1. wyraz, zwykle powtarzany, oznaczający śmiech, zwłaszcza złośliwy, ironiczny; che;
2. okrzyk wyrażający różne nastroje, zarówno przyjemne, jak i przykre (np. He, udało się! He, co tam, następnym razem się uda.); ha;
3. partykuła pytajna (np. Zjesz to, he?); hę;
partykuła
(1.1) pot. …wzmacniająca pytanie
Chiny:
Osoby:
Inne:
Zobacz też:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: hi men] w kulturze masowej: mocny, dzielny, bohaterski mężczyzna; he man, superman, supermen
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) archetyp silnego, dzielnego bohatera w kulturze masowej
He-Man (najsilniejszy człowiek we wszechświecie) – superbohater, fikcyjna postać z serii zabawek Masters of the Universe (Władcy wszechświata) firmy Mattel oraz wywodzących się z nich produktów: filmów rysunkowych i komiksów (a także aktorskiego filmu kinowego).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
środowiskowo: zakończenie filmu, książki itp. w stylu "i żyli długo i szczęśliwie"
SJP.pl
[czytaj: HED BENgin(g)] środowiskowo: energiczne potrząsanie głową w rytm muzyki; head banging, headbanging
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) muz. ekspresja podekscytowania muzyką poprzez rytmiczne uderzanie we własną głowę pięściami lub potrząsanie głową
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: hedhanter] osoba zawodowo zajmująca się head huntingiem - wyszukiwaniem i przejmowaniem najlepszych, najbardziej perspektywicznych pracowników innych firm; headhunter, head hunter
SJP.pl
[czytaj: hedhanting] wyszukiwanie i przejmowanie najlepszych, najbardziej perspektywicznych pracowników innych firm; head hunting, headhunting
SJP.pl
[czytaj: HED BENgin(g)] środowiskowo: energiczne potrząsanie głową w rytm muzyki; head-banging, head banging
Headbang, headbanging – energiczne machanie głową w rytm muzyki, najczęściej heavy metalu i pokrewnych. Początki zjawiska sięgają późnych lat 60 XX wieku, ewoluując w różne style, takie jak: up-down, circular swing czy side to side.
Headbanging może prowadzić m.in. do urazów szyi, wstrząśnienia mózgu, bólu i zawrotów głowy oraz uczucia zamroczenia. Ryzyko urazów wzrasta wraz z tempem utworu muzycznego powyżej 130 bpm.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: hedhanter] osoba zawodowo zajmująca się head huntingiem - wyszukiwaniem i przejmowaniem najlepszych, najbardziej perspektywicznych pracowników innych firm; head-hunter, head hunter
Headhunter (pol. łowca głów) – pracownik (konsultant) agencji doradztwa personalnego świadczącej usługi executive search.
Praca headhuntera polega na identyfikacji menedżerów wysokiego szczebla lub szczególnie cenionych na rynku specjalistów, nawiązanie z nimi kontaktu w celu skłonienia ich do zmiany pracodawcy i przyjęcia oferty pracy swego klienta (tzw. poszukiwania bezpośrednie).
Proces rekrutacji przez łowców głów jest poufny.
SJP.pl
Wikipedia
→ headhunter [czytaj: hedhanterka]
SJP.pl
[czytaj: hedhanterski] przymiotnik od: head hunter, head hunting (np. firma headhunterska)
SJP.pl
[czytaj: hedhanting] wyszukiwanie i przejmowanie najlepszych, najbardziej perspektywicznych pracowników innych firm; head-hunting, head hunting
Executive search, zwyczajowo headhunting – metoda rekrutacji kandydatów na najwyższe stanowiska kierownicze oraz stanowiska specjalistyczne wymagające rzadkich kwalifikacji, przeprowadzana przy pomocy poszukiwań bezpośrednich.
Usługa executive search jest z reguły – ale nie zawsze – realizowana przez wyspecjalizowane firmy doradztwa personalnego, nazywane zwyczajowo firmami headhunterskimi.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: hedlajn] nagłówek, tytuł artykułu lub slogan ogłoszenia
SJP.pl
[czytaj: hedlajner] wokalista lub zespół grający jako ostatni na głównej scenie podczas koncertu lub imprezy
SJP.pl
→ headliner [czytaj: hedlajnerka]
SJP.pl
[czytaj: hedset] słuchawki z mikrofonem osadzone na wspólnym pałąku
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) środ. w grach komputerowych: strzał w głowę
Wiktionary
[czytaj: hiler] uzdrowiciel leczący za pomocą bioenergoterapii (bioterapii); bioenergoterapeuta; bioterapeuta
Healer (kor.: 힐러, MOCT: Hilleo) – 20-odcinkowy serial południowokoreański z lat 2014-2015. Główne role odgrywają w nim Ji Chang-wook, Park Min-young oraz Yoo Ji-tae. Serial był emitowany na stacji KBS2 od 8 grudnia 2014 do 10 lutego 2015 w poniedziałki i wtorki o 22:00.
Serial jest dostępny z napisami w języku polskim za pośrednictwem platformy Viki, pod tytułem Healer.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: hilerka] uzdrowicielka lecząca za pomocą bioenergoterapii (bioterapii); bioenergoterapeutka; bioterapeutka
SJP.pl
[czytaj: HIny] nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męski, nazwa własna
(1.1) geogr. polit. wg teorii geopolitycznej Johna Mackindera najważniejszy strategicznie rejon świata, znajdujący się gdzieś w centralnej Eurazji;
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: hit] nazwisko
Miejscowości w USA:
SJP.pl
Wikipedia
Heathcliff – postać fikcyjna, główny bohater powieści Emily Brontë pt. Wichrowe Wzgórza. Był ciemnowłosym znajdą przygarniętym przez pana Earnshawa. Kochał swoją przybraną siostrę, Katarzynę Earnshaw. Po jej śmierci doprowadził do ruiny jej rodzinę. Stale prześladowany przez ducha zmarłej ukochanej, znajduje ukojenie dopiero w śmierci. Pochowany u boku ukochanej, na wzgórzach. Jest przykładem bohatera bajronicznego.
Wikipedia
[czytaj: hitroł] główny port lotniczy Londynu, jeden z największych na świecie
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: hewimetalowiec]
1. członek subkultury młodzieżowej powstałej wokół miłośników heavy metalu;
2. muzyk grający heavy metal
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) miłośnik heavy metalu, członek subkultury związanej z tą muzyką
(1.2) muzyk uprawiający heavy metal
SJP.pl
Wiktionary
→ heavy metal [czytaj: hewimetalowy]
przymiotnik
(1.1) muz. dotyczący heavy metalu lub heavymetalowca
SJP.pl
Wiktionary
w mitologii greckiej: bogini będąca uosobieniem wiecznej młodości; Hebe
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. zob. Hebe.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. położna
Wiktionary
1. rodzaj drzew o soczystych, pomarańczowych lub czerwonych owocach, rosnących w strefie międzyzwrotnikowej; hebanowiec, hurma, persymona, kaki;
2. drewno tego drzewa, cenione z powodu twardości i odporności na butwienie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) cenne drewno różnych gatunków drzew (głównie hebanowców) rosnących w strefie międzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej;
(1.2) mebel z hebanu (1.1)
Heban – cenne drewno różnych gatunków drzew (głównie hebanowców) rosnących w strefie międzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej. Jest ciemno zabarwione lub czarne, twarde, ciężkie, trudno łupliwe. Wykorzystywane jest do wyrobu instrumentów muzycznych, przyborów kreślarskich, mebli artystycznych, a także w rzeźbiarstwie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dawniej: stolarz wykonujący przedmioty z drewna hebanowego
SJP.pl
rodzina drzew i krzewów, rosnących w strefie zwrotnikowej, niektóre gatunki wykorzystywane w meblarstwie
SJP.pl
Wikipedia
o cechach hebankowatych (rodzina roślin)
SJP.pl
rodzaj drzew o soczystych, pomarańczowych lub czerwonych owocach, rosnących w strefie międzyzwrotnikowej; heban, hurma, persymona, kaki
Hurma, hebanek, hebanowiec, kaki, sharon, szaron, szarona, persymona (Diospyros L.) – rodzaj roślin drzewiastych z rodziny hebankowatych. Obejmuje ok. 740 gatunków. Występują one w strefie międzyzwrotnikowej, głównie w Azji (zwłaszcza w południowych Chinach) i na obu kontynentach amerykańskich o klimacie tropikalnym i subtropikalnym. Niektóre gatunki sięgają stref umiarkowanych rosnąc w Argentynie i Chile, południowo-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, w rejonie Kaukazu i w Azji Wschodniej. Występują w różnych siedliskach i formacjach, zwykle w lasach i na terenach skalistych, w klimacie wilgotnym lub okresowo suchym, zwykle na terenach nizinnych lub na średnich wysokościach.
SJP.pl
Wikipedia
1. zrobiony z hebanu
2. będący barwy hebanu
przymiotnik
(1.1) wykonany z hebanu, dotyczący hebanu
(1.2) głęboko czarny lub bardzo ciemny
SJP.pl
Wiktionary
dziki bez; chebd
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. pot. nazwa systematyczna|Sambucus ebulus|L.|ref=tak., bez hebd
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
Osoby o tym nazwisku:
SJP.pl
Wikipedia
dziki bez; chebd
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. jedwab
Hebdów – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie proszowickim, w gminie Nowe Brzesko, przy drodze krajowej nr 79.
W latach 1975–1998 miejscowość leżała w województwie krakowskim.
Wieś Chebdów, była własnością opactwa norbertanów w Hebdowie. W drugiej połowie XVI wieku położona była w powiecie proszowskim województwa krakowskiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Hebdowa
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Hebdowa
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Hebdowem, dotyczący Hebdowa
Wiktionary
egzotyczny krzew z rodziny babkowatych, uprawiany też jako roślina ozdobna
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. bogini i uosobienie młodości oraz szafarka ambrozji i nektaru na Olimpie, utożsamiana z rzymską Juwentas;
(1.2) astr. planetoida o numerze katalogowym 6;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w medycynie: choroba psychiczna, postać schizofrenii
Schizofrenia zdezorganizowana lub hebefreniczna – podtyp schizofrenii, który charakteryzuje się przede wszystkim niespójnością, absurdalnością zachowania oraz nieadekwatnością reakcji emocjonalnych lub ich całkowitym brakiem; ponadto obserwuje się wzmożoną wrażliwość na bodźce wewnętrzne przy jednoczesnym osłabieniu wrażliwości na bodźce zewnętrzne. Mogą występować halucynacje oraz urojenia, ale nigdy nie tworzą one usystematyzowanej całości. Charakterystyczne dla chorych jest także zaniedbanie higieny osobistej, a niekiedy koprofagia.
SJP.pl
Wikipedia
chora cierpiąca na hebefrenię (odmianę schizofrenii)
SJP.pl
SJP.pl
osoba chora na hebefrenię - odmianę schizofrenii
SJP.pl
[czytaj: hebej] prowincja w Chinach; Hopej
Hebei (wymowa; chiń. 河北; pinyin Hébĕi; Wade-Giles Ho-pei; dosł. „Na północ od Rzeki”) – północna prowincja Chińskiej Republiki Ludowej, położona na północ od Huang He, od wschodu granicząca z Morzem Wschodniochińskim. Wewnątrz jej terytorium znajduje się miasto wydzielone i stolica Chin – Pekin oraz miasto wydzielone Tiencin. Stolicą prowincji jest natomiast Shijiazhuang.
SJP.pl
Wikipedia
1. narzędzie stolarskie z wysuwanym ostrzem, używane do wyrównywania, wygładzania powierzchni drewna; strug;
2. potocznie: stary, zniszczony pojazd; grat, gruchot, pudło, złom;
3. potocznie: hamulec pojazdu; hampel;
4. środowiskowo: pokrętło urządzenia do przetwarzania dźwięku, używanego w studiach radiowych i telewizyjnych oraz klubach
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) techn. strug
Osoby o tym nazwisku:
Inne:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: hebel
SJP.pl
→ hebelek
SJP.pl
w okresie rewolucji francuskiej: członek stronnictwa skrajnie lewicowego (od nazwiska przywódcy, J. Héberta)
SJP.pl
głupiec
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. osobnik tępy, nierozgarnięty, niepojętny, głupi
SJP.pl
Wiktionary
ręczne narzędzie do wygładzania powierzchni drewna; strugarka
SJP.pl
1. dział zakładu przemysłowego, w którym się hebluje;
2. narzędzie stolarskie do wyrównywania i wygładzania powierzchni; strugarka
SJP.pl
→ heblarz
SJP.pl
osoba zawodowo obsługująca heblarkę; strugacz
SJP.pl
wyrównywać, wygładzać powierzchnię drewna ręcznie (heblem) lub maszynowo; strugać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|heblować.
Wiktionary
odpadki powstałe przy obróbce drewna
SJP.pl
cienkie wióry powstałe przy heblowaniu
SJP.pl
skrót od: hebrajski
skrót
(1.1) = hebrajski
Język hebrajski (hebr. עִבְרִית, trb. ˤiwrit) – język z grupy kananejskiej języków semickich północno-zachodnich, należących do afroazjatyckiej rodziny językowej, zapisywany przeważnie alfabetem hebrajskim. Jako główny język judaizmu jest nierozerwalnie związany z historią Żydów i współcześnie – z Państwem Izrael.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
badacz, znawca języka hebrajskiego i literatury hebrajskiej
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) nauk. osoba zajmująca się naukowo hebraistyką
SJP.pl
Wiktionary
badaczka, znawczyni języka hebrajskiego i literatury hebrajskiej
SJP.pl
SJP.pl
nauka o języku hebrajskim i literaturze hebrajskiej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) eduk. dyscyplina humanistyczna zajmująca się literaturą hebrajską i językiem hebrajskim;
(1.2) pot. studia obejmujące hebraistykę (1.1) na wyższej uczelni
Hebraistyka – nauka badająca język hebrajski, literaturę w tym języku, kulturę i historię obszarów hebrajskojęzycznych, łącznie z dziejami judaizmu. Hebraistykę można uznać za dział semitystyki i szerszej orientalistyki. Jest też uznawana za naukę pomocniczą biblistyki.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
poddawanie wpływom hebrajskim, rozszerzanie wpływów hebrajskich, nadawanie czemuś cech typowo hebrajskich
SJP.pl
wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa przejęte z języka hebrajskiego lub na nim wzorowane
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. wyraz, zwrot, forma gramatyczna zapożyczona do jakiegoś języka z języka hebrajskiego;
Hebraizm – wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa zapożyczona z języka hebrajskiego.
Największa grupa hebraizmów związana jest z religią judaistyczną, np.: bar micwa, cadyk, Chanuka, chasydyzm, cheder, Gemara, goj, golem, Jahwe (JHWH), jesziwa, Jezus, Jom Kipur, kadisz, kabała, kahał, Karaim, koszer, maca, macewa, menora, Mesjasz, Midrasz, Miszna, mykwa, Pesach, Purim, Rosz Haszana, szabat (sobota), szames, szoa, Sukkot, szatan, Szawuot, talit, Talmud, Tora.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
poddawać wpływom hebrajskim, rozszerzać wpływy hebrajskie, nadawać czemuś cechy typowo hebrajskie
SJP.pl
wyznawca religii żydowskiej
Hebrajczycy (עברים), Izraelici – starożytny lud opisany w Biblii; jeden z ludów semickich, definiowany pochodzeniem od Jakuba, inaczej Izraela. Był też nazywany Ludem Bożym. Składał się z 12 plemion i posługiwał językiem hebrajskim. Początkowo Izraelici byli koczownikami, ale w II tysiącleciu p.n.e. osiedlili się w Kanaan, gdzie król Saul zjednoczył ich w jedno państwo – Królestwo Izraela.
SJP.pl
Wikipedia
wyznawca religii żydowskiej
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) bibl. etn. członek starożytnego, półkoczowniczego ludu semickiego posługującego się biblijnym językiem hebrajskim
SJP.pl
Wiktionary
wyznawczyni religii żydowskiej
SJP.pl
dotyczący dawnej kultury żydowskiej; typowy dla tej kultury
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Hebrajczykami
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. język z grupy kananejskiej języków semickich;
Język hebrajski (hebr. עִבְרִית, trb. ˤiwrit) – język z grupy kananejskiej języków semickich północno-zachodnich, należących do afroazjatyckiej rodziny językowej, zapisywany przeważnie alfabetem hebrajskim. Jako główny język judaizmu jest nierozerwalnie związany z historią Żydów i współcześnie – z Państwem Izrael.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. posługujący się językiem hebrajskim;
2. napisany w języku hebrajskim;
3. o jakimś terenie: zamieszkany przez ludność posługującą się językiem hebrajskim
przymiotnik
(1.1) posługujący się językiem hebrajskim
(1.2) taki, którego mieszkańcy posługują się językiem hebrajskim
(1.3) spisany, stworzony w języku hebrajskim
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
wszystko, co jest związane z kulturą starożydowską
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. język hebrajski
(1.2) to, co żydowskie
SJP.pl
Wiktionary
miasto w Palestynie
Hebron (arab. الخليل, Al-Chalil; hebr. חֶבְרוֹן) – miasto położone na Wyżynie Judzkiej, na Zachodnim Brzegu. Największe miasto Zachodniego Brzegu i drugie po względem wielkości w Państwie Palestyna (po mieście Gaza), liczące 215 571 palestyńskich mieszkańców (w 2020). W wydzielonej strefie H2 na granicy Starego Miasta Hebronu mieszka także ok. 500-850 osadników żydowskich.
SJP.pl
Wikipedia
mieszkaniec Hebronu
SJP.pl
minerał z grupy fosforanów, rodzaj amblygonitu o mniejszej zawartości sodu
SJP.pl
mieszkanka Hebronu
SJP.pl
przymiotnik od: Hebron (miasto w Palestynie lub jedna z wielu miejscowości w USA)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Hebronem, dotyczący Hebronu
SJP.pl
Wiktionary
archipelag na Oceanie Atlantyckim; Wyspy Hebrydzkie
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. archipelag na Oceanie Atlantyckim ciągnący się wzdłuż północno-zachodnich wybrzeży Szkocji;
Hebrydy (ang. Hebrides, wym. [ˈhɛbrɨdiːz], lub Western Isles; gael. Innse Gall) – archipelag ok. 500 wysp na Oceanie Atlantyckim, wzdłuż północno-zachodnich wybrzeży Szkocji. Hebrydy należą do Wielkiej Brytanii. Główną miejscowością jest Stornoway. Wyspy zajmują powierzchnię 7555 km², a zamieszkuje je 43,4 tys. osób (2001).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: Hebrydy
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Hebrydami (Wyspami Hebrydzkimi), dotyczący Hebrydów
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: zabawne wydarzenie, niezwykła historia; szopka; numer
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. przest. zabawna sytuacja najczęściej wywołująca zaskoczenie
(1.2) pot. przest. zdarzenie lub ciąg zdarzeń wywołujący zamieszanie i mający negatywne skutki
(1.3) daw. cyrk, w którym szczuto psami zwierzęta oraz uprawiano woltyżerkę w formie rozrywki dla widzów
(1.4) daw. łow. naganka myśliwska
Heca – piąty album studyjny polskiej piosenkarki Lanberry. Wydawnictwo ukazało się 8 listopada 2024 nakładem wytwórni muzycznej Warner Music Poland.
Album jest utrzymany w stylu muzyki pop i pop-rock. Składa się z wersji standardowej (1 CD), limitowanej (1 CD i żelki) i płyty analogowej (1 LP).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ hecarz
SJP.pl
żartowniś, człowiek lubiący wyprawiać hece
SJP.pl
egzotyczna roślina z rodziny ananasowatych
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. gbur, cham
Wiktionary
[czytaj: heker] nazwisko
Hecker – wieś w Stanach Zjednoczonych, w stanie Illinois, w hrabstwie Monroe.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: człowiek wykonujący sztuczki cyrkowe; cyrkowiec
SJP.pl
zabawny, wesoły, zadziorny
SJP.pl
dawniej: wyprawiać hece; figlować, dokazywać
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)
(1.1) pot. przest. wyprawiać hece
SJP.pl
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: hecownie
SJP.pl
stopień wyższy od przymiotnika: hecowny
SJP.pl
śmieszny; komiczny
przymiotnik
(1.1) gw-pl|Kresy. zabawny
SJP.pl
Wiktionary
Hecznarowice (wil. Hylciadüf) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie bielskim, w gminie Wilamowice. Powierzchnia sołectwa wynosi 828 ha a liczba ludności 2374 (2009), co daje gęstość zaludnienia równą 286,7 os./km².
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Hecznarowic
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Hecznarowic
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Hecznarowic
Wiktionary
gatunek rośliny; pnącze amerykańskie; bluszcz
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) roln. część robocza kombajnu rolniczego
forma rzeczownika.
(2.1) D. lm.: od hedera
SJP.pl
Wiktionary
gatunek rośliny; pnącze amerykańskie; bluszcz
Bluszcz (Hedera L.) – rodzaj roślin z rodziny araliowatych (Araliaceae). Obejmuje w zależności od ujęcia systematycznego od ok. 12, poprzez 18 do ok. 22 gatunków. Występują one w Europie, północnej Afryce, w tym na Wyspach Kanaryjskich, Maderze i Azorach, na Kaukazie oraz w zachodniej, centralnej i wschodniej Azji. Do flory Polski należy jeden gatunek – bluszcz pospolity Hedera helix. Rośliny te zasiedlają lasy i tereny skaliste, wspinając się po drzewach i skałach. Kwiaty zapylane są przez pszczoły i muchówki. Owoce są chętnie jadane przez ptaki, a zimozielone liście chętnie zgryzane bywają zimą przez jeleniowate i owce.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: hedżing] określenie technik zabezpieczających przed ryzykiem niekorzystnych zmian cen na rynku, polegających na dokonywaniu transakcji na rynku instrumentów pochodnych - rynku terminowym, zmierzających do osiągnięcia przeciwnego skutku niż rezultaty kontraktu na rynku instrumentów bazowych
Hedging – strategia zabezpieczająca przed nadmiernymi wahaniami cen papierów wartościowych, polegająca na doborze do portfela aktywów o przeciwnie skorelowanych trendach.
SJP.pl
Wikipedia
związany z hedgingiem (rodzajem techniki zabezpieczającej), dotyczący hedgingu, np. fundusz hedgingowy
SJP.pl
mężczyzna popierający hedonizm, zgadzający się z hedonizmem
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zwolennik hedonizmu
Hedonizm (gr. ἡδονή hedone – „przyjemność, rozkosz”) – pogląd, doktryna, uznająca przyjemność, rozkosz za najwyższe dobro i cel życia, główny motyw ludzkiego postępowania.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta żyjąca według zasad hedonizmu, zwolenniczka hedonizmu
SJP.pl
ekstremalnie nastawiony na zaspakajanie własnych potrzeb cielesnych i poszukiwanie nowych silnych doznań
przymiotnik
(1.1) właściwy hedonizmowi lub/i hedonistom
SJP.pl
Wiktionary
1. postawa życiowa oparta na dążeniu do przyjemności i unikaniu przykrych rzeczy; wygodnictwo, sybarytyzm;
2. kierunek filozoficzny, według którego przyjemność i unikanie cierpienia jest najwyższym dobrem, celem oraz głównym motywem ludzkiego postępowania
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) filoz. doktryna etyczna głosząca, iż rozkosz (i unikanie przykrości/cierpienia) jest najwyższym lub jedynym dobrem i celem życia
(1.2) postawa życiowa opierająca się na doktrynie hedonizmu (1.1)
Hedonizm (gr. ἡδονή hedone – „przyjemność, rozkosz”) – pogląd, doktryna, uznająca przyjemność, rozkosz za najwyższe dobro i cel życia, główny motyw ludzkiego postępowania.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Hedwiżyna
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Hedwiżyna
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Hedwiżyna
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. rzeka w północnym Iraku, obecnie nazywana Khasa
Wiktionary
chusta zasłaniająca włosy, uszy i szyję, noszona przez muzułmanki; hidżab
SJP.pl
region historyczny w Arabii; Hidżaz
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hist. biała korona władców Górnego Egiptu w okresie predynastycznym;
Hedżet – biała korona egipskich władców przypominająca owalną mitrę. Był to atrybut władzy faraona nad Górnym Egiptem.
Wiktionary oraz Wikipedia
hidżra, ucieczka Mahometa z Mekki do Medyny
SJP.pl
[czytaj: hiler] potocznie: pies rasy lancashire heeler
SJP.pl
Heerenveen (fryz. It Hearrenfean) – duża miejscowość w północnej Holandii, we Fryzji.
W mieście znajduje się stacja kolejowa Heerenveen.
Od 2011 roku burmistrzem miasta jest Tjeerd van der Zwan.
Wikipedia
mit. gr. bóg ognia i kowalstwa, opiekun rękodzielników
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitgr. bóg ognia, wulkanów, kowalstwa, metali i metalurgii, utożsamiany z rzymskim Wulkanem;
Hefajstos (stgr. Ἥφαιστος Hephaistos, łac. Vulcanus) – w mitologii greckiej bóg ognia, kowali i złotników. Hefajstos był uważany za syna Zeusa i Hery lub według innej wersji samej Hery. Opiekun rękodzielników. W mitologii rzymskiej jego odpowiednikiem jest Wulkan.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
młody sokół schwytany w okresie pierwszego pierzenia
SJP.pl
[czytaj: hefej] miasto w Chinach; Hofej
Hefei (chiń. 合肥市; pinyin Héféi shì) – miasto o statusie prefektury miejskiej we wschodnich Chinach, ośrodek administracyjny prowincji Anhui. W 2010 roku liczba mieszkańców miasta wynosiła 5 702 466. Prefektura miejska w listopadzie 2000 roku liczyła 4 467 384 mieszkańców, a 1999 roku – 4 375 742 mieszkańców. Ośrodek hutnictwa żelaza oraz przemysłu maszynowego, elektronicznego, bawełnianego i spożywczego; miasto posiada własny port lotniczy.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. zeszyt
Wiktionary
środowiskowo: więzień hitlerowskiego obozu zagłady
SJP.pl
czasownik nieprzechodni niedokonany
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. wymiotować
(1.2) techn. spawać punktowo
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|heftować.
Wiktionary
doodbytniczy wlew roztworu soli fizjologicznej, używany w celu oczyszczenia jelita grubego
SJP.pl
nazwisko, np. Georg Hegel (1770 - 1831), niemiecki filozof, twórca nowoczesnego idealizmu
Georg Wilhelm Friedrich Hegel (ur. 27 sierpnia 1770 w Stuttgarcie, zm. 14 listopada 1831 w Berlinie) – filozof, uznawany za najważniejszego przedstawiciela idealizmu niemieckiego, pierwszego filozofa nowoczesnego, a jednocześnie ostatniego z filozofów wielkich systemów. Twórca heglizmu. Miał wpływ na wielu filozofów, m.in. na Karla Marxa.
SJP.pl
Wikipedia
osoba, organizacja lub państwo mające władzę i przewagę nad innymi
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) polit. przywódca, człowiek mający władzę i przewagę nad innymi
(1.2) polit. państwo, partia polityczna lub jakakolwiek grupa czy zbiorowość, mająca władzę i dominująca nad innymi
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) astr. jeden z księżyców Jowisza;
Hegemone (Jowisz XXXIX) – mały zewnętrzny księżyc Jowisza, odkryty 8 lutego 2003 roku przez grupę astronomów z Uniwersytetu Hawajskiego, kierowaną przez Scotta Shepparda.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. przywództwo, zwłaszcza jakiegoś państwa na innymi; władztwo, panowanie;
2. przeważający wpływ, supremacja, górowanie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) polit. panowanie, przewodnictwo jakiejś osoby lub grupy osób (np. klasy społecznej, partii politycznej czy państwa) nad kimś lub czymś
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z dominacją uzyskiwaną dzięki przewadze nad innymi; hegemoniczny
SJP.pl
związany z dominacją uzyskiwaną dzięki przewadze nad innymi; hegemonialny
przymiotnik
(1.1) związany z hegemonią; mający charakter hegemona; podporządkowujący sobie innych
SJP.pl
Wiktionary
→ hegemonia; hegemoniczny
SJP.pl
1. przywództwo polityczne jednego państwa nad drugim;
2. dążenie do hegemonii
SJP.pl
→ hegemon
SJP.pl
ucieczka Mahometa z Mekki do Medyny; hedżra; hidżra
Hidżra (z arab. hidżra(t); هِجْرَة – „wywędrowanie, zerwanie stosunków, ucieczka” – inaczej hegira) – „Wielka Emigracja” proroka Mahometa oraz jego zwolenników z Mekki do Jatribu, późniejszej Medyny.
SJP.pl
Wikipedia
zwolennik, wyznawca heglizmu
SJP.pl
→ heglista
SJP.pl
→ heglizm
SJP.pl
1. system filozoficzny Hegla;
2. poglądy, szkoły i kierunki filozoficzne nawiązujące do filozofii Hegla, podejmujące i rozwijające idee i koncepcje w niej zawarte oraz nadające im swoistą interpretację
Pojęcie to używane jest w różnych znaczeniach:
SJP.pl
Wikipedia
właściwy filozofii Hegla lub z niej wynikający
przymiotnik
(1.1) taki, jak u Hegla; właściwy filozofii Hegla lub na niej oparty
SJP.pl
Wiktionary
wykrzyknik wyrażający zdziwienie, zniechęcenie, zniecierpliwienie itp.
SJP.pl
Wikipedia
lud afrykański zamieszkujący południową Tanzanię
Stany Zjednoczone:
Inne:
Zobacz też:
SJP.pl
Wikipedia
potocznie:
1. coś zabawnego, żartobliwego; dowcip, figiel, kawał, żart;
2. podśmiewanie się, drwinka, kpinka; prześmiewka, śmieszek;
3. uśmiechnięta emotka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. żart. podśmiewanie się, żartowanie z kogoś lub czegoś
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: podśmiewanie się; prześmiewka, śmieszka
SJP.pl
potocznie:
1. drwić z kogoś;
2. żartować, śmiać się, wygłupiać się
SJP.pl
potocznie: zrobiony lub powiedziany w taki sposób, by kogoś rozbawić lub zażartować z niego
SJP.pl
Osoby o nazwisku Heidegger:
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) należący do Martina Heideggera
Wiktionary
[czytaj: hajdelberczyk]
1. mieszkaniec Heidelbergu (miasta w Niemczech);
2. absolwent uniwersytetu w Heidelbergu
SJP.pl
[czytaj: hajdelberk]
1. miasto w Niemczech;
2. miasto w Kanadzie;
3. miasto w Australii;
4. miasto w RPA;
5. nazwa kilku miejscowości w USA
Heidelberg – miasto na prawach powiatu w Niemczech, w kraju związkowym Badenia-Wirtembergia, w rejencji Karlsruhe, w regionie Rhein-Neckar. Heidelberg leży po obu stronach Neckaru, na zboczach południowego Odenwaldu, u podnóża góry Königstuhl. Jest siedzibą powiatu Rhein-Neckar-Kreis, jednak do niego nie należy. Liczba mieszkańców wynosi 162 273 (31 grudnia 2022), a powierzchnia miasta 108,83 km². Miasto słynie ze swojego pięknego położenia i łagodnego klimatu.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: hajdelberka] mieszkanka Heidelbergu
SJP.pl
[czytaj: hajdelberski] przymiotnik od: Heidelberg
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Heidelbergiem (miastem w Niemczech)
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: hajfits] nazwisko
SJP.pl
prowincja w Chinach; Hejlungciang
Heilongjiang ([xéɪlʊ̌ŋtɕjɑ́ŋ]; chiń. upr. 黑龙江; chiń. trad. 黑龍江; pinyin Hēilóngjiāng; Wade-Giles Hei-lung-chiang) – północna prowincja ChRL. Jej nazwa, dosł. Rzeka Czarnego Smoka (黑龙江), pochodzi od chińskiej nazwy Amuru, który wyznacza północną granicę prowincji, a jednocześnie stanowi naturalną granicę chińsko-rosyjską.Stolicą prowincji jest Harbin.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: hajmat] region, z którym ktoś czuje się związany; Heimat
Zobacz też
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
[czytaj: hajmwera] związek o charakterze paramilitarnym, powstały w Austrii w okresie międzywojennym
SJP.pl
[czytaj: hajne] nazwisko, m.in.
1. Heinrich Heine (1797-1856), poeta niemiecki;
2. Eduard Heine (1821-81), matematyk niemiecki;
3. Jacob von Heine (1800-79), lekarz niemiecki
Osoby:
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: hajneken] piwo marki Heineken
Heineken N.V. – holenderskie przedsiębiorstwo piwowarskie, założone w 1864 przez Gerarda Adriaana Heinekena w Amsterdamie.
Holenderskie browary Heinekena znajdują się w Zoeterwoude i ’s-Hertogenbosch.
Trzy litery e znajdujące się w logo piwa zostały lekko skrzywione do tyłu, aby wyglądały, jakby się śmiały. Pomysł trzech e został wprowadzony, gdyż uważano oryginalne logo za zbyt poważne dla piwa. Czerwona gwiazda jest oryginalnym logo marki, używanym od samego początku. Jego dokładne pochodzenie nie jest znane, choć istnieje kilka prawdopodobnych wyjaśnień:
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: hajnemedina] potocznie: choroba Heinego-Medina (ostra choroba zakaźna wywoływana przez wirus polio, występująca głównie u dzieci, prowadząca do trwałych porażeń mięśni kończyn, a także brzucha i klatki piersiowej)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. choroba Heinego-Medina
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: hajnkel] niemiecki samolot bojowy typu Heinkel
Heinkel Flugzeugwerke – niemiecka wytwórnia lotnicza założona przez Ernsta Heinkla. W latach 30. i 40. produkowała samoloty bojowe, głównie bombowce, dla Luftwaffe.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: hajnrich]
1. obce imię męskie;
2. nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: HAJzenberg] nazwisko niemieckie, m.in. Werner Karl Heisenberg (1901-76), niem. fizyk teoretyk
Heisenberg to niemieckie nazwisko. Najbardziej znane osoby noszące to nazwisko to:
SJP.pl
Wikipedia
Ettore Marcelino Domingos (często Héitor Marcelino Domingues) (20 grudnia 1898 – 21 września 1972) – piłkarz brazylijski znany jako Héitor lub Héitor Domingues, napastnik.
Urodzony w São Paulo Héitor karierę piłkarską rozpoczął w 1915 roku w klubie Mackenzie São Paulo. W 1916 znalazł się w pierwszym zespole klubu Mackenzie, jednak nie na długo, bo jeszcze w tym samym roku został graczem klubu Palestra Itália.
Wikipedia
potocznie:
1. wykrzyknik mający na celu zwrócenie czyjejś uwagi; hejże, ej;
2. słowo wypowiadane podczas witania się oraz żegnania z osobami dobrze sobie znanymi, np. kolegami; cześć, czołem, serwus, hejka
wykrzyknik
(1.1) zwrócenie czyjejś uwagi
(1.2) przywołanie kogoś
(1.3) pot. forma nieformalnego powitania
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
forma powitania lub pożegnania używana w sytuacjach nieoficjalnych; hejo, siema, siemka, siemasz, siemano, siemanko, siemaneczko, cześć, hej, hejka, serwus
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|hejcić.
Wiktionary
hate'ować, hejtować; potocznie:
1. zamieszczać w internecie obraźliwe i zwykle agresywne komentarze;
2. mówić w sposób wrogi i agresywny na jakiś temat lub o jakiejś osobie
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) pot. wyrażać nienawiść
(1.2) pot. nienawidzić
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
forma powitania lub pożegnania używana w sytuacjach nieoficjalnych; siema, siemka, siemasz, siemano, siemanko, siemaneczko, cześć, hej, heja, serwus
SJP.pl
dział kryminalistyki wykorzystujący unikalny wzór bruzd warg ludzkich
SJP.pl
prowincja w Chinach; Heilongjiang
Heilongjiang ([xéɪlʊ̌ŋtɕjɑ́ŋ]; chiń. upr. 黑龙江; chiń. trad. 黑龍江; pinyin Hēilóngjiāng; Wade-Giles Hei-lung-chiang) – północna prowincja ChRL. Jej nazwa, dosł. Rzeka Czarnego Smoka (黑龙江), pochodzi od chińskiej nazwy Amuru, który wyznacza północną granicę prowincji, a jednocześnie stanowi naturalną granicę chińsko-rosyjską.Stolicą prowincji jest Harbin.
SJP.pl
Wikipedia
wieża, z której wykonuje się hejnał
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wieża hejnałowa
SJP.pl
Wiktionary
osoba grająca hejnał
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) muz. mężczyzna, który gra hejnały na trąbce
SJP.pl
Wiktionary
kobieta grająca hejnał
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) muz. kobieta, która gra hejnały na trąbce
SJP.pl
Wiktionary
1. sygnał grany na trąbce;
2. melodia grana o określonej porze z wieży ratuszowej lub kościelnej
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) muz. melodia grana o określonej porze, przeważnie na instrumencie dętym; zwykle odgrywany z wieży;
(1.2) muz. sygnał grany na trąbce, który wzywa do czegoś
(1.3) łow. ornit. charakterystyczny głos, który żurawie wydają o świcie i wieczorem
Hejnał, hajnał, ejnał (od węg. hajnal – świt) – sygnał muzyczny np. o charakterze uroczystej pobudki, oznajmienia godziny lub pożaru, wygrywany na przykład przez strażnika wieżowego np. na trąbce; również świecka lub sakralna pieśń (np. hejnały adwentowe).
Najstarsza i nadal trwała tradycja wygrywania hejnału dotyczy kościoła Mariackiego w Krakowie, gdzie jest on grany co godzinę z wieży kościoła.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
trąbka, na której odgrywa się hejnały
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) muz. trąbka do grania sygnałów i hejnałów
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: hejnał
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z hejnałem, dotyczący hejnału
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
forma powitania lub pożegnania używana w sytuacjach nieoficjalnych; heja, siema, siemka, siemasz, siemano, siemanko, siemaneczko, cześć, hej, hejka, serwus
SJP.pl
hate;
1. obraźliwy i zwykle agresywny komentarz internetowy;
2. mówienie w sposób wrogi i agresywny na jakiś temat lub o jakiejś osobie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pot. obraźliwy lub pełen agresji komentarz zamieszczony w Internecie
(1.2) pot. działanie w Internecie przejawiające złość, wrogość, nienawiść wobec kogoś
wykrzyknik apelatywny
(2.1) gwara. komunikat dla konia: w prawo
Hejt internetowy (ang. hate, pol. nienawiść) – zjawisko społeczne o charakterze poniżającym obserwowanym w środowisku Internetu (portale społecznościowe, komentarze pod artykułami w serwisach informacyjnych, komunikatory Internetowe etc.). Według słownika języka polskiego jest to obraźliwy i zwykle agresywny komentarz internetowy lub mówienie w sposób wrogi i agresywny na jakiś temat lub o jakiejś osobie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
inaczej: hetta
wykrzyknik
(1.1) gwara. rzad. komenda dla konia w zaprzęgu do jazdy w prawo
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: osoba wyrażająca opinie pełne nienawiści, negatywności; hater, hejt
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) slang. w Internecie: osoba, która krytykuje coś lub kogoś w bezwzględny sposób, najczęściej anonimowo lub pod pseudonimem
Hejter (z ang. hater „nienawistnik, przeciwnik, krytykant”) – określenie osoby, która publikuje w internecie (nierzadko pod pseudonimem) agresywne, obraźliwe lub skrajnie krytyczne komentarze (zwyczajowo określane jako „hejt internetowy”) pozbawione rzeczowej argumentacji i wygłaszane pod adresem konkretnej osoby lub grupy osób.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: obraźliwe i zwykle agresywne komentarze internetowe wymierzone przez wiele osób w daną osobę, grupę, ideę itp.
SJP.pl
→ hejter
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) neol. pot. w Internecie: kobieta krytykująca coś lub kogoś w bezwzględny sposób, najczęściej anonimowo lub pod pseudonimem
SJP.pl
Wiktionary
wyrażający opinie pełne nienawiści, negatywności; haterski
przymiotnik relacyjny
(1.1) slang. związany z hejterami, dotyczący hejtera, hejtowania
SJP.pl
Wiktionary
haterstwo; potocznie:
1. wyrażanie opinii pełnych nienawiści, negatywności; hejtowanie, hejting;
2. grupa lub ogół hejterów
SJP.pl
potocznie: wyrażanie opinii pełnych nienawiści, negatywności; hejtowanie, hejterstwo, haterstwo
SJP.pl
hate'ować, hejcić; potocznie:
1. zamieszczać w internecie obraźliwe i zwykle agresywne komentarze;
2. mówić w sposób wrogi i agresywny na jakiś temat lub o jakiejś osobie
czasownik przechodni niedokonany
(1.1) pot. wyrażać nienawiść
(1.2) pot. nienawidzić
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|hejtować.
Wiktionary
potocznie: wykrzyknik mający na celu zwrócenie czyjejś uwagi; hej, ej
wykrzyknik
(1.1) zwrócenie czyjejś uwagi
(1.2) przywołanie kogoś
SJP.pl
Wiktionary
w mitologii greckiej: małżonka Priama, króla Troi; Hekuba
Hekabe (także Hekuba, gr. Ἑκάβη Hekábē, łac. Hecabe) – w mitologii greckiej królowa Troi.
Uchodziła za żonę króla Priama. Była matką dziewiętnaściorga spośród jego 50 dzieci, m.in.: Hektora, Parysa, Deifobosa, Polidora, Kasandry, Helenosa, Kreuzy, Polikseny, Laodike, Medesykasty, Polidamasa, Troilosa i Pandarosa.
SJP.pl
Wikipedia
w mitologii greckiej: bogini magii i czarów; Hekate
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. zob. Hekate.
SJP.pl
Wiktionary
w mitologii greckiej: bogini magii i czarów; Hekata
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. bogini czarów, magii, nekromancji, widm i rozdroży (miejsc sprzyjających czarom);
(1.2) astr. planetoida o numerze katalogowym 100;
Hekate (stgr. Ἑκάτη Hekátē, łac. Hecate) – w mitologii greckiej i rzymskiej przede wszystkim bogini nekromancji, czarów, magii oraz świata istot i zjawisk nadprzyrodzonych. Bogini liminalna i w późniejszej historii kultu lunarna, psychopomp, opiekunka dusz niepogrzebanych, zmarłych tragicznie. Przewodniczy Persefonie w drodze do zaświatów, jak i do ziemii, będąc jej przewodniczką i opiekunką.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. w starożytnej Grecji: początkowo ofiara ze 100 wołów, później każda ofiara z dużej liczby zwierząt;
2. wielkie poświęcenie dla jakiejś sprawy, łączące się z ofiarą w postaci ludzkich istnień; jednoczesna zagłada ogromnej liczby ludzi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) staroż. rel. ofiara ze stu byków składana przez Greków pierwotnie Zeusowi, później i innym bogom;
(1.2) książk. wielka ofiara dla jakiejś sprawy pociągająca śmierć wielu ludzi
Hekatomba (gr. ἑκατόμβη, z ἑκᾰτόν hekatón, 'sto' i βοῦς boús, 'wół') – pierwotnie ofiara składana Zeusowi, złożona ze 100 wołów. Jeśli składana była innemu bogu niekoniecznie były to woły. Tak proszono o łaskę i opiekę nad ludźmi, a także o ich pragnienia. Później zaczęto tak nazywać wszystkie większe ofiary poświęcone różnym bogom.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w starożytnych Atenach: świątynia poświęcona Atenie, mająca 100 stóp długości
SJP.pl
w mitologii greckiej: olbrzym o stu rękach i pięćdziesięciu głowach
Hekatonchejrowie (także sturęcy; gr. Ἑκατόνχειρες Hekatóncheires, łac. Hecatoncheires, Centimani ‘Sturęcy’) – w mitologii greckiej synowie Gai i Uranosa; 3 olbrzymi o stu rękach i pięćdziesięciu głowach. Razem z cyklopami wrzuceni przez ojca do Tartaru. Należą wraz z cyklopami do jednego pokolenia. Brali udział w tytanomachii po stronie Zeusa.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kulin. pasta śledziowa z ogórkami kiszonymi, jajkiem i cebulą;
Hekele (hekerle, niem. Häckerle) – śląska potrawa sporządzana na zimno z solonych filetów śledziowych, jaj na twardo, ogórków kiszonych i cebuli. Wszystkie składniki kroi się w drobną kostkę lub mieli, a całość doprawia pieprzem i musztardą.
Wiktionary oraz Wikipedia
drewniany instrument muzyczny dęty; rodzaj barytonowego oboju
SJP.pl
wulkan w Islandii
Hekla (isl. „kaptur, czepek, płaszcz z kapturem”) – wulkan w południowo-zachodniej Islandii, położony 115 km na wschód od stolicy kraju, Reykjavíku. Najwyższy czynny wulkan wyspy (1491 m n.p.m.), należy też do najbardziej aktywnych.
Hekla jest stratowulkanem, który powstał w rezultacie wylewów o charakterze liniowym z kilku szczelinowych kraterów, rozsianych na obszarze kilkunastu kilometrów. W czasie erupcji wulkan wyrzuca duże ilości różnych produktów wulkanicznych: bomby, popioły, gazy oraz lawę. Dlatego zalicza się go do wulkanów eksplozywno-efuzywnych typu wezuwiańskiego.
SJP.pl
Wikipedia
czasownik niedokonany
(1.1) kujawy. gw-pl|Poznań., gw-pl|Śląsk Cieszyński. szydełkować
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|heklować.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) poznań. szydełko
Wiktionary
regionalnie: zła, skłonna do kłótni kobieta; jędza, ksantypa
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) pot. obiekt w kształcie heksagonu, sześciokąta
(1.2) środ. rodzaj kostki wspinaczkowej o przekroju nieregularnego sześciokąta;
(1.3) slang. sześciokątne pole w siatce, stosowane m.in. w grach planszowych lub komputerowych
forma rzeczownika.
(2.1) D. lm. od heksa
Belgia:
Osoby:
Inne:
Zobacz też:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
regionalnie: zła, skłonna do kłótni kobieta; jędza, ksantypa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) reg-pl|Górny Śląsk. czarownica, wiedźma
(1.2) reg-pl|Górny Śląsk. postrzał, lumbago
(1.3) reg-pl|Poznań. jędza
SJP.pl
Wiktionary
zbiór prawa rzymskiego w języku greckim, opracowany w 1345 roku na podstawie justyniańskich zbiorów
SJP.pl
bioza (dwucukier) dająca dwie cząsteczki heksozy w procesie hydrolizy
SJP.pl
związek chloroorganiczny, dawniej stosowany jako środek dezynfekujący i bakteriobójczy
SJP.pl
1. diatoniczny szereg 6 dźwięków z półtonem w środku;
2. sześciostrunowy instrument muzyczny
Heksachord (gr. heksáchordos = sześciostrunowy) – diatoniczny postęp 6 dźwięków. Podstawa podziału materiału dźwiękowego oraz podstawa systemu solmizacji od czasów Guido d'Arezzo (1050) do XVII w.
Istniały trzy odmiany heksachordu:
SJP.pl
Wikipedia
wielokąt wypukły mający szesnaście boków
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geom. wielokąt, który ma szesnaście boków
SJP.pl
Wiktionary
weglowodór nasycony - cetan
Heksadekan, cetan — organiczny związek chemiczny z grupy alkanów o szesnastu atomach węgla połączonych w prosty łańcuch. Stosowany jako wzorzec do wyznaczania liczby cetanowej.
Jest jednym ze związków o najniższej liczbie oktanowej: < −30.
SJP.pl
Wikipedia
jedna z pięciu brył platońskich; sześcian
Sześcian (inaczej sześciościan foremny a. z gr. heksaedr) – wielościan foremny o sześciu ścianach w kształcie przystających kwadratów. Ma dwanaście krawędzi, osiem wierzchołków i cztery przekątne. Ścinając odpowiednio wierzchołki sześcianu otrzymujemy wielościan półforemny o nazwie sześcian ścięty.
SJP.pl
Wikipedia
Heksaedryt – typ meteorytu żelaznego o niskiej zawartości niklu (poniżej 6%). Może się składać wyłącznie z monokryształów kamacytu. W meteorytach tego typu nie występują figury Widmanstättena.
Wikipedia
temat stworzenia świata i ludzi w sześć dni zawarty w prologu Księgi Rodzaju
Heksaemeron (z gr. hexa hemeron – sześć dni) – w egzegezie biblijnej nazwa opisu stworzenia świata zawartego w Księdze Rodzaju 1,1–2,4a, w którym Bóg stwarza wszechświat w ciągu sześciu dni.
SJP.pl
Wikipedia
heksafluorek siarki - związek chemiczny o bardzo dobrych właściwościach dielektrycznych
SJP.pl
sześciokąt, sześciobok
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geom. wielokąt o sześciu bokach i sześciu kątach wewnętrznych
Sześciokąt (sześciobok, heksagon) – wielokąt o sześciu bokach i sześciu kątach wewnętrznych. Suma miar kątów w dowolnym sześciokącie jest równa 720°.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mający sześć kątów; sześciokątny; seksagonalny
przymiotnik
(1.1) zbliżony kształtem do sześciokąta
(1.2) mający sześć kątów
SJP.pl
Wiktionary
znak graficzny złożony z kombinacji sześciu linii, ponumerowanych od 1 do 6, licząc od dołu
SJP.pl
Wikipedia
alkohol cykliczny, pochodna heksanu; cykloheksanol
SJP.pl
1. w metryce antycznej: wers sześciostopowy, złożony z daktyli zastępowanych przez spondeje, z wyjątkiem piątej stopy, ostatnia stopa zwykle katalektyczna;
2. w wersyfikacji nowożytnej: wers toniczny lub sylabotoniczny, sześcioakcentowy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) liter. sylabotoniczna akcentuacyjna miara wierszowa
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: heksametr
SJP.pl
urotropina; substancja stosowana w infekcji dróg moczowych
Urotropina (heksametylenotetramina, HMTA) – organiczny związek chemiczny, wielopierścieniowa amina trzeciorzędowa.
SJP.pl
Wikipedia
szósty węglowodór nasycony w szeregu homologicznym alkanów stosowany jako rozpuszczalnik
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. związek organiczny, alkan, bezbarwna toksyczna ciecz;
Heksan – organiczny związek chemiczny z grupy alkanów. Izomery heksanu są bardzo niereaktywne oraz są często stosowane jako rozpuszczalniki w reakcjach organicznych, ponieważ są wysoce niepolarne. Wchodzą również w skład benzyn.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: heksan
SJP.pl
Hexapla, Heksapla (gr. Ἑξαπλᾶ – „sześciokształtna”) – datowana na lata czterdzieste III wieku, zachowana we fragmentach, poliglota opracowana przez Orygenesa. Zawierała sześć umieszczonych obok siebie kolumn w następującej kolejności:
Wikipedia
organizm roślinny lub zwierzęcy mający w jądrach komórek somatycznych sześć zespołów chromosomów
SJP.pl
1. sześć stóp metrycznych tego samego rodzaju tworzących jedną całość;
2. metryczny wiersz sześciostopowy
SJP.pl
budowla, najczęściej świątynia, z sześcioma kolumnami ustawionymi od strony frontu
Heksastylos – świątynia grecka z sześciokolumnową fasadą typu peripteros.
SJP.pl
Wikipedia
trioza (trójcukier) dająca dwie cząsteczki dekstrozy w procesie hydrolizy
SJP.pl
alken, związek chemiczny, węglowodór nienasycony o 6 atomach węgla
Hekseny, C
6H
12 – grupa izomerycznych organicznych związków chemicznych należących do alkenów, które mają jedno wiązanie podwójne i zbudowane są z sześciu atomów węgla. W zależności od położenia wiązania podwójnego rozróżnia się 3 izomery funkcyjne heksenów prostołańcuchowych (1-heksen, 2-heksen, 3-heksen), przy czym 2-heksen i 3-heksen występują w formach cis i trans. Istnieje również 13 heksenów rozgałęzionych, w tym 3-metylo-2-penten i 4-metylo-2-penten występujące w formach cis i trans oraz 3-metylo-1-penten występujący w postaci dwóch enancjomerów.
SJP.pl
Wikipedia
silny ból w okolicy lędźwiowej; postrzał, lumbago
SJP.pl
Wikipedia
pochodna kwasu barbiturowego, lek o działaniu nasennym i uspokajającym; ewipan, narkozan
Heksobarbital (łac. Hexobarbitalum) – organiczny związek chemiczny, pochodna barbitalu. Używany jako środek znieczulający do krótkich operacji. Wstrzyknięty dożylnie w dużej dawce powoduje natychmiastową utratę przytomności. Jest niebezpieczny po podaniu weronalu lub innych barbituranów. Należy do grupy barbituranów krótko działających.
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj lampy elektronowej
Heksoda – lampa próżniowa zawierająca sześć elektrod: anodę, katodę i cztery siatki. Heksody były używane głównie jako mieszacze w odbiornikach radiowych i separatory impulsów w odbiornikach telewizyjnych. Obecnie nie są produkowane.
SJP.pl
Wikipedia
materiał wybuchowy kruszący; cyklonit
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. organiczny związek chemiczny, silny materiał wybuchowy;
Heksogen (cyklonit, T4, Hx, RDX – od ang. royal demolition explosive lub research department explosive) – organiczny związek chemiczny, jedna z nitroamin heterocyklicznych, stosowana jako materiał wybuchowy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
enzym z klasy transferaz
Heksokinaza (EC 2.7.1.1) – enzym z klasy transferaz katalizujący fosforylację D-heksoz do ich 6-fosforanów. Jej substratem może być glukoza, fruktoza, mannoza, sorbitol lub glukozamina. Fosforylacja glukozy do glukozo-6-fosforanu z wykorzystaniem heksokinazy jest pierwszą reakcją glikolizy. Jej Km wynosi 0,05 mmol/l. Jest to reakcja fizjologicznie nieodwracalna.
SJP.pl
Wikipedia
materiał wybuchowy, mieszanina trotylu i heksogenu
SJP.pl
monosacharyd o 6 atomach węgla w cząsteczce, z grupą aldehydową
Heksozy – grupa organicznych związków chemicznych. Są to monosacharydy (cukry proste) zawierające sześć atomów węgla w cząsteczce. Występują przede wszystkim w formach cyklicznych (piranozy lub furanozy), będących wewnątrzcząsteczkowymi hemiacetalami (półacetalami).
Wszystkie heksozy mają wzór sumaryczny: C6H12O6.
SJP.pl
Wikipedia
polisacharyd złożony z heksoz (np.: skrobia, glikogen, celuloza, galaktan)
SJP.pl
amina, ciało krystaliczne o kolorze pomarańczowym, kruszący materiał wybuchowy używany np. w minach
Heksyl, dipikryloamina (HNDP) – kruszący materiał wybuchowy. Stosowany głównie w mieszaninie z trotylem, azotanem amonu i glinem do napełniania torped, min morskich, bomb lotniczych itp.
Mieszanina 40% heksylu i 60% trotylu nosi nazwę heksanit. Inne mieszaniny z użyciem heksylu, określane Schießwolle 18, 36 i 39 były używane do napełniania niemieckich głowic torpedowych w czasie obu wojen światowych.
SJP.pl
Wikipedia
alken, związek chemiczny, węglowodór nienasycony o 6 atomach węgla; heksen
SJP.pl
→ heksyl
SJP.pl
organiczny związek chemiczny, węglowodór nienasycony, jeden z szeregu homologicznego alkinów
SJP.pl
Wikipedia
jednostka miary powierzchni ziemi (1 hektar = 100 arów)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fiz. mat. jednostka powierzchni równa stu arom (10 000 metrów kwadratowych);
Hektar, ha – jednostka powierzchni używana między innymi w rolnictwie, leśnictwie i geodezji (ewidencja gruntów i budynków). 1 hektar jest to pole powierzchni kwadratu o boku 100 m. Hektar to jeden hektometr kwadratowy.
Nazwa pochodzi od przedrostka „hekto-” oznaczającego 100 i nazwy jednostki miary „ar”.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: hektar
przymiotnik relacyjny
(1.1) mający powierzchnię równą 1 hektarowi
SJP.pl
Wiktionary
jednostka miary powierzchni ziemi (1 hektar = 100 arów)
SJP.pl
Wikipedia
wynalezione w 1880 r. urządzenie do sporządzania odbitek z dokumentów; szapirograf
Hektograf – rodzaj powielacza tekstów oraz rysunków, gdzie jako forma do wykonywania odbitek używana jest specjalna woskowana kalka z przeniesionym na nią (przez docisk) oryginałem. Wszelkie odbitki są wykonane tuszem hektograficznym.
SJP.pl
Wikipedia
powielanie pisma i rysunków za pomocą hektografu
SJP.pl
jednostka masy równa 100 gramom (skrót: hg)
Kilogram, oznaczenie kg – jednostka masy, w Międzynarodowym Układzie Jednostek Miar (SI) jest jednostką podstawową.
W Międzynarodowym Układzie Miar jest to jedyna jednostka podstawowa posiadająca przedrostek (kilo).
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) metrol. fiz. rzad. jednostka częstotliwości równa stu hercom
Wiktionary
głowonóg z rzędu ośmiornic; żeglarek
Hektokotylus – narząd kopulacyjny większości głowonogów (z wyjątkiem łodzików z rodzaju Nautilus, u których występuje spadiks), przekształcona część jednego z ramion samców. Służy ono do umieszczania spermatoforów w jamie płaszczowej samicy.
Narząd ten, znaleziony w XIX wieku w jamie płaszczowej samicy żeglarka z rodzaju Argonauta, został uznany za pasożyta i opisany przez Georges'a Cuviera pod nazwą rodzajową Hectocotylus.
SJP.pl
Wikipedia
jednostka objętości równa stu litrom
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miar. jednostka objętości równa 100 litrom
Litr, oznaczenie l (mała litera) – pozaukładowa jednostka objętości. W przeliczeniu na jednostki SI 1 l = 1/1000 m³ = 1 dm³.
W USA, Kanadzie, Australii do oznaczania tej jednostki stosuje się oficjalnie wielką literę L, w pozostałych krajach świata, w tym w Polsce, normą jest stosowanie małej litery l, choć stosowanie wielkiej litery jest również dopuszczalne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: hektolitr
przymiotnik
(1.1) mający pojemność jednego hektolitra, zawierający jeden hektolitr czegoś
SJP.pl
Wiktionary
jednostka objętości równa stu litrom
SJP.pl
jednostka długości wynosząca sto metrów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) metrol. jednostka długości równa stu metrom;
Hektometr (symbol: hm) – wielokrotność metra, podstawowej jednostki długości w układzie SI. Jeden hektometr równa się 100 m. Jednostka może być zapisana w notacji naukowej jako 1 E+2 m, co równa się 100 × 1 m.
Nie jest powszechnie używany jako jednostka odległości. Hektometrami odmierza się pikietaż na liniach kolejowych i drogach, zaznaczając go słupkami hektometrowymi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
jednostka ciśnienia równa stu paskalom
Paskal (Pa) – jednostka ciśnienia (także naprężenia) w układzie SI (jednostka pochodna układu SI).
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
(1.2) mitgr. królewicz i najdzielniejszy bohater trojański, syn Priama
Hektor (gr. Ἕκτωρ Hektōr, łac. Hector) – w mitologii greckiej królewicz i najdzielniejszy bohater trojański; bohater Iliady Homera.
Uchodził za syna Priama i Hekabe (Hekuba). Był bratem Parysa, Deifoba i Kasandry oraz mężem Andromachy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Hektor z małżonką; Hektorowie
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Hektora lub z nim związany
SJP.pl
jednostka mocy równa 100 watom (skrót: hW)
SJP.pl
1. wyniszczający, mający działanie destrukcyjne;
2. pełen niepokoju i podniecenia
przymiotnik jakościowy
(1.1) gorączkowy
(1.2) wyniszczający
(1.3) podniecony, zaniepokojony, szaleńczy
SJP.pl
Wiktionary
człowiek cierpiący na hektyczną gorączkę
SJP.pl
w mitologii greckiej: małżonka Priama, króla Troi; Hekabe
Hekabe (także Hekuba, gr. Ἑκάβη Hekábē, łac. Hecabe) – w mitologii greckiej królowa Troi.
Uchodziła za żonę króla Priama. Była matką dziewiętnaściorga spośród jego 50 dzieci, m.in.: Hektora, Parysa, Deifobosa, Polidora, Kasandry, Helenosa, Kreuzy, Polikseny, Laodike, Medesykasty, Polidamasa, Troilosa i Pandarosa.
SJP.pl
Wikipedia
pierwiastek chemiczny o symbolu He i liczbie atomowej 2, należący do grupy gazów szlachetnych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w Polsce;
(1.2) pot. geogr. Półwysep Helski;
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(2.1) mit. władczyni krainy zmarłych z mitologii nordyckiej;
Polska:
Inne:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rodzaj wozu konnego do przewożenia towarów lub ludzi
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.
Hela (ang. Hela Province) – prowincja Papui-Nowej Gwinei, położona w zachodniej części kraju. Ośrodkiem administracyjnym prowincji jest miasto Tari (3360 mieszkańców w roku 2011). Zajmuje powierzchnię 10,5 tys. km². W 2011 roku tereny wchodzące obecnie w skład prowincji Hela zamieszkiwało około 250 tys. osób.
Prowincja została utworzona 17 maja 2012 poprzez wyłączenie z prowincji Southern Highlands dystryktów Komo-Margarima, Koroba-Lake Kopiago i Tari-Pori.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
[czytaj: helanko] helanko;
1. elastyczna przędza z włókien sztucznych, używana do szycia ubrań;
2. ubranie uszyte z helanco - przędzy;
3. wykonany z helanco - przędzy; helankowy
SJP.pl
mieszkaniec Helu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Helu
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Helu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Helu
SJP.pl
Wiktionary
helanco;
1. elastyczna przędza z włókien sztucznych, używana do szycia ubrań;
2. ubranie uszyte z helanko - przędzy;
3. wykonany z helanko - przędzy; helankowy
SJP.pl
→ helanko
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
zdrobnienie od: Helena (imię żeńskie)
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż. zdrobn. Helena
Trichopilia – rodzaj roślin z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Obejmuje 46 gatunków i 1 hybrydę. Występuje w Ameryce Środkowej i Ameryce Południowej w takich krajach jak: Belize, Boliwia, Brazylia, Kolumbia, Kostaryka, Kuba, Dominikana, Ekwador, Salwador, Gujana Francuska, Gwatemala, Gujana, Haiti, Honduras, Jamajka, Meksyk, Nikaragua, Panama, Peru, Surinam, Trynidad i Tobago, Wenezuela.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) anglosaskie imię żeńskie
Belgia:
Stany Zjednoczone:
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. liter. królowa spartańska i najpiękniejsza kobieta na świecie; córka Zeusa i Ledy, siostra Polideukesa (Polluksa), Kastora i Klitajmestry oraz żona Menelaosa i ukochana Parysa;
(1.2) ofic. urz. imię|polski|ż.;
(1.3) astr. jeden z księżyców Saturna;
(1.4) astr. planetoida o numerze katalogowym 101, z pasa głównego planetoid, odkryta w 1868 r.;
Polska:
Słowacja:
Stany Zjednoczone:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) przest. należący do Heleny
Helenin – kolonia wsi Dominiczyn w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie włodawskim, w gminie Stary Brus.
Wieś należy do rzymskokatolickiej parafii św. Andrzeja Boboli w Wytycznie.
W latach 1975–1998 kolonia administracyjnie należała do województwa chełmskiego.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Heleny lub z nią związany
SJP.pl
1. helenka słonecznikowa - bylina występująca w warunkach naturalnych w Ameryce Północnej; dzielżan
2. ptak z rodziny wikłaczy, zamieszkujący Afrykę
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż. zdrobn. poufała forma imienia Helena
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitgr. wieszczek i królewicz trojański, syn Priama;
Wiktionary oraz Wikipedia
Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Helga – imię żeńskie pochodzenia germańskiego. Ma pochodzić od staronorweskiego słowa heill oznaczającego szczęśliwa lub ciesząca się pomyślnością.
Wschodniosłowiańskim przekształceniem imienia Helga ma być Olga.
Imię niezbyt popularne w Polsce. W latach 30. XX wieku nadano je 72 osobom, a w latach 40. XX wieku nadano je 828 dziewczynkom. Szczyt popularności przypadł w latach 50. XX wieku, kiedy to otrzymały je 993 dzieci. W 1994 roku żyło w Polsce 2255 kobiet o takim imieniu, a w 2001 roku 2275. Imię straciło na popularności. W styczniu 2025 r. w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, wykazano 1424 kobiety o imieniu Helga nadanym jako imię pierwsze.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wyspa i gmina na Morzu Północnym, należąca do Niemiec
Helgoland (płnfryz. Deät Lun) – wyspa oraz gmina uzdrowiskowa na Morzu Północnym, należąca do Niemiec, do kraju związkowego Szlezwik-Holsztyn, powiatu Pinneberg. Jako jedno z terytoriów państw członkowskich unii celnej Unii Europejskiej pozostaje poza obszarem jej stosowania.
Najbardziej na zachód położona gmina kraju związkowego.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Helgoland
przymiotnik relacyjny
(1.1) geogr. związany z Helgolandem (wyspą na Morzu Północnym)
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj wozu konnego do przewożenia towarów lub ludzi
SJP.pl
Wikipedia
w starożytnych Atenach:
a) najwyższy trybunał sądowy zwany sądem przysięgłych;
b) miejsce, gdzie odbywały się sądy
Heliaja, eliaja (gr. Ἡλιαία, ἁλία, trl. hēliaía) – wielki trybunał (sąd ludowy) w starożytnych Atenach o charakterze sądu przysięgłych, jeden z najważniejszych organów władzy w Atenach w V i IV wieku p.n.e.
SJP.pl
Wikipedia
związany ze Słońcem jako gwiazdą; słoneczny
SJP.pl
Słonecznik (Helianthus L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje ponad 50 gatunków. Występują one naturalnie w Ameryce Północnej na obszarze od Kanady po południowy Meksyk. Poza tym rozprzestrzenione zostały na wszystkich kontynentach z wyjątkiem obszarów równikowych. W naturze rośliny te rosną na suchych lub wilgotnych siedliskach w obrębie prerii, formacji zaroślowych i leśnych. W Polsce introdukowane i zadomowione już rosną trzy gatunki: słonecznik bulwiasty (topinambur) H. tuberosus, słonecznik dziesięciopłatkowy H. decapetalus i słonecznik jaskrawy H. × laetiflorus. Kilka dalszych jest uprawianych, w tym zwłaszcza słonecznik zwyczajny H. annuus. Niejasny jest stopień zadomowienia w Polsce słonecznika olbrzymiego H. giganteus, który odkryty został w 2016 roku zdziczały na przydrożu w Połańcu.
Wikipedia
Oranż metylowy (metylooranż, heliantyna) – organiczny związek chemiczny z grupy barwników azowych. Jest pochodną azobenzenu zawierającą grupę dimetyloaminową oraz grupę sulfonową. Stosowany jako indykator pH.
W temperaturze pokojowej jest to krystaliczne ciało stałe o pomarańczowej barwie. Jako wskaźnik pH stosuje się go w formie wodnego roztworu. Jest stosowany w miareczkowaniu alkacymetrycznym oraz jako składnik mieszanin do nasączania papierków wskaźnikowych.
Wikipedia
członek heliai (sądu przysięgłych w starożytnych Atenach)
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
SJP.pl
instrument muzyczny podobny do akordeonu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) muz. rodzaj akordeonu, będący idiofonem, czyli de facto instrumentem perkusyjnym; instrument ludowy na Żywiecczyźnie, w Czechach i na Słowacji
SJP.pl
Wiktionary
mający kształt helisy
SJP.pl
enzym
Helikazy – grupa enzymów, koniecznych dla wielu procesów związanych z udziałem DNA i RNA. Helikaza umożliwia transkrypcję, replikację oraz naprawę DNA.
Helikazy łączą się z podwójną helisą DNA, sparowanymi nićmi RNA lub hybrydami DNA-RNA, rozplątują je i rozrywają wiązania wodorowe pomiędzy zasadami azotowymi, powodując rozdzielenie nici.
SJP.pl
Wikipedia
powierzchnia utworzona przez krzywą obracającą się ze stałą prędkością kątową dookoła nieruchomej osi
Helikoida, powierzchnia śrubowa ogólna – powierzchnia tworzona przez prostą obracająca się wokół innej prostej ze stałą prędkością kątową i jednocześnie przesuwająca się równolegle do tej prostej ze stałą prędkością liniową. Jej nazwa pochodzi od jej pokrewieństwa z linią śrubową (helisą): przez każdy punkt helikoidy przechodzi linia śrubowa całkowicie w niej zawarta. Helikoida jest jedną z pierwszych odkrytych powierzchni minimalnych, jest też powierzchnią prostokreślną.
SJP.pl
Wikipedia
mający kształt helikoidy
SJP.pl
1. blaszany instrument dęty zbliżony kształtem do ślimaka;
2. grecki instrument muzyczny, odmiana monochordu;
3. przenośnie: grupa wybitnych artystów, poetów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) muz. instrument dęty blaszany;
Grecja:
Inne:
Zobacz też:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
roślina tropikalna, pochodząca z gorących i wilgotnych obszarów Ameryki Południowej i Północnej oraz wysp Pacyfiku
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Helikon (pasmo górskie w Grecji)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) lotn. statek powietrzny z wirnikiem umieszczonym nad kadłubem, poruszającym się w płaszczyźnie równoległej do ziemi
Śmigłowiec (również helikopter; od gr. héliks, D. hélikos – skręcony; pterón – skrzydło) – statek powietrzny cięższy od powietrza (aerodyna), rodzaj wiropłatu, wytwarzający siłę nośną w wyniku oddziaływania powietrza na jeden lub więcej wirników nośnych, napędzanych silnikiem.
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: helikopter
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zdrobn. od: helikopter
SJP.pl
Wiktionary
Wikipedia
przymiotnik od: helikopter
przymiotnik
(1.1) przym. od helikopter
SJP.pl
Wiktionary
każdy z dwóch łańcuchów kwasów nukleinowych tworzących cząsteczki DNA bądź RNA
SJP.pl
stalaktyt o nieregularnym kształcie
SJP.pl
Wikipedia
dyscyplina sportu
SJP.pl
rodzaj ławy montażowej, na której się buduje statki, jachty, samoloty itp.; helling
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
przedrostek
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy ze Słońcem, energią słoneczną lub światłem słonecznym
Wiktionary
organizm roślinny lub zwierzęcy żyjący w miejscach dobrze oświetlonych; heliofil
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) astr. cecha tego, co heliocentryczne
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) astr. związany z heliocentryzmem, dotyczący heliocentryzmu, przyjmujący Słońce za punkt odniesienia
Wiktionary
zwolennik teorii heliocentrycznej
SJP.pl
teoria przyjmująca Słońce za centrum naszego układu planetarnego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) astr. teoria o centralnym położeniu Słońca we wszechświecie;
Heliocentryzm, kopernikanizm (gr. ἡλιος hēlios – słońce, κέντρον kentron – centrum) – teoria budowy Układu Słonecznego, w której Słońce jest jego środkiem, a wszystkie planety – łącznie z Ziemią – je obiegają. W niektórych historycznych wariantach tej teorii Słońce bywało ponadto uznawane za:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
minerał, złotożółta odmiana berylu, kamień szlachetny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. minerał, przezroczysta odmiana berylu o barwie żółtej;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Heliodor z małżonką; Heliodorowie
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Heliodora lub z nim związany
SJP.pl
elektrownia słoneczna
Energetyka słoneczna – gałąź przemysłu zajmująca się wykorzystaniem energii promieniowania słonecznego zaliczanej do odnawialnych źródeł energii. Od początku XXI wieku rozwija się w tempie około 40% rocznie. Globalne inwestycje w energię słoneczną w 2014 wyniosły 149,6 mld dolarów. W 2022 roku łączna moc zainstalowanych ogniw słonecznych wynosiła 1053 GW (wzrost o 22% w stosunku do 2021 roku) a wyprodukowały one 1023 TWh (3,5% światowego zapotrzebowania na energię elektryczną).
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
organizm roślinny lub zwierzęcy żyjący w miejscach dobrze oświetlonych; heliobiont
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ekol. organizm światłolubny
SJP.pl
Wiktionary
wyzyskiwanie dużego nasłonecznienia przez organizmy żywe
SJP.pl
roślina znajdująca optymalne warunki do życia w środowisku dobrze oświetlonym; roślina światłolubna
Rośliny światłolubne, heliofity (mniej prawidłowo zwane też heliofilami), rośliny światłożądne – rośliny wymagające do swojego rozwoju dużej ilości światła. Rośliny te mogą się prawidłowo rozwijać tylko w środowisku o pełnym nasłonecznieniu. W zacienionych miejscach rozwijają się słabo, lub giną.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z heliofizyką, fizyki Słońca, dotyczący heliofizyki
Wiktionary
naukowiec zajmujący się badaniem Słońca
SJP.pl
dziedzina astrofizyki zajmująca się badaniem Słońca
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) astr. dział astrofizyki badający Słońce i heliosferę;
(1.2) wydział uczelni lub placówka naukowa, która zajmuje się heliofizyką (1.1)
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lp. od: heliofizyk
Heliofizyka – dział astrofizyki, którego głównym obiektem badań jest Słońce. Zainteresowaniem heliofizyki cieszy się również wiatr słoneczny aż do granic heliopauzy, zachodzące w nim zjawiska przejściowe i jego oddziaływania z innymi obiektami Układu Słonecznego, m.in. związki pomiędzy zjawiskami zachodzącymi na Słońcu a tymi które mają miejsce na Ziemi, jak np. stan jonosfery, burze magnetyczne, zorze polarne itp.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w biologii: organizm roślinny lub zwierzęcy unikający dużego nasłonecznienia, żyjący w miejscach ocienionych lub w glebie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biol. organizm unikający środowisk z dużym nasłonecznieniem
SJP.pl
Wiktionary
w biologii: unikanie przez pewne organizmy roślinne i zwierzęce miejsc nasłonecznionych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. psych. irracjonalny lęk przed słońcem lub światłem słonecznym
SJP.pl
Wiktionary
chemiczny środek wybielający; wybielacz
SJP.pl
1. syryjski bóg słońca;
2. cesarz rzymski z dynastii Sewerów
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitgr. greckie bóstwo solarne, lokalna forma kultu ogólnosemickiego boga Baala czczona w Emesie
(1.2) hist. nastoletni cesarz rzymski władający na początku III w.;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. przyrząd do fotografowania Słońca;
2. przyrząd do rejestracji czasu nasłonecznienia;
3. aparat do przekazywania informacji na odległość
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) meteorol. urządzenie służące do pomiaru czasu trwania usłonecznienia w danym miejscu;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. technika druku płaskiego; odbitka wykonana tą techniką; fototypografia, fotodruk, światłodruk, fototypia;
2. dawna metoda drukowania wklęsłego; odbitka wykonana tą techniką; heliograwiura, fotograwiura
Heliografia (fr. héliographie) – technika fotograficzna wynaleziona przez Josepha Nicéphore'a Niépce'a na początku lat 20. XIX wieku. Przy jej pomocy w 1826 Niépce otrzymał pierwsze zdjęcie na świecie – Widok z okna w Le Gras.
SJP.pl
Wikipedia
fotograwiura, heliografia;
1. dawna metoda drukowania wklęsłego, w której formę drukową sporządzano przeprowadzając kopiowanie diapozytywu oryginału na papier pigmentowy;
2. odbitka zrobiona taką metodą
Heliograwiura (fotograwiura) (gr. helio + grawiura) – rodzaj techniki druku wklęsłego, zbliżony do akwatinty, polegający na fotograficznym przenoszeniu obrazu na płytę metalową (najczęściej miedzianą) i wytrawienie za pomocą emulsji światłoczułej w ten sposób, by miejsca najjaśniejsze stworzyły najpłytsze zagłębienia. Wynaleziona w 1879 przez Karela Klíča.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: heliograwiura
SJP.pl
kult Słońca, charakterystyczny zwłaszcza wśród religii starożytnych
Kult solarny (od łac. Sol, „Słońce”) a. heliolatria (od gr. helio-, „słońce” i latreía, „służba bogom”) – w dawnych kulturach oddawanie czci boskiej Słońcu oraz bóstwom solarnym z nim związanym bądź system wyznaniowy uznający Słońce jako prasiłę twórczą. Słońce było centralnym punktem wielu prehistorycznych i starożytnych religii. Słońce i jego ziemski przedstawiciel ogień były wówczas jedynymi źródłami światła i ciepła, a więc życia (było uważane za dawcę, ale też za niszczyciela życia). W konsekwencji często Słońce stawało się też symbolem nieskończoności, źródła energii i mocy życiowej, męskiego Stwórcy (zwykle Słońce utożsamiano z pierwiastkiem męskim – prawdy i oświecenia). Największą czcią Słońce darzyły ludy żyjące w strefie umiarkowanej Ziemi (w strefie podzwrotnikowej większym kultem otaczano Księżyc). Kult Słońca znano w Egipcie, Mezopotamii, Armenii. Słońce czcili starożytni Grecy, Persowie, Aztecy i Słowianie, a także Indianie Ameryki Północnej (Taniec Słońca). Prawie wszędzie Słońce występowało jednak jako bóstwo bezpośrednio podporządkowane lub tożsame głównemu bogu (lub też stanowiąc jego atrybut). W tym ostatnim przypadku następowała często personifikacja Słońca (jako całości lub jego stanów), w formie bóstwa solarnego – najpopularniejsi z nich to: egipski Ra, irański i indyjski, a także rzymski Mitra, nordycka Sol, słowiański Swaróg. Powszechnie uważa się, że kult słońca był punktem wyjścia wszystkich religii związanych z obrzędem całopalenia.
SJP.pl
Wikipedia
dawna luneta używana do pomiarów astronomicznych
Heliometr – rodzaj pomiarowego przyrządu astronomicznego, który służy do bardzo precyzyjnego wyznaczania małych odległości kątowych. Jest to refraktor, którego obiektyw został przecięty wzdłuż średnicy. Obie połowy obiektywu można względem siebie przesuwać w sposób mierzalny, przy pomocy śruby mikrometrycznej. Pomiaru odległości kątowej między dwoma obiektami dokonuje się ustawiając rozcięcie równolegle do linii łączącej obrazy tych obiektów na sferze niebieskiej, a następnie przesuwając względem siebie obie połówki aż do pokrycia obrazów w polu widzenia.
SJP.pl
Wikipedia
przestarzale: fotografia barwiona specjalną techniką
SJP.pl
cząstka alfa emitowana przez niektóre pierwiastki promieniotwórcze w trakcie reakcji jądrowych
Helion – jądro atomowe trwałego izotopu helu 32He w przeciwieństwie do jądra izotopu 42He nazywanego cząstką alfa. Składa się z jednego neutronu i dwóch protonów, stąd jego ładunek elektryczny wynosi +2. Helion jest jądrem lustrzanym trytonu.W reakcjach, poza zapisem 32He, może być oznaczany symbolem "h" (nie kursywą, h zarezerwowane jest dla stałej Plancka).
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: helion
SJP.pl
strefa graniczna heliosfery, w której ciśnienie wiatru słonecznego i materii międzygwiazdowej są zbliżone
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) astr. górna granica heliosfery
Heliosfera – obszar wokół Słońca, w którym ciśnienie wiatru słonecznego przeważa nad ciśnieniem wiatrów galaktycznych, tworząc „bąbel” wyrzucanej przez Słońce materii w otaczającym ośrodku międzygwiazdowym. Heliosfera zawiera w sobie Słońce, wszystkie planety i większość mniejszych ciał Układu Słonecznego, chociaż hipotetyczny obłok Oorta rozciąga się daleko poza jej granice.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wykorzystanie efektów naturalnego oświetlenia słonecznego w sztuce, zwłaszcza w architekturze
SJP.pl
1. dzielnica Kairu;
2. grecka nazwa libańskiego miasta Baalbek
SJP.pl
Wikipedia
1. seria dwóch niemieckich próbników kosmicznych do badań ośrodka międzyplanetarnego wewnątrz orbity ziemskiej;
2. mit. gr. bóg-słońce, źródło światła i życia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitgr. bóg i uosobienie słońca, utożsamiany z rzymskim Solem;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) astr. przestrzeń wokół Słońca ograniczona zasięgiem występowania wiatru słonecznego (zwykle w liczbie pojedynczej)
Heliosfera – obszar wokół Słońca, w którym ciśnienie wiatru słonecznego przeważa nad ciśnieniem wiatrów galaktycznych, tworząc „bąbel” wyrzucanej przez Słońce materii w otaczającym ośrodku międzygwiazdowym. Heliosfera zawiera w sobie Słońce, wszystkie planety i większość mniejszych ciał Układu Słonecznego, chociaż hipotetyczny obłok Oorta rozciąga się daleko poza jej granice.
Wiktionary oraz Wikipedia
przyrząd do obserwacji Słońca
Helioskop (helios – słońce, skopein – oglądać) – przyrząd astronomiczny służący do obserwacji tarczy słonecznej. Jest to ekran umieszczony w odpowiedniej odległości za okularem teleskopu (obserwacja polega na skierowaniu teleskopu na Słońce i rzutowaniu jego obrazu na ekran). Przy prowadzeniu obserwacji pomocny może być heliostat.
SJP.pl
Wikipedia
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) związany z heliotechniką
Wiktionary
metoda leczenia za pomocą kąpieli słonecznych w solariach
SJP.pl
1. roślina zielna lub ozdobny półkrzew tropikalny; tomiłek
2. minerał, odmiana chalcedonu
SJP.pl
Wikipedia
związek organiczny występujący w olejkach eterycznych; piperonal
Piperonal – organiczny związek chemiczny z grupy aldehydów występujący w olejkach eterycznych. Stosowany jest w przemyśle perfumeryjnym jako składnik kompozycji zapachowych, do aromatyzowania likierów oraz jako prekursor MDA i MDMA.
SJP.pl
Wikipedia
reakcja organizmu roślinnego na promieniowanie słoneczne
Heliotropizm – typ fototropizmu polegający na ruchu rośliny w kierunku światła słonecznego (np. obracanie się kwiatu słonecznika za pozornym ruchem Słońca).
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: heliotrop
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) mieszanina tlenu i helu używana do nurkowania
Heliox – mieszanina gazów używana do oddychania w czasie nurkowania, stanowiąca alternatywę dla powietrza.
Heliox składa się z dwóch gazów, tlenu oraz helu w różnych proporcjach, które dobierane są do konkretnego nurkowania. Mieszaninę tę, podobnie jak trimix, hydrox i neox, stosuje się w nurkowaniach głębokich. Dzięki zastąpieniu azotu helem wyeliminowane jest ryzyko wystąpienia narkozy azotowej.
Wiktionary oraz Wikipedia
lądowisko dla helikopterów
SJP.pl
port lotniczy dla helikopterów
Heliport – lotnisko przeznaczone dla przylotów, odlotów i naziemnego ruchu śmigłowców.
Lotniska te ze względu na swoje małe rozmiary znajdują się często w centrum miasta bądź na dachach dużych budynków.
SJP.pl
Wikipedia
linia leżąca na powierzchni walca lub stożka i przecinająca tworzące tych brył pod stałym kątem
SJP.pl
Wikipedia
z łaciny: hel (pierwiastek chemiczny)
SJP.pl
dziura na kolczyk w górnej części małżowiny usznej; heliks
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: Helena; Helenka
Helka – małe jezioro na Wysoczyźnie Łobeskiej, położone w gminie Łobez, w powiecie łobeskim, w woj. zachodniopomorskim. Powierzchnia zbiornika wynosi 1,84 ha i w typologii rybackiej jest jeziorem karasiowym.
Ok. 0,9 km na południowy zachód do Helki leży wieś Zachełmie. Przez jezioro przepływa dopływ z Zachełmia, który należy do zlewni rzeki Regi. Ok. 0,6 km na południowy wschód od Helki znajduje się jezioro Chełm.
SJP.pl
Wikipedia
starożytna nazwa krainy w południowej Tesalii, od VII w. p.n.e. określenie środkowej Grecji, wkrótce miano wszystkich terenów zamieszkanych przez Greków, obecnie - Grecji
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) książk. geogr. Grecja (w szczególności Grecja właściwa)
Hellada (gr. Ελλάδα, Elláda, a także Ελλάς, Ellás) – ogólna nazwa starożytnej Grecji. Pierwotnie tą nazwą określano ziemie na południu Tesalii, zamieszkane przez plemię Hellenów. Mianem Hellenów zaczęto określać w czasach pohomeryckich wszystkich Greków, a Helladą zasiedlane przez nich ziemie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: Hellada
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Helladą, Grecją właściwą
SJP.pl
Wiktionary
w starożytnej Grecji: komisja złożona z 10 obywateli Elidy, wybierana na czas igrzysk olimpijskich i czuwająca nad ich przebiegiem
SJP.pl
Hellboy – amerykańska seria komiksowa z pogranicza horroru, science-fiction i fantasy, stworzona przez Mike’a Mignola i wydawana od 1993 do 2016 roku. W latach 2014–2016 ukazywała się pt. Hellboy w piekle (ang. Hellboy in Hell). Oryginał amerykański ukazywał się nakładem Dark Horse Comics, najpierw w formie krótkich zeszytów, a potem w książkowych tomach zbiorczych. Łącznie ukazało się 67 zeszytów regularnej serii i 6 numerów specjalnych. Od 2007 roku na stanowisku rysownika serii Mignolę zastąpili m.in. Duncan Fegredo i Richard Corben, przy czym Mignola pozostał jej scenarzystą.
Wikipedia
Ciemiernik (Helleborus L.) – rodzaj roślin należących do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). Obejmuje 15 gatunków. W Europie Zachodniej, od Wysp Brytyjskich po Hiszpanię, występują dwa gatunki. Obszarem o największym zróżnicowaniu rodzaju jest Półwysep Bałkański, gdzie rośnie 8 gatunków ciemierników, a spośród nich niektóre sięgają do Kaukazu. W zachodnich Chinach występuje ciemiernik tybetański o izolowanym zasięgu. W Polsce jako rodzimy rośnie ciemiernik czerwonawy H. purpurascens, a jako introdukowany i już zadomowiony – ciemiernik zielony H. viridis.
Wikipedia
mieszkaniec Hellady
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitgr. mityczny protoplasta Greków;
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) inne określenie Greka, nazwa używana zwłaszcza w odniesieniu do starożytności
Hellen (Ἕλλην) – mityczny protoplasta Hellenów, późniejszych Greków. Syn Deukaliona (lub czasami Zeusa) i Pyrry, brat Amfiktiona i ojciec Eola, Ksutosa i Dorosa. Z jego imieniem wiąże się nazwa Greków (Hellenowie).
Poślubił nimfę Orseis, która obdarzyła go trzema synami. Według Katalogu niewiast Hezjoda, to jego synowie byli przodkami pierwszych plemion z Grecji: Eol – Eolów, Doros – Dorów, Ksutos – Achajów i Jonów poprzez swoich synów Аchajosa i Iona.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
znawca, badacz języka i kultury starożytnej Grecji
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) nauk. znawca starożytnej Grecji – języka, historii, kultury; specjalista w dziedzinie hellenistyki
(1.2) hist. Żyd przejmujący język i zwyczaje greckie
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
odnoszący się do starożytnej Grecji, jej historii, kultury, języka
przymiotnik
(1.1) dotyczący hellenizmu
(1.2) dotyczący hellenistyki
SJP.pl
Wiktionary
nauka zajmująca się badaniem dziedzictwa starożytnej Grecji
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauka o kulturze helleńskiej
Hellenistyka, grecystyka – nauka o kulturze i języku starożytnej Grecji. Nazwa „hellenistyka” pochodzi od słowa Hellada, które w języku greckim znaczy „Grecja”. Z kolei samo słowo Hellada pochodzi od Hellena, mitologicznego ojca narodu greckiego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wywieranie wpływu na kultury antyczne przez kulturę obowiązującą w starożytnej Grecji
Hellenizacja – proces polegający na stopniowym uleganiu wpływom kultury greckiej bądź języka greckiego. Może polegać on na dobrowolnym przejmowaniu przez narody bądź języki pewnych elementów kultury greckiej bądź języka greckiego lub też na przymusowym ich narzucaniu.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: hellenizacja
SJP.pl
1. okres dziejów starożytnej Grecji trwający od śmierci Aleksandra Wielkiego do podboju Egiptu przez Rzym;
2. kultura tego okresu;
3. kierunek w kulturze innych epok nawiązujący do starożytnej Grecji;
4. wyraz, zwrot lub konstrukcja składniowa wzorowane na języku starogreckim albo z niego przejęte
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) jęz. wyraz lub zwrot zapożyczony z języka starogreckiego
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkanka Hellady
SJP.pl
miłośnik kultury starożytnej Grecji; filhellenista, filhellen
SJP.pl
→ hellenofil; filhellenistka
SJP.pl
przymiotnik od: Hellen
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Helladą i Hellenami, dotyczący Hellady i Hellenów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. każdy z języków z rodziny językowej w obrębie języków indoeuropejskich, wywodzący się z języka protohelleńskiego;
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko, np. Michaił Heller (1922-1997), rosyjski historyk, intelektualista i badacz historii Rosji
SJP.pl
Wikipedia
elektryczny instrument muzyczny z napiętą struną, którą muzyk przyciska palcem, powodując wytwarzanie dźwięków przypominających gwizd
Hellertion – instrument muzyczny z grupy elektrofonów elektromechanicznych skonstruowany przez niemieckich inżynierów Petera Lertesa i Brunona Helbergera w 1930 roku na zasadzie trautonium. Jego dźwięki przypominają gwizd. Instrument bazował na oscylatorze harmonicznym typu RLC. Zamiast klawiatury lub przełącznika wielopozycyjnego ma napiętą strunę, po której przesuwa się palec, zmieniając częstotliwośc wytwarzanych impulsów elektrycznych, czyli wysokość dźwięku. Pasek jest listwą pokrytą skórą, w której poprzez wywarcie nacisku palcem w różnych miejscach na jej długości zmienia się oporność. Jest to więc w zasadzie opornik o zmiennej oporności. Zakres dźwięków obejmuje około pięciu oktaw. Jako że instrument nie ma własnego stroju, wymaga od grającego dobrego słuchu oraz doświadczenia w wyborze punktów, gdzie można było znaleźć dźwięki muzyczne. Instrument w swej istocie był prototypem sensorowego opornika o zmiennej oporności.
SJP.pl
Wikipedia
starożytna nazwa cieśniny Dardanele
Dardanele (tur. Çanakkale Boğazı) – cieśnina między Półwyspem Bałkańskim w Europie a Azją Mniejszą, łącząca Morze Egejskie z morzem Marmara. Długość 61 km, szerokość 1,3–18,5 km. Głównymi portami są Gallipoli i Çanakkale. W starożytności znana jako Hellespont.
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj ławy montażowej, na której się buduje statki, jachty, samoloty itp.; heling
SJP.pl
z angielskiego: cześć, witam
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
[czytaj: helmholc] nazwisko
SJP.pl
robak pasożytniczy
SJP.pl
specjalista w dziedzinie helmintologii
SJP.pl
nauka o robakach pasożytniczych i chorobach przez nie wywoływanych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. dział zoologii zajmujący się robakami pasożytniczymi;
Helmintologia (gr. hélminus ‘robak’, lógos ‘nauka’) – dział parazytologii, który zajmował się badaniem tzw. helmintów (pot. robaków), jak również diagnostyką, epidemiologią, patologią, profilaktyką oraz leczeniem wywoływanych przez nie schorzeń.
Aktualnie termin przestarzały.
W obrębie parazytologii postulowano także wyodrębnienie działu helmintologia ewolucyjna.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący helmintologii lub helmintologów (np. badania helmintologiczne)
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z helmintologią, dotyczący helmintologii
SJP.pl
Wiktionary
pasożytnicza choroba wywołana przez robaki; robaczyca; czerwiwość
Helmintoza (robaczyca) – choroba wywołana przez helminty, które dzielą się na płazińce i nicienie. Do płazińców należą m.in. tasiemiec nieuzbrojony i bruzdogłowiec szeroki, natomiast do nicieni glista ludzka i włosień kręty. Helmintozy są uważane za zaniedbane choroby tropikalne.
SJP.pl
Wikipedia
pasożytnicza choroba wywołana przez robaki; robaczyca; czerwiwość
SJP.pl
Helmold (ur. 1125, zm. 1177) – historyk i kronikarz niemiecki z XII wieku, proboszcz z Bosau w Wagrii.
Wikipedia
lekceważąco o Niemcu; szkop (Szkop), pluder, prusak, szwab (Szwab)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Helmut – germańskie imię męskie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Helmut z małżonką; Helmutowie
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Helmuta lub z nim związany
SJP.pl
rodzaj wozu konnego do przewożenia towarów lub ludzi
SJP.pl
ludność zależna w starożytnej Sparcie, pracująca na rzecz spartiatów; iloci
Heloci (gr. εἵλωτες heilotes - jeniec) – jedna z warstw ludności Sparty, składająca się z mieszkańców podbitej Lakonii i Mesenii.
Przywiązani do ziemi niewolnicy, byli podstawową siłą roboczą na spartańskiej wsi, pracującą na utrzymanie spartiatów (hoplitów). Mieli ograniczone prawa, nie posiadali wolności osobistej, nie można było ich sprzedać (byli własnością państwa). Uprawiali ziemię spartiatów, z czego 50% plonów mogli wykorzystywać na własne utrzymanie. Wolno im było zakładać rodziny, gdyż zwiększali w ten sposób swoją liczebność i jednocześnie tak cenną dla Spartan siłę roboczą. Mogli posiadać skromny majątek oraz praktykować swoją religię. Poza tym heloci byli obowiązani do osobistych posług wobec Spartan (towarzyszyli na przykład swym panom w czasie wypraw wojennych jako lekkozbrojni), wykonywania prac rzemieślniczych, stawania do robót publicznych na wezwanie władz.
SJP.pl
Wikipedia
jadowita jaszczurka z rzędu łuskoskórych, mająca płaską, tępo zaokrągloną głowę i gruby ogon, poruszająca się powoli i ociężale, żyjąca na terenach pustynnych
Heloderma – rodzaj jaszczurek z rodziny helodermowatych (Helodermatidae), obejmujący jedynych żyjących współcześnie przedstawicieli tej rodziny oraz kladu Monstersauria.
SJP.pl
Wikipedia
roślina występująca w siedliskach silnie podmokłych, bagiennych, zakorzeniona w dnie zbiorników wodnych z pędami wynurzonymi ponad lustro wody; roślina błotna
Helofity, rośliny błotnopączkowe, geofity bagienne, rośliny błotne – rośliny związane ze środowiskiem błotnym.
W jednym z ujęć helofity to rośliny, które rosną z zanurzonymi w wodzie jedynie korzeniami i dolnymi, niefotosyntetyzującymi częściami pędów. Kategoria taka mieści się pomiędzy roślinami ziemnowodnymi a lądowymi albo jest utożsamiana z roślinami ziemnowodnymi.
SJP.pl
Wikipedia
1. bohaterka wielu utworów literackich, gł. o tematyce miłosnej;
2. Abelard i Heloiza - symbol nieszczęśliwej miłości; symbol uczucia sławnego mężczyzny i pięknej, młodej, wykształconej kobiety
SJP.pl
Wikipedia
nawoływać się w górach, śpiewać
SJP.pl
spartański niewolnik; ilota
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. staroż. członek warstwy ludności niewolniczej w społeczeństwie Lacedemonu (Sparty); stanowił własność państwa; przypisany do ziemi pracował na utrzymanie spartiaty
(1.2) przen. niewolnik
Heloci (gr. εἵλωτες heilotes - jeniec) – jedna z warstw ludności Sparty, składająca się z mieszkańców podbitej Lakonii i Mesenii.
Przywiązani do ziemi niewolnicy, byli podstawową siłą roboczą na spartańskiej wsi, pracującą na utrzymanie spartiatów (hoplitów). Mieli ograniczone prawa, nie posiadali wolności osobistej, nie można było ich sprzedać (byli własnością państwa). Uprawiali ziemię spartiatów, z czego 50% plonów mogli wykorzystywać na własne utrzymanie. Wolno im było zakładać rodziny, gdyż zwiększali w ten sposób swoją liczebność i jednocześnie tak cenną dla Spartan siłę roboczą. Mogli posiadać skromny majątek oraz praktykować swoją religię. Poza tym heloci byli obowiązani do osobistych posług wobec Spartan (towarzyszyli na przykład swym panom w czasie wypraw wojennych jako lekkozbrojni), wykonywania prac rzemieślniczych, stawania do robót publicznych na wezwanie władz.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rząd grzybów z klasy patyczniaków; tocznikowce
SJP.pl
przedstawiciel rzędu grzybów z klasy patyczniaków; tocznikowiec
SJP.pl
→ helotyzm
SJP.pl
system gospodarczy i społeczny w starożytnej Sparcie, oparty na niewolniczej zależności; niewolnictwo
Helotyzm (niewolnictwo, kontrolowane pasożytnictwo, od gr. heilotes - jeniec) – specyficzna forma symbiozy, występująca np. u porostów. Gatunki współżyją ze sobą, tworząc jeden organizm, jednak w tej współpracy jeden gatunek (w wypadku porostów - grzyb), odnosi większe korzyści niż drugi (glon). Helotyzm występuje również między niektórymi gatunkami mrówek.
Nazwa tej formy symbiozy pochodzi od helotów - niewolników spartańskich.
SJP.pl
Wikipedia
grupa pierwiastków chemicznych stanowiąca 18. grupę układu okresowego: hel, neon, argon, krypton, ksenon i radon; gazy szlachetne, argonowce
Helowce, gazy szlachetne – pierwiastki chemiczne ostatniej, 18. grupy układu okresowego (daw. 0 lub VIII głównej). Do pierwiastków tych zalicza się hel, neon, argon, krypton, ksenon i radon. Prawdopodobnie helowcem jest również syntetyczny pierwiastek oganeson.
SJP.pl
Wikipedia
każdy z sześciu pierwiastków chemicznych (hel, neon, argon, krypton, ksenon, radon) tworzących 18. grupę układu okresowego; argonowiec
SJP.pl
przymiotnik od: hel
przymiotnik relacyjny
(1.1) chem. dotyczący helu, wypełniony helem
SJP.pl
Wiktionary
pomoc w zakresie używania danego programu, wyświetlana na ekranie na życzenie użytkownika
Help – singiel amerykańskiego rapera Lloyd Banks, w piosence wystąpiła piosenkarka Keri Hilson. Utwór pochodzi z albumu rapera Rotten Apple (z 2006 roku).
SJP.pl
Wikipedia
dział organizacji odpowiedzialny za przyjmowanie zgłoszeń od jej użytkowników oraz za kontrolę procesu rozwiązywania spraw poruszanych w tych zawiadomieniach; biuro obsługi klienta
Helpdesk (ang. dosł. „biurko pomocy”) – część (dział, sekcja, zespół lub wyznaczona grupa osób) organizacji odpowiedzialna za przyjmowanie zgłoszeń od użytkowników oraz kontrolę ich rozwiązania, stanowiąca tak zwany pojedynczy punkt kontaktu. W organizacjach samouczących się problemy powtarzające się są rozwiązywane na poziomie helpdesku.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: helpiks] pomoc gospodarzom w codziennych pracach domowych w zamian za darmowy nocleg i wyżywienie
SJP.pl
skrót od: helsiński
SJP.pl
[czytaj: hels-ińczyk] mieszkaniec Helsinek
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Helsinek
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: hels-inka] mieszkanka Helsinek
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Helsinek
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: hels-inka] mieszkanka Helsinek
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga, nazwa własna
(1.1) geogr. stolica Finlandii;
(1.2) geogr. adm. region administracyjny w Finlandii obejmujący Helsinki (1.1)
(1.3) astr. planetoida z pasa głównego asteroid o numerze 1495;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: hels-inśki] przymiotnik od: Helsinki (stolica Finlandii)
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do miasta Helsinki
SJP.pl
Wiktionary
→ Hel
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Helu
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż. zdrobn. pieszcz. Helena
Wiktionary
zdrobnienie od: Helena (imię żeńskie)
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż. zdrobn. pieszcz. Helena
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik dzierżawczy - należący do Helusi lub z nią związany
SJP.pl
zdrobnienie od: Helena (imię żeńskie); Helusia
SJP.pl
[czytaj: helWEtika] krój czcionki
Helvetica – jeden z najpopularniejszych proporcjonalnych jednoelementowych krojów pisma. Opracowany został pierwotnie jako czcionka przez Maxa Miedingera w 1957 r. dla firmy Haas’sche Schriftgießerei ze Szwajcarii. Nazwa kroju pochodzi od słowa Helwecja, rzymskiej nazwy obecnych terenów Szwajcarii.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: elwisjus] nazwisko, np. Claude Adrien Helvétius - francuski etyk oświeceniowy (1715-1771)
SJP.pl
starożytna nazwa Szwajcarii
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) hist. kraina zamieszkana przez Helwetów;
(1.2) książk. Szwajcaria
Helwecja (łac. Helvetia) - nazwa krainy znajdującej się mniej więcej na terenach współczesnej Szwajcarii, wzdłuż doliny rzeki Aare, w której w starożytności żyło plemię Helwetów.
Plemię to, prawdopodobnie pochodzenia celtyckiego pojawiło się na kartach historii, po nieudanej próbie ekspansji na tereny Galii w 58 p.n.e. Tereny Helwetów zostały podbite i wcielone do rzymskiej prowincji Galii Zaalpejskiej przez Juliusza Cezara.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
francuski etyk oświeceniowy (1715-1771); Claude Adrien Helvétius
Claude Adrien Helvétius, Helwecjusz (ur. 26 lutego 1715 w Paryżu, zm. 26 października 1771 tamże) – francuski filozof i literat, jeden z twórców Wielkiej Encyklopedii Francuskiej.
SJP.pl
Wikipedia
1. przestarzale: szwajcarski
2. wyznanie helweckie - kalwinizm;
3. przymiotnik od: Helwecja
przymiotnik
(1.1) daw. szwajcarski
SJP.pl
Wiktionary
wyznawca kalwinizmu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) staroż. etn. członek starożytnego ludu celtyckiego, którego ziemie podbite zostały przez Rzymian w I w. p.n.e.;
SJP.pl
Wiktionary
→ helweta
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) staroż. etn. członkini starożytnego ludu celtyckiego, którego ziemie podbite zostały przez Rzymian w I w. p.n.e.
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.
Helwidiusz (IV/V wiek) – łaciński pisarz, uczeń Auksencjusza z Mediolanu i naśladowca Symmacha. Autor wielu pism, w których dowodził m.in. że Maryja po narodzeniu Jezusa współżyła z Józefem i miała z nim inne dzieci, zwane w Ewangelii „braćmi Pana”. Poglądy te poddał krytyce święty Hieronim ze Strydonu w dziele Przeciw Helwidiuszowi o wiecznym dziewictwie błogosławionej Maryi. Podobne, odrzucone przez Kościół poglądy głosili także Jowinian i Bonosus.
Wiktionary oraz Wikipedia
minerał, tlenek berylu i manganu
Helwin, helvin – bardzo rzadki minerał z gromady krzemianów.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. Helena
Wiktionary
połączenie żelaza z protoporfiryną, składnik hemoglobiny
SJP.pl
Wikipedia
zjawisko powstawania konglomeratów (zlepek) krwinek czerwonych i osadzania się ich; wykorzystywana do określania grup krwi i wykrywania wirusów; hemoaglutynacja
Aglutynacja – jeden z odczynów immunologicznych, polegający na zlepianiu antygenów upostaciowanych (np. bakterii lub krwinek) pod wpływem swoistej surowicy krwi oraz znajdujących się w niej specyficznych przeciwciał – aglutynin. Proces ten przebiega dwuetapowo: na początku następuje swoiste związanie antygenu z przeciwciałem, a następnie nieswoiste wykłaczanie, zachodzące pod wpływem elektrolitów.
SJP.pl
Wikipedia
roślina cebulowa z rodziny amarylkowatych; hemantus; krasnokwiat
SJP.pl
roślina cebulowa z rodziny amarylkowatych; hemant; krasnokwiat
SJP.pl
skrót od: hematologia, hematologiczny
SJP.pl
substancja barwiąca otrzymywana z drzewa kampeszowego
SJP.pl
komórka, z której kształtuje się krwinka czerwona
SJP.pl
czerwony barwnik pokrewny chlorofilowi, występujący w niektórych komórkach roślinnych
SJP.pl
zwierzę odżywiające się krwią, np. pijawka, kleszcz, samica komara, nietoperz; hemofag, organizm krwiolubny, organizm krwiopijny
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) zool. zwierzę pasożytnicze odżywiające się krwią;
Hematofag (łac. haematophagus, l. mn. haematophaga) – pasożyt odżywiający się krwią z organizmu żywiciela, np. kleszcze, pijawki, niektóre owady (komary, meszki), a także kręgowce (kandyra, niektóre nietoperze).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
preparat z krwi zawierający hemoglobinę, glicerynę i sole nieorganiczne krwi, stosowany głównie w leczeniu anemii i krzywicy
SJP.pl
stosunek elementów morfotycznych krwi do jej pełnej objętości
Hematokryt (liczba hematokrytowa, wskaźnik hematokrytowy; stgr. αίμα krew, κριτής; gr. krinein – oddzielać; oznacza się skrótem Ht lub Hct) – stosunek objętości erytrocytów do objętości pełnej krwi. Wyrażany jest zwykle w procentach lub w postaci ułamka (tzw. frakcji objętości).
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: hematokryt
SJP.pl
roślinny barwnik występujący w drzewie kampeszowym
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. związek organiczny o wzorze C16H14O6 mający niebieski kolor, używany do barwienia niektórych struktur komórkowych;
Hematoksylina – organiczny związek chemiczny, niebieski barwnik służący do wybarwiania zasadochłonnych (bazofilnych) struktur komórkowych, między innymi jądra, uzyskiwany z drewna modrzejca kampechiańskiego.
W wyniku utlenienia, na przykład z chloranem potasu, przekształca się w hemateinę (o głębokim niebieskopurpurowym kolorze). W takiej formie używa się jej do barwienia cytologicznego tkanek wysyconych solami żelaza lub glinu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
cierniste drzewo z rodziny brezylkowatych; kampeszyn; drzewo kampeszowe
SJP.pl
specjalista w dziedzinie hematologii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. lekarz specjalista zajmujący się rozpoznawaniem, profilaktyką i leczeniem chorób krwi i układu krwiotórczego
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) med. lekarka specjalistka hematologii
Hematologia (od gr. haima „krew”) – priorytetowa dziedzina kliniczna medycyny zajmująca się diagnostyką i leczeniem nowotworowych i nienowotworowych chorób krwi i układu krwiotwórczego, a także zaburzeń krwi występujących w pierwotnych schorzeniach innych narządów; również dziedzina naukowa zajmująca się badaniami krwi i układu krwiotwórczego w stanach zdrowia i choroby. W Polsce konsultantem krajowym hematologii od 25 marca 2019 jest prof. dr hab. n. med. Ewa Lech-Marańda.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dział medycyny zajmujący się krwią i narządami krwiotwórczymi oraz ich schorzeniami
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. dział medycyny zajmujący się krwią i układem krwiotwórczym;
Hematologia (od gr. haima „krew”) – priorytetowa dziedzina kliniczna medycyny zajmująca się diagnostyką i leczeniem nowotworowych i nienowotworowych chorób krwi i układu krwiotwórczego, a także zaburzeń krwi występujących w pierwotnych schorzeniach innych narządów; również dziedzina naukowa zajmująca się badaniami krwi i układu krwiotwórczego w stanach zdrowia i choroby. W Polsce konsultantem krajowym hematologii od 25 marca 2019 jest prof. dr hab. n. med. Ewa Lech-Marańda.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący hematologii lub hematologów (np. badania hematologiczne, poradnia hematologiczna)
przymiotnik relacyjny
(1.1) med. związany z hematologią, dotyczący hematologii
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
SJP.pl
proces wytwarzania komórek krwi w organizmie; hemopoeza
Hemopoeza, hematopoeza, hemocytopoeza (ze starogreckiego αἷμα (haima) - krew, cytus - komórka, ποιεῖν (poesis) - wytwarzać) – proces wytwarzania i różnicowania się elementów morfotycznych krwi zachodzący w układzie krwiotwórczym poprzez proliferację oraz dojrzewanie komórek macierzystych hemopoezy.
SJP.pl
Wikipedia
przedostawanie się czerwonych krwinek do moczu; krwiomocz
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. zob. krwiomocz.
Hematuria, krwiomocz – obecność erytrocytów w moczu, w liczbie przekraczającej 5 sztuk/μl. Wyróżnia się następujące rodzaje krwiomoczu:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
pochodna hemu zwierająca trójwartościowy atom żelaza, powstaje z hemu lub hemoglobiny; hemina
Hematyna – pochodna hemu, która zawiera trójwartościowy atom żelaza (Fe3+). Powstaje w utlenowanej hemoglobinie w wyniku autoutleniania. Kompleks globiny (białkowej części hemoglobiny) z hematyną nosi nazwę methemoglobiny. Nie ma ona zdolności odwracalnego przyłączania tlenu i jego transportu w organizmie. Wchodzi w skład niektórych enzymów.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: hematyna
przymiotnik relacyjny
(1.1) biol. związany z hematyną, dotyczący hematyny
SJP.pl
Wiktionary
brunatny lub czerwony minerał, jedna z najbogatszych rud żelaza
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. pospolity minerał, tlenek żelaza (III);
Hematyt (z gr. haema (haima) „krew”; haimatites „krwisty” od czerwonej barwy tego minerału po jego sproszkowaniu) – pospolity minerał, tlenek żelaza(III).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
ruda hematytowa, przymiotnik od: hematyt
przymiotnik relacyjny
(1.1) miner. związany z hematytem, dotyczący hematytu
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: embra] hiszpańska piękna, atrakcyjna kobieta
SJP.pl
[czytaj: embrismo] zespół cech właściwych kobiecie wykształcony w stopniu ponadprzeciętnym; samiczość, kobiecość
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. bogini i uosobienie dnia;
(1.2) astr. planetoida o numerze katalogowym 9671, odkryta w 1997 r.;
Wiktionary oraz Wikipedia
upośledzenie widzenia w ciągu dnia, zwłaszcza w warunkach dużego natężenia światła, spowodowane zwyrodnieniem czopków siatkówki oka; ślepota dzienna
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. znaczne niedowidzenie w ciągu dnia;
Hemeralopia (z gr. ημέρα, hemera 'dzień'; αλαός, alaos 'ślepota') - znaczne niedowidzenie w ciągu dnia, zwłaszcza w świetle słonecznym, którego przyczyną jest uszkodzenie czopków, m.in. w przebiegu dystrofii czopków lub achromatopsji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czerwony barwnik oddechowy zwierząt będący białkiem zawierającym żelazo, występujący we krwi, np. u niektórych morskich pierścienic
SJP.pl
przedrostek
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z połowicznością, połową
Wiktionary
organiczny związek chemiczny powstający w wyniku działania alkoholi na aldehydy lub ketony; półacetal
SJP.pl
Wikipedia
→ hemiacetal [czytaj: hemi-acetalowy]
SJP.pl
w medycynie: brak czucia po jednej stronie ciała; znieczulenie połowiczne
SJP.pl
polisacharyd występujący w zdrewniałych tkankach roślinnych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. polisacharyd bliski chemicznie i strukturalnie celulozie, budujący ścianę komórkową roślin;
Hemicelulozy – niejednorodna grupa polisacharydów i ich pochodnych, połączonych wiązaniami β-glikozydowymi tworzących rozgałęzione łańcuchy. Są one jednym z głównych składników ściany komórkowej roślin, mogą stanowić ok. 20% suchej masy ściany pierwotnej oraz ok. 30% suchej masy ściany wtórnej. Wchodzą w skład m.in. drewna, słomy, nasion i otrąb. Ich nazwa wywodzi się stąd, że chemicznie i strukturalnie bliskie są celulozie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
polisacharyd występujący w zdrewniałych tkankach roślinnych
Hemicelulozy – niejednorodna grupa polisacharydów i ich pochodnych, połączonych wiązaniami β-glikozydowymi tworzących rozgałęzione łańcuchy. Są one jednym z głównych składników ściany komórkowej roślin, mogą stanowić ok. 20% suchej masy ściany pierwotnej oraz ok. 30% suchej masy ściany wtórnej. Wchodzą w skład m.in. drewna, słomy, nasion i otrąb. Ich nazwa wywodzi się stąd, że chemicznie i strukturalnie bliskie są celulozie.
SJP.pl
Wikipedia
dawniej: półokrąg, półkole
SJP.pl
w mineralogii: rodzaj symetryczności minerałów
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. roślina epifityczna przechodząca część cyklu rozwojowego na podporze, część jako roślina ukorzeniona w glebie
Wiktionary
rodzaj roślin z rodziny akantowatych
SJP.pl
migrenowy ból jednej połowy głowy
SJP.pl
roślina, której pączki odnowieniowe znajdują się na powierzchni gleby
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) bot. roślina z pąkami zimującymi na lub tuż pod powierzchnią ziemi;
Hemikryptofity (gr. hemi = pół, kryptos = schowany, phyton = roślina), rośliny naziemnopączkowe – jedna z form życiowych roślin. Obejmuje rośliny, których pąki, umożliwiające roślinie odnawianie się, znajdują się tuż przy powierzchni ziemi (albo na niej, albo tuż pod nią).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. laryngektomia częściowa, zabieg usunięcia połowy krtani
Wiktionary
wrodzony brak całości lub fragmentu kończyny dolnej lub górnej
Hemimelia – wada wrodzona polegająca na jedno- lub obustronnym niedorozwoju dystalnej części kończyny dolnej lub górnej. Kość dotknięta wadą może być skrócona lub zupełnie się nie wykształcić, wówczas wada może być nazywana aplazją. Wyróżnia się hemimelię poprzeczną i podłużną.
SJP.pl
Wikipedia
owad z rzędu skorków
SJP.pl
przeobrażenie larwy owada w postać dojrzałą z pominięciem stadium poczwarki; hemimetamorfoza, przeobrażenie niezupełne
Przeobrażenie niezupełne owadów, hemimetabolia, hemimetamorfoza – typ metamorfozy larwy owada w dorosłego osobnika, w trakcie której nie występuje stadium poczwarki.
U owadów z przeobrażeniem niezupełnym larwa pierwotna przypomina (w różnym stopniu w zależności od kategorii) osobnika dojrzałego (imago), a narządy larwalne stopniowo, w serii kolejnych linień, przekształcają się w narządy definitywne. Po każdym linieniu następuje też wydatne powiększenie rozmiarów ciała. W ten sposób larwa rośnie aż do ostatniej wylinki i uzyskania wielkości postaci dojrzałej.
SJP.pl
Wikipedia
przeobrażenie larwy owada w postać dojrzałą z pominięciem stadium poczwarki; hemimetabolia, przeobrażenie niezupełne
Przeobrażenie niezupełne owadów, hemimetabolia, hemimetamorfoza – typ metamorfozy larwy owada w dorosłego osobnika, w trakcie której nie występuje stadium poczwarki.
U owadów z przeobrażeniem niezupełnym larwa pierwotna przypomina (w różnym stopniu w zależności od kategorii) osobnika dojrzałego (imago), a narządy larwalne stopniowo, w serii kolejnych linień, przekształcają się w narządy definitywne. Po każdym linieniu następuje też wydatne powiększenie rozmiarów ciała. W ten sposób larwa rośnie aż do ostatniej wylinki i uzyskania wielkości postaci dojrzałej.
SJP.pl
Wikipedia
kalamin, minerał, krzemian cynku
Hemimorfit – minerał z gromady krzemianów. Należy do minerałów rzadkich, rozprzestrzenionych tylko w niektórych rejonach Ziemi.
Nazwa pochodzi od gr. hemi = pół i morpho = kształt; nawiązuje do charakterystycznego kształtu kryształów tego minerału (wyglądają jakby były przecięte na pół).
SJP.pl
Wikipedia
pochodna hemu zwierająca trójwartościowy atom żelaza, powstaje z hemu lub hemoglobiny; hematyna
Hematyna – pochodna hemu, która zawiera trójwartościowy atom żelaza (Fe3+). Powstaje w utlenowanej hemoglobinie w wyniku autoutleniania. Kompleks globiny (białkowej części hemoglobiny) z hematyną nosi nazwę methemoglobiny. Nie ma ona zdolności odwracalnego przyłączania tlenu i jego transportu w organizmie. Wchodzi w skład niektórych enzymów.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: HEmingłej] nazwisko angielskie, m.in. Ernest Hemingway (1899-1961), pisarz amerykański, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1954
Hemingway – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Karolina Południowa, w hrabstwie Williamsburg.
SJP.pl
Wikipedia
synkopowana figura rytmiczna
Hemiola (z gr. ἡμιόλιος hemiolios „półtora”) – formuła rytmiczna, w której dwa takty w prostym metrum trójdzielnym (zwykle 3/8 lub 3/4) wykonywane są jak trzy takty w metrum prostym dwudzielnym.
Termin „hemiola” pochodzi od greckiego przymiotnika ἡμιόλιος (hemiolios), który w kontekście teoretyczno-muzycznym został użyty przez Arystoksenusa. Rzeczownik ἡμιολία (hemiolia) był także przez Greków używany w odniesieniu do galery, którą napędzało półtora rzędu wioseł. W muzyce pierwotnie oznaczało proporcję 3:2, która tworzyła interwał kwinty czystej.
SJP.pl
Wikipedia
w medycynie: ograniczenie pola widzenia do jednej połowy, spowodowane najczęściej wylewem krwi do mózgu i uszkodzeniem sfery wzrokowej w jego tylnych płatach; połowiczna ślepota, widzenie połowiczne
SJP.pl
częściowe porażenie mięśni obejmujące jedną połowę ciała, będące następstwem uszkodzenia ośrodków ruchowych w mózgu lub rdzeniu kręgowym; niedowład połowiczy
Hemipareza (niedowład połowiczy) – częściowe porażenie mięśni obejmujące jedną połowę ciała, będące następstwem uszkodzenia ośrodków ruchowych w mózgu lub rdzeniu kręgowym.
SJP.pl
Wikipedia
całkowita utrata siły mięśniowej (całkowity bezwład) jednej połowy ciała, niemożność wykonywania jakichkolwiek ruchów porażoną częścią ciała; porażenie połowicze
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. porażenie połowicze, porażenie mięśni jednej połowy ciała
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
rodzaj zabiegu stomatologicznego
Hemisekcja – zabieg stomatologiczny przeprowadzany w zębach wielokorzeniowych (najczęściej zęby trzonowe) zniszczonych i złamanych, często ze stanem zapalnym. Zabieg polega na leczeniu endodontycznym, separacji i usunięciu w znieczuleniu miejscowym jednego (albo więcej) korzenia zęba wraz z częścią korony zęba, przy pozostawieniu w jamie ustnej pozostałych korzeni. Najczęściej przeprowadzany łącznie z osteotomią. Taki ząb najczęściej wymaga odbudowy protetycznej.
SJP.pl
Wikipedia
półkula ziemska lub niebieska
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. półkula
(1.2) astr. każda z dwu pozornych półkul nieba rozdzielonych płaszczyzną horyzontu
SJP.pl
Wiktionary
chirurgiczne usunięcie lub odłączenie jednej z półkuli mózgu
Hemisferektomia – zabieg polegający na resekcji lub odłączeniu jednej półkuli mózgu. Stosowana przy leczeniu ciężkich, lekoopornych form padaczki i zapalenia mózgu Rasmussena.
SJP.pl
Wikipedia
połówka wersu wyodrębniona przez pauzę rytmiczną
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) liter. półwiersz
Hemistych, także półwiersz (gr. hemi ‘pół’ i stíchos ‘wers’) – fragment wersu.
W metryce antycznej pojęcie definiujące fragment wersu wyznaczony przez cezurę, która przecina stopę wierszową.
W poezji nowożytnej określa się w ten sposób połowę wersu wyodrębnioną przez średniówkę. Wers podzielony średniówką składa się z dwóch hemistychów, najczęściej równej długości, zwanych także członem przedśredniówkowym i członem pośredniówkowym.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
półton (określenie stosowane w terminologii średniowiecznej); semitonium
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biol. genet. organizm, który jest heterogametyczny pod kątem chromosomów płciowych i z tego powodu posiadający tylko jeden allel danego genu sprzężonego z płcią;
Hemizygota – termin w genetyce określający osobnika płci męskiej posiadającego jedynie jeden allel danego genu związany z chromosomem X. Drugi chromosom "homologiczny" dopełniający diploidalność jest płciowym chromosomem Y.Hemizygoty zatem mogą posiadać jedynie dwa genotypy: XaY (recesywny) oraz XAY (dominujący).
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
taki, w którym występuje przewaga genów jednego typu (X lub Y)
SJP.pl
przedrostek
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z krwią
Wiktionary
zjawisko powstawania konglomeratów (zlepek) krwinek czerwonych i osadzania się ich; wykorzystywana do określania grup krwi i wykrywania wirusów; hemaglutynacja
SJP.pl
macierzysta komórka krwi występująca w szpiku kostnym; hemocytoblast
Proerytroblast, hemoblast, pronormoblast, makroblast – komórka linii erytrocytarnej powstająca z komórki macierzystej erytrocytów (CFU-E) podczas erytropoezy. Charakteryzuje się owalnym jądrem z luźną chromatyną, która zawiera silnie zasadochłonną cytoplazmę.
U człowieka to stadium erytropoezy istnieje około 30 godzin.
SJP.pl
Wikipedia
jama ciała mięczaków i stawonogów zastępująca wtórną jamę ciała
Hemocel – jama ciała występująca u niektórych bezkręgowców. Hemocelem nazywa się taki miksocel, do którego wydostaje się zawartość układu krwionośnego, tj. występuje układ krwionośny typu otwartego. U stawonogów hemocel wypełnia hemolimfa.
Hemocel występuje u mięczaków i stawonogów:
SJP.pl
Wikipedia
Hemochromatoza dziedziczna (ang. hereditary hemochromatosis, HH), syn. wrodzona lub pierwotna, dawniej stosowane nazwy to: cukrzyca brunatna i cukrzyca brązowa (diabetes bronze) – genetycznie uwarunkowana choroba metabolizmu żelaza, w której dochodzi do nadmiernego wchłaniania tego pierwiastka z pożywienia i nadmiernego gromadzenia w tkankach, co prowadzi do objawów chorobowych.
Wikipedia
część cząsteczki hemoglobiny stanowiąca o jej charakterze
SJP.pl
bezbarwny (po utlenieniu niebieski) barwnik oddechowy zwierząt będący białkiem zawierającym miedź, występujący głównie w płynach ustrojowych mięczaków i owadów
Hemocyjaniny – barwniki krwi, metaloproteiny pełniące funkcję analogiczną do hemoglobiny; zamiast żelaza zawierające miedź.
Hemocyjaniny są szeroko rozpowszechnione u bezkręgowców, a zwłaszcza u mięczaków i stawonogów. Znajdują się w stanie rozpuszczonym w hemolimfie, a nie w komórkach krwi.
SJP.pl
Wikipedia
komórka krwi; krwinka
SJP.pl
macierzysta komórka krwi występująca w szpiku kostnym; hemoblast
Komórka macierzysta hemopoezy (ang. hemapoietic stem cell, HSC), krwiotwórcza komórka macierzysta, komórka macierzysta szpiku lub hemocytoblast – daje pochodzenie prekursorom komórek krwi i układu odpornościowego – mieloidalnym komórkom progenitorowym i limfoidalnym komórkom progenitorowym. Jest wielopotencjalną komórką tkankowo swoistą, jednakże potrafi się różnicować w procesie transdyferencjacji w komórki innych tkanek i należy ją traktować jako komórkę pluripotentną, z czym są związane daleko idące nadzieje dotyczące jej zastosowania terapeutycznego.
SJP.pl
Wikipedia
przyrząd służący do zliczania ilości hemocytów (ciałek krwi)
Hemocytometr jest przyrządem służącym do liczenia małych elementów w preparacie mikroskopowym. Pierwotnie służył do liczenia komórek krwi, stąd nazwa (hemo- krew, cyto- komórka, -metr przyrząd do mierzenia).
SJP.pl
Wikipedia
Hemodializa, dializa pozaustrojowa – zabieg stosowany w leczeniu zaawansowanej przewlekłej i ostrej niewydolności nerek, a także niektórych zatruć. Jego celem usunięcie produktów przemiany materii, nadmiaru wody, substancji toksycznych (np. alkoholi niespożywczych, przedawkowanych leków) z krwi pacjenta poprzez sztuczną błonę półprzepuszczalną; zabieg umożliwia także korektę kwasicy metabolicznej oraz zaburzeń elektrolitowych.
Wikipedia
kontrolowane rozcieńczenie krwi, obniżające ryzyko powstania zakrzepów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. kontrolowane rozcieńczenie krwi stosowane w celu poprawy jej właściwości;
Hemodylucja – jest to zabieg kontrolowanego pobrania krwi pełnej bezpośrednio przed operacją i podaniem płynów infuzyjnych w celu utrzymania objętości krwi i jej rozcieńczenia. Zgromadzona podczas zabiegu krew może zostać przywrócona do krwiobiegu po zakończeniu operacji.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący krążenia krwi w układzie sercowo-naczyniowym
SJP.pl
dziedzina wiedzy zajmująca się krążeniem krwi w układzie sercowo-naczyniowym
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. dział kardiologii, który zajmuje się badaniem przepływu krwi w sercu i dużych naczyniach krwionośnych
(1.2) med. ogół własności fizycznych i fizjologicznych charakteryzujących przepływu krwi w sercu i dużych naczyniach krwionośnych pacjenta
SJP.pl
Wiktionary
aparat do mierzenia ciśnienia krwi
SJP.pl
zwierzę odżywiające się krwią, np. pijawka, kleszcz, samica komara, nietoperz; hematofag, organizm krwiolubny, organizm krwiopijny
SJP.pl
dziedziczna choroba krwi, występująca tylko u mężczyzn, polegająca na zaburzeniu krzepnięcia krwi; krwawiączka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. wrodzona choroba krwi polegająca na obniżeniu jej krzepliwości;
Hemofilie (łac. haemophilia, z gr. αἷμα = "krew" + φιλíα = "kochać") – grupa trzech uwarunkowanych genetycznie skaz krwotocznych, których objawy wynikają z niedoborów czynników krzepnięcia: VIII (hemofilia A), IX (hemofilia B) lub XI (hemofilia C). Hemofilia typu A i B głównie dotyczy mężczyzn, typ C - zarówno kobiet i mężczyzn.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z hemofilią, dotyczący hemofilii
Wiktionary
osoba chora na hemofilię; hemofilityk
SJP.pl
SJP.pl
osoba chora na hemofilię; hemofilik
SJP.pl
SJP.pl
lęk przed widokiem krwi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) psych. chorobliwy lęk przed krwią
Hemofobia (gr. haíma 'krew' i phóbos 'strach') – lęk przed widokiem, pobraniem i badaniami krwi oraz wszystkim, co się z nią wiąże. W nagłych przypadkach w wyniku tej fobii może dojść do omdlenia wazowagalnego, co odróżnia hemofobię od większości innych fobii.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
czerwona hemoproteina występująca w erytrocytach kręgowców i hemolimfie niektórych bezkręgowców, biorąca udział w transporcie tlenu do tkanek
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. fizj. białko i barwnik erytrocytów nadający krwi czerwony kolor, którego głównym zadaniem jest przenoszenie tlenu
Hemoglobina (gr. αἷμα haîma „krew”, łac. globus „kula”), oznaczana też skrótami Hb lub HGB – czerwony barwnik krwi, białko zawarte w erytrocytach, którego zasadniczą funkcją jest transportowanie tlenu – przyłączanie go w płucach i uwalnianie w tkankach. Prawie wszystkie kręgowce posiadają hemoglobinę, z wyjątkiem ryb z rodziny bielankowatych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
obecność hemoglobiny w osoczu krwi, będąca objawem chorobowym
SJP.pl
przyrząd służący do oznaczania ilości hemoglobiny we krwi; hemometr
SJP.pl
choroba genetyczna prowadząca do zniekształcenia cząsteczek hemoglobiny, objawiająca się m.in. anemią
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) biochem. związany z hemoglobiną, dotyczący hemoglobiny
SJP.pl
Wiktionary
1. chorobowa obecność hemoglobiny w moczu
2. choroba wywoływana przez sporowce z rodzaju Babesia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. schorzenie, w którym wolna hemoglobina przedostaje się do moczu;
Hemoglobinuria - schorzenie, w którym wolna hemoglobina przedostaje się do moczu, co jest efektem chorobowego rozpadu erytrocytów.
Hemoglobinuria występuje w malarii, napadowej nocnej hemoglobinuriii, niedokrwistości hemolitycznej, a także po zatruciach.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
graficzne i tabelaryczne przedstawienie składu ilościowego krwinek
SJP.pl
płyn ustrojowy występujący u bezkręgowców z otwartym układem krwionośnym (np. u stawonogów), pełniący funkcje krwi i limfy
Hemolimfa – płyn ustrojowy bezkręgowców posiadających otwarty układ krwionośny: stawonogi (owady, pajęczaki, skorupiaki), żachwy, mięczaki. Pełni funkcje krwi i limfy. W jej skład wchodzą hemocyty – komórki pełzakowate, które mają zdolność fagocytozy. W jej osoczu może być rozpuszczony barwnik oddechowy: hemocyjanina, chlorokruoryna lub hemoerytryna oraz białka (i polipeptydy) odpornościowe takie jak: cekropiny, attacyny, defensyny.
SJP.pl
Wikipedia
→ hemoliza
SJP.pl
rozpad krwinek czerwonych w osoczu pod wpływem toksyn, przeciwciał albo ich wadliwej budowy
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biol. przechodzenie hemoglobiny do osocza krwi wywołane zniszczeniem erytrocytów;
Hemoliza (łac. haemolysis, z gr. αἷμα = krew + λύσις = rozbicie, rozkład, uwolnienie) – przechodzenie hemoglobiny do osocza krwi wywołane zniszczeniem erytrocytów. Hemoliza może być spowodowana np. toksynami bakteryjnymi, jak również może występować w konflikcie serologicznym oraz chorobach związanych z nieprawidłową budową erytrocytów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
powodować rozpad krwinek czerwonych o i przechodzenie hemoglobiny do osocza
SJP.pl
zawarte w surowicy przeciwciało, które uszkadza otoczkę czerwonej krwinki
Hemolizyna – substancja, zwykle białkowa lub lipidowa, zdolna do wywołania hemolizy, czyli rozpadu erytrocytów. Przykłady hemolizyn:
SJP.pl
Wikipedia
przyrząd służący do oznaczania ilości hemoglobiny we krwi; hemoglobinometr
SJP.pl
nieprawidłowości w składzie krwi lub w działaniu układu krwiotwórczego
SJP.pl
lekarz zajmujący się chorobami układu krwionośnego
SJP.pl
nauka o chorobach układu krwiotwórczego
SJP.pl
SJP.pl
proces wytwarzania komórek krwi w organizmie; hematopoeza
Hemopoeza, hematopoeza, hemocytopoeza (ze starogreckiego αἷμα (haima) - krew, cytus - komórka, ποιεῖν (poesis) - wytwarzać) – proces wytwarzania i różnicowania się elementów morfotycznych krwi zachodzący w układzie krwiotwórczym poprzez proliferację oraz dojrzewanie komórek macierzystych hemopoezy.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: hemoproteina
SJP.pl
nagłe, silne krwawienie; krwotok
SJP.pl
żylakowate rozszerzenie splotu końcowego odcinka odbytnicy, w formie łatwo krwawiących guzków; krwawnica, guzek krwawniczy, żylak odbytu
SJP.pl
→ hemoroid; hemoroidowy
przymiotnik relacyjny
(1.1) med. związany z hemoroidami, dotyczący hemoroidów; wywołany hemoroidami
SJP.pl
Wiktionary
→ hemoroid; hemoroidalny
SJP.pl
potocznie: choroba objawiająca się rozszerzeniem żył dolnej części odbytnicy i tworzeniem się guzów; choroba hemoroidalna
Guzki krwawnicze, hemoroidy – struktury naczyniowe położone w kanale odbytu, które ułatwiają kontrolę oddawania kału. Związany z nimi stan patologiczny, zwany chorobą hemoroidalną lub potocznie hemoroidami, występuje, gdy są one nabrzmiałe lub objęte stanem zapalnym. W zdrowej postaci zachowują się jak poduszeczka złożona z połączeń tętniczo-żylnych i tkanki łącznej.
SJP.pl
Wikipedia
preparat ziołowy w postaci czopków, stosowany w leczeniu hemoroidów
SJP.pl
pasożytniczy pierwotniak w czerwonych krwinkach kręgowców
SJP.pl
zapewniający prawidłowy obieg krwi i jej prawidłowe krzepnięcie
przymiotnik
(1.1) med. zatrzymujący krwawienie
(1.2) związany z hemostazą, dotyczący hemostazy
SJP.pl
Wiktionary
jedna z funkcji osocza mająca na celu zatrzymywanie krwi w łożysku naczyniowym i samoistnego hamowania jej wypływu w przypadku uszkodzenia naczynia
Hemostaza – całokształt mechanizmów zapobiegających wypływowi krwi z naczyń krwionośnych (czyli jej wynaczynieniu), zarówno w warunkach prawidłowych, jak i w przypadkach ich uszkodzenia, a jednocześnie zapewniający utrzymanie płynności i prawidłowego przepływu krwi w układzie krwionośnym. Pojęcie hemostazy obejmuje zarówno krzepnięcie krwi, jak i fibrynolizę. Oba procesy zachodzą jednocześnie, również w momencie tworzenia skrzepu.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z hemostazą, dotyczący hemostazy
Wiktionary
złożony preparat roślinny w postaci aerozolu, działający przeciwkrwotocznie, przeciwzapalnie i odkażająco
SJP.pl
białko powstające z rozpadu erytrocytów, magazynujące żelazo, występujące w wątrobie, śledzionie i szpiku
Hemosyderyna – kompleks białkowy magazynujący żelazo w komórkach. Zawiera mikrokryształy tlenowodorotlenku żelaza(III), Fe(O)OH, związane z białkiem, a także fosforany i jony innych metali. Wraz z ferrytyną jest główną formą przechowywania nadmiaru żelaza w wątrobie, występuje również w śledzionie i szpiku ssaków. Tworzy nieregularne, nierozpuszczalne agregaty widoczne pod mikroskopem optycznym i elektronowym. Powstaje głównie w wyniku degradacji ferrytyny-L. Żelazo zmagazynowane w hemosyderynie jest słabo biodostępne, może być jednak łatwo uwolnione, prowadząc do niszczenia komórek miąższowych.
SJP.pl
Wikipedia
zastosowanie krwi lub jej przetworów w celach leczniczych; krwiolecznictwo
Leczenie krwią, hemoterapia, krwiolecznictwo – metoda polegająca na przetaczaniu krwi pełnej lub innych preparatów krwiopochodnych stosowana w celach leczniczych. Jest ona przeprowadzana tylko w wyniku ścisłych wskazań lekarskich ze względu na możliwe powikłania.
SJP.pl
Wikipedia
toksyczność względem czerwonych krwinek
SJP.pl
trucizna dla krwinek czerwonych
SJP.pl
przymiotnik od: hem
SJP.pl
inaczej - bardzo daleko
skrót
(1.1) Księga Henocha;
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
prowincja w Chinach; Honan
SJP.pl
Wikipedia
→ Henan (prowincja w Chinach)
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
nazwisko
Nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
antyczna figura retoryczna polegająca na określeniu pojęcia za pomocą dwóch wyrazów połączonych spójnikiem
SJP.pl
Hendrix – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Oklahoma, w hrabstwie Bryan.
Wikipedia
grube włókno z liści agawy używane do wyrobu sznurów i linek
SJP.pl
zdrobnienie od: Henryka (imię żeńskie)
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż. zdrobn. od: Henryka
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lp. od: Henio
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
zdrobnienie od: Henryk (imię męskie)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m., kolokwialna forma imienia Henryk
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: Henryk (imię męskie)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m. zdrobn. od: Henryk
SJP.pl
Wiktionary
Henio z małżonką
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) gwara. imię|polski|m. zdrobn. od: Henryk
forma rzeczownika.
(2.1) W. lp. od: Henia
(2.2) Ms. i W. lp. od: Henio
Wiktionary
zdrobnienie od: Henryk (imię męskie)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m. zdrobn. od: Henryk
SJP.pl
Wiktionary
niemiecki koncern chemiczny
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: Henryk (imię męskie)
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Heńka lub z nim związany
SJP.pl
Wikipedia
1. ciernisty krzew z rodziny krwawnicowatych, występujący w strefie międzyzwrotnikowej; turecznia, lawsonia, hennowy krzew;
2. naturalny czerwonopomarańczowy barwnik otrzymywany z pędów krzewu o tej samej nazwie; chna;
3. farba do włosów, której głównym składnikiem jest ten barwnik; chna
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biochem. kosmet. czerwonopomarańczowy barwnik otrzymywany z liści lawsonii bezwonnej, używany do farbowania skóry i włosów;
(1.2) kosmet. zabieg kosmetyczny polegający na pomalowaniu skóry henną (1.1) lub nałożeniu jej na rzęsy
(1.3) kosmet. farba do włosów, której głównym składnikiem jest henna (1.1); także otrzymywana syntetycznie
Henna (arab. حناء) – barwnik roślinny produkowany z liści i pędów rośliny zwanej lawsonią bezbronną (Lawsonia inermis L.).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. kraina historyczna i średniowieczne hrabstwo, położone w południowej części Niderlandów, jej stołecznym miastem jest Mons;
Wiktionary
przymiotnik relacyjny
(1.1) odnoszący się do Hennegawii, związany z Hennegawią
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
średniowieczne nakrycie głowy kobiet
Hennin – kobiece nakrycie głowy noszone głównie przez kobiety we Francji oraz Burgundii w 2 poł. XV wieku.
Pierwotnie ich pochodzenie łączy się ze wschodnim ubiorem kościelnym. Odbywając podróże do Cypru i Aleksandrii, Europejczycy musieli spotkać się z syryjskimi mitrami. Poza nimi upatruje się wpływów dostarczanych z Chin, gdzie noszono czepce w stylu hou z dynastii Wei i Tang.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: henna
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z henną, dotyczący henny
SJP.pl
Wiktionary
imię męskie
SJP.pl
Wikipedia
filozof uznający, że nadrzędną zasadą rzeczywistości jest jedność i niepodzielność bytu
SJP.pl
SJP.pl
w niektórych religiach politeistycznych: traktowanie jednego z bogów jako jedynego, przesłaniającego pozostałe bóstwa; katenoteizm
Henoteizm (z gr. εἷς heis, dopełniacz ἑνός henos – „jeden”, θεός theos – „bóg”) – forma przejściowa religii pomiędzy politeizmem a monoteizmem.W henoteizmie uznaje się istnienie wielu bóstw przy jednoczesnym wywyższeniu jednego bóstwa (najczęściej jest to stojący na czele panteonu bóg). W odróżnieniu od monoteizmu pomniejsze bóstwa mogą być uznawane za hipostazy najwyższego, ale nie stanowią z nim jedności.
SJP.pl
Wikipedia
jednostka indukcyjności w układzie SI
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miar. fiz. jednostka indukcyjności oraz permeancji w układzie SI, oznaczana H;
Henr (H) – jednostka indukcyjności oraz permeancji (przewodności magnetycznej) w układzie SI (jednostka pochodna układu SI). Nazwa „henr” pochodzi od nazwiska amerykańskiego fizyka Josepha Henry’ego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
obce imię męskie
Belgia:
Osoby:
Inne:
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Henriety lub z nią związany
SJP.pl
imię żeńskie
SJP.pl
imię żeńskie
Miejscowości w USA:
SJP.pl
Wikipedia
miernik indukcyjności układów elektrycznych
SJP.pl
jednostka indukcyjności w układzie SI
Miejscowości w USA:
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: Henryk (imię męskie)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m. zdrobn. od: Henryk
forma rzeczownika.
(2.1) D. lm. od: Henryczka
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: Henryka
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż. zdrobn. od: Henryka
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lp. od: Henryczek
SJP.pl
Wiktionary
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lp. od: Henryk
Henryka − żeński odpowiednik imienia Henryk, o germańskim pochodzeniu.
Henryka imieniny obchodzi 21 lutego i 16 marca.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Henryk z małżonką; Henrykowie
SJP.pl
nazwa wielu miejscowości i ich części w Polsce
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec miejscowości Henrykowo
(1.2) mieszkaniec miejscowości Henryków
(1.3) mieszkaniec miejscowości Henryków Lubański
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka miejscowości Henrykowo
(1.2) mieszkanka miejscowości Henryków
(1.3) mieszkanka miejscowości Henryków Lubański
Wiktionary
imię męskie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) hist. gromada (najmniejsza jednostka podziału terytorialnego PRL) w latach 1954–1972;
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący miejscowości Henrykowo
(1.2) dotyczący miejscowości Henryków
(1.3) dotyczący miejscowości Henryków Lubański
Wiktionary
przymiotnik dzierżawczy - należący do Henryka lub z nim związany
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) przest. gwara. należący do Henryka
SJP.pl
Wiktionary
zdrobnienie od: Henryk (imię męskie)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) zdrobn. Henryk
SJP.pl
Wiktionary
gatunek anime i mangi o tematyce pornograficznej
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) szt. japońska animacja, komiks lub gra komputerowa zawierająca treści pornograficzne;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
używany dawniej system pisma japońskiego
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biochem. węglowodór prosty zawierający 31 atomów węgla;
Hentriakontan – organiczny związek chemiczny, alkan o trzydziestu jeden atomach węgla w cząsteczce. Posiada
10 660 307 791 izomerów konstytucyjnych.
Wiktionary oraz Wikipedia
wykrzyknik
(1.1) onomatopeja imitująca dźwięk czkania
Wiktionary
potocznie:
1. ganić, besztać kogoś;
2. potrząsać kimś lub czymś;
3. rzucać coś na ziemię;
4. o jedzeniu: odbijać się; czkać, bekać
czasownik przechodni niedokonany (dk. hepnąć)
(1.1) rzad. ciężko pracować
(1.2) rzad. łajać
(1.3) rzad. rzucać o ziemię
(1.4) rzad. mieć czkawkę
(1.5) rzad. odbijać po zjedzeniu lub wypiciu
czasownik zwrotny niedokonany hepać się (dk. brak)
(2.1) rzad. odbijać się po jedzeniu
SJP.pl
Wiktionary
naturalna substancja wytwarzana głównie przez wątrobę, płuca i jelita, zapobiegająca krzepnięciu krwi
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) farm. lek przeciwzakrzepowy, aktywator antytrombiny;
Heparyna (łac. Heparinum) – organiczny związek chemiczny, polisacharyd zbudowany głównie z N-siarczanu i O-siarczanu glikozoaminoglikanu zbudowanego z reszt D-glukozaminy i kwasu L-iduronowego połączonych w nierozgałęziony łańcuch. Masa molowa cząsteczek heparyny mieści się w granicach 3000–30 000 g/mol. W warunkach fizjologicznych heparyna jest polianionem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: heparyna
SJP.pl
preparat leczniczy zawierający 70 % niezbędnych aminokwasów, działa ochronnie i pobudzająco na wątrobę, stosowany w uszkodzeniu miąższu wątroby, w marskości itp.
SJP.pl
całkowite lub częściowe usunięcie wątroby
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. całkowite lub częściowe usunięcie wątroby
SJP.pl
Wiktionary
podstawowa, złożona komórka wątroby
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) med. anat. komórka wątrobowa;
Hepatocyt, komórka wątrobowa – wieloboczna komórka, stanowiąca podstawowy element strukturalny miąższu wątroby. Hepatocyty tworzą ok. 80% masy tego narządu. Rozmiary ok. 20–30 µm.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
lekarz zajmujący się chorobami wątroby
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) med. lekarz specjalista zajmujący się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem chorób wątroby, pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) med. lekarka specjalistka hepatologii
SJP.pl
Wiktionary
dział medycyny zajmujący się leczeniem chorób wątroby
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. nauka o wątrobie
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) med. związany z hepatologią, dotyczący hepatologii
Wiktionary
SJP.pl
w medycynie: powiększenie wątroby
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. chorobliwe powiększenie wątroby;
Hepatomegalia – termin medyczny oznaczający powiększenie wątroby.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. powiększenie wątroby i śledziony
Hepatosplenomegalia – termin medyczny oznaczający powiększenie wątroby i śledziony.
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) w sposób hepatotoksyczny
Wiktionary
cecha czegoś, co powoduje uszkodzenie wątroby
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha substancji chemicznej polegająca na zdolności zaburzania funkcji lub uszkadzania komórek wątroby albo całej wątroby
Hepatotoksyczność – cecha niektórych substancji chemicznych (w tym leków) polegająca na wywoływaniu uszkodzeń wątroby. Substancje wykazujące hepatotoksyczność to hepatotoksyny.
Przykłady substancji o potwierdzonym działaniu hepatotoksycznym:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
powodujący uszkodzenie wątroby
przymiotnik relacyjny
(1.1) med. zdolny do powodowania uszkodzeń wątroby
SJP.pl
Wiktionary
substancja działająca toksycznie na wątrobę
Hepatotoksyny (od gr. hepar, wątroba + toksyny) – substancje wykazujące hepatotoksyczność, czyli działające toksycznie na wątrobę.
Dzielone są na hepatotoksyny o działaniu bezpośrednim i pośrednim. W pierwszym przypadku na hepatocyt wywierany jest bezpośredni efekt uszkadzający lub niszczący jego organelle i strukturę, co prowadzi do martwicy lub stłuszczenia hepatocytu. Hepatotoksynami bezpośrednimi są m.in. tetrachlorometan, fosfor biały oraz chloroform. Hepatotoksyny pośrednie wywołują uszkodzenie hepatocytu na skutek odwrócenia lub zahamowania jego zasadniczych przemian metabolicznych, można je podzielić na dwa typy - cytotoksyczny i cholestatyczny. Niektóre toksyny wywołują zarówno efekt bezpośredni, jak i pośredni.
SJP.pl
Wikipedia
związany z chorobami wątroby; wątrobowy
SJP.pl
komórka budulcowa wątroby
SJP.pl
Wikipedia
potocznie:
1. zganić, zbesztać kogoś;
2. potrząsnąć kimś lub czymś;
3. rzucić coś na ziemię;
4. o jedzeniu: odbić się; czknąć, beknąć
czasownik przechodni dokonany (ndk. hepać)
(1.1) rzad. połajać
(1.2) rzad. rzucić o ziemię
(1.3) rzad. czknąć
(1.4) rzad. odbić po jedzeniu lub wypiciu
SJP.pl
Wiktionary
hipster, hipsters; rzadko:
1. osoba podkreślająca swoją oryginalność i indywidualność nietypowym ubiorem oraz zainteresowaniem sztuką alternatywną;
2. przedstawiciel subkultury miejskiej w Stanach Zjednoczonych, powiązanej z fascynacją kulturą murzyńską i jazzem
SJP.pl
skala siedmiostopniowa, czyli złożona z 7 dźwięków w obrębie oktawy; heptatonika
Heptatonika, heptachord – w muzykologii termin określający każdą skalę muzyczną zbudowaną z siedmiu stopni, np. skale durowa i molowa z systemu funkcyjnego, skale modalne.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geom. figura geometryczna o siedmiu kątach i siedmiu bokach
Wiktionary
mający siedem kątów; siedmiokątny
SJP.pl
o kształcie heptagonu; heptagonalny, siedmioboczny, siedmiokątny
SJP.pl
rodzaj wielokąta gwiaździstego złożonego z siedmiu linii
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) geom. figura w kształcie regularnej siedmioramiennej gwiazdy
SJP.pl
Wiktionary
miara wiersza, równa siedmiu stopom metrycznym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) liter. wiersz o siedmiu stopach metrycznych
Heptametr (siedmiostopowiec) – metrum, które dzieli się na siedem stóp.W literaturze polskiej występują heptametry trocheiczne (czternastozgłoskowe) SsSsSsSs//SsSsSs i jambiczne (piętnastozgłoskowe) sSsSsSsS//sSsSsSs. Heptametrem jambicznym Stanisław Ciesielczuk napisał wiersz List z tomiku Pies kosmosu:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
siódmy węglowodór nasycony w szeregu homologicznym alkanów
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. związek organiczny, alkan, bezbarwna, toksyczna ciecz;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: heptan
SJP.pl
organizm roślinny lub zwierzęcy mający w jądrach komórek somatycznych siedem zespołów chromosomów
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hist. grupa wczesnośredniowiecznych królestw anglosaskich na terenie Anglii
Heptarchia (ang. Heptarchy, gr. siedmiowładztwo, heptá–siedem, archḗ–władza) – okres w historii Anglii od VI do IX w., w czasie którego na terenie kraju istniało siedem królestw założonych przez Anglosasów, choć liczba państw anglosaskich, ciągle walczących między sobą, ulegała zmianie na przestrzeni lat. W IX w. zostały najechane i częściowo podbite przez wojowników duńskich i norweskich, a w X w. ostatecznie zjednoczone przez Wessex.
Wiktionary oraz Wikipedia
skala siedmiostopniowa, czyli złożona z 7 dźwięków w obrębie oktawy; heptachord
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) muz. skala złożona z siedmiu kolejnych dźwięków w obrębie oktawy
Heptatonika, heptachord – w muzykologii termin określający każdą skalę muzyczną zbudowaną z siedmiu stopni, np. skale durowa i molowa z systemu funkcyjnego, skale modalne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
alken o siedmiu atomach węgla w cząsteczce
SJP.pl
lampa siedmioelektrodowa
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) elektr. lampa elektronowa z siedmioma elektrodami, tj. katodą, anodą i pięcioma siatkami
Heptoda – lampa elektronowa zawierająca siedem elektrod – pięć siatek (stąd inna nazwa: pentagrid) oraz anodę i katodę.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
cukier prosty, którego cząsteczka zawiera siedem atomów węgla i tlenu
Heptozy – cukry proste zawierające siedem atomów węgla w cząsteczce.
Do heptoz należą:
SJP.pl
Wikipedia
alkin o siedmiu atomach węgla w cząsteczce
Heptyn – organiczny związek chemiczny, węglowodór nienasycony, należący do szeregu homologicznego alkinów o prostym łańcuchu.Istnieją 3 izomery heptynu różniące się położeniem wiązania potrójnego:
SJP.pl
Wikipedia
1. środowiskowo o heroinie (acetylowej pochodnej morfiny, silnie i szybko uzależniającego narkotycznego leku przeciwbólowego);
2. krasopani hera - owad z rzędu motyli, chroniony w Polsce
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. bogini małżeństw, wierności małżeńskiej, kobiet zamężnych i wdów, małżonka Zeusa;
(1.2) astr. planetoida o numerze katalogowym 103;
Hera (stgr. Ἥρα Hēra, łac. Hera, Iuno, Juno, Junona) – w mitologii greckiej trzecia córka Kronosa i Rei, żona Zeusa.
Według niektórych źródeł była trzecią małżonką władcy bogów, po Metydzie (Metis) i Temidzie. Była również królową Olimpu, boginią niebios i płodności, patronką macierzyństwa, opiekunką małżeństwa, piękna i rodziny, a także siostrą Zeusa.
Jej odpowiednikiem w mitologii rzymskiej jest Junona.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Heratem, dotyczący Heratu
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) rel. hist. świątynia grecka, miejsce kultu Hery;
Herajon – świątynia poświęcona greckiej bogini Herze. Herajony spotykane są w basenie Morza Śródziemnego i na Bliskim Wschodzie. Do najsłynniejszych zaliczają się:
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany boginią Herą, dotyczący bogini Hery
Wiktionary
nazwa około 40 starożytnych miast greckich; Herakleja
Nazwę Herakleja (Ἡράκλεια), także Heraklea, łac. Heraclea nosiło w starożytności kilkadziesiąt greckich miast, m.in.:
SJP.pl
Wikipedia
nazwa około 40 starożytnych miast greckich; Heraklea
SJP.pl
→ Herakles
SJP.pl
mit. gr. heros grecki; Herkules (forma zlatynizowana)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
(1.2) mitgr. mityczny heros;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Heraklesa lub z nim związany
SJP.pl
potomek Heraklesa
SJP.pl
SJP.pl
miasto w Grecji; Iraklion
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto na Krecie;
Heraklion, także Iraklion (gr. Ηράκλειο, Iraklio), d. Kandia – największe miasto i stolica administracyjna Krety oraz jednostki regionalnej Heraklion. Piąte co do wielkości miasto w Grecji, liczące 140 730 mieszkańców, według spisu z 2011 roku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
materiał budowlany
Heraklit z Efezu (stgr. Ἡράκλειτος ὁ Ἐφέσιος Herakleitos ho Ephesios), (ur. ok. 540 p.n.e., zm. ok. 480 p.n.e.) – presokratyczny filozof grecki, zaliczany do jońskich filozofów przyrody, urodzony w mieście Efez, w Jonii, u wybrzeży Azji Mniejszej. Autor pism kosmologicznych, politycznych i teologicznych. Pochodził ze szlachetnego rodu. Mało wiadomo o jego dziecięcych latach i edukacji, on sam uważał siebie za samouka i mędrca. Nazywany był „Ciemnym” (stgr. ὁ Σκοτεινός ho Skoteinos) oraz „Płaczącym Filozofem” ze względu na wariabilistyczną koncepcję świata i człowieka, trudny do zrozumienia styl piśmiennictwa oraz samotne życie, które prowadził. Swoje poglądy przedstawiał za pomocą alegorii i aforyzmów, tak aby mogli je zrozumieć jedynie nieliczni wtajemniczeni.
SJP.pl
Wikipedia
heraklitowy;
1. odnoszący się do heraklityzmu, filozofii głoszącej wieczną i powszechną zmienność wszystkiego;
2. w przenośni: zmienny, płynny
SJP.pl
heraklitejski;
1. odnoszący się do heraklityzmu, filozofii głoszącej wieczną i powszechną zmienność wszystkiego;
2. w przenośni: zmienny, płynny
SJP.pl
doktryna filozoficzna Heraklita z Efezu głosząca wieczną i powszechną zmienność wszelkich rzeczy; wariabilizm
SJP.pl
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Herakliusz z małżonką; Herakliuszowie
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Herakliusza lub z nim związany
SJP.pl
imię męskie
Herald – jednostka osadnicza w Stanach Zjednoczonych, w stanie Kalifornia, w hrabstwie Sacramento.
SJP.pl
Wikipedia
skrót od: heraldyka, heraldyczny
skrót
(1.1) = herald. heraldyka, heraldyczny
SJP.pl
Wiktionary
→ heraldyk
SJP.pl
związany z herbami i rodami szlacheckimi; herbowy
przymiotnik
(1.1) dotyczący heraldyki
SJP.pl
Wiktionary
specjalista w zakresie heraldyki
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) herald. znawca heraldyki
Heraldyka – jedna z nauk pomocniczych historii, zajmuje się badaniem rozwoju i znaczenia oraz zasadami kształtowania się herbów. Wywodzi się od słowa herold – oznaczającego urzędnika dworskiego, wywołującego nazwiska rycerzy biorących udział w turniejach. W innych językach europejskich nazywana jest podobnie (ang. heraldry, fr. heraldique, niem. Heraldik).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nauka o herbach i rodach szlacheckich
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) herald. nauka o herbach i rodach szlacheckich;
Heraldyka – jedna z nauk pomocniczych historii, zajmuje się badaniem rozwoju i znaczenia oraz zasadami kształtowania się herbów. Wywodzi się od słowa herold – oznaczającego urzędnika dworskiego, wywołującego nazwiska rycerzy biorących udział w turniejach. W innych językach europejskich nazywana jest podobnie (ang. heraldry, fr. heraldique, niem. Heraldik).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. miasto w zachodnim Afganistanie, w prowincji Herat;
(1.2) geogr. adm. jednostka administracyjna w Afganistanie;
Herat (pers. هرات) – miasto w zachodnim Afganistanie, w prowincji Herat. Położony w urodzajnej dolinie rzeki Hari Rod, wypływającej z gór centralnego Afganistanu do pustyni Kara-kum w Turkmenistanie. Jest trzecim co do wielkości miastem Afganistanu, ważnym ośrodkiem handlowym (znanym z produkcji wina) i komunikacyjnym. Szacowana liczba mieszkańców w roku 2015 wyniosła około 808 tys. Mieszkańcy to głównie Tadżycy. Drugą pod względem liczebności grupą etniczną są Pasztuni.
Wiktionary oraz Wikipedia
1. dziedziczny znak rodu szlacheckiego,
2. godło umieszczane na flagach, monetach itp.
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) herald. dziedziczny znak szlachecki;
(1.2) herald. godło miejskie, państwowe, regionalne, firmowe
Herb – heraldyczny projekt wizualny umieszczony na tarczy, również znak rozpoznawczo-bojowy, wywodzący się z symboliki heroicznej lub znaków własnościowych. Od XII w. ustalany według ścisłych reguł heraldycznych, pełniący funkcję wyróżnika pojedynczej osoby, stanu rycerskiego (później szlacheckiego w formie rodów arystokratycznych). Herby mogły posiadać także rodziny, organizacje kościelne, mieszczańskie bądź cech rzemieślniczy, korporacje, miasta, jednostki podziału terytorialnego lub państwa. Funkcjonowały również jako unikalny emblemat organizacji, szkół czy uniwersytetów.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
skrót od: herbarz
SJP.pl
z łaciny: ziele; określenie stosowany głównie na receptach
Osoby o tym nazwisku:
Inne:
SJP.pl
Wikipedia
przysłówek sposobu
(1.1) z użyciem herbacianej barwy
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) dotyczący herbaty, związany z herbatą, zawierający domieszkę herbaty
(1.2) mający kolor pomarańczowożółty lub pomarańczowobrązowy, taki jak kolor naparu z suszonych liści herbaty
(1.3) przypominający herbatę w zapachu
Wiktionary
potocznie: miłośniczka herbaty
SJP.pl
kobieta zajmująca się parzeniem herbaty w biurach
SJP.pl
lokal, gdzie serwuje się herbatę, ciasta, desery itp.
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gastr. lokal gastronomiczny specjalizujący się w podawaniu herbaty
Herbaciarnia – lokal gastronomiczny typu uzupełniającego, w którym podawana jest przede wszystkim herbata wraz z dodatkami.
Pierwsze herbaciarnie i kawiarnie pojawiły się w Europie w XVII wieku, jako miejsca spotkań i wymiany informacji. Herbaciarnia jest najczęściej lokalem z obsługą kelnerską. Główny asortyment (oprócz herbaty w dużym wyborze) stanowią wyroby cukiernicze, przekąski, napoje bezalkoholowe oraz czasem niskoprocentowe napoje alkoholowe.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. osoba zajmująca się parzeniem herbaty w biurach;
2. osoba lubiąca herbatę
SJP.pl
marna herbata
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) posp. kiepska, marna herbata
SJP.pl
Wiktionary
Herbapol – przedsiębiorstwa w Polsce zajmujące się przetwórstwem ziół i produkcją z nich preparatów spożywczych, leczniczych i kosmetycznych.
Powstały w latach 40. XX wieku jako przedsiębiorstwa państwowe. W latach 1947–1982 funkcjonowało Zjednoczenie Przemysłu Zielarskiego „Herbapol” z siedzibą w Warszawie przy ul. Kruczej 24/26.
Wikipedia
1. zbiór zasuszonych i uporządkowanych roślin; zielnik, herbarz;
2. instytucja gromadząca zbiory zielnikowe
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) bot. zielnik z ułożonymi i opisanymi roślinami;
(1.2) bot. instytucja zajmująca się gromadzeniem okazów zielnikowych
Zielnik, herbarium (łac. herba „zioło”) – zbiór, drukowana lub ręcznie wykonana kolekcja opisanych rycin lub zasuszonych roślin, utrzymana zwykle w formie zeszytowej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
szkoła herbartowska - system dydaktyczny stworzony przez Jana Herbarta, którego najwyższym celem było kształtowanie moralnie silnych charakterów; szkoła tradycyjna
SJP.pl
koncepcja pedagogiki opracowana przez J.F. Herbarta, zakładająca stałe, kolejne etapy procesu nauczania: przygotowanie i przedstawienie materiału, usystematyzowanie nowej wiedzy, nauka jej wykorzystania
SJP.pl
1. książka zawierająca zbiór i opis herbów;
2. zielnik; herbarium
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. księga opisująca i prezentująca herby;
(1.2) daw. księga o ziołach
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. roślina pochodząca z południowo-wschodniej Azji, z liści i pączków której sporządza się aromatyczny napar;
2. napój z suszonych liści herbaty; jedna porcja napoju;
3. napar z ziół
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) bot. wiecznie zielona roślina z rodzaju nazwa systematyczna|Camellia|ref=tak., zwłaszcza nazwa systematyczna|Camellia sinensis|ref=tak.;
(1.2) susz z pąków lub liści herbaty (1.1) służący do przygotowania napoju
(1.3) kulin. napój, napar z herbaty (1.2);
(1.4) kulin. napój, napar z ziół lub owoców innych niż herbata (1.2)
(1.5) popołudniowe spotkanie towarzyskie przy stole, często przy herbacie (1.3)
Herbata – napar przyrządzany z liści i pąków grupy roślin, nazywanych tą samą nazwą, należących do rodzaju kamelia (Camellia). Rośliny te są do siebie podobne, traktowane jako odrębne gatunki lub odmiany jednego gatunku – herbaty chińskiej (Camellia sinensis). Dawniej zaliczano je do rodzaju Thea, różnią się od innych kamelii zawartością substancji swoistych i kilkoma drobnymi cechami morfologicznymi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zdrobnienie od: herbata
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. zdrobn. od: herbata
(1.2) pot. towarzyskie spotkanie przy herbacie
Napar, herbatka ziołowa (łac. infusum) – forma sporządzania leku ziołowego lub kosmetyku w postaci roztworu, do którego składniki czynne z surowca zielarskiego są ekstrahowane gorącą wodą. Napary stosuje się do użycia wewnętrznego (spożycia) lub zewnętrznego (do kompresów, przemywania powierzchni ciała).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: pić herbatę
SJP.pl
naczynie na szusz herbaciany
SJP.pl
zdrobniale o herbatniku
SJP.pl
kruche ciastko podawane do kawy lub herbaty
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kulin. suche, dość twarde ciastko pszenne w kształcie ząbkowanego prostokąta, podawane zwykle do herbaty lub kawy;
(1.2) gw-pl|Poznań. czajnik
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) więz. kumpel z celi, osoba, która herbatnikuje
Herbatnik – pieczony produkt konsumpcyjny, posiadający formę małych i twardych, czasami słodzonych ciasteczek na bazie mąki, tłuszczu (np. masła), cukru i środków spulchniających.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kruche ciastko podawane do kawy lub herbaty
Herbatnik – pieczony produkt konsumpcyjny, posiadający formę małych i twardych, czasami słodzonych ciasteczek na bazie mąki, tłuszczu (np. masła), cukru i środków spulchniających.
SJP.pl
Wikipedia
czasownik nieprzechodni niedokonany
(1.1) więz. dzielić się przydziałami z paczek przysyłanych od rodziny, najczęściej ze współwięźniami z celi
Wiktionary
przymiotnik
(1.1) od: herbatnik
SJP.pl
Wiktionary
kobieta uwielbiająca pić herbatę
SJP.pl
osoba uwielbiająca pić herbatę
SJP.pl
zamiłowanie do picia herbaty
SJP.pl
automat do sprzedaży herbaty
SJP.pl
o cechach herbatowatych (rodzina roślin)
SJP.pl
Wikipedia
o cechach herbatowatych (rodzina roślin)
SJP.pl
rząd roślin dwuliściennych; kameliowce
Herbatowce, kameliowce (Theales Lindl. 1833, Guttiferales) - rząd przeważnie roślin drzewiastych należący do klasy dwuliściennych. Zalicza się do niego ponad 2000 gatunków rosnących w krajach tropikalnych i subtropikalnych.
SJP.pl
Wikipedia
przedstawiciel rzędu roślin dwuliściennych; kameliowiec
SJP.pl
dawniej: herbaciany
SJP.pl
1. imię męskie;
2. nazwisko
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Herbert – imię męskie pochodzenia germańskiego, Herbert. Wywodzi się od słowa oznaczającego „błyszczący”, „jaśniejący”. Patronem tego imienia jest św. Herbert, pustelnik z Cumberland wspominany 20 marca.
Oboczną formą imienia jest Herybert, niem. Heribert. Nie należy łączyć obu tych imion.
Herbert imieniny obchodzi 16 marca, jako wspomnienie św. Heryberta, arcybiskupa Kolonii, i 20 marca, jako wspomnienie św. Herberta, pustelnika z Cumberland.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Herbert z małżonką; Herbertowie
SJP.pl
1. imię męskie;
2. nazwisko
SJP.pl
taki jak u Zbigniewa Herberta, charakterystyczny dla Zbigniewa Herberta
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Herberta lub z nim związany
SJP.pl
mieszkaniec wsi: Herby
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Herbów
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka wsi: Herby
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Herbów
SJP.pl
Wiktionary
chemiczny środek ochrony roślin o działaniu chwastobójczym
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biochem. ogrod. roln. pestycyd do zwalczania chwastów;
Herbicydy (łac. herba - trawa, caedo - zabijać) – rodzaj pestycydów służących do selektywnego lub nieselektywnego zwalczania chwastów w uprawach. Ich stosowanie może stanowić uzupełnienie mechanicznych zabiegów pielęgnacyjnych.
Pierwszym powszechnie stosowanym herbicydem był kwas 2,4-dichlorofenoksyoctowy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mający w swoim składzie herbicydy; chwastobójczy
SJP.pl
1. dziedziczny znak rodu szlacheckiego,
2. godło umieszczane na flagach, monetach itp.
Garbi (oryg. nazwa w jęz. ang. Herbie) – samochód wyścigowy Volkswagen Garbus, użyty w filmach: Kochany Chrabąszcz, Garbi znowu w trasie, Chrabąszcz jedzie do Monte Carlo, Garbie jedzie do Rio i Garbi: super bryka oraz serialu telewizyjnym The Love Bug.
SJP.pl
Wikipedia
zdrobnienie od: herb
Herb mieszczański – charakterystyczny znak rodowy ustalony według określonych reguł heraldycznych używany w średniowieczu na wzór herbu rycerskiego przez patrycjat miejski i bogatsze mieszczaństwo.
SJP.pl
Wikipedia
specjalista w zakresie nauki o biologii, ekologii i zwalczaniu chwastów
SJP.pl
nauka o biologii, ekologii i zwalczaniu chwastów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) nauk. biol. nauka przyrodnicza o chwastach i ich zwalczaniu;
Herbologia - nauka o biologii, ekologii izwalczaniu chwastów. Herbologia stanowi jeden zdziałów ochrony roślin, obejmuje takie zagadnienia jak:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. herald. człowiek piszący o herbach
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) daw. herald. zob. herbopis.
Wiktionary
gromadzenie roślin w celach naukowych
SJP.pl
→ herb
przymiotnik
(1.1) dotyczący herbów, związany z herbem, herbami
(1.2) pieczętujący się herbem, używający herbu
SJP.pl
Wiktionary
przymiotnik od: Herby (wieś pod Częstochową)
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Herbów
SJP.pl
Wiktionary
Miasta
Osoby:
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) herald. polski herb szlachecki;
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
nazwisko
osoby o nazwisku Herbut:
SJP.pl
Wikipedia
1. dziedziczny znak rodu szlacheckiego,
2. godło umieszczane na flagach, monetach itp.
Herby – wieś w Polsce położona w powiecie lublinieckim w województwie śląskim, siedziba gminy Herby. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.
Na terenie Herb znajduje się kilka średniej wielkości zakładów przemysłowych i magazynowych. Między centralną częścią miejscowości a stacją kolejową Herby Nowe zlokalizowany jest zakład recyklingu, dawniej w tym miejscu znajdowało się największe składowisko złomu w Polsce.
SJP.pl
Wikipedia
jednostka główna częstotliwości
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) fiz. jednostka miary częstotliwości; symbol. Hz;
(1.2) gw-pl|Górny Śląsk. karc. kier, serce, czerwień
Herc (Hz) (niem. Hertz) – jednostka miary częstotliwości w układzie SI (jednostka pochodna układu SI) i w wielu innych, np. CGS, MKS i MKSA. Definiuje się ją jako liczbę cykli na sekundę:
Nazwa jednostki pochodzi od nazwiska niemieckiego fizyka Heinricha Hertza, zajmującego się m.in. badaniem fal elektromagnetycznych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. polit. państwo w Europie na Półwyspie Bałkańskim ze stolicą w Sarajewie;
(1.2) hist. polit. państwo istniejące podczas wojny w Bośni i Hercegowinie;
Wiktionary
kraina historyczna w Europie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. hist. region w południowej Europie; część składowa państwa Bośnia i Hercegowina;
Hercegowina (serb.-chorw. Hercegovina/Херцеговина) – region geograficzno-historyczny w Alpach Dynarskich, obejmujący południową część państwa Bośnia i Hercegowina.
W trakcie rozgrywek dyplomatycznych wielkich mocarstw na przełomie XIX i XX wieku nazwa regionu wraz z terminem Bośnia utrwaliła się jako określenie terytorium dawnego osmańskiego wilajetu bośniackiego w znanej dziś postaci – „Bośnia i Hercegowina”.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Hercegowiny
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Hercegowiny
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Hercegowiny
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Hercegowiny
SJP.pl
Wiktionary
związany z Hercegowiną, dotyczący Hercegowiny
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Hercegowiną, dotyczący Hercegowiny
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) reg. śląskie palpitacja serca, kołatanie serca
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. techn. łopata
Wiktionary
[czytaj: herkules] rodzaj karty graficznej do komputera
SJP.pl
Wikipedia
w geologii: europejskie łańcuchy górskie, powstałe w czasie fałdowań trwających od karbonu do permu; waryscydy
Hercynidy (Waryscydy) – góry powstałe w czasie orogenezy hercyńskiej/waryscyjskiej (trwającej od środkowego dewonu do końca permu). Orogen waryscyjski ma charakter spolaryzowany z wyraźnymi strefami internidów i eksternidów.
W Polsce termin waryscydy odnosi się do pasa górskiego, który się skonsolidował na przełomie westfal/stefan.
SJP.pl
Wikipedia
minerał z grupy spineli, tlenek glinu i żelaza
Hercynit (Ferrospinel) – minerał z gromady tlenków, należy do grupy spineli. Tlenek żelaza i glinu o wzorze chemicznym FeAl2O4. Należy do minerałów rzadkich.
Nazwa pochodzi od nazwy pasma górskiego Hercynidów, gdzie minerał ten został znaleziony.
SJP.pl
Wikipedia
orogeneza hercyńska - wielkie ruchy górotwórcze, które rozpoczęły się w dewonie, a największe nasilenie osiągnęły w karbonie; orogeneza waryscyjska
przymiotnik relacyjny
(1.1) geol. związany z orogenezą hercyńską
(1.2) geogr. związany z górami Harzu
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
Herder:
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
rasa bydła mięsnego
Hereford – miasto i civil parish w Wielkiej Brytanii, w Anglii, w hrabstwie ceremonialnym Herefordshire, położone w pobliżu granicy z Walią, nad rzeką Wye. W 2011 roku civil parish liczyła 53 516 mieszkańców.
Hereford to typowe miasteczko rolnicze (nazwę „Hereford” nosi rasa bydła mięsnego). Miasto to znajduje się około 26 km na wschód od granicy Walii i 37 km na zachód od miasta Worcester.
SJP.pl
Wikipedia
członek ludu afrykańskiego zamieszkującego południową część Afryki
SJP.pl
lud afrykański należący do grupy ludów Bantu, zamieszkujący południową część Afryki
SJP.pl
Wikipedia
związany z heretykiem, herezją; będący herezją (np. heretyckie poglądy, heretycki tekst)
przymiotnik
(1.1) rel. dotyczący heretyka, herezji
(1.2) przen. sprzeczny z poglądami ogółu
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) właściwie dla herezji, w sposób heretycki
Wiktionary
SJP.pl
1. wyznawczyni herezji, poglądu religijnego sprzecznego z dogmatami
2. przenośnie: kobieta o śmiałych, sprzecznych z powszechnie głoszonymi, poglądach
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. teol. zwolenniczka herezji
SJP.pl
Wiktionary
1. wyznawca herezji, poglądu religijnego sprzecznego z dogmatami
2. przenośnie: człowiek o śmiałych, sprzecznych z powszechnie głoszonymi, poglądach
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. teol. zwolennik herezji
Herezja (gr. αἵρεσις hairesis – wybierać, łac. haeresis) – doktryna religijna odrzucana przez władze kościelne lub religijne jako błędna. Pojęcie to oraz walka z herezją dotyczy głównie religii chrześcijańskich, obecne jest także w judaizmie, natomiast mniejsze znaczenie ma w buddyzmie, islamie i hinduizmie (wg innych źródeł herezja w hinduizmie w ogóle nie występuje).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. pogląd religijny sprzeczny z dogmatem religii panującej;
2. grupa religijna wyznająca takie poglądy;
3. przenośnie: śmiały, sprzeczny z powszechnie głoszonym, pogląd lub postępowanie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. pogląd religijny sprzeczny z dogmatami religii panującej;
(1.2) przen. kontrowersyjny pogląd, odstępstwo od powszechnie przyjętych poglądów
Herezja (gr. αἵρεσις hairesis – wybierać, łac. haeresis) – doktryna religijna odrzucana przez władze kościelne lub religijne jako błędna. Pojęcie to oraz walka z herezją dotyczy głównie religii chrześcijańskich, obecne jest także w judaizmie, natomiast mniejsze znaczenie ma w buddyzmie, islamie i hinduizmie (wg innych źródeł herezja w hinduizmie w ogóle nie występuje).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przywódca, założyciel sekty heretyckiej
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) rel. założyciel lub przywódca ruchu religijnego uznanego za heretycki przez denominację, z której ruch ten się wydzielił;
Herezjarcha – założyciel lub przywódca ruchu religijnego, który został uznany za heretycki przez denominację, z której ten ruch się wydzielił.
Jednymi z pierwszych oficjalnie ogłoszonych herezji przez Kościół katolicki były marcjonizm zapoczątkowany przez Marcjona w II w. n.e. czy arianizm zainicjowany przez Ariusza na początku IV w. n.e. Za herezjarchów uznawani byli działacze reformacyjni jak Marcin Luter, Jan Kalwin czy Casiodoro de Reina.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. pogląd religijny sprzeczny z dogmatem religii panującej;
2. grupa religijna wyznająca takie poglądy;
3. przenośnie: śmiały, sprzeczny z powszechnie głoszonym, pogląd lub postępowanie
Herezje – album studyjny polskiego rapera Jacka „Meza” Mejera.
Wydawnictwo ukazało się 17 kwietnia 2009 roku nakładem wytwórni muzycznej My Music. Gościnnie w nagraniach wzięli udział m.in. Losza Vera, Orzech, Kloozkha, Owal/Emcedwa oraz Vito WS.
SJP.pl
Wikipedia
egipski wódz (XI w. p.n.e.), arcykapłan Amona
Herhor, Si-Amon HeriHor (egip. Syn Amona Horus go chroni, Hem-Neczer Tepi-en-Amon, Boski Ojciec Pierwszy Prorok Amona) – kapłan i polityk egipski, prawdopodobnie pochodzenia libijskiego, który zyskał sławę jako dowódca wojskowy.
SJP.pl
Wikipedia
przestrzenne lub mechaniczne zabezpieczenie przed samozapyleniem, występujące w kwiatach obupłciowych
SJP.pl
miasto starożytne w Italii
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. miasto we Włoszech, położone u stóp Wezuwiusza
(1.2) geogr. hist. starożytne miasto położone w pobliżu obecnego Herkulanum (1.1), zniszczone podczas wybuchu Wezuwiusza w 79 roku n.e.;
Herkulanum albo Herkulaneum (łac. Herculaneum, gr. Heraklejon, wł. Ercolano) – miasto w Kampanii położone w sąsiedztwie Wezuwiusza i zniszczone wraz z Pompejami i Stabiami podczas jego wybuchu 24 sierpnia 79 roku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
człowiek wyjątkowo silny; mocarz, siłacz, atleta
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
(1.2) mitrzym. mityczny heros;
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(2.1) astr. gwiazdozbiór na półkuli północnej;
Herkules (łac. Hercules) – ubóstwiony heros mitologii rzymskiej, którego kult w późniejszym okresie zlał się całkowicie z greckim herosem Heraklesem. Rzymianie zachowali kilka własnych mitów dotyczących tej postaci.
Rzymska legenda przypisuje Herkulesowi zabicie olbrzyma Kakusa i króla Faunusa. Herkulesa miał w swoim kraju ugościć Ewander, zaś po śmierci herosa ustanowił jego kult. Początkowo Herkules był czczony w Rzymie jako opiekun własności, strażnik wejść i opiekun podróżujących oraz handlujących. Rolnicy i kupcy składali mu dziesięcinę z zysków i zbiorów. W IV wieku p.n.e. Herkules stał się bogiem zwycięstwa i nadano mu przydomki Victor (Zwycięzca) i Invictus (Niezwyciężony). Młodzi żołnierze rzymscy czcili go jako najpotężniejszego i niezwyciężonego herosa a wodzowie i triumfatorzy prosili go o pomoc w zwycięstwie i oddawali mu część łupów wojennych. Atrybutem Herkulesa, inaczej niż jego greckiego odpowiednika, była lira. Przedstawiany był z nią często w towarzystwie Apollona i muz. W dniu 12 sierpnia przypadało w Rzymie święto Herkulesa, natomiast 4 czerwca obchodzono święto Herkulesa Wielkiego Opiekuna (łac. Hercules Magnus Custos).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. odnoszący się do Herkulesa
2. przenośnie: silny, potężny
SJP.pl
dietetyczna kasza owsiana ze specjalnego przemiału, zwykle w postaci płatków
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
1. czworoboczny słup rozszerzający się ku górze zwieńczony popiersiem lub rzeźbą głowy;
2. średniowieczny relikwiarz w kształcie popiersia
Herma (stgr. ἑρμῆς hermes, lm. ἑρμαῖ hermai) – architektoniczny element dekoracyjny w kształcie czworokątnego słupka zwężającego się ku dołowi, a na szczycie zakończonego popiersiem lub rzeźbą głowy o cechach fantastycznych albo portretowych.
SJP.pl
Wikipedia
w medycynie: człowiek mający narządy płciowe obu płci; obojnak, hermafrodyta (r. żeński)
rzeczownik, rodzaj męski (męskooosobowy, męskozwierzęcy lub męskorzeczowy), opcjonalnie żeński
(1.1) biol. osobnik wytwarzający gamety zarówno męskie, jak i żeńskie
Hermafrodyt, Hermafrodyta (gr. Ἑρμαφρόδιτος Hermaphróditos, łac. Hermaphroditus – obupłciowy) – w mitologii greckiej dwupłciowa postać, znana też jako bóstwo w sztuce i literaturze antycznej.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
→ hermafrodyta; hermafrodytyczny, obupłciowy
SJP.pl
właściwy obojnakowi; obupłciowy, obojnacki; obojnaczy
SJP.pl
obojnaczość, obupłciowość, dwupłciowość, obojnactwo, diseksualizm;
1. u zwierząt: jednoczesne występowanie gruczołów rozrodczych męskich i żeńskich w organizmie lub gruczołu obojnaczego;
2. u człowieka: wrodzona wada rozwojowa polegająca na istnieniu u tej samej osoby gonad męskich i żeńskich
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) anat. posiadanie cielesnych cech obu płci
Hermafrodytyzm, inaczej obojnactwo, dwupłciowość, obupłciowość, androgynia – zjawisko występowania w ciele jednego osobnika jednocześnie męskich i żeńskich gruczołów rozrodczych albo występowanie w jego ciele gruczołu obojnaczego wytwarzającego jaja i plemniki. Obojnactwo występuje często u zwierząt bezkręgowych i u roślin wyższych, rzadziej u kręgowców. U osobników hermafrodytycznych najczęściej zachodzi zapłodnienie krzyżowe, rzadziej samozapłodnienie – u roślin nazywane samopylnością.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
imię męskie
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Herman – imię męskie pochodzenia germańskiego. Wywodzi się od słowa oznaczającego „wojownik”. Innym jego wariantem jest Armin, natomiast nazwisko Menzel stanowi podwójne zdrobnienie imienia Hermann. W średniowiecznej Polsce odnotowywano polskie formy Jerzman i Jirzman.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
hiszpańska nazwa związków miast kastylijskich tworzonych w średniowieczu dla obrony własnych interesów lub uzyskania celów politycznych
SJP.pl
Wikipedia
obce imię męskie
SJP.pl
Wikipedia
Herman z małżonką; Hermanowie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Hermanowej
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Hermanowej
Wiktionary
Hermanowice – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Przemyśl.
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Hermanowic
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Hermanowic
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Hermanowic
Wiktionary
imię męskie
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
przymiotnik relacyjny
(1.1) dotyczący Hermanowej
Hermanowski:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Hermana lub z nim związany
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
biały plusz w czarne cętki, używany jako imitacja futra gronostajowego
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) daw. gronostaj, futro gronostajowe
SJP.pl
Wiktionary
imię żeńskie
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) imię|polski|ż.;
Hermenegilda – imię żeńskie o pochodzeniu germańskim. W starogermańskim oznaczało "pełne poświęcenie": ermen – 'całe, pełne' i gild – 'poświęcenie'.
W Polsce spopularyzował je Konstanty Ildefons Gałczyński stwarzając postać Hermenegildy Kociubińskiej, postaci w "Teatrzyku Zielona Gęś" oraz książka i serial TV pt. Czterej pancerni i pies, w których imię to występuje jako kryptonim niemieckiej operacji desantowej (Hermenegilde komm!). W odcinku 11 pt. Wojenny siew, dzięki pamięci Gustlika (który "mioł taka ciotka"), bohaterom udało się skojarzyć kryptonim akcji z dniem jej przeprowadzenia - 13 kwietnia 1945 r.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Hermenegildy lub z nią związany
SJP.pl
zbiór zasad malarstwa religijnego w Kościele wschodniochrześcijańskim
SJP.pl
1. uczony zajmujący się hermeneutyką (dziedziną filologii);
2. badacz, zwolennik lub wyznawca hermeneutyki (dziedziny fenomenologii)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) naukowiec zajmujący się hermeneutyką, jako dziedziną filologii
(1.2) zwolennik, badacz lub wyznawca hermeneutyki, jako dziedziny fenomenologii
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
przymiotnik od: hermeneutyka (np. model hermeneutyczny, proces hermeneutyczny)
przymiotnik
(1.1) związany z hermeneutyką, dotyczący hermeneutyki
SJP.pl
Wiktionary
1. dziedzina filologii badająca źródła pisane
2. w filozofii:
a) subiektywna metoda poznania wytworów kultury
b) w fenomenologii: droga poznawcza własnej egzystencji i istoty świata
c) koncepcja filozoficzno-literaturoznawcza
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jęz. teol. sztuka objaśniania tekstów literackich;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w mitologii greckiej: bóg dróg i podróżnych, posłaniec bogów i przewodnik dusz do świata zmarłych
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) mitgr. bóg dróg, podróżnych, wędrowców, kupców, złodziei, pasterzy i wynalazców, utożsamiany z rzymskim Merkurym;
(1.2) imię|polski|m.; imię mitologiczne;
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(2.1) astr. planetoida podwójna o numerze katalogowym 69230, odkryta w 1937 r.;
(2.2) wojsk. bezzałogowy aparat latający produkcji izraelskiej, zaprojektowany w kilku wersjach;
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(3.1) geogr. miejscowość w północnej Francji, w departamencie Oise;
(3.2) geogr. adm. gmina w północnej Francji, w departamencie Oise
Hermes (gr. Ἑρμῆς Hermḗs, łac. Mercurius) – w mitologii greckiej bóg dróg, podróżnych, kupców, pasterzy, złodziei, posłaniec bogów i psychopomp. Hermes jako bóg handlu musiał mieć opanowane techniki dobijania targu, uznano go więc za boga „przekonującej wymowy”. A ponieważ stąd już tylko krok od oszustw, Hermes został także opiekunem złodziei, co przypisywano mu raczej żartem niż naprawdę. Jeden z 12 bogów olimpijskich.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Hermesa lub z nim związany
SJP.pl
przysłówek
(1.1) techn. bez dostępu powietrza
(1.2) daw. ściśle
(1.3) przen. uniemożliwiając wpływy z zewnątrz
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: hermetycznie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest hermetyczne; cecha tych, którzy są hermetyczni
Hermetyczność – cecha dowolnego układu lub urządzenia, oznaczająca jego kompletną zamkniętość dla zewnętrznych czynników.
W technice obudowa hermetyczna oznacza obudowę zdolną do całkowitego powstrzymania cieczy (nawet podczas zanurzenia), jak i gazów (np. powietrza).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. szczelnie zamknięty
2. odizolowany od świata zewnętrznego
3. dostępny tylko dla wtajemniczonych
4. dotyczący hermetyzmu (w znaczeniu gnostyckiego nurtu filozoficzno-religijnego)
przymiotnik jakościowy
(1.1) techn. bardzo dokładnie zamknięty, nieprzepuszczający powietrza
(1.2) przen. odporny na wpływy z zewnątrz
(1.3) zrozumiały dla małego grona ludzi
przymiotnik relacyjny
(2.1) związany z hermetyzmem, dotyczący hermetyzmu
SJP.pl
Wiktionary
zwolennik hermetyzmu, gnostycznego ruchu filozoficzno-religijnego
SJP.pl
uszczelnianie czegoś
Pojęcie Hermetyzacja może odnosić się do:
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
gnostycki nurt filozoficzno-religijny
Hermetyzm – greko-egipski mistyczny zespół wierzeń pogańskich zawartych w zbiorze zwanym Corpus Hermeticum – zbiorze osiemnastu traktatów powstałych w hellenistycznej Aleksandrii w I wieku n.e. Za inicjatora tej filozofii uznaje się półmitycznego Hermesa Trismegistosa, utożsamianego z egipskim Thotem.
SJP.pl
Wikipedia
uszczelniać coś
SJP.pl
dziwaczka hermina; gatunek motyla
Hermina – żeński odpowiednik imienia Herman.
Hermina imieniny obchodzi 25 sierpnia i 24 grudnia.
Alternatywne formy: Hermana
SJP.pl
Wikipedia
imię żeńskie
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) rzad. imię|polski|ż.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Herminy lub z nią związany
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
Herminiusz z małżonką; Herminiuszowie
SJP.pl
imię męskie
SJP.pl
przymiotnik dzierżawczy - należący do Herminiusza lub z nim związany
SJP.pl
równy swemu sprzężeniu zespolonemu, np. macierz hermitowska; samosprzężony
przymiotnik
(1.1) mat. równy swemu sprzężeniu zespolonemu
SJP.pl
Wiktionary
nazwisko
SJP.pl
1. osoba, która zbezcześciła kultowe posągi Hermesa;
2. proces hermokopidów - wszczęte przed ateńskim sądem w 415 r. p.n.e. śledztwo dotyczące znieważenia herm
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna
(1.1) geogr. bibl. najwyższy szczyt łańcucha górskiego Antylibanu;
(1.2) geogr. toponim, nazwa miejscowości i gmin w Stanach Zjednoczonych
Hermon (arab. جبل الشيخ, Dżabal asz-Szajch; hebr. הַר חֶרְמוֹן, Har Chermon) – najwyższy szczyt łańcucha górskiego Antylibanu. Wznosi się na wysokość 2814 m n.p.m..
Hermon jest nazywany siwowłosą górą, śnieżną górą i w Izraelu, oczami państwa, ze względu na rolę, jaką odgrywa w izraelskim systemie wczesnego ostrzegania.
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik od: herma
SJP.pl
Hernandez – jednostka osadnicza w Stanach Zjednoczonych, w stanie Nowy Meksyk, w hrabstwie Rio Arriba.
Miejscowość jest znana jako sceneria fotografii Ansela Adamsa Moonrise, Hernandez, New Mexico z 1941.
Wikipedia
Wikipedia
w medycynie: przepuklina; ruptura
SJP.pl
Wikipedia
nazwisko
Hernik (forma żeńska: Hernik, liczba mnoga: Hernik) – polskie nazwisko notowane od 1387 roku.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) med. badanie obrazowe przepukliny
Wiktionary
przenośnie: osoba zła, okrutna, despotyczna
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) hist. imię|polski|m.;
Herod, właściwie 'Herodes', greckie imię męskie, oznaczające 'dzielny', 'bohater'.
Dynastia herodiańska:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kobieta o silnym charakterze i wrogo nastawiona
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pot. żart. kobieta zła
(1.2) pot. żart. kobieta despotyczna
SJP.pl
Wiktionary
wnuczka Heroda Wielkiego, matka Salome
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię męskie;
Herodion (hebr.: הרודיון; arab.: Jebel Fureidis, łac. Herodium, koine: Ήρωδεīον) – forteca Heroda Wielkiego usytuowana na szczycie wzgórza niedaleko Betlejem na Pustyni Judzkiej, w środkowej części Izraela.
Znajduje się ona w odległości 11 km na południe od Jerozolimy.
Wiktionary oraz Wikipedia
grecki historyk z Halikarnasu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.
Herodot z Halikarnasu (starogr. Ἡρόδοτος ὁ Ἁλικαρνασσεύς, Herodotos ho Halikarnasseus) (ur. ok. 484 p.n.e. w Halikarnasie, obecnie Bodrum w Turcji, zm. ok. 426 p.n.e. w Turioj lub Atenach) – historyk grecki, zwany Ojcem historii, czasem także Ojcem geografii. Jedynym jego zachowanym dziełem jest 9-księgowa relacja z wojen perskich, opisująca także geografię i historię Hellady, Persji i Egiptu oraz okolicznych krain, zatytułowana Dzieje (Ἱστορίαι Historiai, łac. Historiae).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący Heroda
SJP.pl
widowisko ludowe przedstawiające narodziny Jezusa
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) etn. folk. widowisko ludowe przedstawiane w okresie świąt Bożego Narodzenia o tematyce związanej z tematyką narodzin Chrystusa;
(1.2) etn. folk. uczestnicy bożonarodzeniowego przedstawienia ludowego
forma rzeczownika|rodzaj=męskoosobowy.
(2.1) M. i W. lm. od: herod
Herody – ludowe przedstawienia bożonarodzeniowe, podobne do jasełek, odgrywane w różnych regionach Polski przez grupy kolędnicze.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek sposobu
(1.1) w sposób heroiczny, bohaterski
Wiktionary
stopień wyższy od przysłówka: heroicznie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co jest heroiczne; cecha tego, kto jest heroiczny
SJP.pl
Wiktionary
1. odważny, śmiały, dzielny; bohaterski;
2. o poemacie, epopei: opiewający czyny bohaterów
przymiotnik
(1.1) książk. pełen odwagi i poświęcenia
(1.2) opiewający czyny dawnych bohaterów
SJP.pl
Wiktionary
utwór poetycki w literaturze antycznej utrzymany w konwencji listu miłosnego od lub do postaci mitologicznych
SJP.pl
utwór poetycki w literaturze antycznej utrzymany w konwencji listu miłosnego od lub do postaci mitologicznych
Heroidy czyli Listy (łac. Heroides albo Epistulae) – piętnaście wierszowanych, fikcyjnych listów miłosnych autorstwa Owidiusza. Poeta użycza głosu bohaterkom opowieści i mitów starożytnych, które piszą do swoich ukochanych.
SJP.pl
Wikipedia
utwory literackie opowiadające o czynach bohaterskich i heroicznych
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) łączący cechy heroiczne i komiczne
SJP.pl
Wiktionary
połączenie heroizmu i komizmu
SJP.pl
poemat komiczny, w którym błahy temat jest przedstawiony w sposób podniosły
SJP.pl
1. silny narkotyk z grupy opiatów, pochodna morfiny; diacetylomorfina, diamorfina;
2. w teatrze: aktorka grająca główne role;
3. przestarzale: kobieta dzielna, ofiarna; bohaterka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. główna bohaterka sztuki, dramatu, itp.
(1.2) teatr. aktorka grająca główną rolę
(1.3) silna, bohaterska kobieta, kobieta-heros
(1.4) biochem. farm. organiczny związek chemiczny, pochodna morfiny, biały krystaliczny proszek;
Heroina, diacetylomorfina, diamorfina – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny opioid (diacetylowana pochodna morfiny). W postaci czystej heroina jest białą, sypką, bezwonną substancją o gorzkim smaku i temperaturze topnienia 173 °C. Po raz pierwszy heroina została zsyntetyzowana w 1874 r. poprzez acetylację morfiny – opiatu występującego w opium mleczka makowego i suszonej słomie makowej (makówka + ok. 15 cm łodygi), pochodzących z maku lekarskiego (Papaver somniferum). Heroina zaliczana jest do grupy depresantów podobnie jak morfina, w porównaniu do której w przypadku podania drogą dożylną wykazuje około 3–5-krotnie silniejsze lecz krótsze działanie przeciwbólowe. Jest silnym agonistą receptorów opioidowych μ, δ, κ, podobnie jak jej endogenne odpowiedniki – endorfiny. Dzięki grupom acetylowym heroina szybciej niż morfina przechodzi przez barierę krew-mózg. W mózgu jest enzymatycznie metabolizowana do aktywnych terapeutycznie metabolitów: 6-mono-acetylo-morfiny (6-MAM) i morfiny, stąd można spotkać się w stosunku do heroiny z określeniem proleku.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
osoba uzależniona od heroiny
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) człowiek uzależniony od heroiny
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta uzależniona od heroiny
SJP.pl
Wiktionary
uzależnienie od heroiny; heroinomania
Heroinizm – uzależnienie od zażywania diacetylomorfiny C21H23NO (heroiny, opioidu: półsyntetycznej pochodnej morfiny). Heroinizm jest jedną z najcięższych kompulsji narkotycznych. Heroinizm można podzielić na uzależnienie fizyczne i psychiczne. Uzależnienie fizyczne charakteryzują tzw. objawy abstynencyjne – nudności, bóle kostno-stawowe, bóle mięśni, biegunka. Wiąże się ono z wbudowywaniem heroiny w metabolizm organizmu osoby zażywającej nałogowo ten narkotyk.
SJP.pl
Wikipedia
nałogowe zażywanie heroiny; heroinizm
SJP.pl
przymiotnik od: heroina
przymiotnik relacyjny
(1.1) chem. związany z heroiną, dotyczący heroiny (narkotyku)
SJP.pl
Wiktionary
→ heroizm
SJP.pl
nadawanie komuś lub czemuś bohaterstwa
SJP.pl
związany z nadaniem cech bohaterskich
SJP.pl
bohaterstwo, odwaga, poświęcenie
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) postawa pełna odwagi, śmiałości, hartu ducha, działania dla dobra innych itd.; także ukazanie takiej postawy czynami.
Heroizm – zdolność dokonywania wielkich czynów przez bohaterów lub ludzi wyróżniających się wyjątkową świadomością swojej misji historycznej, często utożsamiany z męstwem.
Pojęcie heroizmu wprowadził do refleksji historiozoficznej Giambattista Vico. W wieku XIX związało się z historiozofiami i koncepcjami politycznymi prawicy oraz indywidualizmem, (Thomas Carlyle, Friedrich Nietzsche) – występował też jednak, chociaż rzadziej, w myśli lewicowej (Stanisław Brzozowski), a nawet komunistycznej (Antonio Gramsci, „heroizm proletariacki”).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. zwiastun, głosiciel nowej idei;
2. w średniowieczu: poseł, urzędnik ogłaszający w imieniu władcy ważne wydarzenia lub zarządzenia;
3. w średniowieczu: urzędnik wywołujący uczestników ceremonii dworskich i turniejów rycerskich, sprawdzający ich pochodzenie i herby
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. w średniowieczu mistrz ceremonii na dworze panującego władcy; także sędzia podczas rycerskich turniejów
(1.2) hist. w średniowieczu poseł ogłaszający zarządzenia w imieniu władcy
(1.3) przen. głosiciel nowej myśli
Herold – średniowieczny urzędnik dworski, wywołujący nazwiska rycerzy biorących udział w turniejach, mistrz ceremonii, sędzia turniejów rycerskich, strażnik poprawności herbów.
W starożytnej Grecji urzędnikiem o podobnym charakterze lecz z większym zakresem zadań był keryks.Słowo "herold" wywodzi się od starogermańskiego słowa hariowaldus, tj. ten, który zna się, rozpoznaje opiekuńcze bóstwa rodowe, plemienne oraz zna ich rodowody.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w zaborze rosyjskim: urząd rozpatrujący i zatwierdzający dowody szlachectwa
SJP.pl
Wikipedia
→ herold; heroldowy
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z osobą lub pracą herolda, dotyczący herolda
SJP.pl
Wiktionary
→ herold; heroldowski
SJP.pl
przymiotnik relacyjny
(1.1) rzad. związany z heroldem, dotyczący herolda
Wiktionary
Heron z Aleksandrii - grecki mechanik, wynalazca i matematyk
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.;
Heron – imię męskie pochodzenia greckiego wywodzące się od wyrazu pospolitego hērōs, co oznacza "mocny, silny, bohater", przejęte do łaciny jako Ero // Hero // Heron.
Heron imieniny obchodzi:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. w mitologii greckiej: potomek bogów z ich związków ze śmiertelnikami; półbóg;
2. potocznie: człowiek odważny, dokonujący niezwykłych czynów
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mitgr. postać o nadludzkich przymiotach, zrodzona ze związku człowieka i boga
(1.2) przen. ktoś bohaterski
Heros (stgr. ἥρως „bohater”) – w mitologii greckiej postać zrodzona ze związku człowieka i boga. Herosi mieli nadzwyczajne zdolności, jak wielka siła, spryt, odwaga, inteligencja czy inne przymioty. Choć byli dziećmi bogów, nie posiedli cechy nieśmiertelności. Byli dowodem przenikania się świata bogów i ludzi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
potocznie: waleczna, dzielna kobieta; bohaterka
SJP.pl
szewc z Efezu (IV w. p.n.e.)
SJP.pl
człowiek, który powodowany nieokiełznaną żądzą sławy, usiłuje uwiecznić swoje imię zbrodnią, barbarzyńskim uczynkiem
Herostrates, właśc. Herostratos, gr. Ἡρόστρατος (IV w. p.n.e.) – szewc z Efezu ogarnięty obsesją zyskania wiecznej sławy, który w tym celu podpalił słynną miejscową świątynię Artemidy.
SJP.pl
Wikipedia
1. dotyczący Herostratesa, charakterystyczny dla Herostratesa;
2. chcący za wszelką cenę uzyskać rozgłos, dążący do sławy wszystkimi sposobami
SJP.pl
dotyczący Herostrata
SJP.pl
postawa herostratesa
SJP.pl
choroba wywoływana przez herpeswirusy
SJP.pl
typ wirusa pasożytującego na zwierzętach (kręgowcach)
Herpeswirusy (łac. Herpesviridae, od gr. herpeton - pełzać) - rodzina dsDNA wirusów pasożytujących na zwierzętach (kręgowcach). Zawiera ponad 100 gatunków.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
pomieszczenie przeznaczone do hodowli i obserwacji gadów oraz płazów
Herpetarium – rodzaj lub część ogrodu zoologicznego służąca do eksponowania żywych okazów gadów i płazów. Najczęściej spotyka się w nich węże, jaszczurki, legwany i inne gatunki gadów i płazów.
Najstarsze herpetarium na ziemiach polskich założył Johann Gottlieb Schultz w Toruniu w 1797 roku, tworząc pierwszy w kraju Ogród Zoobotaniczny. Obecnie herpetarium w Toruniu znacznie rozbudowano. Herpetaria znajdują się także w innych ogrodach zoologicznych w Polsce.
SJP.pl
Wikipedia
temat słowotwórczy
(1.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z gadami, płazami
Wiktionary
specjalista w zakresie herpetologii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) zool. zoolog badający płazy i gady
rzeczownik, rodzaj żeński
(2.1) zool. zoolożka badająca płazy i gady
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dział zoologii, nauka o płazach i gadach
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) zool. dział zoologii, nauka o płazach i gadach;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z herpetologią, nauką o płazach i gadach
przymiotnik relacyjny
(1.1) biol. związany z herpetologią, dotyczący herpetologii
SJP.pl
Wiktionary
SJP.pl
Herrera – gmina w Hiszpanii, w prowincji Sewilla, w Andaluzji, o powierzchni 53,48 km². W 2011 roku gmina liczyła 6526 mieszkańców. Znajduje się na skrzyżowaniu w geograficznym centrum Andaluzji, niecałą godzinę od stolic prowincji, takich jak Kordoba, Málaga i Sewilla, i nieco ponad godzinę od Granady.
Wikipedia
[czytaj: HERszel] nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
historia ze szczególnym uwzględnieniem roli kobiet, ujmowana z perspektywy feministycznej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) socjol. hist. treści historyczne, w których nie jest pomijana rola kobiet lub takie, które są opowiadane z kobiecej perspektywy;
Herstoria (ang. herstory) – historia opisywana z perspektywy feministycznej, ze szczególnym uwzględnieniem dziejowej roli kobiet. Pojęcie herstory zostało ukute w angielszczyźnie w latach 70. XX wieku w ramach feminizmu drugiej fali jako gra słów nawiązująca do zaimka osobowego rodzaju męskiego his („jego”) i angielskiego terminu story („opowieść”). Co połączone dają history („historia”). Zaimek his został zastąpiony zaimkiem osobowym rodzaju żeńskiego her („jej”). Powstaje nowe słowo: herstory, co ma brzmieć jak „jej opowieść”.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący historii ze szczególnym uwzględnieniem roli kobiet
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z herstorią, dotyczący herstorii, czyli taki, który szczególnie uwzględnia rolę kobiet
SJP.pl
Wiktionary
imię żeńskie z mitologii rzymskiej
Hersylia – imię żeńskie o niejasnej etymologii, pochodzące z mitologii rzymskiej, w której Hersilia była żoną Romulusa. W Polsce imię to nosiła m.in. Hersylia Januszewska, córka ojczyma Juliusza Słowackiego, Augusta Bécu, która poślubiła wuja Słowackiego, Teofila Januszewskiego (brata Salomei Januszewskiej, matki Słowackiego).
SJP.pl
Wikipedia
imię męskie
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) imię|polski|m.
Wiktionary
przywódca, lider bandy, szajki
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) pot. przywódca bandy, szajki złoczyńców
SJP.pl
Wiktionary
[czytaj: herta] nazwa berlińskiego klubu piłkarskiego
SJP.pl
[czytaj: herc] nazwisko pochodzenia niemieckiego
SJP.pl
Wikipedia
szczep germański, pierwotnie osiadły w Skandynawii
Herulowie – lud wschodniogermański wywodzący się z terenów południowej Szwecji, spokrewniony z Gotami.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) pot. slang. długie włosy
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przest. bogata, posażna panna
Wiktionary
[czytaj: HERcok] nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
dźwięk h obniżony o pół tonu; b
Zobacz też:
SJP.pl
Wikipedia
dźwięk h obniżony o dwa półtony
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) muz. dźwięk h obniżony o cały ton;
Heses – dźwięk, którego częstotliwość dla heses¹ wynosi 440 Hz. Jest to obniżony za pomocą podwójnego bemola dźwięk h. Dźwięki enharmonicznie równoważne to: gisis i a.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kraj związkowy w Niemczech
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) geogr. kraj związkowy i kraina historyczna w Republice Federalnej Niemiec ze stolicą w Wiesbaden;
Hesja (niem. Hessen) – kraj związkowy w zachodniej części Niemiec. Stolicą kraju związkowego jest Wiesbaden.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kwadratowa macierz drugich pochodnych cząstkowych funkcji; macierz Hessego
Hesjan, macierz Hessego – macierz (kwadratowa) drugich pochodnych cząstkowych funkcji o wartościach rzeczywistych dwukrotnie różniczkowalnej w pewnym punkcie dziedziny. Czasem pod pojęciem hesjanu rozumie się wyznacznik macierzy Hessego, będący formą kwadratową przyrostów zmiennych. Jest on używany przy znajdowaniu ekstremów funkcji wielu zmiennych.
Nazwę hesjanu wprowadził James Joseph Sylvester dla upamiętnienia niemieckiego matematyka Ottona Hessego (1811–1874).
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Hesja
przymiotnik
(1.1) od Hesja
SJP.pl
Wiktionary
organiczny związek chemiczny, rodzaj flawonoidu występujący w cytrusach
Hesperetyna to związek zaliczany do flawanonów, będących rodzajem flawonoidów. Hesperetyna w postaci swojego glikozydu, hesperydyny, jest dominującym flawonoidem w cytrynach i pomarańczach.
SJP.pl
Wikipedia
1. w starożytności określenie krajów położonych na zachodzie; u Greków oznaczało zwykle Italię, u ludów latyńskich Hiszpanię;
2. w mitologii greckiej: nimfa leśna z Troady;
3. planeta Wenus widoczna nad horyzontem po zachodzie Słońca; Gwiazda Wieczorna, Hesperos
SJP.pl
Wikipedia
kopalny, nielatający ptak z okresu kredowego
Hesperornis – rodzaj kopalnych ptaków z rodziny Hesperornithidae.
Etymologia nazwy zwyczajowej: gr. ἑσπερος hesperos „zachodni”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”.
Ptaki te żyły w epoce późnej kredy (ok. 89–65 mln lat temu). Osiągały metr wysokości na stojąco. Ich szczątki odnaleziono na terenie Ameryki Północnej – w Kanadzie i w USA (głównie w stanie Kansas); jeden gatunek – H. rossicus – opisano z europejskiej części Rosji (Zbiornik Cymlański), jego szczątki odnaleziono też w Szwecji.
SJP.pl
Wikipedia
1. planeta Wenus widoczna nad horyzontem po zachodzie Słońca; Gwiazda Wieczorna, Hesperia;
2. w mitologii greckiej: bóg i uosobienie Gwiazdy Wieczornej; Hesperus
Hesperos (Hesper, Hesperus, Gwiazda Wieczorna; stgr. Ἓσπερος Esperos ‘wieczorny’, łac. Vesper, Vesperus ‘wieczorny’) – w mitologii greckiej bóg i uosobienie Gwiazdy Wieczornej (planety Wenus).
SJP.pl
Wikipedia
w mitologii greckiej: nimfa Zachodzącego Słońca, strażniczka jabłoni o złotych jabłkach
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) środ. kosmet. o zapachu (najczęściej perfum): przypominający zapach jednego z owoców drzew cytrusowych
(1.2) mitgr. mający związek z Hesperydami
Wiktionary
jeden z naturalnych żółtych barwników roślinnych
Hesperydyna – organiczny związek chemiczny będący glikozydem hesperetyny zaliczanej do flawanonów będących rodzajem flawonoidów. Dawniej nazywana witaminą P2. Występuje w dużych ilościach w owocach cytrusów. Nazwa związku pochodzi od greckich nimf ogrodów – Hesperyd.
SJP.pl
Wikipedia
1. dawniej: zachodni lub wieczorny;
2. w mitologii greckiej: ogrody hesperyjskie - ogrody bogów słynące ze złotych jabłek; raj hesperydowy
SJP.pl
nazwisko
Osoby:
SJP.pl
Wikipedia
Hesse – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Grand Est, w departamencie Mozela.
Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało 566 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 44 osoby/km² (wśród 2335 gmin Lotaryngii Hesse plasuje się na 550. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 430.).
Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
minerał, odmiana grossularu występująca w skałach wapiennych i magmowych
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) miner. kamień szlachetny, odmiana grossularu o barwie żółtej, cynamonowobrunatnej;
Hessonit – należący do gromady krzemianów, będący granatem, rzadka odmiana grossularu. Inaczej zwany jest kamieniem cynamonowym, dawniej kanelem. Nazwa wywodzi się z greckiego hesson, które oznacza „mniej cenny” lub „gorszy,” nawiązując do niższej wartości minerału w porównaniu z cyrkonem, do którego jest podobny.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
koń z rasy koni szwedzkich, służący w ciężkich jazdach; pospolity na Litwie i Żmudzi
Hester – jednostka osadnicza w Stanach Zjednoczonych, w stanie Luizjana, w parafii St. James.
SJP.pl
Wikipedia
mit. gr. bogini domowego ogniska, ośrodka życia rodzinnego, czczona też jako opiekunka ogniska gminnego bądź państw
rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna
(1.1) mitgr. bogini ogniska domowego oraz świętego i wiecznego ognia, utożsamiana z rzymską Westą, symbol domu i rodziny;
(1.2) rzad. imię|polski|ż.
(1.3) astr. planetoida o numerze katalogowym 46;
Hestia (stgr. Ἑστία Hestía ‘ognisko domowe’, łac. Vesta) – w mitologii greckiej córka Kronosa i Rei, siostra Zeusa, Demeter i Hery oraz Posejdona i Hadesa. Ślubowała dziewictwo, jak Artemida. Opiekunka ogniska domowego, podróżnych, nowożeńców i sierot. Hestia reprezentowała moralną ideę czystości i trwałości rodzinnego życia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
mieszkaniec Hesji (kraju związkowego w Niemczech)
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Hesji
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Hesji (kraju związkowego w Niemczech)
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Hesji
SJP.pl
Wiktionary
przestarzały wyraz o ekspresywnym charakterze, oznaczający tyle, co: daleko, hen, z dala
przysłówek miejsca
(1.1) przest. daleko
Belgia:
Węgry:
Inne:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) litera alfabetu greckiego oznaczająca spółgłoskę [h], Ͱ ͱ;
Heta (ἧτα, pisana Ͱͱ) – litera alfabetu greckiego oznaczająca spółgłoskę [h], przedstawiająca ją jako pełną literę, a nie tylko jako znak diakrytyczny spiritus asper wywodzący się z tej litery, która z kolei wywodzi się z lewej połówki litery eta.
Wiktionary oraz Wikipedia
w starożytnej Macedonii: żołnierz jazdy rekrutującej się ze szlachty
SJP.pl
w starożytnej Grecji: związek religijny, towarzyski lub polityczny; heteria
SJP.pl
1. kobieta kłótliwa, złośliwa; jędza, piekielnica, kłótnica, awanturnica;
2. w starożytnej Grecji: piękna i wykształcona kobieta lekkich obyczajów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) hist. w starożytnej Grecji: prostytutka, często inteligentna i wykształcona;
(1.2) złośliwa, kłótliwa kobieta, jędza
Hetera (gr. hetaíra – towarzyszka) – w starożytnej Grecji odpowiednik kurtyzany. Hetera od zwykłej prostytutki różniła się niezależnością i wysoką pozycją towarzyską. Inna nazwa to córa Koryntu.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. w starożytnej Grecji: związek religijny, towarzyski lub polityczny; hetajria;
2. w nowożytnej Grecji: związek handlowy, towarzystwo naukowe lub tajna organizacja polityczna
Heteria (gr. Εταιρεία, czyli "grupa przyjaciół") – nieformalne stowarzyszenia arystokratyczne w starożytnej Grecji, a w Grecji nowożytnej stowarzyszenia naukowe, gospodarcze lub polityczne. Najbardziej znanym z nich była tajna organizacja narodowowyzwoleńcza Filiki Eteria działająca na początku XIX w.
SJP.pl
Wikipedia
potocznie o osobie orientacji heteroseksualnej
SJP.pl
Heteroatom (z greki heteros - różny, + atomos) - to w nomenklaturze chemii organicznej określenie dowolnego atomu, znajdującego się w cząsteczce związku organicznego, którym nie jest węgiel lub wodór. Zwykle określenie to odnosi się do azotu, tlenu, siarki lub fosforu.
Wikipedia
hormon roślinny regulujący wiele procesów rozwojowych u roślin
SJP.pl
różny poziom rozwoju ewolucyjnego części organizmu lub narządu
SJP.pl
typ podstawki u grzybów podstawczaków; fragmobazydium, protobazydium
SJP.pl
chromatyna pozbawiona genów, albo mająca nieaktywne geny, tworząca silnie zwartą spiralę
Heterochromatyna jest częścią chromatyny w jądrze interfazowym, w której nić DNA jest szczególnie mocno upakowana. Jej cechą charakterystyczną jest ograniczenie udziału w procesie transkrypcji, co ma wpływ na ekspresję genów. Jej zwarta struktura decyduje o tym, że jest nieaktywna genetycznie.
SJP.pl
Wikipedia
odmienny kolor tęczówek oczu u jednej osoby lub różnobarwność jednej tęczówki
Różnobarwność tęczówki (łac. heterochromia iridis) i różnobarwność tęczówek (łac. heterochromia iridum) – zaburzenia rozwoju, polegające na różnicach w rozmieszczeniu barwnika w obrębie różnych obszarów tęczówki jednego oka bądź różnym zabarwieniu tęczówki jednego i drugiego oka.
Ta drobna wada wrodzona występuje zarówno u ludzi, jak i u zwierząt, jako izolowana cecha dysmorficzna albo składowa zespołów wad wrodzonych.
SJP.pl
Wikipedia
chromosom, który odpowiada za wykształcanie się płci; heterosom, alosom, allosom
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) biochem. chromosom determinujący płeć
Chromosomy płci, heterochromosomy, allosomy – chromosomy determinujące płeć u rozdzielnopłciowych organizmów eukariotycznych. Płeć osobnika determinuje ich obecność lub ich liczba w stosunku do liczby autosomów.
U człowieka występują 22 pary chromosomów autosomalnych i jedna para chromosomów płci, która odpowiada za determinację płci. Łącznie kariotyp człowieka tworzą 23 pary chromosomów. Osobnik posiadający chromosomy XX jest płci żeńskiej, natomiast osobnik z jednym chromosomem X i jednym chromosomem Y – będzie płci męskiej.X jest większy od Y i zawiera więcej genów. Y zawiera gen SRY determinujący płeć męską. Płeć determinowana jest zatem przez chromosom otrzymany od ojca. W tej sytuacji samce są płcią heterogametyczną, bo mogą wytwarzać dwa rodzaje gamet, a samice płcią homogametyczną. Gen SRY powoduje tworzenie się jąder, a one testosteronu, który z kolei warunkuje drugorzędowe cechy płciowe: prącie, nasieniowody i inne.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
ewolucyjne przesunięcie momentu i tempa powstawania jakiegoś narządu czy organu w trakcie ontogenezy organizmu, w stosunku do jego przodków ewolucyjnych
Heterochronia – zaburzenie ontogenezy polegające na akceleracji (przyspieszeniu) lub retardacji (opóźnieniu) rozwoju konkretnego narządu w stosunku do rozwoju reszty organizmu.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik
(1.1) chem. o związkach cyklicznych: taki, w którym co najmniej jeden pierścień zawiera atomy dwóch lub więcej różnych pierwiastków;
(1.2) chem. o pierścieniu atomów: zawierający atomy więcej niż jednego pierwiastka
Wiktionary
wyspecjalizowana komórka pozwalająca kolonijnym sinicom wiązać wolny azot
Heterocyty, heterocysty (synonim przestarzały) – przekształcone komórki (pojedyncze, rzadziej tworzące szereg kilku komórek) występujące u sinic z rzędów Nostocales i Stignematales (głównie u form nitkowatych). Komórki te odpowiadają za proces asymilacji azotu z atmosfery (diazotrofię).
SJP.pl
Wikipedia
w religii: wyznawanie poglądów, dogmatów odmiennych od obowiązujących w danej religii, lecz nieuznanych przez nią za herezję; nieprawowierność, heterodoksja
SJP.pl
w religii: wyznawanie poglądów, dogmatów odmiennych od obowiązujących w danej religii, lecz nieuznanych przez nią za herezję; nieprawowierność, heterodoksalność
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. filoz. uznawanie odmiennych poglądów, niezgodnych z obowiązującą doktryną wiary; szerzej: niezgodnych z obowiązującymi zasadami, kanonem;
Heterodoksja – (gr. ἕτερος i δόξα), nieprawowierność; uznawanie odmiennych poglądów, dogmatów, niezgodnych z obowiązującą w danej religii doktryną wiary.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
w religii: taki, który dotyczy heterodoksji - wyznawania poglądów, dogmatów odmiennych od obowiązujących w danej religii, lecz nieuznanych przez nią za herezję; innowierczy
przymiotnik
(1.1) właściwy heterodoksji, wyznający poglądy odmienne od tych głoszonych przez Kościół doktryny wiary
SJP.pl
Wiktionary
wąż z rodziny połozowatych, występuje w Ameryce Północnej
Heterodon – rodzaj węży z podrodziny ślimaczarzy (Dipsadinae) w rodzinie połozowatych (Colubridae).
SJP.pl
Wikipedia
rodzaj dinozaura ptasiomiednicznego z okresu wczesnej jury
Heterodontozaur (Heterodontosaurus) – rodzaj dinozaura ptasiomiednicznego z rodziny heterodontozaurów (Heterodontosauridae). Żył we wczesnej jurze na terenach współczesnej południowej Afryki.
SJP.pl
Wikipedia
rodzina wczesnych dinozaurów ptasiomiednicznych
Heterodontozaury (Heterodontosauridae) – rodzina wczesnych dinozaurów ptasiomiednicznych będących prawdopodobnie bazalnymi przedstawicielami grupy. Ich skamieniałości należą do rzadkości, choć zwierzęta te zamieszkiwały całą planetę na początku okresu jurajskiego, a kilku przedstawicieli przetrwało do wczesnej kredy.
SJP.pl
Wikipedia
taki, który ma zęby o różnych kształtach; różnozębny
SJP.pl
zróżnicowanie budowy zębów, np. u człowieka: siekacze, kły, przedtrzonowce i trzonowce; odwrotnością tej cechy jest homodontyzm
Heterodontyzm, uzębienie heterodontyczne, uzębienie heterodontowe – rodzaj uzębienia charakteryzujący się zróżnicowaniem kształtów i wielkości zębów w zależności od ich przeznaczenia. Spotykany u gadów i u ssaków.
W przypadku typowego uzębienia heterodontycznego u ssaków wyróżnia się cztery podstawowe typy funkcjonalne zębów:
SJP.pl
Wikipedia
generator drgań elektrycznych o małej mocy i dużej częstotliwości
Heterodyna, generator lokalny (gr. hetero- 'różny' i dyna 'moc') – stabilny i zazwyczaj o regulowanej częstotliwości generator drgań elektrycznych stosowany do modulacji (demodulacji) lub zmiany częstotliwości drgań w procesach tzw. heterodynowania (dudnienia/mieszania) elektrycznych przebiegów sinusoidalnych o nieznacznie różnych częstotliwościach.
SJP.pl
Wikipedia
w fizyce: uzyskiwać drgania o częstotliwościach słyszalnych w wyniku przemiany częstotliwości
SJP.pl
proces epitaksjalny polegający na wytwarzaniu na monokrystalicznym podłożu jednego półprzewodnika cienkiej warstwy innego materiału półprzewodnikowego
SJP.pl
występowanie liści o różnych kształtach na tej samej roślinie; różnolistność
Heterofilia, różnolistność, różnopostaciowość liści – zjawisko zróżnicowania kształtu dojrzałych liści wyrastających na tej samej roślinie lub roślinach tego samego gatunku. W wąskim ujęciu obejmuje różnolistność warunkowaną czynnikami środowiska, w szerszym obejmuje także wszelkie dziedziczne modyfikacje liści.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
prymitywna technika polifoniczna polegająca na równoczesnym wykonaniu melodii i ornamentowanego wariantu
Heterofonia (z gr. héteros – drugi, inny; phoné – dźwięk), – jest rodzajem faktury, która polega na równoczesnym wykonaniu melodii głównej i jej improwizowanej wersji (jednej lub kilku). Technika ta znana jest i stosowana głównie w muzyce ludowej.
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z heterofonią, dotyczący heterofonii
Wiktionary
zaburzenie równowagi mięśni ocznych prowadzące do braku zbieżności źrenic i ich nieprawidłowego ustawienia względem siebie; zez
SJP.pl
SJP.pl
rozmnażanie się organizmów przy udziale komórek męskich i żeńskich, zróżnicowanych pod względem morfologicznym i fizjologicznym; anizogamia
Anizogamia, heterogamia – typ rozmnażania płciowego polegający na łączeniu się gamet zróżnicowanych wielkością (z powodu różnej ilości zgromadzonych w nich materiałów zapasowych), kształtem lub zdolnością ruchu (np. obecnością wici). Komórka żeńska (makrogameta) jest zwykle większa niż męska (mikrogameta). Anizogamia jest jedną z dwóch rodzajów gametogamii lub gametangiogamii. Jej przeciwieństwem jest izogamia.
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
SJP.pl
przynależność do innego rodzaju; odmienność; innorodność
SJP.pl
zróżnicowanie
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co heterogeniczne; cecha tych, którzy są heterogeniczni
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
różnorodny; heterogenny
przymiotnik
(1.1) chem. fiz. taki układ lub proces, w którym występuje więcej niż jedna faza (ciekła, gazowa, stała) na raz
(1.2) chem. złożony z widocznie (gołym okiem albo pod mikroskopem) różnych składowych
(1.3) książk. złożony ze składowych o różnej naturze albo charakterze
SJP.pl
Wiktionary
różnorodny; heterogeniczny
przymiotnik
(1.1) zawierający elementy o różnym pochodzeniu lub cechach
SJP.pl
Wiktionary
cukier, w którego skład wchodzi więcej niż jeden rodzaj reszt monosacharydowych; heteropolisacharyd, mukopolisacharyd
SJP.pl
cukier, w którego skład wchodzi więcej niż jeden rodzaj reszt monosacharydowych; heteropolisacharyd, mukopolisacharyd
Heteroglikany (heteropolisacharydy, mukopolisacharydy) – polisacharydy, w których skład wchodzi więcej niż jeden rodzaj reszt monosacharydowych. Przykładowe heteroglikany to kwas hialuronowy i kwas chondroitynosiarkowy znajdujące się w mazi międzykomórkowej, stawach i chrząstkach, i będące czynnikami grupowymi krwi, oraz heparyna odpowiedzialna za hamowanie procesu krzepnięcia krwi.
SJP.pl
Wikipedia
naprzemienne występowanie w cyklu rozwojowym partenogenezy i tradycyjnego rozmnażania płciowego
Heterogonia – cykl życiowy zwierząt, w którym występuje przemiana pokoleń rozmnażających się płciowo, ale w różny sposób: rozdzielnopłciowo lub partenogenetycznie. Niekiedy pomiędzy poszczególnymi pokoleniami mogą występować różnice morfologiczne. W takim cyklu pokolenie partenogenetyczne ma za zadanie zwiększyć liczebność oraz zasięg występowania, natomiast rolą pokolenia rozdzielnopłciowego jest zwiększenie różnorodności genetycznej.
SJP.pl
Wikipedia
zróżnicowany
SJP.pl
leczenie zastrzykami domięśniowymi krwi cudzej
SJP.pl
komórka zawierająca dwa jądra o różnym materiale genetycznym
Heterokarion – komórka zawierająca co najmniej dwa genetycznie różne jądra. Cecha taka naturalnie i często występuje u grzybów – heterokarionem może być komórka, zarodnik lub grzybnia. Heterokariony można otrzymać również sztucznie w laboratorium.
dikarion, heterozygota, komórczak
SJP.pl
Wikipedia
SJP.pl
Heterokarpia – zjawisko wykształcania różnorodnych owoców na tej samej roślinie. Częste jest na przykład w należącej do astrowatych podrodzinie Asteroideae. U żółtlicy drobnokwiatowej Galinsogia parviflora owoce (niełupki) powstające w środku koszyczków z kwiatów rurkowatych posiadają puch kielichowy i są roznoszone przez wiatr, owoce powstające z brzeżnych kwiatów języczkowych nie posiadają puchu kielichowego, pozostają w koszyczkach i dostają się do gleby bezpośrednio w miejscu wzrostu rośliny. W ten sposób żółtlica będąca rośliną jednoroczną może przez wiele lat rosnąć w tym samym miejscu, zaś roznoszone przez wiatr nasiona zapewniają jej rozprzestrzenianie się.
Wikipedia
nieprawidłowy, dziwaczny, odbiegający od normy
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) odmienny, wykraczający poza normalność, obcopochodny
Wiktionary
o budowie organizmu złożonego: taki, którego poszczególne elementy są wyraźnie widoczne, np. plecha heteromeryczna
SJP.pl
występowanie w obrębie tego samego gatunku różnych postaci osobników, np. u pszczół - matki, trutnie, robotnice; polimorfizm, wielopostaciowość
Heteromorfizm, różnopostaciowość – występowanie w obrębie jednego gatunku biologicznego osobników o dwu (dymorfizm) lub wielu (polimorfizm) odmiennych postaciach, swobodnie się krzyżujących, warunkowanych genetycznie, hormonalnie lub zmianami środowiska.
SJP.pl
Wikipedia
Heteromorfoza – proces regeneracji utraconego narządu polegający na odtworzeniu w danym miejscu innego narządu niż pierwotnie się tam znajdował (np. raki mogą zregenerować czułki w miejsce utraconych słupków ocznych).
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) polit. powiązanie ideologii nacjonalistycznej z heteroseksualnymi ideałami wykorzystywane przeciwko osobom LGBTI oraz jako antagonizm wobec krajów, w których prawa osób LGBTI zostały uregulowane prawnie.;
Wiktionary
rodzaj pseudonimu literackiego
Heteronim – rodzaj pseudonimu literackiego (artystycznego), fikcyjny autor.
Od zwyczajnego pseudonimu różni się tym, że ukryty za heteronimem autor tworzy fikcyjną postać, obdarzając ją osobną biografią, wyglądem fizycznym oraz autonomiczną tożsamością i poglądami, często sprzecznymi z doświadczeniami rzeczywistego twórcy. Każdy z heteronimów posiada zazwyczaj własny styl i manierę literacką (twórczą).
SJP.pl
Wikipedia
zjawisko nadawania pseudonimów literackich
SJP.pl
→ heteronimia, → heteronim
SJP.pl
podleganie normom, prawom, których się samemu nie stanowiło; przeciwieństwo autonomii
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) podleganie normom, których nie ustanowiło się samemu
Heteronomia (gr. heteros – inny, nomos – prawo) – zachowanie polegające na poddawaniu się, przyjęciu norm ustalonych przez innych ludzi (głównym powodem ich przestrzegania są sankcje zewnętrzne). Według Sergiusza Hessena jest to stan pośredni między anomią a autonomią.
Jest to drugi etap rozwoju moralnego człowieka według Jeana Piageta, który następuje między 2 a 9 rokiem życia.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
odnoszący się do heteronomii
SJP.pl
potocznie: heteronormatywność
SJP.pl
tendencja kulturowa, w której uznaje się w seksualności tylko tradycyjne role płciowe i traktuje mniejszości seksualne wyłącznie w kategoriach dewiacyjnych
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest heteronormatywne; cecha tych, którzy są heteronormatywni
Heteronormatywność – idea zakładająca, że heteroseksualność jest normalną, naturalną, preferowaną formą seksualności i związków międzyludzkich, która nie wymaga wyjaśnień i jest lepsza od homoseksualności czy biseksualności. Heteronormatywność polega na wszechobecności w normach społecznych, prawnych i w kontaktach społecznych założenia, że wszyscy ludzie są heteroseksualni oraz że pełnią tradycyjne role płciowe.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
uznający w seksualności tylko tradycyjne role płciowe i traktujący mniejszości seksualne wyłącznie w kategoriach dewiacyjnych
SJP.pl
przymiotnik od: heteroplastyka
SJP.pl
specjalista w dziedzinie heteroplastyki
SJP.pl
przeszczepianie tkanek lub organów z organizmu jednego gatunku na organizm innego gatunku; ksenotransplantacja, heterotransplantacja
SJP.pl
zaburzenie w różnicowaniu się niektórych tkanek
SJP.pl
cukier, w którego skład wchodzi więcej niż jeden rodzaj reszt monosacharydowych; mukopolisacharyd, heteroglikan
SJP.pl
wykształcanie przez jedną roślinę różnych rodzajów korzeni; różnokorzeniowość
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba o orientacji heteroseksualnej
Wiktionary
kobieta orientacji heteroseksualnej
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta o orientacji heteroseksualnej
SJP.pl
Wiktionary
najczęstsza orientacja seksualna, pociąg erotyczny do przedstawicieli odmiennej płci; heteroseksualność
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) odczuwanie popędu płciowego do osób płci przeciwnej;
Heteroseksualność (także heteroseksualizm; od stgr. ἕτερος, héteros „drugi, inny” oraz łac. sexus „płeć”) – pociąg seksualny lub zainteresowanie seksualne skierowane do osób przeciwnej płci (biologicznej lub kulturowej). Pociąg seksualny u heteroseksualistów jest aktywowany głównie przez zewnętrzne cechy typowo należące do płci przeciwnej, więc w kategorię heteroseksualizmu wlicza się także pociąg seksualny w stronę postaci fikcyjnych oraz osób które z zewnątrz wyglądają jak osoba należąca do biologicznej płci przeciwnej. Heteroseksualizm (pociąg seksualny w stronę osób przeciwnej płci) nie jest tym samym co heteroromantyzm, czyli pociąg romantyczny w stronę osób płci przeciwnej, jednak w większości przypadków występują one razem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
najczęstsza orientacja seksualna, pociąg erotyczny do przedstawicieli odmiennej płci; heteroseksualizm
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) seks. cecha tego, co heteroseksualne; cecha tych, którzy są heteroseksualni
Heteroseksualność (także heteroseksualizm; od stgr. ἕτερος, héteros „drugi, inny” oraz łac. sexus „płeć”) – pociąg seksualny lub zainteresowanie seksualne skierowane do osób przeciwnej płci (biologicznej lub kulturowej). Pociąg seksualny u heteroseksualistów jest aktywowany głównie przez zewnętrzne cechy typowo należące do płci przeciwnej, więc w kategorię heteroseksualizmu wlicza się także pociąg seksualny w stronę postaci fikcyjnych oraz osób które z zewnątrz wyglądają jak osoba należąca do biologicznej płci przeciwnej. Heteroseksualizm (pociąg seksualny w stronę osób przeciwnej płci) nie jest tym samym co heteroromantyzm, czyli pociąg romantyczny w stronę osób płci przeciwnej, jednak w większości przypadków występują one razem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący pociągu do płci przeciwnej
przymiotnik
(1.1) odczuwający pociąg seksualny wyłącznie do osób płci przeciwnej
(1.2) związany z heteroseksualnością, dotyczący heteroseksualności
SJP.pl
Wiktionary
Wikipedia
chromosom, który odpowiada za wykształcanie się płci; heterochromosom, alosom, allosom
Chromosomy płci, heterochromosomy, allosomy – chromosomy determinujące płeć u rozdzielnopłciowych organizmów eukariotycznych. Płeć osobnika determinuje ich obecność lub ich liczba w stosunku do liczby autosomów.
U człowieka występują 22 pary chromosomów autosomalnych i jedna para chromosomów płci, która odpowiada za determinację płci. Łącznie kariotyp człowieka tworzą 23 pary chromosomów. Osobnik posiadający chromosomy XX jest płci żeńskiej, natomiast osobnik z jednym chromosomem X i jednym chromosomem Y – będzie płci męskiej.X jest większy od Y i zawiera więcej genów. Y zawiera gen SRY determinujący płeć męską. Płeć determinowana jest zatem przez chromosom otrzymany od ojca. W tej sytuacji samce są płcią heterogametyczną, bo mogą wytwarzać dwa rodzaje gamet, a samice płcią homogametyczną. Gen SRY powoduje tworzenie się jąder, a one testosteronu, który z kolei warunkuje drugorzędowe cechy płciowe: prącie, nasieniowody i inne.
SJP.pl
Wikipedia
wniknięcie do dojrzałego jaja samicy dwu lub więcej plemników pochodzących od samców z różnych linii, ras hodowlanych lub z różnych gatunków
Heterospermia – zjawisko wniknięcia do komórki jajowej dwóch (lub więcej) plemników pochodzących od samców z różnych ras hodowlanych lub nawet gatunków. W naturze zapłodnienia heterospermiczne nie występują, zawsze są wywoływane sztucznie (np. u trzody chlewnej).
SJP.pl
Wikipedia
właściwość niektórych paprotników polegająca na wytwarzaniu dwóch typów zarodników: makrospor i mikrospor; różnozarodnikowość
Różnozarodnikowość, heterosporia – wytwarzanie przez sporofit części roślin dwóch rodzajów zarodników (spor): męskich mikrospor (powstających w mikrosporangiach w wyniku mejozy mikrosporocytów) i żeńskich makrospor (powstających w makrosporangiach w wyniku mejozy makrosporocytów). Z mikrospor męskich rozwijają się gametofity męskie, z makrospor – gametofity żeńskie. Jeżeli spory zróżnicowane są nie tylko płcią, ale także wielkością – zjawisko takie określane jest jako anizosporia.
SJP.pl
Wikipedia
podgromada wymarłych bezżuchwowców wodnych, obejmująca opancerzone kręgowce z okresu wczesnego syluru do późnego dewonu; innopancerne
Heterostraki (†Heterostraci) – grupa wymarłych bezżuchwowców wodnych zaliczanych do pteraspidokształtnych (†Pteraspidomorphi), obejmująca opancerzone kręgowce z okresu od wczesnego syluru (430 milionów lat temu) do późnego dewonu (370 milionów lat temu). Poznano około 300 gatunków kopalnych. Cechą charakterystyczną dla tej grupy są pojedyncze otwory skrzelowe w pancerzu na każdym boku zwierzęcia. Zewnętrzny pancerz składał się z płytek kostnych zawierających zębinę i aspidynę. Małe oczy były położone w grzbietowej części głowy. Osiągały maksymalnie 1,5 m długości, zwykle mniej.
SJP.pl
Wikipedia
występowanie w jednoodmianowej populacji rośliny kilku typów kwiatów, różniących się wysokością osadzenia pylników i znamion, stanowiące zabezpieczenie przed samozapylaniem się kwiatu; różnosłupkowość
Różnosłupkowość (heterostylia) – wytwarzanie na roślinie tego samego gatunku kwiatów dwupostaciowych (distylia) Czasami (rzadko) zdarzają się trójpostaciowe (tristylia).
U pierwiosnka np. istnieją dwa rodzaje kwiatów: w jednych kwiatach słupki są wyżej niż pręciki, w drugich odwrotnie. Kwiaty pierwiosnków mające długą rurkę kwiatową zapylane są zwykle przez motyle. Gdy motyl włoży swoją ssawkę do kwiatu o nisko osadzonych pręcikach, to pyłek przylepi się do górnej części ssawki. Pyłek ten zapyli kwiat o wysoko położonym słupku, gdy motyl przeleci na następny kwiat pierwiosnka.
SJP.pl
Wikipedia
nieprawidłowe położenie organów ciała
Heterotaksja (łac. situs ambiguus) – grupa zespołów wad wrodzonych charakteryzujących się nieprawidłowością ułożenia narządów jamy brzusznej i klatki piersiowej, determinacji stron ciała. Termin wprowadził Saint-Hilaire w 1836 roku.
SJP.pl
Wikipedia
przeprowadzanie procesu płciowego przez dwa odmienne typy grzybni tego samego gatunku
Heterotalizm, różnoplechowość – możliwość koniugacji między plechami tego samego gatunku, ale tylko wtedy, gdy należą one do dwóch różnych fizjologicznych typów, które oznacza się jako (+) i (–). Czasami mówi się o płciowości tych plech. Zewnętrznie plechy nie różnią się od siebie, jednak gdy spotkają się dwie plechy (+), lub dwie plechy (–) nie prowadzi to do powstawania zygospor.
SJP.pl
Wikipedia
w medycynie: przesunięcie organu lub jego części z pozycji właściwej
SJP.pl
Wikipedia
przeszczepianie tkanek lub organów z organizmu jednego gatunku na organizm innego gatunku; ksenotransplantacja, heteroplastyka
SJP.pl
przymiotnik od: heterotransplantacja
SJP.pl
organizm zdolny do syntezy związków organicznych jedynie z gotowych już związków dwutlenku węgla, np. węglowodanów, białek, lipidów itp.
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(1.1) biol. organizm cudzożywny
Heterotrofizm, cudzożywność (gr. héteros – inny. różny + gr. trophikós – odżywczy) – jeden z dwóch podstawowych (obok autotrofizmu) sposobów odżywiania się organizmów. Heterotrofy (organizmy cudzożywne) odżywiają się związkami organicznymi.
Ten sposób odżywiania dotyczy:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
żywienie się gotowymi związkami organicznymi pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego przez organizmy niezdolne do przeprowadzania fotosyntezy i chemosyntezy; heterotrofizm, cudzożywność
Heterotrofizm, cudzożywność (gr. héteros – inny. różny + gr. trophikós – odżywczy) – jeden z dwóch podstawowych (obok autotrofizmu) sposobów odżywiania się organizmów. Heterotrofy (organizmy cudzożywne) odżywiają się związkami organicznymi.
Ten sposób odżywiania dotyczy:
SJP.pl
Wikipedia
o organizmach zwierzęcych lub roślinnych: odżywiający się gotowymi związkami organicznymi pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego; cudzożywny
przymiotnik
(1.1) biol. zob. cudzożywny.
SJP.pl
Wiktionary
żywienie się gotowymi związkami organicznymi pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego przez organizmy niezdolne do przeprowadzania fotosyntezy i chemosyntezy; heterotrofia, cudzożywność
Heterotrofizm, cudzożywność (gr. héteros – inny. różny + gr. trophikós – odżywczy) – jeden z dwóch podstawowych (obok autotrofizmu) sposobów odżywiania się organizmów. Heterotrofy (organizmy cudzożywne) odżywiają się związkami organicznymi.
Ten sposób odżywiania dotyczy:
SJP.pl
Wikipedia
mający wyraźne zróżnicowanie typów nici, które spełniają różne funkcje; różnoniciowy
SJP.pl
bujność wzrostu w drugim pokoleniu
Heterozja (gr. hetérōsis – przekształcenie), wigor mieszańców, bujność mieszańców – zjawisko polegające na zwiększeniu wartości fenotypowej cech ilościowych pierwszego pokolenia mieszańców (F1) w odniesieniu do homozygotycznych rodziców.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) biol. genet. organizm posiadający jeden dominujący i jeden recesywny allel danego genu;
Heterozygota – organizm posiadający zróżnicowane allele tego samego genu (np. Aa), w tym samym locus w chromosomach homologicznych. Gamety osobnika heterozygotycznego mogą być różne, tzn. mogą zawierać zupełnie odmienny materiał genetyczny.
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
→ heteryk
SJP.pl
potocznie: heteroseksualistka
SJP.pl
potocznie: osoba heteroseksualna
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) środ. LGBT: osoba heteroseksualna
SJP.pl
Wiktionary
przestarzałe: obyczaj małżeństw zbiorowych
SJP.pl
1. ktoś mało znaczący, ubogi, byle kto;
2. dawniej: lichy koń, szkapina; dziś tylko w wyrażeniu: hetka-pętelka - ktoś mało znaczący, ubogi, byle kto
SJP.pl
potocznie: mężczyzna mało znaczący, mało wartościowy, taki, którego inni lekceważą
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ktoś biedny, z kim nikt się nie liczy, byle kto
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek sposobu
(1.1) gwara. całkowicie, zupełnie
Wiktionary
skrót od: hetman, hetmański
SJP.pl
najwyższy dowódca wojska polskiego i litewskiego do czasów rozbiorów
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) hist. wojsk. najwyższy dowódca stałych (zaciężnych) wojsk polsko-litewskich w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej od XV wieku do 1795 roku;
(1.2) hist. wojsk. obieralny przywódca Kozaków zaporoskich w XVI–XVII wieku
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
(2.1) szach. figura o możliwości poruszania w każdym kierunku;
Hetman (od czes. hejtman) – tytuł wojskowy rozpowszechniony na terenie Europy Wschodniej i Środkowej. W kontekście wojsk polsko-litewskich oznaczał najwyższych dowódców stałych (kwarcianych) w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej od XV wieku do 1795 roku. Formalnie nie podlegały mu wojska pospolitego ruszenia ani rejestrowe kozackie, podporządkowane własnemu dowodzeniu (regimentarze, atamani).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
hetmańszczyzna
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) hist. system autonomicznych rządów terytorialnych na Ukrainie
Hetmanat, Hetmańszczyzna (ukr. Гетьманщина), (1649–1764), zwane także Wojskiem Zaporoskim – w okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów system autonomicznych rządów terytorialnych na Ukrainie Naddnieprzańskiej, oparty na systemie demokracji wojennej Kozaków Zaporoskich, powstały w wyniku zawartej w roku 1649 ugody zborowskiej wojska zaporoskiego z królem Polski Janem II Kazimierzem Wazą i Rzecząpospolitą, potwierdzony w roku 1654 w ugodzie perejasławskiej pomiędzy wojskiem zaporoskim a carem rosyjskim Aleksym I i ponownie (w rozszerzonej formie) w unii hadziackiej (króla i Rzeczypospolitej z Kozaczyzną zaporoską, 1658).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
nazwisko
SJP.pl
być hetmanem, sprawować władzę hetmana
SJP.pl
→ hetman
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) przen. kobieta hetman, podniośle o przywódczyni
(1.2) pot. szkoła, klub lub instytucja, która przyjęła imię jednego z historycznych hetmanów
SJP.pl
Wiktionary
hetman z żoną
SJP.pl
żona hetmana
SJP.pl
dawniej: córka hetmana
SJP.pl
przymiotnik od: hetman (dowódca wojsk)
SJP.pl
1. związany z hetmanem, należący do hetmana;
2. gambit hetmański - jedno z podstawowych otwarć w szachach
przymiotnik relacyjny
(1.1) hist. wojsk. związany z osobą lub urzędem hetmana, dotyczący hetmana
(1.2) szach. związany z hetmanem, dotyczący hetmana
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) gw-pl|Kresy. łobuz
Wiktionary
okrzyk kierujący konia na prawo
wykrzyknik apelatywny
(1.1) gwara. rzad. komunikat dla konia: w prawo
SJP.pl
Wiktionary
starożytny lud zamieszkujący w drugim tysiącleciu p.n.e. wschodnie i centralne rejony Anatolii
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: Hetyci (lud indoeuropejski, który stworzył w drugim tysiącleciu przed naszą erą imperium na terenie Anatolii)
przymiotnik
(1.1) staroż. dotyczący Hetytów, ludu, który około XVII wieku p.n.e. stworzył potężne państwo z centrum w Hattusa w Anatolii
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(2.1) jęz. wymarły język z podrodziny anatolijskiej języków indoeuropejskich;
SJP.pl
Wiktionary
przysłówek
(1.1) na sposób hetycki, po hetycku
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co hetyckie; hetycki charakter czegoś
Wiktionary
członek starożytnego ludu zamieszkującego wschodnie i centralne rejony Anatolii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) etn. hist. członek starożytnego ludu indoeuropejskiego zamieszkującego Anatolię;
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) staroż. członkini starożytnego ludu indoeuropejskiego zamieszkującego Anatolię
Wiktionary
specjalista w dziedzinie hetytologii
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) specjalista w dziedzinie hetytologii
SJP.pl
Wiktionary
nauka zajmująca się badaniem dziedzictwa Hetytów
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) antrop. jęz. nauka badająca historię i kulturę starożytnego państwa Hetytów
Hetytologia – nauka z dziedziny nauk historycznych, zajmująca się dziejami starożytnego państwa Hetytów (XVII-XII w. p.n.e.), kulturą materialną i duchową Hetytów oraz ich językiem.
Jako początek hetytologii jako odrębnej nauki przyjmuje się rok 1915, kiedy to czeski uczony Bedřich Hrozný rozszyfrował pismo hetyckie z tabliczek odnalezionych w anatolijskim Boğazköy.
Do znanych polskich hetytologów zaliczali się m.in. Stefan Przeworski, Rudolf Ranoszek i Maciej Popko.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z hetytologią, dotyczący hetytologii
Wiktionary
minerał z grupy zeolitów, uwodniony glinokrzemian wapnia
Heulandyt – minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy zeolitów. Należy do grupy minerałów rzadkich.
Nazwa pochodzi od nazwiska niemieckiego kolekcjonera i handlarza minerałów, mieszkającego w Anglii J.H. Heulanda (1778–1856).
SJP.pl
Wikipedia
eureka, okrzyk radości po dokonaniu jakiegoś odkrycia
wykrzyknik
(1.1) „znalazłem!”, okrzyk radości po dokonaniu jakiegoś odkrycia lub znalezieniu rozwiązania problemu;
Heureka (z gr. εὕρηκα „znalazłem”) – wykrzyknienie radości, wydawane zwykle przy niespodziewanym wpadnięciu na jakiś pomysł (iluminacji), często kojarzone z odkryciami naukowymi.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
sposób organizowania nauki szkolnej
Heureza (gr. heúresis – odnalezienie) – sposób nauczania polegający na naprowadzaniu uczniów na właściwy tok rozumowania i doprowadzeniu do samodzielnego rozwiązania przez nich problemów.
Jedną z pierwszych osób używających heurezy był Sokrates. Metoda ta jest też często używana przez pedagogów sprzeciwiających się przekazywaniu uczniom suchych informacji.
SJP.pl
Wikipedia
dotyczący heurystyki; związany z heurystyką
przymiotnik
(1.1) związany z heurystyką; oparty na heurystyce
SJP.pl
Wiktionary
1. umiejętność wyszukiwania i zbierania materiałów historycznych
2. umiejętność wykrywania i kojarzenia ze sobą nowych faktów, które są pomocne w dochodzeniu do poznania nowych prawd
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) log. umiejętność wykrywania nowych faktów oraz znajdywania związków między faktami, zwłaszcza z wykorzystaniem hipotez;
(1.2) inform. pot. algorytm heurystyczny, czyli znajdujący przybliżone rozwiązanie problemu optymalizacyjnego.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
wiecznie zielone drzewo z rodziny wilczomleczowatych, z dorzecza Amazonki, o trójdzielnych liściach i niepozornych kwiatach zebranych w wiechy, wytwarzające w korze sok mleczny (lateks), służący do wyrobu naturalnego kauczuku; drzewo kauczukowe, kauczukowiec
SJP.pl
Wikipedia
piwo marki Heweliusz
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) liter. spolszczone nazwisko gdańskiego astronoma Johannesa Heveliusa;
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna
(2.1) hand. marka piwa
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
Miejscowości w USA:
Gminy w USA:
Wikipedia
[czytaj: hjulet-pakard] firma informatyczna i jej marka
HP Inc. (do 1 listopada 2015: Hewlett-Packard Company) – amerykańskie przedsiębiorstwo informatyczne z siedzibą w Palo Alto w Kalifornii, założone w 1939 r. W 2010 roku drugie pod względem obrotów przedsiębiorstwo informatyczne świata. Producent m.in. komputerów osobistych, serwerów, drukarek i urządzeń poligraficznych oraz dostawca usług IT.
SJP.pl
Wikipedia
banda, grupa złodziei, środowisko przestępcze; chewra
Hewra – polski zespół wykonujący muzykę z pogranicza cloud rapu, trapu i muzyki eksperymentalnej, założony w 2013 roku przez byłych członków JWP, rapera Fostera (jako Amen Pacierzu) oraz producenta Kubę O. (jako ₪). Grupa utworzyła bardzo blisko współpracujące kolektywy HEWRA MOBBYN (z Mobbyn) i The Hewra (z Zer022, G.R.A. i Tuzzą), a jej właściwy skład uzupełnili raper Młody Dron (ex-JWP, jako Meat) i raper-producent-wokalista Don Poldon (ex-Mobbyn) oraz rapujący grafik Zazamek.
SJP.pl
Wikipedia
duńska gra planszowa dla dwóch osób
Belgia:
Inne:
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) jeden z rodzajów bloków betonowych służących do budowy falochronów narzutowych i w ochronie brzegu morskiego
Wiktionary
nazwa zespołu
Hey – polski rockowy zespół muzyczny, założony w 1992 roku w Szczecinie. W 2017 zawiesił działalność i od tej pory wznawia ją tylko na rzecz sporadycznych koncertów. Jego obecny skład tworzą: wokalistka Katarzyna Nosowska, gitarzyści Marcin Żabiełowicz i Paweł Krawczyk, perkusista Robert Ligiewicz, basista Jacek Chrzanowski i klawiszowiec Marcin Macuk.
SJP.pl
Wikipedia
marka telefonii komórkowej w Polsce
Heyah – polska marka usług telefonii komórkowej, działającej w systemie prepaid. Operatorem sieci Heyah jest T-Mobile, do której należy także sieć T-Mobile Polska. Do 2009 roku Heyah oferowała jedynie karty SIM, doładowania i usługi, później uzupełniła ofertę o sprzedaż telefonów komórkowych. Logo Heyah jest stylizowany kształt pięciopalczastej dłoni (pierwotnie czerwony, obecnie wielokolorowy) uzupełniony nazwą sieci, dawniej stylizowaną na uliczne graffiti.
SJP.pl
Wikipedia
[czytaj: hejman] nazwisko
Heyman:
SJP.pl
Wikipedia
członek fanatycznej organizacji terrorystycznej w niektórych krajach arabskich
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) polit. libańska partia polityczna muzułmańskich szyitów;
Hezbollah (arab. حزب ﷲ, Ḥizb Allāh, „partia Boga”) – libańska partia polityczna radykalnych szyitów, utworzona w 1982. Od początku była wspierana i finansowana przez Iran, Syrię, a także przez dotacje jej zwolenników. Organizacja sama siebie określa jako „antyimperialistyczna”.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
jeden z najstarszych poetów greckich
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna
(1.1) liter. grecki epik;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przymiotnik dzierżawczy - należący do Hezjoda lub z nim związany
przymiotnik dzierżawczy
(1.1) należący do Hezjoda, będący jego własnością
SJP.pl
Wiktionary
mnich, wyznawca hezychazmu, mistycznego nurtu w chrześcijaństwie
SJP.pl
SJP.pl
SJP.pl
nurt mistyczno-ascetyczny w chrześcijaństwie wschodnim
Hezychazm (‘ησυχασμóς, hesychasmos; od greckiego ‘ησυχία, hēsychía – wyciszenie: w teologii rozumiane jako „nieprzerwana cześć i służba Bogu ”) – bizantyński nurt mistyczny, który osiągnął szczytowy rozwój i popularność w wieku XIV. Hezychaści twierdzili, że można odnaleźć zjednoczenie z Bogiem jedynie poprzez Chrystusa, praktykując cnoty i modlitwę. Głosili możliwość ujrzenia Światłości Bożej dzięki intensywnej modlitwie, kontemplacji i specyficznym praktykom ascetycznym, polegającym na wstrzymywaniu oddechu w trakcie modlitewnego wyciszenia. Ruch wzbudził poważne kontrowersje w Kościele greckim, gdzie tradycja zażartych sporów teologicznych (por. spory chrystologiczne, ikonoklazm) była długa. Ostatecznie jednak na kilku kolejnych synodach konstantynopolitańskich w połowie XIV wieku hezychazm odniósł trwałe zwycięstwo nad swymi przeciwnikami.
SJP.pl
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. wywodząca się ze średniowiecznego Bizancjum chrześcijańska praktyka modlitewna oparta na skupieniu i kontemplacji w ciszy i spokoju, dla osiągnięcia oderwania od doczesności i poświęcenia się Bogu
Wiktionary
dawniej: wahanie się, niezdecydowanie
SJP.pl
1. ochronne nakrycie głowy,
2. w architekturze: zwieńczenie wieży w formie stożka pokryte dachówkami lub blachą
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) zwykle usztywnione nakrycie głowy chroniące ją przed urazami;
(1.2) archit. obłe lub stożkowe zakończenie wieży;
Hełm – rodzaj uzbrojenia ochronnego osłaniającego głowę. Znany i użytkowany od starożytności po współczesność. Dawniej stanowiący element zbroi chroniący przed ciosami zadawanymi bronią białą (np. mieczem, włócznią) lub przed pociskami broni neurobalistycznej (np. łuku, kuszy). Współcześnie funkcjonujący jako standardowy element wyposażenia żołnierzy chroniący przed odłamkami i szrapnelami.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
owad o brązowym lub czarnym owalnym ciele, żyjący w skupiskach ludzkich; karaczan
Karaczany, hełmce (Blattodea, Blattoptera, Blattariae, Blattaria) – rząd owadów z przeobrażeniem niezupełnym, liczący około 4600 gatunków. Prowadzą ukryty tryb życia (kryptyczny), przeważnie nocny, są wszystkożerne.
Ciało zazwyczaj ciemno ubarwione (różne odcienie brązu i ciemnego brązu). Głowa jest prawie w całości ukryta pod tarczowatym i szerokim przedpleczem (stąd ich nazwa hełmce). Mają długie, wieloczłonowe i pokryte szczecinkami czułki. Przednia para skrzydeł jest silnie schitynizowana i ciemniejsza. Skrzydła z widocznym i gęstym użyłkowaniem. Tylna para skrzydeł jest zazwyczaj szeroka i błoniasta, w spoczynku ukryte pod pierwszą parą. Często spotykane są formy krótkoskrzydłe (brachypteria). Odnóża są długie i smukłe z długimi kolcami, pozwalają na szybki bieg. Odwłok jest szeroki, zakończony parą członowanych wyrostków odwłokowych (cerci). Samice czasem noszą przyczepiony do odwłoka kokon jajowy (ooteka).
SJP.pl
Wikipedia
mający kształt hełmu
SJP.pl
ptak z rodziny kaczek
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) ornit. nazwa systematyczna|Netta rufina|ref=tak., średni ptak wodny z upierzeniem głowy tworzącym puszysty hełm;
Hełmiatka, kaczka hełmiasta (Netta rufina) – gatunek średniej wielkości ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Nie wyróżnia się podgatunków. Nie jest zagrożony wyginięciem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
owad o brązowym lub czarnym owalnym ciele, żyjący w skupiskach ludzkich; karaczan
SJP.pl
rodzaj grzybów z rzędu łuszczeńcowców
Cudonia Fr. (hełmik) – rodzaj grzybów z rodziny hełmikowatych (Cudoniaceae). W Polsce występują 2 gatunki: Cudonia circinans i C. confusa.
SJP.pl
Wikipedia
wodny bezkręgowiec
SJP.pl
gatunek ptaka z rodziny wangowatych
Hełmodziób (Euryceros prevostii) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny wangowatych (Vangidae); endemit Madagaskaru. Zagrożony wyginięciem.
SJP.pl
Wikipedia
hełm z wmontowanymi słuchawkami i mikrofonem
Hełmofon – ochronne nakrycie głowy z wmontowanymi słuchawkami oraz z laryngofonami lub mikrofonem, jednocześnie umożliwiające łączność radiową lub telefoniczną w warunkach dużego hałasu zewnętrznego. Używany przez załogi samolotów, czołgów itp..
W przeciwieństwie do hełmu – hełmofon nie zapewnia ochrony przed odłamkami w bezpośredniej walce. Jego zadaniem jest zapewnienie ochrony przed uderzeniami w wystające elementy wyposażenia wewnątrz pojazdu.
SJP.pl
Wikipedia
o cechach hełmogwanowatych (rodzina jaszczurek)
Hełmogwanowate (Corytophanidae) – rodzina drapieżnych jaszczurek z infrarzędu Iguania w obrębie rzędu łuskonośnych (Squamata), powszechnie znanych pod nazwą bazyliszków - od nazwy najliczniejszego w gatunki rodzaju Basiliscus. Wcześniej były zaliczane do rodziny legwanowatych (Iguanidae). Badania wykazały, że są blisko spokrewnione z długonogwanowatymi (Polychrotidae).
SJP.pl
Wikipedia
o cechach hełmogwanowatych (rodzina jaszczurek)
SJP.pl
hełmogłowik czarny, hełmogłowik biały - gatunki ptaków z rodziny gorzykowatych
SJP.pl
ptak z rodziny dzioborożców
SJP.pl
rodzaj grzybów z rzędu pieczarkowców
Galerina Earle (hełmówka) – rodzaj grzybów należący do rodziny podziemniczkowatych (Hymenogastraceae).
SJP.pl
Wikipedia
przymiotnik od: hełm
SJP.pl