dawniej: pierwszy stopień gamy C-dur; do
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) daw. muz. dźwięk „do” (C)
Indonezja:
Inne:
Zobacz też:
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
utwór poetycki w literaturze japońskiej; tanka
Uta – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Sardynia, w prowincji Cagliari.
Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwało 6676 osób, 49,8 os./km². Graniczy z Assemini, Capoterra, Decimomannu, Siliqua i Villaspeciosa.
SJP.pl
Wikipedia
gatunek japońskiej poezji
SJP.pl
spuszczać, ściągać pewną ilość płynu
SJP.pl
[czytaj: juta]
1. stan w USA;
2. jezioro położone w stanie o tej samej nazwie
rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna
(1.1) geogr. adm. stan w USA ze stolicą w Salt Lake City;
(1.2) geogr. adm. gmina w USA, w stanie Indiana
(1.3) geogr. jezioro w Wielkiej Kotlinie w USA;
Utah (wymowa: /ˈjuːtɑː/) – stan na środkowym zachodzie Stanów Zjednoczonych, leżący na obszarze Wielkiej Kotliny (północno-zachodnia część stanu) i Wyżyny Kolorado (południowo-wschodnia część). Graniczy na północy z Idaho i Wyoming, na wschodzie z Kolorado, na południowym wschodzie z Nowym Meksykiem (w jednym punkcie), na południu z Arizoną i na zachodzie z Nevadą. W dniu 4 stycznia 1896 roku prezydent Grover Cleveland proklamował Utah jako czterdziesty piąty stan Stanów Zjednoczonych.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
[czytaj: jutaraptor] teropod z rodziny dromeozaruów, żyjący we wczesnej kredzie około 125 milionów lat temu
Utahraptor – rodzaj teropoda z rodziny dromeozaurów (Dromaeosauridae). Obejmuje jeden gatunek – Utahraptor ostrommaysi.
SJP.pl
Wikipedia
utrzymać coś w tajemnicy; ukryć, zataić
SJP.pl
rzadkie: trzymać coś w tajemnicy; ukrywać, zatajać, taić
SJP.pl
otoczyć tajemnicą
SJP.pl
utrzymać coś w tajemnicy; ukryć, zataić
przymiotnik
(1.1) będący w utajeniu; trudny do zaobserwowania
SJP.pl
Wiktionary
rzadko: talent, uzdolnienie
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) obdarzony talentem
Wiktionary
bardzo mocno posypać coś białym pudrem (talkiem)
SJP.pl
Utamaro Kitagawa (jap. 喜多川 歌麿 Kitagawa Utamaro; ur. 1753, zm. 31 października 1806 w Edo) – japoński drzeworytnik i malarz z okresu Edo. Uważany za jednego z najlepszych twórców gatunku ukiyo-e. Najbardziej znany jest z tworzenia obrazów typu bijin ōkubi-e przedstawiających piękne kobiety.
Wikipedia
rzadko, potocznie: spędzić jakiś czas na tańczeniu; przetańczyć, przetańcować, przebalować
SJP.pl
1. nadawać czemuś charakter tańca;
2. sprawiać, że ktoś lepiej tańczy
SJP.pl
1. nadać czemuś charakter tańca;
2. sprawić, że ktoś lepiej tańczy
SJP.pl
1. nadać czemuś charakter tańca;
2. sprawić, że ktoś lepiej tańczy
SJP.pl
1. zbrojne starcie małych oddziałów wojskowych; potyczka;
2. sprzeczka, spór, kłótnia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) krótki, ostry konflikt słowny lub fizyczny
SJP.pl
Wiktionary
pieniądze uzyskane ze sprzedaży towarów w ciągu określonego czasu
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) ekon. łączny dochód ze sprzedaży towarów lub usług w określonym czasie;
Utarg – w ujęciu ekonomicznym to suma przychodów przedsiębiorstwa w pewnym okresie ze sprzedaży określonej ilości produktów (Q) po określonej cenie (P).
Utarg = cena x ilość sprzedanych produktów
W ujęciu rachunkowości utarg jest to suma wpływów gotówkowych brutto ze sprzedaży dóbr (towarów i usług) w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, w ustalonym okresie rozliczeniowym. Pojęcie utargu w rachunkowości nie jest tożsame z przychodem ze sprzedaży.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. ciągnąc, urwać coś;
2. potocznie: udźwignąć i zanieść gdzieś z trudem coś ciężkiego;
3. potocznie: zdobyć coś dzięki staraniom lub w wyniku podstępu
SJP.pl
1. uzyskać pewną sumę pieniędzy ze sprzedaży towarów;
2. targując się uzyskać obniżenie ceny towaru
SJP.pl
zwyczajowy, uświęcony tradycją
przymiotnik
(1.1) powszechnie przyjęty
SJP.pl
Wiktionary
przewracając wiele razy, ubrudzić, unurzać w czymś
SJP.pl
dawniej: pobrudzić czymś, umazać; utytłać
SJP.pl
steatralizować;
1. przerobić utwór niesceniczny na widowisko teatralne;
2. nadać czemuś cechy teatralne
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) rel. utensylia, naczynia liturgiczne
Utensylia (dawniej utensilia) – przedmioty potrzebne do wykonywania jakiejś czynności lub zajęcia; współcześnie – szeroko rozumiane narzędzia, przybory, sprzęt – akcesoria.
Określenie pochodzące z łac. utensilia – sprzęty, naczynia, narzędzia (od utensilis – użyteczny).
Wiktionary oraz Wikipedia
przedmioty, przybory potrzebne do wykonywania czegoś
rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga
(1.1) rel. naczynia liturgiczne
(1.2) współcz. posp. jakieś narzędzia, np. kuchenne
Utensylia (dawniej utensilia) – przedmioty potrzebne do wykonywania jakiejś czynności lub zajęcia; współcześnie – szeroko rozumiane narzędzia, przybory, sprzęt – akcesoria.
Określenie pochodzące z łac. utensilia – sprzęty, naczynia, narzędzia (od utensilis – użyteczny).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
domowy przyrząd, narzędzie
SJP.pl
dotyczący systemu pokrewieństwa opartego na zasadzie pochodzenia wyprowadzanego w linii żeńskiej; matrylinearny
SJP.pl
rodzaj cienkiej tkaniny noszonej w Polsce w XIV-XVII wieku; sukno uterfinowe
SJP.pl
w medycynie: ból macicy
SJP.pl
przyrząd umożliwiający badanie macicy
SJP.pl
badanie macicy
SJP.pl
przestarzałe: tęsknota, gorące pragnienie czegoś; niecierpliwość; dziś tylko w związku frazeologicznym: z utęsknieniem - z niecierpliwością, z upragnieniem
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) przest. tęsknota za kimś lub czymś; niecierpliwość
(1.2) daw. odczasownikowy od|utęsknić.
SJP.pl
Wiktionary
dawniej, dziś poetycko: upragniony, wyczekiwany
SJP.pl
podgrupa języków kaukaskich
SJP.pl
skrótowiec w funkcji rzeczownika rodzaju nijakiego
(1.1) = adm. Urząd Transportu Kolejowego;
(1.2) = eduk. urządzenia techniki komputerowej (przedmiot zajęć szkolnych)
Wiktionary
1. tkając, wykonać coś;
2. wypełnić dziury itp. w celu zabezpieczenia czegoś przed zimnem, wodą itp.; uszczelnić, zatkać;
3. potocznie: powtykać, poustawiać; upchać;
4. przestarzałe: poprzetykać czymś tkaninę
czasownik przechodni
(1.1) dokonany od|utykać.
(1.2) tkając stworzyć coś
SJP.pl
Wiktionary
język nowoindoaryjski używany we wschodnich Indiach; orija; odri
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) jedna z asan; pozycja stojąca, w której nogi są ugięte, pośladki nisko, ręce wyprostowane w górze, w jednej linii z kręgosłupem
Wiktionary
1. zatrzymać się, nie móc się dalej poruszać;
2. przenośnie: zaciąć się;
3. potocznie: osiąść, zatrzymać się gdzieś (zwłaszcza na przekór swoim ambicjom, planom itp.)
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. utykać)
(1.1) dokonany od|utykać.
SJP.pl
Wiktionary
zaklinować się, uwięznąć, utknąć
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. tkwić)
(1.1) dokonany od|tkwić.
SJP.pl
Wiktionary
zaklinować się, uwięznąć, utknąć
SJP.pl
1. potocznie: farbować włosy na blond;
2. powodować przyłączanie się tlenu do związku chemicznego lub pierwiastka;
3. zwiększać wartościowość pierwiastka chemicznego wchodzącego w skład związku;
4. utleniać się - łączyć się chemicznie z tlenem
czasownik przechodni niedokonany (dk. utlenić)
(1.1) chem. powodować reakcję chemiczną poprzez łączenie z tlenem lub innym utleniaczem, który przyjmuje elektrony oddawane przez dany pierwiastek (zatem wzrasta wartościowość tego pierwiastka)
(1.2) fryzj. pot. rozjaśniać włosy utleniaczem
czasownik zwrotny niedokonany utleniać się (dk. utlenić się)
(2.1) chem. ulegać utlenianiu - łączyć się z tlenem w reakcji chemicznej
(2.2) fryzj. pot. rozjaśniać sobie włosy utleniaczem
SJP.pl
Wiktionary
związek chemiczny oddający łatwo tlen i powodujący utlenianie innych substancji; oksydant, środek utleniający
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) chem. substancja chemiczna, która ma zdolność utleniania innych substancji (sama ulegając redukcji, czyli przyjmując elektrony)
Utleniacz – pierwiastek lub związek chemiczny (oznaczany symbolem [O]), będący w analizowanej reakcji redoks akceptorem (przyjmującym) elektronów. Utleniacze w reakcjach zmniejszają swój stopień utlenienia (ulegają redukcji) i jednocześnie powodują jego wzrost w pozostałych produktach reakcji (ulegających utlenieniu).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest utlenialne
(1.2) ekol. ilość tlenu potrzebna do utlenienia substancji organicznych zawartych w wodzie
Wiktionary
mający właściwość utleniania się; łączący się łatwo chemicznie z tlenem
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|utleniać.
Utlenianie, oksydacja – reakcja chemiczna, w której atom przechodzi z niższego stopnia utlenienia na wyższy, co jest równoważne z oddaniem elektronów.
Nazwa ta ma charakter umowny, gdyż każdej reakcji utleniania musi towarzyszyć reakcja redukcji. Łącznie taki proces nazywa się reakcją redoks (redukcja + oksydacja).
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|utlenić.
Utlenianie, oksydacja – reakcja chemiczna, w której atom przechodzi z niższego stopnia utlenienia na wyższy, co jest równoważne z oddaniem elektronów.
Nazwa ta ma charakter umowny, gdyż każdej reakcji utleniania musi towarzyszyć reakcja redukcji. Łącznie taki proces nazywa się reakcją redoks (redukcja + oksydacja).
Wiktionary oraz Wikipedia
proces wysycenia krwi tlenem, w wyniku którego powstaje oksyhemoglobina
SJP.pl
nasycony tlenem
SJP.pl
Utniki – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie kozienickim, w gminie Grabów nad Pilicą. Dawniej w województwie Radomskim , Kieleckim i Sandomierskim
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego.
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Świętej Trójcy w Grabowie nad Pilicą.
Przypisy
Wikipedia
skrótowiec, rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) = transp. urządzenie transportu osobistego
Wiktionary oraz Wikipedia
1. dawniej: wał w krośnie do nawijania utkanego materiału;
2. wątek tkaniny
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) stpol. ucieczka
SJP.pl
Wiktionary
1. umrzeć przez zanurzenie w wodzie; utopić się;
2. zagłębić, skryć się w czymś;
3. zagubić się gdzieś;
4. zostać czymś zaabsorbowanym
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. tonąć)
(1.1) zginąć przez zanurzenie się w wodzie i uduszenie się
(1.2) opaść na dno
(1.3) zagłębić się w coś
(1.4) skryć się w czymś
(1.5) zagubić się w ogromie czegoś
(1.6) zostać czymś zafascynowanym lub zaabsorbowanym
(1.7) pławić się w czymś
SJP.pl
Wiktionary
1. umrzeć przez zanurzenie w wodzie; utopić się;
2. zagłębić, skryć się w czymś;
3. zagubić się gdzieś;
4. zostać czymś zaabsorbowanym
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|utonąć.
Utonięcie – rodzaj uduszenia gwałtownego, do którego dochodzi na skutek zablokowania dróg oddechowych płynem, najczęściej wodą.
Skutkiem tonięcia są zmiany w płucach (rozedma wodna płuc) oraz tzw. „grzybek piany” wydobywający się z ust lub nosa. W przypadku zwłok dłużej przebywających w wodzie naskórek staje się biały, pofałdowany i matowy (tzw. „skóra praczek”).
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
podstępny demon wodny z wierzeń słowiańskich, często mylony z topielcem; utopiec
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. lud. utopiec
Utopiec (lokalnie znany jako topic, topnik, topielec, utopnik, utoplec, utopek, topek, waserman) – zły i podstępny demon wodny z wierzeń słowiańskich, często utożsamiany z wodnikiem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
kiełbaska w marynacie podobna do serdelka, popularna czeska przekąska
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) kulin. czeska przekąska, marynowana w zalewie octowej kiełbaska;
Utopenec (cz. dosł. „topielec”, lm utopenci albo utopence) – popularna czeska przekąska, serdelkowate kiełbaski w marynacie.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. nierealny ideał szczęśliwego społeczeństwa;
2. ideologia głosząca utworzenie takiego społeczeństwa;
3. utwór fantastyczny opisujący życie idealnej społeczności;
4. pomysł niemożliwy do zrealizowania; mrzonka
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) filoz. nie biorący pod uwagę możliwości realizacji ideał szczęśliwego społeczeństwa, ideał doskonałego ustroju politycznego
(1.2) pomysł, którego nie można zrealizować; coś nierealnego
(1.3) liter. film. szt. rodzaj konwencji dydaktyczno-fantastycznej w literaturze i innych dziedzinach sztuki
Utopia – projekt lub przedstawienie idealnego ustroju politycznego, opierającego się na sprawiedliwości, solidarności i równości. Pierwsze utopie powstały w starożytności, np. dialog Państwo Platona.
Termin „utopia” pochodzi od łacińskiego tytułu eseju Utopia (1516) Tomasza More’a (Morusa). Tytuł dzieła Morusa nie jest jednoznaczny, ponieważ mógł zostać utworzony zarówno od greckiego outopos (gr. ou – „nie”, topos – „miejsce”, nie-miejsce, miejsce, którego nie ma, nieistniejące), jak i od eutopia (dobre miejsce). Można przypuszczać, że ta dwuznaczność była przez Morusa zamierzona.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
1. zabić przez zanurzenie w wodzie;
2. zagłębić coś w czymś;
3. książkowe: wbić głęboko, np. nóż; zatopić;
4. utopić się - umrzeć przez zanurzenie w wodzie; utonąć
czasownik przechodni dokonany (ndk. topić)
(1.1) dokonany od|topić.
czasownik zwrotny dokonany utopić się (ndk. topić się)
(2.1) dokonany od|topić się.
SJP.pl
Wiktionary
podstępny demon wodny z wierzeń słowiańskich, często mylony z topielcem; utopek
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) lud. mitsłow. demon wodny;
Utopiec (lokalnie znany jako topic, topnik, topielec, utopnik, utoplec, utopek, topek, waserman) – zły i podstępny demon wodny z wierzeń słowiańskich, często utożsamiany z wodnikiem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
przysłówek
(1.1) w sposób utopijny
Wiktionary
nierealność jakiejś idei, koncepcji itp.
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) cecha tego, co utopijne
SJP.pl
Wiktionary
związany z utopią, mający cechy utopii
przymiotnik jakościowy
(1.1) właściwy utopii, niemożliwy do urzeczywistnienia
SJP.pl
Wiktionary
1. marzyciel, fantasta;
2. zwolennik socjalizmu utopijnego
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) człowiek mający nierealne pomysły; marzyciel, fantasta
(1.2) zwolennik utopii z socjalizmu utopijnego
SJP.pl
Wiktionary
1. marzycielka, fantastka;
2. zwolenniczka socjalizmu utopijnego
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) kobieta mająca nierealne pomysły; marzycielka, fantastka
(1.2) zwolenniczka utopii
SJP.pl
Wiktionary
dotyczący utopizmu
przymiotnik
(1.1) związany z utopizmem, charakteryzujący się utopizmem
SJP.pl
Wiktionary
1. skłonność do opierania życia na nierealnych, idealistycznych koncepcjach;
2. nierealistyczne poglądy, marzenia
rzeczownik, rodzaj męski
(1.1) skłonność do opierania się na utopiach
(1.2) utopijne poglądy, plany i marzenia
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. lud. utopiec
Utopiec (lokalnie znany jako topic, topnik, topielec, utopnik, utoplec, utopek, topek, waserman) – zły i podstępny demon wodny z wierzeń słowiańskich, często utożsamiany z wodnikiem.
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. torować)
(1.1) umożliwić przejście lub przejazd poprzez usunięcie przeszkód
(1.2) umożliwić osiągnięcie wyznaczonego celu
(1.3) przyczynić się do rozwoju lub zaistnienia czegoś
Wiktionary
dawniej: uznawać za towarzysza, zostawać współuczestnikiem czegoś
SJP.pl
1. stwierdzać tożsamość, identyczność kogoś lub czegoś z kimś albo czymś innym;
2. utożsamiać się:
a) uważać się za kogoś tożsamego z kimś innym; identyfikować się z kimś;
b) rzadko: być uznawanym za to samo
czasownik
(1.1) stwierdzać tożsamość, identyczność; uznawać za przedstawiciela grupy, za tę samą osobę
czasownik zwrotny utożsamiać się
(2.1) …z czymś / kimś / grupą – myśleć, że się jest kimś, członkiem narodu, społeczności, grupy
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|utożsamiać.
Wiktionary
1. stwierdzić tożsamość, identyczność kogoś lub czegoś z kimś albo czymś innym;
2. utożsamić się:
a) uznać się za kogoś tożsamego z kimś innym; zidentyfikować się z kimś;
b) rzadko: być uznanym za to samo
SJP.pl
Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy imienia Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy
SJP.pl
dawniej: przestawać coś mieć, zostawać pozbawionym kogoś lub czegoś; tracić
SJP.pl
SJP.pl
możliwy do utracenia
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|utrącać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|utracić.
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) przestać być posiadaczem jakiejś rzeczy
(1.2) przestać być posiadaczem jakiejś cechy
Wiktionary
człowiek lekkomyślnie wydający pieniądze; hulaka; lekkoduch
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) książk. rozrzutny i używający życia mężczyzna
SJP.pl
Wiktionary
kobieta lekkomyślnie wydająca pieniądze
SJP.pl
lekkomyślne szafowanie pieniędzmi, majątkiem
SJP.pl
związany z utracjuszem lub utracjuszostwem; rozrzutny (np. utracjuszowski sposób bycia)
SJP.pl
nazwisko
SJP.pl
Wikipedia
nadawać cechy tragizmu, dramatyczności; dramatyzować
SJP.pl
nadać cechy tragizmu, dramatyczności; udramatyzować
SJP.pl
Utrakwiści, także kalikstyni (z łac. calix „kielich”) – pierwotnie określenie wszystkich husytów, później umiarkowany ich odłam z głównym ośrodkiem życia religijnego w Pradze.
Utrakwiści rekrutowali się z mieszczaństwa i rycerstwa. W odróżnieniu od radykalnych ruchów husyckich stawiali na umiarkowaną społecznie i politycznie reformę kościelną. Ich program zakładał:
Wikipedia
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) rel. w katolicyzmie: zwolennik utrakwizmu, czyli komunii pod dwiema postaciami
(1.2) hist. pierwotnie każdy członek ruchu husyckiego, później tylko tych umiarkowanych
Utrakwiści, także kalikstyni (z łac. calix „kielich”) – pierwotnie określenie wszystkich husytów, później umiarkowany ich odłam z głównym ośrodkiem życia religijnego w Pradze.
Utrakwiści rekrutowali się z mieszczaństwa i rycerstwa. W odróżnieniu od radykalnych ruchów husyckich stawiali na umiarkowaną społecznie i politycznie reformę kościelną. Ich program zakładał:
Wiktionary oraz Wikipedia
SJP.pl
1. dwojaki;
2. posługujący się dwoma językami
przymiotnik
(1.1) dwojaki
(1.2) który posługuje się dwoma językami
(1.3) hist. rel. związany z utrakwistami
SJP.pl
Wiktionary
wprowadzać elementy utrakwizmu (systemu kształcenia lub doktryny religijnej)
SJP.pl
1. doktryna religijna i społeczna utrakwistów;
2. system nauczania z użyciem dwu języków wykładowych;
3. system kształcenia w dawnych pruskich gimnazjach, łączący nauczanie języków starożytnych i historii z przedmiotami matematyczno-przyrodniczymi
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. utransparentnić)
(1.1) sprawiać, że jakieś działanie staje się jawniejsze
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. utransparentniać)
(1.1) sprawić, że jakieś działanie stało się jawniejsze
Wiktionary
gnębić; dawniej:
1. przyprawiać kogoś o zmartwienie, troskę; trapić, zasmucać, martwić, przygnębiać;
2. sprawiać komuś cierpienie fizyczne lub psychiczne; udręczać, pognębiać;
3. utrapiać się:
a) pogrążać się w smutku, troskach; trapić się, zasmucać się, martwić się, troskać się;
b) doznawać cierpienia fizycznego lub psychicznego; udręczać się
SJP.pl
zgnębić; dawniej:
1. przyprawić kogoś o zmartwienie, troskę; strapić, zasmucić, zmartwić, przygnębić;
2. sprawić komuś cierpienie fizyczne lub psychiczne; udręczyć, pognębić;
3. utrapić się:
a) pogrążyć się w smutku, troskach; strapić się, zasmucić się, zmartwić się zatroskać się;
b) doznać cierpienia fizycznego lub psychicznego; udręczyć się
SJP.pl
kłopot, zmartwienie; troska, udręka, zgryzota
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|utrapić.
(1.2) kłopot, problem, zgryzota, zmartwienie
SJP.pl
Wiktionary
potocznie: człowiek przez którego ma się kłopoty, utrapienia
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) osoba nieznośna, sprawiająca innym kłopoty
SJP.pl
Wiktionary
sprawiający ciągle kłopoty
Utrapiony (stylizowany zapis uTRAPiony) – drugi album solowy polskiego rapera Buczera. Wydawnictwo ukazało się 20 września 2013 roku nakładem wytwórni muzycznej Step Records. Produkcji nagrań podjęli się Juicy, Świerzba, MeloBeats, Johnny Beats, AiFa, Aglofellaz oraz S.S.Z. Wśród gości na płycie znaleźli się m.in. Bonson, Kobra, Kroolik Underwood, Zeus, VNM oraz Bezczel.
Nagrania dotarły do 33. miejsca zestawienia OLiS.
SJP.pl
Wikipedia
fakt, że się przestało coś posiadać
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) książk. fakt, że ktoś został pozbawiony kogoś lub czegoś
Utrata – rzeka w województwie mazowieckim na Równinie Łowicko-Błońskiej, prawy dopływ Bzury. Ma około 76,5 km długości oraz powierzchnię dorzecza 792 km². Źródłami Utraty są dwie nikłe strugi na wysokości 160 m nad poziomem morza w okolicach Ojrzanowa (źródła w dolinie wsi Ojrzanów-Towarzystwo, Lisówek i Zaręby g. Żabia Wola). Ujście znajduje się na wysokości 69 m nad poziomem morza.
Nad rzeką rozegrała się bitwa pod Raszynem.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
dotyczący Utrechtu, miasta w Holandii
przymiotnik relacyjny
(1.1) związany z Utrechtem
SJP.pl
Wiktionary
rodzaj aksamitu używany dawniej na obicia mebli
Utrecht – miasto w środkowej Holandii nad kanałem Amsterdam-Ren, ośrodek administracyjny prowincji Utrecht.
SJP.pl
Wikipedia
mieszkaniec Utrechtu
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mieszkaniec Utrechtu
SJP.pl
Wiktionary
mieszkanka Utrechtu
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) mieszkanka Utrechtu
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: układać włosy w loki
SJP.pl
przestarzale: ułożyć włosy w loki, zrobić fryzurę; ufryzować
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. staranie
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. nieborak, oferma
Wiktionary
wieś w Polsce
Utrówka – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Międzyrzec Podlaski.
Wieś była własnością starosty guzowskiego i nowomiejskiego Stanisława Opalińskiego, leżała w województwie podlaskim w 1673 roku. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.
SJP.pl
Wikipedia
stwarzać trudności, przeszkody, czynić trudnym
czasownik przechodni niedokonany (dk. utrudnić)
(1.1) sprawiać trudność, czynić coś trudniejszym
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|utrudniać.
Wiktionary
stworzyć trudności, przeszkody, uczynić trudnym
czasownik przechodni dokonany (ndk. utrudniać)
(1.1) dokonany od|utrudniać.
SJP.pl
Wiktionary
stworzyć trudności, przeszkody, uczynić trudnym
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) to, co utrudnia wykonanie czegoś
(1.2) odczasownikowy od|utrudnić.
SJP.pl
Wiktionary
zmęczyć, znużyć
SJP.pl
zmęczyć, znużyć
SJP.pl
potocznie:
1. zabijać, uśmiercać;
2. niszczyć, zaprzepaszczać
SJP.pl
potocznie:
1. zabić, uśmiercić;
2. zniszczyć coś, zaprzepaścić
SJP.pl
potocznie:
1. utrzymać się przez pewien czas; przetrwać, wytrwać;
2. o czasie: upłynąć, minąć;
3. trwając, zająć pewien czas; potrwać
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. utrwalić)
(1.1) nadawać trwałość, sprawiać że coś staje się trwałe, niezmienne
(1.2) techn. zapisywać na nośniku celem późniejszego odczytania lub odtworzenia
(1.3) przedstawiać w formach literatury lub sztuki wycinek rzeczywistości
(1.4) starać się dobrze zachować w pamięci, ucząc się, powtarzając materiał
(1.5) fot. nadawać trwałość zdjęciom poprzez zastosowanie właściwych odczynników
czasownik zwrotny niedokonany utrwalać się (dk. utrwalić się)
(2.1) stawać się trwalszym, ugruntowywać się, utwierdzać się
Wiktionary
1. substancja chemiczna służąca do utrwalania farb, perfum itp.;
2. w fotografice: roztwór do utrwalania naświetlonych i wywołanych materiałów fotograficznych;
3. we fryzjerstwie: płyn, którym się naciera włosy po trwałej ondulacji w celu jej utrwalenia;
4. żartobliwie o piwie pitym po wódce;
5. potocznie o kimś, kto utrwala, umacnia istniejący stan rzeczy
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) substancja, która utwala jakiś proces chemiczny lub fizyczny
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(2.1) rzad. osoba, która utwala jakiś proces społeczny
Utrwalacz – kąpiel fotograficzna, w której następuje utrwalenie obrazu naświetlonego i wywołanego na materiale światłoczułym (np. filmie lub papierze fotograficznym) poprzez trwałe pozbawienie tego materiału właściwości światłoczułych, zapewniając obojętność na działanie promieniowania.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|utrwalać.
Utrwalanie – jeden z procesów fotograficznych sprawiający, że materiał fotograficzny nie będzie już reagował na światło.
Utrwalanie polega na rozpuszczeniu i usunięciu z materiału fotograficznego substancji światłoczułej, czyli chlorku, bromku i jodku srebra. Składniki utrwalacza tworzą z trudno rozpuszczalnymi solami srebra tak zwane związki zespolone – łatwo rozpuszczalne w wodzie. Istnieje wiele związków i mieszanin o działaniu utrwalającym, np. woda amoniakalna, która nadaje się jednak tylko do rozpuszczania chlorku srebra. Tak więc może być ona użyta jedynie do materiałów chlorosrebrowych, bez domieszek bromku i jodku srebra. Innym związkiem utrwalającym jest cyjanek potasu (lub sodu). Rozpuszcza on wszystkie trzy sole srebra, jednak nie jest powszechnie stosowany ze względu na niebezpieczeństwo zatrucia. Najpopularniejszym utrwalaczem jest roztwór tiosiarczanu sodu. Jego reakcja z bromkiem srebra (utrwalanie) wygląda następująco:
Wiktionary oraz Wikipedia
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|utrwalić.
Wiktionary
1. nadać czemuś trwałość;
2. upamiętnić w utworze, dziele sztuki;
3. zarejestrować dźwięk lub obraz;
4. zachować w pamięci;
5. wypłukać materiał światłoczuły z bromku srebra
czasownik przechodni dokonany (ndk. utrwalać)
(1.1) dokonany od|utrwalać.
czasownik zwrotny dokonany utrwalić się (ndk. utrwalać się)
(2.1) dokonany od|utrwalać się.
SJP.pl
Wiktionary
maszyna introligatorska z wibratorem stosowana do wyrównywania zadrukowanych lub czystych arkuszy w stosie przed dalszą ich obróbką
SJP.pl
utrząsnąć;
1. trzęsąc, ścieśnić;
2. wstrząsając, zrzucić część czegoś;
3. zmęczyć trzęsieniem;
4. utrząść się:
a) ułożyć się ciaśniej wskutek trzęsienia;
b) zmęczyć się wstrząsami podczas jazdy;
c) przenośnie: unormować się, ułożyć się
SJP.pl
utrząść;
1. trzęsąc, ścieśnić;
2. wstrząsając, zrzucić część czegoś;
3. zmęczyć trzęsieniem;
4. utrząsnąć się:
a) ułożyć się ciaśniej wskutek trzęsienia;
b) zmęczyć się wstrząsami podczas jazdy;
c) przenośnie: unormować się, ułożyć się
SJP.pl
1. rozdrobnić za pomocą tarki; rozetrzeć
2. przestarzale: wyczyścić z brudu przez potarcie, wytrzeć, obetrzeć
3. dawniej: uczynić gładkim poprzez tarcie
4. utrzeć się:
a) stać się powszechnym; upowszechnić się
b) rzadko: zostać utartym
czasownik przechodni dokonany (ndk. ucierać)
(1.1) dokonany od|ucierać.
SJP.pl
Wiktionary
bijąc, trzepiąc, rozmieszać, rozbić na drobne cząsteczki; roztrzepać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|utrzepać.
Wiktionary
potocznie: ubijać trzepaczką, np. białka jaj, śmietanę
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|utrzepywać.
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. obetrzeć
Wiktionary
czasownik dokonany
(1.1) gw-pl|Górny Śląsk. obetrzeć
Wiktionary
czasownik przechodni
(1.1) dokonany od|utrzymywać.
Wiktionary
mężczyzna utrzymywany przez kochankę; amant, kochanek
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
(1.1) mężczyzna utrzymywany przez kobietę, kochankę
forma rzeczownika.
(2.1) D. lm. od: utrzymanka
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|utrzymać.
(1.2) środki, pieniądze niezbędne do życia
(1.3) wyżywienie; czasem także: możliwość pobytu, noclegu
Wiktionary
SJP.pl
kobieta utrzymywana przez kochanka; miłośnica, faworyta, metresa, kochanka, kochanica
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) pejor. kobieta utrzymywana przez kochanka
(1.2) środ. reg. żart. uchwyt umożliwiający trzymanie naczynia wypełnionego gorącym płynem
forma rzeczownika.
(2.1) D. i B. lp. od: utrzymanek
Koszyczek lub koszyk do szklanki, podstakannik lub podstakanka – podstawka z uchem (uchwytem na palec lub palce) do szklanki napełnionej gorącym napojem.
Używanie podstakanników do serwowania herbaty w szklankach było charakterystyczne dla kuchni rosyjskiej, współcześnie tradycja ta jest w kontynuowana w cateringu oferowanym w transporcie kolejowym. Podawanie gorącej herbaty lub kawy w szklankach umieszczonych w koszyczkach było popularne w Polsce w okresie PRL-u.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
zadbany
SJP.pl
czasownik niedokonany (dk. utrzymać)
(1.1) zachowywać coś w określonym stanie
(1.2) mieć kogoś lub coś na utrzymaniu
(1.3) popierać pogląd, powtarzać jakąś opinię
czasownik zwrotny niedokonany utrzymywać się (dk. utrzymać się)
(2.1) opłacać swoje potrzeby
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|utrzymywać.
Wiktionary
stan w Indiach; Uttar Pradeś
SJP.pl
karmić zbyt obficie, powodując tycie; tuczyć
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) sprawienie, że człowiek lub zwierzę jest bardziej tęgie
Wiktionary
karmiąc, spowodować utycie
SJP.pl
karmiąc, spowodować utycie
czasownik dokonany (rzad. ndk. utuczać)
(1.1) uczynić tucznym, powiększyć wagę zwierzęcia
(1.2) pot. żart. o ludziach: uczynić opasłym, tęgim
(2.2) pot. żart. jedząc obficie, utyć
(2.3) pot. pejor. uzyskać co ze szkodą dla kogo innego
SJP.pl
Wiktionary
tuląc do siebie uspokajać kogoś, pocieszać
SJP.pl
1. pocieszyć, przytulając;
2. utulić się - pocieszyć się, ukoić smutki
SJP.pl
1. taki, którego przytulenie wywołuje przyjemność i poczucie bezpieczeństwa;
2. o miejscu, pomieszczeniu: taki, w którym miło się przebywa, dobrze się czuje; przytulny
SJP.pl
pomalować tuszem; potuszować
SJP.pl
czasownik przechodni niedokonany (dk. utwardzić)
(1.1) czynić twardym, twardszym
czasownik zwrotny niedokonany utwardzać się (dk. utwardzić się)
(2.1) stawać się twardszym
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) substancja, która zmieszana z innymi substancjami może wywołać ich utwardzenie
Wiktionary
część zakładu przemysłowego, w której utwardza się tłuszcze
SJP.pl
Utwardzalność – podatność stali na hartowanie. Jest to stosunek największej, możliwej do uzyskania po hartowaniu, twardości do warunków austenityzowania.
Wikipedia
dający się utwardzić
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|utwardzać.
Utwardzanie – proces polegający na przestrzennym sieciowaniu polimerów. Termin jest kojarzony przede wszystkim z duroplastami, ale może być używany dla wszystkich procesów sieciowania, w których z cieczy uzyskuje się stały produkt.
Wiktionary oraz Wikipedia
czasownik przechodni dokonany (ndk. utwardzać)
(1.1) uczynić twardym, twardszym
czasownik zwrotny dokonany utwardzić się (ndk. utwardzać się)
(2.1) stać się twardszym
Wiktionary
dawniej: tworzyć, kształtować; ukształtowywać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|utwierdzać.
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zapewnienie, upewnienie kogoś
(1.2) zamocowanie czegoś
(1.3) oparcie czegoś na twardej podstawie
Wiktionary
1. upewnić kogoś w czymś; upewnić, podbudować, wesprzeć czyjąś wiarę, przekonanie itp.;
2. umocować coś trwale;
3. ugruntować, ustabilizować, wzmocnić coś, np. władzę, pozycję;
4. nadać czemuś moc prawną;
5. dawniej:
a) wzmocnić, rozbudować konstrukcje obronne; ufortyfikować;
b) uznać, usankcjonować, zatwierdzić;
6. utwierdzić się:
a) nabrać pewności co do czegoś; upewnić się;
b) stać się mocnym, trwałym
czasownik przechodni
(1.1) dokonany od|utwierdzać.
SJP.pl
Wiktionary
rzecz utworzona, napisana, skomponowana przez kogoś
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
(1.1) dzieło literackie lub muzyczne
(1.2) geol., zwykle w lm., jakiekolwiek stałe tworzywo skorupy ziemskiej, będące produktem procesów geologicznych, posiadające tę samą budowę wewnętrzną lub inną wspólną cechę
Utwór (dzieło) – dobro niematerialne istniejące niezależnie od rzeczy, na której zostało utrwalone (corpus mechanicum), rezultat twórczej pracy człowieka, przedmiot prawa autorskiego. W różnych państwach obowiązują różne definicje utworu, a prawo międzynarodowe określa tylko minimalne standardy.
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
rzadkie zdrobnienie od: utwór (dzieło naukowe, literackie itp.)
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) zorganizowanie czegoś (stowarzyszenia, instytucji etc.)
(1.2) spowodowanie powstania czegoś
Wiktionary
czasownik przechodni dokonany (ndk. tworzyć)
(1.1) dokonany od|tworzyć.
Wiktionary
przybrać na wadze, stać się grubym, otyłym
SJP.pl
przymiotnik od: Utyka (miasto starożytne)
SJP.pl
wypadnięcie maszyny elektrycznej z synchronizmu
SJP.pl
1. lekko kuleć, chromać;
2. zatrzymywać się, nie mogąc się dalej poruszać;
3. być przerywanym na skutek jakichś trudności; urywać się
Utyka, Utica – starożytne miasto, największe ze znajdujących się pod kontrolą Kartaginy. Jedna z najstarszych kolonii fenickich założone około 1100 p.n.e., znajdujące się nad Morzem Śródziemnym, na wschód od Białego Przylądka. Współzawodniczyła jako osiedle kupieckie z Kartaginą. W wojnie kartagińczyków z najemnikami (238 p.n.e.) miasto opowiedziało się po stronie buntowników. Podczas trzeciej wojny punickiej Utyka uznała Kartaginę za przegraną. Żywiąc do niej starą nienawiść, stanęła po stronie zwycięskiego Rzymu i stała się stolicą prowincji Afryka.
SJP.pl
Wikipedia
1. lekko kuleć, chromać;
2. zatrzymywać się, nie mogąc się dalej poruszać;
3. być przerywanym na skutek jakichś trudności; urywać się
czasownik przechodni niedokonany (dk. utkać)
(1.1) wypełniać czymś szpary, aby coś nie przedostało się przez nie
(1.2) pot. układać coś gdzieś ciasno
(1.3) tkając, robić coś z przędzy
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. utknąć)
(2.1) stawać, nie mogąc poruszać się dalej
(2.2) być przerywanym z powodu jakichś trudności
(2.3) pot. zatrzymywać się na dłużej wbrew własnej woli
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)
(3.1) chodzić niepłynnie z przyczyn chorobowych
SJP.pl
Wiktionary
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) odprzym. cecha tego, co jest utylitarne
Wiktionary
użytkowy, konsumpcyjny
przymiotnik jakościowy
(1.1) taki, który dąży do niesienia praktycznej korzyści, pożytku; jest użyteczny
SJP.pl
Wiktionary
człowiek kierujący się względami praktycznymi
SJP.pl
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) filoz. związany z utylitaryzmem, dotyczący utylitaryzmu, właściwy utylitaryzmowi
SJP.pl
Wiktionary
kierunek etyki głoszący, że najwyższym moralnym celem działalności człowieka jest bycie pożytecznym; dążenie do osiągnięcia celów praktycznych poprzez rezygnację z celów wyższych
Utylitaryzm (łac. utilis – użyteczny) – kierunek etyki głoszący, że to, co jest pożyteczne, jest dobre, a miarą słuszności postępowania jest użyteczność jego skutków. Powstał w XVIII wieku.
Programem utylitarystów jest próba obiektywnego ustalenia zasad działań przynoszących pozytywne i negatywne efekty. Podstawowym kryterium rozróżniania działań pozytywnych i negatywnych stała się dla utylitarystów zasada użyteczności. Głosi ona, że postępowanie jest słuszne, jeśli prowadzi do uzyskania jak największej ilości szczęścia i jak najmniejszej ilości nieszczęścia, przy czym samo pojęcie szczęścia było różnie pojmowane przez różnych przedstawicieli tego kierunku filozofii, co prowadziło często do skrajnie różnych wniosków praktycznych. Wielu utylitarystów podkreśla wagę efektów postępowania. Ich zdaniem intencja czynu nie ma większego znaczenia etycznego – ważne jest tylko, czy daje on więcej efektów korzystnych czy szkodliwych.
SJP.pl
Wikipedia
wykorzystanie, wykorzystywanie surowców odpadowych i produktów procesu przemysłowego jako surowców wtórnych do dalszej produkcji; głównym przykładem utylizacji jest recykling
rzeczownik, rodzaj żeński
(1.1) wykorzystywanie odpadów lub niepotrzebnych materiałów do dalszej produkcji, jako surowce wtórne;
SJP.pl
Wiktionary oraz Wikipedia
związany z utylizacją - wykorzystywaniem surowców odpadowych i produktów procesu przemysłowego jako surowców wtórnych do dalszej produkcji
SJP.pl
w technice: urządzenie służące do ponownego uzdatniania wody użytej poprzednio, np. w procesach przemysłowych, lub pochodzącej ze ścieków; uzdatniacz
SJP.pl
zakład wytwarzający produkty użytkowe z surowców odpadowych
SJP.pl
wykorzystywać surowce odpadowe i produkty procesu przemysłowego jako surowce wtórne do dalszej produkcji; przetwarzać
SJP.pl
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|utylizować.
Wiktionary
potocznie: utyrać się - bardzo się zmęczyć, utrudzić się czymś; natyrać się, zatyrać się, natrudzić się, spracować się
SJP.pl
potocznie: bardzo zmęczony, wyczerpany wykonywaniem ciężkiej pracy; wykończony, sterany, styrany, zatyrany, spracowany
przymiotnik
(1.1) odczuwający mocne zmęczenie, fizycznie wyczerpany
SJP.pl
Wiktionary
uskarżać się, użalać się na coś, wyrzekać na coś
czasownik
(1.1) skarżyć się, narzekać, użalać się z jakiegoś powodu
SJP.pl
Wiktionary
uskarżać się, użalać się na coś, wyrzekać na coś
SJP.pl
uskarżać się, użalać się na coś, wyrzekać na coś
rzeczownik, rodzaj nijaki
(1.1) odczasownikowy od|utyskiwać.
SJP.pl
Wiktionary
dawniej: utytłać (pobrudzić, umazać)
SJP.pl
przymiotnik
(1.1) taki, który nosi tytuł
(1.2) taki, który dużo osiągnął, wielokrotnie wygrywał, był wielokrotnie wyróżniany
Wiktionary
taki, który utył
SJP.pl
1. potocznie: pobrudzić czymś, umazać;
2. utytłać się - pobrudzić się czymś, umazać się
SJP.pl
1. potocznie: pobrudzić czymś, umazać;
2. utytłać się - pobrudzić się czymś, umazać się
przymiotnik
(1.1) pot. ubrudzony, umazany czymś
forma czasownika.
(2.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od czasownika utytłać
SJP.pl
Wiktionary
spłaszczać siłą lub specjalnymi narzędziami; ugniatać
SJP.pl
spłaszczyć siłą lub specjalnymi narzędziami; ugnieść
SJP.pl
uderzeniem utrącić część czegoś, odbić, obtłuc
SJP.pl
1. zabrudzać tłuszczem;
2. zatłuszczać się - zabrudzać się tłuszczem
SJP.pl