niem. Degow) – wieś gminna w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kołobrzeskim, w gminie Dygowo.
Według danych z 1 stycznia 2011 r. wieś miała 1615 mieszkańców.
W miejscowości ma siedzibę jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej włączona do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Dygowo
SJP.pl
1. wypowiedź, uwaga niedotycząca głównego tematu; wtrącenie, wtręt;
2. w literaturoznawstwie: odejście od głównego tematu narracji i rozwijanie w jej obrębie tematów ubocznych, luźno lub zupełnie niezwiązanych z tematem głównym; ekskurs;
3. w astronomii: przejście ciała niebieskiego przez punkt styczności równoleżnika niebieskiego i wertykału
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chwilowe odejście od głównego wątku wypowiedzi
Dygresja, wtrącenie (z łac. digressio – odejście, rozejście się) – odejście od głównego tematu narracji lub wypowiedzi. Dygresja polega na okresowym wprowadzeniu wątków luźno lub wcale niezwiązanych z podstawową treścią utworu lub wypowiedzi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: dygresja
SJP.pl
cecha wypowiedzi lub utworu, charakteryzująca się odejściem od głównego tematu
SJP.pl
mający charakter dygresji, zawierający dygresję - wypowiedź, uwagę niedotyczącą głównego tematu
SJP.pl
minerał, fosforan miedzi
SJP.pl
nazwisko
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w Austrii i Czechach, najdłuższy prawy dopływ Morawy, powstaje z połączenia Dyi Morawskiej oraz Dyi Niemieckiej;
Dyja (cz. Dyje, niem. Thaya) – rzeka w Masywie Czeskim, w Austrii i Czechach, w zlewisku Morza Czarnego, najdłuższy prawy dopływ Morawy, o długości 235 km, począwszy od miejscowości Raabs an der Thaya, gdzie następuje połączenie składających się na nią dopływów:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
czterosylabowa stopa metryczna, w której pierwsza i trzecia są nieakceptowane, a druga i czwarta - akcentowane
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Dyją, dotyczący Dyi
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
1. w starożytnych Atenach: jedna z dziesięciu części sądu przysięgłych;
2. oddział urzędu administracyjnego lub sądu
Dykasteria (od gr. dikasterion – władza, sąd) – urząd administracyjny Kościoła katolickiego.
Większość dykasterii watykańskich zwana jest obecnie kongregacjami lub radami. Członkami rad mogą być osoby świeckie, jednakże w skład kongregacji wchodzą wyłącznie kardynałowie i biskupi. Przewodniczącego kongregacji nazywa się prefektem lub proprefektem, jeśli nie jest kardynałem. Zarówno on, jak i przewodniczący rady, wyznaczani są przez papieża na pięcioletnią kadencję. Prefektem kongregacji może zostać kardynał, w wypadku rady nie jest to warunek konieczny.
SJP.pl
Wikipedia
maszyna do obróbki drewna
SJP.pl
sposób mówienia, poprawnego wymawiania wyrazów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) sposób wymawiania wyrazów i zdań
Dykcja (łac. dictio) – sposób mówienia, poprawnego wymawiania wyrazów przy uwzględnieniu wszystkich procesów zachodzących w wyrazach i na ich granicach. Zasadnicza umiejętność w wykonywaniu takich zawodów jak: śpiewak, aktor, prezenter telewizyjny lub radiowy, nauczyciel.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawna nazwa słownika
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. słownik
(1.2) daw. encyklopedia
SJP.pl
Wiktionary
→ dykcja
SJP.pl
nazwisko, m.in. Bożena Dykiel, polska aktorka
SJP.pl
płyta sklejona z nieparzystej liczby fornirów; sklejka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) płyta sklejona z fornirów
(1.2) środ. typogr. szerokość pola znaku w danym kroju pisma
(1.3) środ. denaturat wypijany przez meneli
Sklejka (potocznie dykta, z niem. Dickte) – materiał kompozytowy sklejony z krzyżujących się cienkich warstw drewna (obłogów). Zwykle składa się z nieparzystej ich liczby. Sklejki wytwarza się z różnych gatunków drewna, najczęściej z brzozy, olchy, sosny, rzadziej z buku lub z drzew egzotycznych. Wewnętrzne warstwy sklejki często są z innego, tańszego gatunku niż zewnętrzne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od dyktat
Wiktionary
przenośne urządzenie umożliwiające nagrywanie dźwięku
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) elektron. przenośny magnetofon lub urządzenie cyfrowe z wbudowanym mikrofonem, umożliwiające nagrywanie dźwięku;
Dyktafon – przenośny magnetofon lub urządzenie cyfrowe z wbudowanym mikrofonem, umożliwiające nagrywanie i odtwarzanie dźwięku, np. mowy. Nośnikiem dźwięku może być kaseta magnetofonowa o różnym czasie nagrania i wielkości lub układ elektroniczny zapisujący w formie cyfrowej skompresowany dźwięk.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od dyktafon
Wiktionary
1. ćwiczenie ortograficzne polegające na zapisywaniu dyktowanego tekstu;
2. dawniej: dyktowanie danego tekstu; tekst zapisany ze słów dyktującego; dyktat
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) eduk. ćwiczenie ortograficzne polegające na zapisywaniu dyktowanej treści
(1.2) eduk. zapisany ze słuchu tekst podyktowanego ćwiczenia ortograficznego
(1.3) narzucanie czegoś
(1.4) rada dawana w celu dokonania lepszego wyboru
Dyktando (łac. dicto – dyktuję) – rodzaj sprawdzianu polegający na zapisaniu ze słuchu dyktowanego tekstu. Oceniana jest poprawność zapisu pod względem zgodności z zasadami ortografii i interpunkcji. Najczęściej dyktanda przeprowadzane są w szkołach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. władza absolutna w państwie;
2. narzucanie komuś swej woli lub swego zdania;
3. dawniej: dyktowanie tekstu; dyktando
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) narzucanie komuś swej woli lub swego zdania
(1.2) polit. władza absolutna
SJP.pl
Wiktionary
1. osoba posiadająca absolutną władzę w państwie, zwykle opierająca się na sile armii;
2. urzędnik w starożytnym Rzymie;
3. kreator, uznany projektant
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. urzędnik nadzwyczajny w republice rzymskiej, któremu przyznawano czasową władzę absolutną dla zapobieżenia kryzysowi;
(1.2) polit. przywódca kraju, który sprawuje wyłączną, nieograniczoną i nadzwyczajną władzę
(1.3) przen. tyran
(1.4) hist. tytuł przyznawany niektórym wojskowym dowódcom powstania
(1.5) książk. osoba narzucająca innym swoją wolę
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. kobieta posiadająca absolutną władzę w państwie, zwykle opierającą się na sile armii;
2. kreatorka, uznana projektantka
SJP.pl
dotyczący dyktatora lub dyktatury; bezwzględny, arbitralny
przymiotnik
(1.1) polit. związany z dyktatorem lub z dyktaturą
SJP.pl
Wiktionary
1. urząd, władza dyktatora;
2. narzucanie innym swojej woli lub swojego zdania
SJP.pl
forma sprawowania władzy przez jedną osobę lub grupę osób, mającą poparcie wojska i policji; rządy dyktatora
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) polit. forma sprawowania absolutnej i nieograniczonej władzy przez jedną osobę lub grupę osób;
Dyktatura (łac. dictare – dyktować) – forma rządów oparta na arbitralnej władzy jednostki (dyktatora) lub wąskiej grupy osób, wyjętych spod społecznej kontroli. System charakterystyczny dla reżimów autorytarnych i totalitarnych, stanowiąc przeciwieństwo systemów demokratycznych.
Termin wywodzący się od starożytnego rzymskiego urzędu dyktatora (łac. dictator), obejmującego nadzwyczajne uprawnienia w sytuacji kryzysowej państwa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
opowieść o zabawnym zdarzeniu; anegdotka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) opowieść o zabawnym zdarzeniu
SJP.pl
Wiktionary
dawniej:
1. rodzaj wewnętrznego telefonu, służącego do dyktowania listów;
2. telefoniczne urządzenie podsłuchowe
SJP.pl
1. mówić lub czytać tekst osobie, która ma go zapisać;
2. nakazywać, narzucać coś komuś;
3. o sercu, rozumie, doświadczeniu: wskazywać, podsuwać komuś sposób postępowania
czasownik przechodni niedokonany (dk. podyktować)
(1.1) mówić lub odczytywać tekst komuś, by go zapisał
(1.2) zmuszać kogoś do przyjęcia jakichś warunków
(1.3) kierować zachowaniem
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) nazwa czynności lub procesu określonego czasownikiem „dyktować”
Wiktionary
związany z dyktą
SJP.pl
1. gruba, mocna deska wykorzystywana do budowy stropów, ścian, mostów itp.;
2. betonowy lub żelbetowy element konstrukcji przypominający tę deskę
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) przest. okorowany pień drzewa służący jako element konstrukcyjny
(1.2) bud. podłużny prostokątny kawałek materiału, zwłaszcza drewna, wzmacniający konstrukcję budowli
(1.3) daw. uczn. stud. gw-pl|Lublin. ocena niedostateczna
SJP.pl
Wiktionary
1. gruba, mocna deska wykorzystywana do budowy stropów, ścian, mostów itp.;
2. betonowy lub żelbetowy element konstrukcji przypominający tę deskę
SJP.pl
czasownik
(1.1) poznań. - tańczyć
Wiktionary
odroczenie sprawy sądowej
SJP.pl
Wikipedia
związany z dylacją
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
wieś w Polsce
Dylągówka – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie rzeszowskim, w gminie Hyżne.
W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Dylągówka, po jej zniesieniu w gromadzie Hyżne. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa rzeszowskiego.
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
nazwisko, m.in. Dylan Thomas (1914-1953), walijski poeta i pisarz
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dylać.
Wiktionary
1. zwiększenie się długości czegoś wskutek zjawiska rozszerzalności cieplnej;
2. szczelina pozostawiona w konstrukcji zapobiegająca jej uszkodzeniom przy zmianie kształtu następującym pod wpływem czynników zewnętrznych;
3. w fizyce: dylatacja czasu - różnica w tempie upływu czasu w dwóch układach poruszających się względem siebie lub znajdujących się w różnych polach grawitacyjnych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bud. szczelina utworzona w konstrukcji architektonicznej w celu wyeliminowania wpływu dużych naprężeń lub innych czynników mogących uszkodzić konstrukcję;
(1.2) fiz. zwiększenie się długości pod wpływem ciepła
(1.3) fiz. dylatacja czasu spowolnienie czasu wraz ze wzrostem prędkości lub pola grawitacyjnego
Dylatacja – przekształcenie geometryczne, przeprowadzające dowolną prostą na prostą do niej równoległą. Inaczej mówiąc, jest to kolineacja, w której każda prosta jest równoległa do swojego obrazu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z dylatacją
SJP.pl
wykres zmiany wymiarów liniowych ciała pod wpływem zmian temperatury, otrzymany za pomocą dylatometru; krzywa dylatometryczna
SJP.pl
przyrząd do pomiaru rozszerzalności cieplnej cieczy i ciał stałych
Dylatometr – przyrząd służący do pomiaru liniowej rozszerzalności cieplnej ciał stałych.
SJP.pl
Wikipedia
Dylatometria – dział fizyki, który zajmuje się metodami pomiaru rozszerzalności cieplnej ciał. Dylatometria prowadzi badania zależności rozmiarów ciał od warunków zewnętrznych. Głównym narzędziem pomiarowym tej rozszerzalności jest dylatometr.
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) fiz. dotyczący dylatometrii, właściwy dylatometrii
SJP.pl
Wiktionary
chrząszcz z rodziny kózek
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od dylemat
Wiktionary
trudny wybór między dwiema wykluczającymi się możliwościami; alternatywa
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) sytuacja wymagająca trudnego wyboru
(1.2) log. wnioskowanie, gdzie oprócz dwóch zdań warunkowych trzecią przesłanką jest zdanie alternatywne
Dylemat (z gr. διλήμματος dilemmatos 'podwójny lemat') – w logice tradycyjnej niezawodne schematy wnioskowań, w których przesłankami są dwa zdania warunkowe i alternatywa (nierozłączna), z których każdemu już na gruncie klasycznego rachunku zdań odpowiada właściwe prawo logiczne. Wyróżniono cztery typy takich schematów wnioskowań – dylematy:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
odnoszący się do dyletanta lub dyletantyzmu; powierzchowny; amatorski
przymiotnik
(1.1) właściwy dyletantowi i dyletantyzmowi / dyletanctwu
SJP.pl
Wiktionary
zajmowanie się jakimś zagadnieniem w sposób powierzchowny, bez fachowej wiedzy i odpowiedniego przygotowania; dyletantyzm, dyletanctwo
SJP.pl
zajmowanie się jakimś zagadnieniem w sposób powierzchowny, bez fachowej wiedzy i odpowiedniego przygotowania; dyletanckość, dyletantyzm
SJP.pl
człowiek nieznający się na danej rzeczy, niekompetentny w danej dziedzinie; laik; profan
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) człowiek zajmujący się jakąś dziedziną, nie znając się na niej, bez odpowiedniego przygotowania
SJP.pl
Wiktionary
amatorka; kobieta, która nie jest fachowcem w danej dziedzinie, zajmująca się jakąś dziedziną bez należytego przygotowania
SJP.pl
zajmowanie się jakimś zagadnieniem w sposób powierzchowny, bez fachowej wiedzy i odpowiedniego przygotowania; dyletanckość, dyletanctwo
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
wieś w Polsce
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Dylew, Dylewo
SJP.pl
element budowy mostu, umożliwiający prowadzenie ruchu kołowego
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
podłoga lub płot z dylów
SJP.pl
kryty pojazd konny do przewozu pasażerów i poczty
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) czterokołowy, kryty pojazd konny przewozowy;
(1.2) slang. regionalizm - Gorzów Wielkopolski autobus
Dyliżans (fr. diligence „skwapliwość, pośpiech”, z łac. diligentia „dokładność, sumienność”) – duży zamknięty kołowy pojazd konny (przeważnie cztero- lub sześciokonny) używany od połowy XVI wieku do połowy XIX wieku do przewozu pasażerów i przesyłek pocztowych na stałych trasach obsługiwanych według ustalonego rozkładu jazdy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z dyliżansem
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dyliżansem, dotyczący dyliżansu
SJP.pl
Wiktionary
utwór składający się z dwóch łączących się tematycznie części
SJP.pl
Wikipedia
wykładać dylami
SJP.pl
wykładać dylami
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dylować.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. deski podłogowe
Dylówka – rzeka tworząca górny bieg Rykolanki, w województwie mazowieckim o długości ok. 14 km. Wypływa w miejscowości Kozietuły i płynie w kierunku południowym przez miejscowości Dylew, Sielec, Rykały. Tuż przed miejscowością Przybyszew łączy się ze swoim lewym dopływem Borówką, zmienia nazwę na Rykolankę, po czym wpada do Pilicy.
Wiktionary oraz Wikipedia
wykonany z dylów
SJP.pl
wyraz dźwiękonaśladowczy imitujący ruch ręki podczas gry na skrzypcach
SJP.pl
→ dyluwium
SJP.pl
specjalista w dziedzinie dyluwiologii
SJP.pl
nauka o epoce lodowcowej
SJP.pl
SJP.pl
starsza epoka czwartorzędu, cechująca się m.in. wielkim zlodowaceniem i pojawieniem się człowieka neandertalskiego; plejstocen, epoka lodowa, epoka lodowcowa
Plejstocen (stgr. πλεῖστος 'większość' + καινός 'nowy')
SJP.pl
Wikipedia
lotny produkt spalania
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) produkty spalania zawieszone w powietrzu
(1.2) przen. pot. bójka z udziałem większej liczby osób
(1.3) młodz. awantura
forma czasownika.
(2.1) 2. os. lp. rozk. od: dymić
Dym – układ koloidalny, w którym ośrodkiem rozpraszającym jest gaz, a cząstki koloidalne są cząstkami stałymi. Zawiesina bardzo drobnych cząstek stałych w gazie. Dym jest, obok mgły, jedną z postaci gazozolu, a najczęściej jego odmiany – aerozolu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie:
1. iść lub jechać prędko, pędzić; zasuwać, pedałować;
2. odbywać stosunek płciowy; ciupciać, bzykać, pukać;
3. ciężko pracować; zasuwać, garować, harować, tyrać;
4. oszukiwać kogoś, wykorzystując jego łatwowierność; ruchać;
5. wywoływać mocny podmuch, dmuchać
czasownik przechodni niedokonany (dk. wydymać)
(1.1) pot. iść prędko
(1.2) wulg. pot. uprawiać seks
(1.3) wulg. pot. oszukać kogoś
czasownik zwrotny niedokonany dymać się (dk. brak)
(2.1) wulg. pot. uprawiać seks
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dymać.
Wiktionary
potocznie: seks; bzykanko, ruchanko
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) wulg. stosunek płciowy, współżycie seksualne
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
dawny piec do wytapiania żelaza z rud
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) dawny piec służący do wytapiania żelaza z rud
Dymarka, piec dymarkowy – dawny piec hutniczy, w którym przez redukcję tlenkowych rud żelaza za pomocą węgla drzewnego otrzymywano żelazo w postaci gąbczastej, zawierającej żużel.
Żelazo nadające się do wyrobu narzędzi, broni itp. uzyskiwano przez usunięcie z łupki żużla na drodze wielokrotnego przekuwania. Tzw. proces dymarkowy znany był od bardzo dawna (w Europie od ok. II w. p.n.e., na ziemiach polskich od ok. I w. n.e.).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z dymarką
SJP.pl
przymiotnik od: dymarz
SJP.pl
dawny sposób wytapiania rudy żelaza w dymarkach
SJP.pl
dawniej: robotnik zajmujący się wytapianiem rudy żelaza w dymarce
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. dendr. dąb
(1.2) gw-pl|Górny Śląsk. drewno dębu (porąbane klocki dębu)
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. rzeka w południowej Rumunii, lewy dopływ Ardżeszu, przepływa przez Bukareszt;
(1.2) geogr. okręg w środkowej Rumunii, na Wołoszczyźnie;
Dymbowica (rum. Dâmbovița) – rzeka w południowej Rumunii, lewy dopływ Ardżeszu. Jej długość wynosi 269 km. W dolnym biegu przepływa przez Nizinę Wołoską. Nad Dymbowicą leży stolica Rumunii – Bukareszt.
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
1. cienka smuga dymu;
2. zamglenie obrazu na kliszy fotograficznej; szlajer;
3. w komiksach itp.: część pojedynczego obrazka, przypominająca chmurkę, przeznaczona na słowa postaci; chmurka
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od zob. dym.
(1.2) pot. w komiksach, ilustrowanych historyjkach: miejsce, w którym zamieszczona jest wypowiedź bohatera, a także: treść tejże wypowiedzi
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(2.1) pot. palenie papierosa, zaciąganie się dymem papierosowym
forma rzeczownika.
(3.1) D. lm. od: dymka
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: wielkość czegoś; wymiar
SJP.pl
dawniej: nadawać czemuś odpowiedni wymiar
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
w poezji metrycznej: wers złożony z dwóch stóp lub dwóch dwustopowych miar metrycznych
SJP.pl
potocznie: urządzenie do wytwarzania dymu, np. do efektów specjalnych
SJP.pl
dymić się;
1. wydzielać dym, wypuszczać kłęby dymu; kopcić;
2. wydzielać parę; parować
czasownik nieprzechodni niedokonany
(1.1) wydzielać dym
(1.2) pot. szukać okazji do bójki
czasownik zwrotny niedokonany dymić się
(2.1) wydzielać dym
SJP.pl
Wiktionary
bolesny obrzęk zapalny węzłów chłonnych pachwinowych lub pachowych o podłożu zakaźnym, charakteryzuje niektóre choroby wirusowe (np. mononukleoza) i bakteryjne (np. dżuma)
Dymienica (łac. bubo) – rodzaj zapalenia węzłów chłonnych, które wywołuje ich ucieplenie i zaczerwienienie.
Dymienice charakteryzują niektóre choroby, np. dżumę dymieniczą, kiłę lub gruźlicę. Ich pojawienie się w okolicy pachwinowej może też być objawem wrzodu miękkiego, ziarniniaka wenerycznego.
SJP.pl
Wikipedia
→ dymienica; dymieniczy
SJP.pl
→ dymienica; dymieniczny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dymić.
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
1. dawniej: uszkodzenie, uszczerbek;
2. w muzyce: powtórzenie motywu utworu w wartościach muzycznych zmniejszonych o połowę
Dyminucja - technika imitacyjna polegająca na skróceniu każdej wartości rytmicznej o połowę, efektem czego jest przebieg melodyczny dwa razy krótszy czasowo od wersji pierwotnej. Cała nuta zamieniana jest na półnutę, ósemka na szesnastkę itd.
Dyminucja była szeroko wykorzystywana w polifonii barokowej i przekształceniach wariacyjnych. Techniką odwrotną jest augmentacja.
SJP.pl
Wikipedia
naczynie w kształcie balona, z przydymionego szkła, stosowane do domowej produkcji wina
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) naczynie szklane do domowego wyrobu wina
Gąsior (butla, pot. baniak) – naczynie z grubego szkła (ok. 5 mm) przeznaczone do przechowywania płynów. Może mieć pojemność od 5 do 60 litrów, choć najczęściej stosuje się gąsiory 25-30 litrowe, bo większe są kłopotliwe przy przelewaniu, przenoszeniu i myciu. W celu zabezpieczenia przed stłuczeniem trzymany jest w dopasowanym koszu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
naczynie w kształcie balona, z przydymionego szkła, stosowane do domowej produkcji wina
SJP.pl
zwolnienie kogoś z zajmowanego stanowiska lub ustąpienie z zajmowanego stanowiska
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zwolnienie kogoś ze stanowiska, złożenie z urzędu; rezygnacja (ustąpienie) z zajmowanego stanowiska
Dymisja – zwolnienie lub rezygnacja kogoś z zajmowanego stanowiska lub urzędu. Może być wyrażona na piśmie, które też nosi nazwę dymisji. Na ogół wiąże się z koniecznością powołania w rozsądnym czasie następcy po odejściu ze stanowiska osoby zdymisjonowanej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
urzędowo: usunąć, usuwać kogoś z jakiegoś stanowiska; odwoływać (odwołać)
SJP.pl
→ dymisja
SJP.pl
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m. Demetriusz
Demetriusz – imię męskie pochodzenia greckiego, w kręgu kultury zachodnioeuropejskiej podległe następnie latynizacji. Wywodzi się od słowa oznaczającego „należący do Demeter”, odpowiada też znaczeniu „zajmujący się rolnictwem”. Odpowiednikiem tego imienia, rozpowszechnionym w językach południowo- i wschodniosłowiańskich, jest Dymitr: ros. Дми́трий (Dmitrij), ukr. Дмитро́ (Dmytro), biał. Зьмíцер/Дзмíтры (Źmicier/Dźmitry).Do Polski dwiema drogami to imię dotarło z Zachodu w formie łac. Demetrius, Demytrysz, Demetrysz, i ze Wschodu w ruskiej formie Dymitr, Demitr, Dymets, Dmitro.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hist. każda z dwóch interwencji polityczno-religijno-militarnych w Cesarstwie Rosyjskim zorganizowanych przez polską i litewską magnaterię na początku XVII w.;
Dymitriady (ros. Димитриада) – nazwa serii interwencji zbrojnych części polskiej i litewskiej magnaterii w wewnętrzne sprawy Carstwa Rosyjskiego w czasie wielkiej smuty w latach 1604–1610, w celu osadzenia na tronie moskiewskich pretendentów podających się za syna Iwana Groźnego. Dymitriady były jedną z przyczyn wybuchu wojny polsko-rosyjskiej 1609–1618.
Wiktionary oraz Wikipedia
imię męskie
Demetriusz – imię męskie pochodzenia greckiego, w kręgu kultury zachodnioeuropejskiej podległe następnie latynizacji. Wywodzi się od słowa oznaczającego „należący do Demeter”, odpowiada też znaczeniu „zajmujący się rolnictwem”. Odpowiednikiem tego imienia, rozpowszechnionym w językach południowo- i wschodniosłowiańskich, jest Dymitr: ros. Дми́трий (Dmitrij), ukr. Дмитро́ (Dmytro), biał. Зьмíцер/Дзмíтры (Źmicier/Dźmitry).Do Polski dwiema drogami to imię dotarło z Zachodu w formie łac. Demetrius, Demytrysz, Demetrysz, i ze Wschodu w ruskiej formie Dymitr, Demitr, Dymets, Dmitro.
SJP.pl
Wikipedia
Dymitr z małżonką; Dymitrowie
SJP.pl
nazwisko obce, np. Georgi Dymitrow (1882-1949) - bułgarski działacz komunistyczny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) hist. syn Dymitra
Wiktionary
Dymitr z małżonką; Dymitrostwo
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Dymitra lub z nim związany
SJP.pl
1. bawełniana lub lniana tkanina o skośnym, łamanym splocie;
2. odmiana cebuli o drobnych liściach i małej części podziemnej;
3. jadalna część dymki - rośliny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) roln. roczna, mała cebula zwyczajna (jadalna), zwykle przeznaczona do sadzenia, otrzymywana przez bardzo gęsty wysiew nasion
(1.2) włók. rodzaj tkaniny bawełnianej, konopnej lub lnianej o splocie atłasowym, jednobarwnej (bielonej) lub pasiastej, stosowanej dawniej na bieliznę, podszewki i obicia;
forma rzeczownika.
(2.1) D. lp. od: dymek
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
środowiskowo: palić papierosa lub e-papierosa
SJP.pl
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
dotyczący dymki lub dymka
SJP.pl
1. roślina zielna z rodziny makowatych, o barwie sinozielonej; w Polsce występuje dymnica pospolita zwana polną rutką;
2. część kotła parowozowego
SJP.pl
Wikipedia
rodzina roślin dwuliściennych
Dymnicowe (Fumarioideae Eaton lub Fumariaceae Bercht. & J. Presl 1820) – podrodzina lub rodzina roślin zielnych (w zależności od ujęcia systematycznego) siostrzana dla makowatych Papaveraceae sensu stricto. Należy tu około 16 rodzajów. Niektórzy przedstawiciele rodziny to rośliny lecznicze.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach dymnicowatych (rodzina roślin)
SJP.pl
związany z dymnicą
SJP.pl
przestarzały stopień wyższy od przysłówka: dymno
SJP.pl
1. przewód wentylacyjny z wyprowadzeniem na dach;
2. okienko w dachu
Dymnik (wyglądek, ganek, wyzior) – małe okienko albo otwór w dachu lub w szczycie pod kalenicą.
Jego zadaniem było odprowadzanie dymu z domów pozbawionych komina. Jednocześnie doświetlało poddasze.W dachach kalenicowych zwanych dymnikowymi miał on zazwyczaj kształt trójkąta. W niektórych rejonach jak: Śląsk, Podhale, Orawa i Spisz otwór był osłonięty fartuchem w kształcie półstożka lub półostrosłupa, zwany kozubkiem.
SJP.pl
Wikipedia
→ dymnik
SJP.pl
1. powstały z dymu; podobny do dymu
2. przestarzale: dymiący, zadymiony; przesycony dymem
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dymem, dotyczący dymu
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
miernik stopnia zadymienia, najczęściej stosowany w przemyśle samochodowym do pomiaru stopnia zadymienia spalin samochodowych
SJP.pl
dotyczący dymorfizmu, związany z dymorfizmem
SJP.pl
występowanie organizmów jednego gatunku w dwu różnych formach (np. dymorfizm płciowy); dimorfizm
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biol. występowanie dwóch różnych form w obrębie jednego gatunku pod względem wyglądu itp.;
Dymorfizm (gr. dimorphos: dwupostaciowy) – występowanie w obrębie jednego gatunku zwierząt lub roślin dwóch różnych form, odmiennych pod względem wyglądu, budowy i fizjologii.
Rodzaje dymorfizmu:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wytwarzający dym
przymiotnik relacyjny
(1.1) taki, który tworzy dym
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: powietrze pełne dymu, zaduch
SJP.pl
gatunek jaskółki
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ornit. nazwa systematyczna|Hirundo rustica|ref=tak., jaskółka o granatowo-czarnym upierzeniu, rdzawym czole i gardzieli i silnie rozwidlonym ogonie, zamieszkująca gniazda, które lepi wewnątrz budynków;
Dymówka, jaskółka dymówka (Hirundo rustica) – gatunek niewielkiego ptaka wędrownego z rodziny jaskółkowatych (Hirundinidae).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
związany z dymem
przymiotnik
(1.1) dotyczący dymu
(1.2) zrobiony z dymy, dymki
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko, m.in. Adolf Dymsza (1900-1975), polski aktor kabaretowy i filmowy
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
potocznie o papierosie; dymek
SJP.pl
jednostka siły w układzie CGS
Dyn – meksykańskie czasopismo ukazujące się w latach 1942–1944, wydawane i redagowane przez W. Paalena. Jego tematyka dotyczyła refleksji nad sytuacją sztuki wojennej oraz poszukiwań związku między sztuką a nauką. Na łamach czasopisma swoje artykuły publikowali m.in. C. Moro, A. Nin, H. Miller. Zamieszczano w nim również reprodukcje prac takich artystów jak M. Chagall czy J. Pollock.
SJP.pl
Wikipedia
jednostka siły w układzie CGS
Dyna (skr. dyn od gr. δύναμις 'siła') – jednostka siły, jednostka pochodna w układzie miar CGS.
Jest to siła nadająca ciału o masie 1 grama przyspieszenie równe 1 cm/s².
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
Dynak (kurp. Dynåk) – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie przasnyskim, w gminie Jednorożec. Wieś ma status sołectwa. Leży w Puszczy Zielonej.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. rzad. zob. dynamitard.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od dynamit
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w sposób dynamiczny
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: dynamicznie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: dynamiczny
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co dynamiczne
SJP.pl
Wiktionary
zmienny, ruchomy; ruchliwy, żywy
przymiotnik jakościowy
(1.1) ruchliwy, zmienny, żywiołowy
przymiotnik relacyjny
(2.1) fiz. powstający, poruszany lub występujący wskutek działania sił
(2.2) fiz. akust. związany z natężeniem siły dźwięków
SJP.pl
Wiktionary
1. szybkość zmian zjawisk, procesów; energia, żywiołowość;
2. w fizyce: dział mechaniki zajmujący się ruchem ciał pod wpływem sił;
3. w muzyce:
a) zmiany siły dźwięku;
b) dział wiedzy zajmujący się zmianami natężenia dźwięku
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) fiz. dział mechaniki zajmujący się ruchem ciał materialnych pod działaniem sił;
(1.2) różnica między najwyższym a najniższym poziomem sygnału;
(1.3) muz. siła dźwięku;
(1.4) zależność między położeniem, prędkością i przyspieszeniem a strukturą robota;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kruszący materiał wybuchowy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) materiał wybuchowy otrzymywany z mieszanki nitrogliceryny i ziemi okrzemkowej;
Dynamit – materiał wybuchowy wynaleziony przez szwedzkiego chemika Alfreda Nobla (opatentowany w 1867 roku). Początkowo zawierał 75% nitrogliceryny i 25% ziemi okrzemkowej. Wykorzystanie tego ostatniego składnika i wytworzenie dynamitu było właściwie dziełem przypadku – ziemia okrzemkowa zwykle służyła do uszczelniania metalowych naczyń, w których przechowywano alkoholowy roztwór nitrogliceryny. Ziemia okrzemkowa nasycona nitrogliceryną ma ciastowatą konsystencję i można ją rolować w laski bez ryzyka przedwczesnego wybuchu. Nowoczesny dynamit zawiera ok. 10% nitrogliceryny, a pozostałymi składnikami użytymi w jego produkcji mogą być: materiał porowaty (ziemia okrzemkowa lub węglan magnezu), materiał palny (np. mączka drzewna) oraz substancje wybuchowe (nitroceluloza i azotan amonu).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rewolucjonista uciekający się do zamachów zbrojnych za pomocą dynamitów
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. rewolucjonista dokonujący zamachów bombowych za pomocą dynamitu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. rzad. zob. dynamitard.
Wiktionary
związany z dynamitem
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dynamitem, dotyczący dynamitu
SJP.pl
Wiktionary
kruszący materiał wybuchowy
SJP.pl
wprowadzanie elementów ruchu, działania; ożywianie, uintensywnianie
SJP.pl
związany z dynamizacją
SJP.pl
preparat kosmetyczny w postaci kremu, żelu lub pianki, który zawiera elementy aktywne, natychmiast wygładzające skórę twarzy na kilka godzin
SJP.pl
1. energia, zdolność, prężność w działaniu; ruchliwość, dynamiczność, dynamika;
2. pogląd zakładający wewnętrzną aktywność, zmienność i ciągły ruch przyrody
Dynamizm (od gr. δύναμη, trl. dýnamis – siła; ang. dynamism) – każdy pogląd filozoficzny traktujący ruch, rozwój, zmienność lub stawanie się, w przeciwstawieniu do statyczności, jako pierwotny i podstawowy czynnik bytu.
Dynamizmem jest m.in. aktywizm i materializm dialektyczny.
SJP.pl
Wikipedia
zwiększać tempo i efektywność jakiegoś działania; ożywiać, uintensywniać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dynamizować.
Wiktionary
prądnica prądu stałego; prądnica rowerowa
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) elektr. prądnica, zwykle rowerowa
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przyrząd do automatycznego zapisywania wartości siły zmiennej w czasie
SJP.pl
prądnica wytwarzająca prąd stały; dynamo
SJP.pl
przyrząd do mierzenia siły; siłomierz
Siłomierz (dynamometr) – przyrząd do pomiaru wartości działającej siły. Zasada jego działania najczęściej opiera się na prawie Hooke’a, które mówi, że odkształcenie elementu sprężystego jest proporcjonalne do wartości działającej siły. Siłomierz o skali zgodnej z układem SI to niutonometr.
SJP.pl
Wikipedia
metoda pomiaru siły mięśni
SJP.pl
Rozrusznik – urządzenie do uruchamiania silnika spalinowego. Najczęściej stosowanymi są rozruszniki elektryczne, choć spotyka się też pneumatyczne, jak i małe silniki spalinowe.
Rozrusznik elektryczny to silnik prądu stałego, który służy do obracania wału korbowego silnika i nadawania mu odpowiedniej prędkości obrotowej, przy której silnik może rozpocząć samodzielną pracę.
Wikipedia
Potocznie: szerokie, luźne szorty
SJP.pl
1. podstawowa jednostka monetarna byłej Jugosławii, Iraku, Jordanii i innych państw; dinar
2. dawna złota moneta arabska; dinar
3. starorzymska moneta srebrna; denar
4. średniowieczna moneta srebrna; denar
SJP.pl
fizyczny typ człowieka, wysoki, śniady, o wydatnym nosie, charakterystyczny dla Bałkanów
Dynarczyk (Dinaromys) – rodzaj ssaków z podrodziny karczowników (Arvicolinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: trójnóg służący za podstawkę pod garnek lub kocioł; denarek; denar
SJP.pl
typ dynarski - typ antropologiczny białej rasy, występujący przeważnie na Półwyspie Bałkańskim
przymiotnik
(1.1) antrop. dotyczący ciemnowłosego, ciemnookiego, śniadego człowieka o budowie smukłej, ale solidnej
SJP.pl
Wiktionary
cegła dynasowa
SJP.pl
Wikipedia
1. cegła dynasowa - cegła ogniotrwała; dynasówka, cegła krzemionkowa
2. wyroby dynasowe - ogniotrwałe wyroby ceramiczne, których głównym składnikiem jest krzemionka
SJP.pl
władca należący do rodu panującego
SJP.pl
1. ród panujący, w którym władza przechodzi dziedzicznie;
2. przenośnie: osobistości ze świata polityki, biznesu itp., będące członkami jednej rodziny, np. dynastia Kennedych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ród panujący sprawujący dziedziczną władzę w monarchii
(1.2) przen. rodzina w której z rodzica na dziecko przekazywane jest stanowisko w rodzinnym przedsiębiorstwie
Dynastia (gr. dynasteia – władza od dýnamis 'siła; władza') – szereg władców z jednego rodu (książąt, królów lub cesarzy), lub sam ród, z którego oni pochodzą. Termin stosuje się, gdy przynajmniej dwie osoby pochodzące z tej samej rodziny panują bezpośrednio po sobie lub z niewielkimi przerwami. Zdarzały się też dynastie zupełnie niespokrewnionych władców (np. dynastia Antoninów lub egipskich Mameluków). Dynastia rządząca aktualnie w danym państwie to dom panujący (tak więc np. dawniej Dom Habsburgów, czy współcześnie Dom Windsorów w krajach Commonwealth realm lub Dom Burbonów w Hiszpanii).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
→ dynastia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dynastią, dotyczący dynastii
SJP.pl
Wiktionary
historyczna część śródmieścia Warszawy
Dynasy – fragment warszawskiego Powiśla, znajdujący się przy skarpie wiślanej.
SJP.pl
Wikipedia
trójelektrodowa lampa elektronowa
SJP.pl
1. wisieć;
2. wahać się, kołysać, machać
czasownik
(1.1) wisząc, kołysać się
(1.2) pot. wisieć na szubienicy
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dyndać.
Wiktionary
dawniej, potocznie: grać nieumiejętnie na jakimś instrumencie; pitolić, rzępolić, dryndolić, brząkać
SJP.pl
wykrzyknik
(1.1) onomatopeja określająca ruch w tył i do przodu
Wiktionary
miasto na Łotwie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto na Łotwie, w południowo-wschodniej części kraju, nad Dźwiną;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Dyneburgiem, dotyczący Dyneburga
Wiktionary
białko bakteryjne biorące udział w poruszaniu się rzęsek (wypustek występujących na powierzchni ciała wielu pierwotniaków)
Dyneiny – rodzina białek motorycznych obecnych w komórkach eukariotycznych mających zdolność do poruszania się w kierunku bieguna ujemnego mikrotubul. Wraz z kinezynami, które poruszają się w kierunku końca(+), biorą udział w wielu ważnych procesach zachodzących w komórce m.in. podziale komórkowym, transporcie wewnątrzkomórkowym (transport pęcherzykowy, transport organelli) oraz poruszaniu się (np. ruch rzęskowy).
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Poznań. zob. dynks.
Wiktionary
zwyczaj polewania wodą w poniedziałek wielkanocny; śmigus; śmigus-dyngus
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) gw-pl|Poznań. śmigus-dyngus
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: psikawka w kształcie wielkanocnego jajka, używana w lany poniedziałek; śmigusówka
SJP.pl
związany z dyngusem
SJP.pl
roślina warzywna; owoc tej rośliny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Cucurbita|ref=tak., roślina z rodziny dyniowatych;
(1.2) kulin. duży, najczęściej żółty lub pomarańczowy owoc dyni (1.1)
(1.3) uczn. głowa
(1.4) uczn. człowiek otyły
(1.5) uczn. ocena niedostateczna
(1.6) więz. głowa
(1.7) więz. pięść
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przypominający kształtem dynię
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. kulin. zupa z dyni
forma przymiotnika.
(2.1) ż. od: dyniowy
Wiktionary
rodzina roślin płożących lub pnących obejmująca ponad 700 gatunków, niektóre gatunki hodowane dla owoców, inne jako rośliny ozdobne
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) bot. nazwa systematyczna|Cucurbitaceae|Juss.|ref=tak., rodzina roślin zielnych należąca do rzędu dyniowców, w skład której wchodzą m.in. dynia, kabaczek, ogórek i patison;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. przypominający kształtem dynię;
2. o cechach dyniowatych (rodzina roślin)
przymiotnik
(1.1) mający kształt dyni
SJP.pl
Wiktionary
rząd roślin okrytonasiennych z kladu różowych
Dyniowce (Cucurbitales) – grupa roślin okrytonasiennych stanowiąca klad wyróżniany w randze rzędu w różnych systemach klasyfikacyjnych. W zależności od ujęcia systematycznego rząd traktowany jest wąsko (np. w systemie Reveala z 1999) jako takson monotypowy zawierający jedną rodzinę dyniowatych (ok. 700 gatunków pnączy) lub szerzej jako cały klad siostrzany dla bukowców (według systemu APG IV i Angiosperm Phylogeny Website).
SJP.pl
Wikipedia
przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych z kladu różowych
SJP.pl
mający smak, zapach dyni; taki, którego głównym składnikiem jest dynia
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący rośliny dyni, związany z rośliną dyni
(1.2) kulin. spoż. dotyczący owocu dyni, związany z owocem dyni, zrobiony z owocu dyni, zawierający owoc dyni, przyrządzony z owocu dyni, z dodatkiem owocu dyni
przymiotnik jakościowy
(2.1) mający kolor pomarańczowy, taki jak kolor owocu dyni zwyczajnej
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj tyrystora diodowego; dioda Shockleya
Dynistor – przyrząd półprzewodnikowy o strukturze czterowarstwowej typu NPNP. Warstwy te są różnej szerokości i mają różne wielkości koncentracji nośników. Taką strukturę można traktować jako połączenie dwóch tranzystorów: typu PNP i NPN.
Rozróżnia się trzy stany pracy dynistora:
SJP.pl
Wikipedia
1. mała dynia;
2. żartobliwie: głowa, główka
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. drewniana pokrywka
Wiktionary
potocznie: niewielka rzecz, której mówiący nie potrafi nazwać; dinks
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) reg. przedmiot o nazwie, której mówiący nie potrafi określić
(1.2) pot. denaturat
SJP.pl
Wiktionary
środowiskowo: osoba spożywająca denaturat
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od dynks
Wiktionary
katoda wtórna, z której emisja elektronów zachodzi pod wpływem padających na nią elektronów
Katoda wtórna (inaczej dynoda) – katoda wysyłająca elektrony, zwane wtórnymi, pod wpływem padających elektronów, zwanych pierwotnymi. Katoda wtórna stanowi ważny element wielu lamp próżniowych.
Dla zapewnienia małej pracy wyjścia katody wtórne wykonywane są głównie z metali alkalicznych, zasadniczo cezu i ich związków, między innymi ze srebrem, tlenem i antymonem.
SJP.pl
Wikipedia
miasto w Polsce
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto w Polsce;
Dynów wymowa (dawniej Denow) – miasto w województwie podkarpackim, w powiecie rzeszowskim, nad Sanem, w Pogórzu Dynowskim.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Dynowa
SJP.pl
mieszkanka Dynowa
SJP.pl
przymiotnik od: Dynów
SJP.pl
dawniej: dinozaur
SJP.pl
dywizjon;
1. jednostka organizacyjna i taktyczna odpowiadająca batalionowi piechoty
2. w lotnictwie: samodzielna jednostka taktyczna
3. w marynarce wojennej: jednostka taktyczna złożona z kilku okrętów wojennych jednego typu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wojsk. skr. dywizjon
Dywizjon (dawniej – nazwa skrócona dyon) – pododdział wojska, w artylerii, kawalerii, taborach – równorzędny batalionowi innych rodzajów wojsk.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ dyon (dywizjon)
SJP.pl
antyczna stopa muzyczna złożona z czterech krótkich sylab; tetrabrach, proceleusmatyk, dypirychej
SJP.pl
antyczna stopa muzyczna złożona z czterech krótkich sylab; tetrabrach, proceleusmatyk, dypirrychej
SJP.pl
skrót od: dyplomowany
skrót
(1.1) = dyplomowany
SJP.pl
Wiktionary
1. dokument świadczący o kwalifikacjach;
2. wyróżnienie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) dokument stwierdzający czyjś tytuł naukowy bądź zawodowy
(1.2) rodzaj wyróżnienia
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. działalność przedstawicieli danego kraju, reprezentujących jego interesy za granicą;
2. instytucje, urzędy i ich pracownicy trudniący się taką działalnością;
3. umiejętność zręcznego, taktownego zachowania się w każdej sytuacji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) polit. sposób prowadzenia polityki międzynarodowej środkami pokojowymi
(1.2) adm. polit. instytucje i personel zajmujący się pokojowymi stosunkami międzynarodowymi
(1.3) przen. umiejętność osiągania celu w trudnych warunkach relacji, bez urażania innych
Dyplomacja – czynności prowadzone między państwami, w celu zawarcia umów handlowych oraz pozyskania wsparcia wojskowego dla reprezentowanego kraju. Dyplomacja wiąże się też z rozwiązywaniem w pokojowy sposób problemów między państwami. Dwa tysiące lat temu rzymski prawnik i filozof, Cyceron powiedział: „Istnieją dwa sposoby rozstrzygania sporów: jeden przy pomocy argumentów, drugi przy użyciu siły; a ponieważ pierwszy z nich jest właściwy człowiekowi, a drugi dzikim zwierzętom, należy uciec się do drugiego sposobu tylko wówczas, gdy nie możemy użyć pierwszego”. Inaczej mówiąc, siła argumentów, a nie argument siły – oto kwintesencja dyplomacji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
absolwent wyższej uczelni przygotowujący się do egzaminu dyplomowego
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, zazwyczaj absolwent uczelni, przygotowująca się do egzaminu dyplomowego
SJP.pl
Wiktionary
absolwentka wyższej uczelni przygotowująca się do egzaminu dyplomowego
SJP.pl
w średniowieczu dokument urzędowy poświadczający dokonanie danej czynności prawnej
SJP.pl
1. przedstawiciel państwa reprezentujący jego interesy za granicą;
2. osoba taktowna, przebiegła, układna; polityk
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) polit. oficjalny przedstawiciel państwa wobec innego państwa
(1.2) przen. człowiek bardzo taktowny, kulturalny
Dyplomata lub przedstawiciel dyplomatyczny (ang. diplomatic representative, fr. représentant diplomatique, niem. diplomatischer Vertreter) – oficjalny przedstawiciel państwa za granicą, czyli zatrudniony w dyplomacji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zbiór oryginalnych dokumentów historycznych (dyplomatów) lub ich odpisów
SJP.pl
1. przedstawicielka państwa powołana do reprezentowania jego interesów za granicą;
2. kobieta taktowna, umiejąca zachować się w każdej sytuacji;
3. rodzaj teczki na dokumenty;
4. wąski płaszcz bez paska
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. szykowna teczka, zwykle na dokumenty
(1.2) kraw. rodzaj płaszcza o długich wąskich klapach
(1.3) polit. wysoka urzędniczka zajmująca się sprawami zagranicznymi lub działająca za granicą
(1.4) przen. pot. kobieta taktowna
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
uroczystość wręczenia dyplomów absolwentom szkoły wyższej
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy lub męskozwierzęcy
(1.1) pejor. polit. marny, głupi dyplomata, którego działania przynoszą szkodę
Wiktionary
przysłówek
(1.1) w myśl zasad dyplomacji, zgodnie z dyplomacją
(1.2) pot. taktownie, z wyczuciem (o zachowaniu, postępowaniu)
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: dyplomatycznie
SJP.pl
SJP.pl
1. dotyczący dyplomacji lub dyplomatów;
2. dotyczący dyplomatyki;
3. książkowo: odpowiedni, zręczny, taktowny
przymiotnik
(1.1) polit. związany z dyplomacją lub dyplomatą
(1.2) przen. wyrażony z taktem, pomyślnie dla obu stron
(1.3) nauk. związany z dyplomatyką – nauką pomocniczą historii
SJP.pl
Wiktionary
1. pracownik naukowy zajmujący się dyplomatyką;
2. dawniej: dyplomata
SJP.pl
nauka historii zajmująca się badaniem dokumentów, zwłaszcza średniowiecznych
Dyplomatyka (od gr. diplōma, a to z łac. diploma = podwójnie złożony) – nauka badająca dokumenty od strony krytyki naukowej, czyli określająca przydatność zachowanych dokumentów do badań historycznych. Pozwala m.in. wykryć falsyfikaty oraz ustalić procedury prawne i administracyjno-kancelaryjne stosowane przy powstawaniu dokumentów.
SJP.pl
Wikipedia
książkowo: postępować dyplomatycznie, tak, aby nikogo nie urazić
SJP.pl
zdrobniale: dyplom
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od dyplom
SJP.pl
Wiktionary
przestarzale: wydawać (wydać) komuś dyplom
SJP.pl
mający dyplom ukończenia jakiejś uczelni, szkoły itp.
SJP.pl
potocznie: praca dyplomowa
SJP.pl
związany z uzyskaniem dyplomu
SJP.pl
dwie jednakowe stopy wierszowe traktowane jako jedna całość
Dypodia – wers złożony z dwóch stóp. W wierszu polskim występują w czystej postaci dypodie:
Dypodia daktyliczna SssSss w wierszu polskim nie występuje, jest natomiast naturalna w poezji czeskiej. W praktyce w wierszu polskim funkcjonują dypodia daktyliczna katalektyczna SssSs i dypodia anapestyczna hiperkatalektyczna ssSssSs.Najbardziej naturalne dla wersyfikacji polskiej są dypodie trocheiczna i amfibrachiczna. Czterozgłoskowiec w praktyce przyjmuje postać dypodii trocheicznej, natomiast sześciozgłoskowiec nierzadko jest konsekwentnie amfibrachiczny. W Chórze strzelców Adama Mickiewicza występują dypodie amfibrachiczne akatalektyczne (sSssSs) i katalektyczne (sSssS)
SJP.pl
Wikipedia
osoba cierpiąca na okresową potrzebę picia alkoholu lub zażywania narkotyków; dypsomaniak, dipsomaniak, dipsoman
SJP.pl
okresowa potrzeba picia alkoholu lub zażywania narkotyków; dipsomania
SJP.pl
kobieta cierpiąca na okresową potrzebę picia alkoholu lub zażywania narkotyków; dipsomaniaczka, dypsomanka, dipsomanka
SJP.pl
osoba cierpiąca na okresową potrzebę picia alkoholu lub zażywania narkotyków; dipsomaniak, dypsoman, dipsoman
SJP.pl
→ dypsomania; dipsomaniakalny
SJP.pl
kobieta cierpiąca na okresową potrzebę picia alkoholu lub zażywania narkotyków; dipsomaniaczka, dypsomaniaczka, dipsomanka
SJP.pl
bylina z rodziny rutowatych; dyptan
SJP.pl
bylina z rodziny rutowatych; dyptam
SJP.pl
świątynia grecka, w której naos otoczony był dwoma rzędami kolumn; dipteros
SJP.pl
zjawisko morfologiczne polegające na ograniczeniu deklinacji tylko do dwóch przypadków: niezależnego i zależnego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. cecha języka polegająca na istnieniu tylko dwóch przypadków
SJP.pl
Wiktionary
dyptyk;
1. zamykana tabliczka do pisania;
2. przenośny ołtarzyk składający się z dwóch skrzydeł;
3. dwuczęściowy utwór literacki o powiązanej treści;
4. dwuskrzydłowa górna część ołtarza
Dyptych lub dyptyk (gr. δίπτυχον – złożony we dwoje) – spis imion, wymienianych w czasie liturgii w Kościołach chrześcijańskich.
Pierwotnie słowo to oznaczało używane przez starożytnych Greków i Rzymian tabliczki do notowania, składające się z dwóch związanych ze sobą i złożonych deseczek lub płytek z kości lub metalu. W późniejszym okresie określano tą nazwą znajdujące się w każdym kościele tabliczki, na których zapisywane były imiona wyczytywane w czasie Eucharystii z ambony. Zawierały imiona darczyńców, zasłużonych członków gminy, miejscowego biskupa i niektórych innych hierarchów, świętych, męczenników i zmarłych zasłużonych dla wspólnoty. Dyptychy używane były w kościołach od najdawniejszych, być może apostolskich czasów. W każdym razie według świadectwa św. Cypriana w III wieku były w powszechnym użyciu. W Kościołach wschodnich były używane do XV, a w zachodnim – do około XII wieku.
SJP.pl
Wikipedia
dyptych;
1. zamykana tabliczka do pisania;
2. przenośny ołtarzyk składający się z dwóch skrzydeł;
3. dwuczęściowy utwór literacki o powiązanej treści;
4. dwuskrzydłowa górna część ołtarza
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) rel. dwuczęściowy, dwuskrzydłowy ołtarz
(1.2) liter. dwuczęściowe, połączone tematycznie dzieło, utwór literacki lub filmowy
(1.3) szt. dwuczęściowe malowidło lub płaskorzeźba
(1.4) hist. w starożytności dwie tabliczki połączone zawiasami, zamykające się jak książka
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z dyptykiem
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) uczn. dyrektor szkoły
Wiktionary
skrót od: dyrektor; dyrekt.
skrót
(1.1) = adm. dyrektor
(1.2) = muz. dyrygent
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: dyrektorka; dyrka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) uczn. dyrektorka
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) uczn. pieszcz. dyrektorka
Wiktionary
potocznie: dyrektor; dyrek, dyro
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) uczn. pieszcz. dyrektor
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
podbiegać drobnymi kroczkami
SJP.pl
podbiegać drobnymi kroczkami
SJP.pl
dyrdymała, głupstwo; potocznie:
1. drobiazg, coś mało ważnego;
2. coś bezsensownego; bzdura, brednia
SJP.pl
dyrdymał, głupstwo; potocznie:
1. drobiazg, coś mało ważnego;
2. coś bezsensownego; bzdura, brednia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. zwykle w lm.: coś nieważnego, nieistotnego, błahego lub bezsensownego, drobiazg bez znaczenia
SJP.pl
Wiktionary
pot. rzecz nieważna, głupstwo
SJP.pl
potocznie: dyrektor; dyro, dyrcio
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
1. zespół osób kierujących jakąś instytucją lub przedsiębiorstwem, na którego czele stoi dyrektor;
2. sprawowanie funkcji dyrektora;
3. sprawowanie funkcji dyrygenta i kierownika chóru lub orkiestry;
4. kierownictwo okręgu administracyjnego podległego ministerstwu;
5. przestarzałe: kierowanie, zarządzanie, dyrygowanie czymś;
6. dawniej: kierunek;
7. dawniej: nauczanie, uczenie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) adm. grupa osób zarządzających instytucją z dyrektorem na czele
(1.2) zarz. sprawowanie obowiązków dyrektorskich
(1.3) siedziba dyrekcji (1.1)
(1.4) muz. pełnienie funkcji zarządzającego orkiestrą lub zespołem śpiewaczym
(1.5) adm. władze okręgu administracyjnego bezpośrednio zależnego od ministerstwa
(1.6) daw. kierunek
(1.7) daw. szkolnictwo odbywające się w domu
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z dyrekcją
SJP.pl
skrót od: dyrektor; dyr.
SJP.pl
osoba zarządzająca i odpowiadająca za prowadzony przez siebie zakład administracyjny lub inną jednostkę strukturalną
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba zarządzająca jakąś instytucją
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) kobieta zarządzająca jakąś instytucją
Dyrektor (z łac. dirigere „kierować“) – osoba kierująca pracą instytucji lub przedsiębiorstwa.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta zarządzająca i odpowiadająca za prowadzony przez siebie zakład administracyjny lub inną jednostkę strukturalną
SJP.pl
1. dokument kościelny zawierający przepisy i ustalenia dotyczące organizacji, formacji i działalności ekumenicznej;
2. wskazówki co do oprawiania mszy świętej i głoszenia homilii, ujęte w formę kalendarza;
3. dawniej: dyrekcja, zarząd, kierownictwo; dyrektoria
SJP.pl
1. dotyczący dyrektoriatu;
2. dawniej: odnoszący się do dyrektora, dyrekcji
SJP.pl
1. w okresie Wielkiej Rewolucji Francuskiej: pięcioosobowy organ najwyższej władzy;
2. okres trwania tej władzy;
3. ustrój Francji w latach 1795-99;
4. styl w sztuce francuskiej, związany z tym okresem;
5. w niektórych krajach: najwyższy kolegialny organ władzy w kraju lub organizacji
Dyrektoriat (fr. Directoire) – pięcioosobowy rządowy organ egzekutywy w schyłkowym okresie rewolucji francuskiej (1789–1799), ustanowiony w 1795 r. przez Konwent Narodowy, który następnie, na mocy konstytucji roku III rozwiązał i przekształcił w dwuizbowy parlament złożony z Rady Starszych i Rady Pięciuset. Funkcjonował do przewrotu 18 brumaire’a, dokonanego 18 brumaire’a VIII roku Republiki (tj. 9 XI 1799) przez Napoleona Bonapartego.
SJP.pl
Wikipedia
1. dokument kościelny zawierający przepisy i ustalenia dotyczące organizacji, formacji i działalności ekumenicznej;
2. wskazówki co do oprawiania mszy świętej i głoszenia homilii, ujęte w formę kalendarza;
3. dawniej: dyrekcja, zarząd, kierownictwo; dyrektoria
Dyrektorium – kolegialne ciało zarządzające zakonem krzyżackim w latach 1662–1664.
Dyrektorium było nadzwyczajnym zarządem zakonu krzyżackiego powołanym po śmierci wielkiego mistrza Leopolda Wilhelma Habsburga z powodu małoletniości jego koadiutora, arcyksięcia Karola Józefa Habsburga.
SJP.pl
Wikipedia
kobieta zarządzająca i odpowiadająca za prowadzony przez siebie zakład administracyjny lub inną jednostkę strukturalną
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) forma żeńska od: dyrektor
SJP.pl
Wiktionary
dyrektor z żoną
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) dyrektor z małżonką
rzeczownik, rodzaj nijaki
(2.1) stanowisko dyrektora
SJP.pl
Wiktionary
dawniej, dziś potocznie: żona dyrektora
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) żona dyrektora
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: pełnić funkcję dyrektora; dyrektorzyć
czasownik nieprzechodni niedokonany
(1.1) pełnić funkcję dyrektora
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) sprawowanie funkcji dyrektora
Wiktionary
dawniej: córka dyrektora
SJP.pl
→ dyrektor (dawniej); dyrektorski
SJP.pl
→ dyrektor
przymiotnik
(1.1) związany z dyrektorem, dotyczący dyrektora lub jego funkcji
SJP.pl
Wiktionary
urząd, stanowisko dyrektora
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zarz. sprawowanie funkcji dyrektora
(1.2) dyrektor z małżonką
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: być dyrektorem
SJP.pl
z nacechowaniem ekspresywnym (ujemnym) o dyrektorce
SJP.pl
sprawowanie funkcji dyrektora
SJP.pl
rozkaz, instrukcja lub norma postępowania nakazująca określone zasady działania; wytyczna, zalecenie, nakaz
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) praw. regulacja prawna, zarządzenie dot. danej kwestii
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
realizowany za pomocą dyrektyw - reguł postępowania; dyrektywny
przymiotnik
(1.1) dyktujący prawidła, metody bądź sposoby postępowania
SJP.pl
Wiktionary
obowiązkowość, stanowienie i wyznaczanie zasad działania
SJP.pl
dający wskazówki, wytyczający postępowanie, wskazujący
SJP.pl
potocznie: dyrektor; dyro, dyrcio
SJP.pl
potocznie: dyrektor; dyrek, dyrcio
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) uczn. dyrektor
SJP.pl
Wiktionary
skrót od: dyrygent
SJP.pl
związany z dyrygentem
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dyrygentem, dotyczący dyrygenta
SJP.pl
Wiktionary
osoba kierująca wykonaniem utworu muzycznego przez chór lub orkiestrę
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) muz. człowiek, który kieruje wykonaniem utworu przez zespół muzyczny;
(1.2) przen. pejor. człowiek, który lubi rozkazywać ludziom
Dyrygent – osoba kierująca zespołami muzycznymi, takimi jak orkiestry symfoniczne, orkiestry smyczkowe, orkiestry dęte, jazzowe big-bandy, zespoły kameralne, chóry, zespoły wokalne, zespoły wokalno-instrumentalne, a także kierująca wykonaniami oper i spektakli muzycznych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ dyrygent
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) muz. kobieta, która dyryguje orkiestrą lub chórem
(1.2) przen. pejor. kobieta, lubiąca kierować wszystkim, rozkazywać innym, mówić co mają robić, czasem wysługująca się innymi
Dyrygent – osoba kierująca zespołami muzycznymi, takimi jak orkiestry symfoniczne, orkiestry smyczkowe, orkiestry dęte, jazzowe big-bandy, zespoły kameralne, chóry, zespoły wokalne, zespoły wokalno-instrumentalne, a także kierująca wykonaniami oper i spektakli muzycznych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. umiejętność, sztuka dyrygowania
2. klasa w szkole muzycznej, wydział w konserwatorium kształcący dyrygentów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) muz. sztuka dyrygowania
(1.2) muz. stanowisko dyrygenta
(1.3) muz. klasa w szkole muzycznej lub wydział w konserwatorium kształcące dyrygentów
Dyrygent – osoba kierująca zespołami muzycznymi, takimi jak orkiestry symfoniczne, orkiestry smyczkowe, orkiestry dęte, jazzowe big-bandy, zespoły kameralne, chóry, zespoły wokalne, zespoły wokalno-instrumentalne, a także kierująca wykonaniami oper i spektakli muzycznych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. kierować chórem lub orkiestrą podczas przygotowywania i wykonywania utworu muzycznego;
2. autorytatywnie zarządzać czyjąś pracą lub postępowaniem
czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) muz. kierować zespołem muzycznym, podczas wykonywania jakiegoś utworu
(1.2) pot. przen. pejor. kierować innymi; mówić im, co mają robić
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) muz. kierowanie występem chóru lub orkiestry poprzez gesty wykonywane rękoma
(1.2) przen. wydawanie innym poleceń, nakazów, rozkazów w sposób energiczny i nie budzący sprzeciwu
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
jednoczesne obniżanie i podwyższanie tego samego składnika akordu lub linii melodycznej
SJP.pl
firma produkująca nośniki danych oraz akcesoria komputerowe
Dysan Corporation – amerykańskie przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją magnetycznych nośników pamięci: dyskietek, taśm magnetycznych a także płyt CD/DVD działające w latach 1973–1984.
Firma Dysan została przejęta przez Xidex Magnetics.
SJP.pl
Wikipedia
zaburzenie mowy polegające na niewyraźnym wymawianiu głosek; dyzartia
SJP.pl
→ dysartria; dyzartryczny
SJP.pl
w psychologii: sposób postrzegania wewnętrznych wizji lub doznań jako zjawisk zewnętrznych
SJP.pl
spadek kursu dewiz, papierów wartościowych poniżej ich wartości nominalnej; dyzażio; disagio; disaggio
SJP.pl
zaburzenia składu mikroflory ustroju, powodujące zachwianie równowagi pomiędzy nią a wnikającymi z zewnątrz drobnoustrojami
SJP.pl
SJP.pl
zespół zmian fizjologicznych wywołanych dekompresją, spadkiem zewnętrznego ciśnienia
SJP.pl
patologiczne zaburzenie równowagi mikroflory jelitowej, przyczyniające się do rozwoju raka trzustki, płuc i jelita grubego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zaburzenie równowagi mikrobioty jelitowej
SJP.pl
Wiktionary
czasownik
(1.1) odróżniać, rozróżniać
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dyscernować.
Wiktionary
w medycynie: osobnik niezdolny do odróżniania okiem niektórych barw; daltonista, achromatop
SJP.pl
niezdolność do odróżniania okiem niektórych barw; daltonizm, achromatopsja, barwoślepota
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zaburzenie pigmentacji skóry
Wiktionary
1. zasady regulujące sposób zachowania, postępowanie w określonym środowisku, w danej grupie ludzkiej; porządek, posłuszeństwo, posłuch, subordynacja;
2. stan uporządkowania czyjegoś sposobu postępowania, systemu wartości; rygor moralny, samokontrola;
3. określona dziedzina wiedzy, nauki, techniki tip.; gałąź, obszar, zakres;
4. dawniej: rodzaj rózgi zakończonej kilkoma pasami rzemiennymi, używanej do wymierzania kar cielesnych, zwłaszcza w szkole; batog, kańczug
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rygorystyczne zasady postępowania
(1.2) dział nauki, techniki itp.
(1.3) rodzaj uprawianego sportu
(1.4) przest. bat o kilku rzemieniach
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie:
1. dyscyplinarne zwolnienie z pracy;
2. komisja dyscyplinarna;
3. postępowanie, które toczy się przed komisją dyscyplinarną; rozprawa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. postępowanie dyscyplinarne prowadzone przeciwko komuś, kto popełnił wykroczenie służbowe
(1.2) pot. dyscyplinarne zwolnienie z pracy
SJP.pl
Wiktionary
dotyczący dyscypliny - zasad regulaminowych, porządkowych oraz ich przestrzegania
przymiotnik
(1.1) praw. odnoszący się do wykroczeń przeciwko dyscyplinie
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: dyscyplina
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. dyscyplina
SJP.pl
Wiktionary
zmuszać kogoś do przestrzegania zasad dyscypliny służbowej; subordynować, podporządkowywać
czasownik przechodni niedokonany (dk. zdyscyplinować)
(1.1) wprowadzać gdzieś dyscyplinę, porządek
(1.2) skłaniać, zmuszać kogoś do przestrzegania dyscypliny, porządku
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dyscyplinować.
Wiktionary
przymiotnik jakościowy
(1.1) przest. wykazujący się zdyscyplinowaniem
forma czasownika.
(2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od czasownika: dyscyplinować
Wiktionary
taki, który dyscyplinuje
SJP.pl
dawniej: uczeń
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. uczeń
SJP.pl
Wiktionary
1. rozcięcie ciała, otworzenie zwłok;
2. rozbiór krytyczny utworu przez rozłożenie na części
SJP.pl
Wikipedia
w semantyce: rozsadzanie sensu danych pojęć, prowadzące do braku integralności znaczenia
SJP.pl
1. rozprawa naukowa napisana zwykle dla stopnia naukowego;
2. dawniej: długa rozmowa, dyskusja, rozprawianie o czymś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. rozprawa naukowa, zwykle pisana w celu otrzymania stopnia naukowego
(1.2) daw. poważna dysputa o charakterze naukowym
Dysertacja – pisemna praca naukowa (praca dyplomowa) pisana w celu uzyskania stopnia naukowego, zazwyczaj w formie rozprawy. W Polsce napisanie i przedstawienie do recenzji dysertacji było warunkiem koniecznym otrzymania stopnia doktora i doktora habilitowanego. Wymóg ten zniesiono w 2012 roku i jest możliwe uzyskanie stopnia na podstawie wcześniejszych publikacji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z dysertacją
przymiotnik
(1.1) nauk. związany z dysertacją
SJP.pl
Wiktionary
autor dysertacji
SJP.pl
dawniej: prowadzić uczoną dysputę; dysputować, dyskutować
SJP.pl
zaburzenie połykania
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zaburzenie połykania;
Dysfagia – termin medyczny określający utrudnione przechodzenie pokarmu z jamy ustnej przez przełyk do żołądka.
Wyróżnia się dwa typy dysfagii:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ dysfazja
SJP.pl
lekkie, chwilowe zaburzenie mowy, brak koordynacji słów i trudność ułożenia ich w zdania mimo sprawności odpowiednich mięśni
Afazja (gr. αφασία – niemota) – zaburzenie mowy powstałe w wyniku uszkodzenia mózgu.
SJP.pl
Wikipedia
użycie dosadnego lub nieprzyzwoitego słowa albo wyrażenia w miejsce bardziej oględnego, mniej drażliwego; odwrotność eufemizmu
Dysfemizm (z gr. dysphēmismós, od dys „źle” i phemi „mówić”) – przeciwieństwo eufemizmu, zastąpienie przyzwoitego, oględnego, obojętnego słowa (wyrażenia) drażliwym, dosadnym, nieprzyzwoitym.
SJP.pl
Wikipedia
gatunek jadowitego węża z rodziny połozowatych
Dysfolid, boomslang, z jęz. afrikaans i jęz. niderlandzkiego – boom – "drzewo", slang – "wąż" (Dispholidus typus) – gatunek węża z rodziny połozowatych (Colubridae). Wąż ten nie jest agresywny, ale swoim jadem może zabić nawet dorosłego człowieka.
SJP.pl
Wikipedia
zaburzenie głosu w postaci chrypki
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zaburzenie głosu
Chrypka (łac. dysphonia, raucitas) – zaburzenie drgań fałdów głosowych krtani powodujące powstanie turbulentnego przepływu powietrza w obrębie głośni, co objawia się występowaniem szorstkiego, matowego głosu.
Do rozwoju chrypki dochodzi w przypadku:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. przygnębienie, złe samopoczucie, depresja;
2. niemożność odczuwania przyjemności
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. zły nastrój występujący w zaburzeniach psychicznych, samopoczucie nacechowane drażliwością, skłonnością do agresji i czynów impulsywnych;
Dysforia (stgr. δύσφορος, δυσ- (dus-) trudność, φέρω (phérō) znosić), nastrój depresyjno-dysforyczny, nastrój dysforyczny − głęboki stan zaniepokojenia lub niezadowolenia, przeciwieństwo euforii. Termin ten jest również powszechnie stosowany w odniesieniu do dysforii płciowej, której doświadczają osoby, których tożsamość płciowa nie jest zgodna z przypisaną im płcią.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wywołany dysforią, świadczący o dysforii, odnoszący się do dysforii - stanu nadmiernego rozdrażnienia, agresji, nawet wobec błahych bodźców
przymiotnik
(1.1) związany z dysforią, dotyczący dysforii
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) ekol. hydrol. o świetle rozproszonym, pozbawionym wartości dla rozwoju roślin przeprowadzających fotosyntezę
Wiktionary
1. nieprzystosowanie czegoś do pełnienia określonych celów, zadań, oczekiwań; zaburzenie, niedostosowanie;
2. w biologii: nieprawidłowe funkcjonowanie komórki, tkanki, narządu lub całego organizmu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nieprzystosowanie czegoś do pełnienia swojej funkcji
(1.2) med. nieprawidłowe działanie komórki, tkanki, narządu itd.
Dysfunkcja – obserwowalne skutki zjawiska społecznego zmniejszające w przeciwieństwie do eufunkcji adaptację (modyfikację) systemu społecznego, przy czym dane zjawisko może mieć skutki funkcjonalne i dysfunkcjonalne jednocześnie. Przykładowo, konsekwencją wyróżniania grup własnych i obcych jest pomniejszanie zasług np. mniejszości etnicznej przez przedstawicieli kultury dominującej, co prowadzi do autonegacji osiągnięć przez członków takiej mniejszości i ich podporządkowania. Dysfunkcjonalność elementów systemu społecznego może dotyczyć konsekwencji wobec systemu jako całości, jak również wobec innych jego elementów. W ten sposób określane są też negatywne skutki dewiacji dla funkcjonowania zbiorowości.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nieprzystosowanie lub złe, nieprawidłowe przystosowanie czegoś do pełnienia określonych funkcji; niefunkcjonalność, dysfunkcyjność
SJP.pl
taki, który nie jest dostosowany lub jest nieprawidłowo dostosowany do celów, zadań, oczekiwań; niefunkcjonalny
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który posiada dysfunkcje
SJP.pl
Wiktionary
nieprzystosowanie lub złe, nieprawidłowe przystosowanie czegoś do pełnienia określonych funkcji; niefunkcjonalność, dysfunkcjonalność
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co dysfunkcyjne
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) charakteryzujący się dysfunkcją, nieprzystosowany do pełnienia określonych funkcji lub pełniący je nieprawidłowo
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
nieprawidłowa postać jajnika lub jądra
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) anat. med. nieprawidłowy rozwój jądra lub jajnika
SJP.pl
Wiktionary
obniżenie lub zniekształcenie doznań smakowych
Ageuzja – objaw chorobowy polegający na utracie odczuwania smaku, zdarzający się jednak rzadziej niż dysgeuzja polegająca na zniekształceniu lub obniżeniu jakościowym i ilościowym doznań smakowych.
W dysgeuzji można wyróżnić m.in.:
SJP.pl
Wikipedia
zniekształcenie dźwięków mowy lub niemożność ich tworzenia jako efekt nieprawidłowej budowy narządów mowy
SJP.pl
dawniej: pozbawiany łask
SJP.pl
zaburzenia w umiejętności pisania
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) częściowa lub całkowita utrata umiejętności pisania;
Dysgrafia, agrafia (gr. α – nie, γραφο – piszę) – częściowa lub całkowita utrata umiejętności pisania, spowodowana mikrouszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego lub zaburzeniami ośrodkowych funkcji wzrokowych i słuchowych. Występuje w przypadkach uszkodzenia tylnych części drugiego lub trzeciego zakrętu czołowego półkuli lewej lub zakrętu nadbrzeżnego. Pismo dysgrafika jest nieestetyczne i nieczytelne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
osoba cierpiąca na dysgrafię
Dysgrafia, agrafia (gr. α – nie, γραφο – piszę) – częściowa lub całkowita utrata umiejętności pisania, spowodowana mikrouszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego lub zaburzeniami ośrodkowych funkcji wzrokowych i słuchowych. Występuje w przypadkach uszkodzenia tylnych części drugiego lub trzeciego zakrętu czołowego półkuli lewej lub zakrętu nadbrzeżnego. Pismo dysgrafika jest nieestetyczne i nieczytelne.
SJP.pl
Wikipedia
1. stan braku zgodności, zgody między jakimiś elementami całości; rozgardiasz, dysonans, nieład, konflikt;
2. w muzyce: brak odpowiedniości brzmieniowej pomiędzy dźwiękami muzycznymi; dysonans, zgrzyt
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) brak harmonii zestawionych elementów
(1.2) brak współbrzmienia dźwięków
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest dysharmoniczne
Wiktionary
w muzyce: taki, który narusza zasady harmonii, czyli współbrzmienia dźwięków muzycznych; nieharmoniczny, dysonansowy
SJP.pl
ogół cech charakteryzujących się brakiem wewnętrznej spójności, zgodności; konfliktowość, rozbieżność, niespójność
SJP.pl
pozbawiony harmonii, wykazujący brak wewnętrznej spójności, zgodności; nieharmonijny, rozbieżny, skłócony, niespójny
SJP.pl
1. utrata honoru, niesława;
2. zniewaga, obelga
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) książk. ujma dla honoru
SJP.pl
Wiktionary
1. w logice: zdanie złożone z dwóch zdań połączonych spójnikiem "albo", prawdziwe pod warunkiem, że zachodzi najwyżej jedna z dwóch wskazanych w nich możliwości; zaprzeczenie koniunkcji; niewspółzachodzenie;
2. rozdzielenie, przerwa między częściami całości, np. obszarami występowania jakichś gatunków roślin lub zwierząt
SJP.pl
Wikipedia
→ dysjunkcja; dysjunktywny
SJP.pl
→ dysjunkcja; dysjunkcyjny
SJP.pl
1. krążek używany w sporcie do rzutów w dal; nazwa tej konkurencji;
2. chrząstka międzykręgowa;
3. element konstrukcyjny w kształcie okrągłej tarczy;
4. nośnik pamięci komputerowej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) sport. przyrząd sportowy do rzucania na odległość w kształcie płaskiego, cienkiego koła;
(1.2) każdy przedmiot w kształcie dysku (1.1)
(1.3) inform. każdy nośnik danych w kształcie dysku (1.1)
(1.4) płyta kompaktowa
(1.5) anat. część kręgosłupa łącząca dwa kręgi;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. środowiskowa nazwa np. karty o dziesięciu oczkach, monety dziesięciogroszowej; dyszka;
2. w gwarze młodzieżowej: dyskoteka
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. daw. członek odłamu franciszkanów zapoczątkowanego w Hiszpanii;
Wiktionary
zaburzenie umiejętności liczenia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zaburzenie umiejętności matematycznych;
Dyskalkulia rozwojowa – zaburzenie zdolności wykonywania działań arytmetycznych. Uznaje się, że jest to specyficzne zaburzenie rozwojowe o podłożu środowiskowym lub genetycznym.
Dawniej dyskalkulią określano również podobne objawy wynikające z organicznego uszkodzenia mózgu, obecnie diagnozą określającą taki stan jest akalkulia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba z zaburzeniami umiejętności liczenia
SJP.pl
dawniej: dyszkant
SJP.pl
→ dyskant; dyszkantowy
SJP.pl
osoba obdarzona wysokim głosem chłopięcym i śpiewająca takim głosem; dyszkant, dyszkancista
SJP.pl
osoba prowadząca program muz. w radiu, telewizji, klubie muz. itp., utrzymująca kontakt z odbiorcami przez różne komentarze, niekoniecznie związane z muzyką; didżej; disc jockey
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) muz. prezenter muzyczny w dyskotece
DJ (ang. disc jockey) – osoba zajmująca się dobieraniem oraz odtwarzaniem i miksowaniem muzyki na żywo. DJ najczęściej stara się stworzyć płynność muzyczną w swoim występie, łącząc ze sobą różne utwory muzyczne, dodając efekty dźwiękowe, sample, utwory typu a capella. DJ-e turntabliści posługują się także skreczem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
nieprawidłowe, przedwczesne lub niezupełne rogowacenie warstwy powierzchniowej naskórka, występujące w niektórych chorobach skóry
Dyskeratoza (łac. dyskeratosis) – patologiczne rogowacenie pojedynczych komórek w warstwach nabłonka wielowarstwowego płaskiego, w których fizjologicznie rogowacenie nie występuje (w warstwach poniżej warstwy rogowej). Jest charakterystyczną cechą histologiczną niektórych chorób skóry, np. choroby Dariera.
SJP.pl
Wikipedia
wymienny dysk magnetyczny o niewielkiej pojemności, umożliwiający zapis i odczyt danych; dysk elastyczny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) inform. przenośny nośnik magnetyczny o niewielkiej pojemności, umożliwiający zarówno odczyt jak i zapis danych;
Dyskietka, inaczej dysk miękki (ang. floppy disk) – dysk wymienny, przenośny nośnik magnetyczny o niewielkiej pojemności, umożliwiający zarówno odczyt, jak i zapis danych. Nośnikiem danych jest wirujący krążek z wytrzymałego tworzywa sztucznego (najczęściej mylaru – politereftalanu etylenu w postaci cienkiej folii) pokryty warstwą magnetyczną. Średnica krążka oraz ilość możliwych do zapisania danych stanowią podstawowe parametry dyskietki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) inform. dotyczący dyskietki
(1.2) inform. zapisany na dyskietce
Wiktionary
SJP.pl
w medycynie: mimowolne, nieskoordynowane skurcze mięśni, powodujące szybkie ruchy kończyn, mięśni twarzy, języka itp.
Dyskinezy – nieskoordynowane i niezależne od woli ruchy kończyn lub całego ciała, wyginanie i prężenie, mimowolne ruchy warg, wysuwanie i chowanie języka. Dyskinezy dzieli się na wczesne i późne.
SJP.pl
Wikipedia
rzadko: przenośny odtwarzacz płyt kompaktowych; discman
SJP.pl
disco, disko;
1. dyskoteka;
2. muzyka dyskotekowa;
3. lokal, w którym tańczy się przy muzyce dyskotekowej;
4. dyskotekowy
SJP.pl
lekkoatleta rzucający dyskiem
Dyskobol – rzeźba Myrona, wykonana w V w. p.n.e., przedstawiająca atletę rzucającego dyskiem.
Rzeźbiarz stworzył ją najprawdopodobniej we wczesnym okresie swojej twórczości. Uwzględnił w niej grecki kanon piękna. Postać jest wyidealizowana, ciało przedstawione w pełnej syntezie. Autor ukazał ruch i wewnętrzny dynamizm postaci w sposób zrównoważony i opanowany. Sportowiec jest ukazany tuż przed wyrzuceniem dysku (stąd nazwa „dyskobol”). Ramiona są ułożone w taki sposób, że wydaje się jakby tworzyły część okręgu. Głowa pochylona ku przodowi akcentuje oś symetrii ciała przebiegającą równolegle do lewej nogi zgiętej w kolanie, dotykającej dużym palcem ziemi. Jego ciało wydaje się przez to proporcjonalne. Rzeźbiarz uwidocznił także większość mięśni. Wydaje się jakby atleta został ujęty w momencie spoczynku między dwiema czynnościami, odchyleniem dysku do tyłu, a wyrzuceniem go. Jednocześnie brak emocji na twarzy przedstawianej postaci sugeruje ogromne skupienie. Postać ukazana jest w pełni realistycznie, oddaje naturalny ruch.
SJP.pl
Wikipedia
lekkoatletka rzucająca dyskiem
SJP.pl
urządzenie na płyty kompaktowe, w których płyta zapisana cyfrowo odczytywana jest za pomocą wiązki lasera; laserofon, gramofon cyfrowy
Odtwarzacz CD – elektroniczne urządzenie cyfrowe służące do odtwarzania płyt CD z nagranym dźwiękiem w formacie Audio za pomocą wiązki lasera, w Polsce początkowo znane pod nazwą gramofon laserowy cyfrowy, gramofon cyfrowy lub dyskofon albo też odtwarzacz płyt kompaktowych.
SJP.pl
Wikipedia
spis płyt nagranych przez muzyka lub zespół muzyczny; płytografia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) muz. zbiór nagrań muzycznych danego artysty; dorobek płytowy wykonawcy;
Dyskografia (fr. discographie) – zbiór utworów nagranych przez danego artystę lub zespół muzyczny. Lista może zawierać również dodatkowe informacje, m.in. daty wydania, czy pozycje na listach przebojów.
Termin jest połączeniem dwóch wyrazów: „dysk” (ang. disc) – płyta fonograficzna, oraz „grafia” (ang. graphy) – pochodzi od greckiego przedrostka, który odnosi się do pisania.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
człowiek, który lubi chodzić na dyskoteki; dyskomuł
SJP.pl
kobieta, która lubi chodzić na dyskoteki
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od dyskomfort
Wiktionary
poczucie niedogodności, złego samopoczucia, braku zadowolenia z czegoś; frustracja, żal, gorycz, nieukontentowanie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) uczucie braku zaspokojenia wygody, komfortu
(1.2) złe samopoczucie
SJP.pl
Wiktionary
taki, który wywołuje dyskomfort, czyli poczucie niedogodności, złego samopoczucia, braku zadowolenia z czegoś; niekomfortowy
SJP.pl
1. stały bywalec dyskotek; dyskoman;
2. człowiek słuchający muzyki disco (rzadziej disco polo)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od dyskont
Wiktionary
1. różnica między niższą ceną sprzedaży a wyższą ceną nominalną, wykupu przez emitenta, stanowiąca zysk inwestora; dyskonto
2. sklep samoobsługowy mający w ofercie wybrane produkty po dużo niższych cenach niż inne sklepy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hand. sklep samoobsługowy o ograniczonym asortymencie, oferujący towar w niższych cenach niż konkurencja;
Dyskont (ang. discount „obniżka ceny, rabat”) – sklep sprzedający towar w ograniczonym asortymencie i w obniżonych cenach. Główną strategią dyskontów jest przyciąganie klientów obecnością towarów o niskich cenach i agresywną polityką promocyjną, skierowaną przede wszystkim na niskie ceny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w bankowości: osoba przeprowadzająca operacje dyskontowe
Dyskonter – osoba podająca weksel do dyskonta. Najczęściej dyskonterem jest posiadacz weksla, który chce uzyskać środki pieniężne jeszcze przed terminem płatności weksla. W większości przypadków dyskontariuszem jest bank lub inny podmiot gospodarczy świadczący tego typu usługi. Czynności dyskonta weksli nie są czynnościami bankowymi (o ile nie wykonuje ich bank).
SJP.pl
Wikipedia
różnica między niższą ceną sprzedaży a wyższą ceną nominalną, wykupu przez emitenta, stanowiąca zysk inwestora; dyskont
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) bank. operacja zakupu przez bank weksli lub papierów wartościowych przed terminem ich płatności za niższą stawkę
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. wykorzystywać jakiś fakt lub jakieś okoliczności dla siebie pomyślne;
2. porównywać wartości pieniężne w różnych okresach;
3. realizować weksel lub inne papiery wartościowe przed terminem ich płatności, z odliczeniem dyskonta
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dyskontować.
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z dyskontem
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dyskontem, dotyczący dyskontu
SJP.pl
Wiktionary
zaprzestanie kontynuowania czegoś
Zasada dyskontynuacji – zwyczajowa zasada, zgodnie z którą parlament, który kończy swoją kadencję, zamyka wszystkie sprawy, nad którymi pracował (niezależnie od tego, na jakim etapie się znajdują) i nie przekazuje ich nowemu parlamentowi.Wyjątki od tej zasady dotyczą:
SJP.pl
Wikipedia
uszkodzenie dysku międzykręgowego w chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
zabawka zmieniająca się z dysku w piłkę w czasie lotu
SJP.pl
zaburzenie we wzajemnym układzie warstw skalnych spowodowane ruchami tektonicznymi lub erozją
SJP.pl
wyznawca dyskordianizmu - parodii religii stworzonej w latach 50. XIX wieku w USA
SJP.pl
parodia religii stworzona w latach 50. XIX wieku w USA
Dyskordianizm (ang. discordianism) – religia lub parodia religii stworzona około roku 1958 przez Kerry'ego Thornleya i Gregory'ego Hilla. Nazwa „dyskordianizm” pochodzi od rzymskiej bogini Dyskordii (grecka Eris). Kult ten sprzeciwia się autorytetom, regułom i tradycji.
SJP.pl
Wikipedia
wyznawczyni dyskordianizmu - parodii religii stworzonej w latach 50. XIX wieku w USA
SJP.pl
SJP.pl
1. płytoteka
2. zabawa dla młodzieży
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zabawa młodzieżowa, na której się tańczy przy muzyce
(1.2) lokal, w którym się odbywają dyskoteki (1.1);
(1.3) przest. płytoteka
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: uczestnik lub wielbiciel dyskotek
SJP.pl
uczestniczka dyskoteki
SJP.pl
1. związany z dyskoteką;
2. potocznie: rozrywkowy, zabawowy
przymiotnik
(1.1) związany z dyskoteką, dotyczący dyskoteki
SJP.pl
Wiktionary
przypominający dysk
SJP.pl
rodzaj słodkowodnych ryb z rodziny pielęgnicowatych; paletka
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) icht. nazwa systematyczna|Symphysodon discus|Heckel|ref=tak., ryba z rodziny pielęgnicowatych występująca w dorzeczu Amazonki;
Paletka dyskowiec, dyskowiec właściwy, dyskowiec (Symphysodon discus) – gatunek ryby z rodziny pielęgnicowatych (Cichlidae). Występuje w dorzeczu Amazonki. Ryba popularna w hodowli akwaryjnej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z dyskiem
przymiotnik
(1.1) związany z dyskiem
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) med. związany z nieprawidłowym funkcjonowaniem organizmu lub jego części bądź je wykazujący
Wiktionary
minerał srebrzystobiały lub kremowy, antymonek srebra
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. minerał z grupy antymonków, antymonek srebra, srebrzystobiały, metaliczny minerał;
Dyskrazyt – minerał z grupy antymonków. Nazwa pochodzi od gr. δυσκράσις (diskrasis) = „zły stop”.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. niewtrącanie się w sprawy innych; takt; delikatność;
2. dochowanie tajemnicy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdolność zachowywania tajemnic
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
1. poufny, dyskretny;
2. pozostawiony do decyzji
SJP.pl
dawniej: utrata zaufania, niełaska
SJP.pl
utrata wiarygodności, podważenie autorytetu; kompromitacja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. ośmieszenie kogoś, podważenie jego autorytetu
Dyskredytacja – rodzaj krytyki, która:
a) nie dotyczy meritum, lecz osoby;
b) nie jest analizą i syntezą opisową, ale wypowiedzią ocenno-perswazyjną;
c) jest rezultatem i przejawem własnego zaangażowania w sprawę, w jakiś spór podyktowany rozbieżnością interesów i poglądów;
d) jest nieżyczliwa (choć niekoniecznie złośliwa);
e) służy dyskwalifikacji przeciwnika, a nie wpływaniu na jego poprawę.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przedstawiać w złym świetle, podważać autorytet, kompromitować
SJP.pl
rozbieżność, sprzeczność, niezgodność
SJP.pl
1. małe lusterko do pozwalające na dyskretne szminkowanie ust;
2. mała firanka sięgająca zwykle do połowy szyby; zazdrostka;
3. dawniej: starsza osoba towarzysząca młodej kobiecie dla przyzwoitości; przyzwoitka
SJP.pl
przysłówek
(1.1) w sposób dyskretny
(1.2) mat. w sposób nieciągły
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: dyskretnie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: dyskretny
SJP.pl
damskie etui na podpaski, wkładki, tampony itp.
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest dyskretne; cecha tych, którzy są dyskretni
Wiktionary
1. dochowujący tajemnicy, niewtrącający się do cudzych spraw; taktowny;
2. mający pozostać tajemnicą;
3. nierzucający się w oczy, ledwo zauważalny; delikatny, cichy
przymiotnik
(1.1) zachowujący tajemnice i taktowny
(1.2) taki, który nie rzuca się w oczy
(1.3) mat. przyjmujący wartości z przeliczalnego zbioru
SJP.pl
Wiktionary
1. w matematyce, statystyce: przejście ze zmiennych ciągłych do zmiennych dyskretnych, zwykle w celu dalszej ich obróbki metodami numerycznymi;
2. w telekomunikacji: przekształcanie sygnałów ciągłych w impulsy w procesie przechodzenia z formy analogowej do cyfrowej; kwantyzacja
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
urządzenie przetwarzające sygnał analogowy na sygnał cyfrowy; digitizer, digitalizator, dygitalizator, dygitalizer, konwertor analogowo-cyfrowy
SJP.pl
ograniczanie przywilejów, praw, a nawet prześladowanie części społeczności, zwykle na tle rasowym, etnicznym, religijnym lub kulturowym
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ograniczanie przywilejów, praw, a nawet prześladowanie części społeczności, zwykle na tle rasowym, etnicznym, religijnym lub kulturowym
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z dyskryminacją
SJP.pl
w telekomunikacji: układ elektroniczny w odbiorniku, w którym sygnał o modulowanej w fazie lub częstotliwości (PM lub FM) przekształcany jest w sygnał o modulowanej amplitudzie (AM)
Dyskryminator – układ elektroniczny selekcjonujący napływające do niego sygnały elektryczne według pewnej ich cechy lub cech, np. amplitudy, kształtu, etc.
Stosowany na przykład w różnego rodzaju czujnikach do oddzielenia sygnałów niepożądanych od użytecznych.
SJP.pl
Wikipedia
ograniczać przywileje, prawa człowieka, prześladować część społeczności, zwykle na tle rasowym, etnicznym, religijnym lub kulturowym
czasownik
(1.1) prześladować poszczególne osoby lub grupy lub ograniczać ich prawa ze względu na rasę, narodowość, wyznanie, płeć itp.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) stosowanie dyskryminacji
Wiktionary
ograniczać przywileje, prawa człowieka, prześladować część społeczności, zwykle na tle rasowym, etnicznym, religijnym lub kulturowym
SJP.pl
1. dyskusja, rozmowa, przemowa, zwłaszcza na tematy naukowe;
2. wywód przeprowadzony na zasadzie logicznego wnioskowania
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) dyskusja, wymiana zdań
Dyskurs (łac. discursus „bieganie tam i z powrotem”) – pojęcie wywodzące się z językoznawstwa i oznaczające formę organizacji języka. Pojęcie to należy traktować jako uogólnienie pojęcia konwersacji. Dyskurs to zarówno komunikaty pisane i mówione. W uproszczeniu, dyskurs odnosi się do użycia języka, mającego na celu umożliwienie komunikacji na dane tematy w konkretnej dziedzinie życia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: dyskurs
SJP.pl
myślenie lub proces poznawczy oparty na ciągu logicznego wnioskowania
SJP.pl
opieranie się na ścisłym, logicznym wnioskowaniu
SJP.pl
oparty na ścisłym i logicznym wywodzeniu kolejnych kroków rozumowania z etapów poprzednich; poparty argumentacją
SJP.pl
ustna lub pisemna wymiana poglądów, umożliwiająca wysunięcie wspólnych wniosków; polemika, dysputa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jeden ze sposobów wymiany poglądów praktykowany przez dwoje lub więcej osób zainteresowanych danym tematem lub zjawiskiem;
(1.2) rozważanie wszystkich aspektów czegoś
Dyskusja (od łac. discussio 'roztrząsanie') – jeden ze sposobów wymiany poglądów na określony temat, popartych argumentami, prowadzona w gronie dwóch lub więcej osób. Dyskusja może mieć formę ustną (komunikacja werbalna) lub pisemną. W wyniku dyskusji dochodzi do ścierania się różnych poglądów związanych z różnymi punktami widzenia osób prowadzących dyskusję. W przeciwieństwie jednak do debaty czy dialogu nie skupia się na pokonaniu oponenta lub osiągnięciu kompromisu, lecz jej głównym założeniem jest prezentacja własnych poglądów w celu znalezienia odpowiedzi i rozwiązań na problemy swoje i innych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest dyskusyjne; cecha tych, którzy są dyskusyjni
SJP.pl
Wiktionary
dotyczący dyskusji, będący przedmiotem dyskusji
przymiotnik
(1.1) dotyczący dyskusji, będący przedmiotem dyskusji
(1.2) budzący dyskusje, spory
SJP.pl
Wiktionary
osoba uczestnicząca w dyskusji
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba biorąca udział w dyskusji, zabierająca głos w dyskusji
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta uczestnicząca w dyskusji
SJP.pl
Wiktionary
prowadzić dyskusję; dysputować
czasownik
(1.1) prowadzić dyskusję
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) prowadzenie dyskusji
Wiktionary
skrót od: dyskwalifikacja
SJP.pl
1. stwierdzenie czyjejś niezdatności do podjęcia lub kontynuowania jakiejś działalności;
2. pozbawienie zawodnika lub drużyny prawa do startu w zawodach jako kara za naruszenie przepisów; wykluczenie;
3. stwierdzenie nieprzydatności lub zmniejszonej wartości czegoś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) sport. pozbawienie kogoś prawa udziału w dalszych etapach rywalizacji ze względu na naruszenie zasad
SJP.pl
Wiktionary
1. stwierdzać brak wymaganych kwalifikacji;
2. świadczyć o braku kwalifikacji;
3. pozbawiać zawodnika lub drużyny prawa do startu w zawodach za naruszenie przepisów; wykluczać;
4. stwierdzać nieprzydatność lub zmniejszoną wartość czegoś
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. badanie, roztrząsanie, rozprawianie
Wiktionary
zaburzenie mowy polegające na złej wymowie głoski lub głosek
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. ogólne określenie wad wymowy
Dyslalia (gr. dys – zaburzenie, lalia – mowa) – zaburzenia mowy polegające na nieprawidłowej realizacji fonemów (najmniejszych elementów składowych wyrazów) według zazwyczaj ustalonych norm społecznych spowodowane wadami w ukształtowaniu lub uszkodzeniu peryferyjnych organów artykulacyjnych (takich jak wargi, zęby, język czy podniebienie) dotyczące tylko aspektu artykulacyjnego języka.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zaburzenia w umiejętności czytania
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. psych. eduk. specyficzne trudności w nauce czytania i pisania;
Dysleksja rozwojowa (gr. dys „nie” + lexis „wyraz, czytanie”), czyli specyficzne trudności w nauce czytania i pisania (F81.0 w ICD-10 i315.0 w DSM) – według Światowej Federacji Neurologów (definicja z 1968) zaburzenie manifestujące się trudnościami w nauce czytania i pisania przy stosowaniu standardowych metod nauczania oraz inteligencji na poziomie co najmniej przeciętnym i sprzyjających warunkach społeczno-kulturowych. Dysleksja została opisana pierwszy raz na przełomie XIX i XX wieku. Obecnie dysleksję rozwojową można zdiagnozować także u dziecka z inteligencją niższą niż przeciętna (DSM V), o ile obniżone możliwości intelektualne nie wyjaśniają w pełni istotnych trudności w czytaniu i pisaniu, a funkcje percepcyjno-motoryczne są wyraźnie zaburzone.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
dotyczący dysleksji lub dyslektyka
przymiotnik
(1.1) psych. med. dotyczący dysleksji lub dyslektyka
SJP.pl
Wiktionary
osoba z ograniczoną możliwością nauki czytania, cierpiąca na dysleksję
SJP.pl
1. rozmieszczenie, przemieszczenie czegoś, zwłaszcza sił zbrojnych; rozłożenie, rozlokowanie;
2. przemieszczenie warstw skalnych spowodowane ruchami skorupy ziemskiej; deformacja tektoniczna
Dyslokacja
SJP.pl
Wikipedia
związany z dyslokacją
SJP.pl
rozmieszczać, przemieszczać, zwłaszcza siły zbrojne
SJP.pl
1. nieprawidłowa budowa ciała;
2. dysmorfia mięśniowa:
a) zaburzenie psychiczne objawiające się poczuciem posiadania niewystarczającej masy mięśniowej; bigoreksja;
b) uzależnienie od treningu fizycznego wynikające z takiego zaburzenia
Wady wrodzone – odstępstwa od normy budowy anatomicznej. Dzielone są zwykle na wady duże, powodujące poważne następstwa dla zdrowia i niekiedy uniemożliwiające przeżycie urodzonego z wadą dziecka, i wady małe (małe anomalie), mające głównie znaczenie kosmetyczne. Określane są one często jako cechy dysmorficzne (dysmorfie).
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
chorobliwy lęk związany z przekonaniem o nieestetycznym wyglądzie własnego ciała; BDD
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. chorobliwe, lękowe przekonanie o własnej szpetocie;
Cielesne zaburzenie dysmorficzne (ang. body dysmorphic disorder, BDD) dawniej znane jako dysmorfofobia – zaburzenie psychiczne, charakteryzujące się występowaniem ciągłych obaw związanych z przekonaniem o nieestetycznym wyglądzie lub budowie ciała. Termin ma pochodzenie greckie. Słowo dysmorfia oznaczało w języku greckim brzydotę, szczególnie twarzy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta z obsesyjnym przekonaniem o nieestetycznym wyglądzie własnego ciała
SJP.pl
SJP.pl
osoba z obsesyjnym przekonaniem o nieestetycznym wyglądzie własnego ciała
SJP.pl
Dysproporcjonowanie (dysmutacja) – rodzaj przemiany chemicznej, w której jedno indywiduum chemiczne (pierwiastek, jon lub związek chemiczny) ulega jednoczesnej przemianie chemicznej do dwóch różnych produktów.
Przykłady reakcji dysproporcjonowania:
Wikipedia
1. rozpad cząsteczki związku chemicznego lub pierwiastka na cząsteczki prostsze, atomy lub jony;
2. zaburzenie osobowości objawiające się czasowym wyłączeniem się pewnych czynności psychicznych spod świadomej kontroli
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. proces rozpadu cząsteczek chemicznych na mniejsze cząsteczki, pojedyncze atomy lub jony;
(1.2) psych. spektrum doświadczeń (w tym zaburzeń), które łączy poczucie oddzielenia się od rzeczywistości, fizycznych doświadczeń lub emocji;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z dysocjacją
SJP.pl
o związkach chemicznych i pierwiastkach: rozpadać (rozpaść) się na cząsteczki prostsze, wolne atomy lub jony
SJP.pl
rzadziej: rozpad, rozwiązanie, rozprzężenie (czegoś)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest dysonanowe
Wiktionary
1. w literaturze: rodzaj rymu niedokładnego;
2. brak współbrzmienia dźwięków w utworze muzycznym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) muz. dźwięki zagrane razem lub po sobie, lecz nie dające wrażenia harmonijnego współbrzmienia
(1.2) przen. brak zgodności, brak dopasowania
Dysonans (łac. dissonans) – interwał brzmiący niezgodnie dla ucha ludzkiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od dysonans
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co dysonansowe
SJP.pl
Wiktionary
w muzyce: taki, który narusza zasady harmonii, czyli współbrzmienia dźwięków muzycznych; nieharmoniczny, dysharmoniczny
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dysonansem, dotyczący dysonansu
SJP.pl
Wiktionary
brzmieć nieharmonicznie, tworzyć dysonanse
SJP.pl
zaburzenia w umiejętności poprawnego pisania ortograficznego
Dysortografia – specyficzne zaburzenie w nauce pisania, objawiające się popełnianiem błędów ortograficznych pomimo znajomości zasad pisowni i odpowiedniej motywacji do poprawnego pisania. Dysortografia może być korygowana, jednak całkowite ustąpienie objawów występuje bardzo rzadko.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
osoba niebędąca w stanie przyswoić zasad ortografii
SJP.pl
zaburzenie węchu
Zaburzenia węchu (dysosmia) – upośledzenie lub zmiana odczuwania wrażeń węchowych.
Za odczuwanie bodźców węchowych odpowiedzialne są następujące struktury (tworzące drogę węchową):
SJP.pl
Wikipedia
w językoznawstwie: zanik palatalnej (miękkiej) wymowy głosek, zwłaszcza spółgłosek (np. mazowieckie "lypa" zamiast "lipa"); depalatalizacja
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. zob. depalatalizacja.
SJP.pl
Wiktionary
dotyczący masowych form opieki sanitarno-medycznej
przymiotnik
(1.1) med. dotyczący masowej profilaktyki i opieki sanitarnej i medycznej
SJP.pl
Wiktionary
wyodrębnianie w populacji jednorodnych grup wymagających szczególnej opieki medycznej
SJP.pl
stan chorobowy o różnej etiologii, w którym występują bolesne stosunki płciowe uniemożliwiające osiągnięcie satysfakcji seksualnej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. seks. dysfunkcja seksualna polegająca na odczuwaniu bólu podczas stosunku płciowego;
Dyspareunia – dysfunkcja seksualna objawiająca się odczuwaniem bólu w czasie stosunku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w ekonomii: nierówność dwóch parametrów, np. poziomu dochodów, stóp procentowych, niekorzystna dla jednej ze stron; brak pożądanej lub oczekiwanej proporcji, parytetu
SJP.pl
rozliczanie strat i kosztów wzajemnych, między zainteresowanymi stronami
SJP.pl
rzeczoznawca oceniający straty poniesione podczas awarii statku
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) ekon. rzeczoznawca rozliczający straty poniesione podczas awarii statku i dzielący je pomiędzy właściciela ładunku a armatora
Dyspaszer – biegły i rzeczoznawca, który robi dyspaszę (rozlicza straty, do których doszło przez awarię statku) oraz dzieli owe straty między armatora i właściciela ładunku. W Polsce, zgodnie z art. 255. kodeksu morskiego, listę dyspaszerów prowadzi Prezes Krajowej Izby Gospodarczej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba zatrudniona na stanowisku pracownika odpowiedzialnego za koordynację właściwego rozdziału zadań, zaopatrzenia, materiałów, kierowania ruchem itp.; dyspozytor
SJP.pl
kobieta zatrudniona na stanowisku pracowniczki odpowiedzialnej za koordynację właściwego rozdziału zadań, zaopatrzenia, materiałów, kierowania ruchem itp.; dyspozytorka
SJP.pl
1. jednorazowe zwolnienie od obowiązku przestrzegania przepisów kościelnych, wydane przez władze kościelne;
2. żartobliwie: zwolnienie od jakichś obowiązków
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kośc. zwolnienie od przepisów prawa kościelnego;
(1.2) żart. zwolnienie z wymogów
Dyspensa (łac. dispensatio) – w Kościele rzymskokatolickim zwolnienie od obowiązujących przepisów prawa kościelnego w przypadkach szczególnych.
Dyspensy może udzielić papież każdemu ochrzczonemu od wszystkich ustaw kościelnych lub biskupi ordynariusze, lecz jedynie od prawa diecezjalnego i wyłącznie członkom diecezji. Dyspensa może być też udzielona przez przełożonych zakonnych, choć tylko od ustaw zakonnych i jedynie swym podwładnym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: dyspensa
SJP.pl
1. urządzenie do rozwijania i odcinania taśmy;
2. urządzenie dozujące; dozownik, dozownica, dawkownik;
3. urządzenie do wydawania czegoś; automat, podajnik;
4. dyspenser kasjerski - urządzenie do wspomagania pracy kasjerów; automat kasjerski
Dozownik, dyspenser, dawkownik, dozator – urządzenie wydzielające w zadanych porcjach (dozach) materiał lub czynnik. Porcja może być odmierzana objętościowo, wagowo lub czasem trwania. Dozownik ułatwia wykonywanie codziennych czynności i pozwala oszczędnie gospodarować materiałami lub czynnikami.
SJP.pl
Wikipedia
udzielać dyspensy
SJP.pl
zaburzenia w trawieniu, niestrawność
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. książk. zob. niestrawność.
Dyspepsja (gr. przedr. δυσ- dys- „źle, z trudem”, πέπτειν peptein „trawić”; łac. dyspepsia), pot. niestrawność – występowanie w nadbrzuszu przewlekłego lub nawracającego bólu, który trwa przynajmniej przez 4 tygodnie. Ta definicja została przyjęta w 1999 roku w Rzymie i nosi nazwę kryteriów rzymskich II. Poprzednia definicja, według tak zwanych kryteriów rzymskich I, mówiła o występowaniu bólu w nadbrzuszu w linii pośrodkowej ciała, którym towarzyszy uczucie pełności w nadbrzuszu, wczesne wrażenie sytości, wzdęcia i/lub nudności, nie brała ona jednak pod uwagę długości trwania objawów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dyspepsją, dotyczący dyspepsji
Wiktionary
substancja zabezpieczająca powierzchnię przed działaniem wody
SJP.pl
substancja ułatwiająca rozdrobnienie cząsteczek ciała stałego w cieczy
SJP.pl
rozdrabniać większe cząstki danej substancji na mniejsze
SJP.pl
1. rozszczepienie światła, rozkład na barwy składowe;
2. rozsiew; rozproszenie; zróżnicowanie; zmienność
SJP.pl
Wikipedia
1. związany z rozszczepieniem się światła;
2. dotyczący rozproszenia substancji w roztworach koloidalnych; rozproszony
SJP.pl
niemożność rysowania wynikająca z dysfunkcji rąk, wzroku lub zaburzenia koordynacji zmysłowo-ruchowej
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
w psychologii: człowiek o nieharmonijnej budowie ciała, odznaczający się egocentryzmem, introwersją i skłonnością do krańcowych uczuć; typ dysplastyczny
SJP.pl
nieprawidłowe ukształtowanie się tkanki, narządu lub organizmu w wyniku zaburzeń dotyczących zmiany kształtu i wielkości komórek
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. nieprawidłowość budowy tkanki, narządu lub organizmu polegająca na niewłaściwych proporcjach ich części;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stopa metryczna złożona z czterech sylab akcentowanych lub czterech sylab długich
SJP.pl
SJP.pl
1. lista książek, broszur w magazynie;
2. niesprzedane książki otrzymane w komis do rozporządzenia tego, który je dostarczył
SJP.pl
osoba lub instytucja dysponująca, zarządzająca czymś
SJP.pl
SJP.pl
1. rozporządzać czymś; mieć coś do dyspozycji;
2. wydawać polecenia komuś
czasownik przechodni
(1.1) mieć możliwość użycia czegoś
(1.2) wydawać polecenie wykonania lub dostarczenia czegoś
(1.3) rel. (w Kościele katolickim) udzielić ostatnich sakramentów
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dysponować.
Wiktionary
będący w dobrej formie psychicznej lub fizycznej
SJP.pl
1. rozporządzenie, zarządzenie wydane komuś; polecenie;
2. czyjaś forma fizyczna lub psychiczna;
3. wrodzona skłonność lub talent do czegoś; predyspozycja, usposobienie;
4. układ, plan, podział czegoś
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) polecenie wykonania czegoś
(1.2) forma fizyczna lub psychiczna kogoś lub czegoś
(1.3) wrodzona skłonność lub umiejętność
(1.4) ułożony plan czegoś
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
stopień wyższy od przymiotnika: dyspozycyjny; bardziej dyspozycyjny
SJP.pl
gotowość w każdej chwili do podjęcia czynności
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest dyspozycyjne; cecha tych, którzy są dyspozycyjni
SJP.pl
Wiktionary
gotowy w każdej chwili do podjęcia czynności
przymiotnik
(1.1) taki, którym można swobodnie dysponować, rozporządzalny
(1.2) o pracowniku: mogący pełnić obowiązki w dowolnym miejscu i czasie, w zależności od potrzeb pracodawcy
(1.3) taki, który ma charakter dyspozycji
SJP.pl
Wiktionary
pracownik od rozdziału zadań, zaopatrzenia, materiałów, kierowania ruchem itp.; dyspeczer
Dyspozytor (ang. scheduler), zwany czasami planistą niskopoziomowym (ang. low-level scheduler) – część systemu operacyjnego odpowiedzialna za przydzielanie czasu procesora w ramach przełączania zadań. Decyzja o tym, któremu procesowi przydzielić czas procesora jest podejmowana przez algorytm szeregowania. Do zadań dyspozytora należy m.in. przełączanie kontekstu.
SJP.pl
Wikipedia
kobieta zatrudniona na stanowisku pracowniczki odpowiedzialnej za koordynację właściwego rozdziału zadań, zaopatrzenia, materiałów, kierowania ruchem itp.; dyspeczerka
SJP.pl
biuro dyspozytora; punkt dyspozycyjny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pomieszczenie, z którego kieruje się ruchem wszelkiego rodzaju pojazdów
Dyspozytornia – pomieszczenie lub budynek wyposażone w środki łączności, monitoringu lub urządzenia sterownicze, z którego centralnie kieruje się, przykładowo:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dyspozytorem, dotyczący dyspozytora
Wiktionary
miejsce wydawania dyspozycji podległym placówkom lub osobom
SJP.pl
1. w prawie: względnie wiążący, dopuszczający inne uregulowanie, pozostający do dyspozycji stron;
2. dawniej: wydający zarządzenia; dyspozycyjny
SJP.pl
brak proporcji, równowagi, harmonijnego stosunku między przedmiotami, zjawiskami lub cechami występującymi łącznie; niewspółmierność, niesymetryczność
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zakłócenie równowagi, brak harmonii
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) chem. jednoczesne utlenienie i redukcja różnych cząsteczek jednej substancji;
Metateza (łac. metathesis, z gr. μετάθεσις metáthesis „przestawienie”) – reakcja chemiczna przebiegająca według ogólnego schematu:
W wyniku tej reakcji fragmenty reagujących cząsteczek „zamieniają się miejscami” w skoordynowany sposób.
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
→ dysproporcja; nieproporcjonalny, niesymetryczny, niewspółmierny
SJP.pl
w medycynie: nieprawidłowy obraz białek surowicy krwi w badaniu analitycznym
SJP.pl
pierwiastek chemiczny o symbolu Dy i liczbie atomowej 66, metal należący do lantanowców, wykorzystywany m.in. jako dodatek stopowy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. pierwiastek chemiczny o symbolu Dy i liczbie atomowej 66;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ dysproz
przymiotnik
(1.1) dotyczący dysprozu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. osoba, która prowadzi dysputy
Wiktionary
słowna wymiana poglądów; dyskusja, polemika
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) dyskusja na poważny temat
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: dysputa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. roztrząsanie, spór
SJP.pl
Wiktionary
przestarzałe: uczestnik dysputy; dyskutant
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba która dysputuje
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba, która dysputuje
Wiktionary
przestarzałe: prowadzić dysputę; dyskutować
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) śrpol. osoba, która dysputuje
Wiktionary
bezsenność; insomnia
Dyssomnia – zaburzenia snu, charakteryzujące się nieprawidłową ilością, jakością oraz czasem jego trwania.
Do dyssomnii zalicza się pierwotną bezsenność, pierwotną nadmierną senność, narkolepsję, zaburzenia dobowe rytmu snu i czuwania oraz zaburzenia snu związane z nocną dysfunkcją oddechową.
Zaburzenia snu występujące w trakcie jego trwania, podczas wybudzania lub zasypiania zalicza się do parasomnii.
SJP.pl
Wikipedia
w medycynie: zaburzenie wydzielania lub składu nasienia
SJP.pl
dysymulacja;
1. ukrywanie objawów choroby;
2. dawniej: zatajenie czegoś, np. pewnych faktów z życia
Dyssymulacja lub dysymulacja (łac. dissimulatio – udawanie) – pojęcie medyczne będące przeciwieństwem symulacji. W psychologii klinicznej jest to postawa wobec testu psychologicznego przejawiająca się w próbie dostosowania do obowiązujących norm społecznych i ukrycia rzeczywistych bądź wymyślonych zaburzeń.
SJP.pl
Wikipedia
ukrywać objawy zaburzeń psychicznych lub choroby fizycznej; dysymulować
SJP.pl
zjawisko rozpraszania się energii w procesach fizycznych
Dyssypacja (dysypacja) energii, rozpraszanie energii – przekształcanie energii uporządkowanego ruchu makroskopowego w energię chaotycznie rozłożoną na wiele stopni swobody, najczęściej – energię ruchów termicznych cząstek.
W fizyce dyssypacja zawiera koncepcję układu dynamicznego, w którym znaczące zjawiska mechaniczne, jak fale czy oscylacje, zatracają energię wraz z upływem czasu z powodu tarcia lub turbulencji. Tracona energia przekształca się np. w ciepło, przez co podnosi temperaturę układu. Takie układy noszą nazwę układów dyssypacyjnych.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
znajdujący się dalej od pewnego punktu odniesienia; dalszy
SJP.pl
sztuczne utrzymywanie czynności serca i płuc u osoby z nieodwracalnymi uszkodzeniami mózgu
Dystanazja – utrzymywanie pacjenta przy życiu dzięki koniecznemu i ciągłemu zastosowaniu środków nadzwyczajnych.
Pojęcie dystanazji odnosi się do sytuacji, w którym pacjent znajduje się w tak ciężkim stanie zdrowia, że niezastosowanie leczenia doprowadziłoby do jego śmierci. Co więcej, żaden sposób postępowania terapeutycznego, który można zakwalifikować jako środek zwyczajny, również nie zapewni choremu przeżycia. Umrze on, jeśli niezastosowane zostaną nadzwyczajne środki postępowania. Jednakże środki takie w rozpatrywanej sytuacji muszą być stosowane ciągle – zastosowanie ich nie ma go wyleczyć, nie prowadzi do stanu, w którym chory nabędzie zdolności do przeżycia bez nich – przy zaprzestaniu ich stosowania chory umrze.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: dystans, oddalenie, odległość
SJP.pl
1. odległość między dwoma punktami; oddalenie w przestrzeni lub czasie;
2. określony odcinek drogi, na którym odbywa się wyścig; trasa wyścigu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) odległość np. między dwoma punktami, przedmiotami, miejscowościami
(1.2) sport. wymierzony odcinek drogi, na którym odbywają się wyścigi
(1.3) socjol. stosunek do kogoś lub czegoś charakteryzujący się chłodnym, ostrożnym i nieufnym podejściem
Dystans – drugi album zespołu Eye for an Eye wydany w 2004 roku przez Pasażera.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: dystans
SJP.pl
1. wyprzedzać kogoś w wyścigu; prześcigać;
2. przenośnie: mieć większe osiągnięcia, robić od kogoś większe postępy;
3. dystansować się - odnosić się do kogoś lub do czegoś chłodno, z rezerwą
SJP.pl
związany z dystansem
SJP.pl
teoria uznająca, że w świecie panuje przypadek i chaos
SJP.pl
cyjanit; minerał, odmiana krzemianu glinu
Kyanit (cyjanit, dysten) – polimorficzna odmiana krzemianu glinu (Al
2O
3·SiO
2), minerał z grupy krzemianów wyspowych zaliczany do glinokrzemianów.
Nazwa cyjanit pochodzi od gr. kyanos = niebieski; nazwa dysten od gr. dis = dwukrotnie, podwójnie oraz sthenos = siła, moc i nawiązuje do zmiennej twardości tego minerału.
SJP.pl
Wikipedia
zaburzenia postawy ciała, wynikające z nadmiernego napięcia mięśniowego
Dystonia – występowanie ruchów mimowolnych powodujących skręcanie i wyginanie różnych części ciała, przez co chory przybiera często nienaturalną postawę. Pojęcie dystonii wprowadził do medycyny Hermann Oppenheim w 1911 roku, opisując dystonię mięśniową deformacyjną.
SJP.pl
Wikipedia
→ dystonia
SJP.pl
nieczysto śpiewać lub grać; fałszować
SJP.pl
miejsce, w którym dzieje się jak najgorzej; stosunki społeczne, w których panuje zło; odwrotność utopii
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) liter. film. szt. utwór fabularny z dziedziny literatury fantastyczno-naukowej, przedstawiający czarną wizję przyszłości;
(1.2) wizja rzeczywistości przedstawiona w dystopii (1.1)
(1.3) med. patologiczne, złe umiejscowienie narządu, organu
Dystopia (st.gr. δυς – zły; τόπος – miejsce) – utwór fabularny z dziedziny literatury fantastycznonaukowej, przedstawiający czarną wizję przyszłości, wewnętrznie spójną i wynikającą z krytycznej obserwacji otaczającej autora sytuacji społecznej. Dystopia przyjmuje pesymistyczny osąd zastanego świata, fantastyczna wizja jest zazwyczaj jego hiperboliczną konstatacją, negującą możliwość odmiany zastanego stanu rzeczy w przyszłości.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ dystopia; dystopijny
SJP.pl
→ dystopia
SJP.pl
→ dystopia; dystopiczny
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dystopią, dotyczący dystopii
SJP.pl
Wiktionary
1. skręcenie stawu;
2. wada układu optycznego objawiająca się zniekształceniami geometrycznymi obrazu
Dystorsja, dystorsja pola – wada optyczna układu optycznego polegająca na różnym powiększeniu obrazu w zależności od jego odległości od osi optycznej instrumentu.
Jeżeli zmienia się ogniskową obiektywu lub okularu instrumentu, to im dalej od osi optycznej (środka obrazu), tym wyraźniej mogą powstawać zniekształcenia obrazu, co szczególnie rażące może być na brzegu pola widzenia. W zależności od kształtu zniekształcenia wyróżnia się dystorsję beczkową i poduszkową, w których prostokąt zmienia kształt w beczkę albo w poduszkę. Rzadko spotykanym rodzajem dystorsji, świadczącym o wadzie układu optycznego jest dystorsja falista.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
skrót od: dystrybucja
SJP.pl
przestarzale:
1. rozproszenie uwagi; nieuwaga, roztargnienie;
2. czynnik przeszkadzający w skupieniu uwagi, przyczyna roztargnienia;
3. rozrywka, przyjemność, zabawa
SJP.pl
związany z dystrakcją
SJP.pl
przestarzale: osoba roztargniona, mająca problem ze skupieniem uwagi
SJP.pl
czynnik rozpraszający uwagę, przeszkadzający w skupieniu
SJP.pl
związany z dystrakcją
SJP.pl
stan wychudzenia niemowlęcia związany z przewlekłymi zaburzeniami odżywiania
SJP.pl
Wikipedia
w psychologii: wtórny lub nasilony stres
SJP.pl
zaburzenia w odżywianiu tkanki, narządu lub całego organizmu prowadzące do zmian zwyrodnieniowych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zaburzenia w odżywianiu tkanki, narządu lub całego organizmu prowadzące do zmian zwyrodnieniowych;
Dystrofia – zaburzenie wzrostu tkanek, narządów lub organizmuspowodowane zaburzeniami rozwojowymi, nieprawidłowym odżywianiem, zaburzeniami wchłaniania jelitowego, chorobami zakaźnymi, metabolicznymi lub alergicznymi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. w medycynie: cierpiący na dystrofię;
2. odnoszący się do dystrofizmu
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący dystrofii
SJP.pl
Wiktionary
zanikanie substancji pokarmowych w naturalnym zbiorniku wodnym
Dystrofizacja – proces zmniejszania się ilości substancji odżywczych, dostępnych dla tkanki, organizmu lub całej biocenozy. Pojęcie wywodzi się etymologicznie od:
SJP.pl
Wikipedia
niedobór tlenu i substancji odżywczych w naturalnym zbiorniku wodnym, prowadzący do zarastania jezior i powstawania torfowisk
SJP.pl
funkcja określona dla danej zmiennej losowej X przyporządkowująca każdej liczbie rzeczywistej x takie prawdopodobieństwo P, dla którego X jest mniejsze lub równe x
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) stat. funkcja wyrażająca prawdopodobieństwo, że zmienna losowa przyjmie wartość nie większą niż określona liczba;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. rozprowadzanie towarów między zainteresowanymi osobami, podmiotami;
2. sposób rozłożenia czegoś, plan, schemat rozkładu;
3. w językoznawstwie: zbiór otoczeń, w jakich może wystąpić dany element językowy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rozprowadzanie, rozdzielanie
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
SJP.pl
1. koncepcja polityczno-ekonomiczna zakładająca stworzenie społeczeństwa dobrobytu poprzez upowszechnianie drobnej własności w przemyśle, handlu i rolnictwie;
2. metoda opisu języka opozycyjna do semantyki; dystrybucjonalizm
Dystrybucjonizm (łac. distributio ‘podział’ i gr. ismos ‘nauka’) – doktryna polityczna odrzucająca zarówno kapitalizm z monopolami, jak i cechujący się wszechwładzą państwa socjalizm, uważając je za ustroje w równym stopniu krępujące indywidualizm i ograniczające własność. Postuluje stworzenie systemu społeczno-gospodarczego opartego na upowszechnieniu drobnej własności w handlu, rzemiośle i rolnictwie.
SJP.pl
Wikipedia
związany z dystrybucją
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dystrybucją, dotyczący dystrybucji; służący do dystrybucji
SJP.pl
Wiktionary
rozprowadzać, rozdzielać, rozdawać
SJP.pl
osoba zajmująca się rozprowadzaniem towarów, dystrybucją
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) urządzenie do wydzielania czegoś
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) ten, kto dystrybuuje
SJP.pl
Wiktionary
kobieta zajmująca się rozprowadzaniem towarów, dystrybucją
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dystrybutorem, dotyczący dystrybutora
Wiktionary
SJP.pl
1. dzielący coś, dotyczący podziału; rozdzielczy;
2. o zbiorze: będący sumą elementów jednorodnych pod pewnym względem;
3. dotyczący repartycji elementów językowych
SJP.pl
koncepcja polityczno-ekonomiczna zakładająca stworzenie społeczeństwa dobrobytu poprzez upowszechnianie drobnej własności w przemyśle, handlu i rolnictwie; dystrybucjonalizm
Dystrybucjonizm (łac. distributio ‘podział’ i gr. ismos ‘nauka’) – doktryna polityczna odrzucająca zarówno kapitalizm z monopolami, jak i cechujący się wszechwładzą państwa socjalizm, uważając je za ustroje w równym stopniu krępujące indywidualizm i ograniczające własność. Postuluje stworzenie systemu społeczno-gospodarczego opartego na upowszechnieniu drobnej własności w handlu, rzemiośle i rolnictwie.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od dystrykt
Wiktionary
okręg administracyjny, wyborczy lub sądowy w niektórych krajach
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) adm. nazwa okręgu administracyjnego bądź sądowego w kraju lub mieście
Dystrykt (od łac. districtus) – nazwa jednostki administracyjnej, a także okręgu sądowego, wyborczego lub innego, stosowana współcześnie lub dawniej w wielu państwach. Dystrykty mogą być zarówno jednostkami administracyjnymi najwyższego rzędu (np. w Izraelu, Luksemburgu, czy na Cyprze), jak i niższych rzędów (np. w RPA, czy Indii).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z dystryktem
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dystryktem, dotyczący dystryktu; będący głównym ośrodkiem dystryktu
SJP.pl
Wiktionary
1. utwór lub strofa złożone z dwóch wersów; dwuwiersz;
2. klasyczna strofa dwuwierszowa złożona z heksametru i pentametru
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) liter. zwrotka złożona z dwóch wersów
(1.2) liter. forma poetycka składająca się z dwóch wersów
Dystych (gr. dístichon), także dwuwiersz – strofa dwuwersowa, o rymach parzystych (aa bb). Najmniejsza istniejąca strofa poetycka. Oba wersy dystychu charakteryzują się zazwyczaj znacznym podobieństwem pod względem składni i treści.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: destylacja
SJP.pl
dawniej: destylarnia
SJP.pl
przestarzałe: destylator
SJP.pl
dawniej: destylować
SJP.pl
przewlekłe zaburzenie psychiczne, któremu towarzyszą stany obniżonego nastroju i aktywności nieosiągających poziomu depresji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. psych. typ depresji charakteryzujący się przewlekłym (trwającym minimum 2 lata lub dłużej) obniżeniem nastroju o przebiegu łagodniejszym niż w przypadku depresji endogennej;
Dystymia (z greki: δυσθυμία „zły stan umysłu”), depresja nerwicowa, depresyjne zaburzenie osobowości, przewlekła depresja z lękiem – typ depresji charakteryzujący się przewlekłym (trwającym minimum 2 lata lub dłużej) obniżeniem nastroju o przebiegu łagodniejszym niż w przypadku depresji endogennej. Szacuje się, że około 2–5% populacji ogólnej wykazuje objawy dystymiczne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ dystymik
SJP.pl
dotyczący dystymii
przymiotnik
(1.1) psych. związany z dystymią, dotyczący dystymii
SJP.pl
Wiktionary
w medycynie: osoba, u której występują nienasilone stany obniżonego nastroju i obniżona aktywność
Dystymia (z greki: δυσθυμία „zły stan umysłu”), depresja nerwicowa, depresyjne zaburzenie osobowości, przewlekła depresja z lękiem – typ depresji charakteryzujący się przewlekłym (trwającym minimum 2 lata lub dłużej) obniżeniem nastroju o przebiegu łagodniejszym niż w przypadku depresji endogennej. Szacuje się, że około 2–5% populacji ogólnej wykazuje objawy dystymiczne.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: odróżnić, odróżniać coś od czegoś; wyróżnić, wyróżniać coś lub kogoś spośród innych; dystyngwować
SJP.pl
dawny stopień wyższy od przymiotnika: dystyngowany; bardziej dystyngowany
SJP.pl
wytworny, elegancki, szlachecki
przymiotnik
(1.1) taki, który charakteryzuje się wytwornością, elegancją
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: odróżnić, odróżniać coś od czegoś; wyróżnić, wyróżniać coś lub kogoś spośród innych; dystyngować
SJP.pl
1. dobre maniery, elegancja, wytworność;
2. dawniej: wyróżnienie kogoś, nadanie godności lub stanowiska;
3. cecha odróżniająca dystynktywne cechy fonologiczne w gramatyce;
4. tylko w l.mn., w wojskowości: oznaczenia stopnia i rodzaju broni na mundurze
SJP.pl
Wikipedia
odznaki wskazujące na rangę (wojskową, zawodową itp.) jej posiadacza
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) odznaki mundurowe umożliwiające identyfikację stopnia i rodzaju służby
SJP.pl
Wiktionary
związany z dystynkcją
SJP.pl
dawniej: przedmiot, odznaka piastowanej godności, np. buława marszałkowska
Dystynktorium (krzyż kanonicki, order kanonicki) – odznaka o formie orderowej, przyznawana kanonikom należącym do kapituły przy katedrze, nadawana od XVIII wieku.
Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa distinctorium („znak odznaczania się”). Noszone na piersiach na łańcuchach lub wstęgach czerwonych lub błękitnych, zwykle miały postać krzyża (w różnych odmianach), na którym umieszczano herb lub wizerunek patrona kapituły.
SJP.pl
Wikipedia
1. odróżniający, wyróżniający; diakrytyczny;
2. w językoznawstwie: różnicujący elementy języka
SJP.pl
bolesne oddawanie moczu objawiające się pieczeniem w cewce moczowej; dyzuria
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. bolesne oddawanie moczu;
Dysuria, dyzuria (łac. dysuria) – objaw chorobowy polegający na bolesnym oddawaniu moczu, któremu często towarzyszy uczucie pieczenia w cewce moczowej (stranguria) i ogólny dyskomfort. Z dysurią wiąże się także częstomocz.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ dysuria; dyzuryczny
SJP.pl
dysydenctwo;
1. sprzeciw wobec panującego systemu politycznego;
2. wyznawanie poglądów innych od obowiązujących w danej wspólnocie religijnej
SJP.pl
odnoszący się do dysydenta, właściwy dysydentom
przymiotnik relacyjny
(1.1) polit. związany z dysydentem, dotyczący dysydenta
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) na sposób dysydencki
Wiktionary
dysydencja;
1. sprzeciw wobec panującego systemu politycznego;
2. wyznawanie poglądów innych od obowiązujących w danej wspólnocie religijnej
SJP.pl
1. osoba przeciwstawiająca się panującej ideologii;
2. dawniej: wyznawca innej religii chrześcijańskiej niż katolicka
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) polit. osoba występująca przeciwko władzy i z tego powodu represjonowana;
(1.2) osoba, która odsunęła się od grupy, do której należała
(1.3) hist. rel. odstępca od dogmatów kościelnych, w dawnej Polsce ktoś wyznający religię chrześcijańską inną niż katolicyzm, szczególnie protestant;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ dysydent
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) polit. kobieta występująca przeciwko władzy i z tego powodu represjonowana
SJP.pl
Wiktionary
ruch, którego istotą jest działalność opozycyjna, sprzeciw wobec panującego systemu politycznego
SJP.pl
1. proces zachodzący w organizmie, polegający na rozkładzie związków organ. i wydaleniu powstałych produktów poza organizm
2. zjawisko fonetyczne, w którym jeden z dwóch takich samych fonemów ulega zmianie; rozpodobnienie; odpodobnienie
Dysymilacja (łac. dissimilis „niepodobny”), odpodobnienie, rozpodobnienie – proces fonetyczny, w wyniku którego wytwarzają się lub powiększają różnice pomiędzy głoskami w obrębie jakiegoś odcinka wypowiedzi, a więc głoski te stają się mniej podobne do siebie.
SJP.pl
Wikipedia
związany z dysymilacją, powstały wskutek dysymilacji; dysymilatywny
SJP.pl
związany z dysymilacją, powstały wskutek dysymilacji; dysymilacyjny
SJP.pl
dyssymulacja;
1. ukrywanie objawów choroby;
2. dawniej: zatajenie czegoś, np. pewnych faktów z życia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zatajenie, np. choroby, kalectwa
Dyssymulacja lub dysymulacja (łac. dissimulatio – udawanie) – pojęcie medyczne będące przeciwieństwem symulacji. W psychologii klinicznej jest to postawa wobec testu psychologicznego przejawiająca się w próbie dostosowania do obowiązujących norm społecznych i ukrycia rzeczywistych bądź wymyślonych zaburzeń.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. ukrywać objawy zaburzeń psychicznych lub choroby fizycznej; dyssymulować;
2. dawniej: zatajać, ukrywać coś
SJP.pl
1. odcinek przewodu o zmiennym przekroju poprzecznym, zapewniającym przemianę energii wewnętrznej przepływającego płynu w energię kinetyczną
2. otwór wylotowy rury przeprowadzającej ciecze albo gazy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) techn. część przewodu, w której zwiększa się energia kinetyczna płynu
(1.2) hutn. mot. otwór wylotowy rury regulujący dopływ cieczy lub gazów
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zestaw dyszowy do dużych pieców
SJP.pl
1. oddychać intensywnie, głośno, z trudem;
2. dawniej: oddychać
czasownik nieprzechodni niedokonany
(1.1) głośno i ciężko oddychać
(1.2) wydawać odgłos podobny do ciężkiego oddechu
(1.3) przen. być przepełnionym jakąś emocją
SJP.pl
Wiktionary
udo baranie albo cielęce
SJP.pl
drąg przytwierdzony do przedniej części wozu konnego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) drąg łączący przednią część wozu, sań, bryczki itp. z zaprzęgiem konnym lub ciągnikiem;
Dyszel – belka (obecnie metalowa, dawniej – drewniana) służąca do połączenia przyczepy lub maszyny rolniczej z hakiem pociągowym ciągnika, w przeszłości zaś – z przednią osią wozu konnego, żniwiarki lub kosiarki konnej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. potocznie: banknot dziesięciozłotowy;
2. zdrobnienie od: dysza;
3. zdrobnienie od: dycha
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zdrobn. od dycha
SJP.pl
Wiktionary
osoba obdarzona wysokim głosem chłopięcym i śpiewająca takim głosem; dyszkant, dyskantysta
SJP.pl
1. dawniej: najwyższy głos w chórze;
2. głos chłopięcy równy sopranowi;
3. piskliwy głos
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) muz. osoba śpiewająca wysokim głosem chłopięcym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) muz. wysoki głos chłopięcy;
(2.2) książk. piskliwy głos
Dyszkant – termin muzyczny; odmiana wysokiego głosu ludzkiego. Najczęściej głos ten posiadają chłopcy przed mutacją (w języku angielskim dyszkant to „sopran chłopięcy” – boy soprano, choć w przypadku chórów mieszanych częściej stosuje się określenie treble).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ dyszkant; dyskantowy
przymiotnik relacyjny
(1.1) muz. związany z dyszkantem, dotyczący dyszkantu; wypowiedziany dyszkantem, piskliwym głosem
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
w Polsce średniowiecznej: opłata za korzystanie z dróg, pobierana na rogatkach od przejeżdżających pojazdów
SJP.pl
związany z dyszlem
SJP.pl
rodzaj statku powietrznego
SJP.pl
w hutnictwie: element zestawu dyszowego wielkiego pieca, w postaci brązowego odlewu chłodzonego wodą, w którym osadzona jest dysza
SJP.pl
przymiotnik od: dysza
SJP.pl
osoba wierząca w dwóch bogów lub w Boga dwupostaciowego; diteista
SJP.pl
→ dyteista
SJP.pl
→ dyteizm
SJP.pl
doktryna przyjmująca istnienie w Bogu dwóch natur i dwóch osób
SJP.pl
dytek; dawniej:
1. drobna moneta;
2. pieniądz
SJP.pl
nazwisko
Dydko, didko, ditko, dytko, dydo – nadprzyrodzona istota z polskiego folkloru, pierwotnie demon z wierzeń słowiańskich, później zdegradowany do roli straszydła.
Postać dydka wywodzi się od znanego na Rusi demona opiekuńczego domu (por. domowik), po chrystianizacji zdegradowanego do roli diabła, zwłaszcza leśnego, ostatecznie zaś do roli nocnego straszydła, którym straszono dzieci (por. bobo).
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
wieś w Polsce
Dytmarów (niem. Dittersdorf, cz. Potěkrby) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Lubrza. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Obniżenia Prudnickiego, będącego częścią Niziny Śląskiej, u podnóży Gór Opawskich. Przepływa przez nią rzeka Prudnik.
SJP.pl
Wikipedia
w starożytnej wersyfikacji: czterozgłoskowa stopa wierszowa; podwójny trochej (chorej), dichorej, dychorej
Dytrochej – w wersyfikacji antycznej stopa wierszowa składająca się z czterech sylab: długiej, krótkiej, długiej, krótkiej (); podwójny trochej. Współcześnie dytrochejem nazywa się niekiedy peon III z uwagi na występowanie akcentu pobocznego na sylabie pierwszej.
SJP.pl
Wikipedia
1. imię męskie;
2. nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
1. uroczysta piesń kultowa ku czci Dionizosa;
2. pieśń pochwalna, utwór wychwalający kogoś lub coś; panegiryk;
3. pochwała
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) liter. oda albo pieśń pochwalna o charakterze patetycznym, wzniosłym, niekiedy tragicznym, wywodząca się ze starożytnej Grecji;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący dytyrambu
SJP.pl
skrót od: dywizja
skrót
(1.1) = wojsk. dywizja, dywizji
SJP.pl
Wiktionary
mówienie lub pisanie nie na temat, bezładnie, rozwlekle
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rozwlekłe rozważanie nie na temat
SJP.pl
Wiktionary
odstępować, odbiegać od tematu; mówić, pisać nie na temat
czasownik
(1.1) rozwlekle odchodzić od tematu
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dywagować.
Wiktionary
1. gruba tkanina ozdobna przykrywająca podłogę
2. dawniej: urząd dworski w krajach muzułmańskich
3. kolekcja utworów jednego poety w krajach muzułmańskich
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gruba, wzorzysta tkanina, przeznaczona do przykrycia podłogi;
(1.2) rzad. ozdobna tkanina do powieszenia na ścianach
(1.3) urząd dworski w krajach muzułmańskich
(1.4) rada doradcza sułtana w imperium osmańskim;
(1.5) liter. zbiór utworów literackich jednego lub kilku poetów (termin funkcjonuje w literaturze krajów muzułmańskich);
(1.6) gw-pl|Bukowina. wersalka
Dywan – tkanina dekoracyjna przeznaczona do pokrycia pewnych płaszczyzn (najczęściej podłóg, czasem także ścian).
Szacuje się, że dywany pojawiły się prawdopodobnie w Azji Centralnej między III a II tysiącleciem p.n.e. Najstarszym znanym nam dywanem jest tzw. Pazyryk. Został on odkryty przez rosyjskiego archeologa – Sergieja Rudenko – w 1949 roku. Odkrycie miało miejsce w dolinie Pazyryka na Syberii Południowej, przy granicy z Mongolią. Naukowcy wstępnie szacują datę Pazyryka na około 500 r. p.n.e., lecz biorąc pod uwagę sposób jego wykonania, domniema się, że jego tradycja może być starsza o kolejne 500 lat.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta pracująca przy wyrobie dywanów
SJP.pl
związany z produkcją dywanów
SJP.pl
zdrobnienie od: dywan; mały dywan
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od: dywan
(1.2) mały kawałek dywanu, najczęściej do położenia w łazience lub obok łóżka
(1.3) bud. górna, ścieralna warstwa drogi asfaltowej, wykonana z asfaltobetonu lub smołobetonu
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dywanikiem, dotyczący dywanika
Wiktionary
o cechach dywanokształtnych (rząd ryb)
Dywanokształtne, rekiny dywanowe (Orectolobiformes) – rząd ryb chrzęstnoszkieletowych (Chondrichthyes). Największym przedstawicielem i jednocześnie największym z rekinów jest rekin wielorybi. W zapisie kopalnym znane są ze skamieniałości wczesnojurajskich, a w Polsce z jury środkowej Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, okolic Szczecina i z kredy dolnej Wysoczyzny Łódzkiej.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach dywanokształtnych (rząd ryb)
SJP.pl
film instruktażowy z ćwiczeniami domowymi niewymagającymi specjalnych przyrządów
SJP.pl
1. związany z dywanem;
2. nalot dywanowy - zmasowane bombardowanie wyznaczonego terenu
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dywanem, dotyczący dywanu
SJP.pl
Wiktionary
dyftyk; tyftyk;
1. dawniej: tkanina wełniana, jedwabna lub bawełniana; ubiór z tej tkaniny;
2. dawniej: jedwabna kapa na konia
SJP.pl
przypisywanie pola skalarnego danemu polu wektorowemu przez operator różniczkowy; rozbieżność, źródłowość
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rozbieżność, różnorodność
(1.2) powstawanie rozbieżności
(1.3) mat. operator określający dla danego pola wektorowego pole skalarne, na podstawie którego można określić źródła i ujścia pola;
Dywergencja, in. rozbieżność, źródłowość pola wektorowego – operator różniczkowy przyporządkowujący polu wektorowemu w przestrzeni euklidesowej 3-wymiarowej pole skalarne będące formalnie iloczynem skalarnym operatora nabla z wektorem pola.
Operator ten uogólnia się na przestrzenie euklidesowe n-wymiarowe z dowolnymi układami współrzędnych krzywoliniowych oraz na dowolne przestrzenie riemannowskie i pseudoriemannowskie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z dywergencją, powstały wskutek dywergencji; dywergentny
SJP.pl
związany z dywergencją, powstały wskutek dywergencji; dywergencyjny
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dywersantem, dotyczący dywersanta
Wiktionary
osoba niszcząca infrastrukturę gospodarczą lub militarną przeciwnika w celu osłabienia jego zdolności zaczepnych lub obronnych
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba dokonująca dywersji
SJP.pl
Wiktionary
uczestniczka lub organizatorka akcji dywersyjnych
SJP.pl
sabotaż;
1. działania sabotażowe lub propagandowe prowadzone na terytorium wroga w celu dezorganizacji jego działań wojennych;
2. działania zmierzające do zakłócenia życia politycznego i gospodarczego jakiegoś państwa, prowadzone w celu osiągnięcia korzyści politycznych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wojsk. tajne działania prowadzone by osłabić nieprzyjaciela
Dywersja – niszczące działanie wojenne na zapleczu, element z arsenału walki mający na celu odwrócenie uwagi przeciwnika. Działanie z ukrycia w celu osłabienia obronności lub gospodarki nieprzyjaciela w czasie wojny czy też wrogiego państwa w czasie pokoju. Dezorganizacja sił przeciwnika, polegająca na niszczeniu lub uszkadzaniu zasobów zbrojnych wroga.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. zróżnicowanie lub rozszerzenie oferowanych produktów i usług w celu pełniejszego wykorzystania zasobów przedsiębiorstwa;
2. dywersyfikacja portfela papierów wartościowych - zakup różnych papierów wartościowych w celu obniżenia ryzyka inwestycyjnego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) różnicowanie asortymentu produkcji lub usług w celu zmniejszenia ryzyka w prowadzeniu działalności gospodarczej;
Dywersyfikacja – różnicowanie rodzaju działalności (asortymentu produkcji lub świadczonych usług), inwestycji i in., najczęściej w celu zmniejszenia ryzyka lub osiągania lepszych wyników.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik
(1.1) przym. od dywersyfikacja
SJP.pl
Wiktionary
1. dotyczący dywersji - działań sabotażowych lub propagandowych prowadzonych na terytorium wroga w celu dezorganizacji jego działań wojennych;
2. dotyczący dywersji - działań zmierzających do zakłócenia życia politycznego i gospodarczego jakiegoś państwa, prowadzonych w celu osiągnięcia korzyści politycznych
SJP.pl
wyzbycie się aktywów o niskiej produktywności lub uznanych za zbędne; dezinwestycja
SJP.pl
Wikipedia
tkanina będąca imitacją aksamitu; dewetyna
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Dywity
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Dywitami, dotyczący Dywit
SJP.pl
Wiktionary
zysk spółki akcyjnej wypłacany akcjonariuszom; zysk akcjonariusza
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ekon. część rocznego zysku netto spółki akcyjnej dzielona między akcjonariuszy proporcjonalnie do liczby posiadanych przez nich akcji;
(1.2) ekon. obowiązkowa wpłata do budżetu państwa dokonywana przez przedsiębiorstwo państwowe
Dywidenda (łac. dividendum „rzecz do podziału”) – aktywa (najczęściej pieniądze) wypłacane właścicielom (wspólnikom lub akcjonariuszom w zależności od formy prowadzenia spółki kapitałowej) jako wynagrodzenie za udzielenie kapitału.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) ekon. związany z dywidendą, dotyczący dywidendy
SJP.pl
Wiktionary
przepowiadanie przyszłości, wróżenie; wróżbiarstwo
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) daw. rzad. przepowiadanie przyszłości, wróżenie
Wróżenie (wróżbiarstwo, dywinacja) (łac. divinatio) – zespół czynności związanych z próbami przepowiadania przyszłości z pomocą specjalnych przedmiotów i technik, a według niektórych interpretacji, także sił nadnaturalnych (zob. siła wyższa). W środowisku naukowym wróżenie uznawane jest za pseudonaukę. Nie istnieje dowód potwierdzający skuteczność wróżenia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
wieś w Polsce
Dywity (dawniej niem. Diwitten) – wieś w Polsce na Warmii, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dywity.
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Dywity. Po reformie w 1973 r. miejscowość została siedzibą gminy Dywity.W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Liczy ok. 3 tys. mieszkańców.
SJP.pl
Wikipedia
znak graficzny łączący lub dzielący wyrazy; kreska, łącznik, znak przeniesienia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) druk. znak graficzny w postaci krótkiej poziomej kreski biegnącej na wysokości średniej linii pisma lub nieco poniżej tej linii; stosowany przy dzieleniu wyrazu między wierszami oraz przy łączeniu wyrazów wieloczłonowych;
Dywiz, czyli łącznik – znak pisarski oznaczony znakiem - w postaci krótkiej poziomej kreski (krótszej od pauzy i półpauzy) uniesionej ponad podstawową linią pisma. Inne nazwy dywizu to: znak przeniesienia, mała kreska oraz tiret (z fr. tiré). Łącznik nie jest znakiem interpunkcyjnym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wojskowa jednostka taktyczna złożona z kilku pułków
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wojsk. jednostka taktyczna złożona z kilku pułków;
Dywizja – podstawowy związek taktyczny różnych rodzajów sił zbrojnych (5–15 tys. żołnierzy) składający się zazwyczaj z pułków lub brygad różnych rodzajów wojsk (typowych dla danego rodzaju sił zbrojnych) przeznaczonych do prowadzenia walki oraz oddziałów i samodzielnych pododdziałów przeznaczonych do zabezpieczenia bojowego działań, zapewnienia zaopatrzenia materiałowego i utrzymania w gotowości bojowej sprzętu technicznego jednostek dywizyjnych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dyon;
1. jednostka organizacyjna i taktyczna odpowiadająca batalionowi piechoty
2. w lotnictwie: samodzielna jednostka taktyczna
3. w marynarce wojennej: jednostka taktyczna złożona z kilku okrętów wojennych jednego typu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) wojsk. pododdział w artylerii, lotnictwie albo marynarce wojennej
Dywizjon (dawniej – nazwa skrócona dyon) – pododdział wojska, w artylerii, kawalerii, taborach – równorzędny batalionowi innych rodzajów wojsk.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przestarzale: dowódca dywizji
Dywizjoner (niem. Divisionär, fr. Divisionnaire)
SJP.pl
Wikipedia
zwolennik, przedstawiciel dywizjonizmu
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
technika malarska zapoczątkowana przez impresjonistów, polegająca na malowaniu małymi, oddzielnymi plamami
Dywizjonizm (fr. division = podział) – metoda malarska zapoczątkowana przez twórców impresjonizmu, rozwinięta przez neoimpresjonistów w tzw. pointylizm. Powstanie metody dywizjonizmu wiąże się z artystycznymi poszukiwaniami Claude’a Moneta. Wśród najsłynniejszych artystów dywizjonizmu jest baron Vittore Grubicy de Dragon, który przez długi czas mieszkał w Lierna nad jeziorem Como w celach artystycznych.
SJP.pl
Wikipedia
związany z dywizjonem
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dywizjonem, dotyczący dywizjonu
SJP.pl
Wiktionary
w matematyce: uogólnienie pojęcia dzielnika elementu pierścienia przemiennego
Dywizor – uogólnienie pojęcia dzielnika elementu pierścienia przemiennego. Pojecie to pojawiło się po raz pierwszy, pod nazwą dzielnika idealnego, w pracach E. Kummera o arytmetyce ciał podziału koła.
SJP.pl
Wikipedia
przyrząd służący do trzymania rękopisu nad kasztą podczas składania
Dywizorek – przyrząd w kształcie długich, wąskich widełek, przytrzymujący kartkę z rękopisem, maszynopisem lub wydrukiem na tenaklu (podstawce, utrzymującej kartkę w pozycji dogodnej do czytania przez zecera, tj. osobę zajmującą się składem tekstu). Czasem nazwą tą obejmowano zestaw obu przyrządów, tj. tenakiel wraz z dywizorkiem.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: dywizja
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z dywizją, dotyczący dywizji
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: dopuścić kogoś do tajemnicy, wtajemniczyć
SJP.pl
zdrobnienie od: Dyzma, Dionizy (imiona męskie); Dyzio
SJP.pl
dawniej: dysza
SJP.pl
zaburzenie mowy polegające na niewyraźnym wymawianiu głosek; dysartia
Dyzartria – termin z zakresu neurologii; jeden z typów zaburzeń mowy, wynikający z dysfunkcji aparatu wykonawczego (języka, podniebienia, gardła, krtani). Dysfunkcja może być spowodowana: uszkodzeniem mięśni, unerwiających ich nerwów czaszkowych, jąder tych nerwów, dróg korowo-jądrowych, układu pozapiramidowego.
SJP.pl
Wikipedia
→ dyzartria; dysartryczny
SJP.pl
spadek kursu dewiz, papierów wartościowych poniżej ich wartości nominalnej; dysażio; disagio; disaggio
SJP.pl
epidemiczna choroba zakaźna, powodująca biegunkę, odwodnienie i zatrucie organizmu; czerwonka bakteryjna
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. ostra choroba zakaźna jelit
Dyzenteria, czerwonka (gr. δυσεντερία, dysentería) – ostra choroba zakaźna jelit, w szczególności jelita grubego, której objawem jest uporczywa biegunka i obecność krwi oraz śluzu w stolcu. Nieleczona prowadzi do śmierci.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
dysgust; dawniej:
1. niechęć, niezadowolenie z czegoś;
2. zniewaga, afront
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) niechęć wobec kogoś lub czegoś
(1.2) daw. zniewaga, naruszenie czyjejś godności
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: Dyzma, Dionizy (imiona męskie); Dyź
Hyzio, Dyzio i Zyzio (ang. Huey, Dewey and Louie) – fikcyjne postacie stworzone przez Teda Osborne’a i Ala Taliaferro. Występują głównie w komiksach, ale także w filmach animowanych Disneya. Po raz pierwszy pojawili się w gazetowym pasku komiksowym 17 października 1937. Na ekranie zadebiutowali 15 kwietnia 1938 w filmie Donald's Nephews (Siostrzeńcy Donalda).
SJP.pl
Wikipedia
przenośnie: człowiek bez wykształcenia, robiący przypadkowo karierę
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Dyzma – imię męskie pochodzenia greckiego, od gr. δυσμη (dysmai, dysme) – zachód słońca lub gwiazd, „narodzony o zachodzie”. Imię to przypisywane jest tradycyjnie dobremu łotrowi – ukrzyżowanemu obok Chrystusa przestępcy, który nawrócił się i dostał obietnicę zbawienia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wyznanie Kościoła wschodniogreckiego, który nie przystąpił do Unii Brzeskiej
SJP.pl
dotyczący dyzunitów
SJP.pl
w dawnej Polsce: prawosławny, który nie uznał unii brzeskiej (1596 r.)
SJP.pl
→ dyzunita
SJP.pl
pełnienie pewnych obowiązków w wyznaczonym czasie; czas przeznaczony na ich wypełnianie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pełnienie obowiązków społecznych lub zawodowych w przedziale czasu, na określonych warunkach
SJP.pl
Wiktionary
osoba pełniąca dyżur
SJP.pl
→ dyżurant
SJP.pl
bolesne oddawanie moczu objawiające się pieczeniem w cewce moczowej; dysuria
Dysuria, dyzuria (łac. dysuria) – objaw chorobowy polegający na bolesnym oddawaniu moczu, któremu często towarzyszy uczucie pieczenia w cewce moczowej (stranguria) i ogólny dyskomfort. Z dysurią wiąże się także częstomocz.
SJP.pl
Wikipedia
pomieszczenie dla dyżurującego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pomieszczenie lub miejsce, w którym pełniony jest dyżur
SJP.pl
Wiktionary
kobieta pełniąca dyżur
SJP.pl
1. pełniący dyżur
2. z ironią o człowieku: służalczy
3. stale ten sam, powtarzający się, np. dyżurny temat
przymiotnik relacyjny
(1.1) pełniący dyżur, dyżurujący
(1.2) przen. stale powtarzający się, używany w razie potrzeby
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) osoba, która pełni dyżur
SJP.pl
Wiktionary
pełnić dyżur, pilnować porządku; czuwać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|dyżurować.
Wiktionary
związany z dyżurem
SJP.pl
→ dyzuria; dysuryczny
SJP.pl