Żuaw

żołnierz piechoty francuskiej w Algierii 1830 r.


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) hist. żołnierz oddziału żuawów (1.2)

 (1.2) lm. żuawihist. nazwa formacji lekkiej piechoty francuskiej, występująca później także w innych rejonach;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żuawi

rzeczownik, liczba mnoga

 (1.1) hist. formacja piechoty lekkiej;


Żuawi – formacja lekkiej piechoty nosząca pierwotnie mundury pochodzenia arabskiego: krótki niebieski kaftan, bufiaste czerwone spodnie i fez z czerwonej wełny.

Określenie pochodzi od arabskiej nazwy jednego z plemion Kabylów, Zuawa – mieszkańców gór w Algierii, które współpracowało z Francuzami już od początku XIX wieku, widząc w tym korzyści polityczne.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Żuberek

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Żubrobizon

mieszaniec powstały ze skrzyżowania żubra z bizonem


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Żubroń

mieszaniec żubra i bydła domowego


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. mieszaniec żubra z bydłem domowym;


Żubroń – mieszaniec międzygatunkowy żubra oraz bydła domowego.

Pierwszy okaz został wyhodowany w 1847 przez Polaka, Leopolda Walickiego, w wyniku skrzyżowania byka żubra z krowami bydła domowego. Do 1859 uzyskał on 15 sztuk tych zwierząt, w tym jedynego na świecie płodnego samca w pierwszym pokoleniu. W latach 1905–1928 badania nad żubroniami kontynuowano w instytucie Askania Nowa w Związku Radzieckim – wyhodowano ich 28. W 1953 w płockim ogrodzie zoologicznym urodziły się cztery mieszańce. W 1958 prace podjął Zakład Badań Ssaków PAN w Białowieży i, krzyżując żubra (byka) z krowami rasy polskiej czerwonej i nizinnej czarno-białej, do 1976 uzyskał 71 zwierząt.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żubrować

oczyszczać ziarno zbóż w żubrowniku


Źródła:

SJP.pl

Żubróweczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) zdrobn. od: żubrówka


Źródła:

Wiktionary

Żubrowiny

obcięte ości ziarn roślin zbożowych


Źródła:

SJP.pl

Żubrowisko

obszar lasu wydzielony dla żubrów


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) leśn. leśna ostoja żubra


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żubrówka

1. gatunek trawy
2. polska wódka gatunkowa, wyrabiana z nalewu spirytusowego na suszonych źdźbłach tego gatunku trawy


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Hierochloë odorata|L.., gatunek trawy z rodziny wiechlinowatych;

 (1.2) bot. trawa z gatunku żubrówka (1.1)

 (1.3) spoż. aromatyzowana wódka destylowana na bazie żyta i wywaru z turówki wonnej;

 (1.4) pot. butelka żubrówki (1.3)



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żubrownik

część młocarni zbożowej, oczyszczająca ziarno z ości i plew


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) techn. roln. część składowa kombajnu lub młocarni


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żubrowski

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Żubrowy

żubr; żubrzy


przymiotnik

 (1.1) właściwy żubrowi, należący do żubra


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żubrzątko

pieszczotliwe zdrobnienie od: żubrzę


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zool. zdrobn. od: żubrzę


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żubrzę

młode żubra


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) zool. młode żubra


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żubrzy

żubr; żubrowy


przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący, odnoszący się do żubra

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do żubra


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żubrzyk

1. cielę żubra; żubrzę, żubrzątko;
2. zdrobnienie od: żubr


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) zool. leśn. młody żubr


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żubura

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) poznań. - zob. żybura.


Źródła:

Wiktionary

Żuć

gryźć coś powoli, rozgniatać zębami pokarm


czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

 (1.1) rozgniatać pokarm zębami; wolno coś gryźć


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żuchlów

Żuchlów – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie górowskim, w gminie Niechlów.


Źródła:

Wikipedia

Żuchlowianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żuchlowa


Źródła:

Wiktionary

Żuchlowianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żuchlowa


Źródła:

Wiktionary

Żuchlowski

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żuchlowa


Źródła:

Wiktionary

Żuchowicz

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Żuchowo

Żuchowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie lipnowskim, w gminie Skępe. W bezpośrednim sąsiedztwie przepływa rzeka Mień.


Źródła:

Wikipedia

Żuchowski

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Żuchwa

szczęka dolna


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) anat. ruchoma kość szkieletu czaszki;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żuchwiak

ryba okoniokształtna z podrzędu okoniowców


Źródła:

SJP.pl

Żuchwień

żuchwień głowacz - gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych


Źródła:

SJP.pl

Żuchwowce

przedstawiciel grupy kręgowców charakteryzujących się rozwiniętymi kośćmi szczęki; szczękowiec


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Żuchwowiec

przedstawiciel grupy kręgowców charakteryzujących się rozwiniętymi kośćmi szczęki; szczękowiec


Źródła:

SJP.pl

Żuchwowy

przymiotnik od: żuchwa


przymiotnik relacyjny

 (1.1) anat. związany z żuchwą, dotyczący żuchwy


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żuchłać

czasownik przechodni niedokonany

 (1.1) gw-pl|Śląsk Cieszyński. żuć


Źródła:

Wiktionary

Żucie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żuć.


Żucie – czynność fizjologiczna, polegająca na rozdrabnianiu pokarmu i mieszaniu go ze śliną. Żucie występuje powszechnie u ssaków, które mają ku temu odpowiednie, zróżnicowane zęby. U innych kręgowców (gady, ptaki, płazy, ryby) czynność ta nie jest powszechna.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Żucki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żuków (w Bialskopodlaskiem, Białostockiem i Konińskiem)

 (1.2) dotyczący Żuk (w Płockiem)


Źródła:

Wiktionary

Żuczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żuków (w Bialskopodlaskiem, Białostockiem i Konińskiem)

 (1.2) mieszkaniec Żuk (w Płockiem)


Źródła:

Wiktionary

Żuczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żuków (w Bialskopodlaskiem, Białostockiem i Konińskiem)

 (1.2) mieszkanka Żuk (w Płockiem)


Źródła:

Wiktionary

Żuczek

mały chrząszcz


Żuczek – jezioro w Polsce, położone w województwie pomorskim, w powiecie człuchowskim, w gminie Debrzno.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Żujka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) gwara. zool. odłykany i przeżuwany pokarm u zwierząt z podrzędu przeżuwaczy

 (1.2) daw. tytoń do żucia

 (1.3) pot. guma do żucia


Źródła:

Wiktionary

Żuk

1. chrząszcz z rodziny poświętnikowatych
2. samochód marki Żuk


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

 (1.1) ent. chrząszcz z rodziny poświętnikowatych;

 (1.2) pot. chrząszcz

 (1.3) mot. samochód marki Żuk


Nazwisko

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żukczyn

Żukczyn (kaszb. Żukczënò) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim, w gminie Pruszcz Gdański.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.


Źródła:

Wikipedia

Żukokształtne

nadrodzina chrząszczy z podrzędu wielożernych; blaszkorogie, żuki


Żukokształtne, żuki (Scarabaeoidea) syn. chrząszcze blaszkoczułkie (Lamellicornia) – nadrodzina chrząszczy z podrzędu wielożernych (Polyphaga). Jedyna nadrodzina serii lub infrarzędu Scarabaeiformia.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Żukow

nazwisko


Żukow – nazwa miejscowości oraz nazwisko pochodzące od rzeczownika pospolitego „żuk” (ros. жук)


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Żukowate

rodzina chrząszczy o około 19 tysiącach gatunków (w Polsce około 200), żyjących prawie na całej kuli ziemskiej (zwłaszcza w strefie tropikalnej); poświętnikowate


Niejednoznaczna nazwa dla rodziny chrząszczy. Dawniej odnoszona do Scarabaeidae. Współcześnie odnosić się może do:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Żukowaty

o cechach żukowatych (poświętnikowatych); poświętnikowaty


Źródła:

SJP.pl

Żukowce

rząd pajęczaków z podgromady roztoczy


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Żukowianin

1. mieszkaniec miasta: Żukowo;
2. mieszkaniec wsi: Żuków


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec wsi Żukowo

 (1.2) mieszkaniec wsi Żuków


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żukowianka

1. mieszkanka miasta: Żukowo;
2. mieszkanka wsi: Żuków


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka wsi Żukowo

 (1.2) mieszkanka wsi Żuków


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żukowice

1. wieś w województwie dolnośląskim;
2. wieś w województwie świętokrzyskim, gmina Nowy Korczyn


W Polsce:

Zobacz też: Nowe Żukowice, Stare Żukowice


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Żukowicki

Żukowice


przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żukowic


Patrz:Żukowice

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żukowiczanin

mieszkaniec Żukowic (wsi w Polsce)


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żukowic


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żukowiczanka

mieszkanka Żukowic (wsi w Polsce)


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żukowic


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żukowiec

przedstawiciel rzędu pajęczaków z podgromady roztoczy



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Żukówko

Miejscowości w Polsce i ich części
Jezioro w Polsce

Źródła:

Wikipedia

Żukowo

miasto w województwie pomorskim


rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

 (1.1) geogr. toponim, nazwa kilku miejscowości w Polsce;


Żukowo (kaszub. Żukòwò; niem. Zuckau, łac. Sucovia) – miasto nad Radunią w powiecie kartuskim w województwie pomorskim. Zaliczane do aglomeracji trójmiejskiej. Siedziba gminy Żukowo.

Według danych z 20 lipca 2020 Żukowo liczyło 8135 mieszkańców.

Wieś norbertanek żukowskich w województwie pomorskim w drugiej połowie XVI wieku.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żukowski

Żukowo


przymiotnik

 (1.1) dotyczący wsi Żukowo

 (1.2) dotyczący wsi Żuków



Patrz:Żukowo

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żul

1. pogardliwie: osoba z marginesu społecznego, bez stałego zatrudnienia, włócząca się po ulicach, nadużywająca alkoholu i budząca odrazę swoim zachowaniem i niechlujnym wyglądem; menel, lump, lumpiarz;
2. przestarzale: łobuz, chuligan


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) posp. pogard. pijak

 (1.2) posp. pogard.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żulczyk

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Żulenie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) odczasownikowy od|żulić.


Źródła:

Wiktionary

Żuleria

pogardliwie: osoby z marginesu społecznego, bez stałego zatrudnienia, włóczący się po ulicach, nadużywający alkoholu i budzący odrazę swoim zachowaniem i niechlujnym wyglądem; żulernia, żulia, żulerka, menelstwo, lumpiarstwo


Źródła:

SJP.pl

Żulerka

pogardliwie:
1. żul; lumpiara, menelka, żulica;
2. osoby z marginesu społecznego, bez stałego zatrudnienia, włóczący się po ulicach, nadużywający alkoholu i budzący odrazę swoim zachowaniem i niechlujnym wyglądem; żuleria, lumpiarstwo, żulia, żulernia, menelstwo;
3. sposób spędzania czasu właściwy takim osobom


Źródła:

SJP.pl

Żulernia

1.pogardliwie: osoby z marginesu społecznego, bez stałego zatrudnienia, włóczący się po ulicach, nadużywający alkoholu i budzący odrazę swoim zachowaniem i niechlujnym wyglądem; żuleria, lumpiarstwo, żulia, żulerka, menelstwo;
2. w gwarze uczniowskiej: tani, podły bar


Źródła:

SJP.pl

Żulerski

przymiotnik od: żul (np. żulerski stan, żulerski styl)


przymiotnik

 (1.1) dotyczący żuli, żulików


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żulia

pogardliwie: osoby z marginesu społecznego, bez stałego zatrudnienia, włóczący się po ulicach, nadużywający alkoholu i budzący odrazę swoim zachowaniem i niechlujnym wyglądem; żuleria, żulernia, żulerka, menelstwo. lumpiarstwo


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) posp. środowisko żuli, grupa żulików


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żulić

czasownik niedokonany

 (1.1) pot. żebrać


Źródła:

Wiktionary

Żulica

żul; żulerka, menelka, lumpiara


Źródła:

SJP.pl

Żulice

żul; żulerka, menelka, lumpiara


Żulice – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Telatyn. Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 852.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wieś stanowi sołectwo gminy Telatyn. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 371 mieszkańców.

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Podwyższenia Krzyża Świętego.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Żulicki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żulic


Źródła:

Wiktionary

Żuliczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żulic


Źródła:

Wiktionary

Żuliczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żulic


Źródła:

Wiktionary

Żulik

1. pospolicie: łobuz, chuligan;
2. rodzaj pieczywa


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) posp. pogard.;


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żulin

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. wieś w Polsce w województwie mazowieckim

 (1.2) geogr. wieś w Polsce w województwie lubelskim

 (1.3) geogr. wieś na Ukrainie



Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Żulinianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żulina


Źródła:

Wiktionary

Żulinianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żulina


Źródła:

Wiktionary

Żuliński

nazwisko


przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żulina


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żulowaty

przypominający zachowaniem żula


Źródła:

SJP.pl

Żupan

staropolski ubiór męski


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) rodzaj staropolskiego ubioru męskiego;

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (2.1) daw. średniowieczny urzędnik zarządzający w imieniu suwerena;



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żupanek

zdrobnienie od: żupan


Źródła:

SJP.pl

Żupania

okręg administracyjny podległy żupanowi


Komitat (z łac. commitatus; węg. vármegye, chorw. županija, słow. župa) – jednostka administracyjna pierwszego rzędu w podziale administracyjnym Węgier, odpowiadająca polskiemu województwu.

Podział terytorium Królestwa Węgier na komitaty zaczął się kształtować około X–XI wieku. Początkowo komitat był jednostką administracji centralnej (królewskiej). W czasach późnego średniowiecza, po osłabnięciu władzy królewskiej, komitat stał się jednostką administracji samorządowej (samorządu szlacheckiego). W 1914 r. Królestwo Węgier podzielone było na 64 komitaty.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Żupanik

zdrobnienie od: żupan


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) zdrobn. od żupan


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żupański

żupan


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z osobą lub urzędem żupana, dotyczący żupana


Patrz:żupan

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żupałek

żupałek ważkowaty - owad z rzędu sieciarek


Źródła:

SJP.pl

Żupniczy

żupnik, żupa


Patrz:żupnik, żupa

Źródła:

SJP.pl

Żupnik

w średniowieczu: zarządca kopalni soli


Żupnik (łac. zupparius salis) – w polskim górnictwie solnym i kruszcowym w XIII–XVIII w. urzędnik zarządzający rejonem górniczym w imieniu posiadacza zwierzchnich praw do górnictwa (regalia), również dzierżawca kopalni. Namiestnik żupnika był nazywany podżupnikiem lub podżupkiem; mógł on sprawować dozór bezpośredni nad żupami.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Żur

1. zakwas z chleba lub z mąki żytniej albo owsianej, będący podstawowym składnikiem zupy o tej samej nazwie;
2. zupa na zakwasie o tej samej nazwie


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. spoż. zupa o kwaskowatym smaku, gotowana na zakwasie, najczęściej żytnim;

 (1.2) kulin. naturalny zakwas do sporządzania żurku lub innych potraw

 (1.3) środ. przestępcze tanie wino owocowe


Żur (żurek, bywa także nazywany białym barszczem) – tradycyjna zupa kuchni polskiej, przyrządzana na zakwasie z chleba lub mąki, czasem na zakwasie z płatków owsianych, o charakterystycznym lekko kwaśnym smaku, podawana na gorąco. Słowo „żur” może oznaczać zupę lub sam zakwas do jej przyrządzania. Podobnie jest z nazwą „żurek”.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żurakowski

nazwisko


Żurakowski – polskie nazwisko.

Osoby o nazwisku Żurakowski

Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Żuralski

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Żurański

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Żuraw

1. duży ptak o popielatoczarnym upierzeniu, długich nogach i długiej szyi;
2. prymitywny przyrząd do wyciągania wody ze studni;
3. urządzenie dźwigowe stosowane w portach i w budownictwie


rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

 (1.1) astr. jeden z gwiazdozbiorów nieba równikowego;


Zoologia

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żurawczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żurawiec


Źródła:

Wiktionary

Żurawczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żurawiec


Źródła:

Wiktionary

Żurawi

żuraw; żurawiowy


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z żurawiem, dotyczący żurawia

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do żurawia, będący jego własnością

forma rzeczownika|rodzaj=męskozwierzęcy.

 (3.1) D. lm. od żuraw


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żurawianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żurawia


Źródła:

Wiktionary

Żurawianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żurawia


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Żurawica

nazwa kilku wsi w Polsce


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) geogr. nazwa kilku miejscowości w Polsce;


Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 3, w tym 2 podstawowe

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żurawicki

Żurawica


przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żurawicy lub Żurawicy Górnej

 (1.2) dotyczący Żurawiczek


Patrz:Żurawica

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żurawiczanin

mieszkaniec Żurawicy (wsi w Polsce)


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żurawicy lub Żurawicy Górnej

 (1.2) mieszkaniec Żurawiczek


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żurawiczanka

mieszkanka Żurawicy (wsi w Polsce)


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żurawicy lub Żurawicy Górnej

 (1.2) mieszkanka Żurawiczek


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żurawie

żuraw; żurawiowy


rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) pisklak żurawia



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żurawiec


Źródła:

Wikipedia

Żurawiecki

nazwisko


przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żurawiec


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żurawiejka

żartobliwy kuplet układany dla poszczególnych pułków kawalerii


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) liter. hist. charakterystyczny dla kawalerii polskiej i rosyjskiej krótki, żartobliwy kuplet układany dla poszczególnych pułków kawalerii oceniający ich wojenne losy z ironią i czarnym humorem;


Żurawiejka – krótki, najczęściej dwuwierszowy, żartobliwy kuplet układany dla poszczególnych pułków kawalerii, oceniający z ironią i czarnym humorem ich wojenne losy. Żurawiejki charakterystyczne były dla kawalerii polskiej oraz rosyjskiej.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żurawieniec

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 8, w tym 4 podstawowe

Źródła:

Wikipedia

Żurawik

wysięgnik współpracujący z wciągarką, służący do spuszczania lub podnoszenia łodzi ratunkowych, kotwicy, trapu itp.; szlupbelka


Żurawik, szlupbelka – urządzenie dźwigowe na pokładzie jednostki pływającej najczęściej służące do opuszczania i podnoszenia z powierzchni wody łodzi ratunkowej, łodzi inspekcyjnej, tratwy ratunkowej, pontonu, trapu oraz innych ciężkich przedmiotów.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Żurawina

roślina z rodziny wrzosowatych występująca w kilku gatunkach, której owocem są wysoko cenione jagody, w Polsce najbardziej pospolita żurawina błotna; owoc takiej rośliny


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Vaccinium|Hill.|sect=Oxycoccus|ref=tak., rodzaj krzewinek z rodziny wrzosowatych posiadająca jadalne jagody;

 (1.2) kulin. owoc żurawiny (1.1)


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żurawiniec

Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 12, w tym 4 podstawowe

Źródła:

Wikipedia

Żurawinisko

miejsce w lesie, gdzie rosną żurawiny


Źródła:

SJP.pl

Żurawinka

zdrobnienie od: żurawina


Żurawinka − szczyt i pasmo wzgórz na Pogórzu Bukowskim, pomiędzy dolinami Osławy na południu i Sanoczka na północy. Ciągnie się wałem o dość wyrównanej wysokości 600–650 m n.p.m. i długości ok. 8 km z południowego wschodu na północny zachód. W kierunku północnym odchodzi od niego kilka długich ramion aż do Niebieszczan, na południowy zachód przełęcz nad Wolą Piotrową oddziela go od Pasma Bukowicy.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Żurawinowy

przymiotnik od: żurawina


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z żurawiną, dotyczący żurawiny

 (1.2) zrobiony z owoców żurawin lub z ich dodatkiem

przymiotnik dzierżawczy

 (2.1) należący do żurawiny, będący jej częścią

przymiotnik jakościowy

 (3.1) czerwony w odcieniu owoców żurawiny


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żurawiowate

rodzina ptaków, doskonałych lotników o wysmukłych sylwetkach i długich nogach


Żurawie, żurawiowate, żurawie właściwe (Gruidae) – rodzina ptaków z rzędu żurawiowych (Gruiformes). Nazwą żurawie określa się też jedną z podrodzin tej rodziny (Gruinae).


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Żurawiowaty

o cechach żurawiowatych (rodzina ptaków)


Źródła:

SJP.pl

Żurawiowe

rząd ptaków neognatycznych


rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

 (1.1) syst. ornit. nazwa systematyczna|Gruiformes|Bonaparte|ref=tak., rząd ptaków z infragromady ptaków neognatycznych, nie posiadających wola;

forma przymiotnika.

 (2.1) M., B. i W. n. lp.; M., B. i W. lm nm. od: żurawiowy


Żurawiowe (Gruiformes) – rząd ptaków z podgromady ptaków nowoczesnych Neornithes. Obejmuje gatunki prowadzące naziemny tryb życia, zamieszkujące stepy, pustynie i półpustynie, bagna oraz lasy tropikalne. Występują na wszystkich kontynentach oprócz Antarktydy, wiele jako gatunki reliktowe. Stanowią grupę silnie zróżnicowaną, co powoduje, że niektóre rodziny bywają klasyfikowane w innych rzędach, a ich systematyka jest powodem kontrowersji.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żurawiowy

1. żuraw; żurawi;
2. o cechach żurawiowych (rząd ptaków)


przymiotnik relacyjny

 (1.1) związany z żurawiem (maszyną), dotyczący takiego żurawia


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żurawka

rodzaj roślin z rodziny skalnicowatych, występujący w ponad 50 gatunkach w Ameryce Północnej



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Żurawlów

Żurawlów – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Grabowiec

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Grabowiec.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Mikołaja w Grabowcu.


Źródła:

Wikipedia

Żurawlówka

wieś w Polsce


Żurawlówka – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie łosickim, w gminie Huszlew. Obok miejscowości przepływa niewielka rzeka Złota Krzywula, dopływ Krzny.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.

Miejsce urodzenia błogosławionego katolickiego, ks. Zygmunta Sajny.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Antoniego Padewskiego w Huszlewie.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Żurawnica


Źródła:

Wikipedia

Żurawno

1. osada w Polsce;
2. osiedle na Ukrainie


Żurawno (ukr. Журавно) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, rejonie stryjskim (do 17 lipca 2020 r. w rejonie żydaczowskim), nad Dniestrem.

Stacja kolejowa Żurawno, położona na linii Lwów – Czerniowce znajduje się około 11 km na północny wschód od wsi.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Żurawski

Żurawie


przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żurawia


Żurawski (f. Żurawska, pl. Żurawscy) – polskie nazwisko


Patrz:Żurawie

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żurczyn

Żurczyn – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim, w gminie Szubin.


Źródła:

Wikipedia

Żurek

zupa mączna


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) kulin. spoż. zupa na zakwasie z mąki żytniej lub owsianej;

 (1.2) przest. żart. zob. żurfiks.


Osoby o nazwisku Żurek:


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żurfiks

przestarzale: przyjęcie towarzyskie w określonym dniu tygodnia


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) przest. spotkanie towarzyskie w ustalonym dniu tygodnia


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żurkowski

nazwisko


Źródła:

SJP.pl

Żurnal

1. czasopismo poświęcone modzie, zamieszczające modele ubiorów; dawniej: każde czasopismo, zwłaszcza dziennik
2. ktoś ubrany według najnowszej mody; strój bardzo elegancki, modny


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) czasopismo związane tematycznie z modą

 (1.2) przest. określenie dla każdego czasopisma


Żurnal (fr. journal) – czasopismo poświęcone modzie, obficie ilustrowane modelami wzorów. Może zawierać również wielokrotnie złożone wkładki z cienkiego papieru z rysunkami wykrojów elementów ubrań.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żurnalista

książkowo: dziennikarz


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) książk. dziennikarz, publicysta


Żurnalista, właśc. Dawid Swakowski; ur. 23 kwietnia 1992) – polski dziennikarz, autor książek i przedsiębiorca, wcześniej raper i menedżer celebrytów.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żurnalistka

żurnalista


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. dziennikarka, publicystka


Patrz:żurnalista

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żurnalistyczny

żurnalistyka


przymiotnik

 (1.1) książk. dziennikarski


Patrz:żurnalistyka

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żurnalistyka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) książk. dziennikarstwo

 (1.2) prasa periodyczna


Źródła:

Wiktionary

Żurnalowość

sztuczność, nienaturalność


Źródła:

SJP.pl

Żurnalowy

przymiotnik od: żurnal


przymiotnik

 (1.1) książk. przym. od żurnal


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żurobice

Żurobice – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie siemiatyckim, w gminie Dziadkowice.

Wieś założona w dobrach królewskich. W 1536 nadana chorążemu drohickiemu Piotrowi Borychowskiemu.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.


Źródła:

Wikipedia

Żurok

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) gw-pl|Górny Śląsk. kulin. garnek na żur

 (1.2) gw-pl|Górny Śląsk. chusta zawiązana na głowie


Źródła:

Wiktionary

Żuromin

miasto w województwie mazowieckim


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy, nazwa własna

 (1.1) geogr. miasto w Polsce, w województwie mazowieckim;


Żuromin – miasto w Polsce położone w północno-zachodniej części województwa mazowieckiego, leżące na Równinie Raciąskiej. Pełni funkcję ośrodka administracyjnego i gospodarczego. Jest siedzibą powiatu obejmującego 6 gmin oraz siedzibą gminy miejsko-wiejskiej Żuromin. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa ciechanowskiego.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żurominczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żurominka


Źródła:

Wiktionary

Żurominczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żurominka


Źródła:

Wiktionary

Żurominecki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żurominka


Źródła:

Wiktionary

Żurominek

Żurominek – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie mławskim, w gminie Wiśniewo. Leży przy drodze wojewódzkiej nr 587.

Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Stanisława BM należącej do dekanatu strzegowskiego.


Źródła:

Wikipedia

Żurominianin

mieszkaniec Żuromina


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żuromina


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żurominianka

mieszkanka Żuromina


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żuromina


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żuromino

Żuromino (kaszub. Żëromino) – wieś w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie kartuskim, w gminie Stężyca.

Wieś położona na Kaszubach, na terenie Kaszubskiego Parku Krajobrazowego, przy szlaku wodnym „Kółko Raduńskie” nad Jeziorem Raduńskim Górnym.


Źródła:

Wikipedia

Żuromiński

Żuromin


przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żuromina, związany z Żurominem


Patrz:Żuromin

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żuromski

nazwisko



Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Żurowianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żurowej


Źródła:

Wiktionary

Żurowianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żurowej


Źródła:

Wiktionary

Żurowski

nazwisko


przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żurowej


Żurowski – polskie nazwisko.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żuwaczka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) ent. część narządu gębowego niektórych stawonogów;


Żuwaczka (łac. mandibula) − parzysta część narządu gębowego skorupiaków i tchawkowców (owadów, skrytoszczękich i wijów) należących do typu stawonogów. Posiadające je stawonogi łączone bywały w grupę żuwaczkowców. Żuwaczki służą do chwytania, rozrywania i rozdrabniania pokarmu pochodzenia roślinnego i zwierzęcego lub jako narząd chwytny do transportu obiektów.


Źródła:

Wiktionary oraz Wikipedia

Żuwakowate

rodzina morskich ryb z rzędu okoniokształtnych


Żuwakowate (Stromateidae) – rodzina morskich ryb okoniokształtnych (Perciformes). Niektóre gatunki, m.in. żuwak fiatola (Stromateus fiatola), są poławiane gospodarczo dla białego i smacznego mięsa.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Żuwin

1. rodzaj roślin z rodziny marzanowatych; Timonius;
2. rodzaj roślin z rodziny pieprzowatych; Chavica


Źródła:

SJP.pl

Żuwipalma

drzewo z rodziny palm uprawiane w Malezji, której owoce są źródłem arekoliny (silnie trującego alkaloidu); pinang, penang, palma betelowa, areka katechu


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) bot. nazwa systematyczna|Areca katechu., palma z rodziny arekowatych, uprawiana we wszystkich regionach międzyzwrotnikowych, w których występuje tradycja żucia betelu, zwłaszcza w Malezji;


Areka katechu (Areca catechu L.) – gatunek rośliny należący do rodziny arekowatych (Arecaceae), dawniej nazywanych palmowatymi (Palmaceae). Ma wiele nazw zwyczajowych: palma betelowa, palma kateszowa, pinang, żuwina, żuwna katechu, żuwipalma malajska, kapustna palma. Pochodzi z Filipin, jest uprawiana w krajach o klimacie tropikalnym.


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żuwka

1. staropolska nazwa polewki;
2. fragment jamy gębowej niektórych chrząszczy;
3. przestarzale: lek do żucia na wzmocnienie dziąseł


Źródła:

SJP.pl

Żuwna

gatunek palmy


Źródła:

SJP.pl

Żuwny

pieprz żuwny - krzew pnący z rodziny pieprzowatych; betel


Źródła:

SJP.pl

Żużel

1. grudki spieczonego popiołu;
2. wyścigi motocyklowe na torze żużlowym; speedway;
3. tor żużlowy


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) hutn. masa powstająca przy wytapianiu metali;

 (1.2) sport. pot. sport żużlowy, zawody motocyklowe;

 (1.3) sport. pot. tor, na którym odbywają się zawody w żużlu (1.2)

 (1.4) środ. wojsk. kaszanka



Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żużlarz

dawniej: robotnik hutniczy zajmujący się otrzymywaniem żużla wielkopiecowego, który powstawał przy wytapianiu rudy żelaza w wielkim piecu


Źródła:

SJP.pl

Żużlobeton

materiał budowlany będący efektem zmieszania cementu z żużlem


rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

 (1.1) bud. lekki beton z wypełniaczem w postaci żużla


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żużlobetonowy

przymiotnik od: żużlobeton


przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący żużlobetonu, związany z żużlobetonem, wykonany z żużlobetonu


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żużloblok

rzadko, w hutnictwie: jednolita bryła żużlu


Źródła:

SJP.pl

Żużlogips

materiał budowlany otrzymywany przez zmieszanie gipsu z rozkruszonym żużlem paleniskowym


Źródła:

SJP.pl

Żużlotwórczy

powodujący powstawanie żużlu; wytwarzający żużel


Źródła:

SJP.pl

Żużlować

usuwać żużel; odżużlać


Źródła:

SJP.pl

Żużlowanie

rzeczownik, rodzaj nijaki

 (1.1) hutn. usuwanie żużlu z rusztu paleniska


Źródła:

Wiktionary

Żużlowaty

przypominający żużel (materiał)


Źródła:

SJP.pl

Żużlowiec

zawodnik biorący udział w wyścigach motocyklowych na żużlu; speedwayowiec


rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) sport. zawodnik uprawiający sport żużlowy


Sport żużlowy, żużel (ang. motorcycle speedway, także speedway) – wyścigi motocyklowe na torach zbliżonych kształtem do elipsy, jedna z dyscyplin sportu motorowego. Na żużlu zawodnicy ścigają się w tzw. biegach, których liczba zależy od rodzaju zawodów (np. w zawodach indywidualnych – minimum 20 biegów, w meczu ligowym 2 drużyn – 15 biegów, w zawodach par – 21 biegów). W biegu zawodnicy wykonują cztery pełne okrążenia toru, ze startu wspólnego, zatrzymanego (spod taśmy startowej), jadąc zawsze w kierunku przeciwnym do kierunku ruchu wskazówek zegara (mówiąc popularnie: „w lewo”).


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żużlówka

potocznie:
1. motocykl żużlowy;
2. droga żużlowa


Źródła:

SJP.pl

Żużlowy

przymiotnik od: żużel


przymiotnik

 (1.1) dotyczący żużlu, wysypany żużlem, otrzymany z żużlu

 (1.2) sport. dotyczący wyścigów motocyklowych odbywających się na torze pokrytym żużlem


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żuława

obszar pokryty urodzajnymi madami


rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) geogr. obszar wytworzony przez akumulację osadów w delcie rzeki; charakteryzuje się bardzo urodzajnymi glebami madowymi;


Miejscowości i ich części w Polsce

Wg TERYT jest ich 2, w tym 1 podstawowa

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żuławczanin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żuławek

 (1.2) mieszkaniec Żuławki Sztumskiej


Źródła:

Wiktionary

Żuławczanka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żuławek

 (1.2) mieszkanka Żuławki Sztumskiej


Źródła:

Wiktionary

Żuławecki

przymiotnik

 (1.1) dotyczący Żuławek

 (1.2) dotyczący Żuławki Sztumskiej


Źródła:

Wiktionary

Żuławiak

osoba mieszkająca na żuławach


Źródła:

SJP.pl

Żuławianin

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

 (1.1) mieszkaniec Żuławy Wielkiej


Źródła:

Wiktionary

Żuławianka

rzeczownik, rodzaj żeński

 (1.1) mieszkanka Żuławy Wielkiej


Źródła:

Wiktionary

Żuławka

odmiana bydła typu mleczno-mięsnego


2 miejscowości w Polsce:


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia

Żuławowy

przymiotnik od: żuława


przymiotnik

 (1.1) przym. od żuława


Źródła:

SJP.pl
Wiktionary

Żuławski

Żuławy


przymiotnik relacyjny

 (1.1) dotyczący Żuławy Wielkiej


Żuławski (forma żeńska: Żuławska; liczba mnoga: Żuławscy) – polskie nazwisko.


Patrz:Żuławy

Źródła:

SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia

Żuławy

obszary wytworzone przez akumulację materiału rzecznego w deltach rzek, pokryte bardzo urodzajnymi glebami


Żuławy (kaszb. zëławie, niem. Werder) – obszary wytworzone przez akumulację materiału rzecznego w deltach rzek. Charakteryzują się bardzo urodzajnymi glebami. Są to zazwyczaj tereny podmokłe. W Polsce termin ten odnosi się głównie do obszaru Żuław Wiślanych.


Źródła:

SJP.pl
Wikipedia